ພາສາລາວ ປ.3 (LaoLG3 TB)

RIES RIES6 ຕມ່ື ຄາໍ ສັບບອກເວລາໃສ່ບ່ອນວາ່ ງ ແລວ້ ຈດັ ລຽງຕາມລໍາດັບຂອງເຫດການ S RIES RIES ແຕກ່ ອ່ ນ, ມ້ໜື ງຶ່ , ສຸດທາ້ ຍ, ນັບແຕ່ນັ້ນມາ RIES RIES RIES1. ...... ກຖໍ ກື ຜອູ້ ນ່ື ມາແບງ່ ເອາົ ຂອງກນິ ແຊບໆ ທພ່ີ ວກຕນົ ຫາມາໄດ.້ RIES RIES RIE RIE RIE10 2. ....... ນາກທັງສອງກບໍ ່ຜໍ ດິ ຖຽງກນັ ອກີ ຈກັ ເທອ່ື . 3. ....... ມນີ າກສອງໂຕເປນັ ເພອ່ື ນກນັ . 4. ຢມູ່ າ....... ນາກທງັ ສອງຊວ່ ຍກນັ ຈບັ ປາເພຍ້ ໄດໂ້ ຕໜງຶ່ . ແຕບ່ ສ່ໍ າ ມາດແບງ່ ປນັ ກນັ ໄດ້ ຈງ່ຶ ຖກື ໝາໄນຕດັ ສນິ ແລະ ແບງ່ ປາໃຫໝ້ າໄນ. 7 ອາ່ ນ ແລະ ສະກດົ ຄາໍ ຄໍາສບັ ພະຍນັ ຊະນະ ພະຍັນຊະນະຄວບ ສະຫະຼ ຕົວສະກດົ ວັນນະຍຸດ ທ່ານ ທ ານ ່ ພ້ນຸ ຄວາມ ມວ່ ນ ຂຽວ ຊວາດ ຄ່ອຍ ແຕມ້ ໂດດ ຫອ້ ງ ລວາດ 96 ໙໖

8 ຂຽນທວາຍRIES RIES S RIES RIES ໃຫ້ຂຽນທວາຍບົດນັກຮຽນແບບຢ່າງ ເລີມ່ ແຕ່ ຂ້ອຍຄດິ ວ່າ ຈນົ ເຖງິ RIES RIES RIES ລາວຮຽນເກັ່ງ. RIES RIES RIE 10 RIE RIE 9 ເບງິ່ ຮູບພາບ ແລ້ວຕມື່ ຄໍາສບັ ຫືຼ ວະລໃີ ສບ່ ອ່ ນວາ່ ງ 1. ຂອ້ ຍຄດິ ວ່າ..... 2. ຂ້ອຍເຊ່ອື ວ່າ...... .....ມກັ ...... ໜງັ ສື 3. ........ ລາວເປັນນັກຮຽນແບບຢາ່ ງ ລາວ........ ໄດ້ຮັບໃບຍ້ອງຍໍຈາກຄ.ູ 4. ຂອ້ ຍ...... ເພາະວ່າ..... ກບັ ໝູ່ ຫາຼ ຍຄົນ. ໙໗ 97

5. ຂຽນກຽ່ ວກັບສ່ິງທ່ຕີ ົນເອງມັກທີ່ສຸດ:RIES RIES ຂ້ອຍມັກຮຽນ……......................ເພາະວາ່ ......................... .S RIES RIES ບດົ ອ່ານເສີມRIES RIES RIESໜູບາ້ ນກັບໜູນາ RIES RIES RIE 10 RIE RIE ນານມາແລວ້ ຍງັ ມີໜູນາ ແລະ ໜບູ າ້ ນຄໜູ່ ຶງ່ ເປນັ ສຽ່ ວກັນ. ພວກ ມນັ ເຄີຍທຽວໄປມາຫາສກູ່ ັນເປັນປະຈໍາ. ມໜ້ື ງຶ່ ໜູນາໄດ້ຊວນໜບູ ້ານໄປຢາມເຮືອນ ໂດຍເອາົ ອາຫານທໍາ ມະຊາດທີແ່ ຊບຊ້ອຍ ຈາກທົງ່ ນາມາສູກ່ ນິ . ພແໍ ຕ່ໜບູ າ້ ນໄດ້ລອງຊີມເບ່ິງ ແລວ້ ກໍເວາົ້ ຂຶ້ນໂລດວ່າ: “ໂທ ! ເພື່ອນເອີຍ ອັນນ້ເີ ຂົາກໍເອ້ີນວາ່ ອາຫານ 98 ໙໘

RIES RIES ຫວາ? ໂຕຄືມາໃຊຊ້ ີວດິ ອຶດຢາກແບບນ້ແີ ທ?້ ໂຕຕັດສິນໃຈໄປຢ່ບູ ້ານ S RIES RIES ກັບເຮົາສາ ອາຫານມີແຕ່ແນວແຊບໆ ສະດວກສະບາຍກວາ່ ນີ້ຕງ້ັ ຫາຼ ຍ ເທາ່ົ ’’. ພໍໜູບາ້ ນເວ້າົ ສດຸ ຄວາມ ໜນູ າກຕໍ ດັ ສິນໃຈໄປຢ່ບູ າ້ ນທັນທີ. ທັງ RIES RIES RIES RIES RIES RIE ສອງເດີນທາງໄປເຖງິ ບ້ານກພໍ ດໍ ຂີ ອ້ ນຄນື ໜບູ ້ານເຂາົ້ ໄປໃນເຮອື ນເຫັນ 10 RIE RIE ອາຫານວາງໄວ້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍທັງສອງກໍພາກັນກິນໄດ້ບໍ່ພໍເທົ່າໃດກໍມີ ແມວໃຫຍ່ໂຕໜງຶ່ ຈອບເຂົ້າມາຫວັງຄບຸ ເອົາໂຕໃດໂຕໜ່ງຶ ແຕ່ທັງສອງກໍ ປບົ ໄປໄດ້ທັນ. ໜູບ້ານເວົ້າກບັ ໜນູ າວ່າ: “ບໍ່ເປັນຫຍັງສ່ຽວເອີຍ! ບໄໍ່ ດ້ ກນິ ບ່ອນນກີ້ ໄໍ ປກິນບ່ອນໃໝ”່ . ວ່າແລ້ວມັນກໍພາໜນູ າໄປບ່ອນໃໝ່ອີກ. ພໍຮອດບ່ອນໃໝ່ຫາກໍໄດ້ກິ່ນຫອມຈາກອາຫານ ກໍພໍດີເຈົ້າຂອງ ເຮອື ນໄຂປະຕູອອກມາພ້ອມດວ້ ຍໝາໂຕໜຶງ່ . ໜູທັງສອງກໍພາກນັ ປບົ ຢາ່ ງບ່ມໍ ີທີບຢູ່, ພໍຮອດບອ່ ນປອດໄພໜູນາກໍເວ້າົ ຂນ້ຶ ໂລດວ່າ: “ຄວາມ ສກຸ ຄວາມສະບາຍ ແລະ ອາຫານແຊບໆຢ່າງນ້ເີ ຮາົ ຢນູ່ ໍາໂຕບ່ໄໍ ດ້ດອກ ເພາະຢດູ່ ວ້ ຍຄວາມຢ້ານກົວ… ເຮາົ ຂໍໄປໃຊຊ້ ີວິດຕາມປະສາບ້ານນອກ ຈະດກີ ວາ່ ” ວ່າແລວ້ ໜູນາກກໍ ັບຄນື ບາ້ ນເກາົ່ . ຄາໍ ຖາມ 1. ບດົ ເລືອ່ ງນີ້ເວ້າົ ເຖິງຫຍງັ ? 2. ໜນູ າມີຄວາມຮສູ້ ຶກແນວໃດເມອ່ື ເຂົ້າມາຫາກິນໃນບາ້ ນ? 3. ໜນູ າຕັດສິນໃຈແນວໃດຕກໍ່ ານດາໍ ລງົ ຊວີ ິດຂອງຕົນເອງ? ໙໙ 99

RIES RIES ບົດທີ 11 ການເຕີບໃຫຍ່ຂອງພດື S RIES RIES ການອ່ານ RIES RIES RIES 1 ຟັງ ແລະ ອາ່ ນບດົ ການເຕບີ ໃຫຍຂ່ ອງພດື RIES RIES RIE RIE RIE11 ການເຕີບໃຫຍ່ຂອງພດື 1 ພດື ຕອ້ ງການນາ້ໍ , ຝນຸ່ , ແສງແດດ ແລະ ອາກາດເພອ່ື ການເຕບີ ໃຫຍ.່ 2 ພືດສວ່ ນຫຼາຍເກີດຈາກແກ່ນທີໄ່ ດ້ຮບັ ນ້າໍ ແລະ ອນຸ ຫະພມູ ທເ່ີ ໝາະ ສົມ. 3 ທາໍ ອດິ ແກນ່ ພດື ອາໄສແປງ້ ທມ່ີ ຢີ ໃູ່ ນຕວົ ເປນັ ສງ່ິ ບາໍ ລງຸ ເພອ່ື ໃຫ້ ມນັ ຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ແຕກໜ່ໍ ພົ້ນດິນຂນ້ຶ ມາ ແລວ້ ປົ່ງໃບທາໍ ອດິ ພ້ອມທງັ ມີຮາກຢງ່ັ ລງົ ໄປໃນດິນ. 4 ຕໍ່ຈາກນັ້ນ, ຮາກຂອງພືດຈະດູດເອົານໍ້າຈາກດິນສົ່ງໄປລ້ຽງສ່ວນ ຕາ່ ງໆ. ຖ້າພືດຂາດນໍ້າມັນຈະບສ່ໍ າມາດເຕີບໃຫຍ່ ແລະ ຕາຍໄປ. 5 ໃນເວລາທ່ພີ ືດດູດເອາົ ນໍ້າໄປລ້ຽງສ່ວນຕ່າງໆນ້ນັ ພດື ກຈໍ ະໄດຮ້ ບັ ຝນຸ່ ຍ້ອນວ່ານ້ໍາທີ່ຢູ່ໃນດນິ ປະກອບດວ້ ຍຝຸ່ນ ຖາ້ ພືດໄດ້ຮບັ ຝຸ່ນບພໍ່ ຽງພໍ ພືດກຈໍ ະບສໍ່ ມົ ບູນ. 6 ເມອ່ື ນາ້ໍ ແລະ ຝນຸ່ ຖກື ສງ່ົ ໄປຫາພາກສວ່ ນຕາ່ ງໆຂອງພດື ແລວ້ ແສງ 100 ໑໐໐

RIES RIESແດດທີ່ຕອ້ ງໃສ່ໃບພດື ຈະເຮັດໃຫພ້ ດື ສາມາດຜະລດິ ອາຫານໄດ້ ພດື ທີ່ S RIES RIES ບໍ່ໄດ້ຮັບແສງແດດຈະເຫຼອື ງ ແລະ ບ່ສໍ ມົ ບູນ ຍ້ອນວ່າມັນບ່ສໍ າມາດຜະ RIES RIES RIES RIES RIES RIEລິດອາຫານ. RIE RIE 7 ໃນຂະນະທ່ີພືດຜະລິດອາ ຫານໃບພືດຈະດູດເອົາອາກາດ ເຂ້າົ ແລະ ປ່ອຍອາກາດອອກ ຖາ້ 11 ພືດຂາດອາກາດມນັ ກຈໍ ະຕາຍ. 8 ດງ່ັ ນນ້ັ ,ຖາ້ ພວກເຮາົ ຢາກໃຫ້ ພືດເຕີບໃຫຍ່ ແລະ ສົມບູນ ເຮົາ ຕ້ອງໃຫພ້ ືດໄດຮ້ ບັ ນໍ້າ, ຝຸ່ນ, ແສງແດດ ແລະ ອາກາດ. ອະທິບາຍສບັ ດດູ : ສບູ ເອາົ ຝຸ່ນ ແລະ ນາ້ໍ ເຂົ້າໄປລຽ້ ງຕນົ້ ພືດໃຫ້ເຕີບ ໃຫຍ່ ປົ່ງ: ຍອດເກີດຂນ້ຶ ຮາກ: ສ່ວນຂອງຕົນ້ ໄມທ້ ີ່ຢູ່ໃນດິນ 2 ອາ່ ນ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມ ແລວ້ ຂຽນຄາໍ ຕອບໃສປ່ ຶມ້ ຂຽນ 1. ບົດນເີ້ ວາ້ົ ກ່ຽວກັບຫຍງັ ? 2. ແກ່ນພດື ອາໄສຫຍັງເພ່ອື ຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ແຕກໜ່?ໍ ໑໐໑ 101

3. ພືດຕ້ອງການຫຍັງເພື່ອການເຕີບໃຫຍ່?RIES RIES 4. ເພືອ່ ໃຫ້ພດື ເຕບີ ໃຫຍ່ ແລະ ສມົ ບນູ ເຮາົ ຕ້ອງເຮັດແນວໃດ?S RIES RIES 3 ອ່ານ ແລ້ວຕມື່ ຄໍາສບັ ຫືຼ ວະລີໃສ່ບອ່ ນວ່າງRIES RIES RIES RIES RIES RIE ພົນ້ , ແສງແດດ, ຕອ້ ງການ, ນ້ໍາ, ຝນຸ່ , ເພ່ອື , ອາກາດ.RIE RIE ຕົວຢ່າງ: ທາໍ ອິດແກ່ນໄດ້ແຕກໜໍ່, ຕມ່ໍ າໜໄ່ໍ ດ້....... ດນິ ຂນຶ້ . 11 ຄາໍ ຕອບ: ທໍາອດິ ແກນ່ ໄດ້ແຕກໜໍ່, ຕໍ່ມາໜໄ່ໍ ດ້ ພ້ົນ ດິນຂ້ຶນ. 1. ພດື ຕອ້ ງການນາໍ້ , ຝນຸ່ , ແສງແດດ ແລະ ........ ເພອ່ື ການເຕບີ ໃຫຍ.່ 2. ພດື .......... ຝ່ນຸ ຈາກດິນ.......... ເຕບີ ໃຫຍ່. 3. ຮາກຂອງພດື ຈະດູດເອາົ ...... ທີມ່ .ີ .... ໄປລຽ້ ງພາກສ່ວນຕາ່ ງໆ. 4. ເພອ່ື ...... ຕອ້ ງໃສໃ່ ບພດື ຈະເຮດັ ໃຫພ້ ດື ຜະລດິ ອາຫານໄດ.້ ການເວ້ົາ 4 ເບິງ່ ແລະ ອະທບິ າຍຕາມຮບູ ພາບ 1 2 102 ໑໐໒

3 4 11RIES RIES S RIES RIES ການຂຽນ 5 ເບ່ິງຮູບພາບຂໍ້ທີ 4 ແລວ້ ຂຽນບົດອະທບິ າຍຕາມໂຄງຮາ່ ງRIES RIES RIES RIES RIES RIE ຊບ່ື ດົ ........................RIE RIE 1. ທໍາອດິ ແກ່ນ......................................................... 2. ຕມ່ໍ າ.......................... ເຮັດໃຫ້ໃບ......................... 3. ເມືອ່ ............................ມັນຈງ່ຶ .............................. 4. ຖ້າຢາກໃຫ້....................ຄວນ............................... ໄວຍາກອນ ຄໍາຕ່ໍ 6 ອາ່ ນ ແລະ ສັງເກດຄໍາຕໍ່ ແກນ່ ຂອງພດື ຕອ້ ງການນາ້ໍ ແລະ ອຸນຫະພມູ ທເີ່ ໝາະສົມ ເພອ່ື ແຕກ ໜໍ່. ໑໐໓ 103

RIES RIESຄໍາຕ່ໍ ແມນ່ ຄໍາໃຊຕ້ ຄ່ໍ າໍ ໜງ່ຶ ໃສກ່ ບັ ຄາໍ ອນ່ື , ຕປ່ໍ ະໂຫຍກ S RIES RIESໜງ່ຶ ໃສກ່ ບັ ປະໂຫຍກອນື່ ເຊ່ນັ : ແລະ, ຈ່ຶງ, ເພາະ, ເພາະວ່າ, ສະນນັ້ , ດັ່ງນ້ັນ, ຍອ້ ນ, ຍອ້ ນວ່າ, ຖາ້ , ແລ້ວ, ຖ້າວາ່ . RIES RIES RIES RIES RIES RIE11 7 ຈບັ ຄູ່ສງ່ິ ທເ່ີ ປນັ ສາເຫດ ແລະ ຜນົ ທີ່ເກີດຂຶນ້ ແລວ້ ຂຽນໃສ່ປ້ຶມຂຽນ RIE RIE ຕົວຢາ່ ງ: ແກນ່ ພືດໄດຮ້ ບັ ນໍາ້ ແລະ ອຸນຫະພມູ ທີ່ພດໍ ີ ຈ່ຶງແຕກໜ.່ໍ ໃບພດື ຕ້ອງການແສງແດດ ມນັ ກໍຈະຕາຍ. ຖາ້ ພດື ຂາດແສງແດດ ມນັ ຈະບເ່ໍ ຕບີ ໃຫຍ.່ ພືດບ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ນ້ໍາ ແລະ ຝ່ນຸ ໃບຂອງມນັ ຈະເຫອຼື ງ. ຖ້າພດື ຂາດອາກາດ ເພ່ືອຜະລິດອາຫານ. 8 ຫດັ ຂຽນງາມ ຕ້ົນໄມ້ ເກີດຈາກແກນ່ 9 ອ່ານ ແລະ ສະກົດຄາໍ ຄໍາສບັ ພະຍນັ ຊະນະ ສະຫຼະ ຕວົ ສະກົດ ວັນນະຍຸດ ຸ ນ ່ ຝຸ່ນ ຝ 104 ໑໐໔

RIES RIES ພົ້ນ S RIES RIES ແດດ ແກນ່ RIES RIES RIES ຮາກ RIES RIES RIE RIE RIE ລຽ້ ງ 11 ຍ້ອນ ຊ່ມຸ 10 ຂຽນທວາຍ ໃຫຂ້ ຽນຫວາຍບດົ ການເຕບີ ໃຫຍຂ່ ອງພດື ເລມ່ີ ແຕ່ ທາໍ ອດິ ແກນ່ ພດື ອາໄສແປງ້ ຈນົ ເຖງິ ບສ່ໍ າມາດເຕີບໃຫຍ່ ແລະ ຕາຍໄປ. 11 ຕອບຄໍາຖາມ ແລະ ບອກວ່າຄາໍ ຕອບນ້ນັ ຢູວ່ ັກໃດຂອງບົດ ແລວ້ ຂຽນໃສປ່ ມ້ຶ ຂຽນ 1. ບດົ ນີເ້ ວົ້າກ່ຽວກັບຫຍັງ? 2. ທໍາອດິ ແກ່ນພດື ອາໄສຫຍງັ ເພອື່ ຂະຫຍາຍຕວົ ແລະ ແຕກໜ່?ໍ 3. ຕໍຈ່ າກນນ້ັ ພືດຕ້ອງການຫຍັງແດ່ເພອ່ື ການເຕີບໃຫຍ?່ 4. ເພື່ອໃຫ້ພດື ເຕບີ ໃຫຍ່ ແລະ ສມົ ບນູ ເຮົາຕ້ອງເຮດັ ແນວໃດ? ໑໐໕ 105

RIES RIESບົດອ່ານເສມີ S RIES RIES ການເຕບີ ໃຫຍ່ຂອງໄກ່ RIES RIES RIES 11 RIES RIES RIE RIE RIE ໄກ່ຕອ້ ງການເຂົາ້ , ຮໍາອອ່ ນ, ສາລ,ີ ມັນຕົ້ນ, ຂກີ້ ະເດອື ນ, ປວກ ຫຼື ແມງໄມຕ້ າ່ ງໆ ແລະ ນາ້ໍ ເປນັ ອາຫານ ເພື່ອບາໍ ລຸງລຽ້ ງຮ່າງກາຍໃຫແ້ ຂງ ແຮງ ແລະ ເຕບີ ໃຫຍ່. ໄກສ່ ວ່ ນຫາຼ ຍເປນັ ສດັ ລ້ຽງທີ່ຕ້ອງການ ການເອົາໃຈໃສ່ລຽ້ ງເກອື ແລະ ເບ່ງິ ແຍງຈາກຄົນເຮົາ. ສະນນ້ັ , ພວກເຮາົ ບຄ່ໍ ວນປ່ອຍໃຫໄ້ ກ່ຊອກ ຫາອາຫານກິນເອງພຽງຢາ່ ງດຽວ ເພາະວ່າຈະເຮດັ ໃຫໄ້ ກບ່ ່ເໍ ຕບີ ໃຫຍ່. 106 ໑໐໖

RIES RIES ຖ້າພວກເຮົາບເ່ໍ ອົາອາຫານ ແລະ ນາໍ້ ໃຫ້ໄກກ່ ນິ ໄກ່ກໍຈະຈອ່ ຍ ແລະ S RIES RIES ບ່ໍແຂງແຮງ ເພາະວາ່ ມັນບໄ່ໍ ດຮ້ ັບອາຫານພຽງພໍ. RIES RIES RIES ພວກເຮາົ ຄວນເອາົ ໃຈໃສເ່ ບ່ງິ ແຍງ ແລະ ເຮັດລົກໃຫ້ໄກ່ຢູ່ ຈງ່ຶ ຈະ RIES RIES RIE ເຮດັ ໃຫ້ໄກປ່ ອດໄພ ແລະ ແຂງແຮງ. RIE RIE ຖ້າຢາກໃຫໄ້ ກປ່ ອດໄພ, ເຕີບໃຫຍ,່ ແຂງແຮງ ແລະ ມີລກູ ຫຼາຍ ພວກເຮາົ ຄວນດຸໝນັ່ ເບ່ິງແຍງໄກດ່ ວ້ ຍການເອາົ ໃຈໃສເ່ ກືອ, ເຮດັ ລົກໃຫ້ 11 ໄກ່ຢູ່ ແລະ ເຮດັ ຮັງໃຫ້ໄກ່ແມ່ໄຂໃ່ ສ.່ ຄາໍ ຖາມ 1. ບົດນີ້ເວ້ົາກຽ່ ວກບັ ຫຍງັ ? 2. ໄກຕ່ ້ອງການຫຍງັ ເປັນອາຫານ? 3. ຖາ້ ບ່ເໍ ອາົ ອາຫານ ແລະ ນ້າໍ ໃຫ້ໄກ່ກິນມັນຈະເປັນແນວໃດ? ໑໐໗ 107

ບົດທີ 12 ການເຄ່ືອນທຂ່ີ ອງລດົ ຖບີRIES RIES S RIES RIES ການອ່ານ 1 ຟງັ ແລະ ອາ່ ນບດົ ການເຄືອ່ ນທີຂ່ ອງລົດຖບີRIES RIES RIES RIES RIES RIE 12 ການເຄອ່ື ນທ່ີຂອງລດົ ຖີບ RIE RIE 1 ການເຄື່ອນທ່ີຂອງລົດຖີບແມ່ນ ໑໐໘ ງາ່ ຍດາຍ. 2 ເພ່ືອເຮັດໃຫ້ລົດຖີບເຄ່ືອນທ່ີໄປ ທໍາອິດເຮົາຕ້ອງເອົາຕີນຢັນຜາງຕີນ ສອງຂ້າງໃຫ້ໝູນເປັນວງົ ມນົ . 108

RIES RIES3 ເມອື່ ຜາງຕນີ ລດົ ຖບີ ເຄືອ່ ນໝູນ ຈານໂສໃ້ ຫຍກ່ ຈໍ ະເຄື່ອນໝນູ ຍອ້ ນ S RIES RIES ວາ່ ມັນຢູ່ຕດິ ກັບຜາງຕີນ. RIES RIES RIES RIES RIES RIE4 ເວລາຈານໂສໃ້ ຫຍເ່ ຄອ່ື ນໝນູ ຈະ RIE RIE ເຮດັ ໃຫສ້ າຍໂສເ້ ຄອ່ື ນໝນູ ເພາະວາ່ ມນັ ຢູອ່ ອ້ ມແຂ້ວຂອງຈານໂສ້ໃຫຍ່. 5 ໃນຂະນະທສ່ີ າຍໂສ້ເຄອ່ື ນໝນູ ຈານ 12 ໂສ້ນອ້ ຍກໍຈະເຄອື່ ນໝນູ ຍອ້ ນວ່າສາຍ ໂສທ້ ີຢ່ ່ອູ ້ອມແຂ້ວຂອງມັນດຶງມນັ ໄປ. 6 ເມອ່ື ຈານໂສນ້ ອ້ ຍເຄອ່ື ນໝນູ ຈະພາ ໃຫກ້ ງົ ຫງັຼ ຂອງລດົ ຖບີ ເຄອ່ື ນໝນູ ຍອ້ ນ ວາ່ ມນັ ຢຕູ່ ດິ ກບັ ຈານໂສນ້ ອ້ ຍ. 7 ດງ່ັ ນນ້ັ , ຖາ້ ເຮາົ ເອາົ ຕນີ ຢນັ ຜາງຕນີ ຂອງລດົ ຖບີ ໃຫເ້ ຄອ່ື ນໜນູ ກງົ ຫງັຼ ຂອງ ລດົ ຖບີ ກຈໍ ະເຄອ່ື ນໝນູ ແລວ້ ເຮດັ ໃຫລ້ ດົ ຖີບເຄ່ືອນທ່ີໄປທາງໜ້າຢ່າງງ່າຍດາຍ. ການເຄື່ອນທ່ີຂອງລົດຖີບເປັນລະບົບ ເພາະວ່າມັນເປັນການເຄື່ອນໝູນທີ່ຕໍ່ ເນອື່ ງເກາະກາ່ ຍກນັ ໄປຢາ່ ງຄອ່ ງແຄວ້ . ໑໐໙ 109

RIES RIES ອະທບິ າຍສບັ S RIES RIES ກງົ : ເປນັ ວົງໂຄງ້ RIES RIES RIES RIES RIES RIEເຄື່ອນທ:ີ່ ເຮດັ ໃຫບ້ ໍ່ຢບູ່ ອ່ ນເກ່ົາ RIE RIE ໂສ້: ເຫກັຼ ທເ່ີ ປັນບ້ວງສອດເກາະກນັ ໄປ 12 ລະບບົ : ປະສານກັນໄປທາງດຽວກັນ 2 ອາ່ ນ ແລ້ວໝາຍ  ໃສຫ່ ້ອງຖືກ ແລະ ໝາຍ  ໃສ່ຫອ້ ງຜິດ ຂທ້ໍ ີ ປະໂຫຍກ ຖກື ຜິດ 1 ລດົ ຖີບເຄອ່ື ນທີໄ່ ປ ຍ້ອນວ່າເອາົ ຕີນຢັນຜາງຕີນສອງ ຂ້າງ 2 ຈານໂສນ້ ້ອຍຂອງລດົ ຖີບເຄ່ືອນໝູນ, ກງົ ຫຼງັ ກໍເຄອ່ື ນ ໝູນຄືກນັ 3 ຈານໂສໃ້ ຫຍຂ່ ອງລດົ ຖີບເຄອ່ື ນໝນູ ເພາະວ່າຈານໂສ້ ນ້ອຍດຶງໄປ 4 ຖາ້ ຜາງຕີນຂອງລົດຖີບເຄືອ່ ນໝນູ ຈານໂສ້ໃຫຍ່ກໍເຄອ່ື ນ ໝູນຄກື ັນ 5 ຖ້າກົງຫງຼັ ຂອງລົດຖບີ ເຄືອ່ ນໝູນ ລດົ ຖີບແມ່ນບເ່ໍ ຄື່ອນ ທີ່ 110 ໑໑໐

RIES RIES3 ອາ່ ນ ແລ້ວຕມ່ື ຄໍາສບັ ຫືຼ ວະລີໃສບ່ ອ່ ນວ່າງ S RIES RIES ເພາະວາ່ , ເພື່ອ, ເປນັ ລະບົບ, ຖາ້ , ຕ້ອງ, ຍ້ອນວາ່ , ເຄອ່ື ນທ່ີ RIES RIES RIES RIES RIES RIEຕົວຢາ່ ງ: ສາຍໂສເ້ ຄອ່ື ນໝູນ...... ມນັ ຢູ່ອ້ອມແຂ້ວຂອງຈານໂສໃ້ ຫຍ່. RIE RIEຄາໍ ຕອບ: ສາຍໂສເ້ ຄອ່ື ນໝນູ ເພາະວາ່ ຈານໂສໃ້ ຫຍເ່ ຄອ່ື ນໝນູ . 1. ຈານໂສນ້ ້ອຍເຄ່ືອນໝນູ ໄປກໍ ........ ມສີ າຍໂສ້ດຶງມນັ ໄປ. 12 2. ການເຄອື່ ນໝນູ ຂອງລດົ ຖບີ ........ ເພາະວ່າມັນເກາະກາ່ ຍກັນ ໄປຢາ່ ງຄ່ອງແຄວ້ . 3. ....... ເຮັດໃຫ້ລດົ ຖບີ ເຄືອ່ ນທໄ່ີ ປເຮາົ ......... ເອາົ ຕີນຢັນຜາງຕນີ ສອງຂາ້ ງເປັນວົງມົນ. 4. ......... ຜາງຕນີ ຂອງລົດເຄອ່ື ນໝູນກົງຫຼັງກຈໍ ະເຄ່ອື ນໝນູ ແລະ ລດົ ຖບີ ກໍ......... ໄປທາງໜ້າ. ການເວາົ້ 4 ເບິງ່ ແລະ ອະທບິ າຍຕາມຮູບພາບ 1 2 111 ໑໑໑

12RIES RIES 4 S RIES RIES 3 RIES RIES RIES ການຂຽນ RIES RIES RIE 5 ເບ່ງິ ຮູບພາບຂໍ້ທີ 4 ແລວ້ ຂຽນບົດອະທິບາຍຕາມໂຄງຮາ່ ງRIE RIE ຊ່ບື ດົ .................... 1. ປາ້ ...................................................................... 2. ປາ້ ...................................................................... 3. ສາຍຫຼາ............................................................... 4. ປ້າ...................................................................... ໄວຍາກອນ ເຄ່ອື ງໝາຍຈດຸ (,) 6 ອາ່ ນ ແລະ ສັງເກດເຄ່ອື ງໝາຍຈຸດ ເວລາສາຍໂສ້ລົດຖີບເຄືອ່ ນໝູນ, ຈານໂສ້ນ້ອຍທຢີ່ ູ່ທາງກົງຫງັຼ ຂອງ ລດົ ຖີບກເໍ ຄອ່ື ນໝູນໄປຄືກັນ. 112 ໑໑໒

ເຄອ່ື ງໝາຍຈດຸ (,) ໃຊ້ຂຽນຂນ້ັ ຄາໍ ຫຼື ຂນັ້ ຂຄໍ້ ວາມRIES RIES 12 ໃນປະໂຫຍກ. ເມືອ່ ອ່ານຮອດເຄື່ອງໝາຍນ້ຕີ ອ້ ງຢດຸ ເຊາົS RIES RIES ໜ້ອຍໜ່ຶງ. RIES RIES RIES ຕົວຢາ່ ງ: ເວລາຈານໂສນ້ ອ້ ຍເຄື່ອນໝູນ, ກງົ ຫງັຼ ຂອງRIES RIES RIE ລດົ ຖບີ ກເໍ ຄ່ອື ນໝູນໄປເຊັນ່ ດຽວກນັ .RIE RIE 7 ຕ່ືມເຄ່ອື ງໝາຍຈຸດໃສ່ຂຄໍ້ ວາມ ເວລາສາຍໂສລ້ ົດຖບີ ເຄືອ່ ນໝູນ ຈານໂສນ້ ້ອຍທ່ຢີ ່ທູ າງກົງຫຼັງຂອງ ລດົ ຖບີ ກເໍ ຄອ່ື ນໝນູ ໄປຄກື ນັ . ຈານໂສ້ນ້ອຍເຄອື່ ນໝູນ ກົງຫັງຼ ຂອງລົດຖີບກໍໝນູ ໄປເຊນັ່ ດຽວກນັ . ກງົ ຫງັຼ ຂອງລດົ ຖີບເຄ່ືອນໝນູ ຍອ້ ນວ່າຈານໂສ້ນອ້ ຍຢູ່ຕດິ ກັບມນັ . ດັງ່ ນນ້ັ ຖ້າຜາງຕນີ ຂອງລົດຖີບເຄ່ອື ນໝູນ ກົງຫັຼງກເໍ ຄ່ອື ນໝນູ ແລະ ລດົ ຖບີ ກໍເຄ່ືອນໄປທາງໜ້າ. 8 ຫັດຂຽນງາມ ລົດ ີບເຄືອ່ ນທີ ່ ໑໑໓ 113

RIES RIES9 ອ່ານ ແລະ ສະກດົ ຄາໍ S RIES RIES ຄາໍ ສບັ ພະຍນັ ຊະນະ ສະຫະຼ ຕວົ ສະກດົ ວັນນະຍດຸ RIES RIES RIESລດົລົ ດ RIES RIES RIEຕອ້ ງ RIE RIEເຄອ່ື ນ 12 ນອ້ ຍ ໝນູ ຂາ້ ງ ກ່າຍ 10 ຂຽນທວາຍ ໃຫຂ້ ຽນທວາຍບດົ ການເຄື່ອນທີ່ຂອງລົດຖີບ ເລ່ີມແຕ່ ເພ່ອື ໃຫ້ລດົ ຖີບເຄື່ອນທໄ່ີ ປ ຈນົ ເຖິງ ຢອູ່ ອ້ ມແຂ້ວຂອງຈານໂສໃ້ ຫຍ່. 11 ຈັດລຽງຄໍາສັບ ແລະ ວະລີໃຫເ້ ປນັ ປະໂຫຍກ ຕົວຢາ່ ງ: ຂອງ/ການ/ເຄືອ່ ນທ່/ີ ງ່າຍດາຍ/./ລົດຖີບ/ແມ່ນ/ ຄາໍ ຕອບ: ການເຄ່ອື ນທີຂ່ ອງລດົ ຖບີ ແມນ່ ງ່າຍດາຍ. 1. ການເຄ່ືອນໝູນ/ແມນ່ /ລດົ ຖບີ /ຂອງ/./ເຂົ້າໃຈງ່າຍ 2. ຂອງ/ຢ/ູ່ ຜາງຕີນ/ຈານໂສ້ໃຫຍ/່ ./ຕິດກັບ/ລດົ ຖບີ 3. ຈານໂສ້ນ້ອຍ/ສາຍໂສ/້ ເຄອ່ື ນໝນູ /./ເຄ່ືອນໝູນ/ກໍຈະ 4. ຈະພາໃຫ/້ ./ເຄອ່ື ນໝນູ /ຈານໂສນ້ ອ້ ຍ/ຂອງ/ເຄອ່ື ນໝນູ /ລດົ ຖບີ /ກງົ ຫງັຼ 114 ໑໑໔

ບດົ ອ່ານເສີມRIES RIES S RIES RIES ການເອາົ ນາ້ໍ ເຂົາ້ ນາດ້ວຍກງົ ພດັ ນ້ໍາ RIES RIES RIES RIES RIES RIE 12 RIE RIE ການເອາົ ນໍາ້ ເຂາົ້ ນາດ້ວຍກງົ ພັດນ້າໍ ກແໍ ມນ່ ວິທີໜງ່ຶ ທີສ່ າມາດເອາົ ນາ້ໍ ຈາກຫວ້ ຍຕາ່ໍ ມາໃສນ່ າຢບູ່ ອ່ ນສງູ ໄດ້ ເພາະວາ່ ການທຈ່ີ ະເອາົ ນາ້ໍ ຈາກ ບ່ອນຕ່ໍາມາໃສ່ນາບ່ອນສູງເຮົາຕ້ອງສ້າງກົງພັດນ້ໍາທ່ີມີຄວາມສູງກວ່າ ໃຮນ່ າ. ດັ່ງນັ້ນ, ນາໍ້ ຈ່ງຶ ຈະສາມາດໄຫໄຼ ດ້. ກະແສນ້ໍາມີແຮງດນັ . ດັ່ງນ້ັນ, ເມອ່ື ກົງພດັ ນາ້ໍ ຈຸ່ມລງົ ນາ້ໍ ແລະ ຖກື ນາ້ໍ ພດັ ໄປມນັ ກໍຈະເຄ່ອື ນໝນູ ດວ້ ຍຄວາມໄວຕາມແຮງໄຫຂຼ ອງນໍ້າ. ໃນຂະ ນະທກ່ີ ງົ ພດັ ກາໍ ລງັ ເຄອື່ ນໝນູ ຢນູ່ ນ້ັ . ຮາງທເ່ີ ຮດັ ດວ້ ຍໄມໄ້ ຜສ່ ວ່ ນທຖ່ີ ກື ນາ້ໍ ພດັ ເອາົ ນນ້ັ ກຈໍ ະຕກັ ເອາົ ນາ້ໍ ແລວ້ ກງົ ກຈໍ ະເຄອ່ື ນໝນູ ໄປຕາມລາໍ ດບັ . ເມອ່ື ຮາງໄມ້ທີ່ມີນາ້ໍ ຖກື ເຄອື່ ນໝນູ ຮອດຈດຸ ສູງແລວ້ ນ້ໍາທີ່ຢ່ໃູ ນບງ້ັ ກຈໍ ະຖອກ ໑໑໕ 115

RIES RIES ລົງມາໃສ່ຮາງເກັບນໍ້າທ່ວີ າງໄວດ້ ້ານຂ້າງຂອງກງົ ພດັ ເບືອ້ ງນໍ້າໄຫ.ຼ ຫັງຼ S RIES RIES ຈາກນນ້ັ , ນໍາ້ ກໍຈະໄຫຼອອກຈາກຮາງໄປຕາມທ່ໍ ຫຼື ຮາງລິນແລວ້ ຈ່ຶງໄຫຼ ເຂົ້າສ່ໃູ ຮ່ນາ. RIES RIES RIES RIES RIES RIE ການເຄອ່ື ນໝນູ ຂອງກົງພດັ ນໍາ້ ແມ່ນເປັນລະບົບ ແລະ ສາມາດຕັກ RIE RIE ນາໍ້ ຈາກຫ້ວຍຕໍ່າມາໃສ່ໃຮນ່ າທສີ່ ງູ ກວ່າໄດ້. 12 ຄາໍ ຖາມ 1. ບດົ ນີເ້ ວາ້ົ ເຖງິ ຫຍງັ ? 2. ນໍ້າທໄ່ີ ຫຼເຂາົ້ ສ່ໃູ ຮ່ນາຈາກກງົ ພັດນ້າໍ ອອກມາຈາກໃສ? 3. ການເຄອື່ ນໝູນຂອງກົງພັດເປັນແນວໃດ? 116 ໑໑໖

ບົດທີ 13 ຂ້ຄໍ ວາມເຖງິ ລງຸ ພັນRIES RIES 13 S RIES RIES ການອ່ານ 1 ຟງັ ແລະ ອ່ານບົດຂ້ຄໍ ວາມເຖິງລງຸ ພັນRIES RIES RIES RIES RIES RIE ຂ້ໍຄວາມເຖິງລງຸ ພນັRIE RIE ພເ່ໍ ປັນໄຂຈ້ ງ່ຶ ໄປຕຶກເບດັ ກັບລງຸ ພັນບໄ່ໍ ດ.້ ພໄ່ໍ ດ້ເອນີ້ ລູກສາວມາຫາແລ້ວສ່ັງວາ່ : “ໃຫລ້ ກູ ໄປຫາລຸງພັນຢູ່ສາມ ແຍກບອ່ ນມີຕນ້ົ ໄມໃ້ ຫຍທ່ າງໄປນາເຮົາເດ!ີ ແລວ້ ບອກລງຸ ວ່າ: ພໍເ່ ປນັ ໄຂ້ ໑໑໗ 117

ໄປຕກຶ ເບດັ ນໍາລຸງບໄໍ່ ດ້. ເບັດນັນ້ ພ່ໍສອດໄວກ້ ອ້ ງຕະລາ່ ງຖຽງນາເບ້ືອງRIES RIES ຂ້ນັ ໄດຂຶນ້ , ສ່ວນຈກົ ແມ່ນຢູ່ໃນກອງເຟືອງຫັ້ນເດ.ີ ລກູ ຈື່ໄດໝ້ ດົ ບ່?ໍ ”S RIES RIES ນາງນອ້ ຍຕອບວ່າ: “ໂດຍ ລູກຈ່ືໄດ”້ . ພໃ່ໍ ຫບ້ ອກລງຸ ວ່າ: “ພ່ໍເປນັ ໄຂ້RIES RIES RIES ໄປນໍາລຸງບ່ໍໄດ້ ແລວ້ ໃຫລ້ ຸງໄປເອາົ ຄນັ ເບດັ ຢູ່ກ້ອງຖຽງນາເຮາົ ”.RIES RIES RIE RIE RIE “ໂອ ລູກເອີຍ! ລູກຍງັ ຈື່ບ່ໝໍ ົດເທືອ່ . ລູກເອົາເຈ້ຍກັບບິກມາພ່ໍຊບິ ອກ 13 ໃຫລ້ ກູ ຂຽນເອົາ”. ເມອ່ື ນາງນ້ອຍເອາົ ເຈ້ຍກບັ ບກິ ມາ ພກໍ່ ເໍ ວາົ້ ຂຄໍ້ ວາມຄນື ໃໝ່. ນາງ ນ້ອຍຂຽນຂ້ຄໍ ວາມ ແລ້ວຈງຶ່ ເອົາໄປສົງ່ ໃຫລ້ ຸງພັນ. ອະທບິ າຍສັບ ໑໑໘ ໄຂ້: ມີອາການຮ້ອນໜາວ ແລະ ເຈບັ ຫວົ ສອດ: ເອົາລອດເຂ້ົາໄປທາງກອ້ ງ ຫຼື ໃນ ຕຶກເບັດ: ການຫາປາດວ້ ຍເບັດ ຖຽງນາ: ເຮອື ນນອ້ ຍໆທ່ປີ ຸກໄວຕ້ າມທ່ງົ ນາ 2 ອ່ານ ແລະ ເລືອກເອາົ ຄໍາຕອບທີ່ຖກື ຕ້ອງ ແລວ້ ຂຽນໃສ່ປມຶ້ ຂຽນ 1. ພ່ໍ ແລະ ລງຸ ພນັ ຈະໄປໃສ? ກ. ຕກຶ ກົບ ຂ. ຕຶກເບດັ ຄ. ຕກຶ ກະດຸ້ງ 118

RIES RIES 2. ເປນັ ຫຍງັ ພຈ່ໍ ງ່ຶ ໄປຕກຶ ເບດັ ບໄ່ໍ ດ?້ 13 S RIES RIES ກ. ເປນັ ໄອ ຂ. ເປັນໄຂ້ 119 RIES RIES RIES ຄ. ເປັນຫວັດ RIES RIES RIE RIE RIE 3. ພຂ່ໍ ອງນາງນອ້ ຍເອາົ ເບດັ ໄວຢ້ ໃູ່ ສ? ກ. ກ້ອງຕຽງ ຂ. ກ້ອງຂັນ້ ໄດ ຄ. ກ້ອງຕະລ່າງຖຽງນາ 4. ນາງນອ້ ຍເອາົ ຂຄ້ໍ ວາມຈາກພໄ່ໍ ປໃຫລ້ ງຸ ດວ້ ຍວທິ ໃີ ດ? ກ. ເອາົ ເຈ້ຍກັບສມໍ າຈດົ ຂ. ເອາົ ເຈຍ້ ກບັ ບກິ ມາຈດົ ຄ. ເອົາເຈຍ້ ກັບປາກກາມາຈດົ 3 ອ່ານ ແລ້ວຕມື່ ຄາໍ ສບັ ຫຼື ວະລີໃສ່ບ່ອນວ່າງ ຂໍຄ້ ວາມ, ພ່ໍ, ລູກຂຽນເອົາ, ກອງເຟອື ງ, ເບດັ ຕວົ ຢ່າງ: ນາງນອ້ ຍຂຽນ…… ທພ່ີ ບ່ໍ ອກໄປສງ່ົ ໃຫ້ລງຸ ພັນ. ຄໍາຕອບ: ນາງນ້ອຍຂຽນ ຂໍຄ້ ວາມ ທ່ພີ ່ໍບອກໄປສ່ົງໃຫລ້ ຸງພັນ. 1. ..... ເປັນໄຂໄ້ ປຕຶກເບດັ ນໍາລງຸ ບ່ໄໍ ດ.້ 2. ຈົກແມ່ນຢໃູ່ ນ….. ຫນັ້ ເດີ. 3. ລກູ ເອົາເຈຍ້ ກັບບິກມາພໍ່ຊບິ ອກໃຫ້….. 4. ..... ນນັ້ ພ່ໍສອດໄວກ້ ອ້ ງຕະລ່າງຖຽງນາ. ໑໑໙

ການເວົ້າRIES RIES 4 ເບງ່ິ ແລະ ອະທບິ າຍຕາມຮບູ ພາບS RIES RIES 13 RIES RIES RIES RIES RIES RIE 1 2 RIE RIE 3 4 120 ໑໒໐

ການຂຽນRIES RIES 5 ເບງິ່ ຮູບພາບຂ້ໍທີ 4 ແລວ້ ຂຽນບດົ ເລ່ອື ງຕາມໂຄງຮ່າງS RIES RIES ຊ່ືບົດ...............RIES RIES RIES 13 1. ມືໜ້ ຶງ່ ສອງເອື້ອຍນ້ອງ............................................RIES RIES RIE 2. ທັນໃດນນ້ັ .................ເອື້ອຍໃຫນ້ ອ້ ງຊາຍ.................RIE RIE 3. ນອ້ ງຊາຍບອກພວ່ໍ ່າ “...........................................”. 4. ຫງັຼ ຈາກພໍ່ເອາົ ໂສ້ຂນຶ້ ແລ້ວ........................................ ໄວຍາກອນ ເຄອື່ ງໝາຍວງົ ຢືມ 6 ອ່ານ ແລະ ສັງເກດເຄື່ອງໝາຍວົງຢມື ໃຫ້ລູກໄປຫາລຸງພັນຢູ່ສາມແຍກບ່ອນມີຕ້ົນໄມ້ໃຫຍ່ທາງໄປນາ ເຮາົ ເດີ!. ເຄອ່ື ງໝາຍວງົ ຢມື “ ” ໃຊສ້ ະແດງຄາໍ ຫືຼ ຂຄ້ໍ ວາມນນ້ັ ເປນັ ຄາໍ ເວາ້ົ ຫືຼ ຄວາມນກຶ ຄດິ ຂອງຕວົ ລະຄອນ. ຕວົ ຢ່າງ: ນາງນ້ອຍຕອບພ່ໍວ່າ “ໂດຍ ລກູ ຈໄ່ື ດ”້ . 7 ຕມື່ ເຄ່ືອງໝາຍວງົ ຢມື ໃສຂ່ ຄ້ໍ ວາມ ຕົວຢ່າງ: ພ່ບໍ ອກນາງນ້ອຍວາ່ : ເອາົ ເຈ້ຍກັບບກິ ມາພ່ໍຊບິ ອກຂຄ້ໍ ວາມ ໃຫ້ລກູ ຂຽນເອົາ. ໑໒໑ 121

RIES RIESຄາໍ ຕອບ: ພໍ່ບອກນາງນອ້ ຍວາ່ : “ເອາົ ເຈ້ຍກບັ ບິກມາພຊ່ໍ ບິ ອກຂ້ໍຄວາມ S RIES RIES ໃຫລ້ ູກຂຽນເອາົ ”. RIES RIES RIESພເ່ໍ ປັນໄຂຈ້ ່ຶງໄປຕຶກເບັດກບັ ລຸງພັນບໄໍ່ ດ.້ RIES RIES RIEພໄ່ໍ ດ້ເອີ້ນລກູ ສາວມາຫາແລ້ວສ່ັງວາ່ : ໃຫ້ລກູ ມາຫາລງຸ ພນັ ຢ່ສູ າມ RIE RIEແຍກບ່ອນມຕີ ້ົນໄມໃ້ ຫຍ່ທາງໄປນາເຮາົ ເດີ! ແລ້ວບອກລຸງວ່າ: ພເໍ່ ປັນ 13 ໄຂໄ້ ປຕຶກເບດັ ນາໍ ລຸງບ່ໍໄດ້ . ຈົກແມ່ນຢູໃ່ ນກອງເຟືອງຫ້ນັ ເດ.ີ ລູກຈໄ່ື ດ້ ໝົດບ່?ໍ . ນາງນ້ອຍຕອບວ່າ: ໂດຍ ລູກຈ່ືໄດ້ . ພ່ໍໃຫບ້ ອກລຸງວ່າ: ພໍເ່ ປັນໄຂ້ ໄປນາໍ ລງຸ ບໍໄ່ ດ້ . ໂອ ລູກເອີຍ! ລກູ ຍັງຈ່ືບໍ່ໝດົ ເທ່ອື . ພໍ່ບອກວ່າ ໃຫ້ ລູກເອົາເຈ້ຍກບັ ບິກມາຂຽນເອາົ ຂຄໍ້ ວາມ . 8 ຫດັ ຂຽນງາມ ຂຄ້ໍ ວາມເ ິ ລຸ ພນັ 9 ອ່ານ ແລະ ສະກດົ ຄາໍ ຄໍາສບັ ພະຍັນຊະນະ ສະຫະຼ ຕວົ ສະກດົ ວນັ ນະຍດຸ ລກູ ລ ູ ກ ສງັ່ 122 ໑໒໒

RIES RIESສວ່ ນ S RIES RIESເບດັ ກອ້ ງ RIES RIES RIES RIES RIES RIE10 ຂຽນທວາຍ 13 RIE RIE ໃຫຂ້ ຽນທວາຍບດົ ຂຄ້ໍ ວາມເຖງິ ລງຸ ພນັ ເລມ່ີ ແຕ່ ພໄ່ໍ ດເ້ ອນ້ີ ລກູ ສາວ ມາຫາ ຈນົ ເຖງິ ຈໄ່ື ດໝ້ ດົ ບ.່ໍ 11 ຈດັ ລຽງຄາໍ ສບັ ແລະ ວະລີໃຫ້ເປນັ ປະໂຫຍກ ຕວົ ຢາ່ ງ: ເປັນໄຂ/້ ພ່/ໍ ກບັ /./ຕຶກເບັດ/ລຸງພນັ /ໄປ/ບໍໄ່ ດ້ ຄຳຕອບ: ພ່ເໍ ປນັ ໄຂໄ້ ປຕຶກເບດັ ກັບລຸງພັນບໍໄ່ ດ້. 1. ໃຫ້ລູກ/ເອາົ /ຂຽນເອາົ /ພໍ່/ມາ/ລູກ/./ເຈ້ຍກັບບິກ/ຊບິ ອກ 2. ລຸງພນັ /ສາມແຍກ/ຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່/./ຢ່/ູ ບ່ອນມີ/ລກູ ໄປຫາ/ເດ!ີ 3. ຂຽນເອາົ /ພໄ່ໍ ດ/້ ./ຈ່ງຶ /ຂຄ້ໍ ວາມ/ແລວ້ ນາງນອ້ ຍ/ເວາ້ົ /ຄືນໃໝ່ 4. ທ່ພີ ່ໍບອກ/ນາງນ້ອຍ/ເອົາ/ຂໍຄ້ ວາມ/./ຂຽນເອົາ ໑໒໓ 123

RIES RIESບດົ ອ່ານເສມີ S RIES RIES ຂຄ້ໍ ວາມເຖິງແມ່ RIES RIES RIES 13 RIES RIES RIE RIE RIE ຕອນແລງຄໍາສີເລິກໂຮງຮຽນໄດ້ຍ່າງກັບບ້ານຕາມຫົນທາງບັງເອີນ ພບົ ກັບລຸງສອນ. ຄໍາສ:ີ ສະບາຍດີ ລງຸ ສອນ. ລງຸ ສອນ: ສະບາຍດີ ຄໍາສີກໍຫາເລກິ ໂຮງຮຽນບ?່ໍ ຄາໍ ສ:ີ ໂດຍລງຸ . ລຸງສອນ: ຄໍາສີ ລງຸ ຝາກຂຄ້ໍ ວາມໄປບອກແມ່ຫຼານວາ່ : ມອື້ ່ນື ອາວ ຄາໍ ຈະມາຢາມລງຸ ແລ້ວອາວຄໍາຈະໄປກນິ ເຂ້ົານໍາແມ່ ຫຼານເດີ. ຫຼານຈ່ືໄດ້ບ?ໍ່ ລອງເວາ້ົ ຄນື ໃຫລ້ ງຸ ຟງັ ເບງ່ິ ດ.ຸ 124 ໑໒໔

RIES RIES ຄາໍ ສີ: ມ້ອື ື່ນອາວຄາໍ ຈະມາຢາມ ແລວ້ ຈະມາຫິນຼ້ ນາໍ ແມ່. S RIES RIES ລງຸ ສອນ: ໂອຍ! ບ່ແໍ ມ່ນແນວນ້ັນ ເອົາເຈຍ້ ກບັ ບິກມາລຸງຈະຂຽນ RIES RIES RIES ຂຄ້ໍ ວາມແລ້ວໃຫຫ້ າຼ ນເອົາໄປໃຫ້ແມເ່ ດ!ີ RIES RIES RIE ເມື່ອຂຽນແລ້ວໆ ລງຸ ກໍເອາົ ເຈ້ຍທ່ີຂຽນຂຄ້ໍ ວາມນນັ້ ຍືນໃຫ້ຄາໍ ສ.ີ RIE RIE ຄາໍ ສີຍ່າງເຂົ້າປະຕູຮວ້ົ ພດໍ ີເຫັນແມກ່ ໍາລງັ ຫດົ ດອກໄມຢ້ ູ່ໜ້າເຮອື ນ. ຄາໍ ສຍີ າ່ ງມາຫາ ແລ້ວເອາົ ເຈຍ້ ຂຄ້ໍ ວາມຍນື່ ໃຫ້ແມ່ ພອ້ ມທງັ ບອກແມ່ວາ່ : 13 “ລຸງແອໄດຝ້ າກເຈ້ຍຂຄໍ້ ວາມນາໍ ລູກມາໃຫ້ແມ”່ . ຄາໍ ຖາມ 1. ບດົ ນີເ້ ວາ້ົ ກຽ່ ວກັບຫຍງັ ? 2. ຄໍາສພີ ບົ ລງຸ ສອນຢູໃ່ ສ? 3. ລຸງສອນຝາກຂ້ໍຄວາມເຖິງແມ່ວາ່ ແນວໃດ? 4. ຄໍາສເີ ອົາຂຄ້ໍ ວາມຈາກລງຸ ສອນໄປໃຫ້ແມ່ຢໃູ່ ສ? ໑໒໕ 125

RIES RIES ບົດທີ 14 ຈົດໝາຍເຖິງນາຍຄູ S RIES RIES ການອ່ານ RIES RIES RIES 1 ຟງັ ແລະ ອາ່ ນຈົດໝາຍເຖິງນາຍຄູ RIES RIES RIE RIE RIE ຈດົ ໝາຍເຖິງນາຍຄູ 14 ທນ່ີ ະຄອນຫວຼ ງວຽງຈັນ, ວັນທີ 2 ເດອື ນ ກຸມພາ ປີ 2020 ນາຍຄູວັນໄຊ ທ່ີນັບຖຢື ່າງສງູ . ນບັ ແຕນ່ ອ້ ງໄດຍ້ າ້ ຍເມອື ຢ່ນູ ໍາພແ່ໍ ມ່ ກບໍ ໍ່ໄດສ້ ງົ່ ຂ່າວຄາວເຖິງນາຍຄູ ຈັກເທ່ອື . ເປັນແນວໃດ ນາຍຄູຍັງສະບາຍດບີ ່ໍ? ນາຍຄູຍັງສອນຫອ້ ງເກາົ່ ຢ່ບູ ໍ?່ ສວ່ ນນ້ອງແມນ່ ຍງັ ສະບາຍດີຢ່,ູ ດຽວນ້ີນ້ອງຮຽນຢຫູ່ ້ອງ ປ.3 ຂອງ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ຢໃູ່ ກ້ບາ້ ນ. 126 ໑໒໖

RIES RIESແຕເ່ ຖິງຈະຮຽນຢໃູ່ ສກໍຕາມ ນ້ອງຍງັ ຈ່ືຈາໍ ຄໍາສງ່ັ ສອນຂອງນາຍຄູ S RIES RIES ຈງຶ່ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຮ່ໍາຮຽນຈົນສຸດຄວາມສາມາດ. ພາກຮຽນທີ 1 ປນີ ້ີ ນອ້ ງ RIES RIES RIES RIES RIES RIEໄດທ້ ີ 1 ຂອງໂຮງຮຽນ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ຂອງຂວນັ ພ້ອມກບັ ໃບຍອ້ ງຍ.ໍ RIE RIE ສຸດທ້າຍນີ້ ນ້ອງຂໍອວຍພອນໃຫ້ນາຍຄູ ຈົ່ງມີສຸຂະພາບແຂງແຮງ ແລະ ມີຜົນສໍາເລັດໃນໜ້າທີ່ວຽກງານ. ດວ້ ຍຄວາມນບັ ຖືຢາ່ ງສງູ 14 ວຽງສະຫວນັ ອະທິບາຍສບັ ຂອງຂວນັ : ສິ່ງທເີ່ ອາົ ມອບ ເພື່ອໃຫກ້ ໍາລັງໃຈແກ່ໃຜຜູ້ໜຶ່ງ ສອບເສັງ: ການກວດຄວາມຮຄູ້ ວາມສາມາດ ຍອ້ ງຍ:ໍ ໃຫກ້ ານຊົມເຊຍີ ຊຕໍກ່ ານປະພດຶ ອນັ ດີ ຍາ້ ຍ: ເຄືອ່ ນໄປ, ປ່ຽນທ່,ີ ປ່ຽນໄປຈາກບອ່ ນເດມີ 2 ອາ່ ນ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມ ແລວ້ ຂຽນຄາໍ ຕອບໃສປ່ ້ຶມຂຽນ 127 1. ໃຜເປັນຜ້ຂູ ຽນຈດົ ໝາຍ? 2. ໃຜເປັນຜູ້ຮບັ ຈົດໝາຍ? 3. ເນື້ອໃນຈົດໝາຍເວ້ົາເຖງິ ຫຍງັ ? ໑໒໗

3 ອ່ານ ແລ້ວຕືມ່ ຄາໍ ສັບ ຫືຼ ວະລີໃສບ່ ່ອນວາ່ ງRIES RIES S RIES RIES ນບັ ຖຢື ່າງສງູ , ນ້ອງໄດ້ທີ 1, ປະຖົມ, ເອາົ ໃຈໃສ່, ຄາໍ ສັ່ງສອນ ຕວົ ຢ່າງ: ນາຍຄູວັນໄຊ ທີ່ເຄົາລົບ..........RIES RIES RIES RIES RIES RIE ຄໍາຕອບ: ນາຍຄູວັນໄຊ ທີ່ເຄົາລບົ ນັບຖືຢາ່ ງສງູ .RIE RIE 1. ໂຮງຮຽນ….. ຢູ່ໃກ້ບ້ານ. 14 2. ນອ້ ງຍງັ ຈຈ່ື າໍ ….. ຂອງນາຍຄ.ູ 3. ນອ້ ງໄດ້….. ຮ່າໍ ຮຽນຈົນສຸດຄວາມສາມາດ. 4. ການສອບເສງັ ພາກຮຽນທີ 1 ປນີ …້ີ .. ການເວົາ້ 4 ເບ່ງິ ແລະ ອະທບິ າຍກຽ່ ວກັບຮູບພາບ ຫອ້ ງ ປ.3 1 2 128 ໑໒໘

34RIES RIES 14 S RIES RIES ການຂຽນ 5 ເບິ່ງຮບູ ພາບຂທ້ໍ ີ 4 ແລວ້ ຂຽນຈດົ ໝາຍຕາມໂຄງຮ່າງRIES RIES RIES RIES RIES RIE ທ.ີ່ ......., ວັນທີ.... ເດອື ນ .... ປີ....RIE RIE 1. .......................................ທເີ່ ຄາົ ລບົ ແລະ .............. 2. ພ່ແໍ ມ່ເອີຍ! ປນີ ້.ີ .................. ປ.3 ແລະ ໄປຮຽນບຂ່ໍ າດ. 3. ທຸກມກ້ື ່ອນເລກີ ຮຽນລກູ ໄດ.້ ..................................... 4. ຍ້ອນລູກຕັ້ງໃຈຮຽນ................................................ ສດຸ ທາ້ ຍນ້ີ ...................................................... ດ້ວຍຄວາມ.................... ສູງ. ............................. ໑໒໙ 129

RIES RIES ໄວຍາກອນ S RIES RIES ເຄື່ອງໝາຍຖາມ (?) RIES RIES RIES 6 ອາ່ ນ ແລະ ສງັ ເກດການໃສເ່ ຄ່ືອງໝາຍຖາມ RIES RIES RIE RIE RIE ເປັນແນວໃດ ນາຍຄູຍງັ ສະບາຍດີບ?່ໍ ໝາຍຖາມ (?) ໃຊຂ້ ຽນຢທູ່ າ້ ຍປະໂຫຍກຄາໍ ຖາມ ແລະ 14 ສວ່ ນຫາຼ ຍຈະມຄີ າໍ ແທນນາມ (ສບັ ພະນາມ) ທໃ່ີ ຊເ້ ປນັ ຄາໍ ຖາມ ຢໜູ່ າ້ ເຊນ່ັ : ໃຜມາ? ເພນ່ິ ຢໃູ່ ສ? ແມນ່ ຫຍງັ ? ແນວໃດ? ບ?່ໍ 7 ຕ່ມື ເຄື່ອງໝາຍຖາມໃສ່ຈົດໝາຍ ຕວົ ຢາ່ ງ: ເປັນແນວໃດ ນາຍຄຍູ ັງສະບາຍດີບ?ໍ່ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ວັນທີ 12 ເດືອນ ມນີ າ ປີ 2020 ນາຍຄູສມົ ສີ ທ່ເີ ຄົາລບົ ນັບຖຢື ່າງສູງ. ນັບແຕນ່ ້ອງໄດ້ຍ້າຍເມືອຢນູ່ າໍ ພໍ່ເຖ້າົ ກບໍ ່ໍໄດ້ສົ່ງຂ່າວຄາວເຖິງນາຍ ຄຈູ ກັ ເທືອ່ . ເປັນແນວໃດນາຍຄຍູ ງັ ສະບາຍດບີ ່ໍ ນາຍຄູຍັງສອນຫອ້ ງເກາ່ົ ຢບູ່ ່ໍ ເຮອື ນນາຍຄຍູ ງັ ຢບູ່ ອ່ ນເກາ່ົ ບ່ໍ ປນີ ນ້ີ ກັ ຮຽນຢຫູ່ ອ້ ງ ປ.3 ຫຼາຍບ່ໍ ຄູດາວ ຫອ້ ງ ປ.2 ເພ່ນິ ເປັນແນວໃດແລ້ວ ສວ່ ນນ້ອງແມນ່ ຍງັ ສະບາຍດຢີ ,ູ່ ດຽວ ນນ້ີ ອ້ ງຮຽນຢຫູ່ ອ້ ງ ປ.3 ຂອງໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບນູ ຢໃູ່ ກບ້ າ້ ນ. 8 ຫດັ ຂຽນງາມ ນ້ອ ຮຽນ ູ່ຫອ້ .3 130 ໑໓໐

RIES RIES9 ອ່ານ ແລະ ສະກົດຄາໍ S RIES RIES ຄາໍ ສັບ ພະຍັນຊະນະ ພະຍັນຊະນະຄວບ ສະຫຼະ ຕົວສະກົດ ວັນນະຍຸດ RIES RIES RIES RIES RIES RIEດຽວ ດຽວ RIE RIE ຂ່າວ ຍ້າຍ 14 ຫ້ອງ ຂວນັ 10 ຂຽນທວາຍ ໃຫຂ້ ຽນທວາຍບດົ ຈດົ ໝາຍເຖງິ ນາຍຄູ ເລມ່ີ ແຕ່ ນບັ ແຕນ່ ອ້ ງ ຈນົ ເຖງິ ຢູ່ ໃກບ້ າ້ ນ. 11 ຈດັ ລຽງຄໍາສບັ ແລະ ວະລໃີ ຫເ້ ປນັ ປະໂຫຍກ ຕວົ ຢ່າງ: ຢາ່ ງສູງ/ເຄາົ ລບົ /ນາຍຄ/ູ ທ່/ີ ./ວັນໄຊ/ນັບຖື ຄໍາຕອບ: ນາຍຄວູ ນັ ໄຊທີ່ເຄາົ ລົບນບັ ຖຢື າ່ ງສູງ. 1. ບ່ໍ?/ແນວໃດ/ຍັງ/ນາຍຄູ/./ເປນັ 2. ຫ້ອງ/ດຽວນີ້/ຢ/ູ່ ./ນອ້ ງຮຽນ/ປ.3 3. ນ້ອງ/ຈື່ຈາໍ /ນາຍຄ/ູ ຂອງ/./ຄໍາ/ສ່ັງສອນ/ຍງັ 4. ພາກຮຽນ/ການ/./ທີ 1/ສອບເສງັ /ນອ້ ງໄດ້ທໜີ ງ່ຶ ໑໓໑ 131

RIES RIESບດົ ອ່ານເສີມ S RIES RIES ຈດົ ໝາຍເຖິງເພອື່ຶ ນ RIES RIES RIES 14 RIES RIES RIE RIE RIE ທີ່ບາ້ ນສສີ ະເກດ, ວນັ ທີ 19 ເດືອນ ສິງຫາ ປີ 2020 ບວົ ທອງ ເພືອ່ ນທຮີ່ ັກແພງ! ດນົ ນານແລວ້ ທ່ຂີ ້ອຍບ່ໄໍ ດ້ຂຽນຈດົ ໝາຍຫາເຈົ້າ, ກອ່ ນອນື່ ໝົດຫວງັ ວາ່ ເຈາ້ົ ພອ້ ມດວ້ ຍພ,່ໍ ແມ,່ ອາ້ ຍ, ເອອ້ື ຍ ແລະ ນອ້ ງຂອງເຈາ້ົ ຄງົ ສະບາຍດ.ີ ສ່ວນຂ້ອຍແລ້ວສະບາຍດີເໜືອນເດີມ ແຕ່ຍັງບໍ່ສິ້ນສຸດຄວາມຄິດ ຮອດຄິດເຖງິ ເຈາ້ົ . ບົວທອງເອີຍ! ປນີ ີ້ຂອ້ ຍຮຽນຢຫູ່ ້ອງ ປ.3 ແລວ້ , ຂ້ອຍ ຫວງັ ວາ່ ເຈາົ້ ກຄໍ ົງໄດ້ຮຽນຢຫູ່ ອ້ ງ ປ.3 ຄືກັນ. ຂອ້ ຍຄິດຮອດເຈາ້ົ ຫຼາຍ ແລະ ຄິດເຖງິ ຄາວທເີ່ ຮົາຮຽນຮວ່ ມກນັ , ເຄີຍຫ້ນຼິ ນາໍ ກນັ ແລະ ຊ່ວຍເຫືຼອ 132 ໑໓໒

RIES RIESເຊິ່ງກັນແລະກັນຕະຫຼອດມາ. ດຽວນີ້ວຽງຈັນມີການກໍ່ສ້າງ ແລະ ປະດັບ S RIES RIES ປະດາຫຼາຍຂຶ້ນກວ່າແຕ່ກ່ອນ. ສ່ວນຢູ່ປາກເຊພຸ້ນເດ ເປັນແນວໃດ ເລົ່າ RIES RIES RIES RIES RIES RIEສູ່ຂ້ອຍຟັງແດ່ ຫຼື ຖ້າຍາມພັກໂຮງຮຽນເຈົ້າໄດ້ຂຶ້ນມາວຽງຈັນ ກໍມາຢາມ RIE RIE ຂ້ອຍແດ່ເດີ! ສຸດທາ້ ຍ ຫວງັ ວາ່ ເຈາົ້ ຄົງຈະຕອບຈົດໝາຍຂອງຂອ້ ຍໃນບໍ່ຊາ້ ນີ້. ດວ້ ຍຄວາມຮັກແພງ ແລະ ຄິດເຖງິ ສະເໝີ 14 ພວງມະໄລ ໃຈສກຸ ຄາໍ ຖາມ 1. ຈດົ ໝາຍຂຽນມາຈາກໃສ? 2. ແມນ່ ໃຜຂຽນຈດົ ໝາຍ? 3. ເນື້ອໃນຈົດໝາຍເວົ້າເຖິງຫຍງັ ? ໑໓໓ 133

ບົດທີ 15 ອາຫານRIES RIES S RIES RIES ການອາ່ ນ 1 ຟງັ ແລະ ອາ່ ນບົດກອນອາຫານRIES RIES RIES RIES RIES RIE ອາຫານRIE RIE 15 ອາຫານ ຈໍາພວກຊ້ີນ ປາໄຂ່ນມົ ເນຍີ ລ້ວນແຕ່ ມໂີ ປຣຕີນ ຊວ່ ຍບໍາລຸງລຽ້ ງ ອັນວ່າ ສາລເີ ຂົາ້ ທັງມວນມນັ ເຜອື ກ ເປນັ ອາຫານທາດແປ້ງ ປນັ ໃຫຮ້ າ່ ງກາຍ ສວ່ ນວ່າ ລາງພດື ນັ້ນ ກິນຍອດທັງໃບ 134 ໑໓໔

ເປນັ ເສນ້ັ ໃຍອາຫານ RIES RIESຊ່ວຍຊູລໍາໄສ້ 15 ໝາກໄມ້ ຫຼາຍແນວນ້ນັ S RIES RIESມັນມຄີ ນຸ ຄາ່ ວິຕາມິນມາກລນົ້ ຄົນຕ້ອງເພິງ່ ພາ ໄຂມນັ ພາຮ່າງໃຫ້ RIES RIES RIESໄກຫາ່ ງຄວາມໜາວ ຫາກວາ່ ກນິ ພດໍ ີ RIES RIES RIEແມນ່ ມຄີ ຸນແທ້ ອາຫານ ເປນັ ແນວລຽ້ ງ RIE RIEກາຍາຍນື ໃຫຍ່ ໃຜກໍ ກນິ ຊມູ່ ື້ ໂດຍດາ້ ມດັ່ງດຽວ ຫນ້ັ ແລ້ວ ອະທບິ າຍສັບ ກາຍາ: ຮ່າງກາຍ ໃຍອາຫານ: ເສນ້ັ ໃຍທ່ໄີ ດຈ້ າກອາຫານຈາໍ ພວກຜກັ ແລະ ໝາກໄມ້ ເນີຍ: ອາຫານທເ່ີ ຮດັ ຈາກນາ້ໍ ນົມສດັ ແປງ້ : ເມັດລະອຽດທ່ີໄດ້ຈາກເຂ້າົ ແລະ ມັນຕ່າງໆ ໂປຣຕນີ : ສານອາຫານທີໃ່ ຫ້ພະລັງງານ ຊງຶ່ ມຄີ ວາມຈາໍ ເປັນຕຄໍ່ ົນ ແລະ ສັດ ລາງພດື : ບາງພດື , ພືດບາງຊະນດິ ວຕິ າມນິ : ສານອາຫານທ່ີຈໍາເປັນຕໍ່ການຈະເລີນເຕີບໂຕ ຂອງຄົນ ແລະ ສດັ ໑໓໕ 135

RIES RIES 2 ອາ່ ນ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມ ແລ້ວຂຽນຄໍາຕອບໃສ່ປມ້ຶ ຂຽນ ໑໓໖ S RIES RIES 1. ບົດກອນນີເ້ ວົາ້ ກຽ່ ວກັບຫຍັງ? RIES RIES RIES 2. ອາຫານຈາໍ ພວກໃດມີໂປຣຕີນ? RIES RIES RIE 3. ອາຫານຈໍາພວກໃດມີວຕິ າມິນຫາຼ ຍ? RIE RIE 4. ອາຫານມປີ ະໂຫຍດຫຍງັ ຕຮ່ໍ າ່ ງກາຍ? 15 3 ອ່ານ ແລະ ຕມື່ ຄາໍ ສາໍ ຜັດພະຍັນຊະນະໃສບ່ ອ່ ນວາ່ ງ ຄ່າ, ລ້ຽງ, ໃຫຍ່, ດຽວ, ນ້ນັ , ພາ, ຊູ ຕວົ ຢາ່ ງ: ນົມ……. ຄາໍ ຕອບ: ນົມເນີຍ 1. ຊ່ວຍ…… 2. ແນວ…… 3. ຄນຸ …….. 4. ເພງ່ິ ……… 5. ຍນື ……. 6. ດງ່ັ …….. ການເວົາ້ 4 ທອ່ ງຂ້ນຶ ໃຈ ທ່ອງຂຶ້ນໃຈບົດກອນອາຫານ ຂທໍ້ ີ 1. 136

RIES RIESການຂຽນ S RIES RIES5 ຕມ່ື ຄາໍ ສັບ ແລະ ວະລີໃສ່ບ່ອນວ່າງໃນບດົ ກອນ RIES RIES RIESເຍ່ືອງ, ໂລພາ, ແຊບຊ້ອຍ, ຊວ່ ຍ, ໂພດ, ເປັນໂທດແທ້ RIES RIES RIE RIE RIEກິນຫຼາຍເປນັ ໂທດ ອາຫານ ແນວ..... ຫຼາຍ..... ຍາມກນິ 15 ເຖິງວ່າ ມີຄຸນຄາມ .....ຊແູ ລລ້ຽງ ຄັນແມນ່ ..... ພ້ົນ ກນິ ເກີນກາຍ...... ອາດຈະ ........... ໂພຍຕ້ອງຕອບຕາມ ໄວຍາກອນ ຄໍາກາງ, ຄໍາເອກ ແລະ ຄາໍ ໂທ 6 ອ່ານ ແລະ ສງັ ເກດຄາໍ ກາງ, ຄາໍ ເອກ ແລະ ຄາໍ ໂທ. ອາຫານ ຈໍາພວກຊ້ນີ ປາໄຂ່ນົມເນຍີ ລວ້ ນແຕ່ ມໂີ ປຣຕີນ ຊວ່ ຍບໍາລຸງລ້ຽງ ຄາໍ ກາງ ແມນ່ ຄໍາທ່ີບໍມ່ ວີ ນັ ນະຍດຸ ຫຼື ຄາໍ ທ່ບີ ໍ່ມຕີ ວົ ສະ ກດົ ຕາຍ. ຕົວຢ່າງ: ປາ, ນົມ, ເນຍີ , ມວນ, ແນວ, ຄົນ. ຄໍາເອກ ແມນ່ ຄາໍ ທີ່ມີວນັ ນະຍຸດເອກ ຫືຼ ຄໍາທມ່ີ ີຕົວ ສະກົດຕາຍ. ຕວົ ຢາ່ ງ: ໄຂ,່ ຊວ່ ຍ, ພວກ, ຮາ່ ງ, ເຜອື ກ. ຄາໍ ໂທ ແມນ່ ຄາໍ ທມ່ີ ວີ ນັ ນະຍດຸ ໂທ. ຕວົ ຢາ່ ງ: ຊນ້ີ , ລວ້ ນ, ລ້ຽງ, ແປ້ງ, ໄມ້, ເສັນ້ , ນ້ັນ. ໑໓໗ 137

RIES RIES7 ຈັດໝວດຄໍາກາງ, ຄໍາເອກ ແລະ ຄໍາໂທຕາມຊ່ຂື ອງອາຫານ S RIES RIES 15 ລາບ ແກງ ກ້ອຍ ໝກົ RIES RIES RIES RIES RIES RIEຕາໍ ອ່ອມ ຂວ້ົ ປີງ້ RIE RIE ແຈວ່ ປ່ົນ ດາດ ຈນື 8 ຫດັ ຂຽນງາມ ຄວາຍມັ ກກິນຫຍ້ າ 138 ໑໓໘

RIES RIES9 ອາ່ ນ ແລະ ສະກົດຄໍາ S RIES RIES ຄໍາສບັ ພະຍນັ ຊະນະ ສະຫະຼ ຕວົ ສະກົດ ວັນນະຍດຸ RIES RIES RIESແປງ້ປແ ງ ້ RIES RIES RIEໜາວ RIE RIEທາດ 15 ເສນ້ັ ຊ່ວຍ 10 ຂຽນທວາຍ ໃຫ້ຂຽນທວາຍຄໍາສັບທ່ີອອກສຽງຄ້າຍຄືກັນແຕ່ມີຄວາມໝາຍຕ່າງ ກັນ. ໂປຣຕນີ ຕາໂປ ຮ່າງກາຍ ໄກຫາ່ ງ ຊູ່ມ ື້ ສ່ຂູ ວນັ ໄຂໄ່ ກ ່ ຂາໃຄ່ ເຜອື ກມນັ ຂາວເຈືອກເພືອກ 11 ຕມ່ື ຄໍາກາງ, ຄາໍ ເອກ ແລະ ຄໍາໂທໃສ່ບ່ອນວ່າງໃນບດົ ກອນ ດງັ່ , ກິນ, ຮໍາ, ຫຍາ້ , ປາ, ອ່ອນ ອາຫານຂອງສັດ ຄວາຍມັກ ກນິ ແມ່ນ….. ໃບ…… ສີຂຽວ ເປັດໄກ່ ມນັ ກນິ …… ສວ່ ນໝາ….. ເຂົ້າ ໑໓໙ 139

RIES RIESແມວມກັ ກນິ ….. ຢາ້ ງ ຫອຼ ຍເອາົ ເທງິ ຂ່າ S RIES RIESສ່ວນວ່າ ງົວແມ່ນໄດ້ ກິນຫຍາ້ ….. ຄວາຍ RIES RIES RIESບດົ ອາ່ ນເສມີ RIES RIES RIE RIE RIEກນິ ໃຫພ້ ໍດີ 15 ຊວີ ິດຄນົ ແມນ່ ຕ້ອງ ກິນທາດອາຫານ ເພື່ອຊວ່ ຍຊບູ ໍາລງຸ ຮ່າງກາຍແຂງເຂ້ມັ ຄນົ ຈງຶ່ ຈາໍ ເປນັ ຕອ້ ງ ມີກນິ ມຢີ ູ່ ໃຜບໍ່ ຍນື ຍິ່ງໝນັ້ ຄັນເວນ້ັ ເລ່ືອງກິນ 140 ໑໔໐

ເວາົ້ ເລືອ່ ງ ກິນແມນ່ ໃຫ ້RIES RIESເຮົາຮໍາ່ ຫວນຫາ 15 ກິນໃຫ້ ພຽງພໍດີ S RIES RIES ອ່ມີ ພີທາງທອ້ ງ ຢາ່ ໄດ້ ໂລພາພົ້ນ ກນິ ເກີນກາຍອ່ມີ ມນັ ຈະ ພາຍາກຫຍ້ງຸ RIES RIES RIESຍາມທອ້ ງຕງ່ື ເຕມັ ອັນໜຶງ່ ເຮາົ ຢ່າໄດ້ RIES RIES RIEວາງປອ່ ຍການກິນ ເຮັດໃຫ້ ເຮາົ ໂຫຍຫິວ RIE RIEຂາດອາຫານລຽ້ ງ ຢາ່ ໄດ້ ມົວເມາົ ຫິນ້ຼ ຍາມກນິ ລືມລາ່ ຍ ກາຍຈະ ຈອງຈອ່ ຍແຫ້ງ ແຮງໜອ້ ຍເມອ່ື ຍມນຶ ແທແ້ ລວ້ ຄາໍ ຖາມ 1. ບົດກອນນເີ້ ວົ້າກຽ່ ວກັບຫຍງັ ? 2. ຖາ້ ບ່ໍກິນອາຫານຈະເປນັ ແນວໃດ? 3. ຖ້າກິນອາຫານຫຼາຍເກນີ ໄປຈະເປັນແນວໃດ? 4. ບດົ ກອນນມີ້ ຄີ ໍາໃດແດທ່ ່ສີ ໍາຜັດພະຍນັ ຊະນະ? ໑໔໑ 141

ບດົ ທີ 16 ສັດລຽ້ ງRIES RIES S RIES RIES ການອາ່ ນ 1 ຟັງ ແລະ ອາ່ ນບົດກອນສັດລ້ຽງRIES RIES RIES RIES RIES RIE ສດັ ລຽ້ ງRIE RIE 16 ສດັ ທີ່ຄົນລາໍ່ ລຽ້ ງ ມມີ າກເຫຼອື ຫຼາຍ ໃນນ້ນັ ມີ ງົວຄວາຍ ໝູ່ໝູໝາມາ້ ຊມຸ ຕໍມ່ າມີແບ້ ຫາຼ ຍໂຕເຕມັ ເດນີ່ ລາງໂຕເພີນໄຕເ່ ຕ້ັນ ໂຄມຂນ້ຶ ຂີຂ່ ອນ ນອນຢູ່ທາງຂອກຂາ້ ງ ຄຽງຂອບຄໄີ ຟ ແມວຕາໄວຊອມໜູ ຢູ່ເຮອື ນຄວົ ພີ້ 142 ໑໔໒

ລາງຖ່ິນຍງັ ມີຊ້າງ RIES RIESງາຍາວງວງຢ່ອນ 16 ອອນຊອນຫູໃຫຍກ່ ວາ້ ງ S RIES RIESສອງຂາ້ ງສໍາ່ ວີ ສັດສິງ່ ຈາໍ ພວກນີ ້ ຄາວກ່ອນກາຍມາ ຄົນເພ່ິງພາແຮງງານ RIES RIES RIESຊວ່ ຍຊຫູ ຼາຍດາ້ ນ ດັ່ງນ້ນັ ຄົນເຮົາໄດ້ RIES RIES RIEມໃີ ຈພນັ ຜູກ ຍກຸ ໃໝ່ໃນຊ່ມູ ື້ RIE RIEຍັງຮູ້ຄາ່ ຄຸນ ແທ້ແລວ້ ອະທິບາຍສບັ ໂຄມ: ເຕງັ , ທບັ ຄໄີ ຟ: ບອ່ ນສາໍ ລັບຕ້ັງກອ້ ນເສາ້ົ ຫຼື ຄຽງເພອ່ື ດງັ ໄຟເຮດັ ອາຫານຕ່າງໆ ຍຸກ: ເວລາ, ຄາວ, ສະໄໝ ພນັ ຜກູ : ພົວພນັ , ກ່ຽວຂ້ອງ ເພນີ : ເມາົ ມວົ ເຮດັ ສງ່ິ ໃດສງ່ິ ໜງ່ຶ ດວ້ ຍຄວາມມວ່ ນຊນ່ື 2 ອາ່ ນ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມ ແລ້ວຂຽນຄາໍ ຕອບໃສ່ປ້ມຶ ຂຽນ 143 1. ບດົ ກອນນີເ້ ວາ້ົ ກຽ່ ວກບັ ຫຍັງ? 2. ບົດກອນນ້ເີ ວ້ົາເຖງິ ສັດໂຕໃດແດ?່ 3. ບົດກອນນ້ມີ ຄີ າໍ ໃດແດ່ທ່ີສາໍ ຜັດພະຍັນຊະນະ? 4. ຢູ່ເຮອື ນເຈ້າົ ລຽ້ ງຫຍັງແດ່? ໑໔໓

3 ອ່ານ ແລະ ຕມ່ື ຄໍາສໍາຜັດພະຍນັ ຊະນະໃສ່ບອ່ ນວາ່ ງRIES RIES S RIES RIES ຂາ້ ງ, ມາກ, ເຕ້ນັ , ພາ, ຫາຼ ຍ, ໝາ ຕົວຢາ່ ງ: ລ່ໍາ……..RIES RIES RIES ຄໍາຕອບ: ລາ່ໍ ລຽ້ ງ RIES RIES RIE RIE RIE 16 1. ມີ…….. 2. ເຫຼອື ……. 3. ໝູ……… 4. ໄຕ່…….. 5. ຂອກ…….. 6. ເພງິ່ ……… ການເວົ້າ 4 ທ່ອງຂຶ້ນໃຈ ທ່ອງຂ້ນຶ ໃຈບດົ ກອນສດັ ລ້ຽງ ຂໍ້ທີ 1. ການຂຽນ ໑໔໔ 5 ຕມື່ ຄໍາສັບ ແລະ ວະລໃີ ສບ່ ອ່ ນວ່າງໃນບົດກອນ ກອ່ ງກມົ້ , ຄາວ, ລງົ ໃສ່, ດງຶ ຄນັ ໄຖ, ພຽງພ້ອມ, ຍາມນາ 144

RIES RIES ຄວາຍຊ່ວຍວຽກຊາວນາ S RIES RIES ຕງັ້ ແຕ.່ .... ກ່ອນກ ີ້ ເຖງິ ເມື່ອ..... 16 RIES RIES RIESຄວາຍຊວ່ ຍ..... ຄາດດນິ ..... RIES RIES RIEຄນົ ຈຶງ່ ນໍາເອາົ ກ້າ ມາດາໍ ........ RIE RIEລໍເຂາ້ົ ເຫຼືອງ....... ເລີຍກູ້ກຽ່ ວກາໍ ໄວຍາກອນ ຄໍາສາໍ ຜດັ ພະຍນັ ຊະນະ 6 ອາ່ ນ ແລະ ສງັ ເກດຄໍາທມ່ີ ີພະຍນັ ຊະນະຄກື ັນ ສດັ ທຄ່ີ ນົ ລ່ໍາລ້ຽງ ມີມາກເຫອືຼ ຫຼາຍ ໃນນັ້ນ ມີ ງວົ ຄວາຍ ໝໝູ່ ໝູ າມ້າ ຄາໍ ສາໍ ຜັດພະຍນັ ຊະນະ ແມ່ນຄໍາທ່ມີ ສີ ຽງຂນ້ຶ ຕນົ້ ດວ້ ຍ ພະຍັນຊະນະດຽວກນັ ຫືຼ ພະຍນັ ຊະນະທ່ີມສີ ຽງຄກື ັນ. ຄາໍ ເຫາຼົ່ ນ້ແີ ມ່ນນໍາໃຊໃ້ ນການແຕ່ງບດົ ກາບກອນ ເພືອ່ ເຮັດໃຫ້ ອ່ານຄອ່ ງ ແລະ ມສີ ຽງມ່ວນອອນຊອນ. ຕົວຢາ່ ງ: ລາໍ່ ລຽງ, ມມີ າກ, ເຫອືຼ ຫາຼ ຍ, ໃນນນ້ັ ... ໑໔໕ 145