คู่มือครู ป.2 เล่ม 2 (คณิตศาสตร์)

คู่มือครรู ายวิชาพื้นฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 8 | การวดั ปริมาตร ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 2 เลม่ 2 จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ สาระสำ�คัญ นักเรียนสามารถ • การเปรียบเทียบปริมาตรของของแห้ง (หรอื 2. เปรยี บเทยี บปรมิ าตรและความจเุ ป็นลิตร ของเหลว) ต้องเปรยี บเทยี บปริมาตร (หวั ข้อ 8.1 8.2 8.5 8.6 8.8) เปน็ หนว่ ยเดยี วกัน 3. แสดงวิธหี าคำ�ตอบของโจทย์ปัญหาเกย่ี วกับ • การเปรยี บเทียบปริมาตรของของแห้ง ปรมิ าตรและความจุ (หรอื ของเหลว) สองสิ่ง เป็นการบอกวา่ (หัวขอ้ 8.9 – 8.10) ปริมาตรของของแห้ง (หรอื ของเหลว) ใด เทา่ กนั มากกวา่ กัน หรอื น้อยกวา่ กนั อยู่เทา่ ไร อาจมหี นว่ ยเปน็ ช้อนชา ชอ้ นโตะ๊ ถว้ ยตวง หรือลติ ร • การเปรยี บเทยี บความจขุ องภาชนะสองภาชนะ เป็นการบอกว่าความจุของภาชนะใด เท่ากนั มากกว่ากัน หรือนอ้ ยกว่ากันอยู่เทา่ ไร อาจมี หนว่ ยเป็นลิตร • การแก้โจทยป์ ญั หาท�ำ ไดโ้ ดย อ่านท�ำ ความเขา้ ใจปญั หา วางแผนแกป้ ญั หา หาค�ำ ตอบ และตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบ 64 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 8 | การวดั ปริมาตร คู่มอื ครรู ายวชิ าพืน้ ฐานคณิตศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีที่ 2 เลม่ 2 การวเิ คราะห์เน้อื หากบั ทักษะและกระบวนการทางคณติ ศาสตร์ หวั ขอ้ เนอ้ื หา เวลา ทักษะและกระบวนการ (ชว่ั โมง) ทางคณติ ศาสตร์ 12345 เตรียมความพรอ้ ม 1 2 8.1 การวัดและเปรยี บเทียบปริมาตรของ ของเหลว โดยใช้หนว่ ยทีไ่ มใ่ ช่หน่วยมาตรฐาน 2 2 8.2 การวัดและเปรยี บเทียบปรมิ าตรของของแห้ง โดยใชห้ น่วยทไี่ มใ่ ช่หน่วยมาตรฐาน 8.3 การวดั ปริมาตรเป็นลติ ร 8.4 การคาดคะเนปริมาตรเป็นลิตร 2 8.5 การเปรียบเทียบปรมิ าตรเปน็ ลิตร 1 2 8.6 การวัดและเปรียบเทียบปรมิ าตรเป็นชอ้ นชา 2 ชอ้ นโต๊ะ ถว้ ยตวง 8.7 ความจขุ องภาชนะเปน็ ลติ ร 8.8 การเปรยี บเทยี บความจขุ องภาชนะ 1 8.9 โจทยป์ ญั หาการบวกและโจทยป์ ญั หาการลบ (1) 1 8.10 โจทยป์ ญั หาการบวกและโจทยป์ ญั หาการลบ (2) 1 ร่วมคิดร่วมทำ� 1 1  การแก้ปญั หา 2  การสอื่ สารและการสอ่ื ความหมายทางคณติ ศาสตร ์ 3  การเชือ่ มโยง 4  การให้เหตุผล 5  การคิดสร้างสรรค์ คำ�สำ�คญั การตวง การวัดปริมาตร ปริมาตร ความจุ เครอ่ื งตวง ลิตร ช้อนชา ชอ้ นโต๊ะ ถ้วยตวง เคร่ืองตวงน้�ำ มนั เช้ือเพลิง ของเหลว ของแห้ง ความรู้หรือทกั ษะพื้นฐานของนักเรียน | 65สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี    1. การสังเกต 2. การวิเคราะห ์ 3. หนว่ ยการวัดท่ีไม่ใชห่ น่วยมาตรฐาน

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 2 เลม่ 2 4. หน่วยการวดั ท่เี ปน็ หนว่ ยมาตรฐาน 5. การคาดคะเน 6. การเปรียบเทียบ 7. การวดั 8. การบวกและการลบจ�ำ นวนนบั สอื่ และแหล่งเรยี นรู้ 1. หนงั สือเรียน หน้า 94 - 137 2. แบบฝกึ หัด หนา้ 64 - 85 3. แบบบนั ทกึ กจิ กรรม ใบกจิ กรรม บตั รภาพตา่ ง ๆ และอปุ กรณต์ า่ ง ๆ ทใ่ี ชป้ ระกอบกจิ กรรม ดงั น้ี • ขวดทบี่ รรจนุ ำ้�เตม็ ขวดขนาดใกลเ้ คียงกันและมีรูปรา่ งต่างกนั 2 ขวด ตดิ หมายเลข 1 และ 2 ขา้ งขวด โถแก้วใบใหญข่ นาดเดยี วกนั 2 ใบ • น้ำ�สตี ่าง ๆ บรรจขุ วด เช่น นำ�้ สีส้ม นำ้�สเี ขียว น�ำ้ สแี ดง •• เครื่องตวง ไดแ้ ก่ แก้ว ขนั เล็ก กระปอ๋ ง อย่างละ 4 ใบ เครอื่ งตวงชนดิ เดียวกนั มรี ปู ร่าง และขนาดเดียวกัน ••• ขา้ วสาร และขา้ วสารบรรจุถุงและติดหมายเลขก�ำ กบั ไมส้ ำ�หรบั ปาด เครือ่ งตวงท่ีมีหนว่ ยเปน็ ลิตร ไดแ้ ก่ ลติ ร ถ้วยตวงขนาด 1 ลิตร เคร่ืองตวงน้ำ�มนั เชือ้ เพลงิ ขนาด 1 ลิตร ภาชนะสำ�หรบั ใส่ทรายและน�ำ้ เชน่ ถาด กะละมัง เหยือกนำ้� • ภาชนะส�ำ หรับใสน่ ำ้�สี เช่น ขวดพลาสติก แกว้ นำ้� ขนั นำ�้ •• สิง่ ของตา่ ง ๆ ในชวี ิตประจ�ำ วนั ทีเ่ ป็นของเหลว เชน่ น้ำ�มนั พชื บรรจุขวด น้�ำ ดื่มบรรจุขวด น้ำ�สม้ บรรจกุ ลอ่ ง สิ่งของต่าง ๆ ในชวี ิตประจำ�วนั ที่เปน็ ของแห้ง เช่น ถวั่ เขยี ว งา เมลด็ ขา้ วโพด • ข้าวสารบรรจุถุงขนาด 1 กิโลกรัม • น้ำ�สม้ 1 แก้ว • บตั รภาพแสดงปริมาตร เช่น นม 3 ลิตร น�้ำ สม้ 5 ลิตร • ช้อนโตะ๊ ช้อนชา ถ้วยตวงของแหง้ ขนาด 1 ถว้ ยตวง ถว้ ยตวงของเหลวขนาด 1 ถ้วยตวง • ส่ิงของสำ�หรับตวงทีเ่ ปน็ ของแหง้ และของเหลว เชน่ ทราย นำ�้ สีผสมอาหาร • บัตรภาพน้ำ�ส้มเต็มโถ บัตรภาพน้ำ�ส้มท่ตี วงใสถ่ ้วยตวงขนาด 1 ลิตร 8 ถ้วย • บัตรภาพน้�ำ อญั ชนั และน้ำ�ฝรง่ั • ภาชนะตา่ ง ๆ ทีต่ อ้ งการหาความจุ เช่น ขวดน�ำ้ เหยอื กน้ำ� กระตกิ นำ�้ •• ขนั ทองและขนั เงินขนาดและรูปรา่ งต่างกัน 66 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร คู่มอื ครูรายวชิ าพ้ืนฐานคณิตศาสตร์ ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 2 เลม่ 2 โถแถ้วใสขนาดและรูปร่างเดยี วกนั 2 ใบ • บัตรโจทย์ บัตรโจทย์ถาม บัตรโจทยบ์ อก • ภาชนะ เชน่ เหยอื ก แกว้ น�ำ้ ถงั กะละมงั แกว้ กระดาษขนาดเล็ก ถ้วยกาแฟ •• ใบกิจกรรม แบบบันทึกกจิ กรรม 4. สอื่ เพมิ่ เติม หน้า 96 98 102 109 110 111 118 122 และ 137 (Download ได้จาก QR code หน้า 94) 5. สอ่ื วดี ทิ ัศน์ (QR code) •• 1 ลติ ร หนา้ 106 สาธติ การตวง หน้า 117 เวลาทใ่ี ช้จัดการเรยี นรู้ 19 ชว่ั โมง การจัดการเรยี นรู้ การเตรยี มความพร้อม บทท่ี 8 การวดั ปรมิ าตร เรยี นจบบทน้แี ลว้ นักเรียนสามารถ วัดและบอกปรมิ าตรและความจเุ ป็นลิตร คุณแมค่ ะ นมกล่องไหนมากกว่าคะ สอ่ื เพม่ิ เตมิ เปรยี บเทียบปรมิ าตรและความจุเปน็ ลิตร แสดงวิธหี าคำาตอบของโจทย์ปญั หาเก่ียวกับปริมาตร และความจุ 1. ใช้ข้อมูลในหนงั สือเรียนหน้าเปิดบท น�ำ สนทนาเพื่อกระตนุ้ ให้เกิดความอยากร ู้ อยากปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ เกีย่ วกบั การตวงสิ่งของดว้ ยภาชนะที่หลากหลาย โดยใชค้ �ำ ถาม เช่น −− นกั เรยี นดม่ื นมหรอื ไม่ ถ้าด่ืมนม นักเรยี นดม่ื เปน็ ขวดหรือเปน็ กล่อง −− นกั เรยี นคิดวา่ นมกลอ่ งใดมนี มมากกวา่ กัน รู้ได้อยา่ งไร −− นกั เรียนรไู้ ด้อยา่ งไรวา่ น้�ำ ในตปู้ ลามปี ริมาตรเท่าไร และสนทนาเกย่ี วกบั การน�ำ ความรู้เรือ่ งการตวงไปใชใ้ นการบอกปรมิ าตรนมในขวด นมในกล่อง หรือนำ�้ ในตปู้ ลาอยา่ งไรเพอ่ื นำ�เขา้ สูบ่ ทเรยี น | 67สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครรู ายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 8 | การวดั ปรมิ าตร ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 2 เลม่ 2 หนังสอื เรียนรายวิชาพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร ์ ป.2 2. ใช้กจิ กรรมในหนังสอื เรยี นหนา้ 96 เตรยี มความ บทที่ 8 | การวดั ปรมิ าตร พรอ้ มเกี่ยวกบั การวัดปรมิ าตร โดยใหน้ กั เรียนคาดคะเน น�ำ้ ในขวด 2 ขวดทีม่ รี ูปรา่ งต่างกนั วา่ นำ�้ ในขวด 2 ขวดน้ัน เตรียมความพรอ้ ม มากกวา่ กัน นอ้ ยกว่ากนั หรอื เทา่ กนั แลว้ บันทึกการคาด คะเนลงในแบบบันทึกกจิ กรรม หลงั จากนั้นใหน้ กั เรยี น กจิ กรรม นำ้าเท่ากันหรือไมเ่ ทา่ กนั 12 เปรยี บเทียบปรมิ าณน�ำ้ ในขวดทัง้ 2 ขวด โดยเทน�ำ้ แตล่ ะ อปุ กรณ ์ 1 ชดุ ประกอบด้วย ขวดลงโถแกว้ แตล่ ะใบ ซงึ่ โถแกว้ มีขนาดและรูปร่างเหมอื น กัน แล้วสงั เกตระดับน�ำ้ ในโถแกว้ ว่าระดบั น้ำ�ในโถแกว้ ใด 1. ขวดที่บรรจุนำา้ เตม็ ขวดขนาดใกล้เคยี งกันและมีรปู ร่างต่างกัน 2 ขวด มีระดับน�ำ้ สงู กว่า และบอกวา่ น้�ำ ในขวดใดมากกวา่ บนั ทึก ตดิ หมายเลข 1 และ 2 ขา้ งขวดน้าำ ผลการเปรียบเทยี บและผลการคาดคะเนลงในแบบบันทกึ กิจกรรม ครอู าจจดั กิจกรรมท�ำ นองเดียวกันน้เี พ่ิมเตมิ โดย 2. โถแก้วขนาดใหญ่กวา่ ขวดในขอ้ 1 และขนาดเดียวกัน 2 ใบ ใช้ขวดขนาดและรปู รา่ งอื่น เพือ่ ฝกึ ทกั ษะใหม้ ีความร้คู วาม เข้าใจมากยิ่งขึ้น 3. แบบบนั ทกึ กิจกรรม วิธจี ัดกิจกรรม 1. ครูแบ่งนกั เรียนเปน็ กลมุ่ และแจกอุปกรณก์ ลมุ่ ละ 1 ชดุ 2. ครูใหน้ ักเรียนคาดคะเนว่า น้ำาในขวด 2 ขวดน้เี ทา่ กนั หรือไม่ ถ้าไม่เท่ากัน นำา้ ในขวดใดมากกว่า แลว้ บันทึกผลการคาดคะเน 3. ครูใหน้ ักเรยี นเทนำา้ แต่ละขวดลงโถแก้วแต่ละใบ แลว้ สังเกตระดับนา้ำ ในโถแกว้ และบอกว่าน้ำาในขวดใดมากกว่า จากนนั้ บนั ทึกผลการสังเกต ลงในแบบบันทึกกจิ กรรม 4. ครอู าจจดั กิจกรรมทาำ นองเดยี วกนั นเี้ พ่ิมเติม 1 2 โดยใชข้ วดขนาดและรปู รา่ งอนื่ ๆ ระดบั นาำ้ ในโถใดสงู กวา่ นาำ้ ในโถนน้ั จะมากกวา่ แบบบันทึกกิจกรรม คาดคะเนปริมาณน้าำ ในขวด น้ำาในขวดหมายเลข 1 เท่ากบั มากกวา่ น้อยกวา่ น้าำ ในขวดหมายเลข 2 น้อยกวา่ น้ำาในขวดหมายเลข 2 เปรียบเทียบปรมิ าณนำ้าในขวด นาำ้ ในขวดหมายเลข 1 เทา่ กบั มากกว่า ผลการคาดคะเน ถกู ต้อง ไม่ถกู ต้อง 96 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 8.1 การวดั และเปรยี บเทียบปรมิ าตรของของเหลว โดยใชห้ น่วยท่ไี ม่ใช ่ หน่วยมาตรฐาน จดุ ประสงค์ หนังสือเรยี นรายวิชาพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท่ ี 8 | การวดั ปรมิ าตร บอกและเปรยี บเทยี บปรมิ าตรของของเหลวโดยใช้หน่วย ที่ไมใ่ ช่หนว่ ยมาตรฐาน 8.1 การวดั และเปรยี บเทยี บปรมิ าตรของของเหลว โดยใชห้ นว่ ยทไ่ี มใ่ ชห่ นว่ ยมาตรฐาน ส่ือการเรียนรู้ พัฒนาความรู้ −− นำ�้ และภาชนะทม่ี นี ้ำ�อย่ตู ามที่ครกู ำ�หนด เชน่ 3 แกว้ กิจกรรม รจู้ กั การตวงและปรมิ าตรของของเหลว ครูสาธติ การวดั ปริมาตรของน้ำาโดยการตวง ต้องการหาว่าน้าำ ในขวดมปี ริมาตรเทา่ ไร −− เครื่องตวงทไ่ี มใ่ ชห่ น่วยมาตรฐาน เช่น แกว้ กระปอ๋ ง เทนาำ้ จากขวดใส่แก้วเตม็ แกว้ ขนั ถว้ ย เทนา้ำ หมดขวดนับได้ 3 แกว้ −− น้ำ�สสี ม้ สแี ดง สเี ขียว บรรจุขวด แสดงว่า นำ้าในขวดมปี ริมาตรเท่ากับ 3 แกว้ แนวการจดั การเรียนรู้ ได้ขอ้ สังเกตอะไรบา้ ง การตวงน้าำ ต้องเทนา้ำ ใสแ่ กว้ ให้เตม็ แก้ว ในการหาปริมาตรของนาำ้ โดยการตวงนำา้ ด้วยแกว้ แก้วทกุ ใบที่ใชใ้ นการตวงต้องมีรูปร่างและขนาดเดยี วกัน ปรมิ าตรของนา้ำ เท่ากับจาำ นวนแก้วที่ตวงน้าำ ได้หมดพอดี การพัฒนาความรู้ การวดั ปรมิ าตรของของเหลว อาจทาำ ไดโ้ ดยการตวงของเหลว ดว้ ยภาชนะที่มีรปู ร่างและขนาดเดยี วกัน 1. เริม่ ตน้ ให้นกั เรยี นรู้จกั การตวงและการหา ใชภ้ าชนะอืน่ แทนแกว้ นำา้ ไดห้ รอื ไม่ ปริมาตรของของเหลวโดยครสู าธติ การตวงปรมิ าตรของ | 97สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ของเหลวตามหนังสือเรยี นหนา้ 97 โดยครูเทนำ�้ ใสแ่ กว้ ให้เต็มทลี ะใบจนน�ำ้ หมดขวด แลว้ ใหน้ กั เรยี น บอกว่า เทน้ำ�เต็มแก้วไดก้ แี่ กว้ ถา้ ได้ 3 แก้ว แสดงวา่ น�ำ้ ในขวดเทา่ กับน้�ำ ในแก้ว 3 แก้ว ครใู ห้นกั เรียน สังเกตวา่ แก้วทีใ่ ช้ในการตวงมลี ักษณะอยา่ งไรซง่ึ นกั เรียนควรตอบไดว้ า่ แกว้ ทุกใบตอ้ งมรี ปู ร่างและ ขนาดเดยี วกัน จากน้ันครแู นะน�ำ วา่ การสาธิตทผี่ ่านมานี้ เรยี กวา่ การตวง และการตวงเปน็ การวดั 68 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวัดปริมาตร คมู่ อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานคณิตศาสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 2 เล่ม 2 ปรมิ าตรของของเหลว ซ่ึงการตวงของเหลวตอ้ งเทของเหลว หนังสอื เรียนรายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 ให้เต็มภาชนะทนี่ �ำ มาตวง ในทนี่ ี้วัดปริมาตรของนำ้�ในขวด บทท่ี 8 | การวัดปรมิ าตร ไดเ้ ท่ากบั น้ำ� 3 แก้ว หรอื น้ำ�ในขวดมีปริมาตรเทา่ กับ 3 แกว้ จากนนั้ ครอู าจสาธิตการตวงเพ่ิมเติม เช่น การตวงน้ำ� กจิ กรรม สนกุ กับการตวงของเหลว จากเหยอื กทม่ี ปี รมิ าตร 4 แกว้ หรอื 5 แกว้ ตามความ เหมาะสม ซึ่งกอ่ นสาธิตครูตอ้ งเตรยี มน�ำ้ ใหพ้ อดกี ับจำ�นวน อปุ กรณ ์ 1. น้าำ สตี า่ ง ๆ บรรจุขวด เชน่ นำา้ สีสม้ น้ำาสเี ขยี ว น้าำ สแี ดง แก้วท่ีก�ำ หนด เพราะเม่ือตวงแลว้ จะได้เตม็ จ�ำ นวนแกว้ พอดี 2. เครือ่ งตวง ได้แก่ แกว้ ขันเล็ก และถว้ ยเล็กอยา่ งละ 4 ใบ เครอื่ งตวงชนดิ เดียวกันมีรปู รา่ งและขนาดเดยี วกัน 3. แบบบนั ทกึ กิจกรรม วิธีจัดกจิ กรรม 1. ครูเตรียมน้าำ สผี สมอาหาร เช่น น้าำ สีสม้ 3 แกว้ นำา้ สีเขยี ว 2 ขนั เล็ก และ นาำ้ สีแดง 4 ถ้วยเล็ก โดยไมบ่ อกนกั เรียนวา่ น้ำาสีแต่ละชนดิ มีปริมาตรเท่าไร 2. ครแู บ่งนกั เรียนเป็นกลมุ่ และแจกอุปกรณเ์ ป็นชดุ เชน่ นา้ำ สสี ม้ กับแกว้ นาำ้ สเี ขียวกับขันเล็ก และนาำ้ สีแดงกับถ้วยเล็ก 3. ให้นกั เรียนแตล่ ะกลุม่ ตวงนา้ำ สีท่อี ยู่ในขวดโดยใชเ้ ครือ่ งตวงทไ่ี ดร้ บั และบนั ทกึ ปริมาตรของน้ำาสีท่ีตวงไดใ้ นแบบบันทึกกิจกรรม หรอื อาจเปลย่ี นเครอ่ื งตวงเปน็ กระป๋อง ถ้วย หรอื ภาชนะ แบบบันทึกกจิ กรรม อืน่ ทคี่ รสู ามารถหาได ้ สมาชกิ ในกลมุ่ 1........…………………… 2........…………………… 3........…………………… 2. ครแู บง่ กล่มุ นักเรียน กลุ่มละเทา่ ๆ กนั แจกน้ำ�สี 1. นำ้าส ี …………………………………….....….......... 2. เครอ่ื งตวง …………………………………….....…. 3. ผลการตวง นาำ้ ส ี …………………………………….....…. มปี รมิ าตร …………………………………….....…. กลุม่ ละสแี ละเคร่ืองตวงตามทีก่ �ำ หนดในหนงั สือเรยี นและ การวัดปริมาตรของของเหลวทาำ ได้โดยการตวง อาจใช้ แบบบนั ทึกกิจกรรมหนา้ 98 แล้วใหน้ ักเรยี นแตล่ ะกลมุ่ ท�ำ แก้ว ขัน ถว้ ย หรอื ภาชนะอ่ืนเปน็ เครือ่ งตวง หนว่ ยการตวง จะเปน็ แกว้ ขนั ถ้วย หรืออื่น ๆ ตามภาชนะท่เี ปน็ เครอ่ื งตวง 98 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กิจกรรม สนกุ กบั การตวงของเหลว เพื่อฝกึ การตวงและหา ปริมาตรของของเหลว ครคู วรเตรียมน้ำ�สใี สข่ วดส�ำ หรบั ตวง หนังสอื เรยี นรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 ให้เตม็ พอดีกับภาชนะทีน่ ำ�มาตวง เชน่ นำ�้ สสี ม้ 3 แก้ว บทท่ ี 8 | การวัดปริมาตร เปรียบเทยี บปรมิ าตรของสงิ่ ต่อไปนี้ น�ำ้ สเี ขยี ว 2 ขนั เลก็ และน�ำ้ สแี ดง 4 ถว้ ยเลก็ แลว้ น�ำ ภาชนะ แกว้ ท่ีตวงนมและนำ้าแครร์ อต แก้ว ขนั เล็ก และ ถว้ ยเลก็ มาใหน้ กั เรยี นใชใ้ นการตวง เปน็ แก้วท่ีมรี ูปร่างและขนาดเดยี วกัน นมในกลอ่ ง ตวงได ้ 4 แก้ว นมในกล่องมีปรมิ าตรเท่ากบั 4 แก้ว เมอื่ แต่ละกล่มุ ตวงเสร็จแล้วให้บันทกึ ผลการตวง ในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม แลว้ น�ำ เสนอผลการตวง ครอู าจ นา้ำ แครร์ อตในโถ ตวงได้ 8 แกว้ ใช้ภาชนะอืน่ เปน็ เครอื่ งตวงและจะมหี นว่ ยการตวงตาม นำา้ แคร์รอตในโถมีปริมาตรเท่ากบั 8 แก้ว ดังน้ัน นำา้ แครร์ อตในโถมปี ริมาตร มากกว่า นมในกล่อง ภาชนะทใี่ ช้ตวง เชน่ แก้ว ขัน ถ้วย ครคู วรเดนิ ดกู ารปฏิบัติ ถ้วยท่ีตวงนำา้ กะทิและนา้ำ เชือ่ ม กจิ กรรมของนกั เรยี นใหท้ ั่วถงึ ครอู าจซกั ถามแตล่ ะกลมุ่ เป็นถว้ ยที่มรี ปู รา่ งและขนาดเดียวกนั นำ้ากะทิในโถ ตวงได ้ 3 ถ้วย 3น้าำ กะทิในโถมีปริมาตรเท่ากบั ถว้ ย เช่น ภาชนะที่ใชต้ วงคืออะไร เครื่องตวงท่ใี ชต้ วงคืออะไร นาำ้ เชื่อมในเหยอื ก ตวงได้ 6 ถ้วย หน่วยการตวงคืออะไร มวี ิธีการตวงอย่างไร ตวงได้ ปริมาตรเท่าไร 6นำา้ เชื่อมในเหยือกมปี รมิ าตรเท่ากับ ถ้วย ดงั นัน้ น้ำากะทใิ นโถมปี ริมาตร น้อยกวา่ น้ำาเชอื่ มในเหยอื ก | 99สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 3. ครูนำ�สนทนาเก่ยี วกับการตวงน�้ำ สจี ากกิจกรรมที่ ผา่ นมา วา่ สามารถเปรยี บเทยี บปรมิ าตร กนั ได้หรอื ไม่ เชน่ นำ้�สีแดงมีปริมาตรมากกว่า หรือน้อยกว่า น�ำ้ สเี ขยี ว ครูอธบิ ายวา่ น�ำ้ สีแดงมปี รมิ าตรเทา่ กบั 4 ถ้วย น�้ำ สีเขียวมีปรมิ าตรเท่ากับ 2 ขนั ไม่ สามารถบอกไดว้ ่าน�้ำ สแี ดงมีปรมิ าตรมากกว่าหรอื นอ้ ยกว่านำ้�สีเขียว ถ้าต้องการทราบวา่ น้ำ�สีใดมี ปริมาตรมากกวา่ หรือน้อยกวา่ ตอ้ งใช้เคร่อื งตวงชนดิ เดียวกนั ในการตวงนำ้�ทงั้ 2 สี จากนัน้ ครสู าธิต การตวงน�ำ้ สเี ขียวหรือนำ้�สีแดงดว้ ยภาชนะเดียวกัน แล้วเปรียบเทยี บวา่ นำ�้ สใี ดมปี รมิ าตรมากกว่าหรือ น้อยกว่า เช่น อาจตวงน้�ำ สแี ดงด้วยขนั หรือตวงน้�ำ สเี ขยี วด้วยถว้ ย จากนั้นครูใหน้ ักเรยี นเปรียบเทยี บ ปริมาตรของของเหลวตามหนังสอื เรยี นหน้า 99 ครอู าจใช้การถาม-ตอบ เชน่ นมในกลอ่ งมปี รมิ าตร | 69สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครูรายวชิ าพน้ื ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 8 | การวัดปรมิ าตร ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 2 เล่ม 2 เทา่ ไร ใช้อะไรเปน็ เครอ่ื งตวง น้�ำ แครร์ อตในโถ หนังสอื เรียนรายวชิ าพื้นฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 มีปรมิ าตรเทา่ ไร ใชอ้ ะไรเป็นเครือ่ งตวง บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร น�ำ้ แครร์ อตในโถมปี รมิ าตรมากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ นมในกลอ่ ง ยำ้�ให้นกั เรียนสงั เกตวา่ การตวงนม ตรวจสอบความเขา้ ใจ และ น้�ำ แครร์ อตใชแ้ กว้ ที่มีรูปรา่ งและขนาด เดียวกนั เพอื่ เปรียบเทียบวา่ นมในกลอ่ งกบั ตอบคำาถาม นำ้�แครร์ อตในโถ ส่งิ ใดมปี ริมาตรมากกว่า หรือน้อยกวา่ กัน หลังจากนน้ั ถามในท�ำ นอง 1 นำา้ ด่ืมในถังเทใสข่ วดเตม็ ทกุ ขวด เดยี วกันว่า น�้ำ กะทิในโถกบั น�้ำ เช่ือมในเหยอื ก มีปรมิ าตรเทา่ กบั กถ่ี ว้ ย (3 ถ้วย และ 6 ถว้ ย) น้าำ ด่มื ในถังมปี รมิ าตรเท่ากับกขี่ วด 6 ขวด นำ�้ กะทใิ นโถมีปริมาตรมากกวา่ หรือนอ้ ยกว่า 2 น้าำ สม้ ในโถเทใสข่ วดเต็มทกุ ขวด น�้ำ เชื่อมในเหยอื ก (นอ้ ยกวา่ ) และเพราะเหตใุ ด ขวดทใ่ี ชต้ วงนาำ้ ดม่ื และนา้ำ ส้ม จงึ เปรียบเทยี บนำ�้ กะทิในโถกับน�้ำ เช่ือมในเหยือก เป็นขวดท่มี ีรูปร่างและขนาดเดียวกัน ได้ (ใชถ้ ้วยเป็นเครอื่ งตวงทม่ี ีรูปร่างและ ขนาดเดยี วกนั ) 1) นาำ้ ส้มในโถมีปริมาตรเทา่ กับก่ขี วด 3 ขวด 2) นาำ้ ส้มในโถมีปรมิ าตรนอ้ ยกวา่ หรอื มากกวา่ นำา้ ด่มื ในถงั น้อยกว่า ส่งิ ทไี่ ดเ้ รียนรู้ การวดั ปริมาตรของของเหลวทาำ ไดโ้ ดยการตวงของเหลว ด้วยภาชนะตา่ ง ๆ เชน่ แก้ว ถว้ ย ขวด การตวงของเหลว ดว้ ยภาชนะต่าง ๆ ต้องเทของเหลวใหเ้ ต็มภาชนะนั้น การเปรยี บเทยี บปรมิ าตรของของเหลวต้องเปรียบเทยี บ ปรมิ าตรเป็นหนว่ ยเดียวกัน แบบฝึกหัด 8.1 100 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การตรวจสอบความเข้าใจ 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรียน โดยให้นักเรยี นตอบคำ�ถามเก่ยี วกบั ปรมิ าตรและ เปรยี บเทยี บปริมาตรเป็นรายบคุ คลตามหนังสือเรยี น หนา้ 100 ครูและนกั เรยี นรว่ มกันตรวจสอบ ความถูกต้องและสรปุ ส่งิ ที่ได้เรียนร้ ู สง่ิ ท่ีได้เรยี นรู้ • การวัดปรมิ าตรของของเหลวท�ำ ได้โดยการตวงของเหลวดว้ ยภาชนะต่าง ๆ เช่น แกว้ ถ้วย ขวด การตวงของเหลวดว้ ยภาชนะตา่ ง ๆ ต้องเทของเหลวใหเ้ ตม็ ภาชนะน้นั • การเปรยี บเทียบปรมิ าตรของของเหลวต้องเปรียบเทียบปริมาตรเป็นหน่วยเดียวกัน จากนนั้ ใหน้ กั เรียนทำ�แบบฝกึ หดั 8.1 หน้า 64 - 65 70 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวัดปรมิ าตร คู่มอื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 2 เลม่ 2 8.2 การวดั และเปรียบเทียบปริมาตรของของแห้ง โดยใชห้ นว่ ยท่ีไม่ใช่ หน่วยมาตรฐาน จุดประสงค์ หนังสือเรียนรายวชิ าพื้นฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 บทท ี่ 8 | การวดั ปริมาตร บอกและเปรียบเทยี บปริมาตรของของแหง้ โดยใชห้ น่วยที่ 8.2 การวดั และเปรยี บเทยี บปรมิ าตรของของแหง้ โดยใช้หน่วยทีไ่ มใ่ ชห่ น่วยมาตรฐาน ไมใ่ ชห่ นว่ ยมาตรฐาน พฒั นาความรู้ สือ่ การเรยี นรู้ กิจกรรม การตวงของแหง้ ครูสาธิตการวดั ปริมาตรของข้าวสารโดยการตวง ต้องการหาวา่ ข้าวสารในกระจาดมีปริมาตรเทา่ ไร −− ข้าวสารในกระจาด 5 กระป๋อง การตวงข้าวสารดว้ ยกระปอ๋ ง ใหต้ ักข้าวสารใส่กระปอ๋ งใหพ้ ูน −− เครอื่ งตวงท่ไี มใ่ ชห่ นว่ ยมาตรฐาน เช่น ถ้วย ขนั แกว้ ใช้ไม้ปาดขา้ วสารให้เรียบเสมอขอบ กระป๋อง ตวงข้าวสารในกระจาดได้ 5 กระป�อง −− ไม้สำ�หรับปาด แสดงวา่ ข้าวสารในกระจาดมปี รมิ าตรเท่ากบั 5 กระปอ๋ ง ได้ข้อสังเกตอะไรบา้ ง ในการหาปรมิ าตรของขา้ วสาร โดยการตวงขา้ วสารดว้ ยกระป๋อง ตอ้ งใสข่ า้ วสารใหพ้ นู กระปอ๋ ง แลว้ ใช้ไมป้ าดข้าวสารให้เรยี บเสมอขอบกระป๋อง กระปอ๋ งทกุ ใบที่ใชใ้ นการตวงต้องมรี ปู ร่างและขนาดเดียวกัน −− ขา้ วสารบรรจุถุงติดหมายเลขกำ�กับ ปริมาตรของขา้ วสารเท่ากบั จำานวนกระป๋องทตี่ วงข้าวสารไดห้ มดพอดี การวดั ปริมาตรของของแห้ง อาจทาำ ไดโ้ ดยการตวงของแห้ง ดว้ ยภาชนะทม่ี รี ูปรา่ งและขนาดเดยี วกัน แนวการจดั การเรียนรู้ ใชภ้ าชนะอ่นื แทนกระป๋องไดห้ รอื ไม่ | 101สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การพัฒนาความรู้ 1. เริ่มต้นใหน้ ักเรียนรูจ้ กั การตวงและการหาปรมิ าตรของของแห้งโดยครสู าธติ การตวง ปรมิ าตรของของแหง้ ตามหนังสอื เรียนหน้า 101 โดยครตู ักข้าวสารใสก่ ระป๋องใหพ้ ูนใชไ้ ม้ปาด ข้าวสารให้เรยี บเสมอขอบใหเ้ ตม็ ทลี ะกระป๋อง จนขา้ วสารหมดกระจาด แล้วให้นักเรียนบอกวา่ ตวง ข้าวสารไดก้ ่กี ระปอ๋ ง (ได้ 5 กระป๋อง) แสดงวา่ ข้าวสารในกระจาดมปี ริมาตรเทา่ กับ 5 กระป๋อง ครใู ห้ นักเรยี นสงั เกตวา่ กระปอ๋ งทีน่ ำ�มาใชใ้ นการตวงมีลกั ษณะอยา่ งไรซง่ึ นักเรยี นควรตอบไดว้ ่า กระปอ๋ ง ทกุ ใบมี รูปรา่ งและขนาดเดยี วกัน จากน้ันครแู นะน�ำ วา่ การสาธติ ทีผ่ า่ นมาน้ี เรียกว่า การตวง และ การตวงเป็นการวัดปรมิ าตรของของแหง้ ซงึ่ การตวงของแห้งตอ้ งตักของแหง้ ใหพ้ นู ภาชนะท่ีนำ�มาตวง แล้ว ใหป้ าดใหเ้ รียบเสมอขอบ ในทนี่ ว้ี ดั ปริมาตรของขา้ วสารในกระจาดไดเ้ ทา่ กับขา้ วสาร 5 กระป๋อง หรอื ขา้ วสารในกระจาดมปี รมิ าตรเท่ากบั 5 กระปอ๋ ง จากน้นั ครูอาจสาธิตการตวงเพ่ิมเติม เชน่ การตวงขา้ วสารจากถงั ท่ีมีปรมิ าตร 5 กระป๋อง หรือ 6 กระปอ๋ ง ตามความเหมาะสม ซง่ึ กอ่ น สาธติ ครตู ้อง เตรยี มข้าวสารให้พอดกี บั จำ�นวนกระปอ๋ งท่ีกำ�หนด เพราะเมือ่ ตวงแล้วจะได้เตม็ จำ�นวน กระปอ๋ งพอดี หรอื อาจเปลยี่ นเครื่องตวงเปน็ ถ้วย หรือภาชนะอนื่ ทคี่ รสู ามารถหาได้ 2. ครูแบง่ กลมุ่ นักเรยี น กลมุ่ ละเทา่ ๆ กัน แจกขา้ วสารบรรจถุ งุ ท่ตี ดิ หมายเลขกำ�กับ เครอื่ งตวงตามท่ีก�ำ หนดในหนังสอื เรยี น ไมส้ ำ�หรบั ปาด และแบบบันทึกกิจกรรมแล้วให้นกั เรียนแตล่ ะ กล่มุ ท�ำ กิจกรรม สนกุ กับการตวงของแห้งตามหนงั สือเรียนหน้า 102 เพอื่ ฝกึ การตวงและหาปรมิ าตร ของของแหง้ ครคู วรเตรียมขา้ วสารบรรจุถุง ถุงท่หี นงึ่ ใส่ขา้ วสาร 3 ถ้วย ถงุ ทส่ี องใสข่ ้าวสาร 2 ขนั เล็ก และถงุ ทส่ี ามใส่ขา้ วสาร 4 แก้ว โดยท่ีไมบ่ อกนักเรยี นว่าข้าวสารแต่ละถงุ มีปริมาตรเท่าไร จากน้นั นำ�ขา้ วสารถุงที่หนง่ึ กบั ถ้วย ข้าวสารถุงท่สี องกับขัน และขา้ วสารถุงท่ีสามกบั แกว้ ให้นกั เรียนตวง | 71สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

ค่มู อื ครูรายวชิ าพ้ืนฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 8 | การวัดปริมาตร ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 2 เลม่ 2 เมอ่ื แตล่ ะกลุม่ ตวงเสร็จแล้วใหบ้ ันทึกผลการตวงในแบบ หนงั สือเรยี นรายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 บันทกึ กจิ กรรม แล้วน�ำ เสนอผลการตวง ครอู าจใช้ภาชนะ บทท่ี 8 | การวดั ปริมาตร อื่นเป็นเคร่ืองตวงและจะมีหน่วยการตวงตามภาชนะ ท่ใี ชต้ วง เช่น แกว้ ขนั ถ้วย ครูควรเดินดูการปฏบิ ัติกิจกรรม กิจกรรม สนุกกับการตวงของแหง้ ของนักเรยี นใหท้ ั่วถึง ครูอาจซกั ถามแต่ละกลุ่ม เช่น ภาชนะ อุปกรณ์ 1. ข้าวสารบรรจุถงุ และติดหมายเลขกำากับ ทีใ่ ชต้ วงคืออะไร เครอ่ื งตวงที่ใชต้ วงคืออะไร หน่วยการตวง 2. เครอ่ื งตวง ได้แก่ ถ้วย ขนั เลก็ แกว้ อย่างละ 4 ใบ คืออะไร มีวิธกี ารตวงอย่างไร ตวงไดป้ รมิ าตรเท่าไร เครื่องตวงชนดิ เดียวกันมีรูปรา่ งและขนาดเดียวกัน 3. ไม้สำาหรับปาด 3. ครนู ำ�สนทนาเกย่ี วกบั การตวงขา้ วสารจาก 4. แบบบันทึกกิจกรรม กจิ กรรมที่ผ่านมาว่าสามารถเปรียบเทยี บปรมิ าตรกันได้ วิธีจัดกจิ กรรม หรอื ไม่ เชน่ ขา้ วสารถงุ ที่หน่งึ มปี ริมาตรมากกว่า หรอื น้อยกว่าข้าวสารถุงทสี่ อง ครูอธบิ ายวา่ ขา้ วสารถงุ ทหี่ นึง่ มี 1. ครเู ตรียมข้าวสารใสถ่ งุ เชน่ ถุงท่หี นึ่งใส่ข้าวสาร 3 ถ้วย ถุงทสี่ อง ปรมิ าตรเทา่ กับ 3 ถ้วย ขา้ วสารถงุ ท่สี องมปี รมิ าตรเทา่ กบั ใสข่ า้ วสาร 2 ขนั เลก็ และถงุ ทส่ี ามใสข่ า้ วสาร 4 แกว้ โดยไมบ่ อกนกั เรยี นวา่ ขา้ วสารแต่ละถุงมปี รมิ าตรเท่าไร 2. ครแู บ่งนักเรยี นเป็นกลุ่ม และแจกอุปกรณเ์ ปน็ ชดุ เชน่ ข้าวสารถุงทีห่ นึ่ง กับถว้ ย ขา้ วสารถุงท่สี องกบั ขนั เลก็ และข้าวสารถุงท่สี ามกบั แกว้ พร้อมทง้ั แจกไมส้ ำาหรับปาด 3. ให้นักเรียนแตล่ ะกลุ่มตวงขา้ วสารทอี่ ยใู่ นถุงโดยใช้เครอื่ งตวงท่ไี ดร้ ับ และบนั ทกึ ปรมิ าตรของข้าวสารท่ีตวงไดใ้ นแบบบันทึกกจิ กรรม แบบบนั ทกึ กิจกรรม สมาชิกในกลมุ่ 1........…………………… 2........…………………… 3........…………………… 1. ข้าวสารถุงท ่ี …………………………………….....….......... 2. เคร่อื งตวง …………………………………….....…. 3. ผลการตวง ข้าวสารถุงท ี่ ………………………………...…. มปี รมิ าตร ……………………………………... การวดั ปริมาตรของของแห้งทำาไดโ้ ดยการตวง อาจใชก้ ระป๋อง ถ้วย ขนั แก้ว หรอื ภาชนะอ่ืนเปน็ เครอื่ งตวง หนว่ ยการตวงจะเปน็ กระปอ๋ ง ถ้วย ขนั แก้ว หรืออื่น ๆ ตามภาชนะทีเ่ ปน็ เคร่ืองตวง 102 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2 ขัน ไม่สามารถบอกไดว้ า่ ข้าวสารถุงทีห่ น่ึงมปี รมิ าตร มากกว่าหรอื นอ้ ยกว่าข้าวสารถุงทส่ี อง ถา้ ต้องการทราบว่า หนังสือเรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 ขา้ วสารถงุ ใดมีปริมาตรมากกว่าหรอื น้อยกวา่ ตอ้ งใช้ บทที่ 8 | การวัดปรมิ าตร เปรยี บเทยี บปริมาตรของสิง่ ตอ่ ไปน้ี เครอ่ื งตวงชนิดเดียวกันในการตวงขา้ วสารทั้ง 2 ถงุ ถ้วยทใี่ ช้ตวงเกลอื และน้าำ ตาลทราย จากน้ันครูสาธติ การตวงข้าวสารถุงทหี่ นึ่งและข้าวสาร เป็นถ้วยที่มรี ปู รา่ งและขนาดเดยี วกนั เกลือในชาม ตวงได้ 3 ถ้วย เกลือในชามมีปรมิ าตรเทา่ กบั 3 ถว้ ย ถุงทีส่ องด้วยภาชนะเดยี วกัน แล้วเปรยี บเทยี บวา่ ข้าวสาร นำ้ ตาลทราย ถงุ ใดมปี รมิ าตรมากกวา่ หรอื นอ้ ยกว่า เชน่ อาจตวงขา้ วสาร ถุงท่หี นึง่ ดว้ ยขัน หรือตวงขา้ วสารถงุ ที่สองดว้ ยถว้ ย นำา้ ตาลทรายในถุง ตวงได้ 11 ถ้วย นำา้ ตาลทรายในถงุ มปี ริมาตรเทา่ กบั 11 ถว้ ย ดังน้นั น้าำ ตาลทรายในถงุ มีปริมาตร มากกวา่ เกลือในชาม จากน้นั ครใู ห้นกั เรยี นเปรียบเทยี บปริมาตรของของเหลว ถ่ัวเขยี ว กระป๋องท่ีใช้ตวงถ่ัวเขยี วและสาคู ตามหนังสือเรยี นหนา้ 103 ครูอาจใชก้ ารถาม-ตอบ สาคู เปน็ กระปอ๋ งทม่ี รี ปู รา่ งและขนาดเดยี วกนั เช่น เกลือในชามมีปรมิ าตรเท่าไร ใช้อะไรเปน็ เคร่ืองตวง น้ำ�ตาลทรายในถงุ มีปรมิ าตรเท่าไร ใช้อะไรเปน็ เคร่ืองตวง ถ่ัวเขยี วในถงุ ตวงได้ 2 กระป๋อง น�ำ้ ตาลทรายในถงุ มีปรมิ าตรมากกว่าหรือน้อยกว่าเกลือใน 2ถ่วั เขยี วในถุงมีปรมิ าตรเท่ากบั กระป๋อง สาคูในถงุ ตวงได้ 4 กระป๋อง 4สาคูในถงุ มีปริมาตรเทา่ กับ กระป๋อง ดังนน้ั ถว่ั เขยี วในถงุ มปี ริมาตร นอ้ ยกว่า สาคูในถงุ | 103สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชาม ย้ำ�ใหน้ ักเรียนสงั เกตวา่ การตวงเกลอื และนำ�้ ตาล ทรายใชถ้ ว้ ยท่ีมีรปู รา่ งและขนาดเดยี วกนั ตวงให้พนู ก่อนแลว้ ใชไ้ ม้ปาดใหเ้ รยี บเสมอขอบ เพอ่ื เปรียบเทียบว่าเกลือในชามกับน�ำ้ ตาลทรายในถงุ ส่งิ ใดมปี รมิ าตรมากกว่าหรือน้อยกว่ากัน หลงั จากน้นั ถามในท�ำ นองเดยี วกนั วา่ ถว่ั เขยี วในถงุ กบั สาคใู นถงุ มปี รมิ าตรเทา่ กบั กก่ี ระปอ๋ ง (2 กระปอ๋ ง และ 4 กระปอ๋ ง) ถ่วั เขยี วในถุงมปี รมิ าตรมากกว่าหรอื น้อยกวา่ สาคูในถงุ (นอ้ ยกวา่ ) และเพราะเหตุใด จงึ เปรยี บเทยี บถว่ั เขยี วในถงุ กบั สาคใู นถงุ ได้ (ใชก้ ระปอ๋ งทม่ี รี ปู รา่ งและขนาดเดยี วกนั เปน็ เครอ่ื งตวง 72 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวัดปริมาตร คู่มือครรู ายวชิ าพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 2 เล่ม 2 การตรวจสอบความเขา้ ใจ หนงั สอื เรยี นรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี น บทที่ 8 | การวดั ปริมาตร โดยใหน้ ักเรียนตอบค�ำ ถามเกย่ี วกับปริมาตรและเปรยี บ เทียบปรมิ าตรเป็นรายบุคลตามหนงั สอื เรยี นหน้า 104 ตรวจสอบความเขา้ ใจ ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั ตรวจสอบความถกู ตอ้ งและ ตอบคาำ ถาม สรุปสง่ิ ทีไ่ ด้เรยี นร้ ู 1 แปง้ ขา้ วเจ้าในถงุ เทใสถ่ ว้ ยเตม็ ถ้วยทุกใบ ส่งิ ทีไ่ ดเ้ รียนรู้ แป�งข�าวเจา� • การวดั ปรมิ าตรของของแหง้ ท�ำ ไดโ้ ดยการตวงของแหง้ ด้วยภาชนะต่าง ๆ เช่น แกว้ ถว้ ย กระป๋อง การตวงของ แป้งข้าวเจ้าในถุงมปี ริมาตรเท่ากับก่ีถ้วย 12 ถว้ ย แห้งด้วยภาชนะต่าง ๆ ต้องใส่ของแห้ง ให้พนู ภาชนะ แล้วใชไ้ มป้ าดของแห้งให้เรียบเสมอขอบภาชนะ ถว้ ยทใ่ี ชต้ วงแปง้ ขา้ วเจา้ และแปง้ ขา้ วเหนยี ว เปน็ ถว้ ยทม่ี รี ปู รา่ งและขนาดเดยี วกนั • การเปรียบเทียบปริมาตรของของแห้งต้องเปรียบเทียบ 2 แปง้ ขา้ วเหนียวในชามเทใส่ถว้ ยเตม็ ถ้วยทกุ ใบ ปริมาตรเปน็ หนว่ ยเดยี วกนั จากนน้ั ใหน้ ักเรยี นท�ำ แบบฝึกหัด 8.2 หนา้ 66 – 67 18 ถ้วย 1) แป้งข้าวเหนียวในชามมปี รมิ าตรเทา่ กบั กี่ถ้วย มากกวา่ 2) แปง้ ขา้ วเหนยี วในชามมปี รมิ าตรมากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ แปง้ ขา้ วเจา้ ในถงุ สิ่งท่ีได้เรียนรู้ การวัดปรมิ าตรของของแห้งทาำ ได้โดยการตวงของแหง้ ดว้ ยภาชนะตา่ ง ๆ เช่น แก้ว ถว้ ย กระปอ๋ ง การตวงของแห้ง ด้วยภาชนะต่าง ๆ ตอ้ งใสข่ องแหง้ ใหพ้ ูนภาชนะ แลว้ ใช้ไมป้ าด ของแห้งให้เรยี บเสมอขอบภาชนะ การเปรยี บเทียบปรมิ าตรของของแห้งต้องเปรยี บเทยี บ แบบฝึกหัด 8.2 ปริมาตรเป็นหนว่ ยเดียวกนั 104 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 8.3 การวัดปริมาตรเปน็ ลิตร หนังสอื เรียนรายวิชาพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 จุดประสงค์ บทท ี่ 8 | การวัดปรมิ าตร บอกปรมิ าตรของของเหลวหรือของแห้งเปน็ ลติ ร 8.3 การวัดปรมิ าตรเป็นลิตร สอื่ การเรียนรู้ พัฒนาความรู้ −− ถวั่ เขียว ทราย ไม้ส�ำ หรับปาด และ น้�ำ แก้วตาตวงถ่วั เขียวถงุ นี้ ต้นกลา้ ตวงถว่ั เขยี วถงุ น ี้ −− เครอ่ื งตวงที่มีหน่วยมาตรฐาน เช่น ลิตร ถว้ ยตวง ได้ 3 กระปอ๋ ง ได้ 5 ถว้ ย เครื่องตวงนำ้�มันเชื้อเพลงิ −− ถาด หรือกะละมงั อา้ ว...ได้ไมเ่ หมือนกัน แล้วจะใช้ผลการตวงของใคร ถัว่ เขยี ว แนวการจดั การเรยี นรู้ การวัดและบอกปริมาตร เราจะใช้ การพัฒนาความรู้ เครอ่ื งตวงท่ีมีหนว่ ยมาตรฐาน เพ่อื ใหท้ กุ คนเข้าใจตรงกัน 1. ครูนำ�สนทนาเกีย่ วกบั การตวงถั่วเขยี วดว้ ย เคร่อื งตวงท่ีมหี น่วยมาตรฐาน กระป๋อง หรอื ถ้วย ตามหนังสอื เรียนหนา้ 105 แล้วถาม นกั เรยี นวา่ แก้วตาตวงถ่ัวเขยี วไดป้ ริมาตรเทา่ กบั กกี่ ระป๋อง ลติ ร ถ้วยตวง เครอื่ งตวงนา้ำ มันเช้ือเพลงิ (3 กระป๋อง) ต้นกลา้ ตวงถ่วั เขยี วได้ปริมาตรเท่ากับกถี่ ว้ ย | 105สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (5 ถว้ ย) ครชู ใ้ี หน้ กั เรยี นเหน็ วา่ การตวง ถว่ั เขยี วทใ่ี ชเ้ ครอ่ื งตวง ทมี่ ีหนว่ ยต่างกันท�ำ ใหบ้ อกปริมาตรได ้ ไม่ตรงกัน จงึ ตอ้ งตวงดว้ ยเครอ่ื งตวงทีม่ ีหนว่ ยมาตรฐาน เชน่ | 73สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครูรายวชิ าพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 8 | การวัดปรมิ าตร ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 2 เล่ม 2 หนงั สอื เรียนรายวชิ าพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 ลติ ร ถ้วยตวง เครื่องตวงน้�ำ มันเชือ้ เพลิง จากนน้ั บทท่ ี 8 | การวัดปริมาตร ครูแนะน�ำ เครือ่ งตวงทีม่ หี น่วยมาตรฐานตาม หนงั สอื เรยี นหนา้ 105 พรอ้ มทัง้ แนะนำ�วิธใี ช้ กิจกรรม การตวงทมี่ ีหนว่ ยเปน็ ลิตร เครอ่ื งตวงแตล่ ะชนดิ ถ้าครูมีเครื่องตวงทเ่ี ปน็ ของจรงิ ควรนำ�มาใช้ประกอบการอธบิ ายในการ อปุ กรณ ์ 1. ลิตร แนะนำ�เคร่ืองตวงและวธิ ีตวง 2. ถว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร 3. เครื่องตวงน้ำามันเชื้อเพลิงขนาด 1 ลิตร 2. ครูสาธติ การตวงของเหลวและการตวง 4. ไม้สำาหรบั ปาด ของแหง้ โดยใช้เครือ่ งตวงทมี่ หี น่วยมาตรฐาน 5. ทราย เชน่ ใชล้ ิตรตวงทราย ใชถ้ ว้ ยตวงหรอื เครื่องตวง 6. นาำ้ นำ�้ มันเชอ้ื เพลิงตวงน้ำ�ใหถ้ งึ ขีดท่ีแสดง 1 ลิตร 7. ภาชนะสำาหรบั ใส่ทรายและนำ้า เช่น ถาด กะละมัง ครูแนะน�ำ ว่าทรายหรอื น้ำ�ทต่ี วงได้น้มี ปี ริมาตร 1 ลติ ร ตามหนังสือเรยี นหนา้ 106 จากนัน้ วธิ ีจัดกิจกรรม ครูให้นักเรียนทกุ คนไดท้ ดลองตวงทรายหรอื น้�ำ โดยใชล้ ติ ร ถ้วยตวง หรอื เครื่องตวงน้ำ�มนั เชอื้ 1. ครสู าธติ การตวงทรายโดยใชล้ ิตร จากนัน้ ใหต้ ัวแทนนกั เรียนออกมา เพลงิ ใหม้ ีปริมาตรตามท่คี รูกำ�หนด เช่น 2 ลิตร ตวงทราย 1 ลติ ร แล้วเทกองไวใ้ นถาด ครูแนะนำาวา่ ทรายทตี่ วงไดน้ ้ี 3 ลติ ร ครแู ละนักเรยี นช่วยกนั ตรวจสอบ มีปริมาตร 1 ลิตร ใหน้ กั เรียนตวงทรายให้มปี รมิ าตร 2 ลติ ร และ ความถูกต้อง 3 ลิตร ใหเ้ พอื่ นในห้องช่วยกนั ตรวจสอบความถูกตอ้ ง 3. ครใู ห้นักเรียนชว่ ยกนั บอกปรมิ าตร 2. ครสู าธติ การตวงนาำ้ โดยใชถ้ ว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร โดยใสน่ าำ้ ถงึ ขดี ทแ่ี สดง 1 ลติ ร ของสง่ิ ต่าง ๆ ตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 107 โดยใชก้ ารถาม-ตอบ เช่น ขา้ วสารในกระจาด 1 LITRE 1000 ml เครอ่ื งตวงของเหลว มีปริมาตรเทา่ ไร (11 ลติ ร) ใชอ้ ะไรเป็น 950 900 จะมีปากสำาหรบั เทของเหลว เครือ่ งตวง (ลติ ร) น�ำ้ ใบเตยในหมอ้ มปี รมิ าตร 850 800 เท่าไร (3 ลติ ร) ใชอ้ ะไรเปน็ เคร่ืองตวง 750 700 (ถว้ ยตวง) นำ้�มันในถังมปี รมิ าตรเทา่ ไร (5 ลติ ร) 650 600 ใช้อะไรเป็นเครื่องตวง (เครือ่ งตวงนำ�้ มันเชื้อ 550 500 เพลงิ ) ครูยำ้�ใหน้ กั เรยี นสงั เกตวา่ ขา้ วสาร 450 400 ในลิตร เรยี บเสมอขอบ น้ำ�ใบเตยในถ้วยตวง 350 300 และนำ�้ มันในเคร่อื งตวงนำ�้ มันเชอ้ื เพลงิ 250 200 อยูใ่ นระดับขดี ทแ่ี สดง 1 ลิตร METRIC 1 ลิตร ครแู นะนำาวา่ น้าำ ทตี่ วงได้นม้ี ปี ริมาตร 1 ลิตร จากนน้ั ใหน้ กั เรียนตวงนำ้า ใหม้ ปี ริมาตร 2 ลติ รและ 3 ลิตร ใหเ้ พ่ือนในหอ้ งชว่ ยกนั ตรวจสอบ ความถูกต้อง 3. ครูสาธติ การตวงนำ้าโดยใช้เครอ่ื งตวงนา้ำ มันเชื้อเพลิงขนาด 1 ลติ ร โดยใสน่ ำ้าถงึ ขดี ท่แี สดง 1 ลติ ร ครูแนะนำาว่านาำ้ ที่ตวงได้นม้ี ปี รมิ าตร 1 ลิตร จากน้นั ให้นกั เรยี นตวงนาำ้ ใหม้ ปี รมิ าตร 2 ลิตร และ 3 ลิตร ใหเ้ พอื่ นในหอ้ งช่วยกนั ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง 106 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หนงั สือเรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท ่ี 8 | การวัดปรมิ าตร บอกปรมิ าตรของส่ิงต่อไปน้ี ตวงข้าวสารในกระจาดได้ 11 ลิตร ดงั นั้น ข้าวสารในกระจาดมปี ริมาตร 11 ลิตร 1 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 950 900 950 900 950 900 850 800 850 800 850 800 750 700 750 700 750 700 650 600 650 600 650 600 550 500 550 500 550 500 450 400 450 400 450 400 350 300 350 300 350 300 250 200 250 200 250 200 METRIC METRIC METRIC ตวงนา้ำ ใบเตยในหมอ้ ได้ 34 ลิตร ดังนั้น น้ำาใบเตยในหมอ้ มปี รมิ าตร 3 ลิตร 2 ตวงนำา้ มันในถงั ได้ 5 ลติ ร ดงั นั้น นำ้ามันในถงั มปี รมิ าตร 5 ลติ ร | 107สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 74 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร คมู่ อื ครรู ายวชิ าพื้นฐานคณิตศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีที่ 2 เล่ม 2 การตรวจสอบความเข้าใจ หนงั สือเรียนรายวิชาพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรียน บทท่ี 8 | การวัดปริมาตร โดยใหน้ ักเรยี นตอบค�ำ ถามเก่ยี วกบั ปริมาตร ทีม่ หี น่วยเปน็ ลติ รเปน็ รายบคุ คล ตามหนังสือเรยี น ตรวจสอบความเข้าใจ หน้า 108 ครูและนกั เรียนรว่ มกันตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ตอบคำาถาม และสรุปสิ่งที่ได้เรยี นร้ ู 1 นาำ้ มะเขอื เทศตวงด้วยถ้วยตวงขนาด 1 ลติ ร สิ่งท่ีได้เรยี นรู้ 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml • การวดั ปริมาตรของของเหลวหรือของแห้งเป็นลติ ร 950 900 950 900 950 900 950 900 950 900 อาจท�ำ ได้โดยการตวงของเหลวหรือของแห้งดว้ ยลิตร 850 800 850 800 850 800 850 800 850 800 ถว้ ยตวง หรือเครื่องตวงน�้ำ มันเชือ้ เพลิง 750 700 750 700 750 700 750 700 750 700 650 600 650 600 650 600 650 600 650 600 • การตวงของเหลวหรอื ของแหง้ ตอ้ งใชเ้ ครื่องตวงให้ 550 500 550 500 550 500 550 500 550 500 เหมาะสมและตวงใหถ้ กู วิธ ี 450 400 450 400 450 400 450 400 450 400 จากน้ันให้นกั เรยี นทำ�แบบฝกึ หัด 8.3 หน้า 68 - 69 350 300 350 300 350 300 350 300 350 300 250 200 250 200 250 200 250 200 250 200 METRIC METRIC METRIC METRIC METRIC นำา้ มะเขอื เทศมีปริมาตรก่ีลิตร 5 ลติ ร 2 น้ำาเก๊กฮวยตวงดว้ ยถ้วยตวงขนาด 1 ลิตร 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 950 900 950 900 950 900 950 900 950 900 950 900 950 900 950 900 850 800 850 800 850 800 850 800 850 800 850 800 850 800 850 800 750 700 750 700 750 700 750 700 750 700 750 700 750 700 750 700 650 600 650 600 650 600 650 600 650 600 650 600 650 600 650 600 550 500 550 500 550 500 550 500 550 500 550 500 550 500 550 500 450 400 450 400 450 400 450 400 450 400 450 400 450 400 450 400 350 300 350 300 350 300 350 300 350 300 350 300 350 300 350 300 250 200 250 200 250 200 250 200 250 200 250 200 250 200 250 200 METRIC METRIC METRIC METRIC METRIC METRIC METRIC METRIC 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 950 900 950 900 950 900 950 900 950 900 950 900 950 900 850 800 850 800 850 800 850 800 850 800 850 800 850 800 750 700 750 700 750 700 750 700 750 700 750 700 750 700 650 600 650 600 650 600 650 600 650 600 650 600 650 600 550 500 550 500 550 500 550 500 550 500 550 500 550 500 450 400 450 400 450 400 450 400 450 400 450 400 450 400 350 300 350 300 350 300 350 300 350 300 350 300 350 300 250 200 250 200 250 200 250 200 250 200 250 200 250 200 METRIC METRIC METRIC METRIC METRIC METRIC METRIC นาำ้ เกก๊ ฮวยมีปริมาตรกีล่ ิตร 15 ลติ ร 3 งาดาำ ตวงดว้ ยลิตร งาดาำ มีปริมาตรกลี่ ิตร 7 ลิตร ส่ิงทไี่ ดเ้ รียนรู้ การวัดปริมาตรของของเหลวหรอื ของแห้งเป็นลติ ร อาจทำาไดโ้ ดยการตวงของเหลวหรือของแหง้ ดว้ ยลติ ร ถว้ ยตวง หรือเคร่ืองตวงน้าำ มนั เชือ้ เพลิง การตวงของเหลวหรอื ของแห้งตอ้ งใชเ้ คร่ืองตวง แบบฝึกหัด 8.3 ให้เหมาะสมและตวงให้ถูกวิธี 108 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 8.4 การคาดคะเนปรมิ าตรเป็นลิตร หนงั สือเรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 จุดประสงค์ บทที่ 8 | การวัดปริมาตร คาดคะเนปริมาตรของของเหลวและของแหง้ วา่ มากกวา่ 8.4 การคาดคะเนปริมาตรเป็นลติ ร หรือน้อยกวา่ 1 ลติ ร พฒั นาความรู้ สื่อการเรียนรู้ กจิ กรรม คาดคะเนของแห้งมากกว่า หรือน้อยกว่า 1 ลิตร −− ทราย ถาด ลิตร กะละมงั ไมส้ �ำ หรบั ปาด อปุ กรณ ์ 1. ทราย 2. ลติ ร 3. ไม้สำาหรบั ปาด 4. กะละมัง 5. ถาด −− น้ำ�ส ี ถว้ ยตวง เหยือกน�ำ้ ภาชนะส�ำ หรบั ใส่นำ�้ สี 6. แบบบันทึกกิจกรรม −− ส่ิงของตา่ ง ๆ ท่เี ปน็ ของเหลวหรือของแหง้ เชน่ วธิ ีจัดกจิ กรรม น�ำ้ มนั พืช ถ่ัวเขียว −− ขา้ วสารบรรจุถงุ 1 กโิ ลกรัม นำ้�สม้ 1 แกว้ 1. ครเู ตรยี มทรายใสภ่ าชนะ เช่น กะละมัง จาำ นวน 3 กะละมงั ใหม้ ีปริมาตร มากกว่าหรือน้อยกวา่ 1 ลติ ร 2. ครตู วงทราย 1 ลติ ร เทใสถ่ าดใหน้ กั เรยี นสงั เกตปรมิ าตรของทราย 1 ลติ ร และวางไว้ในตาำ แหน่งท่นี ักเรียนมองเหน็ ชดั เจน 3. ครูใหน้ ักเรียนคาดคะเนปรมิ าตรทรายทีอ่ ยใู่ นกะละมงั ทีละใบว่ามากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ 1 ลติ ร แลว้ บนั ทึกผลการคาดคะเน 4. ครแู ละนักเรียนชว่ ยกนั ตวงทรายทอ่ี ยใู่ นกะละมงั แต่ละใบ เพอ่ื ตรวจสอบ ผลการคาดคะเน แบบบันทึกกจิ กรรม คาดคะเนปริมาตรของทรายในแต่ละกะละมงั แลว้ เขียน ใน ทรายในกะละมังใบท่ี 1 นอ้ ยกว่า 1 ลติ ร มากกว่า 1 ลติ ร ทรายในกะละมังใบท ี่ 2 น้อยกวา่ 1 ลติ ร มากกว่า 1 ลติ ร ทรายในกะละมังใบที ่ 3 น้อยกวา่ 1 ลติ ร มากกว่า 1 ลิตร | 109สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แนวการจดั การเรียนรู้ การพฒั นาความรู้ 1. ครูให้นักเรยี นทำ�กิจกรรม คาดคะเนของแห้งมากกวา่ หรือน้อยกวา่ 1 ลิตรตามหนงั สือเรยี น หนา้ 109 เพอื่ เปน็ การฝกึ การคาดคะเนปริมาตรของของแห้งว่ามากกว่าหรือนอ้ ยกวา่ 1 ลติ ร โดยครตู วงทราย 1 ลิตร เทใส่ถาดให้นกั เรยี นสังเกตปรมิ าตรของทราย 1 ลติ ร จากนัน้ ให้นักเรยี น คาดคะเนปรมิ าตรของทรายที่อยู่ในกะละมัง 3 กะละมงั ตามทีค่ รเู ตรยี มไวว้ า่ ทรายในกะละมังใด | 75สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คูม่ อื ครรู ายวิชาพื้นฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 8 | การวดั ปรมิ าตร ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 2 เลม่ 2 มากกว่าหรอื นอ้ ยกวา่ 1 ลิตร แลว้ บนั ทึกผลการคาดคะเน หนงั สอื เรียนรายวิชาพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 จากนน้ั ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกันตรวจสอบการคาดคะเน โดย บทท่ี 8 | การวัดปริมาตร ครอู าจใหต้ วั แทนนกั เรียนออกมาตวงทรายทอี่ ยู่ในกะละมัง ทลี ะกะละมงั ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะคนตรวจสอบวา่ ตนเองคาดคะเน กิจกรรม คาดคะเนของเหลวมากกวา่ หรอื น้อยกวา่ 1 ลติ ร ได้ถูกต้องหรอื ไม่ อุปกรณ ์ 1. นำา้ สี 2. ครใู หน้ ักเรียนท�ำ กจิ กรรม คาดคะเนของเหลว 2. ถ้วยตวงขนาด 1 ลิตร มากกวา่ หรือนอ้ ยกวา่ 1 ลิตร ตามหนังสอื เรยี นหนา้ 110 3. เหยือกนาำ้ เพอ่ื เป็น การฝกึ การคาดคะเนปรมิ าตรของของเหลว 4. ภาชนะสาำ หรบั ใสน่ ำ้าส ี เช่น ขวดพลาสตกิ แก้วนา้ำ ขันนา้ำ 5. แบบบันทึกกิจกรรม วธิ ีจัดกจิ กรรม 1. ครูเตรยี มนาำ้ สใี ส่ภาชนะตา่ ง ๆ เช่น ขวดพลาสติก แก้วนำา้ ขนั นำา้ 2. ครูตวงน้ำาส ี 1 ลติ ร เทใส่เหยอื กนาำ้ ให้นักเรยี นสังเกตปริมาตร ของนำ้าสี 1 ลติ ร และวางไว้ในตาำ แหนง่ ทน่ี กั เรียนมองเห็นชัดเจน 3. ครูใหน้ ักเรยี นคาดคะเนปริมาตรของนา้ำ สีทีอ่ ยู่ในภาชนะตา่ ง ๆ ว่า มากกวา่ หรอื นอ้ ยกว่า 1 ลติ ร แล้วบันทึกผลการคาดคะเน 4. ครูและนกั เรยี นช่วยกนั ตวงน้าำ ทอี่ ยใู่ นภาชนะแต่ละใบเพอื่ ตรวจสอบ ผลการคาดคะเน วา่ มากกว่าหรือนอ้ ยกว่า 1 ลิตร โดยครตู วงน�้ำ สี 1 ลติ ร แบบบันทึกกจิ กรรม เทใสเ่ หยือกน้�ำ แล้วใหน้ ักเรียนสังเกตน้�ำ สที ่ีมปี รมิ าตร 1 ลติ ร แลว้ ให้นักเรียนคาดคะเนน�ำ้ สีท่ีอยใู่ นขวดพลาสตกิ คาดคะเนปรมิ าตรของน้ำาสีในภาชนะต่าง ๆ แล้วเขียน ใน น้าำ สีในขวดพลาสติก นอ้ ยกว่า 1 ลติ ร มากกว่า 1 ลติ ร นาำ้ สีในแกว้ นาำ้ นอ้ ยกว่า 1 ลติ ร มากกวา่ 1 ลติ ร น้ำาสีในขนั น้าำ นอ้ ยกว่า 1 ลิตร มากกว่า 1 ลติ ร แกว้ น้ำ� และขนั น้ำ� ว่านำ้�สใี นภาชนะใดมีปริมาตรมากกวา่ 110 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1 หรอื นอ้ ยกว่า 1 ลิตร แลว้ บนั ทึกผลการคาดคะเน จากนัน้ ครแู ละนกั เรียนรว่ มกันตรวจสอบปริมาตรของนำ�้ สี หนังสอื เรียนรายวิชาพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 ที่อยู่ในขวดพลาสตกิ แก้วน้ำ� และขนั น้�ำ โดยครูอาจให้ บทท่ี 8 | การวัดปริมาตร ตวั แทนนกั เรียนออกมาตวงน้ำ�สีทีอ่ ยใู่ นแต่ละภาชนะ ใหน้ ักเรียนแต่ละคนตรวจสอบว่าตนเองคาดคะเน กจิ กรรม คาดคะเนของเหลว และของแห้งในชวี ติ ประจำาวัน ไดถ้ กู ตอ้ งหรือไม่ อปุ กรณ ์ 1. ลิตร 3. ครูอาจจัดกิจกรรมคาดคะเนเพิม่ เตมิ โดยให้นักเรยี นท�ำ กิจกรรมตามหนงั สอื เรียนหน้า 111 2. สง่ิ ของตา่ ง ๆ ในชวี ติ ประจาำ วนั ทเ่ี ปน็ ของเหลว เชน่ นาำ้ มนั พชื บรรจขุ วด เพอื่ เปน็ การฝกึ การคาดคะเนปรมิ าตรของของเหลว นำา้ ด่ืมบรรจขุ วด นำ้าสม้ บรรจกุ ล่อง และของแหง้ ท่ ี มีอยูใ่ นชีวติ จรงิ โดยครอู าจจดั กิจกรรม ในลักษณะเดียวกนั คอื ใหน้ ักเรียนสังเกตและบอกว่า 3. ส่งิ ของตา่ ง ๆ ในชีวติ ประจำาวนั ทเ่ี ปน็ ของแห้ง เช่น ถ่วั เขียว งา เมลด็ ข้าวโพด 4. แบบบนั ทกึ กิจกรรม วธิ ีจดั กิจกรรม 1. ครูใหน้ ักเรียนคาดคะเนปรมิ าตรของของเหลวทีละ 1 สิง่ วา่ เท่ากบั มากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ 1 ลิตร แล้วบนั ทกึ ผลการคาดคะเน 2. ครเู ฉลยว่าสิง่ ของแตล่ ะส่ิงเท่ากับ มากกวา่ หรือน้อยกวา่ 1 ลิตร โดยครดู ูจากปรมิ าตรที่ระบุไวบ้ นบรรจภุ ัณฑ ์ และนกั เรยี นตรวจสอบ ผลการคาดคะเนท่บี ันทึกของตนเอง 3. ครใู หน้ กั เรยี นคาดคะเนปรมิ าตรของของแห้งทีละ 1 ส่งิ วา่ เท่ากบั มากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ 1 ลติ ร แลว้ บนั ทึกผลการคาดคะเน 4. ครตู วงของแหง้ ทลี ะสงิ่ เพอ่ื เฉลยวา่ เทา่ กบั มากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ 1 ลติ ร และนกั เรียนตรวจสอบผลคาดคะเนท่บี นั ทึกของตนเอง ใช้แบบบันทกึ กิจกรรมทำานองเดยี วกบั กิจกรรมคาดคะเนของเหลวมากกว่า หรือน้อยกว่า 1 ลิตร สง่ิ ของแตล่ ะสง่ิ ทกี่ ำ�หนด เท่ากบั มากกว่าหรือน้อยกวา่ 1 ลิตร โดยสงิ่ ของแต่ละสง่ิ ท่กี ำ�หนดเปน็ ส่งิ ของตา่ ง ๆ | 111สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในชีวิตจริงที่เปน็ ท้งั ของแหง้ และของเหลว เชน่ น้�ำ มันพืช ที่มปี ริมาตรระบุไวบ้ นบรรจภุ ณั ฑ์ ซึ่งครูจะต้องหาสต๊กิ เกอรห์ รอื กระดาษ มาปิดไว้ไมใ่ หน้ กั เรียน มองเหน็ แล้วให้นกั เรยี นคาดคะเนปรมิ าตรท่อี ยใุ่ นบรรจุภัณฑ์นน้ั ครูอาจเลอื กส่ิงของท่เี ปน็ ของแห้ง และของเหลวอยา่ งละ 3 สง่ิ หากสงิ่ ของไม่มปี รมิ าตรระบไุ ว้ ครคู วรนำ�สิ่งของ ใส่ถงุ หรอื ภาชนะอ่ืน ซ่ึงการตรวจสอบจะต้องมกี ารตวงให้เหน็ ชดั เจนวา่ เท่ากบั มากกว่า หรอื นอ้ ยกวา่ 1 ลติ ร เม่ือนักเรียน คาดคะเนเสร็จแล้วใหบ้ นั ทกึ ผลการคาดคะเน จากนนั้ ครแู ละนักเรยี นรว่ มกัน ตรวจสอบปริมาตร ของสง่ิ ต่าง ๆ โดยครูนำ�สตก๊ิ เกอร์ที่ปดิ ไว้ออก หรอื อาจให้นกั เรียนออกมาอ่านปรมิ าตรบนบรรจภุ ณั ฑ์ แตล่ ะสง่ิ หรอื สมุ่ นกั เรยี นออกมาตวงในกรณที ไ่ี มม่ ปี รมิ าตรระบไุ วบ้ นบรรจภุ ณั ฑ์ 76 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร คมู่ ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานคณิตศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 2 เลม่ 2 การตรวจสอบความเขา้ ใจ หนังสอื เรียนรายวิชาพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 4. ตรวจสอบความเข้าใจของนกั เรยี น โดย บทท ี่ 8 | การวดั ปรมิ าตร ให้นกั เรียนแตล่ ะคนคาดคะเนสง่ิ ของทเ่ี ปน็ ของแหง้ 1 สง่ิ และของเหลว 1 สิง่ เชน่ ขา้ วสาร 1 กิโลกรมั และ ตรวจสอบความเขา้ ใจ น�ำ้ สม้ 1 แก้ว วา่ มปี รมิ าตรมากกว่าหรือน้อยกว่า 1 ลิตร กิจกรรม คาดคะเนสิง่ ที่กำาหนดให้ ตามหนงั สอื เรยี นหน้า 112 จากน้นั ครูใหต้ ัวแทนนกั เรียน อุปกรณ ์ ออกมาตวงปรมิ าตรของขา้ วสารและนำ�้ สม้ วา่ มปี รมิ าตรจรงิ 1. ขา้ วสารบรรจุถุงขนาด 1 กโิ ลกรัม เทา่ ใด แลว้ ให้นกั เรียนแต่ละคนตรวจสอบการคาดคะเน ของตนเองวา่ ถูกตอ้ งหรือไม่ ถา้ ไมถ่ ูกต้องครูให้นักเรียน 2. นา้ำ สม้ 1 แก้ว คาดคะเนสิ่งของสิง่ อืน่ จนกวา่ นกั เรยี นจะคาดคะเนถูกต้อง วิธจี ดั กจิ กรรม 1. ครูใหน้ กั เรยี นคาดคะเนข้าวสารบรรจุถุง และนำา้ สม้ ว่าเทา่ กบั สงิ่ ท่ีได้เรียนรู้ มากกว่า หรอื นอ้ ยกวา่ 1 ลติ ร แลว้ บันทกึ ผลการคาดคะเน 2. ครตู รวจสอบความถกู ตอ้ ง การคาดคะเนปริมาตรของสงิ่ ต่าง ๆ เป็นการบอกปรมิ าตร โดยไมใ่ ชเ้ ครอ่ื งตวง อาจคาดคะเนโดยเทียบกบั 1 ลติ ร สิง่ ที่ไดเ้ รยี นรู้ จากนน้ั ใหน้ กั เรยี นทำ�แบบฝกึ หัด 8.4 หน้า 70 การคาดคะเนปริมาตรของสิง่ ตา่ ง ๆ เป็นการบอกปริมาตร โดยไม่ใช้เครื่องตวง อาจคาดคะเนโดยเทียบกับ 1 ลิตร แบบฝกึ หดั 8.4 112 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 8.5 การเปรยี บเทยี บปรมิ าตรเปน็ ลติ ร จดุ ประสงค์ หนังสอื เรยี นรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 บทท ่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร เปรียบเทียบปริมาตรเปน็ ลติ ร 8.5 การเปรียบเทียบปรมิ าตรเปน็ ลติ ร พัฒนาความรู้ สอื่ การเรียนรู้ −− บัตรภาพ นมสด 3 ลิตร น้ำาสม้ 5 ลติ ร แนวการจัดการเรยี นรู้ เปรียบเทยี บปริมาตรของนมสดและนาำ้ สม้ นำ้าสม้ มีปรมิ าตรมากกวา่ นมสด 5 − 3 = 2 ลติ ร การพฒั นาความรู้ นมสดมปี รมิ าตรนอ้ ยกวา่ น้าำ สม้ 5 − 3 = 2 ลิตร เปรยี บเทียบปรมิ าตร 1. ครูน�ำ สนทนาเกย่ี วกบั ภาพในหนงั สือเรยี นหน้า 113 โดยครนู ำ�บัตรภาพนม 3 ลติ ร และน�้ำ ส้ม 5 ลิตร นา้ำ อัญชัน 10 ลิตร น้ำาดม่ื 18 ลิตร น้าำ ฝรัง่ 8 ลติ ร ติดบนกระดาน และใชก้ ารถาม-ตอบ ดงั นี้ น้าำ ดมื่ มปี ริมาตรมากกว่านาำ้ ฝร่ัง 18 − 8 = 10 ลติ ร น้ำาฝรง่ั มีปริมาตรน้อยกวา่ น้ำาอัญชนั 10 − 8 = 2 ลติ ร −− นมสดในเหยือกมปี ริมาตรเท่าไร (3 ลิตร) น้ำาดม่ื มปี รมิ าตรมากทส่ี ดุ และนำา้ ฝรง่ั มปี รมิ าตรนอ้ ยที่สุด −− นำ้�สม้ ในโถมปี ริมาตรเทา่ ไร (5 ลิตร) | 113สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี −− อะไรมปี ริมาตรมากกว่า (นำ�้ สม้ ) รไู้ ดอ้ ย่างไร (5 ลิตร มากกว่า 3 ลิตร) −− ปรมิ าตรของนำ�้ ส้มมากกวา่ นมอยู่เทา่ ไร (2 ลิตร) หาได้อยา่ งไร (5 – 3 = 2) −− ปรมิ าตรของนมมากกว่าหรือน้อยกว่าน้ำ�ส้ม (นอ้ ยกว่า) ร้ไู ดอ้ ย่างไร (3 ลติ รนอ้ ยกว่า 5 ลติ ร) −− ปริมาตรของนมน้อยกวา่ น�ำ้ สม้ อยู่เทา่ ไร (2 ลิตร) หาไดอ้ ยา่ งไร (5 – 3 = 2) | 77สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 8 | การวัดปริมาตร ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 เลม่ 2 จากนน้ั ครใู ชก้ ารถาม-ตอบท�ำ นองเดยี วกบั กอ่ นหนา้ เพอ่ื เปรยี บเทยี บปรมิ าตรของน�ำ้ อญั ชนั น�ำ้ ดม่ื และ น�ำ้ ฝรง่ั วา่ สง่ิ ใดมากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ และมากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ อยเู่ ทา่ ไร และสง่ิ ใดมปี รมิ าตรมากทส่ี ดุ สง่ิ ใด มปี รมิ าตรนอ้ ยทส่ี ดุ ครแู ละนกั เรยี นชว่ ยกนั ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง หนงั สือเรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 2. ครูให้นกั เรยี นเปรยี บเทยี บปรมิ าตรของข้าวขา บทที ่ 8 | การวดั ปรมิ าตร ขา้ วกลอ้ ง และขา้ วสงั ขห์ ยด ตามหนังสือเรยี นหน้า 114 ขา้ วสงั ขห์ ยด เปน็ ข้าวพนั ธไ์ุ ทยแท้ ทม่ี มี านับร้อยป ี ปลกู ได้ผลดใี นจงั หวัดพัทลุง ทไ่ี ดช้ ่ือวา่ ขา้ วสังขห์ ยด เพราะเพย้ี นมาจากส่งั หยดุ เชอื่ วา่ เพราะอรอ่ ยจนหยดุ รับประทานไมไ่ ด้ ถึงกบั สง่ั ให้หยดุ รบั ประทาน และใชก้ ารถาม-ตอบ ดงั นี้ −− ขา้ วขาวมปี รมิ าตรเท่าไร (5 ลติ ร) ขา้ วขาว 5 ลติ ร ข้าวกลอ้ ง 8 ลิตร ข้าวสงั ข์หยด 5 ลติ ร −− ข้าวกลอ้ งมปี ริมาตรเทา่ ไร (8 ลิตร) เปรยี บเทียบปรมิ าตรของขา้ ว 3 ชนดิ −− ขา้ วสงั ข์หยดมีปรมิ าตรเทา่ ไร (5 ลติ ร) ขา้ วกล้องมีปริมาตรมากกว่าข้าวขาว 8 − 5 = 3 ลติ ร −− ขา้ วกลอ้ งกบั ขา้ วขาว ขา้ วชนดิ ใดมปี รมิ าตรมากกวา่ หรือข้าวขาวมีปริมาตรน้อยกว่าข้าวกล้อง 8 − 5 = 3 ลิตร (ขา้ วกลอ้ ง) ร้ไู ดอ้ ยา่ งไร (8 ลิตร มากกว่า 3 ลิตร) −− ปริมาตรของขา้ วกลอ้ งมากกวา่ ขา้ วขาวอยเู่ ท่าไร ขา้ วสงั ข์หยดมีปรมิ าตรน้อยกวา่ ขา้ วกล้อง 8 − 5 = 3 ลิตร หรอื ขา้ วกลอ้ งมีปรมิ าตรมากกว่าขา้ วสังขห์ ยด 8 − 5 = 3 ลิตร ข้าวขาวกบั ขา้ วสังข์หยดมปี รมิ าตรเท่ากัน ข้าวกลอ้ งมีปริมาตรมากที่สุด (3 ลติ ร) หาไดอ้ ย่างไร (8 – 5 = 3) ถา้ นาำ ข้าวขาวกับข้าวสังขห์ ยดมารวมกัน จะมีปริมาตรมากกว่า −− ปรมิ าตรของขา้ วขาวมากกวา่ นอ้ ยกวา่ หรอื เทา่ กบั หรอื น้อยกวา่ ข้าวกลอ้ งอยู่กีล่ ติ ร มากกวา่ อยู่ 2 ลติ ร 114 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ข้าวสังขห์ ยด (เทา่ กบั ) รไู้ ด้อย่างไร (มีปรมิ าตร 5 ลิตรเทา่ กัน) หนังสือเรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท ่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร −− ขา้ วชนดิ ใดมปี รมิ าตรเทา่ กนั (ขา้ วขาวกบั ขา้ วสงั ขห์ ยด) ตอบคาำ ถาม −− ข้าวชนดิ ใดมปี ริมาตรมากท่ีสุด (ขา้ วกล้อง) 1 จากน้ันครูให้นกั เรยี นชว่ ยกนั ตอบค�ำ ถามทา้ ยหนา้ 114 3. ครูแบง่ กลุม่ นกั เรียนกลุ่มละเทา่ ๆ กนั แล้วใหแ้ ตล่ ะ ลูกเดือย 8 ลติ ร ถัว่ เขียว 10 ลติ ร เมลด็ กาแฟ 3 ลติ ร กลมุ่ ตอบค�ำ ถาม ขอ้ 1 หรอื ขอ้ 2 กลมุ่ ละ 1 ขอ้ ตามหนงั สอื เรยี น หน้า 115 จากนั้นใหแ้ ต่ละกล่มุ ออกมาน�ำ เสนอค�ำ ตอบ และ 1) สง่ิ ใดมีปริมาตรมากที่สุด ถว่ั เขยี ว แตล่ ะกลมุ่ ควรได้คำ�ตอบ ดังนี้ ข้อ 1 1) ถั่วเขียวมีปริมาตรมากทส่ี ุด 2) สงิ่ ใดมีปริมาตรน้อยทส่ี ุด เมล็ดกาแฟ นอ้ ยกวา่ 2) เมลด็ กาแฟมีปริมาตรนอ้ ยที่สดุ 3) ลกู เดือยมปี รมิ าตรน้อยกวา่ ถ่ัวเขยี ว 3) ลูกเดอื ยมีปริมาตรมากกวา่ หรอื นอ้ ยกว่าถ่ัวเขียวอยู่กล่ี ิตร 2 ลิตร 10 – 8 = 2 ลิตร มากกว่า 4) ถว่ั เขยี วมปี รมิ าตรมากกวา่ หรือน้อยกว่าเมลด็ กาแฟอยกู่ ลี่ ติ ร 7 ลติ ร 5) ลูกเดอื ยมปี ริมาตรมากกว่าหรือน้อยกว่าเมลด็ กาแฟอยกู่ ีล่ ติ รมากกว่า 5 ลิตร 2 น้าำ ยาลา้ งจาน 10 ลติ ร นา้ำ ยาซักผา้ 4 ลติ ร นำา้ ยารดี ผา้ 6 ลิตร 1) สิ่งใดมปี รมิ าตรมากท่ีสดุ น�ำ้ ยาล้างจาน 2) ส่งิ ใดมปี รมิ าตรนอ้ ยทีส่ ุด น้ำ�ยาซกั ผา้ 3) นาำ้ ยาล้างจานมปี รมิ าตรมากกวา่ หรือนอ้ ยกว่านำ้ายาซกั ผา้ อยู่กล่ี ติ ร 4) นำา้ ยาซักผา้ มปี ริมาตรมากกว่าหรือน้อยกว่าน้าำ ยามมราดีากผกก้ากอววยา่า่ ่กู 62่ลี ิตลลริตติ รร 5) นาำ้ ยาลา้ งจานมปี รมิ าตรมากกวา่ หรือน้อยกวา่ นำ้ายารดี ผา้ อยู่กล่ี ติ ร มากกวา่ 4 ลิตร | 115สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 4) ถั่วเขยี วมปี ริมาตรมากกวา่ เมลด็ กาแฟ 10 – 3 = 7 ลติ ร 5) ลกู เดือยมีปริมาตรมากกว่าเมล็ดกาแฟ 8 – 3 = 5 ลติ ร ข้อ 2 1) นำ�้ ยาล้างจานมีปริมาตรมากทส่ี ุด 2) น�ำ้ ยาซักผ้ามปี ริมาตรน้อยทส่ี ดุ 3) น�ำ้ ยาล้างจานมีปรมิ าตรมากกว่าน้ำ�ยาซกั ผ้า 10 – 4 = 6 ลิตร 4) น้ำ�ยาซักผา้ มปี รมิ าตรนอ้ ยกวา่ น้ำ�ยารีดผ้า 6 – 4 = 2 ลติ ร 5) น้�ำ ยาล้างจานมีปรมิ าตรมากกวา่ นำ�้ ยารีดผ้า 10 – 6 = 4 ลิตร 78 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวัดปริมาตร คูม่ อื ครูรายวิชาพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 2 เล่ม 2 การตรวจสอบความเข้าใจ 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี น โดยใหน้ กั เรยี นแตล่ ะคนเปรยี บเทยี บปรมิ าตรของน�ำ้ ใบบวั บก น�ำ้ เสาวรส น�ำ้ ทบั ทมิ แลว้ ตอบค�ำ ถาม ตามหนงั สอื เรยี น หนังสอื เรยี นรายวิชาพื้นฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 หนา้ 116 ครแู ละนกั เรยี นชว่ ยกนั ตรวจสอบค�ำ ตอบดงั น ้ี บทท ี่ 8 | การวดั ปรมิ าตร −− น้�ำ เสาวรส มีปริมาตรมากทีส่ ดุ ตรวจสอบความเขา้ ใจ ตอบคำาถาม −− น้�ำ ทบั ทิม มีปริมาตรน้อยทส่ี ุด −− นำ้�เสาวรสมปี ริมาตรมากกวา่ น�ำ้ ใบบัวบก น้าำ ใบบวั บก 10 ลิตร นาำ้ เสาวรส 14 ลติ ร นำา้ ทบั ทมิ 5 ลติ ร 14 – 10 = 4 ลิตร 1 สิง่ ใดมีปริมาตรมากที่สุด น้�ำ เสาวรส −− นำ�้ ทบั ทมิ มปี ริมาตรนอ้ ยกว่าน้ำ�เสาวรส 2 ส่ิงใดมีปริมาตรน้อยทส่ี ดุ น้�ำ ทบั ทมิ นำ�้ เสาวรส 14 – 5 = 9 ลิตร 3 สง่ิ ใดมปี รมิ าตรมากกวา่ นำ้าใบบวั บก และมากกว่าอยกู่ ่ลี ติ ร 4 ลิตร 4 สิ่งใดบ้างมปี ริมาตรนอ้ ยกวา่ นำา้ เสาวรส และน้อยกวา่ อยกู่ ี่ลติ ร น�้ำ ใบบวั บก 4 ลติ ร น�ำ้ ทบั ทมิ 9 ลติ ร −− นำ�้ ใบบวั บกมีปรมิ าตรนอ้ ยกว่าน้ำ�เสาวรส 14 – 10 = 4 ลิตร สงิ่ ท่ไี ด้เรยี นรู้ จากนั้นครูและนักเรยี นร่วมกนั สรุปสงิ่ ท่ไี ดเ้ รยี นรู้ การเปรยี บเทยี บปรมิ าตรของของแหง้ (หรอื ของเหลว) สองสง่ิ เป็นการบอกว่าปรมิ าตรของของแหง้ (หรอื ของเหลว) ใด สิ่งทไ่ี ด้เรยี นรู้ เทา่ กนั มากกวา่ กนั หรอื นอ้ ยกวา่ กนั อยเู่ ทา่ ไร อาจมหี นว่ ยเปน็ ลติ ร แบบฝึกหัด 8.5 116 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การเปรยี บเทียบปริมาตรของของแห้ง (หรอื ของเหลว) สองส่งิ เปน็ การบอกวา่ ปรมิ าตรของของแหง้ (หรอื ของเหลว) ใด เทา่ กนั มากกวา่ กัน หรอื น้อยกวา่ กนั อยูเ่ ท่าไร อาจมีหนว่ ยเปน็ ลติ ร จากนนั้ ใหน้ ักเรียนทำ�แบบฝึกหดั 8.5 หนา้ 71 - 73 8.6 การวดั และเปรยี บเทยี บปรมิ าตรเปน็ หนังสอื เรียนรายวิชาพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 ช้อนชา ช้อนโตะ๊ ถ้วยตวง บทท ่ี 8 | การวัดปริมาตร 8.6 การวดั และเปรยี บเทยี บปรมิ าตรเปน็ ชอ้ นชา ชอ้ นโตะ� ถว้ ยตวง พฒั นาความรู้ จดุ ประสงค์ 1 ช้อนโต๊ะ 1/3 ถ้วยตวง 1/2 ถ้วยตวง 1 ช้อนชา 1/4 ถ้วยตวง 1 ถ้วยตวง วัดและเปรียบเทยี บปริมาตรเปน็ ชอ้ นชา ช้อนโต๊ะ ถว้ ยตวง 1/2 ช้อนชา ถ้วยตวงของแห้ง ถว้ ยตวงของเหลว ส่อื การเรยี นรู้ 1/4 ช้อนชา ชอ้ นตวง ในช้นั เรียนนีจ้ ะใช้ช้อนตวงท่ีมีขนาด 1 ช้อนโต๊ะ 1 ชอ้ นชา และใชถ้ ว้ ยตวงท่มี ขี นาด 1 ถ้วยตวง −− แป้ง น�ำ้ ทราย นำ�้ ส ี ไม้สำ�หรบั ปาด และถว้ ยพลาสตกิ กจิ กรรม ตวงด้วยชอ้ นชา ช้อนโต๊ะ และถว้ ยตวง สาธติ การตวง −− ช้อนชา ช้อนโต๊ะ ถ้วยตวง 1 ครสู าธิตการตวงแป้งโดยใช้ชอ้ นโต๊ะ ชอ้ นชา และถ้วยตวงของแหง้ แนวการจดั การเรยี นรู้ การพัฒนาความรู้ ใชช้ ้อนโต๊ะ หรอื ชอ้ นชา หรอื ถว้ ยตวง ตักแปง้ ให้พนู ใชไ้ ม้ปาดแปง� ให้เรียบเสมอขอบช้อนชา ช้อนโต�ะ หรอื ถ้วยตวง 2 ครสู าธติ การตวงนาำ้ โดยใชช้ อ้ นโตะ๊ ชอ้ นชา และถว้ ยตวงของเหลว เทน้ำาใส่ชอ้ นโต๊ะ หรอื ช้อนชาเตม็ ชอ้ น หรือเทน้าำ ใส่ถ้วยตวงใหถ้ งึ ขีดท่ีแสดง 1 ถว้ ยตวง 1. ครนู ำ�สนทนาเกีย่ วกับเคร่อื งตวง เช่น ช้อนตวง | 117สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ถ้วยตวงของแห้ง และถว้ ยตวงของเหลว ครแู นะน�ำ นักเรียน ว่า ชอ้ นตวงมีหลายขนาด เช่น 1 ชอ้ นโตะ๊ 1 ชอ้ นชา 1/2 ช้อนชา 1/4 ช้อนชา ถว้ ยตวยของแห้ง มีหลายขนาด เช่น 1 ถว้ ยตวง 1/2 ถ้วยตวง 1/3 ถ้วยตวง 1/4 ถว้ ยตวง ทั้งน้คี รูควรมขี องจรงิ ใหน้ ักเรียนได้ดดู ว้ ย ครูสาธติ การตวงของแหง้ และของเหลว ตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 117 | 79สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 8 | การวัดปริมาตร ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 2 เลม่ 2 และใหน้ กั เรียนได้ ทดลองตวงของแห้งหรอื ของเหลว เช่น ใช้ชอ้ นตวง ตวงน้�ำ ให้มปี ริมาตร 1 ช้อนโตะ๊ 1 ช้อนชา หรอื ใชถ้ ้วยตวงของเหลวตวงน้�ำ ให้ได้ 1 ถว้ ยตวง และใช้ถว้ ยตวงของแห้งตวงแปง้ ใหไ้ ด้ 1 ถว้ ยตวง ครูเน้นยำ้�ว่าในการตวงแป้งต้องตักแปง้ ให้พนู แล้วใชไ้ มป้ าดแป้งใหเ้ รยี บเสมอ ขอบของเคร่ืองตวง หนังสอื เรยี นรายวชิ าพืน้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 หนงั สือเรยี นรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทที่ 8 | การวัดปริมาตร บทท ี่ 8 | การวัดปรมิ าตร กจิ กรรม สนุกกบั การตวง เปรียบเทยี บปริมาตรของสง่ิ ต่อไปน้ี อปุ กรณ์ 1. ชอ้ นโต๊ะ 2. ชอ้ นชา 3. ถว้ ยตวงของแหง้ ท่มี ขี นาด 1 ถ้วยตวง 4. ถ้วยตวงของเหลวทมี่ ีขนาด 1 ถ้วยตวง พริกปน� ในขวดมีปรมิ าตร 4 ชอ้ นชา 5. สง่ิ ของสาำ หรบั ตวงทเ่ี ปน็ ของแหง้ และของเหลว เชน่ ทราย นาำ้ สผี สมอาหาร 6. ภาชนะสาำ หรับใส่ทรายและนา้ำ เช่น ถว้ ยพลาสติก พรกิ ไทยในขวดมีปรมิ าตร 7 ชอ้ นชา 5. แบบบนั ทกึ กิจกรรม ดงั น้นั พริกป�นมีปรมิ าตร นอ้ ยกว่า พริกไทย 7 − 4 = 3 ช้อนชา วิธีจดั กิจกรรม 1 ครเู ตรียมทรายและนา้ำ สไี วส้ ำาหรบั ตวง และแบ่งนกั เรียนเป็นกลุ่ม 1 2. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาเลอื กเครอ่ื งตวงกลุม่ ละ 1 ชนิด แบบบันทกึ กจิ กรรม 1 ใบ และถว้ ยพลาสตกิ 1 ใบ นำา้ ตาลทรายแดงมปี ริมาตร 5 ถว้ ยตวง 3. ครูใหแ้ ต่ละกลมุ่ เลือกตวงน้ำาสีหรือตวงทรายตามจำานวนทต่ี อ้ งการ ใส่ถ้วยพลาสตกิ และบันทึกปริมาตรของส่งิ ท่ตี วงได ้ ลงในแบบบนั ทกึ เกลือมปี รมิ าตร 9 ถว้ ยตวง กจิ กรรม ดังน้ัน เกลอื มปี รมิ าตร มากกว่า นำา้ ตาลทรายแดง 4 ถว้ ยตวง 4. ครูให้แต่ละกลุม่ ออกมานำาเสนอว่า กลุม่ ได้เลอื กเครื่องตวงชนดิ ใด เลือกตวงส่ิงของใด และตวงสิง่ ของนัน้ ไดป้ รมิ าตรเท่าไร 2 นา้ำ เช่อื มมปี รมิ าตร 15 ถว้ ยตวง น้ำากะทมิ ีปรมิ าตร 20 ถ้วยตวง 5. ครูและนักเรยี นช่วยกันตรวจสอบความถกู ตอ้ ง น้าำ เช่อื มมปี ริมาตร นอ้ ยกวา่ นา้ำ กะทิ 5 ถว้ ยตวง แบบบันทกึ กิจกรรม | 119สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สมาชิกในกล่มุ 1.……….…………… 2.…………….……… 3.……….…………… เครอ่ื งตวงทเ่ี ลือก …………………............................................................. ตวง……………………......…….. ไดป้ ริมาตร……………………………….………. 118 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2. ครแู บ่งกลมุ่ นักเรียนกลมุ่ ละเท่า ๆ กัน ให้นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มทำ�กจิ กรรม สนุกกบั การตวง ตามหนงั สอื เรียนหนา้ 118 เพือ่ ฝกึ การตวงให้ได้ปรมิ าตรตามที่กำ�หนด โดยครคู วรเตรยี มสิ่งของ สำ�หรบั ตวงทั้งของแหง้ และของเหลว เชน่ ทราย และนำ�้ สี ไว้ท่ีจุดเดยี วแล้วให้นักเรียนน�ำ เครอ่ื งตวง ท่แี ตล่ ะกลุม่ เลอื กไปตวงนำ้�สีหรือทรายใส่ภาชนะตามจำ�นวนทแี่ ตล่ ะกลุ่มตกลงกัน จากนนั้ บนั ทึกผล การตวงในแบบบันทึก แล้วให้แต่ละกลุม่ ออกมาน�ำ เสนอผลการตวงและวธิ ตี วง ครูควรสงั เกตการตวง ของนกั เรียนและซักถามนกั เรียนแตล่ ะกลุ่มพรอ้ มท้งั เน้นยำ�้ ว่าตวงอย่างไรจงึ จะถูกวิธี 3. ครูใหน้ กั เรียนแตล่ ะกลมุ่ ช่วยกนั เปรยี บเทียบปรมิ าตรของส่งิ ตา่ ง ๆ ตามหนงั สอื เรียน หนา้ 119 แลว้ ใหแ้ ต่ละกลมุ่ นำ�เสนอค�ำ ตอบหน้าชนั้ เรียน ดงั นี้ −− นำ�้ ตาลทรายแดงมปี ริมาตร 5 ถว้ ยตวง เกลอื มีปริมาตร 9 ถว้ ยตวง เกลือมปี รมิ าตรมากกว่าน�ำ้ ตาลทรายแดง 4 ถ้วยตวง −− น้ำ�เชอื่ มมปี ริมาตรนอ้ ยกว่าน�ำ้ กะทิ 5 ถ้วยตวง 80 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวดั ปริมาตร คมู่ อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 2 เลม่ 2 การตรวจสอบความเข้าใจ หนงั สอื เรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร ์ ป.2 บทท่ ี 8 | การวดั ปรมิ าตร 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี น โดย ใหน้ ักเรียนแต่ละคนตอบคำ�ถามตามหนงั สอื เรียนหน้า 116 ตรวจสอบความเขา้ ใจ ครูและนกั เรียนชว่ ยกันตรวจสอบค�ำ ตอบ ดงั น้ ี ตอบคาำ ถาม นำ�้ มนั พชื มปี ริมาตร 5 ถว้ ยตวง 1 นำา้ มันพืชตวงดว้ ยถ้วยตวงขนาด 1 ถว้ ยตวง น้ำ�ผงึ้ มีปรมิ าตร 4 ถว้ ยตวง น�้ำ มันพชื มปี รมิ าตรมากกวา่ นำ�้ ผึง้ 1 ถ้วยตวง 1 CUP 1 CUP 1 CUP 1 CUP 1 CUP ครูและนักเรียนรว่ มกนั สรุปสงิ่ ทีไ่ ด้เรียนรู้ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ⅔ ⅔ ⅔ ⅔ ⅔ ½ ½ ½ ½ ½ ⅓ ⅓ ⅓ ⅓ ⅓ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ⅛ ⅛ ⅛ ⅛ ⅛ นำา้ มันพชื มปี รมิ าตรก่ถี ้วยตวง 5 ถว้ ยตวง 2 นำา้ ผ้ึงตวงด้วยถ้วยตวงขนาด 1 ถว้ ยตวง 1 CUP 1 CUP 1 CUP 1 CUP ¾ ¾ ¾ ¾ ⅔ ⅔ ⅔ ⅔ ½ ½ ½ ½ ⅓ ⅓ ⅓ ⅓ ¼ ¼ ¼ ¼ ⅛ ⅛ ⅛ ⅛ 1) 4นาำ้ ผ้ึงมีปรมิ าตรกถี่ ้วยตวง ถว้ ยตวง 2) นา้ำ มันพชื มีปริมาตรมากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ น้ำาผง้ึ มากกวา่ และมากกว่าหรอื นอ้ ยกวา่ อย่เู ทา่ ไร 1 ถ้วยตวง สิ่งทีไ่ ดเ้ รยี นรู้ สง่ิ ทีไ่ ดเ้ รียนรู้ • การวดั ปริมาตรของของแห้ง (หรอื ของเหลว) ดว้ ย การวดั ปรมิ าตรของของแหง้ (หรือของเหลว) ด้วยการตวง การตวง อาจบอกปริมาตรเป็นชอ้ นชา ชอ้ นโต๊ะ หรือ อาจบอกปรมิ าตรเป็นชอ้ นชา ชอ้ นโต๊ะ หรือถว้ ยตวง การเปรยี บเทียบปรมิ าตรของของแหง้ (หรอื ของเหลว) สองสิ่ง เปน็ การบอกวา่ ปริมาตรของของแห้ง (หรอื ของเหลว) ใด เทา่ กนั มากกวา่ กัน หรือน้อยกว่ากันอย่เู ท่าไร อาจมีหนว่ ยเป็นช้อนชา ช้อนโต๊ะ หรอื ถ้วยตวง แบบฝกึ หัด 8.6 ถว้ ยตวง 120 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี • การเปรียบเทียบปรมิ าตรของของแห้ง (หรอื ของเหลว) สองสิ่ง เป็นการบอกว่าปริมาตรของของแห้ง (หรอื ของเหลว) ใด เทา่ กนั มากกวา่ กนั หรือน้อยกว่ากนั อยเู่ ท่าไร อาจมีหนว่ ยเป็นชอ้ นชา ชอ้ นโต๊ะ หรอื ถ้วยตวง จากนนั้ ใหน้ กั เรยี นท�ำ แบบฝกึ หดั 8.6 หนา้ 74 – 75 8.7 ความจขุ องภาชนะเปน็ ลติ ร หนงั สือเรียนรายวิชาพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 จุดประสงค์ บทท ี่ 8 | การวัดปริมาตร บอกความจขุ องภาชนะเป็นลิตร 8.7 ความจุของภาชนะเปน็ ลิตร สอ่ื การเรียนรู้ พฒั นาความรู้ −− บตั รภาพ น้ำาส้มเต็มโถมีปรมิ าตรเท่าไร −− ขวดนำ�้ อัดลม เหยอื กน้�ำ กระตกิ น้�ำ ถังน�้ำ −− ถ้วยตวงขนาด 1 ลิตร 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml ตวงแล้วได้ 8 ลติ ร 950 900 950 900 950 900 950 900 นาำ้ ส้มมีปรมิ าตร 8 ลิตร แนวการจดั การเรยี นรู้ 850 800 850 800 850 800 850 800 การพัฒนาความรู้ 750 700 750 700 750 700 750 700 650 600 650 600 650 600 650 600 1. ครนู ำ�สนทนาเกีย่ วปรมิ าตรและความจขุ อง 550 500 550 500 550 500 550 500 ภาชนะตามหนังสือเรยี นหนา้ 121 โดยใช้การถาม-ตอบ 450 400 450 400 450 400 450 400 เชน่ 350 300 350 300 350 300 350 300 250 200 250 200 250 200 250 200 −− น�ำ้ ส้มในโถเตม็ โถหรอื ไม่ (เต็มโถ) −− ตวงน�้ำ ส้มในโถได้ก่ลี ติ ร (8 ลติ ร) METRIC METRIC METRIC METRIC −− น้ำ�ส้มในโถมีปรมิ าตรเทา่ ไร (8 ลิตร) 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 1 LITRE 1000 ml 950 900 950 900 950 900 950 900 850 800 850 800 850 800 850 800 750 700 750 700 750 700 750 700 650 600 650 600 650 600 650 600 550 500 550 500 550 500 550 500 450 400 450 400 450 400 450 400 350 300 350 300 350 300 350 300 250 200 250 200 250 200 250 200 METRIC METRIC METRIC METRIC นาำ้ สม้ เตม็ โถมปี รมิ าตร 8 ลติ ร หรอื กลา่ วไดว้ า่ โถใบนม้ี คี วามจ ุ 8 ลติ ร เราสามารถหาความจุของภาชนะอ่นื ๆ ได้เช่นเดียวกัน การหาความจขุ องภาชนะอาจทำาได้โดยเตมิ นำ้าให้เตม็ ภาชนะ แล้วตวงน้ำา ทอ่ี ย่ใู นภาชนะนน้ั ปริมาตรของน้ำาที่ตวงได้จะเท่ากบั ความจุของภาชนะน้นั สเี ต็มถงั ตวงได้ 10 ลติ รพอดี ดงั นนั้ ถังใบนม้ี ีความจ ุ 10 ลิตร นำา้ มันพชื เตม็ ปบ� ตวงได้ 18 ลติ รพอด ี ดังน้ัน ปบี ใบน้มี ีความจ ุ 18 ลติ ร | 121สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี | 81สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครรู ายวชิ าพ้ืนฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 2 เลม่ 2 ครแู นะน�ำ ว่า น้ำ�สม้ เตม็ โถมปี ริมาตร 8 ลิตร แสดงวา่ หนงั สอื เรียนรายวิชาพ้นื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 โถนม้ี คี วามจุ 8 ลติ ร และอธบิ ายเกย่ี วกบั การหาความจขุ อง บทที่ 8 | การวัดปรมิ าตร ภาชนะตา่ ง ๆ โดยการเทนำ้�ให้เต็มภาชนะนน้ั แลว้ ตวงนำ้� วา่ มปี ริมาตรเท่าไร ภาชนะน้นั จะมคี วามจุเท่ากับน�ำ้ ท่ีตวง กจิ กรรม ทดลองหาความจขุ องภาชนะ ได้ ครอู าจยกตัวอย่างเพิ่มเตมิ เช่น สีเต็มถังตวงได้ 10 ลิตร อุปกรณ ์ 1. ภาชนะตา่ ง ๆ ทต่ี อ้ งการหาความจ ุ เชน่ ขวดนาำ้ อดั ลม เหยอื กนาำ้ พอดี ถงั น้มี คี วามจเุ ทา่ ไร หรือ นำ้�มนั พืชเต็มปีบตวงได ้ กระตกิ นาำ้ 18 ลติ รพอด ี ปบี ใบนม้ี คี วามจเุ ทา่ ไร จากนน้ั ครชู บู ตั รภาพ 2. ถว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร 3. ภาชนะสำาหรับใสน่ า้ำ เช่น ถังนำ้า น�ำ้ อญั ชนั และน้�ำ ฝรง่ั จากหนังสือเรยี นหนา้ 113 แลว้ ถาม 4. แบบบนั ทึกกิจกรรม นักเรียนว่านำ้�อญั ชันมปี รมิ าตรก่ีลติ ร (10 ลติ ร) ดงั นัน้ วิธีจัดกจิ กรรม โหลแก้วทบี่ รรจุน�ำ้ อญั ชนั มีความจุ 10 ลติ รใช่หรือไม่ 1. ครูเตรียมนำ้าไวส้ ำาหรับใหน้ กั เรียนใส่ในภาชนะที่จะหาความจ ุ และ (ไม่ใช)่ ร้ไู ด้อย่างไร (เพราะน้ำ�อัญชนั ไม่เตม็ โหลแกว้ ) แบ่งนกั เรยี นเปน็ กลมุ่ โหลแกว้ ทบ่ี รรจุน้�ำ อัญชันมีความจมุ ากกว่าหรือนอ้ ยกวา่ 2. ครสู าธติ การหาความจขุ องขวด โดยเติมน้ำาใหเ้ ตม็ ขวด และตวงน้ำา 10 ลิตร เพราะเหตใุ ด (มากกว่า 10 ลติ ร เพราะนำ�้ อัญชัน ในขวดด้วยถ้วยตวงทีละ 1 ลิตร ถ้าได้เต็มลิตรพอดี เช่น 2 ลิตร ครูแนะนาำ วา่ ขวดนมี้ ีความจุ 2 ลิตร แต่ถา้ ไดไ้ มเ่ ตม็ ลติ รพอด ี เช่น 2 ลิตร กบั อีกไม่ถงึ ลิตร ครแู นะนำาวา่ ขวดนม้ี คี วามจุมากกวา่ 2 ลติ ร แต่นอ้ ยกว่า 3 ลติ ร 3. ครใู หน้ กั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ออกมาเลอื กภาชนะทจี่ ะหาความจกุ ลมุ่ ละ 1 ชน้ิ แบบบนั ทกึ กจิ กรรม 1 ใบ และภาชนะสำาหรับใส่น้าำ 4. ครูให้แตล่ ะกลุ่มหาความจขุ องภาชนะทเี่ ลอื ก และบันทกึ ความจุ ของภาชนะลงในแบบบันทกึ กิจกรรม 5. ครูให้แตล่ ะกลมุ่ ออกมานาำ เสนอ ครูและนกั เรียนชว่ ยกันตรวจสอบ ความถูกต้อง แบบบนั ทึกกิจกรรม สมาชกิ ในกล่มุ 1.…………………… 2.…………………… 3.…………………… ภาชนะทีเ่ ลอื ก ………………….............................................................. ความจขุ องภาชนะทเ่ี ลือก ……………………………………....................…. 122 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 10 ลติ รในโหลแกว้ ยงั ไมเ่ ตม็ โหลแกว้ ยงั สามารถใสน่ �ำ้ อญั ชนั ตอบคำาถาม หนงั สือเรียนรายวิชาพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร ์ ป.2 ไดอ้ กี ) ส�ำ หรับโหลแกว้ ทีบ่ รรจนุ ำ�้ ฝรงั่ ครสู ามารถใชก้ าร บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร ถาม-ตอบทำ�นองเดียวกบั กอ่ นหน้า ครอู าจชบู ตั รภาพ 1 น้�ำ เตม็ ขวดและน้�ำ มนั เตม็ ถงั ที่ระบปุ รมิ าตรไว้ข้างบรรจุ นาำ้ เตา้ หเู้ ตม็ ขวด ตวงได้ 1 ลติ รพอดี ภณั ฑ์ แลว้ ถามนกั เรียนวา่ ปรมิ าตรของน้ำ�และปริมาตร 2 ขวดใบนี้มีความจุกลี่ ิตร 1 ลิตร นำ้าเตา้ หเู้ ต็มขวด 3 ใบ ขวดแต่ละใบ 3 ลติ ร มคี วามจ ุ 1 ลิตร เทนำ้าเตา้ ห้ทู ัง้ 3 ขวด ใสโ่ ถไดเ้ ต็มโถพอดี โถใบนมี้ คี วามจกุ ล่ี ิตร ของน้�ำ มนั เท่ากับเท่าไร และความจขุ องขวดกับความจุ 3 ถงั นำา้ ดื่มมนี ้ำาเต็มถงั ตวงได ้ 14 ลิตร ของถังเทา่ กบั เทา่ ไร ถงั นี้มีความจกุ ี่ลติ ร 14 ลติ ร 2. ครใู หน้ กั เรยี นท�ำ กจิ กรรม ทดลองหาความจุ 4 ขันมีความจ ุ 2 ลติ ร ตกั นา้ำ เตม็ ขันเทใส่กะละมัง 3 ครั้ง น้ำาเต็มกะละมงั พอด ี กะละมังใบน้มี ี ความจุก่ีลติ ร 6 ลติ ร ของภาชนะ ตามหนงั สอื เรยี นหน้า 122 เพอื่ ฝึกการตวง 5 นา้ำ ส้มในเหยอื กตวงได้ 2 ลิตร หาความจุของภาชนะโดยครูแบง่ นกั เรียนเป็นกลุม่ กลุม่ ละ เหยอื กนมี้ ีความจุมากกว่าหรือน้อยกวา่ 2 ลิตร มากกว่า 2 ลิตร เทา่ ๆ กนั แล้วให้นักเรียนแต่ละกลุ่มเลอื กภาชนะส�ำ หรบั 6 ถังนำ้าใบนม้ี นี ้ำาอยู่ครึ่งถัง นำ้าคร่งึ ถังตวงได ้ 8 ลิตร หาความจุ ครอู าจเลือกภาชนะมา 1 ชิน้ แลว้ สาธติ วิธกี าร ถังใบน้ีมคี วามจุกลี่ ติ ร หาความจุของภาชนะนั้นโดยการเทน้ำ�ให้เต็มภาชนะน้นั 16 ลติ ร | 123สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แล้วตวงน้�ำ วา่ ได้กลี่ ติ ร หากได้ไม่เต็มลติ ร ครอู าจใชค้ �ำ วา่ ภาชนะนม้ี คี วามจมุ ากกวา่ หรอื น้อยกวา่ ปรมิ าตรท่ีตวงได้ เช่น ถา้ ครูตวงได้ 2 ลติ รกบั อีกไมถ่ งึ ลติ ร ครอู าจบอกวา่ ภาชนะนมี้ คี วามจุมากกว่า 2 ลติ รแต่น้อยกว่า 3 ลิตร จากน้นั ครูให้นักเรยี นแต่ละกลมุ่ หาความจุของภาชนะที่เลอื กไว้แล้วบนั ทึก ผลของการหาความจุในแบบบันทกึ กจิ กรรม แล้วใหต้ วั แทนแต่ละกลุม่ นำ�เสนอผลการหาความจขุ อง ภาชนะตา่ ง ๆ ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั ตรวจสอบความถูกต้อง 3. ครใู หน้ กั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ชว่ ยกนั ตอบค�ำ ถามตามหนงั สือเรียนหน้า 123 แล้วให้แต่ละกลมุ่ นำ�เสนอคำ�ตอบ ดังน้ี 82 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 8 | การวัดปริมาตร คู่มอื ครรู ายวชิ าพ้นื ฐานคณิตศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 2 เล่ม 2 −− ขวดใบนีม้ ีความจุ 1 ลติ ร หนงั สอื เรยี นรายวิชาพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 −− โถใบนม้ี คี วามจุ 3 ลติ ร บทท ่ี 8 | การวัดปรมิ าตร −− ถังนมี้ ีความจุ 14 ลติ ร −− กะละมงั ใบนมี้ ีความจุ 6 ลติ ร ตรวจสอบความเข้าใจ −− เหยือกนี้มคี วามจมุ ากกวา่ 2 ลติ ร ขอ้ ความตอ่ ไปนถี้ กู หรอื ผดิ −− ถงั ใบน้ีมีความจุ 16 ลิตร 1 นาำ้ อญั ชนั ในเหยอื กมปี รมิ าตร 1 ลติ ร เหยอื กมคี วามจ ุ 1 ลติ ร การตรวจสอบความเขา้ ใจ ผิด 4. ตรวจสอบความเข้าใจของนกั เรยี น โดยให้ นกั เรยี นแต่ละคนตอบค�ำ ถามตามหนงั สอื เรียนหนา้ 124 2 นมเต็มขวดตวงได ้ 5 ลติ ร พอด ี ขวดนีม้ ีความจ ุ 5 ลติ ร ครแู ละนักเรยี นชว่ ยกันตรวจสอบค�ำ ตอบ ดังน ี้ และนมมปี รมิ าตร 5 ลิตร ถูก 1. ผิด 2. ถกู 3. ถูก 4. ผดิ ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ สิง่ ที่ไดเ้ รียนรู้ 3 น้ำาชาเตม็ ขวดท่มี คี วามจ ุ 1 ลติ ร เทใสเ่ หยอื กนี้ 4 ขวด นาำ้ ชาเต็มเหยอื กพอด ี เหยอื กนีม้ คี วามจ ุ 4 ลติ ร ถูก 4 นำ้าลำาไยในโหลแกว้ ตวงได้ 4 ลิตร โหลแก้วใบนม้ี ีความจุ นอ้ ยกวา่ 4 ลิตร ผิด ส่งิ ที่ไดเ้ รยี นรู้ การหาความจขุ องภาชนะอาจทำาได้โดยเติมนาำ้ ให้เตม็ ภาชนะ แล้วตวงนาำ้ ท่อี ย่ใู นภาชนะน้ัน ปรมิ าตรของนาำ้ ที่ตวงได้จะเท่ากับ ความจุของภาชนะนน้ั แบบฝกึ หดั 8.7 124 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สิง่ ท่ีไดเ้ รยี นรู้ การหาความจุของภาชนะอาจท�ำ ไดโ้ ดยเติมนำ�้ ให้เต็มภาชนะ แลว้ ตวงน�ำ้ ทอี่ ยใู่ นภาชนะนนั้ ปริมาตร ของน�ำ้ ท่ตี วงไดจ้ ะเทา่ กบั ความจขุ องภาชนะนั้น จากนน้ั ใหน้ ักเรยี นท�ำ แบบฝกึ หัด 8.7 หน้า 76 - 78 8.8 การเปรยี บเทยี บความจุของภาชนะ หนงั สือเรียนรายวิชาพืน้ ฐาน | คณติ ศาสตร ์ ป.2 จุดประสงค์ บทท่ี 8 | การวดั ปริมาตร เปรยี บเทยี บความจุของภาชนะตา่ ง ๆ 8.8 การเปรียบเทียบความจุของภาชนะ พัฒนาความรู้ ขัน 2 ใบนี้มีความจเุ ท่ากนั หรอื ไม่ สื่อการเรยี นรู้ ใสน่ าำ้ ใหเ้ ต็มขนั แลว้ เทใส่โถแกว้ ท่มี รี ปู รา่ งและขนาดเดยี วกัน แล้วเปรยี บเทยี บความสูงของระดับนำ้า −− ขนั ทม่ี ีขนาดต่างกัน 2 ใบ −− โถแกว้ ใสขนาดและรูปร่างเดยี วกัน 2 ใบ ระดบั น้ำา −− บัตรภาพ ระดับนา้ำ ระดบั นำ้าที่เทจากขนั ทองตาำ่ กว่าระดับนาำ้ ทเ่ี ทจากขันเงนิ แนวการจัดการเรียนรู้ ดงั น้นั ขันทองมคี วามจุน้อยกวา่ ขันเงนิ การพฒั นาความรู้ เราอาจหาความจขุ องขันแตล่ ะใบแลว้ เปรียบเทียบความจุ 1. ครูทบทวนเกยี่ วกบั การหาความจุของภาชนะ น้ำาเตม็ ขนั ทอง ตวงได ้ 1 ลิตร ขันทองมคี วามจุ 1 ลิตร นาำ้ เตม็ ขันเงนิ ตวงได้ 2 ลติ ร ขนั เงินมีความจ ุ 2 ลติ ร ต่าง ๆ วา่ ตอ้ งเติมน�ำ้ ใหเ้ ตม็ ภาชนะแล้วตวงน�ำ้ วา่ ได้ ดังนั้น ขันทองมคี วามจุน้อยกวา่ ขันเงิน | 125สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ปรมิ าตรเท่าไร ปริมาตรของนำ�้ ทต่ี วงได้จะเท่ากบั ความจุ ของภาชนะนัน้ จากนัน้ ครูใช้คำ�ถาม ถามนกั เรยี นว่า ถ้าต้องการเปรยี บเทยี บความจขุ องภาชนะตา่ ง ๆ ต้องทำ�อย่างไร นักเรยี นอาจจะยงั ตอบไม่ได้ ครสู าธิตการเปรยี บเทยี บความจขุ องภาชนะตา่ ง ๆ | 83สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครูรายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 8 | การวัดปรมิ าตร ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 2 เลม่ 2 โดยการน�ำ ภาชนะ 2 ใบทม่ี ขี นาดตา่ งกนั แลว้ ตกั น�ำ้ ใหเ้ ตม็ ภาชนะ จากนน้ั เทน�ำ้ แตล่ ะใบใสโ่ ถแกว้ ทม่ี ขี นาด และรปู รา่ งเดยี วกนั 2 ใบ แลว้ เปรยี บเทยี บระดบั น�ำ้ วา่ ระดบั น�ำ้ จากภาชนะใดสูงกว่าแสดงวา่ ภาชนะ น้นั มีความจมุ ากกวา่ หรือหาความจุของภาชนะแตล่ ะใบ ใส่นำ้�ใหเ้ ตม็ ภาชนะ แลว้ ตวงเพือ่ หาปรมิ าตร ของน�ำ้ เมื่อหาความจุของภาชนะแตล่ ะใบไดแ้ ล้ว กน็ �ำ ความจุมาเปรียบเทียบกนั ตามหนงั สอื เรียน หน้า 125 ขนั เงนิ มีความจุ 2 ลติ ร ขนั ทองมีความจุ 1 ลิตร ดังนนั้ ขนั เงนิ มคี วามจมุ ากกวา่ ขันทองอยู่ 2 - 1 = 1 ลติ ร หรอื ขนั ทอง มีความจนุ ้อยกว่าขันเงนิ อยู่ 2 - 1 = 1 ลติ ร หนังสือเรียนรายวิชาพ้นื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 หนงั สอื เรียนรายวชิ าพืน้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท่ ี 8 | การวดั ปรมิ าตร บทที่ 8 | การวดั ปรมิ าตร ตอบคำาถาม ใบท่ี 1 ใบท ี่ 2 ถังใบท่ี 1 มคี วามจ ุ 19 ลติ ร ใบท ่ี 2 มีความจุ 10 ลติ ร ใบท ่ี 1 ใบที่ 2 ใบท ี่ 3 ถังใบใดมีความจมุ ากกว่า และมากกว่าอยู่เท่าไร มคี วามจ ุ 3 ลติ ร มคี วามจ ุ 12 ลิตร มีความจ ุ 8 ลติ ร ถังใบท่ี 1 มีความจุมากกว่าใบท่ ี 2 อย ู่ 19 − 10 = 9 ลติ ร 1 หมอ้ ใบใดมีความจุมากที่สุด และหมอ้ ใบใดมคี วามจุน้อยท่ีสุด 2 หหมมออ้้ ใใบบทที่ี่ 22 มมีีคคววาามมจจุุมมาากกกกวว่าา่ หหรรอืือนนอ้้อยยกกววา่่าหหมม้ออ้ ใใบบทท ีี ่่ 31 ออยยมูู่เ่เมใททบาา่า่ากทกไไรรก่ีก2วว ่าา่ ใ4บ9ทลลี่ ติิต1รร 3 4 หมอ้ ใบท ่ี 1 มีความจมุ ากกวา่ หรอื น้อยกว่าหมอ้ ใบท ี่ 3 อยู่เทา่ ไร กะละมงั ถงั นอ้ ยกวา่ 5 ลิตร มคี วามจ ุ 3 ลติ ร มคี วามจ ุ 3 ลิตร กะละมงั และถงั มคี วามจุเทา่ กนั ตอบคำาถาม ตอบคำาถาม เหยือกสเี ขยี วมีนำ้าเตม็ เทนาำ้ จากเหยือกสีเขียว 1 ลงในเหยอื กสฟี า้ จนหมด แตไ่ ดน้ าำ้ ไมเ่ ตม็ เหยอื กสฟี า้ ถังนำ�้ มคี วามจุ เหยอื กสีเขยี วมคี วามจมุ ากกวา่ 2 หรือน้อยกว่าเหยือกสฟี า� นอ้ ยกวา่ ถังนาำ้ ถังนม น้อยกว่า มคี วามจ ุ 10 ลติ ร มีความจ ุ 30 ลติ ร20 ลิตร แกว้ สีฟา้ มีนำา้ เตม็ เทนาำ้ จากแกว้ สฟี า้ ลงใน แกว้ สีขาวจนเตม็ แลว้ ยงั มนี ้ำาเหลืออย่ใู น ถงั ใบใดมีความจุนอ้ ยกวา่ และน้อยกวา่ อยเู่ ท่าไร แก้วสีฟา้ แกว้ สฟี �ามีความจมุ ากกวา่ หรือ 126 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี น้อยกวา่ แก้วสีขาว มากกว่า | 127สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2. ครูยกตัวอยา่ งภาชนะทมี่ ีความจตุ ่างกัน 2 ใบ ตามหนงั สอื เรียนหน้า 126 แล้วให้นักเรยี น เปรยี บเทยี บความจขุ องภาชนะโดยใชก้ ารถาม-ตอบ เชน่ ถงั ใบท ่ี 1 มคี วามจเุ ทา่ ไร ถงั ใบท่ี 2 มคี วามจุ เท่าไร ถงั ใบท่ี 1 มีความจุมากกว่าหรือนอ้ ยกวา่ ถงั ใบที่ 2 อย่เู ทา่ ไร ครคู วรเน้นย้�ำ ว่าภาชนะทต่ี ่างกนั อาจมคี วามจุเทา่ กัน เช่น กะละมังมีความจุ 3 ลิตร และถังมีความจุ 3 ลติ ร เปน็ ตน้ จากนั้น ครใู ห้นกั เรียนช่วยกนั ตอบคำ�ถามในกรอบท้ายหน้า 126 3. ครยู กตัวอยา่ งการเปรียบเทียบความจขุ องภาชนะตามทีก่ �ำ หนดในหนังสอื เรียนหน้า 127 โดยการเปรียบเทยี บทลี ะสองสง่ิ ครูและนกั เรยี นรว่ มกันตรวจสอบค�ำ ตอบ ดังนี้ −− หมอ้ ใบที่ 2 มคี วามจุมากท่สี ุด และหมอ้ ใบท่ี 1 มีความจุน้อยทส่ี ุด −− หม้อใบท่ี 2 มคี วามจุมากกวา่ หม้อใบท่ี 1 อยู่ 12 – 3 = 9 ลติ ร −− หมอ้ ใบท่ี 2 มีความจมุ ากกวา่ หม้อใบที่ 3 อยู่ 12 – 8 = 4 ลิตร −− หมอ้ ใบท่ี 1 มคี วามจนุ ้อยกว่าหม้อใบท่ี 3 อยู่ 8 – 3 = 5 ลติ ร จากนน้ั ครใู หน้ ักเรยี นช่วยกนั ตอบค�ำ ถามในกรอบท้ายหนา้ 127 84 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวัดปรมิ าตร คมู่ อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานคณิตศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 2 เลม่ 2 การตรวจสอบความเข้าใจ หนงั สอื เรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 บทที่ 8 | การวดั ปรมิ าตร 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรียน โดย ใหน้ ักเรยี นแตล่ ะคนตอบค�ำ ถามตามหนังสือเรียนหนา้ 128 ตรวจสอบความเข้าใจ ตอบคาำ ถาม ครูและนกั เรยี นช่วยกันตรวจสอบคำ�ตอบ ดงั น ้ี −− ถังมคี วามจมุ ากท่ีสุด กะละมงั ถงั หมอ้ −− หม้อมคี วามจนุ ้อยที่สุด ความจ ุ 5 ลติ ร ความจุ 15 ลติ ร ความจุ 3 ลติ ร −− ถงั มคี วามจมุ ากกวา่ หมอ้ 15 – 3 = 12 ลติ ร −− หมอ้ มคี วามจนุ อ้ ยกวา่ กะละมงั 5 – 3 = 2 ลติ ร 1 ภาชนะใดมีความจมุ ากทสี่ ุด ถงั −− จะไดน้ ้ำ�ไมเ่ ต็มถงั เพราะ 5 + 3 = 8 ลติ ร 2 ภาชนะใดมีความจนุ อ้ ยทส่ี ดุ หมอ้ นอ้ ยกว่า 15 ลติ ร 3 ถงั มีความจมุ ากกว่าหรอื นอ้ ยกว่าหมอ้ อยเู่ ท่าไร มากกวา่ 12 ลติ ร ครแู ละนกั เรยี นร่วมกนั สรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ 4 หม้อมคี วามจุมากกว่าหรือน้อยกวา่ กะละมงั อยูเ่ ทา่ ไร น้อยกวา่ 2 ลติ ร สง่ิ ทไี่ ดเ้ รยี นรู้ 5 นาำ นาำ้ เต็มกะละมงั กับนา้ำ เตม็ หมอ้ เทใสถ่ ัง จะไดน้ ้าำ เต็มถังหรอื ไม่ เพราะเหตุใด ไมเ่ ต็มถัง เพราะถังมีความจุมากกว่า กะละมังและหม้อรวมกนั สง่ิ ทไ่ี ด้เรยี นรู้ การเปรยี บเทยี บความจขุ องภาชนะสองภาชนะเปน็ การบอกวา่ ความจขุ องภาชนะใด เทา่ กนั มากกวา่ กนั หรอื นอ้ ยกวา่ กนั อยเู่ ทา่ ไร อาจมหี นว่ ยเปน็ ลติ ร แบบฝกึ หดั 8.8 128 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การเปรียบเทียบความจขุ องภาชนะสองภาชนะ เป็นการบอกวา่ ความจุของภาชนะใด เทา่ กัน มากกวา่ กัน หรือนอ้ ยกวา่ กันอยเู่ ท่าไร อาจมีหน่วยเปน็ ลิตร จากนัน้ ใหน้ กั เรยี นทำ�แบบฝึกหดั 8.8 หนา้ 79 - 80 8.9 โจทย์ปัญหาการบวกและโจทย์ปญั หา หนังสอื เรียนรายวชิ าพ้นื ฐาน | คณติ ศาสตร ์ ป.2 การลบ (1) บทท่ ี 8 | การวดั ปริมาตร จดุ ประสงค์ 8.9 โจทยป์ ญั หาการบวกและโจทยป์ ญั หาการลบ (1) แกโ้ จทย์ปญั หาการบวกและโจทย์ปัญหาการลบ พัฒนาความรู้ สื่อการเรียนรู้ มีนา้ำ แดงในกระติกสเี ขียว 15 ลิตร และนำ้าโซดาในกระตกิ สฟี า้ 8 ลติ ร เทนาำ้ แดง และนำา้ โซดาลงโหลแกว้ จะได้นาำ้ แดงผสมน้าำ โซดากี่ลติ ร −− บัตรโจทย์ โจทย์ถาม จะได้นา้ำ แดงผสมนำา้ โซดาก่ีลติ ร โจทยบ์ อก มนี ้ำาแดงในกระตกิ สีเขยี ว 15 ลิตร และนา้ำ โซดาในกระตกิ สีฟ้า 8 ลิตร หาคำาตอบไดอ้ ย่างไร แนวการจดั การเรยี นรู้ นำาปรมิ าตรของน้ำาแดงและนำา้ โซดามารวมกนั การพัฒนาความรู้ ประโยคสญั ลกั ษณ์ 15 + 8 = 1. ครทู บทวนความรเู้ กย่ี วกบั การแก้โจทยป์ ัญหา 15 + 8 = 23 ตอบ ไดน้ ้ำาแดงผสมน้ำาโซดา ๒๓ ลติ ร การบวกและโจทย์ปญั หาการลบวา่ ในการแกโ้ จทยป์ ัญหา 15 น้อยกวา่ 20 และ 8 น้อยกวา่ 10 นกั เรยี นต้องอา่ นท�ำ ความเข้าใจปัญหา วางแผนแกป้ ญั หา 20 + 10 = 30 และ 15 + 8 นอ้ ยกวา่ 30 หาคำ�ตอบ และตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของค�ำ ตอบ ดงั น้ัน 23 เปน็ คำาตอบท่สี มเหตุสมผล เพราะนอ้ ยกวา่ 30 | 129สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แลว้ นำ�เข้าสู่สถานการณ์โจทย์ปญั หาตามหนังสือเรยี น หนา้ 129 เพ่ือฝกึ ทกั ษะการแก้ปัญหาการบวกและโจทยป์ ัญหาการลบเกี่ยวกบั ปรมิ าตรและความจุ | 85สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครรู ายวชิ าพืน้ ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 8 | การวัดปริมาตร ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 2 เลม่ 2 โดยครตู ดิ บตั รโจทย์ “มนี �ำ้ แดงในกระตกิ สเี ขยี ว 15 ลติ รและ หนงั สือเรียนรายวิชาพ้นื ฐาน | คณติ ศาสตร ์ ป.2 น้ำ�โซดาในกระตกิ สีฟา้ 8 ลิตร เทน้�ำ แดงและน้ำ�โซดาลง บทท ่ี 8 | การวัดปริมาตร โหลแกว้ จะได้น�้ำ แดงผสมน�ำ้ โซดากล่ี ิตร” ครูใหน้ ักเรยี น อา่ นโจทย์ ท�ำ ความเขา้ ใจโจทยพ์ รอ้ มกนั ครใู ชก้ ารถาม-ตอบ นำ้ามันพืชปบี ใหญ่มปี รมิ าตร 14 ลติ ร เทใสข่ วดทีม่ คี วามจ ุ 4 ลติ รจนเต็ม โจทยถ์ ามอะไร โจทยบ์ อกอะไร แลว้ ใหน้ ักเรยี นช่วยกนั เหลอื นา้ำ มนั พืชในปบี กี่ลิตร วิเคราะห์ว่าโจทย์ขอ้ นีห้ าค�ำ ตอบโดยการบวกหรือการลบ ซงึ่ ครอู าจตดิ บตั รภาพเพอ่ื ชว่ ยให้นักเรยี นเห็นภาพว่าตอ้ ง โจทยถ์ าม เหลือนำ้ามันพชื ในปีบกี่ลติ ร น�ำ มาบวกกนั หรือลบกนั แลว้ ครถู ามนกั เรียนวา่ จะหา ค�ำ ตอบได้อยา่ งไร เขยี นประโยคสญั ลักษณไ์ ดอ้ ย่างไร โจทย์บอก นำา้ มนั พชื ปบี ใหญ่มปี รมิ าตร 14 ลติ ร หาคำ�ตอบไดเ้ ท่าไร แลว้ ตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของ เทใสข่ วดทม่ี คี วามจุ 4 ลิตร จนเต็ม ค�ำ ตอบ ครูควรใชก้ ารถาม-ตอบท�ำ เปน็ ลำ�ดบั ขน้ั ตอน อยา่ งช้า ๆ ในการตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบ หาคำาตอบไดอ้ ยา่ งไร ขวดมีความจ ุ 4 ลิตร แสดงว่า ครูอาจใชก้ ารตรวจสอบวิธอี ่นื ที่ตา่ งจากในหนังสือเรยี นกไ็ ด้ นาำ้ มนั พืชเต็มขวดมีปรมิ าตร 4 ลติ ร เชน่ 23 เปน็ ค�ำ ตอบที่สมเหตสุ มผลเพราะมากกว่า 15 14 เอาออก 4 เหลือเท่าไร 2. ครตู ิดบัตรโจทยต์ ามหนงั สอื เรียนหนา้ 130 แลว้ ใหน้ ักเรียนชว่ ยกนั วิเคราะห์โจทยป์ ญั หาวา่ จะหาค�ำ ตอบได้ ประโยคสญั ลกั ษณ์ 14 − 4 = อย่างไร นกั เรยี นอาจมวี ธิ คี ดิ ทีแ่ ตกตา่ งกนั ครูควรให้ 14 − 4 = 10 นกั เรยี นท่ีมวี ธิ ีคดิ ที่แตกตา่ งน�ำ เสนอหน้าชั้นเรียน ครคู วร แนะน�ำ เพมิ่ เตมิ เกย่ี วกบั วธิ คี ิดทถ่ี กู ต้องว่า เมื่อเทน�้ำ มนั พชื ตอบ เหลือน้าำ มนั พืชในปีบ ๑๐ ลิตร ออก แสดงวา่ ปริมาตรน้ำ�มันพืชลดลง ดงั นน้ั ควรหาค�ำ ตอบ โดยการลบ ครูอาจแบ่งกลุ่มนักเรียนใหช้ ว่ ยกนั คิดหาคำ� 10 เป็นคำาตอบทีส่ มเหตสุ มผลเพราะเทนา้ำ มนั พืชออก 4 ลติ ร ตอบของโจทย์ปญั หาในกรอบทา้ ยหนา้ 130 และช่วยกัน เหลอื นำ้ามันพชื ในปีบ 10 ลิตร รวมเปน็ 10 + 4 = 14 ลิตร เฉลยดงั น้ี 1. เหลอื สใี นถงั 13 ลติ ร 2. จะได้ส่วนผสม ส�ำ หรบั ทำ�นำ�้ จม้ิ อาหารทะเล 60 ชอ้ นโต๊ะ เขยี นประโยคสญั ลักษณ์และหาคาำ ตอบ 3. ครตู ดิ บัตรโจทยต์ ามหนังสอื เรียนหนา้ 131 แลว้ 1 ถังสคี วามจ ุ 20 ลิตร มีสีอยเู่ ตม็ ถัง ใช้ไป 7 ลติ ร เหลือสใี นถังกี่ลติ ร ให้นกั เรยี นอา่ นโจทย์พรอ้ มกนั และช่วยกนั วเิ คราะห์โจทย์ ปญั หาวา่ จะหาคำ�ตอบได้อย่างไร ครูอาจใชก้ ารถาม-ตอบ 2 แม่คา้ เตรยี มสว่ นผสมเพ่อื ทาำ น้าำ จิม้ อาหารทะเล ตอ้ งใช้กระเทียมสบั เพ่อื วิเคราะหโ์ จทยว์ ่า โจทยข์ ้อน้หี าค�ำ ตอบโดยการบวก 30 ชอ้ นโตะ๊ และรากผักชสี ับ 30 ช้อนโต๊ะ จะไดส้ ่วนผสมสาำ หรบั หรือการลบ ตอ้ งพจิ ารณาดังนี้ “ถงั เลก็ มนี ้�ำ น้อยกว่าถงั ใหญ่ ทำาน้าำ จิ้มอาหารทะเล เปน็ กระเทียมสบั และรากผกั ชสี ับกช่ี ้อนโต๊ะ 5 ลติ ร” แต่ถงั ใหญ่มนี ำ้� 18 ลิตร ดังนัน้ ถ้านำ�น้ำ�ออกจาก ถงั ใหญ่ 5 ลติ ร จะไดน้ ำ้�ในถังใหญเ่ ท่ากับนำ�้ ในถังเล็ก 130 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จึงหาค�ำ ตอบโดยการลบ โดยนำ� 5 มาลบออกจาก 18 เฉลย 1. ประโยคสญั ลกั ษณ์ 20 – 7 = ตอบ เหลือสใี นถัง ๑๓ ลติ ร 2. ประโยคสัญลักษณ์ 30 + 30 = ตอบ ผสมกระเทยี มสับและรากผักชีสับได้ ๖๐ ชอ้ นโตะ๊ หนังสอื เรียนรายวิชาพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร ถงั ใหญ่มนี ำ้า 18 ลิตร ถังเล็กมนี ำา้ นอ้ ยกว่าถังใหญ ่ 5 ลติ ร ถังเล็กมนี ้าำ กลี่ ติ ร โจทย์ถาม ถังเลก็ มนี ำา้ กีล่ ติ ร โจทย์บอก ถงั ใหญ่มนี า้ำ 18 ลติ ร ถังเล็กมีน้าำ นอ้ ยกวา่ ถงั ใหญ ่ 5 ลิตร ถ้าตกั นำ้าออกจากถังใหญ่ 5 ลติ ร หาคาำ ตอบไดอ้ ยา่ งไร นาำ้ ทเ่ี หลอื ในถงั ใหญจ่ ะเทา่ กบั นาำ้ ในถงั เลก็ 18 เอาออก 5 เหลือเท่าไร ประโยคสัญลกั ษณ ์ 18 − 5 = 18 − 5 = 13 ตอบ ถงั เลก็ มนี ำา้ ๑๓ ลติ ร 13 เป็นคาำ ตอบท่ถี ูกตอ้ งเพราะ 13 + 5 = 18 เขยี นประโยคสัญลักษณแ์ ละหาคาำ ตอบ 1 ป้าทำาขนมมันสาำ ปะหลังเชือ่ มใชน้ ้าำ ตาล 12 ถว้ ยตวง ทาำ ขนม ฟกั ทองเช่อื มใช้นาำ้ ตาลมากกวา่ ทาำ ขนมมันสาำ ปะหลังเชอื่ ม 6 ถ้วยตวง ปา้ ทำาขนมฟักทองเชอ่ื มใช้นำ้าตาลก่ถี ้วยตวง 2 พอ่ ซื้อนำ้ามันดเี ซล 25 ลิตร พ่อซ้ือน้าำ มันดเี ซลมากกวา่ นาำ้ มัน เบนซนิ 8 ลติ ร พ่อซ้อื นาำ้ มันเบนซนิ ก่ลี ติ ร | 131สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เฉลย 1. ประโยคสัญลกั ษณ์ 12 + 6 = ตอบ ปา้ ท�ำ ขนมฟักทองเชอื่ มใชน้ �ำ้ ตาล ๑๘ ถว้ ยตวง 2. ประโยคสัญลักษณ์ 25 – 8 = ตอบ พอ่ ซ้ือนำ�้ มนั เบนซิน ๑๗ ลติ ร 86 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 8 | การวดั ปริมาตร คู่มอื ครูรายวชิ าพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 2 เลม่ 2 เขียนประโยคสญั ลกั ษณ์ไดด้ งั น ้ี 18 - 5 = หรอื ครูอาจใช้ Bar Model ให้เหน็ ปรมิ าตร ของน้�ำ ในถงั เลก็ และถงั ใหญ่ ดงั น้ี นำ้�ในถงั ใหญ่ 18 ลติ ร น�้ำ ในถังเล็ก 5 ลติ ร สำ�หรบั โจทย์ปญั หาในกรอบทา้ ยหนา้ 131 ครูอาจแบ่งกล่มุ นักเรยี นใหช้ ว่ ยกนั คิดหาคำ�ตอบ และออกมานำ�เสนอหน้าชั้นเรียน โดยวิเคราะห์โจทยก์ ่อน แล้วเขียนประโยคสัญลักษณ์ หาค�ำ ตอบ ดงั น้ี คดิ ฟักทองเช่ือมใชน้ ำ�้ ตาลมากกวา่ มันสำ�ปะหลังเช่อื ม ดงั น้นั ต้องใช้การบวก เพราะคำ�ตอบตอ้ งมากกวา่ 12 ประโยคสัญลักษณ์ 12 + 6 = 12 + 6 = 18 ตอบ ป้าทำ�ขนมฟักทองเช่ือมใชน้ ้ำ�ตาล ๑๘ ถ้วยตวง คิด พ่อซ้อื น�้ำ มันเบนซนิ นอ้ ยกวา่ น้�ำ มันดเี ซล ดงั นน้ั ต้องใช้การลบ เพราะคำ�ตอบตอ้ งนอ้ ยกว่า 25 ประโยคสญั ลักษณ์ 25 - 8 = 25 - 8 = 17 ตอบ พ่อคา้ ซ้อื น�ำ้ มันเบนซิน ๑๗ ลิตร | 87สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 8 | การวัดปริมาตร ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 2 เล่ม 2 การตรวจสอบความเข้าใจ 4. ตรวจสอบความเข้าใจของนกั เรียน โดยใหน้ กั เรยี นเขียนประโยคสัญลกั ษณแ์ ละหาคำ�ตอบ เป็นรายบคุ คลตามหนงั สือเรียนหนา้ 132 จากนั้นครแู ละนักเรียนรว่ มกันตรวจสอบความถูกต้อง และสรปุ ส่งิ ท่ีได้เรียนรู้ หากมนี ักเรียนเขียนประโยคสัญลักษณ์และหาคำ�ตอบไมไ่ ด้ ครคู วรแก้ไข โดยการใหน้ กั เรยี นฝกึ วเิ คราะหโ์ จทย์ เขยี นประโยคสญั ลกั ษณ์ หนงั สือเรียนรายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 และหาค�ำ ตอบกับครูเป็นรายบคุ คล ครูและนกั เรยี นรว่ มกัน บทท่ี 8 | การวดั ปริมาตร เฉลย ดงั น้ี ตรวจสอบความเขา้ ใจ เขยี นประโยคสัญลักษณแ์ ละหาคำาตอบ 1. ประโยคสัญลักษณ์ 17 + 8 = 1 มีน้ำาในถงั 17 ลติ ร เติมน้ำาอกี 8 ลติ ร มีนาำ้ ในถังทง้ั หมดกลี่ ิตร 17 + 8 = 25 ตอบ มนี ำ้�ในถงั ทง้ั หมด ๒๕ ลิตร ประโยคสญั ลักษณ์ ..1....7.....+.....8......=.................................................. ตอบ มีน้ำาในถังท้ังหมด 25 ลติ ร 2 แมค่ ้าทำาขนมกล้วยบวชช ี ตอ้ งใชน้ า้ำ กะทิ 14 ถว้ ยตวง ทำาสาคูเปยี ก ใชน้ ้ำากะทนิ ้อยกว่าทำากลว้ ยบวชช ี 7 ถ้วยตวง แมค่ า้ ทำาสาคูเปยี ก ใช้น้าำ กะทกิ ีถ่ ว้ ยตวง ประโยคสัญลกั ษณ์ ..1....4.....-....7.....=.................................................... 7ตอบ แม่ค้าทำาสาคเู ปยี กใชน้ ำ้ากะท ิ ถ้วยตวง 2. ประโยคสญั ลักษณ ์ 14 - 7 = สิง่ ท่ีไดเ้ รยี นรู้ 14 - 7 = 7 ตอบ แมค่ า้ ท�ำ สาคเู ปียกใชน้ �ำ้ กะทิ ๗ ถ้วยตวง การแกโ้ จทยป์ ัญหาทาำ ได้โดย อา่ นทาำ ความเข้าใจปัญหา วางแผนแก้ปญั หา หาคำาตอบ และตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำาตอบ แบบฝกึ หัด 8.9 132 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ส่ิงทไี่ ดเ้ รยี นรู้ การแก้โจทยป์ ญั หาท�ำ ได้โดย อา่ นทำ�ความเข้าใจปัญหา วางแผนแกป้ ัญหา หาค�ำ ตอบ และตรวจสอบ ความสมเหตสุ มผลของค�ำ ตอบ จากน้นั ใหน้ ักเรียนท�ำ แบบฝกึ หัด 8.9 หนา้ 81 – 82 8.10 โจทย์ปัญหาการบวกและโจทย์ปญั หาการลบ (2) จุดประสงค์ แก้โจทยป์ ญั หาการบวกและโจทยป์ ัญหาการลบ สือ่ การเรียนรู้ −− บัตรโจทย์ แนวการจัดการเรียนรู้ การพฒั นาความรู้ 1. ครูทบทวนความรู้เกยี่ วกบั การแก้โจทย์ปญั หาการบวกและโจทยป์ ัญหาการลบว่า ในการแก้โจทย์ปัญหานักเรยี นตอ้ งอ่านท�ำ ความเข้าใจปัญหา วางแผนแกป้ ญั หา หาค�ำ ตอบ และ ตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของค�ำ ตอบ แล้วน�ำ เข้าส่สู ถานการณโ์ จทย์ปญั หา ตามหนังสือเรียน 88 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร คมู่ ือครูรายวิชาพืน้ ฐานคณิตศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 2 เล่ม 2 หนา้ 133 เพอ่ื ฝกึ ทกั ษะการแกป้ ญั หาการบวกและโจทยป์ ญั หา หนังสอื เรียนรายวิชาพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 การลบเกี่ยวกบั ปริมาตรและความจุ โดยเปน็ สถานการณ์ บทที่ 8 | การวดั ปรมิ าตร ของโจทย์ปัญหาในลักษณะทีม่ ตี ัวไมท่ ราบคา่ ครอู าจใช้ ความสมั พนั ธ์ของการบวกและการลบช่วยในการหาคำ�ตอบ 8.10 โจทยป์ ญั หาการบวกและโจทยป์ ญั หาการลบ (2) ครตู ดิ บตั รโจทย์ “มนี �ำ้ อยใู่ นถงั 30 ลติ ร ตอ้ งเตมิ น�ำ้ อกี กล่ี ติ ร จงึ จะเต็มถัง ถา้ ถงั นี้มคี วามจุ 50 ลติ ร” ให้นักเรยี นอา่ น พฒั นาความรู้ ท�ำ ความเข้าใจโจทย์พร้อมกัน ครูใช้การถาม-ตอบ โดยให้ นกั เรยี นสังเกตว่าโจทย์ถามอะไร โจทยบ์ อกอะไร และ มนี ำ้าอยู่ในถัง 30 ลติ ร ตอ้ งเติมน้ำาอกี ก่ีลิตร จงึ จะเตม็ ถัง ถ้าถงั น้มี ีความจุ 50 ลิตร เขียนประโยคสญั ลกั ษณโ์ ดยใช้การบวกหรือการลบ ตอ้ งพจิ ารณาจากอะไร จากโจทยท์ ่บี อกวา่ มีนำ้�อยู่ 30 ลิตร โจทยถ์ าม ต้องเตมิ นาำ้ อีกกล่ี ติ รจงึ จะเตม็ ถัง ต้องเติมอกี เทา่ ไรจงึ จะเต็มถงั 50 ลติ ร สามารถเขยี น โจทยบ์ อก มีนาำ้ อย่ใู นถัง 30 ลิตร ถังมีความจ ุ 50 ลิตร เปน็ ประโยคสญั ลกั ษณก์ ารบวกหรอื การลบ ถา้ นกั เรยี นตอบวา่ การบวก ครถู ามว่า เขียนเป็นประโยคสัญลกั ษณไ์ ด้อยา่ งไร หาคาำ ตอบได้อย่างไร (30 + = 50) ถา้ นกั เรยี นตอบวา่ การลบ ครถู ามตอ่ ไปวา่ มอี ย ู่ 30 ลิตร เติมอีกกลี่ ติ รจึงจะได้ 50 ลติ ร 50 ประโยคสัญลกั ษณ์ 30 + = 50 30 ? ใชค้ วามสมั พนั ธข์ องการบวกและการลบ จะได้ 50 − 30 = 50 − 30 = 20 ดงั น้ัน 30 + 20 = 50 อยา่ ลืมตรวจสอบ 50 − 30 = ความสมเหตุสมผล 50 − 30 = 20 ของคาำ ตอบ ตอบ ต้องเติมนาำ้ อีก ๒๐ ลติ ร เขยี นประโยคสญั ลกั ษณแ์ ละหาคาำ ตอบ แมค่ ้าโมแ่ ป้งทำาขนมไดแ้ ป้ง 15 ลิตร ต้องโมแ่ ปง้ อกี ก่ีลติ รจึงจะได้แป้ง ทาำ ขนม 25 ลติ ร | 133สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เฉลย ประโยคสญั ลกั ษณ์ 15 + = 25 หรอื 15 – 25 = ตอบ ตอ้ งโม่แปง้ อกี ๑๐ ลติ ร เขยี นเป็นประโยคสญั ลักษณ์ได้อยา่ งไร (50 – 30 = ) หนังสือเรยี นรายวชิ าพ้นื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 ครูให้นกั เรียนช่วยกนั หาค�ำ ตอบจากประโยคสัญลกั ษณ ์ บทที่ 8 | การวัดปรมิ าตร แล้วตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของค�ำ ตอบ สำ�หรับ โหลแก้วมคี วามจ ุ 20 ลิตร มีนา้ำ ผลไมอ้ ยู่เต็มโหลแกว้ ต้องตักนำ้าผลไมอ้ อกไป ประโยคสญั ลักษณ์ 30 + = 50 นักเรยี นสามารถใช้ กี่ลิตรจึงจะเหลือนาำ้ ผลไม ้ 16 ลิตร ความสัมพนั ธข์ องการบวกและการลบในการหาในการหา ค่าของตวั ไมท่ ราบคา่ ได้ จากนัน้ ใหน้ ักเรยี นช่วยกนั โจทย์ถาม ตอ้ งตกั น้าำ ผลไมอ้ อกไปกล่ี ติ ร หาคำ�ตอบในกรอบทา้ ยหนา้ 133 ซง่ึ นกั เรยี นอาจเขยี น โจทยบ์ อก โหลแกว้ มคี วามจ ุ 20 ลติ ร มนี ำา้ ผลไมอ้ ย่เู ตม็ โหลแกว้ ตอ้ งการใหเ้ หลือนำา้ ผลไม้ 16 ลติ ร ประโยคสญั ลกั ษณ์ ได้สองแบบคอื 15 + = 25 หาคำาตอบได้อยา่ งไร หรือ 25 – 15 = 2. ครูตดิ บตั รโจทยต์ ามหนังสอื เรียนหน้า 134 แล้ว มอี ยู่ 20 ลติ ร ตกั ออกกล่ี ติ รจึงจะเหลือ 16 ลติ ร 20 ประโยคสญั ลกั ษณ์ 20 − = 16 ? 16 ใหน้ กั เรยี นช่วยกนั วเิ คราะห์โจทยว์ า่ โจทยถ์ ามอะไร โจทย์ ใช้ความสมั พันธ์ของการบวกและการลบ บอกอะไร และจะหาคำ�ตอบได้อย่างไร และใหน้ กั เรยี น จะได้ 20 − 16 = เขียนประโยคสญั ลักษณ ์ ซึ่งนกั เรียนอาจเขยี นประโยค 20 − 16 = 4 ดังนนั้ 20 − 4 = 16 สัญลกั ษณไ์ ด้สองแบบ ดังน ้ี 20 - = 16 หรอื 20 − 16 = 20 − 16 = 4 ตอบ ตอ้ งตกั นำ้าผลไม้ออกไป ๔ ลติ ร อย่าลืมตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคาำ ตอบ เขียนประโยคสัญลกั ษณแ์ ละหาคำาตอบ มนี า้ำ เต็มถัง 200 ลติ ร พอ่ ใชน้ ้าำ รดต้นไม ้ เหลือน้าำ ในถัง 50 ลิตร พอ่ ใช้นำา้ รดต้นไมก้ ล่ี ิตร 134 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เฉลย ประโยคสญั ลักษณ ์ 200 - = 50 หรือ 200 - 50 = ตอบ พ่อใชน้ �ำ้ รดตน้ ไม้ ๑๕๐ ลติ ร 20 - 16 = ครใู ห้นกั เรยี นช่วยกันหาคำ�ตอบจาก ประโยคสัญลักษณ์ แล้วตรวจสอบความสมเหตสุ มผลส�ำ หรบั ประโยคสญั ลกั ษณ์ 20 - = 16 นกั เรยี นสามารถใชค้ วามสมั พนั ธข์ องการบวกและการลบ ในการหาค่าของตัวไม่ทราบค่าได้ จากน้ัน ครแู บง่ กลุม่ ใหน้ ักเรยี นช่วยกนั หาค�ำ ตอบในกรอบทา้ ยหนา้ 134 นักเรียนอาจเขียนประโยค | 89สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 8 | การวดั ปริมาตร ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 2 เลม่ 2 สญั ลกั ษณไ์ ดส้ องแบบ ดังน้ี 200 – = 50 หรอื 200 หนงั สอื เรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 บทท่ี 8 | การวดั ปริมาตร – 50 = 3. ครตู ดิ บตั รโจทยป์ ญั หาตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 135 ความจ ุ 120 ลติ ร เดิมโอ่งมนี ้ำาอย่เู ท่าไร เมอื่ เตมิ น้ำา 80 ลิตร ทำาให้มีนำ้าเต็มโอง่ พอดี แลว้ ใหน้ ักเรียนชว่ ยกันวิเคราะหโ์ จทยว์ ่า โจทย์ถามอะไร โจทย์ถาม เดิมโอง่ มีน้ำาอยเู่ ทา่ ไร โจทยบ์ อก โอ่งมคี วามจ ุ 120 ลิตร เติมน้ำา 80 ลิตร ทำาใหม้ ีนาำ้ เตม็ โอ่งพอดี โจทย์บอกอะไร และจะหาค�ำ ตอบได้อยา่ งไร เขียน หาคาำ ตอบได้อยา่ งไร ประโยคสญั ลกั ษณ์ได้โดยใช้การบวกหรือการลบ ถ้านักเรียนตอบว่าการบวก ครถู ามตอ่ ไปว่า รูไ้ ดอ้ ยา่ งไร มีนำ้าอยกู่ ีล่ ิตร เมอื่ เติมนำา้ 80 ลิตร ได้นาำ้ 120 ลิตร (เติมนำ�้ เขา้ ไปอกี 80 ลิตร ท�ำ ใหน้ ำ�้ เต็มโอง่ ) เขียนเปน็ ประโยคสัญลักษณ์ + 80 = 120 ประโยคสญั ลกั ษณไ์ ดอ้ ย่างไร ( + 80 = 120) ถ้านักเรียนตอบวา่ การลบ ครถู ามตอ่ ไปวา่ เขยี นเป็น ใช้ความสมั พนั ธ์ของการบวกและการลบ ประโยคสญั ลกั ษณไ์ ด้อยา่ งไร (120 – 80 = ) จะได ้ 120 − 80 = จากน้ันครใู ห้นักเรยี นช่วยกันหาคำ�ตอบจากประโยค สญั ลักษณ ์ แล้วตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ 120 − 80 = 40 120 ? ดังนั้น 40 + 80 = 120 80 120 − 80 = 120 − 80 = 40 ตอบ เดมิ โอง่ มีน้ำาอยู ่ ๔๐ ลิตร อยา่ ลมื ตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคาำ ตอบ เขยี นประโยคสัญลักษณแ์ ละหาคำาตอบ เดมิ รถพอ่ มนี ำ้ามันเหลอื อยู่กลี่ ติ ร เมอื่ เติมนำ้ามันอีก 25 ลติ ร ไดน้ ำา้ มนั เต็มถังซึง่ มคี วามจ ุ 69 ลติ ร | 135สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เฉลย ประโยคสญั ลกั ษณ ์ + 25 = 69 หรือ 69 - 25 = ตอบ เดมิ รถพ่อมนี �้ำ มันเหลอื อยู่ ๔๔ ลติ ร ส�ำ หรบั ประโยคสัญลกั ษณ์ + 80 = 120 นักเรียน สามารถใชค้ วามสมั พนั ธข์ องการบวกและการลบในการหาคา่ ของตวั ไมท่ ราบคา่ ได้ ส�ำ หรบั โจทยป์ ญั หา ในกรอบท้ายหนา้ 135 ครูอาจแบ่งกลุ่มนกั เรยี นใหช้ ว่ ยกันหาค�ำ ตอบ ซงึ่ นกั เรียนอาจเขยี นประโยค สัญลักษณ์ได้สองแบบและใชค้ วามสมั พันธ์ของการบวกและการลบหาค�ำ ตอบ แลว้ ให้นักเรยี น ออกมาเฉลยหนา้ ชั้นเรยี น การตรวจสอบความเข้าใจ หนงั สอื เรยี นรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 บทที่ 8 | การวัดปริมาตร 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี น โดยให้ นกั เรียนเขยี นประโยคสัญลักษณแ์ ละหาคำ�ตอบ ตรวจสอบความเข้าใจ เปน็ รายบุคคลตามหนงั สือเรยี นหนา้ 136 จากนนั้ เขยี นประโยคสัญลักษณ์และหาคำาตอบ ครแู ละนกั เรียนร่วมกันตรวจสอบความถูกต้องและ สรปุ ส่งิ ท่ีไดเ้ รียนรู้ หากมนี กั เรยี นเขียนประโยคสญั ลักษณ์ 1 มนี ้ำาเขียว 75 ลติ ร ตอ้ งเติมนาำ้ โซดากล่ี ติ ร จงึ จะไดน้ ำ้าเขียวผสมโซดา และหาค�ำ ตอบไมไ่ ด้ ครคู วรแกไ้ ขโดยการใหน้ ักเรยี น 95 ลติ ร ฝกึ เขยี นแสดงวธิ ีหาคำ�ตอบกบั ครู เปน็ รายบคุ คล ประโยคสัญลักษณ ์ ..7...5....+......... . .=....9...5... . ..ห..ร...ือ.. .. .9...5....-.. . .7...5....=........... ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั เฉลย ดังน้ี ตอบ ตอ้ งเตมิ นาำ้ โซดา 20 ลิตร 2 มีถั่วเขยี ว 20 ลิตร ใช้ทำาขนมไปแลว้ เหลอื ถวั่ เขยี ว 12 ลติ ร ใช้ถว่ั เขียว ทาำ ขนมไปกี่ลติ ร 20 - = 12 หรือ 20 - 12 = หรือ ประโยคสญั ลกั ษณ ์ ..1...2....+..........=....2...0.............................................. ตอบ ใชถ้ ว่ั เขยี วทาำ ขนมไป 8 ลติ ร ส่ิงท่ีได้เรยี นรู้ การแกโ้ จทยป์ ญั หาทาำ ไดโ้ ดย อา่ นทาำ ความเขา้ ใจปญั หา วางแผนแกป้ ญั หา หาคาำ ตอบ และตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำาตอบ แบบฝกึ หัด 8.10 136 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 90 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 8 | การวัดปรมิ าตร คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานคณิตศาสตร์ ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 2 เลม่ 2 สิ่งทไี่ ดเ้ รียนรู้ การแก้โจทย์ปัญหาท�ำ ไดโ้ ดย อ่านท�ำ ความเข้าใจปัญหา วางแผนแก้ปัญหา หาคำ�ตอบ และตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบ จากน้ันให้นกั เรยี นทำ�แบบฝกึ หดั 8.10 หนา้ 83 – 84 1. ประโยคสัญลกั ษณ์ 75 + = 95 2. ประโยคสัญลกั ษณ ์ 20 – = 12 ใช้ความสมั พันธ์ของการบวกและการลบ ใช้ความสมั พนั ธ์ของการบวกและการลบ จำ�ได ้ 95 – 75 = จะได้ 20 – 12 = 95 – 75 = 20 20 – 12 = 8 ดังนน้ั 75 + 20 = 95 ดังนัน้ 20 – 8 = 12 ตอบ ใชถ้ ่วั เขยี วทำ�ขนมไป ๘ ลิตร ตอบ ตอ้ งเตมิ น้�ำ โซดา ๒๐ ลติ ร หรอื ประโยคสัญลกั ษณ ์ 20 – 12 = หรอื ประโยคสญั ลักษณ์ 95 – 75 = 20 – 12 = 8 95 – 75 = 20 ตอบ ใช้ถวั่ เขียวท�ำ ขนมไป ๘ ลิตร ตอบ ต้องเตมิ น�้ำ โซดา ๒๐ ลติ ร | 91สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครรู ายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 8 | การวัดปริมาตร ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 2 เลม่ 2 รว่ มคดิ ร่วมทำ� หนังสอื เรยี นรายวชิ าพื้นฐาน | คณิตศาสตร ์ ป.2 บทท ่ี 8 | การวัดปรมิ าตร กิจกรรม สนุกกับการหาความจุของภาชนะ รว่ มคิดรว่ มทาำ อุปกรณ์ −− ภาชนะ เชน่ เหยอื ก แกว้ น�ำ้ ถงั ถว้ ยกาแฟ กจิ กรรม สนุกกบั การหาความจุของภาชนะ กะละมงั ขนาดเลก็ แกว้ กระดาษขนาดเลก็ −− เครอ่ื งตวง เชน่ ชอ้ นชา ชอ้ นโตะ๊ อปุ กรณ์ ถว้ ยตวงขนาด 1 ถว้ ยตวง ถว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร 1. ภาชนะ เชน่ เหยอื ก แกว้ นาำ้ ถงั กะละมงั แกว้ กระดาษขนาดเลก็ ถว้ ยกาแฟ −− น�ำ้ −− แบบบนั ทกึ กจิ กรรม 2. เครอ่ื งตวง เช่น ชอ้ นชา ชอ้ นโต๊ะ ถว้ ยตวงขนาด 1 ถว้ ยตวง ถว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร เตรยี มสถานที่ −− ใชส้ นามหญ้าในรม่ หรอื ห้องเรยี น 3. น้ำา 1 CUP −− จดั โตะ๊ 2 ตวั ตวั ท่ี 1 วางภาชนะทจ่ี ะหาความจุ 4. แบบบันทึกกิจกรรม โต๊ะตวั ท่ี 2 วางเครือ่ งตวง ¾ −− จดั ภาชนะใสน่ �ำ้ วางไวบ้ นสนามหญา้ หรอื หนา้ หอ้ ง ⅔ −− แบบบนั ทกึ กิจกรรมกลุ่มละ 1 แผน่ ½ ⅓ ¼ ⅛ วิธีจัดกิจกรรม 1. ครูแบ่งนกั เรยี นเปน็ กลุ่ม และแจกภาชนะทีจ่ ะหาความจกุ ลุ่มละ 2 ชิ้น และเครื่องตวงที่เหมาะสมกับการหาความจุของภาชนะ เชน่ - ถงั และกะละมัง กับ ถว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร - เหยือก และแก้วนา้ำ กับ ถ้วยตวงขนาด 1 ถ้วยตวง - แกว้ กระดาษขนาดเล็ก และถว้ ยกาแฟ กบั ชอ้ นโตะ๊ 2. ใหแ้ ตล่ ะกลุ่มหาความจุของภาชนะท้งั 2 ช้ิน โดยใสน่ าำ้ ใหเ้ ต็มภาชนะ แล้วตวงนา้ำ ทอ่ี ย่ใู นภาชนะนั้น บนั ทึกผลลงในใบบันทกึ กิจกรรม แบบบันทกึ กจิ กรรม ภาชนะ ความจุ 1..................................................... ........................................................ 2..................................................... ........................................................ ภาชนะใดมีความจมุ ากกวา่ และมากกวา่ อย่เู ทา่ ไร ............................................................................................................. ............................................................................................................. | 137สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วิธีจัดกจิ กรรม 1. ครแู บง่ นกั เรยี นเปน็ กลมุ่ แจกภาชนะทจ่ี ะหาความจกุ ลมุ่ ละ 2 ชน้ิ และเครอ่ื งตวงทเ่ี หมาะสม กบั การหาความจุของภาชนะ เชน่ ถงั และกะละมงั ขนาดเลก็ กับ ถว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร เหยอื กและแกว้ น�้ำ กบั ถ้วยตวงขนาด 1 ถ้วยตวง แก้วกระดาษขนาดเลก็ และถว้ ยกาแฟ กบั ชอ้ นโต๊ะ 2. ใหแ้ ต่ละกล่มุ หาความจขุ องภาชนะทงั้ 2 ช้ิน โดยใสน่ ำ�้ ให้เตม็ ภาชนะทีละภาชนะ แลว้ ใช้ เคร่อื งตวงทไ่ี ด้ตวงน้�ำ ทีอ่ ยูใ่ นภาชนะทีละภาชนะ ได้ปริมาตรเท่าไร ความจุของภาชนะนั้นจะเทา่ กับ ปริมาตรทตี่ วงได้ แลว้ บันทกึ ความจุของภาชนะแต่ละชิน้ ลงในแบบบันทึกกจิ กรรม ถ้านกั เรยี นตวงน�้ำ ในภาชนะทตี่ อ้ งการหาความจุได้ไมพ่ อดกี บั เครอ่ื งตวง เชน่ ตอ้ งการหาความจุของถัง เตมิ นำ้�เต็มถัง แล้วตวงได้ 3 ลติ ร กับอกี ไม่เตม็ ลติ ร ครูให้นกั เรยี นบอกว่า ถังนม้ี ีความจมุ ากกวา่ 3 ลิตร แตไ่ ม่ถึง 4 ลติ ร หรอื อาจใชก้ ารบอกความจุคร่าว ๆ เชน่ ถงั นม้ี คี วามจุ 3 ลติ รกวา่ ๆ ก็ได้ จากนัน้ ให้นักเรียนท�ำ แบบฝึกท้าทายหนา้ 85 92 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 8 | การวดั ปรมิ าตร คูม่ อื ครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 2 เลม่ 2 ตวั อย่างแบบทดสอบทา้ ยบท ตวั อยา่ งแบบทดสอบน้ีใช้ในการประเมนิ ผลระหว่างเรยี นเพื่อพฒั นานักเรียน หากมีนกั เรียน คนใดทไ่ี มส่ ามารถทาำ แบบทดสอบนไ้ี ดค้ รคู วรใหน้ กั เรยี นคนนน้ั ฝกึ ทกั ษะมากขน้ึ โดยอาจใชแ้ บบฝกึ เสรมิ ในหนงั สือเสรมิ เพิ่มปัญญาของสสวท.หรอื แบบฝกึ อื่นตามที่เห็นสมควร ก่อนสอบครูอาจทบทวน ความรูใ้ หก้ บั นักเรียนก่อน 20 - 30 นาที ซง่ึ แบบทดสอบทา้ ยบทนมี้ ีจำานวน 10 ขอ้ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใชเ้ วลาในการทำาแบบทดสอบ 20 นาที และวิเคราะห์ เปน็ รายจดุ ประสงค์ได้ดงั น้ี จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ข้อที่ 1. วัดและบอกปริมาตรและความจเุ ป็นลิตร 1 ถงึ 4 2. เปรยี บเทียบปริมาตรและความจุเป็นลติ ร 5 ถึง 8 3. แสดงวิธีหาคำาตอบของโจทยป์ ญั หาเกยี่ วกบั ปริมาตรและความจุ 9 และ 10 ตัวอยา่ งแบบทดสอบท้ายบทที่ 8 เตมิ เครอื่ งหมาย หนา้ ข้อความที่ถกู ต้อง และ หนา้ ข้อความทผี่ ดิ 1. ปรมิ าตรน้ำาในถงั และความจขุ องถงั เทา่ กนั ปริมาตรน้ำาในถงั และความจขุ องถังไมเ่ ท่ากนั 2. ถา้ นาำ้ แดงมปี รมิ าตร 5 ลติ ร ขวดโหลจะมคี วามจ ุ 5 ลติ รดว้ ย ถา้ นา้ำ แดงมปี รมิ าตร 5 ลติ ร ขวดโหลจะมีความจ ุ 10 ลิตร ขวดโหลมีน้ำาแดงอยคู่ ร่ึงขวด | 93สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 8 | การวดั ปรมิ าตร ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 2 เลม่ 2 เติมคาำ ตอบ 3. ถ้าน้าำ ในกะละมงั มีปรมิ าตร 6 ลติ ร กะละมงั มคี วามจ ุ .............. ลติ ร กะละมงั มีนำ้าอยูค่ รง่ึ กะละมัง 4. ถา้ โหลแกว้ มีความจ ุ 3 ลิตร นาำ้ สม้ ในโหลแก้วมีปรมิ าตร .............. ลิตร พจิ ารณาความจขุ องภาชนะ โอง่ จนุ ำ้าได้ 20 ลติ ร ถังจนุ าำ้ ได ้ 36 ลติ ร อ่างบวั จุนำา้ ได้ 30 ลติ ร เขียน ใน และเตมิ คำาตอบ 5. โอง่ มคี วามจ ุ มากกว่า น้อยกว่า ถงั อยู่ ............ ลิตร 6. ถงั มีความจ ุ มากกวา่ นอ้ ยกว่า อา่ งบวั อยู่ ............ ลิตร 7. อ่างบวั มีความจ ุ มากกวา่ น้อยกว่า โอง่ อยู่ ............ ลิตร 8. ถ้ามนี ้าำ ในถังคร่งึ ถงั นำ้าในถงั มปี ริมาตร มากกว่า นอ้ ยกว่า นาำ้ เต็มโอง่ อยู่ ............ ลติ ร 94 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 8 | การวดั ปรมิ าตร คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ ี 2 เลม่ 2 เติมคำาตอบ 9. แม่ของขนุ ตม้ นำ้าเก๊กฮวยใส่หม้อไว้ 30 ลิตร แบง่ ใส่กานา้ำ ใบละ 1 ลิตร จาำ นวน 12 ใบ เหลอื นำา้ เกก๊ ฮวยในหมอ้ .......... ลิตร 10. ใบบัวทาำ นำ้าเขียวได ้ 21 ลติ ร แกว้ ตาทำาน้ำาเขยี วไดม้ ากกวา่ ใบบัว 7 ลติ ร แก้วตาทาำ นำ้าเขียวได้กล่ี ติ ร ตอบ ........................................................................................................................................ เฉลยแบบทดสอบทา้ ยบทท่ี 8 1. ถา้ ปรมิ าตรนำ้าในถังและความจุของถังเท่ากัน ถ้าปรมิ าตรนาำ้ ในถงั และความจุของถังไม่เทา่ กัน 2. ถา้ นาำ้ แดงมปี รมิ าตร 5 ลติ ร ขวดโหลจะมคี วามจ ุ 5 ลติ รดว้ ย ถ้านาำ้ แดงมีปรมิ าตร 5 ลติ ร ขวดโหลจะมคี วามจ ุ 10 ลิตร ขวดโหลมีนาำ้ แดงอยคู่ รึง่ ขวด น้อยกว่า ถังอย่ ู ....1...6..... ลิตร 3. 12 นอ้ ยกว่า อา่ งบวั อยู่ .....6....... ลติ ร 4. 3 นอ้ ยกวา่ โอง่ อย่ ู ....1...0..... ลติ ร 5. โอ่งมคี วามจุ มากกว่า 6. ถงั มคี วามจุ มากกว่า นอ้ ยกวา่ น้าำ เต็มโอ่งอย่ ู .....2....... ลติ ร 7. อ่างบวั มคี วามจ ุ มากกว่า 8. ถ้ามีนา้ำ ในถังครง่ึ ถงั นาำ้ ในถังมีปรมิ าตร มากกว่า 9. 18 10. แกว้ ตาทำาน้าำ เขยี วได ้ 28 ลิตร | 95สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครูรายวชิ าพ้นื ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 2 เลม่ 2 บทท่ี 9 รูปเรขาคณติ จุดประสงค์การเรียนรูแ้ ละสาระสำ�คญั จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ สาระสำ�คญั นักเรยี นสามารถ • ทรงสเ่ี หลี่ยมมมุ ฉากและรูปส่ีเหล่ยี มมุมฉาก ทรงกลมและวงกลม มีลกั ษณะแตกต่างกัน 1. จ�ำ แนกและบอกลักษณะของรปู หลายเหล่ยี ม วงกลม และวงรี • รูปหลายเหลยี่ มเป็นรูปที่มมี มุ หลายมุมและ (หวั ขอ้ 9.1-9.3 ) มดี ้านหลายด้านเรียกช่อื ตามจำ�นวนด้านและ จำ�นวนมุมของรูปหลายเหล่ยี มนั้น เช่น รปู สามเหล่ียม รูปสเี่ หลีย่ ม รูปห้าเหล่ยี ม • วงกลมและวงรีเปน็ รปู ทีไ่ มม่ ดี ้าน ไมม่ มี มุ เมอื่ พับกระดาษทีเ่ ป็นวงกลมจะมีรอยพับครง่ึ หลายเส้น แตล่ ะเสน้ ยาวเท่ากนั และเมือ่ พับ กระดาษท่ีเปน็ วงรีมรี อยพบั ครงึ่ สองเสน้ และ สองเส้นนีย้ าวไมเ่ ท่ากัน 2. เขยี นรปู หลายเหล่ียมโดยใช้แบบของรูป • การเขียนรปู หลายเหลย่ี มโดยใช้แบบของรูป (หัวข้อ 9.4 ) มาเป็นแบบ อาจเขยี นตามขอบในหรือ ขอบนอกของแบบของรูปก็ได้ 3. บอกรปู ท่หี ายไปในแบบรปู ซำ�้ • แบบรูปซ�้ำ ของรูปเรขาคณิตและรปู อืน่ ๆ ของรปู เรขาคณติ และรูปอ่ืน ๆ เปน็ การเรยี งรูปเรขาคณิตหรือรูปอื่น ๆ (หวั ขอ้ 9.5 ) ซำ�้ กนั เปน็ ชุด โดยชุดทีซ่ ำ�้ ในแบบรูป อาจเกย่ี วกับรูปร่าง ขนาด หรือส ี • การหารปู ทห่ี ายไปในแบบรปู ซ�ำ้ ของรปู เรขาคณติ และรปู อน่ื ๆ จะตอ้ งหาชดุ ทซ่ี �ำ้ ของแบบรปู กอ่ น 96 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 9 | รปู เรขาคณิต ค่มู ือครูรายวิชาพื้นฐานคณติ ศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 2 เลม่ 2 การวิเคราะหเ์ นอื้ หากับทกั ษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์ หวั ขอ้ เนอ้ื หา เวลา ทักษะและกระบวนการ (ชัว่ โมง) ทางคณติ ศาสตร์ 12345 เตรยี มความพร้อม 1 9.1 ทรงส่เี หลยี่ มมุมฉากกับรูปสีเ่ หลี่ยมมมุ ฉาก 1 ทรงกลมกับวงกลม 9.2 รปู หลายเหลีย่ ม 1 1 9.3 วงกลมและวงรี 2 1 9.4 การเขยี นรปู หลายเหลีย่ ม 1 9.5 แบบรปู ซ้ำ�ของรปู เรขาคณติ และรปู อ่ืน ๆ รว่ มคดิ รว่ มทำ� 1  การแก้ปัญหา 2  การส่ือสารและการสือ่ ความหมายทางคณิตศาสตร์ 3  การเชือ่ มโยง 4  การใหเ้ หตุผล 5  การคดิ สรา้ งสรรค์ คำ�สำ�คัญ รูปสีเ่ หลย่ี มมุมฉาก ทรงสเี่ หลีย่ มมุมฉาก ทรงกลม วงกลม วงรี รูปหลายเหลี่ยม แบบรปู ซ้ำ� ความรหู้ รือทักษะพื้นฐานของนักเรียน 1. การจำ�แนก การสังเกต การเช่อื มโยง 2. รูปสามเหลยี่ ม รปู สี่เหล่ียม วงกลม วงร ี 3. ลกั ษณะของรปู สามเหล่ยี ม รูปสี่เหล่ียม วงกลม วงรี 4. การเขยี นรปู สามเหลี่ยม รปู สเ่ี หลี่ยม วงกลม วงรี โดยใชแ้ บบของรปู 5. แบบรปู ซ�้ำ ของรปู เรขาคณิตและรูปอ่นื ๆ และบอกรปู ทีห่ ายไปในแบบรูป | 97สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครรู ายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 2 เลม่ 2 สอื่ และแหลง่ เรียนรู้ 1. หนังสอื เรียน หนา้ 138 - 161 2. แบบฝึกหดั หน้า 86 - 97 3. แบบบนั ทกึ กจิ กรรม ใบกจิ กรรม บตั รภาพตา่ ง ๆ และอปุ กรณต์ า่ ง ๆ ทใ่ี ชป้ ระกอบกจิ กรรม ดงั น้ี • บตั รภาพ เชน่ รปู สามเหลี่ยม รปู สี่เหลยี่ ม วงกลม วงรี ทรงกลม ทรงสเี่ หล่ยี มมุมฉาก ทรงกระบอก กรวย แต่ละรปู มหี ลายชนิดหรอื หลายขนาด ของจรงิ เช่น กล่องทรงสเ่ี หลี่ยมมมุ ฉาก ลูกบอล รูปสี่เหลี่ยม รปู วงกลม • บตั รภาพรปู หลายเหลีย่ ม แต่ละรปู มีหลายแบบ • บตั รภาพรปู วงกลม วงรี หลาย ๆ ขนาด • กระดาษทตี่ ัดเปน็ วงกลม 1 แผ่น และวงรี 1 แผน่ •• แบบของรูปทีเ่ ปน็ รูปสามเหลยี่ ม รูปสี่เหลีย่ ม รูปหา้ เหล่ยี ม วงกลม รูปเจ็ดเหลย่ี ม รปู แปดเหลีย่ ม วงกลม วงรี กระดาษ A4 • ดินสอสี • ชดุ ของแบบรปู ซ้ำ�ทีเ่ กย่ี วกบั ขนาด และแบบรูปซ้ำ�ทเี่ ก่ยี วกับรปู ร่าง •• ใบกิจกรรม แบบบนั ทึกกจิ กรรม 4. สอ่ื เพม่ิ เตมิ หนา้ 140 141 142 143 146 150 157 158 และ159 (Download ไดจ้ าก QR code หนา้ 138) เวลาทใี่ ช้จดั การเรียนรู้ 9 ชวั่ โมง 98 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 9 | รูปเรขาคณิต คมู่ อื ครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 2 เลม่ 2 การจดั การเรียนรู้ การเตรียมความพรอ้ ม มสี ่ิงของอะไรบา้ งท่มี สี ว่ นประกอบเปน็ รูปหลายเหลีย่ ม และเป็นรูปหลายเหลย่ี มชนดิ ใด บทท่ี 9 รปู เรขาคณิต เรยี นจบบทนแี้ ลว้ นักเรียนสามารถ ส่ือเพม่ิ เติม จาำ แนกและบอกลกั ษณะของรปู หลายเหลย่ี ม วงกลม และวงรี เขียนรปู หลายเหล่ียมโดยใชแ้ บบของรูป บอกรปู ทห่ี ายไปในแบบรปู ซาำ้ ของรปู เรขาคณติ และรปู อน่ื ๆ 1. ใชข้ อ้ มูลในหนังสอื เรียนหนา้ เปดิ บท เพอ่ื กระตนุ้ หนังสือเรยี นรายวิชาพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 ความสนใจของนักเรยี นเกี่ยวกับส่ิงของท่ีมีในภาพวา่ บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ มลี ักษณะอยา่ งไรบา้ ง โดยใช้ค�ำ ถาม เช่น เตรยี มความพรอ้ ม ภาพหน้าเปิดเป็นภาพเกีย่ วกับอะไร กจิ กรรม เตรียมพรอ้ มเรอื่ งรูปเรขาคณิต • ใครเคยไปเที่ยวทะเลบ้าง อุปกรณ์ 1 ชดุ ประกอบด้วย บตั รภาพ (รูปสามเหลี่ยม รูปสีเ่ หลย่ี ม วงกลม วงรี • ในภาพมสี ิ่งของอะไรบา้ ง •• สง่ิ ของอะไรบา้ งทม่ี ลี กั ษณะคลา้ ยรปู เรขาคณติ ทรงกลม ทรงส่เี หล่ยี มมมุ ฉาก ทรงกระบอก กรวย) แต่ละรปู มีหลายชนดิ หรอื หลายขนาด และคลา้ ยรปู เรขาคณติ ชนดิ ใด วิธีจดั กจิ กรรม 1. ครูแบง่ นกั เรยี นเป็นกล่มุ แลว้ แจกอปุ กรณ์ใหก้ ลมุ่ ละ 1 ชุด 2. นักเรียนแต่ละกลมุ่ ช่วยกันจดั กลุ่มรปู เรขาคณติ พรอ้ มบอกเหตผุ ล 3. ครแู ละนกั เรียนรว่ มกันตรวจสอบความถกู ต้อง ตัวอยา่ งบตั รภาพ นกั เรยี นอาจตอบค�ำ ถามสดุ ท้ายได้ไมค่ รอบคลมุ ครอู าจน�ำ เขา้ สู่บทเรยี นนี้โดยชีน้ �ำ เก่ยี วกบั รปู เรขาคณติ ชนิดอนื่ ที่นักเรียนยงั บอกไม่ได ้ แบบฝึกหดั เตรียมความพร้อม 2. การเตรยี มความพร้อมในการเรยี นบทน้ี ให้นกั เรียน 140 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทำ�กิจกรรม เตรยี มพร้อมเร่ืองรปู เรขาคณติ โดยใหจ้ ัดกลมุ่ บตั รภาพรปู เรขาคณติ ชนดิ ต่าง ๆ ทคี่ รแู จกให้ พร้อมบอกเหตผุ ลทใ่ี ชใ้ นการจัดกลุ่มรปู เรขาคณติ | 99สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 9 | รูปเรขาคณติ ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 2 เลม่ 2 แต่ละกลุม่ ครูควรใหน้ ักเรยี นแต่ละกลมุ่ ออกมานำ�เสนอเหตผุ ลทใี่ ชใ้ นการจดั กลมุ่ ทกุ กลุ่ม เพื่อใหน้ กั เรยี นไดแ้ สดงความรพู้ ื้นฐานที่มเี กย่ี วรปู เรขาคณติ ชนิดต่าง ๆ ท้ังนใ้ี นการจัดกลมุ่ หากครู เห็นวา่ รปู เรขาคณติ บางรูปนักเรียนเคยเรยี นมาแลว้ ตอนป.1 ครอู าจแทรกค�ำ ถามว่ารูปนัน้ เปน็ รปู เรขาคณติ ชนิดใด และในการจดั กลุม่ รูปเรขาคณิตของนกั เรยี นนั้นอาจไดก้ ลุ่มที่แตกต่างกัน และมคี วามหลากหลาย ซง่ึ เป็นส่ิงที่ถกู ต้องทั้งหมดถ้านกั เรยี นใหเ้ หตุผลในการจัดกลุ่มนนั้ ได้ 9.1 ทรงสี่เหลี่ยมมมุ ฉากกับรปู สีเ่ หลย่ี มมมุ ฉาก ทรงกลมกับวงกลม จดุ ประสงค์ หนงั สือเรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท่ี 9 | รปู เรขาคณิต จ�ำ แนกทรงสเี่ หลีย่ มมมุ ฉากกบั รูปสเี่ หล่ยี มมมุ ฉาก ทรงกลมกับวงกลม 9.1 ทรงสเี่ หลยี่ มมมุ ฉากกบั รปู สเ่ี หลี่ยมมุมฉาก ทรงกลมกับวงกลม พฒั นาความรู้ ส่ือการเรยี นรู้ ทรงสเี่ หล่ียมมมุ ฉาก รูปสเี่ หลีย่ มมุมฉาก −− บตั รภาพรปู สี่เหล่ียมมุมฉาก ทรงสเี่ หล่ียมมุมฉาก ทรงกลมและวงกลม แตล่ ะรูปมีขนาดตา่ งกัน และ บัตรภาพรปู สีเ่ หล่ยี มท่ไี มใ่ ชร่ ปู ส่เี หลย่ี มมุมฉาก −− สือ่ ของจริง เชน่ กล่องทรงสีเ่ หล่ียมมุมฉาก กระดาษรูปสี่เหลีย่ ม ลูกบอล กระดาษวงกลม แนวการจดั การเรยี นรู้ | 141สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การพัฒนาความรู้ 1. ครทู บทวนเกย่ี วกบั รปู เรขาคณติ ทน่ี กั เรยี นเคยเรยี นมา เชน่ รปู สามเหลย่ี ม รปู สเ่ี หลย่ี ม วงกลม และวงรี โดยครชู บู ตั รภาพแล้วให้นักเรียนบอกชื่อของรปู เรขาคณิตท่ีอยู่ในภาพนน้ั จากน้ันครูชกู ลอ่ ง ทรงสเ่ี หลย่ี มมมุ ฉากใหน้ กั เรยี นสงั เกตวา่ กลอ่ งนม้ี สี ว่ นประกอบเปน็ รปู เรขาคณติ ชนดิ ใด นกั เรยี นจะตอบไดว้ า่ กลอ่ งนม้ี สี ว่ นประกอบเปน็ รปู สเ่ี หลย่ี ม จากนน้ั ครชู บู ตั รภาพรปู สเ่ี หลย่ี มชนดิ อน่ื ๆ ทไ่ี มใ่ ชร่ ปู สเ่ี หลย่ี มมมุ ฉาก แลว้ ใหน้ กั เรยี นบอกชอ่ื รปู เรขาคณติ ทอ่ี ยใู่ นบตั รภาพนน้ั นกั เรยี นจะตอบไดว้ า่ บตั รภาพทง้ั หมดเปน็ บตั รภาพ ของรปู สเ่ี หลย่ี ม ครใู หน้ กั เรยี นสงั เกตวา่ รปู สเ่ี หลย่ี มทเ่ี ปน็ สว่ นหนง่ึ ของกลอ่ งกบั รปู สเ่ี หลย่ี มทอ่ี ยใู่ นบตั รภาพ มลี กั ษณะตา่ งกนั อยา่ งไร จากนน้ั ครแู นะน�ำ รปู สเ่ี หลย่ี มทเ่ี ปน็ สว่ นประกอบของกลอ่ งวา่ เปน็ รปู สเ่ี หลย่ี มมมุ ฉาก และเรยี กทรงทม่ี ีลักษณะคล้ายกล่องน้ีวา่ ทรงสี่เหลีย่ มมุมฉาก ครชู บู ตั รภาพท่เี ปน็ รูปสเ่ี หล่ียมมมุ ฉาก และบัตรภาพท่ีเป็นทรงสีเ่ หลีย่ มมุมฉากตามหนังสือเรียนหนา้ 141 ให้นกั เรยี นบอกความแตกต่าง ของทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากกบั รปู สเ่ี หล่ียมมมุ ฉาก ครูชูบตั รภาพรปู สเ่ี หล่ียมมมุ ฉากและบัตรภาพ ทรงสเ่ี หลี่ยมมุมฉากใหน้ ักเรียนบอกชอื่ ใหถ้ กู ต้อง จากนัน้ ใหน้ ักเรียนบอกว่าสิง่ รอบตัวอะไรบา้ ง ที่มีลกั ษณะคล้ายทรงสี่เหลี่ยมมุมฉาก เชน่ แปลงลบกระดาน กล่องชอล์ก ตเู้ ยน็ ตู้เอกสาร ตู้เกบ็ รองเทา้ ตเู้ ส้ือผ้า ฯลฯ 100 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 9 | รปู เรขาคณิต คมู่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานคณิตศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 2 เลม่ 2 2. ครทู บทวนเกี่ยวกับวงกลมโดย ชบู ัตรภาพทเี่ ป็นวงกลมหลาย ๆ ขนาด หนงั สอื เรยี นรายวิชาพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 ใหน้ ักเรยี นบอกชอ่ื รปู เรขาคณิตที่อยใู่ นภาพ บทที่ 9 | รูปเรขาคณติ นักเรยี นต้องบอกได้วา่ รปู เรขาคณิต ที่อยใู่ นภาพนนั้ เปน็ วงกลม จากน้ันครชู ลู กู บอล ทรงกลม แลว้ ใหน้ กั เรยี นบอกวา่ มลี กั ษณะคลา้ ยรปู เรขาคณติ ชนิดใด นักเรียนจะตอบวา่ วงกลม จากน้นั วงกลม ครชู กู ระดาษทีต่ ดั เปน็ วงกลมแลว้ ใหน้ กั เรยี น บอกวา่ กระดาษนเ้ี ปน็ รปู เรขาคณิตชนิดใด 142 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี นกั เรียนจะตอบว่า วงกลม ครถู ามนกั เรียนวา่ ลูกบอลกับกระดาษวงกลมเหมอื น หนงั สอื เรียนรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 หรอื ต่างกนั อยา่ งไร ใหน้ ักเรียนชว่ ยกันอภิปราย บทที่ 9 | รูปเรขาคณิต จากน้นั ครูแนะน�ำ ว่า ลูกบอลมลี ักษณะ เป็นทรงกลมแต่กระดาษมลี ักษณะเปน็ วงกลม กจิ กรรม รูปอะไรเอย่ ครูแนะน�ำ ทรงกลมและวงกลม ตามหนังสอื เรยี น อปุ กรณ์ บตั รภาพ (ทรงสีเ่ หล่ยี มมุมฉาก รูปสเี่ หลี่ยมมมุ ฉาก ทรงกลม และ หนา้ 142 แลว้ ครใู หน้ กั เรยี นยกตัวอย่าง สง่ิ ท่ี อยรู่ อบตวั วา่ มอี ะไรบา้ งทม่ี ลี กั ษณะเปน็ ทรงกลม เชน่ วงกลม) แตล่ ะรูปมีหลายชนิดหรือหลายขนาด ลูกฟตุ บอล ลูกวอลเลย์บอล ลูกปิงปอง ลูกกอล์ฟ วิธจี ัดกิจกรรม 3. ครใู ห้นกั เรียนทำ�กิจกรรม รูปอะไรเอย่ 1. ใหน้ ักเรยี นออกมาหยิบบัตรภาพทีละคน แล้วบอกวา่ บัตรภาพที่หยิบได้ ตามหนังสือเรยี นหนา้ 143 โดยครูแจกบตั รภาพ เป็นรปู เรขาคณติ ชนิดใด ท่ีเปน็ ทรงสเ่ี หล่ียมมุมฉาก รปู สี่เหลี่ยมมุมฉาก ทรงกลม และวงกลม ทมี่ ีขนาดแตกต่างกนั 2. ครูและเพ่อื นในหอ้ งชว่ ยกนั ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง แลว้ ใหน้ กั เรยี นออกมาหยบิ บตั รภาพคนละ 1 บตั ร ตัวอยา่ งบตั รภาพ แล้วชบู ัตรภาพนนั้ พรอ้ มกับบอกชอื่ รปู เรขาคณติ ในบตั รภาพทต่ี นเองหยบิ ได้ โดยครแู ละเพอ่ื นในหอ้ ง | 143สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ช่วยกันตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ถ้ามใี ครบอกชื่อ รปู เรขาคณติ ในบตั รภาพผดิ ครใู หน้ กั เรยี นคนนน้ั | 101สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี    ดรู ปู ในบัตรภาพอกี ครั้งแล้วให้บอกชอ่ื ใหม่ จนกวา่ จะบอกไดถ้ กู ตอ้ ง โดยครูเป็นผ้ชู แ้ี นะ ครอู าจใชบ้ ตั รภาพทร่ี วบรวมไว้เปน็ ส่อื ของหนงั สอื เรียนบทน้ี ใน QR Code หน้าแรกของบท

คมู่ ือครรู �ยวิช�พ้นื ฐ�นคณิตศ�สตร์ บทท่ี 9 | รปู เรขาคณิต ชน้ั ประถมศึกษ�ปท� ่ี 2 เลม่ 2 ตรวจสอบความเขา้ ใจ 4. ตรวจสอบคว�มเข้�ใจของนกั เรียน ต�มหนงั สอื เรยี นหน�้ 144 โดยใหน้ กั เรยี นตอบค�ำ ถ�ม เกย่ี วกบั ทรงสเ่ี หลย่ี มมมุ ฉ�ก รปู สเ่ี หลย่ี มมมุ ฉ�ก ทรงกลม และวงกลม เพื่อให้นักเรียนไดจ้ �ำ แนก และบอกช่อื ของรปู เรข�คณติ ดงั กล่�วได ้ อ�จร่วมกนั เฉลย ดงั นี้ 1. รปู ใดบ้�งเปน็ ทรงสี่เหล่ยี มมุมฉ�ก (3, 5, 8) 2. รปู ใดบ้�งเปน็ ทรงกลม (1, 10) 3. รปู ใดบ้�งเป็นรปู สี่เหลีย่ มมุมฉ�ก (2, 7, 9) 4. รปู ใดบ�้ งเป็นวงกลม (6, 12) จ�กน้นั ครูและนกั เรยี นรว่ มกันสรุป ส่งิ ท่ีได้เรียนรู้ หนงั สอื เรียนรายวิชาพืน้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 บทท่ี 9 | รูปเรขาคณิต สงิ่ ทไี่ ดเ้ รียนรู้ ตรวจสอบความเขา้ ใจ • ทรงส่เี หล่ยี มมุมฉ�ก เช่น ตอบคำาถาม • รปู ส่เี หลย่ี มมมุ ฉ�ก เช่น • ทรงกลม เช่น รปู 1 รปู 2 รปู 3 รปู 4 • วงกลม เช่น รปู 5 รปู 6 รปู 7 รปู 8 รปู 9 รปู 10 รปู 11 รปู 12 1 รปู ใดบา้ งเป็นทรงส่เี หล่ยี มมมุ3ฉ, า5ก, 8 12 รูปใดบ้างเป็นทรงกลม 1, 10 3 รปู ใดบ้างเป็นรปู สี่เหล่ียมมมุ 2ฉ,า ก7, 9 41 รูปใดบ้างเปน็ วงกลม 6, 12 จ�กนน้ั ให้นกั เรยี นท�ำ แบบฝึกหัด 9.1 สงิ่ ที่ได้เรียนรู้ รปู สเ่ี หลย่ี มมมุ ฉาก เชน่ หน้� 86 - 88 ทรงสเ่ี หลย่ี มมมุ ฉาก เชน่ ทรงกลม เช่น วงกลม เช่น แบบฝกึ หดั 9.1 144 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 102 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 9 | รปู เรขาคณิต คู่มือครูรายวชิ าพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 2 เลม่ 2 9.2 รปู หลายเหล่ียม จดุ ประสงค์ หนังสอื เรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 บทที่ 9 | รูปเรขาคณิต จำ�แนกและบอกลักษณะของรูปหลายเหลีย่ ม 9.2 รปู หลายเหล่ียม พัฒนาความรู้ สื่อการเรยี นรู้ รปู 1 รปู 2 รปู 3 รปู 4 บัตรภาพรปู หลายเหลี่ยมหลาย ๆ แบบ รปู 5 รปู 6 รปู 7 รปู 8 แนวการจดั การเรยี นรู้ รปู ใดบา้ งเป็นรปู สามเหล่ยี ม เพราะอะไร การพฒั นาความรู้ รปู 2 3 6 และ 8 เปน็ รูปสามเหลยี่ มเพราะมี 3 ด้าน 3 มมุ 1. ครูทบทวนเรือ่ งรูปสามเหล่ียมและรูปส่เี หลี่ยม รูปใดบา้ งเปน็ รปู สีเ่ หล่ียม เพราะอะไร รูป 1 4 5 และ 7 เป็นรปู สเ่ี หลย่ี มเพราะมี 4 ด้าน 4 มุม โดยใช้บตั รภาพตามหนังสือเรียนหน้า 145 ครูชูบัตรภาพ รูปสามเหล่ยี มและรปู สเี่ หลยี่ มเปน็ รปู หลายเหลี่ยม แล้วถามวา่ รปู ในบัตรภาพเปน็ รปู เรขาคณิตชนดิ ใด | 145สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพราะเหตใุ ด ครอู าจสมุ่ ถามเปน็ รายบุคคล ครูใหน้ กั เรียน น�ำ บตั รภาพไปตดิ บนกระดาน โดยตดิ บตั รภาพเปน็ 2 กลุ่ม หนังสอื เรียนรายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 กลมุ่ ท่ี 1 รปู สามเหลีย่ ม กลมุ่ ที่ 2 รปู ส่เี หลี่ยม บทท่ี 9 | รูปเรขาคณติ แลว้ ใหน้ ักเรียนสังเกตรปู ที่ติดบนกระดานแล้วร่วมกัน ตอบคำ�ถามอีกครัง้ เชน่ รูปสามเหลยี่ มมีลกั ษณะ รูปห้าเหลย่ี ม มี 5 ด้าน 5 มมุ อยา่ งไร (มี 3 ดา้ น 3 มุม) รูปส่ีเหลีย่ มมีลักษณะอย่างไร ด�าน มุม ด�าน มุม มมุ ด�าน ด�าน มมุ มมุ ด�าน (มี 4 ด้าน 4 มุม) จากน้ันครูนำ�เข้าสบู่ ทเรียนเรื่อง รปู หกเหล่ยี ม มี 6 ดา้ น 6 มมุ รปู หลายเหลยี่ มโดยแนะน�ำ ว่า รูปสามเหลี่ยมและ รูปสเ่ี หลี่ยมที่อยูบ่ นกระดานเป็นรปู หลายเหลย่ี ม ดา� น 2. ครูตดิ บัตรภาพรูปหา้ เหลยี่ มหลาย ๆ ขนาด มมุ มมุ ดา� น ด�าน มุม มมุ ด�าน ดา� น มมุ มุม ด�าน บนกระดาน แล้วใช้การถามตอบเกย่ี วกับลักษณะ รูปห้าเหลย่ี ม และรูปหกเหลี่ยม เปน็ รูปหลายเหลีย่ ม ของรปู หา้ เหลยี่ ม เช่น รูปนม้ี กี ด่ี า้ น มีก่มี ุม แลว้ ครแู นะน�ำ ว่ารูปท่ีมี 5 ด้าน 5 มุม เรยี กวา่ รปู ห้าเหลยี่ ม จากนั้น การเรยี กชื่อของรูปหลายเหลยี่ มเรยี กตามจาำ นวนดา้ น ครูตดิ บตั รภาพรูปหกเหลยี่ มหลาย ๆ ขนาดบนกระดาน และจำานวนมุมของรูปหลายเหลีย่ มนน้ั 146 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แล้วถามในทำ�นองเดียวกนั กบั รปู หา้ เหลยี่ ม แล้วใหน้ ักเรียน ช่วยกนั อภิปรายว่า รูปห้าเหลย่ี ม รูปหกเหลี่ยม เปน็ รปู หลายเหล่ยี มหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด ครูและนกั เรียนรว่ มกนั สรุปวา่ การเรียกชื่อ ของรปู หลายเหลีย่ มเรียกตามจ�ำ นวนดา้ นและจ�ำ นวนมุมของรปู หลายเหลย่ี มนนั้ | 103สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 2 เลม่ 2 หนงั สอื เรียนรายวชิ าพืน้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 3. ครใู หน้ กั เรยี นชว่ ยกนั บอกชอื่ ของ บทที่ 9 | รูปเรขาคณิต รูปหลายเหลี่ยมตามหนังสือเรียนหนา้ 147 โดยถาม-ตอบทีละขอ้ เชน่ ขอ้ 1 ครูถามวา่ บอกชอื่ ของรูปหลายเหลี่ยม เปน็ รูปหลายเหลีย่ มชนิดใด เพราะเหตุใด (เปน็ รปู แปดเหล่ียม เพราะมี 8 ดา้ น 8 มมุ ) รูปหกเหลย่ี ม โดยครูอาจให้นักเรียนนบั จำ�นวนมมุ และ จำ�นวนด้านในรปู ดว้ ยกไ็ ด้ มี 6 ด้าน 6 มมุ ตรวจสอบความเข้าใจ 1 2 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรียน รูปแปดเหล่ียม รูปเจ็ดเหลี่ยม ตามหนงั สอื เรียนหนา้ 148 โดยใหน้ กั เรยี น เลือกรูปท่ตี รงกับชือ่ รูปหลายเหลย่ี มท่ีกำ�หนดให้ 3 4 พรอ้ มบอกเหตุผล จากนนั้ ครูและนกั เรยี น ร่วมกันตรวจสอบความถูกตอ้ งและช่วยกัน รปู หา้ เหล่ยี ม รปู สิบเหลยี่ ม สรุปส่ิงทไ่ี ด้เรียนรู้ 5 6 สิง่ ทีไ่ ด้เรียนรู้ รูปสเี่ หลย่ี ม รูปห้าเหล่ียม • รปู สามเหลี่ยม รูปส่ีเหลี่ยม รูปหา้ เหลย่ี ม รปู หกเหลยี่ ม … เป็นรูปหลายเหลย่ี ม | 147สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี • การเรียกชื่อของรูปหลายเหล่ยี มเรียก หนงั สอื เรยี นรายวชิ าพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 ตามจำ�นวนด้านและจ�ำ นวนมมุ ของ บทท่ี 9 | รูปเรขาคณิต รปู หลายเหลย่ี มนั้น จากน้ันใหน้ ักเรยี นท�ำ แบบฝึกหัด 9.2 ตรวจสอบความเข้าใจ หนา้ 89 - 91 รูป A รปู B รปู C รปู D เลอื กรปู ท่ตี รงกับชื่อรูปหลายเหลี่ยมตอ่ ไปนี้ 1 รูปห้าเหลีย่ ม รปู D 2 รปู หกเหล่ยี ม รูป B 3 รูปเจด็ เหลี่ยม รปู C 4 รปู แปดเหลยี่ ม รูป A สิ่งท่ีไดเ้ รยี นรู้ รปู สามเหลี่ยม รูปส่ีเหลย่ี ม รูปหา้ เหล่ียม รปู หกเหลย่ี ม … เป็นรปู หลายเหลีย่ ม การเรยี กช่อื ของรปู หลายเหล่ยี มเรียกตามจาำ นวนด้านและ จำานวนมมุ ของรูปหลายเหลี่ยมน้นั แบบฝึกหดั 9.2 148 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 104 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ คู่มือครรู ายวชิ าพ้นื ฐานคณิตศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 2 เล่ม 2 9.3 วงกลมและวงรี จุดประสงค์ หนังสือเรียนรายวิชาพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 บทที่ 9 | รูปเรขาคณติ จ�ำ แนกและบอกลักษณะของวงกลมและวงรี 9.3 วงกลมและวงรี ส่อื การเรียนรู้ พฒั นาความรู้ −− บตั รภาพวงกลม วงรี หลาย ๆ ขนาด −− บัตรภาพรูปหลายเหลี่ยม รปู 1 รปู 2 รปู 3 รปู 4 −− กระดาษวงกลม −− กระดาษวงรี รปู 5 รปู 6 รปู 7 รปู 8 แนวการจดั การเรียนรู้ รปู ใดบ้างเป็นวงกลม การพฒั นาความรู้ รปู 2 3 และ 6 เปน็ วงกลม 1. ครทู บทวนเร่ืองวงกลมและวงรี รปู ใดบ้างเปน็ วงรี โดยใชบ้ ัตรภาพตามหนงั สือเรียนหน้า 149 ครูชบู ัตรภาพแล้วถามว่า รปู ในบัตรภาพเปน็ รปู 4 5 และ 8 เป็นวงรี รปู เรขาคณติ ชนดิ ใด เพราะเหตใุ ด ครอู าจสมุ่ ถาม เปน็ รายบุคคล ครใู หน้ ักเรียนนำ�บัตรภาพ สังเกต วงกลมกบั วงรเี ป็นรูปทีไ่ มม่ ีด้าน ไม่มมี ุม ไปตดิ บนกระดาน โดยติดบัตรภาพเปน็ 3 กล่มุ | 149สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กลุ่มที่ 1 รปู หลายเหล่ียม กลมุ่ ท่ี 2 วงกลม กล่มุ ท่ี 3 วงรี แล้วให้นกั เรยี นสงั เกตรปู ท่ี ติดบนกระดานแลว้ รว่ มกนั ตอบคำ�ถามอกี ครั้ง เชน่ รูปหลายเหลย่ี มมลี ักษณะอย่างไร (มีดา้ นและมีมมุ ) วงกลมและวงรีมีลักษณะอยา่ งไร (ไมม่ ดี ้านไมม่ ีมุม) | 105สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครูร�ยวชิ �พื้นฐ�นคณติ ศ�สตร์ บทที่ 9 | รูปเรขาคณติ ชั้นประถมศึกษ�ปท� ่ี 2 เลม่ 2 หนังสอื เรยี นรายวิชาพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 2. ครูให้นกั เรยี นช่วยกันท�ำ กจิ กรรม บทที่ 9 | รูปเรขาคณติ วงกลมกับวงร ี ต�มหนงั สอื เรียน หน�้ 150 โดยแจกกระด�ษวงกลมและกระด�ษวงร ี กจิ กรรม วงกลมกบั วงรี คนละ 1 ชุด ให้นักเรียนทุกคนพับครึ่ง อุปกรณ์ 1 ชุด ประกอบดว้ ยกระดาษท่ตี ัดเปน็ วงกลม 1 แผน่ วงรี 1 แผ่น กระด�ษวงกลมใหส้ องข้�งทับกนั สนิทพอดีแลว้ วิธจี ดั กิจกรรม ขีดเสน้ ต�มรอยพับ จ�กนั้นท�ำ ในลักษณะ เดียวกันหล�ย ๆ แนวให้ไดม้ �กทส่ี ุด 1. ครแู จกอุปกรณ์ใหน้ กั เรียนคนละ 1 ชุด แลว้ วัดคว�มย�วของรอยขีดแต่ละเสน้ ทีข่ ีดไว้ 2. ให้นักเรียนพับครึง่ กระดาษวงกลมใหส้ องข้างทบั กันสนิทพอดี หลังจ�กน้ันรว่ มกนั อภิปร�ยเก่ยี วกบั คว�มย�ว ทว่ี ัดได้ ซง่ึ ครูควรให้นกั เรียนสรุปได้ว่� แลว้ ขดี เสน้ ตามรอยพบั จากน้นั ทำาในลกั ษณะเดียวกันหลาย ๆ แนว กระด�ษวงกลมพบั ครึ่งใหส้ องข้�งทับกนั ใหไ้ ด้มากท่ีสุด แล้ววดั ความยาวของแต่ละเสน้ ท่ีขดี ไว้ ครูและนกั เรียน สนทิ พอดี พับได้หล�ยแนว เมื่อขดี เส้น รว่ มกันอภปิ รายเก่ียวกับความยาวทวี่ ัดได้ ต�มรอยพบั ทกุ เสน้ ทข่ี ดี จะมีคว�มย�วเท�่ กนั 3. ใหน้ กั เรียนพับครึ่งกระดาษวงรใี ห้สองข้างทับกนั สนิทพอดี แล้วขดี เสน้ จ�กนัน้ ท�ำ กิจกรรมพับครงึ่ กระด�ษวงรี ตามรอยพบั จากนนั้ ทาำ ในลักษณะเดียวกนั หลาย ๆ แนวให้ได้มากทสี่ ุด ในท�ำ นองเดยี วกนั กบั ก�รพับครง่ึ กระด�ษวงกลม แลว้ วัดความยาวของแตล่ ะเสน้ ท่ขี ีดไว้ ครูและนักเรยี นร่วมกนั อภิปราย แล้วให้นักเรียนสงั เกตว่� กระด�ษวงรีพบั คร่ึง เกยี่ วกบั ความยาวที่วัดได้ ใหส้ องข้�งทบั กนั สนทิ พอด ี พบั ไดส้ องแนว เมือ่ ขีดเส้นต�มรอยพับสองเส้นนั้นจะมีคว�มย�ว กระดาษวงกลมพับครึ่งใหส้ องข้างทบั กันสนทิ พอดี ไม่เท�่ กนั ครูควรเนน้ ย�้ำ ว่� กระด�ษวงรพี บั ครึ่ง พบั ได้หลายแนว เมอื่ ขดี เส้นตามรอยพบั แต่ละเส้นยาวเท่ากัน ให้สองข้�งทบั กันสนิทพอดไี ดส้ องแนวเท่�นน้ั ซึ่งต�่ งกบั กระด�ษวงกลมที่พบั ไดห้ ล�ยแนว และ กระดาษวงรพี บั คร่ึงใหส้ องขา้ งทับกนั สนิทพอดี พบั ได้สองแนว คว�มย�วของรอยขีดที่พับได้ของกระด�ษวงรี เม่ือขดี เสน้ ตามรอยพบั สองเสน้ นั้นยาวไม่เทา่ กนั ย�วไมเ่ ท่�กันแต่คว�มย�วของรอยขีดทพี่ บั ได้ ของกระด�ษวงกลมย�วเท�่ กัน 150 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 3. ครใู ห้นักเรยี นชว่ ยกนั พิจ�รณ�รูป หนงั สอื เรยี นรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 ต�มหนังสือเรยี นหน�้ 151 แลว้ บอกว�่ รูปใด บทท่ี 9 | รปู เรขาคณิต เปน็ วงกลม รปู ใดเปน็ วงรี พรอ้ มทงั้ บอกเหตผุ ล แลว้ ชว่ ยกันสรุปลกั ษณะของวงกลมและวงรี รปู ใดเปน็ วงกลม รูปใดเป็นวงรี อกี ครงั้ จ�กนนั้ ครูและนกั เรียนชว่ ยกนั ตรวจสอบคว�มถูกต้อง รปู 2 วงกลม รปู 3 วงรี รปู 1วงกลม รปู 5 วงรี รปู 6 วงกลม รปู 4 วงกลม รปู 8 วงรี รปู 9 วงรี รปู 7 วงรี รปู 10 วงรี รปู 11วงกลม | 151สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 106 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 9 | รปู เรขาคณิต คู่มอื ครรู �ยวิช�พน้ื ฐ�นคณิตศ�สตร์ ช้นั ประถมศึกษ�ป�ท ี่ 2 เลม่ 2 การตรวจสอบความเขา้ ใจ 4. ตรวจสอบคว�มเข้�ใจของนกั เรยี น ต�มหนังสือเรยี นหน้� 152 โดยให้นกั เรยี นพิจ�ณ�รปู ทก่ี ำ�หนดให้แล้วบอกว�่ มีวงกลมกีร่ ปู และมีวงรกี ร่ี ูป จ�กน้นั ครแู ละนักเรยี นรว่ มกันตรวจสอบ คว�มถกู ตอ้ งและช่วยกันสรปุ สิ่งที่ได้เรียนร้ ู สิ่งที่ได้เรยี นรู้ หนงั สือเรียนรายวิชาพนื้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท่ี 9 | รูปเรขาคณิต วงกลมและวงรมี ีลกั ษณะต่�งกนั วงกลมมีรอยพับครึ่งหล�ยเสน้ แตล่ ะเสน้ ตรวจสอบความเขา้ ใจ ย�วเท่�กนั ภาพแตล่ ะขอ้ ตอ่ ไปนี้ มวี งกลมและวงรอี ยา่ งละกี่รูป วงรีมรี อยพับครึ่งสองเสน้ และสองเส้นนี้ 1 ย�วไมเ่ ท�่ กัน มีวงกลม 5 รปู มวี งรี 12 รูป 2 มวี งกลม 5 รูป มวี งรี 5 รูป จ�กนนั้ ให้นักเรยี นท�ำ แบบฝกึ หัด 9.3 สิ่งท่ไี ดเ้ รียนรู้ หน้� 92 – 93 วงกลมและวงรมี ีลักษณะตา่ งกนั วงกลมมีรอยพบั ครงึ่ หลายเสน้ แต่ละเสน้ ยาวเทา่ กนั วงรีมรี อยพับครง่ึ สองเสน้ และสองเสน้ นย้ี าวไม่เท่ากนั แบบฝกึ หดั 9.3 152 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี | 107สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครูรายวชิ าพน้ื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 9 | รปู เรขาคณิต ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 2 เลม่ 2 หนงั สอื เรยี นรายวิชาพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 9.4 การเขยี นรูปหลายเหลีย่ ม บทที่ 9 | รูปเรขาคณิต จุดประสงค์ สาธติ การเขียนรปู ห้าเหลีย่ ม รปู หกเหลย่ี ม รปู เจด็ เหลีย่ ม รปู แปดเหล่ียม เขยี นรูปหลายเหลี่ยมโดยใชแ้ บบของรูป โดยใชแ้ บบของรูปขีดตามขอบนอก ส่ือการเรยี นรู้ รปู ห้าเหล่ียม รปู หกเหลย่ี ม แบบของรูปหลายเหลี่ยม รูปเจ็ดเหล่ยี ม รปู แปดเหลี่ยม แนวการจดั การเรยี นรู้ นักเรยี นลองฝึกทาำ ดู การพฒั นาความรู้ 154 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หนังสือเรยี นรายวชิ าพืน้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท่ี 9 | รูปเรขาคณิต 9.4 การเขียนรูปหลายเหลย่ี ม พฒั นาความรู้ สาธติ การเขียนรปู ห้าเหลย่ี ม รูปหกเหลี่ยม รปู เจด็ เหลยี่ ม รูปแปดเหลย่ี ม โดยใช้แบบของรปู ขดี ตามขอบใน รปู หา้ เหลย่ี ม รูปหกเหลย่ี ม รปู เจ็ดเหลยี่ ม นักเรียนลองฝกึ ทำาดู รูปแปดเหล่ยี ม | 153สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1. ครทู บทวนการเขียนรปู สามเหลีย่ ม รปู ส่ีเหลย่ี ม วงกลมและวงรี ตามขอบในและขอบนอก โดยใช้แบบของรปู อาจสุม่ นกั เรยี นใหอ้ อกมาช่วยกันเขยี นรูปสามเหลี่ยม รปู สเี่ หลี่ยม วงกลมและวงรี ตามขอบในและขอบนอกโดยใช้แบบของรูปใหเ้ พอ่ื นดบู นกระดาน จากนน้ั ครนู ำ�เข้าสู่บทเรียน โดยการแนะน�ำ แบบของรูปที่เปน็ รูปหลายเหลยี่ มว่าสามารถเขียนรูปหลายเหลีย่ มตามขอบนอก และขอบในได้ในทำ�นองเดียวกนั จากนนั้ ครใู ห้นกั เรยี นเขียนรปู ห้าเหล่ียม รูปหกเหลีย่ ม รูปเจด็ เหลี่ยม และรูปแปดเหล่ียมโดยใชแ้ บบของรูปขีดตามขอบใน ตามหนังสอื เรยี นหน้า 153 และครูตรวจสอบ ความถกู ต้อง 2. ครูให้นกั เรยี นเขยี นรูปหา้ เหลี่ยม รปู หกเหลย่ี ม รปู เจด็ เหลยี่ ม และรปู แปดเหล่ยี ม โดยใช้แบบของรูปขดี ตามขอบนอก ตามหนังสือเรยี นหน้า 154 และครูตรวจสอบความถกู ต้อง 108 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ คู่มือครรู ายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 2 เล่ม 2 หนงั สือเรียนรายวชิ าพืน้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท่ี 9 | รปู เรขาคณิต หนงั สอื เรียนรายวิชาพืน้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ กจิ กรรม รวมพลังสรา้ งสรรคง์ านประดษิ ฐ์ อุปกรณ์ 1. แบบของรปู เรขาคณิต ตรวจสอบความเข้าใจ 2. กระดาษ A4 เขยี นรูปตอ่ ไปน้ี โดยใช้แบบของรปู 3 ดินสอสี 1 รปู หา้ เหลยี่ ม วธิ จี ัดกจิ กรรม 2 รปู หกเหล่ียม 1. ครนู ำาตวั อย่างรปู มาใหน้ ักเรยี นดู เชน่ 3 รปู เจ็ดเหลี่ยม 4 รูปแปดเหลยี่ ม รูปนใี้ ชแ้ บบของรปู แปดเหลย่ี ม และแบบของรูปสีเ่ หล่ยี ม *คำ�ตอบขึ้นอยกู่ ับดุลยพินิจของครู รูปน้ีใช้แบบของรูปหกเหล่ยี ม ส่งิ ท่ีได้เรียนรู้ แบบของรปู ส่เี หลย่ี ม และ แบบของรูปสามเหล่ยี ม การเขยี นรูปหลายเหลย่ี มอาจใชแ้ บบของรปู มาเป็นแบบ 2. ครแู บ่งกลมุ่ นักเรียน แจกแบบของรูปเรขาคณิต และดินสอสี ใหก้ ลมุ่ ละ แบบฝึกหัด 9.4 1 ชุด และแจกกระดาษ A4 ใหน้ ักเรยี นคนละ 1 แผน่ 156 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 3. ให้นกั เรียนสร้างรปู ตามจนิ ตนาการโดยใชแ้ บบของรูปเรขาคณิต ระบายสี ต้งั ชอื่ ชิ้นงาน และนาำ เสนอ | 155สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 3. ครแู บ่งกลุม่ นกั เรียนใหท้ �ำ กิจกรรม รวมพลงั สร้างสรรค์งานประดิษฐต์ ามหนงั สอื เรียน หน้า 155 โดยแจกแบบของรูปเรขาคณติ และดินสอสี กลุม่ ละ 1 ชดุ และแจกกระดาษ A4 คนละ 1 แผน่ แล้วให้นักเรยี นแตล่ ะคนสร้างรูปตามจนิ ตนาการโดยใชแ้ บบของรปู เรขาคณิต ระบายสี ตง้ั ชื่อชิน้ งานแลว้ น�ำ เสนอผลงาน การตรวจสอบความเข้าใจ 4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรียน ตามหนังสือเรียนหน้า 156 โดยให้นกั เรียนแตล่ ะคน เขียนรปู หา้ เหลย่ี ม รูปหกเหลยี่ ม รูปเจด็ เหลี่ยม และรูปแปดเหลย่ี ม จากนน้ั ครูและนกั เรียน ร่วมกันตรวจสอบความถกู ตอ้ งและช่วยกันสรุปสงิ่ ท่ีไดเ้ รียนรู้ ส่งิ ท่ไี ดเ้ รยี นรู้ การเขียนรปู หลายเหลี่ยมอาจใช้แบบของรปู มาเป็นแบบ จากนน้ั ใหน้ ักเรยี นทำ�แบบฝึกหัด 9.4 หน้า 94 | 109สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครรู ายวชิ าพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 9 | รูปเรขาคณติ ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 2 เล่ม 2 หนังสือเรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 9.5 แบบรูปซำ�้ ของรปู เรขาคณิตและรปู อืน่ ๆ บทท่ี 9 | รปู เรขาคณติ จุดประสงค์ 9.5 แบบรูปซ้าำ ของรูปเรขาคณิตและรปู อ่ืน ๆ บอกรปู ทห่ี ายไปในแบบรปู ซ�ำ้ ของรปู เรขาคณติ และรปู อน่ื ๆ พฒั นาความรู้ ส่อื การเรียนรู้ ธงในธงราวเรยี งกันอย่างไร −− แบบของรูปเรขาคณติ เรยี งกันเป็นชดุ ชดุ ละ 3 สี ซ้ำาไปเรอื่ ย ๆ −− แบบของรปู อืน่ ๆ เชน่ ดาว ใบไม้ ดอกไม้ การเรยี งธงซ้าำ กันเป็นชดุ ไปเรื่อย ๆ มีลักษณะเปน็ แบบรปู ซำ้า แนวการจัดการเรยี นรู้ การพัฒนาความรู้ โดยมี เปน็ ชุดที่ซาำ้ แบบรูปซาำ้ ลกั ษณะนี้เปน็ แบบรูปซำา้ ที่เกี่ยวกบั สี 1. ครทู บทวนแบบรปู ซ�ำ้ ของรปู เรขาคณติ ท่เี กยี่ วกับสี ขนาด หรือรปู รา่ ง โดยใชก้ ารถาม-ตอบ เชน่ ถ้าจะติดธงต่อ จะตดิ ธงสใี ด ธงสเี ขยี ว รูปท่ีหายไปในแบบรปู คอื รปู ใด ............... 1 2 ............... | 157สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สรอ้ ยลกู ปดั น้ีเป็นแบบรปู ซ�ำ้ ท่ีเกีย่ วกบั สี ขนาด หรือรปู ร่าง (รูปร่าง) การวางเรียงกระถางตน้ ไมใ้ นลักษณะน้ีเปน็ แบบรูปซ้ำ�ที่เกยี่ วกับสี ขนาด หรือรปู ร่าง (ขนาด) การวางเรยี งแก้วพลาสตกิ ในลกั ษณะนเ้ี ปน็ แบบรูปซ�ำ้ ท่เี กยี่ วกับสี ขนาด หรอื รูปรา่ ง (ส)ี ครูอาจเพ่มิ คำ�ถามที่เปน็ การทบทวนเนื้อหาในเรอ่ื งน้ี เชน่ ชุดทซี่ �ำ้ ของแบบรูปแต่ละแบบรปู คอื อะไร จากนั้นครูน�ำ เขา้ สบู่ ทเรียนโดยยกตัวอย่างธงราวในหนงั สือเรยี นหนา้ 157 แล้วใช้การถาม-ตอบ ในทำ�นองเดยี วกัน เช่น ธงราววางเรยี งกันอย่างไร ชุดทีซ่ �้ำ ในแบบรปู คืออะไร เป็นแบบรูปซำ้�ที่เก่ยี วกับอะไร ถ้าจะตดิ ธงต่อ จะติดธงสีใด แล้วใหน้ ักเรียนช่วยกนั หารปู ทีห่ ายไปในแบบรูปซำ�้ ในกรอบท้ายหน้า 157 110 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ คมู่ ือครูรายวิชาพืน้ ฐานคณิตศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 2 เลม่ 2 หนงั สือเรียนรายวิชาพนื้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 หนงั สือเรยี นรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 บทท่ี 9 | รูปเรขาคณติ บทที่ 9 | รปู เรขาคณติ ของเลน่ วางเรียงกันอย่างไร รปู หกเหล่ยี มวางเรยี งกันอยา่ งไร เรยี งกนั เปน็ ชดุ ชดุ ละ 3 ชนิด ซำา้ ไปเร่ือย ๆ เรียงกนั เป็นชุด ชุดละ 3 รปู ซาำ้ ไปเร่อื ย ๆ การเรยี งของเลน่ ซำ้ากันเป็นชดุ ไปเร่ือย ๆ มลี กั ษณะ การเรยี งรูปหกเหลยี่ มซ้าำ กนั เป็นชดุ ไปเร่ือย ๆ มีลักษณะ เปน็ แบบรปู ซำ้า โดยมี เป็นชุดที่ซำ้า แบบรปู ซ้าำ ลักษณะนีเ้ ป็นแบบรปู ซำา้ ทเ่ี กี่ยวกับรูปรา่ ง เปน็ แบบรูปซาำ้ โดยมี เปน็ ชดุ ที่ซ้ำา ถ้าจะวางของเล่นตอ่ จะวางของเลน่ ชนดิ ใด แบบรูปซาำ้ ลักษณะนี้เปน็ แบบรปู ซาำ้ ที่เก่ยี วกับขนาด รถยนต์ ถา้ จะวางรูปหกเหลี่ยมตอ่ จะวางรูปใด รปู หกเหลี่ยมเล็ก รปู ท่หี ายไปในแบบรูปคอื รูปใด 1 รปู ทีห่ ายไปในแบบรูปคือรปู ใด ............... 1 2 ............... 2 ............... 158 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ............... แบบรปู ซ้ำาของรปู เรขาคณิตและรูปอ่นื ๆ อาจเกยี่ วกบั รปู รา่ ง ขนาด หรอื สี โดยในชดุ ทซ่ี าำ้ จะมกี ร่ี ปู กไ็ ดแ้ ตต่ อ้ งเปน็ ชดุ ทเ่ี หมอื นกนั ซาำ้ ไปเรอ่ื ย ๆ | 159สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2. ครูใหน้ ักเรยี นพิจารณาแบบรูปซำ้�ในหนังสือเรียนหน้า 158 แลว้ ใช้การถาม-ตอบ ในทำ�นองเดยี วกนั เช่น รูปหกเหลยี่ มวางเรยี งกันอย่างไร ชุดทซ่ี ำ�้ ในแบบรปู คืออะไร เปน็ แบบรูปซ้ำ�ทเ่ี กี่ยวกบั อะไร ถา้ จะวางรปู หกเหลย่ี มตอ่ จะวางรปู ใด แลว้ ใหน้ กั เรยี นชว่ ยกนั หารปู ทห่ี ายไปในแบบรปู ซ�ำ้ ในกรอบท้ายหน้า 158 3. ครูให้นกั เรยี นพิจารณาแบบรูปซ�ำ้ ในหนงั สือเรียนหนา้ 159 แลว้ ใชก้ ารถาม-ตอบ ในทำ�นองเดียวกนั เชน่ ของเล่นวางเรยี งกนั อยา่ งไร ชุดท่ซี ้ำ�ในแบบรปู คืออะไร เปน็ แบบรปู ซ�้ำ ท่เี กี่ยวกบั อะไร ถ้าจะวางของเล่นต่อ จะวางของเลน่ ชนดิ ใด แล้วให้นกั เรียนชว่ ยกันหารปู ที่หายไปในแบบรปู ซ้ำ� ในกรอบท้ายหนา้ 159 ครเู นน้ ย�ำ้ วา่ แบบรปู ซ�ำ้ ของรปู เรขาคณติ และรปู อน่ื ๆ อาจเกย่ี วกบั รปู รา่ ง ขนาด หรอื สี โดยในชดุ ทซ่ี �ำ้ จะมกี รี่ ปู ก็ได้ แตต่ อ้ งเปน็ ชุดทเี่ หมือนกนั ซ�้ำ ไปเรือ่ ย ๆ | 111สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครูรายวชิ าพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 9 | รปู เรขาคณติ ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 2 เลม่ 2 หนงั สือเรยี นรายวชิ าพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ ป.2 ............... การตรวจสอบความเขา้ ใจ บทท่ี 9 | รูปเรขาคณติ ............... 4. ตรวจสอบความเข้าใจของนักเรยี น ตรวจสอบความเข้าใจ ตามหนงั สือเรียนหน้า 160 โดยให้นักเรยี น แตล่ ะคนบอกรูปท่หี ายไปในแบบรปู บอกรปู ท่ีหายไปในแบบรูป จากนนั้ ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั ตรวจสอบ ความถกู ตอ้ งและชว่ ยกันสรปุ สิ่งทีไ่ ดเ้ รียนรู้ 1 สิ่งทีไ่ ดเ้ รียนรู้ 2 ............... • แบบรูปซ�้ำ ของรปู เรขาคณิตและรูปอื่น ๆ 3 เป็นการเรียงรูปเรขาคณิตหรือรปู อื่น ๆ ซำ้�กนั เปน็ ชดุ โดยชุดท่ีซ้ำ�ในแบบรปู สิง่ ทไ่ี ด้เรยี นรู้ อาจเกีย่ วกบั รปู ร่าง ขนาด หรือสี แบบรูปซ้ำาของรปู เรขาคณิตและรปู อนื่ ๆ เปน็ การเรยี งรปู เรขาคณติ • การหารปู ทหี่ ายไปในแบบรูปซำ�้ ของ หรือรปู อืน่ ๆ ซ้ำากันเป็นชุด โดยชดุ ท่ซี าำ้ ในแบบรปู อาจเกยี่ วกับ รปู เรขาคณิตและรูปอ่ืน ๆ จะต้องหา รปู ร่าง ขนาด หรอื สี ชุดที่ซ้ำ�ของแบบรูปก่อน จากนน้ั ใหน้ ักเรียนทำ�แบบฝึกหัด 9.5 การหารปู ทห่ี ายไปในแบบรปู ซาำ้ ของรปู เรขาคณติ และรปู อน่ื ๆ หน้า 95 - 96 จะตอ้ งหาชุดทซี่ ำ้าของแบบรปู กอ่ น แบบฝึกหัด 9.5 160 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 112 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 9 | รปู เรขาคณติ ค่มู อื ครูรายวิชาพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 เล่ม 2 รว่ มคิดรว่ มทำ� กิจกรรม ผนงั ห้องครวั แสนสวย หนงั สอื เรยี นรายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.2 บทท่ี 9 | รูปเรขาคณิต อปุ กรณ์ 1 ชุดประกอบด้วย รว่ มคิดรว่ มทาำ 1. กระดาษ A4 ตามจ�ำ นวนกลุ่ม ของนักเรียน กิจกรรม ผนังห้องครวั แสนสวย อุปกรณ์ 1 ชดุ ประกอบด้วย 2. แบบของรูปที่เปน็ รปู สามเหล่ียม รูปสเ่ี หล่ยี ม รปู ห้าเหลย่ี ม รปู หกเหลยี่ ม 1. กระดาษ A4 รูปเจ็ดเหล่ยี ม วงกลม วงรี 2. แบบของรูปท่เี ปน็ รปู สามเหล่ียม รปู ส่เี หล่ียม รูปหา้ เหลีย่ ม 3. ดินสอสี รูปหกเหลีย่ ม รปู เจ็ดเหลีย่ ม รปู แปดเหลยี่ ม วงกลม วงรี 3. ดนิ สอสี วธิ ีด�ำ เนนิ กจิ กรรม วิธจี ัดกจิ กรรม 1. ครแู บง่ กล่มุ นกั เรยี นและแจกอปุ กรณ์ใหก้ ลมุ่ ละ 1 ชุด 1. ครแู บง่ นักเรียนเปน็ กลุ่มและ 2. ใหน้ กั เรียนใชแ้ บบของรปู ออกแบบลวดลายบนกระดาษ A4 แจกอุปกรณใ์ ห้กลุ่มละ 1 ชดุ เพ่ือใช้เปน็ แบบในการปกู ระเบื้องบนผนงั ห้องครวั โดยใช้ความรู้ 2. ให้นักเรยี นใช้แบบของรูปออกแบบ เรื่องแบบรูปซาำ้ ท่เี ก่ยี วกบั สี ขนาด หรอื รปู ร่าง ลวดลายบนกระดาษ A4 เพอ่ื ใช้เป็นแบบ 3. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มนำาเสนอผลงาน ในการปูกระเบือ้ งบนผนงั หอ้ งครัว โดยใช้ความรู้ เรอ่ื งแบบรปู ซำ้�ทีเ่ กย่ี วกับสี ขนาด หรือรปู ร่าง | 161สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 3. ใหน้ กั เรยี นแต่ละกลมุ่ นำ�เสนอผลงาน จากนนั้ ให้นกั เรยี นท�ำ แบบฝกึ ท้าทายหนา้ 97 | 113สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี