คู่มือป้องกันและแก้ไขการมีเพศสัมพันธก่อนวัยอันควร

เรื่อง “กำรป้องกนั และแกไ้ ขปญั หำเรื่องเพศ และกำรมีเพศสัมพันธก์ ่อนวยั อนั ควร” สำ� หรับอำสำสมคั ร แกนน�ำศนู ยเ์ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คเรมู่ื่ออืงก“ำกรำจรัดปกิจ้อกงรกรันมแพลั²ะนแำกทไ้ักขÉปะัญขอหงำเยเรำืว่อชงนเพศและกำรมเี พศสัมพันธ์กอ่ นวัยอนั ควร” สำ� หรับอำสำสมคั ร แกนนำ� ศูนย์เพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE โครงกำร TO BE NUMBER ONE ในทูลกระหม่อมหญงิ อบุ ลรัตนรำชกัญญำ สิริว²ั นำพรรณวดี พมิ พค์ รัง้ ที่ 2 : มกราคม 2558 จำ� นวนพมิ พ์ : 17,242 เลม่ พมิ พท์ ี่ : ศูนยส์ ่อื และสิง่ พิมพแ์ ก้วเจา้ จอม มหาวิทยาลัยราชภั®สวนสุนนั ทา

คาํ นํา สืบเนื่องจาก ทูลกระหมอมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริ วัฒนาพรรณวดี องคประธานโครงการ TO BE NUMBER ONE พระราชทานแนวทาง ใหกระทรวง สาธารณสุข โดยกรมสุขภาพจิต ในฐานะเลขานกุ ารโครงการฯ เรงพัฒนาวิชาการและ สอ่ื เทคโนโลยี เพอื่ สนบั สนนุ การดาํ เนนิ งานของเครือขา ยชมรม TO BE NUMBER ONE และศูนยเพื่อนใจ TO BE NUMBER ONE ทั่วประเทศ ซ่ึงมีมากกวา 3 แสนแหง สูเปาหมายการพั ฒนาคุณภาพสมาชิกใหเปนคนเกงและดี มีความม่ันคงทางจิตใจ และปลอดภยั จากปญ หายาเสพตดิ และปญ หาสงั คมรอบดาน ดวยสถิติที่เพิ่มสูงข้ึนอยางนาตกใจของปญหาในกลุมวัยรุนไทย คือปญหา การตั้งครรภกอนวัยอันควร ซ่ึงสงผลใหเกิดปญหาสังคมอื่นๆ ตามมาอีกมากมาย คูมือการจัดกิจกรรมพัฒนาทักษะของเยาวชนเรื่อง “การปองกันและแกไขปญหาเรื่องเพศ และการมีเพศสมั พันธก อนวัยอันควร” จงึ เปน ๑ ใน ๓ เรื่องสําคญั ที่กรมสขุ ภาพจิต กําหนดใหเรงพัฒนาจัดทาํ เปนคูมอื เพอื่ เผยแพรใหก บั แกนนาํ ชมรม และศนู ยเ พอ่ื นใจ TO BE NUMBER ONE ไดมีความรูและมีแนวทางในการแกปญหาทั้งกับตัวเอง หรือใหคําแนะนําชวยเหลือเพ่ือนๆ ตามบทบาทหนาที่ เพ่ือสนองแนวทางพระราชทาน ขององคประธานโครงการ TO BE NUMBER ONE ในนามกรมสุขภาพจิต ผมหวังเปนอยางยิ่งวา คูมือเลมนจ้ี ะเปนเครื่องมือการ ดําเนินงานที่สําคัญของแกนนํา TO BE NUMBER ONE ในการทําหนาที่ดูแล ชว ยเหลือเพือ่ นๆ ใหป ลอดภยั จากปญหาการตงั้ ครรภกอนวยั อันควร นายแพทยเจษฎา โชคดํารงสุข อธิบดีกรมสุขภาพจิต

สารบญั ค�ำน�ำ.......................................................................................................................... สารบัญ...................................................................................................................... บทนำ� ......................................................................................................................... ชดุ กิจกรรม 1. ร้จู กั และภาคภูมิใจในตนเอง 1.1 กจิ กรรม “ลายแทงแหง่ จุดสัมผัส”.............................................. 2 1.2 กิจกรรม “ตัดไฟแตต่ ้นลม” ....................................................... 6 1.3 กจิ กรรม “สมั ผสั สงิ่ ดี ในตวั ฉนั ” ................................................ 15 1.4 กจิ กรรม “เชื่อหรือไม่” ................................................................ 17 1.5 กจิ กรรม “การเข้าใจตนเอง” ...................................................... 20 1.6 กจิ กรรม “อเี มล์ บอกความร้สู กึ ” .............................................. 31 1.7 กจิ กรรม “เป้าหมายของชีวิตฉัน” .............................................. 35 2. การคดิ /ตดั สินใจ/แกป้ ัญหา และการปรับตัว 2.1 กจิ กรรม “สสี ันแหง่ อารมณ”์ ..................................................... 40 2.2 กิจกรรม “แกป้ ัญหาหรือแก้อารมณ์” ...................................... 50 2.3 กิจกรรม “กระตุกต่อมคิด พิชติ ปัญหา”.................................... 59 2.4 กจิ กรรม “คดิ บวก ชว่ ยได้” ........................................................ 71 2.5 กิจกรรม “จะทำ� อย่างไรดี” ........................................................ 77 2.6 กิจกรรม “เคลด็ ไม่ลับกบั คำ� ปฏิเสธ” ........................................ 86

สารบัญ 3. การเหน็ คุณค่า/ยอมรบั ความแตกตา่ ง/และการมีความสัมพนั ธท์ ีด่ ี 3.1 กจิ กรรม “เกิดใตฟ้ า้ เดียวกัน” ................................................... 94 3.2 กิจกรรม “คิดก่อนตัดสนิ ” ......................................................... 108 3.3 กิจกรรม “รักเม่ือพร้อม” ........................................................... 113 4. ค่านยิ มและความรู้ เรื่อง การป้องกันและแก้ไขปัญหา การมเี พศสัมพนั ธ์กอ่ นวยั อนั ควร 4.1) คา่ นยิ มเรื่องเพศ .......................................................................... 4.1.1 กจิ กรรม “เวทีวาทะ” ..................................................... 121 4.1.2 กจิ กรรม “TO BE BINGO” ........................................ 123 4.1.3 กิจกรรม “เตอื นใจวัย Teen” ....................................... 130 4.1.4 กิจกรรม “ปริศนารักออนไลน”์ .................................... 132 4.2) ความรู้เรื่องเพศสัมพันธ์ ............................................................ 4.2.1 กจิ กรรม “เชค็ เครื่อง เรื่องเซก็ ส”์ .................................. 136 4.2.2 กิจกรรม “สัญญาณไฟ...เตอื นภยั วยั ทีน” ..................... 143 4.2.3 กจิ กรรม “ช่วยมุตา...ผา่ ทางตัน”.................................... 148 4.3) โรคจากเพศสัมพันธแ์ ละการป้องกัน ........................................ 4.3.1 กจิ กรรม “โรคจากเพศสัมพันธแ์ ละการปอ้ งกัน” ......... 156

บทนำ� ในสภาวะปัจจุบันที่มีความผันผวนทางสังคม เศรษ°กิจ ซึ่งน�าไปสู่ปัญหาต่าง æ ที่บุคคล ทุกเพศและทุกวัยต้องเผชิญอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยเฉพาะวัยรุ่นซ่ึงเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลง ทัéงรา่ งกายและจิตใจ ดงั นนัé จงึ เปน็ วยั ที่อาจมปี ญั หาพÄตกิ รรมไมพ่ งึ ประสงคต์ า่ ง æ ไดง้ า่ ย เชน่ ปญั หา เรื่องเพศ ความรุนแรง และยาเสพตดิ สา� หรับเรื่องเพศเปน็ ปญั หาที่พบมากในกลมุ่ วยั รุน่ และทวคี วาม รุนแรงย่ิงขéึน จากข้อมูลสุขภาพในช่วง 10 ป‚ ที่ผ่านมา วัยรุ่นไทยมีแนวโน้มตéังครรภ์และคลอดบุตร สูงขึéน โดยเฉพาะในกลมุ่ อายุ 15-17 ป‚ แม่วยั รุ่นกลุ่มนจéี ะต้องออกจากโรงเรียนกลางคันทัéง æ ที่ยัง เรียนไมจ่ บ และยังไม่พร้อมที่จะตัéงครรภแ์ ละเลéยี งดบู ตุ ร ส่งผลให้เกดิ ปัญหาทัéงร่างกาย จิตใจ และ สงั คม หลายคนสามารถปรับตวั และหาทางแกไ้ ขปญั หาได้ หลายคนไมส่ ามารถหาทางออกได้ บางคนใช้ วิธียุติการตงéั ครรภท์ ี่ ไมป่ ลอดภัย หรือบางคนเลอื กสิéนสดุ การมีชีวิตเพื่อหนคี วามอาย การตéังครรภ์ไม่พร้อมมาจากสาเหตุหลายประการ ส่วนใหญ่เกิดจากขาดความรู้ความเข้าใจ เรื่องเพศ การคุมก�าเนดิ แหล่งช่วยเหลือ การมีเพศสัมพันธ์ที่ ไม่ป้องกัน และค่านยิ มทางเพศที่ ไม่ ถกู ตอ้ ง รวมถงึ การขาดทักษะในการคบเพอ่ื นตา่ งเพศ การปฏเิ สธ และการจัดการกบั อารมณค์ วามรสู้ กึ ดงั นนéั แนวทางการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หาการมเี พศสมั พันธก์ อ่ นวยั อนั ควร และการตงéั ครรภ์ ในวยั รุน่ ที่ส�าคัญ คือการพัฒนาความรแู้ ละทักษะในเรื่องดงั กลา่ วใหแ้ ก่เยาวชนวัยรุ่น คู่มือการจัดกิจกรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน เรื่อง “กำรป้องกันและแก้ไขปัญหำกำรมี เพศสัมพันธ์กอ่ นวัยอนั ควร” ส�าหรับอาสาสมคั ร/แกนน�าศนู ยเ์ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE เป็น คู่มือที่น�าเสนอแนวทางการจัดกจิ กรรมเพื่อป้องกันและแกไ้ ขปัญหา การมีเพศสัมพันธก์ อ่ นวยั อันควร ให้กับเยาวชนวัยรุ่นสมาชิกที่มาใช้บริการในศูนย์Ï หรือแกนน�าจัดกิจกรรมส�าหรับวัยรุ่นและสมาชิก อ่ืน æ เนอéื หาประกอบด้วย 1) การรู้จักและภาคภมู ิใจในตนเอง 2) การคดิ /ตัดสินใจ/แก้ปัญหา และการปรับตวั 3) การเหน็ คณุ ค่า/ยอมรับความแตกตา่ ง/และการมีความสมั พันธ์ที่ดี และ 4) ค่านยิ มและความรู้เรื่องการป้องกันและแก้ไขปัญหาการมีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร ส�าหรับอาสาสมคั ร/แกนน�าศูนยเ์ พ่ือนใจ TO BE NUMBER ONE

วัตถปุ ระสงค์ 1. เป็นแนวทางสำ� หรับอาสาสมคั ร/แกนนำ� ศูนยเ์ พอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE จัดกิจกรรม เพอื่ ใหค้ วามรแู้ ละพัฒนาทักษะของสมาชกิ เรื่องการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หาการมเี พศสมั พันธ์ กอ่ นวยั อันควร 2. เป็นแนวทางสำ� หรับอาสาสมคั ร/แกนนำ� ศนู ยเ์ พ่ือนใจ TO BE NUMBER ONE จัดกจิ กรรม เพอื่ ใหส้ มาชกิ เขา้ ใจและภาคภมู ิใจในตนเอง และมีสมั พันธภาพที่ดีกับผ้อู ่ืนได้ 3. เปน็ แนวทางสำ� หรับอาสาสมัคร/แกนนำ� ศูนยเ์ พื่อนใจ TO BE NUMBER ONE จัดกิจกรรม เพอื่ ใหส้ มาชิกมีกระบวนการคดิ ตัดสนิ ใจ และแกไ้ ขปัญหาอย่างสร้างสรรค์ กล่มุ เปา้ หมาย 1. อาสาสมัครศูนยเ์ พอ่ื นใจ TO BE NUMBER ONE 2. แกนน�ำ TO BE NUMBER ONE ขอบข่ายเนอื้ หาสาระของคมู่ ือ ประกอบดว้ ยชุดกิจกรรม 4 ชุด 1) ชดุ กิจกรรม ร้จู กั และภาคภมู ิใจในตนเอง เป็นกิจกรรมส�ำหรับให้วยั รุ่น รจู้ ักและภาคภูมิใจ ในตนเอง รู้จักการวางเป้าหมายในชีวิต ประกอบดว้ ย 7 กิจกรรม คือ - กิจกรรม “ลายแทงแห่งจุดสัมผสั ” - กจิ กรรม “ตัดไฟแตต่ ้นลม” - กจิ กรรม “สมั ผัสส่งิ ดี ในตวั ฉนั ” - กิจกรรม “เชื่อหรือไม่” - กจิ กรรม “การเขา้ ใจตนเอง” - กิจกรรม “อีเมล์ บอกความรู้สึก” - กิจกรรม “เป้าหมายชีวิตของฉนั ” 2) ชดุ กิจกรรม การคิด/ตดั สนิ ใจ/แกป้ ญั หา และการปรบั ตวั เปน็ กิจกรรมสำ� หรับใหว้ ยั รุน่ รู้จักวิธีผ่อนคลายอารมณ์ และจัดการกบั อารมณท์ างลบ ฝึกกระบวนการคิด ตัดสนิ ใจ และ แกไ้ ขปัญหาอย่างสรา้ งสรรค์ ตลอดจนเรียนร้ทู ี่จะมมี มุ มองทางบวก ประกอบด้วย 6 กจิ กรรม คอื - กจิ กรรม “สสี ันแห่งอารมณ”์ - กจิ กรรม “แกป้ ัญหาหรือแกอ้ ารมณ์”

- กิจกรรม “กระตุกตอ่ มคดิ พิชติ ปัญหา” - กิจกรรม “คดิ บวก ชว่ ยได้” - กจิ กรรม “จะท�ำอย่างไรดี” - กิจกรรม “เคล็ดไมล่ ับกบั ค�ำปฏเิ สธ” 3) ชดุ กจิ กรรม การเหน็ คุณค่า/ยอมรับความแตกต่าง/และการมีความสมั พนั ธ์ที่ดี เป็น กจิ กรรมสำ� หรับให้วยั รุ่น สามารถยอมรับความแตกต่างระหวา่ งบุคคล รจู้ ักเห็นคณุ คา่ ของตนเองและผู้อื่น และมคี วามสมั พันธท์ ี่ดีกับผูอ้ ่ืน ประกอบด้วย 3 กจิ กรรม คือ - กิจกรรม “เกดิ ใต้ฟ้าเดียวกัน” - กจิ กรรม “คิดกอ่ นตัดสนิ ” - กจิ กรรม “รักเมอ่ื พรอ้ ม” 4) ชดุ กิจกรรม ค่านยิ มและความรู้ เรื่อง การป้องกนั แกไ้ ขปัญหาการมีเพศสัมพันธ์ เป็น กจิ กรรมส�ำหรับใหว้ ัยรุน่ มีความรูค้ วามเข้าใจและค่านยิ มที่ถูกตอ้ งเรื่องเพศ มที ักษะ เรื่องการคบเพศอยา่ งสรา้ งสรรค์ และมีความรเู้ รื่องแหล่งขอ้ มูลการใหบ้ ริการชว่ ยเหลือ วัยรุน่ เม่ือประสบปญั หาทางเพศ ประกอบด้วย 3 แผนกจิ กรรม 4.1) แผนคา่ นยิ มเรื่องเพศ มี 4 กจิ กรรม คือ - กจิ กรรม “เวทีวาทะ” - กจิ กรรม “TO BE BINGO” - กจิ กรรม “เตอื นใจวยั Teen” - กิจกรรม “ปริศนาออนไลน์” 4.2) แผนความรู้เรื่องเพศสัมพันธ์ มี 3 กิจกรรม คอื - กจิ กรรม “เชค็ เครื่อง เรื่องเซก็ ส์” - กิจกรรม “สัญญาณไฟ...เตือนภัยวัยทีน” - กิจกรรม “ชว่ ยมตุ า...ผา่ ทางตัน” 4.3) แผนความร้เู รื่องโรคจากเพศสัมพันธ์และการป้องกัน มี 1 กิจกรรม คอื - กจิ กรรม “โรคจากเพศสมั พันธ์และการป้องกัน” โอกาสในการจัดกิจกรรม 1. อาสาสมัครศนู ย์เพือ่ นใจ TO BE NUMBER ONE จัดกิจกรรมส�ำหรับสมาชิกที่มาใช้ บริการในศูนยเ์ พอื่ นใจ TO BE NUMBER ONE 2. แกนนำ� TO BE NUNBER ONE จัดกิจกรรมสำ� หรับสมาชกิ TO BE NUMBER ONE ทั่วไป

ชดุ กจิ กรรม ร้จู กั และภำคภูมิใจในตนเอง ประกอบดว้ ย 7 กจิ กรรม

คมู อื การจดั กิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน 1. กจิ กรรม : ลำยแทงแหง่ จุดสัม¼ัส จุดประสงค์กำรเรยี นรู้ ใหส้ มาชิกรถู้ งึ จุดสมั ผสั ในร่างกายของเพศชายและหญิงและวิธีการดูแลตวั เอง ระยะเวลำ 50 นาที วธิ ดี Óเนินกิจกรรม วิธีดÓเนินกจิ กรรม สอ่ื /อุปกรณ์ 1. แบ่งสมาชกิ ออกเปน็ 4 กลุ่ม ชาย 2 กลมุ่ หญิง 2 กลุม่ ให้แตล่ ะ - ใบกจิ กรรม 1 - ดนิ สอสี กลุ่มช่วยกันคิดว่า ส่วนใดของร่างกายที่ถูกสัมผัสหรือกระตุ้นแล้ว ทา� ให้เกดิ ความรู้สึก - กระดาษ ฟลิปชารท์ 2. จผุดู้นส�าัมกผลัสุ่มในแลจากยใแบทกงิจตการมรใบมกจิ1กรใหรม้แต1 ่ลละงกในลกุ่มรวะาดดาษภาฟพลแิปลชาะรร์ทะบายสี - ปากกา 3. ผนู้ �ากลมุ่ สมุ่ ถามความคดิ เห็นของสมาชกิ 2-3 คน วา่ มีส่วนอื่นของ ร่างกายที่ถูกสมั ผสั หรือกระตนุ้ แล้วท�าใหเ้ กดิ ความร้สู ึกอีกหรือไม่ 4. ผูน้ �ากลุ่มให้แตล่ ะกลมุ่ ชว่ ยกนั คิดว่า ผู้หญิงและผ้ชู ายมจี ุดสมั ผสั ที่ ไวตอ่ การกระตนุ้ เหมือนหรือตา่ งกนั อย่างไร และมวี ิธกี ารดูแลตวั เองอย่างไร เพ่ือไม่ให้ถูกสัมผัสเนืéอตัว ร่างกาย เมื่อเราไม่ยินยอมพร้อมใจ และให้ แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมาน�าเสนอ 5. ผู้น�ากลุ่มสุ่มถามความคิดเห็นสมาชิกเพ่ิมเติม 2-3 คน และสรุปตาม - ใบความรู้ 1 ใบความรู้ 1 2 เรอื่ ง “การปองกันและแกไ ขปญ หาเร่อื งเพศและการมเี พศสมั พนั ธก อ นวัยอันควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน สรปุ แนวคดิ ที่ไดจ้ ำกกจิ กรรม ธรรมชาติสร้างให้มนษุ ย์มีอารมณ์ความต้องการทางเพศ ซ่ึงเป็นการพั ฒนา ตามช่วงวัย การรู้จักร่างกาย รวมทัéงจุดสัมผัสที่ ไวต่อการถูกกระตุ้น จะเป็นสิ่งที่ช่วยให้ วัยรุ่นได้ตระหนักและสามารถหาวิธจี ัดการอารมณ์ทางเพศได้ด้วยตนเอง และยัง ชว่ ยให้สามารถป้องกันการมเี พศสัมพันธ์โดยไม่พร้อม กำรประเมนิ ¼ล สังเกตการมีสว่ นร่วมและการแสดงความคดิ เหน็ ในกลุม่ 3 เรือ่ ง “การปอ งกันและแกไขปญ หาเรอื่ งเพศและการมเี พศสมั พนั ธกอนวยั อนั ควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 1 ลำยแทงแหง่ จุดสัม¼ัส จดุ สมั ¼ัสทีก่ ระตุ้นแล้วรสู้ กÖ ดีของเพศชำย จดุ สัม¼สั ท่ีกระตุ้นแล้วรูส้ Öกดขี องเพศหญิง 1. ริมฝป‚ าก 1. ริมฝป‚ าก 2. ใตค้ าง 2. หนงั ศรี ษะ 3. หนา้ อก 3. หนา้ อก 4. ขอ้ เทา้ 4. แผน่ หลงั สว่ นล่าง 5. ทวารหนัก 5. ขอ้ พับในหวั เข่า 6. อวัยวะเพศ 6. ทอ้ งแขน ÏลÏ 7. ขาออ่ น 8. อวยั วะเพศ ÏลÏ 4 เร่อื ง “การปองกนั และแกไ ขปญหาเรือ่ งเพศและการมเี พศสมั พนั ธก อนวยั อันควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนําศูนยเพื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 1 “จะป้องกันตัวเองอย่ำงไร... เพ่ือไม่ให้คนมำกระทบจุดที่ไวต่อกำรสัม¼ัสของเรำ ทีจ่ ะนำ� พำเรำสู่กำรมีเพศสัมพนั ธ์กอ่ นวยั อันควรและปัญหำอน่ื æ ตำมมำ” เมื่อรู้ว่าเรามจี ุดสัมผัสที่ ไวต่อการกระตุ้นมากมายในร่างกายของเรา หากเรายัง ไมพ่ รอ้ มและยังไมถ่ งึ วยั อนั ควร เราจะปอ้ งกนั ตวั หรือจะปกป้องตนเองไดด้ ้วยการที่จะต้อง หลีกเลยี่ งสถานการณ์ที่เสย่ี งต่อการที่จะนา� ไปสู่การมเี พศสมั พันธ์ ไดแ้ ก่ 1. การอยกู่ ันสองตอ่ สองในที่ลบั ตาคน 2. การม่ัวสุม และการใช้สารเสพติดซึ่งจะน�าไปสู่การมีเพศสัมพันธ์แล้วเกิดการ ตังé ครรภ์หรือการเกิดโรคติดตอ่ ทางเพศสัมพันธแ์ ละโรคเอดส์ 3. หลีกเลี่ยงการเดินทางคนเดียวในที่เปล่ียวและที่ปลอดคนยามวิกาลหรือ สถานเริงรมย์ ซึ่งจะเป็นสถานที่ที่เส่ียงต่อการถูกข่มขืนกระท�าช�าเราหรือการ กอ่ อาชญากรรมทางเพศได้ ทัéงนéี การที่เรารับรู้และตระหนักถึงความส�าคัญของการป้องกันตนเอง เพื่อไม่ให้ จิตใจเคลิบเคลéิมหรือเลยเถิด หากโดนกระตุ้นจุดสัมผัสที่ ไวต่อการกระตุ้นและรู้สึกดี กเ็ ปรียบเสมอื นการตดั ไฟเสยี แต่ตน้ ลม จะชว่ ยตดั ปญั หาการมเี พศสมั พันธก์ อ่ นวยั อนั ควร และป้องกนั ปัญหาอ่ืน æ ที่ตามมา เช่น ปัญหาการตังé ครรภแ์ ละปัญหาโรคตดิ ตอ่ ทางเพศ สมั พันธ์ 5 เร่อื ง “การปองกนั และแกไขปญหาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสมั พันธกอนวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน 2. กจิ กรรม : ตัดไ¿แตต่ ้นลม จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้ 1. ให้สมาชิกเข้าใจอารมณ์ทางเพศ และสามารถอธิบายการเกิดอารมณ์เพศ และ ปฏกิ ริ ิยาตอบสนองต่อสงิ่ เร้าที่ ได้รับ 2. เพอ่ื ใหส้ มาชกิ บอกวิธกี ารจัดการอารมณท์ างเพศที่ปลอดภยั เพอื่ ไม่ใหเ้ กดิ ผลกระทบ ที่ ไมพ่ งึ ประสงค์ ระยะเวลำ 50 นาที วธิ ดี Óเนินกิจกรรม วิธดี Óเนินกจิ กรรม สื่อ/อปุ กรณ์ - ใบกจิ กรรม 1 1. แบ่งสมาชิกเป็นกลุ่มย่อย 4 กลุ่ม โดยแจกบัตรค�า 4 ชุด ซึ่งมี - ใบกจิ กรรม 2 ชุดค�า 4 ชุด ได้แก่ ส่ิงกระตุ้น ปฏิกิริยา การตอบสนอง และผล - ใบความรู้ 1 ที่เกดิ ขéนึ ตามใบกจิ กรรม 1 - กระดาษฟลปิ - ผู้น�ากลุ่มลากเส้นแบ่ง 4 ช่อง บนกระดาน เพ่ือให้แต่ละกลุ่มเขียนได้ สะดวก เขียนหัวขอ้ ของแต่ละช่องก่อนเริ่มทา� กจิ กรรม ตามใบกิจกรรม 2 ชารท์ - ใหส้ มาชิกแตล่ ะกลุ่มจับบตั รคา� ที่ ได้ ครัéงละ 1 บัตรค�า อา่ นและ - ปากกา นา� ไปเขียนบนกระดานตามกลมุ่ สงิ่ กระตนุ้ ปฏกิ ริ ิยา การตอบสนอง และผลที่เกิดขึéน จนหมดบัตรค�า จากนéันให้สมาชิกช่วยกันดูว่า มเี หตกุ ารณ์ ใดบ้างที่เป็นไปได้ - ผู้นา� กลุ่มดูแนวค�าตอบการเกดิ ปฏิกริ ิยา การตอบสนองและผลที่ เกดิ ขนึé ที่อาจเปน็ ไปไดต้ ามใบความรู้ 1 และรว่ มอภปิ รายกบั สมาชกิ ในกลมุ่ ใหญ่ 2. ผนู้ า� กล่มุ ใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ รว่ มกันคดิ ดังนéี - ในสถานการณ์ที่มีตัวกระตุ้นท�าให้เกิดปฏิกิริยาที่เราควบคุมไม่ได้ เราจะมีวิธีตัดวงจร หรือดับอารมณ์ทางเพศ เพ่ือจะท�าให้เกิดการ ตอบสนองที่เหมาะสมไดอ้ ย่างไร และใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ ส่งตวั แทนมาน�าเสนอ 3. ผูน้ �ากลุ่มสรุปตามใบความรู้ 2 - ใบความรู้ 2 6 เรือ่ ง “การปอ งกนั และแกไขปญหาเร่อื งเพศและการมเี พศสมั พนั ธกอ นวยั อันควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจดั กจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน สรปุ แนวคดิ ท่ีไดจ้ ำกกจิ กรรม การเกิดอารมณ์ทางเพศ หรือการต่ืนตัวทางเพศ เกิดขéึนได้ ในวัยรุ่น การมีสิ่งเร้า ต่าง æ มากระต้นุ อารมณ์ความรูส้ ึกทางเพศ เป็นจุดเริ่มต้นของการเกิดอารมณ์ทางเพศและ มีปฏิกิริยาตอบสนองต่าง æ ตามมา การตอบสนองและผลที่เกิดขึéนมีทัéงที่เหมาะสมและ ไมเ่ หมาะสม แตห่ ากจะปอ้ งกันปญั หาที่ ไม่เหมาะสม เชน่ การมเี พศสัมพันธก์ อ่ นวัยอันควร การขืนใจผู้อ่ืน การมีเพศสัมพั นธ์โดยไม่ป้องกัน หนทางหนึง่ ที่ท�าได้คือการตัดวงจรของ การเกิดสงิ่ เรา้ เสยี แล้วหันมาหากิจกรรมที่สรา้ งสรรคแ์ ละมปี ระโยชน์อื่น æ ทดแทน กำรประเมิน¼ล สังเกตจากการรว่ มกจิ กรรมและเสนอความคดิ เห็นในกลมุ่ ใหญ่ 7 เรื่อง “การปอ งกันและแกไ ขปญ หาเร่อื งเพศและการมีเพศสมั พนั ธกอนวัยอนั ควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 1 บตั รคÓ ส่ิงกระตนุ้ ดหู นงั เอ็กซก์ ับเพ่อื นซีé เห็นคนมเี พศสัมพันธ์ เพือ่ นเลา่ ว่าหมาโดนรถทบั ไสท้ ะลัก ดูรปู โปˆ คนท่ีเรากÓลังปงยอมให้เบอร์โทรศัพท์ ฝนั ว่านอนกอดกับแฟน จินตนาการสาวแตง่ ตัววับ æ แวม æ ดูเรื่องเซก็ ส์ ในเน็ต เหน็ สาวสายเดยี่ ว เห็นคนหนุ่ ดมี าก ป¯ิกริ ิยำ หดหู่ อยากมโี อกาสทÓแบบนันé บา้ ง ใจสั่น ชอบ ขนลกุ วบู วาบ อยากดู อยากสัมผสั ลูบคลÓ อวยั วะเพศแข็งตวั กลวั æ กล้าæ แตอ่ ยาก... รู้สึกผดิ อาย 8 เรื่อง “การปองกนั และแกไขปญ หาเร่ืองเพศและการมเี พศสมั พันธกอ นวยั อนั ควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเ พ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน กำรตอบสนอง คิดเรื่องอืน่ จะไดล้ ืม กินเหล้าดบั อารมณ์ ชว่ ยตวั เอง อาบนéÓ เก็บเอาไปฝันตอ่ สงบสตอิ ารมณ์ ฝันเป‚ยก เตอื นตัวเองไม่ใหล้ มุ่ หลง ทÓใจใหล้ ืม ตัéงใจวา่ ครéังเดยี วแล้วไม่ทÓอีก รูส้ ึกดี โลง่ ¼ลท่เี กดิ ขÖ้น กระสุนหมด ทÓอกี บ่อย æ จะเปน็ อะไรไหม แมไ่ ม่ชอบแน่ กลวั คนรเู้ ห็น ร้สู กึ ผิด สงสัยคนอนื่ จะรสู้ ึกแบบนéี ไหม สบั สนทงéั ชอบและรู้สึกไม่ดี 9 ติดใจ อยากทÓอกี เขียนไปถามหมอนพพร เรือ่ ง “การปอ งกันและแกไ ขปญหาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสัมพนั ธก อนวยั อนั ควร” สาํ หรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 2 สงิ่ กระตุ้น ป¯ิกิรยิ ำ กำรตอบสนอง ¼ลท่เี กดิ ขÖ้น 10 เร่ือง “การปอ งกันและแกไ ขปญหาเร่ืองเพศและการมเี พศสมั พนั ธก อ นวยั อันควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจดั กิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 1 แนวคÓตอบของกำรเกดิ ป¯ิกริ ิยำ กำรตอบสนอง และ¼ลท่เี กิดขÖน้ สิง่ กระตุ้น ป¯ิกิรยิ ำ กำรตอบสนอง ¼ลท่ีเกิดขนÖ้ ดูหนังเอ็กซ์กับเพ่ือน ใจสั่น, ขนลุกวูบวาบ, ช่วยตัวเอง, เกบ็ เอา รู้สึกดี โล่ง, ท�าอีก ซéี อยากมโี อกาสท�าแบบ ไปฝนั ตอ่ , ฝนั เปย‚ ก, บ่อย æ จะเป็นอะไร นัéนบ้าง, ชอบ, อยากด,ู ทา� ใจใหล้ มื , อาบนา�é , ไหม, กลัวคนรู้เห็น, อวัยวะเพศแข็งตัว, สงบส ติอารมณ์, สงสัยคนอ่ืนจะรู้สึก รสู้ ึกผิด อาย ÏลÏ. เลตุ่มือหนลตงัว,เอตงéังไใมจ่ วให่า้ แอยบาบกนทéี �ไาหอีมก,, แตมิด่ไใมจ่ เพม่ิ เติม.............. ครัéงเดียวแล้วไม่ท�า ชสอับบสแนนท่,ัé งชรอู้สบึกแผิลดะ, อีก, กินเหล้าดับอารมณ์ ÏลÏ รสู้ กึ ไมด่ ี, เขียนไปถาม เพม่ิ เติม............ หมอนพพร ÏลÏ เพิม่ เติม.................. เพอื่ นเลา่ วา่ หมาโดน หดหู่ ใจส่ัน ÏลÏ คดิ เรื่องอ่ืนจะไดล้ มื , รู้สึกผิด ÏลÏ รถทับไสท้ ะลกั เพิ่มเติม ............... ทา� ใจยบุ หนอพองหนอ เพ่มิ เตมิ .................. เÏพลม่ิ Ïเตมิ .................. ค น ท่ี เ ร า ก� า ลั ง ใจสั่น, ขนลกุ วบู วาบ, เตือนตัวเองไม่ ให้ สงสัยคนอ่ืนจะรู้สึก ป ง ย อ ม ให้ เบ อ ร์ ชอบ ÏลÏ ลุ่มหลง ÏลÏ แบบนéี ไหม ÏลÏ โทรศพั ท์ เพ่ิมเตมิ ................. เพิ่มเติม ................ เพม่ิ เตมิ .................... จนิ ตนาการสาวแตง่ ตวั ใจส่ัน, ขนลุกวบู วาบ, คดิ เรอ่ื งอื่นจะไดล้ มื , ทÓอีกบ่อย æ จะเป็น วับ æ แวม æ ลแชอบูขบ็คง,ลตÓัอว,ย,อาวกรยั ู้สสวัึมกะผเผพัสิศด, ไชคป่วดิ ยฝวา่ตนั เดัวตเยีë อ่อวง,ก,ล็ ฝมื เัน,กเท็บปÓเย‚ ใอจกา,, ตออื่นะิดไจรใะจไรหอู้สมึกย,แาบกสบงทนส�าีéัยไอหคีกมน,, อาย ÏลÏ ยุบหนอพองหนอ รู้สึกผิด, สับสนทéัง 11 เพิ่มเตมิ ................. เÏพลิม่ Ïเติม.................. เชพอมิ่บเแตลิมะร.ส.ู้ ..กึ...ไ.ม...ด่ ...ี .Ï..ล...Ï เรอ่ื ง “การปองกันและแกไ ขปญหาเร่ืองเพศและการมีเพศสมั พันธกอ นวยั อนั ควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนําศูนยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน สิ่งกระตนุ้ ป¯ิกิริยำ กำรตอบสนอง ¼ลที่เกิดขÖ้น เหน็ สาวสายเดี่ยว ใจส่ัน, ขนลุกวูบวาบ, คิดเรื่องอื่นจะได้ลืม ท�าอกี บอ่ ย æ จะเปน็ ชอบ, อยากสัมผัส, ชว่ ยตวั เอง, เกบ็ เอาไป อะไรไหม, สงสัยคน แÏลลูขบ็งÏคตลัว�า, ,รู้สอึกวัผยิดวะเอพาศย คยฝบุิดันวหตา่นเ่อดอีพëย, อวกงฝหล็ ันนมื เ,อปทÏ‚ยา� ลใกจÏ,, รตอสู้่ืนิดึกจใผะจิรดอู้ส, ึกยสแับาบสกบนทนท�าัééีงไอชหีอกมบ,, เพม่ิ เตมิ ...................... เพ่มิ เติม.................. และร้สู ึกไมด่ ี ÏลÏ เพ่มิ เตมิ .................... เห็นคนมเี พศสมั พันธ์ ใจสั่น, ขนลุกวูบวาบ, คิดเรื่องอื่นจะได้ลืม ท�าอกี บ่อย æ จะเปน็ ชแขอ็งบต,ัว, อรวู้สัึกยผวิดะ เอพาศย ชฝคว่ิดันยวตต่าเวั่ดอเีëยอ, วงก,ฝ็ลเันกืมบ็,เปเทอ‚ย�าาใไกจป,, จตอะดิะไรใรจูไ้สอหึยกมา,แกบทสง�าบสอนีกัยé,ีคไนหรอ้สู ม่ืนกึ , ÏลÏ เพิ่มเติม ...................... ยุบหนอพองหนอ ÏลÏ ผิ ด, สับสนทัéงชอบ เพมิ่ เตมิ .................. เแพลิม่ ะเรตูส้ มิ ึกไ.ม...ด่..ี...Ï..ล...Ï...... ดูรูปโปˆ ลชใจอูบสบค่ัน,ล,�าอข, นยอลาวกุกัยวสวูบัมะวผเาพัสบศ,, ชไทป่ว�ายฝใจตันใัวตหเ่อéลอ,ืมง,,ฝันอเกาเป็บบ‚ยนเอก�éาา,, ทจอะะÓไอรรู้ีกไสหบึกมอ่ ,แยบสงบæสนัยจีéคไะนหเปอม็นื่น, เแÏพลขิม่็งÏเตตัวมิ ,..ร...ู้ส..ึก...ผ...ิด.....อ..า..ย สงบสตอิ ารมณ,์ เตอื น ตดิ ใจอยากทÓอกี , รสู้ กึ ตตไมัéังว่ทใเจÓอวอง่ากีไคม,ร่ ใกéังหนิเ้ดลเหุ่ีมยลวหแา้ ลดลงับ้ว, ผเแพลิดิ่มะ,เรตู้สสิมกึ ับไ.ม.ส..่ด.น..ี .ท.Ï..ลéั.ง..Ïช...อ...บ อารมณ์ เพ่ิมเตมิ ...................... 12 เร่ือง “การปอ งกันและแกไขปญ หาเรื่องเพศและการมเี พศสัมพันธกอนวยั อันควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศนู ยเ พ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คูม ือการจัดกจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน สิ่งกระตุน้ ป¯ิกริ ยิ ำ กำรตอบสนอง ¼ลทีเ่ กิดขÖน้ ฝันว่านอนกอด กบั แฟน ใจสั่น, ขนลุกวูบวาบ, คิดเรื่องอื่นจะได้ลืม รู้สึกดี โล่ง, ท�าอีก ชอบ, อยากสัมผัส, ชว่ ยตวั เอง, เกบ็ เอาไป บอ่ ย æ จะเป็นอะไรไหม, ดูเรื่องเซ็กส์ ในเน็ต ลูบคล�า, อวัยวะเพศ ฝันต่อ, ฝันเป‚ยก, กลัวคนรู้เห็น, สงสัยคน แข็งตัว คดิ วา่ เดีëยวกล็ มื , ทา� ใจ อื่นจะรู้สึกแบบนéี ไหม, เห็นคนหุ่นดมี าก เพ่ิมเติม ...................... ยบุ หนอพองหนอ ÏลÏ ตดิ ใจอยากท�าอีก, แมไ่ ม่ เพ่ิมเติม ...................... ชอบแน,่ รสู้ กึ ผิด, สบั สน ทัéงชอบและรูส้ ึกไมด่ ี เพม่ิ เตมิ ...................... ใจสั่น, ขนลุกวูบวาบ, ช่วยตัวเอง, เก็บเอาไป ท�าอีกบ่อย æ จะเป็น ชอบ, อยากสัมผัส, ฝนั ตอ่ , ฝนั เปย‚ ก, ทา� ใจ อะไรไหม, กลวั คนรเู้ หน็ , ลูบคล�า, อวัยวะเพศ ให้ลืม, อาบน�éา, สงบ ส ง สั ย ค น อ่ื น จ ะ รู ้ สึ ก แขง็ ตวั สติอารมณ์, เตือนตวั เอง แบบนéีไหม, ตดิ ใจอยาก เพมิ่ เตมิ ...................... ไม่ให้ลุ่มหลง, ตัéงใจว่า ท�าอีก, แม่ไม่ชอบแน่, ครัéงเดียวแล้วไม่ท�าอีก, รสู้ กึ ผิด, สบั สนทัéงชอบ กนิ เหล้าดบั อารมณ์ และรู้สกึ ไม่ดี เพม่ิ เตมิ ...................... เพ่มิ เตมิ ..................... ใจส่ัน, ขนลุกวูบวาบ, คิดเร่ืองอื่นจะได้ลืม สงสัยคนอื่นจะรู้สึก ชอบ, อยากสัมผัส, ช่วยตัวเอง, เก็บเอา แบบนีé ไหม ลูบคล�า, อวัยวะเพศ ไปฝันต่อ, ฝันเป‚ยก, เพิม่ เติม ...................... แขง็ ตวั , อยากดู คิ ด ว่ า เ ดëี ย ว ก็ ลื ม , เพ่ิมเติม ...................... ท�าใจ, ยุบหนอพอง หนอ ÏลÏ เพม่ิ เติม ...................... 13 เรอ่ื ง “การปองกนั และแกไขปญหาเรอื่ งเพศและการมีเพศสมั พนั ธก อ นวยั อันควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 2 จะตัดวงจร....ดบั อำรมณท์ ำงเพศอย่ำงไรดี อารมณ์ความรู้สึกทางเพศเกิดขéึนได้ เม่ือมีสิ่งกระตุ้น เป็นปฏิกิริยาธรรมชาติ เหมือนกับอารมณ์ความรู้สึกอ่ืน æ แต่วิธีการตอบสนองของแต่ละบุคคลแตกต่างกันไป ตามกรอบของสังคมและการเลีéยงดู ส่ิงส�าคัญในการเรียนรู้เรื่องเพศ คือ จะตัดวงจร ตวั กระตนุ้ ที่ทา� ใหเ้ กดิ ปฏกิ ริ ิยาและการตอบสนองที่ควบคมุ ไมไ่ ดอ้ ยา่ งไร นัน่ คอื การพยายาม หลกี เลี่ยงตวั กระตุน้ เพอ่ื เปน็ การดบั อารมณ์ เปรียบเสมอื นการตัดไฟแตต่ น้ ลม เชน่ ไม่ไปดู หนงั เอก็ ซก์ บั เพอื่ น ไมด่ รู ปู โปˆ ÏลÏ ดงั แผนภาพ 1 นอกจากนéี ควรวิเคราะห์ไดว้ า่ การจัดการ และตอบสนองกบั สงิ่ กระตนุ้ แบบใดที่เกดิ ความพอดี ปลอดภยั และไมม่ ผี ลกระทบในทางลบ เช่น การไม่ดับอารมณ์ด้วยการด่ืมสุรา เสพยาเสพติด แต่ ใช้วิธีที่เหมาะสม เช่น การ ออกกา� ลังกาย เลน่ กÌี า งานอดิเรกที่สร้างสรรค์ต่าง æ สง่ิ ดู ป¯ิกิริยำ ใจอแสวแัย่ันขว็งะขตเนพัวลศกุ สตกนอำอรบง เก็บเอา ¼ลท่ี อยตากดิ ทใจ�าอีก กระตนุ้ หนังโปˆ ไปฝนั ต่อ เกิดข้Öน แ¼นภำพ 1 ตัวอย่างของการตัดวงจรตัวกระตนุ้ 14 เรื่อง “การปองกันและแกไขปญหาเรื่องเพศและการมีเพศสัมพันธก อนวัยอันควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศูนยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คูม อื การจดั กิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน 3. กจิ กรรม : สมั ¼สั สง่ิ ดี ในตวั ©นั จดุ ประสงค์กำรเรียนรู้ 1. เพือ่ ให้สมาชกิ ไดร้ ับรู้ถงึ สิ่งที่ดีที่เกดิ ขีéนในช่วงชีวิต 2. เพอื่ ใหส้ มาชกิ รู้จักความสงบสขุ ในรปู แบบของตนเอง ระยะเวลำ 40 นาที วิธีดÓเนินกิจกรรม วิธีดÓเนนิ กจิ กรรม ส่อื /อุปกรณ์ 1. ส่มุ ถามสมาชกิ กลุ่มใหญ่ เกีย่ วกบั สิง่ ที่เกิดขนéึ กบั ตนเองใน 1 สปั ดาห์ โดยเลอื กประเดน็ สา� คัญ 1 เรื่อง ดงั นéี - ส่ิงที่ท�าแลว้ ประสบผลสา� เรจ็ - สิ่งดี æ ที่เกดิ ขนéึ กบั ตนเอง - สง่ิ ที่ทา� แล้วเกิดความสุขสงบภายในใจตนเอง 2. ให้สมาชิกเล่าเรื่องที่เกิดขึéนโดยการวาดภาพสถานการณ์ หรือ --- สปกีเราทกะียดกนาาษสดีเนิAมสจ4อิก เหตกุ ารณ์นัéนลงในกระดาษที่แจกให้ พร้อมทัéงระบายสี ให้สวยงาม 3. แบ่งกลุ่มสมาชิกเป็นกลุ่มย่อยกลุ่มละ 5-7 คน ให้สมาชิกเล่าเรื่อง ในภาพของตนเองให้ในกลุม่ ฟัง และให้แต่ละกลมุ่ ร่วมกนั อภปิ ราย และ เลอื กเรื่องที่นา่ สนใจในกลุ่ม æ ละ 1 เรื่อง เพ่อื น�าเสนอในกลุ่มใหญ่ 4. สมาชกิ และผู้นา� กลุม่ ร่วมกนั อภิปรายข้อคิดที่ ไดจ้ ากกจิ กรรมนéี และ ผู้น�ากลมุ่ สรุปเพม่ิ เตมิ ตามแนวคิดที่ ได้จากกจิ กรรม 15 เรื่อง “การปองกันและแกไขปญหาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสมั พันธกอนวัยอันควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเ พ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน สรปุ แนวคิดท่ีไดจ้ ำกกิจกรรม กิจกรรมรู้สึกดีกับตัวเองอย่างไร เป็นกิจกรรมที่ชีé ให้เห็นถึงสิ่งที่ดีของตนเอง ซ่ึงมี หลากหลายรูปแบบที่เราจะมองได้ เช่น การท�าสง่ิ ต่าง æ ประสบความสา� เรจ็ หรือสิง่ ที่ทา� แลว้ เรารู้สึกมีความสุข สงบ ส่ิงเหล่านเéี ป็นส่ิงที่ท�าให้ เรารู้สึกดี และจะเป็นพลังที่น�าไปสู่การสร้าง ให้เรามีความภาคภูมิใจในตนเอง ในชีวิตประจ�าวัน หากเราสามารถนึกถึง ส่ิงดี æ ที่เกิดขึéนได้ แมเ้ ปน็ สง่ิ เลก็ นอ้ ย แตก่ ส็ ามารถสรา้ งใหเ้ ปน็ พลงั สรา้ งสรรค์ ในเชงิ บวก เพอ่ื สรา้ งความภาคภมู ิใจ ใหก้ ับตนเอง กำรประเมนิ ¼ล สงั เกตจากการอภิปรายและเสนอความคดิ เหน็ ในกลมุ่ ย่อยและกลมุ่ ใหญ่ 16 เร่ือง “การปอ งกันและแกไ ขปญ หาเรอื่ งเพศและการมเี พศสัมพนั ธกอนวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเ พ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คูมอื การจัดกิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน 4. กิจกรรม : เช่อื หรือไม่ จุดประสงค์กำรเรียนรู้ 1. เพอ่ื ใหส้ มาชกิ สามารถแยกแยะเรื่องจริง กบั เรื่องที่ ไมเ่ ปน็ ความจริงในโ¦ษณาและในชีวิต ประจ�าวัน 2. เพอ่ื ใหส้ มาชกิ สามารถตระหนกั และเขา้ ใจถงึ การวิเคราะหค์ นวา่ คนแตล่ ะคนที่เราคบหา มีทัéงที่แสดงตัวตนจริง และไม่ได้แสดงตัวตนที่แท้จริงออกมา นอกจากนบéี างคนอาจ แสดงความดีของตนที่เกินความเปน็ จริง ระยะเวลำ 50 นาที วธิ ีดÓเนินกิจกรรม สือ่ /อปุ กรณ์ วิธีดÓเนินกิจกรรม - ใบกจิ กรรม 1 1. ผนู้ า� กลมุ่ ใหส้ มาชกิ ชว่ ยกนั ตอบคา� ถาม “เชื่อหรือไม”่ จา� นวน 10 ขอ้ ซงึ่ เปน็ ความรรู้ อบตวั หากขอ้ ใดที่ ไมเ่ ปน็ ความจริง ใหผ้ นู้ า� กลมุ่ เฉลย ตามขอ้ ความในวงเลบ็ โดยเมอื่ ถามครบทัéง 10 ขอ้ ผนู้ า� กลมุ่ สรุปวา่ ข้อค�าถามที่น�ามาถามเป็นข้อค�าถามที่มีแหล่งอ้างอิง จากหนังสือ ตา� ราวิชาการ หรือแหล่งข้อมลู ตา่ ง æ 2. ผู้น�ากลุ่มแบ่งสมาชิกเป็นกลุ่มย่อย กลุ่มละ 8-10 คน แล้วให้ - ค ลิ ป วี ดี โ อ แต่ละกลุ่มดูโ¦ษณา 2 เรื่อง ซึ่งเป็นเรื่องที่มีข้อมูลที่น่าเชื่อและไม่ โ¦ษณา (ตาม น่าเชื่ออยู่ในเรื่องเดียวกัน และให้สมาชิกกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์ว่า ที่ ผู ้ น� า ก ลุ ่ ม สว่ นใดที่สมาชกิ เชื่อและสว่ นใดที่สมาชกิ ไมเ่ ชื่อ และสง่ ตวั แทนมานา� หามา) เสนอในกลมุ่ ใหญ่ โดยดวู า่ กลมุ่ ใดที่มคี วามคดิ เหน็ ที่เหมอื นกนั หรือ ต่างกนั ในโ¦ษณาแต่ละเรื่อง - กระดาษ A 4 - ปากกา ดินสอ 17 เรอื่ ง “การปองกันและแกไ ขปญหาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสัมพนั ธกอ นวยั อนั ควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเ พ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน วธิ ีดÓเนนิ กิจกรรม สอื่ /อปุ กรณ์ 3. ผู้น�ากลุ่ม สุ่มถามสมาชิกถึงส่ิงที่ ได้จากกิจกรรม และสรุปการวิเคราะห์ ความจริงที่เกดิ ขนéึ ในเนอืé หาโ¦ษณา สว่ นใดที่เปน็ เนอéื หาความจริงที่สามารถ เชื่อได้ นา� ไปใช้ในชีวิตประจา� วันไดจ้ ริง สว่ นใดที่เชื่อถอื ไม่ได้และไมส่ ามารถ น�าไปใช้ ในชีวิตประจ�าวันได้ และชีéข้อเท็จจริงว่าโ¦ษณามีวัตถุประสงค์ที่ แทจ้ ริง คอื เพอื่ ใช้ในการเชญิ ชวนเพื่อใหส้ ินคา้ ขายได้ จงึ จ�าเป็นต้องสร้าง ใหเ้ กินความจริงอยู่บ้างเพื่อใหเ้ ราสนใจ แต่เราควรวิเคราะห์ได้วา่ สว่ นใดคือ ส่วนที่เป็นจริง และส่วนใดที่เป็นส่วนที่สร้างขéึนเกินจริงและควรหา ขอ้ เท็จจริงจากแหล่งอ่ืน æ ประกอบการวิเคราะหด์ ้วย สรุปแนวคิดที่ไดจ้ ำกกิจกรรม โ¦ษณามวี ัตถปุ ระสงค์หลัก คอื ต้องการให้ผซู้ ือé สนิ คา้ มีความสนใจ และดงึ ดดู ให้ลูกค้า เข้ามาซืéอสนิ ค้า ซ่งึ ในโ¦ษณาไมม่ ีอะไรที่เปน็ จริงทัéงหมด ทัéงนéี ในชีวิตประจา� วนั เราอาจถกู ชกั จงู ได้ง่าย หากต้องการมีลักษณะเหมือนในโ¦ษณา เช่น ผิวขาว หุ่นดี เท่ ÏลÏ เราต้องหาข้อมูล และหาขอ้ เท็จจริงจากแหล่งอื่น æ ดว้ ย กำรประเมนิ ¼ล สงั เกตจากการอภปิ ราย และเสนอความคิดเหน็ ในกลมุ่ ย่อยและกลมุ่ ใหญ่ 18 เรอื่ ง “การปอ งกันและแกไขปญหาเร่ืองเพศและการมเี พศสัมพันธกอนวยั อนั ควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนําศูนยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจดั กจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 1 ขอ้ ควำม เ©ลย จรงิ ไมจ่ รงิ คÓตอบ 1. โมนาลิซ่ามีขนควéิ   ไม่มี 2. ต้องใชเ้ วลาถึง 100 ป‚ เพ่อื จะย่อยสลายแกว้  1 ลา้ นป‚ 3. ลิปสตกิ สว่ นใหญ่ที่ ใชก้ นั อยทู่ า� จากหนังปลา   เกลด็ ปลา 4. จระเข้มฟี นั งอกขึéนมาทดแทนฟนั เกา่ เสมอ   ปด 5. ระหวา่ งจาม ดวงตาของคนเราเปด อยู่เสมอ  6. ช้างเป็นหนึ่งในสัตว์เลีéยงลูกด้วยนมไม่กี่ชนิดที่ ไม่  เลขคู่  สามารถกระโดดได้ 7. ปลาที่เคลอ่ื นไหวไดช้ า้ ที่สดุ คือม้านéา� 8. มนษุ ย์เลียขอ้ ศอกตวั เองไม่ถงึ 9. จ�านวนแถวของขา้ วโพดในแตล่ ะฝกั เปน็ เลขค่ี 10. เว็บไซต์ google ไม่ได้มีประโยชน์แค่หาข้อมูล แต่เป็น เครื่องคดิ เลขได้ : ลองใส่เลข เชน่ 5+2 ลงในชอ่ ง search ·èÕÁÒ : http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=41a9d316b4d66d44 ส่ือคลปิ วิดีโอโ¦Éณำท่ีนำ� มำประกอบกำรท�ำกจิ กรรม ประกอบดว้ ย 1) โ¦ษณาที่เชื่อถือได้ เชน่ โ¦ษณารณรงค์ของราชการต่าง æ เมาไม่ขบั อุบัติเหตุ เปน็ ต้น 2) โ¦ษณาที่ ไม่นา่ เชื่อถอื เชน่ โ¦ษณาครีมทาผิว ทาหน้า เปน็ ต้น 19 เรื่อง “การปองกนั และแกไ ขปญหาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสมั พันธก อ นวยั อันควร” สาํ หรบั อาสาสมคั ร/แกนนําศูนยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน 5. กิจกรรม : กำรเขำ้ ใจตัวเอง จดุ ประสงค์กำรเรียนรู้ เพอ่ื ใหส้ มาชกิ ได้วิเคราะหล์ กั ษณะบคุ ลิกภาพ ทา� ใหเ้ ขา้ ใจตนเองและผู้อ่ืน ระยะเวลำ 50 นาที วธิ ดี Óเนินกิจกรรม วธิ ดี Óเนินกิจกรรม ส่ือ/อุปกรณ์ 1. ผู้น�ากลุ่มเกริ่นน�า แต่ละคนมีนสิ ัยพืéน°านต่างกัน หากสังเกตและ ทา� ความเข้าใจ ก็จะชว่ ยให้เราเขา้ ใจตัวเองและผ้อู ื่นดีขéึน 2. แจกใบประเมนิ ลกั ษณะนสิ ัยใหท้ กุ คนท�า ตามใบกิจกรรม 1 - ใบกจิ กรรม 1 3. หลังจากที่ทา� แบบประเมินเสรจ็ แล้วใหส้ มาชิกทุกคนใหค้ ะแนนแบบ - ใบความรู้ 1 ประเมินของตนเอง ตามใบความรู้ 1 4. ผู้น�ากลุ่มแบ่งสมาชิกเป็น 8 กลุ่มย่อย โดยให้แต่ละกลุ่มร่วมกันระดม สมองวิเคราะห์ถึงข้อดีและวิธีป®ิบัติกับผู้ที่มีลักษณะต่าง æ แต่ละ ลกั ษณะ ดังนéี กลุม่ ที่ 1 คนชอบสังคม กลมุ่ ที่ 2 คนรักสันโดษ กล่มุ ที่ 3 นกั ปฏบิ ตั ทิ ี่ติดดิน กลมุ่ ที่ 4 นกั คดิ จินตนาการ กล่มุ ที่ 5 คนตัดสนิ ใจดว้ ยหลักการและเหตผุ ล กลมุ่ ที่ 6 คนตดั สินใจดว้ ยความรสู้ กึ กลุ่มที่ 7 คนมรี ะเบียบ กลุ่มที่ 8 คนไรร้ ูปแบบ และให้แต่ละกลมุ่ ส่งตวั แทนนา� เสนอผลการระดมสมอง 20 เรอื่ ง “การปองกนั และแกไขปญ หาเรื่องเพศและการมีเพศสัมพนั ธก อนวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนําศูนยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน วธิ ีดÓเนินกจิ กรรม สือ่ /อปุ กรณ์ 5. ผู้น�ากลุ่มให้สมาชิกช่วยกันอภิปรายเพิ่มเติม พร้อมทัéงสรุปตาม - ใบความรู้ 2 ใบความรู้ 2 และตามแนวคดิ ที่ ไดจ้ ากกิจกรรม สรปุ แนวคิดท่ีไดจ้ ำกกจิ กรรม คนเราแต่ละคนมีธรรมชาติที่แตกต่างกัน แต่อย่างไรก็ตามแต่ละลักษณะล้วนมี ขอ้ ดี ถา้ เราเขา้ ใจแนวโนม้ ธรรมชาตขิ องตวั เอง จะชว่ ยใหเ้ รามโี อกาสใชศ้ กั ยภาพทา� ในสง่ิ ที่ถนดั มีความสุขกับชีวิตได้มากกว่า และถ้าเราเข้าใจธรรมชาติของผูอื่นด้วย ก็จะช่วยให้เราอยู่ร่วม กบั ผอู้ ื่นอยา่ งมคี วามสุข กำรประเมนิ ¼ล สงั เกตจากการอภิปราย และเสนอความคิดเหน็ ในกลุ่มย่อยและกลุ่มใหญ่ 21 เรอื่ ง “การปองกันและแกไ ขปญหาเรื่องเพศและการมีเพศสมั พันธก อ นวยั อันควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเ พอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ใบกิจกรรม 1 แบบประเมนิ ลกั Éณะนิสยั ค�าถามต่อไปนéี ไม่มีถูกหรือผิด ให้เลือกข้อความด้านใดด้านหนึง่ ระหว่างซ้ายหรือ ขวาเพียงดา้ นเดียว โดยเลอื กขอ้ ความที่ ใกลเ้ คยี งกบั ตวั เรามากที่สดุ และทา� เครื่องหมาย  ในช่องหน้าข้อความนัéน หลีกเล่ียงการเลือก ‘สิ่งที่เราอยากเป็น’ ‘คิดว่าน่าจะเป็น’ หรือ ‘ที่เราคดิ วา่ ดี’ โดยการใหค้ ะแนน เครื่องหมาย  = 1 คะแนน ข้อ ลกั Éณะนสิ ยั 1. ชอบ เข้าร่วมกิจกรรมที่มีคน ชอบกจิ กรรมที่จัดไวส้ า� หรับคนจา� นวน จา� นวนมาก โดยเฉพาะคนใหม่ æ ไม่มากมเี พียงคนสนทิ ไม่กคี่ น ที่ยังไม่เคยรูจ้ ัก 2. พร้อมจะเป็นจุดสนใจ สามารถ ไม่ชอบเป็นจุดสนใจของผู้คน ชอบอยู่ แสดงตวั ออกมาได้โดยไมเ่ คอะเขนิ เบืéองหลงั โดยไมต่ ้องเปด เผยตวั เอง 3. การพดู คยุ ชว่ ยใหค้ วามคดิ ชดั เจนขนéึ ชอบคิดด้วยตัวเองจนความคิดชัดเจน ชอบใช้วิธีคุยไปคิดไป แม้ความคิด และแน่ ใจเสียก่อน จึงค่อยแสดง ในตอนแรกจะยงั ไม่ชดั ความคิดเหน็ ออกมา 4. ในการพูดคุย โดยเฉพาะกับคนที่ ในการพดู คยุ โดยเฉพาะกบั คนที่ยงั ไม่ ยงั ไมค่ นุ้ เคย มกั จะเปน็ ฝา† ยเริ่มตน้ คนุ้ เคย มกั รอใหอ้ กี ฝา† ยเปด ประเดน็ ก่อน มกั เปน็ ผู้พูดมากกวา่ ผูฟ้ งั ก่อน มกั เป็นผู้ฟงั มากกวา่ ผู้พูด 5. สนใจอะไรในภาพกว้าง ไม่ถนัด สนใจอะไรในเรื่องที่ ได้เจาะลึก รู้จริง การลงรายละเอยี ด ไมช่ อบพูด หรือท�าอะไรที่ ไม่รจู้ ริง รวม ค่ำคะแนน = ค่ำคะแนน = 6. ชอบและสนใจส่ิงที่เป็นข้อเท็จจริง ชอบและสนใจส่ิงที่ต้องค้นหาความหมาย และสง่ิ ที่จับตอ้ งได้ ไมต่ อ้ งตคี วาม มองอะไรที่มากไปกว่าส่ิงที่เห็นด้วย หรืออ่านความกนั ให้มาก ตา หรือจับตอ้ งไดด้ ว้ ยมอื 22 เรื่อง “การปอ งกันและแกไ ขปญ หาเร่ืองเพศและการมเี พศสัมพนั ธกอนวัยอันควร” สําหรับอาสาสมัคร/แกนนําศูนยเพือ่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจัดกิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ข้อ ลักÉณะนสิ ัย 7. สังเกตความเป็นไปของสิ่งรอบตัว อยู่กับความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง รับรู้ด้วยประสาทสัมผัสทัéงห้าได้ดี รับรจู้ ินตนาการความรสู้ ึกได้ดี อาศยั ตาดู หูฟงั ลิéมรส ดมกล่ิน และสมั ผสั ความรู้สึกในสว่ นลกึ และสัมผสั ที่หก 8. ถนัดในการเรียนรู้จากภาคปฏิบัติ ถนัดในการเรียนรู้โดยอาศัยความคิด ใหไ้ ดป้ ระสบการณ์ตรง และจินตนาการภายในใจตน 9. ใหค้ วามสา� คญั กบั สง่ิ ที่เปน็ ปจั จุบนั ให้ความส�าคัญกับความเป็นไปได้ ใน เห็นไดช้ ัด ลงมอื ทา� ไดจ้ ริง อนาคต ได้ ใช้จินตนาการความคิด 10 ยดึ ถอื กฏเกณ±์ กตกิ า ธรรมเนยี มปฏบิ ตั ิ ไม่ค่อยยึดถือก®เกณ±์ ธรรมเนยี มปฏิบัติ ความร้ทู ี่สั่งสมมาของผู้ใหญ่ ชอบลองอะไรใหม่ æ รวม คำ่ คะแนน = ค่ำคะแนน = 11. มองปัญหาด้วยการคิดวิเคราะห์ มองปัญหาในด้านความรู้สึกและ ตามหลกั การและเหตุผล ผลกระทบที่อาจเกิดขึéนกับคน 12. ในการท�าอะไรก็ตาม จะค�านึงถึง ในการทา� อะไรกต็ าม จะคา� นงึ ถงึ ความสมั พันธ์ ผลส�าเรจ็ ของงานเปน็ สา� คัญ และความรสู้ กึ ของคนที่เกยี่ วขอ้ งเป็นส�าคัญ 13. ให้ความส�าคัญกับหลักการ และ ใหค้ วามส�าคัญกบั อารมณค์ วามรู้สึก เหตุผล ความเป็นธรรม และ ความเข้าใจกนั และความปรองดอง ความเทา่ เทียม 14. มองเห็นปัญหาและข้อบกพร่อง มองเห็นส่วนดีที่มีอยู่ สามารถแสดง ได้ดี สามารถวิพากษ์วิจารณ์ได้ ความชื่นชม ช่วยใหค้ นรูส้ กึ ดี แหลมคม 15. ตัดสินใจอะไรตามหลักการ ถ้า ตัดสินใจโดยค�านึงถึงความรู้สึกของ เห็นว่าเป็นสิ่งที่ถูกต้อง แม้จะ คน รับฟังข้อคิดเห็น และหาข้อสรุป กระทบความรู้สึกของคน จากทกุ คน 23 รวม คำ่ คะแนน = คำ่ คะแนน = เรื่อง “การปองกนั และแกไ ขปญ หาเรอื่ งเพศและการมีเพศสมั พนั ธก อ นวยั อันควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศูนยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ข้อ ลกั Éณะนิสยั 16. ชอบทา� สง่ิ ตา่ ง æ อย่างเปน็ ขéนั ตอน ชอบท�าอะไรสบาย æ ไม่ยึดติดขéันตอน มีระบบระเบี ยบ เป็นไปตาม คิดหาวิธกี ารใหม่ æ อยู่เสมอ แบบแผน 17. ชอบการตัดสินใจที่มีข้อสรุป มี ไมช่ อบการดว่ นสรุป มกั เปด ทางเลอื ก ความชัดเจน เพอ่ื การตัดสินใจไว้ก่อน 18. ท�าอะไรมักจะมีการวางแผน ท�าอะไรได้โดยไม่ต้องมีการวางแผน ล่วงหน้าต้องการเวลาในการคิด ล่วงหน้า ชอบแก้ไขปัญหาตาม เตรียมการ ไม่ชอบสิ่งที่อยู่นอก สถานการณ์ที่เกิดขึéน ไม่ชอบจ�ากัด แผนถ้าไม่จา� เปน็ ตัวเองกับแผนมากเกินไป 19. ยึดถือก�าหนดการที่วางไว้โดย ไม่ค่อยยึดถือกับก�าหนดการที่วางไว้ เ ค ร ่ ง ค รั ด ไ ม ่ ช อ บ ให ้ มี กา ร ชอบความยืดหยุน่ สบาย æ ปรับตัว เปล่ียนแปลงกลางคัน มีระเบียบ ไดต้ ามสถานการณ์ ตรงต่อเวลา 20. มักมีเป้าหมายที่ชัดเจนและมุ่งไปสู่ เปล่ียนแปลงเป้าหมายที่มีได้ง่ายเม่ือ เปา้ หมายที่ก�าหนดไว้ ไดร้ ับข้อมูลหรือมขี ้อคิดเหน็ ใหม่ æ รวม คำ่ คะแนน = ค่ำคะแนน = 24 เร่อื ง “การปองกนั และแกไขปญหาเรอ่ื งเพศและการมีเพศสัมพนั ธก อนวัยอนั ควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศนู ยเพอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 1 กำรใหค้ ะแนนแตล่ ะลักÉณะนิสัย ให้สมำชกิ แต่ละคนรวมคะแนนแตล่ ะลกั Éณะดังน้ี 25 คะแนนรวมข้อ 1– 5 = ลักษณะนสิ ัยการเข้าสังคม คะแนนรวมขอ้ 6– 10 = ลกั ษณะนสิ ยั การรับรขู้ ้อมูล คะแนนรวมข้อ 11– 15 = ลกั ษณะนสิ ัยการตดั สินใจ คะแนนรวมข้อ 16– 20 = ลกั ษณะนสิ ยั การจัดการชีวิต โดยรวมคะแนนทางด้านซ้ายและด้านขวาของแต่ละลักษณะ และดูว่าด้านไหน ไดค้ ะแนนสงู กว่า แลว้ แปลผลตามความหมายของแตล่ ะลักษณะดงั นéี 1. ลกั Éณะนสิ ัยกำรเขำ้ สงั คม หากค่าคะแนนด้านซา้ ยมากกว่า มีแนวโน้มตามธรรมชาติ เป็น คนชอบสงั คม หากค่าคะแนนดา้ นขวามากกว่า มีแนวโนม้ ตามธรรมชาติ เปน็ คนรกั สนั โดÉ 2. ลักÉณะนสิ ยั กำรรับร้ขู อ้ มลู หากคา่ คะแนนดา้ นซา้ ยมากกวา่ มแี นวโนม้ ตามธรรมชาติ เปน็ คนรับรขู้ อ้ มลู จากแหลง่ ภายนอกรอบตัว เปน็ นักป¯บิ ัตทิ ี่ตดิ ดนิ หากคา่ คะแนนดา้ นขวามากกวา่ มแี นวโนม้ ตามธรรมชาติ เปน็ คนรับรขู้ อ้ มลู จากแหลง่ ภายในใจตนเอง เปน็ นักคิดจินตนำกำร 3. ลกั Éณะนสิ ัยกำรตดั สนิ ใจ หากค่าคะแนนเด้านซ้ายมากกว่า มีแนวโน้มตามธรรมชาติ เป็น คนตัดสินใจด้วย หลกั กำรและเหตุ¼ล หากคา่ คะแนนดา้ นขวามากกวา่ มแี นวโน้มตามธรรมชาติ เปนš คนตัดสนิ ใจด้วยควำมรสู้ Öก 4. ลกั Éณะนสิ ัยกำรจดั กำรชวี ิต หากค่าคะแนนดา้ นซ้ายมากกวา่ มแี นวโน้มตามธรรมชาติ เป็น คนมีระเบียบ หากค่าคะแนนด้านขวามากกว่า มีแนวโน้มตามธรรมชาติ เป็น คนไร้รปู แบบ ไม่ติดกับ ก®เกณ±์ เรื่อง “การปองกนั และแกไ ขปญ หาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสมั พันธกอ นวัยอันควร” สาํ หรับอาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน ใบควำมรู้ 2 คนเราแต่ละคนมีธรรมชาติที่แตกต่างกัน การท�าความเข้าใจแนวโน้มตามธรรมชาติของตัว เอง ว่ามีด้านใดมากกว่า จะช่วยให้เราเลือกเส้นทางชีวิตและงานได้ตรงกับความเป็นจริง มโี อกาส ใช้ศักยภาพ ท�าในสิ่งที่ถนัดและมีความสุขกับชีวิตได้มากกว่า ดังนัéนเราต้องเข้าใจธรรมชาติของ แต่ละลกั ษณะนสิ ยั ตลอดจนรวู้ ิธีปฏบิ ัตติ อ่ บุคคลเหลา่ นนéั 1. ลักÉณะนสิ ัยกำรเข้ำสังคม การชอบสังคมและรักสันโดษ ทุกคนมีลักษณะทัéงสองด้านนอéี ยู่ในตัว มากน้อยต่างกัน บางคนมีลักษณะชอบสังคมมาก และรักสันโดษน้อย บางคนก็มีลักษณะรักสันโดษมาก ไม่ชอบการ เข้าสังคมพบปะกับผคู้ น แต่สว่ นใหญจ่ ะมที ัéงสองลกั ษณะโดยมดี า้ นใดด้านหนงึ่ มากกว่า การเขา้ สงั คม และการรักสนั โดษ มปี ระโยชนท์ ัéงคู่ สงั คมทกุ แหง่ ลว้ นมคี นทัéงสองลกั ษณะปะปนกนั แตอ่ ยา่ งไรกต็ าม ทัéงสองลักษณะลว้ นมขี อ้ ดีไปคนละแบบ ดงั รายละเอียดตอ่ ไปนéี คนชอบสงั คม คนรักสันโดÉ • ªÍº¡Òþº»Ð¼Œ¤Ù ¹ • µŒÍ§¡ÒäÇÒÁ໹š ʋǹµÇÑ • Ãʌ٠֡Á¾Õ Å§Ñ ¤ÇÒÁ¤Ô´áÅ‹¹ àÇÅÒä´ŒÍÂÙ‹¡Ñº • ¤Ô´ÍÐäÃä´´Œ ÕàÁèÍ× ÍÂÙà‹ §Õº æ ¡ÑºµÇÑ àͧ • ¾´Ù ੾ÒÐàÃ×Íè §·ÕèÁÑè¹ã¨ ËÃ×Í·º·Ç¹´ÕáÅÇŒ ผคู้ น • Áѡ໚¹½†ÒÂÃѺ¿˜§ ÃÍãËŒ¤¹Í×è¹à»´ • ¡Òþ´Ù ¤ÂØ ¨Ðª‹ÇÂãˤŒ ÇÒÁ¤´Ô Å×è¹äËÅ • Á¡Ñ ¨Ð໚¹¤¹àÃÔèÁµ¹Œ ¡Òþٴ¤ÂØ ã¹ ประเด็นในสถานการณ์ทางสังคม • ࡺç à¹Í×é à¡ºç µÇÑ äÁ‹¤Í‹ Âà»´ à¼Âµ¹àͧ สถานการณท์ างสังคม • à¡çº¤ÇÒÁÃÙŒÊÖ¡¹Ö¡¤Ô´äÇŒ¡ÑºµÑÇàͧ ËÃ×Í • ªÍºá¹Ð¹íÒãËŒà¾èÍ× ¹ÃŒÙ¨Ñ¡¡¹Ñ • ãËŒ¤ÇÒÁʹ㨡Ѻ¤¹Ãͺ æ µÇÑ ถา้ จะเปด เผยกเ็ ฉพาะกบั คนใกลช้ ดิ ที่สนทิ ใจ • ʹ¡Ø ¡ºÑ ¡ÒÃẋ§»¹˜ ¤ÇÒÁ¤´Ô ¢Í§µ¹ • Á¡Ñ Á¤Õ ÇÒÁÊÁÑ ¾Ñ¹¸· Õè ã¡ÅªŒ ´Ô ¡ºÑ ¤¹¨Òí ¹Ç¹ • ÊÒÁÒöáÊ´§ÍÒÃÁ³ä´ŒÍÂÒ‹ §à»´à¼Â • ªÍºà¢ŒÒ¡ÅØ‹Á áÅÐʶҹ·Õè·Õè¨Ðä´Œ¾º»Ð ไมม่ าก แตม่ คี วามลึกซงéึ • ¶¹´Ñ ÊÍ×è ÊÒônj ¡ÒÃà¢Õ¹ÁÒ¡¡ÇÒ‹ ¡Òþ´Ù กบั ผูค้ นจา� นวนมาก æ • ªÍºÊ¶Ò¹·Õèʧº à§Õº • ÁÕÊÇ‹ ¹ÃÇ‹ Á㹡ÅØÁ‹ ä´Œ´Õ ·Ñ駿§˜ ·Ñ駾´Ù • ªÍº§Ò¹àº×éͧËÅ§Ñ ÁÒ¡¡ÇÒ‹ ¡ÒÃÍ͡˹Ҍ • มกั จะอยู่ในจุดที่เป็นศนู ยก์ ลางความสนใจ • ʹã¨ã¹à¹é×ͧҹÁÒ¡¡ÇÒ‹ ¤¹ • ªÍº¤ÇÒÁËÅÒ¡ËÅÒ áÅСÒÃŧÁ×Í·Òí • ªÍº·Òí ÍÐä÷ÕÅÐÍÂÒ‹ § คนชอบสังคมไม่ ใช่คนพูดมาก และคนรักสันโดษก็ไม่ ใช่คนขีéอาย ทัéงสองจะรู้สึกมีพลัง ในสถานการณท์ ี่แตกต่างกนั 26 เรื่อง “การปอ งกันและแกไขปญหาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสมั พันธก อ นวัยอนั ควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศนู ยเพ่ือนใจ TO BE NUNBER ONE

คูมอื การจดั กจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน วิธปี ¯บิ ัติกบั คนชอบสังคม วธิ ีป¯ิบตั ิกบั คนรกั สนั โดÉ • ª×蹪Á¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡Òþٴ¤ØÂÃÔàÃÔèÁ • ÂÍÁÃѺNjÒà¢ÒµŒÍ§¡ÒÃÁÕàÇÅÒʋǹµÇÑ กิจกรรม • ãËŒàÇÅÒ¤Ô´·º·Ç¹ ¡Í‹ ¹áÊ´§¤ÇÒÁàËç¹ • ÂÍÁÃѺNjÒà¢ÒÍÒ¨ÁàÕ Ã×èͧʋǹµÑÇ·Õè äÁ‹ºÍ¡ • ãʋ㨠áÊ´§¡ÒÃÂÍÁÃѺ • àÇÅÒÍÂÙ‹´ŒÇ¡ѹ ËÒ¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè ãËŒ¤ÇÒÁ • ชว่ ยรับฟงั เพื่อให้เขาไดเ้ รียบเรียงความคิด • ËÒ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Òí ÃÇ‹ Á¡Ñ¹ สงบเงียบ • ࢌÒ㨹ÊÔ Ñ¡Òäºà¾×è͹·ÕèËÅÒ¡ËÅÒ • ÍÂÒ‹ ¡´´¹Ñ ãËàŒ ¢ÒŒ 椄 ¤Á¾º»Ð¼¤ŒÙ ¹ÁÒ¡ä» 2. ลกั Éณะนสิ ัยกำรรับร้ขู ้อมลู คนรับรู้ข้อมูลจากแหล่งภายนอกรอบตัว หรือ นักป¯ิบัติ และคนรับรู้ข้อมูลจากแหล่ง ภายในใจตนเอง หรือ นักคิดจินตนำกำร ทุกคนมีลักษณะทัéงสองด้านนอéี ยู่ในตัว มากน้อยต่างกัน บางคนมลี กั ษณะรับรขู้ อ้ มลู จากภายนอกมาก บางคนถนดั ในการใชจ้ ินตนาการคดิ ตอ่ ยอด แตส่ ว่ นใหญ่ แล้วคนเราจะมีทัéงสองด้านอยู่ในตัว เพียงแต่มีด้านใดด้านหนึง่ มากกว่า เป็นแนวโน้มตามธรรมชาติ ทัéงสองลกั ษณะมปี ระโยชน์ดว้ ยกันทัéงคู่ สังคมทกุ แห่งจะประกอบไปดว้ ยคนทัéงสองลกั ษณะ บางคน รับรูข้ อ้ มูลจากภายนอกรอบตัวได้ดี มีความสามารถในการสงั เกต มคี วามเป็นนักปฏบิ ัติ บางคนรับรู้ ข้อมูลภายในใจตนเองได้ดี มีความสามารถในการคิดจินตนาการ มีความเป็นนักคิด ทัéงสองลักษณะ ลว้ นมปี ระโยชน์ ไม่มีลกั ษณะดา้ นใดดา้ นหนงึ่ ที่ดีกว่ากัน ดังรายละเอยี ดต่อไปนéี รบั รขู้ ้อมลู จำกภำยนอกรอบตัว รบั รขู้ อ้ มลู จำกภำยในใจตนเอง • ÁÕ¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡ÒÃÊѧࡵ • ÁÕ¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡Òä´Ô ¨Ô¹µ¹Ò¡Òà 27 • 㪻Œ ÃÐÊÒ·ÊÑÁ¼ÊÑ ·Ñé§ËŒÒ㹡ÒÃÃѺÃÙŒ เชื่อมโยงส่ิงต่าง æ เขา้ ดว้ ยกนั ได้ดี • ãˤŒ ÇÒÁʹ㨡ѺÊÔ§è ·Õè¨ÑºµŒÍ§ä´Œ ¢ÍŒ ÁÙÅ·Õè • ¶¹Ñ´ã¹¡ÒÃÁͧÊÔ觷Õè໹š ¹ÒÁ¸ÃÃÁ เปน็ ข้อเท็จจริงมากกว่าความคดิ เหน็ • Í‹Ò¹¤ÇÒÁÃÐËÇ‹Ò§ºÃ÷Ѵ ࢌÒã¨ã¹ÊÔ觷Õè • ¤Òí ¹Ö§¶§Ö ¡Òû¯ºÔ ѵáÔ ÅСÒûÃÐÂØ¡µ 㪌 • àÃÕ¹ÌÙâ´Â¡Ò÷´Åͧ·íÒ´Ù ไม่ไดพ้ ดู • ãˤŒ ÇÒÁÊíÒ¤ÞÑ ¡Ñº¸ÃÃÁà¹ÂÕ Á»¯ºÔ µÑ Ô • ªÍº¤Ô´¤¹Œ ËÒÇÔ¸¡Õ ÒÃãËÁ‹ æ • ãËŒ¤ÇÒÁÊÒí ¤ÞÑ ¡ºÑ ¤ÇÒÁÃáŒÙ ÅÐÀÙÁ»Ô ˜ÞÞÒ • ÃÑ¡¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ áÁŒÇ‹Ò¨ÐÂѧ¹íÒÁÒ㪌 • ໹š ¹¡Ñ »¯ÔºµÑ ·Ô Õèµ´Ô ´Ô¹ ประโยชน์ไมไ่ ด้ในขณะนéนั • ÁËÕ ÅÑ¡ÇÔªÒ¡ÒÃáÅзÄÉ®Õ • ¾ÃÍŒ ÁÍÍ¡¹Í¡¡Ãͺ à¾è×ͤ¹Œ ËÒÊèÔ§ãËÁ‹ • ໚¹¹¡Ñ ¤Ô´·ÕèÁ¨Õ Ô¹µ¹Ò¡Òà เร่ือง “การปอ งกนั และแกไขปญ หาเร่ืองเพศและการมีเพศสัมพนั ธกอ นวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนาํ ศนู ยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจดั กจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน ทัéงสองมีวิธีการมองโลกและรับรู้ข้อมูลที่แตกต่างกัน ใช้ข้อมูลในการคิดและ ตัดสินใจแตกต่างกนั จึงมกั จะไมเ่ ข้าใจอกี ฝ†าย การสอื่ สารอาจเกดิ ปัญหา เพราะต่างกค็ ิดวา่ ข้อมูลของตนถูกตอ้ งกวา่ ส�าคญั กวา่ วธิ ีป¯ิบัติกับคนรบั รขู้ ้อมลู จำกภำยนอก วิธีป¯บิ ตั กิ ับคนรับรขู้ อ้ มูลจำกภำยใน • ª×蹪Á㹤ÇÒÁ໹š ¹¡Ñ »¯ºÔ µÑ ·Ô Õè·Òí ÍÐäÃàË¹ç • ª×蹪Á㹤ÇÒÁ¤Ô´¨Ô¹µ¹Ò¡ÒÃÊÃÒŒ §ÊÃä • ËÅÕ¡àÅÕ觡ÒÃ์¹¢ŒÍà·ç¨¨ÃÔ§ã¹ÃÒ ผลสา� เรจ็ จับต้องได้ • ¾´Ù ¡Ñ¹´ŒÇ¢ŒÍÁÙŠʶµÔ Ô µÇÑ ÍÂÒ‹ §·Õè໚¹ ละเอียดเกินไป • ÃѺ¿§˜ à¢Òã¹àÇÅÒ·ÕèÁÕá¹Ç¤´Ô ãËÁ‹ æ áÅÐ รูปธรรม • ¶ŒÒµŒÍ§¡ÒÃãËŒà¢ÒÂÍÁÃѺ¤ÇÒÁ¤´Ô àËç¹ มสี ว่ นร่วมในการคดิ จินตนาการส่ิงใหม่ • à»´ âÍ¡ÒÊãËàŒ ¢Ò䴌㪻Œ ÃÐÊÒ·ÊÁÑ ¼ÊÑ ·ÕèË¡ ให้เน้นประโยชน์การประยุกต์ ใช้ ในทาง ปฏิบัติ ใชค้ วามรู้สึกสว่ นลกึ ชว่ ยคิด • ͸ԺÒÂãËàŒ Ëç¹¢éѹµÍ¹ã¹·Ò§»¯ºÔ ÑµÔ • ·íÒ¡Ô¨¡ÃÃÁËÇÁ¡Ñ¹·Õè 㪌»ÃÐÊÒ·ÊÑÁ¼ÑÊ เชน่ กÌี า ท�าสวน การตกแต่งประดิษ°์ ประดอย 3. ลักÉณะนสิ ยั กำรตัดสินใจ การตัดสินใจด้วยหลักการและเหตุผล และตัดสินใจด้วยความรู้สึก ทุกคนมี ลกั ษณะทัéงสองดา้ นนอéี ยู่ในตวั มากน้อยต่างกัน บางคนมีเหตผุ ลมาก มองขา้ มเรื่องคนและ ความรสู้ กึ ขณะที่บางคนใหค้ วามสา� คญั กบั ความรสู้ กึ จนอาจละเลยหลกั การ สว่ นใหญค่ นเรา จะมลี ักษณะทัéงสองด้าน แตม่ ีด้านหนงึ่ มากกวา่ อีกดา้ นหนงึ่ อย่างไรก็ตามทัéงสองลักษณะมี ประโยชนท์ ัéงคู่ สงั คมทกุ แหง่ ประกอบไปดว้ ยคนทัéงสองลกั ษณะ การทา� ความเขา้ ใจแนวโนม้ ตามธรรมชาตขิ องตัวเอง ว่ามดี ้านใดมากกวา่ จะชว่ ยใหเ้ ราเลือกเส้นทางชีวิตและงานไดต้ รง กับความเป็นตัวเรา ให้เราได้ ใช้ศักยภาพ ท�าส่ิงที่ถนัด และมีความสุข บางคนตัดสินโดย ใช้หลักการและเหตุผลมาก ไม่ค�านึงถึงความรู้สึกของคนอ่ืน บางคนก็ตัดสินใจด้วย ความรสู้ กึ หว่ งใย และใส่ใจคนที่เกย่ี วขอ้ ง หรือตดั สนิ ใจดว้ ยคา่ นยิ มภายในใจตนเอง ทัéงสอง ลกั ษณะล้วนมีประโยชน์ ไมม่ ีลักษณะดา้ นใดดา้ นหนงึ่ ดีกว่ากัน 28 เรื่อง “การปอ งกนั และแกไ ขปญ หาเรอ่ื งเพศและการมเี พศสมั พันธก อ นวัยอันควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเพื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คูมือการจัดกจิ กรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน ตดั สินใจด้วยเหตุ¼ล ตัดสนิ ใจด้วยควำมร้สู Öก • µ´Ñ Ê¹Ô ã¨´ÇŒ ÂËÅ¡Ñ ¡ÒÃáÅÐà˵¼Ø Å • µÑ´ÊÔ¹ã¨â´Â¤Ô´¶Ö§¤ÇÒÁÃÙŒÊÖ¡¢Í§¤¹·Õè • ÁÕ¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡Òö͵ÑÇàͧÍÍ¡ÁÒ เกยี่ วข้อง จากสถานการณ์ • มวี ิธจี ัดการที่ดี ในการดแู ลความรสู้ กึ ของคน • ¤Ô´ÇÔà¤ÃÒÐˏ»ÃÐàÁÔ¹¢ŒÍ´Õ¢ŒÍàÊÕ¨ҡ • Á¤Õ ÇÒÁÊÒÁÒö㹡ÒÃãʋ㨤¹·Õèà¡ÂÕè Ǣ͌ § • ãËŒ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑޡѺ¡ÒûÃͧ´Í§ÊÒÁѤ¤Õ มุมมองที่เป็นกลาง • µ§éÑ ¤Òí ¶ÒÁ¡ºÑ ʧÔè µÒ‹ § æ à¾Íè× ·Òí ¤ÇÒÁà¢ÒŒ 㨠กนั อยากให้ทกุ คนพอใจ • มักใช้ความรสู้ กึ และคา่ นยิ มในการตดั สนิ ใจ โดยละเอียด • ¾ÃŒÍÁ¨ÐËÇÁËÇÑ ¨Á·ÒŒ Â仡ºÑ ·ÕÁ§Ò¹ • ÁÕ¡ÒÃÇÔà¤ÃÒÐˏÁͧËҨشº¡¾Ã‹Í§ËÃ×Í • มีความสามารถในการมองเห็นและชื่นชมข้อดี ขอ้ เสีย มองหาชอ่ งโหวท่ างความคิด ในคนทุกคน ยอมรับความแตกตา่ งไดด้ ี • ¡ÅÒŒ µ´Ñ Ê¹Ô ã¨ÍÂÒ‹ §µÃ§ä»µÃ§ÁÒ áÁÇŒ Ò‹ ¨Ð • ªÍº¡ÒÃÊÃØ»â´Â㪌¤ÇÒÁàË繪ͺ¢Í§¤¹ กระทบกับความรู้สกึ ของคนที่เกย่ี วขอ้ ง ทกุ คน • ãËŒ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑޡѺ¤ÇÒÁÊÒÁÒö áÅÐ • ÍÒ¨á¡àÃ×èͧ§Ò¹áÅÐàÃ×èͧÊÇ‹ ¹µÇÑ äÁÍ‹ Í¡ ความเป็นธรรม คนที่ตัดสินใจด้วยเหตุผล ไม่ได้หมายความว่าเป็นคนไม่มีอารมณ์ความรู้สึก คนที่ตัดสนิ ใจด้วยความรูส้ ึก ก็ไมไ่ ดห้ มายความว่าเปน็ คนไมม่ ีเหตุผล เพียงแตท่ ัéงสองฝา† ย มีตวั ตéงั ในการตดั สนิ ใจแตกต่างกนั เทา่ นัéนเอง วิธีป¯บิ ัตกิ บั คนตัดสนิ ใจด้วยเหตุ¼ล วิธปี ¯บิ ัตกิ ับคนตดั สินใจด้วยควำมร้สู กÖ 29 • ª×蹪Á¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡ÒäԴÇÔà¤ÃÒÐˏ • ª×蹪Á¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡ÒÃà¢ÒŒ ã¨áÅÐãʋ㨠และการถอยตวั เองออกจากสถานการณ์ ในอารมณค์ วามรู้สกึ • สอบถามขอ้ มลู และคา� แนะนา� ในเรื่องที่เขารู้ • à»´ âÍ¡ÒÊãËጠʴ§¤ÇÒÁÃʌ٠¡Ö â´Âà»´ à¼Â • ÍÂÒ‹ ¤Ò´ËÇ§Ñ ËÃ×Í¡´´¹Ñ ãËàŒ ¢ÒáÊ´§ • อย่าพูดประชดประชันหรือต�าหนวิ ่าเป็นคน ความรู้สกึ ไม่มีหลักการหรือใชอ้ ารมณม์ ากกว่าเหตุผล • ÃѺ¿§˜ ¢ÍŒ ¤´Ô à˹ç áÅÐÁͧËҨش·ÕèàË¹ç ´ÇŒ  • ËÒàÇÅÒ¤ØÂʋǹµÑÇ ºÍ¡¨Ø´Ã‹ÇÁ·ÕèàÃÒ • ÍÂÒ‹ ¡ÅÇÑ ·Õè¨ÐàË¹ç ¢Ñ´áÂŒ§¡Ñºà¢Ò เห็นดว้ ย • ãʋ㨢ŒÍ¤Ô´¤ÇÒÁÃÙŒÊ¡Ö â´ÂäÁ‹¨Òí ໚¹µŒÍ§ ให้คา� ตอบในการแกไ้ ข เรื่อง “การปอ งกันและแกไขปญ หาเรื่องเพศและการมเี พศสัมพันธกอ นวัยอนั ควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน 4. ลักÉณะนสิ ยั กำรจัดกำรชีวติ คนมรี ะเบยี บ และคนไร้รปู แบบ ไม่ติดกับก®เกณ±์ ทุกคนมีลักษณะสองด้านนอéี ยู่ในตวั มากนอ้ ยตา่ งกนั บางคนมรี ะเบียบมาก ไมช่ อบทา� อะไรที่ขาดการวางแผน ไมม่ ขี นéั ตอน บางคนไรร้ ปู แบบ ไม่ค่อยมีระเบียบก®เกณ±์ ใด æ ส่วนใหญ่แล้ว จะมีทัéงสองลักษณะ แต่มีด้านหนึง่ มากกว่าที่เป็น แนวโน้มตามธรรมชาติ ทัéงสองลักษณะมีประโยชน์ทัéงคู่ และสังคมทุกแห่งจะประกอบไปด้วยคน ทัéงสองลกั ษณะ อย่างไรกต็ ามทัéงสองลักษณะลว้ นมปี ระโยชน์ ไม่มดี า้ นใดดา้ นหนึง่ ดีกวา่ กัน มีระเบยี บ ไร้รปู แบบ • ÁÑ¡¡íÒ˹´à»‡ÒËÁÒÂáÅÐÇҧἹ㹡Òà • à»´ ÃѺʧèÔ ãËÁ‹ æ ÍÂÙ‹àÊÁÍ ไปสู่เปา้ หมายนันé • ¾ÃÍŒ Á¨Ðà»ÅÂèÕ ¹á¼¹ ËÒ¡¾ºÍÐäÃãËÁ‹·Õè • ·Òí ÍÐäèе͌ §¡ÒÃãËŒÊÒí àÃç¨ ÁÕ¡ÒÃÊÃØ» ทา้ ทาย พรอ้ มที่จะเปลย่ี นแปลงกา� หนดการ ปดจบให้ชัดเจนภายในเวลาที่ก�าหนด • ·íÒÍÐäÃä»àÃ×èÍ æ ʺÒÂ æ • äÁª‹ ͺ·Òí ÍÐäõÒÁ¢¹éÑ µÍ¹ • ÁÑ¡ÁÕá¼¹ÊÒí Ãͧ ËÒ¡Êè§Ô µ‹Ò§ æ äÁà‹ »š¹ • ªÍºà»´·Ò§àÅÍ× ¡ãËŒ¡ÇÒŒ §äÇŒ â´ÂÂѧäÁ‹ÊÃØ» อยา่ งที่คาดไว้ • ¤´Ô ËÒÇÔ¸Õ¡ÒÃãËÁ‹ æ ÍÂàÙ‹ ÊÁÍ • ÁÑ¡Ãͨ¹¶Ö§¹Ò·ÕÊØ´·ŒÒ¨֧¤‹ÍÂà˧§Ò¹ãËŒ • ÁÕá¹Ç⹌Á¨Ð·íÒÍÐäÃÅÇ‹ §Ë¹ŒÒµ§Ñé ᵋµ¹Œ ไมร่ อจนใกล้หมดเวลา เสร็จ อาศัยพลังกระตุ้นในช่วงนาทีสุดท้าย ในการผลักดนั งาน • ·Òí ÍÐäÃÁ¢Õ éѹµÍ¹ ÁÕ¡íÒ˹´¡Òà ÁÃÕ »Ù Ẻ • ໹š ¤¹Å§ÁÍ× ·íÒÍÐäõÒÁʶҹ¡Òóä´´Œ Õ ที่ชดั เจน มีประสิทธภิ าพ มากกวา่ จะท�าตามแผน มีความยดื หยนุ่ คนมีระเบียบกบั คนไร้รูปแบบตา่ งก็ท�าให้อกี ฝ†ายหวั เสยี ได้โดยไม่เจตนา คนไร้รูปแบบไมช่ อบ ขéันตอนมาจ�ากัดตัวเขา ขณะที่คนมีระเบียบจะกังวลและหงดุ หงิดกบั ความไรร้ ปู แบบไดม้ าก วธิ ีป¯ิบัตกิ ับคนท�ำตำมระเบียบขนั้ ตอน วิธปี ¯ิบัติกบั คนทำ� อะไรไรร้ ปู แบบ • ª×蹪Á¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡Ò÷íҧҹ໚¹ • ชื่นชมความยืดหยุ่นและการรู้จักผ่อนคลาย ระบบ มีการคิดตัดสินใจและการจัดการ ในการท�างาน ที่ดี • ¶ÒŒ µŒÍ§µ´Ñ Ê¹Ô ã¨ ãËŒàÇÅÒà¢ÒÊͺ¶ÒÁáÅÐ • ãËŒà¢ÒÁÕʋǹ䴌ÃѺÃٌἹ§Ò¹ áÅÐËÒ¢ŒÍ มองหาทางเลอื ก ตกลงเรื่องขนéั ตอนและกรอบเวลารว่ มกนั • ËÅ¡Õ àÅÂèÕ §¡Òá´´¹Ñ ´ÇŒ ¡Òí ˹´¡Ò÷Õè äÁ‹ • ËÒ¡·Òí §Ò¹´ÇŒ ¡ѹ ¾ÂÒÂÒÁÃÑ¡ÉÒàÇÅÒ จ�าเปน็ • ¾ÂÒÂÒÁÇÒ§¢Í§änj໚¹·Õè Í‹ÒÇÒ§ÃÐà¡Ð • Ê×èÍãËŒà¢ÒࢌÒ㨤ÇÒÁÊíÒ¤Ñޢͧ¢Ñ鹵͹ ระกะ บางอย่างที่จา� เปน็ 30 เรอ่ื ง “การปองกนั และแกไ ขปญ หาเรื่องเพศและการมีเพศสมั พนั ธกอนวัยอันควร” สาํ หรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเ พือ่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน 6. กิจกรรม : อีเมล์ บอกควำมร้สู กÖ จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้ 1. เพอ่ื ให้สมาชกิ ได้บอกความรู้สกึ ที่ดีต่อคนที่เก่ียวขอ้ งในชีวิตของตน 2. เพื่อใหส้ มาชิกไดเ้ รียนร้สู ิ่งดี æ ที่เกิดขนéึ ในชีวิต ระยะเวลำ 30 นาที วิธดี Óเนินกิจกรรม วธิ ีดÓเนนิ กจิ กรรม สอ่ื /อปุ กรณ์ 1. ผูน้ �ากลมุ่ เกริ่นน�า วัยรุ่นส่วนใหญ่ในปัจจุบันมีการใชอ้ นิ เตอร์เนต็ และมี การสง่ จดหมายอเิ ลค็ ทรอนกิ ส์ หรือ อเี มล์ (E-mail) เฟสบกุ (facebook) ในโซเชียลมเี ดีย (Social Media) อย่างแพร่หลาย 2. ผนู้ า� กลมุ่ แสดงจดหมายอเิ ลก็ ทรอนกิ สห์ รืออเี มล์ ตวั อยา่ งที่สง่ แลว้ ผรู้ ับ - ใบกิจกรรม 1 รู้สึกดี 3. ใหส้ มาชิกลองเขียนจดหมายอเิ ล็กทรอนกิ ส์ หรืออเี มล์สันé æ 1 ฉบบั - ใบกิจกรรม 2 รอ้ ยเรียงกนั โดยมี ใจความไม่เกนิ 10-25 บรรทัด ตามใบกิจกรรม 2 4. เมื่อสมาชิกเขียนอีเมล์เสร็จแล้ว จะให้ส่งอีเมล์ฉบับนéี ให้กับเพ่ือนสมาชิก คนใดก็ได้ที่อยากสง่ ให้ 5. ขออาสาสมคั ร 1-3 คน ที่ ไดร้ ับอเี มลจ์ ากเพอื่ น อา่ นอเี มล์ ใหเ้ พอ่ื นฟงั นา� เสนอในกลมุ่ ใหญ่ จากนนéั ผนู้ า� กลมุ่ ใหส้ มาชกิ ทกุ คนรว่ มกนั ปรบมอื ชื่นชม ในส่ิงที่เป็นความภาคภูมิใจและเสริมเพ่ิมเติม รวมถึงการให้ก�าลังใจ อาสาสมคั ร กรณีอีเมล์มีเรื่องในชีวิตที่ทอ้ แท้ หมดหวงั 6. ผู้น�ากล่มุ ใหส้ มาชกิ รว่ มกันอภิปรายสิ่งที่ ได้จากการท�ากจิ กรรม และสรุป 31 เพิม่ เตมิ ตามแนวคดิ ที่ ได้จากกิจกรรม เร่ือง “การปอ งกันและแกไ ขปญ หาเรือ่ งเพศและการมเี พศสัมพันธกอนวัยอันควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศนู ยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทกั ษะของเยาวชน สรปุ แนวคิดท่ีได้จำกกจิ กรรม คนเราทุกคนต่างมีประสบการณ์ของชีวิตที่ดีทัéงนัéน ในหลากหลายรูปแบบ สิ่งดี æ เหลา่ นนéั เปน็ สงิ่ ที่สรา้ งใหเ้ รา มกี า� ลงั ใจเวลาที่เราทอ้ แทห้ รือลม้ เหลว อยา่ งนอ้ ยที่สดุ ในขณะที่ชีวิต ของเราประสบความทุกข์ เรายงั สามารถระลกึ ถงึ สง่ิ ดี æ ในอดีต รวมทัéงความฝันในอนาคตได้ ซ่งึ จะท�าให้ตนเองรสู้ กึ วา่ มคี ุณค่าและไม่ทอ้ แทต้ ่อโชคชะตา กำรประเมนิ ¼ล สังเกตจากการมีส่วนร่วมในกิจกรรมของสมาชิก รวมทัéงการน�าเสนอต่อที่ประชุม กลุ่มใหญ่ ข้อสังเกต กิจกรรมนéอี าจปรับให้สมาชิกนัง่ เป็นวงกลมใหญ่ และให้สมาชิกพูดถึงเหตุการณ์ ความประทับใจ ความภาคภมู ิใจ ความซาบซึงé ใจ หรือสมาชกิ อยากขอบคุณใครเป็นพิเศษใน ห้องนéี และให้ผทู้ ี่ถกู ขอบคณุ ตอบรับ จะชว่ ยใหส้ มาชกิ มคี วามรูส้ กึ ซาบซéึงใจมาก 32 เรอ่ื ง “การปองกันและแกไขปญหาเรื่องเพศและการมีเพศสัมพนั ธกอนวัยอนั ควร” สําหรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศูนยเพ่อื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจัดกจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน ใบกิจกรรม 1 ตัวอย่ำง จดหมำยอิเลคโทรนิคส์ หรืออเี มลท์ สี่ ่งแลว้ ¼ู้รับรูส้ Öกดี 33 เรื่อง “การปอ งกันและแกไ ขปญ หาเรือ่ งเพศและการมีเพศสัมพันธก อนวยั อนั ควร” สาํ หรบั อาสาสมคั ร/แกนนาํ ศนู ยเพื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กจิ กรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน ใบกจิ กรรม 2 ใหส้ มาชิกรอ้ ยเรียงขอ้ ความในจดหมายอิเล็กทรอนกิ สห์ รืออีเมล์ตามหัวขอ้ ข้างล่างนéี (อีเมล์ 1 เรื่อง ควรมคี รบทุกหัวขอ้ หรืออยา่ งนอ้ ย 4–5 หวั ข้อ ก็ได้) ส่งิ ที©่ นั ควำม½นั คนที©่ นั อยำก สำมำรถ ทÓ อนั ย่งิ ใหญ่ ขอบคณุ เขำ ไดด้ ีท่ีสุด ในชีวิตของ©ัน มำกที่สุด บุคคลทีม่ ี สิ่งที่©ัน คนท่©ี นั ควำมสÓคญั ภำคภูมิใจ อยำกขอโทÉ ตอ่ ชีวิตของ©นั ท่สี ุดในชีวิต เคำ้ มำกทสี่ ุด ของ©นั 34 เร่อื ง “การปองกันและแกไ ขปญหาเรือ่ งเพศและการมีเพศสัมพนั ธก อ นวัยอันควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนําศนู ยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน 7. กิจกรรม : เปำ้ หมำยชีวติ ของ©นั จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้ เพื่อใหส้ มาชิกได้มกี ารวางเป้าหมายในชีวิตของตนเอง ระยะเวลำ 30 นาที วิธีดÓเนนิ กิจกรรม วธิ ีดÓเนนิ กิจกรรม ส่อื /อปุ กรณ์ 1. ผนู้ า� กลุ่มสมุ่ ถามสมาชกิ 2-3 คนว่า ในอนาคตเขาอยากเปน็ อะไร 2. ผนู้ า� กลมุ่ แจกใบกจิ กรรม 1 พรอ้ มปากกาเคม/ี ดนิ สอส/ี สเี ทียน/ปากกาเมจิก - ใบกจิ กรรม 1 และให้สมาชกิ ทุกคนเขียนเส้นทางชีวิตในใบกจิ กรรม 1 - ปากกาเคมี/ - เกดิ (วัน/เดอื น/ป‚เกดิ ) ดิ น ส อ สี / - ปัจจุบัน ( ใส่อายุปัจจุบนั ) สี เ ที ย น / - ตาย ( ใสอ่ ายถุ งึ ชว่ งที่คาดวา่ เสียชีวิต) ปากกาเมจิค โดยใหเ้ ขียนวา่ ตงัé แตเ่ กิดจนถงึ ปจั จุบนั มีสง่ิ ดี æ ที่เกดิ ขึนé ในชีวิตอะไร บา้ ง และเกดิ ขึนé ในชว่ งอายุใด และตéงั แตป่ จั จุบนั ถึงเสยี ชีวิต อยากให้มี สงิ่ ดี æ อะไรเกิดขึนé และเกดิ ขéนึ ในชว่ งใด 3. เม่ือเขียนเป้าหมายชีวิตเสร็จแล้ว ให้ตกแต่งดินสอสี/สีเทียน/ปากกาเมจิก - ดินสอ/สีเทียน/ ใหส้ วยงาม ปากกาเมจิค 4. ผู้น�ากลุ่มให้สมาชิกทุกคนพิจารณาเป้าหมายชี วิ ตถัดจากปัจจุบัน - กระดาษ 1 เป้าหมาย ดูวา่ เป็นเรื่องอะไร (งาน/ครอบครัว/เรียนต่อ ÏลÏ) แล้ว ฟลิปชาร์ท ออกไปเขียน ลงในกระดาษฟลิปชารท์ 5. แบ่งกลุ่มตามเป้าหมายที่สมาชิกเขียนลงในกระดาษฟลิปชาร์ท และให้ แต่ละกลุ่ม ช่วยกนั อภปิ รายถึงวิธีการที่จะไปให้ถึงเปา้ หมาย 35 เรื่อง “การปองกนั และแกไ ขปญ หาเรื่องเพศและการมเี พศสัมพันธก อ นวยั อันควร” สาํ หรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คมู ือการจดั กจิ กรรมพัฒนาทักษะของเยาวชน วิธีดÓเนินกจิ กรรม สือ่ /อุปกรณ์ 6. แตล่ ะกลุ่มส่งตัวแทนมานา� เสนอในกลมุ่ ใหญ่ 7. ผูน้ �ากลมุ่ สรุป ตามแนวคดิ ที่ ได้จากกิจกรรม สรุปแนวคิดที่ไดจ้ ำกกจิ กรรม ทุกคนล้วนมีเป้าหมายในชีวิตของตนเอง การก�าหนดเป้าหมายและวิธีการในการ ที่จะน�าไปสู่เป้าหมายนัéน เปรียบเสมือนเข็มทิศน�าทางชีวิตให้กับทุกคน อย่างน้อยที่สุด ก็ช่วยน�าทางให้ไปถึงเป้าหมายที่ดีของชีวิต และขอให้ทุกคนประสบแต่ส่ิงที่ดี ในชีวิตตามที่ แต่ละคนไดก้ า� หนดไว้ กำรประเมนิ ¼ล สังเกตจากการมีส่วนร่วมในกิจกรรมของนักเรียนรวมทัé งการน�าเสนอต่อที่ประชุ ม กลุ่มใหญ่ 36 เร่ือง “การปอ งกันและแกไ ขปญ หาเรอื่ งเพศและการมีเพศสมั พันธกอ นวัยอันควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเ พื่อนใจ TO BE NUNBER ONE

เป้ำหมำยชีวติ ของ©ัน ชื่อ – นามสกุล ................................................................................................. อายุ ...................ป‚ คูมอื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน เมื่อฉนั เกดิ ปจั จุบัน เมื่อฉนั ตาย 37 เร่อื ง “การปองกันและแกไขปญ หาเรื่องเพศและการมีเพศสัมพนั ธกอ นวยั อันควร” สาํ หรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเ พอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE



ชดุ กิจกรรม กำรคดิ /ตัดสนิ ใจ/แก้ไขปัญหำ และกำรปรบั ตัว ประกอบด้วย 6 กิจกรรม

คมู อื การจัดกิจกรรมพฒั นาทักษะของเยาวชน 1. กิจกรรม : สีสันแหง่ อำรมณ์ จุดประสงค์กำรเรียนรู้ 1. เพอ่ื ให้สมาชกิ ได้ตระหนกั ถงึ ความส�าคัญของอารมณ์และการจัดการอารมณ์ 2. เพอื่ ใหส้ มาชกิ ทราบถงึ ธรรมชาตขิ องอารมณ์ วิธกี ารจัดการกบั อารมณท์ างลบที่เกดิ ขนึé และ วิธผี อ่ นคลายอารมณ์ตนเอง ระยะเวลำ 30 นาที วธิ ดี Óเนนิ กิจกรรม วิธีดÓเนินกจิ กรรม ส่ือ/อุปกรณ์ 1. ผู้น�ากลุ่มแบ่งสมาชิกเป็นกล่มุ ยอ่ ยกลุม่ ละ 3 คน ให้เล่าถงึ ประสบการณ์ ของอารมณต์ า่ ง æ ที่เคยเกดิ ขนéึ วา่ มอี ารมณ์ ใดบา้ ง โดยพดู คยุ แลกเปลยี่ น ในกลมุ่ 2. ผู้น�ากลุ่มน�าเข้าสู่บทเรียน โดยขออาสาสมัคร 4 คน ให้แต่ละคน แสดงอารมณ์ คนละ 1 อย่าง คือ สุข เศร้า กลวั โกรธ แล้วให้สมาชิก ทายวา่ แตล่ ะคนรสู้ กึ หรือมอี ารมณเ์ ชน่ ใด หลงั จากนนéั ผนู้ า� กลมุ่ สรุปวา่ นเี่ ปน็ ตัวอย่างของอารมณ์ที่เกิดขึéนในชี วิ ตประจ�าวันของทุกคนซึ่งสามารถสังเกต เห็นได้ เราจงึ ต้องท�าความรจู้ ักและเรียนรู้ในเรื่องธรรมชาติของอารมณ์ 3. ผูน้ า� กลุ่มให้ความรู้ เรื่องอารมณ์ ตามใบความรู้ 1 - ใบความรู้ 1 4. แบ่งสมาชกิ เปน็ กลมุ่ ยอ่ ยกล่มุ ละ 5-6 คน ใหท้ า� กิจกรรม ตามใบกจิ กรรม 1 - ใบกจิ กรรม 1 5. ตัวแทนกลุ่มน�าเสนอและผู้น�ากลุ่มสรุปตามแนวทางการตอบ ตาม - ใบกจิ กรรม 1 ใบกจิ กรรม 1 6. ผู้น�ากลุ่มให้ความรู้ เรื่องวิธีการจัดการอารมณ์ พร้อมสาธิตการจัดการ - ใบความรู้ 2 อารมณ์ ตามใบความรู้ 2 และสรุปตามแนวคดิ ที่ ไดจ้ ากกิจกรรม 40 เรอ่ื ง “การปองกันและแกไขปญหาเรื่องเพศและการมเี พศสมั พนั ธกอนวยั อันควร” สําหรับอาสาสมคั ร/แกนนําศนู ยเ พอ่ื นใจ TO BE NUNBER ONE

คูม อื การจัดกิจกรรมพัฒนาทกั ษะของเยาวชน สรุปแนวคดิ ท่ีได้จำกกิจกรรม อารมณ์ หมายถงึ สภาวะจิตใจที่ถูกกระตนุ้ โดยส่งิ เร้า ท�าให้เกิดความรู้สกึ ตา่ ง æ ไดแ้ ก่ สขุ เศรา้ กลัว โกรธ ÏลÏ ซ่ึงเปน็ สิ่งส�าคญั ที่ทา� ใหเ้ ราแสดงพÄตกิ รรมตา่ ง æ ทัéงบวกและลบ ดงั นนัé การเขา้ ใจอารมณข์ องตนเองจึงเป็นสิ่งส�าคัญ เพ่ือนา� ไปส่กู ารควบคมุ และจัดการกบั อารมณ์ ทางลบของเราไดอ้ ย่างเหมาะสม เช่น การระบายออก การผอ่ นคลาย เป็นตน้ กำรประเมิน¼ล ประเมนิ จากการมสี ว่ นร่วม ความสนใจและการอภิปรายข้อสรุป 41 เรือ่ ง “การปองกนั และแกไขปญหาเรอื่ งเพศและการมีเพศสัมพันธกอนวยั อันควร” สําหรบั อาสาสมัคร/แกนนาํ ศูนยเพอื่ นใจ TO BE NUNBER ONE