Araling Panlipunan Grade 7

! 8. Sagutin ang tsart.a. Bakit sumulat sa Ministro ng Kolonya sa Espanya at hindi sa opisyal na nasa Pilipinas?b. Ano kaya ang impact ng sulat kung may mga Espanyol ding pumirma sa hinihinging pagbabago?c. Anong mga benepisyo ang makukuha ng Pilipinas sa mga repormang hiningi sa petisyon? 8. Ibahagi sa klase ang mga sagot ng grupo. Talakayin angkahalagahan ng mga repormang hiniling ng Kilusang Propaganda.! 99!

!Gawain 2. Mga Problema ng Kolonya ayon sa Propagandista 1. Ang mga repormang pinetisyon ng mga propagandista ay tugon sanakikita nilang problema sa kolonya. Marami ang mga problema sa panahongiyon, at ang pinakamahalaga ay nahahati sa tatlong kategorya. Pang-aabuso ng mga prayleng Espanyol Kawalan ng Maling kamalayan pamamahala bilang bansa ng kolonya 2. Sumali sa grupo upang suriin ang mga problemang ito sa pananawng mga repormista. Basahin ang siping iniatas sa bawat grupo at sagutin angmga gabay na tanong. a. Grupo 1 at 2: sipi mula kay Marcelo H. del Pilar b. Grupo 3 at 4: sipi mula may Graciano Lopez-Jaena c. Grupo 5 at 6: sipi mula kay Jose P. Rizal 3. Para sa Grupo 1 at 2, mapanuring basahin ang sipi sa ibaba nidel Pilar ay unang lumabas sa isang pahayagan sa Barcelona, Espanya noong12 Enero 1888.! Monarchism in the Philippines Marcelo H. del Pilar It has always been said that the friar handles the Filipino as he pleases. Based on this assumption, the government abstains from emancipating the schools in the Philippines from theocratic- monarchal tutelage.! 100!

! Orally and in writing, in the pulpits as well as in diocesan pastorals, dogmas, rites and all the most sacred things were very subtly invoked by the clergy in defense of their casual [financial] collections. Funeral services and ceremonies, whatever these may cost, are an imposition on the Filipino people. And we can cite thousands of cases when a lack of means to pay for funeral ceremonies had made destitute orphans shed bitter tears. The poor has swallowed all these abuses in silence, for it cannot but accept that in the Philippines it requires great effort to reveal the truth and it has always been difficult, if not impossible, to obtain justice when the defendants belong to the regular clergy. Marcelo H. del Pilar, Frailocracy in the Philippines, trans. by Leonor Grava (Manila: National Historical Institute, 2009), pp. 47-51. ! Glosari Abstain … pigilan, huwag ipatupad Assumption … palagay Defendant … nasasakdal, akusado Destitute … kaawa-awa Diocesan … tumutukoy sa Simbahan o parokyang Katoliko Dogma … paniniwala, pananampalataya Imposition … pasanin Monarchism … pamamahala ng mga prayle o paring Kastila, ang kanilang impluwensiya at kapangyarihan Pastoral … gawain ispiritwal ng Simbahang Katoliko Pulpit … ang tinatayuan ng pari tuwing nagbibigay ng sermon at ng mga tagabasa ng Bibliya; kadalasang makikita sa harap ng simbahan! 101!

! ! Regular clergy … mga paring nabibilang sa isang orden katulad ng mga Agostino, Heswita, at Dominikano, at lahat ay Espanyol; sa panahon ng mga Espanyol, karamihan sa mga parokya ay pinamunuan ng mga orden Rite … ritwal; gawaing ispiritwal Shed tears … umiyak Theocratic … pangingibabaw ng relihiyon sa pamahalaan; sa panahon ng kolonyalismong Espanyol, ang gobyerno at ang simbahan ay magkasanib at kapwa makapangyarihan Tutelage … pananakop, kontrol a. Ilista ang mga impormasyong makukuha at mahihinuha tungkol sa mga prayle sa panahon ng mga Espanyol. Gamitin ang gabay na tanong. Talata Gabay na Tanong Sagot Aling salita ang nagsasaad ng lawak ng kontrol ng mga prayle sa mga Pilipino? 1 Anong aspeto ang hinayaan ng gobyerno na impluwensyahan ng mga pari? Ano ang ginamit na dahilan ng mga prayle para mangolekta ng pera sa mga Pilipino? 2 at 3 Bakit nasabing di makatarungan ang ginawang pangongolekta?! 102!

! Bakit nagiging walang silbi kung 4 ireklamo man sa korte ang di makatarungang pangongolekta?b. Mahilig si Marcelo H. del Pilar sa satiriko (satire), tulad ng ‘dasal’ sa ibaba. Ang satiriko ay ang paggamit ng katatawanan o eksaherasyon upang ilantad o tuligsain ang isang kamalian. Basahin ang sipi mula sa “Dasalan at Toksohan” ni del Pilar.! Aba Ginoong Barya Marcelo H. del Pilar Aba ginoong Barya, nakapupuno ka nang alkansya, ang Fraile ay sumasainyo. Bukod ka niyang pinagpala’t higit sa lahat, pinagpala naman ang kaban mong mapasok. Santa Barya, Ina nang Deretsos, ipanalangin mo kaming huwag anitan ngayon at kami ipapatay. Siya naua. Marcelo H. del Pilar, “Dasalan at Toksohan,” sa Antonio Valeriano, Marcelo H. Del Pilar: Ang kanyang Buhay, Diwa at Panulat (Bulacan: Samahang Pangkalinangan ng Bulakan, 1984) p. 240. ! Glosari Anitan … kalbuhin o ahitan ng buhok gaya sa mga pari Fraile … prayle; sa panahon ng Espanya, mga pari na nabibilang sa isang orden Deretsos … batas o katuwiran! 103!

! c. Suriin ang ‘dasal’ ni del Pilar at sagutin ang mga tanong.a. Anong pagmamalabis ng prayle ang inilantad sa sipi? Tukuyin ang mga salita sa ‘dasal’ na nagpapahiwatig ng pagmamalabis.b. Para kanino, sa tingin ninyo, ang ‘dasal’ na ito? Sino ang kausap ni del Pilar? Bakit mo sinabi ito?c. Mabisa kaya ang paggamit ng satiriko? Bakit o bakit hindi? 4. Para sa Grupo 3 at 4, suriin ang sipi mula sa sanaysay niGraciano Lopez Jaena, isa sa mga patnugot ng La Solidaridad, na pinamagatang“The Distressing Situation of the Philippines.” Inilathala ito noong 1887.! The ineptitude of the chief executives in the Philippines is the prime cause of the disaster that threatens to destroy it completely. There is no material improvement at all that anyone can see in the archipelago. The Office of Civil Administration administers nothing, develops nothing, and civilizes no one. The governor-general… has little time to spare for governing the Philippines or promoting its development. The rapid turn-over of civil service personnel is another prolific source of corruption and confusion in the Philippines, as indeed in all colonial countries. If to this is added the notorious incapacity of most of these bureaucrats, it is clear that as wave after wave of them passes through the country there will soon be nothing left. We are perfectly aware of the fact that there are royal decrees directing that natives be employed in the colonial government and civil service. We are also perfectly aware that these decrees are not observed; that the law on this point is a! 104!

! dead letter, as well as everything else that has been written on the subject. Graciano Lopez Jaena, “The Distressing Situation of the Philippines,” sa Horacio de la Costa (ed.), Readings in Philippine History (Manila: Bookmark, 1965) pp. 225-227.! Glosari Bureaucrat … taong gobyerno Dead letter … walang pakinabang; walang bias Distressing … nakakabagabag Governor-General … pinakamataas na opisyal ng gobyernong kolonyal sa Pilipinas Ineptitude … kawalan ng kakayahan Notorious … kilala bilang masama o di kanais-nais Prolific … mabunga Time to spare … oras na gugulin Turnover … pagpalit-palit Sagutin ang tsart sa ibaba. Anong problema ang nakita sa 105! Aspeto a. Pagtupad ng mga opisyal sa kanilang tungkulin b. Kasanayan ng mga empleyado ng pamahalaan c. Pagpapalit ng mga opisyal at empleyado d. Pagtupad sa batas tungkol sa pag- empleyo ng mga Pilipino sa pamahalaan e. Kalagayan ng Pilipinas sa!

! pangkalahatan f. Sa tingin ninyo, mayroon pa bang problema sa itaas na nananatili pa rin ngayon? Aling problema? Magbigay ng halimbawa. 5. Para sa Grupo 5 at 6, mapanuring basahin ang sipi ni Jose Rizalmula sa sanaysay na kanyang sinulat noong 1890, “On the Indolence ofFilipinos” (“Tungkol sa Katamaran ng mga Pilipino”), na inilathala sa LaSolidaridad.! The lack of national sentiment brings another evil which is the absence of all oppositions to measures prejudicial to the! people and the absence of any initiative in whatever may redound to its good. A man in the Philippines is nothing more but an individual; he is not a member of a nation. He is forbidden and he is denied the right of association; therefore, he is weak and slow. The Philippines is an organism whose cells do not seem to have either an arterial system to irrigate it or a nervous system to communicate its impressions…. The result of this is that if a prejudicial measure is ordered, no one protests; all goes well apparently until later the evils are felt…. The organism has neither nerves nor voice…. It needs a reform, but as it must not speak, it keeps silent and remains without the need…. In addition to this, love of peace and the honor many have of accepting the few administrative positions which fall to the Filipinos on account of inconveniences and annoyances these cause them, place at the head of the towns the most stupid and incapable men, those who submit to everything, those who can endure all the caprices and exactions of the curate and of officials. With stupidity in the lower spheres of power and ignorance and indifference in the upper echelons, with the frequent changes [of officials] ..., with a people without a voice, initiative, or cohesion, with employees who nearly all strive to amass a fortune…, with inhabitants who live in great hardship from the 106!

! moment they begin to breathe, [is it possible to] create prosperity, agriculture and industry, found enterprises and companies…? Jose P. Rizal, “On the Indolence of the Filipinos,” 31 Agosto 1890, La Solidaridad II, 39: 419.! Glosari Amass … makakuha ng maraming bagay, pera o ari-arian Annoyance … pagkainis Apparent … malinaw Arterial system … tumutukoy sa koneksyon ng mga ugat sa katawan na pinagdadaluyan ng dugo Caprice … kapritso Cohesion … pagkakaisa Curate … prayle o paring Espanyol Echelon … antas Enterprise … negosyo Exaction … pangingikil; pagkuha Found … magtayo; magtatag Impression … nararamdaman Inconvenience … istorbo Indifference … kawalang bahala; walang pakialam Initiative … kusang loob Prejudicial … mapanganib Redound … magresulta; magdulot Submit … tanggapin; pumayag Sagutin ang sumusunod na tanong.a. Ano ang ibig sabihin ni Rizal sa “national sentiment” (damdaming pambansa)?! 107!

!b. Anong mga halimbawa ang ibinigay niya upang patunayan ang kawalan ng ganitong kamalayan?c. Sa tingin ni Rizal, bakit wala o mahirap hubugin ang kamalayang ito?d. Bakit mahalaga ang pagbuo ng damdaming pambansa sa ika-19 na siglo?e. Sa tingin ninyo, problema pa ba ngayon ang kawalan ng damdaming pambansa? Patunayan ang inyong sagot. 6. Ibahagi sa klase ang mga sagot ng grupo. Pakinggang mabuti angsagot ng bawat grupo upang maunawaan ang mga problema noong ika-19 na! 108!

!siglo. Lumahok sa pagtataya ng klase sa kasalukuyang panahon: alin sa mgaproblemang itinukoy ng mga repormista sa siglo 19 ay problema pa rin ngayon?! 109!

!Gawain 3. Sariling Dyaryong Pampropaganda 1. Sumapi sa grupo upang gumawa ng sariling dyaryong nilalayongikalat ang reporma ng Pilipinas sa ika-19 na siglo. Gamitin ang mga sipi saGawain 1 at 2 bilang basehan ng nilalaman. 2. Nakalista sa ibaba ang lalamanin ng peryodiko. Pangalan ng Dyaryo • Gumawa ng sariling pamagat para sa pahayagan na nagpapahiwatig ng layunin ng samahan at ng panahong siglo 19. Lagyan din ito ng logo at motto. Editoryal • Ang punong patnugot ay gagawa ng editoryal. Naglalaman ito ng opinyon o pananaw tungkol sa isang isyu o kaganapan noong siglo 19. Mga Balita • Sumulat ng tatlong balita tungkol sa problema ng kolonya at mga mungkahing solusyon ng Kilusang Propaganda. Huwag kopyahin ang sipi; gawin lamang itong gabay. Kung kailangan, magsaliksik pa upang buuin ang balita. Isulat ang mga balita sa sarili ninyong salita. Huwag kalimutang isulat ang pinagkunan ng impormasyon. Mga Malikhaing Akda • Isang tula, karikatura o maikling sanaysay tungkol sa isyu, pangyayari, o tauhan noong siglo 19. Mga Sanggunian • Sa balita o akda, tukuyin ang mga sangguniang ginamit sa paggawa nito. 3. Iharap sa klase ang ginawa ng grupo at ipaskil sa bulletin boardupang makita ng lahat. Gamitin ang pamantayan sa ibaba para sa ebalwasyonng dyaryo. a. Lagyan ng tsek ang kolum kung natugunan ng bawat grupo ang mga hinihinging bahagi sa paggawa ng dyaryo. Bahagi ng Dyaryo Grupo 1 Grupo 2 Grupo 3 Grupo 4 Grupo 5 Grupo 6 Pangalan Logo Motto Editoryal Mga balita! 110!

! Bahagi ng Dyaryo Grupo 1 Grupo 2 Grupo 3 Grupo 4 Grupo 5 Grupo 6 Tula, karikatura, guhit o ibang malikhaing akda Mga sanggunian b. Markahan ang nilalaman ng dyaryo gamit ang sumusunod na rubric: 1 bilang pinakamababa at 5 bilang pinakamataas. Ang kabuuang marka ay ang average ng lahat ng marka. Kalidad ng Dyaryo Grupo 1234 5 6 Malinaw ang paglahad ng editoryal at ng isyung tinalakay; may halimbawang sumusuporta sa posisyon ng editoryal. Sapat ang bilang ng mga balita; sinasalamin nito ang mga pangyayari at problema noong siglo 19; kumpleto ang detalye ng mga balita. Malikhain ang tula, sanaysay, o karikatura; sinasalamin ang panahon ng siglo 19. Mahusay ang lay-out; malikhain ang kabuuang disenyo ng pahayagan. Sumasalamin ang pangalan, logo at motto ng dyaryo sa adhikain ng Kilusang Propaganda; naipaliwanag sa klase ang kahulugan ng logo at motto. Kabuuang MarkaKaugnayan sa Kasunod na Modyul Hindi man nagtagumpay ang Kilusang Propaganda, naimpluwensiyahannito ang Katipunan na itinatag pagkatapos itinapon si Rizal sa Dapitan. Angorganisasyon ng Katipunan, halimbawa, ay katulad ng istruktura ng La LigaFilipina na itinayo ni Rizal noong 3 Hulyo 1892. Sa mga unang buwan ngKatipunan ay dinalaw si Rizal ni Pio Valenzuela, isa sa mga lider ng Katipunan,upang hingin ang kanyang opinyon at payo para sa pinaplanong himagsikan.Tatalakayin ng susunod na modyul ang rebolusyon laban sa Espanya.! 111!

! Markahan 2 Pagsibol ng Kamalayang Pilipino Modyul 4 Himagsikan para sa Kalayaan Gawain 1. Ang Katipunan at ang pagmamahal sa bayan 2. Deklarasyon ng kalayaan sa Kawit Oras 3. Ang Saligang Batas ng Malolos Walo (8) MODYUL SA PAGKATUTOPangkalahatang Ideya Napag-aralan mo na ang mga ideya ng progreso at reporma sa hulingbahagi ng ika-19 na siglo. Kung reporma ang layunin ng Kilusang Propaganda,sa hangaring makamit ng mga Pilipino ang lahat ng mga karapatan atpribilehiyong tinatamasa ng mga Espanyol, nilayon naman ng Katipunan angpagkamit ng kalayaan sa pamamagitan ng himagsikan, sa kadahilanang walangpagbabagong makukuha mula sa Espanya. Nakatuon ang modyul na ito sapagmamahal sa bayan at sa kahulugan ng kalayaan mula sa pananaw ngrebolusyon, simula sa mga aral ng Katipunan na itinatag noong 1892 hanggangsa Saligang Batas ng Malolos noong 1899. Ang mga primaryang sanggunian samodyul na ito ay isinulat ng mga Pilipinong rebolusyonaryo. Sa pagsusuri ngmga ito ay inaasahang maunawaan ang kahalagahan ng kanilang simulain parasa Pilipinas at ang kaugnayan nito sa kasalukuyan.Gawain 1. Ang Katipunan at ang Pagmamahal sa Bayan 1. Magkunwaring nabubuhay ka noong huling bahagi ng ika-19 nasiglo; may 18 na taon kang gulang. Batid mo ang kahirapang tinalakay sa mganaunang modyul at hinahangad mo ang kalayaan ng Pilipinas bilang sarilingbansa. Nais mong sumapi sa Katipunan, isang patagong samahangnaghahandang lumaban para sa kalayaan. Ngunit bago ka sumanib dito,kinakailangan mong masagot ang tatlong tanong bilang bahagi ng paggigingmiyembro (initiation) ng Katipunan. Gamitin ang natutunang kaalaman sa mganaunang modyul.! 112!

!a. Ano ang kalagayan ng Pilipinas bago dumating ang mga Espanyol?b. Ano ang kalagayan ng Pilipinas ngayon sa panahon ng Espanyol?c. Ano ang magiging kalagayan ng Pilipinas kapag mapatalsik ang Espanya? 2. Talakayin sa klase ang mga sagot.! 113!

! 3. Pumili ng isang pangalan na gagamitin mo bilang Katipunero naang kahulugan ay may kinalaman sa isang katangian o layunin na iyonghinahangad, o ang pangalan ng iyong paboritong bayani o idolo. Halimbawa,ang pangalang pinili ni Andres Bonifacio, na nagtatag ng Katipunan, ay ‘Maypag-asa.’ Gamitin ang sumusunod na dokumento ng panunumpa sa Katipunan atpunuin ang mga patlang. K. K. K. N. M. A. N. B BRGY. _________________________ Aking ipinahahayag na sa kadahilanan ng pagkapasuk ko sa K. K. K. NG MGA A. N. B. ay naghandog ako ng isang mahalagang panunumpa sa ngalan ng Bayang tinubuan, at sa harap ng isang kagalanggalang na kapulungan nitong katipunan, na gugugulin ang lahat ng maigugugol at lahat ng minamahal ko sa buhay, sa pagtatangol ng kaniyang banal na Kadahilanan, hanggang sa abuting magdiwang, sukdang ikalagot ng hininga. Sa bagay na ito, isinumpa ko ring lubos na tutupad at susunod sa kaniyang Patnugutan at mga kautusan. Sa katunayan nito, aking itinala ang aking pangalan ng tunay na dugong tumatagbo sa aking mga ugat sa pahayag na ito. Ika ____________ araw ng buan ng ______________ ng taong 189__. Tinaglay ko ang pamagat na __________________________. Adrian E. Cristobal, The Tragedy of the Revolution (Makati City: Studio 5 Publishing Inc., 1997), p. 48. ! Glosari Ikalagot … maputol, tumigil Patnugutan … pamahalaan, pangasiwaan Sukdang … kahit na! 114!

! 4. Sabihin sa klase ang ginamit mong pangalan. 5. Ang pagmamahal sa bayan ang siyang motibo ng pagsapi saKatipunan. Balikan ang panunumpa ng bagong miyembro. Salungguhitan ang mgapangungusap na tumutukoy sa pagmamahal sa bayan. Basahin ang mgapangungusap na ito sa klase. 6. Basahin ang ilang saknong mula sa tula ni Andres Bonifacio, “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa.”! Pag-ibig sa Tinubuang Lupa Andres Bonifacio (a) Aling pag-ibig pa ang hihigit (b) Walang mahalagang hindi kaya inihandog Sa pagkadalisay at pagkadakila Ng may pusong mahal sa Gaya ng pag-ibig sa tinubuang Bayang nagkupkop lupa? Dugo, yaman, dunong, katiisa’t Aling pag-ibig pa? Wala na nga, pagod, wala. Buhay ma’y abuting magkalagot-lagot. (c) Kung ang bayang ito’y (d) Kayong mga dukhang nasasapanganib walang tanging [palad] At siya ay dapat ipagtangkilik Kundi ang mabuhay sa dalita’t Ang anak, asawa, magulang, hirap kapatid Ampunin ang Bayan kung nasa Isang tawag niya’y tatalikdang ay lunas pilit. Pagkat ang ginhawa niya ay sa lahat. Andres Bonifacio, “Pag-ibig sa TInubuang Lipa,” sa Teodoro A. Agoncillo (ed.), The Writings and Trial of Bonifacio (Manila: Bonifacio Centennial Commission and University of the Philippines, 1963), pp. 72-74. ! Glosari Dalisay … puro, walang-halo Dunong … kaalaman, talino Magkalagot-lagot … maputol, matigil Tatalikdan … tatalikuran! 115!

! 7. Sumali sa grupo at suriin ang tula ni Bonifacio. Gamitin ang gabaysa ibaba. Sa bawat sagot, tukuyin ang titik ng saknong na pinagmulan onagsilbing basehan ng iyong sagot. Sagutin ang tanong sa sariling salita. Para kay Sagot sa Sariling Salita Saknong Bonifacio a. Ano ang mga katangian ng pagmamahal sa bayan? b. Paano ipinapakita ang pagmamahal sa bayan? c. Bakit mahalagang mahalin ang sariling bayan? 8. Ibahagi sa klase ang mga sagot at sumali sa talakayan. 9. Alamin, bilang bagong miyembro ng Katipunan, ang batayangprinsipyo ng kapatiran. Mula ito sa “Mga Aral ng Katipunan ng mga A.N.B.” (Anak ngBayan) na sinulat ni Emilio Jacinto, na minsa’y tawag din na “Kartilya.” Bilanggrupo, suriin ang iniatas na sipi.! Grupo 1 a. Ang kabuhayang hindi ginugugol sa isang malaki at banal na kadahilanan ay kahoy na walang lilim, kundi man damong makamandag.! 116!

! b. Ang gawang magaling na nagbubuhat sa pagpipita sa sarili, at hindi sa talagang nasang gumawa ng kagalingan, ay di kabaitan. c. Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, wala sa tangos ng ilong at puti ng mukha, wala sa pagka-paring KAHALILI NG DIOS, wala sa mataas na kalagayan sa balat ng lupa. Wagas at tunay na mahal na tao, kahit laking-gubat at walang nababatid kundi ang sariling wika; yaong may magandang asal, may isang pangungusap, may dangal at puri; yaong di napaaapi’t di nakikiapi; yaong marunong magdamdam at marunong lumingap sa bayang tinubuan. *** Grupo 2 a. Ang tunay na kabanalan ay ang pagkakawanggawa, ang pag-ibig sa kapwa, at ang isukat ang bawat kilos, gawa’t pangungusap sa talagang Katuiran. b. Maitim man at maputi ang kulay ng balat, lahat ng tao’y magkakapantay; mangyayaring ang isa’y higtan sa dunong, sa yaman, sa ganda, ngunit di mahihigtan sa pagkatao. c. Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, wala sa tangos ng ilong at puti ng mukha, wala sa pagka-paring KAHALILI NG DIOS, wala sa mataas na kalagayan sa balat ng lupa. Wagas at tunay na mahal na tao, kahit laking-gubat at walang nababatid kundi ang sariling wika; yaong may magandang asal, may isang pangungusap, may dangal at puri; yaong di napaaapi’t di nakikiapi; yaong marunong magdamdam at marunong lumingap sa bayang tinubuan. *** Grupo 3 a. Ang may mataas na kalooban, inuuna ang puri kaysa pagpipita sa sarili; ang may hamak na kalooban, inuuna ang pagpipita sa sarili kaysa puri. b. Sa taong may hiya, salita’y panunumpa. c. Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, wala sa tangos ng ilong at puti ng mukha, wala sa pagka-paring KAHALILI NG DIOS, wala sa mataas na kalagayan sa balat ng lupa. Wagas at tunay na mahal na tao, kahit laking-gubat at walang nababatid kundi ang! 117!

! sariling wika; yaong may magandang asal, may isang pangungusap, may dangal at puri; yaong di napaaapi’t di nakikiapi; yaong marunong magdamdam at marunong lumingap sa bayang tinubuan. *** Grupo 4 a. Huwag mong sasayangin ang panahon: ang yamang mawala’y mangyayaring magbalik; nguni’t panahong nagdaan na’y di na muli pang magdadaan. b. Ipagtanggol mo ang inaapi, at kabakahin ang umaapi. c. Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, wala sa tangos ng ilong at puti ng mukha, wala sa pagka-paring KAHALILI NG DIOS, wala sa mataas na kalagayan sa balat ng lupa. Wagas at tunay na mahal na tao, kahit laking-gubat at walang nababatid kundi ang sariling wika; yaong may magandang asal, may isang pangungusap, may dangal at puri; yaong di napaaapi’t di nakikiapi; yaong marunong magdamdam at marunong lumingap sa bayang tinubuan. *** Grupo 5 a. Ang taong matalino’y ang may pag-iingat sa bawat sasabihin; at matutong ipaglihim ang dapat ipaglihim. b. Sa daang matinik ng kabuhayan, lalaki ay siyang patnugot ng asawa’t mga anak; kung ang umaakay ay tungo sa sama, ang patutunguhan ng inaakay ay kasamaan din. c. Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, wala sa tangos ng ilong at puti ng mukha, wala sa pagka-paring KAHALILI NG DIOS, wala sa mataas na kalagayan sa balat ng lupa. Wagas at tunay na mahal na tao, kahit laking-gubat at walang nababatid kundi ang sariling wika; yaong may magandang asal, may isang pangungusap, may dangal at puri; yaong di napaaapi’t di nakikiapi; yaong marunong magdamdam at marunong lumingap sa bayang tinubuan.! 118!

! *** Grupo 6 a. Ang babae ay huwag mong tignang isang bagay na libangan lamang, kundi isang katuang at karamay sa mga kahirapan nitong kabuhayan; gamitan mo nang buong pagpipitagan ang kanyang kahinaan, at alalahanin ang inang pinagbuhata’t nag-iwi sa iyong kasanggulan. b. Ang di mo ibig na gawin sa asawa mo, anak at kapatid ay huwag mong gagawin sa asawa, anak, at kapatid ng iba. c. Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, wala sa tangos ng ilong at puti ng mukha, wala sa pagka-paring KAHALILI NG DIOS, wala sa mataas na kalagayan sa balat ng lupa. Wagas at tunay na mahal na tao, kahit laking-gubat at walang nababatid kundi ang sariling wika; yaong may magandang asal, may isang pangungusap, may dangal at puri; yaong di napaaapi’t di nakikiapi; yaong marunong magdamdam at marunong lumingap sa bayang tinubuan. Emilio Jacinto, “Mga Aral ng Katipunan,” sa Virgilio S. Almario, Panitikan ng Rebolusyon(g 1896) (Maynila: Sentrong Pangkultura ng Pilipinas, 1993), pp. 157-158.! Glosari Kabakahin … kalabanin Lumingap … magkalinga, mag-aruga Makamandag … nakakalason Pagpipita … pagpupuri Patnugot … patnubay, paggabay Nag-iwi … nag-alaga Umakay … gumabay, patnubayin Wagas … tapat, tunay! 119!

! 10. Sagutin ang tsart sa ibaba. Alituntunin Ipaliwang sa sariling salita. (a) (b) (c) d. Magbigay ng halimbawa sa kasalukuyan na nagpapakita ng isang alituntunin sa itaas. Tukuyin ang alituntunin bago ibigay ang halimbawa. e. Bakit mahalaga ang Kartilya sa Katipunan? 11. Matapos buuin ang tsart, ibahagi ito sa klase.Gawain 2. Deklarasyon ng Kalayaan sa Kawit 1. Noong ika-12 ng Hunyo 1898, inihayag nina Emilio Aguinaldo atmga lider ng rebolusyon ang kalayaan ng Pilipinas bilang nagsasariling bansa.Basahin ang deklarasyon ng independensiya.! And having as witness to the rectitude of our intentions, the Supreme Judge of the Universe, and under the protection of the Powerful and Humanitarian Nation, the United States of America, we do hereby proclaim and declare solemnly in the name and by authority of the people of these Philippine Islands,! 120!

! That they are and have the right to be free and independent; that they have ceased to have any allegiance to the Crown of Spain; that all political ties between them are and should be completely severed and annulled; and that, like other free and independent States, they enjoy the full power to make War and Peace, conclude commercial treaties, enter into alliances, regulate commerce, and do all other acts and things which an Independent State has a right to do.… And, lastly, it was resolved unanimously that this Nation, already free and independent as of this day, must use the same flag which up to now is being used, whose design and colors are found described in the attached drawing, the white triangle signifying the distinctive emblem of the famous Society of the ‘Katipunan’ which by means of its blood compact inspired the masses to rise in revolution; the three stars, signifying the three principal Islands of this Archipelago—Luzon, Mindanao and Panay where this revolutionary movement started; the sun representing the gigantic steps made by the sons of the country along the path of Progress and Civilization; the eight rays, signifying the eight provinces—Manila, Cavite, Bulacan, Pampanga, Nueva Ecija, Bataan, Laguna, and Batangas—which declared themselves in a state of war as soon as the first revolt was initiated; and the colors of Blue, Red, and White, commemorating the flag of the United States of North America, as a manifestation of our profound gratitude towards this Great Nation for its disinterested protection which it lent us and continues lending us. Deklarasyon ng Kalayaang Pilipinas, 12 Hunyo 1898, sa Sulpicio Guevara (ed.), The Laws of the First Philippine Republic (The Laws of Malolos), 1898-1899 (Manila: National Historical Commission, 1972), pp. 204, 205-206. Glosari ! Annul … mawalang bisa Cease … itigil Commemorate … gunitain Disinterested … pagtulong nang walang protection pansariing interes o motibo Distinctive … katangi-tangi! 121!

! ! Emblem … simbolo Humanitarian … makatao Manifestation … pagpapakita Profound … malalim Rectitude … katuwiran Sever … putulin Solemnly … mataimtim Unanimous … pinagkaisahan ng lahat 2. Sumali sa isang grupo at sagutin ang mga tanong. a. Ano ang ibig sabihin ng kasarinlan o kalayaan? b. Ano ang mga sinisimbolo ng bandila: kulay, hugis, tatsulok, araw at bituin? c. Ano ang kahalagahan ng bandila sa isang republika? d. Ano ang tingin ng Republika ng Pilipinas sa Estados Unidos? e. Ayon sa mga may- 122! akda ng deklarasyon, mahalaga ba ang Estados Unidos sa Republika ng Pilipinas? Tukuyin ang bahagi ng siping nagpapatunay ng iyong sagot.!

! f. Paano kaya ipinagkasundo ang papel ng Estados Unidos at ang independensiya ng bagong republika? Ano ang tingin mo dito?3. Ipaliwanag ang mga sagot sa klase.Gawain 3. Ang Saligang Batas ng Malolos 1. Makalipas ang pitong buwan mula nang inihayag ang kalayaan saKawit, inaprubahan ng Kongreso ng Malolos ang Saligang Batas ng Republika ngPilipinas noong Enero 1899. Binigyang laman nito ang kalayaang ipinaglalaban.Basahin ang sipi mula sa Konstitusyon ng Malolos. Titulo ArtikuloPreamble WE, the Representatives of the Filipino people, lawfully convened, in order to establish justice, provide for the common defense, promote the general welfare, and to secure for ourselves the blessings of liberty, imploring the aid of the Supreme Legislator of the Universe to help us attain these objectives, have voted, decreed, and sanctioned the following.Title I. The Art. 1. The political association of all the Filipinos constitutesRepublic a NATION, whose state shall be known as the Philippine Republic. Art. 2. The Philippine Republic is free and independent. Art. 3. Sovereignty resides exclusively in the people.Title II. The Art. 4. Government of the Republic is popular, representative,Government alternative, and responsible, and shall exercise three (3) distinct powers: namely the legislative, the executive, and the judicial…! 123!

! Titulo Artikulo Title III. Art. 5. The State recognizes the freedom and equality of all Religion religions, as well as the separation of the Church and the State. Title IV. The Art. 20. Neither shall any Filipino be deprived: Filipinos and 1. Of the right to freely express his ideas or opinions, orally their National and Individual or in writing, through the use of the press or other similar Rights means. 2. Of the right of association for purposes of human life and which are not contrary to public morals; and lastly, 3. Of the right to send petitions to the authorities, individually or collectively. Title VII. The Art. 56. The Executive Power shall be vested in the President Executive of the Republic, who shall exercise it through his Department Power Secretaries. Title VIII. The Art. 58. The President of the Republic shall be elected by President of absolute majority of votes by the Assembly and by the special the Republic Representatives, convened in chamber assembled. His term of office shall be four years, and may be reelected.Sulpicio Guevara, The Laws of the First Philippine Republic (The Laws of Malolos), 1898-1899 (Manila: National Historical Commission, 1972), pp. 104-05, 107, 112-13. ! Glosari Convene … magtipun-tipon Deprive … ipagkait Implore … hingin Preamble … pauna Public morals … mabuti at matuwid na kaugalian na masasabing tanggap ng isang lipunan Sovereignty – kalayaan ng bansang magpasya Vested … ipinagkaloob Welfare … kabutihan, kapakanan! 124!

! 2. Sumali sa grupo at sagutin ang sumusunod gamit ang sarilingsalita. Tanong Sagot sa Sariling Salita Probisyong Nagpapatunay a. Sino ang may hawak ng ng Sagot kapangyarihan? Paano ito naiiba sa kalagayan ng isang kolonya? b. Ano ang mga katangian ng Republika ng Pilipinas? c. Ano ang mga katangian ng gobyerno ng Pilipinas? d. Ano ang ibig sabihin ng karapatan? e. Dalawa ang uri 125! ng karapatan: karapatan ng tao, at ng lipunan o bansa. Magbigay ng tatlong halimbawa ng karapatan ng tao. f. Magbigay ng tatlong halimbawa ng karapatan ng lipunan o bansa.!

! Sagot sa Sariling Salita Probisyong Nagpapatunay Tanong ng Sagotg. Base sa Konstitusyon ng Malolos, ano ang ibig sabihin ng kalayaan?h. Ano ang kahalagahan ng Saligang Batas? Bakit ito kailangan? 3. Talakayin sa klase ang mga sagot ng grupo.Kaugnayan sa Kasunod na Modyul Dito nagtatapos ang ikalawang markahan, simula sa mga pag-aalsa labansa Espanya hanggang sa himagsikan noong 1896. Sa ikatlong markahan ay pag-aaralan ang susunod na kabanata ng kasaysayang Pilipino, mula sa pananakopng Estados Unidos sa Pilipinas hanggang sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig atang pagtatag ng Republika ng Pilipinas noong 1946.! 126!



Modyul 3 – Mga Hamon sa Pamamahala ng Matatag na RepublikaMga Paksa: 1. Mga Layunin at Adhikain ng mga Pangkat-Etniko sa Cordillera na Magkaroon ng Awtonomiya mula sa Pamahalaan 2. Ang Dahilan at Paraan ng Pagsulong ng Pagsasarili ng mga Muslim sa MindanaoMga Kakayahan: 1. Natutukoy ang dahilan, layunin at pamamaraan ng mga katutubo sa Cordillera sa paghingi ng awtonomiya sa pamahalaan 2. Naipakikita ang paggalang sa kultura at lupain ng mga taga-Cordillera sa pagpapanatili ng kapayapaan 3. Napahahalagahan ang pagkakaroon ng pantay na karapatan at partisipasyon ng mga katutubo sa Cordillera sa pamamahala upang mapanatili ang katatagan ng republika 4. Nasusuri ang kahalagahan ng pagbibigay proteksiyon ng pamahalaan sa mga katutubo mula sa mga pagbabagong dulot ng modernisasyon upang maingatan ang kanilang lupain at kultura 5. Nasusuri ang kalakasan at kahinaan ng Kasunduan sa Tripoli noong 1976 upang maisulong ang pangmatagalang kapayapaan 6. Nauunawaan ang dahilan, pananaw at pamamaraan ng mga pinuno ng mga Muslim sa pagsulong ng sariling malayang pamahalaan 7. Napahahalagahan ang pagkakaroon ng pantay na representasyon sa kasaysayan at edukasyong akma sa kultura at pangangailangan ng mga pangkat-etniko 8. Naipakikita ang pagkilala at paggalang sa karapatan ng mga Muslim sa Pilipinas na magkaroon ng partisipasyon sa pamamahala 9. Nauunawaan ang pag-iwas sa marahas na pamamaraan at gawain bilang pagtugon sa mga isyung pampolitika, lipunan at kabuhayan 10. Natataya ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pagsulong ng mga Muslim ng sariling paraan upang maiwasan ang karahasan

Para sa mga Mag-aaral Ang modyul na ito ay tumatalakay sa mga hamon sa pamamahala ng isang matatag naRepublika. Sa araling ito ipinapaliwanag ang pakikibaka ng mga pangkat-etniko sa Cordillera atMuslim sa Mindanao sa pagsusulong ng sariling pamamahala o awtonomiya. Layunin ng modyulna ito na maunawaan ang kultura, paniniwala at kalagayang panlipunan, pangkabuhayan atpampolitikal ng mga pangkat-etniko sa nabanggit na lugar upang magkaroon ng tamangperspektibo ukol sa isyung ito na patuloy pa ding kinakaharap ng bansa. Sa pagtatapos ng mgagawain sa modyul na ito inaasahan ang pagiging sensitibo sa kalagayan at relihiyon ng mgapangkat-etniko sa bansa upang mas maisulong ang pangmatagalang kapayapaan at pagkakaisana magpapatatag sa bansa. Mahalaga ding magsanay na maging mapanuri at mapagmuni upanglubos na maisulong ang pagwawaksi sa marahas na pamamaraan ng pagsusulong ng adhikain atmakabuo ng suhesyon kung paano makikipamuhay nang mapayapa sa mga taong may iba’tibang kultura. Sa ganito pamamaraan, mahuhubog ang tamang kaisipan, kasanayan atpagpapahalaga na dapat taglayin sa pagharap sa mga hamon ng bansa. Panimula Sa panunungkulan ni Diosdado Macapagal pinagtibay ang Batas Republika 3844 o higitna kilala sa tawag na Land Reform Code ng 1963. Itinadhana ng batas na ito ang paglilipat ngpagmamay-ari ng lupa sa mga magsasakang nagbubungkal at nangungupahan sa lupa mula samga haciendero. Subalit ito ay hindi naisakatuparan dahil sa kakulangan ng pondo. Hinarap dinng dating Pangulong Macapagal ang iba pang suliranin tulad ng krisis sa kakulangan ngdayuhang salapi at ang pagbaba ng halaga ng piso sa dolyar (peso devaluation). Bilang tugon sanaturang suliranin ang pamahalaan ay nangutang sa mga institusyong pananalapi gaya ngInternational Monetary Fund (IMF) at World Bank (WB). Ang dating utang na US$ 150 milyonnoong 1961 ay tumaas sa US$ 600 milyon noong 1965.Mga Suliraning Hinarap ni Pangulong Ferdinand E. Marcos Ang mga suliranin ay nagpatuloy sa panunungkulan ni dating Pangulong FerdinandMarcos. Isa sa mga suliraning kinaharap ng kanyang unang termino sa panunugkulan ay angmatinding oposisyon sa pagpapadala ng mga sundalo sa Digmaan sa Vietnam. Araw – araw angmga inilunsad na demonstrasyon sa mga lansangan sa Kamaynilaan laban sa kanyangpagpapadala ng tulong militar sa Vietnam. Hinarap din niya ang suliranin sa kahirapan na nagdudulot ng patuloy na paglaki ngagwat ng mahirap at mayaman. Ilan sa mga dahilan ng patuloy na kahirapan ay ang pagtaas ngmga pangunahing bilihin, pagtaas ng presyo ng langis sa pandaigdigang pamilihan at pagbagsakng halaga ng piso. Sa kabila ng matinding kahirapan ng mga Pilipino patuloy pa din ang

paglaganap ng korupsyon at anomalya sa pamahalaan. Gayundin, dahil sa kakulangan sareporma sa lupa ay lalong nagalit ang mga magsasakang walang lupa. Maliban sa suliraning pangkabuhayan at lupaing pang-agraryo, hinarap din ngpamunuan ni dating Pangulong Ferdinand Marcos ang paglakas ng Communist Party of thePhilippines (CPP) ni Jose Ma. Sison noong 1968 at New People’s Army (NPA) ni BernabeBuscayno o Kumander Dante noong 1969, at ang pagsusulong ng mga katutubo sa Cordillera atMuslim sa Mindanao na magtaguyod ng isang sariling pamahalaan na aangkop sa kanilangkultura at relihiyon.Pagsulong ng mga Taga-Cordillera ng Awtonomiya Sa mga unang taon ng NPA ay sinimulan nilang palaganapin ang kanilang hukbo saNorth-Eastern Luzon (NEL) na kinabibilangan ng Cagayan, Nueva Vizcaya, Quirino, Kalinga-Apayao at Ifugao. Marami ang nahikayat na sumapi sa NPA sa NEL dahil sa isinulong nitongrepormang pang-agraryo. Bahagi ng programang ito ay ang pamamahagi ng mga lupain,pagpapababa ng renta sa lupa at pagtataguyod ng kooperatiba para sa mga magsasaka. Angpaggamit ng NPA ng sandata ay isa sa mga dahilan kung bakit nakipagtulungan ang mganagmamay-ari ng lupa. Noong 1969, ay tuluyan ng naitatag ang kilusan ng NPA sa mga probinsya ng Cordilleratulad ng Ifugao, Mountain Province at Benguet. Patuloy pa itong lumaganap sa bahagi ngKalinga noong 1974 dahil sa pagsalungat ng mga katutubo dito sa proyekto ng World Bank saIlog Chico-Pasil. Habang noong 1979 ay may umanib na katutubo sa NPA sa Abra dahil sapagtutol ng mga ito sa proyekto na sisira sa kanilang mga kagubatan. Maraming katutubo sa Cordillera ang umanib sa kilusan dahil sa mga sumusunod: (1)upang ipagtanggol ang kanilang karapatan at ang lupain na kinamkam ng pamahalaan; (2)matakasan ang kanilang ginawang krimen at maghimagsik laban sa mga taong nakagawa ngkrimen sa kanila at sa kanilang pamilya, at (3) mabigyan sila ng magandang oportunidad sabuhay. Noong 1974 ay tuluyang humiwalay ang pangkat nina Ignacio Capegsan, Jingjing Carino,Mario Pugong sa NPA dahil sa pagtanggi ng kilusan na suportahan ang naisin ng mga katutubona humingi ng awtonomiya sa pamahalaan habang ipinaglalaban ang ideolohiya ng kilusan.Dahil sa sigalot na ito sa loob ng NPA sa Cordillera ay nabuo ang Igorot Liberation Army (ILA) atFederation of Tribes for Liberation (FTL).Pagsulong ng mga Muslim sa Mindanao ng Awtonomiya Tulad ng mga pangkat-etniko sa Cordillera, isinusulong din ng mga Muslim sa Mindanaoang pagkakaroon ng sariling pamahalaan. Noong dekada ’50 ay isinulong ng pamahalaan angprogramang integrasyon upang maramdaman ng iba’t-ibang pangkat ng mga Muslim saPilipinas na sila ay bahagi ng bansa at kapantay ng mga Kristyanong Pilipino. Isa sa mga

programang inilunsad ng pamahalaan upang makamit ang hangaring ito ay ang pagbibigay ngiskolarship sa mga Muslim sa mga unibersidad sa Maynila at Gitnang Silangan. Ang programangito ay naghahangad na hubugin ang kabataang Muslim sa larangan ng pamamahala atmapagyabong pa ang kulturang Islam. Subalit noong 1965, nasaksihan ng mga kabataangMuslim ang mariing pagtuligsa ng Kristyanong Pilipino sa mga Muslim sa Maynila lalong-lalo nasa isyu sa Sabah. Sa panahong ding ito ang mga mag-aaral na Muslim sa Maynila ay nagingaktibo sa mga kilusan ng mga mag-aaral sa mga unibersidad sa Manila na nagsusulong ngideolohiyang komunismo nina Vladimir Lenin, Karl Marx, at Mao Zedong. Noong 1968, isiniwalat ni Senator Benigno Aquino ang Jabidah Massacre na naganap saCorregidor kung saan may 28 Muslim ang tinatayang pinatay ng Philippine Army dahil sapagsalungat nito na tulungan ang pamahalaan na sakupin ang Sabah. Dahil sa pangyayaring ito,naglunsad ng malawakang demonstrasyon ang mga mag-aaral na Muslim sa Maynila at bumuong mga organisasyon na magsusulong ng paghiwalay ng mga probinsiyang tinitirahan ng mgaMuslim sa Mindanao tulad ng Cotabato, Davao, Zamboanga, Basilan, Lanao, Sulu at Palawan. Ilan sa mga pangkat ng Muslim na nagsusulong ng kanilang pagsasarili ay ang MuslimIndependent Movement (MIM), Ansar El-Islam, Union of Islamic Forces and Organizations(UIFO), Moro National Liberation Front (MNLF), Bangsa Moro Liberation Organization (BMLO),Bangsa Muslimin Islamic Liberation Organization (BMILO), Moro Islamic Liberation Front (MILF)at Moro Revolutionary Organization (MORO). Ang paglakas ng impluwensiya ng CPP/NPA at pagsulong ng pagsasarili ng mga pangkat-etniko sa Cordillera at mga pangkat ng mga Muslim sa Mindanao ang ginawang katwiran nidating Pangulong Ferdinand Marcos sa pagdedeklara ng Batas Militar noong 1972. Ito ay ilanlamang sa mga isyung kinaharap ng pamahalaan na humamon sa pagtatag nito ng isangmalayang republika.Sanggunian:Che Man W.K., “The Moros of Southern Philippines and the Malays of Southern Thailand”(Quezon City: Ateneo de Manila University Press, 1990), pp. 74-81.De Dios, Aurora et al., “Dictatorship and Revolution Roots of People’s Power” (Quezon City,Conspectus Foundation Incorporated, 1988), pp. 63-69.Felmin, Haron B., “Cultural Jewels Moro Tradition and Political Leaders: A Compilation” (DavaoCity: TESORO’s Priniting Press, 2008), pp. 59-60, 129-132, 136-138.Glang, Alunan C., “Muslim Secession or Integration?” (Quezon City: R.P. Garcia PublishingCompany, 1969), pp. 74-93

Kintanar, Galileo C. et al., “Lost in Time from Birth to Obsolescence: The Communist Party of thePhilippines, Book 2:1972-1999” (Quezon City, Truth and Justice Foundation Inc., 2000), pp. 146-150.Mactal, Ronaldo B., “Historia, Batayang-Aklat sa Araling Panlipunan”, (Quezon City, PhoenixPublishing House, Inc., 2011), pp. 355-357.McKenna, Thomas M., “Muslim Rulers and Rebels”, (Pasig City, ANVIL Publishing Inc., 1998), pp.138- 143.Pobre, Cesar P., “In Assertion of Sovereignty Volume I”, (Quezon City, Armed Forces of thePhilippines Office, 2008), pp. 4-6.Mga Hamon sa Pamamahala ng Matatag na Republika Pagkilala sa mga Pangkat-Etniko ng Pilipinas. Suriin ang ipinapakita sa mga larawan sa pamamagitan ng pagsagot sa mga gabay na tanong. Pinagkunan: Ifugao religious dance, November 16, 2012, http://ph.images.search.yahoo.com/images/view;_ylt=A0S0uPDsoqlQBR4AdtS1Rwx.;_ylu=X3oDMTBlMTQ4cGxyBHNlYwNzcgRzbGsD aW1n?back=http%3A%2F%2Fph.images.search.yahoo.com%2Fsearch%2Fimages%3Fp%3Digorot%2Bdance%26ei%3Dutf- 8%26fr%3Dsfp%26tab%3Dorganic%26ri%3D68&w=500&h=379&imgurl=farm3.static.flickr.com%2F2388%2F1613248233_f70b9283e8.j pg&rurl=http%3A%2F%2Faland.backpackerchat.com%2FPic%2Fblog_sg%2F120603%2F&size=134.3+KB&name=%3Cb%3Eigorot+danc

e%3C%2Fb%3E&p=igorot+dance&oid=ed21c6c8bf0ff1fa9fd805bc123cd50a&fr2=&fr=sfp&tt=%253Cb%253Eigorot%2Bdance%253C%2 52Fb%253E&b=61&ni=84&no=68&ts=&tab=organic&sigr=11jl99rt2&sigb=130io1lj6&sigi=11mo4673n&.crumb=gbWYOaVu DS6 Filipino Muslim, November 8, 2012, http://ph.images.search.yahoo.com/images/view;_ylt=A0S0uD4zpKlQ6wwAjGC1Rwx.;_ylu=X3oDMTBlMTQ4cGxyBHNlYwNzcgRzbGs DaW1n?back=http%3A%2F%2Fph.images.search.yahoo.com%2Fsearch%2Fimages%3Fp%3Dmuslim%2Bpraying%2Bin%2Bthe%2Bmosq ue%2Bin%2Bthe%2BPhilippines%26n%3D30%26ei%3Dutf- 8%26fr%3Dsfp%26tab%3Dorganic%26ri%3D60&w=450&h=300&imgurl=www.palestine -a morou s.com%2Fwp- content%2Fuploads%2Fflipiono.jpg&rurl=http%3A%2F%2Fwww.palestine- amorous.com%2Fpictures%2F%25d8%25b5%25d9%2588%25d8%25b1- %25d8%25b1 %25d9%2585%25d8%25b6%25d8 %25a7%25d9%2586%25d9%258a%25d8%25a9 - %25d8%25ad%25d9%2588%25d9%2584 -%25d8%25a7%25d9%2584%25d8%25b9 %25d8%25a7%25d9%2584%25d9%2585 - 1432%25d9%2587%25d9%2580- 2011%25d9%2585%2F&size=44.5+KB&name=Filipino+Muslims+pray+inside+a+%3Cb%3Emosque+%3C%2Fb%3Eduring+%3Cb%3Eth e+%3C%2Fb%3Estart+of+Ramadan+%3Cb%3Ein+%3C%2Fb%3E...&p=muslim+praying+in+the+mosque+in+the+Philippines&oid=78d1c 32a3b44f76723ceaee62eea328a&fr2=&fr=sfp&tt=Filipino%2BMuslims%2Bpray%2Binside%2Ba%2B%253Cb%253Emo sque%2B%253C %252Fb%253Eduring%2B%253Cb%253Ethe%2B%253C%252Fb%253Estart%2Bof%2BRamadan%2B%253Cb%253Ein%2B%253C%25 2Fb%253E...&b=31&ni=84&no=60&ts=&tab=organic&sigr=15shjdvv5&sigb=148308vqp&sigi=11pc407h5&.crumb=gbWYOaVuDS6Ifugao Mummy, November 8, 2012,http://www.google.com/imgres?q=PARAAN+NG+PAGLILIBING+NG+MGA+IFUGAO&um=1&hl=ko&sa=N&biw=1366&bih=643&tbm=isch&tbnid=tO9qvZI5QgMPaM:&imgrefurl=http://fil.wikipilipinas.org/index.php%3Ftitle%3DBenguet_Mummies&docid=x0027rvVokDpNM&imgurl=http://fil.wikipilipinas.org/images/thumb/2/2f/Fire_mummy.jpg/250px-Fire_mummy.jpg&w=250&h=188&ei=zQeiUOXrKbGdiAfTvIEw&zoom=1&iact=hc&vpx=148&vpy=339&dur=784&hovh=150&hovw=200&tx=134&ty=76&sig=116124093715113777910&page=3&tbnh=131&tbnw= 175&start=51&ndsp=25 &ved=1t:429,r:58,s:20,i:306Muslim Burial Ceremony, November 8, 2012,http://4.bp.blogspot.com/_ UmCuOJY650o/TMqauSZ2cQI/AAAAAAAALT8/H5FCrRwF8uY/s400 /Burial+1.jpg Pamprosesong Tanong: 1. Ano-anong pangkat-etniko ang nasa larawan? 2. Ano-ano ang pagkakaiba ng kanilang kultura sa aspeto ng pananampalataya at paniniwala? Ipaliwanag ang sagot. 3. Ano-ano ang maaaring idulot ng pagkakaroon ng ibat-ibang pananampalataya at paniniwala sa pamamahala ng isang bansa?

Mga Layunin at Adhikain ng mga Pangkat-Etniko sa Cordillera na Magkaroon ngAwtonomiya mula sa Pamahalaan Ang siping mababasa ay mga bahagi ng panayam kay Abrino Aydinan, dating chairman ng Cordillera Regional Consultative Commission noong 1992. Isa rin siya sa mga taga-Cordillera na sumapi sa CPP/NPA upang maisulong ang awtonomiya sa kanilang probinsiya. Ang kanyang salaysay ay nagsasaad ng dahilan ng unti-unting paglaganap ng CPP/NPA sa Cordillera at paghiwalay ng mga lider ng Cordillera sa pangkat upang mapagtuunan ang pagsusulong ng sariling pamamahala. Sanggunian 1: Negotiating for Peace in Cordilleras Abrino Aydinan (1992) “The reason for the Cordillerans‟ feeling of affinity with the Marxist ferment was the incorporation of their struggle against “national oppression” and for “national self-determination” into the “Program for the People‟s Democratic Revolution” of the New People‟s Army. The NPA eventually reached the Cordilleras at the close of 1970; I set it up in Ifugao, Mountain Province, and Benguet. For some four years the movement was confined to the area of its birth, until 1974 when the Kalinga opposition to a World Bank-supported project to the dam the rice terraces-flanked Chico-Pasil river system brought the flame of revolution leaping into a second front. After the lapse of three more years, in 1979, another front opened up in Abra when the Tinguians also resisted an agro-industrial venture that would have decimated their pine forest stands. In Abra the NPA recruited Wanas, Mailed Molina, Moises Linggayo, Fr. Bruno Ortega, and Fr. Conrado Balweg who were later to play dramatic roles in the Cordillera revolution‟s decisive turn towards peace.” “I and some imprisoned leaders of the NPA and the Maoist Communist Party of the Philippines from the Cordilleras challenged the party policy by proposing the creation of an MNLF-type Cordillera organization which would form a component of the then still inchoate National Democratic Front; as a consequence, I earned party ex-communication. Meanwhile, by 1973 or 1974, Ignacio Capegsan, Jingjing Carino, Mario Pugong and the other then current leaders of the NPA in Cordillera had formed an Igorot Liberation Army and a political arm for which the alarmed CPP central leadership quickly imposed an interdiction on the ground that was deemed divisive of the party and the nation. But, as it would turn out much later, the seed of the Cordillera autonomy from both the existing Philippine government and its aspiring successors from the revolutionary movement was sown.” “Among the Cordillera cadres in the NPA and CPP the idea of Cordillera autonomy that could be won from the present state caught on. The cadres from outside the culture inevitably stood by the political line of the party: there could be no “genuine” autonomy until the envisaged national democratic state is set up in the country as a whole. A drawn-out ideological battle within the CPP and NPA in the Cordilleras waxed and waned, practically in cycles, but it did not die away, until the Cordillera People‟s Liberation Army (CPLA) was born.”

Pinagkunan: Kintanar, Galileo C. et al., “Lost in Time from Birth to Obsolescence: The Communist Party of the Philippines, Book 2:1972-1999”(Quezon City, Truth and Justice Foundation Inc., 2000), pp. 148 -150GlosariFerment – pangpahilab Consequence – kinahinatnanSelf-determination – sarilng pagpapasiya Interdiction – pagbabawalOpposition – pagtutol Cadres – pangkat o pulutongFlame of Revolution – pagsiklab ng himagsikan Genuine – wagasDecimated – pagkasira Waxed and waned – titigil at magpapatuloyInchoate – sinimulan Autonomy – pagsasariliGawain 1. Akyatin at Alamin Adhikain ng Kapatid Natin!. Basahin at suriin ang sipigamit ang mountain web. Matapos basahin ang sipi ay sagutin ang mga tanong nanasa bawat baitang ng bundok. Ano ang layunin ng mga 4 katutubo ng Cordillera sa . pagsanib sa NPA? 3 . 2 . 1 .Iginuhit ni Arturo B. Teves ng Las Pinas National High School, 2012

Inilalahad sa sipi ang ikawalong punto ng 1973 Draft ng National Democratic FrontProgram. Sa bahaging ito isinasaad ang pananaw ng NDF ukol sa mga karapatan ngmga pangkat-etniko sa Cordillera sa pagsulong ng pagsasarili.Sanggunian 2 : Point 8 of 1973 Draft of the NDF Program The national minorities have the right to liberate themselves from oppression and determinetheir own destiny. The right to self-determination includes the right to secede from a state of nationaloppression or choose autonomy within a state that guarantees the equality of nationalities. It is our stand that all national minorities, big or small, should enjoy autonomy and beaccorded special guarantees for their accelerated progress. Their struggle is not merely for “culturalautonomy” but for all-around progress with due respect to their special characteristics.Pinagkunan: Lost in Time from Birth to Obsolescence, The Communist Part of the Philippines Book 2: 1972-1999 of Galileo C.Kintanar and Pacifico V. Militante. (2000)Glosari Struggle – pakikibakaOppression – pahirap Cultural autonomy – kalayaang kulturalSecede – humiwalayGawain 2. Pagpapayabong ng Karapatan. Gamit ang tree web ibigay ang mgapananaw ng NDF ukol sa karapatan ng mga pangkat-etniko sa Cordillera sa pagsulongng pagsasarili.Iginuhit ni Neil M. Conche ng Las Pinas National High School, 2012

Upang lalo pang yumabong ang iyong kaalaman, bumuo ng pangkat at sagutin angmga katanungan sa talahanayan. TANONG SAGOT1. Sa iyong palagay, bakitipinaglaban ng mga pangkat-etniko sa Cordillera ang kanilangkarapatan sa pamamahala?2. Sa kasalukuyan, nakamit ba ngmga pangkat-etniko sa Cordilleraang awtonomiya na kanilanghinahangad? Ipaliwanag angiyong kasagutan.3. Kung ikaw ang nasa katayuanng mga katutubo noon,isusulong mo rin ba angpagkakaroon ng awtonomiya? Sa artikulong ito, ipinapakita ang mga pangyayaring nagpasidhi ng adhikain ngmga pangkat-etniko sa Cordillera na magkaroon ng awtonomiya sa pamamahala.Sanggunian 3:The Cordillera: Historical Accounts on Regional Identity, Development and Autonomy in Chronology (1565-2007) March Faiza (2012)1964 – 1966. The first Mt. Province Economic Council Conference opens to discuss thefuture development of the Mountain Province and its sub-provinces. The topics that werediscussed were about the establishment of cottage industries such as timber industry,establishment of the coffee industry and fruit – canning factory in Lubuagan, Kalinga;forest policy, Mainit health resort, hydro electric power, Benguet mining , the unexploredApayao territory, development of the Tabuk plain in Kalinga, and the opening of roadsfrom Kalinga to the Cagayan Valley and the Ilocos to “ promote trade and commerce andaccelerate economic development. “ As a result of the economic conference,Congressman Luis Hora authored RA 4071 that established the Mountain ProvinceDevelopment Authority (MPDA), which sought for a total funding of P300 million in 10years. It was signed into law in 1966.1966. June 18. Republic Act No. 4695 was enacted formally dividing the old mountainProvince into four provinces and creating Benguet, Ifugao, Mountain Province andKalinga-Apayao as separate provinces. This political division was proven to beincompatible with the creation of the MPDA, which, within four years since itsconception, was facing strong local pressure for its disbandment.1968. The Mountain Province Mayors League asked that MPDA be scrapped becausenothing has been achieved by the Authority, and that its funds be proportionatelyallocated to the four provinces in the mountain region.

1970 – 1972. The Communist party of the Philippines- New People‟s Army entered theCordillera through the Province of Ifugao before moving to other provinces. Mario Pugongaka Ka Elias of Hungduan, Ifugao and William Falag-ey aka Ka Benjie or Ka Juling ofBontoc, Mountain Province proposed to the CPP / NPA Central Command the formation ofthe Igorot Liberation Army ( ILA ) and the Federation of Tribes for Liberation ( FITL ),believing that the Cordillerans has a unique culture and terrain different from the lowlandsand therefore should be treated somewhat differently. Their proposal was deniedby the CCP/NPA Central Command.1972. Presidential Order No. 1. (Regionalization Law) divided the whole country into 13regions, supposedly for better administration, planning and development. Abra, Benguet,Mountain Province and Baguio became part of region I ( Ilocos ) while Ifugao and Kalinga-Apayao were included in Region II ( Cagayan ). Efforts calling for the creation of a newseparate Cordillera region failed.Pinagkunan: Faiza, March, The Cordillera: Historical Accounts on Regional Identity, Development and Autonomy in Chronology (1565-2007), October 29, 2012, http://cordilleravoice.com/index.php?option=com_content&view=article&id=181&Itemid=128Glosari Terrain –topograpiya ng lupaSub-provinces – munisipalidad Lowland – kapataganEnacted – nagpatibay, nag-utos Cottage industries – industriyang pantahananPolitical division – dibisyong pampulitikal Trade and commerce – Komersyo at KalakalanIncompatible – di angkop Economic development – pagsulong ng ekonomiyaDisbandment – pagtiwalagScrapped – pagputol

Gawain 3. Pagtahak sa Nakaraan . Gamit ang timeline, tukuyin ang mga pangyayaringnaganap sa bawat taon at bunga nito sa pagsusulong ng awtonomiya sa Cordillera.Isulat ang mga sagot sa kaukulang kahon.

Ang Dahilan at Paraan ng Pagsulong ng Pagsasarili ng mga Muslim sa Mindanao Ang sipi ay halaw sa aklat na Swish of the Kris noong 1936 ni Vic Hurley. Ito ay naglalahad ngmga pahayag ng mga datu at demonstrador sa Mindanao ukol sa integrasyon ng mga Muslimsa Republika ng Pilipinas. Ang integrasyon ay tumutukoy sa hakbang ng pamahalaan namahikayat ang mga Muslim na tuluyang maging bahagi ng Pilipinas.Sanggunian 4: “I am old man now. I do not want any more trouble. But should it come to that, that we are given over to Filipinos, I still would fight.” Datu Sacaluran, 1910 “I will never be able to hold my men in check under the rule of the Filipinos. They will take to the hills and will never submit. The old days of jungle warfare I saw thirty years ago will return to Mindanao and Sulu.” Unnamed Muslim datu, 1910 “We Moros are not with the Christian Filipinos in their asking for independence. We wish our Moro country to be segregated from Luzon and the Visayan Islands.” Statement indicated in the placards of Muslim demonstrators in Zamboanga City during the celebration of Rizal Day in 1923Pinagkunan: Glang, Alunan C., “Muslim Secession or Integration?” (Quezon City: R.P. Garcia Publishing Company, 1969), pp. 75Glosari Moros – Muslim Segregated – paghihiwalayJungle warfare – pakikipaglaban

Gawain 4: Damit ng Pag-unawa. Isulat ang dahilan at pamamaraan ng pagsulong ngawtonomiya ng mga Muslim sa Mindanao. Pamprosesong Tanong1. Ano ang ipinapakitang reaksiyon o emosyon ng mga Muslim ukol sa integrasyon ng kanilang pangkat sa Republika ng Pilipinas?2. Bakit ganito ang pananaw at reaksiyon ng mga datu at Muslim ukol sa integrasyon nila sa pamahalaan ng Republika ng Pilipinas?

Inilahad sa pag-aaral ni W.K. Che Man ang mga pangyayaring mula noong 1968 hanggang 1972 na nagpaalab sa damdamin ng mga Muslim na maghangad ng pagsasarili at bumuo ng mga samahan na magsusulong ng kanilang adhikain.Sanggunian 5: Muslim Separatism: The Moros and the Malays W.K. Che Man (1990) Among the immediate significant events that led to the formation of organized fronts and to the war of liberation were the Jabidah Massacre (Corregidor Incident) in 1968, the Manili Massacre in 1971, the election of 1971, and the declaration of Martial Law in 1972. Jabidah Massacre (1968) Between 28 and 64 Moros recruits out of a large number undergoing guerilla warfare training in Corregidor Island were massacred in late March 1968 by Philippine Army men. The training was allegedly in secret preparation for Philippine military operations and Sabah-code named “Operation Merdeka”. “Operation Merdeka”, as explained by some Moros, was an attempt by Manila to split Islamic ranks and provoke a war between Sulu and Sabah. According to the lone survivor, Jibin Arola, the “trainees were shot because they refused to follow the order to attack Sabah”(quoted in Jubair, 1984:73). Aware of the possible impact of the leakage of this secret plan, the military authorities executed the entire company so that none survived to tell the story (Jubair, 1984; Lucman, 1982) Manili Massacre (1971) It occurred in June 1971 when about 65 Muslims-men, women, and children- were murdered by Ilagas¹ at a mosque in Barrio Manili, North Cotabato. To the Muslim, the Manili incident carried special weight because it took place in a mosque compound. It was seen as an act of religious humiliation. As Ali Treki of Libya stated, “We believe the conflict is now religious war” (Philippine Herald, 8 July 1972). ______________________________________ ¹Ilagas refers to the Christian group linked with Governor Arsenio Quibranza of Lanao del Norte and Ilonggo settlers.

Election of 1971 The hostilities between the Muslims and Christians in the region escalated greatly as the November 1971 election drew near. The number of evacuees was over, political power in parts of Moroland has shifted from Muslims to Christians. This shift stimulated the two sides to increase their hostilities and thus attracted the attention of overseas Muslim states. In 1972, the atmosphere in Mindanao was tense as sporadic clashes between Ilagas and the Philippine Armed Forces, on the other hand, and Barracudas and Blackshirts², occurred here and there. _____________________________________ ²Barracudas and Blackshirts refer to the Muslim group allegedly linked with Congressman Ali Dimaporo in Lanao del Norte and with the MIM in Cotabato respectively. Declaration of Martial Law in 1972 Marcos‟ declaration of martial law broadened the base support and determined the timing of the resort to warfare by the core-group of Muslim radicals. Three characteristics of martial law were critical. First, the centralization of the regime left power almost exclusively in „Christian‟ hand; Marcos, his family and associates; „technocrats‟ in Manila; and the military. Second, by restricting the range of legitimate political activity the regime left as option only the acceptance of the regime and its promises, or anti-regime revolutionary activities. Third, the regime‟s immediate moves to collect guns from civilians meant that compliance removed the potential for an eventual resort to force. Thus both Muslims who had been frustrated under the old system but had been able to channel their frustration into nonviolent political activities, and opportunists ready to seize any chance to achieve immediate goals-for power, wealth, or pride-became willing to join the radicals.Pinagkunan: Che Man W.K., “The Moros of Southern Philippines and the Malays of Southern Thailand” (Quezon City: Ateneo de ManilaUniversity Press, 1990), pp. 74-76GlosariMassacre – maramihang pagpatay ng mga tao Stimulated – naudyokLeakage – pagbunyag Sporadic clashes – hiwa-hiwalay na sagupaanHostilities – kaguluhan Channel – ilipatEscalated – lumala

Gawain 5: Ating Suriin Kamalayang Pangkapayapaan. Sumali sa isang pangkat atpunan ang matrix ng pangyayaring itatalaga ng guro. Matapos ito ay sagutin ang mgakatanungan sa cross-examination activity sheet.

Pamprosesong Tanong1. Ano ang aral na matututuhan mula sa mga pangyayaring inilahad?2. Paano makapagsusulong ng isang mapayapang lipunan sa kabila ng pagkakaroon ng magkakaibang kultura at paniniwala? Isinasaad sa sipi ang hindi pagkakapantay-pantay ng mga Kristiyanong Pilipino at Muslim sa pagkakamit ng edukasyon, paglalahad ng kontribusyon sa pagbubuo ng kasaysayan ng Pilipinas at katayuan pampolitikal at pangkabuhayan. Sanggunian 6: Pahayag ni Senator Domacao Alonto sa Second National U Conference sa Marawi City noong October 11-16, 1956 NS AI “We said we must unite not only among ourselves but with our NP Christian brothers. But how? It is a truism to state that unity can be GI had only among equals. We are not, as to state, standing in equality with our Christian brothers, politically and economically. To really and firmly integrate the Muslim into the body politic, the economic and political level of the Muslims must perforce be elevated to the status at par with the rest of the Filipinos.” Pahayag ni Senator Domacao Alonto sa First National Muslim Convention sa Cotabato, Cotabato noong Hunyo 8-12, 1955 “The Muslim Filipinos are behind their Christian brothers inI modern education. Why, because our present educational system isK S only effective with the Christians. It has failed in its mission toA I educate all the Filipinos in this country. Our textbooks needLPAI revision; they are ineffective in the knowledge and wisdom theyW impart to the Muslim Filipinos.ANG Our history books, for instance, tell only of the heroism and patriotism of northern Filipinos. No mention is made whatsoever of the patriotic exploits and heroic deeds of the Filipinos of the south. Why, is patriotism a monopoly of Christian Filipinos? Have not the Moros fought-and successfully the Spaniards…the Americans and the Japanese? Why, are the Muslim Filipinos‟ blood spilt for nothing, and their lives meaningless? Why are the Muslim Filipinos known only in history books as bandits, pirates, and cutthroats, and these books are silent on everything good and credible to the Muslims?”

Pahayag ni Dr. Cesar Adib Majul sa First National I Symposium sa UP Diliman, Quezon City noong KS AI December 21, 1968 TP LI “But of great importance to note is that present Muslim leaders, Olearned men and youth, are aware of or assume that they are an Nhistorical people whose history is older that the other people with Gwhom they are now cast as members of a single state. This isaxiomatic with them. What had given them, among other things, asense of identity has been and still remain Islam. Thus to them Islamis an integral part of their history.”Pinagkunan: Glang, Alunan C., “Muslim Secession or Integration?” (Quezon City: R.P. Garcia Publishing Company, 1969), pp. 76,80 and 87Glosari Bandits – rebeldeTruism – katotohanang maliwanag Cut throats – mamamatay taoPerforce – sapilitan Axiomatic – kawikaanHeroism – kabayanihan Body Politic – ganap na samahang pulitikalPatriotism – makabayanGawain 6: Gulong ng Pag-unawa sa Ugat ng Hidwaan. Isaad sa loob ng wheel ang mgapananaw nina Senator Domacao Alonto at Dr. Adib Majul ang hinihingi ng bawatkategorya ayon sa pahina ng sipi.

Pamprosesong Tanong1. Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng pantay na tungkulin ng mga Kristyano at Muslim sa pagbubuo ng kasaysayan?2. Ano ang kahalagahan ng pagkakamit ng edukasyon para isang tao, pamayanan at bansa? Ilang bahagi ng liham ni Datu Udtog Matalam ng Muslim Independence Movement kay Pangulong Ferdinand E. Marcos noong July 26, 1969. Sa liham na ito nakasaad ang mga kadahilanan sa paghahangad ng sariling pamahalaan ng mga Muslim sa Mindanao at Palawan. Sanggunian 7: Muslim Independence Movement (MIM) DOCUMENT NO. 2-A NOTE The President Malacañang Manila EXCELLENCY: The MUSLIM inhabitants of Mindanao, Sulu, and Palawan extend their compliment to his Excellency, the President of the Republic of the Philippines. The MUSLIM INDEPENDENCE MOVEMENT OF THE PHILIPPINES, otherwise known and referred to also as MIM is a legitimate organization of the MUSLIM now living in the Island of Mindanao, Sulu and Palawan, as their concerted voice, organized solely as an instrument for the realization of their cherished dreams and aspirations. The MIM subscribes to the principle that all men, endowed with certain inalienable rights, such as life, liberty and the pursuit of happiness, are entitled to pursue and decide their own destinies under the regime of universal justice, equity, and reason. The MIM believes that man in both a social and political being endowed by HIS Creator with conscience, soul, and body; and as such, he shall be left to himself to develop his society in the most natural manner in accordance with his customs, traditions, and idiosyncrasies, free from foreign and undue interference.

The MIM being an aggrupation of MUSLIMS in reawakening to the fact that Islamhas gained, through the centuries, adherents in the Far East, and that there are considerableMUSLIMS in the Islands of Mindanao, Sulu, and Palawan who constitutes a NATION bythemselves, having a different culture of their own and a distinct historical background fromthe rest of the more affluent cultural majority, the Christian Nation, and who never could beintegrated into the latter. The MIM expresses with all candor its stand to firmly pursue its aim and purposes asembodied in the MANIFESTO of May 1, 1968 and the Memorandum thereto appended,copies of which hereto attached. The MIM views it with great concern the uncalled for propaganda campaigningundertaken against it during the Philippine Independence Day Celebration on June 12, 1968,and considers it as an affront and a very serious insult to the MUSLIM‟S pride and dignity –MARATABAT- by bribing and segregating them form other VIP visitors at Malacañang, andmaking them parade at the Luneta like museum pieces. The MIM deplores the fact that what prompted his Excellency‟s government to invitethe MUSLIM leaders to join the above celebration was purely for foreign consumption toimpress upon the Malaysians and the whole world that the MUSLIMS have in fact no desireto secede from the Republic of the Philippines; otherwise, if it is true as in fact a reality, aquestion would arise; why should the Malaysians surrender the State of Sabah which ispredominantly populated by MUSLIMS to a Christian nation when the latter does not takegood care of the MUSLIMS found within its borders? The MIM considers its privilege to announce to the whole world that it is not againstthe settlement of the Sabah dispute in so far as such settlement redounds to the benefits of theMUSLIMS of Mindanao, Sulu, Palawan, and the State of Sabah, who are the direct andrightful beneficiaries thereof. The MIM views it with alarming concern the hostile attitude your Excellency‟sgovernment has undertaken towards the legitimate aspirations of the MUSLIMS in theorganization and establishment of their own independent government as the only dignified andhonorable expectation from a people who, after centuries of national struggle to preserve theirnational identity, are treated merely as second class citizens by the more affluent ChristianMajority. The MIM feels deeply aggrieved by the action taken by the PC high Command inundertaking civilian registration of the MUSLIM under the guise of listing only aliens,particularly the Chinese, in Mindanao, Sulu, and Palawan, but later found it as directedtowards the MUSLIM community. The MIM views it with apprehension the hostile and unfriendly act of thegovernment in sending detachment of Army troops in full combat gear to Cotabato and otherparts of Mindanao and Sulu as an attempt to suppress the legitimate aspirations of theMUSLIMS; the same being aggravated by the planting of intelligence agents at everyMUSLIM community, and the acceleration of the influx of settlers from Visayas and Luzon.