Filipino

K to 12 Gabay Pangkurikulum FILIPINO Baitang 1 -10

Republic of the Philippines Department of Education DepEd Complex, Meralco Avenue Pasig CityK to 12 Gabay Pangkurikulum FILIPINO (Baitang 1 - 10) Disyembre 2013

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMK to 12 Curriculum: Tunguhin, Inaasahang Bunga/Resulta, Pamantayang Pangnilalaman, Pamantayan sa PagganapK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Buo at Ganap na Filipino na May Kapaki-pakinabang na Literasi Pahina 2 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Deskripsyon ng Batayang Konseptuwal na Balangkas sa Pagtuturo ng Filipino K-12 Pangkalahatang layunin ng Kurikulum ng K to 12 ang makalinang ng isang buo at ganap na Filipinong may kapaki - pakinabang na literasi. Kaugnay nito, layunin ng pagtuturo ng Filipino na malinang ang (1) kakayahang komunikatibo, (2) replektibo / mapanuring pag-iisip at, (3) pagpapahalagangpampanitikan ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga babasahin at teknolohiya tungo sa pagkakaroon ng pambansang pagkakakilanlan, kultural na literasi, at patuloy napagkatuto upang makaagapay sa mabilis na pagbabagong nagaganap sa daigdig. Sa ikatatamo ng mithiing ito, kailangan ng mga kagamitang panturo ng mga guro bilang suporta sa kurikulum na magmumula sa administrasyon, ahensiyangpanlipunan, pribado at publiko, pamahalaang lokal, midya, tahanan at iba pang sektor ng lipunan. Isinaalang-alang sa pagbuo ng kurikulum ang pangangailangang panlipunan, lokal at global na pamayanan, maging ang kalikasan at pangangailangan ng mga mag-aaral. Pinagbatayan din ang mga legal na batas pang-edukasyon, at mga teoryang pilosopikal ng edukasyon at wika nina Jean Piaget (Developmental Stages of Learning),Leo Vygotsky (Cooperative Learning), Jerome Bruner (Discovery Learning), Robert Gagne (Heirarchical Learning ), David Ausubel (Interactive/Integrated Learning),Cummins(Basic Interpersonal Communication Skills-BICS at Cognitive Academic Language Proficiency Skills-CALPS) at ng ating pambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na nagsabing“nasa kabataan ang pag-asa ng bayan”. Dahil ang Filipino ay nasa disiplina ng wika, pinagbatayan ang mga teorya sa kalikasan at pagkatuto ng wika, mga teorya / simulainsa pagsusuring panliterasi at mga pagdulog sa pagtuturo ng wika (W1, W2, W3) at pagtuturo ng mga akdang pampanitikan at tekstong palahad.K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 3 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMMga Pamantayan sa Filipino K-12A. Pamantayan sa Programa (Core Learning Area Standard):Pamantayan ng Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa aralingPrograma ng pangnilalaman, magamit ang angkop at wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasanBaitang 1-6 nang may lubos na paggalang sa kultura ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe.Pamantayan ng Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagangPrograma ng pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at mga akdang pampanitikang rehiyunal, pambansa,Baitang 7-10 saling-akdang Asyano at pandaigdig tungo sa pagtatamo ng kultural na literasi.B. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):K–3 4–6 7 – 10 11 – 12Sa dulo ng Baitang 3, nakakaya ng mga Sa dulo ng Baitang 6, naipapakita ng Sa dulo ng Baitang 10, naipamamalas Sa dulo ng Baitang 12 naipamamalasmag-aaral na ipakita ang kasanayan sa mga mag-aaral ang sigla sa pagtuklas ng mag-aaral ang kakayahang ng mag-aaral ang kakayahangpag-unawa at pag-iisip sa mga narinig at pagdama sa pabigkas at pasulat na komunikatibo, replektibo/ mapanuring komunikatibo, replektibo/ mapanuringat nabasang teksto at ipahayag nang mga teksto at ipahayag nang mabisa pag-iisip at pagpapahalagang pag-iisip at pagpapahalagangmabisa ang mga ibig sabihin at ang mga ibig sabihin at nadarama. pampanitikan sa tulong ng mga akdang pampanitikan sa tulong ng iba’t ibangnadarama. rehiyonal, pambansa at salintekstong disiplina at teknolohiya upang Asyano at pandaigdig upang matamo magkaroon ng akademikong pag- ang kultural na literasi. unawaK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 4 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMPamantayan sa Bawat Baitang (Grade Level Standards):Baitang Pamantayan sa Bawat Baitang K Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pagpapahayag ng iniiisip at damdamin sa wikang katutubo at ang kahandaan sa pagbasa at pagsulat upang 1 makilala ang sarili at matutong makisalamuha sa kapwa. 2 Pagkatapos ng Unang Baitang, inaasahang nauunawaan ng mga mag-aaral ang mga pasalita at di-pasalitang paraan ng pagpapahayag at nakatutugon nang naaayon. Nakakamit ang mga kasanayan sa mabuting pagbasa at pagsulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga 3 narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura. 4 Pagkatapos ng Ikalawang Baitang, inaasahang nasasabi ng mga mag-aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan, nagagamit ang mga 5 kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, 6 damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura. 7 8 Pagkatapos ng Ikatlong Baitang, inaasahang nasasabi na ng mga mag-aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinngan at nakapagbibigay ng 9 kaugnay o katumbas na teksto, nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong palipon ng mga salita at maayos na nakasulat gamit ang 10 iba’t ibang bahagi ng pananalita upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o lebel at kaugnay ng kanilang kultura. Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, naipamamalas na ng mga mag-aaral ang kakayahan sa pagbasa, pagsulat at pakikipagtalastasan nang wasto upang maipahayag ang kaalaman, ideya at damdaming angkop sa kaniyang edad at sa kulturang kinabibilangan at nakikilahok sa pagpapaunlad ng pamayanan. Pagkatapos ng Ikalimang Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at, pagpapahalaga sa panitikan at kultura sa pamamagitan ng iba’t ibang teksto/ babasahing lokal at pambansa. Pagkatapos ng Ikaanim na Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at pagpapahalaga sa wika, panitikan at kultura upang makaambag sa pag-unlad ng bansa. Pagkatapos ng Ikapitong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang rehiyunal upang maipagmalaki ang sariling kultura, gayundin ang iba’t ibang kulturang panrehiyon. Pagkatapos ng Ikawalong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang pambansa upang maipagmalaki ang kulturang Pilipino. Pagkatapos ng Ikasiyam na Baitang, Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo,mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang Asyanoupang mapatibay ang pagkakakilanlang Asyano. Pagkatapos ng Ikasampung Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang pandaigdig tungo sa pagkakaroon ng kamalayang global.K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 5 ng 141

PAMANTAYAN NG PROGRAMA K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM BAITANG 1PAMANTAYAN NG BAWATYUGTO Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit ang angkop at wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kulturaPAMANTAYAN NG BAWAT ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe.BILANG Sa dulo ng Baitang 3, nakakaya ng mga mag-aaral na ipakita ang kasanayan sa pag-unawa at pag-iisip sa mga narinig at nabasang teksto at ipahayag nang mabisa ang mga ibig sabihin at nadarama. Pagkatapos ng Unang Baitang, inaasahang nauunawaan ng mga mag-aaral ang mga pasalita at di-pasalitang paraan ng pagpapahayag at nakatutugon nang naaayon. Nakakamit ang mga kasanayan sa mabuting pagbasa at pagsulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura.IKALAWANG MARKAHAN Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Pag-unlad Palabigkasan Kaalaman Pag- Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya ng at Pagkilala sa Aklat at unawa sa Pagbaybay syon sa Pag- Panitikan Napakinggan) aaral Wika) Nauunawaan Talasalitaan sa Salita Limbag Binasa Naipamamalas ang ugnayanPAMANTAYANG ang kakayahan Naipamamalas ang kakayahan at ng simbolo at Naisasagawa Naipamamalas Naipamama Nagkakaroon Nauunawaa Naipamamala PANGNILALAMAN sa mapanuring tatas sa pagsasalita at ng mga tunog ang ang iba’t ibang las ang ng n na may s ang iba’t pakikinig at pag- pagpapahayag ng sariling ideya, mapanuring kasanayan kamalayan unawa sa kaisipan, karanasan at damdamin pagbasa upang makilala sa mga papaunlad iba’t ibang ibang napakinggan upang at mabasa ang bahagi ng na dahilan ng kasanayan mapalawak mga pamilyar aklat at sa kasanayan sa pagsulat upang ang at di-pamilyar ugnayan ng wasto at mauunawaan talasalitaan na salita simbolo at maayos na ang iba’t wika pagsulat ibang tekstoTATAS F1F-0a-j-1 F1F-0-j-2 F1F-0a-j-3 F1F-0a-j-4 Nakikinig at Naipapahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may nakatutugon ideya/kaisipan/damdamin/reaksy antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at nang angkop at on nang may wastong tono, diin, mekaniks ng pagsulat wasto bilis, antala at intonasyonK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 6 ng 141

Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapa halaga sa Pagbasa Wika, at PanitikanLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Pag-unlad Palabigkasan Kaalaman Pag- Pagsulat at Komposi Estratehiya 1 (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya ng at Pagkilala sa Aklat at unawa sa Pagbaybay syon sa Pag- F1PL-0a-j- Napakinggan) aaral 2 Wika) Talasalitaan sa Salita Limbag Binasa Nagagamit F1PN-IIa- 3 F1EP-IIa- ang wika Nasasagot ang F1PS-IIa-2 F1WG-IIa-1 F1PP-IIa-1 F1PU-II 1.1 bilang tugon mga tanong Nakapagtatano Nagagamit Nasasabi ang a-1.11: c Napagsusuno sa sariling tungkol sa ng tungkol sa ang magalang mensaheng 1.2; 1.2a d-sunod ang pangangaila napakinggang isang larawan na pananalita nais ipabatid ng Nakasusulat mga ngan at pabula sa angkop na nabasang nang may alpabeto sitwasyon sitwasyon pananda tamang laki (unang letra pagpapakilala patalastas at layo sa ng salita) ng sarili babala o isa't isa ang paalala mga letra Nakasusulat ng malalaki at maliliit na letra F1PN-IIb-5 F1KP-IIb-1 F1PT-IIb-f-6 F1AL – F1KM-IIb- F1PL-0a-j- Naisasakilos ang Nabibigkas Natutukoy IIb-1 1 3 napakinggang nang wasto ang ang Nasasabi Nasisipi Naipamamal awit tunog ng bawat kahulugan ng ang nang wasto as ang letra ng salita batay sa nilalaman at malinaw paggalang2 alpabetong kumpas, ng aklat ang salita sa ideya, Filipino galaw, batay sa mula sa damdamin ekspresyon ng pabalat huwaran at kultura mukha; ng may ugnayang F1AL –IIc- akda ng salita-larawan 2 tekstong Natutukoy napakingga F1PN-IIc-6 F1PS-IIc-3 F1WG-IIc-f- F1KP-IIc-2 ang F1PU-II n o nabasa Naiguguhit ang Naiuulat nang 2 Nabibilang ang pamagat, a-1.1-c- may- akda, 1.2.; 1.2a F1PL-0a-j- naibigang bahagi pasalita ang Nagagamit salita sa isang tagaguhit Nakasusulat 4 ng napakinggang mga nang wasto pangungusap ng aklat o nang may Napahahala kuwento tamang laki gahan ang kuwento (batay naobserbahang ang at layo sa mga sa tunay na pangyayari sa pangngalan sa isa't isa ang tekstong buhay) paaralan pagbibigay ng mga letra pampanitika n sa3 pangalan ng Nakasusulat pamamagita tao, lugar, ng malalaki n ng at maliliit na aktibong hayop, bagay letra pakikilahok at pangyayari sa usapan at gawaing F1PN-IId- 1.1 F1PS-IId-8.1 F1WG-IIc-f- F1KP-IId-3 F1PT-IIb-f-6 F1PP-IId-3 pampaniti Napapantig ang Natutukoy Napagyayaman kan4 Nakasusunod sa Nakapagbibigay 2 mga salita ang ang talasalitaan napakinggang ng maikling Nagagamit F1PL -0a- j-3K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Naipamamal Pahina 7 ng 141

Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapa halaga sa Pagbasa Wika, at PanitikanLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Pag-unlad Palabigkasan Kaalaman Pag- Pagsulat at Komposi Estratehiya 5 (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya ng at Pagkilala sa Aklat at unawa sa Pagbaybay syon sa Pag- as ang 6 Napakinggan) aaral paggalang panuto na may 1 Wika) Talasalitaan sa Salita Limbag Binasa sa ideya, hakbang. F1EP-IIe-2 damdamin panuto na may nang wasto kahulugan ng sa Nabibigyang- at kultura F1PN-IIe- 2 1 – 2 hakbang ang salita batay sa pamamagitan kahulugan ng may Nagagamit ang pangngalan sa kumpas o ng pagbubuo ang mga akda ng naunang F1PS-IIf-6.1 pagbibigay ng galaw ng mga salita simpleng tekstong kaalaman o Naisasalaysay pangalan ng ekspresyon ng gamit ang mga mapa napakingga karanasan sa muli ang tao, lugar, mukha; pantig n o nabasa pag-unawa ng napakinggang hayop, bagay ugnayang F1PL-0a-j- napakinggang teksto sa tulong at pangyayari salita-larawan 5 alamat ng Pambalana/ Nauunawaa larawan pantangi F1KP-Iie-4 F1PP-IIe-2 F1PY-IIe-i- n ang F1PN-IIf-8 Nabibilang ang Nababasa ang 2.1: f 2.2 kahalagaha Napagsusunod- F1WG-IIc-f - pantig sa isang mga salitang Nababaybay n ng sunod ang mga 2 salita batayan nang wasto nilalaman pangyayari sa Nagagamit ang mga ng napakinggang nang wasto salitang may napakingga kuwento sa ang tatlo o apat ng teksto tulong ng mga pangngalan sa na pantig larawan pagbibigay ng F1KP-IIf-5 F1PT-IIb-f-6 natutuhan sa F1PL-0a-j- pangalan ng Nakikilala ang Natutukoy aralin 6 tao, lugar, mga tunog na ang Naipakikita hayop, bagay bumubuo sa kahulugan ng F1PY-IIf- ang hilig sa at pangyayari pantig ng mga salita batay sa 2.2 pagbasa salita kumpas o Nababaybay F1WG-IIc-f- galaw nang wasto 2 ekspresyon ng ang mga Nagagamit mukha; salitang nang wasto ugnayang natutuhan sa ang salita-larawan aralin pangngalan sa pagbibigay ng F1KMIIg- pangalan ng 2 tao, lugar, Naisusulat hayop, bagay nang may at pangyayari wastong baybay at F1WG-IIc-f- bantas ang mga 2.1 Natutukoy ang kailanan ng pangngalan F1PN-IIg-9 F1PS-IIg-7 F1WG-IIg-h- F1PP-IIg-4.1 F1AL-IIg- F1PL-0a-j- Nahuhulaan ang Nakapagsasalay 3 Nababasa ang 4 7 mga salita Nasusundan Naibabahagi susunod na say ng orihinal Nagagamit gamit ang ang ang mangyayari sa na kuwento na ang mga palatandaang pagkakasul karanasan7 napakinggang kaugnay ng salitang konpigurasyon at ng teksto sa pagbasa larawan ayon sa upang kuwento napakinggang pamalit sa estilo makahikaya kuwento ngalan ng tao Pahina 8 ng 141 (ako, ikaw,K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013

Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapa halaga sa Pagbasa Wika, at PanitikanLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Pag-unlad Palabigkasan Kaalaman Pag- Pagsulat at Komposi Estratehiya (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya ng at Pagkilala sa Aklat at unawa sa Pagbaybay syon sa Pag- t ng pagma Napakinggan) aaral mahal sa Wika) Talasalitaan sa Salita Limbag Binasa pagbasa F1EP-IIe-2 F1PL-0a-j- siya) salitang Nabibigyang- 7 ididikta ng kahulugan Naibabahagi F1PN-IIh-10 F1 PS-IIh-9 F1WG-IIg-i- F1AL-IIh- guro ang mga ang 3 simpleng karanasan Naibibigay ang Nasasabi ang 3 Natutukoy F1KM-IIb- mapa sa pagbasa paksa ng mensahe ng Nagagamit ang 1 upang salita/pang Nasisipi ang makahikaya talatang isang babala ang mga ungusap sa mga salita t ng pagma napakinggan salitang isang talata mula sa mahal sa huwaran pagbasa8 pamalit sa F1PL-0a-j- ngalan ng tao 7 (ako, ikaw, Naibabahagi ang siya) karanasan sa pagbasa F1PN-IIi-11 F1 PS-IIi-1 FIWG-IIg-i- F1KP-IIi-6 F1PP-IIi-5 F1PY-IIf-2 upang Nailalarawan ang Naipapahayag 3 Nagagamit Napapalitan at Nakapag-uuri- Nababaybay makahikaya damdamin ng ang sariling ang mga nadadagdagan uri ng mga nang wasto t ng pagma salita ayon sa ang mga mahal sa isang tauhan sa ideya/damdami salitang ang mga tunog ipinahihiwatig salitang may pagbasa kuwentong n o reaksyon pamalit sa upang makabuo ng kaisipang tatlo o apat konseptwal na pantig napakinggan tungkol sa ngalan ng tao ng bagong natutunan sa napakinggang (tayo, kayo, salita F1AL-IIj-5 aralin9 sa kuwento sila) Natutukoy ang F1WG-II-i ugnayan ng 2.2 teksto at larawan Natutukoy ang kasarian ng pangngalan F1PN-Iij-4 F1PS-IIj-5j- F1WG-IIg-i- F1KP-IIi-6 F1KM-Ij-3 F1PL-0a-j Nakasusulat Nagagamit Naiuugnay ang 6.11 3 Napapalitan at nang may ang wika sariling Nagagamit ang Nagagamit nadadagdagan wastong bilang tugon baybay, sa sariling karanasan sa magagalang na ang mga ang mga tunog bantas, pangangaila napakinggang pananalita sa salitang upang makabuo gamit ng ngan at sitwasyon kuwento pagpapahayag pamalit sa ng bagong malaki at ng sariling ngalan ng tao salita maliit na Pahina 9 ng 141 letra upang karanasan (tayo, kayo, maipaha10 sila) yag ang ideya, damdamin o reaksyon sa isang paksa o isyuK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013

Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapa halaga sa Pagbasa Wika, at PanitikanLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Pag-unlad Palabigkasan Kaalaman Pag- Pagsulat at Komposi Estratehiya (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya ng at Pagkilala sa Aklat at unawa sa Pagbaybay syon sa Pag- Napakinggan) aaral Wika) Talasalitaan sa Salita Limbag Binasa pangu ngusapIKATLONG MARKAHAN Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapaha laga saLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Pag-unlad Kaalaman Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala ng sa Aklat at sa Binasa sa Pag- TATAS Napakinggan) Pagbaybay syon aaral Panitikan 1 Wika) sa Salita Talasalitaan Limbag Naipamamalas Naipamamal F1TA-0a-j- ang kakayahan Naipamamalas ang kakayahan at Nauunawaan Naisasagawa Naipamamalas Naipamama Nagkakaroon Nauunawa as ang iba’t 2 sa mapanuring tatas sa pagsasalita ang ugnayan ang ang iba’t las ang ng an na may ibang Nagagamit PAMANTAYANG pakikinig at pag- atpagpapahayag ng sariling papaunlad iba’t ibang kasanayan ang wika PANGNILALAMAN unawa sa ideya, kaisipan, karanasan at ng simbolo at mapanuring ibang kamalayan na dahilan ng upang bilang tugon napakinggan damdamin tunog pagbasa upang kasanayan sa mga kasanayan sa pagsulat maunawaan sa sariling wasto at ang iba’t pangangailan mapalawak ang upang bahagi ng maayos na ibang teksto gan at talasalitaan makilala at aklat at sa pagsulat sitwasyon mabasa ang ugnayan ng mga pamilyar simbolo at at di-pamilyar wika na salita F1TA-0a-j-1 F1TA-0a-J-2 F1TA-0a-j-3 F1TA-0a-j-4 Nakikinig at Naipapahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may nakatutugon ideya/kaisipan/damdamin/reaksy antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at nang angkop at on nang may wastong tono, diin, mekaniks ng pagsulat wasto bilis, antala at intonasyon F1KP-IIIa-5- F1AL-IIb- F1PN-IIIa-1.3 F1PS-IIIa-4 1 Nakabubuo ng Naiuulat nang Nakikilala ang Nasasabi mga tanong pasalita ang mga tunog na ang matapos mga bumubuo sa nilalaman mapakinggan naobserbahan pantig ng mga ng aklat ang kuwento g pangyayari salita batay sa sa loob ng pamagat silid-aralanK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 10 ng 141

Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapaha laga sa Pagbasa Wika, atLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Pag-unlad Kaalaman Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Panitikan (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala ng sa Aklat at sa Binasa sa Pag- Napakinggan) Pagbaybay syon aaral Wika) sa Salita Talasalitaan Limbag F1PN-IIIb-1.2 F1WG-IIIb-1 F1PT-IIIb-2.1 F1PU-IIIb- F1EP-IIIb- F1-0a-j-3- Nakasusunod sa Nagagamit ang Nababasa ang 1.2 1.2 Napagsu Naipamamal napakinggang magalang na mga salita at Nakasusulat sunod-sunod as ang panuto na may pananalita sa babala na nang may ang mga paggalang sa 1- 2 hakbang angkop na madalas tamang laki salita batay ideya, sitwasyon makita sa at layo sa sa alpabeto damdamin at2 pagbati paligid isa't isa ang (unang letra kultura ng mga salita ng salita) may akda ng tekstong napakinggan o nabasa F1PN-IIIc-14 F1PS-IIIc- F1WG-IIIc-d- F1KP-IIIc-8 F1KM- F1PL-0a-j- Nasasabi ang 10.1 4 Nakapagla Natutukoy ang IIIb-1 4 mga salitang Nasisipi sariling ideya Nakapagtatan larawan ng magkakatugma nang Napapahalag tungkol sa ong tungkol sa mga bagay, wasto at ahan ang malinaw tekstong napakinggang tao, hayop, ang mga mga napakinggan kuwento pangyayari, at salita sa tekstong3 lugar huwaran pampanitikan sa pamamagita n ng aktibong pagsali sa mga gawaing pampanitikan F1PN-IIId-8.2 F1PS-IIId- F1WG-IIIc-d- F1PT-IIId-1.1 F1AL- F1EP-IIId- F1PL-0a-j- Nasasabi ang IIId-1 3.2;3.3;3.4 3 Napagsusunod- 6.2 4 mensahe ng Natutukoy Natutukoy Naipamamal sunod ang mga Naisasalaysay Nakapaglalaraw nais ipabatid ng ang gawain ang mga as ang mga babala o ng may- bahagi ng paggalang sa pangyayari ng muli ang an ng mga paalala akda/tagag kuwentong napakinggang bagay, tao, uhit ng F1KP-IIIe-7 aklat o napakinggan teksto gamit pangyayari, at Nasasabi ang kuwento aklat at ang ideya,4 batay sa ang mga lugar pagkakatulad o kahalagahan damdamin at pagkakaiba ng F1AL-IIIe- pangungusap pangungusap mga 2 ng bawat isa kultura ng pantig/salita Natutukoy Talaan ng may akda ng ang simula ng Nilalaman tekstong pangungusa Index napakinggan p/talata/ku wento May-akda o nabasa Tagaguhit F1PN-IIIc-15 F1PS-IIIe-9 F1WG-IIIe-g- F1KM- F1PL-0a-j- Nasasabi ang 5 IIIe-2 5 Naisusulat Naiipakikita Nakapagtatanon mensahe ng Nagagamit ang nang may ang g ng kaugnay na isang babala mga salitang wastong pagtanggap5 impormasyon kilos sa pag- baybay at sa mga ideya bantas ang ng para lalong uusap tungkol salita/pang napakinggan mauunawaan sa iba’t ibang ang napakinggan gawain saK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 11 ng 141

Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapaha laga sa Pagbasa Wika, atLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Pag-unlad Kaalaman Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Panitikan (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala ng sa Aklat at sa Binasa sa Pag- Napakinggan) Pagbaybay syon aaral g Wika) sa Salita Talasalitaan Limbag teksto/akda tahanan, ungusap paaralan, at na pamayanan ididikta ng guro F1PN-IIIf-9 P1PS-IIIf- F1WG-IIIe-g- F1PT-IIIf- F1PL-0a-j- Nahuhulaan ang 5.2 5 4.1;4.2 F1KM- 6 Naipakikita Nababasa ang IIIe-2 ang hilig sa susunod na Nakasasali sa Nagagamit ang mga salita Nakasusul pagbasa mangyayari sa isang usapan mga salitang gamit ang at nang palatandaang may napakinggang tungkol sa kilos sa pag- konpigurasyon tamang6 kuwento isang uusap tungkol tunay na bagay laki at layo napakinggang sa iba’t ibang sa isa't isa ang mga kuwento gawain sa salita tahanan, paaralan, at pamayanan F1PN-IIIg-3 F1PS-IIIg-1 F1WG-IIIe-g- F1KP-IIIg-9 F1AL- F1EP-IIIg- F1PL-0a-j- Nasasagot sa Naipapahayag 5 Nakapagbibigay IIIg-6 2.1 7 ng mga salitang Nasusundan Nabibigyang- Naibabahagi mga tanong ang sariling Nagagamit ang magkakatugma ang kahulugan ang tungkol sa ideya/damda mga salitang pagkakasul ang mga karanasan sa at ng teksto simpleng pagbasa napakinggang min o kilos sa pag- ayon sa talaan upang7 tugma/tula reaksyon uusap tungkol anyo makahikayat F1EP-IIIh- ng tungkol sa sa sa iba’t ibang 4.1 pagmamahal napakinggang gawain sa Nagagamit sa pagbasa nang wasto tugma/tula tahanan, at ayos ang F1PL-0a-j- paaralan, at silid-aklatan 7 mga dapat Naibabahagi pamayanan ikilos o iasal ang sa silid- karanasan sa F1PN-IIIh-5 F1WG-IIIh-j- F1KP-IIIh-j-6 F1PP-IIIh- aklatan pagbasa Napapalitan at 1.4 upang Naisasakilos ang 6 nadadagdagan Natutukoy ang makahikayat napakinggang Nasasabi ang ang mga tunog kahulugan ng ng upang salita batay sa pagmamahal tula o awit paraan, makabuo ng kasingkahulug sa pagbasa panahon at bagong salita an8 lugar ng pagsasagawa ng kilos o gawain sa tahanan, paaralan at pamayanan F1PN-IIIi-7- F1PS-IIIi- F1WG-IIIh-j- F1PT-IIIi-5 F1PU-IIIi- F1PL-0a-j- Nakapag-uuri- 2.1;2.3 7 Naibibigay ang 8.2 6 Nasasabi ang uri ng mga Nababaybay Naibabahagi paksa ng Nakapagbibiga paraan, salita ayon sa nang wasto ang ipinahihiwatig ang mga karanasan sa9 napakinggang y ng maikling panahon at na kaisipang salitang may pagbasa tula panuto gamit lugar ng konseptwal tatlo o apat upang ang lokasyon pagsasagawa na pantig makahikayat ng kilos o Pahina 12 ng 141 gawain saK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013

Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapaha laga sa Pagbasa Wika, atLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Pag-unlad Kaalaman Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Panitikan (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala ng sa Aklat at sa Binasa sa Pag- Napakinggan) Pagbaybay syon aaral ng Wika) sa Salita Talasalitaan Limbag pagmamahal sa pagbasa tahanan, batayang paaralan at talasalitaan F1PL-0a-j- pamayanan 2 F1PN-IIIj-12 F1KP-IIIh-j-6 F1PT-IIIj-3 F1PP-IIIj-9 F1KM- Nagagamit Nakapagbibigay F1WG-IIIh-j- Napapalitan at Napagyayaman Nagagamit IIIj ang wika ng sariling 6 nadadagdagan ang talasalitaan ang mga Nakasusul bilang tugon hinuha sa Nasasabi ang ang mga tunog sa natutuhang at nang sa sariling napakinggang paraan, upang pamamagitan salita sa may pangangailan teksto. panahon at makabuo ng ng pagbubuo pagbuo ng wastong gan at lugar ng bagong salita ng mga salita mga simpleng baybay, sitwasyon pagsasagawa gamit ang mga pangungusap. bantas, ng kilos o pantig gamit ng gawain sa malaki at10 tahanan, maliit na paaralan at letra pamayanan upang maipaha yag ang ideya, damdamin o reaksyon sa isang paksa o isyu salita pangu ngusapK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 13 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMIKAAPAT NA MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapaha (Pag-unawa sa sa Pag- laga saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Pag-unlad Kaalaman Pag-unawa Pagsulat at Komposi aaral Wika, Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala ng sa Aklat at sa Binasa TATAS Naipamamalas Pagbaybay syon Naipamamal Literasi at 1 ang kakayahan Wika) Nauunawaan sa Salita Talasalitaan Limbag as ang iba’t Panitikan 2 sa mapanuring ang ugnayan ibang PAMANTAYANG PANGNILALAMAN pakikinig at pag- Naipamamalas ang kakayahan at ng simbolo at Naisasagawa Naipamamalas Naipamama Nagkakaroon Nauunawa kasanayan Napapahala unawa sa tatas sa pagsasalita sa ng mga tunog ang ang iba’t las ang ng an na may upang gahan ang napakinggan pagpapahayag ng sariling ideya, mapanuring ibang kamalayan papaunlad iba’t ibang mauunawaan wika at kaisipan, karanasan at damdamin pagbasa upang kasanayan sa mga na dahilan ng ang iba’t panitikan sa mapalawak ang upang bahagi ng kasanayan sa pagsulat ibang teksto pamamagitan talasalitaan makilala at aklat at wasto at ng pagsali sa mabasa ang kung paano maayos na usapan at mga pamilyar ang talakayan, at di-pamilyar ugnayan ng pagsulat paghiram sa na salita simbolo at aklatan, wika pagkukuwent o, pagsulat ng tula at kuwento F1TA-0a-j-1 F1TA-0a-j-2 F1TA-0a-j-3 F1TA-0a-j-4 Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may nakatutugon ideya/kaisipan/damdamin/reaksy antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at nang angkop at on nang may wastong tono, diin, mekaniks ng pagsulat wasto bilis, antala at intonasyon F1PN-IVA-16 F1PS-IVa-4 F1WG-IVa F1-IVa-b-5 F1PT-IVa-h- F1PU-IVa- F1PL-0a-j-2 Natutukoy ang Naiuulat nang Nagagamit ang Nakikilala ang 1.5 1.2 Nagagamit mahahalagang pasalita ang magalang na mga tunog na Natutukoy ang Nakasusulat ang wika detalye kaugnay mga pananalita sa bumubuo sa kahulugan ng ng mga salita bilang tugon ng paksang napanood na angkop na pantig ng mga salita batay sa nang may sa sariling napakinggan palabas sa sitwasyon salita kasalungat tamang laki pangangailan telebisyon pagpapakilala at layo sa gan at F1-IVb-2 ng ibang kasapi F1-IVab-5 F1AL-IVb- isa't isa sitwasyon Nagagamit ang F1PS-IVb-1 ng pamilya Nakikilala ang 7 naunang Naipapahayag mga tunog na Natutukoy F1KM- F1PL-0a-j-3 kaalaman o ang sariling bumubuo sa ang gamit IVb-1.1 Naipamamala karanasan sa ideya/damda pantig ng mga ng maliit at Nasisipi s ang pag-unawa ng min o salita malaking nang paggalang sa napakinggang reaksyon letra wasto at ideya, teksto tungkol sa malinaw damdamin at napakinggang ang kultura ng tekstong pangungu may akda ng pang- sap tekstong impormasyon napakinggan o nabasaK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 14 ng 141

Pakikinig Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Estratehiya Pagpapaha (Pag-unawa sa sa Pag- laga sa Napakinggan) Pagbasa aaral Wika,LINGGO F1PN-IVc-8.3 (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Pag-unlad Kaalaman Pag-unawa Pagsulat at Komposi F1EP-IVc- Literasi at 3 Napagsusunod- Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala ng sa Aklat at sa Binasa 1.3 Panitikan 4 sunod ang mga Pagbaybay syon napag F1PL-0a-j-4 5 pangyayari ng Wika) sa Salita Talasalitaan Limbag susunod- Naipapamalas 6 kuwentong sunod ang ang napakinggan sa F1PS-IVc- F1WG-IVa F1PP-IVc-e- mga salita pagpapahalag tulong ng mga 6.3 Nagagamit ang 1.1 batay sa a sa tekstong pamatnubay na Naisasalaysay magalang na Nasasabi ang alpabeto pampanitikan tanong muli ang pananalita sa mensaheng unang sa napakinggang angkop na nais ipabatid, dalawang pagpapakita teksto sitwasyon tulad babala o letra ng ng ng pagpa paalala salita sigasig/intere pakilala ng s sa pakikinig ibang kasapi ng pamilya F1PL-0a-j-3 Naipamamala F1PN-IVd-6 F1WG-IVd-f- F1KP-IVd-8 F1PP-IVd-4.1 F1PY-IVd- s ang Naiguguhit ang 7 Natutukoy ang Nababasa ang 2.1 paggalang sa naibigang bahagi Nagagamit mga salitang mga salita Nababaybay ideya, ng tulang nang wasto ang magkakatugma gamit ang nang wasto damdamin at napakinggan mga pang-ukol palatandaang ang mga kultura ng konpigurasyon salitang may may akda ng tatlo o apat tekstong na pantig napakinggan o nabasa F1-IVe-9 F1PS-IVe- F1WG-IVd-f- F1PP-Ivc-e- F1KM- F1PL-0a-j-5 Nahuhulaan ang 3.8.3 7 1.1 IVe-2 Naipakikita susunod na Nakasasali sa Nagagamit Nasasabi ang Naisusulat ang mangyayari sa isang usapan nang wasto ang mensaheng nang may pagtanggap napakinggang tungkol sa mga pang-ukol nais wastong sa mga ideya kuwento isang ipabatid,babala baybay at ng nabasang pangyayaring o paalala bantas akda/teksto naobserbahan ang sa loob ng F1PP-IVi-2.2 salita/ paaralan Nababasa ang pangungu mga salitang sap na nautuhan sa ididikta aralin at sa F1PN-IVf-5 F1WG-IVd-f- ibang F1AL-IVf- F1EP-IVf-5 F1PL-0a-j-6 Naisasakilos ang 7 asignatura 8 Nagagamit Naipakikita napakinggang Natutukoy nang wasto ang hilig sa tula o awit Nagagamit ang gamit ang Talaan pagbasa nang wasto ang ng iba’t ng Nilalaman mga pang-ukol ibang bantasK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 15 ng 141

Pakikinig Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Estratehiya Pagpapaha (Pag-unawa sa sa Pag- laga sa Napakinggan) Pagbasa aaral Wika,LINGGO F1PN-Ivg-1.2 (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Pag-unlad Kaalaman Pag-unawa Pagsulat at Komposi F1EP-Ivh- Literasi at 7 Nakasusunod sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala ng sa Aklat at sa Binasa 2.2 Panitikan napakinggang Pagbaybay syon Nabibigyang- F1PL-0a-j-7 panuto ( 1- 2 Wika) sa Salita Talasalitaan Limbag kahulugan Naibabahagi hakbang) ang mga ang F1PS-Ivg- F1KP-Ivg-9 simpleng karanasan sa 8.3 Nakapagbibigay pictograph pagbasa Nakapagbibiga ng mga salitang upang y ng maikling magkakatugma F1EP-IVi- makahikayat panuto gamit 4.2 ng ang simpleng Nagagamit pagmamahal mapa nang wasto sa pagbasa at maayos F1PL-0a-j-7 F1PN-Ivh-3 F1PS-Ivh- F1PT-IVa-h- F1PY-Ivh- ang silid- Naibabahagi 1.5 2.2 aklatan ang Nasasagot ang 10.2 Natutukoy ang Nababaybay pangangalag karanasan sa mga tanong Nakapagtatan kahulugan ng nang wasto a sa mga pagbasa salita batay sa ang mga kagamitang upang tungkol sa ong tungkol sa kasalungat natutuhang makikikita sa makahikayat napakinggang isang salita mula silid-aklatan ng8 tekstong pang- napakinggang sa mga pagmamahal aralin sa pagbasa impormasyon balita F1PL-0a-j-7 Naibabahagi F1PN-IVi-12 F1WG-IVi-j-8 F1KP-IVi-6 F1PP-IVi-2.2 ang Nakapagbibigay Nakabubuo Nakapagpapalit Nababasa ang karanasan sa ng sariling nang wasto at pagbasa hinuha sa payak na at mga salitang upang napakinggang pangungusap nakapagdaragd natutuhan sa makahikayat9 kuwento na may tamang ag ng mga aralin at sa ng ugnayan ng tunog upang ibang pagmamahal F1PN-IVj-7- simuno at makabuo ng asignatura sa pagbasa Naibibigay ang panag-uri sa bagong salita paksa ng pakikipag-usap F1PL-0a-j-2 napakinggang F1KP-IVi-6 F1PT-Ivj-2 F1KM- Nagagamit tekstong pang- F1WG-IVi-j-8 Nakapagpapalit Napagyayama Ivj-3 ang wika impormasyon Nakabubuo at n ang Nakasusul bilang tugon10 paliwanag nang wasto at nakapagdaragd talasalitaan sa at nang sa sariling payak na ag ng mga pamamagitan may pangangailan pangungusap tunog upang ng pagbubuo wastong gan at na may tamang makabuo ng ng mga salita baybay, sitwasyon ugnayan ng bagong salita /paghahanap bantas, simuno at ng mga salita gamit ng panag-uri sa isang salita malaki at maliit na letra upang maipahayaK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 16 ng 141

Pakikinig Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Estratehiya Pagpapaha (Pag-unawa sa sa Pag- laga sa Napakinggan) Pagbasa aaral Wika,LINGGO (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Pag-unlad Kaalaman Pag-unawa Pagsulat at Komposi Literasi at Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala ng sa Aklat at sa Binasa Panitikan Pagbaybay syon Wika) sa Salita Talasalitaan Limbag g ang ideya, damdamin o reaksyon sa isang paksa o isyu pangungu sapK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 17 ng 141

PAMANTAYAN NG PROGRAMA K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM BAITANG 2PAMANTAYAN NG BAWATYUGTO Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit ang angkop at wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kulturaPAMANTAYANNG BAWAT ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe.BILANG Sa dulo ng Baitang 3, nakakaya ng mga mag-aaral na ipakita ang kasanayan sa pag-unawa at pag-iisip sa mga narinig at nabasang teksto at ipahayag nang mabisa ang mga ibig sabihin at nadarama. Pagkatapos ng Ikalawang Baitang, inaasahang nasasabi ng mga mag-aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan, nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura.UNANG MARKAHAN Pagsasalita Pagbasa PagsulatLINGGO Pakikinig Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Estratehiya Pagpapahala (Pag-unawa sa (Wikang (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Pag-unawa Pagsulat at Komposi sa Pag- ga sa Wika, TATAS Napakinggan) Binibigkas) Limbag aaral at Panitikan 1 Wika) Nauunawaan Pagkilala sa Talasali sa Binasa Pagbaybay syon Naipamamalas ang ugnayan Naipamamalas Salita taan Naipamamal Naipamamalas ang kakayahan ng simbolo at ang kamalayan as ang iba’t ang sa mapanuring Naipamamalas ang kakayahan at tunog sa mga bahagi Naipamamalas Naisasagawa ang Nagkakaroon Nauunawa ibang pagpapahalag pakikinig at pag- tatas sa pagsasalita at ng aklat at ang iba’t mapanuring pagbasa upang ng an na may kasanayan a at PAMANTAYANG unawa sa pagpapahayag ng sariling ideya, kung paano ibang upang kasanayan sa PANGNILALAMAN napakinggan kaisipan, karanasan at damdamin ang ugnayan kasanayan mapalawak ang talasalitaan papaunlad iba’t ibang maunawaan paggamit ng ng simbolo at upang na dahilan ng ang iba’t wika sa F2TA-0a-j-1 wika makilala at kasanayan sa pagsulat ibang teksto komunikasyon Nakikinig at mabasa ang wasto at at pagbasa ng nakatutugon mga pamilyar maayos na F2EP-IIa- iba’t ibang uri nang angkop at at di-pamilyar pagsulat 1.1 ng panitikan wasto na salita Napagsusuno F2PN-Ia-2 d-sunod ang F2PL-0a-j-2 Nagagamit ang F2TA-0a-j-2 F2TA-0a-j-3 F2TA-0a-j-4 mga salita Nagagamit naunang Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may batay sa ang wika kaalaman o ideya/kaisipan/damdamin/reaksy antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at alpabeto bilang tugon karanasan sa on nang may wastong tono, diin, mekaniks ng pagsulat (unang sa sariling pag-unawa ng bilis, antala at intonasyon F2BPK-Ia-9 F2PP-Ia-c- F2PT-Ia- dalawang pangangailang napakinggang Nahuhulaan 12 h-1.4 F2PU-Ia-j- an at teksto F2WG-Ia-1 ang pamagat Nasasabi ang Nakakagami 1.1 sitwasyon Nagagamit batay sa mensaheng t ng mga Nakagagawa ang magalang pabalat ng nais ipabatid palatandaa ng pataas- na pananalita aklat ng pababang sa angkop na nagbibigay guhit sitwasyon ng (pagbati) kahulugahaK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 18 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa PagsulatLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Pagpapahala 2 (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag- ga sa Wika, Napakinggan) Limbag aaral at Panitikan Wika) Pagkilala sa Talasali F2PB-Ib- F2-PN-3.1.1 Salita taan 2.1 Nakasasagot sa Nakasusunod mga tanong n (context; sa nakasulat letra) tungkol sa kasingkahul na panutong napakinggang ugan) may 1- 2 kuwento batay hakbang sa tunay na F2PS-Ib-5.3 F2KP-Ib-g-6 F2PP-Ib-6 F2PU-Ia- F2-PL-a-j-3 pangyayari Nakasasali sa Nakapagpapalit Nasasabi ang 1.2 Naipamamalas /pabula isang usapan at pagkakatulad Nakagagawa ang paggalang tungkol sa nakapagdaragd at pagkakaiba ng pataas na sa ideya, isang ag ng mga ng mga paikot damdamin at pangyayaring tunog upang pantig/salita kultura ng may akda ng naobserbahan makabuo ng tekstong bagong salita napakinggan o nabasa F2-PN-1.3 F2PS-Ic-8.4 F2WG-Ic-e-2 F2PP-Ia-c- F2PT-Ic-e- F2PB-Ic-9 F2PU-Ia- Nakasusunod sa Nakapag Nagagamit 12 2.1 Nagagamit 1.3 F2PL-0a-j-4 Napapahalaga napakinggang bibigay ng nang wasto Nasasabi ang Napagyaya ang personal Nakagagawa han ang mga panuto (1 simpleng ang mensaheng man ang na karanasan ng paikot tekstong hakbang) panuto na may pangngalan sa nais ipabatid talasalitaan sa paghinuha pababang pampanitikan 2-3 hakbang pagbibigay ng ng nabasang sa pamama ng ikot pangalan ng patalastas gitan ng mangyayari3 tao, lugar at paghanap sa nabasang mga bagay ng maikling teksto pambalana salitang matatagpua n sa loob ng isang mahabang salita F2PN-Id-1.3.1 F2WG-Ic-e-2 F2KP-Id-5 F2PB-Id- F2PU-Id-f- F2PE-Id- F2PL-0a-j-3 Nasasagot ang Nagagamit Nakikilala ang 3.1.1 3.1 1.1 Naipamamalas ang paggalang mga tanong na nang wasto mga tunog na Nakasasagot Nakasusulat Napagsusuno sa ideya, sino , ano, saan ang bumubuo sa sa mga sa kabit-kabit d-sunod ang damdamin at mga salita kultura ng at bakit pangngalan sa pantig ng mga tanong na paraan batay sa may akda ng pagbibigay ng salita tungkol sa na may alpabeto tekstong4 pangalan ng nabasang tamang laki (unang napakinggan o dalawang nabasa tao, lugar, kuwento at layo sa letra) hayop, batay sa isa't isa ang pangyayari at tunay na mga salita mga bagay pangyayari /pabula F2PN-Ie-9 F2WG-Ic-e-2 F2AL-Ie-11 F2PT-Ic-e- F2PB-Ie-4 F2PU-Id-f- F2PL-0a-j-5 Nahuhulaan ang Nagagamit Natutukoy ang 2.1 Nailalarawan 3.2 Nakadarama5 susunod na nang wasto kahalagahan Napagyaya ang mga Nakasusulat ng pagbabago sa sariling mangyayari sa ang gamit ng man ang bahagi ng sa kabit-kabit damdamin at kuwento batay pangngalan sa malaking letra talasalitaan kuwento na paraanK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 19 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa PagsulatLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Pagpapahala (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng sa Binasa sa Pag- ga sa Wika, Napakinggan) Limbag panimula Pagbaybay syon aaral at Panitikan Wika) Pagkilala sa Talasali kasukdulan Salita taan katapusan/ka lakasan sa tunay na pagbibigay ng sa isang salita/ sa na may pananaw pangyayari/pabul pangalan ng pangungusap pamamagit F2PB-If-5.1 tamang laki batay sa a tao, lugar at an Naisasalaysa at layo sa binasang mga bagay paghanap y muli ang isa't isa ang teksto kasarian ng maikling binasang mga salita salitang teksto nang matatagpua may tamang n sa loob pagkakasuno ng isang d-sunod sa mahabang tulong ng salita mga larawan F2PS-If-1 F2PP-Iif-2.1 F2PB-Ig-8 F2PU-Id-f- F2KM-Ig- F2PL-0a-j-6 Naipapahayag Nababasa ang Nakapagbibig 3.2 1.2 Naipakikita ang sariling mga salita sa ay ng Nakasusulat Naisusulat ang hilig sa ideya/damdami unang kita angkop na sa kabit-kabit nang may pagbasa n o reaksyon pamagat sa na paraan wastong tungkol sa binasang na may baybay at napakinggang teksto tamang laki bantas kuwento batay at layo sa ang mga sa tunay na isa't isa ang salitang pangyayari mga salita ididikta ng guro6 F2PU-Id-f- 3.3 F2KM-Ig- Nagagamit 1.2 ang malaki Nasisipi at maliit na nang letra at mga wasto at bantas sa maayos pagsulat ng ang mga mga parirala pangungu at sap pangungusap gamit ang mga salitang natutuhan sa aralin F2PN-Ig-8.1 F2-PS-Ig-6.1 F2WG-Ig-3 F2KP-Ib-g-6 F2PL-0a-j-7 Napagsusunod- Naisasalaysay Nagagamit Nakapagpapalit Naibabahagi at ang karanasan sunod ang mga muli ang ang mga nakapagdaragd sa pagbasa pangyayari ng napakinggang salitang ag ng mga upang tunog upang makahikayat7 kuwentong teksto sa pamalit sa makabuo ng ng napakinggan tulong ng mga ngalan ng tao bagong salita pagmamahal sa pagbasa batay sa larawan larawan (ako, ikaw, siya) Pahina 20 ng 141K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa PagsulatLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Pagpapahala 8 (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag- ga sa Wika, 9 Napakinggan) Limbag F2PB-Ih-6 aaral at Panitikan 10 F2PN-Ih-12.1 Wika) Pagkilala sa Talasali Napag- F2PL-0a-j-7 Naibibigay ang Salita taan uugnay ang F2EP-Ih-3 Naibabahagi paksa o sanhi at Natutukoy ang karanasan nilalaman ng F2PT-Ia- bunga ng F2KM-Ih- ang mga sa pagbasa pabulang h-1.5 mga 1.2 bahagi ng upang napakinggan Nakakagami pangyayari Naisusulat aklat at ang makahikayat t ng mga sa binasang nang may kahalagahan ng F2PN-Ii-j-12.1 pahiwatig talata wastong ng bawat isa pagmamahal Nailalarawan upang baybay at talaan ng sa pagbasa ang mga tauhan malaman F2PB-Ii-1 bantas nilalaman sa napakinggang ang Naiuugnay sa ang mga indeks F2PL-0a-j-7 testo batay sa kahulugan sariling salitang may- akda Naibabahagi kilos ng mga karanasan ididikta ng tagaguhit ang karanasan salita ang guro sa pagbasa F2PN-Ii-j-12.1 paggamit nabasang upang Nailalarawan ang ng mga teksto makahikayat mga tauhan sa palatandaa ng napakinggang ng F2PB-Ij-7 pagmamahal testo batay sa nagbibigay Natutukoy damdamin ng ang suliranin F2PL-0a-j-2 kahulugaha sa nabasang Nagagamit n (context teskto o ang wika clues) napanood bilang tugon kasalungat sa sariling pangangailang F2-PS-Ig-6.1 F2WG-Ii-3 F2KM-Ii- an at Naipahahayag sitwasyon ang sariling Nagagamit 1.2 ideya/damdami ang mga Naisusulat n o reaksyon salitang nang may tungkol sa pamalit sa wastong napakinggang ngalan ng tao baybay at kuwento batay tayo, kayo, sila bantas sa tunay na ang mga pangyayari/pab salitang ula ididikta ng guro F2PS-Ij-3 Naiuulat nang F2KP-Ij-6- F2PT-Ij-5 F2PY-Ij-2.1 pasalita ang Napapalitan at Napag-uuri- Nababaybay mga nadadagdagan uri ang mga nang wasto nasaksihang pangyayari sa ang mga tunog salita ayon ang mga paaralan upang sa salita tatlo o makabuo ng pahiwatig apat na apat bagong salita na na pantig konseptwal batayang talasalitaang pampaningin natutunang salita mula sa mga aralinK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 21 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMIKALAWANG MARKAHAN Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at TATAS (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Panitikan Napakinggan) Limbag Pagbaybay syon aaral Naipamamalas Naipamamalas Wika) Nauunawaan Pagkilala sa taan ang ang kakayahan ang ugnayan Naipamamalas Salita Naipamamal pagpapahalag PAMANTAYANG sa mapanuring Naipamamalas ang kakayahan at ng simbolo at ang kamalayan Naisasagawa ang Nagkakaroon Nauunawa as ang iba’t a at PANGNILALAMAN pakikinig at pag- tatas sa pagsasalita at ng mga tunog sa mga bahagi Naipamamalas mapanuring pagbasa upang ng an na may ibang kasanayan sa unawa sa pagpapahayag ng sariling ideya, ng aklat at ang iba’t mapalawak ang talasalitaan papaunlad iba’t ibang kasanayan paggamit ng napakinggan kaisipan, karanasan at damdamin kung paano ibang na dahilan ng upang wika sa ang ugnayan kasanayan kasanayan sa pagsulat mauunawaa komunikasyon F2TA-0a-j-1 ng simbolo at upang wasto at n ang iba’t at pagbasa ng Nakikinig at wika makilala at maayos na ibang teksto iba’t ibang uri nakatutugon mabasa ang pagsulat ng panitikan nang angkop at mga pamilyar wasto at di-pamilyar F2PL-0a-j-2 F2PN-IIa-1.3 na salita Nagagamit Nakasusunod sa ang wika napakinggang F2TA-0a-j-2 F2TA-0a-j-3 F2TA-0a-j-4 bilang tugon panuto (1 Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may sa sariling hakbang) ideya/kaisipan/damdamin/reaksy antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at pangangailang on nang may wastong tono, diin, mekaniks ng pagsulat an at bilis, antala at intonasyon F2AL-IIa-1.1 F2PP-IIa-6 F2PB-IIa- sitwasyon Nasasabi ang Nasasabi ang b-3.1.1 F2PU-Ia- F2WG-IIa-1 nilalaman ng pagkakatulad Nakasasagot 3.1 Nagagamit aklat batay sa at pagkakaiba sa mga Nakasusulat ang magalang sa kabit-kabit na pananalita pabalat nito ng mga tanong na paraan na angkop sa pantig/salita tungkol sa na may sitwasyon nabasang tamang laki pakikipag- kuwento at layo sa usap sa isa't isa ang matatanda mga salita 1 F2PU-Ia- 3.2 Naisusulat nang may wastong baybay at bantas ang mga pangungusap na ididikta ng guro F2PN-IIb-2 F2PS-IIb-1 F2KP-IIb-8 F2PT-IIb- F2PB-IIa- F2KM- F2PL-0a-j-3 Natutukoy ang 1.7 b-3.1.1 IIb-f-1.2 Naipamamalas Nagagamit ang Naipapahayag mga salitang Nakakagami Nakasasagot Nasisipi ang paggalang 2 naunang ang sariling magkakatugma t ng mga sa mga nang sa ideya, pahiwatig tanong wasto at damdamin at kaalaman o ideya/damdami karanasan sa n o reaksyonK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 22 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Panitikan 3 Napakinggan) Limbag tungkol sa Pagbaybay syon aaral 4 pag-unawa ng Wika) Pagkilala sa taan nabasang kultura ng napakinggang Salita kuwento may akda ng teksto tekstong tungkol sa upang F2PB-IIc- malinaw napakinggan o F2PN-IIc-3.1.1 napakinggang malaman 2.2 ang nabasa Nakasasagot sa sa kuwento/ ang Nakasusunod parirala mga tanong alamat kahulugan sa nakasulat pangu tungkol sa ng mga na panutong ngusap napakinggang salita tulad may 2- 3 kuwento/alamat ng hakbang paggamit F2PN-IId-12.2 ng mga F2PB-IId-4 Nailalarawan ang Nailalarawan mga tauhan sa palatandaa ang mga napakinggang ng elemento ng kuwento batay nagbibigay kuwento sa sinabi o ng tauhan pahayag kahulugaha tagpuan n (context banghay clues) katuturan o kahulugan ng salita F2WG-IIc-d- F2KP-IIc-3 F2PU-Iic- F2KM- F2EP-IIc-2 F2PL-0a-j-4 4 Napapantig ang 3.2 IIb-f-1.2 Nabibigyang- Naipakikita Nakapaglalara mga mas Nakasusulat Nasisipi kahulugan ang aktibong wan ng mga mahahabang sa kabit-kabit nang ang mga pakikilahok sa bagay, tao, salita na paraan wasto at simpleng usapan at pangyayari, na may malinaw mapa gawaing at lugar tamang laki ang pampanitikan at layo sa parirala F2WG-IIc-d- F2PP-IId-i-5 isa't isa pangu F2PL-0a-j-3 4 Nakapag-uuri- malaki at ngusap Naipamamalas Nakapaglalara uri ng mga maliit na ang paggalang wan ng mga salita ayon sa letra ; mga F2KM- sa ideya, bagay, tao, ipinahihiwatig salita IIb-f-1.2 damdamin at pangyayari, na kaisipang Nasisipi kultura ng at lugar konseptwal F2PU-Ii-c- nang may akda ng 3.2 wasto at tekstong Nakasusulat malinaw napakinggan o sa kabit-kabit ang nabasa na paraan parirala na may pangu tamang laki ngusap at layo sa isa't isa malaki at maliit na letra ; mga salitaK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 23 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at 5 (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Panitikan Napakinggan) Limbag Pagbaybay syon aaral F2PL-0a-j-5 Wika) Pagkilala sa taan Naipakikita F2PN-IIe-7 Salita F2EP-IIe- ang Naibibigay ang 1.1 pagtanggap sa paksa o kaisipan F2PS_IIe-h- F2AL-IIe-10 F2PP-IIe- F2KM- Napagsusun mga ideya ng ng kuwentong 5.1 Natutukoy ang 2.2 IIb-f-1.2 od-sunod nabasang kathang – isip Nakasasali sa kahalagahan Nababasa ang Nasisipi ang mga akda/teskto napakinggan isang usapan gamit ng mga salitang nang salita batay tungkol sa malaking letra madalas na wasto at sa alpabeto F2PL-0a-j-6 napakinggang /bantas sa makita sa malinaw unang Naipakikita kathang-isip na isang paligid ang dalawang ang hilig sa kuwento salita/pangungu parirala letra ng pagbasa sap pangu salita F2EP-Iif-h- ngusap 5 Nagagamit F2PS-If-3.1 F2PT-IIa- F2PB-Iif-10 F2PU-Iif- F2KM- ang mga Naiuulat nang j-1.6 Nasasabi ang 3.2 IIb-f-1.2 bahagi ng pasalita ang Nakakagami paksa o tema Nakasusulat Nasisipi aklat ayon sa mga t ng mga ng binasang sa kabit-kabit nang pangangaila naobserbahang pahiwatig teksto na paraan wasto at ngan pangyayari sa upang na may malinaw pamayanan malaman tamang laki ang ang at layo sa parirala6 kahulugan isa't isa ang pangu ng mga mga salita ngusap salita tulad ng F2PY-IIg-i- F2KM- paggamit 2.1 IIg-j-3 ng mga Nababaybay Naka palatandaa nang wasto susulat ng ang mga nang may nagbibigay salitang may wastong ng tatlo o apat baybay, kahulugaha na pantig bantas at n (context batayang gamit ng clue talasalitaang malaki at katuturan o pampaningin maliit na kahulugan ng salita) F2PN-IIg-8.3 F2PS-IIg-6.4 F2WG-IIg-h- F2AL-Ii-g-5.2 F2PL-0a-j-7 Naisasalaysay Naibabahagi Napagsusunod- Naisasalaysay 5 muli ang ang karanasan sunod ang mga muli ang Nagagamit binasang teksto sa pagbasa nang may upang pangyayari ng napakinggang ang mga tamang makahikayat kuwentong teksto sa tulong salitang kilos pagkakasunod- ng sunod pagmamahal7 napakinggan ng pamatnubay sa pag-uusap sa pagbasa batay sa mga na tanong tungkol sa Pahina 24 ng 141 pamatnubay na iba’t ibang tanong gawain sa tahanan, paaralan, atK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Panitikan Napakinggan) Limbag Pagbaybay syon aaral Wika) Pagkilala sa taan F2PB-Iih-6 Salita Napag- uugnay ang pamayanan sanhi at natutunang letra bunga ng salita mula upang mga sa mga aralin maipahaya pangyayari g ang sa binasang ideya, teksto damdamin o reaksyon F2PB-IIi-7 sa isang Natutukoy paksa o ang suliranin sa nabasang isyu teskto o F2PS-IIe-h- F2WG-IIg-h- F2PT-IIa- napanood F2EP-Iif-h- F2PL-0a-j-7 j-1.6 5 Naibabahagi 5.1 5 Nakakagami Nagagamit ang karanasan Nakasasali sa Nagagamit t ng mga ang mga sa pagbasa pahiwatig bahagi ng upang isang usapan ang mga upang aklat ayon sa makahikayat tungkol sa salitang kilos malaman pangangaila ng ang ngan pagmamahal isang sariling sa pag-uusap kahulugan sa pagbasa karanasan tungkol sa ng mga salita tulad iba’t ibang ng gawain sa paggamit ng mga tahanan, palatandaa paaralan, at ng nagbibigay8 pamayanan ng kahu lugahan F2PN-IIi-9 F2KP-IIi-j-6 (katuturan F2PY-IIg-i- F2KM- F2PL-0a-j-7 Nahuhulaan ang Nakapagpapalit o 2.2 IIg-j-3 Naibabahagi susunod na at kahulugan Nababaybay Nakasusul ang karanasan mangyayari sa nakapagdaragd ng salita) nang wasto at nang sa pagbasa kuwento ag ng mga ang mga may upang 9 tunog upang F2PT-IIa- salitang may wastong makahikayat makabuo ng j-1.6 tatlo o apat baybay, ngK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 bagong salita Nabibigyan na pantig bantas, pagmamahal g batayang gamit ng sa pagbasa kahulugan talasalitaang malaki at ang mga pampaningin maliit na Pahina 25 ng 141 salita sa natutunang letra pamamagit salita mula upang an ng pagbibigay ng kasingkahul ugan at

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig (Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at 10 (Pag-unawa sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Pag- Panitikan Napakinggan) Limbag sa Binasa Pagbaybay syon aaral Wika) Pagkilala sa taan F2PL-0a-j-2 Salita Nagagamit ang wika kasalungat sa mga aralin maipahaya bilang tugon g ang sa sariling F2 PS-IIj-8.1 F2WG-IIj-6 F2KP-Iij-6 F2PP-IIa-j- F2PB-IIj-8 ideya, pangangailang Nakapagbibigay Nasasabi ang Nakapagpapalit 1.7 Nakapagbibig damdamin an at ng maikling paraan, at Nakakagamit ay ng o reaksyon sitwasyon panuto ng may panahon at nakapagdaragd ng mga angkop na sa isang 2-3 hakbang lugar ng ag ng mga pahiwatig pamagat sa paksa o gamit ang pagsasagawa tunog upang upang binasang isyu pangu pangunahing ng kilos o makabuo ng malaman ang teksto ngusap direksyon gawain sa bagong salita kahulugan ng tahanan, mga salita F2KM- paaralan at paggamit ng IIg-j-3 pamayanan mga Nakasusul palatandaang at nang nagbibigay ng may kahulugahan wastong (context baybay, clues) bantas, katuturan o gamit ng kahulugan ng malaki at salita maliit na letra upang maipahaya g ang ideya, damdamin o reaksyon sa isang paksa o isyuK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 26 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMIKATLONG MARKAHAN Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya TATAS (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian Ponolohiya Aklat at n at ng sa Binasa sa Pag- Wika, Napakinggan) ng Wika) Limbag Pagbaybay syon aaral Literasi at Pagkilala sa Talasalita Panitikan Naipamamalas Salita an Nauunawaan ang kakayahan na may iba’t Naipamamalas sa mapanuring Naipamamalas ang kakayahan at Nauunawaan Naipamamalas Naipamamalas Naisasagawa ang Nagkakaroon ng papaunlad ibang dahilan ang pakikinig at pag- tatas sa pagsasalita at ang ugnayan ang kamalayan ang iba’t mapanuring pagbasa upang na kasanayan sa wasto at ng pagsulat pagpapahalaga PAMANTAYANG unawa sa pagpapahayag ng sariling ideya, maayos na pagsulat at kasanayan PANGNILALAMAN napakinggan kaisipan, karanasan at ng simbolo at sa mga bahagi ibang mapalawak ang talasalitaan sa paggamit damdamin ng mga tunog ng aklat at kasanayan ng wika sa F2TA-0a-j-1 komunikasyon Nakikinig at kung paano upang at pagbasa ng nakatutugon ang ugnayan makilala at iba’t ibang uri nang angkop at ng panitikan wasto ng simbolo at mabasa ang wika mga pamilyar at di-pamilyar na salita F2TA-0a-j-2 F2TA-0a-j-3 F2TA-0a-j-4 Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may ideya/kaisipan/damdamin/reaksy wastong baybay, bantas at on nang may wastong tono, diin, antala at ekspresyon mekaniks ng pagsulat bilis, antala at intonasyon F2PN-IIIa-2 F2PS-IIIa-g- F2WG-IIIa- F2PT-IIIa- F2PB-IIIa- F2PU-IIIa- F2PL-0a-j-2 Nagagamit ang 5.3 g-1 e-2.2 1 3.1 Nagagamit ang naunang Nakasasali sa Nagagamit Napagyaya Naiuugnay Nakasusulat wika bilang man ang ang binasa sa kabit-kabit tugon sa kaalaman o isang usapan ang magalang talasalitaan sa sariling na paraan na sariling karanasan sa tungkol sa na pananalita sa karanasan may tamang pangangailang pamamagit laki at layo an at pag-unawa ng napanood o sa angkop na an ng sa isa’t isa sitwasyon napakinggang nabasang sitwasyon pagbubuo ng mga F2PL-0a-j-3 1 teksto patalastas paghingi ng bagong Naipamamalas pahintulot salita mula ang paggalang sa salitang- sa ideya, ugat damdamin at kultura ng may F2PN-IIIb-c- F2PS-IIIb-8.2 F2AL-IIIb-1.2 F2PP-IIIb-6 F2PY-IIIb- F2KM- akda ng Nasasabi ang Nasasabi ang h-j-2.1 IIIb-e- tekstong 3.1.1 Nakapagbibigay nilalaman ng pagkakatulad Nababaybay 1.4 napakinggan o Nakasasagot sa ng maikling Nasisipi nabasa aklat batay sa at pagkakaiba nang wasto nang mga tanong panuto gamit pamagat ng mga ang mga wasto at tungkol sa ang lokasyon pantig/salita salitang may malinaw tatlo o apat ang isang napakinggang na apat na talata 2 tugma pantig batayang F2KM- talasalitaang IIIbce- pampaningin 3.2 natutunangK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 27 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian Ponolohiya Aklat at n at ng sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag- Wika, 3 Napakinggan) ng Wika) Limbag aaral Literasi at 4 Pagkilala sa Talasalita F2PB-IIIc- Panitikan F2P-IIIb-c- Salita an 3.1.11- F2EP-IIIe- 3.1.1- Nakasusunod 1.1- F2PL-0a-j-4- Nakasasagot sa F2PS-IIc-1- F2KP-IIIc-8- sa nakasulat salita mula Nakasusul Napagsusuno Naipakikita mga tanong Naipahahayag Natutukoy ang na panutong sa mga aralin at ng d-sunod ang ang aktibong tungkol sa ang sariling mga salitang gamit ang sariling mga salita pakikilahok sa napakinggang ideya/damdami magkakatugma lokasyon F2PU-IIIa- talatang batay sa usapan at tula n o reaksyon 3.1 may alpabeto gawaing tungkol sa sa F2KP-IIId-9 F2PB-IIId- Nakasusulat wastong unang pampanitikan F2PN-IIId-1.2 napakinggang Nakapagbibigay 3.1.11 sa kabit-kabit baybay, dalawang Nakasusunod sa tugma/tula ng mga salitang Nasasagot na paraan bantas at letra ng F2PL-0a-j-3 napakinggang magkakatugma ang mga na may gamit ng salita Naipamamalas panuto F2WG-IIIa- tanong tamang laki maliit at ang paggalang ( 1- 2 hakbang) g-1 tungkol sa at layo sa malaking sa ideya, Nagagamit nabasang isa't isa letra damdamin at ang magalang tugma/tula kultura ng may na pananalita F2KM- akda ng sa angkop na IIIbce- tekstong sitwasyon 3.2 napakinggan o pagtanggap Nakasusul nabasa ng at ng paumanhin sariling talatang may wastong baybay, bantas at gamit ng maliit at malaking letra F2PS-IIe-3.2- F2AL-IIIe-j- F2PP-IIIe- F2PU-Ie-g- F2KM- F2PL-0a-j-5 Naiuulat nang 12 2.1 3.1 IIIbce- Nauunawaan pasalita ang Natutukoy kung Nababasa ang Nakasusulat 3.2 ang 5 mga napanood paano batayang sa kabit-kabit Nakasusul kahalagahan sa telebisyon nagsisimula at talasalitaan na paraan at ng ng mga nagtatapos ang na may sariling nilalaman ngK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 isang tamang laki talatang panitikan/ Pahina 28 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian Ponolohiya Aklat at n at ng sa Binasa sa Pag- Wika, Napakinggan) ng Wika) Limbag Pagbaybay syon aaral Literasi at Pagkilala sa Talasalita F2PB-IIIf-7 Panitikan Salita an Natutukoy ang suliranin teksto pangungusap sa nabasang at layo sa may teskto o isa't isa wastong napanood malaki at baybay, maliit na bantas at F2PB-IIIg- letra mga gamit ng 6 salita maliit at Napag- malaking uugnay ang F2PY-IIIb- letra sanhi at j-2.2 F2PN-IIIf-7 F2PS-IIIa-g- F2PT-IIIf- bunga ng Nababaybay F2EP-IIIh- F2PL-0a-j-6 1.8 mga nang wasto Naibibigay ang 5.3 Nakakagami pangyayari ang mga 2.1 Naipakikita paksa o kaisipan Nakasasali sa t ng mga sa binasang salitang may Nagagamit ang hilig sa ng tugma/tulang isang usapan pahiwatig teksto tatlo o apat nang wasto pagbasa napakinggan tungkol sa upang na pantig ang talaan isang paksang malaman (batayang ng nilalaman napakinggan ang talasalitaang kahulugan pampaningin6 ng mga natutuhang salita tulad salita mula ng sa mga paggamit aralin) ng mga F2PN-IIIg-9- F2PS-IIIa-g- F2WG-IIIa- palatandaa F2PU-IIIe- F2PL-0a-j-7 ng g-3.2 Naibabahagi Nahuhulaan ang 5.3 Nakasasali g-1 nagbibigay Nakasusulat ang karanasan susunod na sa isang usapan Nagagamit ng kahu sa kabit-kabit sa pagbasa lugahan na paraan upang mangyayari sa tungkol sa ang magalang (sitwasyong na may makahikayat napakinggang isang napaking na pananalita pinaggamit tamang laki ng an ng at layo sa pagmamahal7 tugma/tula gang kuwento sa angkop na salita) isa't isa sa pagbasa ng sitwasyon ang mga panitikan F2PT-IIIc- salita (paghingi ng g-5 paumanhin) Nakapag- F2PY-IIIb- uuri-uri ng h-2.3 mga salita Nababaybay ayon sa nang wasto ipinahihiwat ig na kaisipang/ konseptwal F2PN-IIIh-8.4 F2WG-IIIh- F2KP-IIIh-1 F2AL-IIIe-j- F2EP-IIIh- F2PL-0a-j-7 Napagsusunod- i-7 Nabibigkas 12 2.1 Naibabahagi Nagagamit nang wasto ang Natutukoy Nabibigyang- ang karanasan8 sunod ang mga nang wasto mga kung paano kahulugan sa pagbasa pangyayari ngK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 29 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian Ponolohiya Aklat at n at ng sa Binasa sa Pag- Wika, Napakinggan) ng Wika) Limbag Pagbaybay syon aaral Literasi at Pagkilala sa Talasalita F2PB-IIIi- Panitikan kuwentong Salita an 11 ang mga napakinggan Naibibigay simpleng upang ang mga diptonggo nagsisiumula at ang mga ang mga talaan makahikayat pang-ukol (aw,ew, iw, ay, nagtatapos ang sumusuporta salitang may ng ni/nina oy) isang talata ng kaisipan tatlo o apat pagmamahal kay/kina sa na pantig sa pagbasa ayon sa pangunahing (batayang para sa kaisipan ng talasalitaang ukol sa tekstong pampa binasa ningin; F2PS-IIIi-6.3 F2WG- F2PP-IIIi- F2PT-IIIi- natutuhang F2KM- F2PL-0a-j-7 Naisasalaysay IIIh—i-7 2.2- 5 salita mula IIIi-3.1 Naibabahagi muli ang Nagagamit Napagyayama Nakapag- sa mga Nakasusu ang karanasan napakinggang nang wasto n ang uuri-uri ng aralin) lat nang sa pagbasa teksto ayon sa ang mga talasalitaan mga salita may upang pananaw ng isa pang-ukol sa ayon sa F2PY-IIIb- wastong makahikayat sa mga tauhan ni/nina pamamagitan ipinahihiwat j-2.3 baybay, ng kay/kina pagbubuo ng ig na Nababaybay bantas, pagmamahal ayon sa mga bagong kaisipang nang wasto gamit sa pagbasa para sa salita mula sa konseptwal ang mga ng malaki ukol sa salitang-ugat salitang may at maliit tatlo o apat na letra9 na pantig upang (batayang maipahaya g ang ideya, damdamin o reaksyon sa isang paksa o isyu (talata na may 3- 5 pangu ngusap) F2PN-IIIj-12 F2PS-IIIj-8.2 F2KP-IIIj-6 F2AL-IIIe-j- F2EP-IIIj- F2PL-0a-j-2 Nakapagpapalit 12 4.1 Nagagamit ang Nakapagbibigay Nakapagbibigay at Natutukoy kung Nagagamit wika bilang ng sariling ng maikling nakapagdaragd paano nang wasto tugon sa ag ang mga nagsisimula at at ayos ang sariling hinuha sa panuto ng may tunog upang nagtatapos ang silid-aklatan pangangailang10 napakinggang 2-3 hakbang makabuo ng isang Mga dapat an at bagong salita pangungusap/ ikilos sa sitwasyon teksto gamit ang talata silid- aklatan pangunahing direksyonK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 30 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat PagpapaLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya halaga sa (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian Ponolohiya Aklat at n at ng sa Pag- Wika, Napakinggan) ng Wika) Limbag sa Binasa Pagbaybay syon aaral Pagkilala sa Talasalita Literasi at Salita an Panitikan talasalitaang pampa ningin; natutuhang salita mula sa mga aralin)IKAAPAT NA MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapahala (Pag-unawa sa sa Pag- ga sa Wika,LINGGO Napakinggan) Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasan Pag-unlad Pag- Pagsulat at Kompo aaral Literasi at Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at at Pagkilala sa Pagbaybay sisyon Naipamama las Limbag ng Talasali unawa sa Nauunawaan Panitikan ang kakayahan Wika) Nauunawaan Salita taan Binasa na may iba’t sa mapanuring ang ugnayan Naipamamalas ibang dahilan Naipamamalas pakikinig at pag- Naipamamalas ang kakayahan ng simbolo at ang kamalayan Naipamamalas Naisasagawa ang Nagkakaroon ng papaunlad ng pagsulat ang unawa sa at tatas sa pagsasalita at ng mga tunog sa mga bahagi ang iba’t ibang mapanuring pagbasa upang na kasanayan sa wasto at pagpapahalagaPAMANTAYANG napakinggan ng aklat at kasanayan maayos na pagsulat at kasanayan PANGNILALAMAN pagpapahayag ng sariling ideya, kung paano upang makilala mapalawak ang talasalitaan sa paggamit ng kaisipan, karanasan at ang ugnayan at mabasa ang wika sa ng simbolo at mga pamilyar at komunikasyon damdamin wika di-pamilyar na at pagbasa ng salita iba’t ibang uri ng panitikan F2TA-0a-j-1 F2TA-0a-j-2 F2TA-0a-j-3 F2TA-0a-j-4 Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, antala Nakasusulat nang may nakatutugon at ekspresyon wastong baybay, bantas atTATAS nang angkop at ideya/kaisipan/damdamin/reaks mekaniks ng pagsulat 1 wasto yon nang may wastong tono, F2KM-IVa- F2PN-IVa-7 diin, bilis, antala at intonasyon 2.4 Naibibigay ang Naisusulat paksa o kaisipan F2PS-IVa- F2WG-IVa-c- F2PT-IVa- F2PB-IVa- nang may F2PL-0a-j-2 sa napakinggang d-1.9 3.2- wastong Nagagamit ang kuwento tungkol 8.5 1 Nakakagamit Nakasa baybay at wika bilang sa isang tunay Nakapagbibig Nagagamit ang ng mga sagot sa bantas ang tugon sa na pangyayari pahiwatig mga tanong liham na sariling ay ng magalang na upang tungkol sa ididikta ng pangangaila maikling pananalita sa malaman nabasang guro ngan at ang tekstong sitwasyon panuto ng angkop na kahulugan pang- may 2-3 sitwasyon ng mga salita imporma hakbang pagtatanong ng tulad ng syon paggamit ng gamit ang lokasyon ng mga pangunahing lugar palatandaang nagbibigay direksyonK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 31 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapahala (Pag-unawa sa sa Pag-LINGGO Napakinggan) Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasan Pag-unlad Pag- Pagsulat at Kompo aaral ga sa Wika, Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at at Pagkilala sa ng Talasali unawa sa Pagbaybay sisyon Literasi at Limbag Panitikan Wika) Salita taan Binasa ng ka hulugahan (pagbibigay ng halimbawa) F2-IVb-2 F2KP-IVb- F2AL-IVb-10 F2PP-IVb-2.1 F2PU-IVb-3 F2KM-Ivb- F2EP-IVb- F2PL-0a-j-3 Nagagamit ang 1.2 Nabibigyan ng Nababasa ang Nakasusulat 5 Naisusulat 5.1 Naipamamalas sa kabit-kabit nang wasto Nagagamit ang paggalang naunang Nabibigkas sariling mga salitang na paraan ang mga nang wasto sa ideya, kaalaman o nang wasto pamagat ang madalas na na may idiniktang ang Index ng damdamin at karanasan sa ang tunog na isang kuwento makita sa paligid mga salita tamang laki aklat kultura ng may pag-unawa ng kambal katinig at layo sa F2KM-IVc- akda ng napakinggang (kl, ts, gl, pr, isa't isa 6 tekstong2 teksto malaki at Nakabubuo napakinggan o pl, gr) maliit na ng isang nabasa letra talata sa mga salita pamamagita pangungusap n ng pagsasama- F2-IVc-1.3 F2WG-IVc-1 F2KP-IVc-i-9 F2PP-IVb-2.1 F2PB-IVc- sama ng F2EP-IVc- F2PL-0a-j-4 Nakasusunod sa Nagagamit ang Nakapagbibiga Nababasa ang 2.4 magkakaugn g-1.4 Napapahalagah napakinggang magalang na y ng mga mga salitang Naiuugnay ay na pangu Napagsunod- an ang mga panuto pananalita sa salitang madalas na ang binasa ngusap sunod ang tekstong (2 -3 hakbang) angkop na magkakatugm makita sa paligid sa sariling F2KM-IVd- mga salita pampanitikan sitwasyon a karanasan 1.5 batay sa3 (pagtanggap ng Nakasusulat alpabeto tawag sa ng liham sa tambalang telepono) tulong ng salita padronmula F2PS-IVd-1 F2KP-IVd-j- F2PP-IVd-2 F2PT-IVa- F2PB-IVd- sa guro F2PL-0a-j-3 Naipapahaya 6 Nababasa ang d-1.9 6 Napag- Naipamamalas g ang sariling Nakapagpapali batayang Nakakagamit uugnay ang paggalang ideya/damda t at talasalitaan ng mga ang sanhi sa ideya, min o nakapagragda pahiwatig at bunga ng damdamin at reaksyon g ng mga upang mga kultura ng may tungkol sa tunog upang malaman pangyayari akda ng napakinggan makabuo ng ang sa binasang tekstong4 g tekstong bagong salita kahulugan teksto napakinggan o pang- ng mga salita nabasa imporma tulad ng syon paggamit ng mga palatandaang nagbibigay ng kahulugahanK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 32 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapahala (Pag-unawa sa sa Pag-LINGGO Napakinggan) Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasan Pag-unlad Pag- Pagsulat at Kompo aaral ga sa Wika, 5 Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at at Pagkilala sa ng Talasali unawa sa Pagbaybay sisyon Literasi at 6 Limbag Panitikan Wika) Salita taan Binasa (pagbibigay F2PB-IVe- 7 ng Natutukoy halimbawa) ang suliranin sa F2PS-IVe- F2WG-IVe-1 F2KP-IVe- F2AL-IVe-g- nabasang F2KM-Ive-7 F2EP-IVe- F2PL-0a-j-5 6.5 Nagagamit ang 1.3 13 teskto o Nakasusulat h-2.3 Naipakikita ang Naisasalaysa magalang na napanood ng isang Nabibigyang- pagtanggap sa y muli ang pananalita sa Nabibigkas Natutukoy kung tugma- kahulugan mga ideya ng napakinggan angkop na nang wasto paano F2PB-IVf- tugmaan ang mga nabasang akda g teksto sa sitwasyon 5.3 simpleng o teskto tulong ng pagbibigay ng ang tunog ng nagsisiumula at Naisasalysa graph story mga nagtatapos ang y muli ang grammar reaksyon o diptonggo isang binasang komento teksto sa F2PS-IVf-i- (ay,ey,iy,oy, pangungusap/ pamamagit 5.4 uy) talata an ng story Nakasasali sa grammar F2PN-IVf-3.1.2 isang usapan F2PT-IVf-i- F2KM-IVf- F2PL-0a-j-6 Nasasagot ang tungkol sa 1.10 3.2 Naipakikita ang mga tanong isang Nakakagamit Nakasusulat hilig sa tungkol sa napanood na ng mga nang may pagbasa napakinggang patalastas o pahiwatig wastong tekstong pang- palabas upang baybay, impormasyon malaman bantas, ang gamit ng kahulugan malaki at ng mga salita maliit na (paggamit ng letra upang pormal na maipahayag ang ideya, depinisyon damdamin o ng salita) reaksyon sa isang paksa F2PS-Ivg- F2WG-Ivg-j-8 F2KP-IVb-i- F2AL-IVe-g- F2PB-Ivg- o isyu F2EP-IVc- F2PL-0a-j-7 1.3 1.3 3.2 g-1.4 Naibabahagi 3.4 Nakabubuo Nakapagbibiga Natutukoy kung Nasasagot F2KM-IVg- Napagsunod- ang karanasan Naiuulat nang wasto at y ng mga paano ang mga 1.5 sunod ang sa pagbasa salitang nagsisiumula at tanong Nakasusulat mga salita upang nang pasalita payak na magkakatugm nagtatapos ang tungkol sa ng liham sa batay sa makahikayat ng ang mga pangungusap a isang binasang tulong ng alpabeto pagmamahal sa7 pangungusap/ teksto padron mula tambalang pagbasa napakinggan na may tamang F2KP-Ivh-5 talata sa guro salita sa radyo ugnayan ng Natutukoy ang simuno at mga tunog na bumubuo sa panag-uri sa isang klaster pakikipag-usap (salitang hiram) F2PN-Ivh-8.5 KKPK tren F2PP-Ivh-5 F2KM-Ivh- F2EP-IVe- F2PL-0a-j-7 Napagsusunod- Nakapag-uuri-uri 3.2 h-2.3 Naibabahagi ng mga salita Nakasusulat Nabibigyang ang karanasan sunod ang mga ayon sa sa kabit-kabit kahulugan sa pagbasa pangyayari ng ipinahihiwatig ng na paraan ang simpleng upang kaisipang na may graph makahikayat ng8 kuwentong konseptwal tamang laki pagmamahal sa napakinggan at layo sa pagbasa batay sa story grammarK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 33 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapahala (Pag-unawa sa sa Pag-LINGGO Napakinggan) Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigkasan Pag-unlad Pag- Pagsulat at Kompo aaral ga sa Wika, Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at at Pagkilala sa ng Talasali unawa sa Pagbaybay sisyon Literasi at Limbag Panitikan Wika) Salita taan Binasa KPKK nars, isa't isa ang mga salita at keyk pangungusap F2PS-IVf-i- F2WG-Ivg-j-8 F2KP-IVb-i- F2PP-IV-f-i- F2PB-IVi- F2PY-IVi-2 F2KM-IVi- F2PL-0a-j-7 5.4 Nakabubuo 1.3 1.10 11 Nababaybay 1.6 Naibabahagi Nakasasali sa nang wasto at Nakapagbibiga Nakakagamit ng Naibibigay nang wasto Nakasusulat ang karanasan isang usapan payak na y ng mga mga pahiwatig ang mga ang mga ng sariling sa pagbasa tungkol sa pangungusap salitang upang malaman sumusuport salitang may liham na upang isang na may tamang magkaka ang kahulugan ang tatlo o apat wala nang makahikayat ng napanood na ugnayan ng tugma ng mga salita kaisipan sa na apat na padron pagmamahal sa patalastas o simuno at paggamit ng pangunahin pantig pagbasa palabas panag-uri mga g kaisipan batayang9 palatandaang ng tekstong talasalitaang nagbibigay ng binasa pampaningin kahulugahan natutunang (pormal na salita mula depenisyon ng sa mga aralin mga salita) F2-IVj-12 F2WG-IVg-j-8 F2KP-IVd-j- F2PT-IIIi-5 F2PB-IVj- F2KM-IVj-9 F2EP-Ivj- F2PL-a-j-2 Nakapagbibigay Nakabubuo 6 Naka Nakapag- 8 Naibibigay 4.1 Nagagamit ang ng sariling nang wasto at pagpapalit at uuri-uri ng Nakapgabib ang angkop Nagagamit wika bilang hinuha sa payak na nakapagragda mga salita igay ng na salita nang wasto tugon sa napakinggang pangungusap g ng mga ayon sa angkop na /parirala at ayos ang sariling10 kuwento na may tamang tunog upang ipinahihiwati pamagat sa upang silid-aklatan pangangaila ugnayan ng makabuo ng g na isang talata makabuo ng panganga ngan at simuno at bagong salita kaisipang isang talata laga sa mga sitwasyon panag-uri konseptwal kagamitang makikikita sa silid-aklatanK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 34 ng 141

PAMANTAYAN NG K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMPROGRAMA BAITANG 3PAMANTAYAN NG BAWAT Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit angYUGTO angkop at wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kultura ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe.PAMANTAYAN NG BAWATBILANG Sa dulo ng Baitang 3, nakakaya ng mga mag-aaral na ipakita ang kasanayan sa pag-unawa at pag-iisip sa mga narinig at nabasang teksto at ipahayag nang mabisa ang mga ibig sabihin at nadarama. Pagkatapos ng Ikatlong Baitang, inaasahang nasasabi na ng mga mag-aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinngan at nakapagbibigay ng kaugnay o katumbas na teksto, nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong palipon ng mga salita at maayos na nakasulat gamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o lebel at kaugnay ng kanilang kultura.UNANG MARKAHAN Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Panitikan Napakinggan) Limbag Pagbaybay syon aaral Wika) Nauunawaan Pagkilala sa taan Naipamamalas Naipamamalas ang ugnayan Naipamamalas Salita Naipamamal angPAMANTAYANG ang kakayahan Naipamamalas ang kakayahan at ng simbolo at ang kamalayan Naisasagawa ang Nagkakaroon Nauunawa as ang iba’t pagpapahalaga PANGNILALAMAN sa mapanuring tatas sa pagsasalita at ng mga tunog sa mga bahagi Naipamamalas mapanuring pagbasa upang ng an na may ibang at kasanayan pakikinig at pag- pagpapahayag ng sariling ideya, ng aklat at ang iba’t mapalawak ang talasalitaan papaunlad iba’t ibang kasanayan sa paggamit ng unawa sa kaisipan, karanasan at damdamin kung paano ibang na dahilan ng upang wika sa napakinggan ang ugnayan kasanayan kasanayan sa pagsulat mauunawaan komunikasyon ng simbolo at upang wasto at ang iba’t at pagbasa ng wika makilala at maayos na ibang teksto iba’t ibang uri mabasa ang pagsulat ng panitikan mga pamilyar at di-pamilyar na salita F3TA-0a-j-1 F3TA-0a-j-2 F3TA-0a-j-3 F3TA-0a-j-4 Nakikinig at Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may nakatutugon Naipahahayag ang antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at nang angkop at ideya/kaisipan/damdamin/reaksy mekaniks ng pagsulatTATAS wasto 1 on nang may wastong tono, diin, F3PU-Ia-c- bilis, antala at intonasyon 1.2 Nasisipi nang F3TA-Ia-13.1 F3WG-Ia-d-2 F3AL-Ia-1.2 F3PB-Ia-1 wasto at F3PL-0a-j-2 Naisasagawa Nagagamit Nahuhulaan Naiuugnay maayos ang Nagagamit ang ang ang binasa isang talata wika bilang ang maayos na ang nilalaman/paks sa sariling tugon sa pagpapakilala pangngalan sa a ng aklat sa karanasan sariling pamamagitan pangangaila ng sarili pagsasalaysay ng pamagat ngan at tungkol sa sitwasyon mga tao, lugar Pahina 35 ng 141 at bagay saK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat PagpapaLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya halaga sa (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Wika, at Napakinggan) Limbag Pagbaybay syon aaral Panitikan Wika) Pagkilala sa taan Salita paligid F3PN-Ib-2 F3WG-Ia-d-2 F3KP-Ib-f-8 F3PB-Ib- F3EP-Ib-h- F3PL-0a-j-3 Nagagamit ang Nagagamit Natutukoy ang 3.1 5 Nagagamit Naipamamalas ang mga salitang Nasasagot ang iba’t ang paggalang naunang pangngalan sa magkakatugma ang mga ibang bahagi sa ideya, kaalaman o pagsasalaysay tanong ng aklat sa damdamin at tungkol sa tungkol sa pagkalap ng kultura ng may2 karanasan sa akda ng pag-unawa ng mga tao, lugar tekstong impormasyon tekstong at bagay sa binasa tugma napakinggan o napakinggang paligid nabasa teksto F3PL-0a-j-4 F3PN-Ic-j- F3PS-IIb- F3Al-If-1.3 F3PT-Ic- F3PB-Ic-2 F3PU-Ia-c- Napapahalaga 3.1.1 12.5 Nababasa ang 1.4 Nakasusunod 1.2 han ang mga mga salitang Nakakaga sa nakasulat Nasisipi nang tekstong Nasasagot ang Nagagamit ang may tatlong mit ng mga na panuto wasto at pampanitikan mga tanong magalang na pantig pataas pahiwatig maayos ang tungkol sa pananalita na upang isang talata malaman napakinggang angkop sa ang kuwento sitwasyon kahulugan (pagbati, ng mga pakikipag– salita paggamit3 usap, paghingi ng mga ng paumanhin) palatan daang nagbibigay ng kahuluga han (kasing kahulugan) F3PN-Ic-j- F3WG-Ia-d-2 F3KP-Id-10 F3PB-Id- F3PY-Id- F3EP-Id- F3PL-0a-j Nagagamit Nahahati nang 3.1 2.2 6.1 Naipamamalas 3.1.1 ang pabigkas ang Nasasagot Nababaybay Nakakagamit ang paggalang Napagsusunod- pangngalan sa isang salita ang mga nang wasto ng sa ideya, pagsasalaysay ayon sa pantig tanong ang mga diksyunaryo damdamin at sunod ang mga tungkol sa tungkol sa salitang kultura ng may pangyayari ng mga tao, lugar tekstong natutunan sa akda ng4 kuwentong at bagay sa binasa aralin tekstong paligid (kuwento) napakinggan o napakinggan sa nabasa pamamagitan ng larawanK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 36 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa halaga saLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Wika, at (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Panitikan Napakinggan) Limbag F3PBH-Ie-4 Pagbaybay syon aaral Wika) Pagkilala sa taan Nailalarawan F3PL-00-5- Salita ang mga F3EP-Ib-h- Nauunawaan elemento ng 5 ang F3PN-Ie-5 F3WG-Ie-h-3 F3AL-Ie-14.1 kuwento F3KM-Ie- Nagagamit kahalagahan ng Naisasakilos ang Nagagamit sa Naikukumpara (tauhan, g-3 Naka ang iba’t mga nilalaman tulang usapan ang ang mga aklat tagpuan, susulat ibang bahagi ng panitikan / napakinggan mga salitang sa banghay) nang may ng aklat sa teksto pamalit sa pamamagitan wastong pagkalap ng ngalan ng tao ng F3PBH-If- baybay, impormasyon (ako, ikaw, pagkakatulad at 3.2 bantas, at siya) pagkakaiba Nasasagot gamit ng batay sa pisikal ang mga malaki at5 na anyo tanong maliit na tungkol sa letra binasang upang tekstong maipahaya pang- g ang impormasyon ideya, F3PB-Ig- damdamin 12.1 o reaksyon Naisasalay sa isang say muli ang paksa o binasang isyu teksto nang F3PN-If-1.3 F3PS-If-12. F3WG-Ie-h-3 F3KP-Ib-f-8 may tamang F3PY-If-2.4 F3EP-If-j- F3PL-0a-j- Nakasusunod sa Nagagamit ang Nagagamit sa Natutukoy ang pagkaka Nababaybay 2.4 Naipakikita ang mga salitang sunod-sunod hilig sa pagbasa panutong may 2 magalang na usapan ang magkakatugma ng mga nang wasto Nabibigyang- – 3 hakbang pananalita sa mga salitang pangyayari ang mga kahulugan F3KP-Ig-j-6 salita di- ang isang6 angkop na pamalit sa Nakapagpapalit kilala batay table sitwasyon ngalan ng tao at sa bigkas nakapagdaragd pakikipag usap kami, tayo, ag ng mga sa matatanda kayo at sila tunog upang makabuo ng at hindi kakilala bagong salita F3PN-Ig-6.1 F3PT-Ic- F3PU-Ig-i-4 F3EP-Id- F3PL-0a-j-7 Naisasalaysay 1.5 Nagagamit 6.1 Naibabahagi muli ang Nakakaga ang malaki Nakagagamit ang karanasan napakinggang mit ng at maliit na ng sa pagbasa teksto sa pahiwatig letra at mga diksyunaryo upang tulong ng upang bantas sa makahikayat ng larawan malaman pagsulat ng; pagmamahal sa7 ang mga salitang pagbasa kahulugan natutunan sa ng mga aralin salita tulad parirala ng pangungusap paggamit ng mga palatanK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 37 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat PagpapaLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya halaga sa (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Wika, at Napakinggan) Limbag Pagbaybay syon aaral Panitikan Wika) Pagkilala sa taan F3PB-Ih-14 Salita Nakapagbibig ay ng wakas daang ng binasang nagbibigay kuwento ng kahuluga F3PB-Ii-15 han (kasa Nagbabago lungat) ang dating kaalaman F3PN-Ic-1.4 F3PS-If-12.2 F3WG-Ie-h- base sa mga F3PY-Ih- F3EP-Ib-h- F3PL-0a-j-7 natuklasang 2.1 5 Naibabahagi Naiguguhit ang Nagagamit ang 3.1 kaalaman sa Nababaybay Nagagamit ang karanasan mensahe ng magalang na Nagagamit binasang nang wasto teksto ang mga ang iba’t sa pagbasa napakinggang pananalita na ang panghalip salitang may ibang bahagi upang parabula/ alamat angkop sa bilang pamalit tatlo o apat ng aklat sa makahikayat ng8 sitwasyon sa pangngalan na pantig pagkalap ng pagmamahal sa impormasyon pagbasa (panghihiram may F3PU-Ig-i-4 ng gamit) panandang Nagagamit ang malaki ang at maliit na (ito/iyan/iyon) letra at mga bantas sa F3PN-Ic-j- F3PS-IIi-3.1 F3WG-Ie-h- F3PT-Ic- pagsulat ng F3PL-0a-j-7 1.5 talata Naibabahagi 3.1.1 Naiuulat nang 3.1 Nakakaga ang karanasan Nasasagot ang ang mga Nagagamit mit ng sa pagbasa mga tanong naobserbahang ang panghalip pahiwatig upang upang makahikayat ng tungkol sa pangyayari sa bilang pamalit malaman napakinggang pamayanan sa pangngalan ang pagmamahal sa kahulugan pagbasa kuwento (ito/iyan/iyon) ng mga salita tulad9 ng paggamit F3PN-Ij-10 F3KP-Ig-j-6 ng mga F3KM-Ij- F3EP-If-j- F3PL-0a-j-2 Nakabubuo ng Nakapagpapalit palatandaa 4 2.4 Nagagamit ang isang kuwentong at ng Nakasusul Nabibigyang- wika bilang katumbas ng nakapagdaragd nagbibigay at ng kahulugan tugon sa 10 napakinggang ag ng mga ng isang ulat ang table sariling kuwento tunog upang kahuluga tungkol sa pangangaila makabuo ng han (ka isang ngan atK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 bagong salita salungat) pangyayari sitwasyon ng F3PT-Ij- 2.3 Napagya yaman ang talasalitaan sa pama magitan ng paggamit ng Pahina 38 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsasalita Pagbasa Pagsulat PagpapaLINGGO Pakikinig Wikang Gramatika Kamalayang Kaalaman sa Palabigka Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya halaga sa (Pag-unawa sa Binibigkas (Kayarian ng Ponolohiya Aklat at san at ng Talasali sa Binasa sa Pag- Wika, at Napakinggan) Limbag Pagbaybay syon aaral Panitikan Wika) Pagkilala sa taan Salita magkasing napaking kahulugan gan at magka salungat namga salitaIKALAWANG MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapa (Pag-unawa sa sa Pag- halaga saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman sa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi aaral Wika, at Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala Aklat at ng Talasali sa Binasa Panitikan Naipamamalas Limbag Pagbaybay syon Naipama ang kakayahan Wika) Nauunawaan sa Salita taan malas ang Naipamamalas sa mapanuring ang ugnayan Naipamamalas iba’t ibang angPAMANTAYANG pakikinig at pag- Naipamamalas ang kakayahan at ng simbolo at Naipamamalas ang Naisasagawa ang Nagkakaroon Nauunawa kasanayan pagpapaha PANGNILALAMAN unawa sa tatas sa pagsasalita at ng mga tunog ang iba’t ibang kamalayan sa mapanuring pagbasa upang ng an na may upang laga at napakinggan pagpapahayag ng sariling ideya, kasanayan mga bahagi mapalawak ang talasalitaan papaunlad iba’t ibang maunawaan kasanayan sa kaisipan, karanasan at damdamin upang makilala ng aklat at na dahilan ng ang iba’t paggamit ng at mabasa ang kung paano kasanayan sa pagsulat ibang teksto wika sa mga pamilyar ang ugnayan wasto at komunikasyon at di-pamilyar ng simbolo at maayos na at pagbasa ng na salita wika iba’t ibang uri pagsulat ng panitikanTATAS F3TA-0a-j-1 F3TA-0a-j-2 F3TA-0a-j-3 F3TA-0a-j-4 1 Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may nakatutugon ideya/kaisipan/damdamin/reaksy antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at nang angkop at on nang may wastong tono, diin, mekaniks ng pagsulat wasto bilis, antala at intonasyon F3PT-IIc- F3PB-IIa-1 F3EP-IIa-d- F3PL-0a-j-2 F3PN-IIa-2 F3WG-IIa-c- 1.5 Naiuugnay 5 Nagagamit ang Nagagamit ang 2 Nakakaga ang binasa Nagagamit wika bilang naunang Nagagamit ang mit ng sa sariling ang iba’t tugon sa kaalaman o pangngalan sa pahiwatig karanasan ibang bahagi sariling karanasan sa pagsasalaysay upang ng aklat sa pangangailang pag-unawa ng tungkol sa mga malaman pagkalap ng an at napakinggang tao, lugar, ang impormasyon sitwasyon teksto bagay at mga kahulugan pangyayari sa ng mga paligid salita tulad ng paggamit ng mgaK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 39 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapa (Pag-unawa sa sa Pag- halaga saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman sa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi aaral Wika, at Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala Aklat at ng Talasali sa Binasa Panitikan Limbag Pagbaybay syon Wika) sa Salita taan F3PB-IIb- e-4 palatan Nailalarawan daang ang nagbibigay elemento ng ng kuwento kahuluga (tauhan, han (ka tagpuan, salungat) banghay) F3PS-IIb- F3AL-IIb-1 F3PU-IIa- F3PL-0a-j-3 12.5- Nahuhulaan 1.2 Naipamamalas ang Nasisipi nang ang paggalang Nagagamit nilalaman/pak wasto at sa ideya, ang magalang sa ng aklat sa maayos ang damdamin at pamamagitan isang talata kultura ng may2 na pananalita ng pagtingin akda ng sa angkop na sa mga tekstong larawan napakinggan o sitwasyon nabasa (pagpa F3PL-0a-j-4 paliwanag) Napapahalaga han ang mga F3PN-IIc-3.1.1 F3WG-IIa-c F3PP-IIc-d- F3PB-IIc-2 F3PY-IIc- tekstong Nasasagot ang Nagagamit 2.3 Nakasusunod 2.3 pampanitikan mga tanong ang Nababasa ang sa nakasulat Nababaybay tungkol sa pangngalan sa mga salitang na panuto nang wasto napakinggang pagsasalaysay may klaster ang3 tula tungkol sa mga batayang tao, lugar , talasalitaan bagay at mga pangyayari sa paligid F3PN-IId-5 F3KP-IIb-d-8 F3PP-IIc-d- FPT-IId- F3PB-I-d- F3PU-IId-4 F3EP-IIa-d- F3PL-oa-j-3 Naisasakilos ang Natutukoy ang 2.3 1.7 3.1 Nagagamit 5 Naipamamalas tulang mga salitang Nababasa ang Nakakaga Nasasagot ang malaki Nagagamit ang paggalang napakinggan magkakatugma mga salitang mit ng ang mga at maliit na ang iba’t sa ideya, may klaster pahiwatig tanong letra at mga ibang bahagi damdamin at4 upang tungkol sa bantas sa ng aklat sa kultura ng may malaman tekstong pagsulat ng pagkalap ng akda ng ang binasa mga parirala/ impormasyon tekstong kahulugan tula pangungusap napakinggan o ng mga nabasa salita tulad ng paggamit ng mga pala tandaang nagbibigay ngK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 40 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapa (Pag-unawa sa sa Pag- halaga saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman sa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi aaral Wika, at Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala Aklat at ng Talasali sa Binasa Panitikan Limbag Pagbaybay syon Wika) sa Salita taan F3PB-IIb- e-4 kahuluga Nailalarawan han ang mga (katuturan elemento ng o kuwento kahulugan (tauhan, ng salita) tagpuan, banghay) F3PS-IIb-2.5 F3WG-IIg-j-3 F3PP-IIe-g- F34AL-IIe- F3KM- F3PL-0a-j-6 Naisasagawa Nagagamit sa 2.4 14 IIe-3.1 Naipakikita ang maayos usapan ang Nababasa ang Naikokompara Nakasu ang na mga salitang mga salitang ang mga sulat ng pagtanggap sa pagpapakilala pamalit sa iisa ang baybay kuwento sa talata mga ideya ng ng ibang tao ngalan ng tao ngunit pamamagitan nang may nabasang (kami, tayo, magkaiba ang ng pagtatala wastong teksto/akda kayo at sila) bigkas ng baybay, pagkakatulad bantas at at pagkakaiba gamit ng malaki at5 maliit na letra upang maipahaya g ang ideya, damdamin o reaksyon sa isang paksa o isyu F3PN-Iif-6.4 F3PT-Iif- F3PB-Iif- F3PY-Iif- F3PL-0a-j-7 Naisasalaysay 1.8 3.2 2.2 Naipakikita muli ang Nakakaga Nasasagot Nabaybay ang hilig sa napakinggang mit ng ang mga nang wasto pagbasa sa teksto sa pahiwatig tanong ang mga pamamagitan tulong ng upang tungkol sa salitang ng pagpili ng pamatnubay na malaman binasang natutuhan sa babasahing tanong angkop sa 6 ang tekstong aralin edad kahulugan pang-K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 ng mga impormasyon Pahina 41 ng 141 salita tulad ng paggamit ng mga palatan daang nagbibigay

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapa (Pag-unawa sa sa Pag- halaga saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman sa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi aaral Wika, at Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala Aklat at ng Talasali sa Binasa Panitikan Limbag Pagbaybay syon Wika) sa Salita taan F3PB-IIg- 12.2 ng Naisasalaysa kahuluga y muli ang han binasang (sitwasyong teksto nang pinag may tamang gamitan) pagkakasuno d-sunod sa F3PN-Iif-1.3 F3WG-IIg-j-3 F3PP-IIe-g- F3AL-IIg- tulong ng F3PL-0a-j-5 Nakasusunod sa Nagagamit sa 2.4 14.3 pamatnubay Naibabahagi panutong may 2 usapan ang Nababasa ang Naikokompara na tanong ang karanasan – 3 hakbang mga salitang mga salitang ang mga sa pagbasa7 pamalit sa iisa ang baybay kuwento sa F3PB-IIi- upang ngalan ng tao ngunit pamamagitan 14 makahikayat F3PN-IIg-6.2 (kami, tayo, magkaiba ang ng pagtatala Nakapagbibig ng Naiguguhit ang kayo at sila) bigkas ng ay ng wakas pagmamahal mensahe ng pagkakatulad ng binasang sa pagbasa napakinggang at pagkakaiba kuwento teksto F3PT-Iih- F3PY-Iih- F3EP-Iih-i- F3PL-0a-j-58 2.3 2.5 2.3 Naibabahagi Napagyaya Nababaybay Nabibigyang- ang karanasan man ang nang wasto kahulugan sa pagbasa talasalitaan ang mga ang upang sa salitang dayagram makahikayat pamamagit hiram ng an ng pagmamahal paggamit F3KM- sa pagbasa ng IIi-4 magkasingk Nakasu ahulugan at sulat ng magkasalun isang ulat gat ng mga tungkol sa salita isang pangya F3PN-IIj-13 F3PS-IIi-3.1 F3WG-IIg-j- yaring F3PL-0a-j-5 naobserba Naibabahagi Nakabubuo ng Naiuulat nang 3.1 Nagagamit han sa ang karanasan mga tanong pasalita ang ang panghalip kapali sa pagbasa giran upang matapos mga bilang pamalit makahikayat mapakinggan nasaksihang sa pangngalan ng pagmamahal9 ang isang teksto pangyayari sa anyong ng sa pagbasa pamayanan (nito/niyan/ Pahina 42 ng 141 (noon) niyon)K to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Estratehiya Pagpapa (Pag-unawa sa sa Pag- halaga saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman sa Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi aaral Wika, at 10 Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala Aklat at ng Talasali sa Binasa Panitikan F3PN-IIj-10 Limbag Pagbaybay syon F3EP-Iih-i- Nakabubuo ng Wika) sa Salita taan F3PB-IIj- 2.3 F3PL-0a-j- isang kuwentong 15 Nabibigyang- Nagagamit ang katumbas ng F3WG-IIg-j- F3PP-IIc-j- Nagbabago kahulugan wika bilang napakinggang 3.1 2.3;e-g-2.4 ang dating ang graph tugon sa kuwento Nagagamit ang Nababasa ang kaalaman sariling panghalip mga salitang base sa mga pangangailang bilang pamalit iisa ang baybay natuklasang an at sa pangngalan ngunit kaalaman sa sitwasyon (nito/niyan magkaiba ang binasang (noo / niyon) bigkas tekstoK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 43 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMIKATLONG MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa (Pag-unawa halaga saLINGGO (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala sa sa Aklat at ng Talasali sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag-aaral Wika, Napakinggan) Literasi at Wika) Nauunawaan Salita Limbag taan Naipamamalas Panitikan Naipamamalas ang ugnayan ang iba’t ibangPAMANTAYANG ang kakayahan Naipamamalas ang kakayahan ng simbolo at Naipamamalas Naipamamal Naisasagawa ang mapanuring Nagkakaroon Nauunawaan kasanayan Naipamamalas PANGNILALAMAN sa mapanuring at tatas sa pagsasalita sa ng mga tunog ang iba’t ibang as ang pagbasa upang mapalawak ng papaunlad na may iba’t upang ang pakikinig at pagpapahayag ng sariling kasanayan kamalayan ang talasalitaan na kasanayan ibang dahilan mauunawaan pagpapahalag pag-unawa sa ideya, kaisipan, karanasan at upang makilala sa mga sa wasto at ng pagsulat ang iba’t ibang a at napakinggan damdamin at mabasa ang bahagi ng maayos na teksto kasanayan sa mga pamilyar at aklat at kung pagsulat paggamit ng di-pamilyar na paano ang wika sa salita ugnayan ng komunikasyon simbolo at at pagbasa ng wika iba’t ibang uri ng panitikanTATAS F3TA-0a-j-1 F3PA-0a-j-2 F3TA-0a-j-3 F3TA-0a-j-4 1 Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may nakatutugon ideya/kaisipan/damdamin/reak antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at nang angkop at syon nang may wastong tono, mekaniks ng pagsulat wasto diin, bilis, antala at intonasyon F3KP-IIa-c- F3AL-IIa-e- F3PT-IIa- F3PB-IIIa- F3PL-0a-j-2 9 1.4 2.3 1 F3PU-IIa-e- Nagagamit F3PN-IIa-2 F3WG-IIa- Nakapagbi Naibibigay Nakakagamit Naiuugnay 1.2 ang wika Nagagamit ang b-6 bigay ng mga ang ng pahiwatig ang sariling Nasisipi nang bilang tugon naunang Nagagamit salitang maaaring upang karanasan sa wasto at sa sariling kaalaman o ang angkop magkaka pahina ng malaman binasa maayos ang pangangailang karanasan sa na tugma aklat batay ang mga talata an at pag-unawa ng pagtatanong sa pamagat kahulugan F3PB-IIIb- sitwasyon napakinggang tungkol sa at pabalat ng mga salita 3.2 teksto mga tao, tulad ng Nasasagot bagay, lugar paggamit ng ang mga at pangyayari mga tanong palatandaang tungkol sa nagbibigay tekstong ng binasa kahulugahan tekstong (kasing kahulugan / kasalungat) F3PN-IIb-1.4 F3WG-IIa- F3PP-IIb-d-2.3 F3PY-IIIb- F3KM-IIIb- F3PL-0a-j-3 Nababasa ang 2.2/2.3 f-4.1 Naipamamalas Nakasusunod sa b-6 mga salitang Nababaybay Nakasusulat ang paggalang panutong may 3 Nagagamit iisa ang baybay nang wasto ng isang ulat sa ideya, ngunit magkaiba ang mga tungkol sa damdamin at – 4 hakbang ang angkop ang bigkas salitang isang kultura ng na natutunan sa pangyayaring may akda ng2 pagtatanong aralin/ napanood tekstong batayang napakinggan o tungkol sa Pahina 44 ng 141 mga tao, bagay, lugarK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013

Pakikinig Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapa (Pag-unawa halaga sa Pagbasa sa Wika,LINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Literasi at 3 Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala sa sa Aklat at ng Talasali sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag-aaral Panitikan F3PN-IIIc- 3.12 Wika) Salita Limbag taan nabasa Nasasagot ang mga tanong at pangyayari pang- talasalitaang tungkol sa ano, sino, impormasyon pampaningin napakinggang saan, ilan, pagpa balita/anunsyo kalian, ano- paliwanag ano, sino- sino F3A-IIIcj- F3PT-IIIci- F3EP-IIIce- F3PL-Oa-j-4 14.4 3.1 2.3 Naipakikita F3WG-IIIcd- Naiku Natutukoy Nabibigyang- ang aktibong 4 Nakapagla kumpara ang ang kahulugan ang pakikilahok sa larawan ng mga aklat sa kahulugan graph usapan at mga tao, pamamagita ng mga gawaing hayop, bagay n ng tambalang pampanitikan at lugar sa pagtatala ng salita na pamayanan pagkakatulad nananatili at ang pagkakaiba kahulugan batay sa tema F3PN-IIId-14 F3PS-IIId- F3WG-IIIc- F3PP-IIIb-d- F3PT-IIId- F3PB-IIId- F3PU-IIId- F3PL-0a-j-3 Nasasabi ang 1 d-4 2.3 h-2.1 10 2.6 Naipamamalas Napagyayam Nasasabi ang sariling ideya Naipahahaya Nakapaglalara Nababasa ang an ang paksa o tema Nagagamit ang paggalang tungkol sa g ang wan ng mga mga salitang iisa talasalitaan ng binasang ang malaki at sa ideya, ang baybay sa pamama teksto maliit na letra damdamin at tekstong sariling tao, hayop, ngunit magkaiba gitan ng at mga bantas kultura ng napakinggan opinyon o bagay at ang bigkas paghanap ng F3PB-IIIe- sa pagsulat ng may akda ng maikling 11.2 mga salitang tekstong reaskyon sa lugar sa salitang Naibibigay dinaglat napakinggan o4 isang pamayanan matatagpuan ang mga nabasa sa loob ng sumusuporta napakinggan isang ng kaisipan g isyu mahabang sa salita pangunahing F3PN-IIIe-7 F3WG-IIIe- F3KP-IIIe-g- F3AL-IIIa- kaisipan ng F3KM-IIa- F3EP-IIIc-e- F3PL-0a-j-6 Naibibigay ang f-5 6 e-1. F3PT-IIIe- tekstong e-1.2 2.3 Nababago ang paksa ng Nagagamit Napapalitan at Nahuhulaan 1.8 binasa Nasisipi nang Nabibigyang- sariling kuwento o ang tamang nadadagdagan ang Nakakagamit wasto at kahulugan ang damdamin at sanaysay na salitang kilos/ ang mga nilalaman/pa ng pahiwatig maayos ang graph pananaw sa5 napakinggan pandiwa sa tunog upang ksa ng aklat upang mga liham mga bagay- pagsasalaysay makabuo ng sa malaman bagay batay ng mga bagong salita pamamagita ang sa binasang personal na n ng kahulugan teksto karanasan pahapyaw na ng mga salita pagbasa tulad ng paggamit ngK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 45 ng 141

Pakikinig Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapa (Pag-unawa halaga sa Pagbasa sa Wika,LINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Literasi at 6 Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala sa sa Aklat at ng Talasali sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag-aaral Panitikan 7 F3PN-IIIf-12 Naibibigay ang Wika) Salita Limbag taan F3EP-IIIf- F3PL-0a-j-7 sariling hinuha 4.3;i-4.4 Naipakikita bago, habang at mga Nagagamit ang hilig sa pagkatapos palatandaang nang wasto ang pagbasa sa mapakinggang nagbibigay silid-aklatan pamamagitan teksto ng nakalimbag na ng pagpili ng kahulugahan kagamitan babasahin na F3PN-IIIg-8.2 (sitwasyong angkop sa Napagsusunod- pinag edad sunod ang mga gamitan ng F3PL-0a-j-5 pangyayari ng salita) Naibabahagi kuwentong ang karanasan napakinggan F3PS-IIIf- F3WG-IIIe- F3PB-IIIf-8 F3KM-IIIb- sa pagbasa 12.6 f-5 Nakapagbibig f-4.1 upang Nagagamit Nagagamit ay ng Nakasusulat makahikayat ang ang tamang angkop na ng isang ulat ng pagkahilig magagalang salitang kilos/ pamagat sa tungkol sa sa pagbasa na pandiwa sa binasang isang pananalita sa pagsasalaysay teksto pangyayaring pag-anyaya ng mga napanood personal na karanasan F3KP-IIIe-g- F3PT-IIIg- F3PB-IIIg- F3PU-IIIg- 6 1.10 12.3 2.6 F3WG-IIIh- Nakapagpapali Nakakagamit Naisasalaysa Nagagamit 6 ang malaki at Nagagamit t at ng pahiwatig y muli ang maliit naletra nang wasto nakapagdarag upang binasang at mga bantas ang mga dag ng mga malaman teksto nang sa pagsulat ng pang-abay na tunog upang ang may tamang mga salitang naglalarawan makabuo ng kahulugan pagkaka dinaglat ng isang kilos bagong salita ng mga salita sunod-sunod o gawi tulad ng paggamit ng mga palatandaang nagbibigay ng kahulugahan (pormal na depinisyon ng salita) F3PN-IIIh-6.3 F3WG-IIIh- F3PT-IIId- F3PB-IIIh- F3EP-IIIh-6 F3PL-Oa-j-5 Naisasalaysay 6 h-2.1 6.2 Nagagamit ang Naibabahagi muli ang Nagagamit Napagya Napag- mga ang karanasan8 napakinggang nang wasto yaman ang uugnay ang nakalarawang sa pagbasa teksto ayon sa ang mga talasalitaan sanhi at balangkas sa upang kronolohikal na pang-abay na sa pamama bunga ng pagtatala ng makahikayat pagkakasunod- naglalarawan gitan ng mga impormasyon o ng pagkahiligK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 46 ng 141

Pakikinig Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapa (Pag-unawa halaga sa Pagbasa sa Wika,LINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Literasi at Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala sa sa Aklat at ng Talasali sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag-aaral Panitikan sunod Wika) Salita Limbag taan datos na sa pagbasa kailangan ng isang kilos paghanap ng pangyayari o gawi maiikling sa binasang salita sa loob teksto ng isang mahabang salita F3LC-IIIi-13 F3PS-IIIi- F3WG-IIIi-j- F3PT-IIIc- F3PB-IIIi- F3PU-IIIg- F3KM-IIIi- F3EP-IIIi-4.4 F3PL-0a-j-5 Nakapagbibigay 3.5 7 i-3.1 14 2.6 3.2 Nagagamit Naibabahagi ng sariling Naiuulat Nagagamit Natutukoy Nakapagbibig Nagagamit Nakasusulat nang wasto ang ang karanasan wakas sa nang nang wasto ang ay ng wakas ang malaki at ng talata silid-aklatan at kaalaman napakinggang pasalita ang ang pang-ukol kahulugan ng binasang maliit na letra nang may kagamitang mula sa kuwento mga (laban sa, ng mga kuwento at mga bantas wastong electronic pagbasa napaking ayon sa, tambalang sa pagsulat ng baybay, upang gang balita para sa, salita na mga salitang bantas at makahikayat ukol sa) nananatili dinaglat gamit ng ng iba na ang malaki at magbasa9 kahulugan maliit na letra upang maipahayag ang ideya, damdamin o reaksyon sa isang paksa o isyu F3PN-IIIj-10 F3WG-IIIi-j- F3KP-IIIh-j- F3AL-IIIc- F3PB-IIIj- F3PL-0a-j-2 Nakabubuo ng 7 11 j-14.4 16 Nagagamit isang Nagagamit Nagsasama Naiko Naibibigay ang wika kuwentong nang wasto ang mga kompara ang ang buod o bilang tugon katumbas ng ang pang-ukol katinig, patinig mga lagom ng sa sariling napakinggang (laban sa, upang kuwento sa tesktong pangangailang10 kuwento ayon sa, makabuo ng pama binasa an at para sa , salitang magitan ng sitwasyon ukol sa, klaster pagtatala ng tungkol sa) (Hal. blusa, pagkakatulad gripo, at plato) pagkakaibaK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 47 ng 141

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMIKAAPAT NA MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagsulat Pagpapa (Pag-unawa halaga saLINGGO (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya sa Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala sa sa Aklat at ng Talasali sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag-aaral Wika, Napakinggan) Literasi at Wika) Nauunawaan Salita Limbag taan Naipamamalas Panitikan Naipamamalas ang ugnayan ang iba’t ibangPAMANTAYANG PANGNILALAMAN ang kakayahan Naipamamalas ang kakayahan ng simbolo at Naipamamalas Naipamamal Naisasagawa ang mapanuring Nagkakaroon Nauunawaan kasanayan Naipamamalas sa mapanuring at tatas at pagsasalita at ng mga tunog ang kamalayan as ang iba’t pagbasa upang mapalawak ng papaunlad na may iba’t upang ang pakikinig at pagpapahayag ng sariling sa mga bahagi ibang ang talasalitaan na kasanayan ibang dahilan mauunawaan pagpapahalag pag-unawa sa ideya, kaisipan, karanasan at ng aklat at kung kasanayan sa wasto at ng pagsulat ang iba’t ibang a at napakinggan damdamin paano ang upang maayos na teksto kasanayan sa ugnayan ng makilala at pagsulat paggamit ng simbolo at wika mabasa ang wika sa mga komunikasyon pamilyar at at pagbasa ng di-pamilyar iba’t ibang uri na salita ng panitikanTATAS F3TA-0a-j-1 F3TA-0a-j-2 F3TA-0a-j-3 F3TA-0a-j-4 1 Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, Nakasusulat nang may 2 nakatutugon ideya/kaisipan/damdamin/reak antala at ekspresyon wastong baybay, bantas at nang angkop at syon nang may wastong tono, mekaniks ng pagsulat wasto diin, bilis, antala at intonasyon F3PT-IVaf- F3PB-Iva- F3PU-IVae- F3EP-Iva-5 F3PL-Oa-j-2 F3PN-Iva- 2.2 3.2 1.5 Nagagamit Nagagamit 3.1.3 F3WG-IVab- Napagya Nasasagot Nasisipi nang pangkalahatang ang wika Nasasagot ang 6 Nagagamit yaman ang ang mga wasto at sanggunian bilang tugon mga tanong ang angkop talasalitaan tanong maayos ang batay sa sa sariling tungkol sa na sa pamama tungkol sa mga talata pangangaila panga napakinggang / pagtatanong gitan ng tekstong ngan ngailangan at usapan tungkol sa pagbubuo ng binasa F3PY-IVb-h- sitwasyon mga tao, mga bagong balita 2 F3PN-IVb-10 hayop, bagay, Nababaybay Nakabubuo ng lugar at salita mula nang wasto isang pangyayari sa salitang- ang mga kuwentong (ano, sino, ugat katumbas ng saan, ilan, kalian, ano- F3PT-IIIg- F3PB-IVb- F3EP-IVb-i- F3PL-0a-j -3 ano, sino- 1.4/1.5 2 4.3; 4.4 Naipamamalas sino) Nakagagamit Nakasusunod Nagagamit ang paggalang ng mga sa nakasulat nang wasto ang sa ideya, F3WG-IVab- pahiwatig na panuto silid-aklatan damdamin at 6 Nagagamit ang angkop naK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 48 ng 141

Pakikinig Pagsasalita K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pagsulat Pagpapa (Pag-unawa halaga sa Pagbasa sa Wika,LINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Kamalayang Palabigkasan Kaalaman Pag-unlad Pag-unawa Pagsulat at Komposi Estratehiya Literasi at Binibigkas) (Kayarian ng Ponolohiya at Pagkilala sa sa Aklat at ng Talasali sa Binasa Pagbaybay syon sa Pag-aaral Panitikan napakinggang kuwento Wika) Salita Limbag taan para sa kultura ng nakalimbag na may akda ng pagtatanong upang salita kagamitan at tekstong tungkol sa malaman natutuhan sa electronic na napakinggan o mga tao, ang aralin kagamitan nabasa hayop, bagay, kahulugan lugar at ng mga salita pangyayari paggamit ng (ano, sino, mga saan, ilan, palatandaang kalian, ano- nagbibigay ano, sino- ng sino) kahulugahan (context clues)kasingk ahulugan/ kasalungat F3PN-IVc-2 F3PS-IVc-1 F3WG-IVcd- F3PP-IVcg-2.5 F3PB-Ivc-1 F3EP-IVc-2.3 F3PL-Oa-j -4 Nababasa ang Naiuugnay Nabibigyang- Naipakikita Nagagamit ang Naipapa 4 mga salitang ang binasa kahulugan ang ang aktibong naunang hayag ang Nakapagla hiram sa sariling graph pakikilahok sa karanasan usapan at kaalaman o sariling larawan ng gawaing karanasan sa opinyon o mga bagay, pampanitikan3 pag-unawa ng reaskyon sa hayop, tao, at napakinggang isang lugar sa teksto napaking pamayanan gang isyu usapan F3PN-IVd-7 F3WG-IVcd- F3PT-IVdh- F3PU-IVdf-4 F3KM-IVd- F3EP-IVh-6 F3PL-Oa-j-3 3.2 Nagagamit 3.1 Nagagamit ang Naipamamalas Naibibigay ang 4 Natutukoy ang malaki at Nakasusulat mga ang paggalang paksa ng Nakapagla ang maliit na letra ng isang nakalarawang sa ideya, kahulugan at mga bantas talata balangkas sa damdamin at kuwento o larawan ng ng mga sa pagsulat ng pagtatala ng kultura ng sanaysay na mga bagay, tambalang mga salitang F3KM- impormasyon o may akda ng salita na natutunan sa IVae-1.5 datos na tekstong napakinggan hayop, tao, at nananatili aralin mga Nasisipi nang kailangan napakinggan o lugar sa ang salitang wasto at nabasa kahulugan katutubo, maayos ang4 pamayanan salitang liham hiram at mga salitang dinaglat F3PN-IVe-8 F3PS-IVe- F3WG-IVef- F3PT-IIIg- F3PB-IV3- F3EP-IVd-h-6 F3PL-0a-j-6 Napagsusunod- 3.6 5 1.4/1.5 12.4 Nagagamit ang Naipakikita sunod ang mga Naiuulat Nagagamit Nakagagamit Naisasalay mga ang5 pangyayari ng nang ang mga ng mga say muli ang nakalarawang pagtanggap sa pahiwatig binasang balangkas sa mga ideya ng kuwentong pasalita ang salitang kilos upang teksto nang pagtatala ng nabasang napakinggan mga sa pag-uusapK to 12 Filipino Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 49 ng 141