หลักสูตรวิชาหลวงพ่อวัดไร่ขิง มิ่งมงคล คนสามพราน

90 กกกกกกก1. ความหวังเปน็ คู่กบั ความหว่ งและกังวลแต่คนที่ไมห่ วังคือ ลอยพน้ ความหวงั ไปแล้ว ความสุขของเราจงึ ไม่ขึ้นต่อความหวังเพราะ ชวี ติ เป็นสุขอยู่ตลอดเวลาโดยไม่ต้องหวงั เลยและไม่ตอ้ ง หว่ งกังวล กกกกกกก1. เพราะฉะนั้น ถ้าเราจะทางานให้ได้ผลโดยที่ว่าชีวิตก็มีความสุข และงานก็ได้ผลดีด้วยก็ ควรจะมาถึงขั้นนี้ คือถึงข้ันท่ีว่ามองงานกับชีวิตเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันมองว่างานเป็นกิจกรรมที่จะ เป็นเนอ้ื เป็นตัวของชวี ิตแท้แท้ แลว้ เรากท็ างานไป อยา่ งที่เรารูส้ ึกว่ามันเป็นการดาเนินชวี ิตของเราเอง และดาเนนิ ชวี ิตน้ันให้ดีที่สุด กกกกกกก1. เม่ือเราทางานไปไม่ว่าจะมองในความหมายว่าเป็นการพัฒนาตนเองเพื่อประโยชน์สุข ของประชาชนหรือสังคมในเวลาท่ีทาอยู่นั้นสภาพจิตใจก็ควรเกิดขึ้นคือความร่าเริงความบันเทิง ใจความเบกิ บานใจ กกกกกกก1. ทางพระบอกวา่ สภาพจติ ทดี่ ีของคนนน้ั กค็ ือ 1. มีปราโมทย์ ความร่าเรงิ บนั เทงิ ใจ 2. มปี ีติความอ่มิ เอม 3. มีปัสสิทธิ ความผอ่ นคลาย หรอื สงบเยน็ เมื่อผอ่ นคลายก็ไมเ่ ครียด 4. มคี วามสขุ จิตใจก็ผอ่ นคลาย 5. มีสมาธิ แนว่ แนแ่ นบสนิท และมนั่ คงไม่ฟุ้งซา่ นเรียบสมา่ เสมออยู่กบั งานเหมือนเปน็ อันหน่ึงอนั เดยี วกนั กกกกกกก1. องคป์ ระกอบ 5 ประการน้เี ป็นสภาพของจิตผู้ปฏบิ ตั ิธรรม กกกกกกก1. ดงั นัน้ ในการเป็นอยู่และในการทากจิ กรรมทุกอยา่ ง เราจงึ ปฏบิ ตั ิได้ดังนั้นเม่ือเราดาเนิน ชีวิตถูกต้องทาสิ่งน้ันน้ันได้ถูกต้องเราก็มีสภาพจิตทั้ง 5 อย่างนี้เรียกว่าเรากาลังปฏิบัติธรรมอยู่ ตลอดเวลา กกกกกกก1. ถ้าเราฝึกตนเองตลอดเวลาดูรายการทางานแบบนี้เราก็ปฏิบัติธรรมตลอดเวลาอยู่แล้ว เราทางานไปโดยมีสภาพจิตโดยเฉพาะกิจบทนี้จะไม่มีปัญหาสุขภาพจิตเลยเพราะมันเป็นสุขภาพจิต เองอยู่ในตัวเป็นสุขภาพจิตที่ดีโดยสมบูรณ์ขอให้มีปราโมทย์ให้มีปีติ มีปัสสัทธิ มีสุขมีสมาธิเถิด ถ้าทา อย่างน้ีแลว้ สบายงานก็ไดผ้ ลด้วยจิตใจกด็ ดี ้วยการทางานกค็ อื การปฏบิ ัติธรรม “อานนท์” กกกกกกก1. พุทธบริษัทท้ังสี่ คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ทาสักการบูชาด้วยเคร่ืองบูชา สักการะทั้งหลาย อันเป็นอามิส เช่น ดอกไม้ ธูป เทียน เป็นต้น ด้วยการบูชาอันยิ่งใหญ่ อานนท์เอย ผใู้ ดปฏบิ ตั ิตามธรรมปฏบิ ัติอันชอบยิ่ง ปฏบิ ัตธิ รรมอันเหมาะสม ผู้นัน้ แลชอื่ วา่ สกั การบูชาเรา ด้วยการ บชู าอนั ยอดเยยี่ ม กกกกกกก1. กล่าวโดยสรุป หลักธรรมคาสอนของพระเทพศาสนาภิบาล ท่ีสาคัญคือ หลักธรรมท่ี เก่ยี วข้องกบั การดาเนินชีวติ ความสขุ และความทุกข์ เป็นสิง่ ทจี่ ติ เราปรุงแตง่ ข้ึนมา ถา้ เรารับรูถ้ งึ ส่ิงท่ี ดีงาม สิ่งสวยงาม และความสุขท่ีรายรอบตัวเราเองอยู่ทุกขณะแล้ว เราจะไม่ปล่อยให้ความรู้สึกที่ เป็นทกุ ข์ มาครอบงาจติ ใจเราได้

91 การจัดประสบการณก์ ารเรียนรู้ กกกกกกก1. ศึกษาคน้ คว้าด้วยตนเองในประเดน็ ทก่ี าหนดไวร้ ว่ มกันจากส่ือการเรียนรู้ ที่หลากหลาย กกกกกกก2. บนั ทกึ ผลการศกึ ษาทคี่ น้ คว้าลงในเอกสารการเรยี นร้ดู ้วยตนเอง (กรต.) กกกกกกก3. พบกลมุ่ อภปิ ราย แลกเปลยี่ นเรยี นรู้ คดิ วเิ คราะหข์ ้อมูลท่ีไดจ้ ากการศึกษาค้นควา้ สรุปผลการเรียนรู้ ลงในเอกสารการเรียนรดู้ ้วยตนเอง (กรต.) 4. นาสรุปผลการเรียนรู้มาปฏิบัติด้วยการทาใบงาน และนาความรู้หัวเรื่องน้ีไปทา เอกสารรายงาน เร่อื ง หลวงพอ่ วัดไร่ขงิ มง่ิ มงคล คนสามพราน ส่ือและแหล่งเรียนรู้ กกกกกกก1. สอ่ื เอกสาร 1.1 ใบความรู้ 1.2 ใบงาน 1.3 หนงั สอื เรยี น สาระการพฒั นาสังคม รายวชิ า สค33136 หลวงพอ่ วัดไร่ขิง มง่ิ มงคล คนสามพราน ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย 1.4 หนงั สอื ท่ีเกีย่ วข้องกบั หลวงพ่อวัดไร่ขิง มงิ่ มงคล คนสามพราน ได้แก่ 1.4.1 ประวตั ิหลวงพอ่ วดั ไร่ขิง ผู้แตง่ วัดไรข่ ิง พระอารามหลวง อาเภอ สามพราน จังหวัดนครปฐม ปีท่ีพมิ พ์ 2560 โรงพมิ พ์ หจก.พี วาย พริน้ ต้งิ จากัด 1.4.2 งานเทศกาลนมสั การปิดทองหลวงพอ่ วัดไรข่ ิง ผแู้ ต่ง วดั ไร่ขิง พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จงั หวดั นครปฐม ปีที่พิมพ์ 2559 โรงพิมพ์ หจก.สามลดา 1.4.3 ปัญญานิพนธ์ ผแู้ ต่ง วัดไรข่ งิ พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จงั หวัด นครปฐม ปีที่พิมพ์ 2559 โรงพิมพ์ หจก.สามลดา 1.4.4 บทบาทการเผยแผพ่ ระพุทธศาสนาของพระอุบาลีคณุ ปู มาจารย์ (ปญั ญา อนิ ทฺ ปญฺโญ) ผแู้ ต่ง พระปลดั สามารถ ฮมฺมธาโร (ชีวะพฤกษ์) จงั หวดั พระนครศรีอยุธยา ปีท่พี มิ พ์ 2549 ไม่ปรากฏโรงพิมพ์ 1.4.5 วนั มลู นธิ วิ ดั ไรข่ ิง ผู้แต่ง วดั ไร่ขงิ พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จงั หวัด นครปฐม ปที ี่พิมพ์ 2555 (ม.ป.พ.) 2. ส่อื บุคคล 3.1 พระเทพศาสนาภิบาล เจา้ อาวาสวัดไรข่ ิง พระอารามหลวง ที่อยู่ วดั ไรข่ ิง พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จงั หวดั นครปฐม มีความเชยี่ วชาญเรื่อง ประวตั ิหลวงพ่อวดั ไร่ขงิ หลักธรรมคาสอน หมายเลขโทรศพั ท์ 0-3431-1384 และ 0-3432-3056 3. สอื่ แหลง่ เรียนร้ใู นชุมชน 3.1 วดั ไร่ขิง พระอารามหลวง ท่อี ยู่ 51 หมทู่ ี่ 2 ตาบลไรข่ ิง อาเภอสามพราน จงั หวดั นครปฐม หมายเลขโทรศัพท์ 0-3431-1384 , 0-3432-3056 3.2 ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อาเภอสามพราน ที่อยู่ 51 หมู่ท่ี 2 ตาบล ไรข่ งิ อาเภอสามพราน จังหวดั นครปฐม

92 การวัดและประเมนิ ผล 1. ประเมนิ ความก้าวหน้า ด้วยวธิ กี าร 1.1 การสังเกต 1.2 การซกั ถาม ตอบคาถาม 1.3 ตรวจเอกสารการเรียนรู้ดว้ ยตนเอง (กรต.) 1.4 ตรวจเอกสารรายงานเรือ่ ง หลวงพ่อวัดไร่ขิง ม่ิงมงคล คนสามพราน 2. ประเมินผลรวม ดว้ ยวิธีการ 2.1 ตอบแบบทดสอบวัดความรู้ หัวเรื่องท่ี 3 เร่ืองเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง และหลักธรรม คาสอน จานวน 7 ขอ้ 2.2 ตอบแบบสอบถามวัดเจตคติท่ีมีต่อรายวิชาหลวงพ่อวัดไร่ขิง มิ่งมงคล คนสามพราน

93 หัวเร่อื งท่ี 4 บารมขี องหลวงพ่อวัดไรข่ งิ ทม่ี ตี อ่ ชุมชนและประชาชน สาระสาคัญ กกกกกกก1. ด้านการศึกษา วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ได้สนับสนุนส่งเสริมด้านการศึกษากับ สถานศึกษาต่าง ๆ ตั้งแต่ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษา อาชีวศึกษา และระดับอุดมศึกษา อาทิ โรงเรียนวัดไร่ขิง (สุนทรอุทิศ) โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา ศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 1 จังหวัด นครปฐม ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสามพราน ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อาเภอสามพราน วิทยาลัยการอาชีพนครปฐม ศูนย์การศึกษาวิทยาลัยทองสุข (วัดไร่ขิง) วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ตลอดจน สถาบันพฒั นาครู คณาจารย์และบคุ ลากรทางการศึกษา ได้แก่ ด้านสถานทต่ี งั้ และอาคาร งบประมาณ ในการก่อสร้างอาคารสถานที่ งบประมาณในการจัดซ้ือวัสดุครุภัณฑ์ในการดาเนินงาน และ งบประมาณในคา่ ใชจ้ ่ายอื่น ๆ กกกกกกก2. ด้านการสาธารณสุข กล่าวโดยสรุป วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ได้สนับสนุนส่งเสริม ด้านสาธารณสุข กับโรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) และโรงพยาบาลสามพราน (วัดไร่ขิง) ดา้ นสถานที่ตัง้ และอาคาร ตลอดจนงบประมาณในการจดั ซื้อวสั ดคุ รุภณั ฑ์ดาเนินงาน กกกกกกก3. ด้านการสังคมสงเคราะห์ วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ได้สนับสนุนส่งเสริมด้านสังคม สงเคราะห์ จัดตั้งมูลนิธิ 3 มูลนิธิ คือ มูลนิธิเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) ให้การสงเคราะห์ด้าน สาธารณสุข มูลนิธิหลวงพ่อวัดไร่ขิงให้การสงเคราะห์ด้านทุนการศึกษา และด้านสาธารณประโยชน์ และมูลนิธิพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) ให้การสงเคราะห์ด้านการเรียนการสอนพระ ปริยตั ธิ รรม การศึกษาและสาธารณประโยชน์ ตวั ชีว้ ัด กกกกกกก1. อธิบายบารมีของหลวงพ่อวัดไร่ขิงทมี่ ีต่อชุมชน และประชาชนในด้านตา่ ง ๆ ได้ กกกกกกก2. เห็นคณุ ค่าความสาคญั ของหลวงพ่อวัดไร่ขงิ และวัดไรข่ ิง พระอารามหลวง ขอบข่ายเน้ือหา กกกกกกก1. ด้านการศึกษา กกกกกกก2. ด้านการสาธารณสขุ กกกกกกก3. ดา้ นการสังคมสงเคราะห์

94 เน้ือหา กกกกกกกอานุภาพของหลวงพ่อวัดไร่ขิง ยิ่งใหญ่และแผ่ไปกว้างไกลเป็นท่ีประจักษ์ชัด เป็น พระพุทธรูปที่มีประชาชนชาวไทยท่ีเล่ือมใสศรัทธามากราบไหว้ทุกวันไม่ขาดสาย พร้อมกับบริจาค ทาบุญศรัทธาถวายให้กับหลวงพ่อและวัด ประกอบกับมีหลวงพ่อเจ้าอาวาสทั้งในอดีตและปัจจุบัน เป็นพระสงฆ์ที่เป็นท่ีเลื่อมใสศรัทธาของประชาชน ที่บริหารจัดการเงินบริจาคดังกล่าว ซึ่งมิได้ ครอบครองประโยชน์น้ีไว้ เพื่อความสขุ เฉพาะวดั ไร่ขิง แต่ไดเ้ ฉลยี่ ผลประโยชน์อันเกดิ จากพุทธานุภาพ น้ีแผ่ไป เพื่อพัฒนาสาธารณประโยชน์ของชุมชนและสังคมจานวนมาก ครอบคลุมด้านการศึกษา การสาธารณะสุข และการสังคมสงเคราะห์ ดงั น้ี กกกกกกก1. ดา้ นการศกึ ษา กกกกกกกกก วัดไร่ขงิ พระอารามหลวง ได้สนบั สนุนส่งเสริมด้านการศึกษา ดงั นี้ กกกกกกกกก 1.1 โรงเรียนวัดไร่ขิง (สุนทรอุทิศ) เป็นโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สังกัด สานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษานครปฐม เขต 2 สานักงานคณะกรรมการการศึกษา ขัน้ พ้ืนฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ ต้ังอยเู่ ลขท่ี 51 หมู่ 2 ตาบลไรข่ งิ อาเภอสามพราน จังหวดั นครปฐม รหัสไปรษณีย์ 73210 บนพ้ืนที่วัด (ท่ีธรณีสงฆ์) วัดไร่ขิง จานวนเนื้อที่ 9 ไร่ 1 งาน 12 ตารางวา เปิด ทาการสอนตั้งแตร่ ะดบั อนบุ าล-ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 6 กกกกกกกกกกกกกประวัตโิ รงเรยี นวัดไรข่ ิง (สุนทรอทุ ิศ) ก่อตง้ั เมอ่ื วนั ท่ี 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2466 พระอธกิ ารใช้ ปติฎโฐ อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิงรปู ท่ี 5 อนุญาตใหใ้ ช้ศาลาการเปรียญวัดไร่ขงิ เป็นที่เรียน การศึกษาได้เจริญข้ึนตามลาดับ ศาลาการเปรียญที่ใช้เรียนไม่เพียงพอ พระครูมงคลวิลาส (เฉย กิตติ สาโร) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิงรูปท่ี 6 และประชาชนร่วมกันหาเงนิ จัดสร้างอาคารเรยี นให้ 1 หลัง และ เปิดใช้เรียน เม่ือวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2484 พ.ศ. 2516 ทางราชการอนุญาตให้เปิดช้นั เด็กเล็ก ถึง ช้ันประถมศึกษาปีที่ 7 ทาให้สถานที่เรียนไม่เพียงพอ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง เห็นความจาเป็นจึงได้สร้างอาคารเรียนให้ใหม่ 1 หลัง เป็นอาคารไม้ 2 ช้ัน

95 แบบทรงไทย 18 ห้องเรียน ยาว 87 เมตร และสร้างห้องน้าอีก 1 หลัง มีห้องส้วม 32 ท่ีนั่ง เปิดใช้ เรียน เม่ือวันที่ 1 พฤษภาคม 2517 นักเรียนได้เพิ่มข้ึนทุกปี ทาให้ห้องเรียนไม่เพียงพอ ในปี พ.ศ. 2518 พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) จึงอนุมัติเงินของวัดสร้างอาคารเรียนให้อีก 1 หลัง เป็นตึก 3 ช้ัน แบบทรงไทย มี 12 ห้องเรียน ช้ันล่างจัดเป็นห้องประชุม เปิดใช้เรียนเม่ือเดือน มิถุนายน 2520 ปี พ.ศ. 2529 ทางราชการอนุมัติให้สร้างอาคารแบบรัตนโกสินทร์ 1 หลัง เป็นตึก 4 ชั้น มีห้องเรียน 20 ห้องเรียน กับ 1 ห้องกิจกรรม ด้วยเงินงบประมาณ 2,930,000 บาท ซึ่งเป็นราคา คร่ึงหน่ึงของงบประมาณการก่อสร้าง ที่เหลือ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อนุมัติ เงินวัดสร้างให้ใช้เงินทั้งสิน้ 5,000,000 บาท รวมเป็นเงนิ ทง้ั สนิ้ 7,930,000 บาท เปิดใช้เรียนเม่ือวันท่ี 2 พฤศจิกายน 2530 ปี พ.ศ. 2534 พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) ได้สร้างบ้านพัก เรือนแถวให้คณะครูโรงเรียน จานวน 10 ชุด เป็นเงิน 2,000,000 บาท ต่อมาปี พ.ศ. 2535 ทาง ราชการอนุมัติให้สร้างอาคารแบบรัตนโกสินทร์ 1 หลัง เป็นตึก 4 ช้ัน มีห้องเรียน 20 ห้องเรียน กับ 1 ห้องกิจกรรม ด้วยเงินงบประมาณ 7,200,000 บาท ท่ีเหลือ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อนุมัติเงินวัดสร้างใช้เงินทั้งส้ิน 7,200,000 บาท รวมเป็นเงินท้ังส้ิน 14,400,000 บาท เปดิ ใช้เรียนเม่อื วนั ที่ 9 มิถนุ ายน 2537 กกกกกกกกกกกกกกลา่ วโดยสรปุ วดั ไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสรมิ โรงเรยี นวัดไร่ขิง (สนุ ทร อุทศิ ) ดา้ นต่าง ๆ ไดแ้ ก่ สถานทตี่ ง้ั และงบประมาณในการสรา้ งอาคารสถานท่ี บ้านพักครู กกกกกกกกก 1.2 โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา เป็นโรงเรียนมัธยมศึกษาประจาตาบลขนาดใหญ่ สังกัด สานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน กระทรวงศึกษาธิการ มีเนื้อที่ 37 ไร่ 2 งาน ประกอบ ด้วยอาคารเรียน 5 หลัง ต้ังอยู่ท่ี 53 หมู่ 2 ถนนไร่ขิง-ทรงคนอง ตาบลไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัด นครปฐม

96 กกกกกกกกกกกกกประวัติโรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา ก่อตงั้ โดย พระครมู งคลวลิ าศ (เฉย รอดอนันต)์ อดตี เจ้าอาวาสวัดไร่ขิง รูปท่ี 6 พร้อมด้วยประชาชนในท้องถิ่นได้ร่วมมือร่วมใจก่อกาเนิดโรงเรียนมัธยม ศึกษาขึ้น เปิดเรียนเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 โดยมีฐานะเป็นโรงเรียนราษฎร์ ช่ือว่า “โรงเรียนอนันต์สุนทรศึกษา” มีพระครูมงคลวิลาศ (เฉย รอดอนันต์) เป็นองค์สนับสนุนส่งเสริม เปิดทาการสอนต้ังแต่ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 1 ถึงช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 3 โดยใช้ศาลาการเปรียญวัดไร่ขิง เป็นท่ีเรียน ปี พ.ศ. 2500 พระครูมงคลวิลาศ (เฉย รอดอนันต์) ได้จัดหาที่เรียนให้ใหม่ โดยต่อเติม เรือนปั้นหยา 2 ช้ัน ซ่ึงอยู่ทางทิศตะวันตกของวัดไร่ขิง (ปัจจุบันเป็นท่ีต้ังของโรงเรียนวัดไร่ขิง (สุนทรอทุ ศิ )) ใหเ้ ปน็ ที่เรียน จนถงึ ปี พ.ศ. 2510 ไดม้ กี ารเริม่ ตน้ ปรับปรุงการศกึ ษาของโรงเรียนอนันต์ สุนทรศึกษาอย่างขนานใหญ่ โดย พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาสวัด ไร่ขิง ได้จัดซื้อที่ดินแปลงใหม่เน้ือที่ 18 ไร่ สร้างอาคารเรียน 3 ช้ัน แบบคอนกรีตทรงไทยประยุกต์ ขนาด 24 ห้องเรียน จานวน 1 หลัง พร้อมด้วยอาคารประกอบต่าง ๆ มีโรงอาหาร-หอประชุม 1 หลงั ห้องสุขาชาย 1 หลัง ห้องสุขาหญิง 1 หลัง เจาะบ่อน้าบาดาล 1 บ่อ สร้างถังน้าบาดาล 1 ถัง ใช้เวลา ดาเนินการจนถึงปี พ.ศ. 2514 จึงแล้วเสร็จ และได้ย้ายโรงเรียนมาต้ังในท่ีปัจจุบัน เม่ือวันท่ี 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2515 ต่อมาภายหลัง พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) ได้จัดซ้ือท่ีดิน เพิ่มเติมให้โรงเรียนจนมีเนื้อที่อาณาเขตร้ัวโรงเรียนรวมท้ังสิ้น 37 ไร่ 2 งาน ปี พ.ศ. 2516 พระอุบาลี คุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) ในฐานะองค์สนับสนุนส่งเสริมโรงเรียนพร้อมด้วยคณะกรรมการ ฝ่ายต่าง ๆ เห็นชอบให้โอนกิจการของโรงเรียนไปยังกระทรวงศึกษาธิการ เม่ือวันที่ 19 มีนาคม พ.ศ. 2517 กระทรวงศึกษาธิการโดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรีได้รับการโอนโรงเรียนอนันต์สุนทร ศึกษามาเป็นโรงเรียนรัฐบาล สังกัดกองการมัธยมศึกษา กรมสามัญศึกษา และเปล่ียนช่ือใหม่นามว่า \"โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา” พ.ศ. 2521 กระทรวงศึกษาธิการได้อนุญาตให้โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา เปิด สอนตง้ั แตร่ ะดบั ช้นั มัธยมศกึ ษาตอนตน้ จนถึงช้ันมัธยมศกึ ษาตอนปลาย กกกกกกกกกกกกกในวันท่ี 22 ตุลาคม พ.ศ. 2521 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลดุลยเดช รัชกาลท่ี 9 ได้เสด็จพระราชดาเนินมาถวายผ้าพระกฐิน ณ วัดไร่ขิง และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า โปรดกระหม่อมเปิดป้ายนาม \"โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา\" เพื่อเป็นสิริมงคลสืบไป นับเป็นเกียรติประวัติ สูงย่ิงของโรงเรียนและนาความปลาบปล้ืมปิติยินดีมาสู่ชาวไร่ขิง ด้วยความสานึกในพระมหา กรุณาธคิ ณุ เป็นลน้ พน้ กกกกกกกกกกกกกกล่าวโดยสรุปวัดไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสริมโรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา ดา้ นต่าง ๆ ไดแ้ ก่ สถานท่ีต้ังและอาคารสถานท่ี งบประมาณการศึกษา กกกกกกกกก 1.3 ศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 1 จังหวัดนครปฐม เป็นสถานศึกษาที่จัด การศึกษาพิเศษเพ่ือเด็กพิการ สังกัดสานักบริหารงานการศึกษาพิเศษ สานักงานคณะกรรมการ การศึกษาข้ันพื้นฐาน ต้ังอยู่เลขท่ี 55/23 หมู่ 2 ซอยไร่ขิง 16 (บ้านไร่-หมอศรี) ตาบลไร่ขิง อาเภอ สามพราน จังหวดั ปฐม 73210

97 กกกกกกกกกกกกกประวตั ิศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 1 จงั หวัดนครปฐม กระทรวงศึกษาธิการ ได้เสนอมาตรการการจัดการศึกษาเพื่อคนพิการต่อคณะรัฐมนตรี (หนังสือกระทรวงศึกษาธิการ ท่ี ศธ 025/5993 ลงวันที่ 12 พฤษภาคม 2542) และคณะรัฐมนตรีไดม้ มี ติเห็นชอบในหลกั การและมาตรการ การจัดการศึกษาเพ่ือคนพิการ เม่ือวันที่ 6 กรกฎาคม 2542 โดยกระทรวงศึกษาธิการให้กรมสามัญ ศึกษาเตรียมการจัดต้ัง ศูนย์การศึกษาเพื่อคนพิการเพิ่มอีก 8 แห่ง และในช่วงเดือนกรกฎาคม– กันยายน 2542 กระทรวงศึกษาธิการ โดยกรมสามัญศึกษาได้มอบหมายให้สานักงานสามัญศึกษา จงั หวัดนครปฐม และนายพะโยม ชนิ วงศ์ อาจารย์ใหญ่โรงเรียนศึกษาพเิ ศษนครปฐม ดาเนนิ งานติดต่อ ประสานงานที่ดินเพื่อการก่อสร้าง ศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 1 จังหวัดนครปฐม และได้รับ ความอนุเคราะห์จากพระอุบาลีคุณปู มาจารย์ (ปัญญา อนิ ฺทปญโฺ ญ) อดตี เจ้าอาวาสวัดไร่ขิง อนญุ าตใช้ ทดี่ ินของวัด จานวน 20 ไร่ 2 งาน 88 ตารางวา ณ เพ่ือเปน็ สถานที่ก่อสร้าง ศูนยก์ ารศึกษาพิเศษ เขต การศึกษา 1 จังหวัดนครปฐม เม่ือวันท่ี 1 พฤศจิกายน 2544 ศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 1 จงั หวัดนครปฐม ได้ย้ายมาอยู่ ณ ท่ีทาการในปัจจบุ นั โดยจดั การศกึ ษาเพื่อคนพิการ ประกอบด้วย จัด การศึกษาสาหรับเด็กทบ่ี กพร่องทางสติปัญญา ทางการได้ยนิ ทางร่างกาย และออทิสติก กกกกกกกกกกกกกกล่าวโดยสรุป วัดไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสริม ศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 1 จังหวดั นครปฐม ไดแ้ ก่ ด้านสถานที่ตง้ั เพอื่ กอ่ สร้างและอาคารสถานที่ของศูนย์ กกกกกกกกก 1.4 ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสามพราน เป็น สถานศึกษาสังกัดสานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สานักงาน ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ ตั้งอยู่บนอาคารชน้ั 3 หอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลิมราช กมุ ารี” อาเภอสามพราน เลขที่ 51 หมู่ 2 ตาบลไร่ขงิ อาเภอสามพราน จงั หวดั ปฐม 73210 หมายเลข โทรศพั ท์ 034-225195-6

98 กกกกกกกกกกกกกประวัติศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสามพราน จดั ตัง้ ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ ณ วนั ที่ 27 สิงหาคม 2536 ใชช้ ือ่ ศนู ย์บริการการศึกษานอก โรงเรียนอาเภอสามพราน สังกัดกรมการศึกษานอกโรงเรียน กระทรวงศึกษาธิการ โดยมีสานักงาน ช่ัวคราวอยู่ท่ีว่าการอาเภอสามพราน วันท่ี 14 กันยายน 2537 ย้ายสานักงานช่ัวคราว จากที่ว่า การอาเภอสามพรานมาใช้อาคารโรงครัว ช้ัน 2 ของวัดไร่ขิง วันที่ 25 ธันวาคม 2550 ย้ายสานักงาน จากอาคารโรงครวั ช้ัน 2 ของวัดไร่ขิง มาตง้ั อยบู่ นชน้ั 3 ห้องสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี” อาเภอ สามพราน จังหวัดนครปฐม ซงึ่ หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี” อาเภอสามพราน ต้ังอยบู่ นพื้นท่ี ธรณีสงฆว์ ดั ไรข่ ิง ได้รับความอปุ การะค่าใชจ้ า่ ยในการก่อสรา้ งและดาเนนิ งานทั้งหมดจากวดั ไร่ขงิ วันที่ 4 มีนาคม 2551 ได้มีประกาศใช้พระราชบัญญัติสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อัธยาศัย ศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอาเภอสามพรานจึงเปล่ียนชื่อเป็น ศูนย์การศึกษานอก ระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสามพรานจนถึงปัจจุบัน และวัดไร่ขิง พระอารามหลวงได้ สนับสนุนส่งเสริมเงินงบประมาณค่าใช้จ่ายปรับปรุงสถานท่ี ค่าสาธารณูปโภค ค่าคนงานทาความ สะอาด ค่าดแู ลบารุงรกั ษาลฟิ ต์ และคา่ บารุงรักษาซ่อมแซมอาคารสถานที่ กกกกกกกกกกกกกศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสามพรานมีหน้าที่จัด การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั ประกอบด้วย กกกกกกกกกกกกก1.4.1 การจัดการศึกษานอกระบบ ประกอบดว้ ย กกกกกกกกกกกกกกกกก 1) การศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาขัน้ พ้ืนฐาน ประกอบด้วย ระดบั ประถมศึกษา ระดบั มัธยมศึกษาตอนต้น และระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย กกกกกกกกกกกกกกกกก 2) การจดั การศึกษาต่อเน่ือง ประกอบไปด้วย กิจกรรมการจัดการศกึ ษา เพื่อพัฒนาอาชีพ กจิ กรรมการศกึ ษาเพื่อพัฒนาทักษะชีวิต การศึกษาเพือ่ พัฒนาสังคมและชุมชน และ กิจกรรมการศกึ ษาเพ่ือเรียนรู้หลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง

99 กกกกกกกกกกกกก1.4.2 การศกึ ษาตามอัธยาศัย ประกอบดว้ ย กกกกกกกกกกกกกกกกก 1) ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อาเภอสามพราน ต้ังอยู่เลขที่ 51 หมู่ 2 ตาบลไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดปฐม 73210 เป็นอาคารแฝดทรงไทย 4 ช้ัน มีเนื้อท่ี 5 ไร่ 3 งาน 37 ตารางวา เป็นห้องสมุดขนาดใหญ่ ดาเนินการจัดการศึกษาตามอัธยาศัย มีการบริการ ดา้ นสง่ เสรมิ การอ่านเชิงรุก เพื่อใหเ้ กดิ สงั คมแหง่ การเรยี นรู้ กกกกกกกกกกกกกกกกกกก ประวัติห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อาเภอสามพราน กระทรวงศึกษาธิการ โดยกรมการศึกษานอกโรงเรียน (กศน.) ได้รับพระราชทาน พระราชานุญาตให้ ดาเนินงานจัดสร้างห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” ขึ้นเพ่ือเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในวโรกาสทรงเจริญ พระชนมายุครบ 3 รอบ พระนักษัตร พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาสวดั ไร่ขิง ได้เข้ารับพระราชทานแผน่ ศิลา ฤกษ์ จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โปรดเกล้าให้สร้างห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” เม่ือวันท่ี 10 เมษายน 2534 กกกกกกกกกกกกกกกกกกก กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น (กศน.) จึงได้ร่วมกบั จงั หวัดนครปฐม ทาการ ก่อสร้างห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” ขึ้นบนที่ดินของวัดไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัด นครปฐม โดยได้รับความอุปการะค่าใช้จ่ายการก่อสร้างและดาเนินงานตกแต่งทั้งหมดจากวัดไร่ขิง พระอารามหลวง โดยพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง พระ อารามหลวง และประชาชนในจังหวัดนครปฐม ซึ่งเล็งเห็นถึงความสาคัญของ ห้องสมุดในการเป็น แหล่งศกึ ษาคน้ ควา้ ทางการศึกษาให้แกป่ ระชาชนในท้องถ่ินและจงั หวัดใกล้เคยี ง กกกกกกกกกกกกกกกกกกก สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสด็จพระราชดาเนิน เป็นองค์ประธานเปิดห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม เมื่อ วันจันทร์ท่ี 2 กมุ ภาพันธ์ 2547

100 กกกกกกกกกกกกกกกกกกก ปัจจุบันได้รับความอนุเคราะห์จากพระเทพศาสนาภิบาล เจ้าอาวาสวัด ไร่ขิง พระอารามหลวง รองเจา้ คณะจงั หวัดนครปฐม เปน็ ค่าสาธารณปู โภค เดือนละประมาณ 25,000 บาท ค่าคนงานทาความสะอาด 2 คน เดือนละ 13,950 บาท ค่าตกแต่งดูแลรักษาสวนบริเวณ ห้องสมุด รายวัน วันละ 200 บาท ค่าดูแลบารุงรักษาลิฟต์ ปีละ 12,000 บาท และค่าบารุงรักษา ซอ่ มแซมอาคารหอ้ งสมุด “เฉลมิ ราชกุมารี”อาเภอสามพราน กกกกกกกกกกกกกกกกก2) กศน. ตาบล จานวน 16 แหง่ กศน. ตาบลเป็นศูนย์การเรยี นรู้ระดบั ตาบล เป็นแหล่งเรียนรู้สาหรับประชาชนเพื่อประชาชนได้ใช้ในการแสวงหาความรู้เพ่ือให้เกิดสังคมแห่ง การเรียนรู้ รูปแบบการจัดการศึกษาของ กศน. ตาบล มี 4 ศูนย์ ได้แก่ (1) ศูนย์เรียนรู้หลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ประจาตาบล (2) ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาประชาธิปไตย ประจาตาบล (3) ศูนย์ดิจิทัลชุมชน และ (4) ศูนย์การศึกษาตลอดชีวิตชุมชน เพ่ือสนองตอบต่อความ ต้องการของประชาชนอย่างมีประสิทธิภาพ รวมทั้งสร้างและกระจายโอกาสใน การเรียนรู้ตลอดชีวิต ในชมุ ชน กกกกกกกกกกกกกกกกสาหรับ กศน. ตาบลไร่ขิงตั้งอยู่ในพื้นท่ีธรณีสงฆ์วัดไร่ขิง เลขท่ี 51/4 หมู่ 2 ตาบลไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม 73210 โดยขออนุมัติใช้ที่ดินของวัดไร่ขิง จานวน 2 งาน เป็นที่ตั้ง และได้รับจัดสรรงบประมาณจากสานักงาน กศน. ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2554 เป็น คา่ กอ่ สรา้ ง กศน. ตาบลไร่ขิง กกกกกกกกกกกกกกกกกกก กล่าวโดยสรุป วัดไร่ขิง พระอารามหลวง สนบั สนนุ สง่ เสรมิ ศูนย์การศึกษา นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสามพราน ได้แก่ ด้านสถานท่ีตั้งและอาคารสถานที่ งบประมาณในการก่อสร้าง ปรับปรุงอาคารสถานท่ี ค่าสาธารณูปโภค ค่าดูแลบารุงรักษาลิฟต์ ค่า คนงานทาความสะอาด ค่าตกแต่งดูแลรักษาสวน ค่าดูแลบารุงรักษาซ่อมแซมอาคารสถานที่ และ อนุมัติใหใ้ ช้ทดี่ ินเป็นท่ีตงั้ ของ กศน. ตาบลไรข่ ิง

101 กกกกกกกกก 1.5 วิทยาลัยการอาชีพนครปฐม เป็นสถานศึกษาท่ีจัดการเรียนการสอน หลักสูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) และหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) ท้ังรูปแบบปกติ ทวิภาคี เทียบโอนความรู้และประสบการณ์อาชีพ และวิชาชีพระยะสั้นในประเภทวิชาช่าง อุตสาหกรรม พาณชิ ยกรรม คหกรรม และเกษตรกรรม สงั กดั สานักงานคณะกรรมการการอาชวี ศึกษา ต้ังอยู่เลขท่ี 58 หมู่ 2 ตาบลไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม รหัสไปรษณีย์ 73210 โทรศัพท์ 034-321283 กกกกกกกกกกกกกประวตั ิวิทยาลัยการอาชีพนครปฐม จัดตัง้ ในช่ือเดิมวา่ ศูนย์ฝึกวชิ าชีพนครปฐม โดย กรมอาชีวศึกษาได้จัดตั้งแหล่งวิทยาการสาหรับสอนวิชาชีพให้กับนักเรียนของโรงเรียนมัธยมศึกษา มี ลักษณะคลา้ ยโรงฝึกงานรวม ซ่งึ เรยี กว่าศนู ยฝ์ กึ วชิ าชพี ( Area Vocational Center ) โดยให้โรงเรยี น มธั ยมศึกษาในพน้ื ทส่ี ่งนกั เรียนมาเรยี นวิชาอาชีพท่ีศูนย์ฝึกวิชาชพี ดาเนินการจัดตั้งเขตการศกึ ษาละ 1 แห่ง จัดต้ังเป็น 3 ระยะ ศูนย์ฝึกวิชาชีพนครปฐมจัดต้ังอยู่ในเขตการศึกษาท่ี 1 และอยู่ในระยะท่ี 3 (พ.ศ. 2525-2526) วทิ ยาลัยการอาชีพนครปฐม จัดตั้งขน้ึ ในปี พ.ศ. 2525 มพี ิธวี างศิลาฤกษ์ในวนั ท่ี 9 ธันวาคม 2525 เวลา 09.00 น. โดยสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จสังฆราช (วาสน์ วาสโน นิลประภา) เป็นประธานฝ่ายสงฆ์และรองอธิบดีกรมอาชีวศึกษา (ดร.วิรัช กมุทมาศ) เป็นประธาน ซ่ึง ใช้ท่ีดินในการจัดตั้งประมาณ 20 ไร่ 5 งาน โดยพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีต เจา้ อาวาสวัดไร่ขิง อนญุ าตให้ใช้ทดี่ ิน ในการจัดการเรยี นการสอนได้เปิดทาการสอนตั้งแต่ ภาคเรียนท่ี 1 ปีการศึกษา 2527 ให้กับนักเรียนโรงเรยี นมัธยมศึกษา จนถึงปี พ.ศ. 2534 กระทรวงศึกษาธิการได้ มีการประกาศกระทรวงศึกษาธิการเปล่ียนช่ือศูนย์ฝึกวิชาชีพทุกแห่งเป็นวิทยาลัยการอาชีพ ศูนย์ฝึก วิชาชพี นครปฐม จงึ ไดเ้ ปลยี่ นชื่อเป็น วิทยาลยั การอาชีพนครปฐมจนถงึ ปจั จุบัน กกกกกกกกกกกกกกล่าวโดยสรุปวัดไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสริมวิทยาลัยการอาชีพ นครปฐม ไดแ้ ก่ ด้านสถานท่ตี ้งั

102 กกกกกกกกก 1.6 ศูนย์การศึกษาวิทยาลัยทองสุข (วัดไร่ขิง) เป็นศูนย์การศึกษาของวิทยาลัยทองสุข เป็นสถาบันการศึกษาเอกชน ระดับอุดมศึกษา จัดการเรียนการสอน ระดับปริญญาตรี หลักสูตร บริหารธุรกิจบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการ ตั้งอยู่เลขที่ 52/9 ซอยไร่ขิง 14 อาเภอสามพราน จังหวัด นครปฐม 73210 หมายเลขโทรศัพท/์ โทรสาร 034-318678 กกกกกกกกกกกกกประวัติศูนย์การศึกษาวิทยาลัยทองสุข (วัดไร่ขิง) วิทยาลัยทองสุข ได้เปิดศูนย์ การศึกษาท่ีวัดไร่ขิง เม่ือปี พ.ศ. 2545 วัดไร่ขิงอนุญาตให้วิทยาลัยทองสุขใช้อาคารของวัดไร่ขิงเป็น สถานทตี่ ง้ั ของศูนยก์ ารศกึ ษาวิทยาลยั ทองสุข (วดั ไร่ขิง) กกกกกกกกกกกกกกล่าวโดยสรปุ วดั ไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสรมิ ศูนยก์ ารศึกษาวิทยาลยั ทองสขุ (วัดไร่ขงิ ) ได้แก่ ดา้ นสถานทตี่ ัง้ และอาคารสถานท่ี กกกกกกกกก 1.7 วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ต้ังอยู่บนพื้นท่ีธรณีสงฆ์ วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ณ อาคารห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” วัดไร่ขิง พระอารามหลวง เลขท่ี 51 หมู่ที่ 2 ตาบลไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม 73210 หมายเลขโทรศัพท์/โทรสาร 034-326912 จัดการเรียนการสอนท้ังในระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และระดับประกาศนียบตั ร

103 กกกกกกกกกกกกกประวัติวิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง ได้ตระหนักถึง ความสาคัญของการส่งเสริมศึกษาแก่คณะสงฆ์และเยาวชนเป็นอย่างมาก ในการจัดการศึกษาของ คณะสงฆน์ ั้น พระเดชพระคณุ ได้รับภาระสาคัญในการให้ความสนับสนนุ สง่ เสริมทั้งในส่วนแผนกธรรม แผนกบาลี และมหาวิทยาลัยสงฆ์อย่างท่ีเห็นประจักษ์โดยทั่วไป โดยในส่วนของมหาวิทยาลัยสงฆ์น้ัน พระเดชพระคุณได้แสดงเจตจานงอย่างชัดเจนในการจดั การศึกษาระดับ อดุ มศกึ ษาแกค่ ณะสงฆข์ ้นึ ณ วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ด้วยเล็งเห็นว่าวัดไร่ขิงน้ันมีศักยภาพ มี ความพร้อมท่ีจะให้การสนับสนุน สง่ เสริมการจดั การศึกษาระดับอุดมศึกษาแก่คณะสงฆ์ได้ กกกกกกกกกกกกกต่อมาในปี พ.ศ. 2552 พระเทพศาสนาภิบาล เจ้าอาวาสวัดไร่ขิง รองเจ้าคณะ จังหวดั นครปฐม ไดด้ าเนนิ การขอจัดตัง้ เปน็ หน่วยวิทยบรกิ ารคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬา ลงกรณราชวิทยาลัย ณ วัดไร่ขิง พระอารามหลวง จังหวัดนครปฐม โดยความเห็นชอบของพระเดช พระคุณพระธรรมคุณาภรณ์ (เอื้อน หาสธมฺโม) เจ้าคณะภาค 14 ในขณะน้ัน (ปัจจุบันเป็น พระพรหม ดิลก) พรอ้ มด้วยเจ้าคณะพระสังฆาธิการในเขตปกครองคณะสงฆภ์ าค 14 และสภามหาวิทยาลัย มีมติ อนุมัติเปิดหน่วยวิทยบริการ ในคราวประชุมคร้ังท่ี 4/2552 เม่ือวันที่ 28 พฤษภาคม 2552 และได้มี คาสั่งแต่งต้ังให้ พระวิสุทธิภัทรธาดา(ประสิทธ์ิ พฺรหฺมรส)ี รองอธิการบดฝี ่ายบรหิ าร มหาวิทยาลัยมหา จฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย เป็นประธานกรรมการบริหาร และพระเทพศาสนาภิบาล เจา้ อาวาสวัดไร่ขิง เป็นรองประธานกรรมการบริหาร เปิดรับนักศึกษาเป็นรุ่นแรกในปี พ.ศ. 2552 เป็นต้นมา โดยใช้ สถานท่ีอาคารห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อาเภอสามพราน และได้รับการอุปการะ งบประมาณในการปรับปรุงอาคารสถานท่ี วัสดคุ รภุ ัณฑ์ในการดาเนนิ งาน กกกกกกกกกกกกกกล่าวโดยสรุป วัดไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสริมวิทยาลัยสงฆ์พุทธ ปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้แก่ ด้านสถานท่ีต้ังและอาคาร งบประมาณในการปรบั ปรุงอาคารสถานที่ วสั ดคุ รภุ ัณฑใ์ นการดาเนินงาน

104 กกกกกกกกก 1.8 สถาบันพัฒนาครู คณาจารย์และบุคลากรทางการศึกษา สังกัดสานักงาน ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ เป็นหน่วยงานส่งเสริมและพัฒนาครู คณาจารย์และ บุคลากรทางการศึกษา ตงั้ อยูท่ ่ี 60 หม่ทู ี่ 2 ตาบลไร่ขงิ อาเภอสามพราน จงั หวัดนครปฐม 73210 กกกกกกกกกกกกกประวัติสถาบันพัฒนาครู คณาจารย์และบุคลากรทางการศึกษา กระทรวง ศึกษาธิการ ได้จัดต้ังสถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา เป็นหน่วยงานจัดฝึกอบรมผู้บริหารการศึกษา โดยได้มกี ารตราพระราชกฤษฎกี าแบ่งส่วนราชการ ในสานักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ พ.ศ. 2522 ลงวันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 และได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา ลงวันท่ี 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 เล่มที่ 96 ตอนท่ี 80 โดยมีฐานะเทียบเท่ากอง การก่อต้ังคร้ังแรกได้รับงบประมาณจากรัฐบาล เป็นเงิน 24.07 ล้านบาท และได้รับความช่วยเหลือจากธนาคารโลกในรูปเงินยืมเป็นเงิน 28.29 ล้าน บาท เพ่ือใช้ในการก่อสร้างอาคารสถานที่ ครุภัณฑ์ วัสดุ อุปกรณ์ และความช่วยเหลือทางวิชาการ โดย พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง ได้อนุญาตให้ใช้ท่ีดินของ วัดไร่ขิง จานวน 49 ไร่ เป็นสถานท่ีก่อสร้างท่ีต้ังสถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา โดยไม่คิด ค่าตอบแทนใด ๆ ท้ังส้ิน ประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์สถาบนั พัฒนาผู้บริหารการศึกษาเม่ือวันพฤหัสบดที ่ี 4 มีนาคม พ.ศ. 2525 การดาเนินการก่อสร้างเสร็จเรียบร้อย และเปิดทาการ เม่ือวันท่ี 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2527 และในปี พ.ศ. 2548 ได้เปลี่ยนช่ือเป็นสถาบันพัฒนาครู คณาจารย์และบุคลากรทาง การศึกษา มีหน้าท่ีพัฒนาครู คณาจารย์ และบุคลากรทางการศึกษา สาหรับหน่วยงานภาครัฐ และ เอกชน กกกกกกกกกกกกกวัดไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสริมสถาบันพัฒนาครู คณาจารย์และ บุคลากรทางการศกึ ษา ดา้ นสถานทีต่ ัง้ กกกกกกกกกกกกกกล่าวโดยสรุป วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ได้สนับสนุนส่งเสริมด้านการศึกษากับ สถานศึกษาต่าง ๆ ตั้งแต่ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษา อาชีวศึกษา และอุดมศึกษา อาทิ โรงเรียน วัดไร่ขิง (สุนทรอุทิศ) โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา ศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 1 จังหวัดนครปฐม

105 ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสามพราน ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราช กุมารี” อาเภอ สามพราน วิทยาลัยการอาชีพนครปฐม ศูนย์การศึกษาวิทยาลัยทองสุข (วัดไร่ขิง) วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ตลอดจนสถาบัน พัฒนาครู คณาจารย์และบุคลากรทางการศึกษา ได้แก่ ด้านสถานท่ีต้ังและอาคาร งบประมาณในการ ก่อสร้างอาคารสถานท่ี งบประมาณในการจัดซื้อวัสดุครุภัณฑ์ในการดาเนินงาน และงบประมาณใน ค่าใช้จา่ ยอ่นื ๆ กกกกกกก2. ดา้ นการสาธารณสุข กกกกกกกกก วดั ไร่ขงิ พระอารามหลวง ได้สนบั สนุนส่งเสรมิ ดา้ นสาธารณสุข ดังน้ี กกกกกกกกก 2.1 โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) เป็นโรงพยาบาลของรัฐท่ีมีช่ือเสียง มี ความชานาญด้านการรักษาดวงตา โรคตาทุกชนิดเป็นพิเศษ ต้ังอยู่เลขที่ 52 หมู่ 2 ตาบลไร่ขิง อาเภอ สามพราน จังหวดั นครปฐม 73210 หมายเลขโทรศัพท์ 034-225-818 กกกกกกกกกกกกกประวัติโรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) สืบเนื่องจาก พระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลดุลยเดช รัชกาลท่ี 9 ได้เสด็จพระราชดาเนินถวายพระทอดกฐิน วันท่ี 22 ตุลาคม พ.ศ. 2521 ณ วัดไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ได้มีพระราชดารัส สรุปความว่า “คนไร่ขิงมใี จกวา้ งสามารถสร้างโรงเรยี นใหญ่ ๆ แตใ่ นทอ้ งถ่นิ เปน็ บริเวณท่ีมนี า้ เสีย ซ่งึ จะมผี ลกระทบ สุขภาพของนักเรียน วัดน่าจะสร้างสถานที่พักฟ้ืน 4-5 เตียง” จากพระราชดารัส ดังกล่าว พระอุบาลี คุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง จึงได้สนองพระราชประสงค์ โดยจัดสร้าง โรงพยาบาลขนาด 400 เตียง ใช้เงินบริจาคจากศรัทธาของประชาชนรวมท่ีดินและส่ิงก่อสร้าง ตลอดจนวัสดุครุภัณฑ์ เป็นจานวนท้ังสิ้น 95,778,494 บาท กระทรวงสาธารณสุข ได้มอบหมายให้ กรมการแพทย์กาหนดให้เป็น “ศูนย์พัฒนาการควบคุมโรคไม่ติดต่อ” โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) รับผิดชอบดาเนินการป้องกันโรคไม่ติดต่อ ในปี 2532 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรง กรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดาเนินแทน

106 พระองค์ประกอบพิธีเปิดทาการ “ศูนย์พัฒนาการควบคุมโรคไม่ติดต่อ” โรงพยาบาลเมตตาประชา รักษ์ (วดั ไรข่ งิ ) และไดเ้ ปิดบริการผูป้ ว่ ยอย่างเป็นทางการ ตัง้ แต่ปี พ.ศ. 2532 เป็นต้นมา และวดั ไร่ขิง โดยการนาของพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) ร่วมกันบริจาคเงินงบประมาณใน การก่อสร้างอาคารเพ่ิม และวัสดคุ รุภณั ฑ์ ในการดาเนนิ งาน กกกกกกกกกกกกกกล่าวโดยสรุปวัดไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสริมโรงพยาบาลเมตตา ประชารกั ษ์ (วดั ไรข่ ิง) ได้แก่ ด้านสถานที่ตั้งและอาคาร ตลอดจนวัสดุครภุ ณั ฑ์ กกกกกกกกก 2.2 โรงพยาบาลสามพราน (วัดไร่ขิง) ต้ังอยู่บนพื้นที่ธรณีสงฆ์ วัดไร่ขิง พระอาราม หลวง เลขที่ 51 หมู่ 2 ตาบลไรข่ งิ อาเภอสามพราน จงั หวดั นครปฐม 73210 โทรศพั ท์ 034 388 957 เรม่ิ เปิดให้บรกิ ารที่โรงพยาบาลสามพราน (วัดไรข่ ิง) พ.ศ. 2559 กกกกกกกกกกกกกประวัตโิ รงพยาบาลสามพราน เม่อื ปี พ.ศ. 2506 สมัยท่นี ายพล วงศศ์ าโรจน์ ดารง ตาแหนง่ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครปฐม และนายประพฒั น์ ศิรปิ ระภัศศร นายอาเภอสามพราน ในขณะ นั้นเขตอาเภอสามพรานมีสถานีอนามัยชั้น 2 เพียงแห่งเดียว ซึ่งไม่เพียงพอต่อการจัดบริการด้าน อนามัยตามความหนาแน่นของประชาชน โดยจัดสร้างสถานีอนามัยชั้น 1 จานวน 1 หลัง บ้านพัก แพทย์ จานวน 1 หลัง บ้านพักพยาบาล จานวน 1 หลัง เพื่อให้บริการบาบัดรักษา ป้องกันโรคภัย ไข้เจ็บ บริเวณที่ดินริมถนนเพชรเกษม กิโลเมตรท่ี36 เปิดให้บริการประชาชนเมื่อ วันที่ 18 ธันวาคม 2508 เป็นต้นมา ในปี พ.ศ. 2547 โรงพยาบาลสามพรานประสบปัญหาสภาพพ้ืนท่ีบริการมี ความแออัดไมเ่ พยี งพอต่อจานวนผ้ปู ว่ ยทม่ี ารบั บรกิ ารเพิ่มขน้ึ ทุกปี วัดไรข่ งิ พระอารามหลวง โดย พระ อุบาลคี ณุ ูปมาจารย์ (ปัญญา อนิ ฺทปญโฺ ญ) มอบทีด่ ินจานวน 26 ไร่ 19 ตารางวา ให้เพือ่ ก่อสรา้ งอาคาร บรหิ ารหลักแห่งใหม่ ณ หมูท่ ่ี 1 ตาบลไร่ขงิ อาเภอสามพราน จงั หวัดนครปฐม โรงพยาบาลสามพราน จึงได้ดาเนินการก่อสร้างอาคารผู้ป่วยใน 120 เตียง โดยใช้เงินบารุงของโรงพยาบาล เปิดให้บริการใน วันที่ 1 พฤศจิกายน 2555 ในปี พ.ศ. 2553 โรงพยาบาลสามพรานได้รับจัดสรรงบประมาณจาก

107 รฐั บาลดาเนินการกอ่ สรา้ ง อาคารพักพยาบาล 32 ยนู ิต 4 ชนั้ ในปี พ.ศ. 2555 โรงพยาบาลสามพราน ได้รับจัดสรรงบประมาณเพ่ือรองรับการเป็นโรงพยาบาลแม่ข่ายระดับ M2 ในการก่อสร้างอาคาร รักษาพยาบาล เป็นอาคาร 4 ช้ัน เปิดให้บริการเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน 2558 ในปี พ.ศ. 2557 โรงพยาบาลสามพรานได้รับจัดสรรงบประมาณเพ่ือก่อสร้างอาคารผู้ป่วยนอก เป็นอาคาร 4 ชั้น เริ่ม เปิดให้บริการเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2559 และต้ังชื่อโรงพยาบาลหลักแห่งใหม่นี้ว่า “โรงพยาบาลสามพราน (วัดไร่ขิง)” และในวันที่ 24 มนี าคม พ.ศ. 2560 โรงพยาบาลสามพรานจัดทา พิธีเปิดอาคารบริการหลักแห่งใหม่ และทอดผ้าป่าสามัคคีเพื่อสบทบทุนจัดซ้ือเคร่ืองมืออุปกรณ์ทาง การแพทย์ โดยพระเทพศาสนาภิบาล เจ้าอาวาสวัดไร่ขิง พระอารามหลวง และประชาชนร่วมกัน จดั หาทนุ ทรัพย์ กกกกกกกกกกกกกจะเห็นได้ว่าวัดไร่ขิง พระอารามหลวง สนับสนุนส่งเสริมโรงพยาบาลสามพราน (วัดไร่ขิง) ได้แก่ ด้านสถานที่ต้ังและอาคาร ตลอดจนงบประมาณในการจัดซ้ือเคร่ืองมืออุปกรณ์ทาง การแพทย์ กกกกกกกกกกกกกกล่าวโดยสรุป วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ได้สนับสนุนส่งเสริมด้านสาธารณสุขกับ โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) และโรงพยาบาลสามพราน (วัดไร่ขิง) ด้านสถานที่ตั้งและ อาคาร ตลอดจนงบประมาณในการจดั ซือ้ วัสดุครุภณั ฑ์ดาเนินงาน กกกกกกก3. ด้านการสังคมสงเคราะห์ กกกกกกกกก วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ได้สนับสนุนส่งเสริมดา้ นสังคมสงเคราะห์ ดังน้ี กกกกกกกกก 3.1 มูลนิธิเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) ต้ังอยู่ ณ วัดไร่ขิง พระอารามหลวง เลขที่ 51 หมู่ 2 ตาบลไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม มีวัตถุประสงค์เพ่ือด้านสาธารณสุข ส่งเสริม สนับสนุนด้านอาคาร สถานท่ี เครื่องมือเคร่ืองใช้ และเวชภัณฑ์ในการบาบัดรักษาโรคท่ีจาเป็นต่อ การรักษาอย่างทันสมัย เพียงพอและช่วยเหลือผู้เจ็บป่วยท่ีไม่มีค่ารักษา ทุนการศึกษาและวิจัยให้ แพทย์ พยาบาล และบคุ ลากรของโรงพยาบาล กกกกกกกกกกกกกประวัติมูลนิธิเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) สืบเนื่องมาจากเมื่อวันที่ 22 ตุลาคม พ.ศ.2521 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลดุลยเดช รัชกาลที่ 9 เสด็จมาถวายผ้าพระกฐินท่ี วัดไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม หลังจากพระองค์ได้ตรัสถามเร่ืองต่าง ๆ แล้วทรงปรารภ ห่วงใยสุขภาพของประชาชนท่ีอยู่เขตน้าเสีย ทรงตรัสให้เจ้าอาวาส (พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ เจ้าอาวาสวัดไร่ขิง ในขณะนั้น) ให้สร้างสถานท่ีพักฟ้ืน พระเดชพระคุณหลวงพ่อเจ้าอาวาส และ กรรมการวดั ไร่ขิงได้ดาเนินการปรึกษาผู้ใหญ่ท้ังฝา่ ยสงฆ์และฆราวาส เห็นสมควรสรา้ งโรงพยาบาลที่มี ขนาดใหญ่ สามารถรับคนไข้ได้มาก และได้เริ่มดาเนินการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2525 ได้รับพระราชทานนาม ว่า “โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง)” และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดาเนินแทนพระองค์ ประกอบพิธีเปิดเมื่อวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2532 ในการน้ีพระเดชพระคุณหลวงพ่อวัดไร่ขิงนาเงินทูลเกล้าถวายฯ แด่สมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี แต่ได้พระราชทานเงินจานวนน้ันกลับคืน ให้พระเดช พระคุณหลวงพ่อ เพ่ือสร้างประโยชน์ต่อไป หลวงพ่อให้ดาริว่าต้องการให้เงินจานวนนี้ได้เป็นทุนใน การทาประโยชน์โดยเฉพาะดอกผลมาใช้เทา่ นั้น

108 กกกกกกกกกกกกกประกอบกับหลวงพ่อได้มีแนวคิดมาตลอดว่า ต้องการต้ังมูลนิธิเพื่อจะได้ช่วยเหลอื คนได้จานวนมาก ๆ ช่วยเหลือได้กว้างขวางท้ังด้านการศึกษา ด้านสังคมสงเคราะห์ ด้านสาธารณ ประโยชน์ เน้นด้านการศึกษาเป็นส่วนใหญ่ ช่วยเหลือให้ได้กว้างขวางมากท่ีสุด โดยไม่จากัดเช้ือชาติ ศาสนา โดยมีพื้นฐานความคิด จากความต้ังใจที่จะช่วยให้คนได้เรียนหนังสือ เปิดกว้างให้ทุกคนได้ ร่วมมือกัน ได้ร่วมกันบริจาค เพ่ือจะได้ช่วยเหลือคนได้จานวนมาก มูลนิธิเมตตาประชารกั ษ์ (วัดไร่ขิง) กอ่ ตง้ั ข้นึ ในปี พ.ศ. 2524 กกกกกกกกก 3.2 มูลนธิ ิหลวงพอ่ วัดไร่ขิง ตัง้ อยู่ ณ วัดไรข่ ิง พระอารามหลวง เลขที่ 51 หมู่ 2 ตาบล ไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม มีวัตถุประสงค์เพ่ือส่งเสริมสนับสนุนด้านทุนการศึกษา ด้าน สังคมสงเคราะห์ และสาธารณประโยชน์ กกกกกกกกกกกกกจากประสบการณ์ของ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้า อาวาสวัดไร่ขิง ในอดีตขณะอยู่ในวัยเรียนไม่มีโอกาสได้เรียนหนังสือในระดับท่ีสูงขึ้นตามต้องการ เนื่องจากไม่มีทุนทรัพย์ แต่ท่านก็พยายามศึกษาเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างไม่ย่อท้อ ขณะเดียวกันก็รับฟัง เรื่องราวของคนอ่ืน ๆ ซึ่งมีจานวนมากที่ยังตกทุกข์ได้ยาก ไม่มีโอกาสได้เรียนหรือเรียนได้ระดับหนึ่ง ทั้งที่มีสติปัญญา แต่ไม่มีทุนการศึกษา ท่านได้เก็บข้อมูลจากคนหลากหลายอาชีพ และนาปัญหาด้าน การศึกษามาบอกเล่าให้กรรมการผู้ริเริ่มก่อต้ังมูลนิธิโรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) และ ปรารภว่า ต้องการให้มูลนิธิเป็นประโยชน์ช่วยเหลือคนได้จานวนมาก โดยเฉพาะเร่ืองทุนการศึกษา หลวงพ่อเป็นผู้ท่ีให้การสนับสนุน ด้านการศึกษามาโดยตลอด จนเป็นที่รู้กันในบรรดาศิษย์และ กรรมการวัดว่า หลวงพ่อได้ใช้เงินส่วนตัว แจกเป็นทุนการศึกษา ต่อมามีคนมาขอมากขึ้น ท่านใช้เงิน ส่วนตัวท้ังหมดแล้ว ก็ยังไม่พอต้องขอเพิ่มจากเงินของวัดไร่ขิง นับวันภาระเรื่องทุนการศึกษาจะหนัก ขน้ึ อย่างต่อเน่ือง เพราะคนยิ่งรู้กวา้ งเรื่องการใหท้ ุนการศึกษาของวัดไร่ขิงมากเท่าไร ตา่ งกห็ ลัง่ ไหลกัน มาขอทนุ บ้าง ซ่ึงน้อยรายมากท่จี ะไดร้ บั การปฏิเสธ กกกกกกกกกกกกกการให้ทุนการศึกษาของหลวงพ่อล้วนแต่เป็นทุนที่ให้ต่อเน่ืองทั้งส้ิน ในทุกระดับ การศึกษา ต้องใช้เงินในแต่ละภาคเรียน แต่ละปีจานวนมาก หลวงพ่อจึงได้ดาริที่จะตั้งมูลนิธิหลวงพ่อ วัดไร่ขิง โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือนาดอกผล ท่ีเกิดจากเงินของมูลนิธิ เน้นจัดให้เป็นทุนการศึกษา ด้าน สังคมสงเคราะห์ และสาธารณประโยชน์ หลวงพ่อมีวิธีการประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนได้ร่วมบริจาค เพื่อร่วมกันทาประโยชน์เพื่อสังคม เงินที่คนนามาถวายให้หลวงพ่อใช้ส่วนตัว หรือด้วยกิจใดก็ตามท่ี เจา้ ภาพต้งั ใจถวายให้หลวงพ่อจะรบั แลว้ กบ็ อกใหน้ าไปเข้ามูลนธิ ิหลวงพอ่ วัดไรข่ ิงด้วยทุกครัง้ กกกกกกกกกกกกกมูลนิธิหลวงพ่อวัดไร่ขิง ได้ก่อตั้งขึ้น ในปี พ.ศ. 2536 หลวงพ่อได้จัดให้มีแผนกรับ ถวายสังฆทาน เงินที่ประชาชนนามาทาบุญในแผนกนี้จะนามาเข้าเป็นเงินของมูลนิธิท้ังส้นิ นอกจากนี้ ได้จัดให้มีแผนกรับบริจาคเงินในบริเวณท่ีทาการมูลนิธิและตู้รับบริจาคเงิน ภายในพระอุโบสถ ณ วัด ไร่ขิง เพ่ือเปน็ การเชิญใหป้ ระชาชนได้รว่ มกันบรจิ าคทรพั ย์ กกกกกกกกก 3.3 มลู นิธพิ ระอุบาลีคณุ ปู มาจารย์ (ปญั ญา อินฺทปญโฺ ญ) ตั้งอยู่ ณ วัดไรข่ ิง พระอาราม หลวง เลขท่ี 51 หมู่ 2 ตาบลไร่ขิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริม สนับสนนุ ด้านการเรียนการสอนพระปรยิ ตั ิธรรม การศกึ ษาและสาธารณประโยชน์ กกกกกกกกกกกกกประวตั ิมูลนธิ พิ ระอบุ าลคี ุณปู มาจารย์ (ปัญญา อนิ ฺทปญโฺ ญ) เรม่ิ มีการจัดต้งั เกดิ จาก แนวคิดของคณะศิษยานุศิษย์ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง

109 โดยเริ่มแรกมูลเหตุเกิดจากการสนทนาปรารถนาของพระเทพศาสนาภิบาล เจ้าอาวาสวัด ไร่ขิง องค์ปัจจุบัน พระราชวรเวที รองอธกิ ารบดี มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลยั ผูช้ ่วย เจ้า อาวาสวัดประยูรวงศาวาส และพระสุธีธรรมานุวัตร คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลยั วัดพระเชตพุ ลวิมลมังคลาราม ทัง้ 3 ทา่ น ได้ปรึกษาหารอื กันว่า หลวงพอ่ พระอุ บาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) มีพระคุณต่อศิษยานุศิษย์และพุทธศาสนิกชนท้ังหลายอย่าง เหลือคณานับ เมื่อหลวงพ่อละสังขารไปแล้ว ในฐานะเป็นลูกศิษย์ควรจะสืบต่อปณิธาน การ พัฒนาทรัพยากรบุคคล โดยเฉพาะการให้ทุนการศึกษาโดยไม่มีเงื่อนไข ได้ข้อยุติตกลงกันว่า เห็นสมควรจัดตั้งเป็นมูลนิธิในนามมูลนิธิ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ และได้นาความคิดน้ีไปปรึกษา พระพรหมกวี เจ้าอาวาสวัดกัลยาณมิตร ได้รับความเห็นชอบ จึงดาเนินการขยายความคิดให้ศิษยานุ ศิษย์ทัว่ ไปไดท้ ราบ กกกกกกกกกกกกกวันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2551 ได้ปรึกษาหารือเป็นการภายในมีพระเทพศาสนา ภิบาล พระราชวรเวที ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ประสิทธ์ิ ทองอุ่น ผู้อานวยการสุนทร สุมาลโรจน์ ผู้ใหญ่ ทัศน์ไชย ปัถวี เพ่ือดาเนินการให้เป็นรูปธรรม ในการจัดตั้งมูลนิธิพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ เตรียมการ ร่างข้อบังคับ (ตราสาร) กรรมการก่อตั้งชุดแรก พระราชวรเวที รับไปดาเนินงานเพ่ือระดมทุน พระเทพศาสนาภิบาล รับไปร่างข้อบังคับ (ตราสาร) พร้อมดาเนินการจดทะเบียน จัดตั้งมูลนิธิตามท่ี ตกลงไว้ กกกกกกกกกกกกกวันท่ี 23 กันยายน พ.ศ. 2551 ได้รับใบอนุญาตจัดตั้งมูลนิธิพระอุบาลีคุณูปมา จารย์ (ปญั ญา อินฺทปญโฺ ญ) ตามเลขอนญุ าตที่ ต.นฐ.9/2551 และไดร้ บั ใบสาคญั แสดงการจดทะเบียน จัดต้งั มูลนธิ ทิ ะเบยี น เลขท่ี 36/2551 ใหไ้ ว้ ณ วนั ที่ 7 ตลุ าคม พ.ศ. 2551 โดยมีคณะกรรมการชุดแรก 14 รูป โดยประชุมคณะกรรมการครง้ั แรกเมอื่ วันท่ี 24 กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. 2552

110 กกกกกกกกกกกกกกลา่ วโดยสรุป วัดไรข่ ิง พระอารามหลวง ได้สนับสนุนส่งเสรมิ ดา้ นสงั คมสงเคราะห์ จัดต้งั มลู นธิ ิ 3 มลู นธิ ิ คอื มลู นิธเิ มตตาประชารกั ษ์ (วัดไรข่ งิ ) ใหก้ ารสงเคราะหด์ ้านสาธารณสขุ มลู นิธิ หลวงพอ่ วดั ไร่ขงิ ให้การสงเคราะห์ดา้ นทนุ การศึกษา และดา้ นสาธารณประโยชน์ และมลู นธิ ิพระอุบาลี คุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) ให้การสงเคราะห์ด้านการเรียนการสอนพระปริยัติธรรม การศกึ ษาและสาธารณประโยชน์ การจัดประสบการณ์การเรยี นรู้ กกกกกกก1. ศึกษาคน้ ควา้ ด้วยตนเองในประเด็นท่ีกาหนดไว้รว่ มกนั จากส่ือการเรียนรู้ ที่หลากหลาย กกกกกกก2. บนั ทกึ ผลการศึกษาที่ค้นคว้าลงในเอกสารการเรยี นรู้ดว้ ยตนเอง (กรต.) กกกกกกก3. พบกลุ่ม อภิปราย แลกเปล่ียนเรยี นรู้ คิดวเิ คราะห์ข้อมูลท่ีได้จากการศึกษาค้นคว้า สรุปผลการเรยี นรู้ ลงในเอกสารการเรยี นรู้ด้วยตนเอง (กรต.) 4. นาสรุปผลการเรียนรู้มาปฏิบัติด้วยการทาใบงาน และนาความรู้หัวเรื่องน้ีไปทา เอกสารรายงาน เร่อื ง หลวงพอ่ วัดไร่ขงิ มง่ิ มงคล คนสามพราน สอื่ และแหล่งเรียนรู้ กกกกกกก1. สื่อเอกสาร กกกกกกกกก 1.1 ใบความรู้ กกกกกกกกก 1.2 ใบงาน กกกกกกกกก 1.3 หนังสือเรียน สาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ า สค 33136 หลวงพ่อวัดไรข่ ิง มิ่งมงคล คนสามพราน ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย กกกกกกกกก 1.4 หนังสอื ทีเ่ ก่ยี วขอ้ งกับหลวงพ่อวัดไรข่ ิง ม่งิ มงคล คนสามพราน ได้แก่ กกกกกกกกกกกกก1.4.1 ประวัติหลวงพ่อวัดไรข่ งิ ผู้แตง่ วัดไรข่ งิ พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ปีทพ่ี ิมพ์ 2560 โรงพมิ พ์ หจก.พี วาย พร้ินต้ิง จากดั กกกกกกกกกกกกก1.4.2 งานเทศกาลนมสั การปดิ ทองหลวงพอ่ วดั ไร่ขงิ ผูแ้ ตง่ วดั ไร่ขิง พระอาราม หลวงอาเภอสามพราน จังหวดั นครปฐม ปที ่พี ิมพ์ 2559 โรงพมิ พ์ หจก.สามลดา กกกกกกกกกกกกก1.4.3 พิธีบาเพ็ญกศุ ลทักษิณากตเวทติ าทาน ครบ 94 ปี ชาตกาล ผูแ้ ตง่ วัดไร่ขิง พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ปีท่ีพิมพ์ 2559 โรงพิมพ์ หจก.พี วาย พริน้ ตง้ิ จากัด กกกกกกกกกกกกก1.4.4 ตราสาร มูลนธิ หิ ลวงพอ่ วดั ไรข่ ิง มูลนิธิเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) มลู นิธิ พระอบุ าลคี ุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินทฺ ปญโฺ ญ) ผู้แต่ง วดั ไร่ขิง พระอารามหลวงอาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ไมป่ รากฏปที ่พี มิ พ์ ไม่ปรากฏโรงพิมพ์ กกกกกกกกกกกกก1.4.5 บทบาทการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระอบุ าลีคุณูปมาจารย์ (ปญั ญา อินฺทปญฺโญ) ผู้แต่ง พระปลัดสามารถ ฮมฺมธาโร (ชวี ะพฤกษ์) จงั หวดั พระนครศรีอยุธยา ปีทพ่ี ิมพ์ 2549 ไม่ปรากฏโรงพิมพ์ กกกกกกกกกกกกก1.4.6 ทร่ี ะลกึ เปดิ อาคารบริการหลักและทอดผา้ ปา่ เคร่ืองมือแพทย์ โรงพยาบาล สามพราน (วดั ไร่ขงิ ) ผแู้ ต่ง โรงพยาบาลสามพราน ปที ่ีพิมพ์ 2560 ไม่ปรากฏโรงพิมพ์

111 กกกกกกก2. สือ่ อิเลก็ ทรอนิกส์ กกกกกกกกก 2.1 ข้อมูลทัว่ ไปเก่ียวกับโรงเรียนวัดไรข่ งิ (สุนทรอทุ ิศ) ผู้เขยี น โรงเรยี นวดั ไรข่ ิง (สนุ ทรอุทิศ) สืบคน้ จาก http://www.wrks.ac.th/ กกกกกกกกก 2.2 โรงเรียนวดั ไรข่ งิ วิทยา ผู้เขยี น วกิ ิพิเดยี สารานกุ รมเสรี สืบค้นจาก https://th.wikipedia.org/wiki/โรงเรยี นไร่ขิงวิทยา กกกกกกกกก 2.3 ประวัติวิทยาลยั ผเู้ ขยี น วิทยาลยั การอาชพี นครปฐม สบื ค้นจาก http://www.sec01.ac.th/ กกกกกกกกก 2.4 ประวตั ิความเป็นมาของมหาวิทยาลยั สงฆ์ ผเู้ ขียน วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญา ศรที วารวดี มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั สบื คน้ จาก www.rk.mcu.ac.th กกกกกกกกก 2.5 ความเป็นมาสถาบนั พฒั นาครู คณาจารย์และบคุ ลากรทางการศึกษา ผเู้ ขยี น สถาบันพัฒนาครู คณาจารยแ์ ละบุคลากรทางการศึกษา. สืบค้นจาก http://www.wrks.ac.th/ กกกกกกกกก 2.6 ประวตั ิโรงพยาบาล ผู้เขียน โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) สบื ค้นจาก http://www.metta.go.th// กกกกกกก3. ส่อื แหลง่ เรียนรู้ในชมุ ชน กกกกกกกกก 3.1 วดั ไร่ขิง พระอารามหลวง ทอี่ ยู่ 51 หมู่ท่ี 2 ตาบลไรข่ งิ อาเภอสามพราน จงั หวดั นครปฐม หมายเลขโทรศัพท์ 0-3431-1384 และ 0-3432-3056 กกกกกกกกก 3.2 หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี” อาเภอสามพราน ที่อยู่ 51 หมทู่ ี่ 2 ตาบล ไรข่ ิง อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม การวัดและประเมนิ ผล กกกกกกก1. ประเมินความก้าวหนา้ ดว้ ยวธิ ีการ กกกกกกกกก 1.1 การสังเกต กกกกกกกกก 1.2 การซกั ถาม ตอบคาถาม กกกกกกกกก 1.3 ตรวจเอกสารการเรียนรู้ดว้ ยตนเอง (กรต.) กกกกกกกกก 1.4 ตรวจเอกสารรายงาน เรือ่ ง หลวงพ่อวัดไร่ขิง มิ่งมงคล คนสามพราน กกกกกกก2. ประเมนิ ผลรวม ด้วยวิธีการ กกกกกกกกก 2.1 ตอบแบบทดสอบวัดความรู้ หัวเรือ่ งที่ 4 เรอ่ื ง บารมีของหลวงพอ่ วัดไรข่ ิงท่ีมีต่อ ชุมชนและประชาชน จานวน 7 ขอ้ กกกกกกกกก 2.2 ตอบแบบสอบถามวัดเจตคติที่มีต่อรายวิชาหลวงพ่อวัดไรข่ ิง มิ่งมงคล คนสามพราน

112 หัวเรือ่ งท่ี 5 ประเพณที เ่ี ก่ียวข้องกับวดั ไรข่ งิ พระอารามหลวง สาระสาคญั กกกกกกก1. ประเพณกี ารแห่หลวงพ่อวัดไรข่ งิ จะจดั ใหม้ ีข้ึนในช่วงก่อนเริ่มงานนมสั การหลวงพ่อ วดั ไร่ขิง 1 วนั เพือ่ ยอ้ นราลกึ ถึงตานานหลวงพ่อวัดไร่ขิง โดยจัดใหม้ ีการแห่หลวงพ่อวดั ไรข่ งิ ทางนา้ กกกกกกก2. งานนมัสการปดิ ทองหลวงพ่อวัดไรข่ งิ จัดข้ึนระหวา่ งวนั ขึ้น 11 คา่ เดอื น 4 ถึงวันแรม 4 ค่า เดือน 5 ของทุกปี รวม 9 วัน 9 คืน มีการนมัสการปิดทองรูปหลวงพ่อวัดไร่ขิงทั้งกลางวันและ กลางคืน เพ่ือเปิดโอกาสให้ผู้ได้บนหลวงพ่อไว้เข้านมัสการและแก้บน มีการออกร้านจาหน่ายสินค้า และจดั แสดงมหรสพตลอดคืน กกกกกกก3. ประเพณีการเทศน์มหาชาติ ของวัดไร่ขิง พระอารามหลวง จัดขึ้นก่อนวันออกพรรษา ในชว่ งเดือน 11 ขา้ งแรม (ตุลาคม) เพ่ืออนุรักษศ์ ิลปวัฒนธรรม ประเพณีอนั ดงี ามทางพระพทุ ธศาสนา กกกกกกก4. งานวันครบรอบชาตกาล และวันคล้ายวันมรณภาพ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) อดีตเจ้าอาวาส วัดไร่ขิง พระอารามหลวง จัดข้ึนทุกวันที่ 8 ตุลาคม และวันท่ี 14 กุมภาพันธ์ เป็นประจาทุกปี มีวัตถุประสงค์เพ่ือระลึกถึงคุณงามความดีตลอดจนบารมีของท่านที่มีต่อ ประชาชน และวัดไรข่ ิง พระอารามหลวง ตัวชวี้ ัด กกกกกกก1. สามารถปฏบิ ัติตน ขณะเข้ารว่ มประเพณีที่เกี่ยวข้องกบั วัดไร่ขงิ พระอารามหลวงได้ ตามกาลเทศะ กกกกกกก2. เห็นคณุ ค่าของประเพณีที่เก่ียวข้องกับวัดไร่ขิง พระอารามหลวง ขอบข่ายเนือ้ หา กกกกกกก1. ประเพณีการแห่หลวงพ่อวดั ไร่ขิง กกกกกกก2. งานนมัสการปิดทองหลวงพ่อวดั ไร่ขงิ กกกกกกก3. ประเพณีการเทศนม์ หาชาติ กกกกกกก4. งานวนั ครบรอบชาตกาล และวันคล้ายวนั มรณภาพ พระอุบาลคี ุณปู มาจารย์ อดตี เจ้าอาวาส วัดไร่ขงิ พระอารามหลวง

113 เนื้อหา กกกกกกก1. ประเพณีการแห่หลวงพ่อวดั ไรข่ ิง งานประเพณีการแห่หลวงพ่อวดั ไรข่ ิง จัดให้มีขึ้นเป็นประจาทุกปีในวนั ขึ้น 10 ค่า เดือน 4 ก่อนเร่ิมงานนมัสการปิดทองหลวงพอ่ วัดไร่ขงิ 1 วัน กิจกรรมท่สี าคัญ ไดแ้ ก่ การแหห่ ลวงพอ่ วัด ไร่ ขงิ (องค์จาลอง) ทัง้ ทางบกและทางน้า การจัดประเพณีแห่หลวงพ่อวัดไรข่ ิงทางนา้ มวี ัตถุประสงค์เพื่อ เป็นการย้อนราลึกถึงตานานในอดีตของหลวงพ่อวัดไร่ขิง เป็นวันท่ีชาวบ้านทาพิธีอัญเชิญหลวงพ่อข้ึน จากแพไม้ไผ่ ตรงกับวันพระข้ึน 15 ค่า เดือน 5 ซ่ึงเป็นวันสงกรานต์พอดี จึงมีชาวบ้านมาร่วมเป็น จานวนมาก ขณะท่ีกาลังอัญเชิญหลวงพ่อข้ึนจากแพสู่ปะราพิธีนั้น ได้เกิดเหตุการณ์เป็นที่อัศจรรย์ยิ่ง นัก เพราะแสงแดดท่ีแผดจ้าพลันหายไป บังเกิดเป็นเมฆดาทะมึน ลมปั่นป่วน ฟ้าคะนองกึกก้อง ฝน โปรยปรายลงมา ยังความฉ่าเย็นกันทั่วหน้า ทุกคนในที่น้ันเกิดความปีติโสมนัสยิ่งนัก พากันอธิษฐาน เป็นเสียงเดียวกันว่า “หลวงพ่อจักทาให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข ดับความร้อนคลายความทุกข์ให้หมด ไป ดุจสายฝนท่ีเมทนีดลให้ชุ่มฉ่า เจริญงอกงามด้วยธัญญาหาร ฉะน้ัน” และนับต้ังแต่ท่ีหลวงพ่อมา ประดิษฐานที่วัดไร่ขิง ก็มีประชาชนพากันมาเคารพสักการะมิได้ขาด โดยเฉพาะวันหยุดและวันนกั ขัต ฤกษ์ อุโบสถของหลวงพ่อจะคลาคล่าไปด้วยผู้คนจากทุกสารทิศ ที่ได้ยินได้ฟังและได้ประสบในความ ศกั ดิส์ ิทธ์ิของหลวงพ่อ หลังจากได้มีพิธีอัญเชญิ หลวงพอ่ วัดไรข่ ิง

114 กิจกรรมท่ีสาคัญในประเพณแี หห่ ลวงพอ่ วดั ไร่ขิง ได้แก่ การแห่หลวงพ่อวัดไรข่ งิ (องค์ จาลอง) รอบอาเภอสามพราน โดยเริ่มจากวัดไร่ขิง พระอารามหลวง ไปยังเส้นทางผ่านสถานท่ีต่าง ๆ ดังน้ี สวนสามพราน โรงเรียน ภ.ป.ร.ราชวิทยาลัย วัดสรรเพชญ วัดเดชานุสรณ์ โรงเรียนนายร้อย ตารวจ วัดบางช้างเหนือ ย้อนมาวัดหอมเกร็ด วัดทรงคนอง วัดดอนหวาย จนมาถึงวัดท่าพูด พักท่ีวัด ท่าพูด 1 คืน รุ่งเช้ามีการแห่หลวงพ่อวัดไร่ขิง (องค์จาลอง) ทางน้า โดยอัญเชิญลงแพที่ประดิษฐาน แล้วล่องจากวัดท่าพูดสู่วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ด้วยขบวนเรือแล่นมาช้า ๆ การอัญเชิญองค์จาลอง หลวงพ่อวัดไร่ขงิ ล่องแพเช่นนี้ มีวัตถปุ ระสงคเ์ พอ่ื เปน็ การย้อนราลกึ ถงึ ตานานหลวงพ่อวัดไร่ขงิ ซึ่งเลา่ สืบตอ่ กันมามหี ลายตานาน ล้วนแต่มกี ารอัญเชิญองคห์ ลวงพ่อลอ่ งแพมาตามลานา้ เพราะสมัยน้ันทาง สะดวกที่สุด ก็คือทางน้า เมื่อขบวนอัญเชิญหลวงพ่อวัดไร่ขิง (องค์จาลอง) มาถึงวัดไร่ขิง พระอาราม หลวง กจ็ ะมีการทาพิธีถวายการต้อนรับ เพื่อให้ประชาชนในพื้นท่ไี ด้ถวายสักการะก่อนถึงงานเทศกาล นมสั การปิดทองหลวงพ่อวัดไรข่ ิง

115 การปฏบิ ตั ติ นของพทุ ธศาสนิกชน ควรปฏิบัตดิ ังน้ี ก่อนไปเข้าร่วมประเพณี ต้องเตรียมพร้อมด้านร่างกาย จิตใจ สาหรับพุทธศาสนิกชน ตอ้ งรักษาศีล 5 ใหไ้ ด้ทกุ วนั กจ็ ะเปน็ การสัง่ สมความดีใหก้ บั ตนเองยงิ่ ขึน้ ไป ขณะเข้าร่วมประเพณี ต้องสารวมกาย วาจา ใจ ให้สงบ การได้ทาบุญ ตักบาตร ฟัง ธรรมเทศนา รกั ษาอโุ บสถศีล กจ็ ะนามาซง่ึ ทางแห่งบญุ ใหก้ ับตวั เราและครอบครวั หลังเสร็จสิ้นประเพณี พุทธศาสนิกชนจะต้องจดจาและบันทึกเรื่องราวประเพณีอันดี งามไวใ้ หก้ บั อนชุ นรุ่นหลังได้อนรุ กั ษแ์ ละสืบสานให้คงอย่ตู ลอดไป กล่าวโดยสรุป ประเพณีการแห่หลวงพ่อวัดไร่ขิง จะจัดให้มีข้ึนเป็นประจาทุกปีในวนั ขึน้ 10 ค่าเดือน 4 โดยจัดให้มีข้ึนในช่วงก่อนเร่ิมงานนมัสการปิดทองหลวงพ่อวัดไร่ขิง 1 วัน โดยจะมี การแห่หลวงพ่อวัดไร่ขิง (องค์จาลอง) ท้ังทางบกและทางน้า เพ่ือให้ประชาชนได้สักการะบูชาซ่ึงการ แหห่ ลวงพ่อวัดไรข่ ิงทางน้าเป็นการย้อนราลกึ ถงึ ตานานหลวงพ่อวัดไร่ขิงทเ่ี ล่าสบื ต่อกนั มาชา้ นาน กกกกกกก2. งานนมัสการปดิ ทองหลวงพอ่ วดั ไร่ขิง

116 งานเทศกาลนมสั การปิดทองหลวงพ่อวัดไร่ขิง จัดในชว่ งเดือนเมษายน เป็นประจาทุก ๆ ปี ถือว่าเป็นงานประจาปีของวัดท่ีย่ิงใหญ่ในระดับประเทศ หลวงพ่อเจ้าอาวาสจะประชุมวางแผน คณะทางานลว่ งหน้าเพอ่ื จัดเตรียมสถานทป่ี ิดทองหลวงพ่อวัดไร่ขิง (องค์จาลอง) ตกั บาตรสตางค์ พน้ื ท่ี ร้านค้า โรงครัว บริเวณที่จอดรถ โรงมหรสพ โรงลิเก ฯลฯ ตรงกับกลางเดือน 4 ข้ึน 11 ค่า ถึงแรม 4 ค่า เดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติ มีติดต่อกัน 9 วัน 9 คืน ในช่วงก่อนเร่ิมงานนมัสการหลวงพ่อวัดไร่ ขิง 1 วนั จะมีการจดั ประเพณแี ห่หลวงพอ่ วัดไร่ขงิ ทางนา้ เพื่อให้ประชาชนในพ้นื ที่ได้ถวายสักการะเป็น สริ มิ งคลและด้วยความศักดิ์สทิ ธ์ิขององค์หลวงพ่อวัดไรข่ ิง ทาใหม้ ีผู้คนจากทวั่ สารทิศหลั่งไหลมากราบ ไหว้หลวงพ่อวัดไร่ขิงมากมาย และด้วยความเคารพศรัทธาอย่างแรงกล้าในองค์หลวงพ่อวัดไร่ขิงใน พระอุโบสถและความเคารพในหลวงพ่อเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง จึงทาให้วัดได้รับเงินบริจาคทาบุญเป็น จานวนมาก สามารถนาปัจจัยไปบูรณปฏิสังขรณ์ ก่อสร้างถาวรวัตถุต่าง ๆ ภายในวัดตลอดท้ัง สนับสนุนในกิจกรรมพระพุทธศาสนาต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี สาหรับวัตถุประสงค์ทั่วไปในการจัดงาน เทศกาลนมัสการปิดทองประจาปีของวัด นับแต่อดีตจนถึงปจั จุบันมีความสาคัญพอสรุปได้คือ เป็นการ โน้มน้าวประชาชนพุทธบริษัทท่ัวไป ผู้อบรมบ่มบารมีให้หันมาช่วยกันรักษาอภิบาลสมบัติอันล้าค่าที่ บรรพบุรุษก่อสร้างไว้ด้วยความยากลาบากให้ยืนหยัดอยู่ยาวนาน ขณะเดียวกันก็ให้ได้มีประสบการณ์ ความระลึกถึงพระปัญญาธคิ ุณ พระวิสุทธคิ ณุ พระมหากรณุ าธคิ ณุ และปฏิปทาอน่ื ๆ ของพระพทุ ธเจ้า ที่ทรงดาเนินมาอย่างไร หากส่วนหน่ึงพึงมาเป็นหลักปฏิบัติเพ่ือตัวเอง ก็ได้ช่ือว่าจะช่วยกันส่งเสริม พระพุทธศาสนาให้อยู่คู่โลกโดยมิเส่ือมคลาย ดังน้ัน จะเห็นได้ว่าการจัดงานประจาปีของวัดเป็นการ ผสมผสานระหว่างทางโลกกับทางธรรมที่ต้องอยู่คู่กัน โดยใช้ส่ือกิจกรรมงานวัดเป็นเครื่องมือในการ ประชาสัมพันธ์โน้มน้าวบุคคลทั่วไปใหห้ ันเข้ามาสูพ่ ระพุทธศาสนา ให้พุทธบริษัทระลึกถึงคุณของพระ รัตนตรัย เคารพศรัทธาในองค์พระปฏิมากร หวงแหนอนุรักษ์ไว้ซ่ึงพุทธสถานและให้ทานุบารุงไว้ซึ่ง พระพุทธศาสนา

117 การเปิดงานนมัสการหลวงพ่อวัดไร่ขิง เริ่มเปิดงานวันขึ้น 11 ค่า เดือน 4 เวลา 06.00 น. ตรง โดยอาราธนาเจ้าอาวาสเป็นประธานเปิดพิธี มีวิธีการดังน้ี ก่อน 06.00 น. เจ้าอาวาสพร้อม ด้วยคณะกรรมการ โดยหัวหน้าคณะกรรมการไปจุดธูปเทียนบูชาหลวงพ่อ อธิษฐาน มุ่งหวังเป็นสิริ มงคลแก่ผเู้ คารพสักการะท่จี ะมานมัสการหลวงพ่อ ขออยา่ มีอปุ สรรคอันตรายใด ๆ มีความสขุ รุ่งเรือง พร้อมด้วยปิยชนและสัมพันชนท่ัวกัน พอได้เวลา 06.00 น. ได้จุดพลุเป็นสัญญาณ 6 ครั้ง เป็น สัญลักษณ์เปิดงาน มีการนมัสการปิดทองรูปหลวงพ่อวัดไร่ขิงท้ังกลางวันและกลางคืนตลอด 9 วัน 9 คืน โดยนับตั้งแต่วันข้ึน 11 ค่า และเพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ได้บนหลวงพ่อเข้านมัสการและแก้บน มี รายการดังน้ี (1) ดอกไม้ ธูปเทียน ทองปิดหลวงพ่อ พวงมาลัย ช้าง ม้า ว่าว โดยทางวัดไม่ได้กาหนด ราคา ถือศรัทธาของประชาชนเป็นที่ต้ัง (2) ประทัด และ (3) ละครราถวายแก้บนหลวงพ่อ คิดเป็น แถวสาหรับผู้ที่แก้บนไว้โดยจากัดราคาแถวละ 10 บาท ผู้ท่ีบนไว้ต้องซื้อบัตรจากคณะกรรมการของ ทางวัดและไปให้เจ้าหน้าที่ควบคุมละครรา เพ่ือเก็บบัตรรักษาไว้เป็นหลักฐาน ทางเจ้าหน้าที่จะได้จัด ให้ละครราถวายหลวงพ่อต่อไป และเมือ่ แก้บนขอพรเสร็จแล้ว ก่อนกลับจะไปรับนา้ มนต์ ซงึ่ ถอื เป็นส่ิง ศักด์สิ ิทธ์อิ ีกอยา่ งหน่ึง แต่เรอ่ื งท่หี ้ามบนบานศาลกล่าวกค็ อื เร่ืองขอให้ไมถ่ กู เกณฑ์ทหาร กจิ กรรมท่สี าคัญ ได้แก่ การออกร้านจาหน่ายสินคา้ จากหน่วยงานตา่ ง ๆ และเกษตรกร ผู้ผลิต มีการประกวดผลไม้และจัดแสดงมหรสพตลอดคืน ซึ่งทางวัดได้จัดให้มีงานนมัสการหลวงพ่อปี ละ 3 คร้ัง คือ (1) ในเทศกาลวันออกพรรษา วันขึ้น 15 ค่า เดือน 11 ทางวัดได้จัดงานตักบาตรเทโว และฟังเทศน์ จึงถือเป็นโอกาสให้มีการปิดทองนมัสการหลวงพ่อด้วย (2) ในเทศกาลตรุษจีน เพื่อให้ ชาวจีนท่ีเคารพบูชาหลวงพ่อ ได้มีโอกาสมากราบไหว้ปิดทองถวายเป็นพุทธบูชา และ (3) ในงาน เทศกาลนมัสการปิดทองหลวงพอ่ ประจาปี ซงึ่ จัดขึ้นในวันข้ึน 11 คา่ เดือน 4 จนถงึ แรม 4 ค่า เดอื น 5 การปฏิบตั ติ นของพทุ ธศาสนกิ ชน ควรปฏิบตั ิดังน้ี ก่อนไปเข้าร่วมประเพณี ควรเตรียมพร้อมด้านร่างกาย ทาจิตใจให้แจ่มใส ละความ กังวลใจ จัดทาภารกิจของตนให้เรียบร้อยเพ่ือจะได้ไม่ต้องเป็นที่กังวล ระลึกถึงบุญกุศลและคุณงาม ความดีที่เคยได้ทา ขณะเข้าร่วมประเพณี พุทธศาสนิกชนต้องช่วยกันรักษาความสงบ ความสะอาด ความ เรียบร้อย ทั้งของตนเองและของวัด ผู้ใดประพฤติปฏิบัติตนไม่เหมาะสมภายในบริเวณวัด ก็จะทาให้ เกิดความเส่ือมท้ังแก่ตนเอง ผู้อ่ืน และพระพุทธศาสนา ในเร่ืองการแต่งกายเม่ือเข้าร่วมประเพณีของ วดั ควรแตง่ กายด้วยความสภุ าพ เรยี บรอ้ ย และตอ้ งสารวมกาย วาจา ใจ ให้สงบ ก็จะนามาซึง่ ทางแห่ง บญุ ให้กบั ตวั เราและครอบครวั เริ่มจากการนาดอกไม้ ธปู เทยี น ทอง โดยทาบญุ ตามกาลังศรัทธาใส่ลง ในกล่องรับบริจาค เพื่อนาไปนมัสการหลวงพ่อวัดไร่ขิง จุดเทียน จุดธูป ต้ังนะโม 3 จบพร้อมกล่าว คาถาบูชาหลวงพ่อวัดไร่ขิงและปิดทอง องค์หลวงพ่อจาลองที่ประดิษฐานไว้ด้านหน้าของพระอุโบสถ ก่อนที่จะเข้าไปภายในพระอุโบสถ ไม่อนุญาตให้จุดเทียน ธูป และปิดทอง จะเป็นการเข้าไปกราบไหว้ นมัสการหลวงพ่อวัดไร่ขิง มีการเส่ียงเซียมซี เม่ือออกจากพระอุโบสถ ท่านสามารถเดินไปทางด้าน ซ้ายมือ หรือทางด้านขวามือ ก็ได้ จะเป็นจุดถวายสังฆทาน เคาะระฆัง ตักบาตรสตางค์ การแก้บน ฯลฯ หากท่านใดสนใจอยากให้อาหารปลา ทางวัดมีจัดบริการบริเวณ ท่าน้าหรือจะน่ังเรือชมวิถีชีวิต ของชาวบา้ นที่อาศัยอยรู่ ิมแม่นา้ ทา่ จนี

118 หลังเสร็จสิ้นประเพณี ก่อนเดินทางกลับบ้านท่านสามารถไปรับน้ามนต์ ซ่ึงถือเป็นสิ่ง ศักดสิ์ ทิ ธ์ิอีกอยา่ งหน่งึ ของทางวัดไร่ขิง จะนาไปดื่มหรือปะพรมรา่ งกายก็ได้ นอกจากน้ีพุทธศาสนิกชน ควรจดจาและบันทึกเร่ืองราวประเพณีอันดีงามไว้ให้ลูกหลานได้อนุรักษ์และสืบสานให้คงอยู่ และเข้า รว่ มประเพณขี องวัดไร่ขิง พระอารามหลวง อีกในปีต่อไป กล่าวโดยสรุป งานนมัสการปิดทองหลวงพ่อวัดไร่ขิง จัดข้ึนเป็นประจาทุกปี ในวันข้ึน 11 ค่า เดือน 4 ถึงวันแรม 4 ค่า เดือน 5 รวมเป็นเวลา 9 วัน 9 คืน ก่อนงานจะมีการจัดประเพณี แห่ องค์หลวงพ่อวัดไร่ขิง อัญเชิญขึ้นจากแม่น้าท่าจีน มีการนมัสการปิดทองหลวงพ่อวัดไร่ขิงท้ังกลางวัน และกลางคืน เพ่ือเปิดโอกาสให้ผู้ได้บนหลวงพ่อไว้เข้านมัสการและแก้บนไว้ มีการออกร้านจาหน่าย สินค้าและจดั แสดงมหรสพตลอดคืน

119 กกกกกกก3. ประเพณีการเทศน์มหาชาติ เทศน์มหาชาติ คือ เทศนาเวสสันดรชาดก เป็นบุญพิธีที่นิยมจัดให้มีกันมาแต่โบราณ ส่วนมากจัดให้มีในวัดเป็นหน้าท่ีของชาวบ้านและวัดนั้น ๆ จะตกลงร่วมกันจัด ปกตินิยมให้มีหลังฤดู ทอดกฐิน ผ่านไปแล้วจนตลอดฤดูเหมันต์ นิยมจัดเป็นงานสองวัน คือ วันเทศน์เวสสันดรชาดกท้ัง 13 กัณฑ์วันหนึ่ง และวันเทศน์จตุราริยสัจจกถา ท้ายเวสสันดรชาดกอีกวันหนึ่ง วันแรกเร่ิมงานด้วยพิธี ทาบุญตักบาตรพระท้ังวัด หรือเล้ียงพระตามจานวนท่ีเห็นสมควร แล้วเริ่มเทศน์เวสสันดรชาดก ตาม แบบเทศน์ต่อกันไปจนสุด 13 กัณฑ์ ถึงเวลากลางคืนบางแห่งจัดปีพาทย์ประโคมระหว่างกัณฑ์หน่ึง ๆ ตลอดท้ัง 13 กัณฑ์ด้วย วันรุ่งขึ้นทาบุญเล้ียงพระอีกแล้วมีเทศน์จตุราริยสัจจกถาในระหว่างเพล จบ แล้วเล้ียงพระเพลเปน็ อันเสร็จพิธี ระเบียบพิธีในการเทศน์มหาชาติท่ีนิยมกันเปน็ หลักใหญ่ ๆ ดังนี้ (1) ตกแต่งบริเวณพิธีให้มีบรรยากาศคล้ายอยู่ในบริเวณป่าตามท้องเรื่องเวสสันดรชาดก โดยนาเอา ต้น กล้วย ต้นอ้อย และกิ่งไม้มาผูกตามเสา และบริเวณรอบ ๆ ธรรมาสน์ ประดับธงทิว และราวัติ ฉัตร ตามสมควร (2) ต้ังขันสาครใหญ่ หรือจะใช้อ่างใหญ่ก็ได้ใส่น้าสะอาดเต็ม สาหรับปักเทียนบูชาประจา กัณฑ์ ในระหว่างที่พระเทศน์ น้าในภาชนะท่ีตั้งนี้เสร็จพิธีแล้ว ถือว่าเป็นน้าพระพุทธมนต์ท่ีสาคัญ ภาชนะใส่น้านีต้ ั้งหน้าธรรมาสนก์ ลางบรเิ วณพิธี และ (3) เตรียมเทียนเล็ก ๆ จานวน 1,000 เล่ม แล้ว นับแยกจานวนเป็นมัด มัดหน่ึงมีจานวนเท่าคาถาของกัณฑ์หน่ึง แล้วทาเครื่องหมายไว้ให้ทราบว่ามัด ไหนสาหรับบูชาคาถากัณฑ์ใด เม่ือถึงคราวเทศน์กัณฑ์น้ันก็จะเอาเทียนมัดนั้นออกจุดบูชาติดรอบ ๆ ภาชนะน้า ต่อกันไปจนจบกัณฑ์ให้หมดมัดพอดี ครบ 13 กัณฑ์ถ้วน จานวน 1,000 เล่ม เท่าจานวน คาถา บางแห่งนิยมทาธงเล็ก ๆ 1,000 คัน แบ่งจานวนเท่าคาถาประจากัณฑ์เช่นอย่างเทียน แล้วปัก ธงบูชาระหว่างกัณฑ์บนหยวกกล้วย แต่การใช้ธงไม่เป็นท่ีนิยม การจุดเทียนหรือปักธงบูชากัณฑ์ ดังกล่าวเป็นหน้าทข่ี องเจา้ ภาพผู้รบั กัณฑน์ ้ัน ๆ

120 งานเทศน์มหาชาตินี้ นิยมทากันหลังออกพรรษาพ้นหนา้ กฐินไปแลว้ อาจทาในวันขึ้น 8 คา่ กลางเดอื น 12 หรอื ในวนั แรม 8 คา่ ก็ได้ ซงึ่ ในชว่ งน้นี า้ เริ่มลดและขา้ วปลาอาหารกาลังอดุ มสมบูรณ์ จึงพร้อมใจกันทาบุญทาทานและเล่นสนุกสนานร่ืนเริง แต่ในภาคอีสานนั้นนิยมทากันในเดือน 4 เรียกว่า \"งานบุญผะเหวด\" ซ่ึงเป็นช่วงท่ีเสร็จจากการทาบุญลานเอาข้าวเข้ายุ้ง ในภาคกลาง บาง ท้องถิ่นทากันในเดือน 5 ต่อเดือน 6 ก็มี งานเทศน์มหาชาตินั้นจะทาในกาลพิเศษจะทาในเดือนไหนก็ ไดไ้ มจ่ ากัดฤดกู าล โดยมากเพ่ือเป็นการหาเงนิ เขา้ วัด บางแห่งนิยมทาในเดือน 10 การเทศน์มหาชาติ คือการมหากุศลที่เตือนบุคคลให้น้อมราลึกถึงการบาเพ็ญบุญ คือ ความดีท่ีย่ิงยวด อันมีการสละความเห็นแก่ตัว เพ่ือผลประโยชน์สูงอันไพศาลของมวลมนุษยชาติเป็น สาคัญเป็นเทศกาลท่ีคงความหมายอย่างแท้จริงการเทศน์ทุกกัณฑ์จะมีผู้เป็นเจ้าภาพจัดกัณฑ์เทศน์ ถวาย เม่ือพระท่ีตนรับกัณฑ์เทศน์ข้ึนเทศน์เจ้าภาพจะจุดเทียนบูชาคาถาหว่านข้าวตอกข้าวสาร การ เทศน์ในสมัยก่อนพระเจ้าของกัณฑ์จะอ่านจากอักษรธรรม (อักษรลาว) ซึ่งจารลงบนใบลานเป็นแผ่น ยาว คาว่า \"จาร\" มาจากภาษาเขมรแปลว่า การเขียนด้วยเหล็กแหลมบนใบลาน แต่ปัจจุบันจะนิยม พมิ พล์ งบนใบลานเป็นตัวหนังสอื ไทยปจั จบุ ัน เป็นเร่ืองราวในแตล่ ะกณั ฑ์ ทงั้ นเี้ พ่ือความสะดวกสาหรับ พระรุ่นใหม่ เม่ือจบกัณฑ์จะตีฆ้องเป็นสัญญาณ การเป็นเจ้าของกัณฑ์ในหมู่บ้านในชนบทอาจแบ่ง เจา้ ภาพเปน็ คุ้ม เรอ่ื งราวและประวตั ิความเป็นมาแตล่ ะกณั ฑ์มดี ังน้ี กัณฑ์ท่ี 1 ทศพรเป็นกัณฑ์ที่พระอินทร์ประสาทพรแก่พระนางผุสดี ก่อนท่ีจะจุติลงมา เปน็ พระราชมารดาของพระเวสสนั ดร กัณฑ์ที่ 2 หิมพานต์เป็นกัณฑ์ท่ีพระเวสสันดรบริจาคทานช้างปัจจัยนาค แก่พระเจ้า กาลิงคะแหง่ นครกาลงิ ครฐั กัณฑ์ที่ 3 ทานกัณฑ์เป็นกัณฑ์ที่พระเวสสันดรทรงแจกมหาสัตสดกทาน คือ การแจก ทานคร้ังย่ิงใหญ่ ก่อนท่ีพระเวสสันดรพรอ้ มด้วยพระนางมัทรี ชาลีและกัณหาออกจากพระนคร จึงทูล

121 ขอพระราชทานโอกาสบาเพ็ญมหาสัตสดกทาน คือ การให้ทานครั้งย่ิงใหญ่ อันได้แก่ ช้าง ม้า โคนม นารี ทาสี ทาสา สรรพวตั ถาภรณต์ ่างๆ รวมท้งั สรุ าบานอย่างละ 700 กณั ฑ์ท่ี 4 วนประเวศเปน็ กัณฑ์ที่สี่กษตั รยิ ์เดินดงบ่ายพระพกั ตรส์ ู่เขาวงกต กัณฑ์ที่ 5 ชูชกเป็นกัณฑ์ที่ชูชกได้นางอมิตดามาเป็นภรรยา และหมายจะได้โอรสและ ธิดาพระเวสสนั ดรมาเปน็ ทาส กณั ฑท์ ่ี 6 จลุ พนเปน็ กณั ฑ์ที่พรานเจตบตุ รหลงกลชชู ก และช้ีทางส่อู าศรมจตุ ดาบส กัณฑ์ท่ี 7 มหาพนเป็นกัณฑ์ป่าใหญ่ ชูชกหลอกล่ออจุตฤๅษีให้บอกทางสู่อาศรม พระเวสสันดร กัณฑ์ที่ 8 กัณฑ์กุมารเป็นกณั ฑ์ทพี่ ระเวสสันดรทรงให้ทานสองโอรสแกเ่ ฒ่าชชู ก กัณฑ์ที่ 9 กัณฑ์มัทรีเป็นกัณฑ์ที่พระนางมัทรีทรงได้ตัดความห่วงหาอาลัยในสายเลือด อนุโมทนาทานโอรสทง้ั สองแกช่ ูชก กัณฑ์ที่ 10 สักกบรรพเป็นกัณฑ์ท่ีพระอินทร์จาแลงกายเป็นพราหมณ์มาขอพระนาง มทั รี แลว้ ถวายคนื พร้อมถวายพระพร 8 ประการ กัณฑ์ท่ี 11 มหาราชเป็นกัณฑ์ท่ีเทพเจ้าจาแลงองค์ทานุบารุงขวัญสองกุมารก่อนเสด็จ นิวตั ิถึงมหานครสพี ี กัณฑ์ที่ 12 ฉกษัตริย์เป็นกัณฑ์ท่ีทั้งหกกษัตริย์ถึงวิสัญญีภาพสลบลงเม่ือได้พบหน้า ณ อาศรมดาบสที่เขาวงกต กัณฑท์ ี่ 13 นครกัณฑเ์ ป็นกณั ฑ์ท่หี กกษัตรยิ น์ าพยหุ โยธาเสด็จนิวตั พิ ระนคร พระเวสสันดรขึ้นครองราชย์แทนพระราชบดิ า ประเพณีการเทศน์มหาชาติจัดเป็นการทาบุญที่สาคัญและมีความหมายมากท่ีสุดใน สังคมไทย เนื่องจากเป็นประเพณีของพุทธศาสนิกชนชาวไทยที่ทาสืบเน่ืองมาแต่โบราณจนถึงปัจจบุ นั เพราะความเช่ือว่าถ้าผู้ใดได้ฟังเทศน์มหาชาติแล้วจะได้กุศลแรง และหากใครตั้งใจฟังใหจ้ บในวันเดียว จะได้เกิดร่วม และพบพระศรีอริยเมตไตรยโพธิสัตว์ซึ่งจะมาตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต สมเด็จ พระบรมไตรโลกนาถทรงโปรดเกลา้ ฯ ให้ประชุมพระสงฆ์นักปราชญ์ราชบัณฑิตแปลและแต่งมหาชาติ คาหลวงข้ึนเป็นภาษาไทยเมื่อ พ.ศ. 2025 สาหรับสวดในพระราชพิธีเข้าพรรษาและสวดให้อุบาสก อุบาสิกาฟังระหว่างพรรษา องค์ความรู้เร่ืองราวของมหาชาติชาดกมีความสาคัญอย่างย่ิงต่อ พุทธศาสนิกชน เพราะถือว่าเป็นตอนท่ีพระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นพระเวสสันดรอันเป็นพระชาติ สุดท้ายที่ทรงบาเพ็ญพระบารมีครบ 10 ประการ ก่อนจะตรัสรู้พระสัมมาสัมโพธิญาณ ด้วยทานบารมี ชน้ั สดุ ยอดทย่ี ากย่งิ จงึ เรียกวา่ มหาชาติ งานเทศน์มหาชาติ ของวัดไร่ขิง พระอารามหลวงจัดขน้ึ ก่อนวนั ออกพรรษาในชว่ งเดือน 11 ข้างแรม (ตุลาคม) โดยมีท่านเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จังหวัด

122 นครปฐม เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ ในงานพิธีเทศน์มหาชาติ มหาเวชสันดรชาดก 13 กัณฑ์ ได้แก่ (1) กัณฑ์ทศพร (2) กัณฑ์หิมพานต์ (3) กัณฑ์ทานกัณฑ์ (4) กัณฑ์วนประเวศ (5) กัณฑ์ชูชก (6) กัณฑ์จุล พน (7) กัณฑ์มหาพน (8) กัณฑ์กัณฑ์กุมาร (9) กัณฑ์กัณฑ์มัทรี (10) กัณฑ์สักกบรรพ (11) กัณฑ์ มหาราช (12) กัณฑ์ฉกษัตริย์ และ (13) กัณฑ์นครกัณฑ์ ซ่ึงมี หน่วยงาน ภาครัฐ ภาคเอกชน ทหาร ตารวจ สถานศกึ ษา จานวนมาก ร่วมเป็นเจ้าภาพพุ่มผ้าปา่ กัณฑเ์ ทศนม์ หาชาติ แตล่ ะกณั ฑ์เทศน์ และ นมิ นต์ พระเถระเปน็ องค์แสดงธรรมเทศนม์ หาชาติมหาเวชสันดรชาดก 13 กณั ฑ์ 3 ธรรมมาสน์ โดยมี วัตถุประสงค์เพื่ออนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม ประเพณีอันดีงามทางพระพุทธศาสนา โดยการเทศน์มหา ชาติเปน็ ประเพณี สาคญั ทางพระพุทธศาสนาที่ได้ สบื ทอดกนั มาตัง้ แต่คร้ังสุโขทยั จนถงึ ปจั จบุ นั ก็ยังคง รักษาประเพณีนี้ไว้เป็นอย่างดี เพราะการเทศน์มหาชาติสอนให้รู้จักการเอ้ือเฟ้ือเผื่อแผ่ คิดถึง ประโยชน์สุขส่วนรวม สอนให้รู้จักการให้อภัย รู้รักสามัคคี คุณธรรมเหล่าน้ีจะซึมซับจากการฟังเทศน์ มหาชาติ อันจะทาให้สังคมไทยเป็นสังคมแห่งการกุศล เป็นสังคมแห่งความเมตตา และเป็นสังคมแห่ง การศรัทธาในบาเพ็ญบุญในพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองการเตรียมสถานท่ี นิยมตกแต่งด้วยต้นไม้ กล้วย ออ้ ย ราชวตั ิ ฉัตร ธง และประดับธรรมาสน์ให้แลดูเปน็ ป่าเหมือนอาศรมของพระเวสสันดรท่ีเขา วงกต เคร่ืองติดกัณฑ์เทศน์ เจ้าของกัณฑ์จะจัดเตรียมเครื่องติดกัณฑ์เทศน์ ประกอบด้วย ดอกบัว ธูป เทียน ผลไม้ ส้ม กล้วย มะพร้าว ออ้ ย อย่างละพนั เท่าจานวนคาถา และเงนิ บูชากณั ฑเ์ ทศนซ์ ง่ึ มักถวาย เท่ากับจานวนคาถาประจากณั ฑ์นนั้

123 กิจกรรมที่สาคัญ ได้แก่ (1) จัดทาความสะอาดบริเวณวัด ประดับตกแต่ง ธรรมาสน์ ศาลาการเปรียญเตรียมหาต้นกล้วยต้นอ้อย ตลอดทั้งจัดทาธงทิวประดับประตูกาแพงวัด (2) การตกแต่งขบวนรถประเพณเี ทศน์มหาชาติ เน้ือหาเกย่ี วกับพระเวสสันดรชาดก โดยต้งั ขบวนจาก โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา ไปยังวัดไร่ขิง พระอารามหลวง (3) จัดขบวนแห่เดิน จานวน 13 ขบวนแต่ละ กัณฑเ์ ทศน์ เจา้ ภาพกณั ฑ์เทศน์มหาชาติจะติดพุม่ ผ้าป่าและร่วมเดนิ ในขบวน และ (4) จะเปน็ พิธีเทศน์ มหาชาติเวสสนั ดรชาดก จานวน 13 กณั ฑ์

124 อานสิ งส์การฟงั เทศนม์ หาชาติ มีอทิ ธพิ ลต่อสงั คมไทยในด้านความเช่ือ คอื เช่อื วา่ ผใู้ ดได้ ฟังเทศน์มหาชาติครบ 13 กัณฑ์ จบภายในวันเดียว ผู้นั้นจะได้รับอานิสงส์ 5 ประการ ดังน้ี (1) จะได้ เกิดในศาสนาของพระศรีอริยเมตไตรย ซึ่งจะมาอุบัติเป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต (2) จะได้ไปเกิดใน สคุ ติโลกสวรรค์ เสวยทพิ ยสมบตั ิอันโอฬาร (3) จะไม่ไปเกิดในอุบาย ทคุ ติ วนิ ิบาต และ (4) จะเป็นผู้มี ลาภ ยศ ไมตรี และความสุข และจะได้บรรลุมรรค ผล นิพพาน เป็นพระอริยบุคคลในพระพทุ ธศาสนา

125 การปฏิบตั ติ นของพุทธศาสนกิ ชน ควรปฏิบัตดิ งั น้ี ก่อนไปเข้าร่วมประเพณี พุทธศาสนิกชนเตรียมร่างกาย จัดทาภารกิจของตนให้ เรียบร้อยเพ่อื จะได้ไม่ต้องเปน็ ที่กงั วล ขณะเข้าร่วมประเพณี ช่วยกันรักษาความสะอาด ความเรียบร้อย ทั้งของตนเองและ ของวัด การแต่งกายเม่ือเข้าร่วมประเพณีของวัดควรแต่งกายด้วยความสุภาพ เรียบร้อย และต้อง สารวมกาย วาจา ใจ ให้สงบ กจ็ ะนามาซึ่งทางแหง่ บญุ ใหก้ ับตวั เราและครอบครัว หลังเสร็จส้ินประเพณี ควรจดจาและบันทึกเร่ืองราวประเพณีอันดีงามไว้ให้ลูกหลานได้ อนรุ ักษแ์ ละสบื สานให้คงอยู่ และเข้ารว่ มประเพณขี องวัดไร่ขิง พระอารามหลวง อีกในปีต่อไป กลา่ วโดยสรุปประเพณกี ารเทศน์มหาชาติ ของวดั ไร่ขงิ พระอารามหลวง จัดขนึ้ ในเดือน ตุลาคมก่อนวันออกพรรษาในช่วงเดือน 11 ข้างแรม โดยมีท่านเจ้าอาวาสวัดไร่ขิงพระอารามหลวง อาเภอสามพราน จงั หวัดนครปฐม เป็นประธานฝา่ ยสงฆ์ ในงานพิธเี ทศนม์ หาชาติ มหาเวสสนั ดรชาดก 13 กัณฑ์ ได้แก่ (1) กัณฑ์ทศพร (2) กัณฑ์หิมพานต์ (3) กัณฑ์ทานกัณฑ์ (4) กัณฑ์วนประเวศ (5) กัณฑ์ชูชก (6) กัณฑ์จุลพน (7) กัณฑ์มหาพน (8) กัณฑ์กัณฑ์กุมาร (9) กัณฑ์กัณฑ์มัทรี (10) กัณฑ์สัก กบรรพ (11) กัณฑ์มหาราช (12) กัณฑ์ฉกษัตริย์ และ (13) กัณฑ์นครกัณฑ์ ซึ่งมี หน่วยงาน ภาครัฐ ภาคเอกชน ทหาร ตารวจ สถานศกึ ษา จานวนมาก ร่วมเปน็ เจ้าภาพพุ่มผ้าป่ากัณฑ์เทศน์มหาชาติ แต่ ละกณั ฑ์เทศน์ และนมิ นต์ พระเถระเป็นองค์แสดงธรรมเทศนม์ หาชาติมหาเวสสนั ดรชาดก 13 กณั ฑ์ 3 ธรรมมาสน์ การเทศน์มหาชาติ เป็นการสอนคนให้รู้จัก เอ่ือเฟื่อเผื่อแผ่ นึกถึงประโยชน์ส่วนรวม รู้จัก การให้อภัย รู้รักสามัคคี อันจะทาให้สังคมไทยเป็นสังคมแห่งความเมตตาและศรัทธาใน พระพทุ ธศาสนาใหเ้ จรญิ รุง่ เรอื งตอ่ ไป กกกกกกก4. งานวันครบรอบชาตกาล และวันคล้ายวันมรณภาพพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ อดีตเจ้า อาวาสวดั ไรข่ งิ พระอารามหลวง

126 งานวันครบรอบชาตกาล พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง พระอาราม หลวง จัดข้ึนทุกวันท่ี 8 ตุลาคม เป็นประจาทุกปี มีวัตถุประสงค์เพื่อระลึกถึงคุณงามความดีตลอดจน บารมีของหลวงพ่อพระอุบาลีคุณปู มาจารย์ ทม่ี ตี ่อวดั ไรข่ ิง พระอารามหลวง กิจกรรมทีส่ าคัญ ได้แก่ (1) ในช่วงเช้าคณะสงฆ์วัดไร่ขิง พระอารามหลวง คณะอบุ าสก- อุบาสิกา คณะกรรมการวัดไร่ขิง คณะศิษยานุศิษย์และแขกผู้มีเกียรติพร้อมกัน ณ มณฑลพิธีศาลา อเนกประสงค์วัดไร่ขิง (2) ท่านประธานทาพิธีจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อย บูชาอัฐิ พระอุบาคุณูปมา จารย์ พระสงฆท์ รงสมณศักด์ิเจริญพระพุทธมนต์ (3) ประธานทอดผ้าไตรบังสกุ ุล ถวายเคร่อื งสักการะ และจตุปัจจัยไทยธรรมแด่ประธานในพิธี ผู้มีเกียรติร่วมถวายเครื่องไทยธรรมแด่พระสงฆ์ พระสงฆ์ อนุโมทนา กรวดน้า (4) ถวายภัตตาหารเช้าแด่พระสงฆ์ และ (5) จากนั้นจะเป็นพิธีมอบทุนการศึกษา ของมูลนิธิ จานวน 3 มูลนิธิ ได้แก่ (1) มูลนิธิหลวงพ่อวัดไร่ขิง ซ่ึงมูลนิธิหลวงพ่อวัดไร่ขิง ได้ก่อตั้งข้ึน ในปี พ.ศ.2536 มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมสนับสนุนด้านการศึกษาและสาธารณประโยชน์ (2) มูลนิธิ เมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2524 มีวัตถุประสงค์เพื่อด้านสาธารณสุข ส่งเสริม สนับสนุนด้านอาคาร สถานท่ี เคร่ืองมือเคร่ืองใช้ และเวชภัณฑ์ในการบาบัดรักษาโรคท่ีจาเป็นต่อการ รักษาอย่างทันสมัย เพียงพอและช่วยเหลือผู้เจ็บป่วยท่ีไม่มีค่ารักษา ทุนการศึกษาและวิจัยให้แพทย์ พยาบาล และบุคลากรของโรงพยาบาล และ (3) มูลนิธิพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) ก่อต้ังข้ึนเม่ือวันที่ 23 กันยายน พ.ศ.2551 ได้รับใบอนุญาตจัดตั้งมูลนิธิพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา อินฺทปญฺโญ) ตามเลขอนุญาตท่ี ต.นฐ.9/2551 และได้รับใบสาคัญแสดงการจดทะเบียนจดั ตั้ง มูลนิธิทะเบียน เลขท่ี 36/2551 ให้ไว้ ณ วันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2551 มีวัตถุประสงค์เพ่ือส่งเสริม สนับสนุนด้านการเรียนการสอนพระปริยัติธรรม การศึกษาและสาธารณประโยชน์ ให้กับพระภิกษุ สามเณร ของวัดไร่ขิง พระอารามหลวงที่สอบได้เปรียญธรรมสานักศาสนศึกษาวัดไร่ขิง นักเรียน โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา ที่สอบผ่านธรรมศึกษาช้ันเอก และพระเณรท่ีสอบผ่านนักธรรมชั้นตรี-โท ภายในงานผู้มีจิตศรัทธาได้นาอาหารคาว-หวาน มาต้ังโรงทานให้กับประชาชนที่มาร่วมงานได้ รับประทานกันอย่างมากมาย สาหรับงานวันคล้ายวันมรณภาพพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ อดีตเจ้า

127 อาวาสวัดไร่ขิง พระอารามหลวง จัดขึ้นในวันท่ี 13 กุมภาพันธ์ ของทุกปี เพ่ือน้อมราลึกถึงคุณความดี ของหลวงพ่อ กิจกรรมที่สาคัญจัดให้มีการทาบุญ และตั้งโรงทานให้กับประชาชนทั่วไปที่เดินทางมา ทาบญุ ท่วี ดั ไรข่ งิ พระอารามหลวง กล่าวโดยสรุป งานวันครบรอบชาตกาล พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ อดีตเจ้าอาวาสวัด ไร่ขิง พระอารามหลวง จัดข้ึนทุกวันท่ี 8 ตุลาคม เป็นประจาทุกปี มีวัตถุประสงค์เพ่ือระลึกถึงคุณงาม ความดีตลอดจนบารมีของหลวงพ่อพระอุบาลีคุณปู มาจารย์ ทีม่ ีต่อวัดไร่ขิง พระอารามหลวง กิจกรรม ที่สาคัญ ได้แก่ ในช่วงเช้าคณะสงฆ์วัดไร่ขิง คณะอุบาสก-อุบาสิกา คณะกรรมการวัดไร่ขิง คณะศิษยา นุศิษย์ และแขกผู้มีเกียรติพร้อมกัน ณ มณฑลพิธีศาลาอเนกประสงค์วัดไร่ขิง ท่านประธานทาพิธีจุด ธูปเทียนเคร่ืองทองน้อย บูชาอัฐิ พระอุบาคุณูปมาจารย์ พระสงฆ์ทรงสมณศักด์ิเจริญพระพุทธมนต์

128 ประธานทอดผ้าไตรบังสุกุล ถวายเครื่องสักการะและจตุปัจจัยไทยธรรมแด่ประธานในพิธี ผู้มีเกียรติ ร่วมถวายเคร่ืองไทยธรรมแด่พระสงฆ์ พระสงฆ์อนุโมทนา กรวดน้า และถวายภัตตาหารเช้าแด่ พระสงฆ์ จากนั้นจะเป็นพิธีมอบทุนการศึกษาของมูลนิธิ จานวน 3 มูลนิธิ ได้แก่ มูลนิธิหลวงพ่อวัดไร่ ขิง (2) มูลนธิ ิเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขงิ ) และ (3) มูลนธิ พิ ระอุบาลคี ุณูปมาจารย์

129 หน้าท่ีสาคัญอย่างหน่ึงของชาวพุทธท่ีดี คือ การเรียนรู้วิธีปฏิบัติในการไปวัดเพื่อจะได้ ปฏิบัติตนอย่างถูกต้อง การปฏิบัติตนของพุทธศาสนิกชน ขณะเข้าร่วมประเพณีท่ีเกี่ยวข้องกับวัดไรข่ งิ พระอารามหลวง นบั เป็นเรอื่ งที่สาคญั มาก ตอ้ งมคี วามสุภาพ เรียบรอ้ ย เพราะวัดเปน็ สถานที่สาคัญใน การปลูกฝังพระธรรม คือ ทาน ศีล ภาวนา ให้แก่ประชาชนสาหรับไว้ต่อสู้ทาลายล้างกิเลส โดยมี พระภิกษุเป็นผู้แนะ ได้แก่ อบรมส่ังสอนชี้ทางถูก และเป็นผู้นา ได้แก่ ประพฤติชอบให้ดูเป็นตัวอย่าง นอกจากเป็นแหล่งอบรมปลูกฝังพระธรรมแล้ว ยังเป็นจุดรวมให้ประชาชนเข้ามาวัด รักษาศีล การ เจริญภาวนาตนมีอยู่และถูกต้องหรือไม่ วัดกิริยามารยาท คุณสมบัติผู้ดี คุณธรรมต่างๆ ของแต่ละคน ว่าจะมหี รอื ไม่ จะมมี ากหรอื น้อยกว่ากนั อย่างไร จะได้แกไ้ ขปรบั ปรุงให้มีและดีย่งิ ๆ ข้ึนไป วัดเม่ือเป็น สถานทีป่ ลกู ฝงั พระธรรม ซ่งึ เปน็ องค์ประกอบสาคัญท่ีสุดแหง่ ชวี ิต จึงนับว่าเปน็ สถานท่ีศกั ด์ิสทิ ธิท์ ่ีสุด การเตรียมตัวก่อนไปวัดเพ่ือเข้าร่วมประเพณีอาจกระทาได้ดังนี้ คือ (1) จัดทาภารกิจ ของตนให้เรียบร้อยเพ่ือจะได้ไม่ต้องเป็นที่กังวล (2) ทาจิตใจให้แจ่มใส โดยการระลึกถึงบุญกุศลและ คุณงามความดีท่ีเคยได้ทามาแล้วและ (3) ราลึกถึงคุณพระรัตนตรัยเพ่ือทาใจให้บริสทุ ธ์ิ นอกจากนี้วัด ยังเป็นที่รวมของคนหลายประเภทซ่ึงแตกต่างกัน ทั้งอายุ ฐานะ ความเป็นอยู่ การศึกษา อาชีพ ตลอดจนนิสัยใจคอ โอกาสที่จะกระทบกระท่ังกันย่อมเกิดข้ึนได้ง่าย จึงจาเป็นต้องระมัดระวังสารวม ตน โดยปฏิบัติดังน้ีสารวมกาย วาจา ใจ ให้สงบเรียบร้อย งดสูบบุหรี่ นั่งให้เป็นระเบียบในสถานท่ีที่ กาหนด ขณะเข้าร่วมประเพณี เม่ืออยู่วัดทุกคนต้องพึงระมัดระวังให้ คิด พูด ทา แต่ในส่ิงที่ สมควรเสมอ คือ ช่วยกันรักษาความสงบ ความสะอาด ความเรียบร้อย ท้ังของตนเองและของวัดให้ดี ถ้าคนใดประพฤติปฏิบัติตนไม่เหมาะสมภายในบริเวณวัด ก็จะเป็นความเสื่อมทั้งแก่ตนเอง ผู้อ่ืน และ พระพุทธศาสนา สาหรับการเข้าร่วมประเพณีท่ีทางวัดจัดข้ึน ควรแต่งกายดังน้ี (1) เสื้อผ้าควรเป็นสี ขาวทั้งชุด หรืออย่างน้อยก็เสื้อสีขาว ยกเว้นเคร่ืองแบบของข้าราชการ (2) เนื้อผ้า ไม่ควรโปร่งบาง ประณตี มาก หรอื หรหู ราราคาแพงเกินไป (3) การตดั เย็บควรให้หลวมพอสมควร ไมร่ ดั รูป เพือ่ สะดวก ในการกราบไหว้พระและน่ังสมาธิผู้หญิงไม่ควรนุ่งกระโปรงสั้น หรือผ่าหน้าผ่าหลัง ควรนาผ้าคลุมเข่า

130 ไปด้วย เพื่อใช้คลุมเข่าขณะนั่งพับเพียบหรือน่ังสมาธิ (4) ทรงผม ผู้ชายควรตัดให้สนั้ ถ้าไว้ยาวก็หวีให้ เรียบร้อย ส่วนผู้หญิงอย่าแต่งผมประณีตเกินไป ผู้พบเห็นจะได้ไม่เกิดความคิดฟุ้งซ่าน (5) ไม่ควรใช้ นา้ มนั ใสผ่ ม ถา้ จาเปน็ ต้องใช้ ควรเป็นชนดิ ท่ีมกี ล่ินออ่ นที่สุด จะได้ไม่รบกวนผอู้ ื่น (6) น้าหอม ควรเวน้ เดด็ ขาด (7) การแต่งหน้า เขยี น คว้ิ ทาปาก ทาเลบ็ จนเกินงาม ไมค่ วรกระทา และ (8) เครอ่ื งประดับ ราคาแพง เช่น แหวนเพชร นาฬิกาเรือนทอง หรือสร้อยทองคา ไม่ควรสวมใส่เด็ดขาด ส่ิงสาคัญควร พงึ ระลกึ ไวเ้ สมอว่า (1) วดั ไม่ใชเ่ วทีประกวดความงาม หรอื สถานที่พลอดรัก (2) วดั ไมใ่ ช่สถานที่อวด ความมง่ั มี (3) วดั ไมใ่ ชส่ นามกฬี า (4) วดั ไมใ่ ช่ตลาดขายสนิ คา้ (5) วัดไม่ใชโ่ รงมหรสพ และ (6) วัดเปน็ สถานที่แสวงบุญ ดังน้ัน กิเลสใดท่ีพอจะกาจัดได้เอง ควรกาจัดท้ิงไว้นอกประตูวัดเสียก่อน สาหรับ การพาเด็กหรือบุคคลอ่ืน ๆ ไปวัด นับเป็นการปลูกฝังนิสัยที่ดีแก่เด็ก เพราะทาให้เด็กได้ใกล้ชิดพระ ศาสนา ตั้งแต่อยู่ในวัยอันสมควร แต่มีข้อระวังคือ อย่าพาเด็กอ่อนไปวัดโดยไม่จาเป็น เพราะอาจ ก่อให้เกิดความราคาญ หรือในกรณีท่ีเด็กซุกซน อาจจะส่งเสียงดังรบกวนสมาธิของผู้อ่ืนท่ีต้องการ ความสงบในกรณีท่ีมีความจาเป็นต้องพาบุคคลอ่ืน ๆ ไปวัดด้วย ได้แก่ พนักงานขับรถหรือคนรับใช้ ก็ ควรเปดิ โอกาสให้เขาได้รว่ มทาบญุ ด้วย และกวดขันเรื่องกิริยามารยาทและการแต่งกาย การขับรถเข้า ไปในบริเวณวัด ควรระมัดระวังในเรื่องการใช้แตร การเร่งเครื่องยนต์เสียงดัง โดยเฉพาะอย่างย่ิงใน ขณะท่ีพระกาลังสวด และการจอดรถกค็ วรจอดใหเ้ ปน็ ระเบยี บในสถานทท่ี ี่ทางวดั ไดก้ าหนดไว้ หลังเสร็จสิ้นการเข้าร่วมประเพณีของวัดแล้ว พุทธศาสนิกชนควรทาหน้าที่สืบสานและ อนุรักษ์ประเพณีอันดีงามไว้โดยจดจาส่ิงดีงาม บันทึกเรื่องราวต่าง ๆ ท่ีได้ปฏิบัติให้กับลูกหลานสืบ ต่อไป

131 การจดั ประสบการณก์ ารเรยี นรู้ กกกกกกก1. ศึกษาค้นคว้าด้วยตนเองโดยกาหนดประเดน็ ในการศึกษาคน้ ควา้ ร่วมกันจากสื่อการ เรยี นรู้ ทหี่ ลากหลาย กกกกกกก2. บนั ทึกผลการศึกษาที่ค้นควา้ ลงในเอกสารการเรียนรู้ด้วยตนเอง (กรต.) กกกกกกก3. พบกลมุ่ อภิปราย แลกเปลี่ยนเรียนรู้ คดิ วิเคราะห์ข้อมลู ที่ไดจ้ ากการศึกษาคน้ ควา้ สรปุ ผลการเรียนรู้ ลงในเอกสารการเรียนรู้ดว้ ยตนเอง (กรต.) กกกกกกก4. นาสรุปผลการเรยี นรู้มาปฏบิ ัตดิ ว้ ยการทาใบงาน และนาความรู้เรื่องประเพณที ี่ เกย่ี วข้องกบั วดั ไร่ขงิ พระอารามหลวง ทไ่ี ด้ไปเขียนเอกสารรายงาน เร่ือง หลวงพ่อวดั ไรข่ ิง ม่งิ มงคล คนสามพราน ส่ือและแหล่งเรียนรู้ กกกกกกก1. สอื่ เอกสารได้แก่ 1.1 ใบความรู้ 1.2 ใบงาน 1.3 หนงั สอื เรียนสาระการพฒั นาสังคม รายวิชา สค33136 หลวงพ่อวัดไร่ขิง ม่งิ มงคล คนสามพราน ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย 1.4 หนังสอื ทเ่ี ก่ียวข้องไดแ้ ก่ 1.4.1 ประวัตหิ ลวงพอ่ วดั ไรข่ งิ ผู้แต่ง วดั ไร่ขงิ พระอารามหลวง อาเภอ สามพราน จงั หวดั นครปฐม ปีท่ีพิมพ์ 2560 โรงพมิ พ์ หจก.พี วาย พริน้ ติง้ จากดั 1.4.2 งานเทศกาลนมัสการปิดทองหลวงพ่อวดั ไร่ขงิ ผู้แต่ง วดั ไร่ขิง พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จังหวดั นครปฐม ปที ี่พิมพ์ 2559 โรงพิมพ์ หจก.สามลดา

132 1.4.3 พิธบี าเพ็ญกศุ ลทักษิณากตเวทติ าทาน ครบ 94 ปี ชาตกาล ผแู้ ต่ง วัดไร่ขิง พระอารามหลวง อาเภอสามพราน จงั หวัดนครปฐม ปที ีพ่ ิมพ์ 2559 โรงพมิ พ์ หจก.พี วาย พร้ินติง้ จากดั กกกกกกก2. ส่อื อเิ ลค็ ทรอนิกส์ 2.1 องคค์ วามรู้เรอื่ งการเทศนม์ หาชาติเวสสนั ดรชาดก กรมการศาสนา กระทรวง วัฒนธรรม สืบค้นจาก www.dra.go.th กกกกกกก3. สอ่ื แหล่งเรยี นรูใ้ นชมุ ชน 3.1 วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ทอ่ี ยู่ 51 หมทู่ ี่ 2 ตาบลไรข่ ิง อาเภอสามพราน จงั หวัด นครปฐม เบอรโ์ ทรศัพท์ 0-3431-1384 แล 0-3432-3056 3.2 ห้องสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” อาเภอสามพราน ทีอ่ ยู่ 51 หม่ทู ี่ 2 ตาบลไรข่ งิ อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม การวดั และประเมนิ ผล กกกกกกก1. ประเมินความก้าวหน้า ด้วยวิธีการ 1.1 การสงั เกต 1.2 การซักถาม ตอบคาถาม 1.3 ตรวจเอกสารการเรยี นรู้ด้วยตนเอง (กรต.) 1.4 ตรวจเอกสารรายงาน เร่อื ง หลวงพ่อวดั ไร่ขงิ มิง่ มงคล คนสามพราน กกกกกกก2. ประเมินผลรวม ดว้ ยวธิ กี าร 2.1 ตอบแบบทดสอบวัดความรู้ หัวเรื่องที่ 5ประเพณที เ่ี กี่ยวข้องกับวัดไร่ขิง พระอารามหลวง จานวน 7 ขอ้ 2.2 ตอบแบบสอบถามวัดทกั ษะการปฏบิ ัตติ นขณะเข้ารว่ มประเพณีท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั วัดไร่ขงิ พระอารามหลวง 2.3 ตอบแบบสอบถามวัดเจตคติที่มีต่อรายวิชาหลวงพ่อวดั ไรข่ ิง มง่ิ มงคล คนสามพราน

133 หวั เรอื่ งท่ี 6 การเผยแพรห่ ลกั ธรรมคาสอน การถา่ ยทอดความเช่อื ความศรทั ธา ความศกั ด์ิสิทธ์ิ และสืบทอดประเพณีท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั วดั ไรข่ งิ พระอารามหลวง สาระสาคัญ กกกกกกก1. การเผยแพร่หลักธรรมคาสอนของวัดไร่ขิง พระอารามหลวง ด้วยสื่อรูปแบบต่าง ๆ หมายถึง การทาให้ประชาชนในอาเภอสามพราน หรือบุคคลท่ีมากราบสักการะมาท่องเท่ียวเย่ียมชม ได้เข้าใจในหลกั ธรรมของเจา้ อาวาสทัง้ ในอดตี และปัจจบุ ัน ได้นาไปใช้ในการดาเนินชีวิต โดยผูเ้ ผยแพร่ ต้องยึดหลักการสื่อสาร ผ่านการส่ือสารในรูปแบบต่าง ๆ โดยเฉพาะส่ือเอกสาร ในหัวเร่ืองท่ี 6 นี้ เลือกใช้ แผ่นพับเป็นสื่อหลักในการเผยแพร่หลักธรรมคาสอน การถ่ายทอดความเช่ือ ความศรัทธา ความศกั ด์สิ ิทธิ์ และการสืบทอดประเพณที ี่เกย่ี วขอ้ งกับวัดไร่ขิง พระอารามหลวง กกกกกกก2. การถ่ายทอด ความเช่ือ ความศรัทธา ความศักดิ์สิทธ์ิ ท่ีมีต่อหลวงพ่อวัดไร่ขิง ด้วยส่ือ รูปแบบต่าง ๆ หมายถึง การทาให้ประชาชนในอาเภอสามพราน หรือบุคคลท่ีมากราบสักการะมา ท่องเท่ียวเย่ียมชมได้เข้าใจ และเกิดความศรัทธา เล่ือมใสต่อองค์หลวงพ่อวัดไร่ขิง ผู้เผยแพร่ต้องยึด หลกั การสื่อสาร ผ่านการสือ่ สารในรูปแบบต่าง ๆ โดยเฉพาะสือ่ เอกสาร ในหัวเรอื่ งที่ 6 น้เี ลอื กใช้ แผ่น พับเป็นสื่อหลักในการเผยแพร่หลักธรรมคาสอน การถ่ายทอดความเชื่อ ความศรัทธา ความศักดิ์สิทธ์ิ และการสบื ทอดประเพณีท่ีเกีย่ วข้องกบั วดั ไร่ขิง พระอารามหลวง กกกกกกก3. การสืบทอดประเพณีท่ีเกี่ยวข้องกับวัดไร่ขิง พระอารามหลวงด้วยสื่อรูปแบบต่าง ๆ หมายถึง การทาให้ประชาชนในอาเภอสามพราน หรือบุคคลที่มากราบสักการะมาท่องเที่ยวเยี่ยมชม ได้เข้าใจในประเพณีต่าง ๆ ท่ีมีในวัดไร่ขิง พระอารามหลวง โดยผู้เผยแพร่ต้องยึดหลักการสื่อสาร ผา่ นการส่ือสารในรูปแบบต่าง ๆ โดยเฉพาะสื่อเอกสาร ในหัวเร่ืองที่ 6 น้ีเลือกใช้ แผน่ พับเป็นสื่อหลัก ในการเผยแพร่หลักธรรมคาสอน การถ่ายทอดความเชื่อ ความศรัทธา ความศักดิ์สิทธิ์ และการสืบ ทอดประเพณที ่ีเก่ียวขอ้ งกบั วัดไร่ขิง พระอารามหลวง ตวั ช้วี ดั กกกกกกก1. สามารถเผยแพร่หลกั ธรรมคาสอน การถา่ ยทอดความเช่ือ ความศรัทธา ความศักดิ์สิทธ์ิ และการสบื ทอดประเพณที ีเ่ กี่ยวขอ้ งกับวัดไรข่ ิง พระอารามหลวงด้วยสื่อรปู แบบต่าง ๆ ได้ กกกกกกก2. ตระหนักเห็นคณุ ค่าของการเผยแพร่หลกั ธรรมคาสอน การถา่ ยทอดความเชือ่ ความศรัทธา ความศักดิส์ ทิ ธ์ิ และการสบื ทอดประเพณีทเี่ ก่ียวข้องกับวดั ไร่ขิง พระอารามหลวงด้วยสอ่ื รูปแบบต่าง ๆ ขอบข่ายเนอื้ หา กกกกกกก1. การเผยแพรห่ ลักธรรมคาสอนของวัดไร่ขิง พระอารามหลวง ด้วยส่อื รูปแบบตา่ ง ๆ กกกกกกก2. การถา่ ยทอด ความเชอื่ ความศรัทธา ความศักดส์ิ ทิ ธ์ิ ทม่ี ีต่อหลวงพ่อวัดไร่ขิง กกกกกกก3. การสบื ทอดประเพณที ่ีเกี่ยวข้องกบั วัดไร่ขิง พระอารามหลวง

134 เนอื้ หา กกกกกกก1. การเผยแพร่หลักธรรมคาสอนของวดั ไรข่ งิ พระอารามหลวง ด้วยสอื่ รูปแบบตา่ ง ๆ กกกกกกก1. คาว่า “เผยแพร่” ตามพจนานกุ รม ฉบับราชบัณฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554 ไดใ้ หค้ าอธบิ าย ไวว้ ่า เผยแพร่ (กริยา) หมายถงึ โฆษณาใหแ้ พร่หลาย เช่น เผยแพร่ความรู้ กกกกกกก1. กาญจนา นาคสกุล ราชบณั ฑติ ไดใ้ ห้ความหมายของคาว่าเผยแพร่ไว้ว่า กกกกกกก1. คาว่า เผยแพร่ กับ เผยแผ่ เป็นคาท่ีมีเสียงใกล้กัน ความหมายก็ใกล้เคียงกัน เผยแผ่ เป็นคาเก่า หมายถึง ขยายออกไป หรือ ทาให้ขยายออกไป เช่น พระเจา้ อโศกมหาราชทรงส่งสมณทูต ไปเผยแผพ่ ระพทุ ธศาสนา, หมายความวา่ ทรงขยายลัทธิ ความเชือ่ ออกไปด้วยการยกเอาลักษณะ ของสิ่งนั้นมาเผยใหเ้ หน็ ตามท่ีเป็นจริง. กกกกกกก1. ส่วน เผยแพร่ ก็มีความหมายว่า ทาให้ขยายออกไป ทาให้แพร่หลายด้วยการกระจาย ข่าวสารไปส่ผู ู้รับให้มากที่สุด ใช้ไดก้ วา้ งกว่าเผยแผ่ เช่น เผยแพรข่ ่าว เผยแพร่ความรู้ เผยแพร่ช่ือเสยี ง ของประเทศให้เป็นทร่ี ้จู ักในประชาคมโลก, เผยแพร่สนิ ค้าไปส่มู วลชน. กกกกกกก1. กล่าวโดยสรุป การเผยแพร่ หมายถึง ทาให้ข้อมูลขยายออกไป ทาให้แพร่หลายด้วย การกระจายข่าวสารไปสู่ผู้รับมากที่สุด การเผยแพร่หลักธรรมคาสอน จะต้องอาศัยการติดต่อสื่อสาร เป็นเคร่ืองมือ เพ่ือนาข้อมูลหลักธรรมมาถ่ายทอดจากบุคคลหน่ึงไปยังอีกบุคคลหน่ึง ดังน้ันการ เผยแพร่หลักธรรม จึงควรศึกษาและทาความเข้าใจหลักการสื่อสาร (Communication) เพื่อนาไปใช้ ใหเ้ กดิ ประโยชน์ และเกดิ ประสทิ ธิผลในการเผยแพร่หลกั ธรรมตอ่ ไป กกกกกกก1. ความหมายของการสอ่ื สาร กกกกกกก1. การสื่อสาร (Communication) มีรากศัพท์มาจากภาษาลาตินคาว่า Communis ตรง กับภาษาอังกฤษว่า Communicate ซึ่งแปลตามตัวอักษรว่า Make Common หมายถึง ทาให้มี สภาพร่วมกัน ซ่ึงเป็นความหมายที่ตรงกับธรรมชาติของการสื่อสาร คือ การทาให้เกิดความเข้าใจ ร่วมกัน ตรงกัน กล่าวคือ มนุษย์มีการส่ือสารซ่ึงกันและกันก็เพ่ือเข้าใจให้ตรงกันนั้นเอง ดังนั้นการ นิยามความหมายคาว่า การสื่อสาร จึงเป็นการนิยามท่ีตั้งอยู่บนรากฐานของรากศัพท์เดิม คือ ความ เขา้ ใจร่วมกัน กกกกกกก1. คาว่า “สื่อสาร” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ได้ให้ความหมายไว้ว่า สื่อสาร (กริยา) หมายถึง นาถ้อยคา ข้อความ หรือหนงั สอื เป็นต้น ของฝ่ายหนงึ่ ส่งให้อกี ฝ่ายหน่ึงโยมสี ่ือ นาไป กกกกกกก1. นอกจากน้ยี งั มีผใู้ หค้ วามหมายของการส่อื สารไว้ ดงั น้ี กกกกกกก1. จอรจ์ เกิรบ์ เนอร์ (George Gerbner) กลา่ วว่า “การส่อื สาร” คือ การแสดงปฏสิ มั พนั ธ์ ทางสังคม (Social interaction) ดว้ ยการใชส้ ัญลักษณ์และระบบสาร (Message system) กกกกกกก1. วิลเบอร์ ชแรม์ม (Wibur Schramm) กล่าววา่ การส่ือสารเป็นการแลกเปล่ียนสัญญาณ ขา่ วสารระหวา่ งบคุ คลซ่ึงอยู่บนพ้ืนฐานของความสมั พันธข์ องมนุษย์ กกกกกกก1. เจอร์เกน รอย และเกรกอรี เบทสัน (Jurgen Ruesch and Gregory Bateson) ให้ ความหมายโดยสรุปว่า การส่ือสารไม่ใช่การถ่ายทอดข่าวสารด้วยภาษาพูดและเขียน โดยมีเจตนา ชัดเจนเท่านั้น แต่หมายถึงพฤติกรรมทุกอย่างที่บุคคลหนึ่งกระทาแล้วส่งผลให้บุคคลอ่ืนเกิดความ เข้าใจ

135 กกกกกกก1. กล่าวโดยสรุป การส่ือสาร หมายถึง การถ่ายทอดข้อมูลข่าวสารจากบุคคลฝ่ายหนึ่งท่ี เรียกวา่ ผู้สง่ สารไปยงั บุคคลอีกฝา่ ยหนึง่ ที่เรยี กว่าผ้รู บั สาร โดยผา่ นช่องทางในการสือ่ สาร กกกกกกก1. องคป์ ระกอบของการส่ือสาร กกกกกกก1. กระบวนการถ่ายทอดสารของมนุษย์ประกอบโดยทั่วไป จะประกอบไปด้วยองค์ประกอบ 4 ประการ คือ กกกกกกก1. ประการที่ 1 ผสู้ ง่ สาร หรอื ผเู้ ข้ารหัส (Sender / Encoder) กกกกกกก1. ประการที่ 2 ผู้รับสาร หรือ ผถู้ อดรหัส (Receiver / Decoder) กกกกกกก1. ประการที่ 3 สาร (Message) กกกกกกก1. ประการที่ 4 ชอ่ งทางการสื่อสาร (Channel) กกกกกกก1. ผสู้ ่งสาร (Sender) คอื บุคคลหรือกลุ่มบคุ คลท่ีเป็นผ้รู ิเริ่มหรือเร่ิมตน้ สง่ สารไปให้อีก บุคคลหน่ึงจะโดยต้ังใจหรือไม่ก็ตาม หรือเป็นผู้ทาหน้าท่ีส่งสารผ่านช่องทางหนึ่งไปยังผู้รับสาร ฉะนั้น ผูส้ ่งสารจงึ มีบทบาทในการช้ีนาว่าพฤติกรรมการสื่อสารภายในสถานการณ์หน่ึง ๆ น้ัน จะเป็นไปในรูปใด และมีผลอย่างไรหรืออีกนัยหน่ึงก็คือ ผู้ส่งสารคือ ผู้กระตุ้น (Stimulus) ท่ีทาให้เกิดการตอบสนอง (Response) จากผู้รับสาร หรือผู้ส่งสารอาจเรียก ผู้เข้ารหัส (Encoder) คือ ผู้ท่ีรับผิดชอบในการนา ความคิดของผู้ริเร่ิม ความคิดหรือแหล่งสาร (Source) ส่งไปยังผู้ท่ีต้องการจะสื่อสารด้วยโดยการใช้ สัญญาณ (signal) และสัญลักษณ์ (Symbol) หรือเรียกว่า การเข้ารหัส (Encoding) ซ่ึงแสดงถึง เปา้ หมายหรือสิ่งที่แหล่งสารต้องการสือ่ กกกกกกก1. ผู้รับสาร (Encoder) คือ ผู้ท่ีรับสารจากบุคคลหนึ่งหรือกลุ่มบุคคลหนึ่ง เมื่อได้รับสารผู้รับ สารจะเกิดการตีความและการตอบสนองจะโดยต้ังใจหรือไม่ตั้งใจก็ตาม และส่งปฏิกิริยาตอบสนอง (Feedback) กลับไปให้ผู้ส่งสาร หรือผู้รับสารเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ผู้ถอดรหัส (Decoder) คือ ผู้ที่ ถอดความหมายของสัญญาณหรือสัญลักษณ์ที่ผู้เข้ารหัสส่งมา หรืออีกนัยหนึ่ง คือ ผู้รับผิดชอบการ ถอดรหัสของสาร (Decoding) เพื่อใหผ้ ู้รับสารปลายทาง (Receiver / Destination) หรอื ผรู้ ับสารกก กกกกกกกกกกกกก1. สาร (message) หมายถึง สิ่งท่ีผู้ส่งสารไปให้ผู้รับสารในรูปของรหัสคาว่า “รหัส” หมายถึง สัญญาณ (Signal) หรือสัญลักษณ์ (Symbol) หรือกลุ่มของสัญลักษณ์ที่ถูกสร้างขึ้น ในลักษณะท่ีมีความหมายต่อคน และผู้รับสารสามารถเข้าใจความหมายของมันได้ต่อเมื่อมีการถอด ความหมายของสัญญาณหรือสัญลักษณ์ออกมา สัญญาณหรือสัญลักษณ์ในท่ีน้ีอาจเป็น คาพูด ตัวหนังสือ รูปภาพ เคร่ืองหมาย หรือกิริยาท่าทางต่าง ๆ เป็นต้น ซึ่งเป็นสิ่งท่ีแสดงหรือถ่ายทอด ความคิด ความรู้สึก ความต้องการและวัตถุประสงค์ของผู้รับสาร ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว สารก็คือ ภาษา (language) โดยสามารถแบง่ เน้ือหาของสารได้ 2 ประเภท คือ กกกกกกก1. ประเภทที่ 1 รหัสของสารที่ใช้คา (Verbal Message Codes) ได้แก่ ภาษาอันเป็น ระบบของสัญลักษณ์และหรือระบบของสัญญาณที่มนุษย์ใช้เป็นเครื่องมือในการติดต่อซึ่งกันและกัน มนุษย์ได้สร้างข้ึนและพัฒนาสืบทอดมาโดยลาดับ ภาษาจะมีโครงสร้าง (Structure) ท่ีทาให้ ส่วนประกอบต่างๆ (Elements) รวมเข้าไปด้วยกันอย่างมีความหมาย ส่วนประกอบของภาษา เช่น เสียง (Sound) ตัวอักษร (Letters) คา (Words) คาสะกดการันต์ เคร่ืองหมายต่างๆ ซึ่งสิ่งเหล่าน้ี สามารถนามาเรียบเรียงเข้าเป็นถ้อยคา เป็นวลี และประโยคที่มีความหมาย โดยอาศัยระเบียบและ

136 กฎเกณฑ์ของภาษานัน้ ๆ เปน็ หลัก เช่น โครงสร้างประโยคตามหลกั การเขียนภาษาไทย ภาษาอังกฤษ เป็นต้น กกกกกกก1. ประเภทท่ี 2 รหัสของสารที่ไม่ใช้คา (Nonverbal Message Codes) ได้แก่ ระบบ สญั ลกั ษณ์สญั ญาณหรือเครือ่ งหมายใด ๆ ก็ตามทีไ่ มเ่ กี่ยวข้องกับการใช้ถ้อยคา เช่น ดนตรี การเต้นระบา อากัปกริยาท่าทาง (Gesture) การแสดงทางหน้าตา (Facial Expression) สี ธง สัญญาณไฟ ควัน สัญญาณ การวาดภาพ เป็นต้น ซึ่งแต่ละอย่างมีส่วนประกอบย่อย และเมื่อรวมเข้าด้วยกันตามแบบท่ี กาหนดกท็ าใหม้ ีความหมายขน้ึ กกกกกกก1. ช่องทาง (Channel) ช่องทางและส่ือจะเป็นตัวเช่ือมผู้ส่งสารและผู้รับสารเข้าด้วยกัน การเลือกใช้ส่ือสามารถเป็นตัวลดหรือเพิ่มประสิทธิภาพการส่ือสารได้ ในการเลือกสื่อต้องพิจารณาถึง ความสามารถของสื่อในการนาสารไปส่ปู ระสาทสัมผสั หรือชอ่ งทางการรับสาร ซึ่งก็ได้แก่ การเห็น การ ได้ยิน การสัมผัส การได้กลิน่ การลิ้มรส กกกกกกก1. หลกั สาคัญของการส่ือสาร ความน่าเชือ่ ถือ เพ่ือให้เกิดความมนั่ ใจและสนใจรบั ฟังขา่ วสารนัน้ กกกกกกก1. ขอ้ 1 ความเหมาะสม การสือ่ สารที่ดตี ้องเหมาะสมกลมกลนื กับวัฒนธรรมของสังคมนัน้ ๆ กกกกกกก1. ขอ้ 2 เนื้อหาสาระ ข่าวสารทดี่ ีต้องมเี นื้อหาสาระทเ่ี ป็นประโยชน์แก่สังคมสว่ นรวม กกกกกกก1. ขอ้ 3 ช่องทางการสื่อสาร เป็นชอ่ งทางที่สามารถส่อื สารถึงตัวบคุ คลหรือกลมุ่ เป้าหมาย ได้อย่างรวดเร็ว ถูกตอ้ ง กกกกกกก1. ข้อ 4 มีความสม่าเสมอ การสื่อสารท่ีได้ผลดีต้องมีความต่อเน่ืองและสม่าเสมอมีความ เทีย่ งตรง กกกกกกก1. ความหมายของสื่อ กกกกกกก1. สื่อ (Media) มีรากศัพท์มาจากภาษาลาติน มีความหมายว่า ระหว่าง (Between) หมายถึง อะไรก็ตามซ่ึงทาการบรรทุกหรือนาพาข้อมูลหรือสารสนเทศ สื่อเป็นส่ิงที่อยู่ระหว่างแหล่งกาเนิดสาร กบั ผู้รับสาร กกกกกกก1. คาว่า “สื่อ” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ได้ให้ความหมาย ไว้ว่า สื่อ (กริยา) หมายถึง ติดต่อให้ถึงกัน เช่น ส่ือความหมาย ชักนาให้รู้จักกัน สื่อ (นาม) หมายถึง ผู้ หรือสิง่ ท่ตี ดิ ต่อให้ถงึ กนั หรือชกั นาให้รู้จักกัน กกกกกกก1. Heinich และคณะ ใหค้ าจากดั ความคาวา่ \"media\" ไว้ดงั น้ี \"Media is a channel of communication.\" ซ่ึงสรุปความเป็นภาษาไทยไดด้ งั นี้ \"สอื่ คือชอ่ งทางในการติดตอ่ ส่ือสาร กกกกกกก1. กล่าวโดยสรุป ส่ือ หมายถึง ส่ิงที่ใช้ติดต่อเช่ือมโยงถึงกัน หรือเป็นการถ่ายทอดข้อเท็จจริง ความรู้สกึ เจตคติหรอื ทัศนคติ และทักษะความรูข้ องผูท้ ี่ตอ้ งการถา่ ยทอดไปยังผูร้ บั ขา่ วสาร โดยผ่านเทคโนโลยี หรือเคร่ืองมือท่ีทันสมัย สื่อจึงเป็นส่ิงที่มีความสาคัญและจาเป็น ซ่ึงต้องมีความน่าเชื่อถือทั้งเน้ือหา สาระและความถูกต้อง

137 กกกกกกก1. ส่ือการเรียนรสู้ ามารถจาแนกออกตามลกั ษณะได้เปน็ 3 ประเภท คือ กกกกกกก1. ประเภทท่ี 1 สื่อสิ่งพิมพ์ หมายถึง หนงั สือและเอกสารสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ท่ีแสดงหรือเรยี บ เรียงสาระความรู้ต่าง ๆ โดยใช้ตัวหนังสือท่ีเป็นตัวเขียน หรือตัวพิมพ์เป็นส่ือในการแสดงความหมาย สือ่ ส่ิงพมิ พ์มีหลายชนิด ไดแ้ ก่ เอกสาร หนงั สือเรียน หนงั สอื พมิ พ์ นิตยสาร วารสาร บนั ทกึ รายงาน เปน็ ต้น กกกกกกก1. ประเภทท่ี 2 ส่อื เทคโนโลยี หมายถงึ ส่ือการเรียนรทู้ ี่ผลติ ขึน้ ใชค้ วบคูก่ ับเครอ่ื งมอื โสตทัศน วัสดุ หรือเครื่องมือท่ีเป็นเทคโนโลยีใหม่ ๆ เช่น แถบบันทึกภาพพร้อมเสียง (วิดีทัศน์) แถบบันทึกเสียง ภาพน่ิง สื่อคอมพิวเตอร์ช่วยสอน นอกจากน้ีส่ือเทคโนโลยี ยังหมายรวมถึงกระบวนการต่าง ๆ ท่ี เกี่ยวข้องกับการนาเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในกระบวนการเรียนรู้ เช่น การใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อการเรียนรู้ การศกึ ษาทางไกลผ่านดาวเทียม เป็นต้น กกกกกกก1. ประเภทท่ี 3 สอ่ื อน่ื ๆ นอกเหนือจากส่ือ 2 ประเภทท่ีกลา่ วไปแลว้ ยังมสี ื่ออ่ืน ๆ ที่ ส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียน ซึ่งมีความสาคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าส่ือส่ิงพิมพ์และสื่อเทคโนโลยี ส่ือที่ กลา่ วน้ี ได้แก่ กกกกกกก1. ประเภทท่ี 3 สอ่ื บุคคล หมายถงึ บคุ คลที่มีความรู้ ความสามารถ ความเช่ียวชาญใน สาขาตา่ ง ๆ ซ่ึงสามารถถา่ ยทอด สาระความรู้ แนวคดิ และ ประสบการณ์ไปส่บู ุคคลอ่ืน เชน่ บคุ ลากรใน ท้องถิ่น แพทย์ ตารวจ นักธุรกิจ เปน็ ตน้ กกกกกกก1. ประเภทท่ี 3 สอื่ ธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม หมายถึง ส่ิงมอี ยตู่ ามธรรมชาตแิ ละสภาพ แวดล้อมตัวผเู้ รยี น เช่น พืชผกั ผลไม้ ปรากฏการณ์ ห้องปฏบิ ตั ิการ เปน็ ตน้ กกกกกกก1. ประเภทท่ี 3 สอ่ื กจิ กรรมหรอื กระบวนการ หมายถงึ กจิ กรรมหรอื กระบวนการทีผ่ สู้ อน และผเู้ รียนกาหนดขน้ึ เพ่ือสรา้ งเสริมประสบการณ์การเรยี นรู้ ใชใ้ นการฝึกทักษะซ่งึ ต้องใช้กระบวนการ คิด การปฏิบัติ การเผชิญสถานการณ์ และการประยุกต์ความรู้ของผู้เรียน เช่น บทบาทสมมติ การสาธิต การจดั นทิ รรศการ การทาโครงงาน เกม เพลง เปน็ ต้น กกกกกกก1. ประเภทที่ 3 ส่ือวัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ หมายถึง วัสดุท่ีประดิษฐ์ข้ึนเพื่อใช้ประกอบ การเรียนรู้ เช่น หุ่นจาลอง แผนภูมิ แผนที่ ตาราง สถิติ รวมถึงสื่อประเภทเครื่องมือและอุปกรณ์ท่ี จาเป็นต้องใชใ้ นการปฏบิ ัติงานต่าง ๆ เช่น อปุ กรณท์ ดลองวิทยาศาสตร์ เครื่องมอื ช่าง เปน็ ตน้ กกกกกกก1. ประเภทที่ 3 กล่าวโดยสรุป การเผยแพรห่ ลกั ธรรมคาสอน ของวัดไร่ขงิ พระอาราม หลวง ด้วยสื่อรูปแบบต่าง ๆ หมายถึง การทาให้ประชาชนในอาเภอสามพราน หรือบุคคลท่ีมากราบ สักการะมาท่องเที่ยวเย่ียมชมได้เข้าใจในหลักธรรมของเจ้าอาวาสทั้งในอดีต และปจั จุบันได้นาไปใช้ใน การดาเนินชีวิตโดยผู้เผยแพร่ต้องยึดหลักการสื่อสาร ผ่านการสื่อสารในรูปแบบต่าง ๆ โดยเฉพาะสื่อ เอกสาร ในหัวเรื่องท่ี 6 น้ีเลือกใช้แผ่นพับเป็นสื่อหลักในการเผยแพร่หลักธรรมคาสอน การถ่ายทอด ความเช่ือ ความศรัทธา ความศักดิ์สิทธิ์ และการสืบทอดประเพณีท่ีเกี่ยวข้องกับวัดไร่ขิง พระอาราม หลวง ซึง่ ผเู้ รยี นควรมคี วามรู้ ความเข้าใจข้นั ตอนการทาแผ่นพบั ท่ถี ูกตอ้ ง โดยมีรายละเอยี ดตอ่ ไปนี้ กกกกกกก1. ความหมายของแผน่ พบั กกกกกกก1. แผ่นพับ มีความหมายตรงกับคาในภาษาอังกฤษว่า Folder(s) แต่นิยมเรียกว่า โบรช์ ัวร์ (Brochure) ซึง่ หมายถึงเอกสารที่เย็บเปน็ เล่มบางๆ และมลี ักษณะคลา้ ยคลึงกัน กกกกกกก1. แผ่นพับ” สามารถพับได้ต้ังแต่ 4 - 80 หน้า (หน้า -หลัง) แต่นิยมใช้กระดาษ A4 พับ เปน็ 3 ตอน 6 หนา้ มากทสี่ ดุ เนอื่ งจากสะดวก และประหยดั เม่ือพบั เสรจ็ แล้ว แผน่ พบั จะมขี นาดเล็ก

138 พกพาได้สะดวก รวมท้ัง แบ่งเนื้อหาออกเป็นส่วนๆ ได้ โดยไม่ต้องมีเลขหน้ากากับ แผ่นพับเป็นส่ือ สง่ิ พมิ พท์ จี่ ัดเป็นการเผยแพร่ขอ้ มลู ที่ เข้าถงึ กล่มุ เป้าหมายโดยตรงชนดิ หนง่ึ กกกกกกก1. หลักการทัว่ ไปในการออกแบบแผน่ พบั มี 2 ประการ คือ กกกกกกก1. ประการที่ 1 สง่ิ ทต่ี อ้ งกาหนดและวางแผนก่อนการออกแบบแผ่นพบั มี 4 ข้อ ดังน้ี กกกกกกก1. ประการที่ 1 ข้อ 1 การกาหนดขนาดและรูปแบบของแผ่นพับ (1) แผ่นพับ มี ลักษณะ คล้ายแผ่นปลิว แต่มีขนาดใหญ่กว่า (เม่ือคล่ีออกมา) เนื่องจากถูกออกแบบให้ บรรจุรายละเอียด ได้ มากกวา่ ใบปลิว มีได้ต้งั แต่ 2 - 5 ทบ หรอื มากกวา่ นน้ั (2) วธิ ีการพับมีหลายแบบ เช่น พับทบกันไปมา เท่ากันทุกด้าน, พับไม่เท่ากันทุกด้าน และในปัจจุบันมีการออกแบบให้มีลูกเล่นมากมาย เช่นการตัด ขอบกระดาษเป็นรูปทรงต่าง ๆ (Di cut) หรือลักษณะสามมิติแบบป๊อบอัพ (Pop up) เป็นต้น ท้ังน้ี ขน้ึ อย่กู ับผ้อู อกแบบและเจา้ ของสินค้า วิธกี ารจัดแจกเป็นเช่นเดียวกับใบปลิว (3) การผลิต รูปแบบของแผ่น พับจะเป็นกระดาษแผ่นเดียว พิมพ์ทั้งสองหน้าแล้วพับอย่างน้อย 1 พับและ (4) เน่ืองจากแผ่นพับมี วิธีการพับหลายแบบ และไม่มีเลขหน้ากากับเหมือนกับหนังสือที่จะบังคับให้ผู้อ่าน อ่านไปทีละหน้า ดังน้ันผู้ทาแผ่นพับจึงต้องออกแบบจัดเรียงลาดับการเสนอข้อความ และรูปภาพในการโฆษณาให้ เหมาะสมกับลักษณะของการพับน้ัน ๆ เพราะถ้าออกแบบไม่ดีแล้วจะทาให้ผู้อ่านเกิดความสับสนใน การอ่านไดง้ ่าย กกกกกกก1. ประการท่ี 1 ข้อ 2 การกาหนดลักษณะการส่ง (1) การนาแผ่นพับไปใช้งานนั้นทาได้ หลายวิธี เช่น ส่งทางไปรษณีย์ นาไปใส่ไว้ในกล่องที่จัดทาข้ึนเป็นพิเศษไปต้ังตามที่สาธารณะ (Take- One box) การใช้คนไปยืนแจกตามสถานที่ที่คาดว่ากลุ่มคนท่ีสนใจจะไป (2) การกาหนดลักษณะ การแจกจ่ายแผ่นพับที่แน่นอนจะทาให้ทราบถึงข้อที่ควรคานึงถึงในขั้นตอนการออกแบบล่วงหน้า เปน็ ต้น กกกกกกก1. ประการที่ 1 ขอ้ 3 การกาหนดกระดาษ (1)กระดาษทีใ่ ช้ในการทาแผ่นพับ ต้องมีความ เหมาะสมกับการประชาสัมพนั ธ์หรอื ต้องการส่ือ (2) ลักษณะกระดาษท่ีแตกต่างกันสามารถทาให้แผ่น พับมีลักษณะไม่เหมือนกัน (3) กระดาษบางชนิดมีขอ้ จากัดในเร่ืองของการพับ โดยเฉพาะกระดาษท่ีมี ความหนามากกวา่ ปกติ กกกกกกก1. ประการท่ี 1 ข้อ 4 การกาหนดลาดับการอ่านตามลักษณะของแผ่นพับ (1) เมื่อผู้อ่าน ได้รับแผ่นพับนั้น จะเป็นลักษณะท่ียังพับอยู่ ทาให้ผู้อ่านได้เห็นด้านหน้าก่อนจากนัน้ เมื่อผู้อา่ นคลี่แผ่น พับออกก็จะค่อย ๆ เห็นหน้าอื่น ๆ (2) ดังนั้นจึงต้องกาหนดลาดับของเน้ือหาให้อยู่ในตาแหน่งหน้าท่ี สอดคล้องกับลาดับของการคล่ีแผ่นพับนั้นออกอ่าน (3) โดยต้องกาหนดว่าเน้ือหาส่วนใดควรมาก่อน สว่ นใดควรมาทห่ี ลงั แลว้ จดั วางไปตามสว่ นต่าง ๆ ใหถ้ กู ตอ้ งตามลาดบั ของการคล่ีออกอา่ น กกกกกกก1. ประการที่ 2 องคป์ ระกอบและการจัดวางองคป์ ระกอบในการออกแบบแผน่ พับท่ีต้อง กาหนดและวางแผนเฉพาะในสว่ นท่ี เก่ียวขอ้ งกบั การออกแบบคอื กกกกกกก1. ประการที่ 1 องค์ประกอบท่ี 1 การพาดหัวมกั เป็นตัวอักษรที่ใหญ่หรอื อย่ใู นตาแหน่งที่ เด่น อยดู่ ้านหนา้ ของแผ่นพบั และนยิ มวางไวใ้ นส่วนบนของหนา้ แผน่ พบั เป็นขอ้ ความสั้นๆ เข้าใจงา่ ย กกกกกกก1. ประการท่ี 1 องค์ประกอบที่ 2 ภาพประกอบมักวางอยู่หน้าเดียวกับพาดหัว (แต่ไม่ จาเป็นต้องมีคู่กันเสมอ) เป็นภาพท่ีจะช่วยดึงความสนใจของผู้อ่าน ตามข้อความอาจมีภาพประกอบ เลก็ ๆ เพอื่ ใช้ประกอบเน้ือหา

139 กกกกกกก1. ประการท่ี 1 องค์ประกอบที่ 3 ข้อความ เน่ืองจากพ้ืนท่ีมีจากัดข้อความเนื้อหาจึงมักมีขนาด เล็ก แต่ไม่ควรเล็กกว่า 12 พอยต์ ใช้ตัวอักษรสีเข้มบนพ้ืนสีอ่อน ดีกว่าตัวอักษรสีอ่อนบนพ้ืนเข้ม ควรใช้ แบบอักษรเพียง 1 - 2 แบบ การวางข้อมูลต้องคานึงถึงลาดับการอ่านให้ถูกต้อง ควรเว้นพ้ืนท่ีว่างไว้ เพอ่ื ไมใ่ ห้มีข้อความมากเกินไปเพราะจะทาให้นา่ เบ่ือ กกกกกกก1. ประการที่ 1 องค์ประกอบที่ 4 ภาพสินค้าและตราสัญลกั ษณ์ ภาพสินค้าอาจนามาเป็น ภาพประกอบในหน้าแรกของแผ่นพับได้ หากภาพสินคา้ ไม่ใช่ภาพหลัก ควรมีภาพสินค้าอยใู่ นแผ่นพับ ดว้ ย ตราสัญลกั ษณ์ควรอยู่ท่ีด้านหน้าแผ่นพับรวมกับพาดหัวหรือภาพประกอบหลัก ควรมีตราสัญลักษณ์ ในตอนทา้ ยของแผน่ พับด้วยเพื่อเปน็ การย้าเตือนถึงสนิ คา้ และสัญลกั ษณ์ของบริษัท กกกกกกก1. ขอ้ ดขี องแผน่ พับ มี 7 ข้อ คือ กกกกกกกก.กกกกข้อ 1 ผลติ และปรบั ปรุงได้งา่ ย กกกกกกกก.กกกกข้อ 2 เพ่ิมโอกาสให้กบั การขาย กกกกกกกก.กกกกข้อ 3 สรา้ งความน่าเชื่อถือให้กับองค์กร กกกกกกกก.กกกกข้อ 4 ลดต้นทนุ ลดเวลา ในการตอบคาถาม กกกกกกกก.กกกกข้อ 5 ประหยดั วงการศึกษามักใชเ้ ผยแพรโ่ ดยการถา่ ยเอกสารขาวดา กกกกกกกก.กกกกข้อ 6 ขนาดเลก็ พกพาสะดวก ผู้อ่านสามารถอ่านซ้าไดเ้ ม่ือตอ้ งการ กกกกกกกก.กกกกข้อ 7 นาไปใช้ได้ในหลายวตั ถุประสงค์ กกกกกกก1. ข้อควรคานงึ ในการออกแบบแผน่ พบั กกกกกกกก.กกกกข้อ 1 หนา้ แรกของแผน่ พบั ตอ้ งออกแบบใหส้ วยงาม สะดุดตา และน่าหยบิ มาอ่าน กกกกกกกก.กกกกข้อ 2 จัดเรยี งลาดบั เนอื้ หาให้เหมาะสม เพราะแผน่ พับไมม่ เี ลขหนา้ กากับ ผู้อ่านอาจ สบั สนได้ควรจัดทาโครงร่าง (Lay out) การนาเสนอเน้ือหา ภาพกราฟฟกิ ประกอบ เปน็ ต้น กกกกกกกก.กกกกข้อ 3 ควรพับง่ายไมซ่ บั ซ้อน หลีกเลย่ี งการใชแ้ ผน่ พับที่มหี ลายหนา้ เพราะจะทาใหอ้ ่านยาก กกกกกกกก.กกกกข้อ 4 นาเสนอขอ้ มูลให้จบในแตล่ ะส่วนท่พี บั หากจาเป็นต้องขา้ มสว่ น ควร ออกแบบให้สะดวกหรอื ต่อเนื่อง เขา้ ใจงา่ ย กกกกกกกก.กกกกข้อ 5 ภาพหรอื กราฟกิ ท่ีใชป้ ระกอบ ควรส่งเสรมิ หรือสอดคลอ้ งกบั เนื้อหา กกกกกกกก.กกกกข้อ 6 ใช้หลกั องค์ประกอบศิลป์ชว่ ยออกแบบ กกกกกกก การทาแผ่นพับ กกกกกกกก.กกกกวิธีการทาแผน่ พบั