Primary School CC 2018

45 ນັກຮຽນຮູົ້:ວິທ ຂຽນຂໍົ້ຄວາມທ ່ບໍ່ເປນທາງັການດົ້ວຍສະພາບການທ ່ຫ າກຫ າຍ.ນັກຮຽນສາມາດ: ຂຽນຂໍົ້ຄວາມທ ່ມ ປະສິດທິພາບ. ນັກຮຽນຮູົ້:ວິທ ຂຽນຂໍົ້ຄວາມທ ່ບໍ່ເປັນທາງການ ວິທ ຂຽນຈ ດໝາຍເຖິງເພ ່ອນທ ່ຢູ່ຫ່າງ ວິທ ຂຽນຂໍົ້ກໍານ ດທາງສາທາລະ ເພ ່ອຮັບຂໍົ້ຄວາມທາງໂທລະສັບ ຫ ໄກ (ສົ້າງສະຖານະການ ຫ ເພ ່ອນສ ່ງຂໍົ້ຄວາມໃດໜຶ່ງ.ນັກຮຽນສາມາດ: 1. ຂຽນຂໍົ້ຄວາມທາງໂທລະສບທ ່ັມ ປະສິດທິພາບ. 2. ຂຽນບ ດຄວາມທ ່ມ ປະສິດທິ ພາບ. ນັກຮຽນຮູົ້:ທາງຈ ດໝາຍ).ນັກຮຽນສາມາດ: ຂຽນຈດໝາຍທ ່ມ ປະສິດທິພາບ.ນັກຮຽນຮູົ້:ນະງ່າຍໆ.ນັກຮຽນສາມາດ: ຂຽນຄໍາປະກາດທ ່ມ ປະສິດທິ ພາບ. ການອະທິບາຍ ອົງປະກອບ ການອະທິບາຍດັ້ວຍປາກເປົົ່າ 1 ປ.1ປ.2ປ.3ປ.4ປ.5ນັກຮຽນຮູົ້:ສໍານຶກ ແລະ ຕອບຄ ນຕໍ່ການອະ ທິບາຍງ່າຍໆ ແລະ ຮູົ້ວິທ ການອະທິບາຍງ່າຍໆຂອງຕ ນເອງ.ນັກຮຽນສາມາດ: ອະທິບາຍງ່າຍໆກ່ຽວກັບວ່າເປນັຫຍັງບາງຢ່າງຈຶ່ງເກ ດຂຶົ້ນ. ນັກຮຽນຮູົ້:ວິທ ການອະທິບາຍຂນຕອນຂອງ ັົ້ບາງຢ່າງທ ່ເກ ດຂຶົ້ນ.ນັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍບາງຢ່າງເກ ດຂຶົ້ນແນວໃດ? ແລະ ຍົ້ອນຫຍັງ?. 2. ອະທິບາຍ ແລະ ນໍາໃຊແຜນົ້ວາດ. ນັກຮຽນຮູົ້:ວິທ ບອກແຕ່ລະຂັົ້ນຕອນຂອງເຫດ ແລະ ຜນຂອງບາງຢ່າງທ ່ເກ ດຂຶົ້ນ.ນັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍບາງຢ່າງທ ່ເກ ດຂນ ຶົ້(ຫ ມັນເກ ດຂຶົ້ນໄດົ້ແນວໃດ? ດົ້ວຍການໃຫົ້ເຫດ ແລະ ຜ ນ).

46 2. ນໍາໃຊົ້ຄໍາສັບ,ປະໂຫຍກເຫດ ແລະ ຜ ນ(ຕ ວຢາງ: ເມ ່ອໃດ່... ຈາກນັົ້ນ.... ຖົ້າວ່າ..ຈາກ/ນັົ້ນ...). ອົງປະກອບ ການອົ່ານບົດອະທິບາຍ 2 ປ.1ປ.2ປ.3ປ.4ປ.5ນັກຮຽນຮູົ້:ອ່ານບ ດອະທິບາຍງ່າຍໆ ແລະ ຈໍາ ອ່ານບ ດອະທິບາຍງ່າຍໆ ແລະ ຈໍາແນກສາເຫດ ບັນດາສາເຫດຂອງ/ສິ່ງທ ່ເກ ດຂຶົ້ນ.ນັກຮຽນສາມາດ: 1. ອ່ານ ແລະ ບອກກ່ຽວກັບສງທ ່ິ່ກໍາລັງອະທິບາຍ. 2. ອ່ານ ແລະ ບອກສາເຫດ ບນ /ັດາສາເຫດຂອງສິ່ງທ ່ເກ ດຂຶົ້ນ. ນັກຮຽນຮູົ້:ແນກປະເພດຕ່າງໆຂອງຂໍົ້ມູນໃນແຕ່ລະວັກ (ຫ ວຂໍົ້ເລມຕ ົ້ນ: ນໍາສະ ່ເໜ ສິ່ງທ ່ໄດົ້ຜະລິດ ສິ່ງທ ່ເກ ດຂຶົ້ນ, /ລະຫວ່າງກາງ: ພັນລະນາລໍາດັບຂອງເຫດ ແລະ ຜ ນ).ນັກຮຽນສາມາດ: 1. ອ່ານ ແລະ ບອກກ່ຽວກັບສງທ ່ິ່ກໍາລັງອະທິບາຍ. 2. ອ່ານ ແລະ ບອກບາດກົ້າວຂອງເຫດ ແລະ ຜ ນ. 3. ຈໍາແນກຄໍາສັບ ແລະ ໂຄງສົ້າງຂອງປະໂຫຍກໃນການບອກເຫດ ແລະ ຜນ. 4. ອະທິບາຍເຖິງວິທ ນໍາໃຊົ້ແຜນພາບໃນການສະເໜ ເຫດ ແລະ ນັກຮຽນຮູົ້:ອ່ານບ ດອະທິບາຍງ່າຍໆ ແລະ ຈໍາແນກລໍາດັບຂອງເຫດ ແລະ ຜ ນ ແລະ ບອກກ່ຽວສິ່ງທ ່ກໍາລງັອະທິບາຍ.ນັກຮຽນສາມາດ: 1. ອ່ານ ແລະ ບອກບາດກົ້າວຂອງເຫດ ແລະ ຜ ນ. 2. ຈໍາແນກຄໍາສັບ ແລະ ໂຄງສົ້າງຂອງປະໂຫຍກຂອງການບອກເຫດ ແລະ ຜນ. 3. ອະທິບາຍເຖິງວິທ ນໍາໃຊົ້ແຜນພາບໃນການສະເໜ ເຫດ ແລະ ຜ ນ.

47 ຜ ນ. ອົງປະກອບ 3 ການຂຽນບົດອະທິບາຍ ປ.1ປ.2ປ.3ປ.4ປ.5ນັກຮຽນຮູົ້:ວິທ ຂຽນບ ດອະທິບາຍງ່າຍໆກ່ຽວກັບປະກ ດການທ ່ທ ່ຄຸົ້ນເຄ ຍ.ນັກຮຽນສາມາດ: 1. ນໍາໃຊົ້ຫ ວຂໍົ້ທ ່ເໝາະສ ມກັບບ ດ ແລະ ຜ ນ.(ແນວໃດ ຫ ຍົ້ອນຫຍັງ). 2. ນໍາສະເໜປະກ ດການທ ່ກໍາລັງພັນລະນາ. 3. ນໍາໃຊົ້ປະໂຫຍກພັນລະນາທ ່ ເໝາະສ ມທ ່ບອກກ່ຽວກັບເຫດ ແລະ ຜ ນ. ນັກຮຽນຮູົ້:ວິທ ຂຽນບ ດອະທິບາຍງ່າຍໆກ່ຽວກັບປະກ ດການທ ່ຄຸົ້ນເຄ ຍ, ປະກ ດການທ ່ມ ຫ າຍບາດກົ້າວຂອງເຫດ ນັກຮຽນສາມາດ: 1. ຂຽນບ ດອະທິບາຍງ່າຍໆທ ່ມ ປະ 1. ຂຽນບ ດອະທິບາຍງ່າຍໆທ ່ມ ສິດທິພາບ. 2. ນໍາໃຊົ້ຄາສັບໃນການອະທິບາຍໍເຊັ່ນ: \"ເຕ ບໂຕ ພັດທະນາ\", /\"ສິ່ງນ ົ້ເຮັດໃຫົ້\", \"ຈາກນັົ້ນ\".ນັກຮຽນຮູົ້:ວິທ ຂຽນບ ດອະທິບາຍງ່າຍໆກ່ຽວກັບປະກ ດການທ ່ທ ່ຄຸົ້ນເຄ ຍ, ປະ ກ ດການທ ່ມ ຫ າຍບາດກົ້າວຂອງເຫດ ແລະ ຜ ນ.ນັກຮຽນສາມາດ: ປະສິດທິພາບ. 2. ນໍາໃຊົ້ປະໂຫຍກເຫດ ແລະ ຜ ນ ແລະ ຄາສັບ (ຕວ ຢ່າງ: ໍເມ ່ອ...ຈາກນັົ້ນ... ຖົ້າວ່າ... /ຈາກນັົ້ນ...).

48 ຄະນິດສາດ ວິຊາຄະນິດສາດປະກອບມ 4 ພາກຄ : -ຈໍານວນ ແລະ ການຄານວນໍ-ປະລິມານ ແລະ ການວັດແທກ-ຮູບເລຂາຄະນິດ-ການພ ວພັນທາງຄະນິດສາດວິຊາຄະນິດສາດແມົ່ນຮຽນກົ່ຽວກຼັບຫຍຼັງ? ວິຊາຄະນິດສາດແມ່ນສຶກສາກຽວກັບການຈໍານວນ ແລະ ການຄໍານວນ ພົ້ອມທັງການນໍາໄປໃຊ, ຮູບເລຂາຄະນິດ ແລະ ່ົ້ຕໍາແໜ່ງທ ່ຕັົ້ງ, ປະລິມານ ແລະ ການວັດແທກ, ການພ ວພັນທາງຄະນິດສາດ ແລະ ສັນຍະລັກຄະນິດສາດ. ເປຼັນຫຍຼັງນຼັກຮຽນປະຖມສຶກສາ ຈຶົ່ງຮຽນວິຊາຄະນ ິດສາດ?ົ ການຮຽນວິຊາຄະນິດສາດມ ຄວາມສໍາຄັນຢ່າງຍິ່ງຕໍ່ການພັດທະນາຄວາມຄິດຂອງນັກຮຽນ ທັງນແມ່ນແນໃສ່ເພ ່ອໃຫົ້ນັກຮຽນມ ຄວາມຮູົ້ ແລະ ທັກສະຂັົ້ນພ ົ້ນຖານກ່ຽວກັບຈໍາ ົ້ນວນ, ການຄໍານວນ, ປະລິມານ ແລະ ການວັດແທກ, ຮູບເລຂາຄະນິດ, ການພ ວພັນທາງຄະນິດສາດ ເຮັດໃຫົ້ນັກຮຽນໄດພັດທະນາຄວາມຮູົ້, ຄວາມສາມາດ, ເກ ດທັດສະນະຄະຕິທ ່ດ ົ້ແລະ ມ ທັກສະຂະບວນການທາງຄະນິດສາດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເນັົ້ນໃສ່ທັກສະໃນການຄໍານວນເລກສປະການ (ບວກ, ລ ບ, ຄູນ, ຫານ). ່ການຮຽນຄະນິດສາດຄາດວ່ານັກຮຽນຈະສາມາດຄ ົ້ນຄິດຢ່າງມ ເຫດຜ ນໃນຂະບວນການແກບັນຫາ, ການຕັດສິນໃຈ, ການຄິດວິເຄາະ ແລະ ການສະແດງຄວາມຄິດເຫັນຂອງນັກົ້ຮຽນ. ສິ່ງສໍາຄັນຄ ນັກຮຽນມ ຄວາມມ່ວນຊ ່ນໃນການເຮັດກິດຈະກໍາຕ່າງໆທາງຄະນິດສາດ, ຮັກການຮຽນວິຊາຄະນິດສາດ ແລະ ນັກຮຽນມ ຄວາມມຸ່ງໝັົ້ນນໍາໃຊຄະນິດສາດເຂ ົ້າໃນຊ ວິດົ້ປະຈໍາວັນ, ການສຶກສາຕ ແລະ ພັດທະນາການຄິດຢ່າງເປັນລະບ ບ. ນອກຈາກນັົ້ນ, ຄະນິດສາດຍັງເປນເຄ ່ອງມ ສຶກສາທາງດົ້ານວິທະຍາສາດ, ເຕັກໂນໂລຊ ແລະ ສາຂາວິຊາອ ່ນໆ. ໍ່ັມາຕະຖານຄວາມສ າເລຼັດມາດຕະຖານຄວາມສໍາເລັດ ແມ່ນຜ ນສໍາເລັດຂັົ້ນຕໍ່າສໍາລັບນກຮຽນທຸກຄ ນທ ່ຈະພັດທະນາການຮຽນໃນຂັົ້ນສູງຕໍ່ໄປ. ຂໍົ້ມູນເພ ່ມເຕ ມສໍາລັບການວາງແຜນການປະເມ ນ ແມ່ນໃຫົ້ເບິ່ງຜ ນັໄດົ້ຮັບຂອງການຮຽນວິຊານ ົ້.

49 ຊຼັັ້ນ ປ.1 ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ນ ປ.1 ນັກຮຽນສາມາດ: ບອກຄວາມໝາຍຂອງຈໍານວນ ແລະ ຮູົ້ຈໍານວນແຕ 1 ເຖງ 100່ິນັບ ອ່ານ ຂຽນ ແລະ ປຽບທຽບຈໍານວນແຕ, , ່ 1 ເຖິງ 100 ແລະ 0 ອ່ານ ຂຽນຕ ວເລກລາວແຕ ໑ ເຖິງ ໑໐໐, ່ບອກຄວາມໝາຍການບວກ ແລະ ການລ ບບວກ ແລະ ລ ບຈໍານວນ ບເກນ (ໍ່ 100) ບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ນໍາໃຊສັນຍະລັກົ້ =, < ແລະ > ປຽບທຽບຄວາມຍາວ ປະລິມານ ແລະ ຄວາມກວົ້າງໂດຍນາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍທ ່ບໄດົ້ມາດຕະຖານ, ໍໍ່ຈໍາແນກປະເພດຮູບຮ່າງຂອງວັດຖຸ ແລະ ຮູບເລຂາຄະນິດພ ົ້ນຖານ ອ່ານເວລາຈາກໂມງເປັນຊວໂມງ ແລະ ຊ ່ວໂມງເຄງ ່ິ່ຊຼັັ້ນ ປ.2 ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ນ ປ.2 ນັກຮຽນສາມາດ: ບອກຄວາມໝາຍຂອງຈໍານວນແຕ່ 100 ເຖິງ 1.000ນັບ ອ່ານ ຂຽນ ແລະ ປຽບທຽບຈໍານວນແຕ 100 ເຖິງ 1 000,,່.ບວກ ແລະ ລ ບຈໍານວນ ບເກ ນ (ໍ່ 1.000) ບອກຄວາມໝາຍການຄູນ ໃຊົ້ບັົ້ງສູດການຄູນຂອງຈໍານວນ 1 ຕ ວເລກ ຕ ວເລກ ຈ ນເຖິງx 1 9x9 ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍການວັກແທກມາດຕະຖານແທກຄວາມຍາວເປັນມິນລ ແມັດ (mm), ຊັງຕ ແມັດ (cm), ແມັດ (m) ແລະ ບໍລິມາດບັນຈຸເປັນລິດ (L), ມິນລ ລິດ (mL), ຊັງຕ ລິດ (cL , ) ເດຊ ລິດ (dL) ບອກເວລາ ນາທ ຊ ່ວໂມງ ວັນ ເດ ອນ ປ ກ່ອນທ່ຽງວັນ ແລະ ຫ ັງທ່ຽງວັນ (, , , , , ) ຈໍາແນກຮູບເລຂາຄະນິດ ຮູບສາມແຈ ແລະ ຮູບສແຈ ( ່)

50 ນໍາໃຊົ້ເງິນກ ບ 1000 ກ ບ, 2000 ກ ບ, 5000 ກ ບ ແລະ 10000 ກ ບອ່ານ ແລະ ສະແດງຂມູນດົ້ວຍຮູບພາບ ແລະ ຕາຕາລາງ.ໍົ້ຊຼັັ້ນ ປ.3 ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ນ ປ.3 ນັກຮຽນສາມາດ: ອ່ານ, ຂຽນ ແລະ ປຽບທຽບຈໍານວນແຕ່ 1.000 ຫາ 10.000 ບວກ ແລະ ລ ບຈໍານວນ (ບເກນ ໍໍ່10.000 )ຄູນຈໍານວນ 2 ຫາ 3 ຕ ວເລກ ກັບ ຈໍານວນ 2 ຕ ວເລກຫານຈໍານວນ 1 ຫາ 4 ຕ ວເລກໃຫົ້ຈໍານວນ 1 ຕ ວເລກທ ່ບໍ່ມ ຕ ວເສດ/ມ ຕ ວເສດວິເຄາະ ແລະ ແກົ້ໂຈດບັນຫາທ ່ງ່າຍດາຍໂດຍການໃຊົ້ການບວກ, ການລ ບ, ການຄູນ ແລະ ການຫານ ຕາມລໍາດັບອ່ານ ແລະ ຂຽນຈໍານວນທ ດສະນິຍມທ ່ມ ເລກຫ ັງຈຸດ 1 ຕ ວເລກບວກ ແລະ ລ ບຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມອ່ານ ແລະ ຂຽນເລກສ່ວນທ ່ມ ພູດແມ່ນ 10ບວກ ແລະ ລ ບເລກສ່ວນທ ່ມ ພູດຄ ກັນໃຊົ້ກ ດການແຈກຢາຍ ແລະ ກດການໂຮມໝູ່ໃນການຄູນບອກມູນຄ່າ ແລະ ນໍາໃຊົ້ເງິນກ ບຢູ່ໃນຊ ວິດປະຈໍາວັນ ເຊັ່ນ: 20000 ກ ບ, 50000 ກ ບ ແລະ 100000 ກ ບໃຊົ້ຫ ວໜວຍການວັດແທກລວງຍາວເປັນ ກໂລແມັດ (່ິkm ) ແລະ ປ່ຽນຫ ວໜ່ວຍການວັດແທກພ ົ້ນຖານບອກນໍົ້າໜັກ ແລະ ຫ ວໜ່ວຍການວັດແທກຂອງມັນເປັນ ກຣາມ (g), ກິໂລກຣາມ (kg), ມິນລ ກຣາມ (mg) ແລະ ໂຕນ ( ).t ບວກ ແລະ ລ ບກຽວກັບເວລາທ ່ງ່າຍດາຍ ແລະ ບອກຫ ວໜ່ວຍການວັດແທກເວລາເປັນວິນາທ ່ແຕົ້ມວ ງມ ນ, ຮູບສາມແຈທ່ຽງ ແລະ ຮູບສາມແຈສະເໝ ດົ້ວຍບັນທັດ ແລະ ວ ງວຽນຕ ຄວາມໝາຍຂໍົ້ມູນເທິງເສັົ້ນສະແດງແບບເສ າ (bar graph) ແລະ ຕາຕະລາງ 2 ມິຕິ.

51 ຊຼັັ້ນ ປ.4 ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ນ ປ.4 ນັກຮຽນສາມາດ: ບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ແນວຄວາມຄິດກາຽວກັບຈໍາວນ 10.000 ເຖິງ 100.000.000ອ່ານ ແລະ ຂຽນຈໍານວນແຕ 10 000 ເຖິງ 100 000 000່...ຄິດໄລ່ເລກ 4 ປະການໃນຈໍານວນຖົ້ວນໄດຢ່າງຄົ້ອງແຄວົ້ົ້ອ່ານ, ຂຽນ, ປຽບທຽບ ແລະ ລຽງລໍາດັບເລກສ່ວນທ ່ມ ພູດແມ່ນ 100 ແລະ 1.000ຄໍານວນ 4 ປະການໃນຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມບວກ ແລະ ລບເລກສ່ວນນໍາໃຊຫ ວໜ່ວຍເນ ົ້ອທ ່ເປັນຊັງຕ ຕາແມັດ (ົ້cm2), ຕາແມັດ (m 2), ກິໂລຕາແມັດ (km 2), ອາ ( ) ແລະ ເຮັກຕາ (aha) ແລະ ປ່ຽນຫ ວໜ່ວຍການວັດແທກພ ົ້ນຖານ ແລະ ມຸມຊອກຫາເນອທ ່ຂອງຮູບເລຂາຄະນິດ (ຮູບສ ່ແຈສາກ ແລະ ຮູບຈະຕຸລັດ) ົ້ບອກຄຸນລັກສະນະຂອງຮູບເລຂາຄະນິດໜົ້າພຽງ ແລະ ກາງຫາວເຊນ: ຮູບຄາງໝູ, ສແຈຂາງຂະໜານ, ວ່າວ, ດອກຈັນ, ກົ້ອນສາກ ແລະ ຮູບກັບສາກັ່ ່ົ້ສະແດງ ແລະ ຕ ຄວາມໝາຍຈໍານວນ, ປະລິມານ ແລະ ການພ ວພັນ ໂດຍໃຊົ້ຄໍາເວ ົ້າ, ຈໍານວນ, ສໍານວນທາງຄະນິດສາດ, ແຜນວາດ, ຕາຕາລາງ ແລະ ເສັົ້ນສະແດງໃຊົ້ຄວາມຮູົ້ ທັກສະ ແລະ ຂະບວນການທາງຄະນິດສາດໃນການແກົ້ບັນຫາ, ມ ຄວາມສ ນໃຈກ່ຽວກັບເນ ົ້ອໃນຄະນິດສາດ ແລະ ມ ສ່ວນຮ່ວມຢ່າງຫົ້າວຫັນໃນການຮຽນ,ຄະນິດສາດ.ຊຼັັ້ນ ປ.5 ເມ ່ອຈ ບຊນ ປ.5 ນັກຮຽນສາມາດ: ັົ້ບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ຄຸນລກສະນະຈໍານວນຖົ້ວນ ັຄິດໄລ່ການຄູນ ແລະ ການຫານຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມ ເລກສວນ ພົ້ອມທັງແກົ້ໂຈດບັນຫາໄດົ້ຢ່າງຖ ກຕົ້ອງ,່ບອກຫ ວໜ່ວຍ ແລະ ວັດແທກກ່ຽວກບບໍລມາດ (ັິ L, mL, dL, cm3 ແລະ m 3)ຊອກຫາເນ ົ້ອທ ່ຂອງຮູບເລຂາຄະນິດ ເຊັ່ນ: ຮູບສແຈ ຮູບສາມແຈ ແລະ ຮູບວ ງມ ນ; ່, ຊອກຫາບໍລິມາດຂອງຮູບເລຂາຄະນິດ ເຊັ່ນ: ຮູບກັບສາກ, ກອນສາກ, ຮູບທໍ່;ົ້ບອກອ ງປະກອບ ແລະ ຄຸນລັກສະນະຮູບເລຂາຄະນິດໃນໜົ້າພຽງ ແລະ ກາງຫາວເຊັ່ນ: ຮູບຫ າຍແຈສະເໜ ຮູບທໍ່ກ ມ ແລະ ຮູບຈວຍ,

52 ສະແດງ ແລະ ຕ ຄວາມໝາຍຈໍານວນ, ປະລິມານ ແລະ ການພ ວພັນ ໂດຍໃຊົ້ຄໍາເວ ົ້າ, ຈໍານວນ, ສໍານວນທາງຄະນິດສາດ, ແຜນວາດ, ຕາຕາລາງ ແລະ ເສັົ້ນສະແດງບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ຄດໄລ່ສ່ວນຮົ້ອຍ, ຄ່າສະເລ່ຍ, ອັດຕາສ່ວນຂອງສອງປະລິມານທ ່ແຕກຕ່າງກັນ ິນໍາໃຊົ້ຄວາມຮູົ້ ທັກສະ ແລະ ຂະບວນການທາງຄະນິດສາດໃນການແກົ້ບັນຫາ, ມ ຄວາມສນໃຈກ່ຽວກັບເນອໃນຄະນິດສາດ ແລະ ມ ສ່ວນຮ່ວມຢ່າງຫົ້າວຫັນໃນການຮຽນ, ົ້ຄະນິດສາດ. ຜົນໄດັ້ຮຼັບຂອງການຮຽນສ າລຼັບ ວິຊາ ຄະນິດສາດ ພາກທ I ຈ ານວນ ແລະ ການຄ ານວນ ອົງປະກອບ 1 ຈ ານວນຖັ້ວນ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຈານວນໍແຕ 1 ຫາ 100 ແລະ 0. ຈໍານວນ່ບໍ່ເກ ນ 120 ເພ ່ອກຽມຮຽນຕໍ່ໄປ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ນັບ, ອ່ານ ຂຽນຈໍານວນເປັນ, ຕ ວເລກອາຣັບ ແລະ ເລກລາວແຕ ່ 1 ຫາ 100 ແລະ 0. 2. ສະແດງຈໍານວນຂອງສິ່ງຂອງແຕ ່ 1 ຫາ 100 ແລະ . 0 3. ປຽບທຽບ ແລະ ລຽງລໍາດັບຈໍານວນແຕ ຫາ ່ 1100 ແລະນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຈໍານວນແຕ່ 100 ຫາ 1.000. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ນັບ, ອ່ານ ແລະ ຂຽນຈໍານວນແຕ 100 ຫາ 1 000 ເປັນຕວ່.ເລກ ແລະ ຕ ວໜັງສ .2.ປຽບທຽບ ແລະ ລຽງລໍາດັບຈໍານວນບໍ່ເກ ນ 1.00 .0 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຈໍານວນແຕ່ 1.000 ຫາ 10.000. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ອ່ານ ແລະ ຂຽນຈໍານວນ1.000 ຫາ 10.000 ເປັນຕ ວເລກ ແລະ ຕວໜັງສ .2.ປຽບທຽບ ແລະ ລຽງລໍາດັບຈໍານວນບໍ່ເກ ນ 10 0 0.. 0 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຈໍານວນແຕ 10.000 ຫາ ່100.000.000, ບອກຄຸນລັກສະນະຂອງຈໍານວນຖົ້ວນ (ຈໍານວນຄ ກ ແລະ ຈໍານວນຄູ່, ທະວ ຄນ ູແລະ ອຸປະຄູນ). ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອ່ານ ແລະ ຂຽນຈໍານວນ10.000 ຫາ 100 000 000..ເປັນຕ ວເລກ ແລະ ຕ ວໜັງສ . 2. ສະແດງການປະມານຈໍານຼັກຮຽນຮູັ້: ລະບ ບຈໍານວນພ ົ້ນຖານ 10. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອ່ານ, ຂຽນຈໍານວນໃນພ ົ້ນຖານ 10 .

53 0.ນວນຖົ້ວນ (ການປັດຈໍານວນຖົ້ວນ ແລະ ອ ່ນໆ) .ອົງປະກອບ 2 ການບວກ ແລະ ການລົບ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການບວກ ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການບວກ ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການບວກ ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການແລະ ການລ ບ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ບວກ, ລ ບຈໍານວນ ແລະ ຄໍານວນແບບປະສ ມໃນສານວນໍຄະນິດສາດທ ່ມ ຜ ນຮັບບໍ່ເກ ນ 100 ແລະ 0 ແລະ ກວດສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ.2.ແກົ້ໂຈດບັນຫາທ ່ງ່າຍດາຍ ໂດຍນໍາໃຊົ້ການບວກ ແລະການລ ບ ກວດສອບຄໍາຕອບທ ່,ສ ມເຫດສ ມຜ ນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແລະ ລບຈານວນທ ່ມ 2 ຫາ 3 ຕ ວໍເລກກັບຈໍານວນທ ່ມ 1 ຫາ 2 ຕ ວເລກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ບວກ ແລະ ລ ບຈໍານວນທ ່ມ 2 ຫາ 3 ຕວເລກກັບຈໍານວນທ ່ມ 1 ຫາ 2 ຕ ວເລກ ແລະ ຄໍານວນແບບປະສ ມໃນສໍານວນຄະນິດສາດທ ່ມ ຜ ນຮັບບໍ່ເກ ນ1 000 ແລະ 0 ແລະ ກວດ.ສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ.2. ວິເຄາະ ແລະ ແກົ້ໂຈດບັນ ຫາທ ່ງ່າຍດາຍໂດຍນໍາໃຊົ້ການບວກ ການລ ບ ແລະ ກວດ,ສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແລະ ລ ບຈໍານວນທ ່ມ 3 ຫາ 4 ຕ ວເລກ ແລະ ບວກ, ລ ບຈໍານວນແບບປະສ ມໃນສານວນໍຄະນິດສາດທ ່ມ ຜ ນຮັບບໍ່ເກ ນ 10.000 ແລະ 0. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ບວກ ແລະ ລ ບຈໍານວນທ ່ມ 3 ຫາ 4 ຕວເລກ ແລະ ບວກ, ລບຈໍານວນແບບປະສ ມໃນສໍານວນຄະນິດສາດທ ່ມ ຜ ນຮັບບໍ່ເກ ນ 10,000 ແລະ 0 ແລະ ກວດສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ.2. ວິເຄາະ ແລະ ແກົ້ໂຈດບັນ ຫາໂດຍນໍາໃຊົ້ການບວກ ແລະການລ ບ ກວດສອບຄໍາຕອບທ ່,ສ ມເຫດສ ມຜ ນ ແລະ ສົ້າງນຼັກຮຽນຮູັ້: ບວກ, ລ ບ ແລະ ຄໍານວນແບບປະສ ມຂອງຈໍານວນທ ່ມ 10.000; 100.000; 1.000.000; 10.000.000 ເປັນຫ ວໜ່ວຍໃນສໍານວນຄະ ນິດສາດທ ່ມ ຜ ນຮັບບໍ່ເກ ນຮົ້ອຍລົ້ານ ແລະ ສູນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ບວກ, ລ ບ ແລະ ຄໍານວນແບບປະສ ມຂອງຈໍານວນທ ່ມ 10.000 100.000; ; 1.000.000; 10.000.000 ເປັນຫ ວໜ່ວຍໃນສໍານວນຄະນິດສາດທ ່ມ ຜ ນຮັບບໍ່ເກ ນຮົ້ອຍລົ້ານ ແລະ ສູນ ກວດ,ສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ.-

54 ໂຈດບັນຫາໄດ. ົ້2. ວິເຄາະ ແລະ ສະແດງວິທ ແກົ້ໂຈດບັນຫາໂດຍນໍາໃຊການົ້ບວກ ແລະ ການລ ບ ກວດ,ສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ ແລະ ສົ້າງໂຈດບນຫາັໄດ. ົ້ອົງປະກອບ 3 ການຄູນ ແລະ ການຫານ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 -ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກບການຄູນ. ັນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ເລ ່າ ແລະ ນໍາໃຊົ້ຕາຕະລາງການຄູນຂອງຈໍານວນທ ່ມ 1 ຕ ວເລກຄູນກັບຈໍານວນທ ່ມ 1 ຕ ວເລກຈນເຖງ ິ9 9 .2. ວິເຄາະ ແລະ ແກົ້ໂຈດບັນ ຫາທ ່ງ່າຍດາຍໂດຍນໍາໃຊົ້ການຄູນ ແລະ ກວດສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການຄູນຈໍານວນທ ່ມ 2 ຫາ 3 ຕ ວເລກກັບຈໍານວນທ ່ມ 2 ຕ ວເລກ, ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກບການຫານ. ັນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຄູນຈໍານວນທ ່ມ 2 ຫາ 3 ຕ ວເລກກບຈໍານວນທ ່ມ 2 ຕ ວັເລກ.2. ຫານຈໍານວນທ ່ມ 1 ຫາ 4 ຕ ວເລກໃຫົ້ຈໍານວນທ ່ມ 1 ຕ ວເລກທ ່ບມ ຕ ວເສດ ມ ຕ ວເສດ.ໍ່/3. ວິເຄາະ ແລະ ແກົ້ໂຈດບັນ ຫາໂດຍນໍາໃຊົ້ການຄູນ ແລະການຫານ ກວດສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມ,ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄຸນລັກສະນະຂອງການຄູນ ແລະ ການຫານ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ຫານຈໍານວນທ ່ມ 2 ຫາ 4 ຕ ວເລກໃຫົ້ຈໍານວນທ ່ມ 2 ຫາ 3 ຕ ວເລກ.2.ຄິດໄລ່ບາງການຄໍານວນ 4 ປະການ (ການບວກ, ການລ ບ, ການຄູນ ແລະ ການຫານ). 3.ວິເຄາະ ແລະ ແກົ້ໂຈດບັນຫາໂດຍນໍາໃຊບາງການຄໍານວນ ົ້4 ປະການ ກວດສອບ ຄໍາ,ຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ ແລະ -

55 ເຫດສ ມຜ ນ ແລະ ສົ້າງໂຈດບັນຫາໄດ. ົ້ສົ້າງໂຈດບັນຫາໄດ.ົ້ອົງປະກອບ 4 ຈ ານວນທົດສະນິຍົມ ແລະ ເລກສົ່ວນ ປ.1ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 -- ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກຽວກັບຈໍານວນ່ທ ດສະນິຍ ມ, ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບເລກສ່ວນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອ່ານ ແລະ ຂຽນຈໍານວນທ ດ ສະນິຍ ມທ ່ມ ເລກຫ ັງຈຸດ 1 ຕ ວເລກ. 2. ບວກ ແລະ ລ ບຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມທ ່ມ ຫ ັງຈຸດໜຶ່ງຕ ວເລກ.3. ອ່ານ ແລະ ຂຽນເລກສ່ວນທ ່ມ ພູດແມ່ນ 10. 4. ບວກ ແລະ ລ ບເລກສ່ວນທ ່ມ ພູດຄ ກັນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມທ ່ມ ເລກຫ ັງຈຸດ 2 ຕ ວເລກ ແລະ 3 ຕ ວເລກ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ອ່ານ, ຂຽນ, ປຽບທຽບ ແລະ ລຽງລໍາດັບຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມ ທ ່ມ ເລກຫ ັງຈຸດ 2 ຕ ວເລກ ແລະ 3 ຕ ວເລກ.2.ບວກ ແລະ ລ ບຈານວນທ ດໍສະນິຍມທ ່ມ ຫ ັງຈຸດບໍ່ເກ ນສາມຕ ວເລກ.3. ອ່ານ, ຂຽນ, ປຽບທຽບ ແລະ ລຽງລໍາດັບເລກສວນທ ່ມ ພູດ່ແມ່ນ 100 ແລະ 1000.4.ບວກ ແລະ ລ ບເລກສ່ວນທ ່ມ ພູດຕ່າງກັນ.5.ສະແດງການພ ວພັນລະ ຫວ່າງຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມ, ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຄູນ ແລະ ຫານຈໍານວນທ ດສະນິ ຍ ມ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ຄູນ ແລະ ຫານຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມ.2.ຄູນ ແລະ ຫານເລກສວນ.່3.ຄໍານວນແບບປະສ ມກຽວກັບ່ການຄູນ ແລະ ການຫານຈໍານວນທ ດສະນິ ຍ ມ, ເລກສ່ວນ ແລະ ຈານວນຖວນ.ໍົ້4.ວິເຄາະ ແລະ ແກົ້ໂຈດບັນຫາໂດຍນໍາໃຊົ້ການຄໍານວນ 4 ປະການໃນຈໍານວນທ ດສະນິຍ ມ, ເລກສ່ວນ ແລະ ຈໍານວນຖົ້ວນ ແລະ ວິທ ກວດສອບຄໍາຕອບທ ່ສ ມເຫດສ ມຜ ນ ແລະ ສົ້າງໂຈດບັນຫາໄດ.ົ້

56 ເລກສ່ວນ ແລະ ຈໍານວນຖົ້ວນ.6.ຄໍານວນແບບປະສ ມກຽວກັບ່ການບວກ ແລະ ການລ ບຈາໍນວນທ ດສະນິຍ ມ. ອົງປະກອບ 5 ກົດຂອງການຄ ານວນ ປ.1ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ກ ດການສັບປ່ຽນບ່ອນຂອງການບວກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ນໍາໃຊົ້ກ ດການສັບປ່ຽນບ່ອນຂອງການບວກ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ກ ດການໂຮມໝູ່ຂອງການບວກ, ກ ດການສັບປ່ຽນບ່ອນຂອງການຄູນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ນໍາໃຊົ້ກ ດການໂຮມໝູ່ຂອງການບວກ.2. ນໍາໃຊົ້ກ ດການສັບປ່ຽນບ່ອນຂອງການຄູນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ກ ດການແຈກຢາຍ ແລະ ກ ດການໂຮມໝູ່ຂອງການຄູນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ນໍາໃຊົ້ກ ດການແຈກຢາຍ ແລະກ ດການໂຮມໝູ່ຂອງການຄູນ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ລໍາດັບຂອງການຄານວນ, ກ ດໍການແຈກຢາຍຂອງການຫານ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ນໍາໃຊລໍາດັບຂອງການຄາົ້ໍນວນ.2.ນໍາໃຊົ້ກ ດການແຈກຢາຍຂອງການຫານ. - ອົງປະກອບ 6 ທະນະບຼັດ ປ.1ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 - ນຼັກຮຽນຮູັ້: ບອກມູນຄ່າຂອງເງິນກ ບ (1 ກ ບ ຫາ 10000 ກ ບ). ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ນໍາໃຊົ້ເງິນກ ບໃນຊ ວິດປະຈໍານຼັກຮຽນຮູັ້: ບອກມູນຄ່າເງິນກ ບໃນຊ ວິດປະຈໍາວັນ (20000 ກ ບ, 50000 ກ ບ ແລະ 100000 ກ ບ). - -

57 ວັນ (1000 ກ ບ, 2000 ກ ບ, 5000 ກ ບ ແລະ 10000 ກ ບ).ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ນໍາໃຊເງິນກ ບໃນຊ ວິດປະຈໍາົ້ວັນ (20000 ກ ບ, 50000 ກ ບ ແລະ 100000 ກ ບ). ພາກທ II ປະລິມານ ແລະ ການວຼັດແທກ ອົງປະກອບ 1 ຄວາມຍາວ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການປຽບທຽບຄວາມຍາວ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ປຽບທຽບຄວາມຍາວໂດຍທາງກ ງ ແລະ ທາງອົ້ອມ.2.ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍການວັດ ແທກບມາດຕະຖານໃນການໍ່ວັດແທກຄວາມຍາວ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຄວາມຍາວ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍການວັດ ແທກມາດຕະຖານໃນການວັດ ແທກຄວາມຍາວເປັນຊັງຕ ແມັດ (cm), ມິນລແມັດ (mm), ແມັດ (m). ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຫ ວໜ່ວຍວັດແທກຄວາມຍາວ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍການວັດ ແທກຄວາມຍາວເປັນກໂລແມັດ ິ(km) ແລະ ປ່ຽນຫ ວ ໜ່ວຍຄວາມຍາວພ ົ້ນຖານ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບລວງຮອບຂອງຮູບສ ່ແຈ ແລະ ຮູບສາມແຈ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ຊອກຫາລວງຮອບຂອງຮູບສ ່ແຈ ແລະ ຮູບສາມແຈ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ອັດຕາສ່ວນຂອງລວງຮອບກັບເສັົ້ນຜ່ານກາງຂອງວ ງມ ນ ( ). ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ຊອກຫາລວງຮອບຂອງຮູບວ ງໂດຍນາໃຊຄ່າຂອງ ເທ ່າກັບ ໍົ້3,14.ອົງປະກອບ 2 ເນືັ້ອທ ົ່ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກບການັປຽບທຽບເນ ົ້ອທ ່ໂດຍທາງກ ງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍການວັດ ແທກ- - ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບເນ ົ້ອ ທ ່. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ຊອກຫາເນ ົ້ອທ ່ຂອງຮູບສ ່ແຈສາກ ແລະ ຮູບຈະຕຸລັດ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການຊອກຫາເນ ົ້ອທ ່ຂອງຮູບສ ່ແຈ, ຮູບສາມແຈ ແລະ ຮູບວ ງມ ນ.

58 ບໍ່ມາດຕະຖານໃນການວັດແທກເນ ົ້ອທ ່.2.ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍວັດແທກເນ ົ້ອ ທ ່ເປັນຕາຊັງຕ ແມັດ (cm )2, ຕາແມັດ (m )2, ຕາກໂລແມັດ ິ(km )2, ອາ (a), ເຮັກຕາ (ha) 2. ຊອກຫາເນ ົ້ອທ ່ຂອງຮູບວ ງມ ນ.ແລະ ປຽນຫ ວໜ່ວຍວັດແທກ່ເນ ົ້ອທ ່. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຊອກຫາເນ ົ້ອທ ່ຂອງຮູບສ ່ແຈ ແລະ ຮູບສາມແຈ.ອົງປະກອບ 3 ບ ລິມາດປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການປຽບທຽບບລິມາດໂດຍທາງກ ງ ໍແລະ ທາງອົ້ອມ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍການວັດ ແທກບໍ່ມາດຕະຖານໃນການວັດບໍລິມາດບັນຈ ຸນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບບໍລິມາດບັນຈຸ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍມາດຕະ ຖານໃນການວັດ ແທກປະລິ ມານເປນລິດ ( ), ມິນລ ລິດ ັL(mL), ຊັງຕ ລິດ (cL) ແລະ ເດຊ ລິດ (dL). - - ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບບໍລມາດ ິແລະ ບອກການພ ວພັນຂອງຫ ວໜ່ວຍວັດແທກບໍລິມາດເຊັ່ນ: ລິດ (L), ມິນລລິດ (mL), ເດຊລິດ (dL), ຊັງຕ ແມັດກົ້ອນ (cm ) ແລະ ແມັດກອນ (m ). 3ົ້3ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍວັດແທກບໍລິມາດເປັນຊັງຕ ແມັດກົ້ອນ (cm )3 ແລະ ແມັດກົ້ອນ (m ). 32.ຊອກຫາບໍລິມາດຂອງຮູບກົ້ອນສາກ ແລະ ຮູບກັບສາກ.

59 ອົງປະກອບ 4 ນ ັ້າໜຼັກປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 - - ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບນໍົ້າ ໜັກ ແລະ ຫ ວໜວຍວັດແທກ ນໍົ້າໜກ ່ັກຣາມ (g), ກໂລກຣາມ (kg), ິມິນລ ກຣາມ (mg) ແລະ ໂຕນ (t). ນຼັກຮຽນສາມາດ: ນໍາໃຊຫ ວໜ່ວຍວັດແທກນໍົ້າໜັກ ົ້ກຣາມ ( ), ກິໂລກຣາມ (gkg), ມິນ ລ ກຣາມ (mg) ແລະ ໂຕນ (t).- - ອົງປະກອບ 5 ມຸມປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 - - - ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບມຸມ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ວັດແທກມຸມໂດຍການນໍາໃຊົ້ບັນທັດແທກມຸມ. - ອົງປະກອບ 6 ເວລາປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບໂມງ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບເວລາ ນຼັກຮຽນຮູັ້: ບອກຫ ວໜ່ວຍວັດ ແທກເວລາ- -

60 ນຼັກຮຽນສາມາດ: ອ່ານ ແລະ ບອກໂມງເປັນຊ ່ວໂມງ ກິດຈະວັດປະຈໍາວັນ ເປັນວັນ, ຊ ່ວ ແລະ ຊວໂມງເຄິ່ງ. ່ແລະ ບອກໄລຍະເວລາທ ່ໃຊົ້ໃນໂມງ ແລະ ນາທ , ບອກປະຕິທນິເປັນອາທິດ, ເດ ອນ ແລະ ປ, ບອກໄລຍະເວລາກ່ອນທ່ຽງວັນ ແລະ ຫ ັງທ່ຽງວັນ (a.m ແລະ p.m) ໃນໜຶ່ງວັນ, ໂມງທ ່ເປັນ 24 ຊ ່ວໂມງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ອ່ານເວລາໃນໂມງເປັນຊ ່ວໂມງ ແລະ ນາທ .ເປັນວິນາທ . ນຼັກຮຽນສາມາດ: ບວກ ແລະ ການລ ບກ່ຽວກັບເວ ລາທ ່ງ່າຍດາຍ.ອົງປະກອບ 7 ຄົ່າສະເລົ່ຍ ແລະ ຄວາມໄວປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 - - - - ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຄ່າສະເລຍ. ່ນຼັກຮຽນສາມາດ: ຊອກຫາໄລຍະທາງ, ຄວາມໄວສະເລ່ຍ ແລະ ໄລ ຍະເວລາຂອງການເຄ ່ອນທ ່. ອົງປະກອບ 8 ລະບົບເມຕຣິກ (Metric System)ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 -- - - ນຼັກຮຽນຮູັ້: ກ່ຽວກັບລະບ ບເມຕຣິກ.

61 ນຼັກຮຽນສາມາດ: ນໍາໃຊົ້ລະບ ບເມຕຣິກເຂ ົ້າໃນການແກົ້ບັນຫາ.ພາກທ III ຮູບເລຂາຄະນິດ ອົງປະກອບ 1 ຮູບເລຂາຄະນິດໜັ້າພຽງ (ຮູບ 2 ມິຕິ) ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດພ ົ້ນຖານກ່ຽວກບັຮູບເລຂາຄະນິດໜົ້າພຽງ ໂດຍຜ່ານກິດຈະກໍາ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ພັບເຈົ້ຍ ປະກອບຮູບຮ່າງຕ່າງໆ, ໂດຍການນໍາໃຊົ້ໄມົ້ດິົ້ວ ແຕົ້ມຮູບ, ຮ່າງດົ້ວຍການຂ ດເຊ ່ອມຕໍ່ເມັດເຂ ົ້າກັນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດພ ົ້ນຖານກ່ຽວກບັຮູບສາມແຈ ແລະ ສແຈ, ຮູົ້ແນວ ່ຄວາມຄິດກ່ຽວກັບມຸມ ສາກ ໂດຍປາສະຈາກການໃຊົ້ບັນທັດສາກ, ຮູົ້ແນວຄວາມຄິດຮູບສ ່ແຈສາກ ແລະ ຮູບຈະຕຸລັດ ແລະ ຮູົ້ອະທິບາຍຄຸນລກສະນະຂອງຮູບັສາມແຈສາກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ສົ້າງຮູບສແຈສາກ ແລະ ຮູບຈະຕຸ ່ລັດ ໂດຍການພັບເຈົ້ຍ ເຊ ່ອມຕໍ່, ເມັດເຂ ົ້າກັນ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຮູບວ ງມ ນ, ບອກເສນຊ ່ຂະໜານກັນ ແລະ ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຮູບສາມແຈທ່ຽງ ແລະ ສາມແຈສະເໝ , ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຊຂອງມຸມ ່ທ ່ເປັນສ່ວນປະກອບ ໜຶ່ງຂອງຮູບຮ່າງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ແຕມຮູບວ ງມ ນໂດຍນໍາໃຊົ້ົ້ວ ງວຽນ.2. ແຕົ້ມຮູບສາມແຈທ່ຽງ ແລະ ສາມແຈສະເໝ ໂດຍນໍາໃຊົ້ບັນທັດ ແລະ ວ ງວຽນ .ນຼັກຮຽນຮູັ້: ັົ້ເສັົ້ນຊ ່ຕັົ້ງສາກກັນ, ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຮູບຄາງໝູ, ຮູບສ ່ແຈຂົ້າງຂະໜານ, ຮູບວ່າວ ແລະ ຮູບດອກຈັນ, ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການເທ ່າກັນຂອງຮູບເລຂາຄະນິດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ແຕົ້ມເສັົ້ນຊຂະໜານກັນ ແລະ ່ເສັົ້ນຊ ່ຕັົ້ງສາກກັນ.2.ແຕົ້ມຮູບຄາງໝູ ຮູບສ ່ແຈຂົ້າງ ,ຂະໜານ ຮູບວ່າວ ຮູບດອກ, , ຈັນໂດຍນໍາໃຊວ ງວຽນ ບັນທັດົ້,ສາກ ແລະ ບັນທັດແທກມຸມ.3.ຊອກຫາຜ ນບວກສາມມຸມໃນຂອງຮູບສາມແຈ ແລະ ຜ ນນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄຸນລັກສະນະຂອງຮູບຫ າຍແຈສະເໝ , ການຂະຫຍາຍ ແລະ ການຫຍໍົ້ຮູບເລຂາຄະນິດໜົ້າພຽງ, ເສັົ້ນເຄິ່ງຄ ແລະ ເມັດເຄງິ່ຄ . ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ແຕົ້ມຮູບຫ າຍແຈສະເໝ .2. ແຕົ້ມຂະຫຍາຍ ແລະ ຫຍໍົ້ຮູບເລຂາຄະນິດໜົ້າພຽງ. 3. ກໍານ ດເສັົ້ນເຄງຄ ແລະ ິ່ເມັດເຄິ່ງຄ .

62 ບວກສ ່ມຸມໃນຂອງຮູບສແຈ. ່4.ສະແດງທ ່ຕງຂອງວັດຖ. ັົຸ້ອົງປະກອບ 2 ຮູບເລຂາຄະນິດກາງຫາວ (ຮູບ 3 ມິຕິ) ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຮູບເລຂາ ຄະນິດກາງຫາວ ໂດຍຜ່ານກິດຈະກໍາ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ສົ້າງເປັນວັດຖຸສິ່ງຂອງໃນຊິວິດປະ ຈໍາວັນ ໂດຍນໍາໃຊົ້ກັບ ກ່ອງ ,,ກະປ໋ອງ ແລະ ອ ່ນໆ.-ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບໜ່ວຍມ ນ. ກ່ຽວກບການຕງສາກກັນ ແລະ ນຼັກຮຽນສາມາດ: ກໍານ ດລັດສະໝ , ເສັົ້ນຜ່ານກາງ ຂອງໜ່ວຍມ ນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ັັົ້ຂະໜານກັນຂອງໜົ້າ ແລະ ລ່ຽມຂົ້າງ, ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຮູບ ສາກ, ຮູບຈວຍ ແລະ ຮູບທາດກົ້ອນສາກ ແລະ ຮູບກັບສາກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ແຕົ້ມຮູບກົ້ອນສາກ ຮູບກັບ, ສາກ ແລະ ຮູບແບຂອງພວກມັນ.2.ສະແດງທ ່ຕງຂອງວັດຖ. ັົຸ້ນຼັກຮຽນຮູັ້: ບອກຊ ່ ແລະ ຄຸນລັກສະນະຂອງຮູບທໍ່ກ ມ, ຮູບກັບສາກ, ຮູບກອນົ້ລ່ຽມ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ແຕົ້ມຮູບທໍ່ກ ມ ຮູບກັບສາກ ຮູບ,, ກົ້ອນສາກ ຮູບຈວຍ, ຮູບທາດ, ລ່ຽມ ແລະ ຮູບແບຂອງພວກມັນ.ພາກທ IV ການພົວພຼັນທາງດັ້ານຄະນິດສາດ ອົງປະກອບ 1 ການເກຼັບກ າ ແລະ ການຕ ຄວາມໝາຍຂອງຂ ັ້ມນູປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 -ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຂມູນດົ້ວຍໍົ້ຮູບພາບ (Picture graph) ແລະ ຕາຕະລາງ 1 ມິຕິ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ອ່ານ ແລະ ນໍາສະເໝ ຂມູນດວຍໍົ້ົ້ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຂໍົ້ມູນດວຍົ້ແບບເສາ (bar graph) ແລະ ໃນຕາຕະ ລາງ 2 ມິຕ. ິນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຕ ຄວາມໝາຍ ແລະ ສະ ແດງຂ ໍົ້ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບເກັບ ກໍາຂໍົ້ມູນ, ຈັດລຽງ, ຈັດ ການຂໍົ້ມູນ ແລະ ຂມູນດົ້ວຍເສັົ້ນສະແດງ ( ໍົ້Line graph). ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຂໍົ້ມູນດົ້ວຍແຜ່ນມ ນ ແລະ ເສັົ້ນສະແດງເປເຊນແບບເສ າ ັ(Percentage bar graph ).

63 ຮູບພາບ (picture graph) ແລະ ຕາຕະລາງ 1 ມິຕິ. ມູນດົ້ວຍແບບເສ າ (bar graph )2. ຕ ຄວາມໝາຍ ແລະ ສະ ແດງຂໍົ້ມູນໃນຕາຕະລາງ 2 ມິຕິ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ເກັບກໍາຂໍົ້ມູນ ຈັດລຽງ ແລະ ,ຈັດການຂໍົ້ມູນ.2.ຕ ຄວາມໝາຍ ແລະ ສະແດງຂໍົ້ມູນດົ້ວຍເສນສະແດງ ັົ້( Line graph). ນຼັກຮຽນສາມາດ: ຕ ຄວາມໝາຍ ແລະ ສະແດງຂໍົ້ມູນດວຍແຜ່ນມ ນ ແລະ ເສັົ້ນົ້ສະແດງເປ ເຊັນແບບເສ າ (percentage bar graph ).ອົງປະກອບ 2 ແນວຄິດທ ົ່ພວພຼັນເຖິງຕ າລາົປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 --- ນຼັກຮຽນຮູັ້: ອະທິບາຍຄວາມໝາຍສາຍພ ວ ພັນຂອງອັດຕາສ່ວນພ ວພັນ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: ຊອກຫາການປ່ຽນແປງຂອງສອງປະລິມານ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແນວຄວາມຄິດກຽວກັບອດຕາ່ັສ່ວນພ ວພັນ ແລະ ເປເຊັນ, ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບອດຕາສ່ວນ, ັແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບສາຍພ ວ ພັນຂອງອດຕາສວນພ ວພັນປ ົ້ນ.ັ່ນຼັກຮຽນສາມາດ: ຕ ຄວາມໝາຍເສັົ້ນສະແດງຂອງສາຍພ ວພັນຂອງອັດຕາສ່ວນພ ວພັນ.ອົງປະກອບ 3 ສ ານວນພຶດຊະຄະນິດປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ບອກຄວາມໝາຍຂອງສັນຍະລັກ ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບສໍານວນ  ; ; . ນຼັກຮຽນຮູັ້: ພຶດຊະຄະນິດທ ່ແທນດວຍ .ົ້□- - -

64 ນຼັກຮຽນສາມາດ: ນໍາໃຊົ້ເຄ ່ອງໝາຍ ໃນ   ;;ການປຽບທຽບຈໍານວນ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: ໃຊົ້ສໍານວນພຶດຊະຄະນິດ ດົ້ວຍ □ .

65 ວິທະຍາສາດ ແລະ ສິົ່ງແວດລັ້ອມ ວິຊາ ວິທະຍາສາດ ແລະ ສງແວດລົ້ອມ ເປັນອ ກວິຊາໜຶ່ງທ ່ມ ຄວາມສໍາຄັນຢູ່ໃນຫ ັກສູດຊັົ້ນປະຖ ມສກສາ ເຊິ່ງໄດົ້ເນັົ້ນໃຫົ້ນັກຮຽນໄດຮຽນຮູົ້ຄວາມຮູົ້ ແລະ ທັກສະ ພ ົ້ນຖານດົ້ານິ່ຶົ້ວິທະຍາສາດ ແລະ ໃຫົ້ເຂ ົ້າໃຈກ່ຽວກັບເລ ່ອງສິ່ງແວດລົ້ອມ, ເຕັກໂນໂລຊ , ສຸຂະສຶກສາ ແລະ ການປົ້ອງກັນຕ ວເອງໃຫົ້ມ ຄວາມປອດໄພ ແລະ ຫ ກລຽງໄພອັນຕະລາຍຕ່າງໆ. ່ວິຊາວິທະຍາສາດ ແລະ ສິ່ງແວດລົ້ອມແບງອອກເປັນ 3 ພາກໃຫຍ່ ດັ່ງນ ົ້: ່ພາກທ I ສິົ່ງມ ຊ ວິດ: ນັກຮຽນໄດົ້ຮຽນຮູົ້ກຽວກັບສິ່ງມ ຊ ວິດໃນຮູບແບບຕ່າງໆ (ເຊັ່ນ: ຄ ນ, ສັດ ແລະ ພ ດພັນຊະນິດຕ່າງໆ) ທ ່ຢູ່ໃນສະພາບແວດລົ້ອມຂອງເຂ າເຈ ົ້າ ແລະ ການ່ພ ວພັນລະຫວ່າງສິ່ງມ ຊ ວິດດວຍກັນ. ນັກຮຽນຍັງໄດົ້ຮຽນຮູົ້ຊ ແລະ ໜົ້າທ ່ຕ່າງໆຂອງສິ່ງທ ່ມ ຊ ວິດ, ລະບ ບການໝູນວຽນ, ການຍ່ອຍອາຫານ, ການຫາຍໃຈ, ການສ ບພັນ. ນອກຈາກນ, ົ້ ່ ົ້ນັກຮຽນຍັງຮຽນຮູົ້ວິທ ການຮັກສາຕ ນເອງ ໃຫົ້ມ ຄວາມສະອາດ ແລະ ປອດໄພຈາກໄພອັນຕະລາຍຕ່າງໆ. ເຊັ່ນ: ອຸທ ກກະໄພ ແລະ ລູກລະເບ ດບໍ່ທັນແຕກ. ນັກຮຽນຍັງຈະໄດົ້ຮຽນກຽວ່ກັບວິທ ການເບງແຍງສັດບົ້ານ, ການບໍ່ທໍາລາຍທ ່ຢູ່ອາໃສຂອງສັດປາ ແລະ ການປ ກປັກຮັກສາພ ດພັນຊະນິດຕ່າງໆ. ິ່່ພາກທ II ສິົ່ງບ ົ່ມ ຊ ວິດ: ນັກຮຽນໄດຮຽນຮູົ້ກຽວກັບປາກ ດການຕ່າງໆຢູ່ໃນສະພາບແວດລົ້ອມ ເຊັ່ນ: ດິນ, ນໍົ້າ, ໄຟ, ສຽງ, ໄຟຟົ້າ, ປາກ ດການຂອງດິນຟົ້າອາກາດ ແລະ ໂລກແມ່ນົ້່ດາວເຄາະໜຶ່ງທ ່ຢໃນລະບ ບສລິຍະຄະຕິ. ນັກຮຽນຍັງໄດົ້ຮຽນກ່ຽວກັບບາງແນວຄວາມຄິດ ່ສໍາຄນເພ ່ອອະທິບາຍເຖິງການວັດ ແລະ ການຈາແນກສງບໍ່ມ ຊວິດຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ນໍົ້າໜັກ, ມວນູຸ່ັໍິ່ສານ, ບໍລິມາດ, ຮູບຮ່າງ, ການຮຸກຖູ ແລະ ແຮງດຶງດູດຂອງແມ່ເຫ ັກ. ນັກຮຽນຍັງໄດົ້ຮຽນຮູົ້ກ່ຽວກັບການພ ວພັນລະຫວ່າງປາກ ດກການໃນຫ າຍຮູບແບບ (ເຊັ່ນ: ວ ງຈອນຂອງນໍົ້າ ແລະ ການພ ວພັນລະຫວ່າງດວງອາທິດ, ໜ່ວຍໂລກ ແລະ ດວງຈນ. ັນັກຮຽນໄດົ້ຮຽນກ່ຽວກັບການນໍາໃຊ ແລະ ໄພອັນຕະລາຍຂອງປາກ ດການເຫ ່ານ ົ້ ອ ກດົ້ວຍ. ົ້ພາກທ III ວິທະຍາສາດ, ເຕຼັກໂນໂລຊ ແລະ ຂ ັ້ມູນຂົ່າວສານ: ນັກຮຽນໄດຮູົ້ກຽວກັບ ການພ ວພັນລະຫວ່າງວິທະຍາສາດ, ເຕກໂນໂລຊ ແລະ ສັງຄ ມ ໂດຍເນັົ້ນການນໍາໃຊົ້ເຕັກໂນົ້່ັໂລຊ ຂໍົ້ມູນຂ່າວສານ, ເລ ອກໃຊົ້ແຫ ່ງຂໍົ້ມູນ ແລະ ສ ່ສັງຄ ມ ໂດຍຄໍານຶງຜ ນກະທ ບຕໍ່ຊ ວິດ, ສັງຄ ມ ແລະ ສິ່ງແວດລົ້ອມ. ວິຊາວິທະຍາສາດ ແລະ ສິ່ງແວດລົ້ອມ ບແມ່ນພຽງແຕ່ເປັນການຮຽນເອ າຄວາມຮູົ້ໃໝ່ໆເທ ່ານັົ້ນ ຜູົ້ຮຽນຍັງໄດການພັດທະນາທັກສະ ແລະ ທັດສະນະຄະຕິໃນການຄ ົ້ນຄິດ, ໍ່ົ້ປະຕິບັດ ແລະ ສ ່ສານໃນທາງວິທະຍາສາດ. ນັກຮຽນສາມາດນໍາເອ າຄວາມຮູົ້ໃໝ່ໆ, ທັກສະທ ່ຮຽນມາໄປນໍາໃຊົ້ຕ ວຈິງໃນຊວິດປະຈໍາວັນຂອງເຂ າເຈ ົ້າ. ສະນັົ້ນ, ຫ ັກສູດນລວມເອາທັກ ົ້ສະຂະບວນການທາງດົ້ານວິທະຍາສາດດັ່ງຕໍ່ໄປນ ົ້: 1) ການສຼັງເກດ: ນັກຮຽນໃຊອິນຊທັງຫົ້າ ເພ ່ອຮວບຮວມຂໍົ້ມູນກຽວກັບວັດຖຸ ແລະ ບັນທຶກເຫດການຕ່າງໆ. ົ້່

66 2) ການຈ າແນກ: ນັກຮຽນປຽບທຽບລັກສະນະຂອງວັດຖຸ ຫ ເຫດການຕ່າງໆ. ຫ ັງຈາກນັົ້ນ ນັກຮຽນໄຈແຍກ ຈັດປະເພດ ຫ ຈດລຽງເປັນໝວດໝູ່ ແລະ ອະທິບາຍທາງເລ ອກຂອງົ້,ັເຂ າເຈ ົ້າ. 3) ການວຼັດແທກ: ນັກຮຽນນໍາໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍມາດຕະຖານເຊັ່ນ: ແມັດ ກິໂລກຣາມ ອ ງສາ ແລະ ອ ່ນໆ. ຫ ວໜ່ວຍທ ່ບເປັນມາດຕະຖານເຊັ່ນ: ສອກ ວາ ຄ ບ ນວ, ,ໍ່, , ,ິົ້,... ເພ ່ອອະທິບາຍ ຫ ປະມານຂະໜາດຂອງວັດຖຸ ຫ ໄລຍະຂອງເຫດການ ບາງຄັົ້ງນັກຮຽນນໍາໃຊົ້ອຸປະກອນວັດແທກເຊັ່ນ: ຈອກ ໂອ ບົ້ວງ ຖົ້ວຍ. , ,,,4) ການວິນິໃສ: ນັກຮຽນວິເຄາະຂໍົ້ມູນຈາກການສັງເກດວັດຖຸ ຫ ເຫດການຕ່າງໆ ແລະ ສະຫ ຸບ ໂດຍອ ງໃສ່ຂໍົ້ມູນຈາກການວິເຄາະ. 5) ການສືົ່ສານ: ນັກຮຽນນໍາໃຊົ້ຄໍາສບ ຫ ຮູບພາບ ເພ ່ອອະທິບາຍ ຈາກການສັງເກດ ແລະ ກິດຈະກໍາຕ່າງໆ ຈາກສິ່ງທ ່ໄດົ້ເຮັດ ສັງເກດ ແລະ ຄ ົ້ນຫາ. ັ, 6) ການຄາດເດາ:ົ ນັກຮຽນແນະນໍາສິ່ງທ ່ອາດຈະເກ ດຂຶົ້ນ ໂດຍອງໃສ່ຫ ັກຖານທ ່ມ ຫ ປະສ ບການທ ່ຜ່ານມາຂອງເຂ າເຈ ົ້າ. 7) ການທົດລອງ: ນັກຮຽນວາງແຜນ ກໍານ ດຂັົ້ນຕອນ ແລະ ປະຕິບັດການທ ດລອງຕາມຂັົ້ນຕອນດົ້ວຍຂະບວນການທາງວິທະຍາສາດໂດຍນໍາໃຊວັດຖ ເພ ່ອຊອກຫາບາງສິ່ງບາງ,ົຸ້ຢ່າງ. ເນ ົ້ອໃນຫ ັກສູດສໍາລັບພາກທ 1 ແລະ 2 ແມ່ນຈະສອນຢູ່ທຸກຊັົ້ນຮຽນຂອງຊັົ້ນປະຖ ມ ສ່ວນພາກທ 3 ກ່ຽວກັບວິທະຍາສາດ, ເຕັກໂນໂລຊ ແລະ ຂມູນຂາວສານ ແມ່ນຈະເລ ່ມສອນຕັົ້ງຊັົ້ນ ໍົ້່ປ.3 ຂຶົ້ນໄປ. ມາດຕະຖານຄວາມສ າເລຼັດມາດຕະຖານຄວາມສໍາເລັດ ແມ່ນຜ ນສໍາເລັດຂັົ້ນຕໍ່າສໍາລັບນກຮຽນທຸກຄ ນທ ່ຈະພັດທະນາການຮຽນໃນຂັົ້ນສູງຕໍ່ໄປ. ຂມູນເພ ່ມເຕ ມສໍາລັບການວາງແຜນການປະເມ ນ ແມ່ນໃຫົ້ເບິ່ງຜ ນັໍົ້ໄດົ້ຮັບຂອງການຮຽນວິຊານ ົ້. ຊຼັັ້ນ ປ.1 ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ນ ປ.1 ນັກຮຽນສາມາດ: ບອກຊ ່ສິ່ງຕ່າງໆທ ່ເກ ດຂຶົ້ນຕາມທໍາມະຊາດ ແລະ ມະນຸດສົ້າງຂຶົ້ນ.ບອກຊ ແລະ ໜົ້າທ ່ຂອງພາກສ່ວນຕ່າງໆຂອງຮ່າງກາຍຂອງຄ ນ ແລະ ສັດ. ່ບອກສິ່ງທ ່ຈໍາເປັນພ ົ້ນຖານສໍາລັບຄ ນ, ສັດ ແລະ ພ ດ ລວມເຖິງອາຫານ, ນໍົ້າ ແລະ ທ ່ຢູ່ອາໄສ.ສາທິດວິທ ຮັກສາຄວາມສະອາດອະໄວຍະວະພາຍນອກຮ່າງກາຍຕ່າງໆໄດົ້ ແລະ ອະທິບາຍຜ ນປະໂຫຍດຂອງການມ ສຸຂະອະນາໄມ.

67 ແນະນໍາຂັົ້ນຕອນການອະນາໄມຮ່າງກາຍ ຖູແຂົ້ວ ລົ້າງມ ແລະ ອາບນໍົ້າ., , ການປົ້ອງກັນພະຍາດຕິດຕໍ່ຈາກການບໍ່ອາບນໍົ້າ ແລະ ຖ່າຍຊະຊາຍ.ປຽບທຽບຜ ນດ ການຖ່າຍໃສ່ວິດ ແລະ ຜ ນເສຍການຖ່າຍຊະຊາຍ. ຈັບຄູ່ກັນລະຫວ່າງຊ ່ຂອງສັດໃສ່ກບຮູບພາບ.ັຈໍາແນກຮູບຮ່າງຄຸນລັກສະນະພາຍນອກ ແລະ ການເຄ ່ອນໄຫວຂອງສັດ.ຈັບຄຮູບພາບໂດຍອ ງໃສ່ຮູບຮ່າງ ການເຄອນທ ່ ແລະ ທ ່ຢູ່ອາໄສຂອງສັດ.ູ່, ່ບອກຊ ່ສັດບົ້ານ ແລະ ສັດປ່າໄດົ້ບາງຊະນິດ ແລະ ບອກວິທິການເບິ່ງແຍງຮັກສາສັດເຫ ່ານ ົ້ໄດ.ົ້ບອກຊ ່ພາກສ່ວນຕ່າງໆຂອງພ ດໄດົ້ ແລະ ອະທິບາຍວິທ ການເບງແຍງຮັກສາພ ດຕ່າງໆ.ິ່ອະທິບາຍພຶດຕິກໍາເພ ່ອຫ ກເວັົ້ນອຸບັດຕິເຫດທວໄປໄດ ແລະ ສາທິດວິທ ການຂໍຄວາມຊວຍເຫ ອ. ່ົ້່ອະທິບາຍຂະໜາດ, ຮູບຮ່າງ ແລະ ສ ຂອງວັດຖຸສິ່ງຕ່າງໆທ ່ຢອົ້ອມຕ ວໃນຊ ວິດປະຈໍາວັນໄດ ແລະ ສິ່ງຂອງເຫ ່ານັົ້ນເຮັດມາຈາກຫຍັງ.ູ່ົ້ອະທິບາຍອ ງປະກອບພ ົ້ນຖານຂອງດິນໄດົ້ ແລະ ໜົ້າທ ່ຂອງດິນໃນການເຮັດໃຫົ້ພ ດຈະເລ ນເຕ ບໂຕ.ຍ ກຕ ວຢ່າງກ່ຽວກັບການນໍາໃຊນາ, ຈໍາແນກລະຫວ່າງນໍົ້າເປອນ ແລະ ນາສະອາດ ແລະ ອະທິບາຍເຖິງຄວາມສ່ຽງກ່ຽວກບການນໍາໃຊົ້ນໍົ້າທ ່ບໍ່ສະອາດ.ົ້ໍົ້ ົ້ໍົ້ັອະທິບາຍຮູບແບບການສັງເກດທົ້ອງຟົ້າ, ດວງຈັນ ແລະ ຕາເວັນ ຢູ່ທົ້ອງຖິ່ນຂອງຕ ນໄດ.ົ້ອະທິບາຍລັກສະນະຂອງສະພາບອາກາດ (ຝ ນຕກ ແລະ ແດດອອກ) ແລະ ສິ່ງປົ້ອງກັນກ່ຽວກັບສະພາບອາກາດ ດັ່ງກ່າວ ໄດ. ົ້ຊຼັັ້ນ ປ.2 ເມ ່ອຈ ບຊນປ.2 ນັກຮຽນສາມາດ: ັົ້ຈັບຄູ່ຂອງກຸ່ມສັດຕ່າງໆຕາມທ ່ຢູ່ອາໄສຂອງສັດເຫ ່ານັົ້ນ. ລະບຸເຖິງສິ່ງຕ່າງໆ ທ ່ອາໄສຢອົ້ອມຮອບສັດເຫ ່ານັົ້ນ ລວມທັງສິ່ງທ ່ຊ ວິດ ແລະ ບໍ່ມ ຊວິດ. ູ່ຍ ກຕ ວຢາງຂອງການກະທໍາທ ່ເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ສິ່ງແວດລົ້ອມ. ່ສາທິດ ວິທ ການປົ້ອງກັນອະໄວຍະວະປະສາດສໍາພັດໃຫົ້ສະອາດ ແລະ ປອດໄພ.ຈໍາແນກຄຸນຄ່າທາງໂພຊະນາການ ຈາກອາຫານທ ່ໃຫົ້ຄຸນຄ່າທາງໂພຊະນາການຕໍ່າ.ລະບຸປັດໃຈທ ່ເຮັດໃຫົ້ສັດຈະເລ ນເຕ ບໂຕ່.ອະທິບາຍເຖິງການປະຕິບັດງານຂອງພຶດຜັກ ແລະ ຈໍາແນກລະຫວ່າງພ ດຜັກທ ່ສາມາດກິນໄດ ແລະ ບໍ່ໄດ.ົ້ົ້ລະບຸວັດຖຸທ ່ເປັນອັນຕະລາຍ ເຊິ່ງປະກອບດົ້ວຍວັດຖຸລະເບ ດ ແລະ ອະທິບາຍສິ່ງທ ່ຕອງປະຕິບດເພ ່ອຫ ກເວັົ້ນອັນຕະລາຍ ເມ ່ອພ ບເຫັນວັດຖຸຸ ແລະ ສັດທ ່ເປັນອນຕະລາຍົ້ັັ

68 ຈໍາແນກວັດຖຸຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ຂອງແຂງ,ແຫ ວ ແລະ ກາສ.ຈໍາແນກປະເພດຂອງດິນ ແລະ ສາທິດໃຫົ້ເຫັນວ່າດິນປະເພດໃດສາມາດດູດຊມນໍົ້າໄດົ້ດ. ່ສາທິດໃຫົ້ເຫັນວ່ານໍົ້າໄຫ ຈາກສະຖານທ ່ສູງ ລ ງສູ່ສະຖານທ ່ຕາໄດົ້ແນວໃດ. ໍ່ໃຫົ້ເຫດຜນວ່າເປນຫຍັງດວງອາທິດຈຶງມ ຄວາມສໍາຄັນ. ັຈັບຄູ່ເວລາ ຕອນເຊ ົ້າ ຕອນກາງເວັນ ແລະ ຕອນກາງຄ ນ ກັບຕໍ່າແໜ່ງດວງອາທິດເທິງທົ້ອງຟົ້າ. (, ) ຈັບຄູ່ສັນຍະລັກຂອງສະພາບດິນຟົ້າອາກາດ. ສັງເກດ ແລະ ວາງແຜນຄວາມຄ ບໜົ້າກັບສະພາບອາກາດໃນຊ່ວງເວລາ. ອະທິບາຍເຖງວິທ ຫ ກລຽງມ ນລະພິດທາງອາກາດ ແລະ ຈັດການກັບສິ່ງເສດເຫ ອ.ິລະບຸຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ໃນສິ່ງແວດລົ້ອມທ ່ຄ ນສາມາດນໍາໃຊົ້ໃຫົ້ເກ ດປະໂຫຍດໄດົ້ ຢາງ,ນໍົ້າ, ດິນ ແລະ ໄມົ້ .() ຊຼັັ້ນ ປ.3 ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ນປ.3 ນັກຮຽນສາມາດ: ຈໍາແນກລະຫວ່າງອາຫານທ ່ມາຈາກສັດ ແລະ ອາຫານທ ່ມາຈາກພ ດ.ຈໍາແນກໝວດໝູ່ຂອງອາຫານ. ໃຫົ້ເຫດຜ ນສໍາລັບຄວາມສໍາຄນຂອງອາຫານ, ຄວາມສໍາຄັນໃນການເກັບຮັກສາອາຫານໃຫົ້ສະອາດ ແລະ ວິທ ປົ້ອງການເຈັບປ່ວຍຈາກອາຫານ ແລະ ນາ ທ ່ບໍ່ສະອາດ ພະຍາດັໍົ້(ອາຫິວາ ແລະ ຖອກທົ້ອງ . ) ຈໍາແນກສິ່ງທ ່ມ ຊ ວິດທ ່ເປັນຜູົ້ຜະລິດ ແລະ ຜບໍລໂພກ ແລະ ຈາແນກສັດປະເພດຕ່າງໆ ທ ່ກິນພ ດຜັກ, ສັດກິນຊ ົ້ນ ແລະ ສັດທ ່ກິນຊ ົ້ນທຸກປະເພດ ເປັນອາຫານ.ູົ້ິໍຈໍາແນກສດຕ່າງໆອອກເປັນ 6 ໝວດໝູ່ ເຊັ່ນ ປະເພດປາ, ສດລົ້ຽງລູກດົ້ວຍນ ມ,ສດເຄິງບ ກເຄິງນໍົ້າ, ສັດເລ ່ອຄານ, ແມງໄມົ້ ແລະ ນ ກ.ັ: ັັເຂ ົ້າໃຈກ່ຽວກັບວ ງຈອນຂອງຊວິດ, ການສ ບພັນ, ການປຽນແປງຂອງສິ່ງທ ່ມ ຊວິດ ໃນຊ່ວງເວລາທ ່ມ ຊ ວິດ. ່ອະທິບາຍ, ຕິດຕາມ, ກວດກາ ແລະ ປະເມ ນຜ ນຂອງການຈະເລ ນເຕບໂຕຂອງພ ດ ແລະ ຈາແນກພ ດຢ ນຕ ົ້ນ, ໄມົ້ພຸ່ມ ແລະ ສະໝຸນໄພ.ໍອະທິບາຍເຖິງວິທ ່ການທ ່ຈະເຮັດໃຫົ້ຕ ນເອງປອດໄພຈາກອັກຄໄພ,ໄພນໍົ້າຖວມ ແລະ ການເຊາະເຈ ່ອນຂອງດິນ, ແລະ ລະບຸເຖິງຂັົ້ນຕອນຂອງການປະຖ ມພະຍາບານເບ ົ້ອງຕ ົ້ນົ້ຫາກມ ຄ ນໄດົ້ຮັບບາດເຈັບ.ປຽບທຽບວັດຖຸສງຂອງໂດຍອ ງຕາມຄວາມຍ ດຍນ ແລະ ຄວາມແຂງແກ່ນຂອງວັດຖເຫ ່ານັົ້ນ.ິຸຸ່ໃຊົ້ເຄ ່ອງວັດແທກ ເພ ່ອບ ງບອກເຖິງຂະນາດ,ນໍົ້າໜັກຂອງວັດຖ, ວັດແທກອຸນນະພູມ ແລະ ປະລິມານນ ົ້າຝ ນ.ຸ

69 ອະທິບາຍເຖິງວັດຖະຈັກຂອງນໍົ້າ ເຊັ່ນ ການເຄອນທ ່ຂອງນໍົ້າ ຈາກມະຫາສະມຸດສູ່ກົ້ອນເມກ ກາຍເປັນຝ ນ ຕ ກລ ງສູ່ແມ່ນໍົ້າ ແລະ ໄຫ ລງສູ່ທົ້ອງທະເລ. : ່ຈໍາແນກເຖິງຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງຄວາມແຕກຕ່າງຂອງຊັົ້ນດິນ.ຍ ກຕ ວຢ່າງກ່ຽວກັບເຄ ່ອງໃຊົ້ໄຟຟົ້າທ ່ວໄປ, ອະທິບາຍເຖິງຄວາມສາມາດໃນການເກັບໄຟຟົ້າໃນແບດເຕ ຣ ແລະ ຈໍາແນກປະເພດລະຫວ່າງເຄ ່ອງໃຊົ້ໄຟຟົ້າ.ອະທິບາຍເຖິງທໍາມະຊາດ ແລະ ແຫ ່ງກໍາເນດຂອງແສງ ແລະ ສຽງ. ຍ ກຕ ວຢ່າງຄວາມດັງຂອງສຽງ ສຽງສູງ ແລະ ສຽງຕໍ່າ., ເຂາໃຈການໝູນປິ່ນຂອງໂລກ ແລະ ຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງກາງເວັນ ແລະ ກາງຄ ນ. ົ້ປຽບທຽບຂດ ແລະ ຂໍົ້ເສຍ ຂອງການເຜ າ ແລະ ການຝັງຂເຫຍ ົ້ອ. ໍົ້ ົ້ອະທິບາຍ ແລະ ຍ ກຕ ວຢ່າງວ່າ ເຕັກໂນໂລຊ ສາມາດຊ່ວຍໃນການປະຕິບັດງານປະຈໍາວັນງ່າຍຂນແນວໃດ.ຶົ້ຊຼັັ້ນ ປ.4 ເມ ່ອຈ ບຊນປ.4 ນັກຮຽນສາມາດ: ັົ້ຈໍາແນກພ ົ້ນຖານຂອງສິ່ງທ ່ມ ຊວິດອອກເປັນ 4 ກຸ່ມ ສັດ,ພ ດ,ເຊ ົ້ອຣາ ແລະ ແບດທ ເຣຍ ແລະ ອະທິບາຍເຖງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງສິ່ງທ ່ມ ຊ ວິດ ໂດຍການແຕົ້ມຕ໋ອງໂສົ້()ິອາຫານ.ອະທິບາຍເຖິງວ ງຈອນຊ ວິດຂອງຄ ນ, ສັດ ແລະ ລະບ ບສ ບພັນ. ອະທິບາຍວິທ ການປົ້ອງກັນຕ ນເອງໃຫົ້ຫ ຸດພ ົ້ນຈາກພະຍາດຕ່າງໆ ເຊິ່ງປະກອບດົ້ວຍ ໄຂເລ ອດອອກ, ໄຂົ້ຍຸງລາຍົ້ແລະ ພະຍາດຕິດຕໍ່ທາງເພດສາພັນ.ໍຈໍາແນກພ ດທ ່ມ ດອກ ແລະ ບມ ດອກ. ອະທິບາຍວິທ ການປອງກັນຈາກການຕິດເຊ ົ້ອພະຍາດທ ່ວໄປຈາກພ ດ.ໍ່ົ້ສາທິດວິທ ການປົ້ອງກັນຕ ວເອງຈາກອຸບັດເຫດເທິງທົ້ອງຖະໜ ນ ແລະ ອັນຕະລາຍອ ່ນໆ ໃນສິ່ງແວດລົ້ອມ ລວມທັງລະເບດທ ່ຍັງບໍ່ທັນແຕກ. ເຂ ົ້າໃຈ ແລະ ສາທິດ ໃຫົ້ເຫັນວ່າເຖິງວັດຖຸສາມາດປ່ຽນແປງບໍລມາດຂອງຕ ນເອງແນວໃດ ເມ ່ອກະທ ບກບອາກາດ, ນໍົ້າ ແລະ ຄວາມຮົ້ອນ. ິັອະທິບາຍເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງນໍົ້າ ສໍາລບກະສິກໍາ, ອຸດສາຫະກໍາ, ການຂ ນສ ່ງ ແລະ ສະເໜ ແນວທາງໃນການປົ້ອງກັນແຫ ່ງນໍົ້າຈາກສິ່ງເປ ົ້ອນເປ. ັ ົ້ເຂ ົ້າໃຈການໄຫ ຂອງກະແສໄຟຟົ້າ ໃນວ ງຈອນປິດ ແລະ ແນະນໍາວິທ ການຊ ມໃຊົ້ໄຟຟົ້າຢ່າງປະຢັດ ແລະ ປອດໄພ. ເຂ ົ້າໃຈ ແລະ ສາທິດໃຫົ້ເຫັນເຖິງວິທາງທ ່ແສງ ແລະ ສຽງ ສາມາດມ ການປ່ຽນແປງເມ ່ອກະທ ບກັບວັດຖຸທ ່ແຕກຕ່າງ ແລະ ສະສານອ ່ນໆ. ເຂ ົ້າໃຈ ແລະ ສາມາດສາທິດໃຫົ້ເຫັນເຖງຫ ັກການພ ົ້ນຖານຂອງແຮງດັນ ອາກາດ ແລະ ນາ ແລະ ຄວາມແຮງຂອງແມ່ເຫ ັກ.ິ(ໍົ້)ເຂ ົ້າໃຈແນວຄວາມຄິດຂອງລະດູການ ແລະ ຈັບຄູ່ກບສະພາບອາກາດໃນແຕ່ລະລະດູການ.ັຈໍາແນກລະຫວ່າງວັດຖຸທ ່ເປັນອັນຕະລາຍຕສິ່ງແວດລົ້ອມຫ າຍ ຫ ໜົ້ອຍ ອງຕາມໄລຍະເວລາທ ່ໃຊົ້ໃນການຍອຍສະລາຍໍ່

70 ລະບຸວ່າແຫ ່ງພະລັງງານທ ່ ຕາເວັນ, ລ ມ ແລະ ນໍົ້າ ດ ກວ່າສາລັບສິ່ງແວດລອມອ ່ນໆ ນໍົ້າມັນ,ຖານຫ ນ ແລະ ການເຜ າໄມົ້ . ()ໍົ້() ຈໍາແນກປະເພດຂອງ ເຕັກໂນໂລຊ ແລະ ປ່ຽບທຽບຂດ ແລະ ຂໍົ້ເສຍ ໃນການນໍາໃຊົ້ເຕັກໂນໂລຊ. ໍົ້ຊຼັັ້ນ ປ.5 ເມ ່ອຈ ບຊນປ.5 ນັກຮຽນສາມາດ: ັົ້ອະທິບາຍເຖິງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງການເກ ດຂອງສິ່ງທ ່ມ ຊວິດໃນສິ່ງແວດລົ້ອມ ແລະ ຄວາມພົ້ອມຂອງອາຫານ, ນໍົ້າ, ອຸນນະພູມ ແລະ ໄຟ. ໃຫົ້ເຫດຜ ນວ່າເປັນຫຍັງຈຶງຄວນໃຫົ້ຄວາມສ ມດຸນລະຫວ່າງສິ່ງທ ່ມ ຊ ວິດ ແລະ ບມ ຊວິດໃນລະບ ບນິເວດ.ໍ່ສັງເກດ ແລະ ອະທິບາຍ ລະບ ບທາງເດ ນອາຫານ, ລະບ ບທາງເດ ນຫາຍໃຈ,ລະບ ບປະສາດ ແລະ ອະທິບາຍເຖງຜ ນກະທ ບຂອງສິ່ງເສບຕິດຕໍ່ຮ່າງກາຍຂອງມະນຸດ.ິປຽບທຽບຄວາມແຕກຕ່າງ ແລະ ຄວາມຄົ້າຍຄກັນ ລະຫວ່າງລະບ ບທາງເດ ນອາຫານ ແລະ ລະບ ບທາງເດ ນຫາຍໃຈ ຂອງມະນຸດ ແລະ ສັດ. ່ລະບຸຄວາມແຕກຕາງລະຫວ່າງການສ ບພັນຂອງສັດໃນລະບ ບການລົ້ຽງສັດຂັົ້ນພ ົ້ນຖານ ແລະ ສັດປ່າ. ່ອະທິບາຍ ແລະ ສາທິດ ເຖິງຂະບວນການປູກຜັກໂດຍການໃຊົ້ແສງແດດເພ ່ອການຈະເລ ນເຕ ບໂຕ ການສັງເຄາະແສງ . () ອະທິບາຍເຖິງຜ ນກະທ ບຂອງລະເບ ດທ ່ຍງບໍ່ທັນແຕກ ຕໍ່ສັງຄ ມ ແລະ ສິ່ງແວດລົ້ອມ. ັອະທິບາຍເຖິງການປະຖ ມພະຍາບານເບ ົ້ອງຕ ົ້ນເມ ່ອມ ຄ ນໄດົ້ຮັບບາດເຈັບຈາກອຸບັດເຫດ.ສັງເກດ ແລະ ສາທິດ ເຖງວັດຖຸທ ່ສາມາດປ່ຽນຮູບຮ່າງ, ຂະນາດ, ນໍົ້າໜັກ ແລະ ສ ໂດຍອງຕາມການກະທ ບອຸນນະພູມ ແລະ ສານອ ່ນໆ ສານເຄມ ິ(). ຈໍາແນກວັດຖ ວ່າວັດຖນັົ້ນນໍາຄວາມຮົ້ອນໄດແນວໃດຸຸົ້. ສາທິດການໄຫ ກະແສໄຟຟົ້າໃນວ ງຈອນປິດທ ່ມ ຫ ອດໄຟ ແລະ ແບດເຕ ຣ, ລະບຸວັດຖຸກະແສໄຟຟົ້າ ແລະ ບໍ່ນໍາໄຟຟົ້າ. ຍກຕ ວຢ່າງແຫ ່ງພະລັງງານໄຟຟົ້າແບບຍ ນຍ ງ ແລະ ບໍ່ຍ ນຍ ງ.ເຂ ົ້າໃຈແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກບແຮງດັນ ແລະ ສາທິດໃຫົ້ເຫັນວ່າແຮງດັນນ ົ້ ສາມາດເຮັດໃຫົ້ວັດຖຸເຄ ່ອນທ ່, ຢດເຊ າ,ໄວຂນ ແລະ ຊົ້າລ ງ ັຸຶົ້ລະບຸ ແລະ ສາທິດ ກ່ຽວກັບແຮງໂນມຖ່ວງທ ່ເຮັດໃຫົ້ສິ່ງຕ່າງໆຕ ກລ ງໄປ ເມ ່ອວ່າງໄວົ້ທ ່ສູງຈາດພ ົ້ນ.ົ້ລະບຸວ່າໂລກ ໂຄຈອນອົ້ອມດວງອາທິດ ແລະ ດາວເຄາະດວງອ ່ນທ ່ສໍາຄັນໃນລະບ ບສຸລິຍະຈັກກະວານ.ອະທິບາຍ ຄໍາສັບງ່າຍໆ ວ່າຈະເກ ດຫຍັງຂນເມ ່ອດວງອາທິດ ແລະ ດວງຈັນ ມ ດລ ງ.()ຶົ້ເຂ ົ້າໃຈກ່ຽວກັບພາວະໂລກຮົ້ອນ, ບ ດບາດໃນການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບອາກາດ ແລະ ແນະນໍາວິທ ທ ່ສາມາດເຮັດໃຫົ້ພາວະໂລກຮົ້ອນຫ ຸດລ ງໄດົ້. ວິເຄາະຜ ນກະທ ບຂອງວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊ ຕໍ່ການດໍາລ ງຊ ວິດຂອງຄ ນ ແລະ ສິ່ງແວດລົ້ອມ.ບອກຂໍົ້ດ ແລະ ຂໍົ້ເສຍ ຂອງສສັງຄ ມອອນໄລ ແລະ ວິທ ການແກໄຂບັນຫາເຫ ່ານ. ່ົ້ ົ້

71 ຜົນໄດັ້ຮຼັບຂອງການຮຽນ ວິຊາວິທະຍາສາດ ແລະ ສິົ່ງແວດລັ້ອມພາກທ I ສິົ່ງມ ຊ ວິດ ອົງປະກອບທ 1. ສງຕົ່າງໆອັ້ອມຕົວ ແລະ ການພົວພຼັນເຊິົ່ງກຼັນ ແລະ ກຼັນ ິົ່ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ສິ່ງຕ່າງໆທ ່ຢູົ້ອົ້ອມຕ ວເຮ າມ ທັງສິ່ງມ ຊ ວິດ ແລະ ບມ ຊ ວິດ.ໍ່ສິ່ງທ ່ເກ ດຂຶົ້ນເອງຕາມທໍາມະຊາດ ແລະ ຄ ນສົ້າງຂຶົ້ນ. ການຢູ່ຮ່ວມກັນ ແລະ ການພ ວພັນກັນຂອງຄ ນ, ພ ດ ແລະ ສັດ. ຄ ນ ແລະ ສັດຕົ້ອງກັນບ່ອນຢູ່ອາໄສ ແລະ ປ ກປັກຮັກສາ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ສັງເກດ ແລະ ຄ ົ້ນຫາສິ່ງ ຕ່າງໆທ ່ຢູ່ອົ້ອມຕ ວເຮ າ. 2.ສ ່ສານ ແລະ ພັນລະນາສິ່ງທ ່ສັງເກດເຫັນດວຍຄວາມຄິດົ້ຂອງເຂ າເອງ.3.ຈໍາແນກສິ່ງທ ່ຄ ກັນ ແລະ ແຕກຕ່າງກັນຂອງສິ່ງຕ່າງໆນຼັກຮຽນຮູັ້: ສິ່ງແວດລົ້ອມສະໜອງອາຫານ ສິ່ງມ ຊ ວິດໄດົ້ຮັບອາຫານຈາກແລະ ທ ່ຢູ່ອາໄສຕໍ່ສິ່ງມ ຊ ວິດ. ສິ່ງມ ຊ ວິດລົ້ວນແຕ່ຕົ້ອງ ການນໍົ້າ, ອາຫານ, ອາກາດ ເພ ່ອການເຕ ບໃຫຍ່ ແລະ ການຢູ່ລອດ ການທໍາລາຍສິ່ງແວດ . ລົ້ອມຂອງຄ ນສາມາດເຮັດໃຫົ້ ມ ຜ ນກະທ ບຕໍ່ທ ່ຢອາໄສ ແລະ 2. ອະທິບາຍຄວາມແຕກຕ່າງູ່ອາຫານຂອງສັດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຈັບຄຮູບສັດກັບອາຫານຂອງ ູ່ສັດ ແລະ ພັນລະນາອາຫານຂອງສັດດົ້ວຍຄວາມຄິດຂອງເຂ າເອງ. ຈັດກຸ່ມຂອງສັດແຕ່ລະຊະ ນິດຕາມທ ່ຢູ່ອາໄສຂອງສັດບ ກ ແລະ ສັດນໍົ້າ. ນຼັກຮຽນຮູັ້:ສິ່ງມ ຊ ວິດດົ້ວຍກັນ ແລະ ສິ່ງມ ຊ ວິດນນຍັງສາມາດຜະລິດັົ້ອາຫານໄດົ້ດົ້ວຍຕ ວເອງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ໄຈົ້ແຍກອາຫານທ ່ໄດົ້ຈາກ ພ ດ ແລະ ສັດ. ລະຫວ່າງສັດກິນຊິົ້ນ, ສັດກນິພ ດ ແລະ ສັດກິນໄດົ້ທຸກຢ່າງ 1. ອະທິບາຍຄວາມແຕກຕ່າງຂອງສິ່ງພົ້ອມທັງຍ ກຕ ວຢ່າງແຕ່ລະຊະນິດ. ນຼັກຮຽນຮູັ້:ລັກສະນະພ ົ້ນຖານຂອງສິ່ງມ ຊວິດ (ສັດ, ພ ດ, ເຊ ົ້ອຣາ, ເຊ ົ້ອບັກເຕ ຣ). ສງມ ຊວິດແຕ່ລະຊະນິດມ ການິ່ພ ວພັນກັນເຊິ່ງກັນແລະ ກັນ ສະແດງ ໃຫົ້ເຂ າກັບສະພາບແວດລົ້ອມທ ່ມັນໃນຕ່ອງໂສົ້ອາຫານ ແລະ ຕານ່າງອາຫານ ສງມ ຊວິດລົ້ວນແຕ່ອາໄສ. ິ່ຢູ່ຮ່ວມກັນ, ປະຊາກອນ ແລະ ຊຸມຊ ນ .ນຼັກຮຽນສາມາດ: ມ ຊວິດ, ປະຊາກອນ ແລະ ຊຸມຊ ນ. 2. ວັດແທກຂະໜາດ ຫ ນັບຈໍານວນປະຊາກອນຂອງສິ່ງມ ຊວິດດົ້ວຍກັນໃນສິ່ງແວດລົ້ອມ. 3. ສ ່ສານການພ ວພັນຂອງສິ່ງມ ຊວິດດົ້ວຍການແຕົ້ມແຜນວາດຕ່ອງໂສົ້ນຼັກຮຽນຮູັ້:ການເກ ດຂອງສິ່ງມ ຊ ວິດແມ່ນຂຶົ້ນກັບເງ ່ອນໄຂຂອງອຸນຫະ ພູມ, ນໍົ້າ, ອາຫານ ແລະ ແສງ. ສງມ ຊ ວິດຕົ້ອງການປັບຕ ວິ່ອາໄສຢູ່ເພ ່ອຄວາມຢູ່ລອດ. ຄວາມດຸ່ນດຽງກັນຂອງສິ່ງມ ຊ ວິດ ແລະ ບໍ່ມ ຊວິດໃນລະບ ບນິເວນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ສະຫ ຸບຂໍົ້ມູນການເກ ດ ແລະ ບສາມາດໍ່ເກ ດຂຶົ້ນໄດົ້ຂອງສິ່ງມ ຊວິດໃນສະພາບແວດລົ້ອມທ ່ພວກມັນຢູ່ອາໄສ. 2. ຄາດຄະເນສິ່ງທ ່ອາດຈະເກ ດຂນຖົ້າສິ່ງຶົ້ມ ຊວິດຫາກບໍ່ດຸ່ນດຽງກັນໃນລະບ ບນິ ເວນທ ່ພວກມັນອາໄສ.

72 ຢູ່ອົ້ອມຕ ວເຮ າ.4.ຈໍາແນກຜ ນປະໂຫຍດທ ່ມ ຕໍ່ກັນລະຫວ່າງຄ ນ, ພ ດ ແລະ ສັດ.5.ຈໍາແນກປະເພດບ່ອນຢູ່ອາ ໄສຂອງຄ ນ ແລະ ສັດ.2. ຈັດໝວດຂອງສິ່ງທ ່ແຕກຕ່າງ ກັນຂອງສິ່ງມ ຊວິດ ແລະ ບໍ່ມ ຊ ວິດ. 3. ໃຫົ້ເຫດຜ ນໃນການປ ກປກັຮັກສາສງແວດລອມ, ຄວາມິ່ົ້ສໍາຄັນຂອງສິ່ງແວດລົ້ອມຕໍ່ການສະໜອງອາຫານ ແລະ ທ ່ຢູ່ອາໄສຂອງສິ່ງມ ຊວິດ. ອາຫານ ແລະ ຕານ່າງອາຫານ. ອົງປະກອບທ 2. ຮົ່າງກາຍ ແລະ ການຮຼັກສາສຸຂະພາບຂອງຄົນເຮົາ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຊ ແລະ ໜົ້າທ ຂອງອະໄວຍະ ່ວະພາຍນອກຂອງຮ່າງກາຍຄ ນເຮ າ. ຄວາມສໍາຄັນ ແລະ ວິທ ການອະນາໄມຮ່າງກາຍ ແລະ ລົ້າງມ ໃນແຕ່ລະວັນ :ລົ້າງມ , ຖູແຂວ, ການຖ່າຍໃສົ້່ວິດ ແລະ ອາບນໍົ້າ. ຄວາມສໍາຄັນຂອງການກິນ ແລະ ດມ ່ເພ ່ອໃຫົ້ມ ສຸຂະພາບແຂງແຮງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຈໍາແນກພາກສ່ວນ ແລະ ໜົ້າທ ່ອະໄວຍະວະພາຍນອກ ຂອງຮ່າງກາຍຄ ນ ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຊ ່ ແລະ ໜົ້າທ ່ຂອງອະໄວຍະວະ ການກິນອາຫານບພຽງພໍ, ກິນຮັບຄວາມຮູົ້ສຶກ ຂອງອິນຊ ທັງຫົ້າ. ຄວາມສໍາຄັນຂອງການກິນ ແລະ ຕິດເຊ ົ້ອພະຍາດກາຝາກ ດມທ ່ສະອາດຖ ກຫ ັກອະນາໄມ. ພາໃຫົ້ຂາດທາດອາຫານ. ຜ ນ ່ອາຫານແຕ່ລະຊະນິດມ ປະ ໂຫຍດແຕກຕ່າງກັນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ສະແດງຂັົ້ນຕອນການຮັກສາ ການກິນອາຫານທ ່ເປ ະເປອນ, ອະນາໄມແຕ່ລະອະໄວຍະວະຮັບຄວາມຮູົ້ສຶກໄດົ້ຢ່າງຖ ກຕົ້ອງ ແລະ ປອດໄພ. 2. ໄຈົ້ແຍກອາຫານທ ່ມ ຄຸນປະໂຫຍດໜົ້ອຍ-ຫ າຍ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ໍ່ອາຫານຊະນິດດຽວຕະຫ ອດ ການຂາດທາດອາຫານເຮັດໃຫົ້ຮ່າງກາຍຈ່ອຍ, ບໍ່ມ ແຮງ ແລະ ມັກເຈັບເປັນ. ຜ ນກະທ ບຂອງ ົ້ອາ ຫານບໍ່ຖ ກຫ ັກອະນາໄມ,ອາຫານທ ່ບປອດໄພພາໃຫົ້ເກດໍ່ເຈັບທົ້ອງ, ຖອກທົ້ອງ ແລະ ມ ແມ່ກາຝາກ. ຄວາມສູງ ແລະ ນາໜັກຂອງຄ ນຂຶົ້ນກບປະລິ ໍົ້ັນຼັກຮຽນຮູັ້: ຊ ່ ແລະ ຄຸນລັກສະນະພ ົ້ນຖານຂອງອາຫານແຕ່ລະໝວດ: ໝາກໄມົ້, ຜັກ, ນ ມ, ຊ ົ້ນ, ແປົ້ງ ແລະ ນໍົ້າຕານ. ມ ຕໍ່ຮ່າງກາຍຂອງຄ ນເຮ າ. ໂຄງປະກອບໂຄງປະກອບສົ້າງຂອງລະບ ບສ ບພັນ, ລະບ ບໝູນວຽນເລ ອດ ແລະ ໜົ້າທ ່ຂອງລະບ ບດງກ່າວ. ເມ ່ອເຖິງັ່ໄວໜມທຸກຄ ນເລ ່ມມ ຄວາມສະນິດຸ່ກັນ, ເກ ດມ ຄວາມຮັກລະຫວ່າງຍິງກັບຊາຍຖົ້າມ ເພດສໍາພັນຈະມ ລູກ. ອັນຕະລາຍ ແລະ ວິທ ປົ້ອງກັນພະຍາດໄຂົ້ເລ ອດອອກ ແລະ ໄຂົ້ຍຸງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄຸນປະໂຫຍດຂອງທາດໂປຣຕນ, ທາດິແປງ, ໄຂມັນ, ວິຕາມິນ ແລະ ແຮ່ທາດທ ່ົ້ສົ້າງຂອງລະບ ບຍ່ອຍອາຫານ, ຖ່າຍເທ, ລະບ ບຫາຍໃຈ, ລະບ ບປະສາດ ແລະ ໜົ້າທ ່ຂອງລະບ ບດັ່ງກ່າວ. ການປ່ຽນ ແປງດົ້ານຮ່າງກາຍຂອງຄ ນມ ການເຕ ບໃຫຍ່, ກາຍເປັນຊາຍໜຸ່ມເປນສາວ. ເສນ ັັົ້ທາງຕິດຕເຊອໂລກເອດ, ຜ ນກະທ ບຂອງໍ່ ົ້ໂລກເອດຕໍ່ສຸຂະພາບ ແລະ ວິທ ປົ້ອງກັນ. ຜ ນຮົ້າຍຂອງການສູບຢາ, ດ ່ມສງມ ນ ິ່ເມ າ, ສິ່ງເສບຕິດ ແລະ ວິທ ການປົ້ອງກັນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ:

73 2.ແນະນໍາຂນຕອນການອະນາ ັົ້ໄມຮ່າງກາຍ, ຖູແຂົ້ວ, ລົ້າງມ ແລະ ອາບນໍົ້າ.3. ການປົ້ອງກັນພະຍາດຕິດຕໍ່ຈາກການບໍ່ອາບນໍົ້າ ແລະ ຖ່າຍຊະຊາຍ. 4. ປຽບທຽບຜ ນດ ການຖ່າຍໃສ່ວິດ ແລະ ຜ ນເສຍການຖ່າຍຊະຊາຍ . 5. ບອກວ່າຍົ້ອນຫຍັງຄ ນເຮ າຈຶ່ງຕົ້ອງກັນກິນອາຫານ. ມານການກິນອາຫານແຕ່ລະວັນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ວັດແທກນໍົ້າໜັກ ແລະ ຄວາມ 3. ສ ່ສານສິ່ງທ ່ເຂ າມັກ, ບໍ່ມັກ ແລະ ສູງຂອງຕ ນເອງ. 2. ພັນລະນາສາເຫດຂອງການ ຂາດທາດອາຫານ, ຜ ນຮົ້າຍຂອງກິນອາຫານບຖ ກຫ ັກໍ່ອະນາໄມ ແລະ ບໍ່ປອດໄພ. 3.ອະທິບາຍວິທ ການປິ່ນປ ວຂັົ້ນພ ົ້ນຖານ ເມ ່ອຖອກທົ້ອງ ແລະ ເປັນພະຍາດອະຫິວາ.1. ຈັດອາຫານຕາມ 5 ໝວດ. 2. ອະທິບາຍໜົ້າທ ່ຂອງລະບ ບສ ບພັນ ແລະ ລະບ ບໝູນວຽນເລ ອດ. ປະຕິເສດເລ ່ອງເພດສໍາພັນກ່ອນໄວອັນຄວນ.4. ສະເໜ ວິທ ປົ້ອງກັນຈາກພະຍາດໄຂົ້ເລ ອດອອກ ແລະ ໄຂົ້ຍຸງ.1. ສັງເກດອາຫານ ແລະ ເລ ອກກນອາ ິຫານທ ່ປອດໄພຕໍ່ສຸຂະພາບໃນແຕ່ລະວັນ. 2. ຈໍາແນກອາຫານທ ່ແມ່ນທາດໂປຣຕິນ, ທາດແປົ້ງ, ໄຂມັນ, ວິຕາມິນ ແລະ ແຮ່ທາດ. 3. ອະທິບາຍລະບ ບຍ່ອຍອາຫານ, ລະ ບ ບຫາຍໃຈ ແລະ ລະບ ບປະສາດ. 4. ຈໍາແນກການປ່ຽນແປງດົ້ານຮ່າງກາຍໃນໄລຍະ, ການເຕ ບໃຫຍ່ເຖິງໄວໜຸ່ມ. 5. ປະຕິເສດສິ່ງທ ່ເຂ າບມັກເພ ່ອຫ ກລົ້ຽງໍ່ຈາກການສູບຢາ, ໂລກເອດ, ສິ່ງມ ນເມ າ, ສິ່ງເສບຕິດ. ອົງປະກອບທ 3. ສຼັດ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຊ ່ ແລະ ໜົ້າທ ຂອງແຕ່ລະອະໄວຍະວະພາຍນອກຂອງສັດ. ການພ ວພັນດົ້ານຮູບຮ່າງລັກ ສະນະພາຍນອກ, ການເຄ ່ອນ ລົ້ອມ. ຄວາມຄ ກັນ ແລະ ແຕກໄຫວ ແລະ ທ ່ຢູ່ອາໄສຂອງສັດ. ອາຫານຂອງສັດລົ້ຽງແຕ່ລະຊະນິດ. ວິທ ການດູແລຮັກ ສາສັດ. ຊ ່ຂອງສັດທ ່ວໄປທ ່ຢ ູ່ນຼັກຮຽນຮູັ້: ປັດໄຈຕ່າງໆທ ່ມ ຜ ນຕໍ່ການເຕ ບ ລັກສະນະພ ົ້ນຖານຂອງສັດນໍົ້າ, ໃຫຍ່ຂອງສັດ ເຊັ່ນ: ນໍົ້າ, ອາ ຫານ, ອາກາດ ແລະ ສິ່ງແວດ ຕ່າງກັນລະຫ່ວາງຮູບຮ່າງ ແລະ ຮັກສາສາຍພັນ, ຄວາມຍ ນຍງການເກດລູກຂອງສັດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ນຼັກຮຽນຮູັ້:ສັດເຄິ່ງບ ກເຄິ່ງນໍົ້າ, ສັດເລ ອຄານ, ສ ບພັນຂອງສັດ. ຂະບວນການສ ບສັດປ ກ ແລະ ສັດລົ້ຽງລູກດົ້ວຍນໍົ້າ ພັນແບບອາໄສເພດ. ວ ງຈອນຊ ນ ມ ສັດສາມາດສ ບພັນເພ ່ອ. ຂອງສັດແຕ່ລະຊະນິດ. ສັດບາງຊະນິດມ ການປ່ຽນຮູບຮ່າງ ແລະ ມັກເກ ດຂຶົ້ນກັບສັດ ແລະ ການສ ຕາມສະພາບແວດລົ້ອມທ ່ມັນນຼັກຮຽນຮູັ້: ໂຄງສົ້າງ ແລະ ໜົ້າທ ່ຂອງລະບ ບວິດສັດປ ກ ແລະ ສັດລົ້ຽງລູກດົ້ວຍນໍົ້ານມ. ພະຍາດອະຫິວາ, ປາກເປ ່ອຍລ ງເລັບ, ໄຂົ້ຫວັດສັດປ ກທ ່ປົ້ອງກັນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ໂຄງສົ້າງ ແລະ ໜົ້າທ ່ຂອງລະບ ບຍ່ອຍອາຫານ, ລະບ ບຫາຍໃຈ ແລະ ລະບ ບປະສາດຂອງສັດ. ຄວາມແຕກຕ່າງກັນຂອງການປະສ ມພັນທຽມກັບປະສ ມພັນແບບທໍາມະຊາດ ແລະ ວິທ ການລົ້ຽງ ສັດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ:

74 ອາໄສຢູ່ຕາມທໍາມະຊາດ. ການແຍກກັນຂອງສັດໂດຍອິງຕາມທ ່ຢູ່ອາໄສຂອງພວກເຂ າ. 2. ປຽບທຽບຮູບຮ່າງຂອງສັດນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຈໍາແນກຮູບຮ່າງຄຸນລັກສະ ນະພາຍນອກ ແລະ ການ ເຄ ່ອນໄຫວຂອງສັດ. 2. ຈັບຄູ່ກັນລະຫວ່າງຊ ່ຂອງສັດໃສ່ກັບຮູບພາບ.ຈັບຄຮູບູ່ພາບໂດຍອ ງໃສຮູບຮ່າງ, ່ການເຄອນທ ່ ແລະ ທ ່ຢອາ ູ່່ໄສຂອງສັດ. 3. ສາທິດການດູແລຮັກສາສັດ ລົ້ຽງ. 4. ຈັບຄູ່ກັນລະຫວ່າງສັດ ແລະ ອາຫານຂອງພວກມັນ. 5. ແຍກປະເພດຂອງສັດປ່າ, ສັດລົ້ຽງ, ສັດບກ ແລະ ສັດນົ້ໍົ້າ. 1. ອະທິບາຍປັດໄຈທ ່ຈໍາເປັນຕໍ່ການເຕບໃຫຍ່ຂອງສັດ. ກັບສັດທ ່ວໄປ ແລະ ລູກສັດໃສ່ພໍ່ແມ່ຂອງມັນ. 3. ໄຈົ້ແຍກສັດທ ່ເກ ດລູກເປັນໂຕ ແລະ ອອກເປັນໄຂ. ່ອາໄສ ວ ງຈອນຊວິດຂອງແມງ . ກະເບ ົ້ອ, ຍຸງ ແລະ ກ ບ. ນຼັກຮຽນສາມາດ:1.ຈັດປະເພດສັດນໍົ້າ, ເຄິ່ງບ ກເຄິ່ງນໍົ້າ, ເລ ອຄານ, ປ ກ ແລະ ລົ້ຽງລູກດົ້ວຍນໍົ້ານ ມ. 2. ອະທິບາຍສາເຫດການປ່ຽນສຂອງສັດຕາມສິ່ງແວດລົ້ອມທ ່ພວກມັນອາໄສຢ. ູ່3.ແຕົ້ມວ ງຈອນຊວິດຂອງແມງ ກະເບ ົ້ອ, ຍຸງ ແລະ ກ ບ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍໜາທ ່ລະບ ບສ ບພັນົ້ຂອງສັດ. 2. ອະທິບາຍຂະບວນການສ ບພັນແບບອາໄສເພດຂອງສັດ. 3. ສະເໜ ວິທ ການປົ້ອງກັນພະຍາດທ ່ມັກເກ ດຂຶົ້ນກັບສັດ. 4. ສ ່ສານດົ້ວຍການແຕົ້ມວ ງຈອນຊ ວິດຂອງສັດປ ກ ແລະ ລົ້ຽງລູກດົ້ວຍນານ ມ. ໍົ້1. ສ ມທຽບລະບ ບການຍ່ອຍອາຫານ, ລະບ ບຫາຍໃຈ ແລະ ລະບ ບປະສາດຂອງສັດທ ່ວໄປ. 2. ສັງເກດ ແລະ ສມທຽບການປະສ ມພັນທຽມ ແລະ ການປະສ ມພັນທໍາມະຊາດຂອງປາ ແລະ ກບ. 3. ອະທິບາຍວິທ ການລົ້ຽງສັດຂັົ້ນພ ົ້ນຖານ. ອົງປະກອບທ 4. ພືດ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຊ ແລະ ທ ່ຢູ່ອາໄສຂອງພ ດ ່ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄຸນລັກສະນະຂອງພາກສ່ວນນຼັກຮຽນຮູັ້: ການກົ້າເບົ້ຍດອກໄມົ້ ຫ ເມັດນຼັກຮຽນຮູັ້: ຊ ແລະ ໜົ້າທ ່ແຕ່ລະສ່ວນປະກອບ ຂະບວນການລໍາລຽງນໍົ້າ, ແຮ່ທາດ, ການ ່ນຼັກຮຽນຮູັ້:

75 ບາງຊະນິດ. ໂຄງສົ້າງພາຍນອກຂອງພ ດມ : ຮາກ, ລໍາ, ໃບ ແລະ ດອກ ວິທ ການ. ບ ວລະບັດຮັກສາພ ດ ຄວາມ. ຕົ້ອງການອາຫານຂອງພ ດເພ ່ອການເຕ ບໃຫ່ຍ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຈັບຄກັນລະຫວ່າງຊ ່ຂອງູ່ພ ດໃສ່ກັບຮູບພາບ. 2. ສັງເກດພ ດບ ກ, ພ ດນໍົ້າ, ພ ດທ ່ຄ ນເຮ າປູກ ແລະ ພ ດເກ ດຂຶົ້ນເອງຕາມທໍາມະຊາດ. 3. ບອກຊໂຄງປະກອບສົ້າງ ່ຂອງພ ດ. 4. ສະແດງວິທ ການບ ວລະບັດຮັກສາພ ດ. 5. ພັນລະນາຄວາມຕົ້ອງການອາຫານເພ ່ອການເຕ ບໃຫ່ຍຂອງພ ດ. ຕ່າງໆ ແລະ ໜົ້າທ ່ຂອງຮາກ, ລໍາ, ໃບ, ດອກ, ໝາກ ແລະ ແກ່ນ. ພ ດບາງຊະນິດກິນໄດົ້ ແລະ ກິນບໍ່ໄດ.ົ້ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍໜົ້າທ ່ຂອງຮາກ, ລໍາ, ໃບ, ດອກ, ໝາກ ແລະ ແກ່ນ. 2. ຈັບຄກັນລະຫວ່າງໝາກໄມົ້ ູ່ແລະ ຜກໃຫົ້ເຂ າກັບຕ ົ້ນັຂອງພ ດ. 3. ຍ ກຕ ວຢ່າງພ ດບາງຊະນິດທ ່ 2. ແນະນໍາສິ່ງທ ່ຈາເປັນຕໍ່ການກິນໄດົ້ ແລະ ກິນບໍ່ໄດ. ົ້ພ ດ ແລະ ຂະບວນການເຕ ບໃຫຍ່ຂອງພ ດ. ນໍົ້າ, ແສງ, ຝຸ່ນຄອກ, ດິນແມ່ນສງທ ່ຈໍາເປັນຕິ່ໍ່ການເຕ ບໃຫຍ່ຂອງພ ດ. ຄຸນລັກ ສະນະພ ົ້ນຖານຂອງພ ດສວນ, ພ ດໄຮ່, ປ່າໄມົ້ ແລະ ພ ດສະໝຸນໄພ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຕິດຕາມ ແລະ ວັດແທກຄວາມສູງ, ຈໍານວນໃບຂອງພ ດໃນແຕ່ລະວັນ. ໍເຕບໃຫຍ່ຂອງພ ດ. 3. ຈັດປະເພດພ ດສວນ, ພ ດໄຮ່, ປ່າໄມົ້ ແລະ ພ ດສະໝຸນໄພ. ຂອງພ ດມ ດອກ ແລະ ບມ ດອກ. ໍ່ພະຍາດເຊ ົ້ອຣາ, ໃບກູດທ ່ມັກເກ ດກັບພ ດ ແລະ ວິທ ຮັກສາພ ດເພ ່ອບໍ່ໃຫົ້ເກ ດພະຍາດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ສັງເກດ ແລະ ຈັດແບ່ງພ ດມ ດອກ ແລະ ບມ ດອກໍ່. 2. ຍ ກຕ ວຢ່າງພ ດມ ດອກ ແລະ ບໍ່ມ ດອກ. 3.ສະເໜ ວິທ ປົ້ອງກັນພະຍາດທ ່ເກ ດກັບພ ດ.ສັງເຄາະແສງ ແລະ ການຫາຍໃຈຂອງພ ດ. ການສ ບພັນແບບອາໄສເພດ ແລະ ບໍ່ອາໄສເພດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ທ ດລອງການລໍາລຽງນໍົ້າ, ການສັງເຄາະແສງ ແລະ ການຫາຍໃຈຂອງພ ດ. 2. ອະທິບາຍວ ງຈອນຊວິດຂອງພ ດບາງຊະນິດ (ດອກກາວ, ດອກດາວເຮ ອງ). 3. ພັນທະນາວິທ ການປັບປຸງພັນພ ດ ໂດຍນໍາໃຊົ້ວິທ ການທາງວິທະຍາສາດ. 4. ສ ນທະນາ ແລະ ໝູນໃຊວິທ ການຂະ ົ້ຫຍາຍພັນພ ດ ໂດຍນໍາໃຊົ້ພາກສ່ວນຕ່າງໆ.

76 ອົງປະກອບທ 5. ຄວາມປອດໄພໃນຕົວເຮົາ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ອຸບັດເຫດເກ ດຂນໄດົ້ທຸກຶົ້ເວລາ ແລະ ທຸກສະຖານທ ່ຄ : ມ ່ນ, ລມ, ຕ ກ, ຈມນໍົ້າ, ົ້ຖ ກນໍົ້າຮົ້ອນ ແລະ ໄຟໄໝົ້. ຂັົ້ນຕອນການຂຄວາມຊ່ວຍ ໍເຫ ອ ເມ ່ອເກ ດອຸບັດເຫດ ແລະ ພ ບເຫັນວັດຖຸລະເບ ດ. ຊະນິດເຊັ່ນ: ຮັງແຕນ/ເຜງ, ໝາ, ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ພັນລະນາຄວາມສ່ຽງຂອງພຶດຕິກໍາທ ່ພາໃຫົ້ເກ ດການລ ົ້ມ, ຕ ກ, ຈ ມນໍົ້າ ແລະ ໄຟໄໝົ້. 2.ສາທິດການປະຖ ມພະຍາ ບານຂັົ້ນຕ ົ້ນ ແລະ ການຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫ ອຕໍ່ກັບເຫດ ການທ ່ໄດົ້ຮຽນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ອຸບັດເຫດສາມາດເກດຂຶົ້ນໄດົ້ທຸກເວລາຫາກໄປສໍາຜັດກັບວັດຖໜັກ, ແຫ ມຄ ມ, ໄຟຟົ້າ ຸແລະ ລວມທັງລະເບດທ ່ບໍ່ທັນແຕກ. ອຸບັດເຫດສາມາດເກດຂນໄດົ້ເມ ່ອໄປແຕະຕົ້ອງສັດບາງຶົ້ິົ້ແມວ ແລະ ອນໆ. ວິທ ປົ້ອງກັນ ່ຈາກວັດຖຸອັນຕະລາຍ ແລະ ແຕະຕົ້ອງສັດ. ຂັົ້ນຕອນຂອງການປະຖ ມພະຍາບານຂັົ້ນພ ົ້ນຖານ ເມ ່ອເກ ດອຸບັດເຫດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຄາດຄະເນອາດຈະເກ ດອຸບັດ ເຫດຂຶົ້ນ ຖົ້າຢໃກົ້ກັບວັດຖຸອັນ ູ່ຕະລາຍ ແລະ ສັດບາງຊະນິດ. 2. ແນະນໍາວິທ ປົ້ອງກັນຈາກວັດຖຸອັນຕະລາຍ ແລະ ແຕະຕົ້ອງສັດ. 3.ສາທິດຂັົ້ນຕອນການປະຖ ມ ນຼັກຮຽນຮູັ້: ສະຖານທ ່ມ ລະເບິດບໍ່ທັນແຕກຢູ່ໃນປະເທດລາວ, ໝູ່ບົ້ານຂອງພວກເຂ າ, ປະເພດຂອງລູກລະ ເບ ດ ແລະ ລັກສະນະຂອງມັນ. ຄວາມສ່ຽງທ ່ຈະເກ ດນໍົ້າຖົ້ວມ, ໄຟໄໝົ້, ດິນເຈ ່ອນ ແລະ ວິທ ຫ ກເວັົ້ນອຸບັດເຫດ ເມ ່ອເຫດ ການເຫ ່ານັົ້ນເກ ດຂນ. ລະບຽບຶົ້ການຂອງໜ່ວຍສຸກເສ ນຢູ່ໃນໂຮງຮຽນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ພັນລະນາສະຖານທ ່ໄດົ້ຮັບຜ ນກະທ ບຈາກລູກລະເບ ດຢູ່ໃນໝູ່ບົ້ານຂອງພວກເຂ າ (ຖົ້າມ ) ແລະ ແຂວງທ ່ໄດົ້ຮັບຜ ນກະທ ບຈາກລະເບດໃນແຜນທ ່ 3. ສາທິດຂັົ້ນຕອນການປະຖ ມພະ 2. ປະເມ ນໄລຍະຫ່າງຂອງການຢດລ ດ, ປະເທດລາວ. 2. ສາທິດຂັົ້ນຕອນການຮັກສາຄວາມປອດໄພ/ຮັກສາຊ ວິດຂອງພວກເຂ າຈາກນໍົ້າຖົ້ວມ, ນຼັກຮຽນຮູັ້: ມາດຕະການຂອງອ ງການເກັບກູົ້ລະເບ ດແຫ່ງຊາດທ ່ຈະສາມາດໃຫົ້ ແຕກໃນປະເທດລາວ, ຜ ນກະທ ບຕໍ່ສັງຄ ມ ການຊ່ວຍ ເຫ ອ, ຮັກສາຕ ວພວກເຂ າໃຫົ້ປອດໄພຈາກລະເບ ດ. ເຫດ ໄລຍະຫ່າງຢຽບເບກລ ດ, ຢຸດລດ ເຊັ່ນ: ສິ່ງຜ ນການນຸ່ງເຄ ່ອງ, ໃຊົ້ອຸປະກອນທ ່ມ ການສະທົ້ອນແສງຕອນກາງຄ ນ ເມ ່ອຢູ່ໃກົ້ທາງລ ດ ແລະ ຂັບຂ ່ລ ດ. ສະຖານທ ່ທ ່ມ ຄວາມສຽງທ ່ຈະເກ ດ່ອຸບັດເຫດ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍຂັົ້ນຕອນໃນການລາຍ 1. ລາຍງານຂໍົ້ມູນສະຖິຕິຂອງລູກລະ ງານ ເມ ່ອພ ບເຫັນລະເບ ດ. 2. ພັນລະນາວິທ ການຂ ່ລດຖ ບທ ່ຖ ກຕາມກ ດລະບຽບການຈາລະຈອນ ແລະ ມ ຄວາມປອດໄພ. ຍາບານຂັົ້ນພ ົ້ນຖານຕໍ່ກັບເຫດ ການທ ່ໄດົ້ຮຽນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຂມູນສະຖິຕິພ ົ້ນຖານຂອງລະເບ ດບທັນໍົ້ໍ່ແລະ ສິ່ງແວດລົ້ອມ. ການໃຊົ້ຄວາມໄວ, ກ ດຂວາງ, ສະພາບເສນທາງ, ຜູົ້ຂັບອອນ ັົ້່ເພຍ, ດ ່ມສິ່ງມ ນເມ າແມ່ນມ ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການເກດອຸບັດເຫດ. ການປະຖມພະຍາ ບານຂນພ ົ້ນຖານໃນເມ ່ອມ ອຸບັດເຫດ. ັົ້ນຼັກຮຽນສາມາດ: ເບ ດບໍ່ທັນແຕກ ແລະ ເຂດທ ່ໄດົ້ຮັບຜ ນກະທ ບຈາກລະເບ ດຢູ່ໃນປະເທດລາວ ດົ້ວຍການແຕົ້ມແຜນພາບຈໍາ ລອງ/ແຜນທ ່. ຸຢຽບເບກລ ດ ແລະ ສະພາບເສນທາງ. ັົ້3. ສາທິດຂັົ້ນຕອນການປະຖ ມພະຍາ ບານຂັົ້ນພ ົ້ນຖານຕໍ່ກັບເຫດການທ ່ໄດົ້ຮຽນ.

77 ພະຍາບານຂັົ້ນພ ົ້ນຖານຕກັບໍ່ເຫດການທ ່ໄດົ້ຮຽນ.ໄຟໄໝົ້ ແລະ ດິນເຈອນ. ່3.ສາທິດຂັົ້ນຕອນການຊ່ວຍເຫ ອຂອງໜ່ວຍສຸກເສ ນຕໍ່ກັບເຫດ ການທ ່ໄດົ້ຮຽນ.ພາກທ II ສິົ່ງບ ົ່ມ ຊ ວິດ ອົງປະກອບທ 1. ວຼັດຖຸຕົ່າງໆ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ວັດຖຸ ແລະ ອຸປະກອນສາມາດປະດິດເປັນເຄ ່ອງຫ ິົ້ນ, ເຄ ່ອງໃຊ ແຫ ວ, ກາສ ແລະ ຄວາມົ້ໄດທ ່ມ ຮູບຮ່າງ ແລະ ຂະໜາດົ້ແຕກຕ່າງກັນ. ຄໍາສັບເພ ່ອນໍາມາພັນລະນາຮູບຊງ ແລະ ຊ ່ຂອງວັດຖຸຕ່າງໆ. ວັດຖຸບາງຊະນິດມ ຄວາມປອດໄພໃນການນໍາໃຊົ້, ອັນຕະລາຍ, ຈ ມນໍົ້າ ແລະ ຟູນໍົ້າ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ພັນລະນາຮູບຮ່າງ, ອຸປະ ກອນເຄ ່ອງຫ ິົ້ນ, ເຄ ່ອງໃຊົ້ ແລະ ວັດຖຸອັນຕະລາຍ. 2. ໄຈົ້ແຍກຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງວັດຖຸທ ່ເປັນເຄ ່ອງນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄຸນລັກສະນະຂອງວັດຖຸແຂງ, ວັດຖຸມ ຄວາມແຕກຕາງກັນດົ້ານແຕກຕ່າງຂອງວັດຖຸດັ່ງກ່າວ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ທ ດລອງ ແລະ ອະທິບາຍຄວາມແຕກຕ່າງຂອງວັດຖຸແຂງ, ແຫ ວ ແລະ ກາສ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ່ຄວາມແຂງ, ຫ ດຢ ດ, ໃສ ແລະ ການດູດຊຶມນໍົ້າ ຄໍາສັບ, ມາດຕະ . ຖານທ ່ສະ ແດງເຖິງຮູບຮ່າງ, ຂະ ໜາດ, ມວນສານ ແລະ ນໍົ້າໜກັຂອງວັດຖ. ຸນຼັກຮຽນສາມາດ: 2.ປຽບທຽບວັດຖແຕ່ລະຊະນິດ ຸຸດົ້ານຄວາມແຂງ, ຫ ດຢ ດ, ໃສ ແລະ ການດູດຊຶມນໍົ້າ . 3. ພັນລະນາຮູບຮ່າງຂອງວັດຖຸດົ້ວຍການໃຊົ້ຄໍາສັບທ ່ຖ ກຕົ້ອງ. 4. ວັດແທກຂະໜາດມວນສານ, ນໍົ້າໜັກຂອງວັດຖດົ້ວຍການໃຊຸົ້ຫ ວໜ່ວຍມາດຕະຖານຂອງນຼັກຮຽນຮູັ້: ການປ່ຽນແປງຮູບຮ່າງ, ບໍລິມາດຂອງວັດຖຸ, ການຫ ດຢ ດຂອງອາ ກາດ ເມ ່ອໄດົ້ຮັບຄວາມຮົ້ອນຈາກພາຍນອກ. ຄວາມໝາຍຂອງການ ທາດເຄມ ໃນຊ ວິດປະຈໍາວັນ. ປັດໄຈທ ່ລະ ລາຍ, ບໍ່ລະລາຍ ແລະ ຊຂອງ ່ທາດລະລາຍ ແລະ ບໍ່ລາຍໃນນໍົ້າ. ແລະ ການປຽນສະຖານະຂອງວັດຖ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ວັດແທກບໍລິມາດຂອງວັດຖຸ ໂດຍນໍາໃຊົ້ອຸປະກອນທ ່ເໝາະສ ມ. 2. ທ ດລອງການຫ ດຢ ດຂອງອາ ກາດດົ້ວຍໝາກປມເປ ່າ. ຸ່3.ທ ດລອງແຍກທາດທ ່ລະລາຍ ແລະ ບລະລາຍໃນນໍົ້າ.ໍ່ນຼັກຮຽນຮູັ້: ການປ່ຽນແປງຮູບຮ່າງ, ມວນສານ, ບໍລິມາດ ແລະ ນໍົ້າໜັກຂອງວັດຖ. ຊ ່ວັດຖຸທ ຸ່ເປນທາດເຄມ ແລະ ວິທ ການນໍາໃຊົ້ັເຮັດໃຫົ້ທາດບາງຊະນິດ ລະລາຍໃນນໍົ້າ ຸ່ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ທ ດລອງການປ່ຽນແປງຮູບຮ່າງ, ມວນສານ, ບໍລິມາດ ແລະ ນໍົ້າໜັກຂອງວັດ ຖຸ. 2. ອະທິບາຍການໃຊົ້ທາດເຄມ , ວິເຄາະສະຫ າກຂອງຜະລິດຕະພັນບາງຊະ ນິດ. 3. ຈໍາແນກດົ້ານບວກ ແລະ ດົ້ານລ ບຂອງການນໍາໃຊົ້ທາດເຄມ .

78 ຫ ິົ້ນ ແລະ ວັດຖຸອັນຕະລາຍ. 3. ທ ດລອງການຈ ມ ແລະ ຟູຂອງວັດຖຸຕ່າງໆເມ ່ອຢູ່ນາ. ໍົ້ການວັດແທກໃຫົ້ຖ ກຕົ້ອງ. ອົງປະກອບທ 2. ນ ັ້າ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ນໍົ້າເກ ດມາຈາກຫ າຍແຫ ່ງ ນາທ ່ໍົ້ແຕກຕ່າງກັນ. ຄວາມສໍາຄັນຂອງ ຊາດ. ນໍາໃຊົ້ນໍົ້າຢ່າງປະຢັດ.ນໍົ້າຕໍ່ສິ່ງມ ຊ ວິດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍຄຸນປະໂຫຍດຂອງນໍົ້າສະອາດ ແລະ ຜ ນເສຍຂອງນໍົ້າເປ ົ້ອນ. 2. ສະເໜ ວິທ ການຮັກສາແຫ ່ງ ນໍົ້າໃຫົ້ສະອາດ ແລະ ຖມຂ ົ້ ົ້ເຫຍ ົ້ອໃຫົ້ຖ ກບ່ອນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ການໄຫ ຂອງນໍົ້າໃນທໍາມະນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ທ ດລອງ ແລະ ອະທິບາຍການໄຫ ຂອງນໍົ້າໃນທໍາມະຊາດ.2. ແນະນໍາການນໍາໃຊົ້ນໍົ້າຢ່າງປະຢັດ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ວ ງຈອນນໍົ້າເກ ດຈາກການ ໝູນວຽນຢ່າງຕໍ່ເນ ່ອງຂອງນໍົ້າເທິງໜົ້າໂລກກັບນໍົ້າໃນບັນ ຍາກາດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍແຕ່ລະຂັົ້ນຕອນຂອງວ ງຈອນນໍົ້າ. 2. ແຕົ້ມແຜນວາດວ ງຈອນນໍົ້າ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄວາມສໍາຄັນຂອງນໍົ້າຕໍ່ການຜະລິດກະສິກໍາ, ອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ຄ ມ ມະນາຄ ມ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ແນະນໍາການຮັກສາແຫ ່ງນໍົ້າດວຍົ້ການປູກຕ ົ້ນໄມົ້, ກໍາຈັດສິ່ງເສດເຫ ອຕ່າງໆ ເພ ່ອບໃຫົ້ມ ຜ ນກະທ ບໍ່ຕສິ່ງແວດລົ້ອມ.ໍ່2. ສົ້າງແຜນວາດຜ ນກະທ ບຂອງມ ນລະພິດທາງນໍົ້າຕໍ່ສິ່ງແວດລົ້ອມ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ການປ່ຽນພາວະຂອງນໍົ້າ: ພາວະແຂງ, ພາວະແຫ ວ ແລະ ກາສ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ທ ດລອງປ່ຽນພາວະຂອງນໍົ້າ. 2. ການສ ່ສານດົ້ວຍແຕົ້ມ ເພ ່ອສະແດງຈຸດເປ ່ອຍ, ຈຸດກົ້າມ ແລະ ຈຸດຟ ດຂອງນໍົ້າ.ອົງປະກອບທ 3. ໄຟຟັ້າ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ເຄ ່ອງໃຊົ້ໄຟຟົ້າຊະນິດຕ່າງໆ ທິດເຄ ່ອນທ ່ຂອງກະແສໄຟຟົ້າໃນແລະ ການເຮັດວຽກຂອງມັນ. ວ ງຈອນໄຟຟົ້າ. ເຄ ່ອງຫ ິົ້ນ ແລະ ເຄອງໃຊໄຟ ່ົ້ຟົ້າເຮັດວຽກໄດົ້ຕົ້ອງໃສ່ຖ່ານນຼັກຮຽນຮູັ້: ການໃຊົ້ໄຟຟົ້າສາມາດພາໃຫົ້ເກ ດມ ໄຟໄໝົ້, ໄຟດູດ ຖົ້າໄປຖ ກບ່ອນທ ່ນຼັກຮຽນຮູັ້: ການປ່ຽນພະລັງງານໄຟຟົ້າໄປເປັນຮູບ ອ ່ນໆສົ້າງປະໂຫຍດແກ່ຄ ນເຮ າ. ວັດຖຸບາງຊະນິດສາມາດນໍາໄຟຟົ້າ ແລະ ບາງຊະນິດບໍ່ສາມາດນໍາໄຟຟົ້າ.

79 ໄຟສາຍ ແລະ ສຽບໃສ່ໄຟຟົ້າ. ມ ກະແສໄຟຟົ້າແລນຜ່ານ. ການໃຊ ວິທ ການຜະລິດໄຟຟົ້າແບບຍນຍ ງ ແລະ ເຄ ່ອງໃຊົ້ໄຟຟົ້າບາງຊະນິດສາ ໄຟົ້ຟົ້າເສຍຄ່ານໍາໃຊ. ມາດເກັບໄຟໄວົ້ ແລະ ວິທ ການນໍາໃຊຖ່ານໄຟສາຍົ້ຖ ກຕົ້ອງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຍ ກຕ ວຢ່າງເຄອງໃຊົ້ໄຟຟົ້າ ່ທ ່ວໄປບາງຊະນິດ. 2.ໄຈົ້ແຍກອຸປະກອນເຄອງໃຊ ່ົ້ໄຟຟົ້າທ ່ໃຊົ້ຖ່ານໄຟສາຍ ແລະ ບໍ່ໃສ່ຖ່າຍ. ່ົ້ົ້ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ສາທິດການຕໍ່ດອກໄຟແບບຕໍ່ລຽນ 1. ສະແດງອຸປະກອນການປ່ຽນຮູບພະ ແລະ ຕໍ່ຂະໜານໃນວ ງຈອນໄຟຟົ້າ. 2. ແນະນໍາວິທ ການປົ້ອງກັນການເກ ດ ໄຟໄໝົ້ ແລະ ໄຟດູດ. 3. ແນະນໍາການໃຊົ້ໄຟຟົ້າຢ່າງປະຢັດ ແລະ ປອດໄພ.ບໍ່ຍ ນຍ ງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ລັງງານໄຟຟົ້າ ແລະ ເຄ ່ອງ ໃຊໄຟຟົ້າົ້ທ ່ໃຫົ້ປະໂຫຍດຕຄ ນເຮ າ. ໍ່2. ທ ດລອງຕໍ່ວ ງຈອນໄຟຟົ້າເພ ່ອກວດສອບວັດຖຸຊະນິດທ ່ນໍາໄຟຟົ້າ ແລະ ບໍ່ນາໄຟຟົ້າ. ໍ3. ຍ ກຕ ວຢາງກ່ຽວກັບວິທ ການຜະລິດ່ໄຟຟົ້າແບບຢ ນຍ ງ ແລະ ບຢ ນຍງ. ໍ່ອົງປະກອບທ 4. ແສງ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແສງເກ ດຈາກທໍາມະຊາດ ແລະ ຄ ນສົ້າງຂຶົ້ນ. ເມ ່ອມ ວັດຖຸບງທິດັເຄ ່ອນທ ່ຂອງແສງຈະເກ ດມ ເງ າ/ບ່ອນຮ ່ມ. ເມ ່ອບມ ແສງ ຫ ມ ແສງໍ່ໜົ້ອຍຈະເຮັດໃຫົ້ເກ ດຄວາມມ ດ. ການເບິ່ງຕາເວັນໂດຍກ ງ ຈະພາໃຫົ້ ເສຍສາຍຕາ ຫ ເປັນອັນຕະລາຍຕ 1. ທ ດລອງການເຄອນທ ່ຂອງແສງໍ່ສາຍຕາ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແສງເຄ ່ອນທ ່ເປັນເສນຊ ່, ເງ າເກ ດັົ້ຈາກວັດຖໃດໜຶ່ງມາບັງບໍ່ແສງ ຫ ກັົ້ນຸທິດເຄອນທ ່ຂອງແສງ. ແສງສາມາດ ່ສະທົ້ອນ ແລະ ຫັກໄດເມ ່ອແສງົ້ເຄ ່ອນທ ່ໄປກະທ ບໃສ່ໜົ້າວັດຖ. ຸນຼັກຮຽນສາມາດ: ່ຜ່ານວັດຖຸໃສແສງ, ມ ວແສງ ແລະ ກັົ້ນແສງ.

80 ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ໄຈົ້ແຍກແຫ ່ງກໍາເນ ດແສງທ ່ຄນສົ້າງຂຶົ້ນ ແລະ ເກ ດຂນຕາມທໍາຶົ້ມະຊາດ. 2. ອະທິບາຍເງ າເກ ດຈາກວັດຖຸກນັົ້ທິດເຄ ່ອນທ ່ຂອງແສງ. 2. ທ ດລອງ ແລະ ອະທິບາຍການສະ ທົ້ອນ ແລະ ຫັກຂອງແສງເມ ່ອເຄ ່ອນທ ່ໄປກະທ ບໃສ່ໜົ້າແວ່ນ ແລະ ນໍົ້າ. ອົງປະກອບທ 5. ສຽງ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ສຽງເກ ດມາຈາກຫ າຍແຫ ່ງ. ສຽງສູງ, ສຽງເກ ດຈາກການສັ່ນຂອງວັດຖຸ, ຕໍ່າ, ດັງແຮງ ແລະ ຄ່ອຍຂຶົ້ນກັບແຫ ່ງ ສຽງທ ່ເຮ າໄດົ້ຍິນແມ່ນເຄ ່ອນທ ່ຜ່ານກໍາເນດສຽງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຈັດລໍາດັບສຽງ ໂດຍອ ງຕາມສຽງສູງ, ຕໍ່າ, ແຮງ ແລະ ຄ່ອຍ. 2. ຈັບຄວັດຖຸທ ່ສາມາດເກ ດສຽງໄດ ູ່່ົ້ນຼັກຮຽນຮູັ້: ອາກາດ, ວັດຖແຫ ວ ແລະ ວັດຖຸຸແຂງ. ສຽງດັງແຮງເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ເຈົ້ຍຫູ ແລະ ລະບ ບປະສາດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ທ ດລອງການເຄ ່ອນທ ່ຂອງສຽງຜ່ານອາກາດ ແລະ ວັດຖແຂງ. ຸ2. ຍ ກຕ ວຢ່າງກ່ຽວກັບເຄ ່ອງຈັກບາງຊະນິດທ ່ມ ສຽງດັງແຮງເປັນອັນຕະ ລາຍຕໍ່ເຈົ້ຍຫູ ແລະ ແນະນໍາວິທ ປົ້ອງກັນສຽງດັງແຮງ.

81 ອົງປະກອບທ 6. ຄວາມຮັ້ອນ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ອຸນຫະພູມ ແມ່ນການປ່ຽນປະລິມານ ຄວາມຮົ້ອນ ເຮັດໃຫົ້ວັດຖຸມ ການຄວາມຮົ້ອນ/ຄວາມເຢນຂອງວັດຖຸ ັແລະ ອາກາດ. ອຸນຫະພູມມ ຫ ວ ໜ່ວຍວັດແທກເປນອ ງສາ(ອ ງສາເຊ) ອຸນຫະພູມສູງໄປຫາອຸນຫະພູມ ັເຊັ່ນ: ນໍົ້າກົ້າມຢູ່ 0 ອ ງສາ, ນໍົ້າຟ ດ 100 ອ ງສາ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຈັດລຽງອຸນຫະພູມຂອງວັດຖຸຈາກເຢນຫາຮົ້ອນ. ັ2. ສະເໜ ວິທ ປົ້ອງກັນຕວເອງຈາກແສງແດດ ແລະ ຄວາມຮົ້ອນ. 3. ວັດແທກ, ອ່ານຄ່າອຸນຫະພູມຂອງນາ ແລະ ອາກາດດວຍໍົ້ົ້ບາຫ ອດ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ປ່ຽນແປງບໍລິມາດ. ຄວາມຮົ້ອນຂອງວັດຖຸມ ການເຄ ່ອນຍົ້າຍຈາກ ວັດຖຸບາງຊະນິດສາມາດເພ ່ມຄວາມຮົ້ອນ, ຕໍ່າ, ການຖ່າຍໂອນຄວາມຮົ້ອນ. ລ ມເກ ດຂນເມ ່ອອາກາດໄດົ້ຮັບຄວາມຮົ້ອນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ທ ດລອງ ແລະ ສໍາຜັດຕ ວຈິງຈາກການຖ່າຍໂອນຄວາມຮົ້ອນຂອງທ່ອນເຫ ັກ ເມ ່ອສ ົ້ນໃດໜຶ່ງຖ ກເຜ າໄໝົ້.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄວາມຮົ້ອນ ສາມາດເຮັດໃຫົ້ວັດຖຸມ ການປ່ຽນແປງຂະໜາດ, ຮູບຮ່າງ ແລະ ບໍລິມາດ. ເກັບຄວາມຮົ້ອນ ແລະ ກນຄວາມຮົ້ອນໄດ. ັົ້ົ້ຶົ້ນຼັກຮຽນສາມາດ:1. ທ ດລອງ ແລະ ອະທິບາຍການປ່ຽນແປງຂະໜາດ, ຮູບຮ່າງ ແລະ ບໍລິມາດຂອງວັດຖຸ. 2. ສັງເກດ ແລະ ທ ດລອງການເກດເປັນລ ມຂອງອາກາດຍົ້ອນຄວາມຮົ້ອນ. ອົງປະກອບທ 7. ຄວາມແຮງ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແຮງດັນຂອງນໍົ້າ ແລະ ອາກາດ. ແມ່ເຫ ັກມ ແຮງດຶງດດ ແລະ ແຮງຍູົູ້ລະຫວ່າງແມ່ເຫ ັກກັບແມ່ເຫ ັກ ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄວາມແຮງດຶງ ແລະ ຍຂອງຄ ນເຮ າເຮັດໃຫົູ້ົ້ວັດຖຸເຄ ່ອນຍົ້າຍ, ປຽນທິດທາງ ແລະ ປຽນ່່ຮູບຮ່າງ.

82 ແລະ ແມ່ເຫ ັກກັບໂລຫະ .ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຍ ກຕ ວຢ່າງແຮງດັນຂອງອາ ກາດ ແລະ ຄວາມດັນຂອງນໍົ້າຕໍ່ກັບວັດຖຸໃດໜຶຶ່ງ. 2. ທ ດລອງການດູດ/ຍູົ້ລະຫວ່າງແມ່ເຫ ັກກັບແມ່ເຫ ັກ, ແມ່ເຫ ັກ ກັບວັດຖຕ່າງໆ ແລະ ລາຍງານຸສິ່ງທ ່ພວກເຂ າໄດຄ ົ້ນພ ບ. ົ້ມ ຫ າຍຄວາມແຮງກະທ ບໃສ່ວັດຖຸເຊັ່ນ: ຄວາມແຮງດຶງດູດຂອງໂລກ, ຄວາມແຮງຕົ້ານ ແລະ ຄວາມແຮງກະທ ບໃສ່ວັດຖຸ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ທ ດລອງ ແລະ ອະທິບາຍການອອກແຮງກະທ ບໃສ່ວັດຖໃນຮູບແບບຕ່າງໆເຊນ: ຸັ່ການຍ ກ, ການຍູົ້, ການດງ ແລະ ຄານຶງັດ. 2. ທ ດລອງການຕ ກຂອງວັດຖຸ ແລະ ແຮງດຶງດູດຂອງໂລກ. ອົງປະກອບທ 8. ດິນ ແລະ ຊຼັັ້ນດິນ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ດິນປະກອບດົ້ວຍເສດຫ ນ, ຊາກພ ດ, ຊາກສັດ, ນໍົ້າ ແລະ ອາກາດ. ດິນໜຽວ, ດິນຊາຍ ແລະ ດິນຜຄຸນປະໂຫຍດຂອງດິນຕໍ່ການປູກພ ດໃຫົ້ອາຫານ ແລະ ການນໍາໃຊ ຂອງດິນໃນການດູດຊ ມນໍົ້າ ແລະ 1.ສັງເກດ ແລະ ປຽບທຽບົ້ດິນປະດິດສົ້າງເປັນສິ່ງຕ່າງໆ. ຄໍາ ຮັບສານອາຫານຂອງພ ດແຕ່ລະສັບກຽວກັບສ ຂອງດິນ ແລະ ເນ ົ້ອ ຕ ົ້ນ. ່ດິນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ບອກສ່ວນປະກອບຂອງດິນ. 2. ພັນລະນາສ ຂອງດິນ ແລະ ເນອ ົ້ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຊ ່ ແລະ ລັກສະນະພ ົ້ນຖານຂອງຸຜຍ. ຄວາມແຕກຕ່າງຂະໜາດຸ່ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ສໍາຫ ວດ ແລະ ຈໍາແນກປະເພດດິນ, ຫ ນ ແລະ ປະໂຫຍດຂອງສິ່ງເຫ ່ານັົ້ນ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຊັົ້ນດິນມ ສ່ວນປະກອບຂອງດິນແຕກຕ່າງກັນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ຄວາມແຕກຕ່າງກັນຂອງຊັົ້ນດິນ. 2.ອະທິບາຍຄວາມແຕກຕ່າງກັນຂອງສ ໃນຊັົ້ນດິນຕ່າງໆ.

83 ດິນຊະນິດຕ່່າງໆ. 3. ອະທິບາຍການປູກພ ິດໃຫົ້ອາ ຫານ, ທ ່ຢູ່ອາໄສ ແລະ ປະດິດສົ້າງສິ່ງຕ່າງໆ. 2. ທ ດລອງການອ ມນໍົ້າຂອງດິນ ແລະ ສງເກດການເຕ ບໃຫຍ່ັຂອງພ ດທ ່ປູກໃນດິນປະເພດຕ່າງກັນ. ອົງປະກອບທ 9. ໂລກ ແລະ ອາວະກາດ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ໃນທົ້ອງຟົ້າມ ດວງອາທິດ, ດວງຈັນ ແລະ ດາວຕ່າງໆ. ດວງອາ ທິດໃຫົ້ຄວາມອບອຸ່ນ ແລະ ແສງສະຫວ່າງ. ດວງຈັນມ ຮູບຮ່າງແຕກຕ່າງກັນໃນແຕ່ລະຄ ນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນຖົ້າບມ ໍ່ດວງອາທິດ. 2. ສັງເກດ ແລະ ພັນລະນາການປ່ຽນແປງລະຫວ່າງກາງເວັນ ແລະ ກາງຄ ນດົ້ວຍຄວາມຄິດຂອງນັກຮຽນ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ແສງສະຫວ່າງຈາກດວງອາທິດຊ່ວຍໃຫົ້ເບິ່ງເຫັນວັດຖຸຕ່າງໆ, ຄວາມຮົ້ອນຈາກດວງອາທິດໃຫົ້ຄວາມອ ບອຸ່ນແກຄ ນ ແລະ ສດ. ່ັການປ່ຽນແປງເວລາຂອງດວງອາທິດໃນແຕ່ລະມ ົ້. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍຄວາມສໍາຄັນຂອງດວງອາທິດຕຄ ນ, ສັດ ແລະ ໍ່ພ ດ. 2. ຄາດຄະເນເວລາດົ້ວຍການສັງເກດຕໍາແໜ່ງດວງອາທິດ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ໂລກມ ການເຄ ່ອນທ ່ປິ່ນອົ້ອມຕ ວເອງໜຶ່ງຮອບໄດົ້ 24 ຊ ່ວ ໂມງ ຫ ໜງວັນ. ຶ່ນຼັກຮຽນສາມາດ: ສາທິດການປິ່ນອົ້ອມຕ ວເອງຂອງໜ່ວຍໂລກ ດົ້ວຍການໃຊົ້ດອກໄຟ. ນຼັກຮ ນຮູັ້: ຽໜ່ວຍໂລກເປັນດາວເຄາະໜ່ວຍໜງໃນ 8 ດາວເຄາະຂອງລະບບຶ່ສຸລິຍະ, ດວງອາທິດຢູ່ໃຈກາງ ແລະ ດາວເຄາະ 8 ດວງໂຄຈອນ ຈັນຢລະຫວ່າງກາງໜ່ວຍໂລກ ແລະ ດວງອົ້ອມ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ສົ້າງແບບຈໍາລອງ 3 ມິຕິ ເພ ່ອອະ ອາທິດ. ທິບາຍສ່ວນປະກອບທ ່ສໍາຄັນຂອງລະບ ບສຸລິຍະ. ນຼັກຮຽນຮູັ້: ໜ່ວຍໂລກເຄ ່ອນທ ່ອອມດວງອາທິດ, ົ້ຄວາມອ່ຽງຂອງແກນໂລກເຮັດໃຫົ້ເກ ດລະດູການ. ສຸລິຍະຄາດເກ ດຂນ ເມ ່ອດວງຶົູ້່ອາທິດ. ຈັນທະຄາດເກ ດຂຶົ້ນເມ ່ອໜ່ວຍໂລກຢູ່ລະຫວ່າງກາງດວງຈັນ ແລະ ດວງນຼັກຮຽນສາມາດ: ສົ້າງແຜນວາດ ເພ ່ອອະທິບາຍປາກ ດການສຸລິຍະຄາດ ແລະ ຈັນທະຄາດ. ອ ງປະກອບທ 10. ອາກາດ ແລະ ພູມອາກາດ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ສັນຍະລັກທ ່ສະແດງເຖງຝ ນຕກິນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄໍາສັບເພ ່ອພັນລະນາສະພາບນຼັກຮຽນຮູັ້: ຫ ວໜ່ວຍວັດແທກທ ່ໄດົ້ມາດ ນຼັກຮຽນຮູັ້: ການປ່ຽນແປງພູມອາກາດຂອງນຼັກຮຽນຮູັ້: ມ ນລະພິດ ແລະ ຜ ນກະທ ບຈາກພາວະ

84 ໃນໄວໆນ ົ້. ວິທ ການກຽມຄວາມພົ້ອມເມ ່ອອາກາດມ ການປ່ຽນ ແປງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ສະແດງສັນຍະລັກທ ່ຈະມ ຝ ນ ຕ ກໃນໄວໆນ ົ້. 2. ຍ ກຕ ວຢ່າງໃນການກຽມຄວາມ ພົ້ອມໃນເມ ່ອມ ຝ ນຕ ກ, ລ ມແຮງ ແລະ ອາກາດຮົ້ອນ. ຂອງອາກາດເຊັ່ນ: ຝນຕ ກ, ອນ ຕະຖານເພ ່ອພັນລະນາສະພາບ ໂລກ ແລະ ມ ນລະພິດຂອງອາ ຸຫະພູມ, ກົ້ອນເມກ ແລະ ລ ມ.ເຄ ່ອງໝາຍຂອງສະພາບອາກາດ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ບັນທຶກ ແລະ ພັນລະນາການປ່ຽນແປງຂອງອາກາດ ແຕ່ລະວັນໂດຍນໍາໃຊົ້ສັນຍະລັກ ອາກາດ ແລະ ປະລິມານ ນໍົ້າແລະ ຄໍາສັບທ ່ຖ ກຕົ້ອງ. 2. ຄາດເດ າສິ່ງທ ່ຈະເກ ດຂຶົ້ນຈາກການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ ເພ ່ອຫາວິທ ປົ້ອງກັນສຸຂະພາບ. ການຂອງຝ ນຕ ກ ແລະ ເຄ ່ອງວັດແທກອນຫະພູມ. ພູມອາ ຸກາດມ ການປ່ຽນແປງໃນໄລຍະຍາວ ແລະ ມ ຂອບເຂດກວົ້າງ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: ວັດແທກອນຫະພູມຂອງຸຝ ນ ດົ້ວຍການໃຊົ້ຫ ວໜ່ວຍ ແລະ ເຄ ່ອງມ ທ ່ຖ ກຕົ້ອງ. ກາດ. ສະພາບອາກາດມ ຄວາມຮຸນ ເຮັດໃຫົ້ເກ ດພາວະໂລກຮົ້ອນ ແລະ ສງແຮງຂຶົ້ນອັນເນ ່ອງມາຈາກການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟົ້າອາກາດ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: ອະທິບາຍການພ ວພັນລະຫວ່າງມ ນລະພິດ ແລະ ຄວາມຮຸນແຮງຂອງສະພາບອາກາດ. ໂລກຮົ້ອນ ການປ່ຽນແປງດິນຟົ້າອາກາດ . ່ຜ ນກະທ ບຕໍ່ສິ່ງແວດລົ້ອມ ແລະ ການດໍາລ ງຊ ວິດຂອງສິ່ງທ ່ມ ຊ ວິດ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ແນະນໍາວິທ ການຫ ຸດຜ່ອນມ ນລະພິດຂອງອາກາດ. 2. ສາທິດການກຽມພົ້ອມ ກໍລະນ ຈະເກ ດມ ພາຍຸ ຫ ໄຕົ້ຝຸ່ນ. ອົງປະກອບທ 11. ການປົ່ຽນແປງຂອງສິົ່ງແວດລັ້ອມ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ກໍາຈດສິ່ງເສດເຫ ອໃສ່ຖັງຂ ົ້ັເຫຍ ົ້ອ, ຈູດຖ ົ້ມ, ຝັງໄວົ້ ເພ ່ອບໍ່ໃຫົ້ທໍາລາຍສິ່ງແວດລົ້ອມ. ອາກາດບໍລິສຸດມ ຄວາມສໍາຄັນຫ າຍຕກັບສຸຂະພາບ ແລະ ອາ ໍ່ກາດສາມາດເປັນມ ນລະພິດໄດົ້. ຊ ່ຂອງວັດຖຸຕ່າງໆ: ໄມົ້, ນຼັຼັກຮຽນຮູັ້ ສິ່ງເສດເຫ ອທ ່ຍງມ ຜ ນປະ ັໂຫຍດ, ບໍ່ມ ປະໂຫຍດ ແລະ ວິທ ການນໍາໃຊົ້ສິ່ງເສດເຫ ອຢູ່ເຮ ອນ ແລະ ໂຮງຮຽນ. ການຈູດ ການກະທໍາຂອງຄ ນເຮ າ, ການນໍາສິ່ງເສດເຫ ອຕ່າງໆພາໃຫົ້ເກ ດມ ນລະພິດທາງອາກາດ. ແຫ ່ງກໍາເນ ດຂອງວັດຖຸຊະນິດຕ່າງໆ ອາກາດ. ຄວາມແຕກຕ່າງລະ ນຼັກຮຽນຮູັ້: ການຖິົ້ມສິ່ງເສດເຫ ອລ ງສູ່ທໍາມະຊາດຈະມ ຜ ນກະທ ບ ແລະ ໄພອັນ ໜູນໃຊົ້ແບບໃໝ່ຂອງສິ່ງເສດເຫ ອ. ຜ ນຕະລາຍຕໍ່ສິ່ງແວດລົ້ອມ. ໃຊົ້ລ ດໃຫຍ່ ແລະ ລ ດຈັກຈໍານວນຫ າຍເຮັດໃຫົ້ ເກ ດມ ນລະພິດທາງນຼັກຮຽນຮູັ້: ວາງແຜນຫ ຸດຜ່ອນ, ນໍາໃຊົ້ຄ ນໃໝ່, ການກະທ ບຂອງມ ນລະພິດ ພາໃຫົ້ເກ ດພາ ວະໂລກຮົ້ອນ, ພາວະໂລກຮົ້ອນສ ່ງຜ ນກະທ ບຕໍ່ລະດັບນໍົ້າທະເລ ແລະ ສິ່ງມ ຊ ວິດ. ການຂຸດຄ ົ້ນຊັບພະຍາກອນທໍາມະ ຊາດແບບຊະຊາຍເຮັດໃຫົ້ເກ ດໄພແຫົ້ງ

85 ຢາງ, ດິນຈ ແລະ ວັດຖອ ່ນໆ ຸ່ແມ່ນໄດົ້ຈາກສິ່ງແວດລົ້ອມ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍຜ ນດ ຂອງການຖມ ົ້ຂ ົ້ເຫຍ ົ້ອໃສ່ຖັງ. 2. ອະທິບາຍກ່ຽວກັບອາກາດສ ດມ ຄວາມສໍາຄັນຫ າຍຕໍ່ກັບສຸຂະພາບຂອງສິ່ງມ ຊ ວິດ. 3.ສັງເກດສິ່ງວັດຖຸທ ່ວໄປ ແລະ ຈໍາແນກວັດຖຸທ ່ຄ ນໄດົ້ສົ້າງຂຶົ້ນ ຫ ປະດິດຂຶົ້ນເອງ. ແລະ ລວມທັງປລາສຕິກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ປຽບທຽບ ແລະ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນກຽວກັບການ່ຈູດກັບຝັງຂ ົ້ເຫຍ ົ້ອ ວິທ ການດ 1. ຈັດລໍາດັບຮູບພາບຂອງສິ່ງເສດທ ່ສຸດ. 2. ທ ດລອງການຈູດວັດຖຸແຕ່ລະຊະນິດທ ່ຕ່າງກັນ ພົ້ອມສັງ ເກດ ແລະ ວັດຜ ນກະທ ບຂອງ 2. ຍ ກຕວຢ່າງ ການກະທໍາຂອງຄນ 3. ສາທິດການກຽມພົ້ອມ ກໍລະນ ມ ໄພອາກາດທ ່ຢູ່ອອມຕ ວເຮ າ. ົ້3.ຈັບຄຮູບພາບ ໂດຍອ ງໃສູ່່ແຫ ່ງກໍາເນ ດຂອງວັດຖຸຕາງໆ. 3. ໄຈົ້ແຍກຊັບພະຍາກອນທໍາມະ່ຫວ່າງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດທ ່ ແລົ້ງ, ນາຖົ້ວມ ແລະ ດິນເຈ ່ອນ. ສາມາດທ ດແທນໄດົ້ ແລະ ບໍ່ສາ ມາດທ ດແທນໄດ. ົ້ນຼັກຮຽນສາມາດ: ເຫ ອ ແຕ່ລະຊະນິດ ໂດຍອ ງຕາມໄລຍະເວລາການສະຫ າຍຕວໃນສິ່ງແວດລົ້ອມ. ທ ່ເຮັດໃຫົ້ເກ ດມ ນລະພິດສູ່ອາກາດ. ຊາດທ ່ສາມາດທ ນແທນໄດົ້ ແລະ ບໍ່ສາມາດທ ດແທນໄດ ົ້ໍົ້ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ສະເໜ ແຜນການຫ ຸດຜ່ອນ, ການໃຊສິ່ງົ້ເສດເຫ ອຄ ນໃໝ່ໃນໂຮງຮຽນຂອງຕ ນ. 2. ວິເຄາະຕ ວຢ່າງໃດໜຶ່ງຂອງຜ ນກະທ ບທາງສິ່ງແວດລົ້ອມຈາກການຕັດໄມົ້ທໍາລາຍປ່າ ແລະ ການເກ ດມ ນລະພິດ. ແຫົ້ງແລົ້ງ, ນໍົ້າຖົ້ວມ ແລະ ດິນເຈ ່ອນ. ພາກທ III ວິທະຍາສາດ, ເຕຼັກໂນໂລຊ ແລະ ຂ ັ້ມູນຂົ່າວສານ ປ.1 ປ.2 ປ.3 ປ.4 ປ.5 ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄວາມກົ້າວໜາຂອງວິທະຍາ ົ້ສາດ ສາມາດຊ່ວຍຄ ນເຮ າຜະລິດເຄ ່ອງກ ນຈັກໄດຫ າຍົ້ຊະນິດ. ບັນດາເຄ ່ອງກ ນຈັກດງກ່າວ ສາມາດຊ່ວຍຫ ຸດຜ່ອນັ່ແຮງງານຂອງພວກເຮ າໃນການ ໜອງຄວາມຕົ້ອງການຂອງມະນຸດ. ເອ າຂໍົ້ມູນຜິດ ແລະ ບຖ ກຕົ້ອງຜ່ານສນຼັກຮຽນຮູັ້: ວິທະຍາສາດແມ່ນການຄນຫາ ົ້ຄວາມຈງກ່ຽວກັບປາກ ດການ ທໍາິມະຊາດ; ເຕັກໂນໂລຊ ແມ່ນນາໃຊ ໂທລະທັດ, ອິນເຕ ເນັດ. ສອອນລາຍໍົ້ຄວາມຮູົ້ທາງວິທະຍາສາດໄປປະຕິ ແມ່ນໃຊົ້ເຕັກໂນໂລຊ ເພ ່ອໃຫົ້ຄວາມບັດໃຫົ້ເກ ດປະໂຫຍດ ແລະ ສະ ນຼັກຮຽນ : ຮູົ້ເຕັກໂນໂລຊ ສາມາດໃຫົ້ຂໍົ້ມູນຂາວສານ່ໄດວ່ອງໄວ, ກວົ້າງໄກ ໂດຍຜ່ານທາງົ້ ່ສະດວກຕໍ່ການສ ່ສານ. ການຫ ອກລວງໍ່ ່

86 ເຮັດວຽກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ປຽບທຽບການນໍາໃຊົ້ເຄ ່ອງຈັກ ວັນ. ຄຸນລັກສະນະພ ົ້ນຖານຂອງແລະ ແຮງງານຄ ນໃນການເຮັດວຽກທ ່ວໄປ. 2. ອະທິບາຍຜ ນປະໂຫຍດການໃຊົ້ເຄ ່ອງເຕັກໂນໂລຊ ໃນຊ່ວຍວຽກງານປະຈໍາວັນ. ບ ດບາດຂອງວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊ ຕໍ່ກັບວຽກງານປະຈໍາເຕັກໂນໂລຊ ບາງປະເພດເຊັ່ນ: ຂໍົ້ມູນຂ່າວສານ, ການຂ ນສ ່ງ ແລະ ເອເລັກໂນນິກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຈໍາແນກເຄ ່ອງໃຊົ້ທ ່ເປັນເຕັກໂນໂລຊ. 2. ຈໍາແນກຜ ນດ , ຜ ນເສຍຄວາມກົ້າວໜົ້າຂອງວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊ . 3. ອະທິບາຍເຫດຜ ນການນໍາໃຊົ້ເຕັກໂນໂລຊຢ່າງເໝາະສ ມ. ອອນລາຍແມ່ນມ ຄວາມສ່ຽງຫ າຍ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1.ເລ ອກໃຊົ້ແຫ ່ງຂໍົ້ມູນ ແລະ ສບຄ ົ້ນຫາຫ ັກຖານທາງວິທະຍາສາດທ ່ໜົ້າເຊອຖ ່ໂດຍນໍາໃຊເຕັກໂນໂລຊ. ົ້2.ຈໍາແນກດົ້ານດ , ດົ້ານອ່ອນຂອງການຮັບ/ສ ່ງຂໍົ້ມູນຂ່າວ ສານ, ການໂຄສະນາ, ສເອເລັກໂຕນິກ ແລະ ສ ່ ່ອອນລາຍຕ່າງໆ. 3.ຍ ກຕ ວຢ່າງການຫ ອກລວງເອ າຂໍົ້ມູນຜິດ ແລະ ບຖ ກຜ່ານສອອນລາຍ. ໍ່ ່4.ແນະນໍາການໃຊົ້ເຕັກໂນໂລຊທ ່ຖ ກຕົ້ອງ ແລະ ເໝາະສ ມ.

87 ຄຸນສົມບຼັດສຶກສາ ວິຊາຄຸນສ ມບັດສຶກສາ, ນັກຮຽນຈະໄດົ້ຮຽນຮູົ້ກຽວກັບຄວາມຮູົ້, ທັກສະ ແລະ ທັດສະຄະຕິ ເພ ່ອຊ່ວຍໃຫົ້ເຂ າເຈາມ ຄວາມສາມາດທ ່ຈະເພ ່ງພາຕ ນເອງໄດົ້ ແລະ ເປັນພ ນລະເມ ອງ່ ົ້ດ ອັນເປັນທ ່ພາກພູມໃຈຂອງປະເທດຊາດ. ໝາຍຄວາມວ່າພວກເຂ າສາມາດເພ ່ງພາຕ ນເອງ, ຊ່ວຍເຫ ອຄ ນອ ່ນໆ ແລະ ປະ ກອບສ່ວນໃຫົ້ສອດຄ່ອງກັບການພັດທະ ນາໃນອະນາຄ ດຂອງ ສປປ ລາວ. ສະມັດຖະພາບຂອງວິຊາຄນສ ມບັດສຶກສາແບ່ງອອກເປັນ 3 ພາກສ່ວນຫ ັກຄ : ດົ້ານການປະພຶດ, ດົ້ານສິດທິ, ກ ດລະບຽບ ແລະ ດົ້ານຄວາມຮັບຜິດຊອບ. ຸດົ້ານການປະພຶດ, ນັກຮຽນຈະໄດົ້ຮຽນຮູົ້ກ່ຽວກັບການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ ບຸກຄ ນອ ່ນໆ ແລະ ສະພາບ ແວດລົ້ອມຂອງພວກເຂ າ ແລະ ສັນຍາລກຕ່າງໆເຊັ່ນ: ທຸງຊາດ. ັນອກຈາກນ ົ້ ພວກເຂ າກໍຍງຈະໄດົ້ຮຽນຮູົ້ການປະພຶດທ ່ດ, ສະແດງອອກດົ້ານຄວາມກະຕັນຍຮູົ້ຄຸນ ແລະ ມ ນິໃສທ ່ດ ຕໍ່ກັບບຸກຄ ນອ ່ນໆ. ພົ້ອມກັນນັົ້ນພວກເຂ າຍັງຈະໄດົ້ພັດທະນາັູຄຸນຄ່າທ ່ສໍາຄັນດົ້ານອ ່ນໆເຊັ່ນ: ຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມຊ ່ສັດ ແລະ ຄວາມເປັນລະບຽບ ແລະ ຮຽນຮູົ້, ນໍາໃຊົ້ຄຸນຄ່າເຫ ່ານຕກັບສະຖານະການທ ່ມ ຄວາມທົ້າທາຍ. ົ້ໍ່ດົ້ານສິດທິ ແລະ ກ ດລະບຽບ, ນັກຮຽນຈະໄດົ້ຮຽນຮູົ້ກ່ຽວກັບການປະຕິບັດຕາມລະບຽບທ ່ກ່ຽວ ຂົ້ອງກັບການນງຖ , ການນາໃຊຖະໜ ນຢ່າງປອດໄພ ແລະ ກິດຈະວັດປະຈໍາວັນຢຸ່ໍົູ້່ໂຮງຮຽນ. ນອກຈາກນ ົ້ ພວກເຂ າຍັງຈະໄດົ້ຮຽນຮູົ້ກ່ຽວກັບສິດທິເດັກເຊັ່ນ: ການປ ກປົ້ອງເດັກນົ້ອຍ, ການສຶກສາ, ດົ້ານສາທາ ແລະ ການມ ສ່ວນຮ່ວມດົ້ານການຕັດສິນບັນຫາ ແລະມຸົ້ ງໝັົ້ນທ ່ຈະສົ້າງຄວາມສະເໝ ພາບໃຫົ້ກັບເດັກ ນົ້ອຍທຸກໆຄ ນບໍ່ວ່າພວກເຂ າຈະມ ຄວາມແຕກຕາງກັນໃນດົ້ານໃດກໍຕາມ. ່ດົ້ານຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ນັກຮຽນຈະໄດົ້ຮຽນຮູົ້ກ່ຽວກັບສງຂອງຕ່າງໆ (ຢູ່ບົ້ານ, ຢໂຮງຮຽນ ແລະ ສະ ພາບແວດລົ້ອມ) ເພ ່ອປ ກປັກຮັກສາເພ ່ອບໍ່ໃຫົ້ເກດການເປເພ ຫ ເສຍຫາຍ, ູ່່່ແລະ ການອະ ນຸລັກຮັກສາບໃຫົ້ມັນດັບສູນ ແລະ ຫ ຸດຜ່ອນສ ່ງເສດເຫ ອຕ່າງໆ. ນອກຈາກນ, ພວກເຂ າຍັງໄດົ້ຮຽນຮູົ້ຄວາມຮັບຜິດຊອບທ ່ມ ຕສ ງທ ່ບໍ່ມ ຕ ວຕ ນອກ ໂດຍການເປັນໍ່ ົ້ໍ່ບຸກຄ ນທ ່ມ ຄວາມຫົ້າວຫັນ ແລະ ຂະຫຍັນຂັນແຂງເຊງມັນສະແດງອອກໃນຄວາມເປນເຈ ົ້າການໃນການຮຽນຮູົ້ດົ້ວຍຕ ນເອງ ່ັແລະ ເຮັດໃນສງທ ່ຕນເອງຕົ້ອງເຮັດໂດຍ ່ການສະແດງອອກດົ້ານຄວາມເອ າໃຈໃສເພ ່ອກົ້າວໄປສູ່ສັງຄ ມທ ່ມ ຄວາມສາມັກຄ .່ສໍາລັບຫ ັກສູດຂອງວິຊາຄຸນສ ມບັດສກສາ, ພາກທ 1, 2 ແລະ 3 ແມ່ນຈະເລມສອນຕັົ້ງແຕຊັົ້ນ ປ.1 ຈ ນເຖິງ ຊັົ້ນ ປ.5. ສວນອ ງປະກອບທ 2 ຂອງພາກທ 2 (ດົ້ານສິດທິ) ແມ່ນຈະຶ ່່່ເລມສອນຕັົ້ງແຕ ປ.3 ຂຶົ້ນໄປ. ່່ສະມັດຖະພາບຂອງວິຊາຄຸນສ ມບັດສຶກສາແມ່ນເຕັມໄປດົ້ວຍລາຍລະອຽດທມ ຄວາມໝາຍໃຫົ້ແກ່ນກຮຽນເຊັ່ນ: ຕ ນເອງ, ເຮ ອນ, ໂຮງຮຽນ, ຊຸມຊ ນ ແລະ ສັງຄ ມ. ່ັບ ດຮຽນກ່ຽວກັບຕ ນເອງແມ່ນເວ ົ້າເຖິງຕ ວນັກຮຽນເອງ: ພວກເຂ າຈະສາມາດພັດທະນາຄຸນຄ່າທ ່ສໍາຄັນ ແລະ ການຮຽນຮູົ້ດົ້ວຍຕ ນເອງ ແລະ ສະແດງອອກໃຫົ້ເຫັນກ່ຽວກັບການປະພຶດຂອງຕ ນເອງ.

88  ບ ດຮຽນກຽວກັບເຮ ອນແມ່ນເວ ົ້າເຖິງເຫດການທ ່ເກ ດຂ ົ້ນປະຈໍາວັນຢູ່ໃນເຮ ອນກັບຄອບຄ ວຂອງນັກຮຽນ ເອງ. ສະເພາະໃນຫົ້ອງໃຫຍ່, ບ ດຮຽນທ ່ ຮຽນກ່ຽວກັບເຮ ອນຈະມ ຄວາມ່ຍາກ ແລະ ທົ້າທາຍຂ ົ້ນຕ ່ມອ ກ ເຊັ່ນ: ອາດຈະເວ ົ້າກຽວກັບສະຖານະການທ ່ຍາກຂຶົ້ນກ່ວາເກາອິກ.່ ່ ບ ດຮຽນກຽວກັບໂຮງຮຽນ ແມ່ນໄດົ້ຮຽນກ່ຽວກັບສະຖານະການປະຈໍາວັນທ ່ເກ ດຂ ົ້ນໃນໂຮງຮຽນລະຫວ່າງເພ ່ອນຮ່ວມຫົ້ອງຮຽນດຽວກັນ, ໝູ່ເພ ່ອນ ແລະອາຈານສອນກັບນັກຮຽນ່ເອງ. ສະເພາະ ໃນຫົ້ອງໃຫຍ່,ບ ດຮຽນກ່ຽວກັບໂຮງຮຽນຈະມ ຄວາມຍາກ ແລະ ທົ້າທາຍຂ ົ້ນຕ ່ມອ ກເຊັ່ນ: ອາດຈະເກດຂ ົ້ນກັບເດັກນົ້ອຍທ ່ບໍ່ແມ່ນໝູ່ຂອງນັກຮຽນເອງ.ບ ດຮຽນກ່ຽວກັບຊຸມຊ ນ ແມ່ນເວ ົ້າເຖິງຊມຊ ນບ່ອນທ ່ນກຮຽນຢູ່ເປັນວ ງກວົ້າງເຊັ່ນ: ມ ສ່ວນຮ່ວມກັບຄອບຄ ວຂອງນັກຮຽນ ແລະ ບຸກຄ ນທ ່ມ ຄວາມສໍາຄັນໃນຊຸມຊ ນຂອງພວກຸັເຂ າ.ບ ດຮຽນກ່ຽວກັບສັງຄ ມ ແມ່ນເວ ົ້າເຖິງສະຖານະການທ ່ພ ວພັນເຖິງຄວາມສໍາຄັນລະດັບຊາດຕ ວຢ່າງ:ການ ເຄອນໄຫວທ ່ສໍາຄັນຂອງຜູົ້ນໍາ (ເຊັ່ນ: ວ ລະບູລຸດແຫ່ງຊາດ ຫ ່ຮ່ອງຮອຍທ ່ສໍາຄນທາງປະ ຫວັດສາດ) ແລະ ສັນຍາລັກດານອ ່ນໆ(ເຊັ່ນ: ເພງຊາດ, ທຸງຊາດ) ແລະ ການພັດທະນາປະເທດຊາດ ເຊັ່ນ: ການປ່ຽນແປງດົ້ານດິນຟົ້າອາກາດ ັົ້ເປັນຕ ົ້ນ.ນອກຈາກນ, ຍັງໄດົ້ຄໍານຶງເຖິງທຸກສະພາບການ ແລະ ຄວາມເໝາະສ ມຂອງການຮຽນການສອນຢູ່ແຕ່ລະຊັົ້ນຮຽນ ແຕເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ສໍາລັບການຮຽນການສອນຢຊນ ປ.1 ົູ້່່ັົ້ຫາ ຊັົ້ນ ປ.3 ແມ່ນຈະເນັົ້ນໃສສະພາບການຢຂັົ້ນໂຮງຮຽນ ແລະ ຢູ່ເຮ ອນຂອງຕ ນກ່ອນ ແລະ ສຸມໃສລະດັບທ ່ສູງຂຶົ້ນໄປຄ: ສະພາບການຂອງຊຸມຊ ນ ແລະ ສັງຄ ມ ຢູ່ຊັົ້ນ ປ.4 ແລະ ປ.5. ູ່່່

89 ມາດຖະຖານຄວາມສ າເລຼັດ ມາດຖະຖານຄວາມສໍາເລັດ ແມ່ນຜ ນສໍາເລັດຂັົ້ນຕໍ່າສໍາລັບນກຮຽນທຸກຄ ນທ ່ຈະພັດທະນາການຮຽນໃນຂນສູງຕໍ່ໄປ. ຂໍົ້ມູນເພ ່ມເຕ ມສໍາລັບການວາງແຜນການປະເມ ນ ແມ່ນໃຫົ້ັັົ້ເບິ່ງຜ ນໄດົ້ຮັບຂອງການຮຽນວິຊານ ົ້. ຊຼັັ້ນ ປ.1 ເມ ່ອຈ ບຊນ ປ. 1 ນັກຮຽນສາມາດ: ັົ້ຍ ກຕ ວຢ່າງຂອງການມ ມາລະຍາດທ ່ດ , ການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລ ບນບຖ , ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ຄນ, ຄວາມເມດຕາ, ຄວາມຮັກ, ຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມສ ່ຊດ ແລະ ວິໄນ.ັຸັສະແດງມາລະຍາດທ ່ດ , ການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ , ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ຄຸນ, ຄວາມເມດຕາ, ຄວາມຮັກ, ຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມສ ່ຊັດ ແລະ ການມ ວິໄນ ໃນຂະນະຫ ິົ້ນບ ດບາດສ ມມຸດ.ສະແດງມາລະຍາດທ ່ດ , ການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລບນັບຖ , ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ຄຸນ, ຄວາມເມດຕາ, ຄວາມຮັກ, ຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມສ ່ຊັດ ແລະ ການມ ວິໄນ ຢູ່ໂຮງຮຽນ ແລະ ຢູ່ເຮ ອນ.ສະແດງຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ວັດຖຸສິ່ງຂອງຂອງຕ ນດົ້ວຍການຮັກສາ, ອະນາໄມ ແລະ ການປະຢັດ.ສະແດງຄວາມດຸໝັ່ນ ແລະ ຄວາມສາມັກຄ ຢູ່ໃນເຮ ອນ ແລະ ໂຮງຮຽນ. ຊນ ປ 2ຼັັ້ .ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ົ້ນ ປ 2 ນັກຮຽນສາມາດ: .ພັນລະນາຜ ນດ ຂອງມາລະຍາດ, ການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລບນັບຖ , ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ຄຸນ, ຄວາມເມດຕາ ແລະ ຄວາມຮັກທ ່ມ ຕໍ່ກັບຄວາມຮູົ້ສຶກຂອງຄ ນອ ່ນໆ ແລະ ການປະພຶດຂອງບຸກຄ ນອ ່ນໆ. ຄາດເດ າຜ ນຂອງຄວາມຮູົ້ສຶກຂອງຜູົ້ອ ່ນ ແລະ ການປະພຶດຂອງບຸກຄ ນອ ່ນໆທ ່ເກ ດຈາກມາລະ ຍາດ, ການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລ ບນບຖ , ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ຄນ ແລະ ຄວາມເມດຕາ.ັຸຄາດເດ າກ່ຽວກບຜ ນກະທ ບທ ່ຈະຕາມມາອັນເປັນພ ົ້ນຖານທ ່ເກ ດຈາກຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມຊ ່ສັດ ແລະ ຄວາມມ ລະບຽບວິໃນໃນສະຖານະການປະຈໍາວັນ. ັສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດບາດສ ມມຸດກ່ຽວກັບພ ດຕິກໍາທ ່ມ ຄນຄ່າເຫ ່ານ ົ້ໃນສະຖານະການປະຈໍາວັນບວ່າຈະຢູ່ໃນເຮ ອນ ແລະ ຢູ່ທ ່ໂຮງຮຽນ. ຸໍ່ຮັບຮູົ້ ຫ ຮູົ້ຈັກພຶດຕິກໍາທ ່ບຊ ່ສດຕ ວະຍ ົ້ວ ຫ ປິດເບ ຶຶອນຄວາມຈິງໃນສະຖານນະການຢເຮ ອນ ແລະ ໂຮງຮຽນ.ໍ່ໍໍັູ່ສ ມທຽບກ່ຽວກັບການພ ວພັນລະຫ່ວາງການປະພຶດທ ່ດ ແລະ ບໍ່ດເຊັ່ນ: ດົ້ານການນຸ່ງຖ , ຄວາມປອດໄພໃນການໃຊົ້ຖະໜ ນ ແລະ ກິດຈະວັດປະຈໍາວັນຢູ່ທ ່ໂຮງຮຽນ, ແລະ ປະຕິບັດຕາມລະບຽບອັນເປັນພ ົ້ນຖານຢູ່ທ ່ເຮ ອນ ແລະ ຢທ ່ໂຮງຮຽນ.ູ່ສະແດງຄວາມຮັບຜດຊອບໃນການແບ່ງປັນສິ່ງຂອງຕ່າງໆເຊນ: ການປ ກປົ້ອງແບບງ່າຍດາຍ, ການທໍາຄວາມ ສະອາດ ແລະ ການຮັກສາສິ່ງຂອງ.ິັ່

90 ສະແດງຄວາມດຸໝັ່ນ ແລະ ຄວາມສາມັກຄ ຢູ່ໃນເຮ ອນ ແລະ ໂຮງຮຽນ.ຊຼັັ້ນ ປ.3 ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ົ້ນ ປ 3 ນັກຮຽນສາມາດ: .ອະທິບາຍຄຸນລັກສະນະພິເສດລະຫວ່າງການພ ວພັນທ ດຂອງຄ ນເຮ າ. ອະທ ບາຍການພ ວພັນລະຫວ່າງການປະພຶດຂອງພວກເຂ າເຊນ: ຄຸນສ ມບັດ, ການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ , ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ຄຸນ ແລະ ຄວາມມ ນໍາ ໃຈທ ່ດ ແລະ ການພ ວພັນທ ດັ່ົ້ລະຫ່ວາງບຸກຄ ນຕຄ ນອ ່ນໆໍ່ຄາດຄະເນກ່ຽວກບຜ ນກະທ ບທ ່ຕາມມາອັນເປັນພ ົ້ນຖານທ ່ເກ ດຈາກຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມຊສັດ ແລະ ຄວາມມ ລະບຽບວິໃນໃນຊິວິດປະຈໍາວັນທ ່ມ ຄວາມທົ້າທາຍຫ າຍກວ່າັ ່ເກ ່າ. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດບາດສ ມມຸດກ່ຽວກັບພຶດຕິກໍາທ ່ມ ຄນຄ່າເຫ ່ານ ົ້ໃນສະຖານະການທ ່ມ ຄວາມຫຍຸົ້ງ ຍາກ ຫ ທົ້າທາຍຫ າຍກວ່າເກ ່າບໍ່ວ່າຈະຢູ່ໃນເຮ ອນ ແລະ ຢູ່ທ ່ໂຮງຮຽນຸກໍຕາມ.ຮັບຮູົ້ ຫ ຮູົ້ຈັກພຶດຕ ກໍາທ ບຊ ່ສັດໃນເມ ່ອມ ການຊັກຊວນບາງຄ ນ ໂດຍການເອ າຂອງຂວັນ ຫ ເງິນໃຫົ້ເຂ າເຮັດວຽກແກ່ທ່ານ.ໍ່ໍໍອະທິບາຍ ແລະ ປະຕິບັດຕາມລະບຽບວິໃນທ ່ມ ຄວາມສັບສນຫ າຍຂ ົ້ນຕ ່ມເຊັ່ນ: ດົ້ານການນຸ່ງຖ , ຄວາມ ປອດໄພໃນການໃຊົ້ຖະໜ ນ ແລະ ກິດຈະວັດປະຈໍາວັນຢູ່ທ ່ໂຮງຮຽນໃນສະຖານະການທ ່ມ ຄວາມຫຍຸົ້ງຍາກ ຫ ທົ້າທາຍຫ າຍກວ່າເກ ່າ.ໄຈົ້ແຍກລະຫວ່າງກ ດລະບຽບ ແລະ ສິດທິ, ການຮັບຮູົ້ກ່ຽວກັບສະຖານະການໃດໜ ່ງບໍ່ວ່າຈະຢູ່ໃນເຮ ອນ ຫ ໂຮງຮຽນເຊ ່ງເດັກນົ້ອຍອາດຈະຖ ກ ຫ ອາດຈະບໍ່ຖ ກປະຕິບັດກ ດລະບຽບຢ່າງເທ ່າທຽມກັນ.ສະແດງຄວາມຮັບຜິດຊອບຕກບສ ່ງຂອງສາທາລະນະເຊັ່ນ: ການປ ກປົ້ອງແບບງ່າຍດາຍ, ການ ທໍາຄວາມສະ ອາດ ແລະ ການຮັກສາສິ່ງຂອງ.ໍ່ັສະແດງຄວາມຂະຫຍັນ ແລະ ຄວາມສາມັກຄ ໃນສະຖານນະການທ ່ມ ຄວາມທົ້າທາຍຫ າຍກວ່າເກ ່າທັງທ ່ຢູ່ໃນເຮ ອນ ແລະ ໂຮງຮຽນໂດຍທ ່ບໍ່ຕົ້ອງຖາມຫາ.ຊຼັັ້ນ ປ.4 ເມ ່ອຈ ບຊນ ປ 4 ນັກຮຽນສາມາດ:ັົ້ົ້ .ປະເມ ນ ແລະ ປັບປຸງກ່ຽວກັບການປະພຶດ, ມາລະຍາດ, ການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ , ຄວາມກະຕັນຍຮູົ້ຄຸນ, ຄວາມເມດຕາ ແລະ ຄວາມຮັກທ ່ເກ ດຈາກຕ ນເອງ. ູອະທິບາຍການພ ວພັນກັນລະຫວ່າງຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມຊ ່ສັດ,ຄວາມມ ລະບຽບວິໃນ, ຄວາມ ສໍາເລັດ ແລະ ມາດຖະຖານຂອງຄຸນສ ມບັດ.ວິເຄາະດົ້ານການປະພຶດທ ່ພ ວພັນເຖິງຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມຊ ່ສດ ແລະ ຄວາມມ ລະບຽບວິໃນໃນຊຸມຊ ນ. ັສາທິດເຮັດບ ດບາດສ ມມຸດກ່ຽວກບພຶດຕິກໍາທ ມ ຄຸນຄ່າເຫ ່ານອອກມາຕໍ່ກັບຊຸມຊ ນໃນວ ງກົ້ວາງ. ັ ົ້

91 ຮັບຮູົ້ ຫ ຮູົ້ຈັກການສໍົ້ໂກງໃນສະຖານນະການຢູ່ໂຮງຮຽນ ແລະ ຊຸມຊ ນໃນວ ງກົ້ວາງ.ສົ້າງອິດທິພ ນຕໍ່ກັບບຸກຄນອ ່ນໆໃຫົ້ປະຕິບັດຕາມລະບຽບເຊນ: ດົ້ານການນຸ່ງຖ , ຄວາມປອດໄພໃນການນໍາ ໃຊົ້ຖະໜ ນ ແລະ ກິດຈະວັດປະຈໍາວັນຢູ່ທ ່ໂຮງຮຽນ.ັ່ພັນລະນາສິດທິ 4 ຢ່າງອັນເປນພ ົ້ນຖານຂອງເດັກ ແລະ ຄວາມສະເໝ ພາບດົ້ານບ ດບາດຍິງຊາຍ.ັປະເມ ນ ແລະປັບປຸງການກະທໍາຂອງຕ ນເພ ່ອໃຫົ້ສອດຄ່ອງກັບຄວາມສະເໝ ພາບດົ້ານບ ດບາດຍິງ -ຊາຍ. ສະແດງຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ກບສ ່ງຂອງສ່ວນລວມ ໂດຍການນໍາໃຊົ້ນະວັດຖະກໍາໃໝ່ທ ່ຫ າກຫ າຍກວ່າເກ ່າ ເພ ່ອການປ ກປອງ, ການທໍາຄວາມສະອາດ ແລະ ການຮັກສາສິ່ງັົ້ຂອງຕ່າງໆ.ສະແດງຄວາມຂະຫຍັນ ແລະ ຄວາມສາມັກຄ ຕໍ່ກັບຄ ນໃນຊຸມຊ ນໃນວ ງກວົ້າງໂດຍທ ່ບໍ່ຕົ້ອງຖາມຫາ.ຊຼັັ້ນ ປ 5 .ເມ ່ອຈ ບຊັົ້ົ້ນ ປ 5 ນັກຮຽນສາມາດ: .ປະເມ ນດົ້ານການປະພຶດ, ການໃຫົ້ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ , ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ຄຸນ, ຄວາມເມດຕາ, ຄວາມຮັກ ແລະ ມ ອິດທິພ ນທ ່ຈະຊ່ວຍໃຫົ້ບຸກຄ ນອ ່ນຕົ້ອງມ ການປັບປຸງກ່ຽວກັບຄຸນຄ່າຕ່າງໆເຫ ່ານ. ົ້ໃຫົ້ຕ ວຢ່າງບູກຄ ນສໍາຄັນຂອງຊາດຜູົ້ທ ໄດທ ່ສະແດງຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມຊ ່ສັດ ແລະ ຄວາມມ ລະບຽບວິໃນ ເພ ່ອຜ ນປະໂຫຍດຂອງສັງຄ ມ. ົ້ປະເມ ນໄດົ້ຢາງລະອຽດຮອບຄອບກ່ຽວກັບການປະພຶດທ ່ດ, ທ ່ກ່ຽວຂົ້ອງກັບຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມຊ ່ສັດ ແລະ ຄວາມມ ລະບຽບວິໃນຂອງສັງຄ ມ.່ສາທິດເຮັດບ ດບາດສ ມມຸດກ່ຽວກັບພຶດຕິກໍາທ ່ມ ຄຸນຄ່າເຫ ່ານຕໍ່ກັບບຸກຄນສໍາຄັນຂອງຊາດ ົ້ສາທິດເຮັດບ ດບາດສ ມມຸດໃນເມ ່ອພ ບເຫັນເຫດການສໍົ້ໂກງ ຫ ການຮັບສິນບຸນຢູ່ໂຮງຮຽນ ແລະ ຊມຊ ນໃນວ ງກົ້ວາງ.ູຮັບຮູົ້ ຫ ຮູົ້ຈັກສະຖານນະການການໃຫົ້ສິນບູນຢູ່ໂຮງຮຽນ ແລະ ຊຸມຊ ນໃນວ ງກົ້ວາງ.ພັນລະນາກ່ຽວກັບຂໍົ້ຜູກມັດຂອງ ສປປ ລາວ ທ ່ຕໍ່ກັບສິດທິຂອງເດັກ ແລະ ສາມາດໃຫົ້ຕ ວຢາງກ່ຽວກັບການລະເມ ດສິດທິເດັກ ແລະ ສາເຫດຕ່າງໆທ ່ເກ ດຂ ົ້ນໃນ ສປປ ລາວ.່ຊັກຈູງໃຈບຸກຄ ນອ ່ນໆ ເພ ່ອປັບປຸງການກະທໍາຂອງພວກເຂ າໃຫົ້ສອດຄ່ອງກັບຄວາມສະເໝ ພາບດົ້ານບ ດ ບາດຍິງຊາຍ. ຊັກຈງໃຈບຸກຄ ນອນໆ ເພ ່ອໃຫົ້ຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ກັບສ ່ງຂອງສ່ວນລວມ ໂດຍການນາໃຊົ້ນະວັດຖະກໍາໃໝ່ເພ ່ອການປກປົ້ອງສິ່ງຂອງສ່ວນລວມ, ການທໍາຄວາມສະອາດ ູ ່ໍແລະ ການຮັກສາສິ່ງຂອງຕ່າງໆ. ສະແດງຄວາມຂະຫຍັນ ແລະ ຄວາມສາມັກຄຕໍ່ກັບສະຖານະການທ ່ມ ຄວາມທົ້າທາຍຫ າຍຕກັບຊຸມຊນໃນວ ງກວົ້າງໂດຍທ ່ບໍ່ຕົ້ອງຖາມຫາ.ໍ່

92 ຜົນໄດັ້ຮຼັບຂອງການຮຽນ ວິຊາຄຸນສົມບັດສຶກສາພາກທ I. ການປະພຶດອົງປະກອບທ 1. ມາລະຍາດ, ການເຄົາລົບນຼັບຖື ແລະ ຄວາມກະຕຼັນຍູຮູັ້ບຸນຄຸນປ 1ປ 2ປ 3ປ 4ປ 5ນຼັກຮຽນຮູັ້:ພຶດຕິກໍາທ ສະແດງເຖິງມາລະ ຍາດ, ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ບນຄຸນ. ຸນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ໄຈົ້ແຍກພຶດຕິກໍາທ ຄວນປະຕິບັດ ແລະ ບໍ່ຄວນປະຕິບັດຂອງມາລະຍາດ ຄວາມເຄ າ , ລ ບນັບຖ ແລະ ຄວາມກະຕັນ ຍູຮູົ້ບຸນຄນ.ຸ2. ໃຫົ້ຕ ວຢ່າງຂອງການປະພຶດທ ່ສະແດງໃຫົ້ເຫັນເຖງິມາລະຍາດທ ່ດ ຄວາມ, ເຄາລ ບນັບຖ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ບຸນຄຸນ3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດບາດສ ມມຸດມາລະຍາດທ ່ດ ຄວາມ, ນຼັກຮຽນຮູັ້: ມາລະຍາດ, ຄວາມເຄ າລບນັບຖ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍຮູົູ້ບຸນຄຸນມ ຜ ນດ ຕໍ່ຄວາມຮູົ້ສຶກ ແລະ ການປະພຶດຂອງຄ ນອ ່ນ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ພັນລະນາຜ ນດ ິຂອງມາລະຍາດທ ່ດ ຄວາມເຄ າລ ບ, ນັບຖ , ຄວາມກະຕນຍູຮູົ້ັບຸນຄຸນ ຄວາມຮູົ້ສຶກ ແລະ,ການປະພຶດຂອງຄ ນອ ່ນ. 2. ຄາດເດ າຄວາມຮູົ້ສຶກ ແລະການປະພຶດຂອງຄ ນອ ່ນທ ສະແດງເຖິງຜ ນຂອງມາລະຍາດ ຄວາມເຄ າລ ບ, ນັບຖ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍຮູົູ້ບຸນຄນ.ຸນຼັກຮຽນຮູັ້:ມາລະຍາດທ ່ດ , ຄວາມເຄ າ ລບນັບຖ ເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ບນຄຸນຢ່າງຈງຸິໃຈເປນຂໍົ້ກໍານ ດພ ົ້ນ ຖານສໍາລັບັຄວາມສໍາພັນລະ ຫວ່າງບຸກຄ ນໃນ ລະຫວ່າງບຸກຄ ນອ ່ ນໆ. ທາງບວກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍລັກສະນະສະເພາະຂອງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງບຸກຄ ນໃນທາງບວກ.2. ອະທິບາຍຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງ ມາລະຍາດ, ຄວາມເຄ າລບນັບຖ ແລະຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ບຸນຄນຂອງຸພວກເຂ າເຈ ົ້າເອງ ແລະນຼັກຮຽນຮູັ້: ປະເມ ນ ແລະ ປັບປງຕ ວພວກເຂ າຸໃຫົ້ມ ມາລະຍາດ, ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ ແລະ ຄວາມກະ ຕັນຍູຮູົ້ບຸນຄຸນ ເພ ່ອປັບປຸງຄວາມສໍາພັນນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ປະເມ ນມາລະຍາດ ຄວາມ, ເຄ າລ ບນັບຖ ຄວາມກະຕັນ ຍູ 1. ປະເມ ນມາລະຍາດ ຄວາມ, ຮູົ້ບຸນຄຸນຂອງເຂ າເຈ ົ້າ.2. ປັບປງມາລະຍາດ ຄວາມຸ, ເຄ າລ ບນບຖ ແລະ ຄວາມັກະຕັນຍູຮູົ້ບຸນຄຸນຂອງເຂ າ ເຈ ົ້າ.3. ສາທິດດວຍການເຮັດບ ດບາດົ້ສ ມມຸດມາລະຍາດທ ່ດ, ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ ແລະນຼັກຮຽນຮູັ້: ການມ ອິດທິພ ນຕໍ່ຄ ນອ ່ນເພ ່ອປະເມ ນ ແລະ ປັບປຸງມາລະ ຍາດ, ຄວາມເຄ າລ ບນັບຖ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ບຸນຄຸນເພ ່ອປັບປຸງຄວາມສໍາພັນລະ ຫວ່າງບຸກຄ ນຂອງເຂ າເຈ ົ້າ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: , ເຄ າລ ບນັບຖ ຄວາມກະຕັນ ຍູ, ຮູົ້ບຸນຄຸນຂອງຄ ນອ ່ນ. 2. ມ ອິດພິພ ນຕໍ່ກັບຄ ນອ ່ນເພ ່ອປັບປຸງມາລະຍາດ ຄວາມ, ເຄ າລ ບນັບຖ ຄວາມກະຕັນ ຍູ, ຮູົ້ບຸນຄຸນຂອງພວກເຂ າເຈ ົ້າ.3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດ ບາດສ ມມຸດມາລະຍາດທ ່ດ,

93 ເຄ າລ ບນັບຖ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ບຸນຄຸນຢູ່ໃນສະຖານະການປະຈໍາວັນ ບົ້ານ ແລະໂຮງຮຽນ. (ຕ ວຢ່າງ ກັບພໍ່ແມ່: , ຄູອາຈານ ແລະ ໝູ່ເພ ່ອນ). 4. ໄຈົ້ແຍກຄວາມແຕກຕ່າງລະຫ່ວາງສະຖານທ ່ສາທາ ລະນະ ແລະ ສະຖານທ ່ປິດລັບ3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດ ບາດສ ມມຸດມາລະຍາດທ ່ດ ຄວາມ, ເຄ າລ ບນັບຖ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ບຸນຄຸນຢູ່ໃນສະຖານະການປະຈໍາວັນຢູ່ບົ້ານ ແລະ ຢູ່ໂຮງຮຽນ.(ຕ ວຢ່າງ ກັບພໍ່ແມ່ ຄູອາຈານ: , ແລະ ໝູ່ເພ ່ອນ). ຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງສ່ວນບຸກຄ ນໃນທາງບວກ.3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮ ັດບ ດ ບາດສ ມມຸດທສະແດງເຖິງ ່ມາລະຍາດທ ່ດ ຄວາມເຄ າ , ລ ບນັບຖ ຄວາມກະຕັນຍຮູົ້, ູບຸນຄຸນໃນສະຖານະການທ ່ເປັນທາງການຫ າຍຂຶົ້ນຢູ່ບົ້ານ ແລະ ຢໂຮງຮຽນ. (ຕ ວຢ່າງູ່: ກັບແຂກທ ່ມ ກຽດ ຫ ໃນພິທ ການ) .ຄວາມກະຕັນຍູຮູົ້ບຸນ ຄຸນ ຕໍ່ກັບຜູົ້ຄ ນໃນຊຸມຊ ນທ ່ກວົ້າງຂຶົ້ນຂອງເຂ າເຈ ົ້າ (ຕ ວຢ່າງ: ຄອບຄ ວທ ່ມ ຫ າຍຄ ນຢູ່ຮ່ວມກັນເປັນຄອບຄ ວໃຫຍ່ ແລະບຸກຄ ນສໍາຄນໃນໝູ່ບົ້ານ)ັ. ຄວາມເຄ າລບນັບຖ ຄວາມ, ກະຕັນຍູຮູົ້ບຸນຄຸນຕໍ່ກບບຸກຄນັສໍາຄັນລະດັບຊາດ. (ຕ ວຢ່າງ: ຜູົ້ນໍາປະ ເທດ ແລະ ວິລະຊ ນ). ອົງປະກອບທ 2. ຄວາມສາມຼັກຄ , ຄວາມເມດຕາ ແລະ ຄວາມຮຼັກທ ົ່ມ ຕ ົ່ທຸກຄົນນຼັກຮຽນຮູັ້:ພຶດຕິກໍາທ ສະແດງເຖິງຄວາມສາ ມັກຄ, ຄວາມເມດຕາ ແລະ ຄວາມ ຕາ ແລະ ຄວາມຮັກໃນຄອບຄ ວ, ທ ່ຈິງໃຈເປັນຂກໍານ ດພ ົ້ນຖານສໍາີຮັກ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ໄຈົ້ແຍກພຶດຕິກໍາທ ່ຄວນ ແລະ ຂອງຄ ນອ ່ນ. ບໍ່ຄວນປະຕິບັດຂອງຄວາມ ສາມັກຄີ, ຄວາມເມດຕາ ແລະ 1. ພັນລະນາຜ ນດ ຂອງຄວາມເມດຄວາມຮັກ.2. ໃຫົ້ຕ ວຢ່າງຂອງການປະພຶດທ ່ສະແດງໃຫົ້ເຫັນເຖິງຄວາມນຼັກຮຽນຮູັ້:ການສະແດງໃຫົ້ເຫັນຄວາມເມດຕກັບຄ ນອນມ ຜ ນກະທ ບຕກັບໍ່ ່ໍ່ຄວາມຮູົ້ສຶກ ແລະ ການປະພຶດນຼັກຮຽນສາມາດ: ຕາ ຄວາມຮັກທ ່ມ ຕໍ່ຄ ນອ ່ນໆ , ,ຄວາມຮູົ້ສຶກ ແລະ ການປະພຶດ 2. ອະທິບາຍຄວາມສໍາພັນລະຂອງຄ ນອ ່ນ.ນຼັກຮຽນຮູັ້: ຄວາມເມດຕາ ແລະ ຄວາມຮັກ ໍົ້ລັບຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງບຸກ ຄ ນໃນທາງບວກ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ອະທິບາຍລັກສະນະສະເພາະຂອງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງບຸກຄ ນໃນທາງບວກ.ຫວ່າງ ຄວາມເມດຕາ ແລະນຼັກຮຽນຮູັ້:ປະເມ ນ ແລະ ປບປຸງຄວາມເມດັຕາ ແລະ ຄວາມຮັກຂອງເຂ າເຈ ົ້າເພ ່ອປັບປຸງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງບຸກຄ ນຂອງເຂ າເຈ ົ້າ. ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ປະເມ ນຄວາມເມດຕາ ແລະຄວາມຮັກຂອງເຂ າເຈ ົ້າ. 2. ປັບປຸງຄວາມເມດຕາ ແລະຄວາມຮັກ ຂອງເຂ າເຈ ົ້າ. 3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດ ບາດນຼັກຮຽນຮູັ້: ການມ ອິດທິພ ນຕຄ ນອ ່ນເພ ່ອປະໍ່ເມ ນແລະປັບປຸງຄວາມເມດຕາ ແລະ ຄວາມຮັກເພ ່ອປັບປຸງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງບຸກຄ ນຂອງເຂ າເຈາ. ົ້ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ປະເມ ນຄວາມເມດຕາ ແລະຄວາມຮັກຂອງຄ ນອ ່ນ. 2. ມ ອິດພິພ ນຕກັບຄ ນອ ່ນເພ ່ອໍ່ປັບປຸງຄວາມເມດຕາແລະ

94 ສາມັກຄ, ຄວາມເມດຕາ ແລະ 2. ຄາດການຄວາມຮູົ້ສຶກແລະີຄວາມຮັກໃນຄອບ ຄ ວ.3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດ ບາດສ ມມຸດຄວາມສາມັກຄ, ຄວາມເມດຕາ ແລະຄວາມຮັກທ ່ມ ຕໍ່ກັບຄອບຄ ວໃນສະຖານະການປະຈໍາວັນຢເຮ ອນ ແລະ ໂຮງູ່ຮຽນ ຕ ວຢ່າງ ຕໍ່ກັບພໍ່ແມ່ ຄູ (: ,ອາຈານ ແລະ ໝູ່ເພ ່ອນ). ການປະພຶດຂອງຄ ນອ ່ນຊຶ່ງເປັນຜ ນມາຈາກຄວາມເມດຕາ ແລະ ຄວາມຮັກ. 3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດບາດສ ມມຸດຄວາມເມດຕາ ແລະຄວາມຮັກ ທ ່ມ ຕຜຄ ນຢໃນສະໍູ່ົູ້່ຖານະການປະຈໍາວັນຢບົ້ານູ່ແລະ ຢທ ່ໂຮງຮຽນ ຕ ວຢ່າງູ່ (: ກັບພໍ່ແມ່ ຄູອາຈານ ແລະ ໝູ່, ເພ ່ອນ ).ຄວາມຮັກ ຂອງພວກເຂ າເຈ ົ້າເອງ ແລະ ຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງສ່ວນບຸກຄ ນໃນທາງບວກ.3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດບາດສ ມມຸດຄວາມເມດຕາ ແລະຄວາມຮັກໃນສະຖານະການທ ່ທົ້າທາຍຫ າຍຂຶົ້ນຢບົ້ານ ແລະ ູ່ຢໂຮງຮຽນ. ຕ ວຢ່າງ ກັບູ່(: ເດັກນົ້ອຍຄ ນອນທ ່ບມ ໝູ່ ່ໍ່ເພ ່ອນຫ າຍຄ ນ). ສ ມມຸດຄວາມເມດຕາ ແລະຄວາມຮັກ ທ ່ມ ຕໍ່ກັບຜຄ ນໃນູົ້ຊຸມຊ ນທ ່ກວົ້າງຂຶົ້ນຂອງເຂ າເຈ ົ້າ. ຕ ວຢ່າງ ຄອບຄ ວທ ່ມ (: ຫ າຍຄ ນຢຮ່ວມກັນເປັນຄອບູ່ຄ ວໃຫຍ່ ແລະ ບຸກຄ ນສໍາຄັນໃນໝູ່ບົ້ານ). ຄວາມຮັກຂອງພວກເຂ າເຈ ົ້າ.3. ສາທິດດົ້ວຍການເຮັດບ ດ ບາດສ ມມຸດຄວາມເມດຕາແລະ ຄວາມຮັກ ຕກັບບຸກຄ ນໍ່ສໍາຄັນລະດັບຊາດ. ຕ ວຢ່າງ (: ຜນໍາປະເທດ ແລະ ວິລະຊ ນູົ້). ອົງປະກອບທ 3. ພດຕິກ າທ ົ່ສະແດງເຖິງຄວາມກັ້າຫານ, ຄວາມຊືົ່ສຼັດ ແລະ ການປະຕິບຼັດລະບຽບຂອງໂຮງຮຽນຶນຼັກຮຽນຮູັ້: 1.ພຶດຕິກໍາທ ່ສະແດງເຖິງຄວາມກົ້າຫານ, ຄວາມຊ ່ສັດ ແລະ ການປະຕິບັດລະບຽບວິໄນ.2.ການໃຫົ້ສິ່ງຂອງແກ່ຄ ນອ ່ນ ຫ ການຮັບເອ າສິ່ງຂອງຈາກຄ ນອ ່ນ, 2. ການຂ ົ້ຕ ວະ ຫ ການປິດເປ ອນສາມາດເປັນຜ ນທ ່ບ ເໝາະໍ່ສ ມ (ການໃຫົ້ສິນບຸນ, ການສໍົ້ໂກງ).ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ໄຈົ້ແຍກພຶດຕິກໍາທ ຄວນນຼັກຮຽນຮູັ້:1. ວ່າການທ ່ເປັນບຸກຄ ນທ ່ມ ຄວາມກົ້າຫານ ມ ຄວາມ, ຊ ່ສັດ ແລະ ມ ລະບຽບວິໄນ, ເຮັດໃຫົ້ເຮ າເປັນ ຄ ນດ ໄດົ້.ຄວາມຈິງນນແມ່ນຄວາມບໍ່ໍັົ້ຊ ່ສັດ (ການໃຫົ້ສິນບຸນ, ການສໍົ້ໂກງ).ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ປຽບທຽບພຶດຕິກໍາທ ່ດ ແລະ ບໍ່ນຼັກຮຽນຮູັ້: 1.ວ່າການທ ່ເປັນບຸກຄ ນທ ່ມ ຄວາມກົ້າຫານ ມ ຄວາມຊ ່ສັດ, , ແລະ ມ ລະບຽບວິໄນຈະເຮັດໃຫົ້ເປັນທ ່ຍອມຮັບຂອງຄ ນອ ່ນ.2.ການທ ຊັກຊວນເອ າເງິນຈົ້າງ ຫ ເອ າຂອງຂວັນໃຫົ້ຜູົ້ອ ່ນເຮັດວຽກໃຫົ້,ນັົ້ນແມ່ນບໍ່ມ ຄວາມສັດຊ (ການໃຫົ້ສິນບນ, ການສ ່ໍົ້ໂກງ). ນຼັກຮຽນຮູັ້ :1. ການທ ່ເປັນບຸກຄ ນທ ່ມ ຄວາມກົ້າຫານ, ມ ຄວາມຊ ່ສັດ, ແລະ ມ ລະບຽບວິໄນອາດຈະເຮັດໄດົ້ຍາກແຕ່ມັນກເປັນສງທ ່ສໍາຄັນທ ່ໍ່ິ່ຈະເຮັດໃຫົ້ເຮ າເປັນຄນທ ່ປະສ ບຜ ນສໍາເລັດ ແລະ ມ ຄຸນສ ມບັດທ ດ ທ ່ສຸດ.2. ຄວາມໝາຍຂອງການໃຫົ້ສິນບຸນ ແລະ ຕ ວຢ່າງຂອງການໃຫົ້ສິນບຸນຢູ່ໃນໂຮງຮຽນ ແລະ ຊມຸນຼັກຮຽນຮູັ້: 1.ເຫດຜ ນຂອງການເປັນຄ ນກົ້າຫານ, ມ ຄວາມຊ ່ສັດ ແລະ ມ ລະບຽບວິໄນເປັນສິ່ງທ ່ມ ຄຸນຄາ່ສໍາຄັນຢ່າງຍິ່ງຢໃນສັງຄ ມ.ູ່2.ຄວາມໝາຍຂອງການສໍົ້ໂກງ ແລະ ຕວຢາງຂອງການສໍົ້ໂກງຢູ່່ໃນໂຮງຮຽນ ແລະ ຊຸມຊ ນໃນວ ງກວົ້າງ.ນຼັກຮຽນສາມາດ: 1. ຍ ກຕ ວຢ່າງບຸກຄ ນທ ່ສາ ຄັນໍ