โครงสรา งของลาํ ตนพชื ใบเล้ียงคแู ละใบเลีย้ งเดีย่ ว Monocotyledonous plant Dicotyledonous plant มัดทอ ลาํ เลยี งกระจายท่วั มัดทอ ลําเลยี งเรียงอยโู ดยรอบ สรปุ ขอ แตกตางระหวา งพืชใบเลย้ี งเด่ยี วกับพชื ใบเลยี้ งคู โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (201)
การลาํ เลยี งสารในพชื xylem vessel phloem sieve tube member การเคลื่อนทขี่ องนาํ้ ในดนิ เขา สรู าก 1. Symplast : ผา น plasmodesmata 2. Apoplast : ผานผนงั เซลลและชองวางระหวางเซลล วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (202) ______________________ โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010
กระบวนการสังเคราะหด ว ยแสงของพชื โครงสรา งของใบ โครงสรางของปากใบพชื (เปด/ปด ) โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (203)
การสงั เคราะหด วยแสงมี 2 ข้นั ตอน 1. Light reaction : produce ATP and NADPH + H+ เกดิ บนเยอ่ื ไทลาคอยดข องคลอโรพลาสต 2. CO2 Fixation (Calvin cycle) : เกิดใน stroma การถายทอดอิเล็กตรอนใน Light Reaction วทิ ยาศาสตร ชีววิทยา (204) ______________________ โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010
CO2 Fixation (Calvin cycle) : เกิดใน stroma สามารถแบง ออกได 3 ข้ันตอน คอื 1. Carboxylation reaction 2. Reduction reaction 3. Regeneration reaction ในการสรา ง glucose 1 โมเลกลุ ตองตรงึ CO2 ทงั้ สิ้น 6 โมเลกุล พืช C3 กบั พชื C4 (เพิม่ ประสทิ ธภิ าพในการสงั เคราะหแสง โดยการตรงึ CO2 สองคร้งั ) โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชีววิทยา (205)
ตารางเปรยี บเทียบการะบวนการสังเคราะหแ สงของพชื C3 กบั พืช C4 ขอ เปรยี บเทียบ พืช C3 พชื C4 1. การตรึง CO2 เกิด 1 คร้ังท่ี mesophyll cell เกิด 2 คร้งั ท่ี mesophyll cell 2. สารทีใ่ ชตรึง CO2 และ bundle sheeth RuBP (C5) PEP (C3) 3. เอนไซมทใี่ ชตรึง CO2 RuBP carboxylase RuBP (C5) PEP carboxylase 4. ผลิตภัณฑต วั แรก RuBP carboxylase 5. ตัวอยางพชื PGA (C3) OAA (C4) พืชสวนใหญ เชน ขา ว ขาว พชื ในเขตรอ น เชน ขาวโพด ขาวฟา ง สาลี ถวั่ มะมวง บานไมรโู รย หญาในเขตรอน การสบื พนั ธขุ องพืชดอก สวนประกอบของดอก การปฏสิ นธิ (Fertilization) การทน่ี วิ เคลยี สของเซลลสืบพนั ธุเ พศผูแ ละเพศเมยี รวมตัวกนั ซง่ึ การปฏิสนธิในพืชดอกนั้นเกดิ จาก Sperm 2 ตัว ซงึ่ จะเกดิ การปฏิสนธทิ ง้ั ส้ิน 2 ครง้ั จงึ เรียกวา การปฏิสนธิซอ น (Double fertilization) ดงั น้ี Sperm + egg Zygote Embryo Sperm + polar nuclei Endosperm (อาหารสําหรับ Embryo) วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (206) ______________________ โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010
ภาพแสดงการปฏิสนธิของพืช โครงสรางเมลด็ ของพชื ใบเลย้ี งเดียวและพืชใบเลยี้ งคู การเจริญของพืชใบเลี้ยงเดยี วและพชื ใบเล้ยี งคู โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชวี วิทยา (207)
ฮอรโ มนท่มี ีผลตอ การเจริญของพชื 1. Auxin : สรา งจากปลายยอดและปลายราก, หนีแสง แตเ คลื่อนทต่ี ามแรงโนม ถวง - กระตนุ การยดื ยาวที่ยอด - ยับย่งั การยดื ยาวทีร่ าก - ยับยัง้ การเจริญของตาขา ง 2. Cytokinin : กระตนุ การแบงเซลล การเกิดตาขา ง 3. Gibberellin : กระตนุ การยืดยาวของเซลล และกระตุนการงอก 4. Abscisic acid : ยบั ย้ังการเจรญิ ในสภาวะทไ่ี มเ หมาะสม การยืดตัวของเซลล กระตนุ การรวงของใบแก 5. Ethylene : กระตนุ การรวงของใบ และควบคมุ การปดเปด ของปากใบ Phototropism วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (208) ______________________ โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010
ตวั อยางแบบฝก หดั และเก็งขอ สอบ 1. ขอ ใดถกู ตองเก่ยี วกับโครงสรางของพชื ดอก ก. กานใบประกอบขน้ึ จากเซลลท้งั ท่ีมชี วี ิตและไมมชี วี ติ ข. พธิ (Pith) สามารถพบไดท ้ังในราก ลาํ ตน และใบของพชื ใบเลี้ยงคูทอี่ ยูในการเจรญิ เติบโตขนั้ แรก ค. เซลลข นราก และเซลลค มุ เปน เซลลทีพ่ บในเนอ้ื เยอ่ื ชนิดเดยี วกัน แตเ ซลลขนรากไมมคี ลอโรพลาสต ง. ใบของพชื นํ้าตองมเี ซลลคมุ จงึ จะเกดิ กระบวนการสังเคราะหด วยแสงและการลําเลียงนํา้ ได 1) ก. และ ข. 2) ค. และ ง. 3) ก. และ ค. 4) ข. และ ง. 2. ขอใดแสดงการเคลือ่ นไหวแบบทรอปก มูฟเมนตข องพืช 1) ใบมะขามหุบในเวลาพลบค่ํา 2) ดอกมะลิหบุ เมอื่ อากาศเยน็ 3) ชอดอกทานตะวันหมุนตามดวงอาทติ ย 4) ดอกบัวหลวงบานในเวลาเชา P700* P680* ไซโทโครมคอมเพลก็ ซ NADP + NADPH ADP + Pi ATP ระ ัดบพลังงาน ระบบแสง I การถา ยทอดอิเลก็ ตรอน แบบที่ 1 ระบบแสง II การถา ยทอดอเิ ลก็ ตรอน 2H2O O2 + 4H+ แบบที่ 2 3. กระบวนการในคลอโรพลาสตจ ากภาพขางบนขอ ใดถูกตอ ง ก. เกิดท่ีเยอ่ื ไทลาคอยดเ ทาน้ัน ข. มีการเปลยี่ นรปู ของพลงั งาน ค. การถายทอดอิเล็กตรอนแบบท่ี 1 ทําใหเ กดิ การสราง NADPH และ ATP 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (209)
4. การตรงึ คารบอนไดออกไซดในพชื เกดิ ขน้ึ ทใ่ี ด 1) ทกุ เซลลข องพืช C3 และพืช CAM 2) มีโซฟลลของพืช C3 และพืช C4 3) เฉพาะท่ีบันเดลิ ชีทของพชื C4 และทุกเซลลข องพชื CAM 4) เฉพาะท่บี นั เดิลชที ของพืช C4 และมีโซฟล ลข องพชื CAM 5. ขอใดเปนการปรบั ตัวของพืชเพอื่ ลดการสูญเสยี นาํ้ ก. การตรงึ คารบ อนไดออกไซดแ บบ CAM ข. ปากใบอยูต่าํ กวา ระดบั ผิวใบ ค. การเกดิ กตั เตชัน 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 6. ขอใดถูกตองสําหรับปฏกิ ริ ยิ าแสง (Light reaction) 1) กลมุ โปรตนี สาํ คญั ในการถายทอดอิเล็กตรอนในปฏิกริ ยิ าแสงมีเพียง 2 กลุม คอื ระบบแสง I และระบบ แสง II 2) คลอโรฟลลท กุ โมเลกุลในระบบแสง สามารถเปน ตัวใหอ เิ ล็กตรอนในปฏกิ ิรยิ าแสง หากไดร บั คลนื่ แสงท่ี เหมาะสม 3) ATP Synthase ท่อี ยูบรเิ วณเยื่อไทลาคอยดเปนตัวเรงปฏกิ ริ ยิ าการสราง ATP ในปฏิกิริยาแสง 4) การถา ยทอดอเิ ล็กตรอนแบบไมเ ปน วฏั จกั รทาํ ใหไ ด NADH 7. ในสภาวะปกตขิ อความใดตอ ไปนถี้ กู ตอง 1) พชื C3 สงั เคราะหแ สงในเวลากลางวนั สว นพชื CAM สังเคราะหแสงในเวลากลางคืน 2) พชื C3 สงั เคราะหแสงในเวลากลางวัน สว นพืช C4 สงั เคราะหแ สงในเวลากลางคืน 3) พชื C4 สังเคราะหแ สงในเวลากลางวัน สว นพืช CAM สงั เคราะหแ สงในเวลากลางคนื 4) พชื C4 และ CAM สงั เคราะหแ สงในเวลากลางวัน 8. คาํ อธิบายในขอ ใดไมถ ูกตอ ง ซีพทวิ บ (Sieve tube) เวสเซล (Vessel) 1) ประกอบดวยเซลลทต่ี ายแลว ประกอบดวยเซลลท ีต่ ายแลว 2) มีผนงั เซลลเปนผนังข้นั ตน (Primary wall) มีผนงั เซลลข น้ั ท่ีสอง (Secondary wall) 3) ผนงั กัน้ เซลลมีรูเปดคลา ยตะแกรง ผนังกน้ั เซลลส ลายไป 4) ทําหนาท่ีลาํ เลียงอาหาร ลําเลยี งนํา้ และแรธาตุ 9. เลนทเิ ซล (Lenticel) พบในลาํ ตนของพืชชนิดใด ง. เขม็ ก. ไผ ข. มะพราว ค. ชบา 4) ก. และ ง. 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (210) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010
10. สารพวกใดทไ่ี ดจ ากปฏิกิริยาท่ีใชแสงแลว นําไปใชในปฏกิ ริ ิยาท่ไี มใ ชแ สง 1) ATP, NADH + H+ 2) O2, NADP, ATP 3) ATP, NADPH + H+ 4) O2, NADPH + H+, ATP 11. เซลลรูปรา งยาว ผนงั หนามีลวดลายรา งแหท่ผี นงั ดานขางซ่งึ เกดิ จากการพอกของสารลกิ นิน ผนังดา นหัวทา ยมี รูพรนุ เซลลเรยี งตอ กันตามยาวคลายทอ คือขอ ใด 1) ซฟี ทวิ บ 2) เทรคีด 3) ไฟเบอร 4) เวสเซล 12. ขอใดเกย่ี วขอ งกับสารสี 1) สารสีทใ่ี ชในการสงั เคราะหด วยแสงของสาหรายสีเขยี ว คือ คลอโรฟล ล เอ คลอโรฟล ล บี และแคโรทีนอยด 2) สารสที ่ีใชใ นการสงั เคราะหดว ยแสงของพืช อยทู ีเ่ ยือ่ หมุ ชนั้ ใน และเย่อื ไทลาคอยดของคลอโรพลาสต 3) คลอโรฟลล เอ และแคโรทีนอยด ดูดกลนื พลังงานแสงไดดีท่คี วามยาวคลนื่ ประมาณ 400-500 นาโนเมตร และ 630-700 นาโนเมตร ตามลาํ ดบั 4) สารสที ุกชนดิ ท่ีพบในพืช ไดแ ก คลอโรฟลล แคโรทีนอยด และแอนโทไซยานิน ลว นทําหนา ทเ่ี ปน แอนเทนนา ดูดรบั พลงั งานแสง 13. ขอ ใดถกู ตอ งสาํ หรบั ปฏิกริ ิยาแสง 1) อิเลก็ ตรอนที่ถา ยทอดจากระบบแสง I สูระบบแสง II ผานอิเลก็ ตรอนหลายตัว จะมีพลงั งานลดลงเปน ลําดับ 2) เม่อื คลอโรฟลล เอ โมเลกุลพเิ ศษท่ีเปน ศนู ยกลางของปฏกิ ิริยาแสง สงอเิ ล็กตรอนใหต วั รบั อเิ ล็กตรอนแลว จะมกี ารสง ตอ ใหตัวรบั อิเลก็ ตรอนอืน่ อีกหลายตวั 3) ในลเู มนของไทลาคอยดข องกรานา มรการสะสมโปรตอนมากขนึ้ จนเกิดความแตกตา งของปริมาณ โปรตอนในลูเมน และในสโตรมา ทําใหเกดิ การสังเคราะห ATP ภายในลเู มน 4) ระหวา งปฏกิ ิริยาแสง สารที่สะสมอยูบนเย่ือไทลาคอยด คอื คลอโรฟล ล และแคดรทีนอยด แตส ารที่ สะสมอยใู นลูเมนของไทลาคอยด คอื อเิ ลก็ ตรอนทไ่ี ดจากากรแตกตัวของนา้ํ 14. กําหนดให B = periderm C = vascular cambium A = cork cambium E = secondary xylem F = pith D = secondary phloem H = primary phloem G = primary xylem เมือ่ นําตนพชื ใบเลยี้ งคูมาตดั ตามขวางจะพบเนื้อเยอ่ื พชื ทเ่ี รียงลําดบั จากขั้นนอกสุดไปในสดุ เปนไปตามขอใด 1) A B C D E F G H 2) E F G H A B C D 3) C D E A B F G H 4) B A H D C E G F 15. โครงสรางใดตอ ไปนี้ทที่ าํ ใหเ กดิ วงป (Annual Ring) 1) primary phloem 2) primary xylem 3) secondary xylem 4) secondary phloem โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (211)
เฉลยตวั อยา งแบบฝกหัดและเกง็ ขอ สอบ 1. เฉลย 3) ก. และ ค. กานใบประกอบดว ยเซลล Collenchyma ทมี่ ีชีวติ และประกอบดวยทอลาํ เลยี งนํา้ และอาหาร ซ่ึง มที งั้ เซลลท มี่ ีชีวติ และไมม ีชีวติ เซลลขนรากและเซลลค มุ เปล่ยี นแปลงมาจากเซลลผ ิว (Epidermis) แตเ ซลลคมุ มีคลอโรพลาสต เซลลข นรากไมมคี ลอโรพลาสต 2. เฉลย 3) ชอดอกทานตะวันหมุนตามดวงอาทิตย ทรอปกมฟู เมนต (Tropic movement) เปนการเคล่อื นไหวของพชื ทเี่ กดิ จากการเจริญเติบโต อยา งมที ิศทาง เชน ทานตะวนั หมุนตามดวงอาทติ ย เปน การตอบสนองตอแสง แนสตกิ มฟู เมนต (Nastic movement) เปน การตอบสนองของพชื ท่ีไมถ ูกกําหนดโดยทศิ ทางของ ปจจัยทมี่ ากระตุน เชน การหุบบานของดอกไม มีปจจัยภายนอก ไดแ ก แสงและอุณหภมู ิ การเปล่ียนแปลง ความเตง ของเซลลพเิ ศษ 3. เฉลย 4) ก., ข. และ ค. ในปฏกิ ิริยาแสงของพืชจะเกิดบนเยอื่ ไทลาคอยด โดยระบบแสง I และ II เมือ่ ระบบแสงไดร ับ พลงั งานจะเปล่ยี นพลงั งานแสงใหเปน ATP และสรางสาร NADPH 4. เฉลย 2) มีโซฟลลข องพืช C3 และพชื C4 พืช C3 มีการตรึง CO2 ในช้ันมโี ซฟลส แตไ มม กี ารตรงึ CO2 ในบนั เดลิ ชที พชื C4 มีการตรึง CO2 ในช้นั มโี ซฟลสและบนั เดิลชที พชื CAM ตรงึ CO2 ในเซลลทกุ เซลล แตเ กดิ ในเวลากลางคนื 5. เฉลย 1) ก. และ ข. CAM = Crassulacean Acid Metabolism เปนลกั ษณะของพชื ทพ่ี บในเขตทะเลทราย จะเปด ปากใบตอนกลางคืนเพือ่ หลีกเลย่ี งการสูญเสียน้าํ ในเวลากลางวนั และปากใบอยูต ่ํากวา ระดับเอพเิ ดอรม สิ ซึ่งจะชว ยลดการสูญเสียน้ํา 6. เฉลย 3) ATP synthase ที่อยูบรเิ วณเยอ่ื ไทลาคอยดเปนตวั เรงปฏิกิรยิ าการสรา ง ATP ในปฏิกริ ยิ าแสง 1) ยังมรี งควตั ถุและโปรตีนอ่นื อกี เชน (Pq) Plastoquinone และ (Pc) Plastocyanin เปนตน 2) เฉพาะคลอโรฟลลเ อท่ใี หอ เิ ล็กตรอน 4) จะทําใหไ ด NADPH 7. เฉลย 4) พืช C4 และ CAM สงั เคราะหแ สงในเวลากลางวนั การสงั เคราะหดวยแสง C4 และ CAM จะเกดิ ในเวลากลางวนั แต CAM จะมีการตรงึ CO2 ในเวลากลางคืน และพชื C4 มีการตรงึ CO2 ในเวลากลางวัน 2 ครั้ง ในเซลล 2 ชนดิ ครง้ั แรกจะเกิดที่ มโี ซฟลล คร้ังท่ี 2 ท่ี Bundle sheath วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (212) ______________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010
8. เฉลย 1) ประกอบดวยเซลลที่ตายแลว Sieve tube เปน สวนประกอบของทอ ลําเลียงอาหาร Phloem ซึ่งยงั เปนเซลลท ม่ี ชี ีวติ อยู สว น Vessel เปนองคป ระกอบของทอลําเลยี งน้าํ ซึ่งเปน เซลลืทต่ี ายแลว 9. เฉลย 3) ค. และ ง. เลนทเิ ซล (Lenticel) เปน ชองแลกเปลยี่ นแกสระหวา งเน้อื เยอื่ ในลําตน กบั บรรยากาศภายนอก พบในพชื ใบเลีย้ งคูห รอื พืชท่ีมเี นอื้ ไม 10. เฉลย 3) ATP และ NADPH + H+ ATP และ NADPH + H+ เปน สารที่ไดจ ากปฏกิ ริ ิยาทีใ่ ชแสง แลวนําไปรดี วิ ส PGA ใหกลายเปน ฟอสโฟกลเี ซอรลั ดีไฮด (Phosphoglyceraldehyde) เรยี กยอ วา PGAL ในปฏกิ ริ ิยาทไ่ี มใชแ สง 11. เฉลย 4) เวสเซล เวสเซล (Vessel) มีขนาดใหญแตส นั้ กวา เทรคีด ประกอบดว ยเวสเซลเมมเบอร ซงึ่ เปน เซลลทื ม่ี ี ผนังหนา มสี ารพวกลกิ นนิ มาสะสม เซลลม ีรูปรางยาว ปลายเซลลอ าจเฉยี งหรอื ตรงและมีชอ งทะลุถงึ กัน เวสเซลเมมเบอรหลายเซลลมื าเรยี งตอ กันมีลักษณะคลายทอ นํา้ 12. เฉลย 1) สารสที ่ใี ชในการสังเคราะหแ สงของสาหรา ยสเี ขยี ว คอื คลอโรฟลล เอ คลอโรฟลล บี และแคโร- ทนี อยด พชื และสาหรายสีเขยี วมีคลอโรฟล ล 2 ชนดิ คือ คลอโรฟลล เอ และคลอโรฟลล บี นอกจากนีย้ งั มแี คโรทนี อยด สาหรายบางชนิดมไี ฟโคบิลนิ สารสีท่ใี ชในกระบวนการสังเคราะหดว ยแสงของพชื อยทู ี่ไทลา คอยดข องคลอโรพลาสต 13. เฉลย 2) เม่อื คลอโรฟลล เอ โมเลกุลพิเศษท่ีเปนศูนยก ลางของปฏิกิรยิ าแสง สง อเิ ลก็ ตรอนใหตัวรับ อเิ ล็กตรอนแลว จะมกี ารสงตอใหตวั รับอิเลก็ ตรอนอนื่ อีกหลายตวั ในขั้นตอนปฏกิ ิริยาใชแ สง แสงจะเปล่ยี นเปน พลังงานเคมีที่พืชสามารถนําไปใชต อไปในปฏิกิริยา ไมใ ชแ สง 14. เฉลย 4) B A H D C E G F เมื่อนําตนพืชใบเล้ียงคูมาตัดตามขวางจะพบเน้ือเย่ือพืชที่เรียงลําดับจากข้ันนอกสุดไปในสุด ดังตอไปน้ี เริ่มจากเนื้อเย่ือ periderm = cork cambium = primary phloem = secondary phloem = cambium = secondary xylem = primary xylem และ pith ตามลาํ ดับ 15. เฉลย 3) secondary xylem วงปเกิดจากการเจรญิ เตบิ โตของเน้อื เย่อื secondary xylem ภายในเนือ้ ไมของพืชใบเลีย้ งคู โดยที่แตล ะปจ ะประกอบดว ย 2 ฤดู คือ ฤดแู ลง และ ฤดฝู น ในชวงฤดแู ลง เซลลมื กี ารเจริญเตบิ โตนอ ยจึง กอ ใหเ กดิ ลีกษณะเปนแถบเน้อื เยอ่ื สเี ขม สว นในฤดูฝนมีน้าํ อาหารดีจึงมกี ารเจรญิ เติบโตของเน้อื เยื่อมาก จะปรากฏเปนแถบสจี าง สลบั กันอยา งนี้เรอื่ ยไปทุกป จงึ เกิดเปนวงปใ นเนื้อไมข นึ้ โครงการแบรนดซัมเมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชีววิทยา (213)
พันธศุ าสตร (Genetics) การถายทอดลักษณะของเมนเดล - ถั่วลนั เตา (Pisum sativum) อายสุ น้ั ดูแลรกั ษางา ย และควบคุมการผสมพนั ธุไ ดง าย Monohybrid cross : การผสมลักษณะท่ีสนใจเพียงหน่ึงลกั ษณะ ลักษณะเมล็ดเรียบ = ลักษณะเดน S ลักษณะเมล็ดยน = ลักษณะดอย s เมลด็ ถ่ัวพันธแุ ทเ มล็ดเรียบ = SS เมลด็ ถวั่ พนั ธแุ ทเมลด็ ยน = ss ลูกผสมรนุ ทีห่ นึ่ง ไดเมล็ดเรยี บทัง้ หมด ลกู ผสมรุนท่ี 2 ไดเ มลด็ เรยี บ:เมลด็ ยน = 3 : 1 วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (214) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010
กฏขอ ทีห่ นง่ึ ของเมนเดล Law of segregation “ลกั ษณะแตล ะลักษณะถูกควบคุมดวย factor 1 คู เมอื่ มีการสรา งเซลลส บื พันธุ factor ท่อี ยเู ปน คูนจ้ี ะแยก ออกจากกันเขา สูเซลลสบื พนั ธุ (gamate) เซลลละ 1 อนั และจะกลับมาเขา คูอกี คร้ังในลูก เมอื่ มกี ารผสมระหวา ง เซลลส บื พันธุจากพอกบั แม” กําหนดให ยีน S = ลกั ษณะเมล็ดเรยี บ ยนี s = ลักษณะเมล็ดยน P เมลด็ เรียบพนั ธุแท × เมล็ดยน พนั ธุแ ท SS ss เซลลสืบพนั ธุ F1 Ss Ss เมล็ดเรียบ F1 × F1 SS Ss Ss Gamete 3 เมลด็ เรยี บ × F2 Ss ss (1 SS : 2Ss : 1ss) 1 เมล็ดยน Dihybrid cross : การผสมพอแมท ี่มลี กั ษณะที่ตา งกนั 2 ลกั ษณะ ตัวอยาง 1. ลกั ษณะรปู รางเมลด็ เมล็ดเรียบ × เมลด็ ยน 2. ลกั ษณะสเี มล็ด เมล็ดสเี หลอื ง × เมล็ดสีเขียว ผสม เมลด็ เรยี บสเี หลอื งพันธุแทก บั เมลด็ ยน สีเขียวพันธุแท โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (215)
ถาแยกศกึ ษา ลกั ษณะสีเมลด็ ลกั ษณะรปู รา งเมล็ด P เมลด็ สีเหลือง × เมล็ดสเี ขยี ว P เมลด็ เรียบ × เมล็ดยน F1 เมลด็ สีเหลือง F1 เมลด็ เรยี บ F2 416 เมล็ดสีเหลือง : 140 เมล็ดสีเขียว F2 423 เมล็ดเรียบ : 133เมลด็ ยน อตั ราสว น 3/4 สีเหลอื ง : 1/4 สเี ขียว อตั ราสวน 3/4 เรยี บ : 1/4 ยน 3/4 เมลด็ เรียบ × 3/4 เมล็ดสีเหลอื ง = 9/16 เมล็ดเรียบสีเหลอื ง 3/4 เมลด็ เรียบ × 3/4 เมล็ดสีเขยี ว = 3/16 เมลด็ เรยี บสเี ขยี ว 1/4 เมลด็ ยน × 3/4 เมลด็ สเี หลือง = 3/16 เมลด็ ยน สเี หลอื ง 1/4 เมลด็ ยน × 3/4 เมลด็ สเี ขยี ว = 1/16 เมล็ดยน สเี ขียว อัตราสวน F2 ใน dihybrid cross 9/16 เมล็ดเรียบสเี หลอื ง 3/16 เมลด็ ยนสีเหลอื ง 3/16 เมล็ดเรียบสเี ขยี ว 1/16 เมลด็ ยนสีเขียว กฏขอ ที่สองของเมนเดล Law of independence assortment “ยีนทอี่ ยบู นโครโมโซมตา งคกู ัน มคี วามเปน อสิ ระทจ่ี ะเขาสเู ซลลสบื พันธุเดยี วกนั ” ให ยนี S = เมลด็ เรยี บ ยีน Y = เมลด็ สเี หลอื ง ยนี s = เมล็ดยน ยีน y = เมล็ดสเี ขยี ว ยนี น้ตี งั้ อยูบนโครโมโซมคนละคกู ัน P เมลด็ เรียบสีเหลือง × เมลด็ ยน สีเขียว Genotype SSYY ssyy Gamete SY sy F1 SsYy (เรยี บสีเหลอื ง) F1 × F1 SsYy × SsYy Gamete SY Sy sY sy SY Sy sY sy F2 SY Sy sY sy SY SSYY SSYy SsYY SsYy Sy SSYy SSyy SsYy Ssyy sY SsYY SsYy ssYY ssYy sy SsYy Ssyy ssYy ssyy วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (216) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010
โครงสรา งของ DNA • DNA – Deoxyribonucleic acid • RNA – Ribonucleic acid ดเี อน็ เอ และอารเ อ็นเอ ประกอบดวยหนว ย ยอ ยตา งๆ เรยี กวานวิ คลโี อไทด (nucleotide) nucleotide ประกอบดว ยสารเคมี 3 กลมุ - น้ําตาล (Sugar) - เบส (Base) - หมูฟอสเฟต (Phosphate) โครงสรา งของนิวคลโี อไซดและนวิ คลโี อไทด โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (217)
พนั ธะทีเ่ ชื่อมระหวา งนวิ คลโี อไทด คือ Phosphodiester Bond ขอ แตกตางระหวา งดีเอน็ เอ และอารเ อน็ เอ นํ้าตาล ดีเอน็ เอ อารเ อน็ เอ เบส Ribose deoxyribose A, G, C, T A, G, C, U กฏของ Chargaff ดเี อน็ เอของส่งิ มีชวี ติ ตา งๆ ประกอบดว ยเบส 1. A = T, G = C 2. A + G (purine) = T + C (pyrimidine) 3. A + G / T + C = 1 4. A + T / G + C มคี าเฉพาะในสิ่งมชี ีวิตแตละชนิด 5. องคประกอบของเบสจากดีเอ็นเอของคนท่ีสกัดมาจากตา งอวัยวะมคี า เทากัน โครงสรางของ DNA Double stranded helix ของ James Watson & Francis Crick (1953) • เกลยี วคู (double helix) เวียนขวา • Complementary base มีการจับคูของเบสคสู ม A : T และ G : C ดว ยพนั ธะ hydrogen • Antiparallel สองสายมีทิศทางกลับหวั กลบั หาง • เสนผา ศูนยก ลาง 20 อังสตรอม คูเบสหางกัน 3.4 A • ทํามุม 36 องศา 1 รอบมี 10 คูเ บส วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (218) ______________________ โครงการแบรนดซ มั เมอรแ คมป 2010
การจําลองโมเลกลุ ดีเอน็ เอ (DNA Replication) สามารถเกิดข้ึนได 3 แบบ 1. Conservative 2. Semi-conservative 3. Dispersive องคประกอบท่ีจาํ เปน ในกระบวนการจําลองโมเลกลุ ดเี อน็ เอ ดีเอ็นเอตนแบบ (DNA template) ไพรเมอร (primer) : โอลโิ กนวิ คลีโอไทดส ัน้ ๆ ทีเ่ ปนจุดเร่มิ ตน นวิ คลโี อไทดทั้ง 4 ชนดิ (dNTP) Magnesium ion (Mg2+) เอนไซม DNA polymerase โครงการแบรนดซัมเมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชีววทิ ยา (219)
เอนไซมและโปรตีนที่เกี่ยวของในการจําลองโมเลกุลดเี อ็นเอ 1. Helicase (H) สลายพนั ธะไฮโดรเจน (hydrogen bond) 2. DNA binding protein (ssb) จบั กับดีเอ็นเอสายเด่ียว 3. DNA gyrase (topoisomerase) คลายปมท่จี ุดแยก 4. Primase หรือ Primerase สราง RNA primer 5. DNA polymeraseIII สังเคราะหด เี อ็นเอตอจาก primer 6. DNA polymeraseI ตัด primer ออกโดยใชคณุ สมบตั ิ 5′-3′ exonuclease 7. DNA ligase เช่ือมรอยขาดของพนั ธะฟอสโฟไดเอสเทอร(nick) Central dogma การลอกรหัส (Transcription) • เปนการสรา ง RNA จาก DNA ตนแบบ • สังเคราะหโ ดยเอนไซม RNA polymerase ในทศิ ทางจาก 5′ → 3′ วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (220) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010
รหสั พนั ธกุ รรม (Codon = Genetic code) • รหัสพันธกุ รรม คอื รหัสทก่ี าํ หนดชนิดของกรดอะมโิ น • ประกอบดวย 3 นวิ คลโี อไทด (Triplet codon) กําหนดโดย นวิ คลีโอไทด 4 ชนดิ G, A, T, C ใน DNA หรอื G, A, U, C ใน RNA • ทง้ั หมด มี 64 รหสั (64 = 43 = 4 × 4 × 4) - มี 61 รหสั กาํ หนด กรดอะมิโน 20 ชนดิ - 3 รหัส เปน stop/terminator codon (UGA, UAA, UAG) คณุ สมบัตขิ องรหสั พันธกุ รรม • Triplet code ประกอบดว ย 3 เบส แปลใหกรดอะมโิ น 1 ตัว • Commaless ไมมีการเวน วรรค อา นตอเนอื่ งกนั เชน - AUGUACGGCUGA - met tyr gly stop • Non-overlapping ไมมีการซอนกนั • Degeneracy กรดอะมิโนแตละชนิดมีไดห ลายรหสั พนั ธกุ รรม เชน - CUU, CUC, CUA, CUG = Leucine • Stop codon มี 3 รหสั คือ UAG, UGA และ UAA องคประกอบของการสังเคราะหโปรตีน 1. mRNA ทมี่ ีรหัสพนั ธกุ รรม (codon) 2. ไรโบโซม เลอื่ นไปจนถึง start codon (AUG) 3. tRNA เปนอารเอ็นเอท่มี รี หัสคกู ับ codon เรยี ก anticodon เชน codon AUG, anticodon UAC นาํ อะมโิ น Methionine โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชวี วทิ ยา (221)
ตวั อยา งแบบฝกหดั และเก็งขอสอบ 1. ขอ ใดถูกตองเกี่ยวกับหมเู ลือด 1) คนท่มี ีหมูเลือด O สามารถรบั เลือดจากคนหมเู ลอื ด B ไดโดยไมเ ปนอนั ตราย เพราะหมเู ลือด O ไมมี แอนตเิ จน A ทจ่ี ะจับกับแอนติบอดี A ของหมูเ ลือด B 2) คนทมี่ หี มเู ลือด A ไมสามารถรับเลอื ดจากคนหมูเ ลอื ด AB ได เพราะแอนตเิ จน B จากหมูเลือด AB จะจบั กบั แอนติบอดี B ของหมูเ ลอื ด A 3) คนท่มี ีหมเู ลอื ด Rh- สามารถรบั เลอื ดไดจ ากทงั้ หมูเ ลือด Rh- และ Rh+ 4) แมที่มีหมเู ลอื ด Rh+ ถามที ารกในครรภค นท่ี 2 หรอื 3 เปน Rh- อาจทาํ ใหท ารกเกดิ อีรีโทรบลาสโทซิส- ฟท าลิสได 2. จาก mRNA ทีม่ ลี าํ ดบั นวิ คลีโอไทด 5′ UAC UCC AGU AUA CCA GAG 3′ mRNA ขา งตนถูกสังเคราะห มาจาก DNA ตน แบบ ทมี่ ลี ําดบั นวิ คลโี อไทดอ ยางไร 1) 5′ TAC TCC AGT ATA CCA GAG 3′ 2) 5′ ATG AGG TCA TAT GGT CTC 3′ 3) 5′ GAG ACC ATA TGA CCT CAT 3′ 4) 5′ CTV TGG TAT ACT GGA GTA 3′ 3. ตารางรหสั พันธกุ รรม จากตาราง มวิ เทชันทที่ าํ ใหเ บสลาํ ดบั ที่ 5 ของ mRNA ท่มี ีลาํ ดบั นวิ คลโี อไทดเปน 5′ AUGUCCGUA 3′ เปลีย่ นจาก C เปน A จะสง ผลถึงชนดิ ของกรดอะมิโนในลาํ ดับท่ี 2 ของสายพอลเิ พปไทดทีถ่ กู สรา งขึ้นจาก mRNA นอี้ ยา งไร 1) ไมม ีการเปลยี่ นแปลงชนิดของกรดอะมิโน 2) เปลี่ยนชนิดของกรดอะมิโนจาก Ser เปน Tyr 3) เปล่ยี นชนดิ ของกรดอะมโิ นจาก Arg เปน Asp 4) เปลี่ยนชนิดของกรดอะมโิ นจาก Pro เปน Thr วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (222) ______________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010
4. ขอใดไมถ ูกตอง 1) เกลยี วคขู องสายพอลินิวคลีโอไทดเ วยี นขวาตามเขม็ นาฬิกา 2) เบสคูสมในสายพอลินิวคลโี อไทดย ดึ กนั ดวยพนั ธะไฮโดรเจน 3) ถาเปรียบโครงสรา งของสายดีเอ็นเอเปนบนั ไดเวยี น ราวบันไดเกิดจากไนโตรจนี สั เบสจับกับหมูฟ อสเฟต 4) โครงสรา งของเบสพวิ รีน เปน วงแหวนทปี่ ระกอบดว ยคารบ อนและไนโตรเจน 2 วง แตเบสไพรมิ ดิ ีนมีวง แหวนดงั กลา ว 1 วง 5. ขอ ใดสอดคลองกบั กฎแหง การแยก 1) กฎขอ น้ไี ดม าจากการศึกษาลักษณะท่ีไดจ ากการผสมพิจารณาสองลกั ษณะ 2) ยนี ท่ีอยูเ ปนคจู ะแยกออกจากกันในระหวา งการแบงเซลลแบบไมโทซสิ ของการสรา งเซลลสืบพันธุ 3) ในการผสมของสิง่ มีชีวิตทมี่ ีลกั ษณะเดนแทกบั ลกั ษณะดอยแทจะใหล ูกรนุ F2 ทม่ี ลี กั ษณะเดน ตอลกั ษณะ ดอยเปน 3 : 1 4) ยีนทแ่ี ยกออกจากยนี ทเ่ี ปน คกู นั จะจัดกลมุ อยางอสิ ระกับยีนอื่นที่แยกออกจากคเู ชนกัน ในการเขา ไปอยู ในเซลลส ืบพันธุ 6. ถาประชากรในอําเภอหนง่ึ ซง่ึ อยใู นภาวะสมดุลของฮารด-ี ไวนเบิรก มจี ํานวนทงั้ หมด 10000 คน มผี ปู วย เปนโรคซิสตคิ ไฟโบรซสิ ซ่งึ เปน โรคพนั ธุกรรมแบบยีนดอยบนโครโมโซมรา งกาย 4 คน จะมีประชากร ประมาณกีค่ นท่ีเปน พาหะของโรค 1) 49 คน 2) 98 คน 3) 196 คน 4) 392 คน 7. นกั วิทยาศาสตรน าํ ขาวสองตนมาผสมกัน โดยตนเพศเมยี มจี ีโนไทปเ ปน aa สวนตน เพศผมู ีจีโนไทปเปน Aa ผลจากการผสมนจี้ ะทําใหไดจโี นไทปของเอนโดเสปร ม แบบใดบาง ในอัตราสวนเทาใด 1) 1 Aaa : 1 aaa 2) 3 Aaa : 1 aaa 3) 1 AAa : 1 aaa 4) 3 AAa : 1 aaa 8. การถายทอดโรคทางพันธุกรรมชนดิ หนง่ึ ทีป่ รากฏในพันธุประวัติของครอบครวั มลี ักษณะดังนี้ การถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธุกรรมน้มี ีแบบแผนอยา งไร 1) การถา ยทอดยีนทไ่ี มเ กีย่ วเนอ่ื งกับเพศ และลักษณะทีผ่ ดิ ปกติเปน ลกั ษณะดอย 2) การถายทอดยนี ท่ีไมเกีย่ วเนอ่ื งกบั เพศ และลกั ษณะท่ีผดิ ปกตเิ ปน ลักษณะเดน 3) การถา ยทอดยีนที่เก่ยี วเนอ่ื งกบั X (X-linked gene) และลกั ษณะท่ีผิดปกติเปน ลกั ษณะดอ ย 4) การถา ยทอดยีนท่เี กยี่ วเนอื่ งกบั X (X-linked gene) และลักษณะท่ผี ดิ ปกตเิ ปน ลักษณะเดน โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (223)
9. นกั วิทยาศาสตรพ บวา DNA ของสิ่งมชี วี ิตชนิดหนึง่ มีปริมาณ Cytosine 38% ดังนั้นปริมาณของ Thymine คดิ เปน ก่เี ปอรเซน็ ต 1) 12 2) 24 3) 31 4) 38 10. การศกึ ษาขอมูลจากภาพทีเ่ กิดจากการหักเหของรังสเี อกซผา นผลึก DNA ทําใหวัตสันและคริกไดท ราบ คุณสมบตั ิของ DNA ไดแ ก ก. โมเลกุลมีรปู รา งเปนเกลียว ข. ระยะหางของเกลียวแตล ะรอบ ค. ลําดับของนิวคลโี อไทดใ นสาย DNA ง. ความยาวของเสนผา นศูนยก ลางของเกลียว DNA 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก., ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ง. 11. สมมติวา มสี งิ่ มชี ีวิตชนดิ หนึ่งสรา งโปรตนี จากกรดอะมโิ นจํานวน 40 ชนดิ โดย RNA ประกอบดวยนิวคลีโอ ไทดจํานวน 3 ชนิด ดงั นน้ั รหสั พันธกุ รรม (codon) ทส่ี ัน้ ทส่ี ุดจะประกอบดวยก่ีนวิ คลีโอไทด 1) 2 2) 3 3) 4 4) 5 12. จากตารางรหัสพันธุกรรมดานลาง U C AG UCU Ser UAU Tyr UGU Cys U UUU Phe UCC Ser UAC Tyr UGC Cys C UUC Phe UCA Ser UAA Stop UGA Stop A U UUA Leu UCG Ser UAG Stop UGG Trp G CCU Pro CAU His CGU Arg U UUG Leu CCC Pro CAC His CGC Arg C CCA Pro CAA Gln CGA Arg A CUU Leu CCG Pro CAG Gln CGG Arg G CUC Leu ACU Thr AAU Asn AGU Ser U C CUA Leu ACC Thr AAC Asn AGC Ser C ACA Thr AAA Lys AGA Arg A CUG Leu ACG Thr AAG Lys AGG Arg G GCU Ala GAU Asp GGU Gly U AUU Ile GCC Ala GAC Asp GGC Gly C AUC Ile GCA Ala GAA Glu GGA Gly A A AUA Ile GCG Ala GAG Glu GGG Gly G AUG Met GUU Val GUC Val G GUA Val GUG Val ถา เกดิ มวิ เทชนั เฉพาะที่ (Point mutation) ในสายของ DNA ทาํ ใหเ กิดการเปลี่ยนแปลงของลาํ ดับกรดอะมิโน จาก I le Thr Asn Cys His Asp Tyr Glu His เปน I le Thr I le Val Met I le I le Glu His ขอ ใดเปนรูปแบบของมวิ เทชนั ทมี่ ีความเปน ไปไดมากทสี่ ุด 1) การแทนทีค่ เู บส (Substitution) 5 ตําแหนง 2) การเพิ่มข้ึนของนิวคลีโอไทด (Insertion) 1 ตําแหนง 3) การขาดหายไปของนิวคลโี อไทด (Deletion) 1 ตาํ แหนง 4) การเพ่ิมขึน้ ของนิวคลโี อไทด (Insertion) และการขาดหายไปของนิวคลีโอไทด (deletion) อยางละ 1 ตําแหนง วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (224) ______________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010
เฉลยตวั อยา งแบบฝก หดั และเกง็ ขอ สอบ 1. เฉลย 2) คนท่มี ีหมูเลือด A ไมส ามารถรบั เลอื ดจากคนหมูเ ลือด AB ได เพราะแอนตเิ จน B จากหมูเลอื ด AB จะจับกับแอนตบิ อดี B ของหมูเลอื ด A ตามกฏการใหเ ลอื ด “ตอ งไมใหแ อนตเิ จนของผูใหต รงกบั แอนตบิ อดีขิงผูรบั ” ดังน้นั สําหรับคน หมเู ลือด AB ซ่งึ มีทง้ั แอนตเิ น A และแอนติเจน B จงึ ไมส ามารถใหเ ลือดแกใ ครไดเ ลย เพราะแอนติเจนจาก คนหมเู ลอื ด AB จะจับกบั แอนติบอดีของผรู ับเลอื ดและทาํ ใหเ กิดการตกตะกอนขน้ึ 2. เฉลย 4) 5′ CTC TGG TAT ACT GGA GTA 3′ เนอ่ื งจากสาย mRNA ทีไ่ ดคือ 5′ UAC UCC AGU AUA CCA GAG3′ ดงั นนั้ สาย DNA ตนแบบท่ใี ชใ นการสงั เคราะหตองมลี าํ ดับนวิ คลีโอไทดที่คูสมกนั คือ ATG AGG TCA TAT GGT CTC แต เน่อื งจากทศิ ทางในการสังเคราะหสาย mRNA และทิศทางของ DNA ตนแบบนั้นตองมที ิศทางทีต่ รงขา มกัน ดังน้ันลาํ ดับทถี่ ูกตองของสาย DNA ตน แบบจึงเปน 5′ CTC TGG TAT ACT GGA GTA 3′ 3. เฉลย 2) เปลี่ยนชนดิ ของกรดอะมโิ นจาก Ser เปน Tyr จากโจทยเม่อื เกิดมิวเทชนั ท่ีทําใหเบสลําดับท่ี 5 ของ mRNA ทม่ี ีลาํ ดับนวิ คลโี อไทดเปน 5′ AUGUCCGUA 3′ เปล่ียนจาก C เปน A จะสง ผลถึงชนดิ ของกรดอะมิโนในลําดบั ท่ี 2 ของสายพอลเิ พปไทด ท่ีถูกสรางขึ้นจาก mRNA เปลี่ยนไปจาก Ser เปน Tyr เพราะ codon ท่ีไดเปลย่ี นไปจาก UCC เปน UAG ซ่งึ กาํ หนดเปนกดรอะมโิ นไทโรซีน 4. เฉลย 3) ถา เปรยี บโครงสรางของสายดีเอ็นเอเปนบันไดเวยี น ราวบนั ไดเกดิ จากไนโตรจนี สั เบสจบั กบั หมู ฟอสเฟต ถาเปรยี บโครงสรา งของสายดเี อน็ เอเปนบนั ไดเวียน ราวบนั ไดเกดิ จากนํา้ ตาลดอี อกซไี รโบสเกาะ กับหมูฟอสเฟต สว นไนโตรจนี ัสเบสจะยื่นออกมาคลายข้นั บันได 5. เฉลย 3) ในการผสมของสง่ิ มชี วี ติ ท่ีมีลกั ษณะเดน แทก ับลกั ษณะดอยแทจะใหลกู รุน F2 ทีม่ ีลกั ษณะเดน ตอ ลักษณะดอ ยเปน 3 : 1 ในการผสมของส่งิ มชี ีวติ ทม่ี ีลักษณะเดนแทก ับลักษณะดอ ยแทจะใหล ูกรุน F2 จะมลี กั ษณะเดน ตอ ลกั ษณะดอ ยเปน 3 : 1 สอดคลอ งกบั กฏแหง การแยก (Law of segregation) ซึง่ กลา ววา สง่ิ มชี วี ิตที่ สบื พนั ธุแบบอาศยั เพศจะมสี ิ่งทค่ี วบคมุ ลกั ษณะทางพันธกุ รรมอยูเ ปน คูๆ แตละคูจะแยกออกจากกันเม่อื มกี าร สรางเซลลว ืบพันธุ และเมอ่ื เวลลส ืบพันธุผ สมกันส่ิงทคี่ วบคมุ ลักษณะทางพนั ธุกรรมน้ีจะกลบั มาเขา คูกันอีกคร้งั 6. เฉลย 4) 392 คน เนื่องจากประชากรอยใู นสมดุล ความถ่ีของบุคคลทเ่ี ปนโรคเทากนั 4/10000 = 0.0004 ซงึ่ จะ เทา กับ คา q2 ของสมการ p2 + 2pq + q2 = 1 ดงั น้นั q2 = 0.0004 จึงได q = 0.02 ซ่ึงก็จะไดค วามถี่ของ ยีน(A) = 0.98 เพราะความถข่ี อง A และ a ตองรวมกันเทากับ 1 ดังนั้นคนท่เี ปนพาหะ จะเทากับ 2pq = 2 × 0.98 × 0.02 × 10000 = 392 คน โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (225)
7. เฉลย 1) 1 Aaa : 1 aaa ตน เพศเมยี มจี โี นไทป aa เมอ่ื แบงเซลลสืบพันธุแบบไมโอซสิ จะได 8 นิวเคลียส แตละนวิ เคลยี สมี โครโมโซมครึง่ หนง่ึ คือ a ตน เพศผูม ีจีโนไทป Aa ไดเ ซลลสืบพนั ธุ 2 ชนดิ A และ a การเกดิ เอนโดสเปร มเกิดจากการปฏสิ นธริ ะหวางโพลารน ิวคลไี อ 2 นวิ เคลยี ส (a, a) รวมกบั สเปรม 2 ชนดิ (A, a) จะไดจ ีโนไทป 2 แบบ คือ Aaa และ aaa ในอัตราสวน 1 : 1 เพราะเปน การผสม ระหวา งจโี นไทปท เ่ี ปน เฮเทอโรไซกัส (Aa) และฮอโมโลกสั รเี ซสสีพ (aa) Aa × aa A, a a Aa : aa 1:1 8. เฉลย 2) การถา ยทอดยีนที่ไมเกยี่ วเน่อื งกบั เพศ และลกั ษณะที่ผิดปกตเิ ปน ลักษณะเดน จากพนั ธุประวตั ขิ องครอบครวั พบวา มที ้งั ผหู ญงิ และผูชายเปนโรค ดงั นัน้ การถายทอดจะไม เก่ียวกบั เพศและเปน ลกั ษณะเดน เน่อื งจากมกี ารแตง งานกนั ระหวา งหญงิ ชายทเ่ี ปนโรคท้ังคูจะพบวา มี ลกั ษณะท่ไี มเ ปน โรคดวย แสดงวาลกั ษณะไมเปน โรคเปน ลักษณะดอยแฝงอยู เปนโรค ไมเ ปนโรค 9. เฉลย 1) 12 ปรมิ าณ Cytosine = Guanine = 38% ∴ มปี รมิ าณ Adenine = Thymine = 12% 10. เฉลย 1) ก. และ ข. เอม็ เอช เอฟ วลิ คินส (M.H.F. Wilkins) และโรซาลินด แฟรงคลิน (Rosalind Franklin) ไดใ ช เทคนคิ เอกซเรยดิฟแฟรกชนั (x-ray diffraction) ผา นผลกึ DNA ทําใหเ กิดภาพบนแผนฟลม แปลผลไดวา โครงสรา งของ DNA ของสิง่ มชี วี ิตตา งๆ มลี กั ษณะท่คี ลา ยกนั มากคือประกอบดว ยพอลนิ ิวคลีโอไทดม ากกวา 1 สาย มีลกั ษณะเปนเกลยี ว เกลียวแตละรอบมีระยะหางเทา ๆ กนั 11. เฉลย 3) 4 รหสั พันธกุ รรม (Genetic codon) ในสาย mRNA จะประกอบดว ยนวิ คลีโอไทดท ง้ั 3 ชนดิ และ ตองครอบคลุมชนดิ ของกรดอะมิโนทัง้ 40 ชนดิ ดงั นน้ั รหัสพนั ธกุ รรมควรเปน 34 = 81 ชนิด จึงจะเพียงพอ กบั ชนดิ ของกรดอะมโิ น 12. เฉลย 1) การแทนท่คี เู บส (Substitution) 5 ตาํ แหนง การเกดิ มิวเทชนั แบบ Point mutation เปนการมิวเทชนั ท่ีเกดิ จากการเปล่ยี นแปลงในระดับเบส ไดแก การแทนท่นี วิ คลโี อไทด (Substitution), การขาดหายไปของนิวคลโี อไทด (Deletion) และการเพม่ิ ขึ้น ของนวิ คลีโอไทด (Insertion) จากโจทยจํานวนกรดอะมิโนเทา เดมิ และลําดบั กรดอะมิโน ลําดับตนสายและปลายสายไมเปล่ยี นแปลง แตเกดิ การเปลี่ยนแปลงตรงชว งกลาง นา จะเกดิ จากการแทนท่ีคูเบส (Substitution) เพราะถาเปน Insertion หรือ Deletion จะทําใหชนดิ ของกรดอะมิโนเปลีย่ นไปถงึ ปลายสาย วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (226) ______________________ โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010
นิเวศวิทยา นิเวศวทิ ยา (Ecology) คอื เปนวชิ าทีศ่ กึ ษาเก่ยี วความสัมพันธระหวา งสงิ่ มชี วี ติ กับส่งิ แวดลอมในดานตางๆ ประชากร (Population) คอื สงิ่ มชี วี ติ ชนดิ เดยี วกันท่ี อยูร ว มกนั ณ สถานท่หี น่ึง เชน ประชากรมนุษยใ นโลก กลุมส่ิงมีชวี ติ (Community) กลมุ สิ่งมชี วี ติ หมายถึง ส่งิ มชี วี ติ หลายๆ ชนดิ อยรู วมกนั (Complex species) เชน จอก แหน ผักตบชวา บวั กระจบั ปลา ปู กบ กงุ หอย อยรู วมกัน ถา สิ่งมีชีวิตชนิดเดียวอยรู วมกนั เราเรยี กวา ประชากร ระบบนเิ วศ (Ecosystem) ระบบนิเวศ คือ หนวยของความสมั พนั ธร ะหวางสิ่งมีชวี ติ และส่งิ มีชวี ติ เหลา น้ันกบั สภาพแวดลอ มของ แหลงทีอ่ ยู ความสมั พนั ธเ หลา นั้นทําใหเกดิ การถายทอดพลงั งานและวัฏจกั รของสารข้นึ ซึง่ เปน หวั ใจของระบบ นิเวศทกุ ๆ ระบบ การถา ยทอดพลงั งานและการหมุนเวยี นของสสารนเ้ี องที่ชว ยใหร ะบบนิเวศสามารถดํารงอยไู ด และเปนตัวการขบั เคล่ือนใหสง่ิ มีชวี ติ สรางการปฏิสัมพันธกันเอง และสง่ิ แวดลอ ม ตวั อยางระบบนเิ วศ - บนขอนไมผุ มมี ด ปลวก ดวง หญา เห็ด รา เจริญอยูมากมาย - ในแอง น้ํารอยเทาสัตว มลี ูกน้ํา ไรนาํ้ สาหราย แบคทีเรีย อาศัยอยู - หนองน้ํา มจี อก แหน ผักตบชวา กบ ปลา หอย กุง อาศยั อยูรวมกัน - ปา ชายเลน มตี นโกงกาง แสม ลาํ พู ปลาตีน ปกู ามดาบ อาศัยอยูมากมาย สรปุ ระบบนเิ วศ (Ecosystem) = กลุมสงิ่ มชี วี ติ (Community) + ถิ่นท่อี ยู (Habitat) ประเภทของระบบนิเวศ 1. ระบบนเิ วศบนบก (Terrestrial Ecosystem) การจําแนกประเภทใชล ักษณะเดนของพชื เปน เกณฑ และขึน้ อยกู บั ปจจยั 2 ประการ คอื อุณหภูมิและ ปรมิ าณนาํ้ ฝน ทําใหพืชพนั ธตุ า งๆ ในแตละพ้นื ทแ่ี ตกตางกัน ระบบนิเวศบนบกแบง ไดเปน - ระบบนเิ วศปาไม (Forest ecosystem) เปนระบบนเิ วศทีพ่ น้ื ทส่ี ว นใหญป กคลุมดว ยปาไม - ระบบนเิ วศทุงหญา (Grassland ecosystem) เปน ระบบนิเวศทม่ี พี ืชตระกูลหญา เปน พืชเดน - ระบบนิเวศทะเลทราย (Desert ecosystem) เปนพน้ื ท่ีทมี่ ีฝนตกนอ ยกวา ปริมาณการระเหยของนํ้า แตบางพน้ื ทีถ่ ามฝี นตกบางเลก็ นอยจะมหี ญาเขตแลวข้นึ งอกงาม 2. ระบบนิเวศในนํ้า (Aquatic Ecosystem) เปนระบบนเิ วศทอ่ี ยูในบริเวณแหลงนํ้าตา งๆบนโลก แบง เปน - ระบบนิเวศนา้ํ จืด (Fresh water ecosystem) - ระบบนเิ วศนา้ํ กรอ ย (Estuarine ecosystem) เปน ระบบนิเวศทเี่ กดิ ขึน้ บริเวณรอยตอระหวา ง นํ้าเค็มกับนาํ้ จดื มกั เปน บริเวณปากแมน ํา้ ตา งๆ จะมีตะกอนมาก เชน พวกปา ชายเลน - ระบบนิเวศนํ้าเคม็ (Marine ecosystem) โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชีววิทยา (227)
องคป ระกอบของระบบนิเวศ ระบบนิเวศประกอบไปดวยสองสว นคือ ส่ิงมชี ีวติ (Biotic component) และสิ่งไมม ีชวี ติ (Abiotic component) องคประกอบทมี่ ชี ีวติ (Biotic component) เราสามารถแยกประเภทของส่งิ มชี วี ติ ในระบบนเิ วศตามแหลง ของอาหารได 2 ประเภทใหญๆ คือ 1. Autotroph (Producer) สงิ่ มชี ีวิตประเภทนเี้ ปน สิง่ มีชวี ติ ท่ีสรางอาหารเองได ซ่งึ กค็ อื พืช สาหราย ฯลฯ เปนสงิ่ มีชีวิตทีเ่ กบ็ เอา พลงั งานจากส่ิงแวดลอ มมาสรา งเปน อาหาร และเปนแหลง อาหารของสง่ิ มีชีวิตอื่น 2. Heterotroph สิ่งมชี วี ิตทีอ่ ยูในประเภทนีไ้ มสามารถสรา งอาหารเองได ตอ งบริโภคส่ิงมีชวี ติ อน่ื ๆ เพ่ือใหไดม าซง่ึ พลงั งานในการดํารงชีวิต แบงไดเปนสองประเภทยอย คอื 2.1 Consumer (ผูบริโภค) ไดแ กส ัตวต างๆ สามารถแบง เปน 4 ประเภท คอื - Herbivore ผบู รโิ ภค producer สัตวประเภทนจี้ ะกนิ พืช - Carnivor ผบู รโิ ภคสัตวด วยกันเอง - Omnivore บริโภคท้ังสัตวและพชื เชน คน ไก นก ปะการงั - Detretivore ผบู รโิ ภคซาก เชน นกแรง กิ้งกือ ไสเดือน 2.2 Decomposer (ผยู อ ยอนิ ทรยี ส าร) ไดแก แบคทเี รีย เห็ด รา ยสี ต ซึ่งจะยอยซากสตั วกลับไป เปนอนินทรียส าร และหมนุ เวียนกลบั ไปสสู ิ่งแวดลอม การปรับตวั ของส่งิ มีชีวิตใหเขากบั สง่ิ แวดลอ ม สภาวะแวดลอ มมีการเปลย่ี นแปลงอยูตลอดเวลา ส่ิงมีชีวิตจึงมีความจําเปนท่ีจะตอ งปรบั ตัวใหเขา กับ สภาพแวดลอ มท่มี นั อยเู พื่อการอยรู อด การปรบั ตัว (adaptation) หมายถึง กระบวนการท่สี งิ่ มชี ีวติ มกี ารเปล่ยี นแปลง หรือปรบั ลักษณะหรือพฤตกิ รรมบางประการใหเขากับสภาพแวดลอม ซึง่ จะเปนประโยชนตอการอยูร อด และการ สืบพันธขุ องมัน การปรับตัวสามารถแบงไดเปน สองประเภทยอย คือ การปรบั ตวั แบบชวั่ คราว และการปรบั ตัว แบบถาวร 1. การปรับตัวแบบชว่ั คราว เกิดในระยะส้ัน สามารถเปล่ยี นแปลงกลับมาเหมอื นเดิมได พบไดใ นทง้ั พืช และสัตว เชน ตน ไมท ี่อยูบรเิ วณชายคาก็จะเลีย้ วเบนออกไปใหพน ชายคาเพ่ือหาแสง การท่จี ง้ิ จกเปล่ยี นสเี พอื่ พรางตวั การจําศลี ของหมี หรอื สัตวเ ลอื้ ยคลานตา งๆ ในฤดูหนาว การทปี่ ลามปี อดบางชนดิ จําศลี อยูใ ตโ คลนในหนาแลง เพ่อื รอหนาฝนอกี ครั้ง 2. การปรับตัวแบบถาวร เกดิ จากการเปลยี่ นแปลงในระดบั ยนี ถูกถายทอดมาจากบรรพบรุ ษุ การปรับตวั แบบถาวรในพชื เชน - กระบองเพชรเปลย่ี นใบเปนหนาม เพ่อื ลดอัตราคายนา้ํ มีลาํ ตน ปอมเกบ็ สะสมน้ําไวข างในไดมาก - ผกั กระเฉด มนี วมสขี าวหุม ลําตน เพอื่ ใหต นของมนั ลอยนํา้ ได - ผักตบชวา มลี าํ ตน เปน ทนุ ทาํ ใหม ันลอยนา้ํ ได - พชื ท่อี ยูใ นท่แี หงแลง จะมรี ากท่ีหยั่งลงไปลึกใตด นิ เพ่ือดูดนา้ํ ไดจ ากชัน้ ดินทลี่ กึ ลงไป วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (228) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010
การปรบั ตัวแบบถาวรในสตั ว การปรบั ตวั ในสัตวเ ปนไปดว ยหลายเหตุผลดว ยกัน แตท ัง้ หมดกล็ วนเปน ไปเพ่อื ความอยูร อด ไมว าจะเปน การปรับตวั เพ่ือซอนจากศตั รู ปรบั ตัวเพือ่ การหาอาหาร หรือเพื่อสบื พันธุ การปรบั ตัวของสัตวน นั้ แบงเปน 3 ลกั ษณะ คอื 1. การปรบั ตวั ดานสรีระ (Physiological Adaptation) การปรบั หนาท่ีการทํางานของอวยั วะตา งๆ เชน - นกทะเลมีตอ มขบั เกลือ (nasal gland) สาํ หรบั ขบั เกลอื อกนอกรา งกาย สตั วเลอื ดอนุ มตี อ มเหง่อื สําหรบั ขับเหง่อื ระบายความรอ น - ตกั๊ แตนตาํ ขา ว มลี ําตวั สเี ขียว ขาคหู นา มขี นาดใหญ และปลายขาจะมีอวัยวะสําหรบั จบั เหยอ่ื เม่อื เกาะอยกู ับทนี่ ิ่งๆ ปก จะซอ นกันคลมุ ลําตัว มองดูคลา ยใบไม - นกจะมีลักษณะจงอยปากตางกนั ตามอาหารทมี่ นั กนิ - ผเี สื้อพัฒนาปากที่เหมาะกับการดูดน้าํ หวาน - เปดมีเทา เปนผังผดื เพื่อความสะดวกในการวายนํา้ - กระตา ยมขี าหลังยาวเพอ่ื ใหกระโดดไดไ กล 2. การปรับตวั ทางสัณฐาน (Morphological Adaptation) เปน การปรับเปล่ียนลกั ษณะรูปรางและ อวัยวะภายนอกของส่งิ มีชีวิต เชน - ตน โกงกางท่ีอยูตามปาชายเลนมรี ากค้ําจุนไมใ หลมงา ย - ผกั กระเฉดมีทุนเพ่อื การลอยตัว 3. การปรับตวั ทางดา นพฤตกิ รรม (Behavior Adaptation) เปนการปรบั รปู แบบการดํารงชีวิตใหเขา กับส่ิงแวดลอมท่อี าศัยอยู เชน - การพนั หลักของตาํ ลงึ - การออกหากนิ กลางคนื ของสัตวท ะเลทราย - การจําศีล โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชวี วทิ ยา (229)
ความสมั พนั ธระหวา งสิ่งมชี ีวติ ในระบบนิเวศ ในเร่อื งน้ี ขอใชส ัญลกั ษณ เพ่ือความงายแกความเขา ใจมากขึ้น + คอื การ ไดผลประโยชน - เสียผลประโยชน 0 ไมไ ดไมเ สยี ไมม ีผลใดๆ ภาวะปรสิต Parasitism (+/-) ปรสติ นัน้ จะคอ ยๆ เบียดเบยี นผูถกู อาศยั (Host) โดยการแยง อาหาร ทําใหผใู หอาศัยออนแอลงเรอ่ื ยๆ ปรสติ สวนใหญจะไมทําใหโ ฮสตของมนั ตาย การลา เหยอื่ Predation (+/-) ถา แยกกันอยู (-/+) การลาเหยือ่ น้นั มีหลายแบบ ทงั้ แบบสัตวก ินสตั ว สตั วกนิ พชื และพชื กินสตั ว เราอาจสงสัยวา วาพืชกินสัตว ไดอ ยา งไร พืชจะใชวิธเี ปล่ียนรูปรา งของโครงสรา งบางอยาง เชน ใบไวเพือ่ จบั สัตว และปลอยสารเคมอี อกมายอย สตั วท ี่มนั จบั ได เชน กาบหอยแครงจับแมลงตวั เลก็ ๆ เปน อาหาร เหยื่อน้ันกอ็ าจเปน ผูลา ได และผูลา กอ็ าจเปน เหย่ือได เชน นก กนิ แมลง แต นกกลับโดน งูกนิ ทัง้ ผลู าและเหยือ่ ตางมอี ิทธิพลตอ กัน ซง่ึ เปนกลไกกอใหเ กิด สมดลุ ทางธรรมชาติ เปน การควบคมุ จาํ นวนประชากรของเหยอ่ื ภาวะอิงกนั หรือภาวะเก้ือกลู Commensalism +/0 ถาแยกกัน -/0 เปนความสัมพนั ธร ะหวางสิ่งมีชีวติ 2 ฝา ย ฝายหน่ึงไดร บั ผลประโยชน + เรียกตัวอาศยั และฝายทีไ่ มไ ดเสยี และไมไ ดผลประโยชน เรียกตัวใหอ าศัย ลกั ษณะทว่ั ไปของการดํารงชีวติ ในภาวะอิงกนั ตวั ใหอาศัย ไมเสียอะไร แต ก็ไมไ ดอะไร ตวั ถกู อาศยั จะไดประโยชนตางๆ เชน เปนแหลง หลบภยั ทอ่ี ยอู าศยั อาจเปนผูใหอาหารอีกดวย เชน - กลว ยไม ชายผา สดี า กับตน ไมใ หญ - เหาฉลามกับปลาฉลามหรือปลาวาฬ - แบคทเี รียบนผวิ หนังคน - ลูกกุงลกู ปลู ูกปลา กบั ฟองน้าํ ภาวะไดป ระโยชนรว มกนั Protocooperation +/+ หากแยกกัน 0/0 ความสัมพันธร ะหวางสิง่ มชี วี ิตท้งั 2 ฝา ย โดยตางฝา ยตา งไดประโยชนจ าการอยูร วมกนั +/+ แตแ ยกกันได ไมเ กิดผลเสียใดๆท้งั ส่ิน ไมเปนสถานการณผ ูกมดั ประจํา ไมจ าํ เปน ตอ งอยูด ว ยกนั ตลอด หรอื สัมผัสตวั กนั เชน ดอกไม- แมลง ปเู สฉวน-ดอกไมท ะเล ภาวะทีต่ องพึ่งพากนั Mutualism +/+ หากแยกกัน -/- ความสัมพันธร ะหวา งส่ิงมชี วี ติ ทัง้ สองฝา ย โดยทั้งสองฝา ยตา งไดประโยชนร วมกนั แตแ ยกกนั แลว จะเกดิ ผลเสยี เปน สถานการณท ี่ผกู มดั เชน โปรโตซัว-ลําไสปลวก รา mycorrhiza ท่โี คนตนสน รากพชื ตระกลู สนและ กลว ยไม วิทยาศาสตร ชีววิทยา (230) ______________________ โครงการแบรนดซ มั เมอรแ คมป 2010
ภาวะการยอ ยสลาย Saprophytes การดํารงชีวติ ของผูยอ ยสลาย Decomposer บนซากส่งิ มชี ีวติ โดยการหล่งั นํ้ายอยออกมานอกรางกาย โดยสารทีไ่ ดจากการยอยสลายเหลา นจ้ี ะถกู ดูดซมึ ไปใชประโยชน ภาวะการยับยัง้ การเจรญิ Antibiosis -/0 การดาํ รงชพี โดยฝา ยยหน่งึ จะหลง่ั สารเคมีออกมาไปมีผลยับยง้ั การเจริญของอกี ฝา ยหนงึ่ -/0 เชน ราสีเขยี ว ทําใหแ บคทเี รียไมเ จรญิ ภาวะการแขงขนั -/- การแขงขนั โดยทงั้ สองฝา ยตอ งการปจจยั เดียวกัน แตป จจัยน้ันมจี าํ กัดจึงตอ งแขง ขันเพอื่ ใหไดป จ จยั ท่ี ตอ งการจงึ เปน -/- เชน จองแหน ในแหลงนาํ้ บวั กับผกั ตบชวา ตน ถว่ั ท่ปี ลกู มากๆ ในกระถางเล็กๆ Amensalism ใชส ญั ลกั ษณ 0/- การทีส่ ิ่งมีชวี ิตหนึ่ง ไมม ีการหลง่ั สารเคมีใดๆ ไปยบั ยงั้ การเจรญิ เติบโตของสิง่ มชี ีวิตอกี ชีวิตหนงึ่ แตกย็ งั สงผลกระทบแงลบไปยังอกี ชนดิ หน่งึ เชน พืชตน ใหญบ ังแสงตน เลก็ ภาวะเปน กลาง Neutralism 0/0 การดํารงชีวิตโดยไมมผี ลใดๆ ตอกนั ระหวางส่ิงมีชวี ติ สองชนิด รปู แบบการบริโภคของสิ่งมชี ีวติ การกินกันเปนทอดๆ มี 2 ลักษณะ คือ หวงโซอ าหาร และสายใยอาหาร โซอ าหาร (Food chain) เปนการกินกันเปนทอดๆ ในลักษณะเปน เสน ตรง หวงโซอ าหารแบงออกเปน 2 แบบ คอื 1. หว งโซอ าหารแบบจบั กิน (Grazing Food chain) เปนหว งโซอาหารที่เร่ิมตน ทพี่ ชื ผา นไปยงั สตั วกนิ พืช และสัตวกนิ สัตว ตามลําดบั พืชผัก → แมลงกินพืช → กบ → งู → เหยีย่ ว การเขยี นหวงโซอ าหารนัน้ จะหนั หวั ลูกศรไปทางผูบรโิ ภคเสมอ เราเรยี กผูบริโภคทก่ี นิ ผผู ลิตเปนอาหาร วา primary consumer และเรยี กผบู รโิ ภค primary consumer วา secondary consumer โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (231)
2. หว งโซอ าหารแบบกินเศษอนิ ทรีย (Detritus food chain) เปนหวงโซอ าหารที่เรมิ่ จากซากของสิ่งมีชวี ติ ถกู ยอยสลายดวยผูยอ ยสลาย และจะถกู กินโดยสตั วแ ละตอไปยงั ผูลา อ่ืนๆ สายใยอาหาร (Food web) สายใยอาหาร (Food web) ประกอบดว ย โซอาหารหลายสายทีเ่ ชือ่ มโยงกนั อันแสดงถึงความสัมพันธอ นั สลับซับซอ นของสิ่งมีชีวิตในชุมชนของระบบนิเวศ ซงึ่ ยง่ิ สายใยอาหารมีความสลบั ซบซอนมากเพียงใด กไ็ ดแสดง ใหเหน็ ถงึ ระบบนิเวศท่มี ีระบบความสมดลุ สูงเทาน้ัน วทิ ยาศาสตร ชีววิทยา (232) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010
การถายทอดพลงั งานในหว งโซอาหาร การถา ยทอดพลงั งานในโซอ าหารอาจแสดงในในลักษณะของ สามเหลี่ยมพรี ะมิดของสิ่งมชี วี ติ (Ecological Pyramid) แบง ได 3 ประเภท ตามหนว ยทีใ่ ชว ัดปริมาณของลําดับ ขัน้ ในการกิน 1. พรี ะมิดจาํ นวนของสิ่งมีชวี ติ (Pyramid of Number) แสดงจํานวนสิ่งมชี วี ิตเปนหนว ยตัวตอ พน้ื ที่ โดยทว่ั ไปพีระมดิ จะมฐี านกวาง การวดั ปรมิ าณพลังงานโดยวิธนี ้ี อาจมีความคลาดเคลือ่ นไดเ น่ืองจากส่งิ มชี ีวติ ไมวา จะเปนเซลลเดยี ว หรือหลายเซลล ขนาดเลก็ หรือขนาดใหญ เชน ไสเ ดือน จะนับเปน หนึง่ เหมือนกันหมด แตค วาม เปน จริงน้นั ในแงปรมิ าณพลังงานทไี่ ดร บั หรืออาหารท่ีผูบรโิ ภคไดรับจะมากกวาหลายเทา พีระมิดจํานวนของสงิ่ มีชวี ิต 2. พรี ะมิดมวลของสิ่งมชี ีวติ (Pyramid of Mass) แสดงปริมาณของสงิ่ มีชวี ิตในแตละลาํ ดับขน้ั ของ การกินโดยใชมวลรวมของนา้ํ หนกั แหง (dry weight) ของส่งิ มชี ีวติ ตอ พ้ืนท่ี ซ่งึ มคี วามแมน ยํามากกวาแบบท่ี 1 แตใ นความเปนจรงิ จาํ นวน หรอื มวลของส่ิงมชี ีวิตมีการเปลยี่ นแปลงตามชวงเวลา เชน ตามฤดูกาล หรือตาม อัตราการเจริญเตบิ โต ปจ จยั เหลา นจี้ ึงเปน ตวั แปรท่สี าํ คญั พรี ะมิดมวลของส่งิ มีชวี ติ โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชวี วทิ ยา (233)
3. พีระมดิ พลงั งาน (Pyramid of Energy) แสดงปรมิ าณพลังงานของแตล ะลาํ ดับชน้ั ของการกนิ ซ่งึ จะมคี า ลดลงตามลาํ ดับข้นั ของการโภค พีระมดิ พลงั งานจะเปน พรี ะมดิ ฐานกวา งเสมอ การถายทอดพลงั งาน ไปยังผบู ริโภคลาํ ดับถัดไป พลังงานจะถูกถา ยทอดไปเพยี ง 10% เทา น้นั 90% ทเี่ หลือถูกใชใ นการดํารงชวี ติ ของ สิง่ มชี ีวิต และบางสวนเปล่ยี นเปน พลังงานความรอน และพลังงานบางสวนนําไปเกบ็ ไวในสวนทีบ่ ริโภคไมได เชน เปลือก กระดูก ขน เลบ็ พรี ะมดิ พลงั งาน ความสมดุลของระบบนิเวศ ระบบนิเวศทอี่ ยูใ นภาวะสมดุล หมายถึง สภาพสิ่งมีชวี ติ ทอี่ าศัยอยูรว มกันอยางพอเหมาะ จาํ นวน สิ่งมีชีวิตตางๆ ไมมีการเปลี่ยนแปลงมากนัก ท้ังผผู ลติ ผูบ ริโภค และผยู อ ยสลาย โดยธรรมชาตริ ะบบนเิ วศตางๆ มกั ไมอยใู นภาวะสมดุล เนอ่ื งจากมีการเปลีย่ นแปลงตลอดเวลา การเปลี่ยนแปลงของระบบนเิ วศ แบง เปน 2 แบบ คือ 1. แบบคอยเปน คอยไป เปนการเปลี่ยนแปลงชา ๆ ตามธรรมชาติ ตองใชเวลานานจงึ จะเหน็ ความเปล่ยี นแปลง ไดอยางชดั เจน เชน ทีด่ ินรา ง เม่ือเวลาผานไปจะกลายเปนทงุ หญา มีไมพ ุม และไมย ืนตน คอ ยๆ เจรญิ ข้นึ กลายเปนปา ไปในทีส่ ุด 2. แบบกะทันหนั เปน การเปลีย่ นแปลงทรี่ วดเร็วสงผลตอ สง่ิ มีชวี ิตและสภาพแวดลอ มอยา งมาก อาจทํา ใหเกิดการเสยี สมดุลได เชน ไฟไหมป า น้ําทวม แผนดินไหว ฯลฯ กระบวนการเปล่ียนแปลงแทนท่ี มี 2 แบบ คือ 1. การเกิดแทนท่ีชัน้ บกุ เบกิ Primary succession การเกิดแทนทีจ่ ะเริ่มขนึ้ ในพ้นื ทท่ี ี่ไมเ คยมสี ง่ิ มชี วี ิตอาศัยอยมู ากอนเลย ซึ่งแบง ออกไดเปน 2 ประเภท คือ 1.1 การเกดิ แทนท่ีบนพื้นท่วี า งเปลา บนบก เชน การเกดิ แทนทบ่ี นกอนหนิ ทวี่ างเปลา ซึ่งจะเร่ิมจาก ขั้นแรก จะเกิดสิ่งมชี ีวิตเซลลเดยี ว เชน สาหรายสเี ขียว หรือไลเคนบนกอนหินนั้น ตอมาหินนน้ั จะเรม่ิ สึกกรอนกลายเปน ดนิ และเรม่ิ มพี ชื จําพวกมอสตามมา ขน้ั ทส่ี อง พชื ที่เกดิ ตอมาจงึ เปนพวกหญา และพชื ลมลุก มอสจะหายไป ข้นั ทส่ี าม เกดิ ไมพ มุ และตน ไมเ ขา มาแทนที่ ข้นั สุดทา ย เปนชนั้ ชมุ ชนสมบรู ณ (climax stage) เปนชมุ ชนของกลมุ มีชวี ิตท่ี มีความสมดุล วิทยาศาสตร ชีววิทยา (234) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010
1.2 การแทนทใี่ นแหลง น้าํ เชน ในบอนํ้า ทะเลทราย หนอง บงึ ซง่ึ จะเริม่ ตนจาก ขน้ั แรก กนสระมีแตพ้นื ทราย ส่งิ มีชีวิตท่ีเกิดขนึ้ เบื้องตน กค็ อื สิง่ มชี วี ิตเลก็ ๆ ที่ลอ งลอยอยูในน้ํา เชน แพลงกต อน สาหรายเซลลเดยี ว ตัวออนของแมลงบางชนดิ ขน้ั ที่สอง เกิดการสะสมสารอินทรยี ขน้ึ ท่ีบรเิ วณพ้นื กนสระ ก็จะเรมิ่ เกิดพชื ใตน ํา้ ประเภทสาหรา ย และสตั วเ ลก็ ๆ ทอ่ี าศัยอยบู ริเวณทม่ี ีพืชใตน ้ํา เชน พวกปลากนิ พืช หอยและตวั ออนของแมลง ข้ันท่สี าม เร่มิ มีพืชมีใบโผลพ นน้ําเกดิ ข้ึน เชน กก พง ออ เตยน้ํา แลว จากน้นั ก็จะเกดิ มีสตั ว จาํ พวก หอยโขง กบเขียด กงุ หนอน ไสเ ดอื น ขน้ั ที่สี่ ในชวงท่ีตนื้ เขินกจ็ ะเกดิ ตน หญา ขึ้น สตั วทอ่ี าศยั อยใู นสระจะเปนสัตวประเภทสะเทินน้าํ สะเทนิ บก ขั้นสุดทาย ซ่งึ เปน ข้นั ชมุ ชนสมบรู ณแบบสระนํ้าน้ันจะต้นื เขินจนกลายสภาพเปน 2. การแทนที่ของสิ่งมชี วี ิตในข้นั ทดแทน Secondary succession เปนการเกดิ แทนที่ของส่ิงมชี ีวติ อื่นๆ ในพน้ื ทีเ่ ดิมท่ีถกู เปล่ียนแปลงไป เชน บรเิ วณพน้ื ทป่ี า ไมท่ีถูก โคนถาง ปรบั เปนพ้ืนท่ีเพาะปลูกหรอื พ้นื ท่ีปาไมทเี่ กิดไฟปา ในขนั้ ตน ของการแทนท่ีจะเกิดสง่ิ มีชวี ิตกลมุ อ่นื เกิดข้ึน แทนทที่ งั้ ที่เกดิ ขน้ึ เองโดยธรรมชาติ โครงการแบรนดซ มั เมอรแ คมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (235)
ขอ ควรรู บรรยากาศของโลกประกอบดว ย แกส ไนโตรเจน 78% แกส ออกซิเจน 21% แกสอารก อน 0.9% นอกนัน้ เปน ไอนา้ํ แกส คารบอนไดออกไซดจ ํานวนเลก็ นอย “ภาวะเรือนกระจก” (Greenhouse effect) โมเลกุลของกา ซเรือนกระจกในบรรยากาศ จะทาํ หนา ที่ ดดู กลืนรงั สอี ินฟราเรดท่ีโลกแผออกมา ไมใหพ ลังงานสูญหายไปในอวกาศจนหมดซึ่งชว ยใหโลกมีอณุ หภมู อิ บอนุ ขึ้น แกสเรือนกระจกที่ถกู ควบคุมโดยพิธสี ารเกียวโตมเี พียง 6 ชนิด โดยจะตองเปน กาซทีเ่ กิดจากกจิ กรรมของ มนษุ ย (anthropogenic greenhouse gas emission) เทานน้ั ไดแ ก 1. แกสคารบอนไดออกไซด (CO) 2. แกส มีเทน (CH) 3. แกส ไนตรสั ออกไซด (NO) 4. แกส ไฮโดรฟลูออโรคารบอน (HFC) 5. แกส เพอรฟลอู อโรคารบ อน (PFC) 6. แกส ซลั เฟอรเ ฮกซะฟลูออไรด (SF) ตวั อยางแบบฝก หัดและเกง็ ขอสอบ 1. ขอใดถกู ตอ งเมื่อเกดิ การเปลย่ี นแปลงแทนท่จี นเกิดสังคมส่ิงมีชีวิตขั้นสุดทายในพื้นท่ีที่เคยทําไรแลวปลอยให รกราง 1) การเปล่ยี นแปลงแทนทที่ ่ีเกิดขน้ึ เปนแบบปฐมภูมิ 2) สง่ิ มชี ีวิตทีเ่ ขา มาอยกู อนมกั จะเปน มอส และไลเคน 3) สงั คมสิ่งมีชวี ิตขั้นสดุ ทายทเ่ี กดิ ขนึ้ จะไมม กี ารเปลย่ี นแปลงอกี 4) จาํ นวนสปช ีสของไมย นื ตนในบรเิ วณน้ันจะเพิ่มข้นึ ตามลําดับ 2. การอยูรว มกันของสิ่งมชี ีวติ ในขอ ใดทีต่ า งจากขออ่ืน 2) ผกั ตบชวาแขงขันกนั แพรพันธุในสระนํา้ 1) โพรโทซัวอาศัยอยใู นลาํ ไสปลวก 3) กาฝากข้นึ อยูบนตน ไมใหญ 4) นกพริ าบและนกเขาแยง กนั กนิ เมลด็ หญา 3. โซอาหารในขอ ใดจดั เปน โซอ าหารแบบดไี ทรทัส (Detritus food chain) 1) ตนชบา → หนอนบงุ → นกกระจาบ 2) หญา → เพลยี้ → แมงมมุ 3) สาหราย → หอยขม → เตา 4) ขอนไม → ปลวก → กงิ้ กา 4. ถานกั วิทยาศาสตรใ ชเ ทคนคิ ทางพันธุวิศวกรรมสรางขาวโพดสปชสี ใหมท ี่สามารถชกั นําใหแบคทเี รียกลมุ ไรโซเบยี ม มาอาศัยอยใู นรากได ประโยชนทเี่ หน็ ไดชัดเจนของขาวโพดพันธุใหมน ้คี ือขอ ใด 1) ลดการใชป ุย ไนโตรเจนในการเพาะปลกู 2) ไมตอ งใสปูนมารล ในดนิ กอนทาํ การเพาะปลูก 3) ไมตองไถพรวนดนิ กอนทําการเพาะปลูก 4) ลดการใชส ารกําจดั ศตั รพู ืชในการเพาะปลกู 5. ลกั ษณะใดตอไปน้พี บในไลเคน ข. มีคลอโรฟลล ก. มไี คทิน ง. ประกอบดวยส่งิ มชี วี ติ จาก 2 อาณาจักร ค. มวี ฏั จักรชีวติ แบบสลับ 3) ก., ข. และ ง. 4) ข., ค. และ ง. 1) ก. และ ค. 2) ข. และ ง. วิทยาศาสตร ชวี วิทยา (236) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010
6. พีระมดิ โครงสรา งอายุประชากรมนุษยใ หขอ มลู เกีย่ วกบั ประชากรในขอ ใดบา ง ก. แนวโนมของขนาดประชากรในอนาคต ข. อตั ราการเกิดของประชากร ค. สัดสวนระหวา งประชากรกลมุ วยั กอนเจริญพนั ธุ วยั เจริญพนั ธแุ ละวยั หลงั เจรญิ พนั ธุ ง. สดั สว นระหวา งเพศชายและเพศหญงิ 1) ก. และ ข. 2) ค. และ ง. 3) ก. ค. และ ง. 4) ก., ข., ค. และ ง. 7. ขอใดถกู ตองเกีย่ วกับการถา ยทอดพลงั งานในระบบนเิ วศ 1) พลงั งานแสงท่โี ลกไดรบั สว นใหญจ ะเขา สูผูผลติ 2) พลังงานท่ีถายทอดในโซอ าหารอยใู นรูปพลังงานแสงและความรอ น 3) ระบบนเิ วศรับพลังงานแสงไดโดยไมผานผผู ลิต 4) ผผู ลิตจะนําพลังงานแสงที่ไดร ับไปใชไ ดเ พยี ง 10% เทา น้ัน 8. ขอใดเปน สาเหตสุ ําคัญท่ีทาํ ใหสตั วบ างชนดิ อาศัยอยูในถนิ่ อาศยั ไดห ลายแบบ 1) สามารถทนตอ ปจ จัยตา งๆ ในสิง่ แวดลอ มไดใ นชว งกวาง 2) มลี กู คร้งั ละจาํ นวนมาก 3) มกี ารสบื พันธุท ้ังแบบอาศยั เพศและไมอาศัยเพศ 4) เปนผูบรโิ ภคลาํ ดบั สดุ ทา ย 9. ขอ ใดถกู ตอ ง ก. การเพิ่มของประชากรแบบลอจสิ ตกิ จะไดกราฟแบบซกิ มอยด ข. ระยะท่มี กี ารเพิ่มของประชากรอยางรวดเร็วในการเพิ่มแบบลอจิสตกิ และเอ็กโพเนนเชียล จะมีอตั รา การเพิ่มเทา กนั เสมอ ค. การเพมิ่ ของประชากรแบบลอจิสตกิ มีผลเนอ่ื งมาจากมปี จจัยจํากัดทางสง่ิ แวดลอ ม 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 10. ขอ ใดคอื ทรัพยากรธรรมชาตทิ ใี่ ชแ ลวเกดิ ทดแทนได ค. สัตวปา ก. ดิน ข. นํา้ ง. แร 1) ค. 2) ก. และ ค. 3) ข. และ ง. 4) ก., ข. และ ง. 11. ขอใดถกู ตอ งเกีย่ วกบั ชนดิ พันธตุ างถิน่ ก. อาจเปน สาเหตใุ หค วามหลากหลายทางชีวภาพของระบบนิเวศลดลง ข. อาจเปน สาเหตุใหประชากรชนดิ พันธุพ ื้นเมอื งเดมิ บางชนิดลดลง ค. หลายชนิดมคี ุณคา ทางเศรษฐกจิ 1) ก. และ ข. 2) ก. และ ค. 3) ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชีววิทยา (237)
12. กระบวนการใดไมมีบทบาทโดยตรงตอ การสรางสารประกอบตางๆ ภายในพชื 1) การตรงึ ไนโตรเจน 2) การเปล่ยี นไนเตรตกลับเปน แกส ไนโตรเจน 3) การเปลยี่ นสารประกอบไนโตรเจนเปน แอมโมเนยี 4) การเปลย่ี นเกลอื แอมโมเนียเปนไนไตรทและไนเตรต 13. ปรากฏการณในขอ ใดเกดิ จากความสัมพนั ธระหวางสง่ิ มชี ีวติ ในรปู แบบทแี่ ตกตา งจากขอ อน่ื 1) ผักตบชวาทาํ ใหผกั ตบไทยในแหลงน้ําธรรมชาตลิ ดจาํ นวนลง 2) หอยเชอรี่ทําใหหอยโขง ในแหลง น้าํ ธรรมชาติหรือนาขา วลดจํานวนลง 3) ไมยราบยักษท าํ ใหตน กระถินและพืชดงั้ เดมิ หลายชนดิ บรเิ วณสองฝง แมนาํ้ ลําคลองลดจาํ นวนลง 4) นกปากหางท่ีอพยพมาจากถิ่นอน่ื ทาํ ใหหอยเชอรี่ในนาขา วลดจํานวนลง เฉลยตัวอยางแบบฝก หัดและเกง็ ขอ สอบ 1. เฉลย 4) จํานวนสปช ีสของไมย ืนตน ในบริเวณนนั้ จะเพ่ิมข้นึ ตามลําดบั การเปล่ยี นแปลงแทนที่ (Succession) ในพ้ืนทีท่ ่เี คยมสี ิ่งมชี ีวิตกอ น และจะมกี ารเปลีย่ นแปลง แทนทจ่ี นกระท่ังไดต นไมยนื ตน เปน ปา (Climax community) 2. เฉลย 1) โพรโทซวั อาศัยอยูในลําไสปลวก โพรโทซัวในลาํ ไสปลวก เปนความสมั พนั ธแบบ Mutualism ใชเ ครอื่ งหมาย +/+ คือ โพรโทซัว ชว ยยอ ยเซลลโู ลสที่ปลวกกนิ 2) ผักตบชวาในสระนาํ้ เปนความสัมพันธแบบ Competition ใชเครื่องหมาย +/- ผักตบชวาแตล ะตน แกงแยงปจ จยั ในการดาํ รงชีวิต ทาํ ใหเจรญิ ไมเต็มที่ 3) กาฝากบนตนไมใหญ เปน ความสมั พนั ธแบบ Parasitism ใชเครือ่ งหมาย +/- กาฝากจะงอกสว นท่ี สามารถดดู นาํ้ และอาหารเขา ไปในตนไมใหญ 4) นกพริ าบ นกเขา เปน ความสัมพันธแ บบ Competition ใชเ ครื่องหมาย +/- นกท้งั สองแกงแยง ปจจัยในการดํารงชีวติ ทาํ ใหไ ดปจ จยั ไมเ ตม็ ที่ 3. เฉลย 4) ขอนไม → ปลวก → กงิ้ กา 1), 2) และ 3) เปนโซอ าหารแบบผูผลติ 4. เฉลย 1) ลดการใชป ยุ ไนโตรเจนในการเพาะปลกู Rhizobium สามารถตรึง Nitrogen จากอากาศได 5. เฉลย 3) ก., ข. และ ง. ไลเคน (Lichens) เปน การอยรู ว มกันแบบพ่ึงพาระหวา งส่งิ มชี ีวติ ท่สี ังเคราะหด วยแสงพวกไซยา- โนแบคทีเรียหรือสาหรายชนดิ ตา งๆ กับฟง ไจ ซงึ่ เปนการอยูร ว มกันระหวางสงิ่ มชี ีวิตในอาณาจกั รมอเนรา หรอื โปรทิสตากับฟงไจ ไคทิน สามารถพบไดใ นฟง ไจ และสิง่ มชี ีวติ ท่ีสังเคราะหด วยแสงตองมคี ลอโรฟล ล วิทยาศาสตร ชีววิทยา (238) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010
จํานวนประชากร6. เฉลย 4) ก., ข., ค. และ ง. พรี ะมิดโครงสรา งอายขุ องประชากรแบงเปน 3 ชว งอายุ 1. วัยกอนเจรญิ พนั ธุ (Pre-reproductive) อายุต้งั แตแ รกเกิด-14 ป 2. วยั เจริญพันธุ (Reproductive) อายุต้งั แต 15-44 ป 3. วยั หลงั เจริญพันธุ (Post-reproductive) ชวงอายุต้ังแต 45 ปข ้นึ ไป จากพีระมดิ จะทาํ ใหทราบอัตราการเกดิ ของประชากร แนวโนมของขนาดประชากรในอนาคต สัดสว นของประชากรทงั้ 3 วัย และสัดสว นระหวา งประชากรหญิงและชาย 7. เฉลย 1) พลังงานแสงทีโ่ ลกไดรับสว นใหญจ ะเขา สูผ ผู ลติ ในระบบนิเวศ ผูผลิตเปนผูรบั พลงั งานแสงเพอ่ื นาํ มาเปลยี่ นเปนพลงั งานเคมี และมีการถายทอด พลังงานเคมไี ปในหว งโซอ าหาร พชื สามารถดูดกลนื พลังงานจากแสงไดร อยละ 40 แตน าํ ไปใชในกระบวนการเมแทบอลิซมึ รอยละ 19, นําไปใชในการสงั เคราะหด ว ยแสงรอยละ 5, สูญเสยี ความรอ นรอยละ 8, แสงสะทอนและสอ งผาน รอยละ 8 8. เฉลย 1) สามารถทนตอปจจัยตางๆ ในสิ่งแวดลอ มไดในชว งกวาง การปรบั ตัวของสงิ่ มชี ีวติ ตอสง่ิ แวดลอ มไดดี ทาํ ใหสง่ิ มชี วี ติ สามารถอยูรอดได 9. เฉลย 3) ก. และ ค. การเพม่ิ ของประชากรแบบลอจิสติก (Logistic growth) เปน การเพมิ่ จํานวนประชากรทข่ี ึน้ กับ สภาพแวดลอม เชน อาหาร ของเสยี จากส่งิ มีชีวติ ขับออกมา การแกง แยงแขง ขนั การลาเหยือ่ เปนตน การเขียนกราฟแสดงการเพ่ิมจาํ นวนของประชากรแบบลอจิสติกจงึ สามารถเขยี นเปนรูปตัวเอส (Sigmoid curve) ซึ่งแบง เปน 4 ระยะ คอื ระยะที่ 1 ประชากรเพมิ่ อยางชาๆ เนอ่ื งจากประชากรเรม่ิ ตนมจี ํานวนนอ ย ระยะท่ี 2 ประชากรเพ่มิ อยา งรวดเร็ว เน่ืองจากประชากรเรม่ิ ตน มีจาํ นวนมาก ระยะที่ 3 การเพมิ่ ของประชากรชาลง เนื่องจากสภาพแวดลอ มเขา มามบี ทบาทมากขึน้ ระยะที่ 4 การเพิ่มของประชากรคงที่ เน่อื งจากส่ิงมีชวี ิตสามารถปรบั ตวั ตอ สง่ิ แวดลอม ทําให อัตราการเกิดเทา กับอัตราการตาย III IV II I เวลา โครงการแบรนดซ มั เมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชีววทิ ยา (239)
10. เฉลย 2) ก. และ ค. ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติมี 3 ประเภท 1. ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ใี่ ชไมห มดสิน้ (Non-exhausting natural resources) เปนทรพั ยากรท่ี มมี ากและมคี วามจาํ เปน ตอ ส่งิ มีชวี ติ เชน นํา้ อากาศ แสงอาทติ ย 2. ทรพั ยากรท่ใี ชแ ลว เกดิ ทดแทนได (Renewable natural resources) เปนทรพั ยากรท่ใี ชแลว และสามารถเกดิ ข้ึนทดแทนในธรรมชาตไิ ด เชน พืช สตั ว ปา ไม ดนิ 3. ทรพั ยากรที่ใชแ ลวหมดไป (Exhausting natural resources) เชน นํ้ามนั ปโตรเลียม แกส ธรรมชาติ ถานหนิ แร 11. เฉลย 4) ก., ข. และ ค. ชนิดพนั ธุตา งถิ่น (Alien species) หมายถึง ส่ิงมีชีวติ ทเ่ี กิดข้ึนในทท่ี ่แี ตกตา งจากพืน้ ทกี่ าร กระจายตามธรรมชาติ แบงเปน 2 ประเภท 1. ชนดิ พันธุตางถิน่ ท่ีไมรกุ ราน (Non-invasive alien species หรือ NIAS) พนั ธตุ างถ่นิ ปรับตัวเขา กับพนั ธุท ่มี ีอยูเดิม 2. ชนดิ พนั ธุตา งถนิ่ ทร่ี ุกราน (Invasive alien species หรือ IAS) พันธตุ างถน่ิ แพรพ นั ธุไดเ รว็ และสามารถแขง ขันกับพนั ธุพื้นเมอื ง ทําใหพันธุพื้นเมอื งลดลง ทําใหความหลากหลายทางชวี ภาพลดลง 12. เฉลย 2) การเปล่ยี นไนเตรตกลับเปน แกสไนโตรเจน การเปลยี่ นสารประกอบไนเตรตไปเปนแกส ไนโตรเจน ทาํ ใหด นิ สญู เสยี ธาตุไนโตรเจนไปจากดิน การตรงึ ไนโตรเจนโดยแบคทเี รียในดิน ทาํ ใหแ กส ไนโตรเจนกลับมาอยใู นพชื ในรูปของสารประกอบ ไนเตรต และการเปลี่ยนสารประกอบไนโตรเจน → แอมโมเนีย → ไนไตรทแ ละไนเตรต และสารประกอบ เหลา นพี้ ชื สามารถดูดซึมได ทําใหเ กิดการสรางสารประกอบภายในพืช 13. เฉลย 4) นกปากหางทอี่ พยพมาจากถ่นิ อ่นื ทาํ ใหห อยเชอรี่ในนาขา วลดจาํ นวนลง นกปากหางและหอย เปน สิ่งมชี ีวติ ที่เปน สตั วมกี ระดูกสนั หลังและไมม ีกระดกู สันหลัง ซึ่งตางจาก ขอ อืน่ ๆ ที่เปนสงิ่ มีชีวติ อยูใ นชนดิ เดียวกนั แตต างสายพันธุ วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (240) ______________________ โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240