คู่มืออาหารบำบัดโรคไตเสื่อม-New

คมู่ อื อาหารบำ� บดั โรคไตเส่อื ม บรรณานกุ รม 1. ประพนธ์ ตง้ั ศรเี กยี รตกิ ลุ . ทปี่ รกึ ษารฐั มนตรวี า่ การกระทรวงสาธารณสขุ . สมั ภาษณ.์ (2563, 18 กมุ ภาพนั ธ)์ . การจดั งานกจิ กรรมสปั ดาหว์ นั ไตโลกและสปั ดาหล์ ดการบรโิ ภคเคม็ ประจำ� ปี 2563. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: https://www.ryt9.com/s/prg/3096140. 1 เมษายน 2563. 2. รฐั พล เตรยี มวชิ านนท.์ ผชู้ ว่ ยเลขาธกิ ารสำ� นกั งานหลกั ประกนั สขุ ภาพแหง่ ชาต.ิ สมั ภาษณ.์ (2563, 18 กมุ ภาพนั ธ)์ . การจดั งานกจิ กรรมสปั ดาหว์ นั ไตโลกและสปั ดาหล์ ดการ บรโิ ภคเคม็ ประจำ� ปี 2563. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: https://www.ryt9.com/s/ prg/3096140. 1 เมษายน 2563. 3. สำ� นกั งานพัฒนานโยบายสขุ ภาพระหว่างประเทศ. (2562). รายงานภาระโรคระดบั เขต และภมู ภิ าคของประเทศไทย พ.ศ 2557. นนทบรุ :ี หา้ งหนุ้ สว่ นจำ� กดั ไอคอนพรนิ้ ตง้ิ . 4. กองยุทธศาสตร์และแผนงาน ส�ำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2561). แผน ยทุ ธศาสตรช์ าติ ระยะ 20 ปี ดา้ นสาธารณสขุ ประจำ� ปงี บประมาณ พ.ศ.2561. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา: http://bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/ files/strategymoph61_v10.pdf. 1 เมษายน 2563. 5. เวป๊ ไซดอ์ อเนสดอ็ คส.์ (2563, 11 กมุ ภาพนั ธ)์ . วธิ รี กั ษาโรคไตทงั้ แผนปจั จบุ นั และแพทย์ ทางเลอื ก. (ออนไลน)์ .1 เมษายน 2563, แหลง่ ทม่ี า: https://www.honestdocs. co/can-we-use-both-modern-medicine-and-alternative-therapy-to-cure- kidney-disease. 6. กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ . (2559). คมู่ อื ปฏบิ ตั กิ ารเพอ่ื ดำ� เนนิ งานลดโรคไต เรอ้ื รงั (CKD) ในผปู้ ว่ ยเบาหวานและความดนั โลหติ สงู . พมิ พค์ รงั้ ที่ 1. กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พอ์ งคก์ ารสงเคราะหท์ หารผ่านศกึ . 7. กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ . (2562). คมู่ อื การจดั ารโรคไตเรอื้ รงั (CKD) สำ� หรบั อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.). พิมพ์ครั้งท่ี 1. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การ สงเคราะห์ทหารผา่ นศึก. 150 กองการแพทยท์ างเลือก กรมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข

คมู่ อื อาหารบ�ำบดั โรคไตเส่ือม 8. ทวี ศิริวงศ์ และอุดม ไกรฤทธชิ ยั . (2556). กลเม็ดเคลด็ ลบั ทำ� อย่างไรไตไมว่ าย. พิมพ์ ครงั้ ที่ 6. กรุงเทพฯ: บริษทั ศรีเมอื งการพิมพ์ จ�ำกดั . 9. โสมพันธ์ เจือแก้ว และศิราณี เครอื สวัสด์ิ. คู่มือการพยาบาลผู้ป่วยโรคไตวายท่ีมารบั การผา่ ตดั ใสส่ ายสวนระยะยาวเพอื่ ฟอกเลอื ดในระยะเตรยี มกอ่ นผา่ ตดั และระยะ ตรวจติดตามผลหลงั ผา่ ตดั . คณะแพทยศาสตร์ศริ ริ าชพยาบาล. ม.ป.ท., ม.ป.ป. 10. โรงพยาบาลสถาบนั โรคไตภมู ริ าชนครนิ ทร.์ (2556). ความรูเ้รอื่ งโรคไตสำ� หรบั ประชาชน. พมิ พ์คร้งั ที่ 2. กรุงเทพฯ: บรษิ ทั เฮลธ์ เวิรค์ จ�ำกดั . 1 1. โรงพยาบาลสถาบนั โรคไตภมู ริ าชนครนิ ทร.์ การปอ้ งกนั และการดแู ลรกั ษาโรคไตเรอื้ รงั และไตวาย. โรงพยาบาลสถาบันโรคไตภมู ิราชนครินทร์. ม.ป.ท., ม.ป.ป. 12. คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. ภาวะเปน็ พษิ จากพชื . (ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: https://med.mahidol.ac.th/poisoncenter/th/pois-cov/ Plant. 3 เมษายน 2563. 13. คณะเภสชั ศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ.(2561). ใช้สมุนไพรและผลติ ภัณฑ์ เสรมิ อาหารอยา่ งไรใหป้ ลอดภยั ในผปู้ ว่ ยโรคไต. [นำ� เสนอ]. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: https://drive.google.com/file/d/1EUECjuGk9ZiHOJa6Icj7nYb3q4ns-Bxr/ view. 1 เมษายน 2563. 14. สมาคมโรคไตแหง่ ประเทศไทย. คาํ แนะนาํ สาํ หรบั การดแู ลผปู ว ยโรคไตเรอื้ รงั กอ นการ บําบดั ทดแทนไต พ.ศ. 2558. ม.ป.ท., ม.ป.ป. 15. กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสุข. (2559). ยุทธศาสตร์ลดการบรโิ ภคเกลอื และ โซเดียมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568. พิมพค์ รั้งท่ี 1. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์ องคก์ ารสงเคราะหท์ หารผา่ นศึก. 1 6. โรงพยาบาลเวิลด์เมดคิ อล. (2561). โรคไตและการดูแลรกั ษา. (ออนไลน์). แหลง่ ทมี่ า: http://bkkfocus.blogspot.com/2018/11/shutter-stock.html.3เมษายน2563. 1 7. โรงพยาบาลเซนตห์ ลยุ ส์ อา้ งจากสมาคมโรคไตแหง่ ประเทศไทย. (2560). สญั ญาณเตอื น เส่ียงโรคไต. (ออนไลน์). แหล่งที่มา: http://www.saintlouis.or.th/article/ show/_8-2-2017-13:14. 3 เมษายน 2563. กองการแพทยท์ างเลอื ก 151 กรมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทยท์ างเลอื ก กระทรวงสาธารณสขุ

คู่มือ อาหารบ�ำบัด โรคไตเส่ือม 18. อมร เปรมกมล. (2551). สรปุ ผลงานวจิ ยั เกยี่ วกบั นว่ิ ไต. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า. https:// www.doctor.or.th/clinic/detail/6994. 3 เมษายน 2563. 19. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2561). ผลแลปจากการตรวจเลือด..มี ความหมายว่าอย่างไร. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา: https://www.pharmacy. mahidol.ac.th/knowledge/files/0442.pdf. 3 เมษายน 2563. 20. คณะเภสชั ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. (2559). โรคไตเรอื้ รงั และผลทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ าร ที่สําคัญ. (ออนไลน)์ . แหลง่ ที่มา: https://www.pharmacy.mahidol.ac.th/ knowledge/files/0360.pdf. 3 เมษายน 2563. 21. กำ� ธร ลลี ามะลิ และสมชาย เอย่ี มออ่ ง. (2561). ความผดิ ปกตขิ องกระดกู ในผปู้ ว่ ยไตวาย เร้อื รงั . บทฟื้นฟวู ชิ าการ. วารสารคณะแพทย์ศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั , 39(10), 761-777. 22. สุขฤทัย ฉมิ ชาต.ิ (2556). ผลของโปรแกรมการชีแ้ นะเพ่ือสขุ ภาพต่อพฤติกรรมการ บริโภคอาหารและ ผลลัพธ์ทางคลินิกของผู้ป่วยโรคไตเร้ือรัง. (วิทยานิพนธ์ พยาบาลศาสตรมหาบณั ฑติ , มหาวทิ ยาลัยบรู พา, ชลบรุ ี). 23. วภิ าวรรณ อะสงค์. (2558). ปัจจัยทม่ี ีอทิ ธิพลต่อพฤตกิ รรมการบรโิ ภคอาหารและน�ำ้ ของผปู้ ว่ ยโรคไตเรอ้ื รัง. (วิทยานิพนธพ์ ยาบาลศาสตรมหาบณั ฑติ . มหาวทิ ยาลยั บรู พา, ชลบรุ ี). 24. รววี รรณ รตั นเรอื ง และคณะ. (2557). ผลของโปรแกรมสง่ เสรมิ การบรโิ ภคอาหารเนน้ โปรตนี ในผปู้ ว่ ยไตวายเรอ้ื รงั ระยะสดุ ทา้ ยทไี่ ดร้ บั การฟอกเลอื ดดว้ ยเครอ่ื งไตเทยี ม. รามาธิบดีพยาบาลสาร, 20(3), หนา้ 351-352. 2 5. เภสัชกรรมคลินิก โรงพยาบาลล�ำพูน. (2561). ภัยจากยาและอาหารที่คุกคามต่อ สุขภาพไต. [นำ� เสนอ]. (ออนไลน์). แหล่งท่มี า: http://www.lpnh.go.th/drug/ file/QRCode20-6-61/210661/4.2210661.pdf. 8 เมษายน 2563. 26. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2562). ยากับอันตรายต่อไต. (ออนไลน์). แหลง่ ทม่ี า: https://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article /467/ยากับไต.8 เมษายน 2563. 27. เวป๊ ไซดเ์ คเอม็ แทง็ ก.์ (2553). กลมุ่ สารพษิ ในสมนุ ไพร. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: https:// www.tistr.or.th/tistrblog/?p=905. 8 เมษายน 2563. 152 กองการแพทย์ทางเลือก กรมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทยท์ างเลือก กระทรวงสาธารณสขุ

คมู่ อื อาหารบ�ำบัด โรคไตเส่ือม 28. เวบ็ ไซตก์ รงุ เทพธรุ กจิ . แพทยไ์ ทยรวมพลงั แนะนำ� เรอื่ งสมนุ ไพร. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: http://www.thaihealth.or.th/Content/44124-แพทย์ไทยรวมพลังแนะน�ำ เร่ืองสมุนไพร.html. ม.ป.ป., 8 เมษายน 2563. 29. คณะเภสชั ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. (2558). ขอ้ ควรระวงั ในการใชส้ มนุ ไพร. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/270/ ข้อควรระวงั ในการใช้สมนุ ไพร. 8 เมษายน 2563. 3 0. สำ� นกั ขา่ วเอชโฟกสั . (2561). วจิ ยั พบ ‘วติ ามนิ และอาหารเสรมิ ’ อาจทำ� ใหเ้ กดิ อนั ตราย ตอ่ สุขภาพ. (ออนไลน)์ . แหล่งที่มา: https://www.hfocus.org/cotent/2018 /06/15959. 10 เมษายน 2563. 3 1. คณะเภสชั ศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั . (2561). รเู้ ทา่ ทนั อนั ตรายจากธรุ กจิ อาหาร เสริม. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา: https://www.chula.ac.th/cuinside/8437/. 10 เมษายน 2563. 3 2. คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล. (2559). สารพิษท่ีเพิ่มอัตราการเส่ียงการเกิด โรคมะเร็ง ตอนที่ 1. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา: https://www.sanook.com/ health/3593/. 10 เมษายน 2563. 33. สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ. สารเคมตี กคา้ งในอาหารสด. (ออนไลน)์ . แหล่งท่ีมา: file:///C:/Users/chiraphada.v/Downloads/saarekhmiitk khaangainaahaar.pdf. ม.ป.ท., ม.ป.ป. 10 เมษายน 2563. 34. สุวิมล กีรติพิบูล. (2547). GMP ระบบการจัดการและควบคุมการผลิตอาหารให้ ปลอดภยั . พมิ พ์คร้ังท่ี 6. กรงุ เทพฯ: สมาคมส่งเสรมิ เทคโนโลยี (ไทย-ญ่ีปนุ่ ). 35. พิมพ์เพ็ญ พรเฉลิมพงศ์. สารพิษที่เกิดขึ้นในอาหารตามธรรมชาติ. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา: http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/7389/ สารพษิ ทเ่ี กิดจากอาหารตามธรรมชาต.ิ ม.ป.ป., 15 เมษายน 2563. 3 6. กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. สารพิษจากเชื้อรา. (ออนไลน์). แหลง่ ทมี่ า: http://dmsc2.dmsc.moph.go.th/webroot/BQSF/File/VARITY/ mycotoxin.htm. ม.ป.ป., 15 เมษายน 2563. กองการแพทยท์ างเลือก 153 กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทยท์ างเลอื ก กระทรวงสาธารณสุข

คมู่ อื อาหารบ�ำบดั โรคไตเสื่อม 37. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. เห็ดพิษ. (ออนไลน์). แหลง่ ทม่ี า: https://stri.cmu.ac.th/article_detail.php?id=59. ม.ป.ป., 15 เมษายน 2563. 3 8. กรมวทิ ยาศาสตรก์ ารแพทย์ กระทรวงสาธารณสขุ . ความรเู้ กย่ี วกบั เหด็ พษิ . (ออนไลน)์ . แหล่งที่มา: http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/a_tx_1_001c. asp?info_id=321. ม.ป.ป., 15 เมษายน 2563. 3 9. ศนู ยข์ อ้ มลู พษิ วทิ ยา โรงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. ภาวะเปน็ พษิ จากพชื . ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: https://med.mahidol.ac.th/poisoncenter/th/pois-cov/ Plant. ม.ป.ป., 15 เมษายน 2563. 40. กระทรวงวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย.ี (2561). สารพษิ ในอาหาร. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: https://www.mhesi.go.th/main/en/knowledge/modern-science/165- practical-rad/7411-toxins-in-food. 17 เมษายน 2563. 41. ศนู ยข์ อ้ มลู พษิ วทิ ยา สำ� นกั งานคณะกรรมการอาหารและยา. (2545). สารพษิ 3-MCPD ในซอสปรุงรส. วารสารสุขาภิบาลอาหาร, 4(2), หน้า 38-42. 42. เว๊ปไซดซ์ นคู . (2561). อนั ตรายจาก “น้ำ� ปลาลดโซเดยี ม”. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา: https://www.sanook.com/health/13273/. 17 เมษายน 2563. 43. เว็บไซต์เมดไทย. (2557). น�้ำตาล สรรพคุณและประโยชน์ของน�้ำตาล. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา: https://medthai.com/นำ้� ตาล สรรพคณุ และประโยชนข์ องนำ�้ ตาล. 17 เมษายน 2563. 44. วทิ ติ วณั นาวบิ ลู . (2529). นำ�้ ตาล-พลงั ในรา่ งกาย. นติ ยสารหมอชาวบา้ น. ประจำ� เดอื น เมษายน 2529. คอลัมน:์ อาหารสมุนไพร. 84 (7). 45. เวป๊ ไซดพ์ บแพทย.์ เกลอื วตั ถดุ บิ คบู่ า้ นกบั ประโยชนแ์ ละความเสยี่ งทคี่ ณุ ควรร.ู้ (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: https://www.pobpad.com/เกลอื วตั ถดุ บิ คบู่ า้ นกบั ประโยชนแ์ ละ ความเส่ียงท่ีคุณควรร.ู้ ม.ป.ป., 17 เมษายน 2563. 46. สำ� นกั ขา่ วไทยโควท. (2561). โทษของการกนิ เคม็ . (ออนไลน)์ . แหลง่ ท่มี า: https:// www.thaiquote.org/content/209947. 22 เมษายน 2563. 154 กองการแพทยท์ างเลอื ก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทยท์ างเลอื ก กระทรวงสาธารณสขุ

คู่มือ อาหารบ�ำบดั โรคไตเส่ือม 47. กระทรวงวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย.ี สารพษิ ในอาหาร. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: https:// www.mhesi.go.th/main/th/165-knowledge/practical-rad/7411-toxins-in- food. ม.ป.ป., 22 เมษายน 2563, 4 8. กรมวทิ ยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสขุ . อนั ตรายจากการบริโภคอาหารท่ี มสี ารเคมปี นเปอ้ื น. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: http://dmsc2.dmsc.moph.go.th/ webroot/secretary/Homepage/news49/november/8.html.ม.ป.ป., 22 เมษายน 2563. 49. สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งสขุ ภาพ. (2556). 3 อนั ดบั สารปนเปอ้ื นทมี่ าพรอ้ ม กบั อาหาร. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: https://www.thaihealth.or.th/Content/ 20130-3เปอร์เซนต์20อันดับเปอร์เซนต์.20สารปนเปื้อนที่มาพร้อมกับอาหาร. html. 22 เมษายน 2563. 5 0. สำ� นักงานคณะกรรมการอาหารและยา. (2561). สารฟอกขาว. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: https://assist- impact.net/th/articles/130597สารฟอกขาวหรือสารโซเดยี มไฮโดรซัลไฟต์20%28Sodium%20hydrosulfite%29. 24 เมษายน 2563. 51. คณะเภสชั ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. (2553). สารปรงุ แตง่ รสทงั้ ชนดิ ผงและกอ้ นให้ โทษแกผ่ บู้ รโิ ภคอยา่ งไร แคไ่ หน. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: https://www.pharmacy. mahidol.ac.th/dic/qa_full.php?id=1908. 22 เมษายน 2563. 52. สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . (2558). 4 สารพษิ ตกคา้ ง อนั ตรายทต่ี อ้ งระวงั . (ออนไลน)์ . แหล่งที่มา: https://www.hsri.or.th/people/media/care/detail/6037. 22 เมษายน 2563. 5 3. สารานุกรมไทยส�ำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เล่มท่ี 14 เร่ืองที่ 9. สารพิษและสิ่งปนเปื้อนอาหาร. (ออนไลน์). แหล่งที่มา: https://web.ku.ac.th/schoolnet/snet6/envi3/food/foodn.htm. ม.ป.ป., 22 เมษายน 2563, 5 4. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 391 (2561) เรื่อง ก�ำหนดอาหารท่ีห้ามผลิต น�ำเข้า หรอื จำ� หนา่ ย. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา: http://www.ratchakitcha.soc. go.th/DATA/PDF/2561/E/237/T_0018.PDF. ม.ป.ป., 22 เมษายน 2563. กองการแพทยท์ างเลือก 155 กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทยท์ างเลือก กระทรวงสาธารณสขุ

คมู่ อื อาหารบ�ำบัด โรคไตเส่อื ม 55. กองการแพทยท์ างเลอื ก กรมพฒั นาการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทยท์ างเลอื ก. (ม.ป.ป.). ต�ำราวิชาการอาหารเพ่ือสุขภาพ. พิมพ์คร้ังที่ 1. กรุงเทพฯ: ส�ำนักงานกิจการ โรงพมิ พ์ องคก์ ารสงเคราะห์ทหารผา่ นศึก. 5 6. กองการแพทยท์ างเลอื ก กรมพฒั นาการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทยท์ างเลอื ก. (2549). การสมั มนาเรอ่ื ง อาหารสร้างชวี ิต. พิมพ์ครัง้ ท่ี 1. กรุงเทพฯ: บรษิ ทั ที.เอน็ .พี. พร้ินตงิ้ จ�ำกดั . 5 7. บรรจบ ชุณหสวัสดิกุล. (2546). การกินเจ กินมังสวิรัติให้สุขภาพดี. คู่มือกิจเจและ มงั สวิรัตใิ ห้ ถกู วิธี (Vegetarian: The Right Way). พมิ พ์ครง้ั ท่ี 6. กรุงเทพฯ: ส�ำนกั พมิ พ์รวมทรรศน์. 58. ศลั ยา คงสมบรู ณเ์ วช. (2559). บำ� บดั เบาหวานดว้ ยอาหาร. พมิ พค์ รง้ั ท่ี 4 (ฉบบั ปรบั ปรงุ ). กรงุ เทพฯ: อมั รนิ ทรเ์ ฮลท์ อมรินทรพ์ ริน้ ตง้ิ แอนดพ์ บั ลชิ ชิ่ง. 59. ยพุ า ชาญวิกรยั และไมตรี สทุ ธจิตต.์ (2561). ผูป้ ว่ ยโรคไตเร้อื รงั กบั การรบั ประทาน อาหารมังสวิรตั .ิ วารสารพยาบาลศาสตรแ์ ละสขุ ภาพ, 41(4), หน้า 125-135. 6 0. เวบ็ ไซตก์ ูดไลฟอ์ ัพเดท. (2559). วิธีกนิ ชว่ ยผปู้ ว่ ยโรคไต แขง็ แรง อายุยืน. (ออนไลน์). แหลง่ ทม่ี า: https://goodlifeupdate.com/healthy-body/119131.html/2. 3 เมษายน 2563. 6 1. เวป็ ไซดโ์ พสตท์ เู ดย.์ (2562). วธิ กี นิ เจซอ่ มไตไมก่ นิ เคม็ ไมก่ นิ เจ (ก)็ ไมเ่ คม็ !. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า:https://www.posttoday.com/life/healthy/567813.29เมษายน2563. 62. ณฎั ฐพชั ร ชยั ปกรณว์ งศ.์ (2561). องคป์ ระกอบสำ� คญั อาหารมงั สวริ ตั หิ รอื เจ. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: www.nutrition-talk.com/key-elements-of-food/.29 เมษายน 2563. 6 3. เอกราช บ�ำรงุ พชื น์. (2559). โภชนาการชะลอความเส่ือมของร่างกาย. พมิ พค์ ร้ังท่ี 1. กรงุ เทพฯ: บริษทั อมรินทรพ์ ริ้นติ้งแอนด์พบั ลชิ ชง่ิ . 64. ส�ำนักการแพทย์ทางเลือก กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (2552). คมู่ อื การดแู ลผปู้ ว่ ยเบาหวานแบบผสมผสาน สำ� หรบั ประชาชน. พมิ พค์ รง้ั ที่ 1. กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พ์องค์การสงเคราะหท์ หารผา่ นศึก. 65. ส�ำนักการแพทย์ทางเลือก กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (2552). คู่มือการดูแลผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ด้วยการแพทย์ผสมผสาน. พมิ พค์ รั้งที่ 1. นนทบุร:ี บริษัท วี อินดี้ ดีไซด์ จำ� กดั . 156 กองการแพทยท์ างเลือก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทยท์ างเลอื ก กระทรวงสาธารณสขุ

คมู่ อื อาหารบำ� บัด โรคไตเสอ่ื ม 66. ส�ำนักการแพทย์ทางเลือก กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (2558). แนวทางการดูแลผปู้ ว่ ยอัมพฤกษ์ อมั พาต ดว้ ยการแพทย์ผสมผสาน. พิมพ์ครง้ั ที่ 1. นนทบุรี: เอ็นย์ ดีไซนด.์ 67. ส�ำนักการแพทย์ทางเลือก กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (2556). อาหารแมคโครไบโอตกิ ส์. พมิ พค์ รงั้ ที่ 4. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ส�ำนกั งาน พระพทุ ธศาสนาแหง่ ชาต.ิ 6 8. ศนู ยก์ ารแพทย์กาญจนาภเิ ษก มหาวิทยาลัยมหดิ ล. (2562). แมคโครไบโอติกส์ อาหาร เพ่ือชีวิตยืนยาว. (ออนไลน์). แหล่งที่มา: https://goodlifeupdate.com/ healthy-body/142981.html. 29 เมษายน 2563. 69. สาทิส อนิ ทรก�ำแหง. โภชนาการอาหารชวี จิต. (ออนไลน์). แหลง่ ทีม่ า: http://www. suvarnachad.co.th/article_35.php?pdid=105. 3 เมษายน 2563. 70. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม. (2559). การซื้ออาหารพื้นเมืองและ อาหารตามฤดกู าล. (ออนไลน์). แหลง่ ท่ีมา: http://www.environnet.in.th/ archives/1429. 3 เมษายน 2563. 7 1. สลิลา มหนั ต์เชดิ ชูวงศ์. (2561). ปฏทิ นิ ผกั สามฤดู. (ออนไลน์). แหล่งทมี่ า: https:// www.greenery.org/articles/guide-seasonalvegcalendar/. 3 เมษายน 2563. 72. ศูนย์สารสนเทศสิ่งแวดล้อม กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากร ธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม.(2560). มหศั จรรยก์ นิ สขุ ภาพแขง็ แรง ดว้ ยแพทยแ์ ผนจนี . (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: http://www.environnet.in.th/archives/1429https:// goodlifeupdate.com/healthy-body/72316.html. 3 เมษายน 2563. 7 3. เว๊ปไซด์เทคโนโลยชี าวบ้าน. (2562). 5 สุดยอดสมุนไพร “บำ� รงุ ไต” โดยอภัยภเู บศ. (ออนไลน)์ . แหลง่ ทมี่ า: https://www.technologychaoban.com/bullet-news- today/article_126359. 29 เมษายน 2563. 7 4. National Kidney Foundation. The DASH Diet. (online) available from: https://www.kidney.org/atoz/content/Dash_Diet. n.d., [2020 Apr 29]. กองการแพทย์ทางเลอื ก 157 กรมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก กระทรวงสาธารณสุข

ค่มู ือ อาหารบ�ำบดั โรคไตเสอื่ ม 75. Shyamapada Mandal and Manisha Mandal. (2015). Coriander (Coriandrum sativum L.) essential oil: Chemistry and biological activity. (online) available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S2221169115000647 [2018 Nov 10]. 76. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2559). ผักชีของไทย..ดังไกลถึงญีปุ่น. แล้วประโยชน์คืออะไร. (ออนไลน์). แหล่งท่ีมา. https://www.pharmacy. mahidol.ac.th/knowledge/files/0336.pdf. 12 พฤศจิกายน 2561. 77. กรมวทิ ยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2546). ประมวลผลงานวิจยั ดา้ น พษิ วทิ ยา ของสถาบนั วจิ ยั สมนุ ไพร เลม่ 1. กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พส์ ำ� นกั งานพระพทุ ธ ศาสนาแหง่ ชาต.ิ 78. Aga M et al. (2001). Preventive effect of Coriandrum sativum (Chinese parsley) on localized lead deposition in ICR mice. (online) available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11535365. [2018 Nov 12]. 7 9. Kathy Abascal and Eric Yarnell. (n.d.). Cilantro Culinary Herb or Miracle Medicinal Plant. (online) available from: https://www.researchgate. net/publication/275116480_Cilantro-Culinary_Herb_or_Miracle_ Medicinal_Plant. [2018 Nov 13]. 80. K. Deldar et al. (2008). Effect of Coriandrum sativum L. extract on lead excretion in 3-7 year old children. (online) available from: http:// journal.bums.ac.ir/browse.php?a_id=337&sid=1&slc_lang=en. [2018 Aug 15]. 81. เวป๊ ไซดว์ โี อเอไทย. ผกั ชไี ทยชว่ ยกรองสารโลหะหนกั ออกจากนำ้� ได.้ (ออนไลน)์ . แหลง่ ทม่ี า: https://www.voathai.com/a/cilantro-ground-water-tk/1770527.html. 12 สงิ หาคม 2561. 158 กองการแพทยท์ างเลือก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทยท์ างเลือก กระทรวงสาธารณสขุ

คมู่ ือ อาหารบำ� บดั โรคไตเสือ่ ม 8 2. Irlan de Almeida Freires. (2014). Coriandrum sativum L. (Coriander) Essential Oil: Antifungal Activity and Mode of Action on Candida spp., and Molecular Targets Affected in Human Whole-Genome Expression. (online) available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pmc/articles/PMC4047076/. [2018 Dec 6]. 83. Tang EL et al. (2013). Antioxidant activity of Coriandrum sativum and protection against DNA damage and cancer cell migration. (online) available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24517259. [2018 Oct 15]. 84. Baskaran G et al. (2013). An inhibitive enzyme assay to detect mercury and zinc using protease from Coriandrum sativum. (online) available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24194687. [2018 Oct 15]. 85. Hosein Delavar Kasmaei et al. (2016). Effects of Coriandrum sativum Syrup on Migraine: A Randomized, Triple-Blind, Placebo-Controlled Trial). (online) available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC4752800/. [2018 Oct 15]. 86. Eidi M et al. (2009). Effect of coriander seed (Coriandrum sativum L.) ethanol extract on insulin release from pancreatic beta cells in streptozotocin-induced diabetic rats. (online) available from: https:// www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19003941. [2018 Oct 15]. 87. Gray AM and Flatt PR. (1999). Insulin-releasing and insulin-like activity of the traditional anti-diabetic plant Coriandrum sativum (coriander). (online) available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/ 10434846/. [2018 Oct 15]. 88. Furletti VF et al. (2011). Action of Coriandrum sativum L. Essential Oil upon Oral Candida albicans Biofilm Formation. (online) available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3108195/. [2018 Oct 15]. กองการแพทย์ทางเลอื ก 159 กรมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทยท์ างเลือก กระทรวงสาธารณสขุ

คมู่ อื อาหารบ�ำบัด โรคไตเสือ่ ม 89. คณะเภสชั ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั อบุ ลราชธานี. ผกั ชลี า. (ออนไลน์). แหลง่ ท่มี า: http:// www.thaicrudedrug.com/main.php?action=viewpage&pid=155. 15 ตลุ าคม 2561. 9 0. Al-Mofleh, et al., (2006). Protection of gastric mucosal damage by Coriandrum sativum L. pretreatment in Wistar albino rats. (online) available from: https://www.researchgate.net/publication/51516013_ Protectionof_gastric_mucosal_damage_by_Coriandrum_sativum_L_ pretreatment_in_Wistar_albino_rats. [2019 Jan 15]. 91. Emamghoreishi, et al., (2005). Coriandrum sativum: Evaluation of its anxiolytic effect in the elevated plus-maze. (online) available from: https://www.researchgate.net/publication/8110241_Coriandrum_ sativum_Evaluation_of_its_anxiolytic_ef fect_in_the_elevated_ plus-maze. [2018 Dec 16]. 92. Najla Gooda Sahib et al. (2012). Coriander (Coriandrum sativum L.): A Potential Source of High-Value Components for Functional Foods and Nutraceuticals-A Review. (online) available from: https:// onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ptr.4897. [2018 Dec 16]. 160 กองการแพทย์ทางเลอื ก กรมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก กระทรวงสาธารณสขุ