๕๐ และคงเหน็ ชัดวาแมเราๆทานๆจะไมไ ดต ้ังความปรารถนาบําเพ็ญบารมีเพอื่ ใหม ลี ักษณะมหาบรุ ุษ แตก ็สามารถทราบได และเกิดแรงบันดาลใจวา ถาอยากเปนผูมเี สยี งไพเราะ ก็จะตอ งพูดเพราะๆและ ประกอบดวยคาํ อนั เปน ทีร่ ื่นหู ฟง แลวสบายใจ เปน ตน หากปลูกฝง ส่ังสม และประพฤติตนเปน ผูม วี าจา ออนหวานก็ยอมไดร ับผลเปนแกว เสียงคุณภาพสงู ในระยะยาว แตม ขี อ นาสังเกตวา นอกจากกรรมหลกั ๆอันเปนแกนแลว ก็ยงั มกี รรมพิเศษทปี่ รงุ แตง คุณลกั ษณ ซึ่งดีอยูแ ลวใหวเิ ศษเยยี่ มยอดเปน ทวคี ูณ เชนถาใครพดู เพราะ พดู แตเรื่องดีมสี าระและความจริงรองรบั แลว บวกเขา ไปอกี เชน สวดมนตส รรเสรญิ พระพทุ ธเจา พระธรรมเจา และพระสงฆองคเจาดวยใจรู เนือ้ ความ มีความยินดีเลือ่ มใสในการปา วประกาศดว ยปากตนใหญาตพิ ่ีนอ งตลอดจนมหาชนรบั รูถงึ คณุ แหง พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ ยกตัวอยา งเชน ในปจจุบันมผี ูรองเพลงออกเทปในแนวทีส่ ามารถโนม นาวใจใหค นเกดิ ศรัทธาในพระรัตนตรัยไดจริง ผลเกีย่ วกบั แกวเสยี งในชาตถิ ัดๆไปยอ มเอกอเุ กิน ประมาณได อกี ประการหนึ่ง มกี รรมหลายๆประการทค่ี นธรรมดาทัว่ ไปสามารถรับรูด ว ยจติ วา จะออกดอกออก ผลงอกเงยอยา งไร ยกตัวอยา งเชนเม่อื เราคดิ พดู ดี คดิ พูดจาใหเปน ท่รี กั เปนท่รี ืน่ หู เปน ที่สบอารมณของ คนฟง จติ ใจเราจะโปรงใสจนเหมอื นสัมผสั ประกายใสแพรวจากสวนลึกของตนเอง และประกายใสแพรว ดงั กลา วนน้ั กป็ รากฏออกมาในรปู ของแกวเสยี งที่เพราะพร้ิงข้นึ กวาปกติ ไมวาคุณภาพแกวเสยี งเดิมของ เราจะเปน อยางไร เรายอ มเกดิ ความพงึ พอใจในประกายใสแพรวขึน้ กวา ปกตนิ ั้นเสมอ หรืออยา งเมอ่ื เราใหค วามเคารพผหู ลักผูใหญ หรือผทู รงคณุ ใดๆ โดยพนมมือดว ยความตงั้ ใจไหว สวยๆ มกี ารคอมศีรษะลงดว ยจติ ท่นี บนอมปราศจากมายาหรอื ฝนแสรง เราจะรูสกึ ถงึ รูปศรี ษะของตน ขนึ้ มาในขณะหน่ึง วาเปน สว นของเครื่องบชู าอนั งามได และจิตท่จี ับเคร่ืองบูชาอนั งามน้ัน ยอ มกอ ใหเ กดิ มโนภาพทางใจเปน นมิ ิตประเสรฐิ มคี วามมน กลมกลงึ ปราศจากปุมปมขรุขระ จิตแบบน้ันแหละท่สี ราง ภพของผูมศี ีรษะมนงามขึน้ มา ยง่ิ ทําบอ ย ทาํ เปน ประจาํ สมํ่าเสมอ ภพของผมู ีศีรษะมนงามก็จะยิ่งชัดเจน ข้ึนเรอื่ ยๆ กรรมทมี่ ีอทิ ธิพลปรุงแตงรปู รางหนา ตาใหก ระเดียดไปในทางหน่งึ ๆ พวกเราทํากรรมกนั มาซับซอนหลายหลาก จงึ มกั เกดิ คําถามวาแลว มีการเลอื กสรรกรรมมาตกแตง หนา ตาอยา งไร เชน บางคนเคยรา ยมากและดมี ากในชาติเดยี วกนั อยางน้ีมิตอ งมหี นาตาพิลกึ กึกกอื ขดั แยงกนั เองแยห รอกหรือ? กรรมหลายๆประการทําใหบ างคนหนา กลม บางคนหนา แหลม บางคนหนา รปู หวั ใจ บางคนหนา รปู ไข แตไมว า จะอยางไร ถา มีบญุ ปรงุ รูปโฉมใหด ีเสียหนอ ย พอรวมเครื่องหนา ทั้งหมดกย็ ังดูงามได ทั้งนน้ั ผดิ กบั บางคน ถึงแมเคาโครงหนา ตาจะดดู ี เครือ่ งเคราบนใบหนากไ็ มม ีช้ินใดผดิ รปู ผดิ ทรง แตรวม
๕๑ ออกมาท้ังหมดกลับจืดๆ เฉยๆ ไมเหน็ เดน สะดดุ ตาแตอยา งใด เหลา น้ลี วนเปน เพราะการเสกการบันดาล ของกรรมเกา จะไปคิดคาํ นวณตคี าความงามเปนสัดสว นตายตัวไมไ ด กรรมทท่ี ําเปนประจาํ จนคนสนทิ ใกลตวั เอาไปโจษกนั วา ‘คนน้นี ะ มนี สิ ยั …’ ส่ิงทสี่ ังคมพูดกนั ตรงกนั วา เราเปนอยา งไรนั่นแหละ มักมบี ทบาทสาํ คัญในการตกแตงความงามใหเ ปนไปตางๆ เสมือน เปน ตะกรา ใหญท ่ีรวบรวมเอาผลหมากรากไมตางๆมารวมไวใ นทีเ่ ดยี ว คนเห็นเพียงผาดยอ มเห็นทั้ง ตะกรา นนั้ กอนท่จี ะลงไปดผู ลไมเ ปน ลกู ๆ ขอจําแนกความงามทเ่ี ห็นแลว รสู กึ สะดดุ ตาสกั ๖ ประเภท พรอมกรรมอนั กอไวเปน เหตใุ หงามใน ประเภทนน้ั ๆ ๑) งามแบบสงา บางคนมีรัศมีงามจับตา เหน็ เดน แตไ กลอยูตลอด ทวงทาเวลาจะนง่ั จะเดนิ ดมู ี ความจับตาจบั ใจแปลกประหลาดกวา คนธรรมดา ในอดีตชาตพิ วกนีเ้ คยทําบญุ กบั ผมู คี ณุ วเิ ศษเชนสมณะ ทีพ่ ยายามเพียรเพอ่ื ละกาม เวลาทําบุญทําดวยความเคารพลกึ ซงึ้ จะจดั ถวายทานใดกน็ ยิ มพธิ รี ตี องที่ งดงามโดยมเี จตนาใหเกียรติผรู บั สวนในแงศลี ธรรมน้ัน เวลาจะทาํ ผิดอะไรเห็นแกหนาพอ แมแ ละวงศ ตระกลู ไมท าํ ตามอาํ เภอใจเพยี งเพราะเห็นแกก เิ ลสตนเอง แตถ า ไมคอ ยเปน คนรกั เกียรติ ผิดศีลผิดธรรม เกง อยา งนแ้ี มทําบญุ ดวยความเคารพกจ็ ะไดผ ลเปนความงามสงา แบบแปลกๆ ไมดูดเี ตม็ รอย คือบางมุม เหมือนหงส แตบ างมุมเหมือนกากไ็ ด ๒) งามแบบออนหวาน ความออ นหวานดเู ปน ธรรมชาตปิ ระจาํ เพศของผูหญงิ แตความจรงิ กค็ อื มี ผูหญงิ ไมกคี่ นท่ีเห็นแลวทาํ ใหอยากออกปากวิจารณวาหนา หวานจรงิ สว นใหญจะธรรมดา เอียงไปทาง จืดชดื หรือทางคมคายกัน ในอดีตชาตพิ วกท่ีหนาหวานน้ันเคยพดู จาออ นโยน ใชถอ ยคาํ หวานหูโดยมี เจตนาใหคนฟงรูสึกดี ไมใ ชพ ดู หวานแตจ ติ ใจซอนแฝงความประสงครายอยา งใดอยางหนงึ่ ไว และไมใ ช พูดหวานในลกั ษณะแกลง ดดั จรติ เวลาทําบญุ จะทาํ ดวยความนมุ นวล ผูห ญิงแสดงทาทชี ดชอ ย ผชู าย แสดงทาทนี บนอบออนนอม ๓) งามแบบฉูดฉาดจดั จา น บางคนสวยหรอื หลอแบบคมเขม ดวู าบาดตาบาดใจกไ็ ด หรอื ดูวานา เขมนชวนใหอยากชิงดีชิงเดน กนั ก็ได ในอดตี ชาตพิ วกนเี้ วลาทําบญุ จะมีจติ คิดออกหนา ออกตา ชอบทาํ ใหค นเหน็ เยอะๆ เปน จุดเดน เปน ความสนใจ ซงึ่ แงด คี อื เปนแรงบนั ดาลใจใหคนเห็นอยากเอาตาม แตแ ง เสียคือเปนท่ีหมนั่ ไสไ ด และจิตของคนชอบเปนจดุ เดน ในงานบญุ น้ัน มักพวงเอาความโลภเขาไปเจืออยู ในบุญ พรอ มจะแปรจติ จากบญุ เปนบาปไดท นั ทีท่ีมีการแกงแยง ชงิ ดีทางหนา ตากัน ๔) งามแบบเราความรูสึกทางเพศ บางคนถกู จัดใหเ ปน สญั ลกั ษณทางเพศโดยไมต อ งทาํ อะไรเลย แคป รากฏตวั ยังไมทนั อวดเน้อื อวดหนังสกั เทาไหรดว ยซํ้า ในอดตี ชาติพวกนีเ้ คยทําบญุ แบบหวังผลทาง รูปรา งหนา ตาโดยเฉพาะ แบบที่ดงึ ดูดใจเพศตรงขามมากๆ
๕๒ ๕) งามแบบนาเอ็นดูเหมอื นเดก็ ๆ บางคนหนา ออนเยาวตลอดชีวติ ดาราบางรายอายุจะ ๕๐ อยู แลว ยังไดเ ลนบทหนุม ๓๐ โดยไมต อ งอาศยั การแตง หนาหรอื เทคนิคการถายทาํ เขา มาชว ย ในอดีตชาติ พวกนเี้ คยถวายเครือ่ งบํารุงสขุ ภาพ เครอื่ งชะลอความชราใหแ กส มณะหรอื พราหมณ โดยมีเจตนาจะยืด อายุของพวกทาน ใหพ วกทานมีความออนกวาวัย เพอ่ื เปนประโยชนก ับโลกตอ ไปนานๆ นอกจากน้นั ยัง มศี ลี ขอ แรกสะอาดหมดจด ไมเ บยี ดเบียนชวี ติ อ่ืนแมด ว ยความคิด ๖) งามแบบแปลกประหลาด บางคนมหี ลายมมุ มองเหลอื เกนิ บางมุมดแู ลว ดี อกี มมุ ดูแลวชอบกล เอาไปบอกตอไดย ากวางามหรอื ไมง ามกันแน ตอ งใหด เู อาเอง ในอดตี ชาติพวกนีม้ กั ทําทานพอประมาณ รักษาศลี พอประมาณ แตช อบมีความคดิ แหวกแนว พิลึกกึกกือ ไมค อ ยลงใจสนิทกบั ทานและศลี ยกตวั อยา งเชน เปนยอมใสบาตรพระกับญาติได แตก ม็ ักมาพูดทีหลังวา จะทําไปทําไม นา จะเก็บไวก นิ เอง มากกวา หรือยอมรกั ษาศีลไมประพฤตผิ ดิ ทางกามกับใคร แตก็ชอบไปย่ัวเยา ใหเขามาอยากมี เพศสมั พันธแบบผดิ ๆกับตน ความคดิ ซอ นแฝงที่ขัดแยงกันกับพฤตกิ รรมทํานองน้ีแหละ ท่ีทําใหสวย หลอแบบแปลกๆ แบบท่ีสมัยนีเ้ รยี กกนั วาสวยไมเ สร็จ หลอไมเสรจ็ คอื เหมอื นยังปน ไมครบ หรือครบแต เวาแหวง บางสว นเหมือนหายๆไปไมเตม็ บริบรู ณ ความงามไมไ ดมีแค ๖ ประเภทเทาน้ี แตข อยกมาพอสงั เขป ขอใหถือวา ถา ไมง ามเลย หรอื นา เกลยี ดอัปลกั ษณตางๆนานา ก็ขึ้นอยกู ับศลี ไมบริสทุ ธแ์ิ ละพูดจาระคายโสตเปนหลัก นอกจากน้ันคอื ไม คอยทาํ ทาน หรอื ทาํ ทานดว ยความคิดอตุ ริไปตางๆ เหลา นี้มผี ลตกแตงใหหนา ตาดแู ยไ ดทง้ั ส้ิน ยงิ่ พวก ชอบพูดหยาบ ชอบสาปแชงชาวบา นเปน งานอดเิ รก ถาเกิดใหมม วี าสนาพอไดเ ปน คน ก็มกั เปนประเภท สวิ ปรุ เตี้ยล่ําดํามิด หรอื โหนกแกมไมเ ทากันไปโนน ลักษณะขัดแยงระหวา งรูปโฉมและกรรมในปจ จบุ ัน เหมือนธรรมชาตไิ มเปด โอกาสใหพวกเราเลือกท่จี ะสวยหลอดวยกรรมดอี ยา งเดยี วไปตลอดกาล กเิ ลสคือราคะ โทสะ โมหะมกั จะชกั ชวนเราประพฤตปิ ฏบิ ตั ิในทางที่จะทําใหเกดิ มารูปรา งหนาตานา เกลยี ดเสียมากกวา อยา งอ่ืน แมแ ตค นเกดิ มารปู งามจดั ก็ไมพน กเิ ลสท้งั สามขอดังกลาว และกลับจะย่ิงกเิ ลสแรงเหนือคนท่ัวไป เสยี อกี เพราะพวกเราเกดิ มากับความไมรู จําไมไดวา เคยทาํ อะไรมาถงึ หนาตาเปนอยา งน้ี พอสอ งกระจก เหน็ ดดู มี าแตจ ําความได กเ็ ลยเกดิ อาการหลงรปู หรอื หลงตวั และกลายเปน ตวั แปรยว่ั ยุใหท ําอะไรผิดๆ เมอื่ เจริญวยั ขึ้น ยกตวั อยางเชน เม่ือเหน็ ใครตอใครมาหลงตนงายๆ หญิงชายกม็ กั ใชรูปรา งหนา ตาเปน อาวุธ หลอก ลอใหใ ครตอใครเขามาหลงชอบเยอะๆ สะใจทต่ี นมีอิทธิพลสาํ คัญกบั การทําใหพวกหนา โงซ ึมเศรา ผิดหวัง หรอื ภมู ิใจที่ใครๆโจษจันกนั วาเราเปน ศนู ยร วมอกท่หี ักเดาะของผูค นจํานวนมหาศาล
๕๓ ความชอบใจท่เี ห็นคนมาหลงใหลไดป ล้มื ตวั เองมากๆน้นั กอ ใหเกิดพฤติกรรมบิดเบีย้ วขึน้ ตามลําดบั เชน เปน ผไู มม ีความเห็นอกเหน็ ใจใคร เหน็ แตความสําคัญของตัวเองอยางเดียว คนอนื่ ท้ังโลก ตองเปน ฝา ยหยิบย่นื ใหตน ไมใชต นเปน ฝายหยิบยนื่ ใหค นอื่น เรอื่ งศลี สัตย เรอื่ งพูดจรงิ เร่อื งรกั ษา คําพดู ฯลฯ ไมต องไปสนใจอะไรทงั้ นน้ั แลวในทส่ี ุดก็กลายเปน การเอาตวั เองมาเดินบนเสน ทางกรรม ใหมท ี่สง ผลใหรูปทรามเขา จนได กลาวในอีกทางหนึ่ง ตามหลกั กรรมวบิ ากนั้น ปกติกําลังกุศลจะมีอํานาจเหนอื กาํ ลังของอกุศล หมายความวา ถาทําบุญและทําบาปมาในประมาณเดยี วกนั หรอื ก้าํ กงึ่ กนั กาํ ลังบุญมักจะชิงใหผลกอน หรอื ตัดทอนการใหผลของบาปจนไมร ูสึกชัดเจน นั่นหมายความวาแมจะเปน ผมู ีกาย วาจา ใจอนั ไมค อ ยเปน ไปในทางปรงุ แตงรูปรางหนา ตาใหพ ริม้ เพราเทา ใดนกั แตหากมอี ภมิ หากุศลบางประการมาเปน ตัวนํารองการปรงุ แตง รูปโฉม ก็อาจเกดิ มาสวย หลอ ทกุ ภพทุกชาตไิ ด หรืออยางนอยถา เฉอื นกันไมขาดกับอกศุ ลกรรมจรงิ ๆ กจ็ ะไมท าํ ใหมูทดู นู า ชังนกั มหากุศลกรรมทเ่ี ปนตัวอยางไดด คี อื การเคยมีหนา ทเี่ ปนผทู ําความสะอาดพระปฏิมา และทาํ ไมใ ช สกั แตท าํ แตทําแลวเกดิ ความปลาบปล้มื ยนิ ดีเปน ลนพน ท่ีเห็นองคพ ระปฏิมาสะอาดเอยี่ มเปนประกาย เงางามดวยมอื ตน เหนือยิ่งกวานั้นคอื เคยเปนชางปนพระปฏิมาหรอื เปน จิตรกรวาดองคส มเดจ็ พระสมั มาสมั พุทธเจา แบบเหมือนจรงิ หรอื ใกลเคยี ง ในทางที่จะกอใหมหาชนเกิดความเลือ่ มใสศรทั ธาในพระพุทธนมิ ิต เมอื่ หมู มหาชนไดก ราบไหวแลว เกดิ มหากุศลจติ ตดิ ตวั เปนยานนาํ รองไปสูสุคตไิ ด พวกน้เี กดิ มามกั สวยหลอ ระดับโลก ไมใชสวยหลอ แคเอาไวประกวดไดเพียงระดบั ทอ งถิ่น และแมไมไดเ ปนปฏิมากรหรอื จติ รกรดว ยตนเอง เพียงไดม ีสวนรว มสรา งพระประธานองคง าม หรอื เพยี งเหน็ แลว นึกปลม้ื ใจยินดี มีน้ําจิตอนโุ มทนากับผสู รางอยางแทจ รงิ เทา น้ีกม็ สี ว นปรงุ แตง รูปให งามเลศิ ไดแลว
๕๔ บทสํารวจตนเอง มผี คู นไมพงึ พอใจมากกวาผูพ งึ พอใจในรูปรา งหนา ตาของตน และแมบ างคนพอใจแลว ก็ยงั มีจดุ ปลีกยอ ยอันเปน ท่ีไมพอใจหลงเหลืออยูอ ีก ทุกวนั น้ีแมมีเทคโนโลยีผาตัดผา แตง เสรมิ ความงามผดุ ขน้ึ เปนดอกเหด็ ยืนยันความไมอิ่มไมพอในรปู โฉมโนมพรรณของตนเองไดเปน อยา งดี แตแ ทนทจี่ ะมกี าร สรา งเหตแุ หงความงามอยางถกู ตอ ง กลับหาทางลดั ราคาแพงท่ไี มจ รี ังกันเสียหมด เพื่อเปนผูงามออกมาจากภายในต้ังแตวนั นี้ และเตรียมรูปโฉมดีๆไวส ําหรบั อนาคตชาติ ขอใหถาม ตนเองเปน ขอ ๆดงั น้ี ๑) เรายงั เปนผยู ินดีใหท านอยูห รือไม? ๒) ขณะใหท านน้ันเรายม้ิ แยม ผอ งใสไดด ว ยจิตอันเปย มศรทั ธาในบญุ หรือไม? ๓) เราเปน ผูรสู ึกสะอาดออกมาจากหวั ใจเมื่อถนอมรักษาศีลไวไ ดตามเจตนาหรือไม? ๔) เราเปนผูม องดว ยสายตาใยดมี เี มตตาหรอื ชอบแกลงทาํ ตาดใุ หค นกลวั ? ๕) เราเปน ผูเปลง เสียงอนั ประกอบดว ยนา้ํ จิตคดิ เปน ประโยชนห รอื ใชเสียงในการขมขใู หค นขุนใจ? ๖) เราเปน ผูอ อ นนอมหรือแขง็ กระดา งตอ คนและสตั ว? วญิ ญาณที่สะอาด วญิ ญาณที่มปี ระกายสุขจากการถึงพรอ มซึ่งความสุจรติ ทางกาย วาจา ใจนน้ั ยอ มใหความรูสึกบอกตวั เองวา ตนจะเปนผนู า ดู ไมนารงั เกยี จในสายตาคนอนื่ นบั แตการเปลีย่ นแปลง นิสยั ไดถ าวรในปจ จบุ นั ชาตทิ ีเดียว สรุป พวกเรากําลงั เพลินมองผลผลติ ของกรรมเกา ของใครบางคนในโลก เฝาชมความนา พสิ มยั ของคน สวยคนหลอโดยไมร ูกนั เลยวา ทม่ี าท่ไี ปเปนอยา งไร พอประกวดประขนั ขนึ้ ทีหน่ึงก็ตัดสนิ กันเอามนั ให คนหนึ่งฟองฟู ใหอีกหลายคนเสยี ใจ เชน วจิ ารณไ ดแคยายคนนน้ั เขา สวย ยายคนนีเ้ ขา เปน ปุม โปนนา เกลยี ด ท้งั ทไ่ี มม ใี ครเจาะจงลงไปไดถ ูกวาทาํ ไมเขาแตล ะคนเคยปน เคยแตงกันมาอยา งไรถึงตางกนั อยาง นั้น คนหนา ตาไมด ีมักมีปมดอย ไรใบเบกิ ทาง ตอนเด็กๆพอ แมไมค อ ยอยากแสดงความพศิ วาส โตขนึ้ หาแฟนยาก เลยกลายเปน ชนวนใหคดิ ไมดเี ปน ปฏิกริ ยิ าโตต อบกับโลกหนกั เขาไปอกี แตก ม็ ีคนหนา ตา ไมดีบางจําพวก ที่กลบั ดาํ ใหเ ปน ขาว พลกิ วิกฤตใหเ ปนโอกาสไปเลย คอื เพียรสรา งความดดี ว ยประการ
๕๕ ตา งๆ ประพฤติกาย วาจา ใจจนสจุ รติ พรอ ม เปลงประกายความเปนผูมีรูปงามออกมาจากภายในต้ังแต ยงั มีชวี ิต ชาตนิ เ้ี ปน มนษุ ย ไดพบพุทธศาสนากถ็ อื เปนโอกาสทองไมเปน รองชาติไหนๆแลว ขนื ไมฉ วย โอกาสทาํ ทาน ไมร กั ษาศีลเลย แถมคดิ ไมดอี ยูเรื่อยๆ อยางน้ีแมเกิดใหมยังไดเปนมนษุ ยอ ยู กจ็ ะรูปรา ง หนา ตาบดู ๆเบ้ยี วๆไปตามยถากรรม ผูมีโอกาสลว งรเู สน ทางกรรมท่จี ะปรุงแตงใหรูปโฉมงามพรอ ม ยอ ม ประพฤติกาย วาจา ใจใหเ ปน กุศลดว ย และสรา งบุญสรางกุศลพเิ ศษประการตา งๆไปดว ย เพ่ือความไรท ่ี ติแหง การปรากฏกายในชาติภพเบอื้ งหนาตราบเทา เขาถงึ พระนพิ พานกนั เมื่อซื้อของดว ยความตง้ั ใจจะไปถวายสังฆทาน หรอื ตง้ั ใจจะเอาไปใหค นอนาถา แลว เกิดความรสู กึ ราวกบั วาเรากาํ ลังซื้อของใหต วั เอง กําลังซอื้ ความปลอดภัยใหต วั เอง กําลงั ซื้อความอบอนุ เปน สขุ ใจให ตวั เอง โดยไมหวังผลตอบแทนเปน รปู ธรรมในทางใดทางหน่ึงทนั ทที ันใด อันน้นั เปน อาการทีจ่ ิตเริม่ รูส ึก ถึงผลของทานลว งหนาไดแ ลว และจะรสู กึ ชดั ขนึ้ เร่ือยๆวา การเสียสละ การเจือจานสิ่งทีต่ นมีใหค นอนื่ นน่ั เอง เปนหลกั ประกันความมั่งมีศรสี ขุ ในภายภาคหนาไดยิง่ กวาพันธบตั รของรัฐบาลหรือรัฐวสิ าหกิจ ไหนๆทั้งสน้ิ
๕๖ Öบทที่ ๕ - เหตุใดจึงมฐี านะร่ํารวย? ในบทกอนเราทราบวาดวยกรรมอยา งไรจึงทาํ ใหค นเรามรี ูปงาม แตย งั ไมคาํ นงึ ถึงเรอ่ื งนา เศรา ท่ี คนรปู งามจาํ นวนมากกรกู นั เอาความสวยความหลอไปขายกนิ ดว ยขออา งยอดนยิ มคือเพราะเกิดมา ยากจน เลยไมอยากทนเกบ็ ความสวยหลอ ไวข นึ้ หงิ้ ในบทนี้จะแสดงใหเ ห็นวาทานและศีลนั่นเองที่ทําให คนเรามีทรพั ยมาก และทรัพยน ้ันไมพ นิ าศไปโดยเหตสุ ดุ วสิ ัยปอ งกัน ความตางระหวา งคนรวย ขอทานทนี่ ั่งรับเศษเงินต้งั แตเ กดิ มอี ยมู ากมาย เราเห็นพวกเขาเสมอกนั หมด แตเ ชอื่ ไหมวาพวก เขารสู กึ ไดถ งึ ความแตกตา งระหวางกัน? ขอทานบางคนไดเศษเงนิ มากมายเปน กอบเปนกํา ในขณะที่ ขอทานบางคนมรี ายไดน อยและตอ งรอนเรหาทป่ี กหลักใหมอยูเรอ่ื ยๆ น่จี ึงเปนท่ีมาของขบวนการสรา ง ภาพนา สงสาร และบางทกี ็มีเด็กเคราะหร าย (ดว ยกรรมเกา ) ถูกตดั มอื ตัดเทา เอามาตากแดดขอทานดวย ทาํ นองเดยี วกนั แมมีศัพทอยางเปน ทางการเชน ‘เศรษฐ’ี เอาไวใชยงั ไมพอ ตองมีการขยายเปน ‘มหาเศรษฐ’ี และ ‘อภิมหาเศรษฐี’ เขา ไปอีก ผเู ปนเศรษฐีควรมเี งนิ ก่ลี านก็ไมทราบ แตลองไดช ่อื วา เศรษฐีแลวกจ็ ะไมมีคาํ ถามแบบคนท่ัวไปเชน “มีสิบลานทาํ ไมไมฝ ากธนาคารเก็บดอกเบ้ยี กนิ ไปจนตาย? อะไรเปน แรงจงู ใจใหทาํ งานตอเหนื่อยยากเปลา ๆ?” คนจนยอ มเปรยี บเทียบและเหน็ ความตา งระหวา งคนจนดว ยกนั งา ย คนรวยกเ็ ชน กนั ยอม เปรียบเทียบและเหน็ ความตา งระหวางคนรวยดวยกนั ไมยากนัก แมวา อาจจะขับเบนซท็อปคลาส เหมอื นๆกัน แตต ามไปดบู า นอาจใหญเ ล็กไมเทา กนั ตามไปดูที่บรษิ ทั อาจเหน็ ความหรทู ี่แตกตาง และ ตามไปดกู ารใชช ีวติ อาจเห็นระดับอทิ ธิพลเปน คนละเร่อื ง ในระหวา งคนร่ํารวยดวยกนั ยอ มเห็นกันและกันไดชดั ถงึ ความตางสารพัดดาน นบั ต้งั แตความสุข กับความทกุ ขทไี่ ดร ับจากความรวย รสนิยมในการกวา นซือ้ สมบตั พิ ัสถาน การมีคชู วี ติ และครอบครวั ท่ี เสริมสรา งหรอื บน่ั ทอนทรัพย ตลอดไปจนกระทง่ั ขดี ความสําเรจ็ ทางธุรกิจ เชนสัดสวนกาํ ไรทไี่ ดค ืนมา จากการหวานเมด็ เงนิ เทา ๆกัน ระยะเวลารอคอยกี่เดือนกป่ี กวา จะไดท นุ คนื หนส้ี ินทีต่ องรีบหาเงินมาใช ใหทนั ตามกําหนด ฯลฯ และไมใ ชน อ ยๆเลย ที่ไมไ ดเ ปน ‘เศรษฐชี ว่ั ชวี ติ ’ คอื รวยเดย๋ี วเดยี วกป็ ระสบกับหายนะในรปู แบบ ตางๆ ถกู โกงบา ง ถกู ปลนเอาซ่ึงๆหนาบาง หรอื ถูกภัยจากนํา้ และไฟทาํ ลายลางเอาบา ง อยางนี้คอื รวย วบู เดยี ว หรอื รวยแบบไมย่ังยืน สรุปคอื ไมใชพ ดู งายๆแค ‘เขาเปนคนรวย’ แลวจบ พดู แคน ี้ยงั จินตนาการกันไมไ ดแจม แจง หรอก วาหมายถงึ คนแบบไหนกนั แน และคนรวยก็มคี วามจรงิ อยา งใดอยา งหน่ึงติดตัวอยู ระหวาง ‘เกดิ มา รวย’ กับ ‘ขยันทํางานจนรวย’ คนทร่ี วยจริง มีอิทธพิ ลย่ิงใหญจ ริง สวนใหญจ ะเปนประเภทหลัง ถาหาก
๕๗ สํารวจดู ๔๐๐ บุคคลทร่ี าํ่ รวยทส่ี ุดในโลก ไมว า ยุคไหนสมัยใด จะตองทํางานกันเปนบาเปน หลังเกอื บ ท้งั สน้ิ ยงิ่ กวานั้นยังมีจาํ นวนมากทผ่ี า นความยากจนในวัยเด็กมากอ น นอ ยเทา นอ ยชนดิ หนง่ึ ในลา นที่ รวยเอาๆดว ยการอยูเฉยๆแลว มีคนนําเงินกบั อาํ นาจมาประเคนให อยา งไรกต็ าม ถาขาด ‘ฐานความรวย’ อยูกอ น ก็ยากท่จี ะไตเตาขึน้ มาตามลําดบั ได ฐานความ รวยอาจหมายถงึ ความรู มมุ มอง สติปญ ญา ไหวพริบปฏิภาณ ตลอดจนกระท่งั กิจการเลก็ ๆที่พอแมใ ห สบื ทอด มองอีกดา นหน่งึ เรือ่ งสตปิ ญญานน้ั บางทียากวา จะเอาอะไรมาวัด หากรจู ักกับบรรดา ‘อภมิ หา เศรษฐี’ หลายๆคน เราจะพบความจรงิ ประการหนงึ่ คือบางทพี วกเขาไมไ ดเ กง ไมไดฉ ลาด ไมไดม ี ความสามารถนาอัศจรรยอะไรมากไปกวา ‘ถนดั ทาํ เงนิ ’ บางคนเหมือนพอมดแหงวงการเกง็ กําไร เก็ง การลงทุนอะไรแมนไปหมด บางคนก็เหมือนเดาใจผูบ ริโภคถูกทุกที ประชาสมั พันธสินคา ธรรมดาๆให กลายเปน สนิ คา นา ปรารถนาไปไดอ ยา งเหลอื เช่อื เศรษฐบี างคนเหมือนไมคอยทนั คน หรือกระท่งั ไมค อ ยทันเกมธุรกิจของตัวเองเสยี ดว ยซํา้ แตก ลบั ทําเรอ่ื งนาตกตะลึงใหก บั คูแ ขงดว ยการสรา งรายไดคุมทนุ เสมอ ชนะการทาํ งานหนักเตม็ สตปิ ญ ญาของ คแู ขง เสมอ ตอ ใหมเี ลหเ หลี่ยมเชิงธุรกจิ แพรวพรายปานใดกโ็ คน กันไมล งเลย ตาํ ราในมหาวทิ ยาลัยธรุ กจิ จําเปนตอ งกดั ฟน ใสคาํ วา ‘โชคชวย’ เขา ไปในปจจัยความสาํ เร็จและ ความรงุ โรจน นคี่ อื สง่ิ ทจ่ี าํ เปนตอ งยอมรับ และคําน้เี พียงคาํ เดยี วอาจลมลางทุกทฤษฎที เ่ี ลิศสดุ ประกนั ความสําเร็จไดส งู สดุ เพราะตอ ใหมีปญญา มีความขยัน มีความอดทนฟน ฝา อปุ สรรคกสี่ บิ ป ถาขาดโชค ชวยตัวเดียวกอ็ าจไมไ ดเ ปน เศรษฐีกบั เขาสักที หรือกวา จะเปน เศรษฐกี เ็ ขาวัยชรา ปลอ ยใหล ูกหลานชุบ มือเปบเม็ดเงินท่ตี นเองอตุ สา หสรางสมมาจนชัว่ ชวี ิต ความจริงคอื สตปิ ญ ญา ความมุง มัน่ ความรคู วามชาํ นาญเฉพาะทาง ความพากเพยี รอยางตอเน่ือง ความรจู ักสินคา และลกู คา ลวนแลว แตเ ปน ‘เบอ้ื งหนา ’ ทสี่ าํ คัญตอ การประสพความสาํ เรจ็ เชิงธุรกิจ แต ยังมี ‘เบือ้ งหลัง’ เปน บุญเกาหนุนนาํ อยูดวย การศกึ ษาพทุ ธพจนจะทาํ ใหเราทราบวา ‘โชคชวย’ นนั้ ไม มี มแี ต ‘บุญชว ย’ ทง้ั สนิ้ ขอใหทําความเขา ใจดๆี วาบทน้ีเนนกลาวถึงวิบากซ่งึ เกือบทกุ คนในโลกมองวา เปน ‘โชค’ ตัวอยางเชนทาํ ไมรวยมาแตเกดิ เหตุใดทาํ มาคา ข้ึนนกั แลวเพราะอะไรบางคนถึงเจอลาภลอยเปนประจาํ วบิ ากของการทําทานสามารถใหผลทันตาในชาติปจ จบุ นั เพราะฉะนน้ั ไมจําเปนตอ งรอดผู ลเมื่อ เกิดใหมช าติหนา อยางไรกต็ าม ความเปนชาตปิ จ จบุ ันคอื การจองจําไวกบั ผลกรรมเกาท้งั ดแี ละรายใน อดีต เพราะฉะน้ันถาหากเคยทํากรรมในทางตระหนม่ี ามากๆ ก็อาจถกู บีบไวใหข ยับยาก โดยเฉพาะถา ไมม ีกรรมดีทีจ่ ะทําใหเกดิ ลาภลอยมาชวย
๕๘ เพื่อใหเปนทีเ่ ขาใจงาย ขอแสดงพุทธพจนเ กยี่ วกับวบิ ากของทานไวเปน เปลาะๆ แยกเปนหัวขอ ดังนี้ กรรมทางใจท่ีทาํ ใหร าํ่ รวยสูงสุด ใหข องเหมือนกัน แตใ จแตกตา ง ก็ใหผ ลผดิ กนั ไดลบิ ลับ พระพุทธเจาจําแนกอาการของใจในขณะ ใหไ วเ ปนตางๆ แตล ะอาการลว นเปนกําลงั หนนุ ใหวบิ ากออกดอกออกผลเปน ความมัง่ คั่ง หากใครใหทาน ดว ยอาการของใจดงั ตอ ไปนค้ี รบถวนเปน ประจําสม่าํ เสมอ กจ็ ะมผี ลไพบูลยส งู สุด สง ผลเปนความมงั่ คั่ง ถงึ ท่ีสดุ เทาท่ีทานนัน้ ๆจะอํานวย ๑) ใหด ว ยความศรทั ธา คือมคี วามเลอ่ื มใสอยกู อ นวา ทานเปน ของดี เปนของทใี่ หความสุขใน ปจจุบนั และเที่ยงทจ่ี ะตดิ ตามไปใหความสขุ แกเ ราในอนาคต ทง้ั นไี้ มไดห มายเอาอาการโลภแบบจาํ เพาะ เจาะจงวาขอใหรวยเทาน้นั เทา นี้ เม่อื นัน่ เม่อื นี่ อาการทางใจเชนนนั้ ไมใชศรทั ธาในบญุ แตเ ปน การลงทนุ ของนกั ธรุ กจิ อยางหนึ่งผูศ รทั ธาในการเอากาํ ไรเขาตวั หรือถาใหโ ดยปราศจากศรทั ธา ใหอ ยางเสยี ไมได ใหเพราะจาํ ใจ ใหเพราะตามๆญาติมา แมเ กดิ บญุ ขึ้นมากกไ็ มไดเ ปนกรรมสวางสรา งภพแหงความม่งั คัง่ แตอยางใด และเมอ่ื มนี สิ ยั ใหดวยความศรทั ธาดีแลว ยงั มผี ลใหร ูปรา งหนา ตาและผิวพรรณงดงามยงิ่ อีก ดว ย ๒) ใหดว ยความเคารพ คอื มีความรสู ึกอยูว า การทาํ ทานเปน ของสงู ไมใ ชข องตา่ํ จงึ ไมควรโยนให หรอื เสือกใหเหมือนเปน ของเหลือเดน การถวายทานแดส งฆจ ัดเปนการฝกใจใหทาํ ทานดวยความเคารพ ไดอยางดี เพราะรสู ึกอยูวา ทานใชช วี ิตทสี่ ะอาดสงู สง กวา เรา หรอื อยางนอยพวกทานก็นงุ หมจีวรอันเปน ธงชัยพระอรหันต สบื ทอดพระศาสนาใหต อเน่อื งไมส าบสญู ถา ใหท านโดยปราศจากความเคารพ ให แบบโยนกระดูกลงพื้น ใหด ว ยความเหยียดหยาม หรือใหแ บบแดกดนั แมเกิดบุญขึน้ มากกไ็ มไดเปน กรรมสวา งสรา งภพแหงความม่ังคัง่ แตอยางใด และเม่อื มนี สิ ัยใหด วยความเคารพดีแลว ยังมีผลใหด เู ปน คนนา เลื่อมใสควรแกก ารเช่อื ฟงอีกดวย ๓) ใหโ ดยกาลอันควร คือใหอยางรูจกั ความเหมาะสมกบั สถานการณใ นเวลาหนงึ่ ๆ เชน เมื่อเหน็ พระตาแดง กข็ วนขวายเปน ธุระหายาหยอดตามาใหทาน เหน็ วดั มที างโคจรของพระที่เฉอะแฉะ ก็รว ม แรงรวมใจกันทําทางใหแ หง หรือเทปนู ใหพ วกทา นไปเลย ไมใ ชเหน็ ทานอยปู กตกิ เ็ อายาหยอดตาไปถวาย ขวดเดียวโดดๆดวยความคดิ วาสกั วนั หนง่ึ ทานอาจจะตาแดง แตถาซอื้ ยาสามัญครบชุดไปถวายดวย ความคดิ วา เปน หนงึ่ ในปจ จัย ๔ เผื่อไวว าทานอาจจาํ เปนตองใช อยา งนีถ้ ือวา ใหโดยกาลอันควร ถาให ทานโดยปราศจากความเหมาะสมกับกาล แมเ กดิ บญุ ขน้ึ มากกไ็ มไดเ ปนกรรมสวา งสรางภพแหง ความมงั่ คงั่ แตอ ยา งใด และเม่อื มีนิสัยใหโดยกาลอันควรดแี ลว กจ็ ะเปนผไู ดของตามตอ งการในเวลาไมเ นน่ิ ชาอกี ดว ย
๕๙ ๔) ใหด ว ยจติ อนุเคราะห คอื ใหดวยความปรารถนาจะชวยผรู ับในเรือ่ งหนึง่ ๆอยา งแทจ รงิ เชน เมอ่ื เลือกซอ้ื ยาสีฟนถวายพระ ก็หยิบเอายี่หอดที ส่ี ดุ ที่เราทราบวามคี ุณภาพในการรกั ษาเหงอื กและฟน โดย ไมเก่ยี งงอนเร่ืองราคา อยา งนถี้ อื วาใหด ว ยจิตอนเุ คราะห ถา ใหทานโดยปราศจากจิตคดิ อนเุ คราะห แม เกิดบุญขึ้นมากก็ไมไ ดเ ปน กรรมสวา งสรา งภพแหง ความมงั่ ค่งั แตอ ยา งใด และเม่อื มนี ิสยั ใหดวยจติ คิด อนเุ คราะหดแี ลว ก็จะเปน ผูมรี สนยิ มดี เลือกใชของมาทาํ ความเพลิดเพลินเจรญิ สขุ อันเปน ไปดว ยกาม คณุ ๕ ไดอ ยางฉลาดอกี ดว ย (ตรงนีข้ อใหสังเกตวาบางคนเงินไมไดเ นรมติ ทกุ สิง่ ในชวี ติ ใหดดู โี ดย อตั โนมัติ บางคนมเี งนิ มากก็จรงิ แตไ มรจู กั รา นอรอ ย ซอ้ื อาหารผดิ สุขลกั ษณะ เลอื กของแตง บานไมเ ปน นัง่ ทาํ งานในที่สกปรกรุงรัง งกเสียจนแมขา วของเครื่องใชผ พุ ังกด็ ันทรุ ังใชต อ ในขณะทบ่ี างคนมีทรัพย สมบัติเพียงปานกลาง แตค วามเปน อยูดดู ีคุม เงินยงิ่ ) ๕) ใหโ ดยไมกระทบตนและผูอนื่ คือใหโดยไมประชด ใหโ ดยไมแ ขง ขนั ชิงดี ใหโดยไมค ดิ เอาหนา เกนิ ใคร ขอใหส งั เกตวาบางคนอยากไดบุญเปนอนั ดบั หนึ่ง นึกวา เปนเชนนน้ั ไดก ด็ ว ยการไปอยูห ัวแถว สดุ เสมอ แทบจะใชแขนปาดกวาดตอ นคนอ่นื ไปอยูขางหลงั เลยทเี ดยี ว หรอื บางคนก็ทําบุญแบบเกทับกนั เชนเห็นเขาใหกอ น ๕๐๐ ตวั เองรีบหยิบแบงกพนั ขึน้ มาสู จติ มอี าการคดิ เบง คดิ ทาํ ใหเ ขาเสียหนา หรอื นอ ยหนา ถาใหท านดวยจติ คดิ กระทบกระทัง่ แมเ กดิ บญุ ขน้ึ มากก็ไมไดเปน กรรมสวา งสรา งภพแหง ความมง่ั คัง่ แตอ ยา งใด และเม่อื มีนิสยั ใหดว ยจติ ไมคดิ กระทบกระท่ังดีแลว ก็จะทําใหทรพั ยส ินปลอดภัย จากไฟ นาํ้ หรอื การแยง ชงิ ของผูอนื่ ถาหากเกิดขอสงสยั วา เราจะมีอาการทางใจถงึ ๕ ประการพรอมๆกันไดอ ยางไร ในเม่อื คนเราคดิ ไดทลี ะอยา ง กข็ อใหห ม่ันฝกสงั เกตเถดิ วา เรายงั มี ‘ขอเสยี ’ ในการทาํ ทานอยา งไรอยบู าง เม่อื รตู วั กฝ็ ก ใหม เชน ขณะหนง่ึ ในการให รูสกึ วาเปน การใหเพยี งดวยกิริยาทางกาย ใจไมเ ปนสุข แหงแลง เหมอื น ดอกไมขาดฝน ก็ควรศึกษาประโยชนของทานทั้งปจจุบนั และอนาคตใหด ี นอ มใจวา การใหทานก็คอื การ สละยางเหนียวเหนอะหนะของความตระหนี่ เม่ือทาํ ลายความทบึ ยอมเกดิ ความรูสกึ โปรงโลง เบาสบาย และการใหดวยความเลอ่ื มใสศรัทธาวา ผลทานจะบันดาลสุขทางโภคทรพั ยย่ิงๆขน้ึ ไปในอนาคต จิตกจ็ ะ ไดคดิ ปล้มื เลกิ ทาํ ทานแบบบัวแลง นา้ํ เสยี ได การสงั เกตขอ เสยี ในการทําทานไปทีละขอจนเห็นวาไมเ หลือขอเสยี แลวนั่นแหละ เปน ท่ีมาของ กรรมทางใจที่จะบนั ดาลผลใหม ่ังคัง่ สงู สดุ คนสวนใหญย งั เขาใจผดิ อยูวาทําแบบใหญพ รวดพราดโครมเดียวแลว จะรวยทนั ใจ ทัง้ ปจจุบนั และ อนาคต ความจริงคอื ถาอาการทางใจยังไมส มบรู ณดงั กลาวแลว ผลของทานกม็ กั จะยงั ไมป รากฏตวั ตอ เมอ่ื ใจเรม่ิ เปนสุข มคี วามสมคั รใจ มีความยนิ ดแี ทจ รงิ จากสว นลกึ วา ‘อยากให’ โดยปราศจากเงอ่ื นไข ท้งั ปวง จะเหมอื นพลังความสขุ แหง ทานเออ ลนจากภายใน สง คล่นื รบกวนเหตุการณภ ายนอกให แปรปรวน กลบั ดาํ เปน ขาว กลบั มืดเปน สวาง กลับแคบเปนเปด กวางไปดว ย ตอใหเ คยฝด เคอื งลาํ บากลาํ บนอยางไร ก็เหมอื นจะมตี ัวชว ย ตวั หลอ ล่ืนใหทกุ อยา งดขี ้ึนอยา งเห็นไดชดั
๖๐ และถามีนํา้ จติ เปนทาน หรอื ที่เรียกวามีทานจติ อยางสมบูรณ วันไหนไมม ีโอกาสสละใหแลวรูสึก เหมือนชวี ติ ขาดบางอยา งไป นัน่ แหละกรรมไดเ ตรยี มภพอนั เปด กวา งสวางสบายตามจิตไวแ ลว เมอื่ เคลอ่ื นจากชาติปจ จุบนั ละโลกนไี้ ปแลว กรรมยอ มเลอื กสรรใหไ ปอยูในภพซึ่งมคี วามสกุ สวางรงุ โรจนท าง การเงนิ อยา งแนน อน ประเภทของผูรบั ทขี่ ยายผลทานเปนตา งๆ จากหัวขอกอนคงเหน็ แลว วา แมแ ตการใหกเ็ ปน ของทตี่ องฝก ไมใชสกั แตใหๆไปกไ็ ดผ ลเหมอื นกนั คนทั้งโลกผิดแผกแตกตางหลายหลากก็เพราะ ‘การสมัครใจฝกตน’ นี่เอง และเหมอื นธรรมชาตจิ ะกลวั เกมกรรมไมสนุกพอ พอทําเงอื่ นไขฝา ยผูใหค รบถวนกม็ าเจอเงอื่ นไข ฝา ยผูร ับเขาอีก เปรียบเหมือนการหวา นพชื แคเ มลด็ พนั ธดุ ียังไมถ ึงการนบั วาสมบูรณแ บบ ตอ งดูดว ยวา เอาไปใสในดนิ ดแี คไหน ถา ลงในดนิ ดพี ชื กเ็ จริญงอกงาม ถา ลงในดนิ เสียกเ็ หย่ี วเฉาหรอื แทบปลูกไมข้นึ เอาเลย อยา งไรกต็ าม เม่ือกลาวถงึ ผรู บั ทาน พระพทุ ธองคจะตรสั ไวครบ ไมใหค ิดลําเอียงอยากทําทานกับ ใครโดยเฉพาะ ดังเชนที่ทา นตรสั วา เรากลาววาแมผ ใู ดสาดน้ําลางภาชนะหรอื นา้ํ ลางขันไปท่ีบอ นํา้ คราํ หรือในบอโสโครกขา งประตบู า นซึ่งมีสตั วอาศัยอยู ดวยความตัง้ ใจวา สัตวท ่ีอาศยั แหลงนํา้ นนั้ จะดํารงชีพ อยูไ ดดวยของที่สาดไป ก็เปนเหตุ เปน ท่ีมาแหงบญุ แลว ขอใหพ ิจารณาดๆี แมส ตั วซ ่ึงอยใู นอบายภมู ิเชน หมาแมวหรอื ปูปลานั้น ก็เปน ทีม่ าแหงบญุ ได และ ท่พี ระพุทธองคต รสั ไวเพียงเทานก้ี ็เปนเรอื่ งนา คดิ ตอหลายๆประการ เชน บญุ นัน้ สาํ เร็จดว ยกริ ิยาทางใจ ไมใชสําเร็จดว ยกิรยิ าทางกาย คนสาดน้าํ ทิ้งไปเหมอื นๆกัน แตแคค ดิ ตา งกันหนอยเดยี วยงั เปนบญุ ได เลย อกี ประการหนึ่ง เราควรมองใหเห็นวา บุญนั้นเรยี งรายใหหยบิ ฉวยอยูตลอดวันตลอดคืน ไมค วรดู ดายวาเปนของเสียเวลาเปลา ไมค วรเหน็ โอกาสใดๆเปนเพยี งของเลก็ และไมค วรดเู บาวา การทําบุญ เล็กๆนน้ั ไมสมศกั ดศิ์ รี ขอเพยี งรูทางมาแหง บญุ เปนผูเต็มใจกระทํากจิ อันเปน บุญดวยความราเรงิ ใน ทสี่ ุดยอ มเหมือนหยอดกระปกุ ทลี ะสิบยส่ี ิบ รวมไปรวมมาเปนปๆอาจไดนบั หมนื่ เหนือกวาพวกเกบ็ ทีละ รอยทีละพันแบบนานทปี ห นเสยี อกี
๖๑ ประการสุดทาย ลองพิจารณาวา พระพทุ ธเจาตรัสวา ทานอนั เกิดจากการสาดนํา้ ทิง้ นนั้ เปน ทีม่ าแหง บญุ คอื เปนท่ตี ้งั ของจติ อนั เปนทานได ดังนนั้ ถา ใหด ว ยศรทั ธาในบุญ ใหโดยไมด แู คลนวาเปน บุญ เพยี งนอ ย กําหนดใจใหอ ยา งสมํา่ เสมอทุกคร้งั ที่สาดน้าํ ท้งิ ดว ยความคดิ อนเุ คราะหเชน ขอให อาหารในนาํ้ ทิ้งจงทาํ ใหเ ขาอิม่ หนํา กับทงั้ ใหโ ดยไมไดคดิ เลก็ คดิ นอยเชน ประชดตวั เองทข่ี าด วาสนาทาํ บุญใหญจ ึงทําบญุ ไดม ากสุดแคดว ยนาํ้ ท้งิ ดว ยอาการทางใจทีพ่ รัง่ พรอ มเชน น้ี การ สาดนาํ้ ท้งิ กเ็ ปน ทางมาของความรํา่ รวยได เพราะจิตทมี่ ีความสาํ ราญในการใหอ ยางเตม็ เม็ดเต็ม หนว ยนน้ั เอง เปนผกู อ ภพแหง ความมงั่ ค่ังรา่ํ รวย การใหทานกับสตั วเปนของดี เพราะโดยมากเราจะไมหวงั การตอบแทนในทางใดๆจากสัตว โดยเฉพาะถาเปน สตั วขางถนน หรอื สตั วใ นนํ้าท่ีไมม ีใครสนใจ การฝกใหโดยไมห วังผลตอบแทนนั้น นับเปน กา วแรกอนั ประเสริฐ หากใหท านเปนมลู คา อาหารเพยี งเล็กๆนอ ยๆกับสตั ว แตม ใี จใหญ ใจคดิ สละใหอ ยา งถูกตองตามหลักการทก่ี ลา วแลวขางตน ทกุ คนจะสามารถกลา วอางเปนสัจจะ วาทานกับสัตวเราทําดวยดแี ลว ก็ขออธษิ ฐานใหไ ดทาํ ทานกับผรู บั ทท่ี รงคุณใหญย ิง่ ๆข้ึนไปดว ย เถดิ การทาํ บุญดวยใจซ่อื ตอทาน ประกอบกับการคดิ ไตร ะดับขนึ้ ไปเรอ่ื ยๆเชน น้ี มผี ลแนน อนประการ หนึ่งคอื ผลของทานจะงอกเงยขนึ้ ทีละนอ ย และจะไดพ บมนุษยทีส่ มควรรบั ทานจากเราโดยทีเ่ ราไมม ี ความเดอื ดรอ นแมแ ตน ิดเดยี ว กบั ท้งั มกี ําลงั ใจในอันที่จะบรจิ าคหรือสละทรัพยสินหรือสง่ิ ของสวนเกิน ออกไปมากขึ้นเร่ือยๆ เชนมรี มคนั หนงึ่ ท่ีใชบา งไมใชบา ง ก็จะมบี คุ คลทีก่ ําลังประสบความลาํ บากจากฝน ฟา ซึ่งเราเห็นแลวจะนกึ ข้ึนไดว า ตวั เองมรี มใหเขาเอาไวใชโ ดยไมจาํ เปนตอ งมาคืน เม่อื ทาํ ทานจนสมั ผสั ถงึ ประกายสขุ จากใจ อ่ิมเอมเปรมปล้มื มากขึน้ เร่อื ยๆถึงจุดหนงึ่ กจ็ ะอยากทาํ ทานใหยิ่งๆขึ้นเอง แมยังไมมีเงนิ ทองเปน กองภูเขา แตใจเรากจ็ ะไมต ระหน่ีถ่ีเหนยี ว อยากกกั ไวเปน สว นตวั เฉยๆเหมือนเกา ทตี่ รงนั้นก็จะเร่มิ คิดถวายพระสงฆอ งคเจาข้ึนมาอยางเปนธรรมชาตทิ เี ดยี ว เพราะทานจติ ยอมทาํ ใหเราเกดิ สัญชาตญาณรูข ้ึนเองวา ใหกบั ใครถงึ จะอ่ิมใจย่ิงกวา ท่ผี า นๆมา ในการจะบอกพวกเราวาผรู บั ทานจากเรานั้น มีสวนขยายผลเปน อัตราสวนมากนอ ยเพียงใด พระ พทุ ธองคจ ะตรัสโดยเปรยี บเอาการมสี มบัตหิ นึง่ ชิ้นเปนบญุ หนง่ึ หนวย เหมือนเรามที นุ อยหู น่งึ บาท พอทาํ ทานแลว จะคืนกําไรกลบั มากบี่ าท ทานจําแนกไวพอใหเ ปนท่ปี ระมาณเอาดวยจินตนาการดงั น้ี ๑) ใหท านแกสัตวเ ดรจั ฉาน พงึ หวังผลรอยเทา ๒) ใหท านในปุถุชนผทู ุศีล พงึ หวงั ผลพนั เทา ๓) ใหท านในปุถุชนผูมีศีล พงึ หวงั ผลแสนเทา
๖๒ ๔) ใหท านในบุคคลนอกศาสนาผูปราศจากความกาํ หนดั ในกาม พงึ หวังผลแสนโกฏิเทา (แสนโกฏิ เปน สํานวนทบ่ี อกวามมี ากเหลือเกนิ เพอื่ ความสบายใจและจินตนาการถกู จะตดั เอาแสนออกเหลอื แตค าํ วา โกฏซิ ง่ึ แปลวา ‘สบิ ลาน’ ก็นา จะได เพราะยังอยใู นอัตราสวนท่ีไมก ระโดดเกินไปจากขอ กอ น) ๕) ใหทานในผูป ฏบิ ัติเพือ่ ทาํ โสดาปต ติผลใหแ จง (บรรลมุ รรคผลขั้นแรก) พงึ หวังผลอนั นบั ประมาณไมไ ด นอกจากนท้ี านยงั แจกแจงตอไปอีกวาถา ทําทานกับอรยิ บคุ คล (คอื พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต) ตลอดไปจนกระทงั่ พระปจเจกสัมมาสมั พทุ ธเจา (คอื ทานผูตรสั รชู อบดว ย ตนเองแตไ มก อ ตง้ั พระพทุ ธศาสนา) และสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจา (คอื ทานผตู รัสรชู อบดวยตนเอง และมีบารมีพอจะกอ ตงั้ พระพทุ ธศาสนา) จะย่ิงไมอาจประมาณผลเลยวาควรไดผ ลตอบแทนกลับมา เพียงใด ดงั ท่กี ลาวแลววา เพือ่ จนิ ตนาการงา ยจึงไดเ ปรยี บสมบตั ทิ ม่ี อี ยูเ ปน เงินหนึ่งบาท เม่อื ซอ้ื ขนมใหส ตั ว ๑ บาทจะมผี ลตอบกลบั เปนรูปธรรม ๑๐๐ บาท ใหค ารถแกโ จรโฉด ๑ บาทจะมีผลตอบกลับเปน รปู ธรรม ๑,๐๐๐ บาท แตถ าชว ยซื้อนา้ํ แกวละบาทดับกระหายใหแกคนดมี ีศลี สตั ย จะเทากับลงทนุ แบบมกี าํ ไร ใหญตอบคนื กลับมาถงึ ๑๐๐,๐๐๐ บาทถวน! หากกําลังรสู กึ วา เปน อตั ราสว นทีเ่ หลือเชอื่ เราใหไปตงั้ เทา ไหรไมเ ห็นรับผลตอบกลับคนื เปนแสน เปนลา นสักที กข็ อใหพ ิจารณาดๆี วา มีก่ีคร้งั ทเี่ ราคดิ ใหจ รงิ ๆ โดยมากคนในโลกยุคปจจบุ นั จดจอ งจะ ตะครบุ ขาวของเงนิ ทองคนอนื่ เสียมากกวา แมแ ตพอ แมข องตัวเองยังไมค อยมีนํ้าใจคิดอยากใหตอบ แทนท่พี วกทานมอบชีวติ มาทัง้ ชีวิตดว ยซาํ้ อกี ประการหน่งึ ลาํ ดบั การใหผลของทานเปนเรอื่ งยากทจ่ี ะหยัง่ รู ทานท่ีใหไ ปนดิ ๆหนอยๆดว ยใจ ไมเตม็ รอ ยนั้น มักเขา คิวรอใหผลอีกนาน หรอื อยา งวิธคี ดิ ของบางคนทท่ี ําทานหวังสวรรค กจ็ าํ เปน ตอง ตายเสยี กอนจึงจะไดรบั ผลทานตามเจตนาของตน แลว กเ็ หมอื นการลงทุนทัว่ ไป โดยธรรมดาจะไมไดกาํ ไรกลบั มาโครมเดยี ว แตจ ะกระจายตวั ทยอย คืนมาทีละสวน ซึ่งธนาคารกรรมเขารขู องเขาเองวา จะปนผลผอนสงใหทลี ะก่เี ปอรเซนตเปน ระยะ เวลานานเพยี งใด ตรงนี้เราจะไมม ีทางทราบเลยวากําลังไดร ับการเลีย้ งดูจากกรรมใดในอดีตอยบู า ง อนั ทจ่ี ริงในโลกของกรรมอันเปนนามธรรมน้ัน การเปรยี บเปน เงินบาทเงินเหรยี ญอยา งนี้ไมถ ูกตอง นัก โดยมากผูฝก วชิ า ‘รตู ามจริง’ ของพระพทุ ธเจาจนไดสมาธผิ อ งแผว จะเหน็ กรรมเปน ดวงสวา งหรือ ดวงมดื กวา งขวางประมาณหนงึ่ มีกาํ ลงั ประมาณหน่ึง สบชองใหผลในระยะใกลไกลประมาณหนึ่ง การมเี งินหนึ่งบาทจดั เปน วบิ ากจากความสวา งในบญุ เกาหนง่ึ หนว ย แตเ มอ่ื มองไปอีกแง เม่ือเห็น สภาพจติ ทีห่ วงแหนไว ตระหน่ไี ว กอดรดั เงนิ หน่ึงบาทน้ันไวกับตวั โดยไมทําอะไร แคพึงใจกับความรูสกึ วาเราเปน เจาของเงนิ บาท เงินบาทเดยี วนั้นจดั เปนความมดื ทบึ ในซอกมุมหน่ึงของจิตใจเราไปแลว
๖๓ ตอเมอื่ เห็นตามจรงิ วาหน่งึ บาทน้ันเปนสว นเกนิ ที่ไมตอ งใช แลวคิดใหไ ปกับบคุ คลตา งๆที่เขามาใน ชวี ติ เรา ซอกมมุ มดื ในจิตใจจะถกู ทําลายไปหนว ยหนึ่งทนั ที แมซ อ้ื ขนมใหสัตวร าคาหนึ่งบาท คาเดิมของ เงินบาทก็ทวตี วั ข้นึ เปน รอ ยเทาไดจรงิ ๆ เหน็ ชัดเปน ความสวางเหมอื นเปลวไฟรอ ยแรงเทียนทจ่ี ุดขนึ้ จาก แสงเทียนริบหรเ่ี พียงเลมเดยี ว ความสวา งรอ ยแรงเทียนน้ันไมไ ดค นื กลบั มาเปน เงนิ จํานวนเทาน้ันเทาน้เี พียงอยางเดยี ว แตบ างที อยูในรปู ของปญญาเหน็ ทางดที างชอบ ตลอดจนซื้อสิทธเ์ิ หน็ ตน ทางไปสวรรคนพิ พาน ซ่ึงนัน่ เกินคาเงนิ ประมาณรอยพนั ไปไมร กู ่เี ทาตัว อีกประการหน่ึง จาํ นวนเงนิ และความรํ่ารวยบนโลกมนุษยนนั้ เปน ของนอย จดั เปน เพียงเศษบุญ เกาเทานนั้ เพราะแมบางคนมีรอ ยลานพันลานกไ็ ถต วั เองออกจากทกุ ขไมไ ด ตางจากปริมาณความสวา ง แหง บารมีทีจ่ ะไดไปรกู นั บนสวรรค บางทีการทําทานทั้งหมดถา ไมส บชองใหผลบนโลกมนุษย กจ็ ะรวบ ยอดไปใหผ ลจริงจงั กันบนสวรรคหลังจากตายแลว น่ันเอง หากจะตีคาความสุขบนสวรรคด ว ยเงินทองบนโลกมนุษย เราอาจตอ งทมุ เงนิ นับลานๆบาทเพอื่ แลกกนั ตรงๆกบั การไดด มื่ น้าํ อมฤตจอกเดยี วทีข่ า งสระโบกขรณี แตขอเพยี งมีใจอนุเคราะหเต็มกําลงั ชว ยเหลือคนดๆี ดวยเงินเพยี งรอยบาท นา้ํ อมฤตจอกน้นั ก็ดูจะไมไ กลเกนิ เอ้ือมเสียแลว โดยสรุปพระพทุ ธองคท รงตรสั ตามจรงิ คือมิไดทรงต้งั แงว า ตองทาํ บุญกบั คนของพระองคจงึ จะได บุญ แตท รงระบุวา แมทํากับสตั วหรอื คนชวั่ ก็ไดผ ลเปนรอยเปน พันเทาแลว หรือทํากบั คนนอกศาสนาที่ เพียรปฏิบัตเิ พอื่ ละกามกไ็ ดผลเปน สบิ ลา นเทาแลว จะกลาวไปไยถงึ การทําบญุ กับคนในศาสนาผูรูทาง มรรคผล และกําลงั ปฏิบตั ิดวยใจซื่อตอ มรรคผลทีเ่ ขาทราบทางนน้ั ! ทานทใ่ี หแบบไมเลือกหนา ในขอ กอนเปนความรเู บื้องตน เพอ่ื ใชจ นิ ตนาการจําแนกไดถูกวาใหท านกับบุคคลเชน ไรจะสะทอ น กลบั มาเปนความรํา่ รวยระดบั ไหน หัวขอนจี้ ะบอกวา ถา เราทาํ ทานโดยเจตนาวาจะทาํ กบั คนน้นั คนน้ี เรยี กวาเปน การใหท านแบบ เจาะจง ทานนั้นจะใหผลแบบตรงตัวตามเกณฑการขยายผลดงั ท่ีกลา วมาแลว แตหากหวานทานไปแบบ ไมเ ลอื กหนา กจ็ ะกลายเปนทานอกี แบบหน่งึ ซงึ่ มผี ลแบบเหมารวม ขอเปรียบเทียบวาการทําทานแบบเจาะจงน้ัน เหมอื นการโยนหินลงในสระนํา้ ทม่ี เี ขตจํากัด ตอให ทมุ หินแรงๆจนเกดิ การกระเพ่อื มเปน วงคล่นื มากมายเพยี งใดกไ็ มเกินความกวางยาวของสระ เรา พอประมาณถูกวาวงคลื่นจะสิน้ สุดลงเมือ่ ใด สว นการทําทานแบบไมเลือกหนา นัน้ เหมือนการโยนหินลง
๖๔ ในผนื ทะเลเรียบสดุ ลูกหูลูกตา เมอ่ื เกดิ วงกระเพอ่ื มขน้ึ แลวกจ็ ะขยายใหญอ อกไปโดยทเี่ ราไมอ าจ ประมาณวาจะกนิ อาณาเขตกวางขวางเพยี งใดกวา จะส้ินสดุ การไลต วั ของระลอกคลืน่ การฝก ใหท านแบบไมเ ลือกหนา นั้น จติ ไมรูวา ทานตกไปถงึ มอื ใครบา ง อาจเปนผทู ุศีลหรอื มีศีล อาจเปน คนนอกศาสนาหรือในศาสนา อาจเปน ผหู วงั ละกามหรือยังหวงกาม อาจเปนผูปฏบิ ัติตรงทาง เพือ่ บรรลุมรรคผลหรอื เปนผูไมมีความรเู รอื่ งมรรคผลสูความพน ทกุ ขเลย สาระอยูที่ ‘จติ คดิ ใหไมจาํ กัด’ ก็ จะใหผ ลเปนอนนั ตต ามประมาณแหง เจตนา ตรงนจี้ ะเปน จดุ สําคัญอกี จดุ หนึ่งท่ีทําใหเราเหน็ ความสาํ คัญของการต้งั จติ ขณะใหท าน เครื่องของ เหมอื นกัน แตตั้งจติ ไวต า งกัน กอ็ าจใหผ ลเปนคนละเรือ่ ง บางคนเฝาคดิ อยแู ตว า ทําอยางไรหนอจึงได ทาํ บุญใหญก ับพระอรหนั ตผบู ริสทุ ธปิ์ ราศจากกเิ ลส บางคนกย็ ึดม่ันถือมัน่ ดว ยความศรัทธาเชอ่ื ถือสว นตวั วาทา นที่เราเคารพนา จะเปน พระอรหนั ต กข็ อใหดูเรอ่ื งของพอคาฟน นามทารกุ ัมมิกะ ทารุกัมมกิ ะเขาเฝา พระพทุ ธเจา ในครง้ั หนงึ่ และคร้ังน้ันพระพุทธองคท รงตรสั ถามวา เธอยังทําบุญ ทาํ ทานอยูบางหรือไม ทารุกัมมิกะกราบทูลวาเขายังทําบุญทาํ ทานอยู และเปนการถวายทานแดพระ อรหนั ตผ อู ยปู าเปนวตั ร ผเู ทีย่ วบิณฑบาตรเปนวัตร ผนู งุ หมผา หอศพเปน วตั ร นัน่ หมายความวา ทารกุ ัมมิกะตดั สินพระอรหนั ตจ ากวตั รปฏบิ ัตทิ ่ีทาํ อยูเ ปน ประจาํ ภกิ ษใุ ด เครงครดั เขม งวด อยูในปาเขา หาขา วดว ยลําแขง (คือไมใชเอาแตร อรับนมิ นต) และใชเครอ่ื งนุงหมแบบ มักนอ ย คือพระอรหนั ตส ําหรบั เขา พระพุทธเจา ปรารถนาจะสงเคราะหท ารุกัมมิกะและบุคคลผไู มรู ท้ังหลาย จงึ ตรสั วา ดูกรพอคา ฟน เธอเปน ชาวบา น บรโิ ภคกาม อยูครองเรือน นอนเบียดเสยี ดบตุ ร บรโิ ภคจนั ทน แควน กาสี ทดั ทรงดอกไมข องหอมและเครื่องลบู ไล ยินดีในเงินทองอยู จงึ ยากที่จะทราบวา ภิกษใุ ดเปน พระอรหันต ดูกรพอคา ฟน ถาแมภ ิกษซุ ง่ึ ถือการอยปู าเปนวตั รนน้ั เปนผฟู ุงซา น ถอื ตัว เหอ ปากกลา พูดพลา ม มีสติเลอะเลอื น ไมม สี มั ปชัญญะ มใี จไมต งั้ มนั่ มจี ติ พลงุ พลาน ไมสํารวมอนิ ทรีย เมื่อเปนอยา ง นี้ ก็สมควรถกู ติเตยี น นอกจากนัน้ พระพทุ ธองคยังตรสั จาระไนโดยพิสดาร สรุปความวา จะอยูปา หรอื อยบู า น จะ บิณฑบาตหรือรบั นิมนต จะใชผา หอ ศพหรอื รบั จวี รท่ีชาวบานถวาย ไมใชประเดน็ สําคญั เลย สําคัญท่ีจติ อันเปนของภายใน วาดหี รอื ไมด ี ถาจิตดแี ลว ทา นจะมีวัตรอยางไรก็สมควรแกก ารสรรเสริญทง้ั สิน้ และในเมอ่ื ชาวบานผูบรโิ ภคกามไมอาจรูตนื้ ลกึ หนาบางอันเปน ของภายในจติ ของภิกษไุ ด ดังนจ้ี ะ ควรทําเชนไร? พระพุทธเจา ตรสั สรุปวา ดูกรพอคา ฟน เธอจงใหส ังฆทานเถิด เมอื่ เธอใหส งั ฆทานอยู จติ จกั เลื่อมใส และเม่ือเธอเปน ผูมจี ติ เลอื่ มใส เม่อื ตายไปกจ็ ะเขาถึงสคุ ตโิ ลกสวรรค
๖๕ คําแนะนําของพระพุทธเจานัน้ มุง ประโยชนส งู สดุ เสมอ ทา นไมใ หพอคา ฟนคดิ แบบใจแคบอยูวา จะตองถวายพระอรหนั ต (ตามแบบฉบับการยดึ มั่นถอื ม่ันของชาวบานซง่ึ ไมส ามารถรวู าระจติ ผอู ืน่ ) แต แนะการตงั้ จติ คดิ เล่อื มใสในการถวายสังฆทานแทน เพราะเปนประกันวา จะตอ งไดบ ุญใหญห ลวงเสมอ ไมวาสังฆทานนั้นจะโดนตวั หรอื ไมโ ดนตัวพระอรหันต โดนตวั หรอื ไมโ ดนตวั ผูปฏบิ ตั ิดปี ฏบิ ัตชิ อบ จะเห็นวาระหวางการใหแบบเจาะจงกับการใหแบบไมเลอื กหนา น้ัน การใหแ บบไมเลือกหนา มีผล ใหญกวา อยา งประมาณมิได และการใหกบั มนุษยผดู าํ รงชีวิตเพือ่ ละกาม สละกเิ ลสเพื่อความพน ทกุ ขน น้ั จดั เปนการใหก บั จติ วญิ ญาณที่มีความสูงสง เหนอื กวา การใหกับบคุ คลประเภทอน่ื หรือส่งิ มชี ีวิตอน่ื กลา วโดยรวบยอดคอื สังฆทานเปนยอดแหงทาน เปนสวนขยายผลอันเยีย่ มยอดถึงท่สี ุด แตยุคเรามักสบั สนเกีย่ วกบั สงั ฆทานกันมาก เชน มีขอ สงสยั วาอยางไรจึงเรยี กสังฆทาน การถวาย สังฆทานอยางถูกตอ งมีพธิ รี ีตองอยา งไร ถวายแลว ตอ งกรวดน้ําใหใคร ฯลฯ กข็ อกลา วรวมๆไวใ นท่นี ีเ้ พอื่ เปนแนวทางตดั สนิ วาเราทาํ สังฆทานไปบางหรือยัง ๑) ของที่ถวายอาจเปน อะไรกไ็ ด แตควรเปนปจจัย ๔ ไดแกอาหาร เครอ่ื งนุงหม ยารักษาโรค ท่ี อยูอาศยั เพื่อความสะดวกในการบําเพ็ญสมณธรรม เร่อื งนาอหี ลกั อเี หล่ืออยูตรงท่ีของแบบน้คี นใชไมไ ด ซ้อื คนซ้อื ไมไดใ ช คนซื้อเลยไมร วู าควรซอ้ื อะไรบา ง เวน แตเ ปน ผูเคยบวช หรอื ไปมาหาสู ปวารณา ตัวรบั ใชพ ระ จัดหาของใหพระตามประสงคเ ปน ประจาํ ถึงคอยรเู รอื่ งเครอื่ งของอันควรถวายหนอ ย ในท่ีนี้ ขอแนะนําเฉพาะขอบเขตของปจจัย ๔ เบอ้ื งตน - อาหาร: จะเปนของคาวหวานอยา งไรก็ไดไ มจํากัด แตข อใหท ราบวาพระพทุ ธเจา หา มพระไมใ ห ฉนั เน้ือมนุษย เน้อื ชา ง เน้อื มา เน้อื สุนัข เนอื้ งู เนอื้ สิงโต เนอ้ื เสือ และเน้ือหมี - เครื่องนงุ หม: ไดแ กผ าไตรจีวร - ยารกั ษาโรค: ถาไมท ราบวา มียาใดจาํ เปนมาก ก็อาจซอ้ื ชุดยาสามญั ประจําบา นกลอ งเลก็ หรือ กลองใหญไ ด - ท่อี ยูอาศัย: คงมีนอ ยคนทฐ่ี านะเอ้อื อาํ นวยพอจะปลูกกุฏหิ รือซอื้ ที่ดนิ ใหพ ระดว ยกําลังของ ตนเองตามลําพัง จะใชว ธิ ีทยอยบริจาคตามตูท่วี ดั เปด รับก็ได ตามปกตถิ าถวายแบบชาวบานธรรมดาก็อาจมีเครื่องของสําคัญและจาํ เปน ในชวี ติ ประจาํ วันเชน สบู ยาสฟี น แปรงสฟี น แชมพู ใบมีดโกน ผงซักฟอก นอกจากนน้ั จะเสริมอะไรเขา ไปกใ็ หเ ปน ไปตาม อธั ยาศยั ขอใหเ พงประโยชนเพ่ือการดาํ รงชีวติ เปนปกตสิ ขุ เปน หลกั การซอื้ ของดว ยอาการหยิบฉวยถังท่ี ใสข องไวแลว นัน้ ใจจะไมรูถงึ ประโยชนของของแตล ะช้ิน และโดยมากปจ จุบันมกี าร ‘จับยดั ’ ของคุณภาพ
๖๖ ตาํ่ แบบมั่วๆนํามาวางขายแกผ ูไ มท ราบเบ้ืองลึกเบื้องหลัง ฉะน้นั เดินเลอื กของตามซเู ปอรมาเก็ตเอาเอง ไดเปนดีท่สี ดุ ๒) คาํ วา ‘ถวายสังฆทาน’ หมายถึงการถวายแดหมสู งฆโ ดยไมเจาะจงวา จะใหแ กพระรปู หน่ึงรปู ใด คือกาํ หนดใจไวว า ของทถ่ี วายนจี้ ะมีพระรูปใดเปน ผูนาํ ไปใชสอย กส็ ุดแทแตจะมีการแบงสรรปน สว นกนั ในหมูข องพวกทาน ตามหลักฐานในพระไตรปฎกทน่ี างสภุ ทั ทานมิ นตพระเรวตะและภิกษุอนื่ อีก ๗ รปู มา รบั ภตั ตาหาร เดิมทีทานน้ันเปนทานแบบเจาะจง ไมเปน สังฆทาน พระเรวตะใหน างสภุ ัททาต้งั จิตเสีย ใหมวาน่ีคอื การถวายแดหมูสงฆ คือดแู คผ า เหลอื ง ไมตอ งดหู นา เทา น้นั ทานแบบเจาะจงก็เปลีย่ นเปน สงั ฆทาน คอื ใหแบบไมเลือกหนา ทันที ซ่งึ ก็จะมอี านิสงสต า งกนั เปน ลนพน เพอ่ื ใหเหน็ ภาพงายข้นึ ขอยกตัวอยางวาถานมิ นตพ ระ ๑๐๐ รูปมารบั สงั ฆทาน โดยท่ีเรารูจักพระ ทัง้ ๑๐๐ รปู นน้ั และกําหนดจาํ เพาะวา ของของเราจงเปนของพระเหลาน้ีเทาน้ัน น่ไี มเรยี กวาเปน สงั ฆทาน แตห ากตอนใสบ าตรตอนเชา มใี จคิดถวายแดส งฆโดยไมเ ลือกหนา ไมท ราบวา จะเปน พระรปู ไหนโคจรมา รบั อยางนเ้ี รียกวาเปนสังฆทาน อยางไรก็ตามสังฆทานที่นาํ ไปใหถ งึ ที่นนั้ มผี ลมากกวา เพราะสะทอนใหเ หน็ วามีใจศรัทธา มีความ เคารพในสงฆ มีจติ คดิ อนเุ คราะหไมอ ยากใหท า นลําบากเดนิ ทาง ขอ น้ีขอใหทราบไวเทา นนั้ วา จะนมิ นต พวกทา นมารับที่บา นหรอื ไปถวายเองไมส าํ คญั แตสําคญั ท่ีใจไมเ ลอื กจาํ เพาะเจาะจงเปนหลกั ๓) คําวา ‘สงฆ’ หรอื ‘สงั ฆะ’ นน้ั จะมุงหมายเอาการชุมนมุ ภิกษุต้งั แต ๔ รปู ขึ้นไป ทตี่ องเปน ตัวเลขน้เี พราะสามารถประกอบสงั ฆกรรมไดตามกําหนดทางพระวนิ ยั ตา่ํ กวา นจ้ี ะประกอบสงั ฆกรรม ไมไ ด อยา งไรก็ตาม หากไปถงึ วดั แลว หาพระไดเ พยี งรูปเดียว จะถวายฝากทานไวโดยมีเจตนาใหของ เหลา นัน้ เปน สมบัตขิ องสงฆจะไดหรือไม? ตอ งตอบวา ได เพราะกรรมทกุ อยา งตัง้ ตนทจี่ ิตคิด จิตคดิ อยา งไรสาํ คญั ทส่ี ดุ ตวั อยางท่ีชัดเจนสาํ หรบั การถวายแบบไมเ ลือกหนา ไมเลือกจาํ นวนชัดๆไดแกการปลูกกฏุ เิ พื่อ เปน ท่ีอยูของพระและสามเณร โดยไมส นใจวาพระหรือเณรใดจะไดมาอาศัยอยูบาง ขอเพียงกาํ หนดไวว า ใหอ ยูใ นเขตวัด และพระเณรใดจะมาใชประโยชนไ ดก น็ บั วาสมประสงคแ ลว ๔) เรอ่ื งพธิ รี ตี องในการถวายสงั ฆทาน อยา งเชนการกรวดนํา้ นั้น ไมไดม ผี ลใหก ระบวนการถวาย สมบรู ณหรอื บกพรอ งแตอ ยางใด ตามธรรมเนยี มอันเปนขอวนิ ัยสงฆนนั้ ตองมชี าวบา นกลา วถวายและ ประเคนอยางเปนกิจจะลกั ษณะ และทา นรับประเคนกับมอื หรอื ใหผแู ทนรับไวเทานน้ั พดู งา ยๆฝา ย ชาวบา นผูใหไ ดถ วายสังฆทานโดยอาการครบ ๓ คือดว ยใจคดิ ดวยปากเอย วาจา และดวยกายยกของ ประเคนแลว ถอื วา สมบรู ณท ี่ตรงนั้น อยา ไปกังวลเรอ่ื งความตางระหวา งธรรมเนยี มของแตละวดั อยา ไป
๖๗ พะวงวา เราทอ งบทสวดถวายไมชาํ นาญ ปจ จุบนั พระทานมักชวยเหลือดวยวธิ ตี า งๆ เชน เตรียมหนงั สอื มนตพ ธิ ใี ห หรอื สวดนาํ ดว ยตวั ทา นเองบาง นอกจากน้ียังมขี อ แนะนําพิเศษเพือ่ ใหก ารถวายสังฆทานใหผลรวดเรว็ และหนักแนน ชนดิ เห็นทนั ตาในปจจุบนั คือลองตระเวนถวายไมเลือกท่ี เพือ่ ใหจิตเปด แผอ อกไปเตม็ ทไ่ี มอ ดึ อดั คับแคบ ขอแนะให กําหนดบานตนเองเปน ศูนยก ลาง แลวกําหนดวดั ทางทิศเหนือ ทศิ ตะวนั ออก ทิศใต และทิศตะวนั ตกให ครบ ๔ ทิศ จากน้ันตระเวนถวายสังฆทานวัดละ ๔ ชุด เวนหา งไมเ กินแหงละอาทิตย จะรสู ึกถงึ ความ สมดลุ แหงจติ ทก่ี ระจายไปโดยปราศจากความลําเอยี ง ไมต ดิ ท่ี ไมเกาะเกีย่ วกบั พระรปู ใดรูปหน่ึง ที่ตรง นน้ั จะรูสึกถึงความหมายของการถวายทานแดสงฆข ึน้ มาจริงๆจงั ๆ รวมทงั้ สัมผัสความสวา งไสวแหง กอง บุญอนั เรืองโรจนโ ชตชิ วงออกมาจากภายใน กรรมทที่ าํ ใหเ กดิ ความตางระหวางคนรวย แมจะเปน บคุ คลร่ํารวยเหมือนๆกนั แตคนรวยก็ประสบปญ หาเกีย่ วกบั ทรพั ยสินแตกตางกัน ออกไปมาก บางทีชดั มากจนเกนิ กวาจะเชือ่ วา เปน ความบังเอญิ ขอจําแนกเปน หลกั ๆตามทสี่ งสัยกนั ทัว่ ไปดงั น้ี ๑) ความรวยแบบไดมาอยางที่คาดคดิ บางคนที่ไดรับฉายาวาเปนพอ มดในวงการธุรกจิ การเงิน เพราะเปน ผูม ีสายตาแหลมคมราวกับมตี าทพิ ยรู อนาคต พยากรณถกู ไปหมดวา สถานการณจ ะเปนอยา งไร พลิกผนั ไดแ คไ หน ทําใหล งทุนแทบไมเคย พลาด เปนผชู นะตลอดกาลในเกมการเก็งกาํ ไร ความรวยชนดิ นีเ้ ปนผลมาจากการอยูใกลผทู รงคุณเชนนักบวชในลทั ธิหรอื ศาสนาทีเ่ พยี รทาํ ความ ดี มีใจพยายามพรากจากกาม แลว เมอ่ื ทานขอกใ็ หตามท่ีทา นขอ หรอื บางทีกม็ ใี จนึกครึ้ม ทานขอแคสบิ แตเ กดิ อยากใหเ ปนรอยเปนพนั อยางน้ีผลยิ่งไพบูลย คอื เกง็ กําไรไวป ระมาณหนงึ่ ผลออกมากลับทว ม ทนจนขนลุก หากทําทานแบบใจใหญเปนคร้งั ๆก็ไดป ระหลาดใจเปน ครั้งๆ หากใจใหญอ ยเู สมอกไ็ ดผ ล เสมอๆ สวนพวกท่ีอยใู กลนักบวชดๆี แลวไมเ คยใหต ามทพี่ วกทานขอ กม็ ักทํามาคาขายไมคอยขนึ้ คดิ อะไรสมเหตุสมผลแคไ หนกไ็ มไ ดอยางใจนึกสักเทา ไหร นอกจากนัน้ ยังมคี วามรวยแบบปานกลางหรือคอนขา งสงู ท่ีไดมาจากการเปนลกู จา งทีก่ ินเงินเดือน ประจาํ สม่าํ เสมอ ความรวยประเภทนีเ้ ปนผลมาจากการใหท านอยางสมาํ่ เสมอ หากเปน ทานในสตั วห รอื ผตู ่าํ ตอย บญุ จะสงใหไ ดง านดีพอควร แตห ากเปน ทานในนกั บวชผทู รงศลี บุญจะสงใหม ีตําแหนงหนาท่ี การงานระดบั สูง ตอ ใหการศึกษาตํ่ากไ็ ดเ งินเดอื นดๆี สงู เกินระดบั เฉล่ียไปมาก
๖๘ ๒) ความรวยท่ไี มอาจพยากรณความแนนอน บางคนเจอกบั เหตุการณทาดีทีเหลวเปน ประจาํ นกึ วาจะไดก ลับไมได ไมนึกวา จะไดก ลับได ขนาด ทว่ี า แนๆ เชน ฝายการตลาดของบางบรษิ ทั วางแผนอยางดิบดี ใชท ุนรอน ใชเวลาวจิ ัย ใชก าํ ลงั คน มากมาย แตทา ยทสี่ ุดกลับตอ งงุนงงกับพฤติกรรมของผูบ ริโภคตวั จริง วาเหตใุ ดจึงไมเหมือนกลุม ตัวอยางท่ีใชในการวจิ ัยเอาเลย พูดงายๆพอสนิ คา ออกวางตลาดจริงเจงไมเปน ทา ทง้ั ที่ตอนทดลองกบั กลุม ผบู ริโภคตวั อยางแลวชอบใจกันมากมาย แตบ างทีนึกวา ทําสนิ คา ขัดตาทัพไปพลางๆ ลงทุนนอ ย ไม หวงั กําไรตอบแทนมาก กลับมีใครตอใครแหซ ื้อกนั ลน หลามชนิดมดื ฟามวั ดนิ ความรวยชนดิ น้เี ปนผลมาจากการเปน นสิ ยั ไมอ ยกู ับรองกับรอย โดยเฉพาะเกีย่ วกบั ความคิดให ทาน บางทีหลอกใหค นเขารอเกอเลน เสยี อยางนนั้ บางทีโลเลกลับไปกลบั มาเด๋ยี วอยากใหเ ดี๋ยวไมอยาก ให บางทีนกึ อยากใหดใี จหรอื ประหลาดใจกเ็ ทกระเปา ใหแทบเกล้ียง บางทีก็สาํ นึกเหน็ ขนึ้ มาวา ไมควรผิด คาํ พูดกับคนอน่ื ความคิดทีเ่ ปล่ียนไปเรื่อยๆไมอ าจพยากรณไดน้ี สง ผลชดั ในชาตทิ ี่ผลทานงอกเงย หรือ ในชาติท่เี ปน พอคา ผลกําไรตอบแทนเอาแนเ อานอนไมไ ด สว นความรวยท่แี นนอนและสามารถพยากรณ ไดจ ะมาจากการทําทานแบบพดู คําไหนคาํ นน้ั หรือกระท่งั คดิ อยางไรทําตามนน้ั ซ่ือสตั ยแ มก ระทงั่ กับ ความคดิ ของตวั เอง อยา ตองกลา วถึงเม่อื ใหสญั ญากบั ผูอื่นไว ๓) ความรวยทไี่ ดม ายาก บางคนตองลําบากมากกวาจะรวยได เรยี กวา หืดจับ หรือรอจนแกกวาจะไดล้มิ รสของความมานะ พยายามทั้งชีวติ ความรวยชนดิ นเี้ ปนผลมาจากความขยันทาํ งาน หม่ันเกบ็ ออม และมีสติปญ ญาเพยี งปานกลาง หรือเลก็ นอ ยในการทาํ งาน แตอ ดตี ชาตเิ คยเปน คนตระหนถ่ี ่เี หนยี ว ไมค อ ยทําบญุ สุนทาน กวาจะทาํ แต ละทียากเย็นแสนเขญ็ อาจทําเพราะเสยี ไมไดที่โดนคนตื๊อ หรอื อาจทาํ เพราะสงสารใครจับใจจริงๆ แตขอใหเขาใจดวยวาถาเคยถงึ ขน้ั ตระหนี่ระดับพาล ดแี ตกีดขวางญาติพน่ี องที่อยากทาํ ทาน พูดจาถากถางใหค นเขาเสียกําลังใจไดล งคอ อนั นี้ไมใชแ คยากทจี่ ะรวย แตจะเขาข้นั เกิดมายากจนขน แคน หาเสือ้ ผาและเครื่องอยูไดลําบาก หาความสนกุ สนานบนั เทงิ เริงใจไดยาก พดู งา ยๆวา ถาโชคดเี ปน มนุษยก ต็ องระเห็จไปอยูแ ถวๆเอธิโอเปยโนน หรือถงึ มีสิทธ์เิ กิดในแดนศิวิไลซกอ็ าจตองเดนิ เทา เปลา อยู ริมถนนเปนสว นใหญ
๖๙ ๔) ความรวยที่ตองเกลอื กกลว้ั กบั ธุรกิจเลวรา ยหรือคนรายๆ บางคนร่าํ รวยมากก็จรงิ แตท งั้ ชวี ิตไมคอยเปนสขุ กับเงินทองขาวของที่มี เพราะมวั แตเกรง็ ใจตอ ง คอยระแวดระวังวาอาจถกู ลอบสังหารไดทกุ เมอื่ ทั้งจากคแู ขง ทเ่ี ปน มาเฟย หรอื กระท่งั คนใกลชิดท่อี าจ เปน หอกขางแคร เขาอาจเกดิ มาทา มกลางธรุ กิจสกปรก เชน คาอาวธุ คาสรุ า คา ยาพษิ คา ชีวติ สัตวหรอื มนุษย ความรวยชนดิ นี้เปนผลมาจากการทีเ่ คยยุงเก่ียวกบั ธรุ กิจสกปรกเทือกเดยี วกนั มากอน เมอ่ื ใช กรรมในอบายภูมิแลวยงั พอมบี ุญมาเกิดใหมในภพมนุษย ก็จะตอ งเวยี นวา ยในวงจรอบุ าทวเดมิ แบบหนี ไปไหนไมรอด เปนที่นา สงั เกตวา คนในแวดวงธรุ กจิ ท่ีแปดเปอนมลทนิ นั้น ไมใ ชวา มจี ติ ใจเลวรา ย ขาดสาํ นึกผดิ ชอบชั่วดเี หมอื นผูรายในหนังเสมอไป ตรงขา ม บางคนชอบทาํ บุญ และมีใจดน้ิ รนอยากเปนคนดีในสงั คม อยางมาก บางคนพยายามชว ยเหลอื สงั คม ทาํ บุญสรางวัดวาอารามใหญโต เปนการชดเชยความรูสกึ ดานลบท่ีทําอาชีพอันเปนบาป ผลบุญทเี่ ขาทาํ ในระหวา งมือเปอ นบาปน้ัน สง ผลใหร าํ่ รวยไดในชาติ ตอๆมา แตม ขี อ แมว าตองไปอยูทา มกลางธุรกจิ ดบิ ๆเถอ่ื นๆรา่ํ ไป อกี ประการหนึง่ ความรวยชนดิ นอ้ี าจเปน ผลมาจากการใหท านที่ไมบรสิ ทุ ธิ์ กลา วคือของท่ีไดม าให ทานหรือถวายสงั ฆทานนั้นไดมาโดยไมสุจริต อยา งเชนตาํ นานโรบินฮดู ปลนทรัพยคนรวยมาแจกจาย คนจนอะไรทํานองนน้ั ๕) ความรวยที่ไดม าแบบลาภลอย บางคนเกดิ มายากจน แตมกั มลี าภลอยประเภทซือ้ หวยรวยลอตเตอรี่ หรืออยๆู ก็มคี นตกรางวลั ให ดวยเหตเุ พียงทาํ ดีเล็กๆนอ ยๆแลว เปนที่ถูกอกถกู ใจของผูมบี ุญหนักศักดใ์ิ หญ หรอื บังเอิญเขาตา กรรมการอยา งไมค าดฝน ความรวยชนดิ นมี้ าจากการใหทานแบบไมไดต้งั ใจไวก อน เชน เดนิ ไปเจอขอทานในตางถ่ินกค็ ดิ อยากใหเศษสตางค หรอื เดนิ ทางกลางปา พบพระธุดงคถ ึงกบั นําอาหารทีเ่ ตรียมมาเพ่ือตนเองถวายทา น หมดแบบไมเ สียดมเสยี ดาย ทานชนิดนีเ้ ปน การใหแบบทส่ี ง ลาภลอยใหค นอนื่ จึงสะทอนกลบั มาเปน ลาภ ลอยไมคาดฝน เชนกนั ชาวบานปาทอ่ี าศยั อยใู นเขตพระธดุ งคโ คจรเปน ระยะมกั ไดทาํ บญุ ประเภทน้ี คอื รอยวันพันปอาจ ไมค อ ยชอบทําบุญทาํ ทาน หรือขาดโอกาสทาํ บุญทําทาน แตปะเหมาะเคราะหด เี กดิ เจอพระธดุ งคทาน ผานทางมา แลว มีใจปลาบปลื้มยินดี ขนขา วของท่มี ีติดตวั ใหทา นมากท่ีสดุ เทาที่จะมากได หากเผอิญ พระธดุ งคท านเปนผูสําเร็จธรรม ก็มกั ไดผลเปน ลาภลอยกอ นใหญเชน ลอตเตอรรี่ างวัลที่ ๑
๗๐ เฉพาะกรณีชาวบานปา ทําบุญกับพระธดุ งคน้ี หากเห็นพระแลว เกดิ จติ คดิ เลอ่ื มใสอยากทาํ ทาน ทนั ที ก็มกั ไดล าภลอยต้ังแตต นวัยและเปนลาภใหญ หากเหน็ แลวคดิ ชง่ั ใจอยเู ล็กนอ ยวาจะใหดีหรอื ไมใ ห ดีจากนนั้ จงึ ถวาย ก็มกั ไดลาภลอยประมาณกลางวัยและเปน ลาภปานกลาง แตห ากเห็นแลว ชัง่ ใจอยูนาน วาจะเอาอยา งไรกับพระรปู นจ้ี ากนัน้ จึงถวาย ก็มักไดล าภลอยเอาปลายชวี ติ และเปน ลาภเลก็ นอ ย ๖) ความรวยทท่ี ําใหก ลายเปน โรคไมรูจักพอ หลายคนรวยก็แลว ประสบความสําเรจ็ ทางธรุ กจิ สมํา่ เสมอกแ็ ลว จับอะไรเปนทองไปหมดก็แลว แตยังไมอ ิ่มไมพอ เปนทกุ ขทางใจอยูไมขาด กลัวมีจะหมด กลวั ธรุ กจิ ไมท าํ เงินเพ่ิม กลัวความลมเหลวใน อนาคต ฯลฯ ในหมเู ศรษฐีจะมีโรคทางใจชนดิ นี้อยเู ปน ปกติ แตคนฐานะตา่ํ กวาจะคาดกนั ไมถึงวาอยางน้ี ก็มดี ว ย ความรวยท่ีเปนเหตุแหง โรคทางใจน้ี เปนผลมาจากกรรมทง้ั ปจจุบันและอดีต วา กันเรอ่ื งกรรมใน ปจ จุบนั กอ น ตั้งตนจากความโลภธรรมดาๆ คือใจคนเราสว นใหญม ักละโมบเกินตัว อยากมเี กนิ กวาทมี่ ี อยูเปน ปกติกนั ทงั้ น้นั จากกฎธรรมดาขอน้ีจะเปนคําตอบวา ทาํ ไมมีแลว ไมรจู กั พอเสียที ตอใหค รองโลก ทัง้ ใบก็อยากไดด าวองั คารไวในมืออีกสักดวง! ความโลภแบบไรข ีดจํากดั นัน้ เปน ผลมาจากการเปน คนไมร ูจักให ไมค ิดเฉลีย่ เงนิ ไปอปุ ถัมภสังคม หรอื ไมร จู ักสละแรงกายแรงใจไปชว ยคนอน่ื เสยี บาง หรือบางทที ํากจ็ รงิ แตไมพ อดสี ัดสว นกบั ทรัพย สมบตั ิท่มี ี จงึ ไมเ กดิ ความชมุ ฉา่ํ เบกิ บานใจอยางแทจริง เพราะทีใ่ หไปเปนแคเ ศษเดนของตนเทานนั้ วา กันเร่อื งกรรมในอดีตชาติ ไดแกทานที่เจตนาหวังผลกาํ ไรตอบแทน หรอื เจือดว ยความคิด แกง แยงชิงดี หรอื เจอื ดว ยความอยากเอาหนา พดู รวบรัดสั้นๆไดว า ถา ใหทานบนพ้นื ฐานของความโลภ เปน ประจาํ กจ็ ะทาํ ใหรวยจรงิ แตไดโรคทางใจพกพามาเปน ของแถมดวย ทางท่ีดีถา รูตวั วามเี ช้อื หรอื มีนิสัยอนั เปน เหตขุ องโรคทางใจ กค็ วรอธษิ ฐาน ขอใหสละความโลภได เหมือนสละทรัพยสง่ิ ของ หรือเหมอื นถม เสลดออกจากปาก ไมห วงั ผลตอบแทนใดๆ อยากทําทานชะลาง สงิ่ โสโครกทางใจประการเดยี ว พอฝก ใหท านดวยอาการเชนนี้ไปเรอ่ื ยๆจะพบความนาอศั จรรยยงิ่ วาโรค ทางใจไมรูจกั พอนน้ั ละลายหายสญู เปนปลดิ ท้ิง
๗๑ ๗) ความรวยทีถ่ งึ ความหายนะดวยอุบตั ภิ ยั ตางๆ บางคนรวยแลวไมเปน สุขเพราะมีเหตุท่นี าเห็นใจ คอื สมบตั ิพัสถานมักไมคอยอยูดี ตองมีอนั เปน ไปตา งๆกอนกาลอันควรเสมอๆ ดวยเหตุอนั สุดวสิ ยั ควบคุมปอ งกนั ไมไ ด ความรวยทมี่ ที รัพยส นิ สําคญั ๆถงึ ความวบิ ัตินั้น มาจากการท่เี คยลักทรัพยม ากอน ถาเคยลัก ทรพั ยเ ลก็ ๆนอยๆ ทรพั ยส ินก็จะประสบความวิบัตเิ พยี งเลก็ นอย แตถาลักทรพั ยแบบทีท่ ําใหเ จา ของ เดือดเนอ้ื รอนใจ ทรัพยสนิ กจ็ ะประสบความวิบตั ิอยางมโหฬาร สําหรบั คนรวยทร่ี วยทีไรแทบหายนะดว ยอุบตั ภิ ยั ทุกที ควรสนั นษิ ฐานวาเคยปลนคร้งั ใหญม ากอน อาจในรปู ของการปลนชาตแิ บบนกั การเมือง หรอื อาจในรูปของการเคยยักยอกทรพั ยข องวัด เพราะกรรม ทีท่ ํากับประชาชนหรอื กับวัดนัน้ เวลาเผล็ดผลแลวจะหนักหนว งและรอนแรงมาก ใหผ ลยดื เยอ้ื ราวกับไม มีวันสนิ้ สดุ นบั เปนเรื่องนา เสยี ดาย เพราะทร่ี วยไดนัน้ ตองอาศัยเหตปุ จจยั ประกอบกันหลายอยาง เมือ่ เกิดในชาติทจ่ี ําไมไ ดว าเคยฉอโกงประชาชนหรอื ยักยอกสิ่งศกั ดส์ิ ิทธแ์ิ ลว ยอ มงงงันทดทอ วาเหตใุ ด ทรพั ยท ีห่ ามาไดจงึ ไมอ าจต้ังอยูนาน บทสาํ รวจตนเอง ถาเรากําลงั รวยอยู กบ็ อกตนเองอยางม่นั ใจวาเปนเพราะความขยัน หมน่ั ออม ประกอบกบั ทาน และศลี ในอดตี ถากําลงั ยากจนกเ็ ปนตรงขา ม แตจ ะอยางไรไมสําคัญเทา กับวา เรากําลังสรางเหตแุ หง ความมั่งมีไวใ นอนาคตอนั ใกลและอนาคตท่ยี ืดยาวตอไปเบอื้ งหนาหรอื เปลา ๑) ถามตวั เองเหมอื นอยา งท่ีพระพทุ ธเจา ตรสั ถามทารุกัมมิกะ วาเรายังเปน ผทู ําบุญทําทานอยู หรอื ? ๒) หากเปน ผทู ี่ยงั ทําทานอยู ลองสํารวจวา เราใหด ว ยอาการทางใจอยา งไร วธิ คี ดิ ในการใหทาน เปนอยางไร ๓) ทบทวนดๆี วาเราเปน ผรู กั ษาศลี ไมเปนผลู กั ทรพั ย ไมเ ปน ผูฉ อ ฉล ไมเ ปนผเู ลง็ ละโมบคดิ เอา สมบัติผอู ่ืนมาเปน ของตนโดยมิชอบหรอื ไม?
๗๒ สรุป ผมู ีปญญาบางทานกลาวไวต ามจริงวาความจนเปน ตนทางแหง กรรมช่วั ไดมากมายหลายหลาก เพราะเมื่อจนกรอบก็ยากท่ีจะไดอยใู นสภาพแวดลอ มดๆี ยากท่ีจะไมเ จอสภาพบีบค้นั ใหทําผดิ คดิ ราย ยากทีจ่ ะหลีกหนีสง่ิ ยั่วยนุ านปั การ มีความโนมเอียงที่จะเลง็ โลภอยากไดข องจาํ เปน บา ง ของที่ยังไมมแี ต นามีบาง ตลอดไปจนกระทงั่ ของทไ่ี มตอ งมีแตเกิดอยากจะลองมีบา ง บางคนมองวา ความรวยเปน เรือ่ งนารงั เกียจ อาจหวั กาวหนาขนาดเปนผูนาํ ในการปฏวิ ตั สิ งั คมไปสู ระบอบการปกครองใหมใ หทุกคนมีสมบัติทจี่ ัดแบง ไวอยางเสมอภาค แลว ก็มักพบความจริงวา เปนไป ไมได จะมขี อจาํ กัดของระบอบการปกครองทีต่ อ งใหอํานาจบุคคลหรือกลุม บุคคลไวเสมอ ซงึ่ ถา เม่อื ใด อาํ นาจตกอยใู นมือทรราช เมอ่ื นน้ั อยาวา แตความเสมอภาค กะแคส ทิ ธใิ์ นการรองบอกวาฉนั กําลัง เดือดรอ น ฉันกําลังจะอดตายยังไมม ี ที่โลกเปน เชนน้กี ็เพราะเบ้ืองหลงั ความรวยความจนไมใ ชเกดิ จากความบงั เอญิ เกดิ ที่นน่ั ทน่ี ่ี แต สตั วโ ลกยอ มเปนไปตามกรรม ทุกคนมีกรรมเปนเผา พนั ธุ มีกรรมเปนผจู าํ แนกช้ันวรรณะ และความ ราํ่ รวยก็บันดาลข้นึ จากความสวา งของ ‘ทานจิต’ และ ‘ศลี จติ ’ เทานนั้ ไมม เี หตผุ ลอนื่ ใดนอกเหนอื กวา น้ี อายคุ นน้นั สัน้ เกบ็ ของไวก บั กายไดเ ดยี๋ วเดยี ว แตถาฉลาดในการเดนิ ทางไกล แจกส่ิงท่มี เี ปน สว นเกินใหก บั คนอ่ืนไป กระแสทานจะเปน กระแสธารท่โี อบอุมเราแบบไมรอยรัด และพดั พาเราไปบน เสนทางทเี่ ยอื กเยน็ ม่ังมศี รีสุขยืดยาวเกนิ อายุของกายนีไ้ ปมาก ดว ยความไมรทู ําใหค นทวั่ ไปเขาใจวาเกดิ หนเดยี วตายหนเดยี ว ความไมร ูท่ีฝงแนนนที้ ําใหเราคิด จะเอาๆทาเดยี ว เมือ่ พบพุทธศาสนาแลว ทราบเบาะแสของความอตั คัดขัดสนแลว กส็ มควรเปล่ียนแปลง วิธคี ดิ เสียใหม ไมตองถึงขนาดจะใหๆ ทา เดียว แตใหบางเพอื่ เปน เสบยี งไวเลี้ยงตวั ตอไปก็ยังดี
๗๓ Öบทที่ ๖ - เหตุใดจงึ มีสติปญญามาก? ถงึ แมเกดิ มาเปนคนสวยคนหลอ หรือตอใหมีฐานะดปี านใด หากไรซึง่ สตปิ ญญาความสามารถ แลว ก็เรยี กไดว า ‘มไี มครบสตู ร’ ลองนึกดูวา ถา มีอะไรๆดีหมด แตค ิดอา นไมทนั คนกอ็ าจเขาตาํ ราสวย แลว ถกู หลอกงา ย หรอื ถา รวยแลว ไมทันเกมธุรกจิ รปู สมบัตแิ ละคณุ สมบตั กิ ็คงไมชว ยใหมีความสขุ กับ ชีวติ ใหมเ ทาใดนกั เปนทถี่ กเถยี งกันมาชานานวา สติปญ ญามาจากไหน ถา บอกวา มาจากเชื้อของพอแมห รอื คนใน ตระกลู กล็ ืมได เพราะนัน่ จะไมใ ชค วามจริงสากล เนื่องจากบางคนฉลาดระดบั อจั ฉริยะในขณะทพี่ อแมมี สตปิ ญ ญาปานกลางหรือคอนขางตํ่าดวยซาํ้ บางคนก็บอกวาสติปญ ญาเปน ส่ิงทีเ่ พิม่ พูนไดด วยความรูและประสบการณ หรอื สะกดิ ใหถูกจดุ ความสนใจ กเ็ กิดการใฝใจเรยี นรู และเปนที่มาของการตอยอดปญญายง่ิ ๆขึน้ ไปได แตค วามเชือ่ นกี้ ไ็ มใ ช สัจจะสากลอีก เพราะบางคนเรยี นกีป่ ๆ ก็ยงั คงมไี อควิ เทาเดมิ ไมเปลยี่ นแปลงเลย เด๋ยี วน้เี วลามนุษยจะหาหลักฐานมาสนับสนุนความเชอ่ื ของตวั เอง กม็ กั ใชว ธิ กี ารทางวทิ ยาศาสตร ซง่ึ ก็ไดแ กก ารตรวจสอบวตั ถุอันเปน รปู ธรรมตา งๆ ตัง้ แตส มองจนถงึ ดีเอน็ เอ ความจรงิ คอื หยักสมองและ พนั ธกุ รรมอาจมีสว นชวยใหค นเราออกจากจุดเรมิ่ ตนตา งกนั แตส มองและพันธุกรรมเปนเพียงวิบากชนดิ หนึง่ หากปราศจากการตกแตงของกรรมแลว สมองและพนั ธุกรรมของทกุ คนจะตองเร่ิมตนเหมอื นกัน หมด ทกุ คนจะฉลาดเทา กัน เปนดอกเตอรไ ดเ หมือนๆกัน และโลกนี้ก็จะไมมคี วามแตกตา งทางปญ ญา หรือแมทางความคดิ อยูเ ลย ความตา งระหวา งปญ ญากบั ความฉลาด หากดใู นพจนานุกรม จะเหน็ วาปญญากบั ความฉลาดเปน คาํ แปลของกันและกนั ปญ ญาหมายถึง ความฉลาดทเี่ กิดจากการเรยี นและคิด สว นฉลาดหมายถึงการมีปญ ญาดี เพราะฉะนน้ั จะมองเปนคนละ ดานของเหรยี ญกไ็ ด แตเ พอ่ื ใหเปนที่เขา ใจความหมายและมองเห็นภาพกวางตรงกัน ก็ขอจาํ แนกนิยาม ของปญญากบั ความฉลาดไวดงั นี้ ปญ ญา หมายถึงความรอบรู ความรทู ว่ั ไมแคบจาํ กดั อยตู รงจดุ เลก็ ๆ ถารมู ากเร่อื งเดียว ถาม อยางอืน่ นอกเหนือจากนั้นแลว เปนใบ ก็ไมเ รียกเปน ปญ ญาไดเ ตม็ ปากเต็มคํา ท่ีมักไดยินกนั บอยใน โครงการพัฒนาชนบทไดแก ‘ภูมปิ ญญาชาวบา น’ ซง่ึ หมายถึงความรทู ไ่ี ดมาจากประสบการณ หาไมไ ด จากตาํ ราท่วั ไป เพราะถาหาไดจากตําราก็เรยี กวาลอกเลียนเขามา ไมตองใชป ญ ญาคิดคน อะไรขนึ้ มาเอง
๗๔ ความฉลาด หมายเอาความมไี หวพรบิ ดี ปฏภิ าณดี พดู งา ยๆวา แกป ญหาเฉพาะหนาไดท นั การณ ตรงนเี้ รามักเทนาํ้ หนกั ใหค วามสามารถในการรบั ขอ มูลจํานวนหน่งึ เขามาในหัว แลว เห็นความเชอื่ มโยง กลุมขอมลู เหลา น้นั ไดตั้งแตหนงึ่ แงมุมขึ้นไปในเวลาไมเ นนิ่ ชา ยงิ่ เห็นไดหลายแงมมุ โดยใชเ วลานอ ยลง เทา ไหร กน็ บั วาฉลาดกวา คนปกติมากขึ้นเทานั้น ตัวอยา งเชนนกั สบื เขา ไปในทเี่ กดิ เหตฆุ าตกรรมซง่ึ ไมม ี ใครรูเหน็ เหตกุ ารณจ ริง แตน ักสบื มองปราดไปโดยรอบ เห็นวตั ถตุ างๆ เห็นรองรอยการตอสู รวมทัง้ รับ ฟงการบอกเลาจากพยาน ก็อาจสรปุ ไดว า เกิดอะไรขน้ึ มีการตอสูแบบไหน คนรายใชอาวุธชนิดใด ฯลฯ อยางนเ้ี รียกวาความฉลาด บางทีไมตองเปนนักสืบอาวุโสทีผ่ า นประสบการณโ ชกโชนหลายสิบปเ สียกอ น ก็หวั ไวพอจะโยงอะไรตออะไรเองได คราวนี้ขอมองจดุ รว มระหวา งความมปี ญญากับความเปน คนฉลาด โดยมองเฉพาะขณะความรสู ึก ของจิตท่ีกาํ ลังมีปญญา และ/หรอื ความฉลาด ๑) ขณะนัน้ มสี ตริ ูเหน็ เรื่องใดเร่อื งหนึ่งแจม ชดั ตามจรงิ ไมผิดเพ้ียน ๒) ขณะน้ันทราบดวี า เร่ืองนนั้ ๆมอี งคป ระกอบสําคัญใดอยูบาง ๓) ขณะน้ันรูความสัมพันธร ะหวา งองคประกอบตา งๆเปน อนั ดี ในแงมมุ หนง่ึ หรอื หลายแงมมุ ๔) ขณะนั้นหากจําเปนตองแกปญ หา หรอื ตองคิดสรางสรรคส งิ่ ใหมท่ีไมเ คยปรากฏมากอ น ก็ สามารถโยงสิ่งตางๆเขามาถกั ทอเปน สะพานเขาถึงจดุ หมายปลายทางตามประสงค ยงิ่ ไดชอื่ วา เปนผมู ีปญ ญามากหรอื ฉลาดมากขน้ึ เทา ใด ก็จะยิง่ มีคุณสมบัตขิ องจิตดงั กลาวมากขึน้ เทานนั้ มองอีกแงห น่ึงตามนิยามที่ตางกนั เลก็ ๆนอยๆ คนมปี ญ ญามากอาจใชค วามรูทําใหเ กดิ ขอ สรุปท่ี เปน คุณยิ่งใหญ สวนคนฉลาดมากอาจใชเ วลาเพยี งส้ันๆในการแกปญหาเฉพาะหนา ฉะนน้ั ความมี ปญญามากกบั ความฉลาดมากอาจรวมอยูในคนๆเดียวกนั หรอื ตา งคนกไ็ ด เชนเสนาธกิ ารทหารใหญอ าจ เปนผูวางนโยบายทีส่ มบรู ณแบบซึ่งนาํ ไปสูชยั ชนะแบบเบ็ดเสร็จเดด็ ขาด แตอ าจตองใชเวลาพจิ ารณา ขอมูลเพอื่ วางแผนใหร อบคอบสักนิดหนง่ึ ไมอ าจคดิ คาํ นวณแบบปบุ ปบฉับพลันทันดวน เปนตน สมัยพุทธกาลเมือ่ กลา วถงึ ปญญา จะหมายถึงปญญาไดห ลายแบบ ซง่ึ อาจรวมอยูในคนๆเดยี ว หรืออาจมีคนละนดิ คนละหนอย เชนการมีปญญามาก การเปนคนเจา ปญญา เปน ผมู ีปญญาชวนใหราเริง มีปญ ญาแลน เร็ว มปี ญญาหลกั แหลม มีปญญาแทงตลอด มีปญญาแนนหนา มีปญญาไพบูลย มปี ญ ญา ลึกซึง้ มีปญ ญาดังแผน ดิน มีปญ ญาคมกลา มปี ญ ญาหาประมาณมไิ ด ชนิดของปญญาตา งๆเหลานล้ี วน บง บอกถึงสภาพจิตในขณะนั้นๆท้ังส้นิ ยกตัวอยางเชนบางคนสนกุ กับการคดิ เรือ่ งยากๆไดอยา งตอ เนอื่ ง กเ็ รยี กวา เปน ผูมีปญญาชวนใหร าเริง แตอ าจจะไมไ ดเปน ผมู ีปญญาคมกลา ประดจุ ดาบเหล็กที่สามารถตดั เครอ่ื งขวางขาดสองทอนในทนั ทีทันใด
๗๕ พอพูดถึงเครอ่ื งหมายหรอื สญั ลกั ษณแ ทนปญ ญานั้น หลายแหงมกั ใชตวั หมากรกุ กนั เปนสวนใหญ ทัง้ นเ้ี พราะเกมหมากรกุ ไดรับการยอมรับมานบั พนั ปวา เปน เกมที่ตอ งใชทางเลหกล ใชปฏภิ าณ ใช จินตนาการ ใชความคดิ สรา งสรรค รวมท้งั กาํ ลังสตอิ ยา งมากในการเอาชนะกนั เสนหของเกมนยี้ ิง่ ใหญ ขนาดทดี่ ึงดดู คนหัวดไี ปทุม เทชวี ิตทง้ั ชีวติ ใหก บั มนั แบบมืออาชพี และเมอื่ แขงกนั ระดับโลกสามารถลา เงินรางวลั กนั ไดเปน ลานเหรียญ คนฉลาดอาจเหน็ หมากรกุ เปน เครื่องวดั ความฉลาด คือยงิ่ ชนะมากก็ยง่ิ ฉลาดมาก แตค นมีปญญา อาจเห็นวาการหมกมนุ ครนุ คิดอยูกบั หมากรุกทง้ั วนั ทงั้ คืนตลอดชวี ิตนน้ั จัดเปน การถูกหลอกใหเ อาความ ฉลาดไปหมกมนุ และจมปลักอยางโงเ ขลาเสียมากกวา แทนที่จะเอาความฉลาดมาพัฒนาโลกใหด ขี น้ึ เพราะความจรงิ กค็ ือนกั หมากรกุ บางคนฉลาดขนาดเปนอะไรกไ็ ดท ่ีอยากเปน ตง้ั แตวศิ วกรขององคก าร นาซา ตลอดไปจนกระทั่งแพทยในทมี วจิ ัยพัฒนารักษาโรคเอดส แตฝายนักหมากรกุ ก็อาจเถยี งกลบั วาแลวการใชค วามฉลาดไปทางอื่นชว ยใหโ ลกนด้ี ขี ึน้ ไดส กั แค ไหน ไอนสไตนป ฏวิ ตั ิทฤษฎีทางวิทยาศาสตรดว ยความบรสิ ทุ ธใิ์ จ แตผลคอื โลกเราไดเหน็ อานภุ าพท่นี า สะพรึงกลัวของระเบดิ นิวเคลียร ๒ ลกู แรกในที่ฮิโรชิมาและนางาซากิ ยอดรวมคนตายทัง้ ทันทีและอกี ๔ เดือนตอ มาประมาณสองแสนคน ยังไมนบั ความบาดเจบ็ ทางกายและความเสยี หายทางจติ วญิ ญาณที่ ประมาณไดยากวา เทา นั้นเทาน้ี อกี ประการหนึง่ บางชาตเิ ชน รัสเซียและจีนทุมกําลังเงิน กําลงั คน และเวลาหลายทศวรรษเพอ่ื ชงิ ความเปนทีห่ นึ่ง ผชู นะจะไดรบั การยกยองใหเ ปนวีรบุรษุ ของประเทศ และคาํ พดู ของผูชนะอาจมีอทิ ธิพล กระทบแมการเมืองระดบั ชาติ ทั้งน้ีเพราะหมากรุกเปน เกมทางปญ ญาท่ีแขงกันระดับโลก หากชาตใิ ดควา ชัยไป หรอื ชาตไิ หนมีคนเกง หมากรกุ อยูมากๆ กแ็ ปลวาชาตนิ น้ั เปน เผาพนั ธุทีท่ รงปญญาเหนอื เผา พันธุ อน่ื เขามองกันอยางนี้จริงๆ จะเหน็ วา การใชปญ ญาหรือความฉลาดนน้ั เปน ไปไดทกุ ทาง แลวแตจ ะคดิ แลว แตจ ะตดั สินใจ เลอื กเอา เพราะทกุ ๆทางมีคุณคาของตัวเอง และอาจแฝงโทษของตัวเองไวก ไ็ ดท ั้งสิ้น หากมาตง้ั มมุ มองกันอีกแบบหนงึ่ คอื ทําอยา งไรจะใชป ญ ญาและความฉลาดทม่ี ีอยูทั้งหมดให เปน ไปเพือ่ ประโยชนสูงสดุ โดยไมแ ฝงโทษไวเ ลย กค็ งจําเปนตอ งมองไปโดยรอบ ตอ งหาใหเ จอ เสียกอนวาประโยชนส งู สุดคอื อะไร อยูท่ไี หน และจะอาศัยปญญาหรอื ความฉลาดมาชว ยใหเขา ถึงดว ย ทาใด ในความหมายของพระพทุ ธเจา บคุ คลผูจดั เปน บณั ฑิตหรือมปี ญญามากนัน้ คอื ผูท่ไี มคิดเพ่อื เบียดเบียนตน ไมค ิดเพ่อื เบียดเบียนผูอ่ืน ถา จะคดิ ก็คดิ เพื่อเกือ้ กูลแกต น เกอื้ กลู แกผูอ่นื และเกื้อกูลแก โลกทั้งหมดเลยทีเดียว
๗๖ ฟง ดูเหมือนงายๆและเปน ไปตามสามัญสาํ นึก แตถ า ถามคําถามเดยี วส้ันๆแคว า ‘การคดิ ไม เบียดเบียนตนเปนอยา งไร?’ ก็คงมีนอยเทา นอยที่ตอบถกู เหตุเพราะปญ ญาของชาวโลกสว นใหญถกู เบียดบงั ดว ยคลน่ื หมอกราคะ โทสะ โมหะหนาแนน กระทาํ การโดยมากเพือ่ รบั ใชร าคะ โทสะ โมหะ โดย ไมอาจทราบไดว ามกี ่กี ารกระทาํ ท่ีเผลอเบียดเบยี นตนเขาไปแลว โดยไมร ูตวั ส่ิงท่ีพระพทุ ธองคพ รํ่าตรสั สอนอยูเสมอน้ัน จะเรยี กวา เปน ‘วชิ ารตู ามจรงิ ‘ กไ็ ด คอื ทา นชี้ใหมองวา สงิ่ ใดคอื ประโยชน ส่ิงใดคอื โทษ สงิ่ ใดเปน ทางหลดุ พนจากเขาวงกตแหงความหลงไมรู กรรมทีท่ ําใหมปี ญญามาก พระพทุ ธเจา ตรัสวา บคุ คลบางคนในโลกนจี้ ะเปนหญงิ หรอื ชายก็ตาม จะไดช่ือวาสรางเหตุ แหงการเปนผมู ีปญญามาก กเ็ มื่อเขา ไปหาสมณะหรือพราหมณแ ลว สอบถามวาอะไรเปน กุศล อะไรเปน อกุศล อะไรมีโทษ อะไรไมมีโทษ อะไรควรเสพ อะไรไมค วรเสพ อะไรท่ที ําแลวเปน โทษ หรอื เปน ไปเพอื่ ตองทนทุกขจนสนิ้ กาลนาน อะไรที่ทําแลว เปน ไปเพอื่ ประโยชนเกอ้ื กูล หรอื เปนไปเพ่ือความสุขจนสน้ิ กาลนาน เมอ่ื ไถถามหรือใฝร ูอยูโดยอาการอยางน้ี ยอ มไดชื่อวาเปน ผูฉ ลาดถามในส่งิ ท่ีเปน ประโยชนส งู สุด หากมีวาสนาพอจะไดพ บสมณะหรอื พราหมณท ีร่ หู ลกั กรรมวบิ ากตามจรงิ แลว มีจิตศรทั ธา ประพฤติ ปฏบิ ตั ิตนอยูในขอบเขตทีถ่ ูกตอ ง ไมเ อาตัวเขาไปอยูในขอบเขตทีผ่ ิดพลาด ยอ มเปน ผูมีสตริ เู ห็นเรอ่ื ง ใดเรือ่ งหนึง่ แจม ชัดตามจริงไมผ ิดเพย้ี น จติ ทท่ี รงสตเิ หน็ ตามจริงไมผ ดิ เพย้ี น เห็นชดั วา เพราะมีเหตุดี ผลท่ีดีจึงปรากฏ เพราะมีเหตุชวั่ ผล ที่ชว่ั จงึ ปรากฏ ไมม กี ารปรากฏใดๆเกดิ ข้นึ เองลอยๆโดยปราศจากเหตุ หากมาถงึ จุดนั้นไดก ย็ อ มเปนบอ เกิดของปญ ญาและความฉลาดท้ังปวง เพราะย่ิงเหน็ ตามจริงมาก ไมหลงตามกิเลสมาก สติก็ยิง่ คมชัด มาก มีความเปนกลางมาก และเม่อื สตคิ มชดั มาก มีความเปนกลางมาก ความสามารถเชือ่ มโยงองค ความรกู ็ยง่ิ เพ่ิมพูนขนึ้ เรอื่ ยๆ นี่เปนสิ่งทเ่ี ราสามารถเหน็ ผลไดท ันตาในชาติปจ จุบัน ผลของการเปนผูรูเ รอ่ื งกรรมตามจริง จะทาํ ใหก ารเกิดเปนมนษุ ยใ นครั้งตอ ไปเปนผมู ี ‘สมองโต’ จะ มองในแงข นาดหรอื จาํ นวนหยกั สมองมากกไ็ ด หรอื แมวา จะไมไ ดมหี ยักสมองเกนิ มนุษยปกติ ก็จะไมม ี ปญ หาทางสมองที่ขัดขวางสติปญ ญาแตอ ยา งใด อยา งนอ ยก็ฉลาดพอจะเรยี นไดท ุกสาขาไมวายากเยน็ เพยี งใด อีกทั้งจบมาตองเปนท่ีตอ งการตัวของบริษทั หางรานใหญๆ ประจาํ ยุคน้ันๆอยา งแนน อน
๗๗ ตอไปนีข้ อแสดงทานและศลี ในแงทเ่ี กย่ี วของกบั สตปิ ญญา ๑) ใหว ทิ ยาทาน เมื่อใครมคี วามรู มีความเช่ยี วชาญดานใด ก็ควรแจกจา ยความรู และแบง ปน ประสบการณต าม สมควร หากใครใหแบบไมหวงวชิ า หรือทเ่ี รยี ก ‘ไมม ีกาํ มอื ของอาจารย’ กจ็ ะทาํ ใหเ ปน ผูล งลึกในดาน น้นั ๆไปเรือ่ ย เมื่อเกิดใหมต อ งแขง ความรูความสามารถกับใครกม็ กั หาคนมบี ารมีเทียบเคียงไดย าก เนอ่ื งจากวบิ ากของการใหค วามรเู ปน ทานน้นั จะปรุงแตง ใหเ กดิ ปญ ญามาก มีพลงั ในการเรียนรมู ากมาย เหลือเฟอ ทํานองเดยี วกบั ใหท รัพยเปนทานมากยอมไปเกิดในบานคนมเี งนิ มาก ไดค าบชอนเงนิ ชอน ทองออกมาจากทอ งแมน ั่นเอง ไมว า จะใหเปน อาชีพ หรอื ใหตามโอกาส ขอเพียงมีเจตนาอนเุ คราะห หวงั ใหศ ิษยไ ดด ี ไดม ีความรู ตดิ ตวั กจ็ ดั เปน วทิ ยาทานทั้งสนิ้ ซง่ึ จะใหผลสะทอนกลับมาเปนปญญาลมุ ลึกและกวา งขวางทันทีในชาติ ปจจุบัน เพราะถาสอนบอย หรือใหคาํ ตอบบอ ย กย็ อ มเปน เหตใุ หเ กดิ การตอกย้ําเสาหลักแหงความรูใ ห ลึกลงไป และเพราะมคี าํ ถามหลากๆมมุ มอง ก็ยอ มเปน เหตใุ หค ดิ อา นและเหน็ ดานตา งๆของปญหา เดียวกันมากขนึ้ เร่ือยๆ นิสัยในการใหค วามรมู ีหลายแบบจาระไนไมหมด ในทีน่ ขี้ อจาํ แนกไวงายๆเพ่ือใหนึกออกวา รปู แบบของวิทยาทานมีประมาณใด - ตอบอยา งเตม็ ใจเมื่อมีคนถาม: หากตอบใหก ระจา งเปน ทเี่ ขาใจได วิบากจะเปนผูมปี ญญา ระดับแกข อสงสยั ใหตนเองได เชน เด็กทเ่ี รียนสอบผานดวยการอานหนงั สือเอง ไมตองใหใ คร ชว ย - พยายามสอนแมไ มม คี นถาม: คอื เหน็ ใครกําลังเกๆ กงั ๆก็อาสาเขาไปชวยเอง หรอื เพื่อนๆ ขอใหติววิชากร็ ายยาวแบบมีตนมปี ลายเรยี บเรยี งอยา งดี หากสอนจนวชิ าความรูเขา ไปอยใู น หวั คนอนื่ ได ชวยใหเขาสอบผาน หรือชว ยใหเขาประกอบวิชาชพี อยางมคี ณุ ภาพสงู ขนึ้ วิบาก จะเปนผมู ีปญ ญาสวางไสว แบบทีม่ ักเรียกกันวา ‘ไบรท’ เปนพเิ ศษ ประเภททอ็ ปวิชาตางๆ หรือไดทหี่ นึ่งเปนประจาํ - ชอบสอนใหจํา: ถา บงั คับใหนักเรียนทอ งเปนนกแกว นกขุนทอง วิบากจะเปน ผูมปี ญญาแบบ คิดอะไรช้ันเดยี ว จดจาํ แบบลอกตามคนอ่ืนอยางเดียว ไมก ลา คดิ เองเพราะกลัวผดิ แตห าก สอนใหจ ําแบบมีอุบายวิธดี ๆี วิบากจะเปน ผูมปี ญ ญาแบบเรียนรูตามคนอืน่ ดว ยทางลดั - ชอบสอนใหคดิ : คอื นยิ มใหอ งคความรูไปกวา งๆ แลว สอนใหเชอ่ื มโยง สอนดว ยเจตนาจะจุด ประกายความคิดใหมๆใหน กั เรียน สอนใหค ดิ เองเปน อยา งนีว้ บิ ากจะเปนผมู ปี ญญาแบบคดิ
๗๘ อะไรไดซ ับซอ น มไี อเดียริเรมิ่ ใหมๆ ไดดวยตนเอง เวลามองโลก เวลาคิดเกย่ี วกับโลก จะตาง จากคนอน่ื อยางเหน็ ไดชดั นอกจากน้ียงั มรี ะดับความกวา งของการเผยแพรความรู เชน - ระดับครอบครวั : เชนพอแมสอนลูกๆ วบิ ากจะเปน ผไู มข าดแคลนผใู หป ญ ญา ขอใหส ังเกตเดก็ บางคนท่ีนาสงสาร ถามใครไมค อ ยมีคนวา งใหคาํ ตอบ หรอื ไดคาํ ตอบทไี่ มจุใจ ไมอ มิ่ ในความรู อนั นก้ี ็มกี รณีท่เี คยเปน พอ แมค นแลว ไมค อ ยอบรมเล้ียงดู ไมคอยเหน็ ความสําคญั ในการให คําตอบกบั ลกู ๆ - ระดับโรงเรียนหรอื มหาวทิ ยาลัย: คอื ครบู าอาจารยน่นั เอง ถา หากมเี จตนาดี มคี วามหวังวา จะ ใหวิชาเต็มกําลงั มีความกระตอื รอื รนเสมอตน เสมอปลาย สอนนักเรียนใหจ บออกไปหลายตอ หลายรุน วิบากจะเปน ผูมีบคุ ลกิ ทรงภมู แิ บบคงแกเ รียน และหากในชาติท่ีเสวยวบิ ากน้ันไม เปน คนเหลวไหล กจ็ ะเปนผมู ีปญ ญาลกึ มปี ญญากวา งขวาง รบั รไู ดม ากกวาคนธรรมดา คดิ ได มากกวาคนธรรมดา - ระดบั ประเทศ: อยางเชน วทิ ยากรรายการทใี่ หค วามรูและมคี นตดิ ตามดดู ว ยความสนใจมากๆ หากมวี ธิ ีพูดใหค นสว นใหญเ ขา อกเขา ใจ วบิ ากจะเปนผมู สี ิทธ์ิชนะการแขงขันระดบั ประเทศ อยา งเชนเด็กทสี่ อบเอนทรานซไ ดทห่ี นง่ึ มีช่อื เสยี งเปน เกยี รตปิ ระวตั ิ เปน ตน - ระดบั โลก: อยา งเชน ผทู ่ีเขียนตําราเรยี นซ่งึ ใชกนั หลายตอหลายมหาวทิ ยาลัยของแทบทกุ ประเทศ วิบากจะเปน ผมู สี ิทธ์ิไดรับการบนั ทกึ เปนสถติ โิ ลกบางอยาง เชน ถาในชาติที่เสวย วิบากนั้นอยากทาํ งานวจิ ยั ซ่ึงตองอาศัยปญ ญาอนั ลาํ้ ลึก กอ็ าจมคี นเลง็ เห็นประโยชนและมอบ รางวลั โนเบลให นอกจากนี้พวกนกั วทิ ยาศาสตรท ี่เกดิ มาอยากไขความลบั ของโลกและ จักรวาลใหเปนที่เปด เผยกระจางแจงแกช าวโลก ก็มกั ไดเ กดิ ใหมมนี สิ ัยเดมิ ๆ อยางเชน นกั วิทยาศาสตรท่ีคน พบหลกั ความจริงอันยิ่งใหญ บางคนเกิดใหมอ กี ทพี บความจริงย่งิ ใหญ กวา และอาจหกั ลางการคนพบของตนเองในชาตกิ อนกไ็ ด วิทยาทานทีใ่ หเ ด๋ียวเดยี วกับใหตลอดชวี ติ น้ันตา งกัน ขา งตนจะกลา วเฉพาะวิทยาทานแบบทใ่ี ห จนตดิ เปน นิสยั ไปตลอดชีวติ และจะไดร บั ผลของวิทยาทานในกาลตอ ๆไปเต็มเม็ดเตม็ หนว ยตามระดับ ของตน
๗๙ ๒) ใหธรรมเปน ทาน พระพทุ ธเจาตรัสวา การใหธ รรมเปนทานชนะทานทง้ั ปวง ธรรมะในทีน่ หี้ มายถึงเรือ่ ง กรรมวบิ ากสาํ หรบั คนธรรมดา และหมายถึงเร่อื งการปฏบิ ัตเิ พ่ือมรรคผลนพิ พานสําหรับภกิ ษุ เมอื่ ศกึ ษาเรือ่ งกรรมวบิ าก ศกึ ษาเรือ่ งหนทางออกจากวงั วนทุกขจนเขา ใจแจม แจง ถูกตอง แลวนํา ความรทู ่ีมีอยูน้นั ไปเผยแพร นาํ ไปบอกตอ แกค นท่ีควรรู หรือนาํ ไปเปน คําตอบสําหรับคนท่ีสงสัยใครรู ใช ความคดิ ทงั้ หมดทุมเทลงไปไขความขอ งใจแกผอู ืน่ ก็นับเปนธรรมทานอันย่ิงใหญ มอี านสิ งสใ หญหลวง เกนิ ประมาณ โดยเฉพาะสาํ หรบั ผทู ่ีทาํ อยูเปนปกติ จะเห็นผลชัดภายในเวลาไมก่เี ดอื นเทานัน้ ก็ขนาด เขาไปไตถ ามเรือ่ งบุญกรรมจากสมณะยังมผี ลใหเ ปน ผมู ีปญญามาก แลว ถา เปนผูใหค วามรเู ร่ืองบญุ กรรม จากความเขา ใจท่ถี องแทด วยตนเองเลา จะยงิ่ มีผลคณู ทวีตัวกวา เปน ผูถ ามสักเพียงไหน? ในขนั้ ตนท่งี ายกวาน้ันอาจใหธ รรมทานในลักษณะของสิ่งของแกผ ูค วรให อยา งเชน ถาใครตระเวน ไปตามวดั ตา งๆ จะเห็นวาภกิ ษุในปจ จบุ นั นอ ยนักทร่ี ขู อตกลงกบั พระพุทธเจา วามาบวชหม ผา เหลอื งก็ เพอ่ื ‘ทํามรรคผลนพิ พานใหแจง’ สวนใหญเขาใจเพียงวา ถา อายคุ รบก็ควรบวชตามประเพณี หรอื บวช เพอื่ ใหพอแมไดชน่ื ใจ อาศยั เกาะผา เหลอื งข้นึ สวรรค พูดงา ยๆคอื มีความเขาใจวา เพศพระหรอื การบวช เปนอะไรอยางหนงึ่ ท่ีวเิ ศษสูงสง และสามารถแปลงคนธรรมดาใหก ลายเปนผูว ิเศษสูงสง ขึน้ มาทันตา ขอ เพียงมเี งนิ คา บวช และมีความจาํ เพียงเล็กนอย ทอ งบทสวดขอบวชตอ หนาพระอุปชฌายไดถ ูก และแมพ ระหลายตอ หลายรปู ใครจะทํามรรคผลนิพพานใหแจงตามกตกิ าการบวช ก็ตดิ ปญ หาอกี คือไมม คี นสอน หรอื สอนไมถูกทาง หรือบางทีก็ขาดส่งิ แวดลอ มสนบั สนุน ไมม ีใครเปนเพ่ือนปฏบิ ตั ิ ไมม ี ใครเปนแรงบนั ดาลใจ ไมมีใครเปนแมกาํ ลงั ใจใหใ นขัน้ เริม่ ตน ฉะน้ันหากเราเอาหนังสือแมเลมเลก็ ๆท่ี เปนกําลังใจใหภ กิ ษุรทู างดี ทางชอบ ทางตรง หรือเหนย่ี วนําใหเกดิ ความปรารถนามรรคผลนพิ พาน ก็ ยอมไดช่ือวาเปน ผใู หปญญาอันประเสริฐ หากนาํ ไปถวายเปนสังฆทานเร่อื ยๆพรอ มกบั ปจจัย ๔ อืน่ ๆดงั แจกแจงแลวในบทกอน ก็จะทาํ ใหสังฆทานบริบูรณถึงขีดสดุ ชว ยสงเสริมใหเปน ผมู ปี ญญาเอกอไุ ด ทั้งท่ี อาจเห็นผลในชาติปจ จบุ ัน และตองรอดูผลยิ่งใหญในชาติถดั ๆไป หากทราบวาทใี่ ดมกี ารรว มมือรวมใจจัดสรา งพระไตรปฎก ถา เขา ไปรวมบรจิ าคหรือใหความ ชว ยเหลือในทางใดทางหนึ่งไดก จ็ ะเปนเรอ่ื งวิเศษ เพราะการจดั สรา งพระไตรปฎก ไมวาจะเปนสอ่ื แบบ หนงั สอื ชุดรวม ๔๕ เลม หรือวา เปนสอื่ บนั ทึกขอมูลคอมพวิ เตอร ก็ลวนแลวแตเปน การสืบทอดคําสอนลา้ํ คาของพระพุทธเจา ที่หาไดย าก เน่อื งจากพุทธศาสนาจะต้ังอยูไ ดเ ปน พนั ๆป ก็ตองอาศยั บนั ทกึ คําสอน ของพระพุทธเจา นเ้ี ทานัน้ โดยเฉพาะถาตงั้ จิตอนเุ คราะหแ กปวงชนไว เชน ขอใหพ ระไตรปฎกท่เี ราสรา ง จงเปนประโยชน จงกอ ใหเกดิ ปญ ญาสวา งไสวแกผูคลาํ หาทางไปสสู วรรคน พิ พานท้งั หลาย เชน นว้ี ิบาก ของผมู สี วนรว มในธรรมทานยอมไมอ าจประมาณ ทง้ั แงข องความกวางขวาง และแงข องความย่ิงใหญ แหงคุณภาพบุญ
๘๐ ๓) รกั ษาศีลทกุ ขอ บางคนรสู ึกอยูลึกๆวา ตวั เองกฉ็ ลาดไมแ พใ ครอ่ืน แตน า เจ็บใจทม่ี ีขอ ตดิ ขดั บางประการ หลายครั้ง เม่ือจะตองตดั สนิ ใจดีๆดันไมมีสมาธิ หรอื หลายครง้ั เม่ือเผชิญกับสถานการณเขาดา ยเขา เข็มตองอาศัยหู ตากวา งขวางรเู ห็นชดั เจน จๆู ก็หนักหวั ขึ้นมาเฉยๆ ความคิดความอา นและหูตาพรา มวั ไปหมดโดยไม ทราบสาเหตุ และไมทราบจะแกไ ขอยา งไร เพราะตรวจสุขภาพแลว หมอกบ็ อกวา ปกตดิ ี ตอ ใหเน้ือแทฉลาด แตถา โดนบาปกรรมบางอยา งปดบงั เนอ้ื แทน้ันไว หลายๆทกี ็ดูเหมือนคนทมึ่ ๆ เซอ ซา เดอดา หรอื ตดั สนิ ใจในเร่ืองสําคญั ไมตา งจากคนเขลาอยางทส่ี ุดคนหน่ึงได ผทู ่ีเคยผิดศลี อยา ง หนกั ในอดีตชาตจิ ะไดร ับผลเปนขอๆประมาณนี้ - เคยฆา สัตวต ดั ชีวติ ไวม าก โดยเฉพาะพวกขุนศึกเกง ๆ วิบากคอื ทําใหรูสึกหนักหวั มนึ ตลอด บางทีคลา ยใครเอาหมอนมาโปะไวบ นกระหมอ มอดุ ทางออกของปญญา ย่งิ ถาเคยคิด ประทุษรา ย แบบแกลงใหใครสมองบอบชา้ํ กอ็ าจตอ งรับผลคือเปน คนปญญาออ นมาแต กาํ เนิดเลยทเี ดียว - เคยลกั ทรพั ยทางปญญาไวมาก ยกตัวอยา งทจ่ี ดั แจง สุดไดแกพ วกเผาโรงเรยี น หรอื ยกั ยอก หนังสือท่ีเขาบริจาคเพ่ือใหเ ด็กยากไรม โี อกาสเรียนกัน วบิ ากคือทาํ ใหข าดทศ่ี กึ ษา ขาด เคร่อื งมอื หรอื อยใู นถิ่นไกลปน เที่ยงเสยี จนไมอาจหวงั เอาวิชาความรไู ดจ ากไหน หรือถา มี โอกาสเรียนก็เจอความมดื ทางปญญา ชนดิ เรียนอยางไรกไ็ มร ู พยายามดอู ยา งไรก็ไมเ ห็น ราว กบั ผเี อากําแพงมาบงั กระดานดาํ หนาชน้ั เรยี น พูดงา ยๆวา ขณะเสวยวบิ ากนน้ั ยากจะเปนคนมี ความรูแมเ พื่อเลี้ยงชีพตนเองใหอ ยรู อดปลอดภัย - เคยลักลอบเปนชดู ว ยความหนา มืดตามัว หมกมุนและเมากามอยา งหนกั วิบากคือทาํ ให ออนแอ ไมอ ยากเรยี น ไมอ ยากคดิ มาก ฝกใฝถ งึ แตนิมติ บนเตียง มองครูหรอื มองเพ่ือนในหอง ก็จะเอาแตคดิ อัปมงคลไปเสยี หมด - เคยโกหกมดเท็จ ปนน้ําเปนตวั จนชิน วิบากคอื ทาํ ใหม องไมเ ห็นตามจรงิ รับรูอยูใ นปจ จุบนั ให ตรงจริงไดย าก สว นใหญพอไดค วามรูอ ะไรนดิ หนึง่ จิตจะดดี ไปทางอื่น ทะเลนคดิ แบบไรสาระ ไมยอมรบั สาระ เห็นจรงิ เปน เท็จ เหน็ เท็จเปนจริงอยางงายดาย แมพยายามหันมาสนใจจดจอ รับรูอะไรใหต รงจรงิ เปน ปจ จบุ นั แตละทีกย็ ากเย็นสาหัส - เคยร่ําสรุ าจนไดชื่อเปนขี้เมา วิบากคือจะเปน ผฟู ุงซานจดั หา มยาก หยดุ ยาก เรียกวาบางทยี ิง่ เรียนเหมือนยิ่งใกลบ า ทัง้ เบอ่ื ทง้ั หงดุ หงิด ท้ังลอ งลอยเลอ่ื นเปอ น คนมกั เขาใจวาถาเมามาย แลวมผี ลเสียเฉพาะกับสุขภาพ แตความจริงคอื เราขยําวิญญาณตวั เองใหย บั ยูยีไ่ ปดวย และมี ผลขา มภพขา มชาติทีเดียว เนอ่ื งจากจิตวิญญาณขเ้ี มาจะมีคุณภาพตา่ํ หาความสงบสขุ ไมคอ ย ได สติปญ ญายอมไมเกิดขณะทุกขหนักดว ยความฟงุ ซา นราํ คาญใจ
๘๑ กรรมท่ีเคยผิดศลี และใหวบิ ากเปนมา นทึบบดบังแสงสวางทางปญ ญาน้ัน พอจะแกไดด วยการ กลบั ลาํ ในศีลแตล ะขอ เชนถา มนึ ๆหนักๆหัว ขอใหลองปลอยนกปลอยปลา ปลอ ยโคกระบอื ที่เหน็ ชัดวา กําลังจะถกู ฆา หดั แผเ มตตาใหส รรพสัตวท ั้งปวง ขอภยั เวรจงเปนอโหสิ ทาํ มากๆขามเดอื นขามปถ า อะไรทหี่ นกั ๆในหวั หรือบนหัวก็เบาบางลง กแ็ ปลวาแกถ ูกทางแลว นอกจากนั้นยังมีกรรมทพี่ ึงระวังเกี่ยวกับเรอ่ื งการดถู กู หรอื การปดกน้ั การศกึ ษา เขามาเก่ียวขอ ง ดวย กรรมชนดิ นค้ี นฉลาดหลายๆคนชอบทาํ กนั เหน็ ใครตอ ใครโงเ งาเตาตนุ ไปหมด ถานึกอยใู นใจ เงยี บๆคงไมก ระไรนกั แตถา ถงึ ขนาดพดู ถากถางใหเขาอบั อาย นอ ยเนอ้ื ตํา่ ใจจนขาดความมานะ พยายามท่จี ะเพียรศึกษาตอ อยา งนี้มโี ทษหนัก ตวั อยางเชน พระจฬู ปนถก ความจรงิ ทานเปน คนมบี ญุ ญาธิการ แตเพราะในอดตี เคยกอ อกุศลกรรม คอื ชอบไปดูถูก หัวเราะเยาะ บ่นั ทอนกําลังใจของคนท่เี ขามีสตปิ ญญาไมใครด ี จนกระท่งั เขา อับอายถอยเทา ไปจากแวดวงการศึกษาธรรมะ สง ผลใหทา นเกิดใหมแลว ทอ งจําหรือเรยี นมนตอ ะไรไมได แมแ ตค าถาสกั บทเดยี ว เปน ตน ตอ เม่อื พระพทุ ธเจา ชวยแนะอบุ ายชวยแหวกมานโมหะออก ปญญาที่ แทจ รงิ ของทา นจงึ สวางชาํ แรกออกมาได ๔) เจริญสติรคู วามเคลอ่ื นไหวทางกาย ขอนีเ้ ปนวชิ าในพุทธศาสนาโดยเฉพาะ ผลจะเกดิ ขึน้ ในปจจุบนั ชาติ ไมต อ งรอถึงชาตหิ นา แนวคดิ หลักๆมีอยูวา ถามสี ตสิ มั ปชัญญะ รเู ห็นอะไรตามจรงิ อยูทุกขณะ ไมว าจะใชอ ะไรเปนเปาลอ กจ็ ะไดผล เปนความสามารถทางปญ ญาอยา งเอกอุ สิ่งทีจ่ ะใชอ าศัยเปน เปา ลอ หรือเคร่อื งระลึกของใจนั้นกไ็ มต อ งไปหาอะไรอน่ื คอื กายทัว่ ทงั้ หมด ของเราน้เี อง ทุกขณะจติ มีการเคลอ่ื นไหวหรือหยดุ น่ิงทางกายใหอาศัยระลกึ รไู ดตลอดเวลา แตเมอ่ื ไมฝ ก ตามรกู ไ็ มม ใี ครทราบวา จะเกิดอะไรขึ้นมาเปนรางวลั พระพทุ ธเจาตรสั วา เมอ่ื บุคคลเจริญธรรมขอ หนึง่ แลว กระทําใหมากแลว ยอมเปนไปเพอื่ ไดปญญา ยอม เปนไปเพ่อื ความเจรญิ แหง ปญ ญา ยอ มเปนไปเพอื่ ความไพบลู ยแ หง ปญญา ยอ มเปนไปเพือ่ ความเปน ผมู ปี ญ ญาใหญ ยอมเปนไปเพ่ือความเปนผมู ปี ญ ญามาก ยอ มเปน ไปเพือ่ ความเปน ผูมี ปญ ญาไพบูลย ยอมเปนไปเพื่อความเปนผมู ีปญ ญาลกึ ซงึ้ ยอ มเปนไปเพ่ือความเปนผมู ปี ญ ญา สามารถยง่ิ ยอมเปน ไปเพ่ือความเปน ผมู ีปญ ญากวางขวาง ยอ มเปน ไปเพือ่ ความเปน ผมู ากดวย ปญ ญา ยอมเปน ไปเพ่ือความเปน ผมู ีปญญาวองไว ยอมเปนไปเพ่อื ความเปน ผมู ีปญ ญาเรว็ ยอ ม เปน ไปเพือ่ ความเปนผูม ปี ญญารา เริง ยอ มเปนไปเพอ่ื ความเปนผูมีปญ ญาแลน ยอมเปน ไปเพ่ือ ความเปน ผมู ปี ญ ญาคม ยอมเปน ไปเพ่อื ความเปนผมู ีปญญาชําแรกกิเลส ธรรมขอหนึง่ นั้นคือ อะไร? คอื ‘กายคตาสต’ิ ธรรมขอน้เี มอ่ื บคุ คลเจริญแลว กระทาํ ใหมากแลว แมท ีส่ ุดยอ ม เปนไปเพื่อความเปนผมู ีปญ ญาชําแรกกเิ ลส
๘๒ โดยยน ยอกายคตาสตคิ อื หลักรอู าการท้ังปวงของกาย อะไรเกดิ ขนึ้ เดนๆใหรูใหหมด นับต้งั แตม ี สติรวู า ขณะนก้ี ําลงั หายใจออก ขณะนก้ี ําลังหายใจเขา ขณะน้ีกําลงั หายใจยาว ขณะนี้กําลังหายใจส้นั ไม ตอ งสํารวจใหล ะเอยี ดอะไร ทาํ ไดท กุ เมอ่ื ทกุ สถานท่ี เมอื่ แรกอาจรูลมหายใจไมไ ดบอยนกั แตถา เตือนตวั เองเสมอๆทกุ ครั้งทร่ี ะลกึ ได วากาํ ลงั หายใจ ออกหรือหายใจเขา เทานี้ก็ไดช ื่อวาเรม่ิ ทํากายคตาสติ ทุกครงั้ ที่ทราบลมหายใจชัด เราจะสามารถรสู กึ เขามาถึงกายไปดวย วากาํ ลงั อยูในอิริยาบถใด การทราบอริ ยิ าบถอันเปน ปจ จบุ นั เชน หวั กาํ ลงั ต้งั หรอื เอียง กายกําลังขยับหรอื หยุด แขนตกหรือยกเกรง็ ทหี่ วั ไหล ขากําลงั กาวสลับเดินหรือวางนง่ิ บนพื้นเกา อี้ ยืดแขนหรอื หดแขน ฯลฯ หากรูไดสบายๆแลวก็ ลวนแตปรงุ จิตใหเกดิ สติสมั ปชญั ญะมากขึน้ เรื่อยๆทั้งสน้ิ ยง่ิ เมอ่ื ถึงจดุ ท่ีสติสมั ปชญั ญะเจรญิ ถงึ จดุ ทสี่ ามารถเห็นถนัดวา กายสงบ ไมกวัดแกวง มีความสขุ ทางกายใหรูได ตลอดจนเมอ่ื เกดิ ความอึดอัดทางกายก็รูทนั เห็นวาอาการทงั้ ปวงของกายแปรปรวนอยู ตลอด มีความสนกุ กับการตามรูวา อะไรๆทางกายลวนไมเ ทยี่ ง ท่ีตรงน้ันจิตเราจะมคี วามเปน กลางข้ึนมา รเู ห็นอะไรคมชัดขนึ้ ไมวา จะภายนอกหรือภายใน แมอ าการรูสึกนกึ คดิ ทีเ่ กดิ กับจิตกพ็ ลอยเห็นไปหมด โดยไมตอ งฝน พยายามจองดแู ตอยางใด ตรงน้นั เราจะทราบเองวา แทจ ริงแลวเคลด็ ลบั ของมหาปญญาก็คือการมมี หาสตนิ ่ันเอง เร่ืองงายๆ ที่ไมมใี ครสกั กคี่ นในโลกลว งรู แมว ิชากายคตาสติจะสบื ทอดกนั มาเน่ินนานหลายพันปแลวก็ตาม กรรมทท่ี าํ ใหเปน อัจฉรยิ ะต้งั แตเ ดก็ ความฉลาดมใิ ชคุณสมบัตจิ าํ กดั เพศ และไมไ ดขึน้ อยกู ับวาจะสวยหรอื หลอปานไหน ทุกอยา ง ขึ้นอยูก บั กรรมเกาทีท่ ํามาในอดตี ดงั กลา วแลวในหวั ขอ กอ น บวกกับกรรมใหมซ ่ึงเริ่มตน จุดชนวนจากแรง บนั ดาลใจรักใครช น่ื ชอบในงานใดงานหนง่ึ เม่ือชอบงานใดยอมมีความพากเพียรในงานนั้นอยางตอ เนอ่ื ง ใฝใ จจดจอ อุทศิ พลังกายพลังใจทั้งหมดให รวมทั้งหม่นั ประเมนิ ฝมอื เพื่อพัฒนาตอยอดยิ่งๆข้ึนไป ถา หากมที ง้ั ‘พรสวรรค’ อนั ไดแกกรรมเกา สงเสรมิ บวกกบั ‘พรแสวง’ อันไดแกก รรมใหมชกั นํา คนๆหนงึ่ อาจเกง ไดโ ดยไมจ าํ กดั หนา ตา อายุ และเชอื้ ชาติ ท่ียกตวั อยา งกันมากนาจะไดแ กอจั ฉรยิ ะทผ่ี ูคนยงั จดจําและกลา วขวญั ถงึ อยูเสมอ แมวาตัวเขาจะ ลว งลบั จากโลกนี้ไปกวา สองศตวรรษแลว ก็ตาม คือโวลฟ กงั อมาเดอสุ โมสารท กรรมเกา ทเี่ คยมี คุณูปการตอ แวดวงการดนตรีไดส งเขามาเกดิ ในบา นทจ่ี ะไดรบั แรงบันดาลใจอยางสูง ทั้งเห็นพอเลน ฮารพ ซิคอรด ทง้ั เห็นพสี่ าวเลน คลาเวียรไ ดเ กง และทั้งมคี วามสามารถของตวั เขาเองทจี่ ดจาํ เสียงดนตรี ไดแ มนยาํ เรยี นรไู ดเร็วเกนิ วัย เมื่อมาประกอบกบั กรรมใหมทสี่ มคั รใจทมุ เทเวลามาฝก หดั จริงจัง กลา
๘๓ หาญชาญชยั ในที่สุดเขามีความสามารถเลนดนตรีไดตงั้ แต ๔ ขวบ ประพนั ธเ พลงไดเม่ือ ๕ ขวบ และ เลนไวโอลนิ ใหสมาชกิ วงดนตรีประจําสํานักของอารช บิชอพตะลงึ ฟง ตาคา งไดข ณะท่ีอายเุ พงิ่ ๖ ขวบ เทา นั้น! มีคนจํานวนไมน อยทีใ่ จแคบ ยดึ ถือความเชอื่ ผิดๆไวอ ยา งเหนียวแนน เชน เหน็ วา ถา มีรูปสมบตั ิคอื หนา ตาดี จะตอ งแถมพกเอาคุณสมบัติคือสมองโงคูมาดว ยเสมอ หรือไมกม็ องวาเพศชายตองฉลาดกวา เพศหญิง ถาผหู ญิงคนไหนเกง กวาผชู ายจะถกู มองเปนตัวประหลาดไมนาคบทนั ที ความจรงิ คืออัจฉรยิ ะทีม่ ผี ลงานระดับโลกมากมายหนาตาดรี ะดับพระเอกนางเอกหนงั อยางเชน โม สารท นน้ั กเ็ ปน ทีเ่ ลื่องลอื ในรปู โฉมคนหนงึ่ หรอื อยางอลิเซีย วิตต ซึง่ ปจจบุ ันเปน นางเอกสาวรปู งามของ ฮอลลวี ูดกพ็ ดู คําแรกไดขณะอายุ ๑ เดือน อานหนงั สือไดเ ม่ืออายุเพียง ๖ เดอื น เขยี นนวนิยายไดหลาย เรอื่ งเม่อื อายไุ ดเพยี ง ๕ ขวบ กบั ทัง้ แขงเปย โนชนะในหลายรายการแขงขันจนไดร ับการยกยองใหเ ปน เดก็ อัจฉริยะทางดนตรคี นหนงึ่ ความนาทึ่งของเด็กอัจฉรยิ ะทําใหหลายตอ หลายเรอ่ื งยากจะเปน ท่ียอมรับ หรืองายทจ่ี ะทาํ ใหร ูสกึ วาเปนขา วโคมลอยมากกวาเรือ่ งจรงิ อีกท้ังยังปรากฏอยา งสม่ําเสมอในโลกนโ้ี ดยไมจ ํากดั อยูท่ียคุ ใดยคุ หนึ่ง บคุ คลรว มสมัยอยา งเชน ไมเคลิ เคียรน ยี มไี อคิวสงู เสยี จนเขา เรียนมธั ยมปลายตอน ๕ ขวบ และ เขาเตรยี มมหาวิทยาลัยเม่ืออายเุ พียง ๖ ขวบเทา นั้น! ในโลกทค่ี นไมรเู รือ่ งกรรมวิบากและภพชาติ หลายฝายถกเถยี งกันมาตลอดวาความเกงกาจผิด มนุษยม นาของเดก็ อจั ฉรยิ ะมเี หตมุ าแตไ หน ระหวา งพรสวรรค พรแสวง หรือส่งิ แวดลอม กรณีตวั อยา งของการไลล า ควา คาํ ตอบซึง่ คอ นขา งโดง ดัง ไดแกก ารท่ีนกั จติ วทิ ยาคนหน่งึ เอา ตนเองและชีวติ ลูกสาวสามคนเปน เดมิ พนั การทดลอง กลาวคอื เขาประกาศตั้งแตก อ นลูกสาวคนแรกเกิด วาเขาจะมลี ูกเทาไหร ทกุ คนตอ งยิง่ ใหญในโลกหมากรุก และเขาก็ทําไดจริงๆ เรมิ่ จากการใหลูกเรียน หนังสือท่ีบา น กระตนุ ใหเ กดิ ความสนใจในเกมหมากรกุ ในท่ีสดุ กไ็ ดผ ลผลิตทร่ี ะดบั ประวตั ศิ าสตร นนั่ คอื นักหมากรุกทุกคนจะตองรจู กั สามพ่นี อ งโพลการ โดยเฉพาะ จดู ิท โพลการ ผูเปน นองคนสุดทอ งน้นั เลน ไดถึงระดับแกรนดม าสเตอร (คลายปรญิ ญาดอกเตอรท างหมากรุก นกั เลนเกง ๆหลายคนพยายามจน อายุ ๖๐ กไ็ มไ ดเ ปน ) ตั้งแตอายุเพียง ๑๕ ปก ับ ๕ เดอื น ทําลายสถิตโิ ลกเดิมที่ผชู ายทําไวกอ นหนาลง อยางราบคาบ การท่นี กั จิตวิทยาดงั กลา วเสนอทฤษฎีวาเดก็ อัจฉรยิ ะไมไ ดเ กดิ ข้นึ จากพรสวรรคหรอื ความบงั เอิญ ทางพนั ธกุ รรมใดๆ แตเกดิ ขนึ้ จากการใหสภาพแวดลอ มทด่ี ใี นการกระตุนความสนใจ รวมทั้งการฝกฝน อยางจรงิ จงั ภายใตค วามสมคั รใจของเดก็ เอง นบั เปน เรือ่ งทคี่ วรพจิ ารณา เพราะเขากบั ภรรยาไมใช อจั ฉรยิ ะ และไดประกาศเจตนารมณในการสรางเดก็ อจั ฉรยิ ะกอนเด็กเกดิ อกี ท้ังคาความบังเอญิ กถ็ ูก ตัดท้งิ ไปดว ยความสาํ เรจ็ ของลกู สาวถงึ ๓ คน (ทางวทิ ยาศาสตรถอื วา ๑ ใน ๓ ‘อาจ’ เปน เร่อื งบงั เอญิ แต ๓ ใน ๓ นน้ั ไมใชเ รอื่ งบงั เอญิ อยา งแนนอน)
๘๔ พอ แมย คุ ปจจุบันมกั เหอ เด็กอจั ฉริยะ และขวนขวายบํารุงลกู ทกุ วิถีทางเพ่อื ใหไ ดเปน เด็กอัจฉรยิ ะ แตความจริงคอื การเปน เดก็ อจั ฉริยะมีความหมายกับตวั เด็กเองและหนาตาของพอแมเ พียงเดยี๋ วเดยี ว ผลงานถาวรทแี่ ตละคนฝากไวก ับโลกตางหากจะเปนทจ่ี ดจํายง่ั ยนื และเปน บุญตดิ ตวั ไปถึงภพหนา เชน ท่ีมผี กู ลาวไวว าโมสารทเปน เดก็ อจั ฉริยะในชว งตน ชวี ติ ขณะที่บีโธเฟน ไมใ ช แตท ้ังสองคนก็ฝากผลงาน นาช่นื ชมไวเ สมอกัน (ไอนส ไตนซ ่ึงนบั ถอื สองผยู ิ่งใหญเทาเทียมกนั เคยกลาวคาํ เด็ดไวว า บีโธเฟนสราง งานข้นึ เอง ขณะทีโ่ มสารทเปน ผูคนพบดนตรีอันบรสิ ุทธง์ิ ดงามซง่ึ เหมอื นมอี ยกู อ นแลว ในธรรมชาต)ิ สรปุ คอื ถา ตองการเกิดเปนเดก็ อจั ฉริยะผูน าอัศจรรยข องโลก ก็ไมใ ชแคสรางกรรมวาดว ยการมี ปญ ญามาก แตเ ราจะตองสนใจสิง่ ใดสง่ิ หนงึ่ และเปน ผใู หญท่มี ีความตงั้ ใจอุทิศชีวติ ทงั้ หมดของตนเปน คณุ ปู การกวางขวางแกแวดวงสาขาอาชีพทรี่ ัก กระท่ังเช้ือความรกั ความสนใจ และอานสิ งสท่ชี วยคนอื่น ในสาขานัน้ ๆ ตดิ ตวั ไปบันดาลสภาพแวดลอ มการเกิดใหมใหสอดคลองกบั บรรยากาศแบบเดิมๆอกี เพราะหากขาดความรักเดยี วใจเดียวในสาขาวชิ าชพี หนึง่ ๆแลว จติ ก็จะไมย ึดภพแหง ความเปนเชน น้นั ไว เหนียวแนนพอ เกดิ ใหมกไ็ มมอี ะไรกระตนุ ความสนใจไดแรงพอจะทมุ เวลาชว งเดก็ ใหก บั สงิ่ ใดสง่ิ หน่งึ เชนกัน ขอใหพจิ ารณาดวย วาใครๆไมมีทางเปนเด็กอัจฉรยิ ะ หรอื แมก ระท่ังเปน เดก็ ฉลาดตามปกติข้นึ มา ไดเ ลย ถาเกดิ ในชาตทิ ีต่ อ งเสวยผลกรรมชนดิ ปด บงั สตปิ ญ ญา ดังไดแ จกแจงไวแ ลว ในหัวขอกอน บทสํารวจตนเอง ไมว าใครจะพอใจในสตปิ ญ ญาของตนเองเพียงใด ทุกคนตองยอมรับเหมือนกนั หมดวา สติปญญา เปนอาวธุ สาํ คญั สูงสุดในการรบกบั ความทกุ ขแ ละภาระหนาที่การงาน แตกรรมของคนสวนใหญ โดยเฉพาะท่ีละเมิดศีลเปนอาจณิ และทไ่ี มสนใจวา อะไรคอื บาปบญุ คุณ โทษ ลว นแลว แตเปน เคร่ืองบ่นั ทอนสติปญ ญาทงั้ ในชาตินี้และชาติหนาท้งั สนิ้ จึงสมควรสํารวจตนเองวา เราทาํ ทางอนั เปนไปเพ่ือความเจรญิ ขึ้นหรอื เส่อื มลงของสติปญญา ๑) เรามคี วามสนใจใครรดู ว ยตนเองหรอื ไม วา ทําอยางไรเปน ประโยชน ทาํ อยา งไรเปนโทษ ทง้ั ใน ระยะสนั้ และระยะยาว? ๒) เมอื่ รูห ลกั จากพระพุทธเจาวา อะไรคือบุญ อะไรคือบาป รูว า อะไรคือประโยชน อะไรคือโทษ เรา มคี วามขวนขวายเพ่ือประโยชนอนั เปน ท่ีสดุ ตามท่สี ามารถทาํ ไดห รอื ไม? ๓) เมื่อมีความรอู ะไรดีๆ เราเคยคดิ แบง ปน ใหค นอนื่ หรือไม? ๔) เราเปน ผูล ะเมิดศีล ๕ ขอ เปน อาจิณหรือไม? ๕) เราเคยทดลองเจรญิ สติรูค วามเปนไปทงั้ ปวงทางกายหรอื ไม?
๘๕ สรุป การมีความฉลาดกับการมีปญ ญารอบรใู นเร่อื งดๆี นน้ั แตกตา งกนั ความจริงคือคนฉลาดทําเร่ือง เดอื ดรอนใหช าวโลกไดมากกวาคนโงเสยี ดวยซา้ํ การเปนผมู ปี ญญาดี การเปนผมู ปี ญ ญาเห็นชอบ คอื หัวหนาของความเจริญทงั้ ปวง คนมีปญ ญา เหน็ ทางประพฤตติ นอันชอบเทา นนั้ ทน่ี าํ ความเจริญมาสตู นเองกบั โลกรอบดา นโดยสวนเดียว การมีชวี ติ อยูของเขายอ มหมายถงึ แสงสวา ง ไมใ ชความมดื ถาใหเ ลือกได ระหวา งสวยหลอ กับฉลาดจะเลือกอะไร? คนสวนใหญจะเลอื กไมคอยถูก เพราะถา หนา ตาดีแตถกู หาวา โงกค็ งไมม ีใครรูสกึ ดนี กั สวนถาจะใหฉ ลาดแลว หนา หกั กค็ งมีปมดอยไปทัง้ ชวี ติ เชน กนั ฉะนน้ั เม่อื ทราบทางไปสูสภาพนา พงึ ใจทง้ั สองสวน กค็ วรเรง สรา งเหตุสรา งปจจัยเสียแตบ ดั นี้ จะ ไดเ ปน ผูมคี วามสุขท่ีสมบูรณแ บบ ไมใ ชม อี ยางแตข าดอีกอยา งเหมือนหลายๆคน
๘๖ สรปุ ปฐมบรรพ ถา ใชส มองคดิ ก็คงเหน็ วา ยากเกนิ กวา จะคาํ นวณไหว วาทํากรรมประมาณเทาน้ันเทา นี้แลว จะมี สิทธ์มิ าเกิดเปน ใคร แบบไหน แตก รรมเขาไมต อ งใชส มองคิด เขาเปน ธรรมชาติทผี่ สมสตู รบันดาลวบิ าก ไดทันทีทนั ใดโดยไมต อ งเสียเวลาคํานวณ ทํานองเดยี วกับเตรยี มนาํ้ เตรยี มทราย เตรียมปนู ไวพ รอม ถึง เวลาผสมก็ไดอ ะไรออกมาอยา งหนงึ่ จะแขง็ แรงหรือออ นเปย กเพียงใดกข็ ้ึนอยกู ับความเหมาะเจาะของ สว นประกอบ เมื่อสง่ั สมบาปบญุ มาถึงไหน วบิ ากกรรมก็เลือกใหม าเกดิ ในที่เหมาะควรทกุ ประการ ทง้ั เครอื พันธุ ท่จี ะสืบทอดความงามหรอื ความอปั ลกั ษณ ทั้งวงศต ระกูลที่จะมอบมรดกเปนทรัพยส ินอลังการหรือหนส้ี นิ จมธรณี ทั้งพันธุกรรมท่ีจะแสดงความปราดเปรื่องหรอื ความเบาปญ ญา จะมีทอ งแมอ ยทู องหนึ่งที่เหมาะ เปนถ่ินอาศยั ของวญิ ญาณอันทรงไวดวยบาปบญุ ตางๆเสมอ เรามาสูความเปน อยา งน้ี ก็เพราะทํากรรมไวเ หมาะกบั การมาเกดิ ในทอ งแมคนน้ี ไมม ีความบงั เอิญ ไมมีการผิดฝาผดิ ตวั ไมม กี ารลาํ เอียงเลือกสงดวยรกั หรือดวยชงั จากใครคนใดคนหนึง่ ทง้ั สนิ้ กรรมเกา ของเราเองเปนผดู แู ลจดั สรร เกอื บทุกคนอยากเกดิ เปนชาย เกอื บทกุ คนอยากเปนผูมีรปู งาม เกือบทกุ คนอยากเปน ลกู เศรษฐี เกือบทุกคนอยากมสี ตปิ ญญาลา้ํ เลิศ ทุกๆคนอยากเปน ผมู ีความสขุ มีความพึงใจเปน ในสงิ่ ท่ี ตนปรารถนา ทวาเกมชวี ติ จะบบี ใหเราสรา งเหตอุ นั เปนตรงขา มกบั สภาพนาพงึ ใจท้งั หลาย เราจึงเหน็ คน ในโลกนมี้ ีหญิงมากกวาชาย มีคนสวยหลอนอยกวาคนข้ีเหร มีคนยากจนขนแคนมากกวาคนม่งั มีศรสี ุข มคี นโงมากกวา คนฉลาด และโดยเฉพาะอยางยง่ิ มีคนทจี่ มทกุ ขมากกวา ลอยตวั เปน สขุ เม่อื ศรทั ธาและมีปญ ญาเหน็ แจง ในเร่อื งกรรมวิบาก ตอไปหากนอ ยใจวาสนา เราจะไมโทษใครเลย นอกจากตวั เอง และหากจะขอบคุณชะตาชวี ติ เราจะไมส รรเสริญใครเลยนอกจากตัวเองเชน กนั ถา ดอู ยา งผวิ เผิน เหมอื นใครบางคนในโลกกาํ ลงั ชว ยเหลอื ผอู ื่นอยูอยางไมเห็นแกเ หนด็ เหนอื่ ย แต ท่ีสุดของทส่ี ุดแหงความจรงิ กค็ อื เขากาํ ลงั ชวยเหลือตนเองใหไดดตี างหาก เมื่อเขาใหเ งินคนอ่ืนไปหน่ึง รอย คาเงินหน่ึงรอยนน้ั จะถูกใชไ ปในทางใดทางหน่ึงจนหมดสิ้นโดยไมมีใครรกั ษาไวไ ด แตกรรมท่ี บริจาคทานหนง่ึ รอ ยเดยี วกันจะตดิ ตามไปคุมครอง ชว ยเหลือเก้อื กูลจิตวญิ ญาณผนู ้นั แมกายจะแตกดบั สาบสูญไปจากโลกนีแ้ ลว สิง่ ท่ีเรากําลงั เปน อยสู ะทอนฐานกรรมทีเ่ คยทํามา เราจะทําดไี ดงา ยตอเมอื่ เรามีฐานความดอี ยูก อน และจะรูสกึ เปนสงิ่ ฝดฝน ยากเย็นย่ิงถา ตองทําดีท้ังทฐี่ านเดมิ เปนตรงขาม แตห ากไมมีการตอยอดความดี ความดีก็มกั ถลม พงั และหากมกี ารกัดฟนทนสรา งฐานความดี ในทีส่ ุดความดกี ็งอกงามไพบลู ย ทุกอยา ง ขึ้นอยูกับการตดั สนิ ใจ ณ จุดทกี่ าํ ลังรไู ดวา หายใจเขาหรือหายใจออก เพียงเมอื่ กาํ หนดแนวแนว า จะทําดี เราก็กําลังบายหนา ไปสทู ิศทางทจี่ ะทําใหเปนสขุ มากขึ้นแลว
๘๗ ¾ทตุ ยิ บรรพ – ตายแลวไปไหนไดบาง? บางคนคดิ วา สง่ิ ทีเ่ ราไมร ูอยางที่สดุ ในชวี ติ ก็คอื เร่อื งเกยี่ วกบั การตายของตวั เอง เพราะเปน เรอ่ื งที่ เกดิ ขนึ้ ครัง้ เดยี วแลว ยตุ ิ จะตายวันไหน ตายอยางไร และตายในสถานท่แี บบใด วันน้นั จะมอี ยเู พียงวนั เดียว เปนประสบการณหนเดยี ว พดู งา ยๆวาการตายคือการยตุ ิ ไมมีความจาํ เปนใดๆตองไป คํานงึ ถึงลว งหนาใหเ สียเวลาเปลา แตแ ทจ รงิ สง่ิ ท่ีเราไมร ยู ังมีมากไปกวา นนั้ ชนดิ ท่ีทาํ ใหความไมรูเรอื่ งความตายกลายเปนเรอ่ื งจอ ย ไปเลย นั่นคอื ความจรงิ เกีย่ วกบั ชีวิตหลังความตาย หากหลงั ความตายมรี ปู แบบการมชี วี ติ อยจู รงิ ก็ นบั เปนเรอื่ งนา พะวงกวาความตายมากนัก เพราะกระบวนการตายอาจเกิดขนึ้ เพยี งไมกน่ี าที แตห ลงั จาก นั้นเราจะตองทนอยูก ับความจรงิ ที่เหลืออีกนานเพียงใดไมอ าจทราบได หากมองดว ยความเช่อื วาหลังความตายมภี พภูมิใหมรอตอ นรับเราอยู มุมมองเกี่ยวกับขณะแหง ความตายก็ตอ งเปลย่ี นไปอยางสิ้นเชงิ นั่นคอื การตายเปน การสอบคร้งั เดยี วท่ไี มมีโอกาสแกตัวใหม อกี รอบ ถามองในแงท่ีวา ทกุ คนตองเปนผเู สวยผลกรรมของตน กแ็ ปลวา เราทําอะไรลงไปเทาไหร กค็ อื ลงทุนใหต ัวเองไดร ับกําไรหรือความขาดทนุ เทา นัน้ ตอ ใหเ ราเสยี สละเพ่ือผลประโยชนของคนอื่นตลอด ทงั้ ชีวิต ทายทส่ี ุดกไ็ มใ ชใครอ่ืน เราจะเปน ผเู สวยรางวลั แหงการเสยี สละนน้ั เอง และในทางตรงขาม แม เราจะรสู ึกเหมอื นเอารดั เอาเปรียบผูคน กอบโกยผลประโยชนม าไดท ัง้ ชีวิต ทา ยทส่ี ุดกไ็ มใชใ ครอืน่ เรา จะเปน ผูเสวยโทษทณั ฑจากการเปน ผเู อารัดเอาเปรยี บน้ันเอง แตการอยูในวังวนเวียนวายตายเกดิ อยางไมรูนี้ ทกุ คนถูกทําใหไมร ูว ามีการเกิดตายกันหลายชาติ มีการเสวยกรรมที่ทําดว ยโลภะ โทสะ โมหะ พวกเราเหมือนถูกหลอกกนั ตัง้ แตลืมตาดูโลกวา ชวี ติ น้ีมคี ร้ัง เดยี ว เพราะฉะนั้นอยากไดอะไรกร็ ีบๆโกยเสียจากชีวิตนี้ อยารีรอ อยา เห็นใจใครอืน่ มากกวา ตวั เอง ไมว า จะชอบหรอื ไมชอบ เต็มใจหรือไมเตม็ ใจ หากอา นหนงั สือเลม นไ้ี ด กแ็ ปลวาเรากําลงั เลน เกม แหงความไมร ูก นั อยู ในเกมน้นั เตม็ ไปดวยกฎ เต็มไปดว ยเงอ่ื นไขสลับซบั ซอ น และเตม็ ไปดว ยการตก รางวัลและลงโทษทกุ แบบทุกระดบั ! ความไมร หู าไดเกดิ ขน้ึ จากการกลน่ั แกลงของใคร พวกเราเปน ของเราอยา งน้กี ันเอง ถาหาก ‘ร’ู เสียอยางเดียว เกมแหง การเกิดตายจะไมม ีอยูเลย หรอื ไมเ กมแหง การเกดิ ตายก็จะมแี ตฉากสนกุ ตื่นเตน เรา ใจ เต็มไปดว ยเสยี งหัวเราะเฮฮาและรอยยิม้ สดชืน่ ทวาเรื่องจรงิ ไมเ ปนเชน นั้น ความไมร วู า กรรมดีทาํ ใหเ ปน สุข กรรมชว่ั ทาํ ใหเ ปน ทุกข สง ผลใหเ ราทาํ กรรมดีบา ง ทํากรรมช่ัวบา ง เพยี งเพือ่ ตอบโต สถานการณทีก่ ําลงั เกิดขน้ึ เฉพาะหนา เหมอื นเดก็ ไรเ ดยี งสาทอี่ าจเอาตะปูแหยร ูปล๊ักไฟไดท ุกเมอ่ื โดย ไมท ราบวามหนั ตภัยชนิดใดรออยใู นน้ัน
๘๘ ๙ เดือนแหงการตกอยใู นภวังคเ สยี เปน สว นใหญ คลายสลบเหมือด หรอื อยใู นวังวนของฝน อนั ไร ทิศทาง ๙ เดอื นอนั ถกู กําหนดไว ๙ เดอื นที่ยืดยาวพอจะทําใหม นษุ ยทกุ คนหลงลืมทกุ สง่ิ แตห นหลงั ส้ิน นอกจากการถกู ลบความจําจนหมดในกระบวนการตายแลว เกิด ตลอดชวี ติ เรายงั มีการลบขอ มูลใน ความทรงจําไปเรอื่ ยๆ อายุขยั ของความจาํ บางอยา งมีหนว ยนับเปนช่วั โมง เชนตวั เลขยุงๆในโจทย คณิตศาสตร บางอยางมีหนว ยนับเปนวัน เชนชอื่ นามสกุลคนแปลกหนา บางอยางมีหนวยนับเปน เดอื น เชนใบหนา ของคนไมร ูจกั บางอยา งมีหนว ยนับเปน ป เชน เหตุการณประทบั ใจเลก็ นอย บางอยางอาจอยู ไดห ลายสิบป เชนเหตุการณป ระทบั ใจลึกซึ้ง แตไ มว าอายุขัยของความทรงจาํ จะสนั้ หรือยาวเพียงใดก็มี ความเหมอื นกันหมด คอื ตอ งมลายหายสญู ไปจนสน้ิ เม่อื ยา ยถน่ิ ฐาน เมื่อมาคลุกคลกี บั สภาพแวดลอ มและผคู นใหมๆสกั ระยะหนง่ึ เพียงความรสู ึกรสู า ที่แปลกไปก็ทําใหเ ราจําตัวตนแบบเดิมๆไมไดเ สียแลว โดยเฉพาะอยางยง่ิ ถา เราตัดสินใจท่จี ะ เปล่ียนแปลงนิสยั และวิธีคิดกับวธิ พี ดู เสยี ใหม กจ็ ะรูส ึกราวกบั เปนคนละคนทีเดยี วเมอื่ นึกยอนทบทวนส่งิ ทผ่ี า นมา หรือเอาใหสนั้ กวา น้ัน เพยี งช่ัวขณะแหง การเปลี่ยนสภาพจติ จากหลับเปน ตน่ื หางกนั ไมกี่วินาที ก็ เหมอื นจะมีกระบวนการลบความจําเกดิ ขนึ้ แลว คนสว นใหญต่ืนข้ึนจะลืมทนั ทวี า เม่อื ครูเ พงิ่ ฝน วา อะไร นกึ ทบทวนเทาไหรๆ กน็ ึกไมออก แลวอยางน้กี ารนอนในทอ งแมถึง ๙ เดอื น แถมครองสภาพรา งใหม เอยี่ ม เริม่ จากจดุ เลก็ เทา ปลายเขม็ หมดุ จนกระท่งั กลายเปนกอนเลอื ดกอนเน้อื ใหญโตพอจะยืดออกเปน แขนขาครบถว น จะมยิ ง่ิ ชะลางความรูสึกนึกคดิ และความทรงจําท้งั หลายในอดีตไดเ กลีย้ งเกลากวากัน หลายรอยหลายพนั เทาหรอกหรอื ? ในทตุ ิยบรรพหรือสว นที่สองของหนังสือเลมนี้ จะพดู ถึง ‘ภพภูม’ิ และทิศทางความเปนไปไดท ี่ เรากําลังมงุ ไป ทุติยบรรพจะชช้ี ัดตามพระพทุ ธองคตรสั คือ เปรียบกับทอ นไมท่บี คุ คลโยนข้นึ บนอากาศ บาง คราวก็ตกลงทางโคน บางคราวก็ตกลงทางขวาง บางคราวกต็ กลงทางปลาย กเ็ หมอื นสตั ว ทั้งหลายผมู คี วามไมรูเ ปนเครือ่ งกางก้ัน มีความทะยานอยากเปนเคร่อื งประกอบไว จงึ ทองเท่ียว ไปมาอยู บางคราวก็จากโลกน้ีไปสูป รโลก บางคราวกจ็ ากปรโลกมาสโู ลกนี้ ขอ นน้ั เพราะเหตุไร เพราะวา สงั สารวฏั นี้กําหนดที่สดุ เบอื้ งตนเบื้องปลายมไิ ด ‘สังสารวฏั ’ คอื ภพภมู ติ า งๆท่เี ราเวยี นเกดิ เวียนตายกันตามพฤตกิ รรมของจติ เมอ่ื ใดจิตยึดความ ดีเปน ท่ีต้ัง กไ็ ดช่ือวา สรา งภพแหง ความเจริญรุง เรอื งไวเปนทไ่ี ป เม่อื ใดจติ ยดึ ความช่ัวเปนท่ตี ั้ง กไ็ ดช ือ่ วาสรา งภพแหง ความเสือ่ มทรามไวเปนทห่ี มาย แตล ะคร้ังของการเปลีย่ นภพเปลย่ี นภูมิจะมกี รรมอนั เปน ตวั แปรมากมาย ซัดเราไปในทศิ ตางๆ สงู บา ง ตา่ํ บา ง กลางบา ง และจะไมยุติลงดวยความบงั เอิญขน้ึ ฝง เองเลย
๘๙ คําวา ‘ไมอ าจกําหนดเบอ้ื งตนและเบื้องปลาย’ นนั้ เปนสง่ิ ทีน่ ากลวั เพราะหมายถงึ ไมอ าจนับวา เราลอยคออยูในทามกลางมหาสมุทรแหงความเกดิ ตายนมี้ าก่แี สน กลี่ า น ก่อี สงไขยครั้ง และจะตองถูก ซดั ไปซดั มาอยางไมอาจพยากรณช ะตากรรมอีกกีแ่ สน ก่ีลาน ก่ีอสงไขยหน เพราะฉะน้ันทตุ ยิ บรรพจะไม นําเสนอเพยี งทีห่ มายระยะสนั้ เปนภพภมู ติ า งๆ แตยงั จะแสดงทห่ี มายสุดทายตามคตพิ ทุ ธ คือฝง อนั เปน ท่ีหยุดลอยคอกลางมหาสมุทรแหงความเกดิ ตายน้ดี ว ย
๙๐ Öบทที่ ๗ - สจั จะเกยี่ วกบั ความตาย กลาวกนั เสมอวา ทกุ คนตองตาย แตมขี อ สังเกตทนี่ า คดิ อยูหลายประการ เชนรหู รอื ไมวา เราเรม่ิ กลัวตายเปน ครัง้ แรกไดต ้ังแตอ ายเุ ทาไหร? เราเคยรูสึกจริงๆหรือไมวา ตวั เองนี้จะตองตาย? เราตระหนกั แคไ หนวา ชวี ติ ไมเ ท่ยี ง จะตายวนิ าทีใดไมอ าจรู ไมอาจพยากรณลว งหนา ? ความจรงิ กค็ อื เกอื บทุกคนใชช ีวติ ประหน่งึ ความตายไมม ีวันมาถึงตัว จงึ ไมมคี วามจาํ เปนตอ ง เตรยี มตอนรับ และเนื่องจากไมทราบ ไมแ นใจ หรือปกใจไมเ ช่อื วาชีวติ หลงั ความตายมี จึงไมมคี วาม จาํ เปน ตองตระเตรยี มเสบยี งใดๆไวสาํ หรบั การเดินทางตอ แตล ะคนใชช ีวติ เพียงเพื่อเอาตวั รอดไปวนั ๆ หรือสนองความอยากกันเปนขณะๆเทานน้ั และอีกความจรงิ หนึ่งก็คือระหวา งมชี วี ติ อยู เราทุกคนเคยรูสึกอา งวางกันมาหลายครง้ั แตจ ะมีคร้ัง เดยี วในชวี ติ ที่เราจะรสู ึกอา งวา งและวาเหวทีส่ ุด นนั่ คอื ขณะแหงการตายอยา งไมรูทไี่ ป เพราะระหวางมี ชีวติ แมจะคดิ มาก ลําบากในการหาเพือ่ นแทผ ทู าํ ใหเ ราอุน ใจแคไ หน อยา งไรคนเรากม็ ีหนทางแกเหงาวนั ยงั ค่ํา โดยเฉพาะสมัยนี้มีอินเตอรเน็ตใหเ ลน แตหลังจากสิน้ ชีวติ แลว ใครเลา จะรบั ประกันวา จะมอี ะไร สนกุ ครนื้ เครงใหเ ลนอยางเชนอนิ เตอรเ นต็ อกี หรอื เปลา? ไมว า จะเชื่อเรอื่ งหลงั ความตายอยางไร ความจรงิ ตอ งมีอยูอยา งนน้ั เสมอไป ไมข ึ้นกบั ความเช่ือ เหมือนเชน ที่เราเหน็ วาความตายมีแนๆ และตองเกดิ ข้ึนกบั ทกุ คน แมทุกเชา จะบอกกับเงาตวั เองวา ความตายไมม ี ความตายจะไมม าถึงเรา อยางไรกค็ งไมเปลีย่ นความจริงในอนาคตทกี่ าํ ลังจะเกดิ ขึ้น ขางหนาไดเปน แนแ ท และกะแคความตายที่ทกุ คนจําใจตอ งยอมรับวาวนั หน่งึ จะมาเยือน ก็นอยคนนักทจ่ี ะอยากเขาไป ศึกษาไวลวงหนาวาความตายคอื อะไร และนอยย่ิงกวาน้ันคอื เอาตวั เขาไปสงั เกตใหล ะเอียดเกีย่ วความ ตายชนิดตางๆ เพ่อื เตรียมทําใจไวว าเราก็อาจตองตายในลกั ษณะนัน้ หรอื อาจตองตายในลกั ษณะโนน สว นใหญเขาใจวาตนจะนอนตายตาหลับกับเตียงในหองของโรงพยาบาลดวยกันท้ังสิ้น บทน้ีบทเดยี วคงไมอาจลงลึกไดครอบคลุมความจริงเกยี่ วกับมรณกรรมไดท้ังหมด แตอ ยางนอยคง พอแสดงใหเ หน็ วาพวกเราชา งไมเ คยเฉลียวใจเอาเสยี เลยวาจุดจบของตนเองมีความเปนไปไดเ พียง ใดบา ง และบทนต้ี องการสงสญั ญาณเตอื นวาแครูสึกจะตอ งตายในวนั หนง่ึ ขา งหนายงั ไมพ อ ควรจะตอง เตรยี มตวั เตรยี มใจ เตรยี มเสบียงเผ่ือขาดเผื่อเหลือไว ประมาณวาถา ตอ งออกเดินทางไกลไปท่ีอืน่ ตอ วันนเ้ี ลยจะไดหยิบฉวยสงิ่ จาํ เปน ไดท ัน!
๙๑ ความตายคืออะไร? และคาํ ถามอันเปน ทส่ี ดุ ของความนา ฉงนคงจะไดแ ก ความตายคืออะไร? สําหรับคนทว่ั ไป ถา เชื่อเสียอยางเดยี ววา สมองคอื เคร่ืองผลิตความรสู กึ นกึ คิดและจติ วิญญาณ กไ็ ม ตอ งพดู ตอความยาวสาวความยืดใหมากไปกวา นนั้ ความตายคอื การยตุ กิ ารทาํ งานของรา งกาย และจติ ใจ ประสบการณแ ละการกระทาํ ทงั้ มวลลว นสาบสูญลง ณ จุดเวลาแหงมรณกรรมนน้ั เอง แตส ําหรบั พุทธศาสนิกชน หรือจําเพาะลงไปกวา นั้นคอื พทุ ธศาสนิกชนผมู สี มาธิจิตผอ งแผว มี ศักยภาพในการนอมจิตไปรเู ห็นขณะจตุ ิและอุบัติของวิญญาณหลังกายหมดสภาพ กย็ อ มเหน็ เปนอกี อยางวา ความตายของคนเราคือการรวบรวมกรรมท้งั หมดในชวี ิตมาชัง่ นาํ้ หนัก แลว ตดั สินวา เอียงไปขางใดระหวางสงู ขน้ึ หรอื ต่าํ ลงกวาความเปน มนษุ ย เม่อื คิดอยางคนไมแนใ จ คดิ อยางคนไมเ คยมีประสบการณล ม หายตายจาก รวมท้งั รสู กึ วาจะไมม ี ทางไดรลู ว งหนา กอ็ าจยิม้ ๆปลอบกันวาความตายจะเปนอยางไรกช็ า งเถิด วันนี้ยงั มีชวี ติ กพ็ อ หรือไมก็ อาจสรปุ รวบรัดวาทําวันนใ้ี หด ที สี่ ดุ แลวพรุงนีถ้ า ตอ งตายก็ใหมันเปนไปตามที่มันจะเปน น่นั คือคาํ สดุ ทายสาํ หรบั คนทว่ั ไปจรงิ ๆ ‘ทําดที ่ีสุด!’ ผมู ีความรเู หน็ กรรมวบิ ากและภพภมู ดิ ุจตาเหน็ รูป ยอมทราบวา จะทําไดดที สี่ ุดนน้ั ไมอ าจใชสามญั สาํ นึกหรอื ความรูส ึกแบบคนธรรมดาเปนไมบ รรทัดวัด แตต องอาศยั ‘ความร’ู ทไี่ ดจ ากความเหน็ แจง ประจักษอ นั เปนสิง่ เหนอื โลก และในบรรดาญาณของผหู ยั่งรดู วยกันทัง้ หมด พระพทุ ธเจารูดีกวา ใคร ไมมี ใครรไู ดเสมอพระองค เน่ืองจากพระองคบ รรลุถงึ ซง่ึ ธรรมชาตบิ างประการท่เี รยี กกันวา ‘พระสัพพัญตุ ญาณ’ อันหมายถึงปรชี าญาณหยง่ั รสู รรพสง่ิ ไมว าจะเปนอดตี ปจจบุ ัน หรืออนาคต ไมว า สง่ิ นัน้ จะเล็ก เทา อะตอมหรือใหญข นาดเอกภพ ไมว า สิง่ นัน้ จะอยูใกลหรอื ไกล ไมวา ส่งิ นน้ั จะเปน ของหยาบหรือของ ประณีต และไมว า สง่ิ นนั้ จะเปน ภพภูมทิ เี่ กดิ แตก รรมแบบไหน ผูสําเร็จถงึ ซง่ึ พระสัพพัญุตญาณ ยอ มรูแจง ทวั่ ตลอดไมมีผิดพลาดเลย พระพุทธเจาตรสั จําแนกเกย่ี วกับภพภูมิ รวมท้ังความคาบเก่ยี วในชวงหวั เลี้ยวหวั ตอ ระหวาง เปลีย่ นภพภูมิไวม าก โดยสรุปรวบยอดที่พระองคท านตรัสเกยี่ วกับภาวะความตายไดแ กนิยามแหง มรณะ กม็ รณะเปน ไฉน? มรณะคอื ความเคลอื่ น ภาวะของความเคลอื่ น ความแตกทําลาย ความหายไป มฤตยู ความตาย ความทาํ กาละ ความทําลายแหง รปู นาม ความทอดท้ิงซากศพไว ความขาดแหงชวี ติ จากหมูส ัตวห นึง่ ๆ
๙๒ สรุปคอื ตามความรูแจงเหน็ จริงของผมู ญี าณหย่งั รตู ลอดสาย ความตายไมใ ชการยตุ ิ ทวา เปน การเคลอื่ นจากความเปน อยา งหน่ึงไปสคู วามเปน อีกอยางหนึ่ง เมือ่ ถึงจุดแหงความส้นิ สภาพ การเปนสัตวชนิดหนึง่ ๆ โดยทอดทิ้งซากเดิมไวในโลกน้ี ทิ้งซากศพไว แลวผละไปเปน สตั วใ นภพภูมิอืน่ ตามกรรมแหง ตน… คําวา ‘สัตว’ ในความหมายเชงิ พุทธมไิ ดหมายถงึ หมู หมา กา ไก แตไดเ หมารวมเอาส่ิงมชี ีวิตทุก ภพทุกภูมิทง้ั หมดไวว าเปน ‘สงั สารสัตว’ คือสตั วท ่ีเวยี นวายตายเกิดในสังสารวัฏอยา งไมร อู ีโหนอเี หนนี้ จะเปน อินทร พรหม ยม ยักษ มนษุ ย หรอื เปรตตางๆกล็ ว นเปน สงั สารสตั วด ว ยกนั ท้งั หมดท้ังสน้ิ สาํ หรับ หมู หมา กา ไก จะถือเปนเหลา สัตวในอบายภมู ิ เรียกโดยเฉพาะวา เปน ‘เดรจั ฉาน’ รปู แบบของความเปนสัตวใ นภพภูมหิ นึ่งจะสน้ิ สุดลงดว ยความตาย แลวยา ยไปสคู วามเปน สตั วอีก ภพภมู ิหนึ่ง พจิ ารณาจากความจริงขอ นี้ แปลวา ระหวา งมชี วี ิตเรามเี วลาประมาณหนง่ึ เปนโอกาสให ‘สรา งภาพใหม’ กอ นจะเกิดการ ‘ลา งภาพเดิม’ รางกายของทุกคนคอื นาฬิกาชวี ติ ท่สี งสญั ญาณบอกเปน ระยะๆวามาถึงไหนแลว ในวยั เดก็ และวยั หนมุ สาวนาฬกิ าจะบอกวาเปนชว งตน เสมอื นทกุ คนครอบครองและใชสอยรา งน้ี ไดโดยปราศจากขีดจาํ กัด ทกุ อยา งมีแตเ จรญิ ขน้ึ และอุดมสมบรู ณแข็งแรง พรกั พรอ มตอภาระหนาทีก่ าร งานยิ่งข้นึ เรอ่ื ยๆ ความสนุกทางเพศจะทําใหเ รารูส กึ วา การมีชวี ติ มนษุ ยเ ปนของดี นา มีนาเปน ไปจนชั่ว นิจนริ ันดร ตอเมือ่ เขาชวงกลาง ๓๐ จะเกดิ สญั ญาณเตอื นแผว ๆ โดยมาในรูปของความออ นแรงลง ผมเผา เริ่ม บาง ผิวพรรณเริม่ ปรากฏรองรอยเลก็ ๆนอ ยๆ แมจ ะไมถ ึงกับเห่ียวยน ก็ทําใหห ลายตอหลายคนรูสกึ ตกใจได เห็นความไมเท่ยี งของสังขารไดบ า งแลว พอ ๔๐ ตนๆ สัญญาณนาฬกิ าจะคอ ยๆสงเสียงดังฟง ชดั ขน้ึ โดยมาในรูปของอวัยวะท่ีเริ่มชาํ รุดที ละช้นิ สองชนิ้ ผมรว งบา ง ฟน แทเส่อื มบา ง เกดิ จดุ ดา งดําบนใบหนา บาง พอกลาง ๕๐ ขึน้ ไป สญั ญาณนาฬกิ าจะทั้งดังและท้งั ถ่ขี ึ้นเร่ือยๆ ตา งคนตางจะเห็นความเสื่อม แหงกายตามฐานาฐานะ ยง่ิ สมัยนีค้ าํ วา ‘ตายกอ นวัยอันควร’ หรอื ‘ยังไมนาจะถงึ เวลาหมดอายุของ อวยั วะ’ นั้น เร่ิมเชยเสยี แลว เพราะคนหวั ใจวายตายกอ น ๕๐ ไมใ ชเ รอ่ื งแปลกอกี ตอไป โดยเฉพาะ สําหรบั คนท่ียังเผลอนึกวา นาฬิกาชีวติ ของตวั เองเพิง่ เรม่ิ เดินไมนาน ยงั ไมต องบาํ รุงใหมาก ความตายคือจังหวะท่ีนาฬกิ าชีวิตเดินไปจนสุดลาน แตละคนถูกไขลานไวตา งกันโดยกรรม กลาวคอื บางรายตอ ใหบ ํารุงดขี นาดไหน ใชก ารแพทยเขาชว ยเพยี งใด อยา งไรก็ตองไปในวัยเยาว สว น บางคนไมคอยระวงั เนอ้ื ระวงั ตัว มัวเมากบั สิง่ เสพยต ิดคอ นขางมากดวยซ้าํ กลบั อยูไ ดถ งึ ๘๐ ก็มาก
๙๓ การสงเสียงเตอื นในชว งเวลาสดุ ทา ยของนาฬกิ าชวี ติ กไ็ มเ หมือนกนั บางคนถกู เตอื นอยา งหนัก หนว ง รุนแรง และถบ่ี อย กระทง่ั เจา ตัวรสู กึ ออกมาจากขางในไดว าไมนาจะเกินเม่อื นน่ั เมื่อนี่ แตบ างคนก็ ไมม ีเคา ไมม ีเงา ไมมกี ารเตอื นแรงๆแตอ ยางใด จูๆปุบปบกส็ ง เสยี งกริ๊งสุดทา ยขึ้นมาเฉยๆโดยไมทันสง่ั เสยี กับครอบครัว อันนี้กส็ ุดแทแตกรรมเกา กรรมใหมมาบวกกนั แลวตองมอี ันเปน ไปตามนัน้ เราควรมีอายุไดเทา ไหร? เมอ่ื ทกุ คนเร่มิ ยา งเขา ๔๐ จะเริ่มสนใจเรื่องชะลอความแก โดยเฉพาะถา ยังรูสกึ ดีๆกบั ชวี ิต มี มมุ มองดๆี กับชวี ติ รวมทงั้ อยากใชช ีวิตทําอะไรดีๆเพ่ิม หลายคนเร่ิมถามหาเทคนิควิธหี รอื หยูกยาบํารุง รา งกาย และสนใจการมีอายุยืนแบบแข็งแรง ไมใชส ักแตย ืดอายุเพื่ออมโรคไปเรอื่ ยๆราวกับคนคุกทีถ่ กู ทรมานอยา งไรกาํ หนดพนโทษ สาํ หรบั คนท่วั ไปทีไ่ มม ีวิบากจองเลน งานโดยเฉพาะ นาฬิกาชวี ติ อาจยดื หดไดน ดิ หนอยหรือมาก หนอ ย นกั วิทยาศาสตรยคุ เราศกึ ษาและคน ควา พบวาโดยธรรมชาตขิ องรา งกายคนเราสามารถมอี ายุยืน ยาวไดป ระมาณ ๑๒๐ ป แตถาไมรูจักวธิ กี ารดแู ลรา งกายใหถ กู ตอง หรอื โดนสภาพแวดลอมพน พษิ ใส มากๆเขา ก็อาจเนาเปอยลงเม่ือประมาณ ๗๐ ดังทที่ ราบๆกันวาเปนอายุขัยเฉล่ียของปจจุบัน แตความจริงมมี าแลว คอื นายลีชุนยงุ ชาวจนี ผเู กดิ ในป ค.ศ. ๑๖๗๗ และตายในป ๑๙๓๓ สริ ิรวม อายไุ ด ๒๕๖ ป! เขาเปน ผูลบลา งความเชื่อหลายตอ หลายประการ นบั แตความเชอ่ื วา คนเราควรมีอายไุ ด สูงสุดไมเกิน ๑๒๐ ตลอดไปจนกระทงั่ ความเช่อื วา คนแกต องหลงั โกง ผิวหนังเหยี่ วยน เสมอ เพราะจน ตายนายลีก็ยังสขุ ภาพแข็งแรง หลังตรง หนังตงึ สายตาไมฝาฟาง เสนผมกับฟน ยังเปน ของแทตาม ธรรมชาติ ไมม ใี ครเหน็ เขามีสภาพเกนิ ชายวยั ๕๐ เลยดว ยซํ้า! รฐั บาลจนี รับรูวาลชี งุ ยุนมีตัวตนตอนเขาอายุ ๑๕๐ คอื มคี นของทางการพบเหน็ และใหค ํารบั รองได วาเปนผูส ูงอายแุ ลว แตเ ขายังคงอยตู อมาไดอีกกวาศตวรรษ เพราะฉะนนั้ อยา งนอ ยทส่ี ดุ เขาจะตองมอี ายุ เกินธรรมดาไปมากๆ เม่อื ประกอบกบั หลักฐานแสดงความมีตัวตนในชว งศตวรรษท่ี ๑๗ กพ็ อทําให เช่ือมนั่ วากรณขี องนายลีไมใชก ารปน นา้ํ เปนตวั ข้ึนมาแนๆ นายลีเนน การประพฤติปฏบิ ัติตนไวห ลายอยา ง นบั แตก ารรจู กั มีอิริยาบถท่ถี นอมสภาพความ เยาวว ัยไวน านๆ เชน กลาวเชิงอปุ มาอปุ ไมยใหน ่งั นิง่ เหมอื นเตาหมอบ เดนิ เหนิ ปราดเปรยี ว กระฉบั กระเฉงเหมอื นนกพิราบ นอนหลับสนิทเหมือนสุนขั แลว ก็มหี วั ใจท่ีสงบเงียบในการดาํ รงชีวิต นอกจากน้นั นายลียังเปนมังสวิรัติ แลว กเ็ ปนคนรอบรูในเร่ืองการใชส มนุ ไพรอยางหาตัวจับไดย าก คอื เช่ียวชาญเกี่ยวกบั ยาอายวุ ฒั นะ ประเภทท่ีทําใหธาตไุ ฟภายในยังทํางานเผาผลาญ ชวยกระตุนให ระบบประสาทตืน่ ตวั ไดต ลอด เขากนิ อาหารสมนุ ไพรทุกวนั จนตาย นกั วทิ ยาศาสตรเอามาวเิ คราะหดูก็
๙๔ พบวาเปน อาหารจาํ พวกกรดอะมิโนในธรรมชาติซึ่งรางกายผลติ ไดเองอยแู ลว แถมยงั เจอดาษดนื่ ใน อาหารท่ีเราๆกนิ กนั น่แี หละ ความแตกตา งคอื สารชวยยืดอายเุ หลาน้ันถกู ทาํ ลายไปในขณะปรงุ อาหาร เสยี หมด คนทวั่ ไปเลยชะลอนาฬิกาชวี ติ ไมคอยอยู ทั้งวิธกี ารดาํ รงชีวติ และการใชยาอายุวฒั นะ รวมกันทาํ ใหลชี ุงยุนไมร ูจักแก และเปน การเลือกมี อายุยืนดวยความจงใจ มใิ ชค วามบังเอญิ การมีตัวตนอยูจรงิ ของลีชนุ ยงุ บอกเราวาถาอยากอยนู านจริงๆ อีกทั้งแขง็ แรงปราศจากความรว ง โรยของสงั ขาร ก็ตอ งมีวิธดี าํ รงชีวติ ดว ยความแตกตางจากการปลอ ยปละเลยตามเลย ไมว า จะเรอ่ื งของ การเดินเหิน ไมวาจะเร่ืองของหยูกยาอาหาร ลว นแลวแตประคองใหร างนอ้ี ยไู ดเกินสองรอยป หรอื อยาง นอยที่สุดก็ไมต่าํ กวา ๑๒๐ ป ไมใชแ ค ๔๐ ก็เตรียมจอดเหมอื นอยา งหนุมสาวหลายตอหลายคนในยคุ ปจ จุบนั ลองจนิ ตนาการดู หากเราเปนคนใกลชิดของนายลีในชวงท่ีเขาอายุสักรอยเศษ เกิดมากเ็ ห็นนายลี มีอายุมากแลว แตพ อเราอายุมากข้ึนจนเกอื บ ๖๐ รอมรอ นายลกี ็ไมตายสักที แถมดูดกี วา แข็งแรงกวา ทําอะไรไดมากกวา เราเสยี อีก เราคงไมค ดิ อยางไรอ่ืนนอกจากเห็นเขาเปนมนุษยอมตะ และเม่ือเราถึง เวลาปดฉากชวี ิตขณะอายุสกั ๗๐ กค็ งตายไปพรอ มกับความเชื่อวา ชวี ติ อมตะมจี รงิ มนษุ ยท ไ่ี มรูจักแก ไมร ูจักตายมจี รงิ แถมแขง็ แรงและธาตยุ ังดีขนาดมีเมียไดเ รือ่ ยๆถงึ ๒๔ คน! ทวาเราอยูในยุคที่ลีชุนยงุ ลวงลับไปแลว ก็ตองมาถงึ จดุ สรปุ ถึงจดุ ที่เห็นตามจรงิ วา ชวี ติ น้ัน ตอ ใหช ะลอยดื ยาวออกไปเพียงใด ในทีส่ ดุ กต็ องพบกบั สจั จธรรมเหมือนกันหมด คือตอ งมอดมวย มรณังกันถวนหนา มนุษยอายยุ ืนท่ีสุดในโลกเชน นายลีชุนยงุ เหมือนเกิดมาเพื่อยนื ยนั แทน ธรรมชาติ วาสัจจะสูงสดุ ขอแรกของการเปนมนษุ ยค ือ ‘อยางไรกต็ องตายแนๆ ’ อายุขัยทแ่ี ตกตา งทาํ ใหแ ตล ะคนมีเวลาสง่ั สมกรรมผดิ แผกจากกัน นอกจากนนั้ ยังมโี อกาสส้นั ยาว ไมเ ทากนั ในอันทจี่ ะเรยี นรคู วามจริงเกีย่ วกับชวี ิต สุดแตใครจะคิดวาความจรงิ สูงสดุ อยูท ่ไี หน ควรใชเ วลา ในชวี ติ เพียงใดเพอื่ เขา ใหถงึ ความจรงิ นั้น โอกาสตายในชวงชีวิตตางๆ ปจ จุบันดาวเคราะหท เ่ี ราอาศยั ชา งเต็มไปดว ยภยันตราย เกดิ สงครามและอาชญากรรมปะทุข้นึ ท่ี นน่ั ท่นี ่ี หากตดิ ตามขา วรอบโลกกจ็ ะเห็นเหมอื นท่ัวทุกหยอ มหญาเตม็ ไปดว ยคาวเลอื ดและการลางผลาญ ชีวติ ทงั้ มหันตภัยจากธรรมชาตแิ ละมหาภยั จากน้าํ มือมนุษยด ว ยกันเอง
๙๕ ขา วอบุ ัติเหตบุ างชิน้ เชนเครอื่ งบนิ ตก หรือการตายหมูจากตึกถลมนบั รอ ยนับพันนนั้ มักเผยแพร ออกไปในระดบั โลก เพราะเปนภาพการตายพรอมกนั ท่ีนาสะเทือนขวัญ แตน อ ยคนนกั ทจี่ ะทราบวา ประชากรโลกตายกันอยูแลววนั ละแสนหา ! ไมม ใี ครทํารายงานเชน ‘ขาวดว น! มีคนตายในวันเดียวถงึ เกือบสองแสนคน’ นนั่ เพราะพวกเรา กระจายกันตายแบบหา งๆ เราอาจตอ งรูจ ักชาวบา นรว มคร่งึ ตําบลจงึ จะไดยนิ ขา วการตายของใครสักคน หน่ึง แตเราตอ งรูจ ักคน ๖ พันลานจึงจะทราบวามกี ารตายวันละเกอื บสองแสน แตอยางไรความจริงก็คือความจรงิ วันหนงึ่ เกอื บสองแสน ซ่ึงเกือบเทาจํานวนคนตายทฮ่ี ิโรชมิ า และนางาซากิรวมกันเม่ือครั้งตกอยูใ นสภาพหนทู ดลองระเบิดนิวเคลียร ๒ ลูกแรก ทกุ คนสามารถจดจํา การตายหมอู ันเปนประวตั ศิ าสตรทมิฬของญ่ปี นุ ได แตว นั น้ไี มม ใี ครปนขา วใหท ราบเลยวาความตาย ระดบั ใกลเคยี งกันกเ็ กิดขนึ้ และวนั พรุงน้จี ะมคี นตายเพิม่ อีกหน่ึงแสนหาหม่ืนคน! ยังมคี วามเชอื่ ตามสามัญสํานึกอยูอกี ประการหนึง่ คือคนเราควรจะตายตอนแก อาจเพราะพวก เรารจู ักคนกนั ไมมากพอ จึงมกั เห็นคนอยูไดจนแกกนั หากขอใหคนรนุ ๔๐ แจง รายชือ่ เพ่ือนรว มรุน ซึง่ เสียชีวติ ไปแลว สว นใหญก อ็ าจแจงไดเปนจํานวนเลขหลักหนว ย คือไมถึงสิบดวยซํา้ ตองขอใหค นรนุ ๕๐ ขนึ้ ไปนัน่ แหละ จึงจะเร่ิมเหน็ น้าํ เห็นเน้ือขน้ึ มาหนอย นจี่ งึ ทําใหเ รารสู กึ วาชว งเวลาในชวี ติ สว นใหญ อยหู างไกลจากความตายไปมาก แมหนังสอื พมิ พจ ะลงขาวเดก็ และวัยรุนเสยี ชวี ติ กันโครมครามทุกวันก็ ตาม ในหัวขอนขี้ อแสดงใหเ หน็ เพียงสถติ ทิ ี่นาสนใจ เพ่อื ใหเ หน็ วาความจรงิ กค็ ือคนเรามโี อกาส ตายไดทุกชว งวยั ผา นความนาจะเปน ของโรคภัยตา งๆดงั นี้ ๑) ชว ง ๑ ขวบ มีโอกาสตายเพราะโรคเกย่ี วกบั การยอยอาหารจําพวกไขมนั โปรตนี แปง คือกนิ ไมไ ดเพราะรางกายไมส ามารถสลายไดหมด และเดก็ บางคนก็อาจเปน เบาหวานไดต ้ังแตเ กดิ เพราะตับ ออ นเสีย ไมส ามารถสรา งอนิ ซลู ินได ๒) ชวง ๑๐ ขวบ มโี อกาสตายเพราะโรคมะเรง็ ทส่ี มองและไต ๓) ชวง ๒๐ ป มีโอกาสตายจากอุบัตเิ หตุไดม ากทส่ี ุด และอาจมีโรคจาํ พวกปลายประสาทสมอง เส่อื มผิดปกติ คลายอัลไซเมอร ๔) ชวง ๓๐ ป มโี อกาสตายเพราะโรคติ่งเนือ้ ในลาํ ไส ซง่ึ มอี ยูแ ลว ตั้งแตเ กดิ แตเ รมิ่ เจอเอาชว งน้ี เอง บางคนมโี อกาสรตู ัวไดเ พราะมปี ระวตั ิในพอ แม (ซึ่งถา เปนกรรมพนั ธจุ ริงกอ็ าจเจอตง่ิ เน้ือแลว ตดั ไส สว นนัน้ ทัน) วยั น้ีบางทีก็มเี ร่ืองเบาหวานและตับออ นเสอ่ื มใหเ หน็ เสมอๆ ๕) ชว ง ๔๐ ป มีโอกาสตายเพราะโรคมะเรง็ กันสงู เพราะสภาพรางกายเร่ิมเส่อื ม ไมยากทีจ่ ะเกิด การสรา งเซลลใหมอยางผดิ ปกติ หรอื ไมย งิ่ อยนู านกเ็ ทากบั ยง่ิ รับสารเคมจี ากสภาพแวดลอ มอันเปนพษิ
๙๖ เขา ไปสะสมมากข้นึ ๆ แลวทาํ ใหเซลลแ บงตวั ผดิ พอเปน มะเรง็ แลวก็จะตา งจากเน้อื งอกตรงท่กี ระจายได ลุกลามได พอเปน ขน้ึ มาถา ไมตรวจพบและรักษาแตเ น่ินๆจึงมกั ไปกันไว พนจากชวงนส้ี ามารถตายไดทุกเม่ือดวยความนา จะเปน ของทกุ โรค โดยเฉพาะอยางย่ิงยคุ สมัยท่ี ตอ งเรง รีบ หรอื ตอ งแบกภาระการงานอันหนกั อึ้งเพ่อื ผอนจายทรพั ยสมบัติตา งๆ จนเร่มิ มขี า วคนนอน ฟบุ หลับเพ่ือพักงบี บนโตะ ทํางานแลวไมต น่ื ขน้ึ มาอีกเลยประปราย ท่ีโนนที่น่ี และตอ ไปกม็ แี นวโนมวา อาจไดย นิ กันบอ ยข้นึ นี่ยังไมรวมความเสย่ี งตออุบัตเิ หตุบนทอ งถนนท่แี ตล ะปค รา ชีวิตหญงิ ชายไป มากมายเกนิ จะนับอีกตางหาก ไมมใี ครเกิดมาพรอมกับความรตู วั วาตดิ กลุม เสี่ยงตอ มรณภยั รปู แบบไหน แตทุกคนสามารถเลกิ ประมาทไดเทา เทยี มกนั หันมาตระหนกั วา เราตายไดท ุกเมอ่ื และการเตรียมตัวเตรียมใจพรอมอยูเ สมอ เปนนโยบายที่ฉลาดของคนไมป ระมาทกับชวี ติ ความตายทีแ่ ตกตาง นอกจากสัจจะขอแรกคอื ‘ทกุ คนตองตาย’ แลว ยังมสี จั จะอกี ขอหนึ่งท่ตี ามหลงั มาคอื ‘แตละคน ตายไมเหมือนกนั ’ ทง้ั อาการทางกายและอาการทางจิต หมายความวา ทางกายนั้น แกช ราตายกบั ถูกฆา ใหตายจะเปนคนละเรอ่ื ง และแมแกตายเหมือนๆกนั หรือถูกฆา ตายเหมอื นๆกนั ก็ไมใ ชวา อาการทางจติ จะเหมอื นกนั ไปดว ย เชนบางคนแกตายดว ยความสงบ บางคนแกตายดวยความทุรนทุราย หรือ อยางเชนคนขณะถูกฆา สวนใหญจะมีความกลัว แตบ างคนขณะถูกฆายังอุตสา หต ้งั สตแิ ผเมตตาใหก บั ฆาตกรได จึงไมม คี วามกลวั ไมมีความอาฆาตใดๆ เปน ตน ไมว าจะประสบเหตุรายหรือดีทา ไหน การตายทางกายจะเหมอื นกันอยอู ยา งหนึ่ง คือยุติ กระบวนการชวี เคมอี ันแสนสลับซับซอ นพิสดารพันลึกท้ังปวง นบั ตง้ั แตลมหายใจขาดหวง หวั ใจหยดุ เตน อณุ หภูมใิ นรา งคอ ยๆลดลง และหลังจากนน้ั สกั พกั รา งกายจะแข็งท่ือ เพ่ือเร่ิมกระบวนการเนา เปอ ยตอ ไป เบ้อื งตนนีจ้ ะขอแสดงสภาพความตายหลกั ๆพอให ‘รสู ึก’ ถงึ ความแตกตางหลายหลาก รวมท้ังจะ ไดเตรียมใจวา เราเองกไ็ มแคลว จะตอ งตายในแบบใดแบบหนึ่งเชน กัน และจากการท่คี นสว นใหญไม อยากพดู ถึงความตาย เห็นความตายเปน เรอ่ื งสยองขวญั สนั่ ประสาท ก็ลําดบั ความนากลวั ของความตาย ต้ังแตมากสดุ ไปจนถงึ นอ ยสุด คือตายดว ยอาการทุกขทรมานสุดขีดไปจนกระท่ังยอดสดุ แหงบรมสุข ๑) โทษประหารดวยการนัง่ เกา อ้ไี ฟฟา นาสังเกตวา ทาํ ไมการลงโทษประหารจงึ ไมค อยจะ เหมอื นกนั นกั บางทมี กี ารแกลงฆาใหต ายทรมาน ดๆู แลวเปนพฤตกิ รรมผดิ มนุษยมนา ราวกบั ผฆู า เช่ือ เรอื่ งการมอี ยขู องนรก และรูว า ถา ตายทรมานแลว โอกาสจะลงไปแดว ดิน้ ดว ยความเจ็บปวดสาหัสตอใน นรกก็มอี ยสู งู
๙๗ สมยั ท่ผี คู นยงั ปา เถื่อนและเหน็ การตายทรมานของเหลาอาชญากรเปน เรอ่ื งสนกุ หรอื เปนเรอื่ งนา สะใจทเ่ี หน็ โทษทณั ฑสาสมกับความสามานยของทรชนโฉด มีวิธที ารณุ ตา งๆนานาเชน ยา งไฟสดๆ แล เนือ้ เอาเกลือทา จบั แชน้ําเดอื ด ฯลฯ สารพัดจะคดิ กนั ขนึ้ มาราวกบั จะเลียนแบบทัณฑกรรมในอเวจี ตดั มาถงึ ยุคทบ่ี างประเทศอยากใหผ ูกลัวการลงโทษของกฎหมาย กท็ ําการแขวนคอนักโทษ ประหารในที่เปดเผยตอ สาธารณชน ใครจะมามุงดอู ยางไรก็ไมวา พอเหน็ นักโทษแดว ด้ินตาถลน ทรมาน นานกอ นขาดใจตาย กจ็ ะไดเ กดิ ความกลัวลาน ไมกลา ละเมิดกฎหมายอาญากัน โธมสั เอดสิ นั นักประดษิ ฐผ มู ีชอ่ื เสยี งกองโลก กับผูชว ยของเขาช่อื แฮโรลด บราวน ชว ยกนั คดิ คน เกา อ้ไี ฟฟา ข้ึนมาเพอ่ื ใชแทนการแขวนคอนกั โทษประหาร ดวยแนวคดิ วา เปน การทาํ ใหท รมานนอยลง สองนกั ประดษิ ฐส าธติ การฆา สัตวหลายตัวดว ยเกา อไี้ ฟฟา ตอ หนาส่ือมวลชน เพือ่ ทาํ ใหเ ช่ือวาวธิ นี เี้ หมาะ กบั การประหารชีวิตนกั โทษท่ีสุด คนตายไมอ าจกลับมาเลา ได แตวากันวา พยานที่เหน็ เหตกุ ารณต า งพดู ตรงกันวา ไมน าจะมีวธิ ี ประหารใดหฤโหดนาขนลกุ ขนพองไปกวา เกา อ้ไี ฟฟา อีกแลว ลองฟง ประสบการณจ ากพยานหลายๆคน ดู (คดั ขอมูลจาก http://members.aol.com/karlkeys/chair.htm ) สภาพการตายของคนท่ดี น้ิ บนเกา อ้ไี ฟฟาน้ันทุเรศทรุ งั เหลอื ประมาณ เคยมเี กียรตยิ ศหรือมีความ สงางามมาปานใด ก็เปน อันส้ินสดุ ลงบนเกาอีไ้ ฟฟา นนั่ เอง เพราะความเจ็บปวดถึงขีดสุดยอ มไมท ําใหใ คร รักษาบุคลกิ นาดชู มไวไ ด ผูเ ปน พยานนาทปี ระหารเลาใหฟงตรงกนั วา นักโทษจะกระตุก หดตวั ทะลึง่ โดด เพ่อื ตอ สูกับเครอ่ื งรอยรัดดวยพลังมหาศาลอยางเหลือเชือ่ ในเฮือกสุดทายของชีวิต มอื ของนักโทษจะแดง สลบั ขาว ลําคอจะโกง ยืดออกมาราวกระดกู ทําดวยเหล็กสปริง แขนขาและน้ิวมอื น้วิ เทากบั ใบหนาหงกิ งอ บดิ เบยี้ วอยางรนุ แรงจนแทบไมเ หลือสภาพเดิมใหจ ดจาํ กันได อาํ นาจขับดนั ของไฟฟา นั้นทรงพลังสงู ไดขนาดทําใหล ูกนัยนตานกั โทษถลนจากเบาออกมากอง บนแกม โดยมากนกั โทษมักขับถา ยของเสียอยา งอุจจาระปสสาวะออกมาเร่ียราด และปากอาจพนเลอื ด กบั นาํ้ ลายออกมาทะลกั หลั่งพรั่งพรู ย่งิ ถาไฟฟาทําความรอ นสงู ขน้ึ เทา ไหร รางก็จะยิ่งแดงก่าํ มากขนึ้ เทาน้ัน เนอ้ื หนงั ของนกั โทษจะบวมเปงออกและขยายจนกระท่งั ฉีกขาด ผใู กลชดิ เหตกุ ารณส ามารถไดย ิน เสยี งปะทุแบบเดียวกบั ทเี่ ราไดย นิ เสียงเปรยี ะๆของเน้ือทอดบนกระทะ วากนั วากอ นสมองจะมีความรอน สงู ไดเทา น้ําเดือดทเี ดยี ว แมเ วลาผา นไปหลังจากตัดกระแสไฟฟา แลว ตบั กจ็ ะสกุ ขนาดแตะตอ งดว ยมอื เปลา ไมได
๙๘ เมื่อตอ งตายทรมานขนาดนี้ และสภาพหลังการตายสุดอุจาดเหน็ ปานนี้ เหตใุ ดบา นเมืองจึงกระทํา เสมอื นไรม นุษยธรรมนกั เลา? เขาอา งกันวาวธิ นี ท้ี ําให ‘ตายทนั ทีโดยปราศจากความเจบ็ ปวด’ และทีอ่ าง ไดอ ยูนานกเ็ พราะไมมกี ารเผยแพรนาทีประหารออกสูสายตาประชาชน หากทกุ คนเหน็ แลวก็คงลงมติ เปน เอกฉนั ทใหยกเลิกวิธปี ระหารแบบนส้ี ถานเดยี ว ถา มองออกมาจากมมุ ของกรรมวิบาก วิธตี ายทเ่ี ห้ียมเกรียมเหน็ ปานนี้ ทาํ ความบาดเจบ็ ไปถึง วิญญาณไดถ งึ เพยี งนี้ คอนขางแนนอนท่ีวญิ ญาณจะเคล่อื นไปสูภพท่ีตกต่ําลาํ บากเชน น้ี ก็ไมมอี ะไรเปน คาํ ตอบสดุ ทายไดมากไปกวากรรมดําทเ่ี คยทาํ ไวกับคนอนื่ ประมาณเดียวกนั อกุศลวบิ ากตัดสนิ วา เขา ควรไดรบั ความทรมานขณะตายอยางแสนสาหสั ใหส าสมกับท่เี คยกอกรรมทารณุ ผอู ่ืนนนั่ เอง ๒) การเปน โรคเอดส คดิ แลว รา งกายคนเราเปน ไดหลายอยาง ตง้ั แตเ ครื่องมอื กอ กรรม สถานรี บั วบิ ากกรรม อุปกรณเ สพกาม ไปจนกระท่ังเปน เครื่องแปรสภาพศพสตั วใ หเปนอ!ึ นอกจากนัน้ รางกายยงั เปน โกดังเกบ็ โรคสารพัดชนดิ สดุ แทแ ตวบิ ากกรรมเขาจะเบิกออกมาใช บางโรคเชน มะเรง็ นนั้ แมเปนแลว ตอ งตายกไ็ มอ ับอายขายหนา แตสาํ หรับบางโรคเชนเอดสนี่ ถงึ ยังไม ตายกย็ ากจะทําใจใหรสู ึกเฉยๆกับมัน เนื่องจากทัง้ สังคม ทัง้ สญั ชาตญาณของคนเราบอกตัวเองวา ตอง ตายเพราะโรคสําสอ น นบั เปนเรอ่ื งเสียศกั ด์ศิ รี เสียเกยี รติภมู อิ ยางมาก แมว า คนๆนน้ั อาจตดิ เอดสม า จากคูของตนโดยท่ีตวั เองไมเ คยสําสอ นเลยก็ตาม และย่ิงไปกวา ความรูส ึกละอายใจหรือความรูสึกอัปยศอดสู ยังมคี วามทรมานทางกายทวีตวั ขนึ้ เปนชว งๆ แมผ ปู ว ยทม่ี สี ุขภาพจติ ดี ไดร ับกาํ ลงั ใจอันอบอนุ จากญาติพนี่ อ งท่เี ปยมดวยมนษุ ยธรรม ก็ไม อาจเอาชนะความทุกขทางกายท่ีรุมเราซ่ึงเปน ศัตรูจากภายในไดเ ลย เพราะผูปว ยจะออนแอและเปนโรค แทรกซอ นไดสารพดั เนื่องจากไวรัสเอดสทาํ ลายภมู คิ ุมกันของรา งกายเสียหมด เอดสเรม่ิ ทําหนา ท่ขี องมันไมนานหลังจากเขา สูร า งกายมนุษย ภายในหนึ่งเดือนหรอื นอ ยกวานน้ั ไวรสั จะถอดแบบตัวเองแพรพนั ธุออกไปอยา งรวดเรว็ ย่ิงกวาเทียนตอเทียน จนมีความเขม ขน ของเอดส ในเลือดสงู มาก โดยยังไมกระโตกกระตากเปนอาการใหเ จาตัวรสู ึก กระทั่งอกี เดือนหนึ่งผานไป ระบบ การใหผ ลจงึ เรม่ิ เขาทเ่ี ขา ทางพรกั พรอ ม เงาแหงความตายจากโรคเอดสจะแสดงตัวขัน้ ตน เปนไขต ํา่ ๆชนิดเรอ้ื รงั หาตน สายปลายเหตุไม เจอ บา งก็เปนๆหายๆ บา งก็เปน ตลอดเวลา มเี หงื่อออกมาตอนกลางคืน นํา้ หนกั ตัวลดลงอยางรวดเรว็ เบอ่ื อาหาร ออนเพลีย เหนอ่ื ยงา ย มฝี าขาวทีล่ ้นิ และชองปากเปน เวลานานเกิน ๒ สัปดาห มีแผลเริมท่ีรมิ ฝป ากหรอื อวยั วะเพศ มักเปน ชนิดลุกลามยดื เยือ้ ยาวนาน ตอมนา้ํ เหลืองโต คลําไดเ ปน กอนขนาดใหญ หลายตาํ แหนง เชน บริเวณคอ รกั แร ขาหนีบ
๙๙ การเลน งานชนดิ ไมใหพ กั หายใจหายคอก็จะมาในรูปของการหอบเหน่ือย หายใจลาํ บาก เจ็บ หนา อกทกุ ครั้งที่หายใจยาวๆ เวลากลาํ้ กลนื อะไรแมแ ตน ํ้าลายก็เจ็บคอ หรอื กลืนตดิ กลนื ลําบาก มี อาการอุจจาระรวงเรอ้ื รัง ถา ยเหลวเปน นํา้ หรือถายเปน มกู เลือด หมดสติและชักกระตุกได เน่ืองจากเย่อื หุมสมองอกั เสบ สายตาพรามวั มองเหน็ ไมชัด และอาจถงึ ข้ันตาบอดเพราะจอตาอักเสบ ย่ิงไปกวา นัน้ แมผ ปู วยจะกาํ ลังใจดีเพียงใด นอยรายทรี่ ะบบประสาทรอดจากการคกุ คาม ผูป ว ย แมร ะยะเริม่ ตน อาจแสดงอาการผิดปกติออกมาใหเหน็ เชน ความจาํ เสอื่ ม อารมณแปรปรวน เปลีย่ นแปลงงาย และอาจมีอาการทางสมอง เชน แขนขาชา อัมพาตครึง่ ซีก ชกั กระตุก แตอ ยา เพ่ิงเขาใจวานี่คือสภาพเลวรายที่สุดแลว เพราะที่กลาวมาเปน เพียงอาการทม่ี ัจจรุ าชเริม่ ยน่ื มือมาลูบคลําวิญญาณผปู วยเทานั้น ยังไมถึงระยะของการกระชากตวั ไปแตอยา งใด เชนไขหวัดใหญอาจ เกิดจากปฏกิ ิริยาตอบสนองของระบบภูมิตา นทานเปนคร้งั แรก เพอื่ สง สัญญาณแบบโหวกเหวกโวยวาย วา บัดนีอ้ นุภาคไวรสั ใหมๆ จํานวนมหมึ าไดกอ รางสรางตัวขึน้ แลวในกายนคร ชวงทา ยๆอาการทางจิตของผูปว ยจะรุนแรงจนยากจะหนว งนกึ ส่งิ ท่เี ปนกุศลไวน านๆ อยางเชน ที่ พบคอื ภาวะสมองเส่อื มแบบซบั ซอ น ท้ังความรูส กึ นึกคิด การเคลือ่ นไหว และพฤตกิ รรมตางๆอาจแปร เหตกุ ารณป กตใิ หก ลายเปน โศกนาฏกรรมไดทกุ เมือ่ ตอ ใหเ คยสติปญ ญาดเี ลศิ มากอ นเพียงใด ก็จะได เห็นความตกต่ําเส่อื มทรามลงถึงขีดสดุ กใ็ นระยะสดุ ทายน่ีเอง แมแตแขนขาก็ขยบั ตอบโตกบั สง่ิ แวดลอม ไมค อยไดดว ยซาํ้ ความสาํ นกึ ผดิ ตา งๆในชวี ติ จะมาชาหรอื เรว็ สายไปหรือทันการณก็ตาม ผูปวยโรคเอดสระยะ สุดทา ยมักปรากฏตวั ในบ้นั ปลายชีวติ ดว ยรปู ลกั ษณข องผตี ายซากท่มี ใี บหนา ซูบตอบ ตาลึก ปราศจาก แววแหงการมชี วี ติ ผิวหนงั เห่ยี วยน แมยังอยูในวัยหนุม สาว วิธีสังหารเหยอ่ื ของเอดสไ มม ีกติกามารยาท ไมจาํ กดั รูปแบบใดๆท้ังสน้ิ นบั แตระบบการหายใจ ลมเหลว อวยั วะตางๆลม เหลว เน้อื เยอื่ สมองถูกทาํ ลาย เลือดเปนพิษ เลอื ดออกในสมอง เลอื ดออกใน ปอด เลือดออกในระบบทางเดินอาหาร เลอื ดออกในเนือ้ เย่ือตา งๆ ทกุ กระเบียดนว้ิ อาจติดเช้อื ไดห มด ฯลฯ ฉะน้ันไมว าจะคดิ สรางสรรควธิ ีแกไขอยา งไร ในท่สี ดุ กไ็ มอ าจรบกับขาศกึ ทม่ี าแบบกองทัพนนิ จา จากทุกทศิ ทุกทางไดไ หว ๓) การบาดเจบ็ ฉบั พลัน ชวี ติ เราเกดิ เรื่องท่ไี มอ ยากใหเ กดิ มากมาย และในบรรดาเรอ่ื งทไี่ มอยาก ใหเ กดิ ทงั้ ปวงกป็ ระสบอุบัติเหตุรา ยแรงที่อาจเกิดบาดแผลรายแรงถึงชีวติ ได แตบางทใี นคนๆเดยี วก็คิดตางกันไดเ ปน ตรงขา ม ปก อ นอาจหวงชีวติ จะแย ปนอี้ าจอยากใหช วี ิต จบๆไปเดยี๋ วนี้ และนบั วันกม็ ีคนดวนคดิ สน้ั ทําลายชีวติ ของตวั เองทิง้ แบบปุบปบ ฉบั พลันมากข้ึนเร่อื ยๆ เสียดวย หากไมว างแผนลวงหนาก็ไมมอี ะไรดไี ปกวาการทาํ รายรา งกายใหเกดิ บาดแผลฉกรรจกะทนั หัน
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
