ສັງຄົມສຶກສາ ປ.4 (Soc_4)

8 ທະເລໝອກພຟູ ້າ ແຂວງຜ້ງົ ສາລ ີ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ປ່າສະຫງວນນາໍ້ ກາ່ ນ ແຂວງບ່ແໍ ກ້ວ ວິວຜາກິ່ວລມົ ໜອງຂຽວ ແຂວງຫວຼ ງພະບາງ ຕາດແສ້ ແຂວງຫຼວງພະບາງ ຖ້ໍາລອດ ແຂວງໄຊຍະບູລ ີ ບໍ່ນໍ້າອ່ນຸ ເມອື ງຄໍາ ແຂວງຊຽງຂວາງ 46 ໔໖

ຄາໍ ຖາມ: ແຫ່ງຼ ທ່ອງທ່ຽວທາໍ ມະຊາດ ແລະ ວດັ ທະນະທໍາມຄີ ວາມແຕກຕ່າງຄແື ນວໃດ? 3) ແຫ່ງທ່ອງທ່ຽວປະຫວັດສາດ ສະຖານທທີ່ ອ່ ງທ່ຽວທາງປະຫວດັ ສາດເປນັ ສະຖານທ່ີທີ່ມະນຸດສ້າງຂຶນ້ ຊຶງ່ ປະກອບດ້ວຍ ສະຖານທເີ່ ມອື ງເກົາ່ , ສະຖານທີສ່ ູ້ຮບົ , ເມືອງບູຮານ ແລະ ອ່ືນໆ ເຊ່ັນ: ຄ້າຍເກ່າົ ທະຫານຝຣັງ່ ຢູບ່ ່ໍແກ້ວ, ຄາ້ ຍເກົາ່ ທະຫານຝຣ່ັງຢູ່ຜງ້ົ ສາລີ, ຫໍພິພິທະພນັ ເມືອງຫວຼ ງພະບາງ, ເຮືອນຮັບຕອ້ ນ ແຂກເຜ່າົ ຍວນ, ຖ້າໍ ປະຫວັດສາດຜນູ້ າໍ , ຖໍ້າປວິ ເປັນຕ້ນົ . 8 ຖ້ໍາປະຫວັດສາດຜ້ນູ າໍ ແຂວງຫົວພັນ ຄ້າຍເກາ່ົ ທະຫານຝຣງ່ັ ແຂວງບໍ່ແກວ້ ຄ້າຍເກ່າົ ທະຫານຝຣ່ັງ ແຂວງຜົງ້ ສາລ ີ ຖໍາ້ ປິວ ແຂວງຊຽງຂວາງ ບົດຝກຶ ຫັດ: ນັກຮຽນຂຽນຊືແ່ ຫ່ຼງທອ່ ງທຽ່ ວວັດທະນະທາໍ , ທໍາມະຊາດພາກເໜືອ ແລະ ແຫຼງ່ ທ່ອງ ທ່ຽວໃນທອ້ ງຖນິ່ ຂອງຕນົ ມາຢາ່ ງລະ 3-5 ສະຖານທີພ່ ້ອມທງັ ບອກແຂວງຕາມຄວາມເຂ້າົ ໃຈດ່ັງ ຕາຕະລາງລ່ມຸ ນ້:ີ ລໍາດບັ ແຫ່ງຼ ທ່ອງທຽ່ ວວດັ ທະນະທໍາພາກເໜືອ ແຂວງໃດ ທົງ່ ໄຫຫີນ ຊຽງຂວາງ ໔໗ 47

1 ແຫຼ່ງທອ່ ງທ່ຽວທາໍ ມະຊາດພາກເໜອື ແຂວງໃດ 2 ແຫ່ງຼ ທ່ອງທຽ່ ວປະຫວັດສາດພາກເໜອື ແຂວງໃດ 1 2 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດແຫງຼ່ ທອ່ ງທຽ່ ວໃນທອ້ ງຖ່ິນຕົນເອງບ້ານ, ເມືອງ, ແຂວງໃດ? 8 1 2 1 2 ການທ່ອງທ່ຽວໝາຍເຖິງການເດີນທາງຈາກທ່ີຢູ່ອາໄສຂອງຕົນໄປຍັງທ້ອງຖ່ິນ ອ່ືນ, ປະເທດອືນ່ ເພື່ອການຢ້ຽມຢາມ, ທ່ຽວຊົມ, ພັກຜ່ອນ, ມວ່ ນຊ່ືນ ແລະ ອນື່ ໆ. ພາກເໜອື ມຮີ ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທາໍ , ຮດີ ຄອງປະເພນີ, ບູຮານສະຖານ, ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວທໍາມະຊາດທີ່ສວຍສົດງົດງາມຫຼາຍແຫ່ງມີທັງແຫ່ຼງທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທໍາ, ທາໍ ມະຊາດ ແລະ ແຫ່ຼງທ່ອງທຽ່ ວປະຫວັດສາດ. 48 ໔໘

ພາກທີ IV ພູມສາດພາກກາງ ບົດທີ 9 ທໍາມະຊາດພາກກາງ 1 ທຕີ່ ັງ້ , ຂອບເຂດຊາຍແດນ ແລະ ເນອ້ື ທພີ່ າກກາງ ອ່ານເນ້ອື ໃນ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມ 1) ຈຸດພິເສດດ້ານທີ່ຕັ້ງພາກກາງ 9 ພນ້ື ທີ່ພມູ ປີ ະເທດພາກກາງ ມລີ ກັ ສະນະຮາບພຽງເປນັ ສວ່ ນຫຼາຍ, ພູມອາກາດຂອ້ ນ ຂ້າງຮ້ອນ ແລະ ຊບັ ພະຍາກອນທໍາມະຊາດອຸດມົ ສົມບູນ. ພາກກາງປະກອບດວ້ ຍ 6 ແຂວງຄ:ື ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ , ແຂວງວຽງຈນັ , ແຂວງບລໍ ຄິ າໍ ໄຊ, ແຂວງຄໍາມ່ວນ, ແຂວງສະຫວັນນະ ເຂດ ແລະ ແຂວງໄຊສມົ ບູນ. ແຜນທີ່ການປກົ ຄອງພາກກາງ 49 ໔໙

2) ຂອບເຂດຊາຍແດນ ພາກກາງມຊີ າຍແດນຕິດກບັ ບັນດາແຂວງ ແລະ ປະເທດໃກ້ຄຽງຄ:ື - ທດິ ເໜືອຕິດກັບ ແຂວງຫວຼ ງພະບາງ ແລະ ແຂວງຊຽງຂວາງ. - ທິດໃຕ້ຕິດກັບ ແຂວງສາລະວັນ. - ທິດຕາເວັນອອກຕດິ ກັບປະເທດຫວຽດນາມ. - ທດິ ຕາເວນັ ຕົກຕິດກັບແຂວງໄຊຍະບູລີ ແລະ ປະເທດໄທ. 3) ເນື້ອທີ່ພາກກາງ 9 ພາກກາງຂອງລາວມຮີ ູບຮ່າງຍາວແຕ່ທດິ ເໜອື ຫາໃຕ້. ທາງເໜືອກວ້າງແຕທ່ າງກາງ ແລະ ໃຕຈ້ ະແຄບລົງ. ມເີ ນອ້ື ທ່ີທັງໝດົ 81.033 km2, ກວມເອາົ 34% ຂອງເນືອ້ ທ່ທີ ່ົວປະເທດ. ຕາຕະລາງຊແື່ ຂວງ, ເນອ້ື ທຂີ່ ອງພາກກາງ (ປີ 2020) ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ລ/ດ ຊ່ແື ຂວງ ເນອ້ື ທີ່ (km2) 1 ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ 3.920 2 ວຽງຈນັ 15.610 3 ບໍລຄິ າໍ ໄຊ 14.863 4 ຄໍາມ່ວນ 16.315 5 ສະຫວນັ ນະເຂດ 21.774 6 ໄຊສົມບູນ 8.551 81.033 ລວມ ຄໍາຖາມ: 1. ພາກກາງມຈີ ກັ ແຂວງ? ຄືແຂວງໃດແດ?່ 2. ທ່ຕີ ັງ້ , ຂອບເຂດຊາຍແດນ, ເນອ້ື ທີຂ່ ອງພາກກາງມີຄືແນວໃດ? ບົດຝຶກຫດັ : ນກັ ຮຽນຂຽນຊແ່ື ຂວງໃສແ່ ຜນທພ່ີ າກກາງ. 50 ໕໐

9 2 ພມູ ສັນຖານ, ພູມອາກາດ, ແມ່ນໍ້າລາໍ ເຊ ແລະ ຊັບພະຍາກອນພາກກາງ ອາ່ ນເນອ້ື ໃນ ແລ້ວແຕມ້ ແຜນວາດຊວ່ ຍຈ່ື 1) ພູມສັນຖານ ພູມສັນຖານດ້ານຕາເວນັ ອອກຂອງພາກກາງມສີ າຍພຫູ ຼວງ ແລະ ດ້ານຕາເວນັ ຕົກ ເປນັ ເຂດພພູ ຽງ ແລະ ທ່ົງພຽງ ເຊ່ນັ : ພູພຽງນາກາຍ ຢູແ່ ຂວງຄໍາມວ່ ນ ຊງິ່ຶ ເປນັ ພພູ ຽງຫນີ ປູນ ແລະ ມີທົ່ງພຽງວຽງຈນັ , ທງ່ົ ພຽງສະຫວນັ ນະເຂດ. ຈອມພທູ ສ່ີ ງູ ກວາ່ ໝແູ່ ມນ່ ພເູ ບຍ້ ຢແູ່ ຂວງໄຊສມົ ບນູ ສງູ 2.820 ແມດັ , ພູສງັ ຢແູ່ ຂວງວຽງຈນັ ສງູ 1.666 ແມດັ , ພູເຂາົ ຄວາຍ ຢ່ແູ ຂວງວຽງຈນັ ສູງ 1.026 ແມັດ. ແຜນທພ່ີ ມູ ສນັ ຖານພາກກາງ 51 ໕໑

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ9 ພເູ ບ້ຍ (ແຂວງໄຊສົມບູນ) ຄໍາຖາມ: ພູມສັນຖານພາກກາງຂອງລາວມີຄແື ນວໃດ? 2) ພູມອາກາດ ພາກກາງເປນັ ເຂດພພູ ຽງ ແລະ ທງ່ົ ພຽງເປນັ ສວ່ ນຫາຼ ຍສະພາບອາກາດຂອ້ ນຂາ້ ງຮອ້ ນ ກວ່າພາກເໜອື ຄື: - ໃນລະດແູ ລງ້ ອາກາດຈະເຢັນໃນຕອນກາງຄນື ຫາຕອນເຊົາ້ ມີໝອກປົກຫມຸ້ ບາງ ທອ້ ງຖິ່ນ ສະເພາະແຂວງໄຊສົມບນູ ໃນໄລຍະເດອື ນທັນວາ ຫາ ເດອື ນກມຸ ພາ ອຸນຫະພມູ ສະ ເລຍ່ 6-10 Cໍ , ອນຸ ຫະພມູ ອາກາດຕາ່ໍ ສດຸ ສະເລຍ່ ໝດົ ປີ (ປີ 2020) ເຂດພາກກາງແມນ່ 21 Cໍ , ໃນ ຕອນບ່າຍອາກາດຈະຄ່ອຍໆຮ້ອນຂນ້ຶ . - ໃນລະດຝູ ົນອາກາດຂ້ອນຂາ້ ງຮ້ອນອບົ ເອາົ້ ແລະ ມຝີ ນົ ຕົກຟາ້ ເຫືຼ້ອມ, ຟາ້ ຮ້ອງຢູ່ ບາງທ້ອງຖນິ່ ໃນໄລຍະເດືອນມີນາ ຫາ ເດືອນພຶດສະພາ ອຸນຫະພມູ ສະເລຍ່ 33-36 Cໍ ແລະ ອນຸ ຫະພູມອາກາດສງູ ສຸດສະເລຍ່ ໝດົ ປີ (ປີ 2020) ຂອງເຂດພາກກາງແມນ່ 31 ໍC. ຄໍາຖາມ: ພມູ ອາກາດພາກກາງຂອງລາວມີຄແື ນວໃດ? 52 ໕໒

3) ແມ່ນ້ໍາລໍາເຊ 9 ແຜນທີ່ແມ່ນ້າໍ ພາກກາງ ແມນ່ າໍ້ ຂອງ ເປນັ ແມນ່ າ້ໍ ໄຫຜຼ າ່ ນແຂວງວຽງຈນັ , ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ , ແຂວງບລໍ ຄິ າໍ ໄຊ ແຂວງຄາໍ ມວ່ ນ ແລະ ແຂວງສະຫວນັ ນະເຂດ. ນອກນນ້ັ ຍງັ ມສີ າຂາຂອງແມນ່ າໍ້ ຂອງຫາຼ ຍສາຍທ່ີ ສາໍ ຄນັ ເຊນ່ັ : ນາໍ້ ງມ່ື , ນາໍ້ ງຽບ, ນາໍ້ ຊນັ , ນາໍ້ ກະດງິ , ນາໍ້ ຫນີ ບນູ , ນາໍ້ ເຊບງ້ັ ໄຟ, ນາໍ້ ເຊບງ້ັ ຫຽງ ເປນັ ຕນ້ົ . ນາໍ້ ງມ່ື ລມຸ່ ເຂອ່ື ນໄຟຟາ້ 53 ໕໓

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດຄໍາຖາມ: ພາກກາງມີແມນ່ າ້ໍ ສໍາຄັນໃດແດ?່ 4) ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ພາກກາງມີຊັບພະຍາກອນດນິ ຊຶງ່ ສ່ວນຫຼາຍເປັນດນິ ສນັ ດອນເກາ່ົ , ໃໝ່ ແລະ ດນິ ຫນີ ປູນ, ມປີ າ່ ໄມເ້ ປນັ ປາ່ ດງົ ດິບເກດີ ຕາມທງ່ົ ພຽງ, ເຂດຕີນພູ ແລະ ພູພຽງ. ນອກຈາກນັນ້ ຍງັ ມແີ ຮ່ ທາດທສ່ີ າໍ ຄນັ ເຊນ່ັ : ຖາ່ ນຫນີ , ຄາໍ , ເງນິ , ກວ່ົ , ເຫກັຼ , ຫນີ ກາວ, ເກອື ແລະ ອນ່ື ໆ. ແຮທ່ າດບາງ ຊະນິດໄດ້ຖືກຂຸດຄ້ນົ ແລະ ເປັນສນິ ຄາ້ ສງົ່ ອອກຂາຍໃຫ້ຕ່າງປະເທດ. ບົດຝກຶ ຫດັ : 9 ຕື່ມຂມ້ໍ ນູ ກ່ຽວກບັ ເງອື່ ນໄຂທາໍ ມະຊາດພາກກາງໃສຮ່ າ່ ງແຜນວາດ. ພມູ ປີ ະເທດພາກກາງມີລັກສະນະຮາບພຽງ, ພມູ ອາກາດຮອ້ ນ ແລະ ຊັບພະຍາ ກອນອຸດົມສົມບູນ. ພາກກາງປະກອບດວ້ ຍ 6 ແຂວງ, ມີເນ້ອື ທີຮ່ ບູ ຮ່າງຍາວແຕເ່ ໜອື ຫາ ໃຕ,້ ພູມສນັ ຖານເປນັ ພພູ ຽງ, ທົງ່ ພຽງ ແລະ ພສູ ູງ, ມີແຮທ່ າດທຖ່ີ ືກຂດຸ ຄນ້ົ ແລະ ເປັນສິນຄາ້ ສ່ງົ ອອກ. 54 ໕໔

ບົດທີ 10 ເສດຖະກດິ ພາກກາງ 1 ສະພາບລວມເສດຖະກດິ ພາກກາງ ອ່ານເນືອ້ ໃນ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມ ພນ້ື ຖານເສດຖະກິດພາກກາງສ່ວນຫຼາຍແມນ່ ຂະແໜງອດຸ ສາຫະກໍາ, ການບໍລິການ ແລະ ການຄ້າ. ຈຸດສມຸ ໃນການພັດທະນາພາກທຸລະກິດແມ່ນຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ຂະໜາດ ກາງ, ສວ່ ນຫາຼ ຍຕັ້ງຢ່ນູ ະຄອນຫວຼ ງວຽງຈັນ. ນະໂຍບາຍລດັ ຖະບານແມນ່ ໃຫ້ຫດຸຼ ຜ່ອນການຂຸດ ຄ້ົນຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ໄປສມຸ ໃສ່ການຜະລິດກະສິກໍາ, ອດຸ ສາຫະກໍາປຸງແຕ່ງ ແລະ 10 ການບໍລິການທອ່ ງທຽ່ ວ. ຄາໍ ຖາມ: 1. ຈດຸ ສມຸ ໃນການພດັ ທະນາທລຸ ະກດິ ມຄີ ແື ນວໃດ? 2. ລດັ ຖະບານມມີ າດຕະການຄແື ນວໃດ? 2 ການພດັ ທະນາເສດຖະກດິ ໃນແຕ່ລະຂະແໜງການ ອາ່ ນເນ້ືອໃນ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມ 1) ກະສິກໍາ ພາກກາງສາມາດຂະຫຍາຍການຜະລດິ ກະສກິ ໍາ ເນືອ່ ງຈາກເຂດນີ້ມີທງົ່ ພຽງທີ່ກວ້າງ ໃຫຍ່ ແລະ ອຸດົມສມົ ບູນເຊ່ນັ : ທ່ງົ ພຽງວຽງຈັນ ແລະ ສະຫວັນນະເຂດ ຊ່ງຶ ມກີ ານຜະລດິ ກະສິກາໍ ຫາຼ ຍຢາ່ ງ ເຊັນ່ : ການປກູ ຝງັ ກໍມີການປກູ ເຂ້ົາ, ໝາກນັດ, ໝາກຫຸ່ງ, ໝາກອຶ, ອອ້ ຍ, ຜັກກາດ, ຜກັ ກະ ລາ່ໍ ປ,ີ ໜໍໄ່ ມຝ້ ຣັງ່ , ໝາກເລ່ນັ , ໝາກເຂອື , ໝາກໂມ, ໝາກລະມຸດ, ລາໍ ໄຍ, ໝາກກຽ້ ງ ຊິ່ງຶ ເປນັ ຜະລດິ ຕະພັນທ່ເີ ປນັ ສນິ ຄາ້ ສ່ົງອອກຂາຍຢູພ່ າຍໃນ ແລະ ຕາ່ ງປະເທດ. ການລຽ້ ງສັດກມໍ ກີ ານລ້ຽງເປດັ , ໄກ່, ໝູ, ງວົ , ຄວາຍ, ແກະ, ແບ້ ແລະ ອ່ືນໆ ຊງ່ຶ ລຽ້ ງ ເພ​ື່ອບລໍ ິໂພກ ແລະ ເປນັ ສິນຄາ້ ສງົ່ ອອກ. 2) ຫັດຖະກໍາ ພາກກາງຂອງລາວມີເຄື່ອງຫັດຖະກໍາຫຼາຍປະເພດ ເຊນ່ັ : ແກະສະຫຼັກ, ຄວດັ , ຫດັ ຖະ ກໍາເຄອ່ື ງເງນິ -ຄໍາ, ບນັ ດາຫດັ ຖະກໍາຈກັ ສານໄມ້ປ່ອງຕ່າງໆ. ໕໕ 55

10 ຫດັ ຖະກາໍ ໄມ້ປ່ອງ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດຫດັ ຖະກໍາໂອ-ຂນັ ບາ້ ນວຽງສະຫວັນ (ສໄີ ຄ) 3) ອຸດສາຫະກໍາ ພາກກາງເປັນຈດຸ ສມຸ ຂອງຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາຕ່າງໆ ເຊ່ັນ: ອດຸ ສາຫະກາໍ ຂຸດຄນ້ົ ແຮ່ທາດ, ອດຸ ສາຫະກາໍ ຫຼອມໂລຫະ, ໂຮງງານຜະລດິ ຊມີ ັງ, ໂຮງງານຜະລດິ ເບຍ, ອຸດສາຫະກໍາ ປະກອບລົດ, ອຸດສາຫະກໍາພະລງັ ງານໄຟຟາ້ ນໍາ້ ຕົກ, ອຸດສາຫະກາໍ ປຸງແຕງ່ ແລະ ອນ່ື ໆ. ບໍ່ຄໍາເຊໂປນ 56 ໕໖

10 ໂຮງງານຊີມງັ ວັງວຽງ 4) ການຄ້າ ແລະ ບໍລິການ ພາກກາງເປນັ ເຂດທມ່ີ ຊີ າຍແດນຕດິ ກບັ ຫາຼ ຍປະເທດ ມເີ ສນ້ັ ທາງຄມົ ມະນາຄມົ -ຂນົ ສງ່ົ ຫາຼ ຍສາຍ, ມຜີ ະລດິ ຕະພນັ ສາໍ ຄນັ ທເ່ີ ປນັ ສນິ ຄາ້ ຫາຼ ຍຊະນດິ ຊງ່ຶ ເປນັ ທຕ່ີ ອ້ ງການທງັ ພາຍໃນ ແລະ ຕາ່ ງປະເທດ, ເປນັ ຈດຸ ສມຸ ດາ້ ນເສດຖະກດິ ໂດຍສະເພາະແມນ່ ການພວົ ພນັ ແລກປຽ່ ນສນິ ຄາ້ ກບັ ຫວຽດນາມ ແລະ ໄທ ນບັ ມຂ້ື ະຫຍາຍຕວົ . ສນິ ຄາ້ ນາໍ ເຂາ້ົ ຂອງແຂວງພາກກາງສວ່ ນຫາຼ ຍແມນ່ ເຄອ່ື ງໃຊສ້ ອຍປະຈາໍ ວນັ , ເຄອ່ື ງອປຸ ະໂພກ-ບລໍ ໂິ ພກ, ວດັ ຖດຸ ບິ , ເຄອ່ື ງກນົ ຈກັ ການກະສກິ າໍ . ສວ່ ນ ສນິ ຄາ້ ສງ່ົ ອອກສວ່ ນຫາຼ ຍກແໍ ມນ່ ຜະລດິ ຕະພນັ ກະສກິ າໍ , ເຄອ່ື ງປາ່ ຂອງດງົ , ຜະລດິ ຕະພນັ ຫດັ ຖະ ກາໍ , ແຮທ່ າດ. ສ່ວນການຄ້າພາຍໃນປດັ ຈບຸ ັນແມ່ນຫັນເປັນການຄາ້ ຜ່ານລະບບົ ອິນເຕີເນັດຫາຼ ຍ ຂນຶ້ ເພາະທດິ ທາງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງໂທລະສັບມຖື ື ແລະ ອນິ ເຕເີ ນັດແມ່ນສູງຂນ້ຶ ເລອື້ ຍໆ, ການຂາຍເຄອ່ື ງໃນເຂດຕົວເມືອງໃຫຍ່ມລີ ກັ ສະນະເປັນຮາ້ ນສບັ ພະສນິ ຄ້າ. ດ້ານການບໍລິການຂອງພາກກາງກໍໄດ້ຮັບການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງວ່ອງໄວເປັນຕ້ົນ ແມ່ນການບລໍ ິການດາ້ ນສຸຂະພາບ. ນອກຈາກໂຮງໝໍແຂວງແລ້ວ ພາກກາງຍງັ ມໂີ ຮງໝໃໍ ຫຍ່ ຂອງສນູ ກາງຫາຼ ຍແຫງ່ ທເ່ີ ປນັ ທາງເລອື ກໃຫແ້ ກປ່ ະຊາຊນົ ທກຸ ພາກໄດເ້ ຂາ້ົ ໃຊບ້ ລໍ ກິ ານ. ສວ່ ນການບໍ ໕໗ 57

ລິການນໍາທ່ຽວ, ເຮອື ນພັກ, ໂຮງແຮມ, ຮາ້ ນອາຫານ, ຮາ້ ນບັນເທີງ ແລະ ອນື່ ໆ ກມໍ ກີ ານພດັ ທະ ນາໃນລະດບັ ສູງ. 5) ການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສື່ສານ ພາກກາງມີເສນັ້ ທາງເລກທີ 13 ແລະ ແມນ່ າ້ໍ ຂອງເປັນເສນ້ັ ທາງເຊອື່ ມຕໍລ່ ະຫວາ່ ງ ພາກເໜອື ແລະ ໃຕ,້ ມເີ ສນ້ັ ທາງເລກ 8, ເລກ 9 ອອກສປູ່ ະເທດຫວຽດນາມ, ມຂີ ວົ ຂາ້ ມແມນ່ າໍ້ ຂອງ ເຊັນ່ : ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ , ສະຫວນັ ນະເຂດ, ຄໍາມວ່ ນ ແລະ ທາ່ ເຮືອຕາມລໍາແມ່ນໍ້າຂອງເປນັ ເສ້ນັ ທາງອອກສ່ປູ ະເທດໄທ ແລະ ປະເທດອ່ືນໆ. ມີເສນ້ັ ທາງລດົ ໄຟເຊ່ອື ມຕໍກ່ ບັ ບນັ ດາປະເທດ 10 ໃກຄ້ ຽງ, ມສີ ະໜາມບນິ ເປັນສນູ ກາງການບິນພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ. ພາກກາງເປນັ ສູນກາງຂອງການສ່ືສານ, ເປັນທຕີ່ ້ງັ ຂອງກະຊວງເຕກັ ໂນໂລຊີ ແລະ ການສ່ືສານ; ເປັນທີ່ຕ້ັງຂອງບລໍ ສິ ດັ ໂທລະຄມົ ມະນາຄມົ ຕາ່ ງໆ. ການສ່ສື ານໃນປັດຈບຸ ັນແມ່ນ ນິຍົມໃຊ້ໂທລະສບັ ແລະ ສ່ທື າງອອນລາຍຕ່າງໆ ເຊ່ນັ : ວອດແອບັ , ລາຍ, ເຟດບກຸ , ອີເມວ ເປນັ ຕົນ້ . ຄາໍ ຖາມ: 1. ການພດັ ທະນາເສດຖະກດິ ແຕ່ລະຂະແໜງການພາກກາງເປັນຄືແນວໃດ? 3 ຜະລດິ ຕະພນັ ທພ່ີ ນ້ົ ເດນ່ັ ຂອງພາກກາງ ອາ່ ນເນືອ້ ໃນ ແລະ ເຮດັ ບົດຝກຶ ຫັດ ຜະລດິ ຕະພນັ ທພ່ີ ນ້ົ ເດນ່ັ ຂອງພາກກາງມຫີ າຼ ຍປະເພດ ຄ:ື ປະເພດເຄອ່ື ງໃຊ້ມີເຄອື່ ງທ່ີ ລະນກຶ , ສິ້ນໄໝ, ແພບຽ່ ງໄໝ, ຜາ້ ສະໂລງ່ , ຜາ້ ປໂູ ຕະ. ສ່ວນປະເພດເຄ່ອື ງກນິ ມຊີ າພສູ ນັ , ກ້ວຍ ອບົ ເນີຍດວ້ ຍແສງແດດ, ໝາກຂາມກວນ, ໄກ່ປງ້ີ , ຊີນ້ ສະຫວນັ , ເຂົ້າໜມົ ປ່ານ, ນາ້ໍ ໝາກມອນ, ກາເຟຜາໂກຍ ແລະ ອື່ນໆ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຜະລດິ ຕະພັນໄມ້ ແຂວງບລໍ ິຄາໍ ໄຊ ກວ້ ຍອົບເນຍີ ແຂວງວຽງຈນັ 58 ໕໘

10 ກາເຟ ແຂວງວຽງຈັນ ປິງ້ ໄກ່ເຊໂນ ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ປາແຫ້ງ ທາ່ ເຮອື ແຂວງວຽງຈັນ ນາໍ້ ໝາກມອນ ແຂວງວຽງຈນັ ການຕາໍ່ ຫູກຢບູ່ າ້ ນນາໄຊສະຫວ່າງ ແຂວງໄຊສມົ ບນູ 59 ຄາໍ ຖາມ: ຜະລດິ ຕະພນັ ທພ່ີ ນົ້ ເດນ່ັ ຂອງພາກກາງມີຄືແນວໃດ? ໕໙

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດບດົ ຝຶກຫັດ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຊຜ່ື ະລດິ ຕະພນັ ທພ່ີ ນ້ົ ເດນ່ັ ຂອງພາກກາງໃສ່ຕາຕະລາງລຸມ່ ນີ້: ລ/ດ ບອກຊ່ືຜະລິດຕະພນັ ທີ່ພ້ນົ ເດ່ັນພາກກາງ 1 2 10 3 4 5 ພື້ນຖານເສດຖະກດິ ພາກກາງສວ່ ນຫຼາຍແມນ່ ຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາ, ການບລໍ ິ ການ ແລະ ການຄ້າ. ພາກກາງເປນັ ຈດຸ ສມຸ ຂອງຂະແໜງອດຸ ສາຫະກາໍ ຕາ່ ງໆ, ຍອ້ ນພາກກາງມຊີ າຍແດນຕດິ ກັບຫຼາຍປະເທດ ແລະ ມເີ ສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຫຼາຍສາຍ ຈງ່ຶ ເຮດັ ໃຫເ້ ປນັ ຈດຸ ສມຸ ດ້ານເສດຖະກດິ ເຊນັ່ : ດ້ານກະສກິ າໍ , ຫັດຖະກາໍ , ອຸດສາຫະກໍາ, ການຄ້າ ແລະ ບໍລິການ, ການຄົມມະນາຄມົ ແລະ ການສ່ສື ານ. 60 ໖໐

ບົດທີ 11 ສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທໍາພາກກາງ 1 ສັງຄົມພາກກາງ ອາ່ ນເນ້ືອໃນ ແລະ ເຮັດບົດຝຶກຫັດ 1) ປະຊາກອນ ພາກກາງເປັນເຂດທີຕ່ ້ງັ ຂອງຕົວເມືອງໃຫຍ່ ຊຶ່ິງເປັນບອ່ ນເຕາົ້ ໂຮມຂອງປະຊາກອນ ຢາ່ ງຫວຼ ງຫຼາຍ, ລວມມີ 6 ແຂວງ, ມີປະຊາກອນທງັ ໝົດ 3.337.000 ຄົນ (2020) ເພດຍິງມີ 1.669.000 ຄົນ ແລະ ເພດຊາຍມີ 1.668.000 ຄນົ . ລກັ ສະນະການແຈກຢາຍປະຊາກອນບ່ໍ 11 ສະໝາ່ໍ ສະເໝກີ ນັ ຊງ່ິຶ ສະແດງອອກລະດບັ ຄວາມໜາແໜນ້ ຂອງປະຊາກອນຂອ້ ນຂາ້ ງສງູ ຄຄື ວາມ ໜາແໜນ້ ທວ່ົ ພາກກາງແມນ່ 41 ຄນົ /km2, ແຂວງທໜ່ີ າແໜນ້ ກວາ່ ໝແູ່ ມນ່ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ (242 ຄນົ /km2), ຖດັ ລງົ ມາແມນ່ ແຂວງສະຫວນັ ນະເຂດ (49 ຄນົ /km2), ຈາກນນ້ັ ກຢໍ ລູ່ ະຫວາ່ ງ (21-30 ຄນົ /km2) ແລະ ຕາ່ໍ ກວາ່ ໝແູ່ ມນ່ ແຂວງໄຊສມົ ບນູ (13 ຄນົ /km2). ຕາຕະລາງ: ຊ່ແື ຂວງ, ປະຊາກອນ ແລະ ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນພາກກາງ (ປີ 2020) ລ/ດ ຊື່ແຂວງ ປະຊາກອນ ຍງິ ຄວາມໜາແໜ້ນ (ຄນົ ) (ຄນົ ) 1 ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ 948.000 479.000 (ຄນົ /km2) 2 ວຽງຈັນ 462.000 231.000 242 3 ບລໍ ິຄາໍ ໄຊ 315.000 157.000 30 4 ຄໍາມ່ວນ 434.000 216.000 21 5 ສະຫວັນນະເຂດ 1.070.000 534.000 27 6 ໄຊສມົ ບູນ 108.000 49 3.337.000 52.000 13 ລວມ 1.669.000 41 ບົດຝກຶ ຫດັ : ໃຫ້ນັກຮຽນນໍາໃຊ້ຂ້ໍມູນປະຊາກອນໃນຕາຕະລາງມາແຕ້ມເສັ້ນສະແດງຈໍານວນປະ ຊາກອນໃນພາກກາງ. ໖໑ 61

2) ຊນົ ເຜາ່ົ ພາກກາງມີຫາຼ ຍຊນົ ເຜາ່ົ ອາໄສຢູ່ຮວ່ ມກັນ ເຊ່ນັ : ເຜົາ່ ລາວ, ກມຶ ມຸ ເຜ່າົ ມ້ງົ , ຢາ້ ວ, ຊ່ວຍ, ແຊກ, ຜໄູ້ ທ, ມະກອງ, ກະຕາງ ແລະ ອນື່ ໆ. 11 ເຜ່າົ ຜ້ໄູ ທ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຄໍາຖາມ: ພາກກາງມີຊົນເຜົ່າໃດແດ່? ໖໒ 62

2 ວດັ ທະນະທາໍ ພາກກາງ ອ່ານເນອື້ ໃນ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມ ການນງຸ່ ຖ:ື ການນງຸ່ ຖຂື ອງປະຊາຊນົ ພາກກາງສວ່ ນຫາຼ ຍແມນ່ ຍງັ ຮກັ ສາມນູ ເຊອ້ື ທເ່ີ ປນັ ປະເພນຂີ ອງລາວໂດຍສະເພາະແມນ່ ການນງຸ່ ຖໃື ນໂມງລດັ ຖະການ ແລະ ໃນງານບນຸ ຕາ່ ງໆ. ການ ແຕງ່ ກາຍ ໂດຍທ່ວົ ໄປຜູ້ຊາຍນງຸ່ ເສືອ້ ຄມໍ ນົ ຫືຼ ເສ້ອື ມີຄໍ ແຂນສ້ນັ ຫຼື ແຂນຍາວ ແລະ ນຸ່ງໂສ້ງ ສຸພາບ. ແມ່ຍງິ ນຸ່ງສ້ິນມຫີ ົວມີຕນີ , ເສ້ອື ແຂນສັນ້ ຫຼື ແຂນຍາວ, ພາດຜາ້ ບຽ່ ງ, ເກ້ົາຜົມ. ນອກນນັ້ ຈາກນນ້ັ ຍັງມຊີ ຸດສະເພາະຂອງຊົນເຜ່ົາຕນົ ເອງອີກ. 11 ການນງຸ່ ຖເື ຜາ່ົ ລາວ ທຢ່ີ ູ່ອາໄສ: ປະຊາກອນຢພູ່ າກກາງສວ່ ນຫຼາຍອາໄສຢູ່ຕາມທ່ງົ ພຽງແຄມແມນ່ າ້ໍ ໃຫຍ.່ ຈາໍ ນວນໜຶ່ງກອໍ າໄສຢເູ່ ຂດເນີນພູທາງທດິ ຕາເວນັ ອອກ. ລກັ ສະນະຂອງເຮືອນສ່ວນຫຼາຍເປັນ ເຮອື ນຮ້ານສງູ ມີຕະລາ່ ງ ເພອື່ ໃຊ້ໄວ້ເປນັ ບອ່ ນພັກຜອ່ ນ, ດາໍ ເນີນວຽກງານຫດັ ຖະກໍາຕ່າງໆ. ປດັ ຈບຸ ນັ ສວ່ ນຫາຼ ຍຈະເປນັ ເຮອື ນກຊ່ໍ ນ້ັ ດຽວ ຫືຼ ຫາຼ ຍຊນ້ັ . ເຮືອນໄມ້ ເຮອື ນກ່ໍ ໖໓ 63

11 ເຮືອນຊນົ ເຜາ່ົ ຜໄູ້ ທ ເຮອື ນຊນົ ເຜາ່ົ ມະກອງ ອາຫານ: ປະເພດອາຫານທີ່ນິຍົມກິນຂອງພາກກາງຈະມີລັກສະນະປະສົມປະສານ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ກັບຫາຼ ຍແຂວງ ແຕ່ກມໍ ອີ າຫານທ່ີເປັນເອກະລັກຂອງບາງແຂວງ ເຊນ່ັ : ຊີ້ນສະຫວັນ, ໝ້ໍາ, ສມົ້ ປາໂດ ເປັນຕ້ນົ . ຊນ້ີ ສະຫວນັ ໝໍາ້ ບນຸ ປະເພນທີ ສ່ີ າໍ ຄນັ : ພາກກາງມບີ ນຸ ປະເພນຫີ າຼ ຍຢາ່ ງທໄ່ີ ດສ້ ບື ທອດກນັ ມາແຕບ່ ຮູ ານ ນະການ ເຊນັ່ : ບນຸ ນະມັດສະການພະທາດຫວຼ ງ, ບຸນພະທາດອງີ ຮງັ , ບນຸ ພະທາດສີໂຄດຕະ ບອງ ເປັນຕົນ້ . ບຸນພະທາດຫວຼ ງວຽງຈັນ 64 ໖໔

ບນຸ ພະທາດສີໂຄດຕະບອງ ແຂວງຄໍາມວ່ ນ ບນຸ ພະທາດອງີ ຮງັ ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ 11 ຄໍາຖາມ: 1. ລກັ ສະນະການນງຸ່ ຖືເປັນແນວໃດ? 2. ອາຫານທພີ່ ົ້ນເດ່ນັ ມຫີ ຍງັ ແດ? 3. ລັກສະນະທ່ຢີ ອູ່ າໄສເປັນແນວໃດ? 4. ບນຸ ປະເພນີທີ່ສໍາຄນັ ມຫີ ຍັງແດ່? ພາກກາງເປນັ ເຂດທີຕ່ ້ັງຂອງຕວົ ເມືອງໃຫຍ່ ແລະ ເປັນບ່ອນເຕ້ົາໂຮມຂອງປະ ຊາກອນຢ່າງຫຼວງຫາຼ ຍ, ປະກອບມີ 6 ແຂວງ, ມີຫາຼ ຍຊົນເຜ່າົ ອາໄສຢູ່ຮວ່ ມກັນ, ມີວັດທະ ນະທາໍ ທີຫ່ ຼາກຫາຼ ຍເຊັນ່ : ການນງຸ່ ຖື, ທຢ່ີ ູ່ອາໄສ, ອາຫານ ແລະ ປະເພນທີ ສ່ີ າໍ ຄັນຄື: ບນຸ ທາດ ຫຼວງວຽງຈນັ , ບນຸ ທາດອງີ ຮງັ ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ, ບຸນພະທາດສີໂຄດຕະບອງ ເປັນຕນ້ົ . ໖໕ 65

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດບົດທີ 12 ການທອ່ ງທ່ຽວພາກກາງ 1 ສະພາບການທອ່ ງທ່ຽວພາກກາງ ອາ່ ນເນອ້ື ໃນ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມ ພາກກາງເປັນພາກທມ່ີ ີພ້ືນທີ່ຮາບພຽງສວ່ ນຫາຼ ຍ, ອ້ອມຮອບດວ້ ຍພູຜາປາ່ ໄມ້ທີ່ບໍ່ສງູ ຊັນປານໃດ, ກວມເອົາບັນດາຕວົ ເມືອງໃຫຍ່ ຊຶງ່ ມີນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນເປັນສນູ ກາງຂອງການ 12 ຄ້າ ແລະ ການທອ່ ງທ່ຽວ ໂດຍມີເສັນ້ ທາງຄົມມະນະຄົມທ່ີສະດວກສາມາດເຊ່ອື ມຕໄໍ່ ປຫາບນັ ດາແຂວງຕາ່ ງໆໃນທ່ົວປະເທດ. ພາກກາງເປນັ ພາກໜຶ່ງທ່ີມີຮອ່ ງຮອຍທາງປະຫວັດສາດ, ວັດ ທະນະທໍາທໂີ່ ດດເດ່ັນ ທງັ ມທີ ິວທັດທາໍ ມະຊາດທສີ່ ວຍສົດງົດງາມໄດ້ກາຍເປັນສ່ງິ ດງຶ ດດູ ເອາົ ນັກທ່ອງທຽ່ ວທງັ ພາຍໃນ ແລະ ຕາ່ ງປະເທດເຂາົ້ ມາທຽ່ ວນບັ ມຫື້ ຼາຍຂຶ້ນ. ຄໍາຖາມ: ສະພາບການທອ່ ງທ່ຽວພາກກາງເປັນຄແື ນວໃດ? 2 ແຫຼ່ງທອ່ ງທຽ່ ວພາກກາງ ອ່ານເນອ້ື ໃນ ແລະ ເຮັດບດົ ຝຶກຫດັ ພາກກາງ ແມນ່ ເຂດທີອ່ ດຸ ມົ ສມົ ບນູ ໄປດວ້ ຍຊບັ ພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ວດັ ທະ ນະທາໍ ເປນັ ເຂດທ່ມີ ສີ ະຖານທ່ທີ ອ່ ງທ່ຽວທີ່ມີທິວທັດທ່ີສວຍງາມ, ມນີ ັກທ່ອງທຽ່ ວທງັ ພາຍ ໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດເຂ້ົາໄປພັກຜອ່ ນທຽ່ ວຊົມທໍາມະຊາດ, ຊອກຮວູ້ ັດທະນະທໍາ ແລະ ປະຫວັດ ສາດ ດັ່ງລມຸ່ ນີ:້ 1) ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທໍາ ແຫງ່ຼ ທອ່ ງທຽ່ ວວດັ ທະນະທາໍ ແມນ່ ແຫງ່ຼ ທອ່ ງທຽ່ ວສະຖາປດັ ຕະຍະກາໍ ຕາ່ ງໆ ເຊນ່ັ : ພະ ທາດຫວຼ ງວຽງຈນັ , ສວນເຈ້າົ ອະນຸວົງ, ປະຕູໄຊ (ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ). ພະບາດໂພນສນັ (ແຂວງບລໍ ຄິ ໍາໄຊ), ພະທາດສີໂຄດຕະບອງ (ແຂວງຄໍາມ່ວນ), ພະທາດອີງຮັງ, ຫພໍ ພິ ທິ ະພນັ ໄດ ໂນເສາົ (ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ) ແລະ ບັນດາວັດວາອາຮາມຕ່າງໆ... 66 ໖໖

ວດັ ຊຽງຄວນ ສວນເຈົ້າອະນວຸ ງົ 12 ປະຕໄູ ຊ ພະທາດອີງຮງັ ພະບາດໂພນສັນ ຫໍພພິ ິທະພນັ ໄດໂນເສາົ 2) ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວທໍາມະຊາດ ແຫ່ຼງທອ່ ງທຽ່ ວທໍາມະຊາດ ແມນ່ ສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ເກດີ ຂ້ຶນເອງຕາມທໍາມະຊາດ ເຊັ່ນ: ທາໍ ມະຊາດເມືອງວັງວຽງ, ເຂ່ືອນນໍາ້ ງືມ່ (ແຂວງວຽງຈັນ), ສັນພໝູ ອກ (ແຂວງໄຊສົມບນູ ), ໖໗ 67

ນາ້ໍ ຕກົ ຕາດເລກິ (ແຂວງບລໍ ຄິ ໍາໄຊ), ຖາ້ໍ ກອງລໍ, ທາໍ ມະຊາດພຜູ າມາ່ ນ (ແຂວງຄາໍ ມ່ວນ) ແລະ ນ້ໍາຕົກຕາດຜະແຈແລ (ແຂວງໄຊສົມບູນ). 12 ທາໍ ມະຊາດເມອື ງວງັ ວຽງ ແຂວງວຽງຈນັ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ພູຜາມ່ານ ແຂວງຄາໍ ມວ່ ນ ນ້ໍາຕກົ ຕາດຜາແຈແລ ແຂວງໄຊສົມບນູ ຈອມພູເບ້ຍ ແຂວງໄຊສົມບນູ ນ້າໍ ຕົກຕາດເລກິ ແຂວງບໍລຄິ າໍ ໄຊ ສັນພູໝອກ ແຂວງໄຊສົມບູນ 3) ແຫ່ງທ່ອງທ່ຽວປະຫວັດສາດ ສະຖານທີທ່ ອ່ ງທ່ຽວທາງປະຫວັດສາດ ຊ່ຶງປະກອບດວ້ ຍສະຖານທ່ີເມອື ງເກ່າົ , ສະ 68 ໖໘

ຖານທສີ່ ູ້ຮບົ , ເມອື ງບູຮານ ແລະ ອ່ນື ໆ ເຊັ່ນ: ສວນ 21 ມີນາ (ຄໍາມວ່ ນ), ກາໍ ແພງເມືອງວຽງຈນັ , ວັດວຽງຄໍາບູຮານ (ວຽງຈນັ ), ອານສຸ າວະລີນັກຮບົ ນລິ ະນາມ (ສະຫວັນນະເຂດ), ຮອ່ ງຮອຍ ເສ້ັນທາງປະຫວດັ ສາດ (ເສນັ້ ທາງໂຮຈິມິນ) (ສະຫວັນນະເຂດ), ອະນຸສອນສະຖານປະທານໂຮ ຈີມນິ (ຄາໍ ມ່ວນ). 12 ກາໍ ແພງເມອື ງວຽງຈນັ ຮອ່ ງຮອຍເສນ້ັ ທາງປະຫວັດສາດ (ເສນ້ັ ທາງໂຮຈມິ ິນ) ບົດຝກຶ ຫັດ: 1) ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຊແ່ື ຫງ່ຼ ທອ່ ງທຽ່ ວໃສຕ່ າຕະລາງລມຸ່ ນ:້ີ ລ/ ວັດທະນະທໍາ ແຂວງ ດ ແຂວງ 1 2 3 4 ປະຫວັດສາດ 1 ໖໙ 69

2 ທໍາມະຊາດ ແຂວງ 3 4 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 1 12 2 3 4 ພາກກາງເປັນພາກທີມ່ ຮີ ່ອງຮອຍທາງປະຫວດັ ສາດ, ວັດທະນະທໍາທີໂ່ ດດເດນັ່ ແລະ ມແີ ຫ່ຼງທ່ອງທ່ຽວທາງທາໍ ມະຊາດ, ປະຫວັດສາດ ແລະ ວັດທະນາທໍາທ່ີຫວຼ ງຫຼາຍ. 70 ໗໐

ພາກທີ V ພູມສາດພາກໃຕ້ ບົດທີ 13 ທໍາມະຊາດພາກໃຕ້ 1 ທຕີ່ ງ້ັ , ຂອບເຂດຊາຍແດນ ແລະ ເນື້ອທ່ພີ າກໃຕ້ ອາ່ ນເນອື້ ໃນ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມ 1) ຈຸດພິເສດດ້ານທຕ່ີ ງ້ັ ພາກໃຕ້ ພ້ືນທີ່ພູມີປະເທດພາກໃຕ້ເປັນທ່ງົ ພຽງ ແລະ ພູພຽງທກີ່ ວາ້ ງໃຫຍ່ ທງັ ມີຄວາມອດຸ ົມ ສົມບນູ ທາງດ້ານຊັບພະຍາກອນທາໍ ມະຊາດ, ມີພມູ ອາກາດຮອ້ ນ ແຕກ່ ງົ ກນັ ຂາ້ ມເຂດປາກຊອ່ ງ ພມູ ອາກາດພດັ ເຢນັ . ພາກໃຕ້ປະກອບມີ 4 ແຂວງຄື: ແຂວງສາລະວັນ, ເຊກອງ, ອັດຕະປື ແລະ 13 ຈໍາປາສັກ. ແຜນທກ່ີ ານປົກຄອງພາກໃຕ້ 71 ໗໑

2) ຂອບເຂດຊາຍແດນ ພາກໃຕ້ມີຊາຍແດນຕດິ ກບັ ແຂວງ ແລະ ບັນດາປະເທດໃກຄ້ ຽງຄ:ື - ທດິ ເໜອື ຕດິ ກັບແຂວງສະຫວັນນະເຂດ. - ທິດໃຕ້ຕດິ ກບັ ປະເທດກາໍ ປູເຈຍ. - ທິດຕາເວັນອອກຕິດກບັ ປະເທດຫວຽດນາມ. - ທິດຕາເວັນຕົກຕດິ ກັບປະເທດໄທ. 3) ເນື້ອທີ່ພາກໃຕ້ 13 ພາກໃຕມ້ ີຮບູ ຮ່າງກວ້າງຍາວເກືອບສະເໝີກັນ; ເນ້ອື ທ່ທີ ັງໝດົ 44.091 km2 ກວມ ເອົາ 19% ຂອງເນ້ືອທທ່ີ ວົ່ ປະເທດ. ຕາຕະລາງ: ຊື່ແຂວງ, ເນອ້ື ທີ່ຂອງພາກໃຕ້ (ປີ 2020) ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ລ/ດ ຊື່ແຂວງ ເນື້ອທີ່ (km2) 1 ສາລະວັນ 10.691 2 ເຊກອງ 7.665 3 ຈໍາປາສັກ 15.415 4 ອັດຕະປື 10.320 ລວມ 44.091 ຄໍາຖາມ: ທຕ່ີ ງ້ັ , ຂອບເຂດຊາຍແດນ, ເນອ້ື ທຂ່ີ ອງພາກໃຕມ້ ຄີ ແື ນວໃດ? 2 ພມູ ສນັ ຖານ, ພມູ ອາກາດ, ແມນ່ າ້ໍ ລາໍ ເຊ ແລະ ຊບັ ພະຍາກອນພາກໃຕ້ ອ່ານເນອື້ ໃນ, ຕອບຄາໍ ຖາມ ແລະ ເຮດັ ບົດຝກຶ ຫັດ 1) ພູມສັນຖານ ພມູ ສນັ ຖານດາ້ ນຕາເວນັ ອອກເປນັ ສາຍພ,ູ ທາງກາງຂອງພາກໃຕມ້ ພີ ພູ ຽງບລໍ ະເວນ ຊຶ່ງ ຕງ້ັ ຢລູ່ ະຫວາ່ ງແຂວງເຊກອງ ແລະ ແຂວງຈາໍ ປາສັກ, ດາ້ ນຕາເວນັ ຕກົ ແມນ່ ທ່ງົ ພຽງຈາໍ ປາສກັ . ໃນເຂດນມ້ີ ຈີ ອມພສູ ງູ ທສ່ີ າໍ ຄນັ ຄ:ື ພອູ າທວດ ຢແູ່ ຂວງເຊກອງ ສງູ 2.500 ແມດັ , ພງູ ອກໃນ ຢູ່ ແຂວງອັດຕະປື ສູງ 2.259 ແມດັ , ພປູ າສັກ ຢູ່ແຂວງຈໍາປາສັກ ສູງ 1.430 ແມັດ. 72 ໗໒

13 ແຜນທ່ີພມູ ສັນຖານພາກໃຕ້ ຄໍາຖາມ: ພມູ ສນັ ຖານພາກໃຕຂ້ ອງລາວມີຄແື ນວໃດ? 2) ພູມອາກາດ ສະພາບພູມອາກາດຂອງພາກໃຕ້ ແມນ່ ບແໍ່ ຕກຕ່າງກັບພາກກາງພປໍ ານໃດ ແຕ່ລະດູ ແລ້ງແຕເ່ ດືອນມງັ ກອນຫາເດືອນກຸມພາ ສະພາບອາກາດຢ່ເູ ຂດພູພຽງບໍລະເວນ, ປາກຊອ່ ງຈະ ໜາວເຢນັ , ໃນຕອນເຊາ້ົ ມີໝອກໜາປົກຫ້ມຸ ຢູທ່ ວົ່ ໄປ ແລະ ບາງຄ້ງັ ຄາວມີຝນົ ຕົກກະຈາຍເປນັ ບາງບອ່ ນ. ສ່ວນລະດຝູ ນົ ໃນແຕ່ເດອື ນເມສາຫາເດືອນພດຶ ສະພາ ອາກາດຮ້ອນອົບເອົ້າ ແລະ ມຝີ ນົ ຕກົ , ຟາ້ ເຫອ້ືຼ ມ, ຟາ້ ຮອ້ ງຢບູ່ າງທອ້ ງຖນ່ິ . ອນຸ ຫະພມູ ສະເລຍ່ ໝດົ ປແີ ມນ່ 23 Cໍ -33 Cໍ (ປີ 2020). ໗໓ 73

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດຄາໍ ຖາມ: ພມູ ອາກາດພາກໃຕຂ້ ອງລາວມີຄືແນວໃດ? 3) ແມ່ນໍ້າລໍາເຊ ພາກໃຕ້ມແີ ມນ່ ໍ້າລາໍ ເຊຫາຼ ຍສາຍໄຫຜຼ າ່ ນ ເຊັ່ນ: ນາໍ້ ເຊກອງ, ເຊໂດນ ແລະ ອ່ນື ໆ. ບນັ ດາແມ່ນໍ້າເຫາົ່ຼ ນີ້ໄຫຼປ່ອງໃສແ່ ມ່ນາໍ້ ຂອງ, ໃນນ້ແີ ມ່ນາ້ໍ ຂອງໄຫຼຜາ່ ນແຂວງສາລະວນັ ແລະ ຈໍາ ປາສັກ. 13 ແມນ່ ໍ້າລໍາເຊພາກໃຕ້ 74 ໗໔

13 ນາໍ້ ເຊກະໝານ ຄໍາຖາມ: ແມ່ນໍາ້ ລາໍ ເຊພາກໃຕ້ມຄີ ແື ນວໃດ? 4) ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ພາກໃຕມ້ ຊີ ບັ ພະຍາກອນດິນ ຊຶງ່ ສວ່ ນຫຼາຍແມນ່ ດນິ ສັນດອນເກ່ົາ ແລະ ໃໝ່ (ທງົ່ ພຽງ ຈາໍ ປາສກັ ) ແລະ ດນິ ພູດອຍແມນ່ ຢເູ່ ຂດພູຕາເວັນອອກ, ໃຈກາງຂອງເຂດນເ້ີ ປນັ ດນິ ພູໄຟເກ່າົ ໃຫຍກ່ ວາ່ ໝູ່ແມນ່ ພູພຽງບລໍ ະເວນ. ປາ່ ໄມພ້ າກໃຕຍ້ ັງເປນັ ປ່າດົງດບິ ສວ່ ນຫຼາຍ ຊຶງ່ ມໄີ ມ້ຫາຼ ຍຊະນດິ ທີ່ມລີ າຄາແພງເຊ່ນັ : ໄມດ້ ,ູ່ ໄມ້ແຄນ, ໄມແ້ ຕ,້ ໄມແ້ ດງ ແລະ ອືນ່ ໆ. ນອກຈາກຊບັ ພະຍາກອນດິນ ແລະ ປ່າໄມ້ແລວ້ , ພາກໃຕ້ຍັງມີບແໍ່ ຮ່ຫຼາຍຊະນດິ ທີມ່ ີ ຊື່ສຽງໂດຍສະເພາະແມນ່ ຄາໍ , ເງນິ , ຖ່ານຫີນ ເປັນຕົ້ນ. ໗໕ 75

13 ໜອງຟ້າ (ເມືອງຊານໄຊ) ບໍ່ຄໍາວັງຕດັ ແຂວງອດັ ຕະປື ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ປ່າສະຫງວນແຫ່ງຊາດເຊຊັບ ແຂວງສາລະວນັ ແລະ ເຊກອງ ຄາໍ ຖາມ: ຊບັ ພະຍາກອນທາໍ ມະຊາດພາກໃຕ້ຂອງລາວມີຄືແນວໃດ? ບດົ ຝກຶ ຫັດ: 1) ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຕມື່ ຂໍ້ມນູ ແຜນວາດຊ່ວຍຈກ່ື ຽ່ ວກບັ ເງອື່ ນໄຂທາໍ ມະຊາດພາກໃຕ້.​ 76 ໗໖

13 ພນ້ື ທທ່ີ າງພາກໃຕເ້ ປນັ ທງ່ົ ພຽງ ແລະ ພພູ ຽງທກ່ີ ວາ້ ງໃຫຍ,່ ປະກອບດວ້ ຍ 4 ແຂວງ, ມີພມູ ອາກາດຮ້ອນ ແລະ ມຝີ ນົ ຕົກຫຼາຍ, ເຂດພພູ ຽງບລໍ ະເວນຈະໜາວເຢັນ, ມແີ ມນ່ ໍ້າລາໍ ເຊ ຫຼາຍສາຍໄຫຼຜ່ານ ແລະ ປ່ອງໃສແ່ ມ່ນາ້ໍ ຂອງ, ມດີ ນິ ສນັ ດອນເກົ່າ ແລະ ໃໝ່, ປ່າໄມ້ເປັນປາ່ ດົງດິບ, ມີບໍ່ແຮ່ຫາຼ ຍຊະນິດ ເຊັ່ນ: ຄໍາ, ເງິນ, ຖ່ານຫີນ ແລະ ອືນ່ ໆ. ໗໗ 77

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດບົດທີ 14 ເສດຖະກດິ ຂອງພາກໃຕ້ 1 ສະພາບເສດຖະກິດຂອງພາກໃຕ້ ອາ່ ນເນືອ້ ໃນ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມ ພ້ືນຖານເສດຖະກດິ ພາກໃຕແ້ ມນ່ ຂະແໜງກະສິກາໍ -ປ່າໄມ,້ ອຸດສາຫະກາໍ , ການບໍລິ ການ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວ. ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະກິດມລີ ກັ ສະນະຕ່ໍເນອື່ ງ ໂດຍສະ ເພາະແມ່ນການສົງ່ ອອກສິນຄ້າໄດ້ຕາມແຜນການ. ສວ່ ນການລງົ ທນຶ ຂອງນັກທຸລະກດິ ພາຍໃນ 14 ແລະ ຕາ່ ງປະເທດ ກໍຍັງດາໍ ເນີນການຢາ່ ງຕໍເ່ ນ່ອື ງ. ຄາໍ ຖາມ: ສະພາບລວມເສດຖະກິດພາກໃຕ້ເປນັ ຄແື ນວໃດ? 2 ການພັດທະນາເສດຖະກດິ ໃນແຕ່ລະຂະແໜງການ ອ່ານເນື້ອໃນ ແລະ ເຮັດບົດຝຶກຫັດ 1) ກະສິກໍາ ພາກໃຕ້ ຖືວ່າເປນັ ອເູ່ ຂ້ົາອປູ່ າທ່ີໃຫຍກ່ ວ່າໝຂູ່ ອງປະເທດ ໂດຍລວມແມ່ນປະກອບມີ ທ່ງົ ພຽງຂະໜາດໃຫຍ່ເນັ່ງຍາວຢຽດແຕ່ເໜືອເຖິງໃຕ.້ ການປູກຝັງກມໍ ີການປກູ ພືດຫາຼ ຍຊະນດິ ເຊນ່ັ : ເຂ້າົ , ໝາກມ່ວງ, ໝາກຂາມ, ມນັ ຕ້ນົ , ກວ້ ຍ, ສາລຫີ ວານ, ໝາກຫງຸ່ , ຜັກບ່ວົ , ຜກັ ທຽມ, ກາເຟ, ໝາກຊູ ແລະ ອນື່ ໆ ຊ່ງຶ ເປັນ ຜະລິດຕະພັນທ່ເີ ປນັ ສິນຄາ້ ສົງ່ ອອກຂາຍຢພູ່ າຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ. ການລຽ້ ງສດັ ກໍມີຫາຼ ຍປະເພດ ເພື່ອເປນັ ສນິ ຄ້າ ເຊ່ັນ: ເປດັ , ໄກ,່ ໝ,ູ ງວົ , ຄວາຍ, ແບ້ ເປັນຕົ້ນ ເພອ່ື ບລໍ ໂິ ພກ ແລະ ເປນັ ສນິ ຄາ້ ສງ່ົ ອອກ.​ 2) ຫັດຖະກໍາ ພາກໃຕ້ມີຂະແໜງຫັດຖະກໍາທ່ີພົ້ນເດ່ັນໂດຍສະເພາະແມ່ນຫັດຖະກໍາຕໍ່າແຜ່ນແພຜ້າ ກະຕ,ູ ຜາ້ ປໂູ ຕະ, ຜາ້ ບ່ຽງ. ນອກນັນ້ ຍັງມີການຈກັ ສານໄມປ້ ່ອງ, ຕເີ ງນິ -ຄໍາ, ປ້ນັ ໝໍ້, ຄວັດແກະ ສະຫກັຼ ທ່ເີ ປັນເອກະລັກຂອງພາກໃຕ.້ 3) ອຸດສາຫະກໍາ ພາກໃຕມ້ ເີ ນ້ືອທີປ່ ່າໄມຫ້ ຼາຍ, ອຸດສາຫະກໍາໄມ້ຈຶ່ງຂະຫຍາຍຕວົ ແລະ ສ້າງລາຍຮັບ ໃຫ້ແກເ່ ຂດໃຕ.້ ນອກຈາກນັນ້ ອດຸ ສາຫະກາໍ ອື່ນໆກໍໄດ້ຮັບການກ່ສໍ ້າງຂຶນ້ ເຊນ່ັ : ອຸດສາຫະກາໍ ຂດຸ ຄ້ນົ ແຮທ່ າດ, ຜະລິດວັດສະດກຸ ່ໍສາ້ ງ, ພະລັງໄຟຟາ້ ນາ້ໍ ຕກົ (ເຊເຊດັ , ເຊລະບາໍ ), ໂຮງງານ ຜະລິດເບຍ ແລະ ອຸດສາຫະກໍາອືນ່ ໆ. 78 ໗໘

4) ການຄ້າ ແລະ ບໍລິການ ພາກໃຕເ້ ປນັ ເຂດທມ່ີ ຊີ າຍແດນຕດິ ກບັ ບນັ ດາປະເທດໃກຄ້ ຽງຫາຼ ຍປະເທດ, ມຕີ າໜາ່ ງ ການຄມົ ມະນາຄມົ ທໜ່ີ າແໜນ້ , ມຄີ ວາມສະດວກໃນການຕດິ ຕພ່ໍ ວົ ພນັ ການຄາ້ ກບັ ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ. ສະນນັ້ ຈງຶ່ ກາຍເປັນຈຸດສຸມຂອງການແລກປ່ຽນຊຂື້ າຍກບັ ປະເທດຫວຽດນາມ, ກໍາປເູ ຈຍ ແລະ ໄທ. ສນິ ຄາ້ ນາໍ ເຂົ້າຂອງແຂວງພາກໃຕ້ສວ່ ນຫາຼ ຍແມນ່ ເຄືອ່ ງອປຸ ະໂພກ-ບໍລິ ໂພກ, ວັດຖຸດບິ , ເຄ່ອື ງກນົ ຈັກຕາ່ ງໆ. ສ່ວນສນິ ຄາ້ ສົງ່ ອອກສ່ວນຫາຼ ຍກແໍ ມນ່ ຜະລິດຕະພັນກະສິ ກໍາ ໂດຍສະເພາະແມນ່ ກາເຟ, ໝາກແໜ່ງ ແລະ ຊາ. ນອກຈາກນ້ັນກມໍ ີເຄອື່ ງປ່າຂອງດງົ , ຜະ ລດິ ຕະພັນຫັດຖະກໍາ, ແຮທ່ າດຕາ່ ງໆ. ມກີ ານບໍລກິ ານດາ້ ນສຸຂະພາບລະດບັ 14 ດາ້ ນການບໍລກິ ານກໍມີການຂະຫຍາຍຕວົ ຄ:ື ແຂວງເພາະພາກໃຕ້ກໍມີໂຮງໝໍໃຫຍ່ລະດັບແຂວງໄວ້ໃຫ້ປະຊາຊົນທຸກຄົນສາມາດເຂົ້າໃຊ້ບໍລິ ການໄດເ້ ຊັ່ນກັນກບັ ພາກເໜືອ. ນອກນນັ້ ຍງັ ມີການບລໍ ກິ ານນໍາທຽ່ ວເພອື່ ສຶກສາຮ່ອງຮອຍວັດ ທະນະທໍາ ແລະ ທໍາມະຊາດທີ່ສວຍງາມ, ມເີ ຮືອນພັກ, ໂຮງແຮມ, ຮ້ານອາຫານ, ຮ້ານບນັ ເທີງ ແລະ ອືນ່ ໆ. 5) ການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສື່ສານ ພາກໃຕ້ມຕີ າໜ່າງການຄົມມະນາຄົມໜາແໜ້ນສມົ ຄວນ, ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມທ່ີ ສາໍ ຄນັ ປະກອບມ:ີ ເສນ້ັ ທາງເລກທີ 13, ເລກທີ 16, ເລກທີ 18, ເລກທີ 23, ເສນ້ັ ທາງຄມົ ມະນາຄົມ ທາງນາ້ໍ ທີສ່ ໍາຄັນແມ່ນແມນ່ ໍ້າຂອງ. ສະໜາມບນິ ປາກເຊເປັນສູນກາງການບິນຂອງພາກໃຕເ້ ພ່ືອ ພົວພນັ ພາຍໃນ ແລະ ຕາ່ ງປະເທດ. ການສືສ່ ານຂອງພາກໃຕ້ກມໍ ຄີ ວາມສະດວກ ຍ້ອນວາ່ ມີພະແນກເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ການສ່ສື ານລະດັບແຂວງ ເຮັດໃຫສ້ າມາດຕດິ ຕໍສ່ ື່ສານກບັ ສູນກາງ ແລະ ບັນດາແຂວງຕາ່ ງໆໄດ້ ວອ່ ງໄວ. ບດົ ຝກຶ ຫດັ : ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຍກົ ຕວົ ຢາ່ ງການພ​ ດັ ທະນາເ​ສດຖະກດິ ​ແຕລ່ ະຂ​ ະແ​ ໜງ​ການພາກໃ​ ຕ້ 2-3 ຢາ່ ງ ລ/ດ ຂະແໜງເສດຖະກດິ ຕວົ ຢາ່ ງ 1 ກະສິກໍາ ປກູ ຝງັ , ລຽ້ ງສດັ ... 2 ຫດັ ຖະກາໍ ໗໙ 79

3 ອຸດສາຫະກໍາ 4 ການຄາ້ ແລະ ບລໍ ິການ 5 ການຄມົ ມະນາຄມົ ແລະ ການສືສ່ ານ 3 ຜະລດິ ພນັ ທພ່ີ ນົ້ ເດນ່ັ ຂອງພາກໃຕ້ ອາ່ ນເນືອ້ ໃນ ແລະ ເຮດັ ບດົ ຝກຶ ຫດັ 14 ພາກໃຕກ​້ ​ ເໍ ປນັ ພາກໜງ່ຶ ທ​ ມ່ີ ຜີ ະລດິ ຕະພນັ ພນ້ົ ເດນ່ັ ຫາຼ ຍປະເພດເຊນ່ັ : ການຕາ່ໍ ແຜນ່ ຜ້າ ກະໂດ, ສ້ິນໄໝມັດໝ່ບີ າ້ ນສະພ່າຍ, ຜ້າຮຽງຕໍ່າດວ້ ຍກີ່ແອວ, ​ສານກະບຽນ, ກະພາ, ກະເຈາະ, ການປັນ້ ໄຫເຫົ້ຼາ, ໄຫປາແດກ, ແຈວ່ ປາກະເຕົາ, ກາເຟດາວ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຕາ່ໍ ແຜນ່ ແພຂອງເຜາ່ົ ກະຕ ູ ຕໍ່າແຜນ່ ບາ້ ນສະຜາ່ ຍ ກາເຟດາວ ຕໍ່າແຜນ່ ຂອງເຜົ່າຕະຫຽ່ຼ ງ 80 ໘໐

ເຄ່ອື ງປັ້ນດິນເຜົາ 14 ຜາ້ ປໂູ ຕະ ສິ້ນ ຜ້າສນ້ິ ກະໂດ ກະບຽນ ກະພາ ກະເຈາະ ບດົ ຝກຶ ຫດັ :​ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຊຜ່ື ະລດິ ຕະພນັ ທພ່ີ ນ້ົ ເດນ່ັ ຂອງພາກໃຕໃ້ ສ່ຕາຕະລາງລຸມ່ ນ:້ີ ລ/ ບອກຊ່ືຜະລິດຕະພນັ ທີ່ພ້ົນເດນ່ັ ດ 1 ສນິ້ , ... ໘໑ 81

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ2 3 4 5 6 14 7 8 ເສດຖະກດິ ພາກໃຕມ້ ຂີ ະແໜງກະສກິ າໍ -ປາ່ ໄມ,້ ອດຸ ສາຫະກາໍ , ການບລໍ ິການ ແລະ ການທອ່ ງທ່ຽວ. ພາກໃຕ້ເປັນອເູ່ ຂ້ົາອ່ປູ າທໃີ່ ຫຍ່ກວາ່ ໝ່ຍູ ້ອນມທີ ງ່ົ ພຽງຂະໜາດໃຫຍ່, ມີການປູກຝງັ ລ້ຽງ ສັດທີ່ເປນັ ສິນຄາ້ ສງົ່ ອອກ. ພາກໃຕມ້ ອີ ຸດສາຫະກໍາຫາຼ ຍຂະແໜງທ່ເີ ປນັ ທ່າແຮງທາງດາ້ ນເສດຖະກດິ ເຊ່ັນ: ພະລັງ ງານໄຟຟາ້ ນ້າໍ ຕກົ , ອຸດສາຫະກາໍ ຂດຸ ຄນ້ົ ແຮທ່ າດ ແລະ ອ່ນື ໆ. ການຄາ້ ແລະ ການບໍລິການ ຂະຫຍາຍຕວົ ດີ ຍ້ອນມີຊາຍແດນຕິດກັບບັນດາປະເທດໃກ້ຄຽງພອ້ ມທງັ ມີຕາໜາ່ ງການຄມົ ມະນາຄົມໜາແໜນ້ . ນອກນນັ້ ພາກໃຕຍ້ ັງມຜີ ະລດິ ຕະພັນທ່ພີ ້ົນເດັນ່ ຫຼາຍປະເພດທເ່ີ ປັນເອ ກະລກັ . 82 ໘໒

ບົດທີ 15 ສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທໍາພາກໃຕ້ 1 ສງັ ຄມົ ພາກໃຕ້ ອ່ານເນ້ືອໃນ, ຕອບຄາໍ ຖາມ ແລະ ເຮດັ ບດົ ຝຶກຫດັ 1) ປະຊາກອນ ຈໍານວນປະຊາກອນທາງພາກໃຕ້ຂອງລາວເປັນບ່ອນເຕ້ົາໂຮມຂອງປະຊາກອນຫຼາຍ ຊົນເຜົ່າ, ທາງພາກໃຕ້ ມີ 4 ແຂວງ ຊຶ່ງມປີ ະຊາກອນທັງໝດົ 1.484.000 ຄນົ (2020) ເພດ ຍງິ ມີ 743.000 ຄນົ ແລະ ເພດຊາຍມີ 741.000 ຄນົ , ເວາ້ົ ລວມແລວ້ ທງັ ສອງເພດນມ້ີ ສີ ດັ ສວ່ ນ 15 ເກອື ບສະເໝກີ ນັ ຄແື ຂວງພາກເໜອື ແລະ ພາກກາງ. ລກັ ສະນະການແຈກຢາຍປະຊາກອນບສ່ໍ ະ ໝາ່ໍ ສະເໝກີ ນັ ຊງ່ຶ ສະແດງອອກລະດບັ ຄວາມໜາແໜນ້ ຂອງປະຊາກອນຂອ້ ນຂາ້ ງສງູ ຄຄື ວາມໜາ ແໜນ້ ທວ່ົ ພາກໃຕແ້ ມນ່ 34 ຄນົ /km2, ແຂວງທໜ່ີ າແໜນ້ ກວາ່ ໝແູ່ ມນ່ ແຂວງຈາໍ ປາສກັ (49 ຄນົ / km2), ຖດັ ລງົ ມາແມນ່ ແຂວງສາລະວນັ (41 ຄນົ / km2), ສວ່ ນແຂວງເຊກອງແມນ່ (17 ຄນົ /km2) ແລະ ແຂວງອດັ ຕະປື (16 ຄນົ /km2) ຕາຕະລາງ: ຈໍານວນປະຊາກອນ ແລະ ຄວາມໜາແໜ້ນ (ປີ 2020) ລ/ດ ຊແ່ື ຂວງ ປະຊາກອນ ຍງິ ຄວາມໜາແໜນ້ 1 ສາລະວັນ (ຄົນ) (ຄົນ) (ຄນົ /km2) 41 442.000 219.000 2 ເຊກອງ 129.000 64.000 17 3 ຈາໍ ປາສັກ 753.000 381.000 49 4 ອດັ ຕະປື 160.000 79.000 16 ລວມ 1.484.000 743.000 34 2) ຊົນເຜົ່າ ພາກໃຕມ້ ີຫາຼ ຍຊນົ ເຜາ່ົ ອາໄສຢູ່ຮ່ວມກັນ ເຊັ່ນ: ເຜ່ົາລາວ, ຂະແມ, ເຈງັ , ສະດາງ, ຍະ ເຫີນ, ຕຣຽງ, ຕະໂອ້ຍ, ເບຣາົ , ປະໂກະ, ແຢະ, ໂອຍ, ອາຣັກ ແລະ ອືນ່ ໆ. ໘໓ 83

15 ເຜາ່ົ ເບຣົາ ເຜ່າົ ຍະເຫີນ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຄາໍ ຖາມ: ຈ່ງົ ອະທິບາຍຊົນເຜົ່າພາກໃຕ້ຂອງລາວ. ບດົ ຝຶກຫດັ : ໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຍກປະຊາກອນຍງິ , ຊາຍໃນປມ້ຶ ແບບຮຽນ ໃສຕ່ າຕະລາງ ແລະ ສໍາຫຼວດຈາໍ ນວນນກັ ຮຽນໃນຫ້ອງຂອງຕນົ ເອງວາ່ ມີຊົນເຜ່ົາໃດ ໃສຕ່ າຕະລາງດັ່ງນ:້ີ ຕາຕະລາງປະຊາກອນພາກໃຕ:້ ລ/ດ ຊແື່ ຂວງ ຊາຍ (ຄົນ) ຍິງ (ຄົນ) 1 ສາລະວນັ 2 ເຊກອງ 3 ຈາໍ ປາສັກ 4 ອດັ ຕະປື ຕາຕະລາງສໍາຫວຼ ດຊນົ ເຜ່າົ ຂອງນກັ ຮຽນໃນຫອ້ ງຂອງຕນົ ເອງ ຊນົ ເຜ່ົາ ຍງິ ຊາຍ ລວມ 84 ໘໔

2 ວັດທະນະທາໍ ພາກໃຕ້ ອ່ານເນ້ືອໃນ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມ ການນງຸ່ ຖ:ື ການນຸ່ງຖຂື ອງປະຊາຊນົ ພາກໃຕ້ໃນປັດຈບຸ ນັ ສວ່ ນຫຼາຍແມນ່ ໄປຕາມຍກຸ ສະໄໝໃໝ,່ ແຕ່ກ່ອນການນຸງ່ ຖແື ຕ່ລະຊົນເຜາົ່ ໃນພາກໃຕ້ມຄີ ວາມແຕກຕາ່ ງກນັ ເຊ່ນັ : ຊົນເຜົ່າ ຕຣຽງ ຜູ້ຊາຍນງຸ່ ຜາ້ ກະຕຽ່ ວ ແຕບ່ ໍນ່ ່ງຸ ເສືອ້ ສ່ວນເທງິ ຂອງຮາ່ ງກາຍໃສ່ພຽງແຕ່ຜ້ານງ້ິ ຫືຼ ແພບ່ຽງ, ຍາມໜາວກຈໍ ະຫ່ົມຜາ້ ກາໂລຍາວລົງຮອດບແີ ຄງ່ ຄືກັບຜາ້ ຄມຸ ; ສວ່ ນແມຍ່ ິງແມນ່ ນງຸ່ ຕາມແບບ ຊົນເຜ່າົ ອື່ນໆທ່ີນອນໃນໝວດພາສາມອນ-ຂະແມ. ເຄືອ່ ງນງຸ່ ຊນົ ເຜາົ່ ຈະນງຸ່ ສະເພາະແຕໃ່ ນງານ ບນຸ ປະເພນີ ແລະ ວັນສໍາຄັນເທົ່ານັ້ນ, ສວ່ ນໃນວັນທາໍ ມະດາ ກນໍ ຍິ ົມນ່ງຸ ເຄອື່ ງທໍາມະດາທ່ີຫາຊື້ 15 ໄດທ້ ວົ່ ໄປຕາມທ້ອງຕະຫຼາດ. ເຜ່າົ ຕຣຽງ ທຢ່ີ ອູ່ າໄສ: ໃນປດັ ຈບຸ ນັ ຜຄູ້ ນົ ສວ່ ນໃຫຍຈ່ ະອາໄສຢເູ່ ຮອື ນວນິ ລາກດ່ໍ ວ້ ຍຊມີ ງັ ເປນັ ສວ່ ນ ໃຫຍ່ ແຕກ່ ໍຍງັ ມີບາງເຜາ່ົ ທີ່ຍັງຮກັ ສາເຮອື ນແບບດັງ້ ເດີມເຊ່ນັ : ບາງຊົນເຜົາ່ ທ່ີຢເູ່ ມອື ງດາກຈງຶ , ແຂວງເຊກອງ ເຂາົ ເຈົ້າມັກຕ້ັງບາ້ ນເຮືອນລວມກນັ ເປນັ ຮູບວົງມນົ ອ້ອມກວ້ານ (ສາລາບ້ານ) ແລະ ໃຫ້ມີດນິ ເປົ່າຫວ່າງກວ້າງ ເພ່ືອເຮັດພທິ ກີ ໍາສາສະໜາເປນັ ຕນ້ົ . ພທິ ກີ າໍ ສາສະໜາຂອງເຜາ່ົ ໂອຍ ເຮືອນຊົນເຜ່ົາໂອຍ ໘໕ 85

ເຮອື ນຊົນເຜົ່າເບຣົາ ເຮອື ນຊນົ ເຜາົ່ ປະໂກະ ເຮອື ນຊົນເຜາົ່ ເຈງັ ອາຫານ: ປະເພດອາຫານທນ່ີ ຍິ ມົ ກນິ ແລະ ເປນັ ເອກະລກັ ສະເພາະຂອງຄນົ ພາກໃຕ້ 15 ແມນ່ ມຫີ າຼ ຍຢາ່ ງເຊນ່ັ : ເເຈວ່ ປາເເດກ, ເເຈວ່ ປາກະເຕົາ, ປ້ີງໄກ່ນາປ່ົງ ແຂວງສາລະວນັ , ລາບ ໝາກຈອງ ແລະ ອື່ນໆ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ເເຈ່ວປາກະເຕົາ ປີງ້ ໄກນ່ າປງ່ົ ລາບໝາກຈອງ ບນຸ ປະເພນທີ ສ່ີ າໍ ຄນັ : ປະຊາຊນົ ລາວພາກໃຕໄ້ ດ້ມີບນຸ ປະເພນີທີ່ນບັ ຖືສືບທອດກັນມາ ແຕ່ປ່ຍູ ່າຕາຍາຍທີເ່ ປນັ ເອກະລັກ ແລະ ເປັນປະເພນີອັນດງີ າມປະຈໍາເຜ່ົາຂອງຕນົ ເຊ່ນັ : ບນຸ ປະ ເພນີເສາົ ຫກຼັ ເມືອງ 10 ເຜົາ່ ແຂວງເຊກອງ, ບນຸ ນະມດັ ສະການຜາສາດຫນີ ວັດພູ, ບນຸ ນະມດັ ສະ ການພະທາດພະເຈ້ົາໄຊເຊດຖາແຂວງອດັ ຕະປ.ື ບນຸ ນະມັດສະການຜາສາດຫນີ ວັດພູ 86 ໘໖

15 ບຸນປະເພນີເສາົ ຫັກຼ ເມອື ງ 10 ເຜາ່ົ ແຂວງເຊກອງ ຄາໍ ຖາມ: ຈງ່ົ ອະທບິ າຍວດັ ທະນະທາໍ ພາກໃຕມ້ ຫີ ຍງັ ແດ?່ (ການນງຸ່ ຖ,ື ທຢ່ີ ອູ່ າໄສ, ອາຫານ, ບນຸ ປະເພນທີ ສ່ີ າໍ ຄນັ ). ພາກໃຕ້ເປັນເຂດທ່ີຕັ້ງຂອງຕົວເມືອງທ່ີເປັນບ່ອນເຕົ້າໂຮມຂອງປະຊາກອນຫຼາຍ ຊນົ ເຜາົ່ , ປະກອບມີ 4 ແຂວງ, ມຫີ າຼ ຍຊນົ ເຜາ່ົ ອາໄສຢຮູ່ ່ວມກນັ , ມວີ ດັ ທະນາທາໍ ທຫ່ີ າຼ ກຫຼາຍ ເຊນ່ັ : ການນງຸ່ ຖ,ື ທ່ຢີ ູອ່ າໄສ, ອາຫານ ແລະ ປະເພນທີ ີສ່ ໍາຄັນຄ:ື ບຸນນະມັດສະການຜາສາດ ຫີນວັດພ,ູ ບນຸ ປະເພນີເສົາຫັກຼ ເມອື ງ 10 ຊນົ ເຜາ່ົ . ໘໗ 87

ບົດທີ 16 ແຫຼງ່ ທ່ອງທຽ່ ວພາກໃຕ້ 1 ສະພາບການທ່ອງທ່ຽວພາກໃຕ້ ອ່ານເນອ້ື ໃນ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມ ເຂດພາກໃຕ້ຖືວ່າເປັນເຂດທີ່ມີຊ່ືສຽງຫຼາຍກ່ຽວກັບດ້ານສະຖາປັດຕະຍະກໍາເກົ່າແກ່, ອຸດມົ ໄປດ້ວຍວັດທະນະທໍາທຫ່ີ ຼາກຫາຼ ຍຂອງບນັ ດາເຜົາ່ ຊິຶ່ງມເີ ອກະລກັ ສະເພາະໃຜລາວ, ມີ ແຫຼງ່ ນ້ໍາຕົກຕາດທາໍ ມະຊາດທີ່ມຊີ ສ່ື ຽງ, ອາຫານການກິນທ່ເີ ປັນເອກະລກັ ສະເພາະທອ້ ງຖິ່ນ ຊງຶ່ 16 ໄດເ້ ປນັ ຈດຸ ດຶງດດູ ໃຫ້ນກັ ທ່ອງທຽ່ ວມາທຽ່ ວຊມົ ເປັນຈາໍ ນວນຫຼວງຫາຼ ຍ. ຄໍາຖາມ: ຈງ່ົ ອະທບິ າຍສະພາບການທອ່ ງທຽ່ ວເຂດພາກໃຕຂ້ ອງລາວເປນັ ແນວໃດ? 2 ແຫງຼ່ ທ່ອງທຽ່ ວພາກໃຕ້ ອ່ານເນ້ືອໃນ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມ ພາກໃຕເ້ ປນັ ເຂດທີມ່ ີແຫ່ຼງທ່ອງທ່ຽວທີສ່ ວຍງາມທາງດ້ານປະຫວດັ ສາດ, ວັດທະນະ ທໍາ ແລະ ທາໍ ມະຊາດເປນັ ແຫຼງ່ ທອ່ ງທຽ່ ວທ່ສີ າ້ ງຄວາມປະທບັ ໃຈແກ່ນກັ ທອ່ ງທຽ່ ວທັງພາຍໃນ ແລະ ຕາ່ ງປະເທດມາທ່ຽວຊົມ ເຊ່ນັ : 1) ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທໍາ ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທໍາມີແຫ່ຼງທ່ອງທ່ຽວທາງສະຖາປັດຕະຍະກໍາຕ່າງໆເຊັ່ນ: ບ້ານເຜົ່າກະຕັງ, ຕະໂອ້ຍ, ລະເວນ (ແຂວງສາລະວນັ ), ອາຣກັ , ຍະເຫີນ (ແຂວງເຊກອງ), ວັດ ຫຼວງເມືອງເກົ່າ, ອະນສຸ າວະລີ ວິລະຊົນລາວ-ຫວຽດນາມ, ວັດພະອົງແສນສຸຂະຣາມ ບ້ານສະ ແຄະ, ວັດທາດເຈ້ົາໄຊເຊດຖາທລິ າດ (ແຂວງອັດຕະປ)ື , ເຂດເສດຖະກດິ ພິເສດຄອນພະເພັງ (ແຂວງຈາໍ ປາສກັ ). ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຜາສາດຫນີ ວດັ ພ ູ ວັດຫວຼ ງ 88 ໘໘

ອຸມງົ ເຮອື ນຫີນ ຫໄໍ ຕວັດກາງ 16 ສວນຫກັຼ ເມືອງ ຊນົ ເຜາ່ົ ຕະໂອຍ 2) ແຫງ່ຼ ທອ່ ງທຽ່ ວທາໍ ມະຊາດ ເຂດໃຕເ້ ປນັ ເຂດທມ່ີ ແີ ຫງ່ຼ ທອ່ ງທຽ່ ວທາໍ ມະຊາດທສ່ີ ວຍງາມ ທເ່ີ ກດ​ີ ຂນ້ຶ ເອງຕາມທາໍ ມະ ຊາດຄ:ື ປ່າສະຫງວນແຫ່ງຊາດເຊບ້ັງນວນ, ຕາດເລາະ, ປາ່ ສະຫງວນແຫງ່ ຊາດພຊູ ຽງທອງ, ນໍ້າ ຕກົ ເຊເສັດ, ຕາດສູງ, ນ້ໍາຕກົ ຕາດເສນ, ບງຶ ແຂ້ (ແຂວງສາລະວນັ ), ນໍາ້ ຕົກຕາດເຊກະຕາມ, ນໍ້າ ຕກົ ຕາດໝອກຈັນ, ພູຫວຼ ງ, ນ້ໍາຕກົ ຕາດແຝກ, ຂວົ ຂ້າມແມ່ນາໍ້ ເຊກອງ (ແຂວງເຊກອງ), ໜອງ ຟ້າ, ນ້າໍ ຕກົ ຕາດຫົວຄົນ (ແຂວງອັດຕະປື), ມະຫານະທສີ ີພັນດອນ, ເຂດເສດຖະກິດພິເສດຄອນ ພະເພັງ, ນໍ້າຕົກຕາດຄອນພະເພງັ , ນໍ້າຕົກຕາດຫຜີຼ່ ີ,  ຕາດຜາສວ້ ມ, ຕາດຟານ, ຕາດເຍອື ງ, ຕາດກວ້ ຍຫົວຊ້າງ, ພູພຽງບໍລະເວນ (ແຂວງຈາໍ ປາສກັ ). ໘໙ 89

16 ຄອນພະເພັງ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຕາດເຍືອງ ນ້າໍ ຕົກຕາດແຊຜາສ້ວມ ນາ້ໍ ຕົກຕາດຟານ ນໍ້າຕກົ ຕາດເສນ 4000 ຂຸມບາ້ ນທາ່ ໙໐ 90

ນາ້ໍ ຕົກຕາດເລາະ ນາ້ໍ ຕກົ ຕາດສງູ 16 ແກ້ງກ ຸ ຕາດໂທນ ນາໍ້ ຕກົ ຕາດຫົວຄນົ ແກ້ງຫຼວງ 3) ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວປະຫວັດສາດ ສະຖານທີທ່ ່ອງທຽ່ ວທາງປະຫວດັ ສາດ ຊ່ຶງປະກອບດວ້ ຍສະຖານທເ່ີ ມອື ງເກ່າົ , ສະ ໙໑ 91

ຖານທສີ່ ຮູ້ ບົ , ເມອື ງບູຮານ ແລະ ອນ່ື ໆ ເຊ່ນັ : ວງັ ເຈາົ້ ບນຸ ອມູ້ , ຂົວຂ້າມນໍາ້ ຂອງ ລາວ-ຍປີ່ ຸ່ນ, ຜາສາດຫີນວດັ ພ,ູ ຂວົ ທ່ານສພຸ ານວຸ ງົ (ຂົວບາ້ ນດ່ານ), ລູກສອນໄຟ ແລະ ເສັ້ນທາງໂຮຈ່ ິມິນ (ແຂວງອັດຕະປື). 16 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດລູກສອນໄຟ ວງັ ເຈ້ົາບຸນອູ້ມ ບດົ ຝຶກຫດັ : ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຊືປ່ ະເພດແຫຼ່ງທ່ອງທຽ່ ວໃນແຂວງຂອງຕນົ ຢ່າງລະ 1-3 ແຫງ່ . - ແຫຼງ່ ທອ່ ງທ່ຽວວດັ ທະນະທໍາ:...................................................................... - ແຫ່ຼງທອ່ ງທຽ່ ວທໍາມະຊາດ:......................................................................... - ແຫງ່ຼ ທ່ອງທ່ຽວປະຫວດັ ສາດ:...................................................................... ພາກໃຕ້ເປນັ ພາກທີ່ມີສະຖາປັດຕະຍະກໍາເກາ່ົ ແກ່ ແລະ ອດຸ ມົ ໄປດ້ວຍວັດທະ ນະທໍາຫາຼ ກຫຼາຍຂອງບນັ ດາເຜົ່າທມ່ີ ີເອກະລກັ ສະເພາະໃຜລາວ, ທັງມີແຫ່ງຼ ທ່ອງທຽ່ ວທາງ ທາໍ ມະຊາດທ່ສີ ວຍສົດງົດງາມ, ແຫງ່ຼ ທ່ອງທຽ່ ວທາງປະຫວັດສາດ ແລະ ວັດທະນາທາໍ ທີ່ພົ້ນ ເດັ່ນ. 92 ໙໒

ພາກທີ XI ຊາດລາວ ແລະ ອານາຈກັ ລາວລາ້ ນຊ້າງ ບົດທີ 17 ຊາດລາວ 1 ການກາໍ ເນີດຂອງຊາດລາວ ອ່ານເນອື້ ໃນ, ຕອບຄໍາຖາມ ແລະ ເຮດັ ບດົ ຝຶກຫດັ ຊາດລາວເປນັ ຊາດໜງ່ຶ ທມ່ີ ປີ ະຫວດັ ການກາໍ ເນດີ ອນັ ຍາວນານ. ຄນົ ລາວໄດມ້ າຕງ້ັ ຖນ່ິ ຖານຢດູ່ ນິ ແດນທເ່ີ ປນັ ປະເທດລາວໃນປດັ ຈບຸ ນັ ເປນັ ເວລາຫາຼ ຍພນັ ປມີ າແລວ້ . ບນັ ພະບລູ ດຸ ແລະ ປະຊາຊນົ ຜຮູ້ ກັ ຊາດໄດສ້ ບື ຕປ່ໍ ກົ ປກັ ຮກັ ສາ ແລະ ສາ້ ງສາສບື ທອດກນັ ມາຫາຼ ຍເຊນ່ັ ຄນົ . ການທ້ອນ ໂຮມເອົາບນັ ດາຫວົ ເມືອງລາວບຮູ ານໃຫເ້ ປນັ ເອກະພາບ ແລະ ສະຖາປະນາເປນັ ອານາຈກັ ລາວ 17 ລາ້ ນຊ້າງ ປີ ຄສ 1353 ໄດ້ກາຍເປັນຂດີ ໝາຍປະຫວັດສາດ ທັງເປນັ ສັນຍະລກັ ແຫ່ງຄວາມ ເປັນປກຶ ແຜ່ນແໜ້ນໜາ ແລະ ຄວາມຈະເລນີ ຮ່ງຸ ເຮອື ງຂອງລາວໃນອະດດີ . ການຄົງຕົວຂອງ ອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງໄດ້ຫ່ໍຼຫຼອມຄວາມເປັນເຊ້ືອໜ່ຶງຊາດດຽວຂອງວົງສາຄະນາຍາດແຫ່ງ ຊາດ, ຄວາມອງົ ອາດກາ້ ຫານ, ສາ້ ງອະລິຍະທໍາທາງດາ້ ນວດັ ຖຸ ແລະ ຈດິ ໃຈທເ່ີ ປນັ ເອກະລກັ ຂອງຊາດລາວໄວ້ໃຫລ້ ກູ ຫາຼ ນໄດ້ສບື ທອດ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຈົນເຖງິ ທຸກວນັ ນີ້. ຄາໍ ຖາມ: 1. ຊາດລາວມປີ ະຫວດັ ຄວາມເປັນມາຄືແນວໃດ? 2. ການທອ້ ນໂຮມອານາຈັກລາວລາ້ ນຊ້າງມີຄວາມສໍາຄນັ ແນວໃດຕ່ຊໍ າດລາວ. ບດົ ຝກຶ ຫັດ: ໃຫ້ນັກຮຽນຕ່ມື ຂ້ໍຄວາມລ່ມຸ ນໃ້ີ ສບ່ ່ອນວ່າງໃຫ້ຖກື ຕ້ອງ. ບນັ ດາຫວົ ເມອື ງລາວບຮູ ານ ອານາຈກັ ລາວລາ້ ນຊາ້ ງ ປະຫວັດການກາໍ ເນີດ ຄວາມຈະເລນີ ຮຸ່ງເຮືອງ ຕງັ້ ຖ່ນິ ຖານ ປົກປັກຮກັ ສາ ຊາດລາວເປັນຊາດໜງຶ່ ທີ່ມ.ີ ....................ອນັ ຍາວນານ. ຄນົ ລາວໄດ້ມາ................ ຢູດ່ ິນແດນທີເ່ ປນັ ປະເທດລາວໃນປັດຈຸບັນເປນັ ເວລາຫຼາຍພັນປີມາແລວ້ . ບນັ ພະບູລດຸ ແລະ ປະ ຊາຊນົ ຜູ້ຮັກຊາດໄດສ້ ືບຕ.ໍ່ ................ ແລະ ສ້າງສາສບື ທອດກນັ ມາຫຼາຍເຊ່ັນຄນົ . ການທອ້ ນ ໂຮມເອາົ ...................ໃຫ້ເປັນເອກະພາບ ແລະ ສະຖາປະນາເປນັ ..............ປີ ຄສ 1353 ໄດ້ ກາຍເປັນຂີດໝາຍປະຫວັດສາດ ທັງເປັນສນັ ຍະລກັ ແຫ່ງຄວາມເປນັ ປກຶ ແຜນ່ ແໜນ້ ໜາ ແລະ .............................ຂອງລາວໃນອະດີດ. ໙໓ 93

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ2 ການຕັ້ງຖນິ່ ຖານຂອງຄົນຊາດລາວ ອ່ານເນືອ້ ໃນ, ຕອບຄາໍ ຖາມ ແລະ ເຮດັ ບົດຝຶກຫັດ ດິນແດນທ່ີເປນັ ປະເທດລາວປດັ ຈບຸ ນັ ມີກມຸ່ ຄົນອາໄສຢູ່ມາແຕ່ດນົ ນານແລ້ວ. ບນັ ດາ ກມຸ່ ຄົນເຫ່າຼົ ນນັ້ ດໍາລງົ ຊວີ ິດ ແລະ ສາ້ ງວັດທະນະທາໍ ຮວ່ ມກັນ. ເພ່ິນໄດ້ຄນົ້ ພົບວ່າມມີ ະນດຸ ຫາຼ ຍ ເຜາ່ົ ໄດດ້ ໍາລງົ ຊວີ ດິ ຢຸເ່ ຂດພເູ ລຍີ ແລະ ບລໍ ເິ ວນໃກຄ້ ຽງ. ບັນດາມະນດຸ ເຫຼ່າົ ນນ້ັ ດໍາລງົ ຊວີ ດິ ແບບ ບໍຄ່ ງົ ທ,່ີ ມກີ ານເຄອ່ື ນຍາ້ ຍໄປມາເປນັ ປະຈໍາ. ໜງ່ຶ ໃນກຸ່ມຄນົ ທ່ເີ ຄອື່ ນທີ່ໄປມານນັ້ ແມນ່ ກຸ່ມຄນົ ລາວ-ໄຕ ທີມ່ ີປະຫວັດຄວາມເປນັ ມາເທງິ ດນິ ແດນນີ.້ ນັນ້ ສະແດງວາ່ ຄົນລາວໄດມ້ ີການຕັ້ງຖ່ນິ 17 ຖານໃນດິນແດນບລໍ ເິ ວນທ່ເີ ປນັ ປະເທດລາວ. ຫຼັງຈາກນ້ັນໄດ້ກະຈາຍກັນຢູທ່ ົວ່ ໄປໃນບໍລິເວນ ຕອນໃຕຂ້ ອງຈນີ ແລະ ດິນແດນທ່ີເປນັ ປະເທດລາວ, ໄທ ໃນປັດຈບຸ ັນ. ກ່ມຸ ຄົນທີ່ເອີ້ນຕນົ ເອງວາ່ ຄົນລາວ ແລະ ຊາດລາວແມ່ນເຜ່າົ ຕ່າງໆລວມເຂ້ົາກນັ ຊ່ຶງມີພັດທະນາການຢ່າງຕ່ໍເນືອ່ ງມາຈົນ ເຖງິ ປດັ ຈບຸ ັນ. ຄໍາຖາມ: 1. ປະເທດລາວເຮົາມີມະນຸດຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ຕັ້ງແຕ່ເມື່ອໃດ? 2. ການຕັ້ງຖິ່ນຖານຂອງກຸ່ມຄົນລາວ-ໄຕ ໄດ້ມີການກະຈາຍໄປຄືແນວໃດ? ບດົ ຝຶກຫັດ: ໃຫ້ນັກຮຽນຕື່ມຂໍ້ມູນກຽ່ ວກບັ ການຕັງ້ ຖ່ິນຖານຂອງຕົນເອງໃສຮ່ ່າງຂໍຄ້ ວາມລຸ່ມນີ້: ຊ່ື ແລະ ນາມສະກນຸ :...........................; ວນັ , ເດອື ນ, ປເີ ກີດ: ..........................; ສະຖານທີເ່ ກີດ:................................... ບາ້ ນຢູ່ປັດຈຸບັນ.....................ນກັ ຮຽນເຄຍີ ຍາ້ ຍ ທຢ່ີ ູ່ອາໄສບໍ່.............. ຖາ້ ເຄຍີ ໃຫຂ້ ຽນບອກວາ່ : ສະຖານທເີ່ ກ່ົາທີຍ່ າ້ ຍມາ................... ປ.ີ ...........ສະຖານທໃ່ີ ໝທ່ ອ່ີ າໄສຢ.ູ່ ................ (ຖ້ານກັ ຮຽນບເ່ໍ ຄຍີ ຍາ້ ຍແມ່ນບໍໃ່ ຫຕ້ ອບຕໍ່). 94 ໙໔

ຊາດລາວມປີ ະຫວດັ ການກາໍ ເນີດອນັ ຍາວນານຫາຼ ຍພນັ ປມີ າແລ້ວ. ການທອ້ ນ 17 ໂຮມເມອື ງລາວບຮູ ານ ແລະ ການສາ້ ງຕງ້ັ ອານາຈກັ ລາວລາ້ ນຊາ້ ງໄດຫ້ ຫ່ໍຼ ອຼ ມຄວາມເປນັ ເຊອ້ື ໜງຶ່ ຊາດດຽວຂອງວົງຄານະຍາດແຫ່ງຊາດ, ສ້າງອະລິຍະທໍາທາງດາ້ ນວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈໄວ້ ໃຫ້ລກູ ຫຼານໄດສ້ ບື ທອດ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍ. ປະເທດລາວມກີ ມຸ່ ຄົນອາໄສຢູ່ມາແຕດ່ ົນນານແລວ້ . ຫັຼງຈາກນນັ້ ໄດ້ກະຈາຍກັນຢທູ່ ົ່ວ ໄປໃນບລໍ ເິ ວນຕອນໃຕຂ້ ອງຈີນ ແລະ ດິນແດນທີເ່ ປນັ ປະເທດລາວ, ໄທ ໃນປັດຈບຸ ນັ . ຄົນ ລາວ ແລະ ຊາດລາວແມ່ນເຜົາ່ ຕາ່ ງໆລວມເຂົ້າກນັ ຊງຶ່ ມີພັດທະນາການຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງມາຈົນ ເຖິງປດັ ຈບຸ ນັ . ໙໕ 95