อิสลามกับการแพทย์ที่ไม่พึ่งยา

กรน ไขหวัดใหญ ไมเกรนและภาวะผิดปกติตา งๆ ของไต ทา นก็จะพบเหน็ ไดถ งึ คณุ ประโยชนต า งๆ ของมนั ในทางการแพทยแผนปจ จุบนั ยอมรับวา ใบของตนไวโอเลทเปน ยาท่ใี หผลดีสําหรับการ รกั ษาโรคมะเรง็ และในปจ จบุ ันกย็ งั คงศึกษาวจิ ยั เกยี่ วกบั มนั อยู ในป 1905 นายแพทยช าวองั กฤษ ทานหนงึ่ ซึง่ มนี ามวา ‘กรดู นู ’ ประกาศวา เขาไดใชต นไวโอเลทแชใ นนํา้ จนยยุ แลว นาํ มาเปน ยารกั ษา ท้งั ภายในและภายนอก และทําใหฝต า งๆ บรรเทาลง” (27) เราจะพบวาบรรดาผนู ําแหง อิสลามไดใ หค ําแนะนาํ เกี่ยวกับการรกั ษาโรคตางๆ ดวยตนไว โอเลทไว ตวั อยา งเชน ทา นอมีรลุ มอุ ม นิ นี (อ.) ไดก ลาววา “ทา นทั้งหลายจงดบั ความรอ นของ อาการไขดว ยตนไวโอเลทและนํา้ เย็น” (28) “บรรดาผูท ด่ี าํ เนนิ รอยตามแนวทางของ ‘ฮพิ พ็อคระทสี ’ (Hippocrates) (29) ซึ่งไดใ ชต นไว โอเลทในการเยียวยารักษาอาการปวดศีรษะ อาการแพแดด โรคติดเชอ้ื ตา งๆ ท่ีมอี าการไขตวั รอน และจับสนั่ ‘เนเมอร’ และ ‘โลเกล’ ประสบความสาํ เร็จในการใชต น ไวโอเลทรักษาโรคหลอดลมอักเสบ (Bronchite)” (30) การรกั ษาโรคหลอดลมอกั เสบ (Bronchite) (31) “ทา นทง้ั หลายจงนาํ นา้ํ ตม จากดอกไวโอเลทแหง มาผสมเขากับนาํ้ ผึง้ จนหวาน และ รบั ประทานมนั วนั ละ 3 ถึง 5 คร้ังๆ ละ 1 แกว ” (32) การใชป ระโยชนทางภายนอกจากตน ไวโอเลทก็มหี ลากหลายเชน กนั ซึ่งมนั จะถูกนําไปใช ในการรักษาโรคอักเสบชนดิ ตา งๆ ท่ีลาํ คอ (Angina) ปากเปอ ย เลอื ดออกตามไรฟนและเหงอื ก และโรคผวิ หนงั ตางๆ (27) นซุ เดฮฮ อเย ชะฟาบคั ช (28) บฮิ ารุล อันวาร, เลม 62, หนา 221. (29) Hippocrates คอื นกั ปราชญชาวกรกี ผูซึง่ เปนบิดาแหง วชิ าแพทยศาสตร (ผูแปล). (30) นซุ เคฮฮอเย ชะฟาบคั ช, หนา 73. (31) โรคหลอดลมอกั เสบ (Bronchite) เปน โรคทีเ่ กดิ ขน้ึ กับปอด อาการตางๆ ของมนั คอื มีอาการอักเสบที่ หลอดลมใหญแ ละหลอดลมเล็กๆ ของปอด มอี าการไอท่ีรุนแรง มีเสลดธรรมหรือสีเหลอื งหรอื บางครงั้ อาจพบวา มเี ลอื ดออกมาดวย ชนดิ หนึง่ จากโรคนมี้ กั จะเกิดขนึ้ ในชวงฤดูหนาวเน่อื งจากหวัด ซึ่งเรยี กวา ‘หลอดลมอักเสบ เฉยี บพลนั ’ (Acute bronchitis) และอกี ชนิดหนงึ่ คือเรอื้ รังและเปน แบบยาวนาน เรียกวา ‘หลอดลมอักเสบเรือ้ รัง’ (Chronic bronchitis) (32) นซุ เคฮฮ อเย ชะฟาบัคช, หนา 74.

“การรักษาโรคอักเสบตามลาํ คอ (Angina) ใหใชดอกไวโอเลทแหง ปรมิ าณ 30 ถึง 50 กรัม ใสลงไปในภาชนะท่ีใสนา้ํ เยน็ ไวปริมาณ 1 ลิตร แลวนาํ มนั ไปตงั้ ไฟจนกระทัง่ เดอื ด ตอจากนนั้ ให ปด ไฟและทิง้ ไวประมาณ 15 นาทเี พอื่ นง่ึ ไวใ หอ อกสี หลงั จากน้นั ใหใชม นั เปนนาํ้ ยากลวั้ คอ ในการรักษาโรคปากเปอ ยก็จาํ เปนตอ งใชประโยชนจากดอกไวโอเลทดว ยวธิ ีการดังกลา ว เชน กนั และถา หากอาการปากเปอยเกิดขนึ้ ภายในชอ งปากก็ใหใ ชม นั กลว้ั ปาก และหากมนั เกดิ ข้ึน ทอ่ี ื่น (ภายนอกปาก) กใ็ หใชม นั เปน นา้ํ ยาทใี่ ชท าํ ความสะอาด เชน เดียวกนั ถาหากใชน ํา้ ตม ดอกไวโอเลทกลว้ั ปากวันละ 2 ครง้ั จะทาํ ใหอาการผิดปกติ ตางๆ ของเหงือกหยดุ ชะงกั ลงและจะทาํ ใหเหงือกแขง็ แรง และผลกค็ ือพวกทานจะไมป ระสบกบั อาการเลือดออกตามไรฟนและเหงือกอีกตอ ไป” (33) น้าํ มันไวโอเลท บรรดาผนู ําแหง อสิ ลามไดเ นน ถึงการใชป ระโยชนจากนา้ํ มนั ไวโอเลท โดยทา นไดแ นะนําให ใชนํา้ มนั ไวโอเลทสาํ หรับทาตามศีรษะ รา งกาย หนาผากและอ่ืนๆ และใชสําหรบั หยดลงในจมกู ตัวอยางเชน ทา นอมิ ามซอดิก (อ.) ไดกลาววา “นาํ้ มนั ไวโอเลทเปน นา้ํ มนั ที่ดีเลศิ ยงิ่ นกั มนั จะขจดั ความ เจบ็ ปวดทศ่ี ีรษะและดวงตาใหห มดไป ดงั นนั้ ทานท้งั หลายจงใชม นั ทาถ”ู (34) “ดิยซุ กุริส (นักวชิ าการ) ไดใ ชใบไวโอเลทในรปู ของยาพอกเพอื่ รกั ษาอาการเจ็บปวด ดวงตาและอาการผิดปกตติ า งๆ ของสายตา” (35) ทา นอมิ ามซอดิก (อ.) ไดก ลาววา “เจาจงถหู วั คิว้ ทงั้ สอง (ของตน) ดว ยนาํ้ มนั ไวโอเลท เพราะมนั จะชว ยขจัดอาการปวดศีรษะ” (36) “ในสมยั ของทา นอิมามซอดกิ (อ.) มชี ายคนหนง่ึ ไดต กลงมาจากหลังมา และสมองของเขา ไดรับการกระทบกระเทอื น ทา นอิมาม (อ.) ไดก ลา ววา ‘พวกทา นจงหยดนํ้ามนั ไวโอเลทลงไปใน จมูกของเขา’ จากการปฏบิ ัตติ ามคาํ แนะนาํ ดังกลา วชายผูนนั้ ไดหายเปน ปกตโิ ดยรวดเรว็ ” (37) (33) นุซเคฮฮ อเย ชะฟาบคั ช, หนา 75-76. (34) บิฮารลุ อนั วาร, เลม 62, หนา 222. (35) นุชเคฮฮ อเย ชะฟาบคั ช, หนา 74. (36) บฮิ ารุล อนั วาร, เลม 62, หนา 223. (37) บฮิ ารุล อนั วาร, เลม 62, หนา 223.

บรรดานักวิชาการไดก ลา วถงึ คุณประโยชนต า งๆ ของไวโอเลทท่มี ีตอ บาดแผลบนผวิ หนัง ไวม ากมาย แตบ รรดาผนู าํ ของอสิ ลามไดก ลาววา การใชไ วโอเลทควบคกู ับนํ้ามันตางๆ (เชนนา้ํ มนั จากเมลด็ งาและเมล็ดอัลมอนด) จะใหผ ลทีด่ ีกวา “พวกเขาจะใชใ บของไวโอเลทผดั กบั นา้ํ มนั ในปริมาณเลก็ นอย และทาํ ใหมนั เหมือนกับยา พอก ซง่ึ จะใชม นั รักษารอยแตกและแผลตางๆ บนผิวหนงั ทบ่ี ริเวณหัวนมของสตรี เกย่ี วกบั กรณนี ้ี โดยเฉพาะนนั้ ยังสามารถใชใ บสดๆ ของไวโอเลทบดใหเละใชเปน ยาพอกได” (38) “น้าํ ตมสกุ จากดอกไวโอเลทแหงตามวธิ กี รรมท่ไี ดอธบิ ายไวในกรณขี องโรคอักเสบทค่ี อ (Angina) สามารถนาํ มาทาแกผ ดผ่ืนและแผลผุผองตางๆ บริเวณผวิ หนัง โดยใชสาํ ลีเชด็ เหมอื นกบั ยาลา งแผล” (39) จากประสบการณมากมายในสภาวะตางๆ ทจี่ มกู แหงกงั หรอื บุคคลทีเ่ ปน ไขห วดั และรู จมกู ของเขาตบี ตนั น้ํามนั ไวโอเลทนบั วา เปน ยารกั ษาทด่ี ีเย่ยี มทสี่ ดุ ดอกคัตมี (Marsh mallow) (40) ‘ดอกคตั มี’ (Marsh mallow) เปนพืชชนิดหนงึ่ บางครั้งมคี วามสงู ถงึ 1.50 เมตร ลําตน กลม มสี ีเขียวซดี และปกคลุมไปดว ยขนออ น ใบของตน คัตมี มีลักษณะหนา มขี นสีขาวท่ีแหลมคม รากของตนคตั มี มีลกั ษณะกลมสี เทาและสว นทอ่ี ยนู อกพ้นื ดนิ จะมีสขี าว มแี ปง , ยาง, สารสีเหลอื ง, ธาตอุ ลั บมู ีน, แอสพาราจนี , กรด แทนนนิ และนาํ้ มนั ในปริมาณท่ตี ายตัว ดอกคตั มีจะออกดอกในชว งเดอื นตรี และมรุ ดอด (41) มดี อก ใหญสขี าวหรอื สีแดงเรื่อ ตน ดอกคตั มีแมจะถูกนําไปใชป ระโยชนท างดา นภายในมากมายหลายอยาง แตสาํ หรับ การใชป ระโยชนท างดา นภายนอกกน็ ับวา มีความสําคญั มากทเี ดยี ว คณุ สมบตั ิทางการใชง านดาน ภายนอกของมันกเ็ ชน เดยี วกับดอกไวโอเลท ในอสิ ลามถือวา ตน ดอกคัตมนี ี้เปนสงิ่ ทด่ี เี ยยี่ มอยา งหนงึ่ สาํ หรับใชท ําความสะอาดศรี ษะ และใบหนา และไดอธบิ ายถงึ คณุ สมบตั ิตา งๆ ของมนั ไวด ังตัวอยางตอ ไปน้ี (38) กุลฮอ วา กิยอฮอนเน ชะฟาบคั ช, หนา 182. (39) กุลฮอ วา กยิ อฮอนเน ชะฟาบคั ช, หนา 77. (40) เปนพชื ในตระกูล Althaea officinalis หรือพชื จําพวกกุหลาบ. (41) เดือนท่ี 4 และที่ 5 ของเปอรเ ชยี ตรงกบั ชวงเดอื นมถิ นุ ายน กรกฎาคม และสิงหาคม.

1.ทา นอมรี ุลมอุ ม ินีน (อ.) ไดก ลา ววา “การลางศรี ษะดวยดอกคัตมี จะชว ยชําระลา งสงิ่ สกปรกใหห มดไป” (42) 2.ทานอมิ ามรฎิ อ (อ.) ไดกลาววา “การลา งศรี ษะดว ยดอกคัตมี เปน สวนหนง่ึ จากซุนนะฮ (แบบฉบับของทา นศาสนทตู แหงอัลลอฮ) และจะทาํ ใหผ มและผิวหนาสวยงาม และจะชวยยบั ยั้ง จากอาการปวดศีรษะ” (43) หอ งอาบน้ําเพ่ือสุขภาพ “ดอกและรากของตน คัตมีเมอื่ นํามาแชน า้ํ จะมีเมอื กออกมามาก ซึ่งพวกเขาจะใชม ันใน การชาํ ระลา งรา งกาย และบางทเี่ ขาจะทาํ หอ งอาบน้าํ ดวยกบั มนั เพอื่ แชร า งกาย และหอ งอาบนา้ํ ชนิดนคี้ อื หองอาบนาํ้ เพื่อรักษาสขุ ภาพ และในกรณีทีผ่ วิ หนังมผี ดผนื่ คนั หรอื มีอาการอักเสบ มนั จะ มีประโยชนอยา งมาก” (44) “ในอดีตไดใชนา้ํ ตมสกุ ของดอกคัตมีในการชําระลางบาดแผลตา งๆ และในปจจุบนั สําหรับ บาดแผลทม่ี นี าํ้ เหลอื งก็ยงั คงใชก ันอยทู ว่ั ไป ยาทมี่ ีราคาแพงเพยี งใดในปจจบุ นั ก็ไมส ามารถ เทยี บเคียงมนั ได” (45) . (42) บฮิ ารุล อันวาร, เลม 76, หนา 87. (43) บิฮารุล อันวาร, เลม 76, หนา 88. (44) กลุ ฮอ วา กิยอฮอนเน ชะฟาบัคช, หนา 188. (45) ออิ ยาซ ครู อกฮี อ, หนา 70.

ภาคท่ี 2 ผลกระทบของสภาพจติ ใจทมี่ ตี อ รางกาย สภาวะจติ ใจที่ดคี ือบอ เกดิ ของสุขภาพพลานามัยท่ดี ี ภาคที่ 2 ของหนงั สอื เลม น้ีเกี่ยวของกับเรอื่ งของสภาพจติ ใจและมารยาท ถาหากเราจะวเิ คราะหถ ึงสขุ ภาพพลานามยั ของมนษุ ย เราจาํ เปน จะตองพิจารณาจากสอง ดา น ดา นหนงึ่ คือสภาพจิตใจและจริยธรรม สวนดานท่ีสองคอื ดานของรา งกาย เร่อื งของสุขภาพพลานามยั เราไมส ามารถมองดเู ฉพาะดา นรางกายเพยี งอยา งเดยี วเทาน้นั เพราะตัวเราเองนนั้ มีประสบการณอยูเ สมอวา ความทกุ ขกงั วลตา งๆ ของจติ ใจนอกจากจะ กอ ใหเ กดิ ความบกพรองตา งๆ ทางความคดิ และความแปรปรวนของอารมณแ ลว ยังสงผลกระทบที่ เลวรา ยตอ รา งกายดว ยเชน กนั และจะเปนสาเหตนุ ําไปสคู วามเจ็บปว ยตา งๆ ความอจิ ฉาริษยา สวนหนงึ่ จากบรรดาความเจ็บปวยของจติ ใจคอื ความอจิ ฉารษิ ยา บคุ คลท่ีมีความอจิ ฉา รษิ ยาตอผูอื่นถึงแมว า จะระวังรกั ษาพลานามยั ตางๆ ของรางกายเพยี งใด แตไฟแหงความอิจฉา ริษยาซง่ึ มนั ไดถ กู จดุ ขนึ้ ภายในจิตใจของเขานนั้ มนั จะทาํ ลายระบบประสาทตา งๆ ของเขา และจะ เผาพลาญสขุ ภาพพลานามยั ของเขาลง ทานอิมามอะลี (อ.) ไดก ลา ววา “ชา งนาประหลาดใจเหลือเกนิ สําหรับผูทมี่ คี วามอิจฉา ริษยา ซงึ่ หลงลืมจากสุขภาพพลานามยั ของรางกาย (ของตน)” (1) ความสิ้นหวงั ความสนิ้ หวังที่นาํ ไปสูค วามโศกเศรา และความทุกขระทม คอื สภาวะทางจติ ใจอีกประการ หนง่ึ ทีไ่ มก อ เกดิ ประโยชนอนั ใดแกมวลมนษุ ยเลย แตในทางกลบั กนั มนั จะนาํ มาซง่ึ ความเจ็บปวย ทางดานรางกาย ทา นอิมามอะลี (อ.) ไดก ลาววา “ความโศกเศรา จะนาํ ความหายนะมาสรู างกาย” (2) จติ ใจและรา งกายของมนษุ ยนนั้ มคี วามสมั พนั ธกนั อยางเหนียวแนน แตล ะดานของสภาวะ จติ ใจไมว า จะดีหรือเลวรายลวนสง ผลกระทบตออีกดานหนงึ่ อยา งหลกี เลยี่ งไมได ประเดน็ ดงั กลา ว (1) นะฮ ุลบะลาเฆาะฮ, ฟยฎล อิสลาม, กะลมิ ะฮ ที่ 216. (2) ฆรุ อรุล ฮิกัม, หนา 23.

นเ้ี ปนทย่ี อมรับของบรรดานกั วชิ าการทวั่ โลกทั้งในอดีตและปจ จุบัน รา งกายของคนเราตกอยู ภายใตผลกระทบของสภาวะตา งๆ ทางดานจิตใจ และจติ ใจของมนษุ ยก เ็ ชน เดยี วกนั กต็ กอยู ภายใตผ ลกระทบของสภาวะตางๆ ทเ่ี กิดขนึ้ กบั รา งกายของเขา บคุ คลทีป่ ระสพกับความเศรา โศกและความทกุ ขกงั วลใจ เขาจะรูสึกถงึ ความไมสบายและ ความผนั ผวนใจจติ ใจของตนเอง และสภาวะจติ ใจดงั กลา วน้จี ะสง ผลทเ่ี ลวรา ยตอ รา งกายของเขา โดยอัตโนมตั ิ รางกายของเขาจะสูญเสยี ความสมดุลและสุขภาพพลานามยั ทสี่ มบรู ณไป ทา นอมีรุลมอุ ม นิ นี (อ.) ไดกลาววา “ความทุกขโศกคอื ครงึ่ หนง่ึ ของความแกชรา” (3) ผลจากการวจิ ยั ตางๆ ของบรรดานักวิชาการพบวา สวนหนง่ึ ของความเจ็บปว ยจาํ นวนมาก ทเี่ กิดข้นึ กับรา งกายของคนเราน้นั เปน ผลพวงมาจากความผดิ ปกตแิ ละความทกุ ขก งั วลท่ีเกิด ขน้ึ กับจติ ใจ การเยียวยารกั ษาขนั้ พนื้ ฐานสาํ หรับผปู ว ยลกั ษณะน้ี ข้นั แรกจําเปน ตองรับรูถึงตน ตอ ที่มาของความเจ็บปว ยน้นั เสยี กอน และกอ นทจ่ี ะมกี ารเยียวยารกั ษาโดยวิธที างการแพทยห รอื ดว ย ยารักษาโรค ข้ันตนจาํ เปน ตอ งตอสูกับความทกุ ขโ ศกกังวลใจและขจัดสิง่ เหลา นี้ใหห มดไปจาก จิตใจของผูปว ยเสยี กอ น “รอ ยละเจด็ สบิ ของบรรดาผูปวยทไี่ ดไปพบแพทยน นั้ ในกรณที หี่ ากเขาสามารถปลดปลอย ตนเองจากความทกุ ขก ังวลและความวิตกได เขากจ็ ะสามารถเยียวยารักษาตนเองได ความ ผิดปกตขิ องระบบการยอยอาหาร โรคกระเพาะบางชนิด ความผิดปกตขิ องหัวใจ การนอนไมห ลบั อาการปวดศรี ษะบางชนดิ และการเปน อมั พฤกษอมั พาตในบางประเภท นับไดวาเปน สว นหนง่ึ ของโรคตา งๆ ที่เกดิ ขน้ึ จากผลพวงของความผดิ ปกติทางดานจติ ใจ ‘ดร.โจเชฟ มอ็ นตาโก’ เจาของหนงั สือ ‘ความบกพรองตางๆ ของกระเพาะอาหาร’ ได กลา วไวใ นลักษณะนวี้ า “สงิ่ ทที่ านทงั้ หลายรบั ประทานเขา ไปน้นั มิไดเ ปนสาเหตทุ าํ ใหเ กิดบาดแผล ในกระเพาะ แตค วามทกุ ขกังวลใจทมี่ าประสพกบั พวกทา นตา งหากเลาทท่ี าํ ใหเกิดบาดแผล ดังกลาว” ‘ดร.อลั วารีซ’ ซงึ่ ทํางานอยใู นคลีนคิ ‘มอย’ู ไดกลาววา “ความรุนแรงและความเบาบาง ของบาดแผลตา งๆ ในกระเพาะ โดยทัว่ ไปแลวมคี วามสมั พันธโ ดยตรงจากความรนุ แรงและความ เบาบางจากระดบั ของความทกุ ขกงั วลของจติ ใจ” คาํ พดู ดังกลา วนต้ี ง้ั อยบู นพน้ื ฐานของการทดลอง และการวิเคราะหตรวจสอบจากบรรดาผูปว ยจํานวน 15,000 คน ทมี่ าพบแพทยในคลีนคิ ‘มอย’ู เกย่ี วกบั ความผิดปกติของกระเพาะอาหาร และจํานวน 4 ใน 5 ของพวกเขาท่เี ปน โรคกระเพาะไม มสี าเหตุใดๆ เลยในทางการแพทย ความหวาดกลวั ความทกุ ขก งั วล ความอิจฉาริษยา ความลาํ พองตน การไมส ามารถ ปรับตวั เองใหเ ขา กนั ไดกบั สภาวะแวดลอ ม เหลานี้ลว นเปน สาเหตสุ ําคัญของโรคตา งๆ รวมทงั้ (3) นะฮุลบะลาเฆาะฮ, ฟย ฎล อสิ ลาม, หนา 1143.

บาดแผลตา งๆ ท่ีเกี่ยวกับกระเพาะ แผลในกระเพาะคอื สาเหตุแหง ความตายของพวกทาน เมอ่ื เปรียบเทียบกบั ความเจ็บปวยทสี่ าํ คัญและเปนอันตรายแลว จัดอยใู นอันดับที่ 10 ตามเนื้อหา ตา งๆ ที่ปรากฏอยใู นนติ ยสาร ‘ไลฟ’ บรรดาแพทยแ หง ‘มอยู’ พวกเขามีชื่อเสียงมากทเี ดียว พวกเขาไดกลาววาครึง่ หน่ึงของ เตียงผูปว ยในโรงพยาบาลตา งๆ ผทู น่ี อนอยูบนเตยี งนน้ั คอื ผูท่ีประสพกับสภาวะผดิ ปกติของระบบ ประสาท ความเจบ็ ปวยของพวกเขามไิ ดเกิดมาจากความผดิ ปกติของระบบประสาทของพวกเขา แตเ กิดจากความวติ กกังวลของจิตใจ ความยากจน ความฟุง ซา น ความทกุ ขโศก ความหวาดกลวั การไมป ระสพความสาํ เร็จและความสนิ้ หวัง เวลาน้ีมหี นงั สอื เลมหนง่ึ วางอยบู นโตะ ของขา พเจา เปนหนงั สือของ ‘ดร.เอดเวิรด พูดลซิ ก’ ภายใตหวั ขอ ‘จงยบั ยง้ั ความทุกขก งั วล และจงดําเนนิ ชวี ติ ดว ยความปลอดภยั และความสุขสบาย’ ซึง่ เน้อื หาของมันพอสรปุ ไดด ังนี้ “ความทกุ ขกังวลจะสงผลอนั ตรายอะไรกบั หวั ใจ? ความดันโลหิต เกิดข้นึ มาจากผลพวงของความทกุ ขก งั วล โรครูมาตสิ ซึมก็เปนไปไดทจี่ ะเกดิ มาจากความทกุ ข กงั วล ความทุกขก งั วลจะทาํ ใหก ระเพาะอาหารของพวกทา นออนแอไดอ ยา งไร? ความทกุ ขก งั วล กับตอ มไทรอยด โรคเบาหวานก็เกิดมาจากความทกุ ขก ังวล ‘ดร.วิลเลียม มาคโคนเิ กลิ ’ ไดแ สดง ทัศนะในการประชุมกลุมทนั ตแพทยข องอเมรกิ าวา “ความทกุ ขก งั วลเปนสาเหตุทาํ ใหเ กดิ ความ เสียหายตอ ฟน ” และทา นไดก ลาวตอ ไปวา “ความทกุ ขก ังวลและความรูสกึ ตา งๆ ทกี่ อใหเกิดความ สบั สนและความหวาดวติ ก จะทาํ ใหแคลเซียมในรางกายเสียความสมดลุ และจะทาํ ใหฟ นเกิด ความเสยี หาย” (4) เราไดกลา วไปแลววา อปุ นสิ ยั ใจหรอื สภาวะทางจิตใจท่ดี ี คอื บอเกิดของความมสี ุขภาพที่ดี ดังนน้ั จําเปน ทเี่ ราจะตอ งขจดั คณุ ลกั ษณะตา งๆ ท่ไี มด ใี หหมดไป และพัฒนาคณุ ลกั ษณะทีด่ ีงามให เกดิ ขน้ึ มาในตวั ของเรา คมั ภรี อ ลั กุรอานไดก ลา วถึงการเปลีย่ นแปลงและความพลกิ ผันตางๆ ท่ี เกิดข้ึนในชวี ิตของมนษุ ยไ วเ ชนนวี้ า “แทจริงอลั ลอฮจะไมท รงเปลี่ยนแปลงสภาพของชนกลมุ ใด จนกวา พวกเขาจะ เปลีย่ นแปลงสภาพตัวของพวกเขาเอง” (อรั เราะอดุ/11) ‘เบรกซูน’ นกั ปราชญช าวฝรงั่ เศสไดก ลา ววา “การดาํ รงอยหู มายถงึ การเปล่ียนแปลงและ การพลกิ ผนั และการเปลยี่ นแปลงนนั้ หมายถงึ การพัฒนาการสูค วามสมบูรณ และการพฒั นาการ สูความสมบรู ณน นั้ หมายถงึ การทาํ ใหช ีวติ ของตนเองดาํ รงอยตู อไป” (5) (4) อออีน ซนิ ดะก,ี หนา 60. (5) กซุ รั นอเมฮ บะรอเย ซินดากเี ย นวู ีน, หนา 241.

จงขจดั ความทกุ ขกังวลใหห มดไป การเปลย่ี นแปลงอนั ดับแรก คือการทําใหหวั ใจและจติ วญิ ญาณของเราเกิดความสงบมั่น ความสงบมนั่ ของหัวใจและความหลดุ พน จากความทกุ ขก งั วลและความสบั สน คอื การมี ความศรัทธาและเชื่อมน่ั ตอพระผเู ปน เจา ผูทรงสรางเพียงเทา นน้ั “พึงสงั วรเถิด! ดวยกับการ ราํ ลกึ ถึงอลั ลอฮเทา นนั้ ทที่ ําใหห วั ใจทง้ั หลายสงบมน่ั ” (6) ในสภาวะวิกฤตขิ องมนุษย และในชว งทีจ่ ติ ใจของเขาเกิดความทกุ ขก ังวลจนถงึ ข้ันสงู สดุ ความสับสนอลหมานจะโหมกระหนํา่ ขน้ึ ภายในจิตใจของเขา ผมู คี วามรคู วามเชย่ี วชาญทางดา น จิตวิทยากไ็ รค วามสามารถทจี่ ะทําใหม นั สงบลงได มีเพียงพลงั อํานาจเดียวเทา นนั้ ทีจ่ ะทาํ ใหม นั สงบลงได นน่ั กค็ อื พลงั แหง ความศรทั ธา (อมี าน) ความศรทั ธาเทา นนั้ ท่จี ะชว ยทําใหจติ ใจของ มนษุ ยเกดิ ความเขม แข็ง จะทาํ ลายความสบั สน ความฟงุ ซา น และความทกุ ขกงั วลใจใหหมดไป จะ นาํ ความมนั่ คงมาสหู ัวใจมนษุ ย และจะช้ีนาํ มนษุ ยใ หร ูถงึ การดําเนนิ ชวี ติ อยางมเี ปาหมาย ‘จอน บี กายซนั ’ ไดก ลาววา “ความไรศ รัทธาจะนาํ มาซงึ่ ความทกุ ขยาก โดยเฉพาะอยา ง ยงิ่ โลกและสรรพสิ่งท่ีมอี ยูในสายตาของเราคอื ส่งิ ไรสาระ ไมมจี ดุ ประสงค และไรซ ึ่งความคงทน ถาวร แตสําหรับผูมีศรทั ธา เขามองเหน็ เปา หมายในชวี ิตและรถู งึ จุดประสงคของการสรางสรร” (7) ‘วิลเลียม เจมส’ อาจารยส อนวชิ าปรัชญาในมหาวทิ ยาลยั ฮาวารด บิดาแหง จติ วทิ ยายุค ใหม ไดกลา ววา “ความศรทั ธาคอื ขมุ พลงั อยางหนง่ึ ซ่ึงมนษุ ยสามารถดาํ รงชวี ติ อยไู ดก ด็ วยส่ือของ มนั และการไรความศรัทธาทสี่ มบูรณน นั้ คอื สือ่ นํามาซง่ึ ความหายนะของมวลมนุษย” (8) บุคคลผมู ีศรทั ธาหากวันใดกต็ ามทเ่ี ขาตอ งประสพกับความทกุ ขย ากและความเจบ็ ปว ย แต เนอ่ื งจากเขาไมมคี วามสับสนและความวติ กกงั วลใดๆ ในหวั ใจของเขา ความสงบม่ันทางจติ ใจ ดงั กลา วของเขาจะมสี ว นชว ยทําใหเขาไดร ับการเยยี วยาจากความเจบ็ ปวย ‘ดร.คารล ยองก’ มคี ลีนคิ อยใู นเมือง ‘ซูรคี ’ และเขาเปน หน่ึงจากบรรดานกั จติ วทิ ยาผูมี ชอ่ื เสยี งของโลก วันหนงึ่ เขาไดก ลา วในคาํ สนทนาของเขาวา “ในจาํ นวนหลายพนั คนจากบรรดาผทู ่ี ไดมาพบขา พเจาและไดข อความชว ยเหลอื จากขา พเจา บุคคลผูซงึ่ มีความมนั่ คงอยบู นหลักการ ตา งๆ หรอื มคี วามศรทั ธามน่ั คงตอ ศาสนาของตนเอง พวกเขาจะไดร ับการเยียวยารักษาใหห าย จากความเจ็บปวยไดรวดเร็วกวาบคุ คลอน่ื ๆ” (9) (6) อัล กุรอาน, ซเู ราะฮอ ัร เราะฮด,ุ อายะฮท ่ี 28. (7) ชอด กอมี, หนา 43. (8) อออีน ซินดะกี, หนา 155. (9) กซุ รั นอเมฮ, หนา 243.

การรกั ษาความเปนสายกลางในการดาํ เนินชีวติ หากเราจะกลา ววา หลักการขน้ั พืน้ ฐานของวชิ าจรยิ ศาสตร คอื การธํารงรกั ษาความ พอเหมาะพอควรและความเปนสายกลางในการดาํ เนนิ ชีวติ กค็ งมไิ ดเปน คาํ พูดทแ่ี ปลกประหลาด แตอยางใด! ทานอิมามอะลี (อ.) ไดก ลา ววา “บคุ คลท่โี งเขลานัน้ จะไมถกู พบ เวน แต (ในสองสภาพคอื ) เปน ผูสุดโตง หรือไมก เ็ ปนผทู ีบ่ กพรอ ง (ขาดความพอด)ี ” (10) ในภาคแรกของหนงั สอื เลม นเ้ี ราไดกลา วถงึ เรื่องของอาหารตางๆ การรับประทานมาก เกนิ ไปและการรบั ประทานนอ ยเกินไป ทง้ั สองประการจะกอ ใหเ กดิ ผลรายและพษิ ภยั ดังน้นั จาํ เปน ที่จะตองรักษาความเปน สายกลางในการรับประทานอาหาร ความเปน สายกลางทางดานวัตถุ และ ความเปน สายกลางทางดานจติ วิญญาณ จนถงึ ปจ จบุ นั นี้ความวติ กกงั วลและความคิดตางๆ ของทา นไดถกู มงุ ไปแตเ ฉพาะในเรอื่ ง ที่วา จะทาํ อยา งไรทท่ี า นจะไดร ับความกา วหนา ทางดา นวตั ถตุ า งๆ วันนี้ถงึ เวลาแลว ที่ทา นทั้งหลาย จะตอ งทบทวนความคดิ ของตนเองเสยี ใหม และจงคิดหาหนทางเพ่อื การพฒั นาทางดานจิต วิญญาณของตนเอง หากทา นมคี วามเคยชนิ กับการอยูต ัวคนเดียว ไมเ คยยงุ เกย่ี วและรวมสงั คมกบั ใครเลย จําเปนทที่ านจะตอ งพยายามแสวงหาหนทางตางๆ เพ่ือใหท านสามารถคบหาสมาคมกับผูค น ไดม ากข้นึ หากทา นเคยชนิ อยกู ับการพดู มากและพดู พร่ําเพรอื่ จงพูดใหน อ ยลง และรับฟงการพดู ของผูอ่นื ใหม ากขนึ้ หากทา นเปน อาจารยแ ละนกั ปรัชญา และทุกคนเปนลกู ศิษยข องทา น แตย งั มอี ีกหลายสง่ิ หลายอยางทท่ี านยงั ไมม ีความรู ดงั นน้ั จงเร่ิมตนในการศกึ ษาหาความรใู นสิ่งเหลา นน้ั หากทา นเปน ผูท เี่ ครงเครยี ดในการงานมากเกินไป และหวาดกลวั ความผดิ พลาดตา งๆ มากจนเกนิ ไป กจ็ งพยายามปลดเปลอื้ งความเครงเครยี ดและความหวาดกลวั จนเกินขอบเขตของ ทานลงไปบา ง หากทา นทาํ งานตางๆ อยเู พยี งรปู แบบเดยี ว โดยไมเ คยสมั ผัสกับงานดา นอนื่ เลย ก็จง ฝก ฝนตนเองใหไดสัมผัสกับงานดานอ่นื ๆ บาง เพ่ือจะไดผอนคลายความตรึงเครียดของตนเองลง (10) นะฮ ลุ บะลาเฆาะฮ, ฟย ฎลอสิ ลาม, หนา 1106.

บคุ ลกิ ภาพท่มี คี วามสมดลุ ในดา นจิตใจ หากทานเปน ผูท มี่ ีความออ นไหวและเจา ระเบยี บจนเกินไป ดงั นน้ั จงทาํ ให บุคลิกภาพของทา นอยใู นลักษณะทพี่ อเหมาะพอควร และจงเลือกเอาอปุ นสิ ยั ทเี่ ปน สายกลาง อปุ นสิ ัยทีเ่ ปนกลางคืออุปนสิ ยั ทนี่ ุมนวล มัน่ คง และยอมรบั สภาพตางๆ ได และหากทา นเปน คนทีข่ ีอ้ ายมากจนเกนิ ไป พดู นอ ยเกนิ ไป และยอมรบั ในทุกหลกั การและ ทุกความเชอ่ื อยางงายดายจนเกนิ ไป จงคดิ ใครครวญใหม ากขึน้ และจงมแี บบแผนใหมากข้นึ กวาเดมิ ความอุตสาหพยายามทีพ่ อเหมาะ กับงบประมาณทพี่ อควร กุญแจสําคัญในการดําเนนิ ชวี ิตทม่ี คี วามเปน สายกลาง คอื มีโปรแกรมอาหารท่พี อเหมาะ พอควร ความรสู ึกออ นไหวทม่ี คี วามพอเหมาะพอควร งบประมาณและรายไดทีพ่ อเหมาะพอควร เราไดพูดคุยกนั ไปพอสมควรแลว เกย่ี วกบั โปรแกรมอาหารแบบอสิ ลาม ไมวา ในดานปรมิ าณ วิธีการหรือคุณคาของอาหาร สวนงบประมาณหรอื ตนทนุ ทม่ี คี วามเหมาะสมจาํ เปนตอ งอาศยั ความอุตสาหพยายามและการทาํ งานท่พี อเหมาะพอควรดว ย หากไมม ีความอตุ สาหพยายามใน การทาํ งานกห็ มายถงึ การไมมีรายได และการไมม รี ายไดก ็ไมอาจท่จี ะจับจา ยใชสรอยสง่ิ ตา งๆ ได ทานอมิ ามซอดกิ (อ.) ไดกลา ววา “โอฮ ชิ ามเอย! แมใ นวนั ทีเ่ จาพบวา กองทัพของทง้ั สอง ฝายไดม าเผชญิ หนา กนั เจา กจ็ งอยา ละทง้ิ การแสวงหาปจ จัยยังชีพในวนั นนั้ ” (11) การรกั ษาไวซ ง่ึ เกยี รติยศและศกั ด์ิศรใี นทา มกลางหมูมิตรสหาย กลมุ ชนและเครือญาติผู ใกลชิดของตนเอง การดํารงชีวิตอยอู ยางยาวนานโดยไมม ีความวติ กกังวล และการมีความคดิ ท่ี สบั สนและฟงุ ซานนัน้ ขนึ้ อยกู บั อาชีพการงานทีด่ ีและการมีรายไดท ่พี อเพยี งในหนทางที่มคี วาม ถูกตอ งเหมาะสม ทา นอมิ ามริฎอ (อ.) ไดก ลาววา “ความโชคดจี งมแี ดผ ทู ่ียอมรับอิสลามและการดํารงชีพ ของเขาท่มี ีความพอเพียง” (12) มนุษยบ างคนไมม ีแบบแผนในการดําเนนิ ชีวติ ทเี่ ปน กลางตามแนวทางแหงอสิ ลาม และ พวกเขาคาดคดิ เอาเองวา ศาสนาหมายถงึ การละทงิ้ สงั คม การกกั ขงั ตวั เองอยูในมมุ อับ การละทง้ิ โลก ละท้ิงทรพั ยส ินเงนิ ทอง และการทาํ ลายความตองการทง้ั หมดของจิตใจลง ทง้ั ท่ีบรรดาผูนาํ ทางศาสนาของเรามิไดกลาวอา งเชน น้ี และตัวของพวกทา นกม็ ไิ ดป ฏิบัติเชนน้ี (11) วะซาอิลุชชอี ะฮ, เลม 12, หนา 14, ฮะดีษที่ 4. (12) บิฮารลุ อันวาร, เลม 72, หนา 67.

ทานอิมามซอดกิ (อ.) ไดกลา ววา “ไมมีความดงี ามใดๆ สําหรับผทู ี่ไมม ีความรกั ทีจ่ ะ แสวงหาทรพั ยส นิ เงนิ ทองจากหนทางที่ไดร ับอนุมตั ิ (ฮะลาล) ซง่ึ จะเปนการรักษาไวซึง่ เกยี รติยศ และศักดศิ์ รขี องเขา เขาจะใชมนั ในการปลดเปล้ืองหนี้สนิ และใชม ันในการดูแลทกุ ขสขุ ของเครอื ญาตผิ ใู กลช ดิ ของตน” (13) สวนหนง่ึ จากความเสอื่ มทรามทางสงั คม ตวั อยา งเชน การลกั ขโมย การฉอโกง การโกหก หลอกลวง และความเปน ศัตรูซึ่งกนั และกัน ลว นเกดิ จากสาเหตขุ องความยากจน และความ ยากจนขัดสนเปรียบประดุจดังสนิมทเี่ กาะกนิ หวั ใจและความรสู ึกนกึ คดิ ของมนษุ ย และมนั คือ สาเหตขุ องความเสอ่ื มทรามและความอัปยศอดสอู ันมากมาย ทานอมิ ามอะลี (อ.) ไดกลา วกับบตุ รชายของทานคือทา นอมิ ามฮะซนั (อ.) วา “เจา จงอยา ตําหนผิ ูท่ีแสวงหาปจจัยยงั ชพี ของตนเลย เพราะบคุ คลใดก็ตามท่ปี ราศจากปจ จยั ยงั ชีพของตนแลว ความผดิ พลาดตา งๆ ของเขาก็จะมมี ากขน้ึ ” (14) ดังที่เราไดก ลา วไปแลวขา งตน วา การอุตสาหพยายามท่ีปราศจากการย้งั คดิ และมากเกิน ความพอดี โดยไมยอมปลอ ยโอกาสและเวลาใหกับการพักผอน การคดิ ใครค รวญ และความสขุ สบายทางกายเลยนน้ั มใิ ชส ่งิ ทน่ี ายกยองสรรเสรญิ บคุ คลเชนน้กี าํ ลงั หนอี อกจากความเปน สาย กลางไปสคู วามสดุ โตง ในชวี ติ ของตนเอง อารมณความรูสึกท่เี ปนสายกลาง จากจุดท่วี า ทกุ ๆ ส่ิงจาํ เปน ตองดําเนนิ ไปบนความเปนสายกลางและความพอเหมาะ พอควร ดังนน้ั ความวิตกกงั วลตา งๆ ความเปน มิตร ความรกั ใครแ ละความผกู พนั ทัง้ หมดเหลานี้ จะตองถกู พทิ กั ษรักษาไวใ หอ ยูในความพอเหมาะพอควรของมัน การแตง งาน สว นหนง่ึ จากอารมณค วามรูสกึ ทเ่ี กดิ ขึ้นกบั มนุษยใ นชว งแหงการดาํ รงชวี ติ อยขู องเขา คอื ความรสู ึกตอ งการการมีคูครอง โดยสญั ชาตญาณทางธรรมชาติของมนษุ ยท ่ีไดถ ูกกาํ หนดไวในตัว ของเขานน้ั ยอ มมีความตอ งการการใชช วี ติ รว มกับคคู รองของตนเอง เด็กผหู ญิงและเด็กผชู ายทกุ คนเมื่อบรรลุสนู ิตภิ าวะแลว จะมคี วามรสู กึ ตองการเพศตรงขา มโดยไมจําเปนตอ งมใี ครบอกกลา ว หรอื มีผสู อนสงั่ แกพ วกเขา และส่งิ นี้คอื สญั ชาตญาณทางธรรมชาติทม่ี นั จะปรากฏขึน้ กบั ทกุ คนเมื่อ ถึงชว งเวลาทีเ่ หมาะสมของมนั (13) ฟุรูอุลกาฟ, เลม 5, หนา 72. (14) อัล มะวาอซิ ุล อะดะดยี ะฮ, หนา 127.

บางคนคาดคิดวา ถา หากปลอยใหชวี ติ ของตนเองดําเนนิ ไปอยา งสงบและเรยี บงายโดยไม ตอ งแตงงาน จะทําใหอ ายุขัยของเขายนื ยาวมากขึน้ และจะชวยรักษาพลงั ความสามารถตา งๆ ของ ตนเองไวไดมากกวา แตบุคคลกลมุ นห้ี ารไู มว าพวกเขากําลงั ทําสงครามกับสญั ชาตญาณแหงการ สรา งสรรของตนเอง และเปน ทแี่ นน อนวา พวกเขาจะตอ งประสพกบั ความพายแพ ความพา ยแพ ตางๆ ทีจ่ ะปรากฏขึ้นจากการครองชีวติ อยใู นความเปน โสดนั้นมีอยูดว ยกนั หลายดา น เพอ่ื ใหเกิด ความสอดคลอ งกับเนอ้ื หาของหนังสอื เราจึงขอกลา วถงึ ดานตา งๆ ทเี่ กี่ยวกับรางกายและอนั ตราย ตางๆ ที่จะปรากฏขน้ึ กับมันเทา น้นั “หากทา นทัง้ หลายไดแตงงานและเลือกใชช วี ติ คู จาํ เปน ทพ่ี วกทานจะตองเพ่มิ พนู ความรัก ความผกู พนั ธต อคูครองของพวกทา นเปน สองเทา แตถ า หากพวกทานไมแตงงานและรกั ษา สถานภาพทางครอบครวั ไวใ นลักษณะเชนนโ้ี ดยปราศจากผูท่จี ะมาสบื สายสกุล พวกทา นจง ตระหนกั เถดิ วา ตามสถิตทิ ่ีแนน อนและละเอียดออ นท่เี ราไดรบั มานน้ั บรรดาผูชายและผหู ญงิ ทไ่ี ด แตง งานและใชชีวติ คูจ ะมีชวี ติ ท่ยี นื ยาวกวา ผชู ายและผหู ญงิ ที่ครองความเปน โสด เพราะเหตวุ า พวกเขาไดสรางความสมดลุ ใหกับอารมณความรสู กึ และความตองการตางๆ ของตนเอง พวกเขา ไดจ ัดระบบระเบียบใหแ กก ารดําเนนิ ชวี ิตของตนเอง และพวกเขายังสามารถบรโิ ภคอาหารของ ตนเองไดอยางเปน ระบบระเบียบ” (15) เราไดก ลา วไปแลววา อารมณความรูสกึ ตา งๆ ทส่ี ูญเสียความสมดลุ ไปน้ันไมใหผลดอี ะไร นอกจากความทุกขก งั วลและความสับสนตางๆ ในชวี ิต และดว ยเหตผุ ลดังกลา วน้ีเอง ผลอัน เลวรายทง้ั หลายของมนั จะปรากฏขึ้นแกร า งกายของพวกเขาอยา งสมบูรณ “ปจจุบนั ไดเปน ทพี่ ิสจู นในทางการแพทยแลว วา อาการลุกลามอยา งรวดเรว็ ของโรคมะเร็ง นนั้ มีความเกย่ี วขอ งสมั พันธโดยตรงกับอารมณและความรูส กึ ตางๆ ของผปู วย และหากผปู ว ยคน หนง่ึ สามารถควบคมุ อารมณท ่ีฟงุ ซา นเหลา นน้ั ลงได และแทนที่ความรสู กึ ดังกลา วดวยกบั ความ มงุ หวงั ในการทจี่ ะดําเนนิ ชีวติ อยตู อ ไป อาการลุกลามของโรคในรางกายของเขากจ็ ะหยุดชะงกั ลง และสามารถดาํ รงชีวิตอยตู อ ไปไดอกี หลายป แตถาหากเขาไมป ระสพความสาํ เร็จในการควบคมุ อารมณความรูสกึ ของตนเองได อาการปว ยของเขากจ็ ะลุกลามไปอยา งรวดเรว็ และมันจะคราชวี ติ ของเขา” (16) เม่อื เราพจิ ารณาดูคําสง่ั สอนตางๆ ของอสิ ลามเกย่ี วกบั การแตงงาน โดยละจากเร่อื งท่ี เกี่ยวขอ งกับดา นของจรยิ ธรรมและสงั คม เราจะพบวาคาํ สง่ั สอนของอิสลามเกยี่ วกบั เรอื่ งนีม้ ีผล ครอบคลมุ ในทุกๆ ดา น ศาสนาอิสลามถอื วาการแตง งานคอื สาเหตุหน่ึงท่ีจะนาํ พามนษุ ยไปสู ความสาํ เร็จและความผาสกุ ไพบลู ย (15) กุซัรนอเมฮ, หนา 265. (16) คอ บ วา ครู ็อก, หนา 168.

ทา นอมิ ามซอดิก (อ.) ไดกลา ววา “สว นหนึ่งจากความผาสกุ ไพบลู ยข องผชู ายคือการมี คูค รองท่ีเปน คนดีมคี ณุ ธรรม และการมที ่ีอยอู าศยั ทก่ี วา งขวาง” (17) ในทน่ี ีอ้ าจมีคําถามเกิดข้ึนวา การใชชีวติ คคู วรเร่ิมตนขึ้นเมอ่ื ใด? จดุ เร่ิมตนของการใชช ีวติ คูน้ันเปรยี บไดด ง่ั ฤดใู บไมผ ลิ ฤดูใบไมผ ลหิ มายถงึ ความสวยสด ความงดงาม ความสดชนื่ และ ความเบง บานตา งๆ ดว ยเหตุนฤ้ี ดแู รกแยม หรือจุดเรมิ่ ตน ของชีวติ คือชว งเวลาของวยั หนุม สาว และ เปน ชวงเรมิ่ ตน แหง วยั หนมุ สาว การแตง งานทลี่ า ชา เกนิ วยั นอกจากจะทาํ ใหเกดิ ความเสอ่ื มเสยี ทางดา นสังคมและ จริยธรรมแลว ยงั จะทาํ ใหเ กดิ คานิยมหรอื อุดมคตทิ ผี่ ดิ ๆ ความวติ กกังวลและความสับสนตา งๆ ซง่ึ เปนไปไดว าสงิ่ เหลา นจี้ ะบ่ันทอนชวี ิตและความสขุ ออกไปจากมนุษย “ในอดีตบรรดาเดก็ สาวในชว งแหง วยั แรกรนุ นนั้ พวกเธอไดเ ขา สูก ารใชช ีวิตคูอยา งรวดเรว็ และพวกเธอจะมบี ุตรหลายคน จึงเหน็ ไดว าโรคมะเรง็ เตา นมนน้ั มนี อยกวา ในปจจบุ ันมาก ปจ จบุ นั นีป้ ระเทศตางๆ อยา งเชน ประเทศญปี่ นุ ผหู ญงิ ไดแ ตง งานเรว็ ขน้ึ และใหลกู ๆ ดมื่ นมจากเตา นมของแม มะเร็งเตา นมจงึ ลดนอ ยลงมาก แตป ระเทศตา งๆ ในแถบยุโรปจะพบเหน็ โรค น้ีมากยง่ิ ขึ้น โดยเฉพาะผหู ญงิ ทีไ่ มยอมแตงงานหรือแตง งานลา ชา หรอื ไมยอมมบี ตุ ร หรอื ไมยอมให ทารกนอยของตนดื่มนมจากเตา นมของตนเอง” (18) อยางไรก็ดี การแตงงานทจ่ี ะสนองตอบตอ ความผาสกุ ไพบลู ยของทั้งสองฝายได จะตองมี เงื่อนไขและคุณลักษณะทีเ่ ฉพาะ หมายความวา ทกุ ๆ กิจการงานของมนุษยจ ะตอ งกระทาํ โดยใช ความคดิ ความรอบคอบ และดวยเงอ่ื นไขตา งๆ ทเี่ หมาะสมของมนั มิเชน นนั้ แทนท่เี ขาจะไดร ับ ความผาสุกไพบูลย เขาอาจจะตองเผชญิ กบั ความทุกขย ากและชวี ิตทีเ่ ต็มไปดว ยความอับเฉา เงือ่ นไขประการแรกของการใชช ีวติ คู คอื อุปนสิ ัยใจคอและความคดิ เห็นท่ีสอดคลองกนั ระหวา งคูส มรส อยา งไรกด็ ใี นหลกั คาํ สอนของอิสลาม ชายและหญงิ ท่ีมคี วามประสงคจ ะใชช ีวติ คู รว มกนั ไมจ ําเปนวา จะตองเลอื กคคู รองทมี่ าจากกลมุ ชนเดียวกัน มคี วามสมั พนั ธท างเครือญาตกิ นั เปน ชาวเมืองหรือประเทศเดยี วกนั ในทางตรงกนั ขาม หากไมม ีความสมั พนั ธท างเครอื ญาติตอ กัน ยอมเปนสง่ิ ทดี่ ีกวา และถา หากอยูต างถิ่นกเ็ ปน สงิ่ ทดี่ กี วา เชน กนั แตอ ยา งไรกต็ ามสง่ิ จาํ เปน ที่ จะตอ งใหค วามสาํ คัญนนั่ คอื อดุ มคติ แนวความคิด และอปุ นสิ ยั ใจคอของบคุ คลทัง้ สองที่จะตอ ง สอดคลอ งและเขา กนั ไดดี เงือ่ นไขประการทส่ี อง คือการใหเกยี รติและการเคารพในสิทธขิ องกนั และกนั ระหวา งบคุ คล ท้ังสอง สามแี ละภรรยาจะตอ งมีสว นรว มตอกันในความสขุ และความทุกขย าก และจะตองมี (17) มะการมิ ลุ อัคลาก, หนา 65. (18) คอ บ วา คูรอ็ ก, หนา 168.

ความเหน็ พอ งตอ งกนั และปรกึ ษาหารือกนั ในหนาทก่ี ารงานตา งๆ และจะตองแบง ปน ความรสู กึ ให กนั และกนั ในกิจการงานตางๆ สามีจะตอ งไมม องดูภรรยาของตนเองวาเปน เหมอื นทาส และในทางกลับกัน ภรรยาก็ จะตอ งไมคิดวา สามีของตนเปน ประหนงึ่ คนรบั ใช ท่เี มอื่ ปรารถนาสง่ิ ใดหรือตองการอะไรก็จะตอ ง ไดร บั การตอบสนอง เม่อื ไมน านมาน้ใี นเมอื งหน่ึงจากประเทศของเราเอง (อหิ ราน) มีชายคนหนงึ่ ฆาตัวตายในหองนาํ้ ทบ่ี านของตนเองโดยใชมีดโกนปาดคอตัวเอง ในจดหมายลาตายทีเ่ ขาไดท งิ้ ไวเ ขาไดเ ขยี นวา “สาเหตกุ ารฆาตวั ตายของฉันเกดิ จากการท่ี ภรรยาของฉนั ไมร ักษาเกยี รติ และชอบพดู จาดูถกู เหยียดหยามฉนั ในทชี่ มุ ชนตอ หนา ผูค นทงั้ หลาย” เงือ่ นไขประการท่ีสามของการใชช ีวิตคูท ่ปี ระสพความสาํ เรจ็ คอื การละทงิ้ การใชอารมณ และความรุนแรง โดยพนื้ ฐานในการดาํ เนินชวี ิต หากเราไดป ลอยวางความตรึงเครียดและความ เครงครัดทเี่ กนิ ขอบเขตลงได โดยเปลย่ี นเปน การใหอภยั ซงึ่ กนั และกัน การแสดงความออนโยนและ ยม้ิ แยมใหก นั และกนั แนน อนท่สี ุดสามภี รรยาคูน้จี ะไมพ บกับความแกช รา เปน ไปไดท ค่ี นเราจะ ฝก ฝนตนเองใหเ คยชนิ กบั บคุ ลิกภาพดังกลา ว และคอยๆ พฒั นามนั ใหมากยง่ิ ข้นึ เง่อื นไขประการที่สี่ เปนความรับผดิ ชอบของผเู ปน สามที จ่ี ะตอ งไมย กยอ งชมเชยผูหญงิ อ่ืน ตอหนา คคู รองของตนเอง เพราะการยกยองชมเชยดังกลา วอาจจะทําใหเกิดความรสู ึกทไ่ี มดตี อ ภรรยาของตน และอาจนํามาซ่ึงความบาดหมางและความขัดแยงตา งๆ การคบคา สมาคมกับมิตรสหายตามความเหมาะสม การดําเนนิ ชวี ติ ทจ่ี ะประสพความสาํ เร็จและความสงบสุข หากปราศจากมติ รสหายและผู ชว ยเหลอื คงเปน เร่อื งยาก และในความเปนจรงิ มนษุ ยเ ราเปรียบไดด ัง่ อวยั วะตางๆ ภายในรางกาย เดยี วกนั ซึ่งตองถอยทีถอ ยอาศัยกนั หากผูใดตัดความสมั พันธข องตนออกจากเพ่อื นมนษุ ย คิดวา การดําเนนิ ชวี ติ ของตนเองไมจาํ เปน ตอ งพงึ พาอาศัยใคร และการดําเนนิ ชวี ติ ของคนอื่นกไ็ ม เก่ยี วของใดๆ กับตนเอง บคุ คลนั้นกาํ ลงั ทาํ สงครามอยูกบั ธรรมชาตแิ ละสัญชาตญาณของตัวเอง และไมอ าจไดช ่อื วาเปน มนษุ ย ทานอมิ ามอะลี (อ.) ไดกลาววา “มนษุ ยท ่ไี รค วามสามารถทสี่ ุด คอื บคุ คลท่ีไร ความสามารถจากการแสวงหามิตรสหาย และบคุ คลที่ไรความสามารถยงิ่ ไปกวา นนั้ ก็คอื ผทู ่ี สูญเสียมติ รสหายของตนเองไป” (19) แตการเลยเถดิ ในการแสวงหามิตรสหายก็เปน สาเหตทุ าํ ลายความเปน ระบบระเบียบแหง ชีวติ ไดเชน เดยี วกนั บคุ คลใดกต็ ามทม่ี เี พอื่ นฝงู มากมายจนเกินความพอดี เขาไดท าํ ลายโอกาสของ (19) นะฮ ลุ บะลาเฆาะฮ, ฟย ฎล อิสลาม, กะลมิ ะฮท ี่ 11.

การทาํ งานและการดําเนินชวี ิต การศกึ ษาหาความรู การพกั ผอนและการนอนหลบั ของตนลง เขา จะสญู เสียความสมดุลแหง ชวี ิต และไมอาจที่จะมีสภาวะทางจิตใจทสี่ งบมน่ั ไดเลย เราตอ งรจู ักการแบง ปน เวลาสําหรับการคบหาสมาคมกบั มติ รสหายของตนในสงั คม และ ในบางเวลาจาํ เปนตองปลีกตัวเองใหอยวู า ง เพราะการปลกี ตวั เองออกจากสงั คมและทาํ ตวั ใหว า ง เปลาในบางชว งเวลาน้ัน จะทาํ ใหมนุษยเ ราสามารถคิดทบทวนการจัดระบบแบบแผนใหก ับชวี ิต ของตนเองได มเี วลาพอทจ่ี ะพิจารณากจิ การงานตา งๆ ของตนเองไดว าสิง่ ใดดีและสิ่งใดไมด ี เพอื่ วาในวนั ใหมข องชวี ิตจะไดเพ่ิมพนู ความดงี ามใหก บั ตนเอง และปลดเปลอื้ งความไมดที ง้ั หลายให หมดไป การพักผอนที่พอเหมาะพอควร การใชชวี ติ ท่กี ระปรี้กระเปรา โดยไมมกี ารพกั ผอ นและการผอ นคลายทางอารมณเปน สิ่งท่ี เปนไปไมได โดยเฉพาะอยางยิง่ ผทู ห่ี มกมนุ อยูก บั การทาํ งานท่ตี องใชส มองและความคิดมากๆ การ ผอนคลายอารมณเ ปน สง่ิ จาํ เปน สาํ หรับเขามากกวา คนอ่นื ๆ กลาวโดยสรปุ แลวคนเราทกุ คน จําเปนตองหาทางผอ นคลายอารมณใ หกบั ตนเองตามความเหมาะสมกับหนา ท่กี ารงานของตน สว นหนงึ่ ของวธิ กี ารผอนคลายอารมณท ีด่ ี คือการละทงิ้ การทาํ งานทมี่ ลี กั ษณะจาํ เจอยใู น รปู แบบเดียว แมแ ตชาวนาชาวสวนท่ีพวกเขาตอ งทาํ งานอยูกลางทโ่ี ลง แจง มีความเปนอิสระและมี ชีวิตทสี่ งบเรียบงา ยกต็ าม การใชช ีวติ ทจ่ี าํ เจลักษณะนกี้ ็ยอ มกอ ใหเกดิ ความเครง เครียดและความ เหน่ือยลาไดเ ชนเดียวกัน การพักผอนหยอ นใจของพวกเขาคอื การเดนิ ทางและการทอ งเทย่ี วไปตาม เมอื งตา งๆ เพอ่ื ใหเกดิ ความเปล่ียนแปลงและละทง้ิ ความจาํ เจในชีวติ ของเขา หากในชว งฤดหู นาวทา นมีอาการหวัดหรอื เปนไขห วัดอยา งงา ยดาย ดังนน้ั ในชว งฤดรู อ น ทานตอ งทําใหร า งกายของทา นคนุ เคยกบั น้าํ เยน็ ดว ยการแชน ํ้าและการวายนํ้า จงมนั่ ใจเถดิ วา โอกาสท่ที า นจะเปนไขหวัดนน้ั จะลดนอ ยลง เนอ่ื งจากรา งกายของทานจะสรางภูมิคมุ กนั ตอ ความ หนาวเยน็ สตั วและนกสว นมากมีความผูกพนั ธก ับนาํ้ และการแชต วั มนั ในนาํ้ ซงึ่ พระผูเปน เจา ไดท รง สอนบรรดาสรรพสัตวเหลา นใี้ หร ูถ งึ วธิ ีการท่ีเปน ประโยชนด ังกลา ว และทรงกาํ หนดมนั ไวในสัตว เหลา น้ีในรูปของ ‘สัญชาตญาณ’ ตัวอยา งเชน นกกระจิบ นกพิราบและนกเขา ซง่ึ ใชช ีวติ อยบู นบก และบนตนไม หรือตัวอยางเชน เปด และหา น มนั สามารถวายนาํ้ ไดแตมนั ไมใชสัตวน าํ้ ในชว งเวลา หนง่ึ สัตวเหลานมี้ นั จะแสวงหาแหลง น้ํา เมื่อใดก็ตามทม่ี ันไดพบแหลง นาํ้ ท่ีเหมาะสม มันจะลงไป แชต วั อยูในน้าํ มากเ็ ปน สตั วท ีว่ า ยนํ้าเกง มาก ถาหากเราปลอ ยมา ไวเปน อสิ ระในทงุ หญา โดย สัญชาตญาณแลว มันจะแสวงหาแหลง นาํ้ และลงแชอยใู นนา้ํ

สุนัขกเ็ ชน เดียวกนั มันเปนสตั วท ี่ชอบน้าํ วา ยนา้ํ เกง และวอ งไวมาก ในฤดูรอ นยามทอ่ี ากาศ รอนจัด หลงั จากการดําและวา ยนํา้ มนั จะแชตัวอยตู ามโขดหนิ กลางนาํ้ เปนเวลานานๆ ดงั นนั้ บรรดาสรรพสตั วต า งกใ็ ชป ระโยชนจ ากเนีย๊ ะอม ตั (ความโปรดปราน) แหงธรรมชาติ ของพระผเู ปน เจาทท่ี รงประทานมา การขีม่ า การขี่มานับวา เปน การออกกาํ ลังกายท่มี ีประโยชน และเปน การพกั ผอ นหยอ นใจท่ใี ห ความสขุ หรรษาอยา งหนง่ึ การข่ีมา จะชวยเสริมสรา งกาํ ลังวงั ชาใหก บั ทาน ถงึ ขน้ั ทวี่ า ทานจะลมื ความเหนด็ เหนื่อย เม่ือยลา และความทกุ ขก งั วลทั้งมวลลง ความกระปร้กี ระเปรา ทีท่ า นจะไดร บั จากการข่ีมานนั้ ไม นอ ยไปกวา ความกระปรีก้ ระเปราและกําลงั วงั ชาที่ทา นไดรับจากการวา ยนา้ํ บุคคลทศี่ กึ ษาหาความรหู รอื อยูในวยั ของการแสวงหาความรู เปน ไปไดว าความจาํ เจอยูใน รปู แบบเดยี วจะกอ ใหเ กดิ ความเมื่อยลา และความเบ่ือหนา ย แตถาในระหวา งการศกึ ษาหาความรู น้ัน ยกตัวอยา งเชน หากพวกเขามสี วนเลก็ ๆ อยูในบานของตนเอง และในวนั หนงึ่ ๆ เขาจะเบย่ี งเบน การทาํ งานของตนเองเพยี งไมก ่นี าที ดว ยการพรวนดินตน ไมและการรดนํา้ ตน ไมในสวนเลก็ ๆ นนั้ ก็ สามารถทําใหค วามเครยี ดและความรูสกึ เหน่อื ยหนา ยจากการศกึ ษาเลา เรยี นของตนหมดไปได และจะทาํ ใหช วี ติ ของเขามรี สชาด มีความสุขและความกระปรี้กระเปรา ขน้ึ เจาหนา ท่ีขององคก รหรอื สาํ นกั งานหนึ่งๆ ก็เชนเดยี วกนั ทกุ วันเขาตองหมกมนุ อยูกบั ผูค น จํานวนมากทมี่ าตดิ ตอ งาน และรสู กึ เหน็ดเหนือ่ ยจากงานประจาํ วนั ของตนเอง เขาสามารถท่จี ะ จดั หาสง่ิ คลายเครียดไวใ นบานของตนเองได ตัวอยา งเชน เขาสามารถเลย้ี งนกตวั เลก็ ๆ ไวในบา น เพื่อหาความสขุ และการผอ นคลายดวยกบั การทาํ กรงหรอื ทาํ รังใหก ับมนั และเฝา มองดนู กนอย ปลอ นอาหารใหลูกเจย๊ี บของมนั นอกจากจะไดร บั รูถึงความมหัศจรรยของการสรางสรรของพระผู เปนเจา แลว ยงั ชวยเพม่ิ รสชาดและสสี นั ใหกบั การดําเนนิ ชวี ติ ของตนเองไดอ กี ดวย การออกกําลังกาย การออกกาํ ลังกายเปน สงิ่ สําคัญและมคี วามจาํ เปน อยางมากสาํ หรับรางกาย โดยตวั ของ มนั แลวนับเปน การพกั ผอนหยอ นใจทีด่ ีอยางหนึ่ง แตอ ยางไรกด็ ี การออกกําลงั กายของแตล ะคน จาํ เปนจะตอ งมคี วามสอดคลอ งกบั สภาพรางกายและการทาํ งานของเขา การออกกาํ ลังกายท่ีหนกั หนว งสาํ หรับผทู เี่ พง่ิ เรมิ่ ตนหรอื มีรา งกายที่ออ นแอจะนาํ มาซง่ึ ความทกุ ขแ ละความเจบ็ ปวย

การออกกาํ ลังกายทีด่ ีอยา งหนงึ่ นน่ั คอื ‘การเดนิ ’ การเดนิ เปนการออกกาํ ลงั กายทม่ี ี ประโยชนส าํ หรบั ทุกๆ คน และที่ดีกวา นั้นคือ การทเ่ี ขาจะใชเวลาในชว งเชาตรูส าํ หรบั การออก กําลังกายประเภทน้ี ส่งิ สาํ คัญอีกประการหนึ่งสาํ หรับผทู ต่ี อ งการจัดสรรโปรแกรมทดี่ ีเพอื่ ชีวติ ที่มสี ุขภาพ พลานามยั ท่ีสมบูรณ เขาจาํ เปน ตอ งนอนหลับพกั ผอนใหเรว็ ข้นึ เพอ่ื ท่เี ขาจะสามารถต่นื นอนใหเร็ว ข้นึ ในตอนเชา ตรู และจะไดใชป ระโยชนจ ากอากาศทบ่ี ริสทุ ธขิ์ องยามเชาใหไ ดม ากทสี่ ดุ เพราะเปน ชวงเวลาทีป่ รมิ าณของออกซเิ จนในอากาศจะมีมากกวา ในชว งเวลาอนื่ ๆ และเปน ชว งเวลาทีเ่ งียบ สงบเหมาะสาํ หรบั การออกกาํ ลังกายและการผอนคลายอารมณ การวา ยน้ํา หากทา นเคยวา ยนาํ้ และสามารถวา ยนํา้ ได ก็จงใชป ระโยชนจ ากการวา ยนํา้ ซงึ่ ถอื วา เปน การออกกาํ ลงั กายทีด่ เี ยี่ยมอยางหน่งึ และเปนการพกั ผอ นหยอ นใจทใ่ี หค ุณประโยชนประการหนง่ึ แตถา หากทา นยังวา ยนา้ํ ไมเ ปน กจ็ งพยายามฝกฝนและเรยี นรถู งึ วธิ ีการวา ยน้ําใหได การวายนาํ้ นอกจากจะเปน การออกกาํ ลงั กายทด่ี อี ยางหนง่ึ แลว ยงั ใหค วามสขุ และความมี ชวี ติ ชีวา โดยเฉพาะอยา งยงิ่ หากไดวา ยในแหลง นาํ้ ท่มี คี วามเยน็ สดชน่ื เพราะนา้ํ เยน็ คือส่ือสาํ คญั ประการหนงึ่ ทจ่ี ะชวยใหเ กิดกําลงั วงั ชาแกร ะบบประสาทในรา งกายของคนเรา.