42นักการเมืองถิ่นลำปาง

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง สามารถขับไล่พวกพม่าออกจากเมืองลำปางได้สำเร็จจึงได้รับ การสถาปนาเป็น “พระยาสุวลือไชยสงคราม” ขึ้นครอง นครลำปางใน พ.ศ.2279 ใน พ.ศ.2307 “เจ้าแก้วฟ้า” พระโอรสของเจ้าทิพย์ช้าง ได้ขึ้นครองนครลำปางและเป็นต้นตระกูล ณ ลำปาง ณ ลำพูน รวมทั้ง ณ เชียงใหม่ ในเวลาต่อมา และมี “เจ้าบุญวาทย์วงศ์ มานิต” เป็นผู้ครองนครลำปางองค์สุดท้ายจังหวัดลำปาง ได้ประกาศจัดตั้งเป็นจังหวัด ใน พ.ศ.2435 (สมัยรัชกาลที่ 5) โดยขึ้นอยู่กับมณฑลพายัพสมัยหนึ่ง (พ.ศ.2443) ต่อมาแยกเป็น มณฑลมหาราษฎร์ ใน พ.ศ.2458 ซึ่งในเวลาต่อมาได้มีประกาศ ยกเลิกมณฑลทั่วราชอาณาจักร ลำปางจึงมีฐานะเป็น “จังหวัด ลำปาง” ตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการอาณาจักร สยาม พ.ศ.2476 พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของลำปางข้างต้นได้ชี้ให้ เห็นว่า ลำปางก็เหมือนกับชุมชนทางการเมืองอื่นๆ ซึ่งมักเริ่มต้น จากการสร้างบ้านแปงเมืองและตั้งตนเป็นนครรัฐอิสระ (Independent State) โดยที่ความเป็นอิสระดังกล่าวจะดำรงอยู่ได้ ยาวนานมากน้อยแค่ไหนย่อมขึ้นอยู่กับสมรรถนะของรัฐ ซึ่งก็คือ ความเข้มแข็งของผู้นำทางการเมืองหรือกษัตริย์กับรัฐนั่นเอง ด้วยเหตุนี้ยามที่นครรัฐลำปางเข้มแข็ง นครรัฐลำปางก็ดำรงตน เป็นอิสระหากแต่ยามใดที่อ่อนแอ ก็จักถูกผนวกเข้าเป็นส่วน หนึ่งของนครรัฐอื่นที่เข้มแข็งกว่า ไม่ว่าจะเป็นนครรัฐเชียงใหม่ ซึ่งเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรล้านนา หรือรัฐพม่าก็ตามที ที่สำคัญตอนหลังได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรสยาม 38

สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง ในยุคการสถาปนารัฐประชาชาติ (Nation-State) ของพระบาท สมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั (รชั กาลท่ี 5) และเมื่อรัฐสยาม หรือรัฐไทย (เปลี่ยนชื่อสมัย จอมพล ป.พิบูลสงคราม) ได้เปลี่ยน รูปแบบการปกครองจากระบบกษัตริย์สมบูรณาญาสิทธิราช (absolute monarchism) ไปเป็นระบบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ (หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ระบอบประชาธิปไตยที่มีพระมหา- กษัตริย์ทรงเป็นประมุข) นับแต่เกิดการเปลี่ยนแปลง การปกครอง 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 เป็นต้นมา โดยที่อำนาจ การปกครองบางช่วงก็มาจากระบบการเลือกตั้งหรือที่เรียกว่า ระบอบประชาธิปไตย หรือบางช่วงก็มาจากการยึดอำนาจด้วย การรัฐประหารของคณะทหาร ซึ่งปรากฏอยู่หลายครั้งจวบจน กระทั่งเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองการปกครอง ครั้งสำคัญ วันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ.2516 สภาพการการเมือง การปกครองไทยจึงค่อยแปรรูปไปสู่ความเป็นประชาธิปไตย (Democratization) ยิ่งขึ้นเรื่อยๆ จังหวัดลำปางในฐานะเขต ปกครองหนึ่งของรัฐไทยก็ต้องแปรเปลี่ยนโครงสร้างการปกครอง ไปตามการเปลี่ยนแปลงการปกครองของรัฐไทย ซึ่งปรากฏ โดยรวมในรูปของการปกครองส่วนกลาง ส่วนภูมิภาคและ ส่วนท้องถิ่น เฉพาะการเมืองระบอบประชาธิปไตย นักรัฐศาสตร์มัก ให้ความสำคัญกับเงื่อนไขของความเป็นประชาธิปไตย ซึ่งมักให้ น้ำหนักตรงระดับของพัฒนาการทางเศรษฐกิจและสังคม รวมทั้งปัจจัยด้านวัฒนธรรมทางการเมืองและการมีส่วนร่วม ทางการเมือง ด้วยเหตุนี้ ในบทนี้ ผู้วิจัยจึงจะนำเสนอให้เห็น ภาพของสังคมจังหวัดลำปาง ไม่ว่าจะเป็นด้านกายภาพ 39

นักการเมืองถ่ินจังหวัดลำปาง ด้านการปกครองและด้านสังคม-เศรษฐกิจ25 อันจะเป็นข้อมูล พื้นฐานในการทำความเข้าใจการแข่งขันทางการเมืองในระบอบ ประชาธิปไตยและบทบาทของนักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปางใน บทต่อไป 1. ลักษณะทางกายภาพ 1.1 ที่ตั้งและอาณาเขต จังหวัดลำปางตั้งอยู่ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ห่างจากกรุงเทพฯตามทางหลวงแผ่นดินสายพหลโยธิน ประมาณ 602 กม. ตามทางรถไฟประมาณ 625 กม. มีเนื้อที่ ประมาณ 12,533.961 ตร.กม. หรือประมาณ 7,833,726 ไร่ มีพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับ 5 ของภาคเหนือ รองจากเชียงใหม่ ตาก แม่ฮ่องสอน และเพชรบูรณ์ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัด ข้างเคียงถึง 7 จังหวัด ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับ จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย และพะเยา ทิศใต้ ติดต่อกับ จังหวัดตาก ทิศตะวันออก ติดต่อกับ จังหวัดแพร่และ จังหวัดสุโขทัย ทิศตะวันตก ติดต่อกับ จังหวัดลำพูน 25 ประมวลข้อมูลจาก สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/ (5 พฤศจิกายน 2555). 40

สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง 1.2 สภาพภูมิประเทศ จังหวัดลำปาง อยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 268.80 เมตร พื้นที่มีลักษณะเป็นรูปยาวรี ภูมิประเทศโดยทั่วไปเป็นที่ราบสูง มีภูเขาสูงอยู่ทั่วไป ทอดตัวยาวตามแนวทิศเหนือไปทางทิศใต้ ของจังหวัด และในบริเวณตอนกลางของจังหวัดบางส่วนมี ที่ราบลุ่มริมฝั่งแม่น้ำ และตามลักษณะทางกายภาพทางด้าน ธรณีสัณฐานวิทยา จังหวัดลำปางมีพื้นที่เป็นที่ราบล้อมรอบ ด้วยภูเขา มีลักษณะเป็นแอ่งแผ่นดินที่ยาวและกว้างที่สุดใน ภาคเหนือ เรียกว่า “อ่างลำปาง” ลักษณะภูมิประเทศแบ่งออก เป็น 3 ลักษณะ คือ บริเวณตอนบนของจังหวัด เป็นที่ราบสูง ภูเขา และ เป็นป่าค่อนข้างทึบ อุดมสมบูรณ์ด้วยไม้มีค่า ได้แก่ พื้นที่อำเภอ เมืองปาน แจ้ห่ม วังเหนือ และงาว บริเวณตอนกลางของจังหวัด เป็นที่ราบและที่ราบลุ่ม ริมฝั่งแม่น้ำ ซึ่งเป็นแหล่งเกษตรกรรมที่สำคัญของจังหวัด ได้แก่ พื้นที่อำเภอห้างฉัตร เมืองลำปาง เกาะคา แม่ทะ และสบปราบ บริเวณตอนใต้ของจังหวัด เป็นป่าไม้รัง บางส่วนเป็น ทุ่งหญ้า ได้แก่ พื้นที่อำเภอเถิน แม่พริก บางส่วนของอำเภอ เสริมงาม และแม่ทะ 1.3 สภาพภูมิอากาศ จากลักษณะพื้นที่ของจังหวัดที่เป็นแอ่งคล้ายก้นกระทะ จึงทำให้อากาศร้อนอบอ้าวเกือบตลอดปี ฤดูร้อนจะร้อนจัด และหนาวจัดในฤดูหนาว โดยใน พ.ศ.2552 มีอุณหภูมิสูงสุด 41

นักการเมืองถ่ินจังหวัดลำปาง 42.30 องศาเซลเซียส ต่ำสุด 13.0 องศาเซลเซียส ปริมาณน้ำฝน วัดได้ 977 มิลลิเมตร ลักษณะภูมิอากาศ แบ่งออกได้เป็น 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน เริ่มประมาณต้นเดือนมีนาคม จนถึงกลางเดือน พฤษภาคม อากาศจะร้อนอบอ้าว ช่วงที่มีอากาศร้อนที่สุด คือ เดือนเมษายน ฤดูฝน เริ่มประมาณกลางเดือนพฤษภาคม ฤดูหนาว เริ่มประมาณเดือนพฤศจิกายน จนถึงเดือน กุมภาพันธ์ อากาศจะหนาวเย็น ช่วงที่มีอากาศหนาวจัด คือ เดือนมกราคม 1.4 ทรัพยากรธรรมชาติ จังหวัดลำปางมีทรัพยากรธรรมชาติที่หลากหลายทั้ง ทรัพยากรป่าไม้และทรัพยากรแร่ธาตุ ทรัพยากรป่าไม้จังหวัดลำปางมีเนื้อที่ป่าไม้ตาม กฎกระทรวงที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 124 ตอนที่ 79 ก ลงวันที่ 12 พฤศจิกายน 2550 จำนวน 5,302,474 ไร่ โดย แบง่ เปน็ พน้ื ทป่ี า่ สงวนแหง่ ชาติ จำนวน 33 แหง่ , อทุ ยานแหง่ ชาติ 5 แห่ง (และระหว่างเตรียมการจำนวน 2 แห่ง) และเขตรักษา พันธุ์สัตว์ป่า จำนวน 1 แห่ง โดยความสมบูรณ์ทางด้านทรัพยากรป่าไม้ มีผลทำให้ เศรษฐกิจลำปางส่วนหนึ่งต้องขึ้นต่อทรัพยากรที่ว่านี้ นับตั้งแต่ ผู้ประกอบการไปจนถึงประชาชนทั่วไป เฉพาะผู้ประกอบการ โครงสร้างเศรษฐกิจ-สังคมจังหวัดลำปางบางช่วงได้นำมาซึ่ง 42

สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง กลมุ่ ชนชน้ั นำบางประเภท ดงั ทเ่ี รยี กวา่ “พอ่ เลย้ี งไม”้ อนั หมายถงึ นักธุรกิจที่ได้รับสัมปทานการทำไม้จากรัฐ บุคคลเหล่านี้ สามารถสะสมความมั่งคั่งและมีฐานะทางสังคมจากการ ประกอบธุรกิจทำไม้ (ค้าไม้) เช่น ตระกูลจันทรวิโรจน์และ ตระกลู ปิยะวรรณ เป็นต้น นอกเหนือไปจากนี้ จังหวัดลำปางยังมีทรัพยากรแร่ธาตุ หลายชนิดที่ล้วนแต่เป็นวัตถุดิบที่สำคัญในทางอุตสาหกรรม ท้งั สิน้ ประกอบดว้ ยถา่ นหนิ ลิกไนต์ ดินขาว หินอ่อน หนิ แกรนิต บอลเคย์ไลท์ พลวงและวุลแฟรม ดังปรากฏในตารางที่ 1 ตารางท่ี 1 : ตารางแสดงประเภทแร่ธาตใุ นจังหวัดลำปาง ประเภทแร่ธาตุ ปรมิ าณสำรอง ระยะเวลาการขุดใช้ (ล้านตัน) (ปี) ถ่านหินลิกไนต์ 1,544 50 แร่ดินขาว 107 147 หินปูน 320 53 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้ จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L12.htm (5 พฤศจิกายน 2555). ตรงส่วนนี้ก็เช่นกัน ทรัพยากรถ่านหินลิกไนต์ แม้ในด้าน ที่เป็นคุณ โรงไฟฟ้าแม่เมาะได้มีส่วนทำให้เกิดการพัฒนา เศรษฐกิจในฐานะที่เป็นโครงสร้างพื้นฐานทางกายภาพที่สำคัญ โครงสร้างหนึ่ง พร้อมกันนี้ ยังก่อให้เกิดการจ้างงานแก่ผู้คน ในจังหวัดหลายระดับชั้น (การศึกษา) แต่ในด้านที่เป็นโทษ โรงไฟฟ้าแม่เมาะก็ถูกมองว่านำมาซึ่งปัญหามลภาวะแก่ผู้คน ในพื้นที่ใกล้เคียง 43

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง นอกเหนือไปจากนี้แร่ดินขาวซึ่งถือเป็นดินที่มีคุณภาพสูง และเหมาะแก่การนำไปแปรรูปเป็นเซรามิก ลักษณะต่างๆ ที่ สำคัญ ธุรกิจเซรามิกได้ก่อผลให้เกิดการพัฒนาเศรษฐกิจ ลำปางไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าธุรกิจอื่นทั้งในรูปของรายได้และ การจ้างงาน ที่น่าสนใจ ธุรกิจนี้ก็ทำนองเดียวกับธุรกิจการค้าไม้ นั่นก็คือ ได้นำมาซึ่งชนชั้นนำธุรกิจในด้านนี้ อย่างกรณีของ ตระกลู เชาว์กิตติโสภณ เป็นต้น 1.5 โครงสร้างพื้นฐาน ถนน ใน พ.ศ.2552 จังหวัดลำปางมีระยะทางถนนที่ก่อสร้าง แล้วเสร็จที่อยู่ในความรับผิดชอบของแขวงการทางลำปาง สำนักงานทางหลวงชนบทลำปางและสำนักงานบำรุงทาง ลำปางที่ 2 สภาพถนนส่วนใหญ่เป็นลาดยางและคอนกรีต รวมทั้งสิ้น 41 สายทาง ระยะทางทั้งสิ้น 1,163 กิโลเมตร นำ้ เพื่อการเกษตร แหล่งน้ำชลประทานที่มีอยู่ภายในจังหวัดลำปาง ใน พ.ศ.2552 ประกอบด้วยสระเก็บน้ำ 98 แห่ง ฝายน้ำล้น 139 แห่ง อ่างเก็บน้ำ 216 แห่งขุดลอกแหล่งน้ำ 165 แห่ง ศูนย์บริการ เกษตรกรเคลื่อนที่ 117 แห่ง สระเก็บน้ำในไร่นา 1,612 แห่ง พื้นที่การเกษตรที่ได้รับประโยชน์จากโครงการชลประทาน ประเภทต่างๆ ที่ดำเนินการโดยกรมชลประทาน 630,878 ไร่ และพื้นที่ชลประทานของหน่วยงานอื่นๆ ประมาณ 112,358 ไร่ 44

สภาพท่ัวไปของจังหวัดลำปาง การประปา พ.ศ.2552 จังหวัดลำปางมีสำนักงานประปารวม 3 แห่ง มีผู้ใช้น้ำ 41,027 ราย ส่วนใหญ่เป็นการใช้น้ำประเภทที่อยู่อาศัย และการประกอบธุรกิจขนาดเล็กตามรายละเอียด ดังนี้ 1. สนง.ประปาลำปาง มีผู้ใช้น้ำ 30,802 ราย 2. สนง.ประปาเกาะคา มีผู้ใช้น้ำ 3,834 ราย 3. สนง.ประปาเถิน มีผู้ใช้น้ำ 6,394 ราย ไฟฟ้า ใน พ.ศ.2552 การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคจังหวัดลำปาง มี จำนวนการไฟฟ้าทั้งหมด 14 แห่ง กระแสไฟฟ้า ที่ใช้ทั้งสิ้น 697.89 ล้านหน่วย และมีจำนวนผู้ใช้ไฟฟ้าทั้งสิ้น 238,379 ราย เพิ่มขึ้นจากปี 2551 จำนวน 7,315 ราย 45

นักการเมืองถ่ินจังหวัดลำปาง ตารางท่ี 2 : ตารางแสดงจำนวนผใู้ ชไ้ ฟฟา้ ปี พ.ศ. 2552 อำเภอ จำนวน จำนวน จำนวน เมืองลำปาง ผใู้ ช้ไฟฟ้า หนว่ ยไฟฟ้า การไฟฟา้ (ลา้ นยนู ติ ) (ราย) (แหง่ ) 81,381 454.25 2 แม่ทะ 17,902 32.15 1 แม่เมาะ 10,155 15.77 1 เถิน 17,955 26.58 1 สบปราบ 8,129 12.17 1 แม่พริก 5,633 6.02 1 เกาะคา 19,820 42.30 1 เสริมงาม 9,740 9.98 1 ห้างฉัตร 17,381 42.83 1 แจ้ห่ม 12,465 13.82 1 วังเหนือ 13,717 14.52 1 เมืองปาน 9,109 8.71 1 งาว 14,992 18.79 1 รวม 238,379 697.89 14 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้ จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L22.htm (5 พฤศจิกายน 2555) โทรศพั ท์ จังหวัดลำปาง มีบริการโทรศัพท์ในจังหวัดลำปาง ในช่วง พ.ศ.2545 – 2552 ดังนี้ 46

สภาพท่ัวไปของจังหวัดลำปาง ตารางท่ี 3 : ตารางแสดงจำนวนโครงการ ทศท. จำนวน รวม จำนวนเลขหมายที่มผี ู้เช่า ปี เลขหมาย ราชการ บ้าน ธรุ กจิ ทศท. สาธารณะ ท่ีมี 2545 29,416 24,175 1,521 17,493 2,542 283 2,336 2546 32,532 24,835 1,687 17,722 2,533 273 2,620 2547 27,137 25,074 1,686 17,956 2,594 276 2,562 2548 40,193 33,245 2,220 25,378 2,903 339 2,405 2849 40,873 34,245 2,273 26,117 2,991 313 2,551 2550 44,451 34,429 2,332 26,575 2,946 244 2,332 2551 44,762 31,998 2,073 24,588 2,887 260 2,190 2552 44,318 31,395 2,107 24,499 2,824 295 1,670 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้ จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L23.htm (5 พฤศจิกายน 2555). ตารางที่ 4 : ตารางแสดงโครงขา่ ย TT&T จำนวน รวม จำนวนเลขหมายทีม่ ีผเู้ ช่า ป ี เลขหมาย ราชการ บ้าน ธรุ กจิ ทศท. สาธารณะ ท่ีม ี 2545 42,000 39,234 - - - - - 2546 42,000 39,491 - - - - - 2547 42,000 40,116 - - - - - 2548 42,000 39,622 - - - - - 2549 42,000 39,503 - - - - - 2550 42,000 39,284 - - - - - 2551 42,833 38,682 - - - - - 2552 42,800 36,800 - - - - - ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้ จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L23.htm (5 พฤศจิกายน 2555). 47

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง 2. โครงสร้างการปกครอง ใน พ.ศ.2553 จังหวัดลำปางมีจำนวนประชากรทั้งหมด 763,801 คน แยกเป็น เพศชาย 376,414 คน และเพศหญิง 387,387 คน ซึ่งอำเภอที่มีจำนวนประชากรมากที่สุดได้แก่ อำเภอเมืองลำปาง รองลงไปคือ อำเภอเกาะคา อำเภอแม่ทะ และอำเภอเถิน ตามลำดับ โดยใน พ.ศ.2552 จังหวัดลำปางมีจำนวนประชากร ณ วันสิ้น พ.ศ.2552 รวมทั้งสิ้น 754,757 คน โดยมีผู้มีสิทธิเลือกตั้ง จำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง รวมทั้งสิ้น 607,455 คน 48

ตารางที่ 5 : ตารางแสดงจำนวนประชากรจงั หวดั ลำปาง พ.ศ.2551 - 2552 จำแนกตามอายุและเพศ ปี 2551 ปี 2552 ระดบั อายุ (ป)ี จำนวน จำนวน จำนวน จำนวน ผชู้ าย ผู้หญงิ รวม (คน) รอ้ ยละ ผู้ชาย ผ้หู ญิง รวม (คน) ร้อยละ 0 - ต่ำกว่า 3 ปี (คน) (คน) (คน) (คน) 3 - ต่ำกว่า 6 ปี 9,531 9,083 18,614 2.46 9,337 6 - ต่ำกว่า 9 ปี 10,567 9,877 20,444 2.7 10,454 8,972 18,309 2.43 9 - ต่ำกว่า 11 ปี 10,624 10,555 21,179 2.8 10,451 11 - ต่ำกว่า 15 ปี 8,558 7,959 16,517 2.18 7,539 9,763 20,217 2.68 15 - ต่ำกว่า 18 ปี 21,532 20,495 42,027 5.56 20,683 เด็ก 17,693 16,548 34,241 4.53 17,029 10,071 20,522 2.72 18 - ต่ำกว่า 25 ปี 78,505 74,517 153,022 75,493 เยาวชน 37,714 36,628 74,342 9.83 37,995 7,420 14,959 1.98 25 - ต่ำกว่า 60 ปี 37,714 36,628 74,342 37,995 207,045 214,999 422,044 55.79 207,061 19,625 40,308 5.34 15,961 32,990 4.37 สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง 49 71,812 147,305 36,852 74,847 9.92 36,852 74,847 215,049 422,110 55.93

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง ปี 2551 ปี 2552 50 ระดับอายุ (ป)ี จำนวน จำนวน จำนวน จำนวน วัยแรงงาน ผชู้ าย ผหู้ ญงิ รวม (คน) รอ้ ยละ ผชู้ าย ผหู้ ญงิ รวม (คน) รอ้ ยละ (คน) (คน) (คน) (คน) 207,045 214,999 422,044 207,061 215,049 422,110 60 - ต่ำกว่า 65 ปี 14,550 15,225 29,775 3.94 15,609 16,469 32,078 4.25 65 - ต่ำกว่า 70 ปี 11,655 12,575 24,230 3.2 11,539 12,504 24,043 3.19 70 - ต่ำกว่า 75 ปี 10,311 11,856 22,167 2.93 10,229 11,750 21,979 2.91 75 - ต่ำกว่า 80 ปี 7,403 9,435 16,838 2.23 7,787 9,728 17,515 2.32 80 - ต่ำกว่า 85 ปี 3,642 5,162 8,804 1.16 3,835 5,601 9,436 1.25 85 ปีขึ้นไป 2,089 3,239 5,328 0.7 2,164 3,280 5,444 0.72 ผู้สูงอายุ 49,650 57,492 107,142 51,163 59,332 110,495 รวมทง้ั หมด 372,914 383,636 756,550 100 371,712 383,045 754,757 100 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L7.htm (5 พฤศจิกายน 2555).

สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง สำหรับส่วนของการปกครอง จังหวัดลำปางแบ่งออกเป็น 13 อำเภอ 100 ตำบล 929 หมู่บ้าน 101 ชุมชน (เฉพาะชุมชนใน เขตเทศบาลนครลำปางและเทศบาลเมืองเขลางค์นคร) 1 องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 เทศบาลนคร 1 เทศบาลเมือง 37 เทศบาลตำบล และ 64 องค์การบริหารส่วนตำบล โดยในด้านการบริหารราชการ สามารถแบ่งส่วนราชการ ในจังหวัดลำปางออกได้เป็น 4 ประเภทคือ ประเภทราชการ บริหารส่วนภูมิภาคจำนวน 32 หน่วย ราชการบริหารส่วนกลาง จำนวน 69 หน่วย ราชการบริหารส่วนท้องถิ่นจำนวน 104 หน่วย (อบจ.1 แห่ง เทศบาล 39 แห่ง อบต. 64 แห่ง) และหน่วยงาน อิสระ จำนวน 25 หน่วย 3. โครงสร้างทางสังคม การศึกษา ในปีการศึกษา 2552 จังหวัดลำปางมีจำนวนสถานศึกษา รวมทั้งสิ้น 456 แห่ง แยกเป็นสถานศึกษาของรัฐ 434 แห่ง มีจำนวนครู-อาจารย์ 4,640 คน นักเรียน 79,836 คน อัตราส่วน ครู-อาจารย์ : นักเรียน-นักศึกษา 1 : 22 โรงเรียนเอกชน 22 แห่ง จำนวนครู-อาจารย์ 1,213 คน นักเรียน-นักศึกษา 24,384 คน อตั ราสว่ นคร-ู อาจารย์ : นกั เรยี น-นกั ศกึ ษา 1 : 20 ตามรายละเอยี ด ดังนี้ 51

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง ตารางที่ 6 : ตารางแสดงจำนวนนักเรียน – นักศึกษาของ จงั หวัดลำปาง ปกี ารศกึ ษา 2552 สงั กัด ่กอนประถมฯ (คน) ประถม ึศกษา (คน) มัธยม ึศกษา (คน) อา ีชว ึศกษาและ ุอดม ึศกษา (คน) รวม (คน) - สถานศึกษาของรัฐ 9,137 33,392 34,692 2,615 79,836 - เอกชน 4,410 9,706 8,314 1,954 24,384 รวม 13,547 43,098 43,006 4,569 104,220 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้ จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L7.htm (5 พฤศจิกายน 2555). การศาสนา ประชากรส่วนใหญ่ของจังหวัดลำปางนับถือศาสนาพุทธ คิดเป็นร้อยละ 99 รองลงมา คือ ศาสนาคริสต์ และศาสนา อิสลาม ตามลำดับ 52

ตารางท่ี 7 : ตารางแสดงจำนวนการนับถอื ศาสนาในจงั หวัดลำปาง ศาสนา จำนวนผนู้ บั ถอื พระอาราม วัดราษฎร์ วดั รา้ ง มสั ยดิ โบสถ์ วัดซกิ ศาสนา (คน) หลวง (แหง่ ) (แห่ง) (แหง่ ) (แห่ง) (แหง่ ) (แห่ง) - ศาสนาพุทธ 760,600 4 691 104 - - - - ศาสนาอิสลาม 442 - - - 1 - - - - 65 - - ศาสนาคริสต์ 6,473 - - - - - 1 - ศาสนาฮินด ู 81 - - /พราหมณ์ และซิก ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L7.htm (5 พฤศจิกายน 2555). สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง 53

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง 4. โครงสร้างทางเศรษฐกิจ 1. ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด สภาพทางเศรษฐกิจโดยรวมของจังหวัดลำปางในปี 2551 มีผลิตภัณฑ์มวล 47,535 ล้านบาท รายได้ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่ กับสาขาการค้าส่งและค้าปลีกมากที่สุดถึงร้อยละ 18.55 คิดเป็น มูลค่า 9,001 ล้านบาทรองลงมาเป็นสาขาการอุตสาหกรรมและ สาขาการศึกษาตามลำดับ 2. รายได้ประชากร ในปี 2549 ประชากรจังหวัดลำปางมีรายได้เฉลี่ย 58,210 บาท/คน/ปี จัดอยู่ในอันดับ 11 ของภาคเหนือ และอันดับ 51 ของประเทศ 54

2. รายไดประชากร ในป 2549 ประชากรจังหวัดลาํ ปางมีรายไดเ ฉลี่ย 58,210 บาท/สคภนา/พปท จั่วไัดปอขอยูงใจนังอหันวัดดลับำป1า1งข องภาคเหนือ และอันดับ 51 ของประเทศ แจงัผหแนผวนภัดภูมลูมทิำิท่ีป1ี่ :1ากงร:าปฟกี แร2ส5าด4ฟงร2าแย-ไสด2ดเ 5ฉ5งลีย่1รข าอยงปไรดะช้เาฉชนลจี่ยังหขวัดอลงําปปางรปะ 2ช5า42ช-น2551 ทจาี่มกา:hทสt่มีtำpา:น:h/ส/ัtกwtาํpงwน:า/กั/wนwง.จwาlaนังwmหจ.plงัวaaหัดmnวลgpัดa.ำgลnปogําา..ปtgงhาo./งปt.t._ปhรla/ระtm_ะวlวpaัตmัตaิจnิจpังgงัaห/nหLวg8ว/ัด.ัดLhลล8tm.ำาํ hปปtm(าา5ง(ง.5พ.[พอฤ[ออฤศอนศจนไจิกลกิไาลนายยน] นนเ์]ข2เ2าข55ถ้5า5งึ 5ถ5ไ))ึงด.. ไจดาก้ 3. การจ้างงาน 3.1 สถานประกอบการในจังหวัดลำปาง ตารางท่ี 8 : ตารางแสดงจำนวนสถานประกอบการใน จงั หวัดลำปาง รายการ จำนวน หมายเหตุ - จำนวนสถาน ปี 2549 ปี 2550 ปี 2551 ปี 2552 ประกอบการ (แห่ง) 3,235 3,264 3,425 3,610 เพิ่มร้อยละ 5.13 - จำนวนลูกจ้างทั้งหมด 51,650 52,340 59,952 55,869 เพิ่มร้อยละ 7.31 (คน) ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L14.htm (5 พฤศจิกายน 2555). 55

3333 นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง แปแผผี แ2นผน5ภน4ภมูภ5ูมทิมู –ี่ิิทท2ี่ ่ี2:2แ2:5ผแ:5นผแ2นภผภมู นูมิแสแิ ภสดูมดงจงิแจํานสํานวดวนนงสจสถถำานานนปปวรรนะะกสกออถบบกากานารรปปปร 22ะ554ก455อ––บ2255ก55า22ร ที่มทาhท่ีม:tี่tมสาph:า:ํา/สt:/tนwpาํสกัw:นำ//wงนกัwา.ักงlนwaางmจwนาpงันจ.alหจnaังgัmงหว.หgัดวpoวลaัด.ัดtnhํลาลg/ปtํา_ำ.gปาlปaoงmาา.งปtงph.aป.รป/ntระg_ร/ะวlะLaวัตว1m4ตััติจ.phิิจจังatังงัmหnหหgว(ว5ว/ดั Lัดัดพล1ลลฤํา4ำาํปศ.ปปhจาาtาิกmงงงา..(.ย[5[[ออนอพอออ2นฤน5นไ5ศไลไ5จล)นล.กิ น์]นาเ]]ยขเนเ้าขขถาา2ึงถถ5ไงึ5งึดไ5ไ้จด)ดา.จจกาา กก แhtผtpน:/ภ/wูมwแิทผwน่ี.l3ภa:mูมแpิทaผ่ี 3nน:gแ.ภgผoมูน.thแิภ/ูมสt_ิแดlaสงmดจpงำจanาํนนgว/วLนน1ลล4.ูกกูhจtจmา า้ง(5งปพป2ฤ5ี 4ศ25จ5กิ–4า25ย5น5–22525555).2 แผนภมู ิที่ 3: แผนภูมิแสดงจํานวนลูกจาง ป 2545 – 2552 ทhทม่ี tี่tมาpา::/ส:/wสาํ wนำwนกั .ักงlaางmนาpนจaจnังgังห.หgวoวัด.ัดthลล/tํา_ำปlปamาางงp.aป.ปnรgร/ะะLวว14ัตัต.hิิจจtังงัmหห(ว5วัดดั พลลฤำาํศปปจาาิกงงา..ย[[อนอออ2น5นไ5ลไ5)นล. ์]นเ]ขเ้าขถาึงถไึงดไ้จดาจกา ก 5ท6ี่มา:สhาํttนpัก://งwานwจwัง.lหamวัดpลanําgป.gาoง..ปthร/tะ_วlaัตmิจpังaหngว/ดัLล1ํา4ป.hาtmง.([5อพอฤนศไจลิกนา] ยเนขา2ถ5ึง5ไ5ด).จ าก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L14.htm(5 พฤศจิกายน 2555).

สภาพท่ัวไปของจังหวัดลำปาง 3.2 โครงสร้างงาน จากผลการสำรวจภาวะการทำงานของประชากรระดับ จังหวัดของสำนักงานสถิติแห่งชาติ เดือนมิถุนายน 2552 แสดงโครงสร้างประชากรตามสถานภาพแรงงานจังหวัดลำปาง ดังนี้ ประชากรรวม 818,179 คน แยกเป็น - ผู้มีอายุต่ำกว่า 15 ปี 140,460 คน - ผู้มีอายุ 15 ปีขึ้นไป 677,719 คน ผมู้ อี ายุ 15 ปีข้ึนไป 677,719 คน แยกเป็น - กำลังแรงงาน 472,091 คน - ผู้ไม่อยู่ในกำลังแรงงาน 205,628 คน กำลังแรงงาน 472,091 คน แยกเป็น - กำลังแรงงานปัจจุบัน 471,240 คน - กำลังแรงงานที่อยู่รอฤดูกาล 851 คน กำลงั แรงงานปจั จบุ ัน 471,240 คน แยกเป็น - ผู้มีงานทำ 462,253 คน - ผู้ไม่มีงานทำ 8,986 คน ผูไ้ มอ่ ย่ใู นกำลังแรงงาน 205,628 คน แยกเป็น - ทำงานบ้าน 56,470 คน - เรียนหนังสือ 72,844 คน - อื่นๆ 76,314 คน 57

นักการเมืองถ่ินจังหวัดลำปาง 3.3 การจ้างงาน การแจ้งจดทะเบียนและแจ้งเลิกของประกอบกิจการของ สถานประกอบการในจังหวัดลำปาง ที่สำนักงานอุตสาหกรรม จังหวัด ดังนี้ ตารางท่ี 9 : ตารางแสดงการจ้างงานในจังหวดั ลำปาง จำนวน รายการ ปี 2551 ปี 2552 - รับแจ้งการจด ทะเบียนโรงงาน สถาน ลูกจ้าง สถาน ลกู จ้าง อุตสาหกรรม ประกอบ (คน) ประกอบ (คน) การ (แห่ง) การ (แห่ง) 48 685 32 321 - รับแจ้งการเลิก 129 917 50 484 ประกอบการของ โรงงานอุตสาหกรรม ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L15.htm (5 พฤศจิกายน 2555). 3.4 การจ้างแรงงานในต่างประเทศ ผู้ใช้แรงงานจากจังหวัดลำปางนิยมเดินทางไปทำงาน ต่างประเทศในอัตราค่อนข้างสูงเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มจังหวัด ในภาคเหนือตามรายละเอียดดังนี้ 58

สภาพท่ัวไปของจังหวัดลำปาง ตารางที่ 10 : ตารางแสดงการจา้ งแรงงานในต่างประเทศ ปพี ุทธศักราช จำนวน (คน) 2545 5,168 2546 5,189 2547 5,176 2548 5,103 2549 6,829 2550 3,683 2551 4,600 2552 1,943 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L15.htm (5 พฤศจิกายน 2555). 4. การอุตสาหกรรม การอุตสาหกรรมในจังหวัดลำปางเป็นอุตสาหกรรม ที่พึ่งพาทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่นประกอบกับมีปัจจัย ความพร้อมในด้านอื่นๆ จึงทำให้แนวโน้มของอุตสาหกรรมใน จังหวัดลำปางขยายตัวขึ้นโดยมีจำนวนโรงงานอุตสาหกรรม เปรียบเทียบการเพิ่มขึ้นดังนี้ 59

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง ตารางท่ี 11 : ตารางแสดงจำนวนโรงงานอุตสาหกรรมใน จังหวดั ลำปาง พ.ศ. โรงงาน จำนวน การจ้างงาน (คน) อตุ สาหกรรม (แหง่ ) เงินลงทนุ 25,135 (บาท) 26,467 2545 1,375 28,179 2546 1,465 54,090 30,525 2547 1,547 54,563 30,328 2548 1,626 55,220 27,761 2549 1,652 56,581 28,276 2550 1,658 56,850 27,683 2551 1,530 57,531 2552 1,510 57,817 58,111 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http:// www.lampang.go.th/t_lampang/L16.htm (5 พฤศจิกายน 2555). 60

ตารางท่ี 12 : ตารางแสดงลกั ษณะการประกอบอุตสาหกรรมของจังหวัดลำปาง ท่ ี หมวดอุตสาหกรรม จำนวนโรงงาน เงินทนุ คนงาน กำลงั ผลติ 1 อุตสาหกรรมการเกษตร (แหง่ ) (บาท) (คน) แรงมา้ 628 770,065,769 1,243 2,911,568,462 2,174 424 2 อุตสาหกรรมอาหาร 75 266,266,371 46 1,969 6,495,000 10 17 3 อุตสาหกรรมเครื่องดื่ม 4 125,600,000 14 13,000,000 70 9 4 อุตสาหกรรมสิ่งทอ 3 1,110,245,550 1,850 148 619,762,336 1,596 90 5 อุตสาหกรรมเครื่องแต่งกาย 4 73,805,000 98 1,560 13,274,500 49 876 6 อุตสาหกรรมเครื่องหนัง 2 117,040,000 66 112 153,300,000 56 16 7 อุตสาหกรรมไม้ และผลิตภัณฑ์จากไม้ 133 64 15 8 อุตสาหกรรมเฟอร์นิเจอร์และเครื่องเรือน 133 สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง 61 9 อุตสาหรรมกระดาษ และผลิตภัณฑ์จากกระดาษ 9 10 อุตสาหกรรมสิ่งพิมพ์ 9 11 อุตสาหกรรมเคมี 10 12 อุตสาหกรรมปิโตรเคมี และผลิตภัณฑ์ 7

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง จำนวนโรงงานเงินทนุ คนงาน กำลังผลิต 62 (แหง่ ) (บาท) (คน) แรงม้า ที ่ หมวดอุตสาหกรรม 3 4,098,500 7 0 13 อุตสาหกรรมยาง 6 26,300,000 14 อุตสาหกรรมพลาสติก 36 14 15 อุตสาหกรรมอโลหะ 260 8,338,397,897 3,704 6,285 16 อุตสาหกรรมโลหะ 1 1,700,000 10 0 17 อุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์โลหะ 40 117,927,400 347 66 18 อุตสาหกรรมเครื่องจักรกล 20 100,143,000 205 30 19 อุตสาหกรรมไฟฟ้า 5 21,442,000 46 37 20 อุตสาหกรรมขนส่ง 76 1,394,343,533 704 140 21 อุตสาหกรรมอื่น ๆ 82 42,326,419,151 2,886 594 รวม 1,510 58,511,194,469 15,217 12,466 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L16.htm (5 พฤศจิกายน 2555).

สภาพท่ัวไปของจังหวัดลำปาง 5. การเกษตร ประชากรจังหวัดลำปางส่วนใหญ่ประกอบอาชีพด้าน การเกษตร ในปี 2552 มีครัวเรือนที่ประกอบอาชีพ การเกษตร จำนวน 111,420 ครวั เรอื น หรอื คดิ เปน็ รอ้ ยละ 42.61 ของครวั เรอื น ทั้งหมด ตารางท่ี 13 : ตารางแสดงขอ้ มลู พน้ื ฐานครวั เรอื นเกษตรกร อำเภอ จำนวน - เมืองลำปาง ครัวเรือน ครัวเรอื นเกษตรกร 90,745 22,305 - แจ้ห่ม 13,453 7,248 - ห้างฉัตร 17,874 9,400 - เกาะคา 20,686 8,981 - แม่พริก 5,040 3,194 - แม่ทะ 19,724 11,549 - งาว 17,811 7,756 - สบปราบ 8,083 5,778 - เถิน 19,443 10,114 - วังเหนือ 14,329 7,851 - เสริมงาม 9,281 6,119 - แม่เมาะ 14,750 5,098 - เมืองปาน 10,290 5,027 รวม 261,509 111,420 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L17.htm (5 พฤศจิกายน 2555). 63

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง ตารางที่ 14 : ตารางแสดงข้อมูลพื้นที่การเกษตรของ จังหวัดลำปาง พ้ืนที่การเกษตร จำนวน (ไร)่ คดิ เปน็ ร้อยละ - พื้นที่เพาะปลกู 885,268 67.10 - พื้นที่ปศุสัตว์ 425,901 32.29 - พื้นที่ประมง 8,071 0.61 รวม 1,319,240 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง.ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http:// www.lampang.go.th/t_lampang/L17.htm (5 พฤศจิกายน 2555). พืชเศรษฐกิจที่สำคัญของจังหวัดลำปาง ได้แก่ ข้าว อ้อย โรงงาน กระเทียม ถั่วลิสง สับปะรด ลำไย ถั่วเหลือง ข้าวโพด เลี้ยงสัตว์ หอมแดง และละหุ่ง ตารางท่ี 15 : ตารางแสดงผลผลิตและมูลค่าพืชเศรษฐกิจ ของจงั หวดั ลำปาง ชนดิ พืน้ ทป่ี ลูก ปี 2552 ผลผลติ รวม (ไร่) (ตัน) - ข้าวเจ้านาปี 31,417 ผลผลติ /ไร่ - ข้าวเหนียวนาปี (ก.ก.) 16,713.84 - ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ 473,812 532 253,489.42 - สับปะรด 136,451 535 121,304.94 - อ้อยโรงงาน 19,850 889 75,430.00 - ถั่วเหลือง 29,711 3,800 208,397.00 22,780 7,000 5,398.86 237 64

สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง ชนิด พื้นที่ปลูก ปี 2552 ผลผลิตรวม - ถั่วลิสง (ไร่) (ตัน) 15,788 ผลผลติ /ไร่ (ก.ก.) 3,710.18 235 - กระเทียม 6,796 1,099 7,439.13 - ลำไย 27,812 314 8,726.86 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L18.htm (5 พฤศจิกายน 2555). ด้านการปศุสัตว์สัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญของจังหวัด ลำปาง ได้แก่ โคเนื้อ กระบือ ไก่ สุกรซึ่งส่วนใหญ่เป็นการ ประกอบอาชีพเสริมจากอาชีพการเพาะปลูก โดยมีปริมาณการ เลี้ยงดังนี้ ตารางท่ี 16 : ตารางแสดงประเภทสัตว์เศรษฐกิจของ จังหวัดลำปาง ประเภทสัตวเ์ ศรษฐกิจ ปี 2552 (ตวั ) • โคเนื้อ 146,718 • กระบือ 12,751 • ไก่ 2,174,091 • สุกร 61,939 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L18.htm (5 พฤศจิกายน 2555). ด้านการประมงปี 2552 จังหวัดลำปางมีผลผลิตจากการ ประกอบการเพาะเลี้ยงและจากแหล่งน้ำธรรมชาติรวมทั้งสิ้น 65

นักการเมืองถ่ินจังหวัดลำปาง 3,577,783 กิโลกรัม คิดเป็นมูลค่า 173,925,360 บาท พื้นที่ ทำการประมงทั้งสิ้น 8,070.92 ไร่ ดา้ นสหกรณ ์ ปี 2552 จังหวัดลำปางมีสหกรณ์ทั้งหมด 82 สหกรณ์ มีสมาชิก 139,298 คน โดยมีรายละเอียด ดังนี้ ตารางท่ี 17 : ตารางแสดงจำนวนสหกรณข์ องจงั หวดั ลำปาง ประเภทสหกรณ ์ จำนวน (สหกรณ)์ จำนวนสมาชกิ (คน) 1. สหกรณ์การเกษตร 33 - ชุมนุมสหกรณ์ 1 100,328 - สหกรณ์การเกษตร 32 2,630 2. สหกรณ์นิคม 1 6,156 3. สหกรณ์ร้านค้า 2 17,253 4. สหกรณ์ออมทรัพย์ 11 2,689 5. สหกรณ์บริการ 11 10,242 6. สหกรณ์เครดิตยูเนี่ยน 24 รวม 82 139,298 ที่มา: สำนักงานจังหวัดลำปาง. ประวัติจังหวัดลำปาง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www.lampang.go.th/t_lampang/L19.htm (5 พฤศจิกายน 2555). กล่าวโดยรวม สภาพทางด้านเศรษฐกิจและสังคมของ จังหวัดลำปางนับว่ามีลักษณะของการขยายตัวเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นทางด้านการจัดวางเครือข่ายโครงสร้างพื้นฐาน อย่างถนน ไฟฟ้า ประปาและโทรศัพท์ ที่สำคัญในแง่ของ ทรัพยากรมนุษย์ปรากฏว่ามีการขยายตัวของภาคการศึกษาทั้ง 66

สภาพทั่วไปของจังหวัดลำปาง ภาคบังคับและเหนือภาคบังคับซึ่งสอดคล้องไปกับการขยายตัว ภาคเศรษฐกิจ ซึ่งมีโรงงานเพิ่มขึ้นพร้อมไปกับการขยายตัวของ ประเภทกิจการทางเศรษฐกิจ เหล่านี้แสดงให้เห็นว่า ในจังหวัด ลำปางได้เกิดการเติบโตของชนชั้นกลางมากขึ้นเรื่อยๆ ไม่ว่าจะ เป็นชนชั้นกลางที่อยู่ในตัวเมืองและที่อยู่ในชนบท ซึ่งไม่มาก ก็น้อย ชนชั้นกลางทั้ง 2 ประเภทต่างล้วนแล้วแต่มีบทบาทต่อ กิจกรรมทางการเมืองและเมื่อนำไปเปรียบเทียบกับชนชั้นล่าง ชนชั้นกลางมักมีบทบาทด้านนี้สงู ยิ่งกว่า 67



บ4ทท ่ี บทวิเคราะห์ การเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยที่เกิดขึ้นในจังหวัด ลำปางมักดำเนินการไปตามกติกาของประเทศ เท่าที่ผ่านมา ปรากฏมีการจัดการเลือกตั้งทั่วไปขึ้นทั้งหมด 23 ครั้งนับแต่มี การเปลี่ยนแปลงการปกครอง เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ.2475 คอื การเลอื กตง้ั ทว่ั ไป พ.ศ.2476, พ.ศ.2480, พ.ศ.2481, พ.ศ.2489, พ.ศ.2491, พ.ศ.2495 , พ.ศ.2500 (ครั้งที่ 1) ,พ.ศ.2500 (ครั้งที่ 2), พ.ศ.2512, พ.ศ.2518, พ.ศ.2519, พ.ศ.2522, พ.ศ.2526, พ.ศ.2529, พ.ศ.2531, พ.ศ.2535 (ครั้งที่ 1), พ.ศ.2535 (ครั้งที่ 2), พ.ศ.2538, พ.ศ.2539,พ.ศ.2544,พ.ศ.2548, พ.ศ.2550 และ พ.ศ.2554 และมีการเลือกตั้งเพิ่ม 1 ครั้งเมื่อวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ.2489 กับมีการเลือกตั้งซ่อมแทนนายกิตติกร โล่ห์สุนทร ซึ่งโดนศาลเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ.2552 เมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ.2522 ทั้งนี้การจัดแบ่งเขต เลือกตั้งได้มีการแปรเปลี่ยนไปตามยุคสมัย ดังที่ผู้วิจัยขอ

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง นำเสนอในรูปของตารางที่แสดงครั้งที่เลือกตั้ง ผู้ได้รับเลือกตั้ง ในแต่ละครั้ง การจัดแบ่งเขตเลือกตั้งในแต่ละครั้ง รวมทั้งพรรค ที่ผู้ได้รับเลือกตั้งสังกัดในการเลือกตั้งครั้งนั้นๆ 70

ตารางที่ 18 : ตารางแสดงรายช่ือสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรจังหวดั ลำปาง พ.ศ.2475-ปจั จบุ นั (2554) คร้ังที ่ วัน เดอื น ปี ชื่อ-นามสกลุ เขต พรรค หมายเหตุ 1. ทเ่ี ลือกตั้ง 2. 15 พ.ย. 2476 1. นายสรอย ณ ลำปาง 1 3. 7 พ.ย. 2480 1. นายแถม คมสัน 2 1 2. นายสรอย ณ ลำปาง 2 12 พ.ย. 2481 1. พลตรีพระยาอมรวิสัยสรเดช เสียชีวิต 12 ก.พ. 2485 (พิณ โรหิตะพินทุ) เลือกตั้งแทน 27 มิ.ย. 2485 2. นายสรอย ณ ลำปาง นายประยูร ขันธรักษ์ เลือกเพิ่ม 4. 6 ม.ค. 2489 1. นายอินทลู วรกุล 1 2. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 1 5 ส.ค. 2489 1. นายประเวศ บริราช บทวิเคราะห์ 71

คร้ังท่ ี นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง วัน เดอื น ปี ชือ่ -นามสกุล เขต พรรค หมายเหต ุ 5. 72 ที่เลือกตงั้ 6. 29 ม.ค. 2491 1. ขุนสีมะสิงห์สวัสดิ์ 1 7. 2 2. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 1 8. 2 26 ก.พ. 2495 1. นายวิชัย โลจายะ 1 ประชาธิปัตย์ 9. 1 ประชาธิปัตย์ 2. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 1 ประชาธิปัตย์ 1 ประชาธิปัตย์ 26 ก.พ. 2500 1. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 1 ประชาธิปัตย์ 1 ประชาธิปัตย์ 2. นายบุญเรือง ชุ่มอินทรจักร 1 แนวประชาธิปไตย 1 ประชาธิปัตย์ 3. นายอินทูร วรกุล 1 ประชาธิปัตย์ 1 ประชาธิปัตย์ 15 ธ.ค. 2500 1.นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2. นายบุญเรือง ชุ่มอินทรจักร 3. นายอินทรู วรกุล 10 ก.พ. 2512 1. ดร.ไพฑรู ย์ เครือแก้ว 2. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 3. นายบุญเรือง ชุ่มอินทรจักร 4. นายเสริม จินาสวัสดิ์

คร้ังท่ี วัน เดือน ปี ชอื่ -นามสกลุ เขต พรรค หมายเหต ุ 10. ท่เี ลือกต้ัง 26 ม.ค. 2518 1. นายสอาด ปิยวรรณ 1 แรงงาน 11. 2. นายดุสิต พานิชพัฒน์ 1 กิจสังคม 12. 3. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 ธรรมสังคม 4. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 กิจสังคม 4 เม.ย. 2519 1.ดร.ไพฑรู ย์ เครือแก้ว 1 แนวประชาธิปไตย 2. นายสอาด ปิยวรรณ 1 แรงงาน 3. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 กิจสังคม 4. นายบุญเรือง ชุ่มอินทรจักร 2 กิจสังคม 22 เม.ย.2522 1. นายประพันธ์ พยัคฆบุตร 1 ไม่สังกัด 2. นายสอาด ปิยวรรณ 1 ชาติไทย 3. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 กิจสังคม บทวิเคราะห์ 73 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 ชาติประชาชน

คร้ังที่ นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง วัน เดอื น ป ีช่ือ-นามสกลุ เขต พรรค หมายเหต ุ 13. 74 ท่ีเลอื กตัง้ 18 เม.ย.2526 1. นายสอาด ปิยวรรณ 1 ชาติไทย 14. 2. ดร.ไพฑูรย์ เครือแก้ว 1 ชาติไทย 15. 3. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 กิจสังคม 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 กิจสังคม 27 ก.ค.2529 1. นายบุญหลง ถาคำฟ ู 1 รวมไทย 2. นายสอาด ปิยวรรณ 1 ชาติไทย 3. นายอำพล ศิริวัฒนกุล 1 รวมไทย 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 สหประชาธิปไตย 5. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 สหประชาธิปไตย 24 ก.ค.2531 1. นายสอาด ปิยวรรณ 1 ชาติไทย 2. นายไพโรจน์ โล่ห์สุนทร 1 รวมไทย 3. นายบุญหลง ถาคำฟ ู 1 รวมไทย 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 รวมไทย 5. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 รวมไทย

คร้ังท ่ี วนั เดอื น ป ี ช่อื -นามสกลุ เขต พรรค หมายเหต ุ ทีเ่ ลือกตัง้ 16. 22 มี.ค.2535 1. นายบุญชู ตรีทอง 1 ความหวังใหม่ 2. นายไพโรจน์ โล่ห์สุนทร 1 สามัคคีธรรม 3. นายบุญหลง ถาคำฟู 1 ความหวังใหม่ 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 สามัคคีธรรม 5. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 สามัคคีธรรม 17. 13 ก.ย. 2535 1. นายบุญชู ตรีทอง 1 ความหวังใหม่ 2. นายวาสิต พยัคฆบุตร 1 ความหวังใหม่ 3. นายไพโรจน์ โล่ห์สุนทร 1 ชาติพัฒนา 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 ชาติไทย 5. นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ 2 ชาติพัฒนา บทวิเคราะห์ 75

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง วนั เดือน ป ี 76 ทเี่ ลือกตงั้ ครง้ั ที่ ช่ือ-นามสกุล เขต พรรค หมายเหต ุ 18. 2 ก.ค. 2538 1. นายบุญชู ตรีทอง 1 ชาติไทย 2. นายวาสิต พยัคฆบุตร 1 ชาติพัฒนา 3. นายไพโรจน์ โล่ห์สุนทร 1 ชาติไทย 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 ชาติพัฒนา 5. นางสาวธารทอง ทองสวัสดิ์ 2 ชาติพัฒนา 19. 17 พ.ย. 2539 1. นายบุญชู ตรีทอง 1 ชาติไทย 2. นายวาสิต พยัคฆบุตร 1 ชาติพัฒนา 3. นายไพโรจน์ โล่ห์สุนทร 1 ชาติไทย 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 2 ชาติพัฒนา 5. นางสาวธารทอง ทองสวัสดิ์ 2 ชาติพัฒนา

ครัง้ ท่ี วัน เดือน ปี ชอื่ -นามสกุล เขต พรรค หมายเหต ุ ที่เลอื กต้ัง 20. 6 ม.ค. 2544 1. นายไพโรจน์ โล่ห์สุนทร 1 ไทยรักไทย 2. นายจินดา วงศ์สวัสดิ์ 2 ไทยรักไทย 3. นายวาสิต พยัคฆบุตร 3 ไทยรักไทย ได้เมื่อ 29 ม.ค.2544 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 4 ไทยรักไทย 5. นายอิทธิรัตน์ จันทรสุรินทร์ 5 ไทยรักไทย ได้เมื่อ 29 ม.ค.2544 21. 6 ก.พ. 2548 1. นายไพโรจน์ โล่ห์สุนทร 1 ไทยรักไทย 2. นายกิตติกร โลห์สุนทร 2 ไทยรักไทย 3. นายวาสิต พยัคฆบุตร 3 ไทยรักไทย 4. นายพินิจ จันทรสุรินทร์ 4 ไทยรักไทย 5. นายอิทธิรัตน์ จันทรสุรินทร์ 5 ไทยรักไทย บทวิเคราะห์ 77

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง วนั เดือน ปี 78 ทเี่ ลอื กตัง้ ครงั้ ท ี่ ชื่อ-นามสกลุ เขต พรรค หมายเหต ุ 22. 23 ธ.ค. 2550 1.นายธนาธร โล่ห์สุนทร 1 พลังประชาชน 2. นายวาสิต พยัคฆบุตร 1 พลังประชาชน 3. นายกิตติกร โล่ห์สุนทร 1 พลังประชาชน โดนคำสั่งศาลเพิกถอน นายสมโภช สายเทพ 1 เพื่อไทย สิทธิเลือกตั้ง 2 ธ.ค.2551 เลือกตั้ง แทน 11 ม.ค.2552 4. นายอิทธิรัตน์ จันทรสุรินทร์ 2 พลังประชาชน 5. นายจรัสฤทธิ์ จันทรสุรินทร์ 23. 3 ก.ค. 2554 1. นายธนาธร โล่ห์สุนทร 2 พลังประชาชน 2. นายวาสิต พยัคฆบุตร 3. นายจรัสฤทธิ์ จันทรสุรินทร์ 1 เพื่อไทย 4. นายอิทธิรัตน์ จันทรสุรินทร์ 2 เพื่อไทย ที่มา : สุริศรี สารพฤกษ์, อ้างแล้ว,หน้า 119-122. 3 เพื่อไทย 4 เพื่อไทย

บทวิเคราะห์ สำหรับการเลือกตั้งครั้งล่าสุด เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ.2554 กกต.ได้จัดแบ่งเขตเลือกตั้งจังหวัดลำปางออกเป็น 4 เขตเลือกตั้งคือ เขตเลือกตั้งที่ 1 ประกอบไปด้วยอำเภอเมือง ลำปาง (เฉพาะเทศบาลนครลำปาง, ต.บ้านค่า, ต.บ้านเอื้อม, ต.บ้านเป้า, ต.บ่อแฮ้ว, ต.นิคมพัฒนา ,ต.ทุ่งฝาย, ต.ต้นธงชัย, ต.บุญนาคพัฒนา) และอำเภอห้างฉัตร เขตเลือกตั้งที่ 2 ประกอบด้วย อำเภอเมืองลำปาง (เฉพาะ ต.บ้านแลง), อำเภอ งาว, อำเภอวังเหนือ, อำเภอแจ้ห่ม และอำเภอเมืองปาน เขตเลือกตั้งที่ 3 ประกอบด้วย อำเภอเมืองลำปาง (เฉพาะ เทศบาลนครเมืองเขลางค์นคร, ต.พิชัย และ ต.บ้านเสด็จ) อำเภอแม่เมาะ และอำเภอแม่ทะ เขตเลือกตั้งที่ 4 ประกอบด้วย อำเภอเกาะคา อำเภอสบปราบ อำเภอเสริมงาม อำเภอเถิน และอำเภอแม่พริก ตามที่กล่าวมา ผู้วิจัยของนำเสนอภาพ เขตเลือกตั้งของจังหวัดลำปางดังแผนภาพที่ 1 นี้ 79

บา นเสด็จ) อาํ เภอแมเมาะและอําเภอแมท ะ เขตเลอื กต้งั ท่ี 4 ประกอบดว ย อําเภอเกาะคา อําเภอส สรมิ งาม อําเภอเถิน และอําเภอแมพริก ตามท่ีกลาวมา ผูวิจัยของนําเสนอภาพเขตเลอื กตั้งของ ดังแผนภาพขา งนลักากงานรเม้ี ืองถ่ินจังหวัดลำปาง แผนภาพที่ 1 :แแผผนนภภาาพพแทสด่ี 1งก:ารแแผบนงเภขตาเพลือแกสตดั้งสงมกาาชริกสแภบา่งผเูแขทตนเรลาษือฎกรตจัง้ังหวัดลาํ ปางพ.ศ.2 สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจงั หวดั ลำปาง พ.ศ.2554 ที่มา: สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งประจำจังหวัดลำปาง. การแบ่งเขต เลือกตั้ง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก http://www2.ect.go.th/about.php?Province= สาํ นักงานคณะlกamรpรaมngก&าSรiteกMาeรnเuลIDือ=ก29ต3งั้4 ป (ร6ะพจฤํศาจจิกังาหยวนดั 2ล55ํา5ป). าง.การแบงเขตเลือกตง้ั .[ออนไลน] เขาถงึ ไ http://www2.ect.go.th/ about.php?Province=lampang&SiteMenuID=2934 (6 พฤศจิกายน 2555). 80

บทวิเคราะห์ ตามที่กล่าวมา ในการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการ เลือกตั้งหรือการเป็นผู้แทนสมาชิกราษฎรจังหวัดลำปาง จะทำการแบ่งออกเป็น 2 ช่วงเวลา คือ ช่วงการเลือกตั้งหลัง พ.ศ. 2476 และตั้งแต่การเลือกตั้ง พ.ศ.2544 เป็นต้นมา กล่าวคือ ระหว่างการเลือกตั้งตั้งแต่ช่วงหลัง พ.ศ.2476 จนกระทั่งถึงการเลือกตั้ง พ.ศ.2539 ปัจจัยที่เป็นตัวชี้วัดความ สำเร็จในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของจังหวัด ลำปางคือปัจจัยบุคคลมากกว่าปัจจัยของพรรค โดยปัจจัย บุคคลประกอบด้วย ระบบอุปถัมภ์ เงินทุนและบุคลิกภาพของ ผู้สมัคร เช่น กรณีของนายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ ที่ปรากฏในภาพ ลักษณ์ของทนายคนจนซึ่งทำให้ได้รับการสนับสนุนจาก ประชาชนเป็นต้น แต่ทว่า นับตั้งแต่การเลือกตั้ง พ.ศ.2544 เป็นต้นมา ปัจจัยสำคัญที่จะกำหนดการเข้าสู่ตำแหน่งสมาชิก สภาผู้แทนราษฎรของจังหวัดลำปางกลับมีการเปลี่ยนแปลง โดยปัจจัยพรรคมีความสำคัญมากกว่าปัจจัยในด้านตัวบุคคล ซึ่งทำการพิจารณาจากนโยบายและบุคลิกของหัวหน้าพรรค เป็นหลัก การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของจังหวัดลำปาง ในยุคแรก ผู้ลงสมัครรับสมัครเลือกตั้งและได้รับคะแนนนิยม เป็น ส.ส.ล้วนแล้วแต่อาศัยปัจจัยด้านตัวบุคคลเป็นหลัก ดังจะ เห็นได้จากการที่บุคคลเหล่านี้แปรเปลี่ยนพรรคที่สังกัดบ่อยครั้ง อย่างไรก็ตาม ในการเลือกตั้งในยุคหลังคือตั้งแต่ พ.ศ.2544 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน นักการเมืองของจังหวัดลำปางล้วน แล้วแต่สังกัดพรรคเพื่อไทยอันเป็นการแสดงให้เห็นถึงความ สำคัญของพรรคแต่กระนั้นก็ตามบุคลิกภาพของนักการเมือง 81

นักการเมืองถ่ินจังหวัดลำปาง เงินทุนและเครือข่าย ดังที่เรียกรวมกันว่า ปัจจัยด้านตัวบุคคล ก็ยังคงความสำคัญอยู่ไม่น้อยเลยที่เดียว มีข้อน่าสังเกตอีกว่าใน ช่วงหลังการเมืองของจังหวัดลำปางนักการเมืองได้แยกกลุ่มกัน อยู่อันประกอบด้วยกลุ่มสำคัญ 4 กลุ่มคือ กลุ่มบ้านสวน กลุ่มดอยเงิน กลุ่มตรีทองและกลุ่มนิคม โดยทั้ง 4 กลุ่มนี้ต่างก็มี บทบาททั้งการเมืองระดับชาติและการเมืองระดับท้องถิ่น และ การเมืองทั้งสองระดับนี้ต่างก็เกื้อกูลซึ่งกันและกัน ที่สำคัญกลุ่ม เหล่านี้ยังได้มีการจัดวางทายาททางการเมืองไว้ให้กับกลุ่มของ ตัวเองอีกด้วย เฉพาะบทนี้ ผู้วิจัยจะทำการวิเคราะห์นักการเมือง ที่โดดเด่นของจังหวัดลำปาง ไม่ว่าพวกเขาจะได้ตำแหน่งมาด้วย ปัจจัยตัวบุคคลหรือตอนหลังปัจจัยพรรคก็ตามแต่ พร้อมกันนี้ กรณีที่สำคัญบุคคลใดที่มีทายาทผู้วิจัยก็จะวิเคราะห์ไป พร้อมกัน โดยที่การวิเคราะห์จะยึดโยงอยู่ 3 ประเด็นคือ 1) ภูมิหลังทางเศรษฐกิจและการเมือง 2) กลยุทธ์ในการหาเสียง 3) ปัจจัยที่กำหนดชัยชนะ อย่างไรก็ดี ก่อนที่จะทำการวิเคราะห์นักการเมืองถิ่นของ จังหวัดลำปางแต่ละคน โดยพิจารณาจาก 3 ประเด็นหลัก ผู้วิจัยขอนำเสนอนักการเมืองถิ่นหรือสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ของจังหวัดลำปาง ในแต่ละสมัยการเลือกตั้ง พร้อมไปกับ พรรคที่สังกัด ซึ่งจะทำให้เห็นว่าในช่วงก่อน พ.ศ.2544 ส.ส.ของ จังหวัดลำปางมักเปลี่ยนพรรคที่สังกัดกันทุกคนเพียงแต่ว่าใคร จะเปลี่ยนมากหรือน้อย นั่นก็แสดงให้เห็นว่าปัจจัยด้าน ตัวบุคคลสำคัญยิ่งกว่าพรรค ขณะที่นับแต่การเลือกตั้ง 82

บทวิเคราะห์ พ.ศ.2544 เปน็ ตน้ มา ส.ส.ลำปางลว้ นแลว้ แตส่ งั กดั พรรคไทยรกั ไทย (เปลี่ยนเป็นพรรคพลังประชาชนและพรรคเพื่อไทยตามลำดับ) ทั้งสิ้น และต่างก็มิยอมเปลี่ยนพรรคที่สังกัด นั่นก็เท่ากับว่า ปัจจัยชี้ขาดชัยชนะในการเลือกตั้งแปรเปลี่ยนไป ในตอนหลัง กล่าวได้ว่าปัจจัยพรรคสำคัญยิ่งกว่าปัจจัยด้านตัวบุคคล ดังปรากฏตามข้อมลู ที่นำเสนอตามตารางที่ 19 นี้ 83

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง 50 84 ตารางที่ 19 : ตารางแสดงสตามรางาทชี่ 20ิก: ตสารภางแาสผดงู้แสมทาชนิกสรภาาผแูษทนฎรารษแฎรลและะออาชาีพชในีพชว งใพน.ศช.25่ว00ง-พ.พศ.2.5ศ31.262500- พ.ศ.253126 ลําดบั ช่ือ-นามสกุล อาชพี 26 ก.พ.2500 15 ธ.ค.2500 10 ก.พ.2512 26 ม.ค.2518 4 เม.ย.2519 22 เม.ย. 18 เม.ย.2526 27 ก.ค.2529 24 ก.ค.2531 2522 1. นายบญุ เทง ทองสวสั ดิ์ อยั การ/ ประชาธิปต ย ประชาธปิ ตย ประชาธปิ ตย กิจสงั คม กจิ สงั คม กจิ สงั คม สหประชาธปิ ไตย รวมไทย ทนายความ กิจสงั คม 2. นายบุญเรอื ง ชมุ อนิ ทรจักร ประชาธิปต ย ประชาธปิ ตย กิจสังคม 3. นายอนิ ทูล วรกุล ธรุ กิจ/ ประชาธิปตย ประชาธิปตย ชาติไทย 4. ดร.ไพฑรู ย เครอื แกว นักการเมือง ชาติ 5. นายเสรมิ จินาสวัสด์ิ รบั ราชการ แนวประชาธปิ ไตย แนวประชาธปิ ไตย ประชาชน ชาติไทย 6. นายสอาด ปยวรรณ ประชาธิปตย แรงงาน ไมสังกัด ชาติไทย 7. นายดุสติ พานชิ พัฒน กจิ สงั คม 8. นายพินจิ จันทรสรุ นิ ทร แรงงาน ชาตไิ ทย ชาติไทย 9. นายประพนั ธ พยคั ฆบุตร กจิ สงั คม สหประชาธิปไตย 10. นายบุญหลง ถาคาํ ฟู ธรรมสงั คม 11. นายอาํ พล ศิริวัฒนกลุ 12. นายไพโรจน โลหส ุนทร รวมไทย รวมไทย รวมไทย รวมไทย ธรุ กจิ 26 ทั้งนี้การเลือกตั้งระหว่าง พ.ศ.2475-2500 ผู้ลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดลำปางมิได้สังกัด พรรคการเมือง 26ทั้งน้ีการเลอื กตงั้ ระหวาง พ.ศ.2475-2500 ผลู งสมัครรับเลือกตัง้ เปนสมาชิกสภาผูแ ทนราษฎรจังหวดั ลําปางมิไดสงั กัดพรรคการเมอื ง

51 ตารางที่ 20 : ตารางแสดตางราสงทมี่ 2า1ช: ติการสางภแสาดงผสู้แมาทชกิ นสภราผาูแษทนฎรารษแฎรลและะออาชาพี ชในพี ชวใงนพช.ศ.่ว25ง35-พพ..ศศ.25.524535-พ.ศ.2554 ลําดับ ชือ่ -นามสกุล อาชีพ 22 ม.ี ค.2535 13 ก.ย.2535 2 ก.ค.2538 17 พ.ย.2539 6 ม.ค.2544 6 ก.พ.2548 23 ธ.ค.2550 3 ก.ค.2554 30 ม.ิ ย.2535 19 พ.ค.2538 28 ก.ย.2539 9 พ.ย.2543 5 ม.ค.2548 24 ก.พ.2549 10 พ.ค.2554 ปจ จุบนั 1. นายบุญเทง ทองสวสั ดิ์ อยั การ/ ทนายความ สามัคคีธรรม ชาติพัฒนา ชาติพัฒนา ชาติพัฒนา ไทยรกั ไทย ไทยรกั ไทย 2. นายพินจิ จนั ทรสรุ นิ ทร ธรุ กิจ/ นกั การเมอื ง สามคั คีธรรม ชาตไิ ทย ชาตพิ ฒั นา ชาตพิ ัฒนา ไทยรกั ไทย ไทยรักไทย 3. นายบุญหลง ถาคําฟู รบั ราชการ ชาติไทย ชาตไิ ทย ไทยรักไทย ไทยรักไทย 4. นายไพโรจน โลห สนุ ทร ธุรกจิ ความหวังใหม ชาติพัฒนา ชาตไิ ทย ชาติไทย ไทยรักไทย 5. นายบญุ ชู ตรีทอง ธุรกจิ สามคั คธี รรม ความหวงั ใหม ชาตพิ ัฒนา ชาติพฒั นา ไทยรักไทย 6. นายวาสติ พยคั ฆบตุ ร นกั การเมือง ความหวังใหม ความหวังใหม 7. นางสาวธารทอง ทองสวัสดื อาจารย 8. นายจินดา ทองสวัสดิ์ ธรุ กิจ พลงั ประชาชน เพอ่ื ไทย 9. นายอทิ ธิรัตน จนั ทรสุรนิ ทร ทนายความ/ นกั การเมอื ง ไทยรักไทย พลงั ประชาชน เพ่ือไทย 10. นายกติ ตกิ ร โลห ส นุ ทร นกั การเมือง ไทยรกั ไทย 11. นายธนาธร โลหสนุ ทร พนง.เอกชน พลังประชาชน เพื่อไทย 12. นายจรสั ฤทธ์ิ จันทรสุรนิ ทร ธรุ กิจ พลงั ประชาชน เพือ่ ไทย 13. นายสมโภช สายเทพ พนง.เอกชน พลังประชาชน เพือไทย เพื่อไทย บทวิเคราะห์ 85

นักการเมืองถิ่นจังหวัดลำปาง 1. นายบุญเท่ง ทองสวัสด์ิ และ ดร.ธารทอง ทองสวัสดิ์ 1.1. ภูมิหลังทางเศรษฐกิจ-สังคมและการเมือง27 นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ เกิดเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2455 ที่ถนนบุรี หมู่ 1 ตำบลล้อมแรด อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง ครอบครัวมีฐานะยากจน โดยได้รับการศึกษาในระดับประถม ศึกษา ที่โรงเรียนบ้านล้อมแรด อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง จนถึง ชั้นประถมปีที่ 4 ก็ได้รับทุนนักเรียนดี หลังจากนั้นได้เดินทางมา ศึกษาต่อที่โรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย จังหวัดลำปาง ในชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 1-2 แล้วจึงย้ายมาเรียนต่อที่โรงเรียนเคนเน็ต แม็คเคนซี่ ในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3-4 และได้รับทุนเรียนดีจาก ทางอำเภอให้มาเรียนต่อที่โรงเรียนยุพราชวิทยาลัยจังหวัด เชียงใหม่ ในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5-6 และเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียน สวนกุหลาบวิทยาลัย ในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 7-8 เมื่อ พ.ศ. 2475 ขณะที่ศึกษาอยู่ที่กรุงเทพฯ นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ ได้อาศัยพักอยู่ที่วัดเบญจมบพิตร เวลาว่างจากการเรียนได้ไป สอนหนังสือให้กับพระ เณร ที่มาบวชเรียน จนกระทั่งจบการ ศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 8 จึงเข้าศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัย 27 ประมวลข้อมูลจากประชัน รักพงษ์. การศึกษาการหาเสียงในการ เลือกตั้ง 27 กรกฎาคม 2529 จ.ลำปาง. (กรุงเทพฯ :สมาคมสังคมศาสตร์ แห่งประเทศไทย,2530). และ ธวัช คำธิตา.“กลยุทธ์และแนวทางในการ ดำเนินงานทางการเมืองของนายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์.” (การค้นคว้าอิสระรัฐ ศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาการเมืองการปกครอง)), บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ , 2541. 86

บทวิเคราะห์ ธรรมศาสตร์และการเมือง ซึ่งในปีสุดท้ายของการเรียนที่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง ได้ออกมาเช่าบ้านอยู่ ข้างนอกร่วมกับ นายทอง กันทาธรรม สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จังหวัดแพร่ในสมัยนั้น ซึ่งนายทอง กันทาธรรม นอกจากจะเป็น สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดแพร่แล้ว ยังดำรงตำแหน่ง รัฐมนตรีสั่งราชการกระทรวงมหาดไทยทำให้ได้อาศัยศึกษา เรียนรู้เรื่องราวทางการเมืองต่างๆ จากนายทอง กันทาธรรม ควบคู่กับการเรียนในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง หลังจากจบการศึกษา นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ ได้เข้ารับราชการ ครั้งแรก เป็นผู้ฟังคดีประจำศาล หรือโปลีสสภา หรืออัยการ ตำรวจประจำศาลแขวงนครเหนือ ต่อมาศาลโปลีสสภาเปลี่ยน มาเป็นศาลแขวง ตำแหน่งผู้ฟังคดีประจำศาลได้เปลี่ยนเป็น อัยการตำรวจประจำศาลแขวง และได้ทำงานเป็นอัยการตำรวจ ประจำศาลแขวง เป็นเวลา 1 ปี ด้านครอบครัว นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ สมรสกับ นางเทียมจันทร์ ทองสวัสดิ์ (วานิชขจร) (อดีตรองนางสาวไทย อันดับ 2 พ.ศ.2482) มีบุตรธิดา 2 คนคือ ดร.ธารทอง ทองสวัสดิ์และพ.ต.ท.สิทธิ์ธา ทองสวัสดิ์ และสมรสอีกครั้งกับ นางนารี ทองสวัสดิ์ การเข้าสู่เส้นทางการเมืองของนายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ เริ่มเมื่อคณะราษฎรได้เปลี่ยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 และกำหนดให้มีการเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ 15 พฤศจิกายน 2476 ทำให้นายบุญเท่ง มีความสนใจในการสมัครรับเลือกตั้ง แต่ไม่ สามารถลงสมัครรับเลือกตั้งได้ เนื่องจากอายุไม่ครบตามที่ กฎหมายกำหนด แต่อย่างไรก็ตาม ก็ได้มีการติดตามการเมือง 87