(11o Μέρος) - Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου

Συλλογή απομαγνητοφωνημένων ομιλιών Άρχ.Σάββα Αγιορείτου 11ο Μέρος Σειρά pdf σε συνέχειες - 2017 Μια δωρεάν διαδυκτιακή συλλογή,απομαγνητοφωνημένων ομιλιών, του π.Σάββα Αγιορείτη,που έχουν αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα: (hristospanagia3.blogspot.gr) Κατεβάστε τις συνέχειες της σειράς,όπως και μελλοντικά pdf με νέες απομαγνητοφωνημένες ομιλίες που θα αναρτούνται ανα διαστήματα,στην ανωτέρω ηλεκτρονική διεύθηνση,στην επίσημη ιστοσελίδα,στην στήλη του blog (πάνω-δεξιά).1

Για περισσότερες ψυχοφελείς ομιλίες για πλήθος θέματων,καθώς και για μελέτη πλήθους κειμένων Λόγων και Διδαχών Αγίων Πατέρων,επισκεφτείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες.Καθημερινή Ενημέρωση & Αναρτήσεις. (Επίσημες Ιστοσελίδες) [Στο τέλος της ιστοσελίδας κάτω κάτω πατήστε Παλαιότερες Αναρτήσεις] hristospanagia3.blogspot.gr www.hristospanagia.gr agiapsychanalysi.blogspot.gr Η παρούσα συλλογή απομαγνητοφωνημένων ομιλιών,αποτελεί ένα πάρα πολύ μικρό μέρος,απο το σύνολο ομιλιών του π.Σάββα.Ακούστε τις ομιλίες της παρούσας συλλογής καθώς και τις συνεχειές τους (ανα θεματική κατηγορία) καθώς και πλήθος άλλων ομιλιών πάνω σε ποικίλα πνευματικά θέματα,στις παρακάτω ιστοσελίδες με καθημερινή & εβδομαδιαία ενημέρωση: (Συλλογή ομιλιών - Youtube) [Στο τέλος της ιστοσελίδας κάτω κάτω πατήστε Φόρτωση Περισσοτέρων] https://www.youtube.com/channel/UCEtOr176QWbyqK_H3ZZoJJw/videos (Playlists Ομιλιών ανα θεματική Κατηγορία - Youtube) [Στο τέλος της ιστοσελίδας κάτω κάτω πατήστε Φόρτωση Περισσοτέρων] https://www.youtube.com/channel/UCEtOr176QWbyqK_H3ZZoJJw/playlists (Θεματικές Ενότητες Blog – Ετικέτες ανα κατηγορία) http://hristospanagia3.blogspot.gr/p/blog-page_25.html Γιά ενημέρωση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για τις καθημερινές λίστες θεμάτων που αναρτούνται καθημερινά στην ιστοσελίδα - στείλτε τό e-mail σας στό:[email protected]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 11ο Μέρος (Α Μέρος) (Ψυχοφελείς ομιλίες πάνω σε ποικίλα πνευματικά θέματα)1)Ὑποταγμένοι στό κοσμικό πνεῦμα; [Σελ 4 εώς 17]2)Ἡ ζωή στήν Ἐκκλησία εἶναι ζωή στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ [Σελ 18 εώς 34]3)Ἡ ἀποδοχή τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀληθινή ταπείνωση [Σελ 35 εώς 52]4)Αὐτομεμψία [Σελ 53 εώς 70]5)Τρόποι μετανοίας [Σελ 71 εώς 83]6)Δοκιμασίες καί Πνευματικός Ἀγώνας [Σελ 84 εώς 98]7)Λάθη στήν ἐξομολόγηση καί ποιά ἡ σωστή προετοιμασία [Σελ 99 εώς 117]8)Τά πάθη καί ἡ ἀντιμετώπισή τους [Σελ 118 εώς 135] (Β Μέρος) (Ιστορικά,Θεολογικά & Αντιαιρετικά Θέματα)1)Γιατί ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ Ἀλήθεια [Σελ 136 εώς 157]8)Οἰκουμενισμός καί νέα ἐποχή [Σελ 158 εώς 173]9)''Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος'' Κρήτης (Σύντομη Ἀποτίμηση) [Σελ 174 εώς 191]10)Εἶναι καιρός νά δώσουμε Μαρτυρία (Απόσπασμα απο Ομιλία) [Σελ 192 εώς 193]3

Ὑποταγμένοι στό κοσμικό πνεῦμα;Τό θέμα μας, ὅπως γνωρίζετε, εἶναι μία πρόταση ἐρωτηματική «Ὑποταγμένοι στόκοσμικό πνεῦμα;». Εἶναι ἔτσι μία προσπάθεια νά ἀναρωτηθοῦμε καί νά δοῦμε ἄνεἴμαστε ἤ ὄχι. Θά ἀρχίσω μ’ ἕνα περιστατικό, ἐπειδή τά περιστατικά λένε πολλά καίεἶναι καί εὐχάριστα. Εἶναι ἀπόσπασμα ἀπό τήν ἐπιστολή μιᾶς γυναῖκας, ἡ ὁποίατώρα ζεῖ ἐν μετανοία. «Πρίν χρόνια ὁ Θεός θέλησε νά χάσω καί τούς δυό μου γονεῖςἀπό καρκίνο. Ἔζησα λοιπόν πολύ τό ἀντικαρκινικό νοσοκομεῖο Ἅγιος Σάββας στήνἈθήνα. Ἐκεῖ ὁ θάνατος μπαινοβγαίνει στούς θαλάμους καί θερίζει τόν κόσμο. Εἶδαπολλά τότε. Θυμᾶμαι πρίν ἑπτά χρόνια, ὅταν νοσηλευόταν ἐκεῖ ἡ μητέρα μου, κατάτό πρῶτο διάστημα βρισκόταν σ’ ἕνα δωμάτιο μέ τέσσερα κρεβάτια στήν παλαιάπτέρυγα. Δίπλα τῆς ἔφεραν μία γυναίκα 45 ἐτῶν περίπου, ἡ ὁποία ἦταν κίτρινη σάντό κερί καί σκελετωμένη, πραγματικό πτῶμα.Ἔπασχε ἀπό καρκίνο στό ἥπαρ καί ἴσως καί ἀλλοῦ καί φαινόταν ὅτι ἦταν στάτελευταῖα της. Κοιμόταν σχεδόν συνέχεια καί λίγο εἶχε τίς αἰσθήσεις της. Μιά ἡμέρα,πού ἦρθε ἡ κόρη της νά τή δεῖ, μοῦ ἔκανε τεράστια ἐντύπωση, ὅτι ἔβγαλε ἀπό τήντσάντα της βερνίκι νυχιῶν καί ἄρχισε νά τῆς βάφει τά νύχια…». Ἐνῶ ἦτανἑτοιμοθάνατη! «Δέν θά τήν ξεχάσω αὐτή τήν σκηνή. Παρόλο πού τότε ἤμουν χαμένημέσα στήν ἁμαρτία καί τά προβλήματα. Λυπήθηκα πολύ γιά αὐτή τή δύστυχηγυναῖκα πού κανείς δέ νοιαζόταν γιά τήν ψυχή της καί τῆς φέρονταν σάν νά ἦταν νάζήσει χίλια χρόνια. Ἔφεραν θυμᾶμαι – σημειῶστε – καί τούρτα γενεθλίων… καίλίγες μέρες μετά πέθανε!Ἄν ὅλοι καί ὅλες ἐμεῖς βλέπαμε πῶς καταντάει ὁ ἄνθρωπος», γράφει αὐτή ἡ γυναίκα,«ἀπό τήν ἀσθένεια, νέοι ἄνθρωποι νά γερνοῦν σέ λίγες μέρες καί νάπαραμορφώνονται ἀπό τόν καρκίνο, θά εὐχαριστούσαμε θερμά τόν Θεό πού μᾶς ἔχειπλάσει ἔτσι ὑγιεῖς καί ὄμορφους μέ τήν ὀμορφιά τοῦ κατ’ εἰκόνα κάλλους, ὅπως κιἄν εἶναι αὐτό δοσμένο στόν κάθε ἄνθρωπο. Κάποια ἡμέρα ἦρθε στόν νοῦ μου ἡ ἑξῆςεἰκόνα: νά ἔχω βαμμένα νύχια καί νά ἔρθει τό ἐπίγειο τέλος μου καί αὐτοί πού θά μέἑτοιμάζουν γιά τήν ταφή μου, νά λένε «τήν κακομοίρα, κοίτα, μέ τά νύχια τηςἀσχολιόταν»! Ἀπό τότε δέν διανοήθηκα νά τά ξαναβάψω».Τό κοσμικό φρόνημα, θά λέγαμε, σέ ὅλο του τό μεγαλεῖο, μέχρι τήν τελευταῖα ὥρατῆς ἐπίγειας ζωῆς. Ἀλλά καί μετά… Δέν ξέρω ἄν τό γνωρίζετε, ὑπάρχει περιποιήσητοῦ προσώπου λειψάνου καί μακιγιάζ! γιά νά ἔχεις ὡραῖο λείψανο… Ὑπάρχει καίπροσπάθεια γιά ὑστεροφημία μέ χίλιους δυό τρόπους.. νά ἀφήσεις καλή φήμηδηλαδή, καλό ὄνομα στούς ἀνθρώπους. Ὅλα αὐτά γιατί; Μήπως εἴμαστεὑποταγμένοι στό κοσμικό πνεῦμα; Τί ἄραγε εἶναι ὁ κόσμος; Ποιά εἶναι τά στοιχεῖαπού στοιχειοθετοῦν, ἤ πού συνθέτουν, τόν κόσμο;4

Λέει ἡ Ἁγία Γραφή «μή ἀγαπᾶτε τόν κόσμον». Ξεκάθαρα. Ἐντολή. «Μηδέ τά ἐν τῷκόσμῳ». Οὔτε τόν κόσμο, οὔτε αὐτά πού ἀνήκουν στόν κόσμο. «Ἐάν τις ἀγαπᾷ τόνκόσμον, οὐκ ἔστιν ἡ ἀγάπη τοῦ πατρός ἐν αὐτῷ» (Α΄ Ίω. 2,15). Αὐτό θέλει μίαἑρμηνεία τώρα, γιατί παρερμηνεύεται.Ἐάν,λέει, κάποιος ἀγαπάει τόν κόσμο, ἡ ἀγάπητοῦ Πατρός δέν εἶναι σ’ αὐτόν.Καί μερικοί νομίζουν ὅτι λέει, ὅτι ὁ Θεός ὡς Πατέραςδηλαδή, δέν ἀγαπάει τόν ἄνθρωπο,ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀγαπάει τόν κόσμο. Ὁ Θεόςεἶναι ἀγάπη. Δέν μπορεῖ νά ἀρνηθεῖ τόν ἑαυτό Του. Μερικοί ἄλλοι νομίζουν ὅτιἐννοεῖ ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν ἔχει μέσα του τήν ἀγάπη στόν Θεό-Πατέρα. Ἀλλά ἡ πιόσωστή ἑρμηνεία εἶναι νά ποῦμε ὅτι αὐτή ἡ γενική «ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρός» δέν εἶναιοὔτε ὑποκειμενική, οὔτε ἀντικειμενική, εἶναι γενική τῆς ἰδιότητας.Δηλαδή τί θέλει νά πεῖ ἡ φράση «ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρός δέν εἶναι σ’ αὐτόν πούἀγαπάει τόν κόσμο»; Ἐννοεῖ (ὅτι ἡ ἀγάπη πού ἔχει αὐτός ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι ἡἀγάπη ἡ ὁποία ἐπιδοκιμάζει ὁ Θεός-Πατέρας καί θέλει νά ὑπάρχει στόν ἄνθρωπο,στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, δέν εἶναι ‘ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρός’) ἡ ἀγάπη, ἡ ὁποίαἐπιδοκιμάζει ὁ Θεός-Πατέρας καί θέλει νά ὑπάρχει στόν ἄνθρωπο, ἐν αὐτῷ, στήνκαρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτή ἡ ἀγάπη πού ἔχει αὐτός ὁ ἄνθρωπος λοιπόν δέν εἶναιαὐτή ἡ ἀγάπη πού θέλει ὁ Θεός-Πατέρας. Δέν εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρός. Γι’ αὐτόλέει, ἄν κάποιος ἀγαπάει τόν κόσμο, ἔχει μιά ἀγάπη ἀλλά δέν εἶναι ἡ ἀγάπη πούἀρέσει στόν Θεό. Ἔχει μιά ἐνέργεια ἀγάπης.Λέει κάτι πολύ ὡραῖο ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος: «πρίν δεχτεῖς ἐνέργεια ἀγάπης στήνκαρδιά σου, θά πρέπει νά περάσεις ἀπό τόν ἁγνιστικό φόβο», ἀπό τόν φόβο πούἐξαγνίζει τήν καρδιά. Μιά ἀγάπη πού δέν ἔχει περάσει πρῶτα ἀπό τήν κάθαρση τῆςψυχῆς, ἕνας ἄνθρωπος πού ἀγαπάει χωρίς νά ἔχει περάσει ἀπό τήν κάθαρση, δέν ἔχεικαθαριστεῖ ἀπό τά πάθη του, ἡ ἀγάπη του δέν θά εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρός, ἡ ἀγάπηπού ἀρέσει στόν Θεό. Θά εἶναι μιά ἀγάπη ἄρρωστη, ἐμπαθής, ἀνθρώπινη, ἀγάπη πούἐπιδιώκει τήν ἀνταπόδοση, ἀγάπη ἰδιοτελής.Ὁ Ἀπόστολος πάλι πού μᾶς τά (γράφει) λέει αὐτά, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος,θέλει νά μᾶς πεῖ τό ἑξῆς: «ἐάν κάποιος ἀγαπάει ἤ ἐπιθυμεῖ τόν κόσμο, ἀπό αὐτόἀποδεικνύεται ὅτι δέν ὑπάρχει μέσα του, στήν καρδιά του, ἐκείνη ἡ ἀγάπη τήν ὁποίαἐγκρίνει ὁ Θεός. Γιατί «κάθε ἀγάπη ἤ ἐπιθυμία ἐν τῷ κόσμῳ, ἡ ἀγάπη ἤ ἡ ἐπιθυμίατῆς σαρκός», ὅπως θά πεῖ στή συνέχεια, «ἡ ἀγάπη καί ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καίἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου, οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ πατρός, ἀλλ᾿ ἐκ τοῦ κόσμου ἐστί» (Α΄ Ίω.2,16). Ὅποιος ἀγαπάει ἤ ἐπιθυμεῖ τά τοῦ κόσμου, δέν ἔχει ἐντός του τό εἶδος τῆςἀγάπης πού θέλει ὁ Θεός. Αὐτός πού ἀγαπάει τόν κόσμο, ἔχει κι αὐτός ἀγάπη ἀλλάκατά τό θέλημα τοῦ κόσμου, κοσμική ἀγάπη.Τά τρία μέρη αὐτά τῆς φράσης, πού ἔχει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης καί λέει τί εἶναι τάστοιχεῖα τοῦ κόσμου, λέει «πᾶν τό ἐν τῷ κόσμῳ, ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκός καί ἡἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καί ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου». Αὐτά εἶναι τά τρία στοιχεῖα πούσυνθέτουν τήν ἔννοια «κόσμος». Κόσμος ἐμεῖς ξέρουμε εἶναι τό στολίδι, εἶναι κάτι5

ὡραῖο. Ἀλλά κόσμος γιά τήν Ἁγία Γραφή εἶναι ἀκριβῶς αὐτά τά τρία πράγματα:ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκός καί ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καί ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου.Ὅταν λέει ἀλαζονεία τοῦ βίου πάλι κι αὐτό ἔχει μέσα τήν ἔννοια τῆς ἐπιθυμίας. Εἶναιἡ ἀλαζονική ἐπιθυμία.Ἑπομένως, γιά νά συνοψίσουμε, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης θέλει νά πεῖ ὅτι τά στοιχεῖα τοῦκόσμου εἶναι τά ἑξῆς: ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκός, πού δέν εἶναι ἄλλο παρά ἡ φιληδονία,ἡ γαστριμαργία, ἡ λαγνεία. Τό δεύτερο στοιχεῖο εἶναι ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν, ὁἄπληστος ὀφθαλμός, εἶναι ἡ πλεονεξία δηλαδή, τό ἀχόρταγο μάτι, εἶναι ἡ φιλαργυρίακαί τό τρίτο στοιχεῖο (εἶναι) ἡ ἀλαζονική ἐπιθυμία (δηλαδή) πού εἶναι ἡ φιλοδοξία, ἡἐπιθυμία γιά τήν ἐπίδειξη, γιά τή μάταιη δόξα τοῦ κόσμου, γιά τήν ὑπερηφάνεια, ἡἐπιδίωξη τῆς μάταιης δόξας.Οἱ τρεῖς αὐτές ἐπιθυμίες: φιληδονία, φιλαργυρία ἤ πλεονεξία καί φιλοδοξία ἤματαιοδοξία ἤ ἀνθρωπαρέσκεια, καλύπτουν ὅλο τό φάσμα τῶν ἐπιθυμιῶν τοῦκόσμου καί συνιστοῦν τήν λατρεία τῆς κοσμικῆς τριάδας: σάρκα, ὕλη, δόξα. Αὐτάεἶναι τά τρία στοιχεῖα τοῦ κόσμου, λατρεία τῆς σάρκας, τῆς ὕλης καί τῆς μάταιηςδόξας τοῦ κόσμου. Ὁπότε τό χωρίο αὐτό θέλει νά μᾶς πεῖ μέ ἁπλά λόγια: μήνἀγαπᾶτε τόν κόσμο, μήτε τά πράγματα τοῦ κόσμου. Ἐάν κανείς ἀγαπάει τόν κόσμοἐντός του δέν ὑπάρχει ἡ ἀγάπη πού θέλει ὁ Πατήρ, ὁ Θεός-Πατέρας. Γιατί, καθετί τόὁποῖο ὑπάρχει στόν κόσμο ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκός καί ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν, ἡἀπληστία δηλαδή καί ἡ φιληδονία καί ἡ ἀλαζονική ἐπιθυμία δέν εἶναι ἐκ τοῦ Πατρόςἀλλά εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου.Εἴπαμε λοιπόν ποιά εἶναι τά στοιχεῖα τοῦ κόσμου, πρέπει νά ποῦμε ἀκόμα καί τόἄλλο χωρίο πού μᾶς λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὅτι «ὁ κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται»(Α΄ Ίω. 5,19). Ὄλος ὁ κόσμος δηλαδή ἀνήκει στόν πονηρό. Μέ ποιά ἔννοια; Ὄχι ὅτιὁ πονηρός εἶναι κοσμοκράτορας, ὅπως μᾶς τό ἑρμηνεύει καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος, ἀλλάἐμεῖς δυστυχῶς δίνουμε δικαιώματα στόν διάβολο, τοῦ παραχωροῦμε τήν ἐλευθερίαμας καί ἔτσι ὁ διάβολος φαίνεται νά κυβερνάει τόν κόσμο καί κατά κάποιο τρόπο νάἐξουσιάζει, γιατί ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι τοῦ παραχωροῦμε δικαιώματα ἁμαρτάνοντας.Χρησιμοποιοῦμε τόν κόσμο, ὄχι ὡς ἄνθρωποι πού μετανοοῦμε, καθαριζόμαστε,φωτιζόμαστε καί θεωνόμαστε, ἀλλά σάν ὄντα πού ὑποτασσόμαστε σ’ αὐτόν. Καίἀντί νά εὐχαριστοῦμε τόν Θεό γιά τά δῶρα Του καί νά Τοῦ τά ἀντιπροσφέρουμε στήΘεία Λειτουργία, τά καρπωνόμαστε ἐγωιστικά, φίλαυτα καί τά χρησιμοποιοῦμε κατάτίς ὑποδείξεις τοῦ πονηροῦ, γιά νά ἱκανοποιήσουμε αὐτές τίς τρεῖς μεγάλες ἄρρωστεςἀγάπες: φιληδονία, φιλαργυρία, φιλοδοξία, τά 3φ τοῦ κόσμου.Μᾶς λέει ἡ Ἁγία Γραφή «δέν γνωρίζετε ὅτι ἡ φιλία τοῦ κόσμου εἶναι ἔχθρα τοῦ Θεοῦκαί ὅποιος βουληθεῖ -θελήσει δηλαδή- νά εἶναι φίλος τοῦ κόσμου καθίσταται ἐχθρόςτοῦ Θεοῦ; Ἤ νομίζετε ὅτι χωρίς λόγο ἡ Γραφή λέει μέ πάρα πολύ μεγάλο πόθο, μᾶςἐπιθυμεῖ ζηλότυπα τό Ἅγιο Πνεῦμα τό Ὁποῖο κατοίκησε μέσα μας;» (Ἰακ. 4,4-5). ὉΘεός μας εἶναι Θεός ζηλωτής. Καί αὐτή ἡ λέξη ζηλωτής, δηλαδή ζηλότυπος, εἶναι6

μία λέξη πού χρησιμοποιοῦν καί στά ζευγάρια. Μιλᾶμε γιά ζηλοτυπία ἀνάμεσα στάδύο μέλη τοῦ ζευγαριοῦ (στούς συζύγους). Καί ὁ Θεός λέει εἶναι ζηλωτής, δηλαδήμᾶς ἀγαπάει καί μᾶς θέλει ἐξ ὁλοκλήρου δικούς Του. Καί ὅταν κανείς φεύγει ἀπό τόνΘεό, οὐσιαστικά κάνει μία ἀπιστία, μία μοιχεία. Εἶναι μία μοιχεία ἀπέναντι στόνΝυμφίο τῶν ψυχῶν μας, τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (ἐπίσης) πάλι τί μᾶς λέει; Νά μή συσχηματιζόμαστε. «Μήσυσχηματίζεσθε τῷ αἰῶνι τούτῳ», λέει, «ἀλλά μεταμορφοῦσθε τῇ ἀνακαινώσει τοῦνοός ὑμῶν», ἀλλά νά μεταμορφώνεστε καί νά ἀνακαινίζεστε μέ τήν ἀνακαίνιση τοῦνοῦ σας «εἰς τό δοκιμάζειν τί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καίτέλειον» (Ρωμ. 12,2). Δέν πρέπει νά συσχηματιζόμαστε, δηλαδή νά παίρνουμε τόσχῆμα τοῦ κόσμου. Βλέπετε τί λέει; Σχῆμα. Δήλαδή εἶναι κάτι τό ὁποῖο ἀλλάζει ὁκόσμος. Συνεχῶς ἀλλάζει, συνεχῶς μεταβάλλεται. Ἐπειδή ἐμεῖς ζοῦμε τήν κάθεστιγμή, δέν τό βλέπουμε, γιατί οἱ ἀλλαγές δέν γίνονται στιγμή-στιγμή, ἀλλά (ἄν καί)στήν ἐποχή μας γίνονται ἀρκετά γρήγορα. Καί βλέπει κανείς μεγάλες ἀλλαγές σέβάθος χρόνου. Ὁ χριστιανός δέν πρέπει δηλαδή νά παίρνει τό σχῆμα τοῦ κόσμου,δηλαδή νά μήν ταυτίζεται μέ τόν κόσμο. Ὀφείλουμε νά ξεχωρίζουμε, νά μήνὑποτασσόμαστε στόν κόσμο. Γι’ αὐτό λέει (κάπου ἀλλοῦ) πάλι ὁ Ἀπόστολος«ἐξέλθατε ἐκ μέσου αὐτῶν καί ἀφορίσθητε» (Β΄Κορ. 6,17), βγεῖτε ἔξω ἀπό αὐτούς,οἱ ὁποῖοι ζοῦνε κοσμικά, ὑποταγμένοι στίς τρεῖς αὐτές ἄρρωστες ἀγάπες καίἀφορίσθητε, ξεχωριστεῖτε τελείως.Καί σχολιάζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος «Ἄς δεχθοῦμε τήν συμβουλή τοῦ δασκάλου τῆςοἰκουμένης καί ἄς σκεφθοῦμε ποιοί θέλει νά εἶναι οἱ χριστιανοί» ὁ ἀπόστολος, πούεἶναι τό στόμα τοῦ Χριστοῦ. Δηλαδή ὁ Χριστός ποιοί θέλει νά εἶναι οἱ χριστιανοί;Πῶς θέλει νά εἶναι; «Θέλει νά εἶναι ξένοι πρός τήν παροῦσα ζωή. Ὄχι γιά νάκατοικήσουν κάπου ἔξω καί μακριά ἀπ’ αὐτό τόν κόσμο, ἀλλά ἐνῶ θά ζοῦν μέσα σ’αὐτόν τόν κόσμο καί θά τόν συναναστρέφονται, δέν θά ζοῦν ὅπως ζεῖ ὁ κόσμος. Γι’αὐτό καί θά λάμπουν σάν τά ἀστέρια καί θά δείχνουν στούς ἀπίστους μέ τά ἔργα τουςὅτι μετατόπισαν τόν ἑαυτό τους σέ ἄλλη πολιτεία», σέ ἄλλον τρόπο ζωῆς «καί ὅτιδέν ἔχουν τίποτε τό κοινό πρός τή γῆ καί τά ἐγκόσμια πράγματα». Δυστυχῶς, πολλοί«χριστιανοί» προσπαθοῦν νά συμβιβάσουν τόν κόσμο μέ τόν Χριστό, πράγμα πούδέν γίνεται. Ἔλεγε καί ὀ Ἅγιος Πορφύριος: αὐτό εἶναι τό πιό δύσκολο πράγμα.Ἤθελε νά πεῖ ἀκατόρθωτο, δέν γίνεται. Γιατί, ἄν θέλεις νά εἶσαι φίλος τοῦ κόσμου,τό λέει ξεκάθαρα ἡ Ἁγία Γραφή, γίνεσαι ἐχθρός τοῦ Θεοῦ.Δέν θά θυσιάσουμε, λοιπόν, οἱ χριστιανοί, γιά μιά ταπεινή εὐαρέσκεια ἐκείνων πούπαρανομοῦν, καμιά ἀπ’ τίς ἀρχές καί πεποιθήσεις μας. Γράφει πάλι ὁ ἱερόςΧρυσόστομος «ὁ ὄχλος εἶναι δυστυχῶς κύριός μας καί φοβερός τύραννος». Τό τίκάνουν οἱ πολλοί. Ὁ ὄχλος… καταδυναστεύει τήν ἐλευθερία μας, ἄν τό προσέξετε!Ντρεπόμαστε τούς πολλούς καί λέμε τί θά πεῖ ὀ κόσμος. Μᾶς τρώει αὐτό τό πράγμα.«Ὁ πολύς ὄχλος, ὁ ἄτακτος καί τιποτένιος δέν ἔχει ἀνάγκη νά δώσει διαταγές, ἀλλάἀρκεῖ μόνο νά μᾶς δείξει τίς προτιμήσεις του κι ἀμέσως ὑπακοῦμε σέ ὅλα». Βλέπε7

μόδα! Εἶναι ἡ μόδα νά ντυνόμαστε ἔτσι, ντύνονται ὅλοι (τό ἴδιο) ἔτσι, σάν καρμπόν.Γιατί; Μιλᾶμε ὅλοι σχεδόν μέ τόν ἴδιο τρόπο. Σήμερα ὅλοι σχεδόν βρίζουν. Ἄν ἕναπαιδί δέν βρίζει, θά τοῦ ποῦν στό σχολεῖο: γιατί διαφέρεις ἀπό μᾶς; Ὅλοικαταπατοῦν τόν νόμο τοῦ Θεοῦ πού λέει ὅτι δέν πρέπει οἱ γυναῖκες νά φοροῦνἀνδρικά ροῦχα καί οἱ ἄνδρες γυναικεῖα. Ἄν κάποια κοπέλα φοράει τά ροῦχα τάκανονικά, τήν κοροϊδεύουν στό σχολεῖο. Εἶναι ὁ ὄχλος. Ἡ δύναμη τοῦ ὄχλου. Κι ἐδῶἔγκειται ἡ δική μας συνέπεια. Ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος: σήμερα δέν καλούμαστενά δώσουμε τή ζωή μας, νά μαρτυρήσουμε, ἀλλά καλούμαστε νά δώσουμε μαρτυρίαμέ τή ζωή μας. Νά μαρτυρήσουμε γιά τόν Χριστό ζῶντας σύμφωνα μέ τίς ἐντολέςτοῦ Χριστοῦ.«Καί πῶς, λένε, μπορεῖ νά ἀποφύγει κανείς αὐτούς τούς δυνάστες;», λέει ὁ ἱερόςΧρυσόστομος. Τόν κόσμο δηλαδή, τόν ὄχλο. Πῶς θά ἀποφύγουμε τό τί κάνουν οἱπολλοί; Αὐτήν τήν καταδυνάστευση; «Ἄν ἀποκτήσει ὁ ἄνθρωπος φρόνημα ἀνώτεροἀπ’ αὐτούς». Αὐτοί πιστεύουν αὐτό. Ἐσύ νά ἔχεις φρόνημα ἀνώτερο. Ποιό εἶναι τόἀνώτερο φρόνημα; «Τά ἄνω φρονοῦμε» (πρβλ. Κολ. 3,2), αὐτά πού φρονεῖ ὁ Θεός,αὐτά πού διδάσκει ὁ Θεός. Ὄχι αὐτά πού διδάσκει ὁ κόσμος. «Ἄν ἐξετάσειπροσεκτικά τή φύση τῶν πραγμάτων». Τί ἀξία ἔχει νά σοῦ πεῖ μπράβο ὁ κόσμος;Καμιά ἀξία. Καί ἐκεῖ πού θά σοῦ ποῦν «μπράβο καί τί καλός/καλή πού εἶσαι», αὐτοίοἱ ἴδιοι μόλις στρίψεις στή γωνία θά σέ χλευάσουν. Αὐτή εἶναι ἡ ματαιότητα τῆςδόξας τοῦ κόσμου. «Ἄν, πρίν ἀπ’ ὅλα, ἀσκήσει τόν ἑαυτό του ὅτι προκειμένου γιάθέματα πού εἶναι πραγματικά αἰσχρά, νά μή φοβᾶται τούς ἀνθρώπους, ἀλλά τόἀκοίμητο μάτι τοῦ Θεοῦ. Καί προκειμένου γιά ἀγαθά θέματα νά ἐπιδιώκει καί πάλιτά στεφάνια πού δίνει Ἐκεῖνος». Γιατί, ὁ κόσμος δέν στεφανώνει τό ἀγαθό, μόνο τόκακό στεφανώνει.Οἱ πρῶτοι χριστιανοί ἦσαν ἀνυπάκουοι στόν κόσμο. Ἀνυπότακτοι. «Μπροστά στόβῆμα τῶν αἱμοχαρῶν δικαστῶν καί μπροστά στά ὀργισμένα ἐχθρικά πλήθη δέδίσταζαν νά ὁμολογοῦν θαρραλέα τήν πίστη τους στόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό.Ρωτοῦσαν τόν χριστιανό: – Πῶς ὀνομάζεσαι; – Χριστιανός, ἀπαντοῦσε. – Ποιό εἶναιτό ἐπάγγελμά σου; – Χριστιανός. – Ἡ πατρίδα σου; – Χριστιανός. Πάντα ἡ ἴδιαμεγαλειώδης καί ἀνδρεία ἀπάντηση, πού συχνά ἔφερνε σέ δύσκολη θέση τούςδιῶκτες, κάποτε τούς προβλημάτιζε καί ὄχι σπάνια τούς ὁδηγοῦσε στόν Χριστό».Βλέπετε; Ὁ Χριστός καί ἡ ἰδιότητα τοῦ χριστιανοῦ καταλάμβανε τά πάντα καί τόἐπάγγελμα καί τήν πατρίδα καί τήν ἰδιότητα καί τήν ταυτότητα!Ὁ Χριστός καλύπτει τά πάντα. Ὁ Χριστός εἶναι ἀπόλυτος καί μᾶς θέλει ὁλόκληρουςκαί ἐμεῖς πρέπει νά Τόν πάρουμε σέ ὁλόκληρη τήν ζωή μας. Δέν ὑπάρχουν στιγμέςχωρίς Χριστό, οὔτε πράγματα πού κάνουμε χωρίς Χριστό. Πάντα εἶναι ὁ Χριστόςμαζί μας καί πάντα εἴμαστε μαζί μέ τόν Χριστό. Αὐτό πού προσπαθοῦν σήμερα οἱἄνθρωποι νά ζήσουν κάποιες στιγμές μέ τόν Χριστό καί κάποιες ἄλλες κάπως πιόχαλαρά εἶναι μιά σχιζοφρένεια. Παντοῦ εἶσαι μέ τόν Χριστό καί παντοῦ ὁ Χριστόςεἶναι μαζί σου.8

Ὅταν θά πάω στήν Ἐκκλησία, θά ντυθῶ κάπως… ὅταν θά πάω κάπου ἀλλοῦ, κάπουἔξω μπορῶ νά ντυθῶ πιό ἀπρόσεκτα θά λέγαμε, πιό προκλητικά. Ὄχι. Γιατί; Παντοῦδέν εἶναι ὁ Χριστός; Ἡ Θεία Λειτουργία δέν σταματάει μέ τό Δι’ εὐχῶν. Ἡ ΘείαΛειτουργία συνεχίζει ὅλη τήν ἡμέρα καί σ’ ὅλη μας τή ζωή.Ὅποιος ὑποτάσσεται στόν κόσμο, οὐσιαστικά ἀρνεῖται τήν πίστη του καί γίνεταιἀνάξιος ἐμπιστοσύνης καί ἀπέναντι στούς ἄλλους ἀνθρώπους.Θά σᾶς πῶ ἕνα περιστατικό. Κάποτε ὁ εἰδωλολάτρης αὐτοκράτορας Κωνστάντιος ὁΧλωρός, ὁ πατέρας τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Κωνσταντίνου, θέλοντας νά δοκιμάσειτούς χριστιανούς ἀξιωματικούς τῆς ἀκολουθίας του -προσέξτε εἰδωλολάτρης ἦταν-τούς ἀνακοίνωσε ὅτι θά κρατήσει κοντά του μόνο αὐτούς πού θά ἀρνηθοῦν ἀμέσωςτήν χριστιανική τους πίστη. Ὅλους τούς ἄλλους θά τούς διώξει. Θά ἔχαναν τήν θέσητους, τό ἐπάγγελμά τους, τόν μισθό τους, τό ἀξίωμά τους. Μερικοί τότε κάνοντας ἕναβῆμα μπροστά δήλωσαν ὅτι εἶναι ἕτοιμοι νά ἀρνηθοῦν. Καί τότε ὁ Κωνστάντιος –τόὑπογραμμίζω εἰδωλολάτρης- ρίχνοντάς τους μιά περιφρονητική ματιά τούς ἔδιωξε ὡςἀνάξιους τῆς ἐμπιστοσύνης του. Γιατί; Πολύ ἁπλά. Ἄν ἀρνεῖστε τόσο εὔκολα τήνπίστη σας, δέν θά ἀρνηθεῖτε ἐμένα; Εἶστε ἀναξιόπιστοι. Τό ἴδιο ὑποτιμητικό βλέμμα,εἴτε ἔκδηλο, εἴτε ὑποκριτικά καλυμμένο, εἶναι ἡ ἀμοιβή τῶν δειλῶν καί μικρόψυχωνπού εἶναι ἕτοιμοι σέ ἕνα εἰρωνικό μειδίαμα νά προδώσουν τίς ἀρχές τους. Οἱἄνθρωποι τούς περιφρονοῦν, ἐνῶ ἀντίθετα σέβονται ἐκείνους πού τίποτα δέν εἶναιἱκανό νά τούς ἀπομακρύνει ἀπό τόν χριστιανικό τρόπο ζωῆς, πού οἱ ἴδιοι ἔχουνἐπιλέξει. Καί ὄχι μόνο τούς σέβονται, ἀλλά κάποτε εἶναι ἕτοιμοι καί νά τούςμιμηθοῦν. Ἔτσι γίνεται ἡ ἱεραποστολή.Ἕνα γεγονός πάνω σ’ αὐτό. Σέ κάποιο πολυτελές ξενοδοχεῖο παρατέθηκε ἐπίσημογεῦμα. Ἦταν περίοδος νηστείας. Ὅλοι ἔτρωγαν ἀρτύσιμα φαγητά. Κάποιος ὅμωςπαράγγειλε νηστίσιμο, μέ συνέπεια νά εἰσπράξει πολλά εἰρωνικά χαμόγελα καίσχόλια προσβλητικά «τοῦ κατηχητικοῦ» κ.λ.π. Τό ἤρεμο, ὡστόσο, καί γεμάτοαὐτοπεποίθηση φέρσιμο τοῦ νηστευτή καί οἱ σοβαρές καί ἔξυπνες ἀπαντήσεις τουπολύ γρήγορα ἀνάγκασαν τούς ἐπιπόλαιους συνδαιτυμόνες νά σωπάσουν. Ἕναςμάλιστα σηκώθηκε ἀπό τήν θέση του καί ἐκφράζοντας τόν θαυμασμό του γιά τήνσταθερότητα πού εἶχε στίς ἀρχές του ὁ πρῶτος, πρόσθεσε «δέν ἐπιθυμῶ ἐσεῖς μόνονά ἔχετε νηστίσιμο φαγητό, εἶμαι κι ἐγώ ὀρθόδοξος χριστιανός καί ἀπό σήμερα θάἀκολουθήσω τό παράδειγμά σας» καί ἔδωσε ἀμέσως ἐντολή νά τοῦ σερβίρουννηστίσιμο φαγητό.Δέν πρέπει νά ὑποτασσόμαστε στόν κόσμο, στούς πολλούς, ἀλλά στόν Ἕναν, στήνἈλήθεια, στόν Χριστό. Αὐτό τό πράγμα τό ἔλεγαν καί οἱ πρό Χριστοῦ Ἕλληνες. ὉΠλάτων ὁ φιλόσοφος, τόν 5ο αἰῶνα π.Χ. ἐπισημαίνει αὐτόν τόν κίνδυνο στήν ἠθικήζωή τοῦ νά μή θέλουμε νά ξεχωρίσουμε καί νά συμβιβαζόμαστε μέ τό τί κάνουν οἱπολλοί. Ὑπάρχει ἕνας διάλογος πού λέγεται «Κρίτων» καί σ’ αὐτόν τόν διάλογο ὁΠλάτωνας προσωποποιεῖ αὐτή τήν μικρόψυχη ἔννοια – : μή τυχόν ἔρθουμε σέ9

ἀντίθεση μέ τήν γνώμη τῶν πολλῶν, μήν φανοῦμε (διαφορετικοί). Προσωποποιεῖαὐτή (τήν ἔννοια) τήν ἔγνοια, τήν ἀγωνία πού ἔχουν πολλοί ἄνθρωποι, πολλοίχριστιανοί, στή μορφή τοῦ μαθητή τοῦ Σωκράτη, Κρίτωνα. Καί τί τοῦ ἀπαντάει ὁΣωκράτης τοῦ Κρίτωνα; «Οὐ πάνυ ἡμῖν οὕτω φροντιστέον τί ἐροῦσιν οἱ πολλοίἡμᾶς». Δέν πρέπει νά μᾶς νοιάζει καί νά φροντίζουμε γιά τό τί θά ποῦνε οἱ πολλοί γιάμᾶς. Προσέξτε, 400 χρόνια πρό Χριστοῦ… «Ἀλλ᾽ ὅτι ὁ ἐπαΐων περί τῶν δικαίων καίἀδίκων, ὁ εἷς καί αὐτή ἡ ἀλήθεια». Ἀλλά νά μᾶς νοιάζει τί θά πεῖ ὁ ἐπαΐων, ὁ εἰδικός,ὁ γνώστης, γιά τά δίκαια, γιά τό σωστό. Καί γιά τά ἄδικα ὁ ἕνας καί αὐτή ἡ ἀλήθεια.Ἐμεῖς ξέρουμε ὅτι ἡ Ἀλήθεια εἶναι πρόσωπο, εἶναι ὁ Χριστός. Αὐτό οὐσιαστικά εἶναιπροφητεία. Προφητεύει ὅτι ἡ Ἀλήθεια θά ἔρθει καί αὐτή πρέπει νά ὑπακοῦμε.Ἀκόμα ἕνας ἀρχαῖος φιλόσοφος, ὁ Ἡράκλειτος, ἔλεγε «εἶς ἐμοί μύριοι», γιά μένα ὁἕνας εἶναι μύριοι, εἶναι 10.000. Πότε; «Ὅταν ἄριστος ἦι», ὅταν εἶναι ἄριστος, ὅτανεἶναι σωστός. Ἡ πλειοψηφία εἶναι μέ τόν σωστό, δέν εἶναι μέ τούς πολλούς. Οἱπολλοί πολλές φορές σφάλλουν, γιά νά μήν ποῦμε σχεδόν πάντα. Ὅταν κανείς θέλεινά βρεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, κατά κανόνα, κατά 99.99%, γιά νά μήν ποῦμε 100%, θάπρέπει νά ἀντιστρέψει τό θέλημα τοῦ κόσμου. Αὐτά πού θέλει ὁ πολύς ὁ κόσμοςεἶναι κατά κανόνα τά ἀντίθετα ἀπό αὐτά πού διδάσκει ὁ Θεός.Σήμερα, στήν ἐποχή μας, ἐκπληρώνεται ἡ προφητεία πού εἶχε πεῖ ἕνας μεγάλοςἍγιος, ἀγράμματος, ἀσκητής, ὁ Μέγας Ἀντώνιος καί τή διαβάζουμε στό Γεροντικό.«Εἶπε ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος: Ἔρχεται καιρός ἵνα οἱ ἄνθρωποι μανῶσι», ποὺ οἱ ἄνθρωποιθά τρελλαθοῦν, «καί ἐπάν ἴδωσι τινά μή μαινόμενον», καί ἄν δοῦν κανένανγνωστικό, πού δέν εἶναι τρελός, «ἐπαναστατήσονται αὐτῷ», θά ξεσηκωθοῦν, θάἐπαναστατήσουν ἐναντίον του, «λέγοντες, ὅτι σύ μαίνη», λέγοντες του ὅτιἐσύ τρελάθηκες! Τί πᾶς στήν Ἐκκλησία; Τρελάθηκες! Ἐξομολογεῖσαι, πᾶς σέΓέροντα; Τρελός-τρελή εἶσαι; Πόσες φορές δέν τό ἀκοῦμε. «Διά τό μή εἶναι ὅμοιοναὐτοῖς», ἐπειδή δέν θά εἶναι αὐτός ὁ ἄνθρωπος ὅμοιος μ᾽ αὐτούς!Προσέξτε ὁ Χριστός εἴπαμε εἶναι ἀπόλυτος. Καί ὁ κόσμος εἶναι ἀπόλυτος, σέ θέλειδικό του 100%. Βλέπετε νέοι ἄνθρωποι, πού μετανοοῦν, ἐνῶ πρῶτα ἔκανανκοσμικότατη ζωή, δέν τούς μιλοῦσε κανένας, γονεῖς, συγγενεῖς.. Μόλις μετανοήσουνκι ἀρχίσουν νά πηγαίνουν στήν Ἐκκλησία, στίς ἀγρυπνίες… «Παιδάκι μου θάἀρρωστήσεις… θά κρυώσεις… γιατί νά πηγαίνεις συνέχεια στό Μοναστήρι;… στήνἘκκλησία;… τρελάθηκες; Γιατί τώρα τούς ἔπιασε ὁ πόνος; Ὄχι, εἶναι τό κοσμικόπνεῦμα, πού σέ θέλει δικό του καί σέ θέλει ἀπόλυτα δικό του. Ἄς εἴμαστε ἕτοιμοι νάἀκούσουμε πολλές φορές μέ φιλόσοφη ἀπάθεια, τό «ἐσύ τρελάθηκες».Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος «πιό ἐπικίνδυνος κι ἀπό τόν διάβολο εἶναι τό κοσμικόπνεῦμα». Προσέξτε εἶναι φοβερή φράση.. Δέν εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἐχθρός μας ὁδιάβολος. «Ὅταν εἶπε ὁ Χριστός γιά τόν διάβολο ‘ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου’, δένἐννοοῦσε ὅτι εἶναι κοσμοκράτορας ἀλλά ὅτι κυριαρχεῖ στή ματαιότητα, στήν ψευτιά.Ἀλλοίμονο, θά ἄφηνε ὁ Θεός τόν διάβολο κοσμοκράτορα! Ὅσοι ὅμως ἔχουν10

δοσμένη τήν καρδιά τους στά μάταια, στά κοσμικά, αὐτοί ζοῦν ὑπό τήν ἐξουσία τοῦκοσμοκράτορος τοῦ αἰῶνος τούτου». Τοῦ τή δίνουμε τήν ἐξουσία ἑκούσια,αὐτοπροαίρετα, ἐλεύθερα πᾶνε καί βάζουν μετάνοια στόν διάβολο.«Ὁ διάβολος, δηλαδή, κυβερνάει τήν ματαιότητα καί τούς ἀνθρώπους πού εἶναικυριευμένοι ἀπό τήν ματαιότητα, ἀπό τόν “κόσμο”. “Κόσμος” τί θά πεῖ; Δέν θά πεῖκόσμημα, μάταιο στολίδι; Ὅποιος λοιπόν εἶναι κυριευμένος ἀπό τήν ματαιότηταεἶναι ὑπό τήν κατοχή τοῦ διαβόλου. Ἡ αἰχμαλωτισμένη καρδιά ἀπό τόν μάταιοκόσμο διατηρεῖ καί τήν ψυχή ἀτροφική καί τόν νοῦ σκοτισμένο. Τότε, ἐνῶ φαίνεταικανείς ὅτι εἶναι ἄνθρωπος, στήν οὐσία εἶναι πνευματικό ἔκτρωμα».«Μοῦ λέει ὁ λογισμός ὅτι ὁ μεγαλύτερος ἐχθρός τῆς ψυχῆς μας ἀκόμη καί ἀπό τόνδιάβολο εἶναι τό κοσμικό πνεῦμα, γιατί μᾶς παρασύρει γλυκά καί μᾶς πικραίνειτελικά αἰώνια. Ἐνῶ, ἄν βλέπαμε τόν ἴδιο τόν διάβολο, θά μᾶς ἔπιανε τρόμος, θάἀναγκαζόμασταν νά καταφύγουμε στόν Θεό καί θά ἐξασφαλίζαμε τότε τόνΠαράδεισο. Στήν ἐποχή μας, πολύς “κόσμος” -κοσμικό πνεύμα- μπῆκε στόν κόσμοκαί αὐτός ὁ “κόσμος” θά τόν καταστρέψει».Βλέπουμε μελετώντας τήν ἱστορία πόσοι μεγάλοι πολιτισμοί καταστράφηκαν καίποιό ἦταν ἡ αἰτία τῆς καταστροφῆς; Ἡ πολύ μεγάλη φιληδονία καί ἡ ἀνηθικότηταπού ἐπικράτησε, ὅπως στόν Βαβυλωνιακό πολιτισμό κ.λ.π. Καί ὁ κόσμος πού ζοῦμετώρα, ἐκεῖ πορεύεται στήν καταστροφή, γιατί ἀκριβῶς ἔχει ὑποταχθεῖ στήνφιληδονία, στήν ἄκρατη φιληδονία καί ὅλο καί χειρότερα νομοσχέδια ψηφίζουνε…τόν νόμο τῶν ἐκτρώσεων.. Σήμερα μάλιστα διάβαζα ὅτι 40.000 ἐκτρώσεις κάθεχρόνο ἔχουμε στήν Ἑλλάδα ἀπό κοπέλες 14-17 ἐτῶν. Αὐτά εἶναι τά ἐπίσημαστοιχεῖα. Φανταστεῖτε πόσες εἶναι ἀνεπίσημες… Αὐτό εἶναι τό τίμημα τῶνπρογαμιαίων σχέσεων, πού δυστυχῶς τίς υἱοθετοῦν καί οἱ γονεῖς πολλές φορές καίσπρώχνουν τά παιδιά τους νά κάνουν προγαμιαῖες σχέσεις, γιατί λένε «πῶς θάπαντρευτεῖ τό παιδί μου;»… Δέν εἶναι αὐτό ὑποταγή στό κοσμικό πνεῦμα; Ἀκόμακαί ἱερεῖς πολλές φορές συνευδοκοῦν σ’ αὐτό. Δυστυχῶς. Καί ὑπάρχει καί μιάθεωρία πού λέει ὅτι αὐτό δέν εἶναι πορνεία. Πορνεία εἶναι μόνο ἐπί χρήμασι. Ποιόςτό λέει αὐτό; Πῶς δέν τά πιάνουμε αὐτά τά πράγματα… Αὐτή εἶναι μία πτυχήὑποταγῆς στό κοσμικό πνεῦμα, πού ὁδηγεῖ στήν καταστροφή καί πολλά ἀπό αὐτά τάκοριτσάκια δέν θά μπορέσουν νά κάνουν παιδί μετά. Εἶναι κι αὐτό μία ἀπό τίςσυνέπειες τῆς ἔκτρωσης.«Γιατί τό κοσμικό πνεῦμα μπαίνει σιγά-σιγά», λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «ὅπως ὁσκαντζόχοιρος μπῆκε στήν φωλιά τοῦ λαγοῦ. Στήν ἀρχή ὁ σκαντζόχοιροςπαρακάλεσε τόν λαγό νά βάλει λίγο τό κεφάλι του μέσα στή φωλιά του, γιά νά μήβρέχεται. Μετά ἔβαλε τό ἕνα πόδι, μετά τό ἄλλο καί τελικά μπῆκε ὁλόκληρος καί μέτά ἀγκάθια του ἔβγαλε τελείως ἔξω τόν λαγό». Αὐτό γίνεται τώρα. Τώρα κλείνουμετούς δρόμους, ἐπειδή ἀπειλοῦνται οἱ τσέπες μας, ἀλλά ὅταν πρίν ἀπό ἕναν μήναψήφισαν τό σύμφωνο συμβίωσης κανένας δέν διαμαρτυρήθηκε οὔτε κἄν τό πῆραν11

εἴδηση. Θά δεῖτε ὅμως σέ λίγα χρόνια πού οἱ ὁμοφυλόφιλοι θά μᾶς κλέβουν τάπαιδιά τί θά γίνει. Ὅπως γίνεται τώρα στίς «προηγμένες» χῶρες, πού χιλιάδες παιδιάμέ νομιμοφανή τρόπο τά ἁρπάζουν ἀπό τίς οἰκογένειές τους, τά δίνουν στούςὁμοφυλόφιλους καί τούς δίνουν καί ἐπιδόματα. Ἀλλά δέν μᾶς νοιάζει ὁ νόμος τοῦΘεοῦ. Μᾶς νοιάζει τό χρῆμα, τό δεύτερο στοιχεῖο πού εἴπαμε, ἡ πλεονεξία, ἡφιλαργυρία καί τά ἄλλα, ἡ φιληδονία καί ἡ φιλοδοξία, τά ὁποῖα στηρίζονται μέ τόχρῆμα.Τό κοσμικό πνεῦμα μπαίνει σιγά-σιγά… Ψηφίσαμε τίς ἐκτρώσεις, τό ἀνεχτήκαμε.Ψηφίσαμε τό αὐτόματο διαζύγιο, τό φάγαμε κι αὐτό. Τώρα ψηφίσαμε τόν νόμο γιάτούς ὁμοφυλόφιλους, τό φάγαμε κι αὐτό. Θά ἔρθουν κι ἄλλα. Ὅπως ἔχουν ἔρθει ἤδηστήν Εὐρώπη καί ἔφτασαν νά νομιμοποιήσουν καί τούς κτηνοβάτες ἀκόμα…Συγγνώμη καί τήν λέξη πού λέω. Ἀλλά εἶναι αὐτό πού λέει ὁ Ἅγιος μπαίνει σιγά-σιγά τό κοσμικό πνεῦμα καί ἀλλοτριώνει, ὄχι μόνο ἀνθρώπους καί συνειδήσεις, ἀλλάκαί κοινωνίες ὁλόκληρες. Καί μετά βέβαια ἔρχεται ἡ καταστροφή.«Ἔτσι καί τό κοσμικό φρόνημα μᾶς ξεγελάει μέ μικρές παραχωρήσεις καί σιγά-σιγάμᾶς κυριεύει. Τό κακό λίγο-λίγο προχωράει. Ἄν ἐρχόταν ἀπότομα, δέν θάξεγελιόμασταν. Βλέπεις, ἄν θέλεις νά ζεματίσεις ἕναν βάτραχο, πρέπει νά τοῦ ρίξειςλίγο-λίγο τό ζεματιστό νερό. Ἄν τό ρίξεις ἀπότομα ὅλο μαζί, πετιέται καί φεύγει,γλυτώνει. Ἐνῶ, ἄν τοῦ ρίξεις λίγο καυτό νερό, στήν ἀρχή θά τό τινάξει λίγο ἀπό τήνπλάτη του καί μετά θά τό δεχθεῖ. Ἄν τοῦ ρίξεις ἀκόμη λίγο, πάλι θά τό τινάξει λίγο,καί σιγά-σιγά θά ζεματιστεῖ, χωρίς νά τό καταλάβει». Αὐτό παθαίνουμε κι ἐμεῖς…Ζεματιζόμαστε χωρίς νά τό καταλαβαίνουμε. Πρίν 50 χρόνια μιά γυναίκα πούντυνόταν προκλητικά καί βαφόταν κατηγοριοποιούταν στίς πόρνες, τήν θεωροῦσανπόρνη. Σήμερα πού σχεδόν ὅλες τό κάνουν, ἄν κάποια δέν τό κάνει εἶναιδακτυλοδεικτούμενη. Τῆς λένε «κάτι σοῦ συμβαίνει.. μήπως θέλεις γιατρό;».«“Βρε, βάτραχε, ἀφοῦ σοῦ ἔριξε λίγο καυτό νερό, σήκω καί φύγε!” Δέν φεύγει.Φουσκώνει-φουσκώνει καί μετά ζεματιέται. Ἔτσι κάνει καί ὁ διάβολος, μᾶςζεματίζει λίγο-λίγο, καί τελικά, χωρίς νά τό καταλάβουμε, βρισκόμαστεζεματισμένοι!». Μήπως συμβαίνει αὐτό καί μέ μᾶς; Ἀφήνουμε λίγο-λίγο καίκάνουμε παραχωρήσεις στό κοσμικό πνεῦμα; Μήπως ἔχουμε τεμπελιά, φιλαυτία,ἀγάπη γιά τή σωματική καλοπέραση, φιληδονία, τουτέστιν τό πρῶτο στοιχεῖο τοῦ‘κόσμου’, τήν ἀγάπη τῆς σαρκός, τήν ἐπιθυμία τῆς σαρκός;«Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι σήμερα δέν γεύτηκαν τήν χαρά τῆς θυσίας καί δένἀγαποῦν τόν κόπο. Μπῆκε ἡ τεμπελιά, τό βόλεμα, ἡ πολλή ἄνεση. Ἔλειψε τόφιλότιμο, ἡ θυσία». Προσέξτε αὐτό εἶναι κοσμικό πνεῦμα. «Θεωροῦν κατόρθωμαὅ,τι καταφέρουν χωρίς κόπο νά πετύχουν κάτι, ὅταν βολεύονται». Αὐτός θεωρεῖταιἔξυπνος σήμερα. «Δέν χαίρονται ὅταν δέν βολεύονται. Ἐνῶ, ἄν ἀντιμετώπιζαν τάπράγματα πνευματικά, θά ἔπρεπε τότε νά χαίρονται, γιατί τούς δίνεται εὐκαιρία γιάἀγῶνα».12

«Ὅλοι τώρα, μικροί-μεγάλοι, κοιτάζουν τήν εὐκολία. Οἱ πνευματικοί ἄνθρωποικοιτάζουν πῶς νά ἁγιάσουν μέ λιγότερο κόπο. Οἱ κοσμικοί πῶς νά βγάλουνπερισσότερα χρήματα, χωρίς νά δουλεύουν. Οἱ νέοι πῶς νά περνοῦν τίς ἐξετάσεις,χωρίς νά διαβάζουν. Πῶς νά πάρουν πτυχίο, χωρίς να φεύγουν ἀπό τήν καφετέρια.Καί ἄν εἶναι δυνατόν, νά τηλεφωνοῦν ἀπό τήν καφετέρια, γιά νά τούς δώσουν τάἀποτελέσματα! Ναί, ἐκεῖ φθάνουν! Ἔρχονται πολλά παιδιά στό καλύβι καί μοῦ λένε:«Ὁ Θεός μπορεῖ νά μέ βοηθήσει». Διάβασε, τοῦ λέω, καί κάνε καί προσευχή.«Γιατί», μοῦ λέει, δέν μπορεῖ ὁ Θεός νά μέ βοηθήσει;». Δηλαδή, τήν τεμπελιά του νάεὐλογήσει ὁ Θεός; Δέν γίνεται αὐτό. Ἄν τό παιδί διαβάζει, ἀλλά δέν τά πιάνει, τότεθά τόν βοηθήσει ὁ Θεός. Εἶναι μερικά παιδιά πού δέν θυμοῦνται ἤ δένκαταλαβαίνουν, ἀλλά καταβάλλουν προσπάθεια. Αὐτά θά τά βοηθήσει ὁ Θεός νάγίνουν τετραπέρατα». Ἔχουμε περιπτώσεις ἁγίων πού δέν ἔπαιρναν τά γράμματα,προσευχήθηκαν στόν Θεό, στήν Παναγία καί ἄνοιξε ἡ διάνοιά τους καί ἔγινανἄριστοι.«Οἱ περισσότεροι νέοι ἔχουν ἐπηρεασθεῖ ἀπό τό κοσμικό πνεῦμα καί ἔχουν πάθειζημιά. Ἔμαθαν νά τούς ἐνδιαφέρει μόνο ὁ ἑαυτός τους. Δέν σκέφτονται καθόλου τόνπλησίον ἀλλά μόνον τόν ἑαυτό τους. Καί ὅσο τούς βοηθᾶς, τόσο πιό πολύ χουζούρικάνουν. Βλέπω κάτι νερόβραστα παιδιά σήμερα. Νά κρίνουν τό ἕνα, νά βαριοῦνταιτό ἄλλο, ἐνῶ ἡ καρδιά οὔτε κουράζεται οὔτε γερνάει ποτέ. Νά γίνουν καλόγεροι,βαριοῦνται. Νά παντρευτούν, φοβοῦνται…».«Οἱ νέοι σήμερα μοιάζουν μέ καινούργιες μηχανές πού τά λάδια τους εἶναιπαγωμένα. Πρέπει νά ζεσταθοῦν τά λάδια, γιά νά πάρουν μπρός οἱ μηχανές. Ἀλλιῶςδέν γίνεται. Ἔρχονται στό καλύβι ταλαίπωρα παιδιά – δέν εἶναι ἕνα καί δύο – καί μέρωτοῦν: «Τί νά κάνω, Πάτερ; Πῶς νά περάσω τήν ὥρα μου; Μέ πιάνει πλήξη». «Νάβρεῖς μιά δουλειά, βρέ παιδί». «Ἔχω, λεφτά», μοῦ λέει. «Τί νά τήν κάνω τήνδουλειά»; Μά ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει: «εἴ τις οὐ θέλει ἐργάζεσθαι, μηδέ ἐσθιέτω».Πρέπει νά δουλέψεις γιά νά φᾶς κι ἄς ἔχεις χρήματα. Ἡ δουλειά βοηθάει τόνἄνθρωπο νά ξεπαγώσουν τά λάδια τῆς μηχανῆς του. Εἶναι δημιουργία. Δίνει χαρά καίπαίρνει τό ἄγχος, τήν πλήξη». Σήμερα ἔχουμε γεμίσει ἀπό κατάθλιψη. Ἔλεγε καί ὁἍγιος Πορφύριος μία ἀπό τίς θεραπεῖες τῆς κατάθλιψης εἶναι ἡ ἐργασία. Καί βέβαιαἡ τέλεια θεραπεία εἶναι ἡ πνευματική ἐργασία, νά ἀγαπήσει ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό.«Ἔτσι, βρέ παλληκάρι», λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος. «Νά βρεῖς μιά δουλειά πού νά σοῦἀρέσει ἔστω καί λίγο, καί νά ξεκινήσεις. Γιά δοκίμασε νά δεις!».Δεύτερο ἐρώτημα: Μήπως ἔχουμε ἀνθρωπαρέσκεια; Μᾶς νοιάζει ἡ γνώμη τῶνἄλλων; Θυμηθεῖτε τό περιστατικό στό ἐστιατόριο. Ἄν κι αὐτός συμβιβαζόταν μέ τούςπολλούς, θά ἔτρωγε ἀρτύσιμο φαγητό. Ἀλλά τί θά γινόταν; Ἁπλῶς ἕνα μέ τήν μάζακαί προδότης τῆς πίστεως καί τοῦ Χριστοῦ. Σήμερα βέβαια ὑπάρχει καί μίακαμουφλαρισμένη τακτοποίηση αὐτῶν πού δέν τακτοποιοῦνται μ’ αὐτό τόν τρόπο,δηλαδή λένε «ἔφαγα, γιά νά μήν σκανδαλίσω..». Μά ἀκριβῶς τότε σκανδάλισες πούἔφαγες. Ἡμέρα νηστείας καί ἐσύ κατέλυσες. Δέν ἔχουμε καταλάβει -ἤ δέν θέλουμε13

νά καταλάβουμε- ποιά εἶναι ἡ ἔννοια τοῦ σκανδάλου. Σκανδαλίζει αὐτός πού δίνεικακό παράδειγμα, πού σπρώχνει τόν ἄλλον στήν ἁμαρτία. Δέν σκανδαλίζει αὐτόςπού τηρεῖ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ.– Γέροντα, μερικές φορές λέτε ὅτι ὁ τάδε ἄνθρωπος βλέπει μέ εὐρωπαϊκό φακό καίὄχι μέ ἀνατολίτικο πνεῦμα. Τί ἐννοεῖτε;«Ὅταν λέω ὅτι ἕνας ἔπιασε τό ἀνατολίτικο πνεῦμα καί ἄφησε τό εὐρωπαϊκό πνεῦμα,θέλω νά πῶ ὅτι ἄφησε τήν λογική, τόν ὀρθολογισμό, καί ἔπιασε τήν ἁπλότητα καίτήν εὐλάβεια, γιατί αὐτό εἶναι τό ὀρθόδοξο πνεῦμα στό ὁποῖο ἀναπαύεται ὁ Χριστός,ἁπλότης καί εὐλάβεια…». Ὁ ἀντίποδας τοῦ κοσμικοῦ πνεύματος.«Σήμερα, συχνά λείπει ἡ ἁπλότητα ἀπό τούς πνευματικούς ἀνθρώπους, ἡ ἁγίαἁπλότητα πού ξεκουράζει τήν ψυχή». Προσέξτε ἐδῶ. «Ἂν δέν ἀρνηθεῖ κανείς τόκοσμικό πνεῦμα καί δέν κινηθεῖ ἁπλά, νά μήν σκέφτεται δηλαδή πῶς θά τόν δοῦν ἤτί θά ποῦν γι’ αὐτόν», πῶς θά φανῶ τώρα στούς ἄλλους; Ἄν δέν τό πετάξει αὐτό,«τότε δέν συγγενεύει μέ τόν Θεό, μέ τούς Ἁγίους.Γιά νά συγγενέψει, πρέπει νάκινηθεῖ στόν πνευματικό χῶρο. Ὅσο κανείς κινεῖται μέ ἁπλότητα, τόσοστρογγυλεύει, γιατί φεύγουν τά ἐξογκώματα τῶν παθῶν. Ἀλλιῶς κοιτάζει νά φτιάξειἕναν ψεύτικο ἄνθρωπο», ἕναν ψεύτικο ἑαυτό.Γι’ αὐτό νά προσπαθήσουμε νάπετάξουμε τόν κοσμικό καρνάβαλο, γιά νά ἀγγελοποιηθοῦμε». Κάποιος πνευματικόςἄνθρωπος ρωτήθηκε «κύριε τάδε θά ντυθεῖς καρναβάλι;». «Τί νά ντυθῶ, ἐγώ ὅλο τόνχρόνο εἶμαι καρναβάλι», λέει. Ἐννοοῦσε, δηλαδή, ὅτι ὅλο τόν χρόνο φορᾶμε μιάμάσκα. Δυστυχῶς ἐλάχιστοι εἶναι οἱ ἄνθρωποι πού δέν φορᾶνε μάσκα, εἶναι ἁπλοίκαί εἶναι ὅπως φαίνονται. Οἱ πιό πολλοί ἄλλο εἶναι καί ἄλλο φαίνονται.«Ξέρετε τί κάνουν οἱ κοσμικοί καί τί κάνουν οἱ πνευματικοί ἄνθρωποι; Οἱ κοσμικοίκοιτάζουν ἡ αὐλή τους νά εἶναι καθαρή». Γιατί λένε ‘τήν αὐλή θά δεῖ ὁ κόσμος’. Τόσπίτι μέσα δέν τούς ἐνδιαφέρει ἄν ἔχει σκουπίδια. Σκουπίζουν τήν αὐλή καί πετοῦντά σκουπίδια μέσα στό σπίτι! Σοῦ λέει: «Οἱ ἄλλοι τήν αὐλή βλέπουν, δέν βλέπουνμέσα τό σπίτι». Μέσα μου δηλαδή ἄς ἔχω σκουπίδια, ὄχι ὅμως ἔξω!». Μακιγιάζ.Προσωπεῖα. Ὑποκρισία. «Τούς ἐνδιαφέρει νά τούς καμαρώνουν οἱ ἄλλοι».«Ἐνῶ οἱ πνευματικοί ἄνθρωποι κοιτάζουν τό σπίτι μέσα νά εἶναι καθαρό. Δέν τούςἐνδιαφέρει τί θά πεῖ ὁ κόσμος, γιατί ὁ Χριστός κατοικεῖ στό σπίτι, στήν καρδιά, δένκατοικεῖ στήν αὐλή. Μερικές φορές ὅμως καί πνευματικοί ἄνθρωποι κινοῦνταιἐπιφανειακά, κοσμικά, καί γιά νά εἴμαστε πιό συγκεκριμένοι, φαρισαϊκά». ῾Τόἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καθαρίζετεʾ εἶπε ὁ Κύριος στούς Φαρισαίους ῾τό ἔσωθεν γέμειἀκαθαρσίαςʾ (Ματθ. 23,25). «Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι δέν σκέφτονται πῶς θά πᾶνε στόνΠαράδεισο, κοντά στόν Θεό, ἀλλά πῶς θά φανοῦν ἐδῶ καλοί. Στεροῦνται ὅλες τίςπνευματικές χαρές, ἐνῶ μποροῦσαν νά ζήσουν ἀπό ‘δῶ τόν Παράδεισο. Ἔτσι μένουνγήινοι ἄνθρωποι. Προσπαθοῦν νά ζήσουν μία πνευματική ζωή μέ κοσμικό τρόπο.Μέσα τους ὅμως εἶναι ἄδειοι, δέν ὑπάρχει Θεός. Δυστυχῶς, τό κοσμικό πνεῦμα ἔχει14

ἐπιδράσει πολύ καί στούς πνευματικούς ἀνθρώπους. Ἂν πνευματικοί ἄνθρωποιἐνεργοῦν καί σκέφτονται κοσμικά, τί νά κάνουν οἱ κοσμικοί;».«Εἶπα σέ μερικούς νά βοηθήσουν ναρκομανή παιδιά καί μοῦ εἶπαν: “Ἄν κάνουμε ἕναἵδρυμα γιά ναρκομανεῖς, δέν θά μᾶς δίνουν καμμιά περιουσία. Γι’ αὐτό θά κάνουμεΓηροκομεῖο”». Βλέπετε; Ἀμέσως τό κοσμικό πνεῦμα, πῶς θά μαζέψουμε χρήματα.«Δέν λέω ὅτι τό Γηροκομεῖο δέν χρειάζεται. Ἀλλοίμονο! Ἀλλά, ἄν ξεκινοῦμε ἔτσι,αὐτά δέν θά εἶναι εὐαγή ἀλλά… “ναυαγή” ἱδρύματα! Δέν καταλαβαίνουν ὅτι ἡκοσμική ἐπιτυχία εἶναι ἀποτυχία πνευματική».Μήπως μᾶς νοιάζει ἡ ὀμορφιά ἡ ἐξωτερική; «Τά πρωτεῖα πρέπει νά δοθοῦν στήνὀμορφιά τῆς ψυχῆς. Ἡ ψυχή πού συγκινεῖται ἀπό τίς ὀμορφιές τοῦ ὑλικοῦ κόσμουφανερώνει ὅτι ζεῖ μέσα της ὁ μάταιος κόσμος, γι’ αὐτό ἕλκεται ἀπό τήν πλάση καίὄχι ἀπό τόν Πλάστη, ἀπό τόν πηλό καί ὄχι ἀπό τόν Θεό. Δέν ἔχει σημασία ἄν ὁ πηλόςαὐτός εἶναι καθαρός καί δέν ἔχει λάσπη ἁμαρτίας. Ἡ καρδιά, ὅταν ἕλκεται ἀπόκοσμικές ὀμορφιές, οἱ ὁποῖες δέν εἶναι ἁμαρτωλές, ἀλλά δέν παύουν νά εἶναιμάταιες, νιώθει κοσμική χαρά τῆς ὥρας, ἡ ὁποία δέν ἔχει θεϊκή παρηγοριά,φτερούγισμα ἐσωτερικό μέ ἀγαλλίαση πνευματική. Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος ἀγαπάειτήν πνευματική ὠραιότητα, τότε γεμίζει καί ὀμορφαίνει ἡ ψυχή του».Λέει κάποιος «εἶμαι φυσιολάτρης». Θά πεῖς «κακό εἶναι;». Μόνο πού λέει τή λέξηφυσιολάτρης κακό εἶναι. Ἔχει κολλήσει στήν ὀμορφιά τοῦ κόσμου καί τήν λατρεύει.Οὐσιαστικά ἔχει βάλει στή θέση τοῦ Θεοῦ τήν φύση. Θά πεῖς δέν τήν ἔχω βάλει στήθέση τοῦ Θεοῦ ἀλλά μ’ ἀρέσει. Μήν κολλᾶς. Ξεκόλλα ἀπό ὅλα αὐτά. Ἄς εἶναι καίἀναμάρτητα. Στρέψε ὅλη σου τήν προσπάθεια στόν Θεό. Δέν ἔχουμε καί πολλέςδυνάμεις νά τίς σπαταλᾶμε ἐδῶ κι ἐκεῖ. Ἔλεγε πάλι ὁ Ἅγιος Παΐσιος «πιό πολύ αὐτότό παθαίνουν οἱ γυναῖκες». Κολλᾶμε σέ μάταια πράγματα καί μοιράζουμε τήν καρδιάμας σέ πολλά ἀνούσια πράγματα. Θέλουν, λέει, ἕνα ποτήρι, ἀλλά νά μήν εἶναι σκέτοτό ποτήρι, νά ἔχει κι ἕνα λουλουδάκι ζωγραφισμένο, νά ἔχει ἀπό κάτω κι ἕνασεμεδάκι κι ἐκεῖ νά βάλουμε τό ποτήρι. Καί μετά κολλάει ἡ καρδιά σου σ’ αὐτά.«Ἄν γνώριζε ὁ ἄνθρωπος τήν ἐσωτερική ἀσχήμια του, δέν θά ἐπεδίωκε ἐξωτερικέςὀμορφιές. Μέσα ἡ ψυχή ἔχει τόσους λεκέδες, τόσες μουτζοῦρες καί θά κοιτάξουμελ.χ. τά ροῦχα μας; Πλένουμε τά ροῦχα μας, τά σιδερώνουμε κιόλας καί εἴμαστεκαθαροί καί μέσα εἴμαστε… μήν τά ρωτᾶς! Γι’ αὐτό, ἄν λάβει ὑπ’ ὄψιν του κανείς τίπνευματική ἀκαθαρσία ἔχει μέσα του, δέν θά καθήσει τόσο σχολαστικά νά βγάλεικαί τόν παραμικρό λεκέ ἀπό τά ροῦχα του», δέν λέμε νά εἶσαι ἀτημέλητος,βρωμιάρης καί νά προκαλεῖς καί τούς ἄλλους, ἀλλά δέν θά καθίσει κανείς «νά βγάλεισχολαστικά καί τόν παραμικρό λεκέ. Αὐτό πού χρειάζεται, εἶναι νά στρέψει ὅλη τήνφροντίδα του στήν πνευματική καθαρότητα, στήν ἐσωτερική ὀμορφιά καί ὄχι στήνἐξωτερική. Τά πρωτεῖα νά δοθοῦν στήν ὀμορφιά τῆς ψυχῆς, στήν πνευματικήὀμορφιά καί ὄχι στίς μάταιες ὀμορφιές, γιατί καί ὁ Κύριος μᾶς εἶπε: «Ὅσο ἀξίζει μιάψυχή, δέν ἀξίζει ὁ κόσμος ὅλος»».15

Μήπως ἔχεις κοσμικές ἐπιθυμίες, ἀγάπη γιά τά χρήματα, γιά τόν πλοῦτο, γιά τήνπολυτέλεια, γιά τήν ἄνεση;«Ὅσοι δέν φρενάρουν τήν καρδιά τους», λέει πάλι ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «ἀπό τίς ὑλικέςἐπιθυμίες, τίς μή ἀπαραίτητες, -οὔτε κἄν λόγος γίνεται γιά σαρκικές ἐπιθυμίες- καίδέν συμμαζέψουν τόν νοῦ τους μέσα στήν καρδιά, γιά νά τά δώσουν ὅλα μαζί μέ τήνψυχή στόν Θεό, διπλή δυστυχία τούς περιμένει. Ἡ ἐπιθυμία τῆς καρδιᾶς δέν εἶναικαθ’ ἑαυτή κακή. Ἀλλά, ὅταν μοῦ παίρνουν ἕνα κομμάτι τῆς καρδιᾶς μου πράγματα,ἔστω καί μή ἁμαρτωλά, μοῦ ἐλαττώνουν τήν ἀγάπη μου πρός τόν Χριστό. Αὐτή ἡἐπιθυμία πάλι εἶναι κακή, γιατί ὁ ἐχθρός μοῦ κόβει τήν ἀγάπη μου ἀπό τόν Χριστό.Ὅταν ἐπιθυμῶ ἕνα πράγμα χρήσιμο, ἕνα βιβλίο λ.χ., καί μοῦ παίρνει ἕνα κομμάτι τῆςκαρδιᾶς, τότε αὐτό εἶναι κακό. Γιατί νά μοῦ πάρει ἕνα κομμάτι τῆς καρδιᾶς ἕναβιβλίο; Τό βιβλίο θά ἐπιθυμῶ ἤ τόν Χριστό θά λαχταρῶ; Κάθε ἐπιθυμία, ὅσο καλήκαί νά φαίνεται, δέν εἶναι καλύτερη ἀπό τό νά ἐπιθυμεῖ κανείς τόν Χριστό ἤ τήνΠαναγία. Ὅταν δώσω τήν καρδιά μου στόν Θεό, εἶναι δυνατόν ὁ Θεός νά μή μοῦδώσει ὅλο τόν Ἑαυτό Του;». Καί μετά ὅλες οἱ ἄλλες ἐπιθυμίες καί ἀπολαύσειςὠχριοῦν μπροστά σ’ αὐτό πού δίνει ὁ Θεός.«Ὁ Θεός ζητάει τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. «Δός μοι, υἱέ, σήν καρδίαν». Ἅμα Τοῦδώσει ὁ ἄνθρωπος τήν καρδιά του, μετά ὁ Θεός τοῦ δίνει καί ὅ,τι ἀγαπᾶ ἡ καρδιάτου, ἀρκεῖ νά μήν τόν βλάψει. Μόνο στόν Χριστό ὅταν δίνεται ἡ καρδιά δένχαραμίζεται καί μόνο στόν Χριστό βρίσκεις πλούσια ἀνταπόκριση θεϊκῆς ἀγάπης σ’αὐτήν τήν ζωή καί στήν ἄλλη, τήν αἰώνια, τήν θεία ἀγαλλίαση». Πόσοι ἄνθρωποιἐπενδύουν σέ ἀνθρώπους; Στήν σύζυγο, στόν σύζυγο ἀντιστοίχως, στά παιδιά, στούςσυγγενεῖς.. καί ὅταν βλέπουν ὅτι δέν ὑπάρχει αὐτό πού ζητᾶνε ἐκεῖ, λένεκαταθλιμμένοι «εἶμαι μόνος, δέν ἔχω κανέναν». Γιατί; Γιατί ἔκανες λάθος ἐπένδυση.Στόν Θεό ἔπρεπε νά στρέψεις τήν καρδιά σου καί Αὐτόν νά ἀγαπήσεις, ὅπως λέει ἡπρώτη ἐντολή.«Πρέπει νά ἀποφεύγουμε τά κοσμικά πράγματα, γιά νά μή μᾶς παίρνουν τήν καρδιά,καί νά χρησιμοποιοῦμε τά ἁπλά, μόνο γιά νά ἐξυπηρετούμαστε. Νά φροντίζουμεὅμως νά εἶναι στέρεα. Ἄν θέλω νά χρησιμοποιῶ ἕνα ὄμορφο πράγμα, δίνω ὅλη τήνκαρδιά μου στήν ὀμορφιά καί γιά τόν Θεό δέν μένει οὔτε ἕνα κομματάκι. Περνᾶς ἀπόκάπου καί βλέπεις ἕνα σπίτι μέ ὡραῖα μάρμαρα, σχέδια, σκαλίσματα… Θαυμάζεις τίςπέτρες, τά τοῦβλα καί ἀφήνεις τήν καρδιά σου ἐκεῖ. Ἤ βλέπεις σέ ἕνα κατάστημαἕναν ὡραῖο σκελετό γιά τά γυαλιά σου καί τόν ἐπιθυμεῖς. Ἄν δέν τόν ἀγοράσεις,ἀφήνεις τήν καρδιά σου στο κατάστημα. Ἄν τόν ἀγοράσεις, κρεμᾶς τήν καρδιά σουἀπό τόν σκελετό πού φορᾶς! Ἰδίως οἱ γυναῖκες εὔκολα κλέβονται. Λίγες εἶναι ἐκεῖνεςπού δέν χαραμίζουν στά μάταια τήν καρδιά τους. Μερικές πνευματικές γυναῖκες θάσυγκινηθοῦν μέ σοβαρά σχέδια, με δικέφαλο ἀετό κ.λπ.», ἐνῶ οἱ ἄλλες μέλουλουδάκια καί σχεδιάκια… «Μετά ρωτᾶνε: «Γιατί δέν συγκινοῦμαι ἀπό τάπνευματικά;». Πῶς νά συγκινηθῆς, ἀφοῦ ἡ καρδιά σου εἶναι σκορπισμένη στάντουλάπια, στά πιάτα;16

Δέν ἔχεις καρδιά, ἔχεις μόνον κρέας, πού μέσα κάτι χτυπάει τικ-τακ, μηχανικά, σάντό ρολόι, ἴσα γιά νά περπατᾶς! Γιατί πάει λίγη καρδιά στό ἕνα, λίγη καρδιά στό ἄλλοκαί γιά τόν Χριστό δέν μένει τίποτε».Νά ποῦμε καί τόν ἐπίλογο «Τό σπουδαιότερο σήμερα εἶναι νά μήν προσαρμοσθῆκανείς μέ αὐτό τό κοσμικό πνεῦμα. Εἶναι μία μαρτυρία. Ὅσο μποροῦμε, νά μήνπαρασυρθοῦμε ἀπό αὐτό τό ρεῦμα καί μᾶς πάρη σβάρνα αὐτό τό κανάλι. Τά ἔξυπναψάρια δέν πιάνονται στό ἀγκίστρι. Βλέπουν τό δόλωμα, καταλαβαίνουν ὅτι εἶναιδόλωμα καί φεύγουν ἀπό ’κεῖ καί γλυτώνουν. Ἐνῶ τά ἄλλα βλέπουν τό δόλωμα,τρέχουν ἐκεῖ νά φᾶνε καί, τάκ, πιάνονται! Ἔτσι, δηλαδή, καί ὁ κόσμος, ἔχει τόδόλωμα καί πιάνει τούς ἀνθρώπους. Ἕλκονται οἱ ἄνθρωποι ἀπό τό κοσμικό πνεῦμακαί πιάνονται μετά ἀπό αὐτό. Τό κοσμικό φρόνημα εἶναι ἀρρώστια. Ὅπως μιάἀρρώστια τήν ἀποφεύγει κανείς, ἔτσι καί τό κοσμικό φρόνημα πρέπει νά τόἀποφεύγη, ὅπου καί ἄν εἶναι. Νά ἀποξενωθῆ ἀπό τό πνεῦμα τῆς κοσμικῆς ἐξελίξεως,γιά νά ἐξελίσσεται πνευματικά, νά ὑγιαίνη πνευματικά καί νά χαίρεται ἀγγελικά».Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης17

Ἡ ζωή στήν Ἐκκλησία εἶναι ζωή στήν Βασιλεία τοῦ ΘεοῦΣκέφτηκα μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά ποῦμε σήμερα μερικά χαρακτηριστικά τῆς ζωῆςμας μέσα στήν Ἐκκλησία. Γιά νά ἐντοπίσουμε αὐτά τά χαρακτηριστικά,θάἐξετάσουμε τήν ζωή τῶν ἁγίων μας γιατί εἴπαμε οἱ Ἅγιοι εἶναι ἡ παρουσία τοῦζωντανοῦ Θεοῦ ἀνάμεσά μας καί οἱ Ἅγιοι εἶναι οἱ ἀληθινοί ἄνθρωποι, οἱφυσιολογικοί ἄνθρωποι. Εἶναι οἱ ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι πραγματοποίησαν –πραγμάτωσαν τόν σκοπό γιά τόν ὁποῖο ὑπάρχουν.Ὁ σκοπός γιά τόν ὁποῖο ὑπάρχουμε ἔχει τεθεῖ ἀπό τόν Θεό. Εἶναι τό «καθ’ὁμοίωσιν», νά ὁμοιάσουμε στόν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος «κατ’ εἰκόνα»καί «καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Τό «κατ’ εἰκόνα» εἶναι ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ πού ἔχουμεπάρει. Τό «καθ’ ὁμοίωσιν» εἶναι αὐτό πού πρέπει νά γίνουμε, νά ὁμοιάσουμε στόνΘεό σέ ὅσο γίνεται τελειότερο βαθμό, πού σημαίνει νά ἔχουμε μία κοινωνία καί μίαἕνωση μέ τόν Θεό. Ὁπότε ἕνα βασικό χαρακτηριστικό τοῦ ἀληθινοῦ χριστιανοῦ, πούπραγματώνει τόν σκοπό γιά τόν ὁποῖο ὑπάρχει, τό «καθ’ ὁμοίωσιν», εἶναι νά ἔχειαὐτή τήν συνεχή κοινωνία μέ τόν Θεό.Πῶς γίνεται ἡ συνεχής κοινωνία μέ τόν Θεό;Μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή. Καί ὄχι μόνο, μέ τό νά εἶναι ὁ νοῦς συνεχῶς στόν Θεό,μέ τήν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τῶν Ἁγίων Πατέρων καί γενικά ὅλη μας ἡ ὕπαρξη:ὁ νοῦς, ἡ σκέψη, ἡ καρδιά, τά συναισθήματα, οἱ ἐπιθυμίες, ἀκόμα καί οἱ σωματικέςμας δυνάμεις, τά πάντα νά δίνονται στήν προσπάθεια νά ἑνωθεῖ καί νά κοινωνήσει ὁἄνθρωπος μέ τόν Θεό. Νά τά προσφέρουμε δηλαδή ὅλα στόν Θεό. Εἶναι οὐσιαστικάἡ πρώτη ἐντολή. Ρώτησαν τόν Χριστό μας: «Ποία εἶναι ἡ μεγαλυτέρα ἐντολή μέσαστόν νόμον; Καί ὁ Χριστός ἀπάντησε: νά ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐξ ὅληςτῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καί ἐξ ὅληςτῆς ἰσχύος σου» (Μαρκ. 12,28-30). Ὅλη ἡ προσπάθεια αὐτή φανερώνει ὅτι ὁἄνθρωπος θέλει νά μοιάσει στόν Θεό. Τότε πραγματώνει τόν σκοπό του, ὅτανπροσπαθεῖ συνεχῶς νά κατευθύνει ὅλη του τήν ὕπαρξη στόν Θεό.Θά δοῦμε μέσα ἀπό τήν ζωή τοῦ σύγχρονου Ἁγίου Πορφυρίου κάποια στοιχεῖα πούφανερώνουν ἀκριβῶς ὅτι ἡ ζωή μας μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι μιά ζωή μέἀδιάλειπτη κοινωνία μέ τόν Θεό διαμέσου τῆς ἀδιάλειπτης προσευχῆς, τῆςπνευματικῆς μελέτης καί προπάντων βεβαίως μέ τήν μετοχή μας στή Θεία Κοινωνίακαί στήν ἱερά Ἐξομολόγηση, στά μυστήρια δηλαδή τῆς Ἐκκλησίας. Δέν εἶναι ἀρκετόνά κάνουμε νοερά προσευχή, ἄν δέν πηγαίνουμε στήν Θεία Λειτουργία καί δένκοινωνοῦμε – μέ τήν εὐλογία φυσικά τοῦ Πνευματικοῦ. Ὑπάρχει καί μία πολύμοντέρνα διδασκαλία, ἰδιαίτερα διαδεδομένη στήν Ἀμερική, ὅτι ὅλοι πρέπει νάκοινωνοῦν ἀνεξάρτητα ἄν νηστεύουν, ἄν ἐγκρατεύονται, ἄν ἐξομολογοῦνται κ.λ.π.18

Αὐτό βεβαίως δέν εἶναι Πατερική διδασκαλία, εἶναι ‘Μεταπατερική’ καί θά ἔλεγακαλύτερα ἀντί-Πατερική, γιατί ὁ Χριστός μας μᾶς εἶπε: «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεωςκαί ἀγάπης προσέλθετε». Δηλαδή πρέπει νά συντρέχουν κάποιες προϋποθέσεις. Ὁφόβος τοῦ Θεοῦ ἔχει μέσα τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν, τήν ἀκολούθηση τῶν ἉγίωνΠατέρων, τήν νηστεία, τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, ἔστω τήν προσπάθεια γιά τήνἀδιάλειπτη προσευχή, τήν μετάνοια. Δέν μπορεῖ κανείς νά κοινωνάει ἀπροϋπόθετακαί νά ὠφελεῖται.Σ’ ἕνα πνευματικό μου παιδί, πρίν ἐξομολογηθεῖ σέ μένα -ὄχι ὅτι ἐγώ εἶμαι καλός- ὁἄλλος Πνευματικός, ἐπειδή τήν ἄφηνε νά κοινωνάει χωρίς τήν ἀπαραίτητηπροετοιμασία, μοῦ εἶπε ὅτι εἶχε αἰσθανθεῖ νά καίγεται ἀπό τήν Θεία Κοινωνία. ἩΘεία Κοινωνία δέν καίει! Ὁ Χριστός δέν καίει! Ἀλλά, ὅταν κανείς δέν πάει μέ τήνδέουσα καί προσήκουσα προετοιμασία, δέν εἶναι πρός ὠφέλεια. Αὐτό λέει καί ὁἈπόστολος Παῦλος στούς Κορίνθιους, ὅτι «πολλοί ἀπό σᾶς ἀρρωσταίνετε καίμερικοί πεθαίνετε, γιατί κοινωνᾶτε ἀνάξια» (Α΄Κορ. 11,29-30).Ὁ Ἅγιος Πορφύριος χρησιμοποιοῦσε μία ἔκφραση: «τό Πανεπιστήμιο τῆςἘκκλησίας» καί ἔλεγε ὅτι πρέπει νά μποῦμε σ’ αὐτό τό Πανεπιστήμιο, τό ὁποῖο δένχρειάζεται ἰδιαίτερες γνώσεις. Τά λόγια τοῦ Χριστοῦ μας εἶναι πολύ ἁπλά κι ὅμωςεἶναι ἕνα Πανεπιστήμιο! Εἶναι ὕψιστη γνώση. Εἶναι ἡ ὕψιστη καί ταυτόχρονα ἁπλήσοφία τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία γιά τούς ἀνθρώπους τούς φιλοσόφους, τούς κοσμικάμορφωμένους εἶναι μωρία, εἶναι ἀνοησία. Γιά ἐκείνους, ὅμως, πού ἔχουν πραγματικήἐπιθυμία νά πλησιάσουν τόν Θεό, εἶναι ἀληθινή σοφία καί πηγή δυνάμεως, γιατίἐφαρμόζοντας τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ μας, γινόμαστε παντοδύναμοι. Ὅπωςλέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ» (Φιλιπ.4,13).Μέσα λοιπόν σ’ αὐτό τό Πανεπιστήμιο τῆς Ἐκκλησίας σπουδάζουμε, γινόμαστεμαθητές. Καί ὁ Κύριος εἶχε κάνει λόγο γιά μαθητεία: «ὅστις θέλει νά γίνει μαθητήςμου…» καί εἶπε τί χρειάζεται: «νά ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του, νά σηκώσει τόν σταυρότου καί νά μέ ἀκολουθήσει» (πρβλ. Μαρκ. 8,34). Ἑπομένως καλούμαστε νά μποῦμεσ’ αὐτή τήν μαθητεία. Καί τί σημαίνει μαθητεία; Ἀκούω τόν διδάσκαλο. Καί ὄχιμόνο ἀκούω, ἀλλά προσπαθῶ νά ἐφαρμόσω αὐτά πού ἀκούω. Ἄρα, ἕνα βασικόχαρακτηριστικό εἶναι ἡ προσπάθεια νά γνωρίσουμε τόν Θεό μέ τήν μελέτη τῆς ἉγίαςΓραφῆς, τῶν Ἁγίων Πατέρων καί ἀκόμα καλύτερα νά ἔχουμε μία ζωντανή κοινωνίαμέ τόν Θεό, μέ τήν προσευχή, ἡ ὁποία πρέπει νά εἶναι συνεχής.Ὁ Χριστός μας εἶπε ὅτι σέ ὅλη μας τήν ζωή θά εἴμαστε μαθητές, λέει: «μή κληθῆτεκαθηγηταί· ἕνας εἶναι ὁ καθηγητής» (Ματθ. 23,10), ὁ Χριστός, ὁ Θεός. Ἐμεῖς ὅλοιεἴμαστε μαθητές. Κάποιοι λέγονται καθηγητές ἤ καί Πατέρες «Πάτερ τάδε,Παναγιώτατε…», ἀλλά ἕνας εἶναι ὁ Καθηγητής καί ἕνας εἶναι ὁ Πατέρας καί ἕναςεἶναι ὁ ἀληθινά Ἅγιος, ὁ Θεός. Δέν πρέπει νά τό ξεχνᾶμε αὐτό.19

Ὁπότε, ἀρχικά πρέπει νά μποῦμε σ’ αὐτό τό Πανεπιστήμιο, γιά νά μάθουμε νάἀγαπᾶμε τόν Θεό, νά ἔχουμε, ὅπως ἔλεγε ὁ Γέροντας, ἐγρήγορση καί νάἀποκτήσουμε «τήν εὐλυγισία τοῦ νοῦ». Ὅταν ὁ ἄνθρωπος προσεύχεται ἀδιάλειπτα,προσπαθεῖ νά κοινωνήσει μέ τόν Θεό, νά γνωρίσει τόν Θεό – μέσα ἀπό τήν προσευχήοὐσιαστικά ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός καί δέν ἀνακαλύπτεται – τότε ὁ νοῦς του γίνεταιεὐλύγιστος, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος. «Ἡ εὐλυγισία τοῦ νοῦ ἔρχεται ἀπ’ τήνἐγρήγορση». Δέν μπορεῖς νά κάνεις ἀδιάλειπτη προσευχή, σωστή προσευχή ἄν δένἔχεις ἐγρήγορση, νήψη. Αὐτά εἶναι συνδεδεμένα. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος προσπαθεῖ νάκοινωνήσει μέ τόν Θεό, τόσο εἶναι καί σέ πνευματική ἐγρήγορση, δέν τόν πιάνει ὁδιάβολος στόν ὕπνο…Γι’ αὐτό καί ὁ Χριστός μας στούς Ἀποστόλους εἶχε πεῖ: «γρηγορεῖτε καίπροσεύχεσθε ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν» (Ματθ. 26,41). Καί σέ ἄλληπερίπτωση λέει ἡ Ἁγία Γραφή: «Νήψατε, γρηγορήσατε· ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολοςὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τινα καταπίῃ» (Α΄Πετρ. 5,8). Χρειάζεται λοιπόναὐτή ἡ ἐγρήγορση, ἡ ὁποία εἶναι συνδεδεμένη μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή καί ὅτανὁ ἄνθρωπος ἔχει αὐτά τά δύο, τότε ἔχει καί ἀγάπη στόν Θεό. Προχωράει στήν ἀγάπη.Γι’ αὐτό ἔλεγε πάλι ὁ Γέροντας: «Ἐγρήγορση εἶναι ὁ ἔρως γιά τόν Θεό». Βλέπετεπῶς τά ταυτίζει; Ἔτσι εἶναι πράγματι. Ὅσο κανείς προσπαθεῖ νά προσεύχεται καίἑπομένως νά ἔχει ἐγρήγορση καί εὐλυγισία στόν νοῦ του, τόσο προχωράει καί στήνἀγάπη στόν Θεό, δηλαδή στήν τήρηση τῆς πρώτης ἐντολῆς.Ἕνα μέρος τῆς πρώτης ἐντολῆς λέει «ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆςδιανοίας σου» (Μαρκ. 12,30), τό ὁποῖο σημαίνει ὅλη σου ἡ σκέψη, ὅλη σου ἡδιάνοια νά εἶναι στόν Θεό, δηλαδή νά προσεύχεσαι συνεχῶς. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ὅτανἐπιμένει στήν εὐχή, δέν σκορπίζεται ὁ νοῦς του στίς μέριμνες ἐδῶ κι ἐκεῖ καί δένσπαταλάει τόν χρόνο του σέ ἀργολογία καί μάταια πράγματα. Εἶναι στόν δρόμο γιάνά ἀγαπήσει τόν Θεό, νά ἐκπληρώσει τήν πρώτη ἐντολή τῆς ἀγάπης πρός τόν Θεό.Ἐχθροί σ’ αὐτή τή διαδικασία εἶναι ἡ κατάκριση, ἡ πολυλογία καί ἡ πολυφαγία.Δηλαδή, ἡ ἔλλειψη ἐγκράτειας στό στόμα καί στό φαγητό ἐμποδίζουν τήν προσευχή,γιατί βέβαια εἶναι ἀντίθετα στήν ἀγάπη πρός τόν Θεό. Ὅταν, γιά παράδειγμα,κατακρίνει κανείς σημαίνει πώς δέν ἀγαπάει τόν πλησίον του κι ἅμα δέν ἀγαπᾶς τόνπλησίον, δέν ἀγαπᾶς οὔτε τόν Θεό.Ἔστω καί μέ ἕναν ἄνθρωπο νά εἶσαι χωρισμένος καί νά μήν θέλεις νά τόν δεῖς καί νάτοῦ μιλήσεις, ἔχεις δηλαδή μῖσος, εἶσαι χωρισμένος καί ἀπό τόν Θεό. Εἶναι φοβερήκατάσταση αὐτή κι ὅμως παρατηρεῖται καί σέ ἀνθρώπους ὑποτίθεται τῆς Ἐκκλησίας,οἱ ὁποῖοι μπορεῖ καί νά μήν μιλιοῦνται μεταξύ τους. Ὁ Χριστός, ὅμως, εἶπε ξεκάθαραὅτι πρέπει νά συγχωροῦμε τά παραπτώματα τῶν ἀδελφῶν μας καί ὅσους μᾶςἀδίκησαν, ἄν θέλουμε νά πάρουμε ἄφεση καί γιά τίς δικές μας ἁμαρτίες, πού εἶναιπολύ περισσότερες.20

Αὐτά εἶναι πολύ βασικά πράγματα, τά ὁποῖα δέν θά ἔπρεπε νά τά λέμε, γιατί εἶναιαὐτονόητα. Κι ὅμως γιά πολλούς χριστιανούς δέν εἶναι αὐτονόητα. Ἐπίσης, πόσοἐμεῖς οἱ χριστιανοί ἐλπίζουμε στόν Θεό; Ἤ πόσο ἐλπίζουμε στούς ἀνθρώπους καίἔχουμε κάνει θεό τήν οἰκονομία; Ἡ ἀγάπη μας δέν εἶναι στόν Θεό. Ἡ ἀγάπη μαςεἶναι στόν ἑαυτό μας καί ἡ ἐλπίδα μας εἶναι νά βροῦμε στηρίγματα γιά τόν ἑαυτόμας. Ὄχι πῶς θά εὐαρεστήσουμε καί πῶς θά μοιάσουμε στόν Θεό, ἀλλά πῶς θάφτιάξουμε τήν ζωή μας ὅπως νομίζουμε μέ τά ὑποστηρίγματα πού θέλουμε.Στίς μέρες μας βλέπετε ἔχουν τρελαθεῖ οἱ ἄνθρωποι, γιατί δέν πάει καλά ἡ οἰκονομίαἡ ἐθνική καί ἡ παγκόσμια ἤ γιατί δέν ἔχουμε σωστούς πολιτικούς ἡγέτες. Ἐπειδήλοιπόν στηρίξαμε σ’ αὐτά τήν ἐλπίδα μας, τά «ἀγαπήσαμε», γιατί κακῶς ἀγαπήσαμετόν ἑαυτό μας, τώρα φτάσαμε σέ ἀδιέξοδο. Διότι ἡ ἁμαρτία ἔχει κόστος. Ἡ ἁμαρτίαἔχει ἕνα παιδί. Τό παιδί τῆς ἁμαρτίας εἶναι ὁ θάνατος, ἡ ταλαιπωρία. «Τά ὀψώνια τῆςἁμαρτίας θάνατος» (Ρωμ. 6,23). Ὅταν λοιπόν δέν τηροῦμε τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, γιατίδέν τόν γνωρίζουμε ἤ δέν θέλουμε νά τόν γνωρίσουμε, δέν ἐνδιαφερόμαστε, μετάβέβαια ἔρχεται τό τίμημα, τό ὁποῖο δέν εἶναι ἀπό τόν Θεό, ἀλλά ἀπό τήν ἴδια τήνἁμαρτία καί τόν διάβολο στόν ὁποῖον ὑποταχθήκαμε. Ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκηἀκόμα εἶναι γραμμένο ὅτι εἶναι: «καταραμένος ὅποιος ἐλπίζει σέ ἄνθρωπο ἤ στόνἑαυτό του» (Ἱερ. 17,5).Πόσοι σήμερα νεοέλληνες δέν πίστεψαν στούς πολιτικούς;Διαγράφουμε τήν πίστη, διαγράφουμε καί τήν πατρίδα καί λέμε ἀφοῦ θά μᾶς διορίσειτό παιδί, ὅ,τι καί νά κάνει θά τόν ψηφίσουμε… καί μετά αὐτοί προωθοῦν τούςνόμους γιά τίς ἐκτρώσεις, μέ τούς ὁμοφυλόφιλους κ.λ.π. ἀλλά δέν μᾶς ἐνδιαφέρειαὐτό, ἀρκεῖ νά πέσει ὁ μισθός καί ἡ σύνταξη. Τώρα ὅμως πού κινδυνεύουν οἱσυντάξεις… ἀνησυχήσαμε! Τόσα χρόνια πού χτυποῦν τόν Χριστό καί τήν πίστη μαςδέν ἀνησυχοῦμε, δέν μιλάει κανένας. Βέβαια κι αὐτό εἶναι ἀγάπη καί φιλανθρωπίατοῦ Θεοῦ πού δέν μᾶς ἐγκαταλείπει καί μέσα ἀπό αὐτή τήν στέρηση προσπαθεῖ νάμᾶς δείξει τό λάθος μας καί πῶς θά τό ἀποφύγουμε. Ἑπομένως, πρέπει νά μποῦμε σ’αὐτό τό Πανεπιστήμιο μέ τήν συνεχή προσπάθεια, γιά νά μάθουμε τόν νόμο τοῦΘεοῦ καί μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή.Ἄς ποῦμε κάτι ἀκόμα ἐπίκαιρο. Πόσοι δέν δανειστήκαμε ὅλα αὐτά τά χρόνια τῆςπλαστῆς εὐμάρειας; Ἐνῶ λέει ὁ Μέγας Βασίλειος: «Εἶσαι πλούσιος; Μήν δανείζεσαι.Εἶσαι φτωχός; Μήν δανείζεσαι». Ἄρα, κανένας νά μήν δανείζεται! Νά ἀρκούμαστεσ’ αὐτά πού ἔχουμε. Ἐμεῖς συχεχῶς καί ὡς πρόσωπα καί ὡς ἔθνος βάζουμε χρέη.Μετά φυσικά θά ἔρθουν οἱ συνέπειες.Ὅταν λοιπόν ὁ νοῦς γρηγορεῖ, νήφει, προσεύχεται, τότε ἀγαπάει τόν Θεό. Ἕναςσύγχρονος Ρῶσος στάρετς ἔλεγε: ἡ ἀγάπη στόν Θεό ἀνάβει μέ τήν ἀδιάλειπτηπροσευχή. Γιατί εἶναι βεβαιωμένο: ὅ,τι ὁ νοῦς μας σκέφτεται, μέ ὅ,τι ἀσχολεῖται,αὐτό καί ἀγαπάει τελικά. Ἄν ὁ νοῦς μας εἶναι συνέχεια στόν καλλωπισμό, πῶς θά21

εἴμαστε ὄμορφοι, φυσικά θά κάνουμε εἴδωλο τόν ἑαυτό μας. Ὅπως λέει καί ὁ ἍγιοςἈνδρέας Κρήτης: «Αὐτείδωλον ἐγενόμην».Ἔχει ἕνα ὡραῖο περιστατικό στόν βίο τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, πού εἶχε πάεισέ ἕνα χωριό γιά νά μιλήσει καί μέ τό διορατικό του ὄμμα εἶδε τρεῖς κοπέλες πούἦταν ἕτοιμες νά πᾶνε νά τόν ἀκούσουν, ἀφοῦ εἶχαν ὅμως περάσει καί μιά-δυό ὧρεςμπροστά στόν καθρέφτη, γιατί θά τίς ἔβλεπε καί ὁ κόσμος στήν πλατεία! Ἔδωσεἐντολή τότε ὁ Ἅγιος καί λέει: νά πεῖτε σ’ αὐτά τά ‘εἴδωλα’ νά μήν ἔρθουν». Δέν τίςὀνόμασε γυναῖκες, ἀλλά εἴδωλα. Εἶχαν κάνει τούς ἑαυτούς τους εἴδωλα καίστολιζόντουσαν γιά νά πᾶνε νά τίς δοῦν καί ὄχι γιά νά ἀκούσουν τόν Ἅγιο.Αὐτή ἡ ἐπιτίμηση τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ ἀπό ἀγάπη εἶναι, γιατί, ἄν ὁ ἄνθρωπος δένμετανοήσει, τό ἀποτέλεσμα θά εἶναι ἡ ταλαιπωρία καί ὁ θάνατος ὁ πνευματικός.Αὐτός εἶναι ὁ βασικός θάνατος, τό νά χωριστεῖ δηλαδή κανείς ἀπό τόν Θεό, ἀπό τήνΧάρη τοῦ Θεοῦ. Ἐφόσον λοιπόν ὅ,τι σκεφτόμαστε, αὐτό καί ἀγαπᾶμε, ἄνσκεφτόμαστε τόν Χριστό, σιγά-σιγά θά Τόν ἀγαπήσουμε.Ἔλεγε ὁ Γέροντας Πορφύριος: «Μνήμη Θεοῦ θ’ ἀποκτήσετε μέ τήν εὐχή ΚύριεἸησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με» πού εἶναι εὔκολη προσευχή καί δέν φεύγει ὁ νοῦς, ἐνῶ ἄνκάνεις μακρές προσευχές φεύγει περισσότερο ὁ νοῦς, διασπᾶται. Ἐπίσης θάἀποκτήσετε μνήμη Θεοῦ «μέ τίς προσευχές τῆς Ἐκκλησίας». Κυκλοφοροῦν διάφοραφυλλάδια μέ τά ὁποῖα δέν χρειάζεται νά ἀσχολούμαστε. Ἔχουμε πολλές ὡραῖεςπροσευχές στήν Ἐκκλησία μας πού μποροῦμε νά χρησιμοποιοῦμε. «Μέ τούς ὕμνους,μέ τό νά φέρνετε στόν νοῦ σας τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ» πού εἶναι ὄντως θαυμαστές.Ἡ φύση καί ὅσα βλέπουμε γύρω μας εἶναι ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, δέν εἶναι τυχαῖα, οὔτεὑπόκεινται σέ νόμους φυσικούς. Δέν ὑπάρχουν φυσικοί νόμοι κι ἄς λέει ἡ φυσικήἐπιστήμη. Ὑπάρχουν οἱ ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ πού φροντίζουν τά πάντα. Τόσαχρόνια τώρα λένε οἱ οἰκολόγοι καί οἱ ἐπιστήμονες ὅτι θά καταστραφοῦμε μέ τήνμόλυνση πού ἔχουμε κάνει, τά πυρηνικά ἀπόβλητα καί χίλια δυό ἄλλα… Θά ἔπρεπενά ἔχουμε καταστραφεῖ πρό πολλοῦ στή γῆ. Κι ὅμως δέν ἔχουμε καταστραφεῖ!Ξέρετε γιατί; Γιατί παρεμβαίνει ἡ πρόνοια καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἐμποδίζει τόκακό καί τοῦ βάζει ὅρια. Θά ὑπάρχουμε ὅσο θέλει ὁ Θεός. Αὐτό βέβαια δέν μᾶςδικαιώνει νά μπαίνουμε στήν φύση ὡς ληστές καί νά τήν καταστρέφουμε.Ὅταν λοιπόν ὁ ἄνθρωπος παρατηρεῖ ὅλα αὐτά μέ τό μάτι τῆς πίστεως, ἔχει, λένε οἱΠατέρες, τήν φυσική θεωρία. Δηλαδή βλέποντας τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ μέσα στήνκτίση, μπορεῖ μέσα ἀπ’ αὐτό νά ἀγαπήσει τόν Θεό. Γιατί, τίποτα δέν εἶναι τυχαῖο. Γιάσκεφτεῖτε π.χ. νά εἴχαμε συνεχῶς καλοκαίρι. Ἐδῶ μέ λίγη παραπάνω ζέστη καίἀρχίζουν ὅλοι νά γκρινιάζουν «σκάσαμε, τί καιρός εἶναι αὐτός…», τό χειμώνα«κρύο, ξεπαγιάσαμε..». Δέν εἴμαστε ποτέ εὐχαριστημένοι. Ἐνῶ, ὅλη αὐτή ἡἐναλλαγή ἕναν πιστό ἄνθρωπο τόν κάνει νά δοξάζει τόν Θεό καί νά θαυμάζει τήνσοφία Του. Ἐπίσης, ὅλη αὐτή ἡ ποικιλία μέσα στόν χρόνο εἶναι θαυμαστή, καμιά22

μέρα δέν εἶναι ἴδια μέ ἄλλη! Ὁ οὐρανός φαίνεται νά μήν ἀλλάζει κι ὅμως, ἄν τόνπαρατηρήσετε, συνέχεια ἀλλάζει. Καί ὄχι μόνο στήν φύση καί στόν ἑαυτό μας πόσαθαυμαστά συμβαίνουν! Ὁ καθένας, ἄν θυμηθεῖ λίγο τήν ζωή του, θά ἔχει καί ἀπό ἕναθαῦμα. Ὅλα αὐτά εἶναι ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ καί πρέπει νά τά θυμόμαστε γιατί ἔτσιὁδηγούμαστε στό νά ἀγαπήσουμε τόν Θεό, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος.Καθώς ἐπίσης, ἔλεγε, ὅταν φέρνουμε στόν νοῦ μας «χωρία ἀπ’ τήν Ἁγία Γραφή κιἀπό ἄλλα πνευματικά βιβλία». Ὅλοι αὐτοί οἰ τρόποι μᾶς βοηθοῦν νά ἀγαπήσουμετόν Θεό ἔτσι, ὥστε νά τηρήσουμε τήν πρώτη ἐντολή, πού εἶναι ἡ βασικότερη ἀπ’ὅλες καί νά φθάσουμε στό καθ’ ὁμοίωσιν. Γιατί ἄν δέν ἀγαπήσουμε τόν Θεό, δένμποροῦμε νά μοιάσουμε στόν Θεό.Ἑπομένως, ἕνα πρῶτο χαρακτηριστικό τῆς ζωῆς μας μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι ἡἀδιάλειπτη προσπάθεια γιά κοινωνία μέ τόν Θεό. Μέσα ἀπό τήν προσευχή, ξαναλέω,μέσα ἀπό τήν μελέτη τῆς Γραφῆς καί τῶν Πατέρων, μέσα ἀπό τίς προσευχές τίςΛειτουργικές, τόν Ἑσπερινό, τόν Ὄρθρο, τήν Θεία Λειτουργία, μέσα ἀπό τίςἐνέργειες τοῦ Θεοῦ πού φανερώνονται στή ζωή μας προσωπικά ἀλλά καί καθολικάὡς παγκόσμια, θά λέγαμε, κοινότητα.Ἕνα ἀκόμα χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι ἡ ζωή στήν Ἐκκλησία εἶναι ζωή στήν Βασιλείατοῦ Θεοῦ. Μερικοί χριστιανοί νομίζουν ὅτι ἠ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι μετά θάνατονκαί θά ἔρθει… Ὄχι, ὁ Χριστός μας εἶπε: «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστιν»(Λουκ. 17,21), εἶναι μέσα σας. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὁπότε, ὅτανζοῦμε στήν Ἐκκλησία σωστά καί ὄχι τυπικά καί ἐξωτερικά, ζοῦμε ἀπό τώρα τήνΒασιλεία τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τόν Παράδεισο.Ὁ π. Ἰωάννης ὁ Ρωμανίδης, ἕνας σύγχρονος θεολόγος, φωτισμένος ἄνθρωπος καίἀσκητής μέ μητέρα ἁγία ἀπό τήν Καππαδοκία, ἔλεγε ὅτι: ὁ Χριστός δέν ἦρθε γιά νάμᾶς δώσει μιά καλή ζωή μετά θάνατον μόνο, ἀλλά γιά νά μᾶς δώσει ἐδῶ καί τώρατήν ἀληθινά καλή ζωή, τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Οὔτε ἦρθε νά μᾶς δώσει ἁπλῶς ἕναβόλεμα, ὅπως θέλουν κάποιοι καί ὅπως λειτουργοῦν στίς ἄλλες θρησκεῖες.Πηγαίνουν λ.χ. στόν μάγο, τόν πληρώνουν καί κάνουν μιά προσφορά γιά νάἐξευμενίσει τόν Θεό. Ὁ Θεός δέν θέλει ἀπό μᾶς ἐξευμενισμό, δέν εἶναι ὀργισμένος.Δέν ὀργίζεται ὁ Θεός. Ὁ Θεός θέλει ἀπό μᾶς τήν καρδιά μας καί τήν θέλει καθαρή.Θέλει νά Τόν ἀγαπήσουμε -πάλι ὅμως γιά μᾶς- καί νά ζήσουμε ἀπό τώρα σέκοινωνία ἑνωμένοι μαζί Του, ὁπότε ζοῦμε ἀπό τώρα τήν Βασιλεία Του.Λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «ὁ καρπός τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη,μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια» (Γαλ. 5,22-23).Ὅλα αὐτά τά ὡραῖα δέν εἶναι ὁ Παράδεισος; Καί ὅλα αὐτά τά ὡραῖα, λέει, εἶναικαρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κι αὐτός ὁ καρπός τοῦ Πνεύματος πότε δίνεται στόνἄνθρωπο μετά θάνατον ἤ τώρα; Φυσικά τώρα! Τώρα δίνεται μία προκαταβολή καίμετά θάνατον, μετά τήν Δευτέρα Παρουσία, θά δοθεῖ, θά λέγαμε, ὅλο τό ποσό, ὅλη ἡ23

δωρεά. Ἀπό τώρα, ὅμως, πρέπει νά ἔχουμε τήν προκαταβολή. Ἄν δέν ἔχεις τήνπροκαταβολή καί ἀντί νά ἔχεις ἀγάπη, εἰρήνη… ἔχεις μῖσος, ἄγχος, ταραχή… πρέπεινά ψαχτεῖς.. Μήπως κάτι δέν πάει καλά. Μήπως δέν ἔχεις ἐνεργό τό Ἅγιο Πνεῦμαμέσα σου καί γι’ αὐτό ἔχεις θλίψη καί κατάθλιψη καί ἀκαταστασία, ἔχειςἀντιπάθειες, ὀργή καί μνησικακία. Αὐτά δέν εἶναι καλά σημάδια. Σημαίνει ὅτι δένμπῆκες ἀκόμα στήν Βασιλεία. Δέν ζεῖς τήν Βασιλεία, δέν προγεύεσαι τήν Βασιλείατοῦ Θεοῦ. Κάτι δέν κάνεις καλά…. κάπου ἔχεις μπλοκάρει. Θά πρέπει νά πᾶς σέΠνευματικό φωτισμένο νά σέ ξεμπλοκάρει, νά σοῦ ὑποδείξει τό λάθος, νά τοῦ κάνειςὑπακοή, ὥστε νά φανερωθεῖ τό ἐν ἡμῖν Ἅγιο Πνεῦμα.Ὅλοι οἱ βαφτισμένοι ἔχουμε μέσα μας τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀλλά δυστυχῶς οἱ πιόπολλοί τό ἔχουμε ἀπενεργοποιημένο. Ὅπως τώρα μέ τά ἠλεκτρονικά μέσα καί τάκινητά, παίρνεις τήν σύνδεση, ἀλλά πρέπει νά κάνεις καί τήν ἐνεργοποίηση. Μπορεῖνά ἀγόρασες τό τελευταῖο μοντέλο πού κυκλοφορεῖ, νά πῆρες καί τήν κάρτα, ἀλλά ἄνδέν κάνεις τήν ἐνεργοποίηση δέν λειτουργεῖ, εἶναι σάν νά μήν ἔχεις καθόλου κινητό.Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει καί στά πνευματικά μέ τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.Τήν ἔχουμε. Μᾶς ἔχει δώσει ὁ Θεός τήν δυνατότητα, τήν ὀντολογική δυνατότητα,τήν πραγματική δηλαδή, νά γίνουμε υἱοί τοῦ Θεοῦ, τέκνα φωτόμορφα τῆς Βασιλείας.Ἀλλά εἶναι δυνατότητα, θά πρέπει ὁ καθένας προσωπικά νά τήν ἐνεργοποιήσει.Μήν ἀκοῦτε αὐτούς πού λένε: «ἀφοῦ εἶστε βαφτισμένοι, κοινωνᾶτε ὅλοι». Ὄχι! Θάπρέπει νά ἔχεις ἐνεργό τό Βάπτισμα μέσα σου καί τήν Χάρη ἐσύ προσωπικά μέ τήνσωστή ζωή, μέ τήν ἀληθινή μετάνοια καί τότε βεβαίως ἔχεις φανερό καί τόν καρπότοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού εἴπαμε ὅτι συνίσταται στήν ἀγάπη, στήν χαρά, στήνεἰρήνη, σ’ ὅλα αὐτά πού ἀναζητᾶμε καί ὄντως εἶναι ὁ Παράδεισος. Δέν εἶναιΠαράδεισος οἱ σαρκικές ἡδονές καί νά τρῶμε πιλάφια, ὅπως λένε οἱ Μουσουλμάνοι.Ὁ Παράδεισος εἶναι ἡ εἰρήνη καί ἡ γαλήνη πού ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἐπιδιώκουν.Γι’ αὐτό λένε: «θέλω νά πάω κάπου νά ἡσυχάσω καί νά ἠρεμήσει τό μυαλό μου».Αὐτό δέν πρόκειται νά γίνει μέ τόν νά πάει κανείς σέ ἕνα ἐξωτικό νησί, ἀλλά μέ τόνά βρεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα του καί νά ἐνεργοποιήσει τήν κοινωνία μέ τόν Χριστό,τό ὁποῖο γίνεται μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία. Δέν μποροῦμε νά τό κάνουμε μόνοι μας,μόνο διά τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ τρόπου ζωῆς ἐπιτυγχάνεται.Στήν Ἐκκλησία λοιπόν καί μάλιστα στήν Θεία Λειτουργία ἀπό τώρα ζοῦμε τόμυστήριο τοῦ ὀγδόου αἰῶνα, δηλαδή τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό, ὅταν ἀρχίζειἡ Θεία Λειτουργία λέμε: «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦἉγίου Πνεύματος». Ἀμέσως δηλαδή γίνεται λόγος γιά τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Καί τίθά πεῖ ‘εὐλογημένη’; Δοξασμένη. Δοξάζουμε δηλαδή τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.Ποιά εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ;Εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία, ἡ ζωή μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἡ μετοχή διά τῆς ΘείαςΚοινωνίας στόν Χριστό. Μπαίνουμε στήν Θεία Λειτουργία, μπαίνουμε στήν24

Βασιλεία, μπαίνουμε στόν τρόπο νά ζοῦμε τόν Παράδεισο. Πόσοι, ὅμως, ζοῦνε τόνΠαράδεισο μέσα στήν Θεία Λειτουργία; Ὁ καθένας τό ξέρει… Ἀνάλογα μέ τίςπροϋποθέσεις πού ἔχει, μέ τήν ἀσκητική καί τήν μυστηριακή δηλαδή ζωή πού κάνει.Γιατί, ὅπως εἴπαμε, δέν εἶναι κάτι μαγικό. Μερικοί νομίζουν ὅτι ἔτσι μαγικά ἤ τυχαῖαθά σωθοῦμε, θά κάνουμε ἕνα ‘κλίκ’ καί θά πᾶμε στόν Παράδεισο. Ὄχι, χρειάζεταιἐργασία. Ὅπως ὅταν θέλεις νά χτίσεις ἕνα σπίτι, θά κουραστεῖς, θά ἱδρώσεις, θάκοπιάσεις, θά τρέξεις…Τό ἴδιο πρέπει νά κάνεις, γιά νά χτίσεις καί τό σπίτι σου στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ,θέλει κόπο. Γι’ αὐτό οἱ Ἅγιοι ἔκαναν τόσους κόπους. Δέν ἦταν σαδιστές καίβασάνιζαν τό σῶμα τους, ἀλλά γιά νά χαλιναγωγήσουν τά πάθη τους καί τόν ἑαυτότους. Εἶναι ἀναγκαῖος ὁ σωματικός κόπος, γιατί ἔτσι ταπεινώνεται ὁ ἄνθρωπος.Χρειάζεται ἡ νηστεία, ἡ ἀγρυπνία, οἱ μετάνοιες, οἱ γονυκλισίες. Ὅλα αὐτά εἶναι τάμέσα. Δέν εἶναι τό τέλος. Τό τέλος εἶναι νά βροῦμε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, νά ἔχουμεκοινωνία μέ τόν Θεό καί νά ἀγαπήσουμε τόν Θεό. Γιατί, ἄν μείνει κανείς σ’ αὐτά,στήν ἄσκηση μόνο, θά γίνει πάλι ἕνας μεγάλος ἐγωιστής.Γιατί θά λέει «ἐγώ δέν εἶμαι σάν τούς ἄλλους πού δέν νηστεύουν, δέν κάνουνμετάνοιες κλπ». Δηλαδή θά δουλεύει στόν ἑαυτό του. Ὅλα αὐτά εἶναι μέσα γιά νάχαλιναγωγήσουμε τόν ἑαυτό μας καί νά δουλέψουμε στόν Θεό. Μαζί, ὅμως, μέ αὐτάεἶναι ἀπαραίτητη καί ἡ μυστηριακή ζωή, ἡ μετάνοια καί ἡ ἐξομολόγηση. Αὐτά τάδύο, θά λέγαμε, εἶναι οἱ πυλῶνες πού μᾶς πᾶνε στόν Παράδεισο, ἡ ἀσκητική καί ἡμυστηριακή ζωή. Δέν μπορεῖς δηλαδή χωρίς ἄσκηση, χωρίς ἐγκράτεια, χωρίςὑπακοή, χωρίς χαλιναγώγηση τῆς σάρκας νά ζήσεις τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Εἶναιἀδύνατο.Σήμερα πολλοί κηρύττουν ἕναν τέτοιο χριστιανισμό ‘εὔκολο’. Μπορεῖ νά εἶναι καίπαπᾶδες καί Δεσποτάδες… πού λένε «παιδί μου, βαφτισμένος εἶσαι, ὅπως καί νά ζεῖςθά σωθεῖς, δέν ἔχεις πρόβλημα». Δέν εἶναι ὅμως ἔτσι, γιατί μαζί μέ τήν μυστηριακήζωή, χρειάζεται καί ἡ ἀσκητική ζωή. Δέν ξεχωρίζουν αὐτά τά δύο. Πρίν πᾶμε στήνἀνάσταση, πρέπει νά περάσουμε ἀπ’ τήν σταύρωση. Νά σταυρωθοῦμε ὡς πρός τάπάθη μας, νά νεκρωθοῦμε ὡς πρός τά πάθη μας. Ἀφοῦ σταυρωθοῦμε καίνεκρωθοῦμε, θά μποῦμε καί στόν τάφο τῆς ταπείνωσης καί ἀπό ἐκεῖ θά μᾶςἀναστήσει ὁ Χριστός. Δέν μπορεῖς νά πᾶς κατευθείαν στήν ἀνάσταση.Αὐτό εἶναι τό κήρυγμα τοῦ Ἀντιχρίστου: Χριστιανός-Ξένος-Σταυροῦ, χ-ξ-στ, 666, τόσύμβολο τοῦ Ἀντιχρίστου. Αὐτή λοιπόν ἡ ἀντισταυρική ζωή κηρύσσεται σήμερα ἀπόκάποιους καί δέν πρέπει νά πέσουμε σ’ αὐτή τήν παγίδα. Λένε μερικοί: «Δέν μ’ἀναπαύει αὐτός ὁ παπα-Σάββας, πολύ αὐστηρός, νά πᾶμε σέ κανέναν ἄλλον. Εἶναιἄγαμος. Νά πᾶμε σέ ἔγγαμο πνευματικό, ξέρει καλύτερα». Δηλαδή οἱ ἄγαμοι ἔπεσανἀπ’ τόν οὐρανό, δέν ξέρουν ἀπό οἰκογένεια καί τέτοια πράγματα! Ἀκοῦς διάφορατέτοια. Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι πού τά λένε, θέλουν οὐσιαστικά νά ἀναπαύσουν τά πάθητους. Θέλουν ἕναν «χριστιανισμό τῶν παθῶν». Νά καταξιωθοῦν καί τά πάθη καί οἱ25

ἁμαρτίες. Ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, καί ν’ ἁμαρτάνουμε καί νά μᾶς εὐλογεῖ ὁΘεός τήν ἁμαρτία. Δέν γίνεται αὐτό. Δέν ἔχει σχέση ὁ Χριστός μέ τήν ἁμαρτία. Δένμπορεῖ νά ἔχει σχέση ἡ βρωμιά μέ τήν καθαρότητα, τό μαῦρο μέ τό ἄσπρο, τόσκοτάδι μέ τό φῶς. Ἤ θά εἶσαι στό σκοτάδι ἤ θά εἶσαι στό φῶς.Ζοῦμε λοιπόν στήν Θεία Λειτουργία τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τόν Παράδεισο ἀπότώρα. Ἡ ἀγάπη, ἡ λατρεία πρός τόν Θεό, ἡ λαχτάρα, ἡ ἕνωση μέ τόν Χριστό καί μέτήν Ἐκκλησία εἶναι ὁ ἐπί γῆς Παράδεισος». Βλέπετε, πόσο ξεκάθαρα τά λέει ὁΓέροντας; Θέλεις νά ζήσεις τόν Παράδεισο; Μέσα στήν Ἐκκλησία θά τόν βρεῖς,κάνοντας ταπεινά ὑπακοή σ’ αὐτά πού λέει. Προσέξτε γιατί ὑπάρχει μιά σύγχυση:Ποιά εἶναι ἡ Ἐκκλησία;Ἀκούγοντας μερικοί τήν λέξη Ἐκκλησία, λένε «ὁ Δεσπότης, ὁ παπάς». Δέν εἶναιοὔτε ὁ Δεσπότης, οὔτε ὁ παπάς Ἐκκλησία. Ἐκκλησία εἶναι τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ.Αὐτός εἶναι ὁ ὁρισμός τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως μᾶς τόν λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Ἐφ.1,23/Α΄Κορ. 12,27). Τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἔχει κεφαλή τόν Χριστό καί μέλη τουεἶναι: οἱ Ἄγγελοι, ὅλοι οἱ Ἅγιοι μέ πρώτη τήν Παναγία μας καί ὅλοι οἱ χριστιανοίπού κοιμήθηκαν ἤ ζοῦν ἀκόμα, ἐν μετανοία, ἔχουν δηλαδή ἐνεργό τό Ἅγιο Πνεῦμα.Αὐτή εἶναι ἡ Ἐκκλησία καί διά τοῦ Θεοῦ, διά τῶν Ἁγίων Πατέρων, μᾶς ἔχει ἀφήσειΚανόνες, δηλαδή κείμενα ἱερά, γραμμένα μέ τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πούμᾶς δείχνουν πῶς θά ζήσουμε κι ἐμεῖς τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Φυσικά δέν μποροῦμενά τά πετάξουμε καί νά ποῦμε σήμερα δέν ἰσχύουν οἱ Κανόνες ἤ -ὅπως λένεδυστυχῶς- ὅτι οἱ Πατέρες δέν εἶχαν ἀγάπη καί ἦταν πολύ αὐστηροί… Ἐπειδή ἔχειἀλλάξει τό ἐξωτερικό πολιτισμικό περιβάλλον δέν σημαίνει ὅτι ἔχει ἀλλάξει καί τόνἄνθρωπο. Οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε ἴδιοι ὅπως καί πρίν 2000 χρόνια.Ἄν ἄλλαζε ὁ ἄνθρωπος, ὅπως λέει ἕνας σύγχρονος θεολόγος, θά ξανακατέβαινε ὁΧριστός, γιά νά μᾶς δώσει καινούριο Εὐαγγέλιο. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁ ἴδιος, τά πάθηεἶναι τά ἴδια, ἡ κατάστασή μας εἶναι ἡ ἴδια, ὅπως τήν κληρονομοῦμε ἀπό τόν Ἀδάμκαί τούς ἀπογόνους του καί φτάνει μέχρι τίς μέρες μας. Καί ὅλοι χρειαζόμαστε«ψυχοθεραπεία», ὄχι ἀπό ψυχίατρο κοσμικό, ἀλλά ἀπό Πνευματικό. Ἀπό τόν Χριστόκαί ἀπό τούς ἀληθινούς Πνευματικούς, οἱ ὁποῖοι εἶναι λίγοι ἀλλά ὑπάρχουν, πούἔχουν ἐνεργό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἔχουν περάσει τό στάδιο τῆς κάθαρσης, τοῦφωτισμοῦ, ἴσως καί τῆς θέωσης καί μποροῦν νά μᾶς ὁδηγήσουν.«Ἡ ἀγάπη, ἡ λατρεία πρός τόν Θεό, ἡ λαχτάρα, ἡ ἕνωση μέ τόν Χριστό καί μέ τήνἘκκλησία εἶναι ὁ ἐπί γῆς Παράδεισος», λέει λοιπόν ὁ Ἅγιος. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός εἶναιὁ Παράδεισος.Ὁ κύριος σκοπός τῆς ζωῆς μας δέν εἶναι οὔτε νά γίνουμε γιατροί, οὔτε ἐπιστήμονες,ὅπως δυστυχῶς τό ἐμφυσοῦν αὐτό οἱ γονεῖς στά παιδιά, γιατί δῆθεν ἔτσι θά26

προκόψουν στήν ζωή τους καί θά κάνουν χρήματα κ.λ.π. Αὐτά τά ἰδανικά δίνουμεστά παιδιά μας. Δέν εἶναι αὐτός ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας. Ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μαςεἶναι, ὅπως εἴπαμε, τό καθ’ ὁμοίωσιν, ἡ θέωση δηλαδή. Ἀλλά ποιός ἀπό τούς γονεῖςτό λέει στό παιδί του; Ὅταν, ὅμως, φτάσει τό παιδί νά τόν βρίζει καί νά τόν χτυπάει,αὐτός θά διαμαρτύρεται… Ἀλλά τό παιδί θά ἔχει δίκαιο! Γιατί δέν πῆρε τό ἕνα «οὗἐστι χρεία» (Λουκ. 10,42) ἀπό τόν πατέρα του καί τήν μητέρα του. Τό ἕνα πού ἔχειπραγματικά ἀνάγκη ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁ Χριστός. Πρέπει νά δείξουμε στό παιδί μαςτόν προορισμό του, τί πρέπει νά γίνει καί πῶς θά ἀγαπήσει τόν Θεό.Ἡ μέγιστη ἀγάπη στόν Θεό πῶς ἐκφράζεται;Μέ τήν λατρεία.Κακῶς λέμε σέ ἀνθρώπους: «σέ λατρεύω». Ἡ λατρεία ἁρμόζει μόνο στόν Θεό.Λατρεύουμε τόν Θεό μέ τήν θεία λατρεία καί τήν κορυφαία λατρεία, τήν ΘείαΛειτουργία.Ἄρα, ὁ ἄνθρωπος ἔχει ὡς σκοπό νά μοιάσει καί νά ἀγαπήσει τόν Θεό. Αὐτή εἶναι ἡπρώτη ἐντολή. Νά μοιάσει στόν Θεό πού εἶναι ἀγάπη, ἄρα νά γίνει κι αὐτός ἀγάπη.Νά ἀγαπήσει στόν μέγιστο βαθμό τόν Θεό, δηλαδή νά Τόν λατρέψει. Πῶς εἴπαμεΤόν λατρεύουμε; Μέ τήν ἐκκλησιαστική ζωή, μέ τήν Θεία Λειτουργία. Ἄρα, θάλέγαμε, ἡ ὕψιστη πράξη πού μπορεῖ νά κάνει ὁ ἄνθρωπος στή γῆ εἶναι ἡ ΘείαΛειτουργία. Ὅ,τι ἀνώτερο μποροῦμε νά κάνουμε εἶναι νά προσφέρουμε τήν ΘείαΛειτουργία. Ἀλλά ὁ ἱερέας πού κάνει τήν Λειτουργία δέν εἶναι μόνος του. Ὅλοι μαζίσυλλειτουργοῦμε, δέν πειράζει δηλαδή πού εἶστε λαϊκοί. Ἄλλωστε καί ἡ λέξηλειτουργία σημαίνει ἔργο τοῦ λαοῦ. Δέν εἶναι σωστό νά λέμε «ἄντε πότε θάτελειώσει ὁ παπάς, πότε θά βγάλει τήν Θεία Κοινωνία;». Αὐτά εἶναι πράγματα ἀσεβῆἀπό ἀνθρώπους ἄσχετους, πού πᾶνε τελευταία στιγμή στό παρά πέντε, νά μήν πῶ στόκαί πέντε, καί ρωτᾶνε «μπορῶ νά κοινωνήσω;»…Ὅλοι μαζί λοιπόν καί μέ τόν ἱερέα δοξάζουμε τόν Θεό, ἀγαποῦμε τόν Θεό,λατρεύουμε τόν Θεό καί αὐτή εἶναι ἡ ὕψιστη πράξη πού μπορεῖ νά κάνει ὁ ἄνθρωποςστή γῆ, γιατί ἀκριβῶς αὐτή ἡ πράξη τόν κάνει περισσότερο ἀπ’ ὅλα νά μοιάσει στόνΘεό πού εἶναι ἀγάπη. Γι’ αὐτό μέσα στή Λειτουργία κατεξοχήν ζεῖ ὁ ἄνθρωπος τήνΒασιλεία τοῦ Θεοῦ. Πρέπει νά τή ζοῦμε. Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ἔλεγε: θέλω οἱκαλόγριές μου νά βαστᾶνε μαντήλι, νά κλαῖνε δηλαδή μέσα στήν Ἐκκλησία. Γιατί τόκλάμα εἶναι μία ἔνδειξη τοῦ βιώματος τῆς καρδιᾶς. Ἕνας Ἅγιος λέει: – Ἦρθες σέκατάνυξη; Ἔκλαψες; Ὁ Χριστός ἄγγιξε τά μάτια σου καί ἔκλαψες. Ὄχι ὅτανκλαῖμε ,γιατί μᾶς μάλωσε ὁ ἄντρας μας… Αὐτό εἶναι ἐγωιστικό κλάμα.Ἀφῆστε το αὐτό… Ἄν ἔκλαψες, γιατί αἰσθάνθηκες μέσα σου τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ,αὐτό εἶναι καλό. Νά δοξάζεις τόν Θεό, μήν τό πάρεις πάνω σου. Ὁ ἄνθρωπος εἶναιπλασμένος γιά αὐτό. Εἶναι λειτουργικό ὄν, ὅπως λέμε στήν Θεολογία, γιά νάλειτουργεῖ στόν Θεό. Γι’ αὐτό, ἄν μπορεῖτε κάθε μέρα νά πηγαίνετε στήν Θεία27

Λειτουργία, τό συνιστῶ πάνω ἀπ’ ὅλα καί νά ἔχετε καί τίς προϋποθέσεις, νά πάρετεεὐλογία ἀπό τόν Πνευματικό σας, νά κοινωνᾶτε κιόλας. Νά ξαναγυρίσουμε στή ζωήτῶν πρώτων χριστιανῶν. Αὐτό ζοῦσαν οἱ πρῶτοι χριστιανοί. Ἐμεῖς πᾶμε μιάΚυριακή καί μάλιστα μετά τό Πιστεύω ἤ μετά τόν καθαγιασμό…Μοῦ ἔλεγαν οἱ μοναχές σ’ ἕνα μοναστήρι ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἔρχονται λίγο πρίντελειώσει ἡ λειτουργία, γιά νά πιοῦν καφέ καί λένε κιόλας ὅτι λειτουργήθηκαν! Αὐτόεἶναι φοβερή κατάπτωση. Γι’ αὐτό πᾶμε στό μοναστήρι;Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος γιά νά λειτουργεῖ, ἔχει τό ἱερατικό ἀξίωμα, τήνλεγόμενη γενική ἱερωσύνη. Τήν εἰδική ἱερωσύνη τήν ἔχουν οἱ ἱερεῖς καί εἶναι εἰδικήχάρη, ἡ ὀποία τούς ἐνδυναμώνει , γιά νά τελοῦν τά μυστήρια, τά ὁποῖα οὐσιαστικάτελεῖ ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός εἶναι πού μεταβάλλει τόν ἄρτο καί τόν οἶνο σέ Σῶμα καίΑἷμα Χριστοῦ. Αὐτός εἶναι πού κάνει ὅλα τά Μυστήρια, γι’ αὐτό καί δέν ἐξαρτῶνταιτά Μυστήρια καί ἡ ἀποτελεσματικότητά τους ἀπό τήν ἁγιότητα τοῦ ἱερέως. Ὅ,τι κιἄν εἶναι ὁ ἱερέας, τό Μυστήριο θά γίνει γιά χάρη τοῦ λαοῦ διότι τό τελεῖ ὁ Χριστός.Βέβαια ὅσο πιό ἄξιος εἶναι ὁ ἱερέας, τόσο μεγαλύτερη εἶναι καί ἡ ὠφέλεια πούπαίρνει ἀπό τά Μυστήρια ὁ ἴδιος. Ἀλλά τόν ἁγιασμό τόν μεταδίδει πάντοτε σ’ αὐτούςπού προσέρχονται καί συμμετέχουν μέ εὐλάβεια καί μάλιστα μπορεῖ νά πάρουνπερισσότερα ἀπ’ ὅσα παίρνει ὁ παπάς.Ἔλεγε ὁ π. Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης πώς ἄν ἐσύ ἔχεις εὐλάβεια στόν Πνευματικόσου καί ἔχεις διάθεση νά πάρεις 50 βαθμούς ἁγιότητας ἄς ποῦμε καί ὁ Γέροντάς σουἔχει 10, ἐσύ θά πάρεις 50 καί ὄχι 10. Μά θά πεῖς 10 ἔχει νά μοῦ δώσει. Ἐκεῖνος ἔχει10 γιά τόν ἑαυτό του, ὁ Χριστός ἔχει ὅμως ἄπειρα! Ἐμεῖς διά τοῦ Πνευματικοῦ πᾶμεστόν Χριστό, ὁπότε θά πάρουμε ἀνάλογα μέ τήν δεκτικότητά μας καί τήν εὐλάβειάμας. Εἶχε ἔρθει ἕνας Πνευματικός νά ἐξομολογηθεῖ καί μοῦ λέει: «τί νά ποῦμε πάτερ,ἔχουμε ἁγίους ἀνθρώπους πού ἔρχονται καί ἐξομολογοῦνται σέ μᾶς», δηλαδή πολύκαλύτερους λαϊκούς ἀπό τούς ἱερεῖς πολλές φορές. Δέν ἐξαρτᾶται λοιπόν αὐτό πούθά πάρουμε ἀπό τήν ἁγιότητα τοῦ ἱερέως, ἀλλά εἶναι ἀνάλογο τῆς ταπείνωσης καίτῆς δεκτικότητας, μέ τήν ὁποία πλησιάζουμε ἐμεῖς. Ὁ Χριστός οὔτε τσιγγουνεύεται,οὔτε βάζει ὅρια στό τί θά μᾶς δώσει.Ὁ ἄνθρωπος λοιπόν ἔχει αὐτή τήν γενική ἱερωσύνη καί καλεῖται νά ζεῖ λειτουργικά,εὐχαριστιακά, δοξολογητικά, ὡς ἐπίγειος ἄγγελος. Αὐτό εἶναι πολύ ἐπίκαιρο, γιατίστίς μέρες μας ἔχουμε πολύ γκρίνια. Καί πολλοί τά βάζουν καί μέ τόν Θεό ἤ μέπολιτικούς κ.λ.π. καί τί κατάσταση εἶναι αὐτή… καί ἀγωνία… καί ἄγχος.Ξέρετε ποιός εἶναι ὁ σωστός τρόπος γιά νά δεχθοῦμε ὅλα αὐτά;Εὐχαριστιακά. Ὅσο κι ἄν φαίνεται παράδοξο, πρέπει νά εὐχαριστήσουμε τόν Θεό,γιατί μᾶς ἐπισκέπτεται μέσα ἀπ’ ὅλα αὐτά. Λέει ἡ Γραφή: ὁ Θεός «μαστιγοῖ πάνταυἱόν ὅν παραδέχεται» (Παρ. 3,12), μαστιγώνει παιδαγωγικά, ἀγαπητικά κάθε παιδί28

Του πού τό παραδέχεται ὡς γνήσιο παιδί Του. Τούς Εὐρωπαίους, θά πεῖ κανείς, πούεἶναι καί ἐκτός Ἐκκλησίας δέν τούς μαστιγώνει… Ἔ, αὐτούς νά τούς κλαῖς! Αὐτοίθά τραβήξουν πολύ χειρότερα. Ἐμᾶς πού μᾶς ἐπισκέφθηκε ὁ Θεός τώρα εἶναιεὐλογία καί πρέπει νά Τόν εὐχαριστήσουμε καί γιά τήν δοκιμασία καί γιά τήν κρίσηκαί γιά ὅσα ἔρθουν ἀκόμα. Καί αὐτό δέν ἕνα ‘τρίκ’ γιά νά περάσουμε καλά καί νάμήν μᾶς πιάσει κατάθλιψη, εἶναι ἀλήθεια. Ὅταν κανείς τό κάνει μέ ἐπίγνωση ὅτι ἔτσιεἶναι, ὄχι μόνο ὑπερβαίνει τήν κρίση ἀλλά περνάει θά ἔλεγα καί ‘ἀβρόχοις ποσί’ τήνκρίση.Θέλετε νά περάσετε καλά τήν κρίση;Νά δοξάζετε γιά ὅλα τόν Θεό. Μήν γκρινιάζετε. Νά εὐχαριστοῦμε τόν Θεό καί νάζητᾶμε μετάνοια νά διορθωθοῦμε, γιατί λόγω τῶν ἁμαρτιῶν μας ἦρθαν ὅλα αὐτά.Ὅταν τό πεῖ αὐτό ὁ ἄνθρωπος ἑλκύει τήν Χάρη καί ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ δέν θά ἀφήσεινά βουλιάξει. «Πλούσιοι ἐπτώχευσαν καί ἐπείνασαν, οἱ δέ ἐκζητοῦντες τόν Κύριονοὐκ ἐλαττωθήσονται παντός ἀγαθοῦ». Δέν θά μᾶς λείψει τίποτα ἀπό τά ἀναγκαῖα, τόβεβαιώνει ὁ Θεός. Καί αὐτό θά πιστοποιηθεῖ στήν πράξη, θά τό δεῖτε. Ἑπομένως, ἡεὐχαριστιακή ὑποδοχή τῶν θλίψεων καί ὅλων γενικά τῶν γεγονότων εἶναι αὐτό πούμᾶς καταξιώνει ὡς πρόσωπα, ὡς λειτουργικά ὄντα καί ὡς ἀνθρώπους.Ἔλεγε ὁ Γέροντας: «Ὁ Θεός θέλει νά ὁμοιωθοῦμε μέ τούς ἀγγέλους», νά μοιάσουμεστούς ἀγγέλους. Οἱ πιό κοντινοί σέ μᾶς εἶναι οἱ ἅγιοι καί οἱ ἄγγελοι. Αὐτούς πρέπεινά κοιτάζουμε καί νά προσπαθοῦμε νά τούς μοιάσουμε. Οἱ ἄγγελοι τί κάνουν, ποιόεἶναι τό κύριο ἔργο τους; Νά ψάλλουν, νά δοξάζουν τόν Θεό καί νά ὑπηρετοῦν κιἐμᾶς τούς ἀνθρώπους. Ἔτσι κι ἐμεῖς δοξάζοντας τόν Θεό καί ὑπηρετώντας τούςσυνανθρώπους μας μοιάζουμε στούς ἀγγέλους. Ὡς ἱερέας ὅλης τῆς κτίσεως ὁἄνθρωπος πρέπει νά προσφέρει εὐχαριστιακά τά πάντα, καθώς καί τόν ἑαυτό του,στόν πανάγαθο Θεό. Τότε πραγματικά ὁ ἄνθρωπος λυτρώνεται καί τότετακτοποιοῦνται ὅλα τά προβλήματα. Σήμερα ὅλοι ἔχουμε προβλήματα.Ξέρετε γιατί ἔχουμε προβλήματα;Γιατί δέν ἀφηνόμαστε στόν Θεό. Δέν προσφερόμαστε στόν Θεό ἤ προσφερόμαστεκατά ἕνα μέρος. Κρατᾶμε καί λίγο γιά μᾶς καί λίγο γιά τό παιδί μας… Μά τό παιδίσου καί ἐσύ δέν ἀνήκετε στόν Θεό; Ἀκούγονται διάφορα συνθήματα: «Ἀνήκουμεστήν Δύση»,»Ἀνήκουμε στήν Εὐρώπη», «Τό παιδί μου μοῦ ἀνήκει», «Τό σῶμα μουμοῦ ἀνήκει».. Πῶς τά λέμε αὐτά; Δέν ἔχουμε ἀκούσει ποτέ ὅτι ὁ Χριστός μᾶς ἔχειἀγοράσει μέ τό αἷμα Του, μέ τήν θυσία Του; Ἄλλοι λένε ὅτι «Ἀνήκουμε στήν καθ’ἡμᾶς Ἀνατολή», εἶναι πιό Ρωμιοί ἄς ποῦμε αὐτοί. Οὔτε στή Δύση, οὔτε στήν καθ’ἡμᾶς Ἀνατολή ἀνήκουμε. Στόν Χριστό ἀνήκουμε, μᾶς ἔχει ἀγοράσει ὁ Χριστός μέ τόαἷμα Του. Ἄν λέμε τέτοια πράγματα, δέν εἴμαστε χριστιανοί. Εἶναι βλάσφημα αὐτά,γιατί στηρίζουμε τήν ἐλπίδα μας στήν Δύση, στούς Ἀμερικάνους, στούς Εὐρωπαίους,ἤ στήν Ἀνατολή, στούς Ρώσους ἤ στά μπράτσα μας, πού μᾶς κάνει πάλι29

καταραμένους. Ὅπως εἴπαμε: «Ἐπικατάρατος ὅς τήν ἐλπίδα ἔχει ἐπ᾿ ἄνθρωπον καίστηρίζει σάρκα βραχίονος αὐτοῦ» (Ἱερ. 17,5). Ὅταν ὅμως δέν τά τηροῦμε αὐτά,βέβαια θά ἔρθει ἡ κρίση καί πολλές κρίσεις…Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ζεῖ ἔτσι εὐχαριστιακά, λατρευτικά, τότε βιώνει τόν Παράδεισο.Λατρεία σημαίνει ἀγάπη στόν μέγιστο βαθμό. Ὅποιος μετέχει οὐσιαστικά στήνλατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας, αὐτός ἀγαπάει τόν Χριστό στόν μέγιστο βαθμό.Αὐτός τότε ζεῖ τόν Χριστό, ζεῖ δηλαδή μέσα στόν Παράδεισο. Γι’ αὐτό ἔλεγε ὁ ἍγιοςΠορφύριος: «Ὅποιος ζεῖ τόν Χριστό, γίνεται ἕνα μαζί Του, μέ τήν Ἐκκλησία Του».Βλέπετε; Ἀγράμματος ἄνθρωπος, οὔτε τήν πρώτη δημοτικοῦ δέν εἶχε τελειώσει κιὅμως μιλάει ἐντελῶς θεολογικά γιατί ἀκριβῶς ἔχει ἐνεργοποιήσει τό Ἅγιο Πνεῦμα.Τό Ἅγιο Πνεῦμα τόν διδάσκει νά τά πεῖ αὐτά. Γίνεται ἕνα, λέει, μέ τόν Χριστό, ἀλλάκαί μέ τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ξέρετε τί σπουδαῖο πράγμα εἶναι αὐτό; Δηλαδήνιώθει ἕνα μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους.Γι’ αὐτό εἶναι ἀπαράδεκτο νά εἶσαι χωρισμένος ἔστω καί μέ ἕναν ἄνθρωπο. Σημαίνειὅτι ἔχεις βγεῖ ἀπό τήν Ἐκκλησία. Λέει κάποιος: «ἔχω σκάσει μέ τόν τάδε, δέν τόνἀντέχω…». Ἔ, ἔχεις βγεῖ ἀπό τήν Ἐκκλησία… καί μόνο πού εἶσαι σ’ αὐτή τήνἔξαλλη κατάσταση.. δέν χρειάζεται ἄλλη πιστοποίηση. Τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ δένκατοικεῖ μέσα σου ἐκείνη τήν ὥρα, τό πνεῦμα τοῦ πονηροῦ κατοικεῖ. Τό πνεῦμα τοῦΘεοῦ εἶναι εἰρηνικό, εἶναι ταπεινό, εἶναι ἥσυχο καί ἀγαπητικό.«Ὅποιος ζεῖ τόν Χριστό, γίνεται ἕνα μαζί Του, μέ τήν Ἐκκλησία Του. Ζεῖ μιά τρέλα!Ἡ ζωή αὐτή εἶναι χαρά, εἶναι φῶς, εἶναι ἀγαλλίαση, εἶναι ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἡζωή τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Μπορεῖ νά σοῦ ποῦν ὅτι τρελάθηκες!Ὄντως τρελαθήκαμε… γιά τόν Χριστό ὅμως. Γνωρίζετε τό ἀνέκδοτο πού εἶχε συμβεῖπάλι μέ τόν Ἅγιο Πορφύριο. Ἦταν στόν κῆπο μέ πνευματικά του παιδιά καί ἔσκαβανλέγοντας συγχρόνως καί τήν εὐχή καί περνοῦσαν ἀπ’ ἔξω κάποια παιδιά καί τόνρώτησαν: – Πάτερ τί κάνετε ἐσεῖς ἐδῶ πέρα; – Τί νά σᾶς πῶ; τούς λέει. Ἐμεῖςεἴμαστε μιά ὁμάδα τρελῶν… μᾶς ἔχει τρελάνει ὁ Θεός! Νά, λέει, σκάβουμε ἐδῶ,κάνουμε… μετά πᾶμε στήν Ἐκκλησία Τοῦ λέμε, Τοῦ λέμε…καί αὐτοί γελοῦσαν.Μετά ἀπό τρία χρόνια ἡ κοπέλα ξαναγύρισε καί ἐξομολογήθηκε.Πράγματι ὁ χριστιανός ζεῖ μιά τρέλα! Γιά τόν κόσμο ὁ χριστιανός εἶναι τρελός. Μήμᾶς παραξενεύει , ἄν μᾶς ποῦν ὅτι τά ‘ἔχουμε χαμένα’. Ὄντως γιά τούς κοσμικούς τάἔχουμε χαμένα, γιατί ἡ λογική τοῦ κόσμου εἶναι στόν ἀντίποδα τῆς λογικῆς τοῦΘεοῦ. Εἶναι ἀκριβῶς τό ἀνάποδο. Ὁ κόσμος σοῦ λέει νά βασιστεῖς στήν οἰκονομία,στά δάνεια, στά ἐπιτόκια, στούς ἀνθρώπους βουλευτές-βολευτές κ.λ.π., ὁ Χριστόςσοῦ λέει «νά βασιστεῖς σέ Μένα», πού δέν Μέ βλέπεις, πού εἶμαι σταυρωμένος, πούεἶμαι καταφρονημένος, χωρίς καμία κοσμική δύναμη, στό περιθώριο τοῦπεριθωρίου… καί βέβαια γιά τόν κόσμο αὐτό εἶναι τρέλα. Αὐτός ὅμως ὁ «τρελός»εἶναι πού ζεῖ τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀπό αὐτή τήν ζωή. Καί τό βεβαιώνει τό μέσα30

του, τό βεβαιώνει ὅλη του ἡ ὕπαρξη, γιατί ξεχειλίζει ἀπό χαρά, εἰρήνη καίεὐφροσύνη.Ἑπομένως, ἕνα δεύτερο χαρακτηριστικό τῆς ζωῆς στήν Ἐκκλησία εἶναι ἡ βίωση τῆςΒασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὅλα αὐτά τά λέμε γιά νά προβληματιστοῦμε. Ἐμεῖς λέμε ὅτιεἴμαστε τῆς Ἐκκλησίας. Τήν βιώνουμε τήν Βασιλεία; Τήν βιώνουμε τήν Χάρη, τήνχαρά, τήν εἰρήνη, ὅλα αὐτά πού λέει ὁ Θεός ὅτι εἶναι ὁ καρπός τοῦ ἉγίουΠνεύματος; Λαχταράει ἡ καρδιά μας νά πᾶμε στήν Θεία Λειτουργία, νάκοινωνήσουμε, νά προσευχηθοῦμε, νά μελετήσουμε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ;Ἡ ζωή ἐντός τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πρόγευση τῆς ἀθανασίας, κατάργηση τοῦ θανάτου,τοῦ διαβόλου καί τῆς Κολάσεως. Ὁ Γέροντας ἔλεγε: «Εἶμαι αἰώνιος!». Στήν ἉγίαΜας Ἐκκλησία μετέχουμε τῶν Ἁγίων Μυστηρίων καί κοινωνοῦμε «εἰς ἄφεσινἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν αἰώνιον». Πορευόμαστε ἔτσι χαρούμενα, δοξολογητικά καίθριαμβευτικά πρός τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ πού ἔρχεται καί ἤδη ἦλθε… Γι’ αὐτό λέμεστήν εὐχή τῆς Ἀναφορᾶς (ἡ κεντρική εὐχή στήν Θεία Λειτουργία), ὅπουεὐχαριστοῦμε τόν Θεό – γι’ αὐτό λέγεται καί Θεία Εὐχαριστία – γιά ὅλα ὅσα μᾶς ἔχεικάνει, γιά τήν σωτηρία καί ἀνάμεσα στά ἄλλα Τόν εὐχαριστοῦμε καί γιά τήνΒασιλεία τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποία λέει «μᾶς ἐχάρισες» ἤδη δηλαδή, ὄχι θά μᾶς τήνχαρίσεις. «Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ἡμῶν ἐστί» καί ἐμεῖς ἐντός Της. Ἡ Ἐκκλησίακαί ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ταυτίζονται.Ἡ πίστη, ὁ Θεῖος Ἔρωτας, ἡ ζωή στήν Ἐκκλησία, κάνει τόν ἄνθρωπο νά μήναἰσθάνεται τόν σωματικό πόνο. Δηλαδή, ὅταν ζεῖ κανείς σωστά μέσα στήνἘκκλησία, δέν κουράζεται εὔκολα καί ἀκόμα ὑπερβαίνει τόν πόνο. Αὐτό συνέβαινεστά μαρτύρια πού τούς ἔξυναν, τούς ἔβαζαν ἀλάτι, ξύδι… φοβερά μαρτύρια καί ἦτανσάν νά ὑπέφερε ἕνα ξένο σῶμα. Καλά, θά πεῖ κανείς, δέν εἶχαν αἰσθητικά νεῦρα, δένεἶχαν αἴσθηση τοῦ πόνου; Καί βέβαια εἶχαν! Ἁπλούστατα ὁ νοῦς τους ἦταν τόσοκαρφωμένος στόν Θεό, τόσο ἀπορροφημένος ἀπό τόν Θεῖο ἔρωτα, πού ἦταν σάν νάεἶχαν φύγει τελείως ἀπό τό σῶμα. Δέν εἶχαν φύγει ὅμως.Αὐτό συνέβη καί στόν Ἅγιο Πορφύριο, ὅταν κάποτε εἶχε πάει σέ ἕναν χειροῦργο,γιατί εἶχε ἕναν καρκίνο στό δέρμα πού χρειαζόταν καυτηριασμό. Σύμφωνα μέ τόἰατρικό πρωτόκολλο θά ἔπρεπε νά τοῦ κάνει πρῶτα τοπική ἀναισθησία. Ὁ Γέρονταςζήτησε τότε νά μήν τοῦ κάνει ἀναισθησία. Ἔ, ἄρχισε ὁ γιατρός τόν καυτηριασμό,γέμισε καπνό ὅλο τό δωμάτιο, γιατί ξέρετε ὅταν καίγεται ἡ σάρκα πῶς μυρίζει, ἀλλάὁ Γέροντας δέν ἔδειχνε οὔτε μία σύσπαση πόνου. Ὁ γιατρός τά ἔχασε, λέει «Τί εἶναιαὐτός;» καί τοῦ μπῆκε ὁ λογισμός – βλάσφημος λογισμός καί στενοχωρέθηκε ὁΓέροντας – ὅτι εἶναι γκουρού, δηλαδή μάγος, αὐτοί πού ἐπικαλοῦνται τά πονηράπνεύματα.Αὐτή εἶναι ἡ βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τόσο ἄσχετος ἦταν ὁ γιατρός,πού τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ τήν ἀπέδωσε στόν διάβολο. Ὅπως ἀκριβῶς καί στά31

ἀρχαῖα μαρτύρια. Ὅταν βασάνιζαν τούς μάρτυρες, αὐτοί θαυματουργοῦσαν καί οἱεἰδωλολάτρες τούς ἀποκαλοῦσαν ‘μάγους’ καί ὅτι μέ τήν δύναμη τοῦ σατανᾶ ἔκανανθαύματα. Τό ἴδιο εἶπαν καί στόν Χριστό μας ὅτι: «βγάζει τά δαιμόνια μέ τήν δύναμητοῦ ἀρχηγοῦ τους Βεελζεβούλ» (Ματθ. 12,24). Καί πολύ σωστά καί λογικάἀπαντοῦσε ὁ Χριστός: «ὁ δαίμονας βγάζει δαίμονα;» Ὄχι βέβαια! Παρόλα αὐτάβλέπετε ὅτι ὁ ἄθεος πάει κόντρα καί στήν λογική. Ἐνῶ ἐπικαλεῖται τήν λογική καίλέει: «δέν ὑπάρχουν λογικές ἀποδείξεις γιά τόν Θεό καί ἐμεῖς εἴμαστεἐπιστήμονες…». Ὅμως τελικά καταπατάει τήν λογική. Οὐσιαστικά εἶναι μιάσχιζοφρένεια ἡ ἀθεΐα.Λοιπόν ξαναγυρίζουμε στόν Ἅγιο Πορφύριο. Τοῦ ἀφαίρεσε τόν ὄγκο χωρίς νά κάνεικαμία σύσπαση καί τήν ἐξήγηση τήν ἔδωσε ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος: εἶχα καρφώσει τόν νοῦμου στόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ἤμουν κάτω ἀπό τόν Σταυρό Του, ζοῦσα τό μαρτύριοστόν Γολγοθά καί εἶχα ἀπορροφηθεῖ ἀπό αὐτό. Τό ἴδιο καί οἱ μάρτυρες, οἱ ὁποῖοιεἶχαν ἀπορροφηθεῖ ἀπό τόν Θεῖο ἔρωτα καί αἰσθανόντουσαν μέν τόν πόνο, ἀλλά τόνὑπερέβαιναν.Αὐτή εἶναι ἡ ζωή μέσα στήν Ἐκκλησία. Δύο χαρακτηριστικά εἴπαμε, ἀλλά εἶναιπολλά. Μποροῦμε ὅμως ἀπό αὐτά νά βοηθηθοῦμε καί νά προβληματιστοῦμε καίἴσως νά βοηθήσουμε καί κανέναν ἄλλον ἐνόψει τῆς κρίσεως.ΕΡΩΤΗΣΕΙΣἘρ. : Λέμε, πάτερ, πότε νά βρεθοῦμε στήν Θεία Λειτουργία… ἔχουμε ἴσωςκατάνυξη.. δόξα τῶ Θεῶ… ἀλλά στό δευτερόλεπτο φεύγει ὁ νοῦς μας καί πρέπεισυνέχεια νά τόν μαζεύουμε. Γιά νά ζήσουμε τήν Θεία Λειτουργία πρέπει ὁ νοῦς μαςνά εἶναι μόνο ἐκεῖ καί ὄχι νά τόν μαζεύουμε συνέχεια;Ἀπ. : Χρειάζεται νά τόν μαζεύουμε, γιατί ἔχει μάθει στή γύρα… ἐδῶ κι ἐκεῖ. Πρέπεινά τόν μαζεύουμε καί μακάρι νά φτάνουμε σ’ αὐτήν τήν κατάσταση, τήν κατάνυξη,καί τό σημαντικό εἶναι νά προσέξουμε νά φυλάξουμε τήν κατάνυξη. Γιά νά φτάσεικανείς ἐκεῖ, ἴσως εἶναι εὔκολο. Νά τήν φυλάξει εἶναι τό δύσκολο. Νά προσέξουμε νάμήν μᾶς πιάσει ὑπερηφάνεια. Δέν τό κάνουμε ἐμεῖς. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ εἶναι πού τόκάνει. Ἄν τό ἀποδώσεις στόν ἑαυτό σου καί σκεφτεῖς ὅτι εἶσαι σέ μέτρα… τό χάνειςἀμέσως. Χρειάζεται μετάνοια, συντριβή καί λέγοντας τήν εὐχή τό βάρος νά πέφτει,ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, στό ‘ἐλέησόν με’, ὅτι ἔχουμε ἀνάγκη δηλαδή τοῦἐλέους τοῦ Θεοῦ.Ἐρ. : Τό νά θέλουμε νά γίνουμε ἅγιοι εἶναι ἁμαρτία;Ἀπ. : Ὄχι, ἀφοῦ εἶναι ἐντολή τοῦ Θεοῦ αὐτό. «Ἅγιοι γίνεσθε» (Λευϊτ. 20,7,26· Α΄Πέτρ. 1,16). Ὄχι , ὅμως, μέ τήν ἐπιθυμία νά μᾶς γράψουν στά βιβλία, νά μᾶς κάνουνεἰκόνες, μιά ἀνθρώπινη δηλαδή καταξίωση, ἀλλά γιά νά ἀρέσουμε στόν Θεό. Τό πιό32

καλό, ἔλεγε καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος, εἶναι νά ζητᾶμε μετάνοια. Ἡ μετάνοια ἔχει πολλάσκαλοπάτια. Κι ὅσο κανείς προχωράει στή μετάνοια, στήν ταπείνωση, τόσοπροχωράει στήν ἁγιότητα. Ἐμεῖς, βέβαια, δέν θά πρέπει νά θεωροῦμε τόν ἑαυτό μαςἄξιο γιά ἁγιότητα, ἀλλά γιά μετάνοια. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος: εὔχεσθε νά μοῦ δίνειὁ Θεός καλή μετάνοια. Κι ἐμεῖς εὐτό νά παρακαλᾶμε, νά μᾶς δίνει ὁ Θεός καλήμετάνοια. Καί τό φάρμακο γιά τήν κρίση νά ξέρετε αὐτό εἶναι: Ἡ μετάνοια.Ἐρ. : …………….Ἀπ. : Τό ἴδιο. Καί οἱ ἅγιοι αὐτό ἔκαναν. Ἡ ζωή τῶν ἁγίων εἶναι ἡ ἀγγελική ζωή. Καίνά μήν σκεφτεῖ κανείς ὅτι πρέπει νά γίνουμε ὅλοι μοναχοί καί ἀσκητές, γιά νάγίνουμε ἅγιοι. Ὄχι. Τό Εὐαγγέλιο εἶναι γιά ὅλους. Οἱ πρῶτοι χριστιανοί ζοῦσαν ὅλοιἀσκητικά καί μυστηριακά, ἄν καί ἦταν ἀπό κάθε οἰκογενειακή κατάσταση, ἔγγαμοικαί ἄγαμοι. Ἐφόσον ἐκεῖνοι μποροῦσαν, μποροῦμε κι ἐμεῖς. Ζοῦσαν καί κοινοβιακά,δηλαδή μέ κοινοκτημοσύνη. Μακάρι νά γυρίσουμε καί σ’ αὐτό, ἀλλά αὐτό θέλειπνευματική ὡριμότητα.Ὄχι ἀναγκαστική κοινοκτημοσύνη, ὅπως λέει ὁ κομμουνισμός, ἀλλά ἑκούσια. Ἐκεῖεἶναι ἡ διαφορά. Νά τό κάνεις μόνος σου, νά θέλεις νά δίνεις στήν Ἐκκλησία, στήνκοινότητα, στήν ἐνορία, τά περιουσιακά σου στοιχεῖα. Ἐμεῖς βέβαια δέν δίνουμε μιάματιά, μιά καλημέρα… Ὑπάρχουν ἀδέλφια πού εἶναι στά μαχαίρια γιά δυό μέτραγῆς! Γιατί δέν ζοῦμε τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, τό μυστήριο τῆς κοινωνίας μέ τόνΧριστό, ὥστε νά συνειδητοποιήσουμε ὅτι ὁ ἄλλος εἶμαι ἐγώ καί ἡ προκοπή τοῦἄλλου εἶναι προκοπή δική μου, ἡ χαρά τοῦ ἄλλου εἶναι χαρά δική μου, ὁ πόνος τοῦἄλλου εἶναι πόνος δικός μου. Τότε εἴμαστε μέλη τῆς Ἐκκλησίας.Τώρα πού ἦρθε ἡ κρίση καί θά ἔρθει -ἄν ἔρθει- ὅπως λένε οἱ Πατέρες, ἡ πείνα, θάμείνεις ἐσύ μέ τό ἀλεύρι σου καί ὁ ἄλλος θά πεινάει; Ὄχι, θά δώσεις καί στόν ἄλλον.Ὁ π. Ἀθανάσιος Χαμακιώτης, Ἅγιος ἄνθρωπος, στήν Ἀθήνα στήν ΜονήΦανερωμένης στή Νερατζιώτισσα, στή Δροσιά, τόν καιρό τῆς Κατοχῆς, εἶχε πάει σ’ἕνα σπίτι, τούς ἔκανε εὐχέλαιο καί τοῦ ἔδωσαν – φαίνεται θά εἶχαν – μισό καρβέλιψωμί. Μέ τέτοια πείνα τότε, ἦταν σπουδαῖο πράγμα μισό καρβέλι ψωμί. Καί τί ἔκανεὁ Ἅγιος Γέροντας; Θυμήθηκε ὅτι εἶχε ἕνα πνευματικοπαίδι, μιά κοπέλα, πέντεχιλιόμετρα μακριά πού δέν εἶχε νά φάει καί τῆς πῆγε τό ψωμί καί αὐτός ἔμεινενηστικός. Ἐκεῖ ἔμαθε ὅτι ἄλλη μία πέθαινε ἀπό τήν πείνα στήν Πεύκη, ἄλλα πέντε-δέκα χιλιόμετρα μακριά, ὁπότε ἄφησε σ’ αὐτη τό μισό ψωμί καί πῆγε καί στήν ἄλλητό ὑπόλοιπο. Καί τόν ρωτάει ἐκείνη: – Παππούλη ἐσύ ἔφαγες; – Ὄχι, λέει, δένἔφαγα. – Φάε κι ἐσύ, τοῦ λέει, γιατί δέν κατεβαίνει κάτω…. Καταλάβατε τί θά πεῖἀγάπη! Αὐτή εἶναι ἡ ἀγάπη Χριστοῦ.Αὐτό εἶναι τό DNA μας, αὐτή εἶναι ἡ Ρωμιοσύνη, αὐτός εἶναι ὁ ἀληθινόςἙλληνισμός, ὄχι μέ τήν ἔννοια τῆς ἀρχαιολατρείας πού ἔχουμε σήμερα, πού τήνπροβάλλουμε συνέχεια. Εἶχαν κι αὐτοί κάποια καλά, ἀλλά ἔχουμε καί κάτι ἀνώτερο33

ἀπό τούς ἀρχαίους Ἕλληνες. Δέν εἴμαστε ἀπόγονοι μόνο τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων,εἴμαστε καί ἀπόγονοι τῶν Ἁγίων. Πολλοί βάζουν πρῶτα τόν Ἑλληνισμό καί ἔπειτατήν Ὀρθοδοξία. Ὄχι, πρῶτα εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Κι ἄν σώθηκε ὁ Ἑλληνισμός ἀπότήν Ὀρθοδοξία σώθηκε καί τούς ἀρχαίους Ἕλληνες φιλοσόφους οἱ ὀρθόδοξοιμοναχοί τούς διέσωσαν. Οἱ μοναχοί τά ἀντέγραφαν, γιατί οἱ Φράγκοι τάκατέστρεφαν. Μέχρι καί Ἀριστοφάνη εἶχαν ἀντιγράψει, γιατί ἤξεραν ὅτι ἔχει μιάἀξία καί ὁ Ἀριστοφάνης.Ἀλλά ὁ ἀληθινός μας πλοῦτος δέν εἶναι ὁ Ἑλληνισμός, εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Καί στόδιαδίκτυο ἔχω προσέξει πόσο ἀσχολοῦνται οἱ ἄνθρωποι μέ τόν Ἑλληνισμό…Ἐντάξει, ἀλλά πρῶτα εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Ὅταν ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες γίναμε ὀρθόδοξοι,τότε μεγαλουργήσαμε πραγματικά. Τότε φτιάξαμε τό λεγόμενο «Βυζάντιο» – τόσωστό ὄνομα εἶναι Ρωμανία. Καί πάλι ἔτσι θά μεγαλουργήσουμε, ὄχι μέ τούςἀρχαίους Ἕλληνες. Τούς ἀρχαίους Ἕλληνες ξέρετε ποιοί μᾶς τούς ἔφεραν; ἩΔύση…. μέ τόν λεγόμενο Διαφωτισμό, πού οὐσιαστικά εἶναι διασκοτισμός καίνέκρωση, πού σήμερα προσπαθεῖ μέ κάθε τρόπο νά μᾶς ἐξαφανίσει.Ἐρ. : …………….Ἀπ. : Οἱ Ἅγιοι ξέρετε τί λένε; Γιατί μᾶς ἔρχεται ἡ πείνα; Γιατί σπαταλᾶμε καίπετᾶμε. Δέν ἐπιτρέπεται νά πετᾶμε καί νά σπαταλᾶμε. Τόσοι φτωχοί ὑπάρχουν, τόσοιἄνθρωποι πού στεροῦνται καί τό ἐλάχιστο, ψάχνουν μέσα στά σκουπίδια… Καί ἐσύπετᾶς; Ὁ π. Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος ἔλεγε: σπίτι πού κάνει προσευχή στό τραπέζιπρίν καί μετά τό φαγητό καί πού δέν σπαταλάει, δέν θά τοῦ λείψει τίποτα ἀπό τάβασικά. Ἐμεῖς οὔτε προσευχή στό τραπέζι κάνουμε καί λεγόμαστε καί χριστιανοί…ἕναν σταυρό κάνουμε καί μόνο ἄν δέν εἴμαστε σέ δημόσιο χῶρο.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης34

Ἡ ἀποδοχή τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀληθινή ταπείνωση - (Ἁγίου Πορφυρίου) Λέγαμε τήν προηγούμενη φορά, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, γιά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί γιά τήν τέλεια ἐμπιστοσύνη πρός τό θέλημα Αὐτοῦ, πού μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τό ἄγχος καί τή στενοχώρια. Ἔλεγε ὁ ἅγιος Σιλουανός, ὅτι ἡ ψυχή πού στεναχωριέται εἶναι σημάδι ὅτι δέν ἔχει παραδοθεῖ στό θέλημα τοῦ Θεοῦ ὁλοκληρωτικά. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πάλι μᾶς λέει «θλιβόμενοι ἀλλ᾿ οὐ στενοχωρούμενοι» (Β΄Κορ. 4,8).Ὑπάρχει μία διαφορά. Θλίψη εἶναι αὐτό πού μᾶς συμβαίνει ἀπ’ ἔξω, οἱ διάφοροι πειρασμοί, οἱ διάφορες δυσκολίες. Ἀντίθετα, στενοχώρια εἶναι κάτι πού ἔρχεται ἀπό μέσα μας, τό δημιουργοῦμε ἐμεῖς, δηλαδή τό ὁποῖο μποροῦμε καί νά μήν τό δημιουργήσουμε. Αὐτή ἡ δὐναμη τῆς ψυχῆς πού λέγεται «λύπη» εἶναι ἕνα πάθος ἀδιάβλητο, ὅπως εἶναι ἡ πείνα, ἡ δίψα, ἡ διάθεση πού ἔχουμε γιά ὕπνο κλπ. Εἶναι κάτι πού μᾶς δόθηκε μετά τήν πτώση. Ἡ κακή διαχείριση τῆς λύπης, ὅπως καί τῆς πείνας, τῆς δίψας, τῆς διάθεσης γιά ἀνάπαυση, εἶναι ἁμαρτία. Ὅταν δηλαδή φᾶμε ὑπερβολικά ἤ φᾶμε ὄχι μέ σκοπό νά ζήσουμε, ἀλλά μέ σκοπό νά ἀπολαύσουμε, νά τρυφήσουμε, νά γεμίσουμε μέ σαρκική ἡδονή, τότε διαπράττουμε ἁμαρτία.Ἀντίστοιχα καί ἡ λύπη, ὅταν χρησιμοποιηθεῖ γιά λάθος λόγο, γίνεται ἁμαρτωλή λύπη. Ὁ λάθος λόγος εἶναι, ὅταν ἡ λύπη χρησιμοποιεῖται γιά τά πράγματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Ὅταν χάσουμε κάτι, ὅταν στερηθοῦμε ἤ ὅταν δέν ἔχουμε κάτι ἀπό τά ὑλικά πράγματα καί λυπόμαστε ἤ ὅταν λυπόμαστε γιά κάτι πού ἀφορᾶ στό σῶμα μας, τότε αὐτό εἶναι ἁμαρτία. Ἀντίθετα, ἡ λύπη γιά τίς ἁμαρτίες μας εἶναι ἡ καλή χρήση τῆς λύπης, εἶναι ἀρετή. Ὁ Θεός γι’ αὐτό μᾶς ἔδωσε τήν λύπη, πού εἶναι δύναμη τῆς ψυχῆς, γιά νά τήν χρησιμοποιοῦμε γιά μετάνοια. Ὁπότε ἡ λύπη μέ στόχο τήν μετάνοια εἶναι ἀρετή, ἐνῶ γιά τά πράγματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου εἶναι ἁμαρτία. Ἡ τέλεια λοιπόν ἐμπιστοσύνη στά χέρια τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτό πού μᾶς γλιτώνει ἀπό τήν στενοχώρια, ἀπό τήν κακή λύπη. Τότε μόνο ἔχουμε κακή λύπη, ὅταν δέν ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στόν Θεό καί στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Καί ὅταν δέν ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, εἶναι δεῖγμα ὑπερηφάνειας. Ὀ Γέροντας Πορφύριος ἀναφέρεται ὡς ἑξῆς σ’ αὐτό τό θέμα: «Ἡ τέλεια ἐμπιστοσύνη στά χέρια τοῦ Θεοῦ – αὐτή εἶναι ἡ ἁγία ταπείνωση». Ὅποιος δηλαδή ἔχει τήν ἁγία ταπείνωση σημαίνει ὅτι ἔχει ἀφεθεῖ ὁλοκληρωτικά στόν Θεό, δέν ἔχει ποτέ νά πεῖ κάτι ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, νά ἀναρωτηθεῖ «γιατί Θεέ μου σέ μένα;…».35

Οἱ ἄνθρωποι πού ἔχουν τέτοια ἐρωτήματα, εἶναι ἄνθρωποι πού φανερώνουν ὅτι, ἐκείνη τουλάχιστον τήν ὥρα πού τό λένε αὐτό, ἔχουν πέσει στήν ὑπερηφάνεια κι ἔχουν χάσει τήν ἁγία ταπείνωση. Ἀλλοίμονο ἄν ὁ ἄνθρωπος τό ζεῖ αὐτό συνεχῶς, ἔχει δηλαδή συνεχῶς ἐγωισμό καί δέν μετανοεῖ. Ἄν ποῦμε κάποια στιγμή αὐτήν τήν ἔκφραση, πρέπει νά ζητήσουμε ἀμέσως συγχώρεση ἀπό τόν Θεό, γιατί ὁ Θεός εἶναι ἀγαθός καί δέν δίνει ποτέ κακά πράγματα. Ὅταν λοιπόν ἐμεῖς λέμε κάτι τέτοιο, τότε Τοῦ προσάπτουμε κατηγορίες. Εἶναι σάν νά Τοῦ λέμε ὅτι δέν μᾶς ἀγαπάει κι ὅτι μᾶς δίνει κακά πράγματα ἤ ὅτι δέν μᾶς δίνει τίποτα ἀδιαφορῶντας, ἐνῶ ἐμεῖς ἔχουμε σημαντικές ἀνάγκες πού ἀπαιτοῦν ἄμεση ἐκπλήρωση. «Ἡ τέλεια ἐμπιστοσύνη στά χέρια τοῦ Θεοῦ, αὐτή εἶναι ἡ ἁγία ταπείνωση». Γι’ αὐτό βλέπετε ὅτι ὀ ταπεινός εἶναι πάντοτε εἰρηνικός. Ἐκεῖνος πού χάνει τήν εἰρήνη του εἶναι ὁ ὑπερήφανος. Λέει ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος «Κι ἄν κολλήσει ὁ οὐρανός στή γῆ, ὁ ταπεινόφρων οὐ θροεῖται». Θρόισμα εἶναι αὐτός ὁ ἀνεπαίσθητος ἦχος πού κάνει ὁ ἀέρας, ὅταν περνάει μέσα ἀπό τά φύλλα τῶν δέντρων. Δηλαδή, ὁ ταπεινός ἄνθρωπος δέν ἔχει οὔτε κἄν μία ἐλάχιστη ταραχή. Στίς μέρες μας ἡ πατρίδα μας πιέζεται, συνθλίβεται ἀπό τέτοιες ἐξωτερικές κακές φῆμες καί ἀκόμα καί τά ΜΜΕ προσπαθοῦν νά μᾶς τρομοκρατήσουν. Ὁ ταπεινός ὅμως ἄνθρωπος δέν ταράζεται μέ τίποτα ἀπό ὄλα αὐτά, γιατί ἔχει τήν ἐμπιστοσύνη του στόν Θεό, ὄχι στούς ἀνθρώπους. Ὁ ὑπερήφανος, πού ἔχει ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό του, ταράζεται. Γι’ αὐτό ἡ ἁγία Γραφή λέει ὅτι εἶναι καταραμένος ὁ ἄνθρωπος πού στηρίζεται στήν δύναμή του καί στά μπράτσα του (Ἱερ. 17,5). Δυστυχῶς ἠ παιδεία μας, ἐπειδή εἶναι φερμένη ἀπό τήν ἄθεη Δύση, μᾶς ἐκπαιδεύει ἀκριβῶς σ’ αὐτό, στό νά στηριζόμαστε στόν ἑαυτό μας καί στίς δυνάμεις μας. Γι’ αὐτό ἔχουμε γεμίσει ὅλοι μέ ἄγχος. Ἄν ὅμως ἀκούγαμε τήν παράδοσή μας, τά λόγια τοῦ Χριστοῦ μας πού μᾶς λέει «ἀρκετόν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς» (Ματθ. 6,34), «μή ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία μηδέ δειλιάτω» (Ἰω. 14,27), «καί αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσί» (Ματθ. 10,30), «χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰω. 15,5), ἄν τά εἴχαμε ὅλα αὐτά τά λόγια μπροστά στά μάτια μας συνέχεια, ποτέ δέν θά εἴχαμε ἄγχος. Ὁ Ἅγιος Πορφύριος λέει «Ἡ τέλεια ὑπακοή στόν Θεό χωρίς ἀντίρρηση, χωρίς ἀντίδραση, ἔστω κι ἄν ὁρισμένα πράγματα φαίνονται δύσκολα καί παράλογα..». Πολλές φορές οἱ ἄνθρωποι κάνουμε σχέδια, κάνουμε προγράμματα, δημιουργοῦμε μέσα μας ἐπιθυμίες, ἔχουμε θελήματα. Μᾶς εἶπε ὁ Θεός νά τά κάνουμε ὅλα αὐτά; Ὄχι, καθόλου. Μᾶς εἶπε ἀντίθετα, νά μάθουμε νά μήν θέλουμε τίποτα. Νά θέλουμε μόνο αὐτό πού θέλει Ἐκεῖνος. Νά ἀφήνουμε Ἐκεῖνον νά φτιάχνει τό σχέδιο καί τό πρόγραμμα τῆς ζωῆς μας.36

«Τό ἄφημα στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Αὐτό πού λέμε στήν Θεία Λειτουργία τά λέγει ὅλα: «πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα»». Αὐτή ἡ φράση, θά μπορούσαμε νά ποῦμε, ὅτι εἶναι ἠ πιό ἀντιαγχωτική φράση στόν κόσμο καί τή λέμε συνέχεια στήν Θεία Λειτουργία. Ὅλη μας τή ζωή καί τίς ζωές ὅλων τῶν ἄλλων νά τίς ἀφήσουμε στόν Χριστό μας. Τό ἴδιο εἶναι καί ἡ εὐχή πού λέγεται μυστικά ἀπό τόν ἱερέα στή Θεία Λειτουργία «Σοί παρακατιθέμεθα τήν ζωήν ἡμῶν ἅπασαν καί τήν ἐλπίδα, Δέσποτα φιλάνθρωπε, καί παρακαλοῦμέν σε καί δεόμεθα καί ἱκετεύομεν». Τήν λέμε αὐτήν τήν εύχή μυστικά οἱ ἱερεῖς πρίν ποῦμε τό «Πάτερ ἡμῶν». Σ’ Ἐσένα Κύριε, παραθέτουμε ὅλη μας τή ζωή καί τήν ἐλπίδα καί Σέ παρακαλοῦμε καί Σέ ἱκετεύουμε. Ὅλη μας ἡ ἐλπίδα εἶναι ὁ Χριστός. Πῶς μπορεῖς μετά νά ἀπελπιστεῖς, ἀφοῦ ἔχεις ἕναν τέτοιο προστάτη, ἕναν τέτοιο Πατέρα; «Σ’ Ἐσένα, Κύριε, τά ἀφήνουμε ὅλα. Αὐτή εἶναι ἡ ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. Αὐτή εἶναι ἡ ἁγία ταπείνωση. Αὐτή μεταμορφώνει τόν ἄνθρωπο. Τόν καθιστᾶ θεάνθρωπο». Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος δέν εἶναι πάντοτε εἰρηνικός, δέν εἶναι ἕνας ἐλεύθερος ἄνθρωπος, ἕνας πραγματικά ἀνεξάρτητος ἄνθρωπος; Δέν μπορεῖς νά τοῦ κάνεις τίποτα αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου, γιατί εἶναι ἀφημένος στόν Θεό. Ὅσο κι ἄν τόν ἀπειλήσεις, δέν θά τόν τρομάξεις. Πήγαινε ὁ διάβολος στόν Ἅγιο Ἀντώνιο, φοβερός καί τρομερός, σάν γίγαντας καί τοῦ ἔλεγε ὁ ἅγιος Ἀντώνιος «Τί θέλεις; Θέλεις νά μέ πειράξεις; Ἔχεις πάρει ἐξουσία ἀπό τόν Θεό νά μέ πειράξεις; Ἄν ναί, τότε ἐδῶ εἶμαι, πείραξέ με. Ἄν ὅμως δέν ἔχεις ἐξουσία νά μέ πειράξεις, τότε ἐξαφανίσου ἀπό δῶ». Δέν φοβόταν τόν διάβολο, γιατί εἶχε ἀφεθεῖ ὁλοκληρωτικά στόν Θεό. Σκεφτόταν ὅτι, ἄν ὁ Θεός ἐπέτρεψε στόν διάβολο νά τόν πειράξει, τότε θά τό ἀποδεχόταν, γιατί ἀφοῦ ἦταν ἀπό τόν Θεό, θά ἦταν γιά τό καλό του. Ἔτσι ἐξαφανιζόταν ὀ διάβολος. Ἔτσι νά σκεφτόμαστε κι ἐμεῖς καί νά μήν φοβόμαστε οὔτε νά δειλιάζουμε. Ἄν ὁ Θεός ἐπιτρέπει στόν διάβολο νά μᾶς πειράξει, νά τό δεχόμαστε καί νά νιώθουμε ὅτι γίνεται γιά τό καλό μας, ἀφοῦ παραχωρεῖται ἀπό τόν Θεό. Ἕνας μοναχός μέ διορατικό χάρισμα ἔλεγε ἀκόμα κι ἄν ὁ Θεός ἔχει ἀποφασίσει νά μέ πάει στήν κόλαση, δέν θά τοῦ πῶ ὄχι, γιατί ἐφόσον ὁ Θεός τό ἀποφάσισε αὐτό γιά μένα, θά εἶναι γιά τό καλό μου. Ὁπότε δέν θά φέρω ἀντίρρηση. Ἄλλωστε ὁ Θεός δέν εἶναι παντοῦ; Δέν εἶναι καί στήν κόλαση; Εἶναι παντοῦ. Αὐτοί πού βρίσκονται στήν κόλαση δέν εἶναι καλά, ὄχι γιατί δέν εἶναι ὁ Θεός μαζί τους, ἀλλά γιατί αὐτοί δέν εἶναι μαζί Του. Αὐτοί δέν ἔμαθαν νά ἀγαπᾶνε τόν Θεό.37

«Ὁ ταπεινός ἔχει συνείδηση τῆς ἐσωτερικῆς του καταστάσεως καί, ὅσο κι ἄν εἶναι ἄσχημη, δέν χάνει τήν προσωπικότητά του». Τί σημαίνει δέν χάνει τήν προσωπικότητά του; Σημαίνει ὅτι δέν χάνει τήν ἕνωσή του μέ τόν Θεό. Βλέπει ὅτι ὅλα εἶναι χάλια πάνω του, ὅτι εἶναι ὁ πρῶτος τῶν ἁμαρτωλῶν. Ἐντούτοις δέν χάνει τό πρόσωπό του, δέν γίνεται μάζα, δέν γίνεται ἄτομο, δέν παύει νά κοινωνεῖ μέ τόν Θεό, ὄχι σάν ἕνας μεγάλος Ἅγιος, ἀλλά σάν ἕνας ταπεινός, τιποτένιος ἁμαρτωλός πού ζητάει τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί τίποτα ἄλλο. Δέν ἔχει τήν συναίσθηση ὅτι εἶναι δίκαιος καί τέλειος, γιατί ὅποιος τό ἔχει αὐτό, τότε χάνει τήν κοινωνία μέ τόν Θεό καί δέν προσεύχεται. Ὁ ταπεινός ἔχει συναίσθηση τῆς ἀθλιότητας καί τῆς ἁμαρτωλότητάς του καί γι’ αὐτό ἐπικαλεῖται συνέχεια τόν Θεό. Λέμε πολλές φορές: – Γιατί δέν μπορῶ νά συγκεντρωθῶ στήν προσευχή; – Γιατί δέν μπορῶ ἀδιατάραχτα νά μιλήσω στόν Θεό καί διασπᾶται ὁ νοῦς μου»; Γιατί πολύ ἁπλά δέν ζοῦμε τήν μετάνοια. Δέν ζοῦμε τό γεγονός ὅτι εἴμαστε πάρα πολύ ἁμαρτωλοί καί ἔχουμε πολύ μεγάλη ἀνάγκη τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε τήν ἰδέα ὅτι δέν εἴμαστε καί τόσο κακοί.. εἴμαστε καί λίγο καλοί… Πρέπει νά άποβάλλουμε αὐτήν τήν σκέψη. Ὁ ταπεινός λοιπόν δέν χάνει τό πρόσωπό του. «Γνωρίζει ὅτι εἶναι ἁμαρτωλός καί θλίβεται γι’ αὐτό, ἀλλά δέν ἀπελπίζεται, δέν ἐξουθενώνει τόν ἑαυτό του». Ἀντίθετα ὁ ὑπερήφανος πολύ εὔκολα ἀπελπίζεται. Ὅταν βλέπετε ἄνθρωπο ἀπελπισμένο καί ἀπογοητευμένο ἀπό ὅλους καί ἀπό ὅλα, τότε τό πιό πιθανόν εἶναι ὅτι τό ἔχει πάθει ἀπό ἐγωισμό. Ἔλεγε ἀκόμα ὁ ἅγιος Πορφύριος, ὅπως καί ἄλλοι ἅγιοι Πατέρες ὅτι καί ἡ κατάθλιψη, ἡ παραίτηση δηλαδή ἀπό τήν ζωή καί ἡ πλήρης ἀπελπισία, εἶναι ἀπό τόν μεγάλο ἐγωισμό. «Ὁ ἔχων τήν ἁγία ταπείνωση δέν μιλάει καθόλου, δηλαδή δέν ἀντιδρᾶ», ὅταν ὁ ἄλλος λ.χ. τόν παρατηρεῖ, τόν ἐπιτιμᾶ ἤ τοῦ κάνει μία ἀδικία. «Δέχεται νά τόν παρατηροῦν, νά τόν ἐλέγχουν οἱ ἄλλοι, χωρίς νά ἐξοργίζεται καί νά δικαιολογεῖται», γιατί ἔχει προηγουμένως ὁ ἴδιος καταδικάσει τόν ἑαυτό του. Αὐτά πού τοῦ κάνουν οἱ ἄλλοι θεωρεῖ ὅτι εἶναι μικρότερα ἀπό ὅσα ἀξίζει νά τοῦ κάνουν. Ἔτσι, ὄχι μόνο δέν ἐξοργίζεται, ἀλλά εὐχαριστεῖ ὅσους τόν ἐπιτιμοῦν, γιατί νιώθει ὅτι τόν βοηθοῦν νά βιώσει περισσότερο τήν ταπείνωση καί τήν μετάνοια.38

Ὁ ταπεινός λοιπόν «Δέν χάνει τήν ἰσορροπία του. Τό ἀντίθετο συμβαίνει μέ τόν ἐγωιστή, τόν ἔχοντα αἰσθήματα κατωτερότητος. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος εἶναι πολύ ἄρρωστος. Στήν ἀρχή μοιάζει μέ τόν ταπεινό. Λίγο ὅμως ἄν τόν πειράξει κανείς, ἀμέσως χάνει τήν εἰρήνη του, ἐκνευρίζεται, ταράζεται». Αὐτό εἶναι τό κριτήριο καί ἡ λυδία λίθος γιά νά καταλάβετε ἕναν ἄνθρωπο. Πολλές φορές μέ ρωτοῦν καί νέοι ἄνθρωποι πῶς μποροῦν νά καταλάβουν, ἄν ὁ ἄλλος εἶναι καλός ἄνθρωπος. Μπορεῖς νά καταλάβεις ἄν ὁ ἄλλος εἶναι καλός ἄνθρωπος, παρατηρῶντας πῶς συμπεριφέρεται ,ὅταν τόν ἀδικοῦν. Ἄν δέχεται τήν ἀδικία ἤ ὄχι. Ἄν δέχεται τήν ἀδικία καί δέν ἀντιδρᾶ, εἶναι ταπεινός, ἄρα εἶναι καλός. Ἄν δέν δέχεται τήν ἀδικία καί ἀντιδρᾶ, τότε εἶναι ὑπερήφανος. Ἄρα δέν εἶναι καλός ἄνθρωπος, γιατί ἡ πιό μεγάλη ἁμαρτία εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια. «Ὁ ταπεινός πιστεύει ὅτι ὅλα ἐξαρτῶνται ἀπ’ τόν Χριστό κι ὅτι ὁ Χριστός τοῦ δίνει τήν χάρη Του κι ἔτσι προχωρεῖ». Δέν θεωρεῖ ὅτι ἡ πρόοδός του ὀφείλεται στίς δικές του ἱκανότητες, δυνάμεις ἤ προσπάθειες. Ἀλλά ἄν κάνει κάτι καλό, τό προσάπτει στή χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἔχει τόν ἑαυτό του κάτω ἀπό ὅλους καί ἀποδίδει στόν Θεό ὅλα τά καλά καί ὅλα τά κακά στόν ἑαυτό του. «Ὅποιος ἔχει τήν ἁγία ταπείνωση, ζεῖ ἀπό τώρα στήν ἐπίγεια ἄκτιστη Ἐκκλησία». Τήν λέει «ἄκτιστη» τήν Ἐκκλησία, γιατί ὁ Θεός εἶναι Ἄκτιστος καί ἡ Ἐκκλησία ὡς σῶμα Του εἶναι καί αὐτή ἄκτιστη. «Ἔχει πάντα τή χαρά τοῦ Χριστοῦ καί στά δυσάρεστα». Εἶναι αὐτό πού λέγαμε ὅτι θλίβεται ἀλλά δέν στεναχωριέται, δέν χάνει τή χαρά του. Γιατί, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μᾶς τό εἶπε μέσα ἀπό τό στόμα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου «πάντοτε χαίρετε» (Α΄Θεσ. 5,16). «Τό βλέπουμε αὐτό στή ζωή τῶν ἁγίων. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τί ἦταν; Ἄνθρωπος σάν κι ἐμᾶς» καί τό παραδεχόταν ὅτι «βλέπω ἕτερον νόμον ἐν τοῖς μέλεσί μου ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ νοός μου» (Ρωμ. 7,23) καί «ὅ μισῶ τοῦτο πράσσω» (Ρωμ. 7,15). Αὐτό δηλαδή πού μισῶ, αὐτό κάνω, γιατί στά μέλη μου ὑπάρχει ἄλλος νόμος ἀπό αὐτόν πού ὑπάρχει στόν νοῦ μου καί ἐνῶ θέλω τό καλό, κάνω τό κακό. Ἔτσι ἦταν ὁ Ἀπόστολος, ὅπως εἴμαστε ὅλοι μας, ὅσο εἴμαστε μακρυά ἀπό τόν Θεό. Ὅταν ὅμως πῆγε στόν Θεό, βαπτίστηκε καί μετανόησε, τότε «ἔγινε ὄργανο τοῦ Θεοῦ. Σκεῦος ἐκλογῆς. Τά λόγια του τό μαρτυροῦν: «Ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός», πλέον δηλαδή δέν ζῶ ἐγώ, ζεῖ μέσα μου ὁ Χριστός. Ἔτσι γίνεται καί μέ τόν χριστιανό, δέν ζεῖ αὐτός, ἀλλά ὁ Χριστός μέσα του καί αὐτός γίνεται φορέας τοῦ Χριστοῦ. Νά λοιπόν γιατί λέμε ὅτι εἴμαστε δοῦλοι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τό λέμε, ἀλλά τό ζοῦμε; Ἄν τό ζούσαμε δέν θά εἴχαμε δικό μας θέλημα καί δική μας ἐπιθυμία, ἀλλά θά ἤμασταν θεοκίνητοι καί πνευματοκίνητοι. «Ἐμοί γάρ τό ζῆν Χριστός καί τό ἀποθανεῖν κέρδος» (Φιλ. 1,21). Ὁ θάνατος γιά τόν Ἀπόστολο καί γιά τόν κάθε Χριστιανό εἶναι κέρδος, γιατί θά πάει στόν Ἠγαπημένο, ἀφοῦ τό πᾶν εἶναι ὁ Χριστός.39

«Ὁ ἀπόστολος Παῦλος φλεγόταν ἀπ’ τήν ἀγάπη γιά τόν Χριστό. Ἠ ταπείνωση τόν ἀνέβασε ἐκεῖ. Νά καίγεσαι γιά τόν Θεό· αὐτό εἶναι τό πᾶν». Ὑπάρχουν τέτοιοι ἄνθρωποι πού καίγονται ἀπό τήν ἀγάπη γιά τόν Θεό, τόν Θεῖο Ἔρωτα καί βλέποντάς τους θεωρεῖς πώς εἶναι σέ ἄλλον κόσμο καί ὄντως εἶναι. Ὁ χριστιανός δέν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. Μπορεῖ νά κυκλοφορεῖ ἀνάμεσά μας ἀλλά τό πολίτευμά του εἶναι στόν οὐρανό. «Ἄν ἔχετε ἀγάπη στόν πλησίον καί στόν Θεό, θά δώσει ὁ Θεός τήν ταπείνωση, θά δώσει τόν Ἁγιασμό». Ὅλα αὐτά συνδέονται, γιά νά μήν πῶ ταυτίζονται. Ὅσο ἀγαπᾶς τόν Θεό καί τόν πλησίον, τόσο ταπεινώνεσαι. Ὅταν ἀγαπᾶμε κάποιον, τόν τιμᾶμε, τόν βάζουμε μπροστά ἀπό μᾶς. Ἄν ὁ ἄνδρας ἀγαπάει τή γυναίκα του, θά τή βάλει πρώτη. Καί αὐτό εἶναι τό σωστό. «Ἄν δέν ἔχετε ἀγάπη στόν Θεό καί στόν πλησίον, ἄν τεμπελιάζετε, θά σᾶς βασανίσει ὁ σατανᾶς, θά σᾶς ἐκδικηθεῖ ὁ παλαιός ἄνθρωπος, θά σᾶς φταῖνε ὅλοι καί ὅλα, θά γκρινιάζετε λέγοντας: «Γιατί τ’ ἄφησες αὐτό ἐδῶ, γιατί ἐκεῖ;». Καί θά νομίζετε, ὅτι δῆθεν φταῖνε οἱ δουλειές, ὁ κόπος. Θά λέτε: «Τί θά γίνει μ’ αὐτή τήν κατάσταση πού ἔφθασα, πῶς φέρομαι ἔτσι;», χωρίς νά καταλαβαίνετε ἀπό ποῦ προέρχεται αὐτή ἡ κατάσταση. Ἐνῶ αὐτό εἶναι ἡ ἐκδίκηση τῶν ἐνστίκτων», λέει ὁ Γέροντας. Τί εἶναι τά ἔνστικτα; Τά ἔνστικτα εἶναι τά πάθη, ὁ παλαιός ἄνθρωπος. Εἶναι, ὅπως ἔλεγε σέ ἄλλο σημεῖο ὁ Γέροντας πάλι, «ὁ ἄνθρωπος τῶν σπηλαίων», ὁ πρωτόγονος ἄνθρωπος δηλαδή, ὁ ἀκαλλιέργητος. Ἔμπαιναν μέσα στίς σπηλιές, λέει, καί κλείνονταν μέσα ἐκεῖ καί ζοῦσαν ἄθλια, ἀντί νά βγοῦν ἔξω στό φῶς καί νά φτιάξουν ἔναν πολιτισμό. Ἄν ὅμως ὁ ἄνθρωπος δέν πάει στόν Θεό, τότε τά ἔνστικτα ἐκδικοῦνται. Αὐτό συμβαίνει, γιατί πρέπει τά ἔνστικτα νά χαλιναγωγηθοῦν καί αὐτό γίνεται μόνο μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Καί τό ἔνστικτο τῆς αὐτοσυντήρησης καί τό σαρκικό καί ὅλα αὐτά. Ἄν λοιπόν δέν δοθεῖ ὁ ἄνθρωπος στόν Θεό, ἄν δέν ἀγαπήσει τόν Θεό καί τόν πλησίον, θά κλειστεῖ στόν ἑαυτό του, θά βασανίζεται ἀπό τά ἔνστικτα καί θά ταλαιπωρεῖ καί τούς ἄλλους. Βλέπετε ἡλικιωμένους ἀνθρώπους νά εἶναι σάν δαίμονες, μέσα στά νεῦρα, τήν ἀπελπισία, πού βασανίζονται καί βασανίζουν καί τούς ἄλλους. Πῶς ἔφτασαν σ’ αὐτό τό σημεῖο; Ἀκριβῶς ἐπειδή δέν προσπάθησαν, δέν κατάφεραν νά ἀγαπήσουν τόν Θεό καί τόν πλησίον, ἔμειναν κλεισμένοι στήν ἀγάπη τοῦ ἑαυτοῦ τους.40

«Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ζεῖ χωρίς Θεό, χωρίς γαλήνη, χωρίς ἐμπιστοσύνη -στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ-, ἀλλά μέ ἄγχος, ἀγωνία, κατάθλιψη, ἀπελπισία, ἀποκτάει ἀσθένειες σωματικές καί ψυχικές. Ἡ ψυχασθένεια, ἡ νευρασθένεια, ὁ διχασμός εἶναι δαιμονικές καταστάσεις». Στούς Πατέρες δέν ὑπῆρχε αὐτή ἡ ὁρολογία, γι’ αὐτό δέν ἔχουν μιλήσει γιά αὐτά. Ἀλλά οἱ σύγχρονοι Πατέρες ὅλοι λένε ὅτι οὐσιαστικά δέν ὑπάρχουν ψυχολογικά, ἀλλά πνευματικά προβλήματα. Μάλιστα ἡ ἁγία Ματρῶνα, αὐτή ἡ τυφλή Ρωσίδα ἁγία, ἔλεγε ξεκάθαρα πώς δέν ὑπάρχουν ψυχικές, ἀλλά πνευματικές ἀρρώστιες καί ἄνθρωποι παθιασμένοι ἀπό τούς δαίμονες ἔχουν αὐτές τίς λεγόμενες ψυχικές ἀρρώστιες.Τούς σύγχρονους ψυχολόγους καί ψυχιάτρους ὁ ἅγιος Πορφύριος, τούς ἀγαποῦσε πολύ, ὅπως καί ὅλους τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Κι ἐγώ τούς ἀγαπῶ, μήν περνάει ἀπό τό μυαλό σας ὅτι δέν τούς ἀγαπᾶμε. Ὅλους τούς ἀνθρώπους τούς ἀγαπᾶμε, ἀλλά δέν ἀγαπᾶμε αὐτά πού λένε καί αὐτά πού ὀνομάζουν ἐπιστήμη καί θεραπεία. Φυσικά δέν ἀπορρίπτουμε ὅλα ὅσα λένε, γιατί χρειάζεται μερικές φορές ὁ ἄνθρωπος νά πάρει κάποια φάρμακα, ὥστε νά συγκροτήσει τό νευρικό του σύστημα, γιατί πολλές ἀπό αὐτές τίς πνευματικές ἀσθένειες ἔχουν ἀντίκτυπο στό νευρικό σύστημα, τό ὁποῖο διαλύεται καί χρειάζεται κάποτε κάποια βοήθεια γιά νά λειτουργήσει. Ὅμως, ἡ ριζική θεραπεία δέν θά γίνει μόνο μέ αὐτήν τήν ἀγωγή. Αὐτή εἶναι ἴσως ἡ ἀρχή γιά νά μήν πηδήξει ὁ ἄνθρωπος ἀπό κανένα μπαλκόνι. Ἀπό κεῖ καί μετά θά πρέπει νά πάει νά βρεῖ τήν θεραπεία του μέσα στήν Ἐκκλησία μέ τόν Πνευματικό καί τήν εἰλικρινή μετάνοια. Τότε μόνο θεραπεύεται ἡ ἀρρώστια. Διαφορετικά, ἡ ζωή μέ τά φάρμακα θά τοῦ διασφαλίσει μία καταστολή. Ὅλα αὐτά λοιπόν, ἡ νευρασθένεια, ἡ ψυχασθένεια, ὁ διχασμός, εἶναι δαιμονικές καταστάσεις, ἀλλά λέει ὁ Γέροντας Πορφύριος, πώς οἱ ἄθεοι ψυχολόγοι, ἐπειδή δέν τούς συμφέρει νά μιλήσουν γιά τόν δαίμονα, γιατί θά φανοῦν γραφικοί καί κολλημένοι, ἀρνοῦνται τήν ὕπαρξη τῶν δαιμόνων πίσω ἀπό αὐτές τίς ἀρρώστιες.41

«Δαιμόνιο εἶναι ἐπίσης καί ἡ ταπεινολογία. Τό λένε καί αἴσθημα κατωτερότητος». Τό νά λέει ,δηλαδή, κανείς γιά τόν ἑαυτό του ταπεινά λόγια, ἀλλά στό βάθος νά μήν τά πιστεύει. «Ἡ ἀληθινή ταπείνωση δέν μιλάει, δέν λέει ταπεινολογίες, δηλαδή «εἶμαι ἁμαρτωλός, ἀνάξιος, ἐλάχιστος πάντων…». Φοβᾶται ὁ ταπεινός μήπως μέ τίς ταπεινολογίες πέσει στήν κενοδοξία. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ δέν πλησιάζει ἐδῶ». Γιατί αὐτή ἡ ταπεινολογία εἶναι μία κρυμμένη ὑπερηφάνεια καί μία προβολή τοῦ ἑαυτοῦ μας, ὥστε νά κερδίσουμε μάταιη δόξα παριστάνοντας τόν ταπεινό. «Ἀντίθετα ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ βρίσκεται ἐκεῖ ὅπου ὑπάρχει ἀληθινή ταπείνωση, ἡ Θεία ταπείνωση, ἡ τελεία ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. Ἡ ἐξάρτηση ἀπό Ἐκεῖνον», ὅταν εἶσαι κυριολεκτικά κρεμασμένος ἀπό τόν Θεό. Ὁ Θεός αὐτό ἀκριβῶς θέλει, ὄχι γιά Ἐκεῖνον, ἀλλά γιά ἐμᾶς, γιατί αὐτό μόνο μᾶς ταιριάζει καί μᾶς ὠφελεῖ. Ὅσο ἐμεῖς θέλουμε νά εἴμαστε ἀνεξάρτητοι, τόσο ὑποφέρουμε καί βασανιζόμαστε. Ὁ Θεός πολλές φορές ἀπό τήν μεγάλη Του ἀγάπη μᾶς ἀπομακρύνει ὅλα τά ἀνθρώπινα στηρίγματα, γιά νά κάνουμε τήν κίνηση νά ἐξαρτηθοῦμε ἀπό Αὐτόν. Ἔτσι σοῦ παίρνει τήν δουλειά, τό παιδί, τήν ὑγεία, τό σπίτι… καί ἐκεῖ πού θά πᾶς νά πεῖς: – Γιατί μοῦ πᾶνε ὅλα ἀνάποδα, καλύτερα νά σκεφτεῖς – Ἐγώ φταίω, γιατί στηρίχτηκα στίς δυνάμεις μου καί προσπάθησα νά ἐξασφαλιστῶ μέ ἀνθρώπινο τρόπο. Μέ τήν ἐξάρτηση λοιπόν ἀπό Ἐκεῖνον ἔρχεται ἡ ἀληθινή ταπείνωση καί ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. «Αὐτό ἔχει μεγάλη ἀξία νά ὁδηγεῖσαι ἀπ’ τόν Θεό, νά μήν ἔχεις κανένα θέλημα. Ὁ σκλάβος δέν ἔχει κανένα θέλημα», κάνει ὅ,τι καί ὅταν θέλει ὁ κύριός του. Ἔτσι συμβαίνει καί στόν πιστό, γίνεσαι δοῦλος, ἀλλά στόν Θεό ἐλευθερώνεσαι. Ἡ ὑπακοή εἶναι δρόμος γιά τήν ἀληθινή ἐλευθερία. Οἱ ἄνθρωποι οἱ καημένοι, οἱ νέοι ἴσως περισσότερο παραπλανῶνται ἀπό αὐτό τό σύνθημα, λένε «έγώ δέν θέλω τίποτα, θέλω νά εἶμαι ἐλεύθερος» καί ἀπομακρύνονται ἀπό τόν Θεό πιστεύοντας ὅτι ἔτσι θά εἶναι ἐλεύθεροι καί καταλήγουν νά σκλαβώνονται χειρότερα στά ναρκωτικά, στήν ἀνηθικότητα καί στόν διάβολο. «Αὐτή εἶναι πραγματική ἐλευθερία. Γίνεσαι δοῦλος Του καί ἐλευθερώνεσαι. Νά καίγεσαι γιά τόν Θεό. Αὐτό εἶναι τό πᾶν. Ἄν νικηθεῖς ἀπ’ τόν Θεό, ὐποδουλώνεσαι σ’ Αὐτόν καί ζεῖς στήν ἐλευθερία τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ». Ἄς ἀφήσουμε ἀδελφοί μου τόν ἑαυτό μας νά νικηθεῖ ἀπό τόν Θεό. Ὧ γάρ τις ἥττηται, τούτῳ καί δεδούλωται», δηλαδή σέ αὐτό πού κανείς ἔχει ἡττηθεῖ, σέ αὐτό καί ἔχει ὑποδουλωθεῖ. Γιατί νά ἀφήσουμε νά μᾶς νικήσει ὁ κόσμος; Γιατί νά ἀφήσουμε νά μᾶς νικήσει ἡ άμαρτία καί νά μήν ἀφήσουμε νά μᾶς νικήσει ὁ Θεός μέ τήν ἀγάπη Του καί νά γίνουμε δοῦλοι Ἰησοῦ Χριστοῦ; Ἀντί νά δουλεύουμε σέ ἀνθρώπους καί σέ σχήματα τοῦ κόσμου τούτου, πού εἶναι ἄδικα καί ἁμαρτωλά καί σιχαμερά πολλές φορές, γιατί νά μήν δουλέψουμε στόν Χριστό;42

«Συμβαίνει, ὅπως στήν περίπτωση τοῦ ὑποτακτικοῦ πού ἔχει τέλεια ἐμπιστοσύνη στόν Γέροντά του κι ὁ Θεός τοῦ δίνει τήν Χάρη. Θυμηθεῖτε τόν προφήτη Ἐλισσαῖο. Πῆρε τή μηλωτή καί χτύπησε τά νερά τοῦ ποταμοῦ καί δέν τά χώρισε στά δύο, ὅπως τό ἔκανε ὁ προφήτης Ἠλίας, γιατί ὅ,τι ἔκανε, τό ἔκανε μέ ἐγωισμό καί ὄχι μέ ταπείνωση. Μετά πού ταπεινώθηκε καί εἶδε ὅτι μόνος του δέν κάνει τίποτα, ἐζήτησε μέ ταπείνωση τήν βοήθεια τοῦ Γέροντά του, τοῦ προφήτη Ἠλία, καί πῆρε τήν Χάρη. Τά νερά ἐσχίστηκαν στά δύο καί ἔγινε δρόμος γιά νά περάσει». Βλέπετε καί οἱ ἅγιοι δέν εἰσακούονται ἀπό τόν Θεό, ὅταν ἐνεργοῦν μέ ὑπερηφάνεια. Καί οἱ ἅγιοι κάνουν λάθη, μέ τη διαφορά ὅμως ὅτι μετανοοῦν. Ὁ προφήτης Ἐλισσαῖος λοιπόν, πῆγε στήν ἀρχή μέ τήν δύναμή του, ἀλλά ὅταν ἐπικαλέστηκε τήν εὐχή τοῦ πνευματικοῦ του, τοῦ προφήτη Ἠλία, τά κατάφερε. Γι’ αύτό κι ἐμεῖς συνέχεια στήν Ἐκκλησία λέμε «Δι’ εὐχῶν τῶν ἁγίων Πατέρων Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς». Ὁ Θεός δέν θέλει νά πηγαίνουμε μόνοι μας, στηριζόμενοι στίς δυνάμεις μας, ἀλλά δι’ εὐχῶν τῶν Πατέρων μας. Αὐτή ἡ προσευχή εἶναι παντοδύναμη. Διαβάστε στόν Εὐεργετινό γιά ἕναν ἅγιο ὑποτακτικό, πού τόση εὐλάβεια εἶχε στόν Γέροντά του, ὥστε εἶχε πάντοτε μαζί του γιά εὐλογία τό παπούτσι του! Μή σᾶς φαίνεται παράξενο.. Καί κάποια φορά, περπατοῦσε στόν δρόμο καί εἶχε μία τραγική συνάντηση θά λέγαμε. Μία μητέρα, ἡ ὁποία ἔχασε τό παιδί της, τοῦ ἔλεγε νά τῆς τό ἀναστήσει, ὡς ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ πού εἶναι καί δέν τόν ἄφηνε νά φύγει. Ἐκεῖνος τότε ἔβγαλε τό παπούτσι τοῦ Γέροντά του, τό ἀκούμπησε πάνω στό παιδί καί εἶπε «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, δι’ εὐχῶν τοῦ Γέροντός μου ἀνάστησε τό παιδί» καί τό παιδί ἀναστήθηκε! Καταλάβατε τί δύναμη ἔχει αὐτή ἡ προσευχή; Γιατί εἶναι ταπείνωση καί ὅπου ὑπάρχει ταπείνωση ὑπάρχει καί ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι καί ὁ προφήτης Ἐλισσαῖος, εἶπε δι’ εὐχῶν τοῦ Γέροντός μου καί ἄνοιξαν τά νερά τοῦ Ίορδάνη καί πέρασε. «Χρειάζεται βέβαια καί λίγη προσπάθεια, ἀλλά ἡ ἄκρα ταπείνωση δέν ἀποκτιέται μέ τίς προσπάθειες καί τόν ἀγῶνα μόνο. Εἶναι ἀποτέλεσμα χάριτος». Ἡ ἀρχική ταπείνωση, ἡ ταπεινοφροσύνη, εἶναι δική μας προσπάθεια. Ἀπό ἐκεῖ καί μετά ἡ τέλεια ταπείνωση εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ. Γιά νά φτάσεις, ὅμως, στήν τέλεια ταπείνωση, θά πρέπει νά περάσεις πρῶτα ἀπό τήν ἀρχική. Θά πρέπει νά δείξεις στόν Θεό ὅτι θέλεις πράγματι τήν τέλεια ταπείνωση, κάνοντας τέλεια ὑπακοή στό θέλημά Του. Ὅταν ὅμως εἶσαι μεμψίμοιρος καί τά βάζεις μέ τόν Θεό, τότε δείχνεις ὅτι δέν θέλεις νά εἶσαι ταπεινός καί ἔτσι δέν φτάνεις ποτέ στήν τέλεια ταπείνωση.43

«Τό λέω ἐκ πείρας: ὅ,τι ἔχω τό ἔχω ἀπ’ τήν Χάρη». Βλέπετε οἱ ἅγιοι δέν μιλᾶνε στοχαστικά. Δέν κάνουν μία θεολογία τοῦ γραφείου, ὅπως κάνουμε ἐμεῖς σήμερα καί γράφουμε παίρνοντας καί κάποια βιβλιογραφία. Οἱ ἅγιοι ζοῦσαν καί ἔγραφαν. Ἔτσι καί ὁ Γέροντας Πορφύριος τό ἔχει ζήσει καί τό λέει ὅτι ἡ τέλεια ταπείνωση εἶναι δωρεά τῆς Χάρης τοῦ Θεοῦ. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ σέ κάνει ταπεινό πραγματικά. Ὁ ἄνθρωπος κάνει ἐνδεχομένως κάποιες προσπάθειες ἀλλά εἶναι ὅλα ἀτελή. «»Ἐάν μή Κύριος οἰκοδομήσῃ οἶκον, εἰς μάτην ἐκοπίασαν οἱ οἰκοδομοῦντες». Ὅλα τά δίνει ὁ Χριστός». Ποιό εἶναι ὅμως τό δικό μας μερίδιο; «Νά εἴμαστε σέ ὅλα ταπεινοί· στή σκέψη, στά λόγια, στή συμπεριφορά» καί στήν ἐξωτερική συμπεριφορά. Ἔχει σημασία αὐτό. Νά μήν προβάλλεις τόν ἑαυτό σου, νά μήν θέλεις νά ἐπιβάλλεσαι, νά μήν θέλεις νά ἀκούγεσαι. «Ποτέ νά μήν παρουσιαστοῦμε στόν Θεό καί νά ποῦμε: «Ἔχω ἀρετές», ὅπως ἔλεγε ὁ Φαρισαῖος. «Ὁ Θεός δέν θέλει τήν ἀρετή μας». Ὁ Θεός θέλει ἐμᾶς τούς ἴδιους. Θέλει νά εἴμαστε καθαροί ἀπό τήν ὑπερηφάνεια καί ἀπό κάθε ἄλλο μολυσμό. «Πάντα νά παρουσιάζεσαι στόν Θεό ὡς ἁμαρτωλός, χωρίς ὅμως ἀπελπισία, ἀλλά θαρρῶν εἰς τό ἔλεος τῆς εὐσπλαχνίας Τουʾ». Πηγαίνουμε πολλές φορές στόν Θεό μέ ἕναν ἐγωισμό καί μιά ὑπερηφάνεια πολύ μεγάλη. Μπαίνουμε στήν Ἐκκλησία σάν νά εἶναι σπίτι μας, μέ θάρρος καί ψηλά τό κεφάλι. Κι ὅμως πρέπει νά μπαίνουμε πολύ ταπεινά καί συνεσταλμένα, μέ τήν συναίσθηση ὅτι δέν εἴμαστε ἄξιοι νά μποῦμε μέσα καί νά μιλήσουμε στόν Θεό, γιατί εἴμαστε πολύ ἁμαρτωλοί καί ὁ Θεός μᾶς κάνει μεγάλη χάρη πού μᾶς ἐπιτρέπει νά περάσουμε μέσα στήν Ἐκκλησία. «Ἀρκεῖ νά βροῦμε τό μυστικό» γιά νά τό καταφέρουμε αὐτό, λέει ὁ Γέροντας. Πῶς θά φτάσεις σ’ αὐτή τήν ταπείνωση; «Τό μυστικό εἶναι ἡ ἀγάπη στόν Χριστό καί ἡ ταπείνωση. Ὁ Χριστός θά δώσει τήν ταπείνωση. Ἐμεῖς δέν μποροῦμε μέ τίς ἀδυναμίες μας νά Τόν ἀγαπήσουμε. Ἄς μᾶς ἀγαπήσει Αὐτός. Ἄς Τόν παρακαλοῦμε πολύ νά μᾶς ἀγαπήσει Ἐκεῖνος καί νά μᾶς δώσει τόν ζῆλο νά Τόν ἀγαπήσουμε κι ἐμεῖς». Βλέπετε τελικά ὅλα εἶναι τοῦ Χριστοῦ. Ἐμεῖς ἁπλῶς ἀνοιγόμαστε, παρακαλοῦμε καί ζητᾶμε ἀπό τόν Θεό νά μᾶς βοηθήσει νά Τόν ἀγαπήσουμε καί νά εἴμαστε ταπεινοί. Νά παραδεχτοῦμε στόν Θεό, ὅτι μόνοι μας δέν μποροῦμε νά κάνουμε τίποτα, ἄν δέν μᾶς τό δώσει Ἐκεῖνος.44

«Ἅμα θέλεις νά φιλοσοφήσεις, ὅλα θά τά ρίχνεις στόν κακό ἑαυτό σου καί θά ταπεινώνεσαι πάντοτε». Ποτέ δέν θά ρίχνεις τό φταίξιμο στόν Θεό, ποτέ στόν πλησίον. Ποτέ δέν φταίει ὁ Θεός ἤ ὁ πλησίον, ἀλλά ἐμεῖς γιατί παραβαίνουμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁπότε μετά ἔρχονται οἱ συνέπειες. Ὅπως ἕνας κακός ὁδηγός πού ρίχνει τό αὐτοκίνητο στά χωράφια. Δέν φταίει τό αὐτοκίνητο, οὔτε ὁ δρόμος, ἀλλά ἡ δική του ἀπροσεξία. Δέν πρέπει νά τά βάλει οὔτε μέ τό κράτος πού δέν φτιάχνει καλούς δρόμους, οὔτε μέ τό αὐτοκίνητο. Μέ τόν ἑαυτό του πρέπει νά τά βάλει. Ἔτσι πρέπει νά κάνουμε σέ ὅλες τίς περιπτώσεις καί νά ταπεινωνόμαστε πάντοτε.«Εἶναι ταπείνωση νά πιστεύεις ὅτι ὅλοι εἶναι καλοί». Μεγάλη ταπείνωση. Συνήθωςὅλοι κατακρίνουν ὅλους. Τό βλέπετε καθημερινά… Ἄν ἀνοίξετε τήν τηλεόρασηἀκοῦτε μόνιμα κατακρίσεις. Ὁ ἀληθινά ταπεινός ἄνθρωπος δέν κατακρίνει κανένανκαί πιστεύει ὅτι ὅλοι εἶναι καλοί καί ἅγιοι. Θυμηθεῖτε τόν τσαγκάρη, ὁ ὁποῖος δίδαξετόν Μέγα Αντώνιο, ὅταν ὁ ἅγιος εἶχε τόν λογισμό ὅτι προχώρησε στήν ἀρετή καίεἶπε στόν Θεό «ἄραγε ὑπάρχει ἄλλος σάν κι ἐμένα;». Βλέπετε ἀκόμα κι ἕνας ἅγιοςκάνει τέτοιους λογισμούς, γιατί ὅσο εἴμαστε σ’ αὐτή τή ζωή εἴμαστε τρεπτοί καίμπορεῖ νά πέσουμε, ἔστω καί γιά λίγο, σέ μεγάλες πλάνες. Ἔτσι καί ὁ ἅγιος ἔκανεαὐτόν τόν ὑπερήφανο λογισμό, ἐνῶ ὁ λογισμός πού πρέπει νά ἔχει ὁ χριστιανόςπάντοτε εἶναι ὅτι: εἶμαι ὁ πιό ἁμαρτωλός ἄνθρωπος ἀπ’ ὅλους. Καί ὁ Θεός, γιά νάτόν παιδαγωγήσει, τοῦ λέει «Θέλεις νά βρεῖς ἕναν ἄνθρωπο πού εἶναι ὄχι σάν κιἐσένα ἀλλά ἀνώτερος ἀπό σένα; Ἄφησε λοιπόν τήν ἔρημο καί πήγαινε στήνἈλεξάνδρεια, μέσα στό κοσμικό κέντρο. Πήγαινε στόν τάδε τσαγκάρη καί θάδιαπιστώσεις πώς εἶναι καλύτερος ἀπό ἐσένα». Ὁ Μέγας Ἀντώνιος πῆγε, τόν βρῆκεκαί τόν ρώτησε τί κάνει καί ποιά εἶναι ἡ πνευματική του ἐργασία. Ἐκεῖνος ἀρνιότανὅτι κάνει κάτι σημαντικό καί τοῦ ἔλεγε ὅτι ἁπλά φτιάχνει παπούτσια. Ὁ Ἅγιοςἐπέμενε καί τοῦ εἶπε ὅτι ἔχει πληροφορία ἀπό τόν Θεό γιά τήν πνευματική τουἐργασία. Τότε ὁ τσαγκάρης εἶπε «Δέν ἔχω κάποια πνευματική ἐργασία, ἁπλῶς ἔχωἕναν λογισμό. Ὁ λογισμός μου εἶναι: κάθε πρωί πού ξυπνάω, σκέφτομαι ὅτι ὅλοι ἐδῶστήν Ἀλεξάνδρεια σώζονται καί μόνο ἐγώ χάνομαι». Αὐτόν τόν λογισμό εἶχε. Ἦτανταπεινός ἄνθρωπος καί αὐτό τόν εἶχε βάλει πάνω ἀπό τόν Ἅγιο Ἀντώνιο. Ὁ Θεός τοῦἔδειξε δηλαδή τήν μεγάλη ἀρετή τῆς ταπεινοφροσύνης. Αὐτό εἶναι μία ἀπάντηση σέὅσους λένε πώς ὅσοι βρίσκονται μέσα στόν κόσμο δέν μποροῦν νά ἁγιάσουν. Αὐτόςἦταν ἕνας τσαγκάρης, μέσα στόν κόσμο, μέ οἰκογένεια κι ὅμως ἦταν πάνω ἀπό τόνΜέγα Ἀντώνιο!«Κι ἄν ἀκούεις γιά κάποιον κάτι ἀρνητικό, νά μήν τό πιστεύεις». Σήμερα ἀκοῦμεσυνέχεια σκάνδαλα ἀπό τίς τηλεοράσεις, τίς ἐφημερίδες, τά περιοδικά, γιατί βέβαιακερδίζουν χρήματα ἀπό αὐτά. Τά περισσότερα ἀπό αὐτά εἶναι κατασκευασμέναψέματα κι ὅμως ὁ κόσμος ἀρέσκεται σ’ αὐτά, γιατί ἔχει ὑπερηφάνεια, ἐγωισμό καίτοῦ ἀρέσει νά μαθαίνει γιά τήν κακία τῶν ἄλλων, γιατί στερεώνεται ἡ δική τουπεποίθηση ὅτι «ἐμεῖς εἴμαστε καλοί, δέν εἴμαστε σάν κι αὐτούς πού κάνουνσκάνδαλα». Ἔτσι τονώνεται ὁ ἐγωισμός μας. Νά γιατί μᾶς ἀρέσει νά μαθαίνουμε τά45

σκάνδαλα. Ἄν ἤμασταν ταπεινοί δέν θά μᾶς ἄρεσε καί δέν θά ἀνοίγαμε αὐτό τό κουτίτοῦ διαβόλου.«Ὅλους νά τούς ἀγαπάεις καί νά μήν σκέπτεσαι γιά κανέναν κακό καί γιά ὅλους νάπροσεύχεσαι. Δέν θέλεις ἄλλη φιλοσοφία. Ἡ καρδιά τοῦ κενόδοξου δέν μπορεῖ νάταπεινωθεῖ». Ὁ ἄνθρωπος πού ἀγαπάει τήν μάταιη δόξα τοῦ κόσμου, πού θέλει νάφαίνεται καλός, θέλει νά τόν ἀγαπᾶνε καί νά τόν ἀποδέχονται, δέν μπορεῖ νάταπεινωθεῖ, ἄν δέν ἀποβάλλει αὐτήν τήν ἐπιθυμία νά ἀρέσει στούς ἄλλους.«Ὅταν τόν ἐλέγχουν ἤ νουθετοῦν», τόν κενόδοξο, «ἀντιλέγει ἔντονα». Καί λέει: –Ποιός εἶσαι ἐσύ πού θά μέ ἐλέγξεις; Ξέρεις ποιός εἶμαι ἐγώ; «Ἐνῶ, ὅταν τόνἐπαινοῦν καί τόν κολακεύουν, φέρεται ἄπρεπα». Καί τήν χαρά του, δηλαδή, τήνἐκδηλώνει ἄπρεπα. Κανονικά δέν πρέπει νά χαίρεται, ὅταν τόν κολακεύουν, γιατίοὐσιαστικά τοῦ λένε ἕνα ψέμα καί χαίρεται μέ τό ψέμα.«Ὅ,τι καί νά τοῦ πεῖς -τοῦ κενόδοξου- ἐννοεῖ νά ὑπερηφανεύεται περισσότερο.Ἀσχολεῖται καί περιστρέφεται γύρω ἀπό τόν ἑαυτό του. Ἀντίθετα, ὁ ἁμαρτωλός πούμετανοεῖ κι ἐξομολογεῖται βγαίνει ἀπ’ τόν ἑαυτό του. Ὅταν ἐξομολογηθεῖ, δένγυρνάει πίσω». Ὁ ἁμαρτωλός οὐσιαστικά θεραπεύεται, γιατί μετανοεῖ. Ἀντίθετα ὁὑπερήφανος μπορεῖ καί νά ἐξομολογηθεῖ, ἀλλά δέν μετανοεῖ.«Ὁ κενόδοξος τήν ψυχή του τήν ἀποξενώνει ἀπό τήν αἰώνια ζωή. Τελικά ὁ ἐγωισμόςεἶναι σκέτη κουταμάρα! Ἡ κενοδοξία μᾶς κάνει κούφιους. Ὅταν κάνουμε κάτι γιά νάἐπιδειχθοῦμε, καταντοῦμε ἄδειοι ψυχικά». Εἴμαστε ἄδειοι, γιατί φεύγει ἡ χάρις τοῦΘεοῦ. Ξέρετε οἱ ἄνθρωποι δέν διακρινόμαστε σέ καλούς καί κακούς, ἀλλά σέἄδειους καί γεμάτους. Σέ ἄδειους ἀπό τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καί σέ γεμάτους μέ τήνχάρη τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄδειος εἶναι ἄδειος, γιατί ἔχει ὑπερηφάνεια ἤ κενοδοξία, πού εἶναιτά κορυφαῖα πάθη. Γι’ αὐτό λέει ὁ Γέροντας Πορφύριος ὅτι εἶναι μία κουταμάρααὐτό, γιατί μέ ἕναν ὑπερήφανο λογισμό, νιώθεις αὐτό τό ἄδειασμα ἀπό τήν χάρη τοῦΘεοῦ, ἄν εἶσαι ζωντανός βέβαια. Ἄν εἶσαι νεκρός δέν καταλαβαίνεις τίποτα… Καίμέ ἕναν ταπεινό λογισμό, νιώθεις αὐτό τό γέμισμα.«Ὅ,τι κάνουμε, νά τό κάνουμε γιά νά εὐχαριστήσουμε τόν Θεό, ἀνιδιοτελῶς, χωρίςκενοδοξία, χωρίς ὑπερηφάνεια, χωρίς ἐγωισμό, χωρίς, χωρίς, χωρίς… Νά εἶσαιψάλτης στήν Ἐκκλησία, στό Μοναστήρι, νά ἔχεις φωνή πολύ ἀγγελική καί νάψάλλεις στόν Θεό, χωρίς νά ξέρεις ὅτι τόσοι ἄνθρωποι σ’ ἀκοῦνε, δηλαδή χωρίς νάτό σκέπτεσαι. Γίνεται; Δέν γίνεται εὔκολα. Εἶναι δύσκολο αὐτό. Γι’ αὐτό πολλοίψάλτες ἐπλανήθησαν. Κατά κανόνα, ὅλοι οἱ καλοί ψάλτες ἔχουν μεγάλο ἐγωισμό.Ὄχι βέβαια ὅλοι, ἀλλά οἱ περισσότεροι. Ὅταν, ὅμως, ἔχεις ταπείνωση, ἔστω κι ἄνψάλλεις ὡραῖα ἤ ἄν διαβάζεις ὡραῖα, δέν ἐπηρεάζεσαι ἀπό ἐκείνους πού σέ ἀκοῦνε.Θά μοῦ πεῖς, κι ἄν ψάλλεις ὡραῖα κι ἄν διαβάζεις ὡραῖα καί τ’ ἀκούει ὁ Γέροντάςσου; Τίποτα δέν εἶναι αὐτό, ἅμα ἔχεις ταπείνωση». Πρέπει πάσῃ θυσία νά γίνουμεκαλοί. Αὐτό προσπαθῶ κι ἐγώ ὁ καημένος. Ἀλλά ἔρχεται ὁ κόπος ἀπό δῶ, μέ46

πλακώνει ἠ ἀρρώστια μου ἀπό κεῖ καί τίποτα δέν μπορῶ νά κάνω». Βλέπετε πόσοκαί ὁ ἴδιος ταπεινώνεται τώρα. «Ὅμως ἀγωνίζομαι. Θέλω νά γίνω πιο καλός, θέλωνά λατρεύω τόν Θεό μέ ἀγάπη, μέ λαχτάρα καί κάνω ὄνειρα καί κάνω προσπάθεια,ἀλλά δέν γίνεται τίποτα. Ὅμως αὐτό μοῦ δίνει χαρά καί μιά ἱκανοποίηση ὅτιἐπιτέλους προσπαθῶ ν’ ἀγαπήσω τόν Χριστό. Δέν τό ἔχω κατορθώσει, ἀλλά τοἐπιθυμῶ».Μακάρι νά ἀκούσουμε αὐτά πού λέει ὁ Γέροντας Πορφύριος καί νά τά βάλουμεπράξη στήν ζωή μας. Βλέπουμε τήν μεγάλη Χάρη πού μᾶς δίνουν αὐτά τά κείμενακαί μόνο πού τά διαβάζουμε. Σκεφτεῖτε νά τά βάλουμε καί σέ πράξη…ΕΡΩΤΗΣΕΙΣἘρ. : Μία μητέρα καυχιόταν καί ἔλεγε, ὅτι ἡ γέννηση ἑνός παιδιοῦ εἶναι δημιουργία,εἶναι χαρά, ἄρα εἶναι ἕνα πολύ σπουδαῖο γεγονός. Τῆς εἶπα ὅτι στήν Ἐκκλησία στούςἁγίους γιορτάζουμε τήν κοίμηση καί ἁπλῶς ἀναφέρουμε τήν ἡμέρα γεννήσεώς τους.Ἑπομένως, πρέπει νά γιορτάζουμε τά γενέθλια τοῦ παιδιοῦ, ἐνῶ ἡ παράδοσή μας λέειὅτι δέν γιορτάζουμε τά γενέθλια; Γιατί χρησιμοποιοῦμε καί εὐαγγελικάἀναγνώσματα μερικές φορές καί παραποιοῦμε τήν ἀλήθεια…Ἀπ. : Ἡ παράδοση πού λέει ὅτι πρέπει νά γιορτάζουμε τά γενέθλια εἶναι κάκιστη καίπροέρχεται ἀπό τήν Δύση, δηλαδή ἀπό τούς ἄθεους.. Ἡ παράδοσή μας εἶναι νάγιορτάζουμε τόν Ἅγιό μας. Πολλά παιδιά δέν ξέρουν κἄν πότε γιορτάζει ὁ Ἅγιόςτους, ἀλλά ξέρουν πολύ καλά πότε γεννήθηκαν. Αὐτό εἶναι καρπός τοῦ ἐγωισμοῦ καίτῆς ὑπερηφάνειας, ἡ ὁποία ἔχει θρέψει γενιές καί γενιές, ἰδίως τίς τελευταῖες γενιές.Αὐτή ἡ ἄθεη ἀγωγή πού ἔχει ἔρθει ἀπό τήν Δύση λέει ὅτι πρέπει νά τονώσεις στόπαιδί τήν αὐτοπεποίθησή του, νά τό μάθεις νά στηρίζεται στόν ἑαυτό του, νά παλεύειστή ζωή του, γιατί ἄν δέν μάθει νά παλεύει, νά εἶναι ἀνταγωνιστικός καί νά ἔχειέφόδια, τίποτα δέν θά πετύχει στή ζωή του. Ἡ ἀγωγή αὐτή δέν κάνει καμία ἀναφοράστόν Θεό, στήν ἐμπιστοσύνη στήν Θεία Πρόνοια. Πρόκειται γιά μία τέλειααὐτονόμηση ἀπό τόν Θεό. Αὐτό εἶναι ὁ μεγάλος ἐγωισμός τῶν γονέων, οἱ ὁποῖοιἔχουν κάνει κέντρο τόν ἑαυτό τους καί τό παιδί τους. Αὐτό εἶναι πλήρης ἀποτυχία.Γι’ αὐτό σήμερα ἔχουμε τόσους πολλούς κατεστραμμένους ἀνθρώπους, γιατί χωρίςτόν Θεό δέν μπορεῖς νά κάνεις τίποτα. Εἶναι σαφέστατος ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.Ἄρα, ὅποιοι λένε ὅτι πρέπει νά γιορτάζουμε τά γενέθλια καί ὄχι τόν Ἅγιό μας, εἶναιἀκριβῶς ἡ ἔκφραση αὐτοῦ τοῦ πνεύματος, ὅτι «ἐγώ εἶμαι τό κέντρο. Δέν εἶναι τόκέντρο ὁ Θεός οὔτε οἱ θεοφόροι ἅγιοι. Δέν μᾶς προστατεύουν οἱ ἅγιοι, ἀλλά ἐμεῖςπροστατεύουμε τόν ἑαυτό μας, ἄντε καί λίγο οἱ γονεῖς μας…». Αὐτή ἀκριβῶς εἶναι ἡμεγάλη καταστροφή. Δέν πρέπει νά ἀφήσουμε αὐτό τό πνεῦμα νά μπεῖ μέσα μας. Μάθά πεῖτε «ὅλοι γύρω μας τό κάνουν». Ἄς τό κάνουν. Μά «δέν θά πᾶμε στά γενέθλιατοῦ γείτονα, τοῦ συγγενή;» Ὄχι δέν θά πᾶμε, σάν ἀντίδραση σ’ αὐτό τό πνεῦμα.Κάποιος πρέπει νά τό σταματήσει αὐτό τό κακό. Ἄν δέν τό κάνουμε ἐμεῖς οἱ47

χριστιανοί, ποιός θά τό κάνει; Μά θά πεῖτε «θά ἀπομονωθοῦμε, θά γίνουμεἀντικοινωνικοί…». Ἄν ἐννοεῖτε ἔτσι τήν ἀντικοινωνικότητα, ναί θά γίνετεἀντικοινωνικοί. Ἀληθινά ἀντικοινωνικός ὅμως εἶναι αὐτός πού δέν κοινωνεῖ τήν ΘείαΚοινωνία, δέν κοινωνεῖ μέ τόν Θεό.Ὁ τυφλός τῆς παραβολῆς ἔγινε ἀντικοινωνικός. Τόν ἀπέρριψαν καί οἱ γονεῖς του.Δέν τόν ὑπερασπίστηκαν, γιατί φοβήθηκαν μήν γίνουν ἀποσυνάγωγοι. Ὁ ἴδιος ὅμωςδέν φοβήθηκε καί τόν πέταξαν ἔξω ἀπό τήν συναγωγή, τόν ἔκαναν ἀποσυνάγωγο,τόν ἀφόρισαν οἱ γραμματεῖς καί οἱ Φαρισαῖοι, οἱ θρησκευόμενοι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης.Δέν τοῦ ἐπέτρεπαν νά πηγαίνει στήν συναγωγή, ἄρα θεωρητικά ἦταν ξεκομμένος ἀπότόν Θεό. Ἦταν ὅντως ξεκομμένος ἀπό τόν Θεό; Κάθε ἄλλο! Αὐτό φάνηκε ἀμέσως.Μόλις τόν ἀφόρισαν, πῆγε ὁ Χριστός καί τόν βρῆκε καί τοῦ λέει «Ἐσύ πιστεύειςστόν Υἱό τοῦ Θεοῦ»; Ὁ ἄνθρωπος ἀπάντησε «Ποιός εἶναι Κύριε, πές μου νάπιστέψω». Ὅταν ὁ Χριστός τοῦ φανέρωσε ὅτι ἦταν αὐτός ὀ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἔπεσε καίΤόν προσκύνησε. Ἄν θέλουμε λοιπόν νά εἴμαστε μέ τόν Χριστό, πολλές φορές – γιάνά μήν πῶ πάντα – θά εἴμαστε μόνοι μας. Καί δέν πρέπει νά φοβόμαστε νά εἴμαστεμόνοι μας. Νά ξέρετε δέν θά εἴμαστε μόνοι μας. Ὑπάρχουν πάρα πολλοί πού δένἔχουν προσκυνήσει τόν Βάαλ… Ἄν θέλουμε ὅμως νά εἴμαστε μέ τούς πολλούς, τότεδέν θά εἴμαστε μέ τόν Χριστό, γιατί οἱ πολλοί, δηλαδή ὁ κόσμος, εἶναι ἐχθρός τοῦΘεοῦ καί μακρυά ἀπό τόν Θεό. Δέν πρέπει νά συμβιβαζόμαστε καθόλου μέ τόκοσμικό πνεῦμα.Ἐρ. : Ἄν κάποιος ἀπό τό συγγενικό μας περιβάλλον ἔχει ὅλα τά συμπτώματα τῆςκαταθλίψεως καί καταλήγει σέ ἀντικαταθλιπτικά χάπια, οἱ οἰκεῖοι του πῶς πρέπει νάσυμπεριφέρονται, τί στάση νά κρατοῦν; Συμπόνοιας, ἀγάπης… σκληρότητας;Ἀπ. : Καταρχήν πρέπει νά προστατέψουν τόν ἑαυτό τους, νά μήν πάθουν κι αὐτοίκατάθλιψη. Ἔλεγε ὁ Γέροντας Πορφύριος ὅτι αὐτά τά μικρόβια εἶναι μεταδοτικά,σάν τά μυγάκια πηγαίνουν ἀπό τόν ἕναν στόν ἄλλο. Δέν εἶναι ἀστεῖο αὐτό, εἶναιἀλήθεια. Γιατί; Γιατί ἔλεγε ὅτι ἡ κατάθλιψη εἶναι δαιμονική ἐνέργεια, δαιμονικόπνεῦμα, τό ὁποῖο ἔρχεται στόν ἄνθρωπο, λόγω τῆς ὑπερηφάνειας καί τόν κυριεύει.Αὐτό τό πνεῦμα πηδάει ἀπό τόν ἕναν στόν ἄλλον. Ἄρα πρέπει νά προστατεύονταιἀπό αὐτό τό πνεῦμα. Πρέπει νά ἔχουν πνευματική ζωή, νά ἐξομολογοῦνται στόνΠνευματικό, νά κοινωνᾶνε τακτικά, νά προσεύχονται πολύ. Ἔτσι θά τούς φωτίσει ὁΘεός… καί πάντοτε βέβαια μέ ἀγάπη, μέ καλοσύνη… Μετά κι αὐτοί θά βοηθήσουνμέ ἀγάπη τόν ἄνθρωπο πού ὑποφέρει νά βρεῖ κι αὐτός τόν δρόμο τοῦ Θεοῦ. Γιατίμόνο ἔτσι θά μπορέσει νά θεραπευτεῖ ριζικά, ἀλλιῶς θά βρίσκεται σέ μία καταστολή.Ἄς κάνουν λοιπόν τήν πνευματική ζωή σωστά καί μετά ὁ Θεός κάθε στιγμή θά τούςφωτίζει. Πάντοτε ὅμως μέσα στήν ἀγάπη καί στήν προσευχή. Χρειάζεται πολλήδιάκριση. Ποτέ μέ σκληρότητα. Ὁ χριστιανός δέν εἶναι ποτέ σκληρός. Ὅπως καί ὁΧριστός μας δέν ἦταν σκληρός. Ἦταν μόνο φαινομενικά σκληρός μέ τήν βλασφημίακατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅπως τότε πού οἱ ἄνθρωποι πῆγαν μέσα στόν ναόπουλώντας καί κάνοντας οὐσιαστικά μέ αὐτόν τόν τρόπο εἰδωλολατρία μέσα στόν48

ναό. Τότε μόνο ὁ Χριστός πῆρε τό μαστίγιο καί τούς ἔβγαλε ἔξω. Ἦταν σκληρός καίμέ τήν ὑποκρισία, μέ τούς γραμματεῖς καί τούς Φαρισαίους. Τούς εἶπε «Οὐαί! Εἶστετάφοι κεκονιαμένοι. Ἀπό ἔξω εἶστε μάρμαρο καί ἀπό μέσα εἶστε σκουλήκια, βρωμιάκαί δυσωδία» (Ματθ. 14,27). Μ’ αὐτούς ἦταν σκληρός. Αὐτοί βλασφημοῦσαν τόἍγιο Πνεῦμα, γιατί δέν μετανοοῦσαν.Καί πάλι λέει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅτι μέ ἕναν τέτοιο ἀμετανόητο ἄνθρωπο δέν θάπρέπει νά κάνεις παρέα, ἀκόμα κι ἄν εἶναι πολύ δικός σου. Γι’ αὐτό πρέπει νάπαίρνουν καθοδήγηση ἀπό Πνευματικό. Δέν μποροῦμε νά δώσουμε μιά γενικήσυνταγή, ἀλλά προσωπική. Λέει ὁ Χριστός «ἄν σέ σκανδαλίζει τό μάτι σου, βγάλτο.Ἄν σέ σκανδαλίζει τό χέρι σου, κόψτο» (Ματθ. 5,29-30). Ἔτσι, ἄν ἔχεις κοντά σουἕναν ἀμετανόητο ἄνθρωπο, πού μπορεῖ νά σέ πάει στήν κόλαση, δέν εἶναι ἀγάπη νάεἶσαι δίπλα του καί νά τοῦ κάνεις τά χατίρια. Αὐτό θά σέ ὁδηγήσει καί σένα στήνκόλαση. Οὔτε εἶναι σκληρότητα νά τοῦ πεῖς, ὅτι δέν μπορεῖς νά συνεχίσεις μαζί του.Θά συνεχίσεις νά τόν ἀγαπᾶς στήν καρδιά σου, ἀλλά δέν πρέπει νά εἶσαι κοντά του,στήν ζωή του γιά συμπαράσταση. Αὐτό δέν τόν βοηθάει, ἀντίθετα κατά κάποιοντρόπο τοῦ δίνει τήν πεποίθηση ὅτι βαδίζει σωστά. Αὐτό δέν θεραπεύει. Καί ὁἈπόστολος Παῦλος τότε πού ἁμάρτησε ἐκεῖνος ὁ Κορίνθιος, τούς εἶπε νά τόνβγάλουν ἀπό τήν ἀδελφότητα, γιά νά τόν βοηθήσουν νά μετανοήσει. Μόνο ἔτσιβοηθιοῦνται οἱ ἀμετανόητοι ἄνθρωποι.Ἐρ.:Μποροῦμε νά προσευχόμαστε γι’ αὐτούς;Ἀπ.:Φυσικά μποροῦμε καί πρέπει νά προσευχόμαστε. Δέν μποροῦμε, ὅμως, νά τούςἔχουμε δίπλα μας, νά τούς λέμε τά μυστικά μας κλπ. Γιά ὅλους θά προσευχόμαστε.Ἐρ.:Εἴπαμε ὅτι δέν πρέπει νά ἔχουμε δικό μας θέλημα. Κάποιος πού, ἄς ποῦμε, θέλεινά παντρευτεῖ ἤ νά πάει στό μοναστήρι δέν ἔχει ἴδιο θέλημα;Ἀπ.:Ἔχει ἴδιο θέλημα, ἀλλά ἀκόμα καί αὐτό τό θέλημα τό ἀφήνει στόν Θεό καί λέει«Θεέ μου, ἄν καί Ἐσύ τό θέλεις, βοήθησέ με». Τότε ὁ Θεός, εἰδικά σ’ αὐτό τό θέμαπού μέ ρωτᾶτε, θέλει ὅ,τι θέλουμε κι ἐμεῖς. Γιατί πολλοί νέοι ἄνθρωποι μπερδεύονταικαί σκέφτονται «τί θέλει ἀπό μένα ὁ Θεός»; Ἐσύ τί θέλεις; Πρῶτα αὐτό νάξεκαθαρίσεις. Ἐσύ θέλεις νά πᾶς στό μοναστήρι ἤ νά παντρευτεῖς; Ὅ,τι θέλεις ἀπόαὐτά τά δύο τό εὐλογεῖ ὁ Θεός, γιατί καί τά δύο αὐτά εἶναι εὐλογημένα. Μήν χάνειςκαιρό μέ τέτοια διλήμματα. Πάντα ἀφήνουμε τό θέλημά μας στό θέλημα τοῦ Θεοῦ.Ὁ Θεός, ἄν κάτι δέν εἶναι πρός ὠφέλειά μας, θά τό σταματήσει, θά μᾶς βάλειἐμπόδια καί μέ τή βοήθεια καί τοῦ Πνευματικοῦ, ξεκαθαρίζει τό τοπίο.Ἐρ.:Ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω πάτερ, ἐπειδή ζοῦμε στά ἔσχατα.. γιά την κάρτα τοῦπολίτη…49

Ἀπ.:Δέν εἶναι ἁπλά καλύτερο, ἀλλά ἐπιβάλλεται νά κάνουμε ἐνέργειες, κατάσυνείδηση, μέ τόν Πνευματικό του ὁ καθένας. Ἕνας τρόπος θά ἦταν νά στείλουμεδιαμαρτυρίες, πρῶτα πρῶτα στήν ἐκκλησιαστική μας ἀρχή. Νά μᾶς δώσει ἀπάντησηὁ Σεβασμιώτατος, ἄν πρέπει νά τήν πάρουμε ἤ ὄχι. Ἄν τό κάνουμε ὅλοι αὐτό, θάμιλήσουν, γιατί βλέπετε ὅτι δέν μιλᾶμε. Τό εὐχάριστο ὅμως εἶναι ὅτι τό Ἅγιον Ὄροςμίλησε καί εἶπε ξεκάθαρα «ΟΧΙ», σύμφωνα μέ τόν Γέροντα Παΐσιο.Ἐρ.: …………..Ἀπ.:Ἔ, τί νά σᾶς πῶ… Ὁ Γέροντας Παΐσιος ἔλεγε, πάρτε κανένα χωραφάκι νά ἔχετε.Ἀλλά ἡ ἐλπίδα μας εἶναι ὁ Χριστός, δέν εἶναι τά χωράφια…Ἐρ.:Στήν προηγούμενη ὁμιλία σας εἴπατε ὅτι ὅλα προέρχονται ἀπό τόν Θεό. Ἐμεῖςξέρουμε ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀπείραστος καί δέν πειράζει κανέναν. Πῶς γίνεται νάἔχουμε πειρασμούς;Ἀπ.:Ἔχουμε πειρασμούς, ἐκ τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας, ὅπως λέει καί ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁἈδελφόθεος, «ἔκαστος ὑπό τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας πειράζεται» (Ἰακ. 1,14).Δημιουργοῦμε ἐπιθυμίες καί θελήματα, ὁπότε εἶναι λογικό νά πέσουμε σέπειρασμούς. Δέν εἶναι ὅτι ὁ Θεός μᾶς στέλνει κακά, μόνοι μας τά φτιάχνουμε.Δημιουργοῦμε ἐμεῖς τίς ἐπιθυμίες καί ὅταν αὐτές δέν πραγματοποιοῦνται,θυμώνουμε καί στεναχωριόμαστε. Ἄν μάθουμε ἀπό τήν ἀρχή νά μήν θέλουμε τίποτα,δέν θά στενοχωριόμαστε γιά τίποτα. Θά λέμε «Θεέ μου, ὅ,τι μοῦ δώσεις… νά εἶναιδοξασμένο τό ὄνομά Σου». Θά χαιρόμαστε μέ ὅλα καί ὅλα θά γίνονται ὅπως τάθέλουμε.Ἐρ.: (συνέχεια τῆς προηγούμενης ἐρώτησης): Ἄν εἶναι ἔτσι, τότε μέ τό παραμικρόνά θίγουμε τόν ἕναν, νά πειράζουμε τόν ἄλλον μέ τίς πράξεις μας καί νά λέμε «ὉΘεός μέ ἔβαλε νά τό κάνω γιά νά τόν ταπεινώσω» καί νά νομίζουμε ὅτι πνευματικάβαδίζουμε καλά;Ἀπ.:Ὄχι βέβαια, γιατί αὐτό δέν τό λέει ὁ Θεός. Ὑπάρχουν δύο θελήματα. Τό κατ’εὐδοκία θέλημα, δηλαδή αὐτό πού ὁ Θεός θέλει ξεκάθαρα καί τό ἐκφράζει μέ τίςἐντολές. Ὑπάρχει καί τό κατά παραχώρηση θέλημα, ὅπου ὁ Θεός παραχωρεῖ κάποιαπράγματα, γιατί μᾶς ἔχει φτιάξει ἐλεύθερους. Παραχωρεῖ νά ἁμαρτάνουμε. Θέλει ὁΘεός νά ἁμαρτάνουμε; Ὄχι βέβαια. Ἀλλά καί πάλι τό παραχωρεῖ. Εἶναι τό δεύτεροθέλημα τό παραχωρητικό. Μά βγαίνει κάτι καλό ἀπό τήν ἁμαρτία; Ἔλεγε ὁ ΓέρονταςΠαΐσιος ὅτι βγαίνει καλό καί ἀπό τήν ἁμαρτία. Καί ἐμεῖς τό λέμε, γιατί ὅταν ὁἄνθρωπος ἔχει πολλή κοπριά καί τήν βάλει στό δέντρο τῆς μετάνοιας, τό δέντρο τῆςμετάνοιας θά φουντώσει. Πάρα πολλοί ἄνθρωποι πού πιάνουν πάτο, μετάἐκτοξεύονται καί μετανοοῦν. Πολλοί, λόγω τοῦ μεγάλου ἐγωισμοῦ, πρέπει νάπιάσουν πάτο γιά νά μετανοήσουν, δέν μετανοοῦν νωρίτερα.50