Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Brands Biology

Brands Biology

Published by E-book Bang SAOTHONG Distric Public library, 2019-12-07 23:54:25

Description: Brands Biology

Search

Read the Text Version

โครงสรา งของลาํ ตนพชื ใบเล้ียงคแู ละใบเลีย้ งเดีย่ ว Monocotyledonous plant Dicotyledonous plant มัดทอ ลาํ เลยี งกระจายท่วั มัดทอ ลําเลยี งเรียงอยโู ดยรอบ สรปุ ขอ แตกตางระหวา งพืชใบเลย้ี งเด่ยี วกับพชื ใบเลยี้ งคู โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (201)

การลาํ เลยี งสารในพชื xylem vessel phloem sieve tube member การเคลื่อนทขี่ องนาํ้ ในดนิ เขา สรู าก 1. Symplast : ผา น plasmodesmata 2. Apoplast : ผานผนงั เซลลและชองวางระหวางเซลล วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (202) ______________________ โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010

กระบวนการสังเคราะหด ว ยแสงของพชื โครงสรา งของใบ โครงสรางของปากใบพชื (เปด/ปด ) โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (203)

การสงั เคราะหด วยแสงมี 2 ข้นั ตอน 1. Light reaction : produce ATP and NADPH + H+ เกดิ บนเยอ่ื ไทลาคอยดข องคลอโรพลาสต 2. CO2 Fixation (Calvin cycle) : เกิดใน stroma การถายทอดอิเล็กตรอนใน Light Reaction วทิ ยาศาสตร ชีววิทยา (204) ______________________ โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010

CO2 Fixation (Calvin cycle) : เกิดใน stroma สามารถแบง ออกได 3 ข้ันตอน คอื 1. Carboxylation reaction 2. Reduction reaction 3. Regeneration reaction ในการสรา ง glucose 1 โมเลกลุ ตองตรงึ CO2 ทงั้ สิ้น 6 โมเลกุล พืช C3 กบั พชื C4 (เพิม่ ประสทิ ธภิ าพในการสงั เคราะหแสง โดยการตรงึ CO2 สองคร้งั ) โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชีววิทยา (205)

ตารางเปรยี บเทียบการะบวนการสังเคราะหแ สงของพชื C3 กบั พืช C4 ขอ เปรยี บเทียบ พืช C3 พชื C4 1. การตรึง CO2 เกิด 1 คร้ังท่ี mesophyll cell เกิด 2 คร้งั ท่ี mesophyll cell 2. สารทีใ่ ชตรึง CO2 และ bundle sheeth RuBP (C5) PEP (C3) 3. เอนไซมทใี่ ชตรึง CO2 RuBP carboxylase RuBP (C5) PEP carboxylase 4. ผลิตภัณฑต วั แรก RuBP carboxylase 5. ตัวอยางพชื PGA (C3) OAA (C4) พืชสวนใหญ เชน ขา ว ขาว พชื ในเขตรอ น เชน ขาวโพด ขาวฟา ง สาลี ถวั่ มะมวง บานไมรโู รย หญาในเขตรอน การสบื พนั ธขุ องพืชดอก สวนประกอบของดอก การปฏสิ นธิ (Fertilization) การทน่ี วิ เคลยี สของเซลลสืบพนั ธุเ พศผูแ ละเพศเมยี รวมตัวกนั ซง่ึ การปฏิสนธิในพืชดอกนั้นเกดิ จาก Sperm 2 ตัว ซงึ่ จะเกดิ การปฏิสนธทิ ง้ั ส้ิน 2 ครง้ั จงึ เรียกวา การปฏิสนธิซอ น (Double fertilization) ดงั น้ี Sperm + egg Zygote Embryo Sperm + polar nuclei Endosperm (อาหารสําหรับ Embryo) วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (206) ______________________ โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010

ภาพแสดงการปฏิสนธิของพืช โครงสรางเมลด็ ของพชื ใบเลย้ี งเดียวและพืชใบเลยี้ งคู การเจริญของพืชใบเลี้ยงเดยี วและพชื ใบเล้ยี งคู โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชวี วิทยา (207)

ฮอรโ มนท่มี ีผลตอ การเจริญของพชื 1. Auxin : สรา งจากปลายยอดและปลายราก, หนีแสง แตเ คลื่อนทต่ี ามแรงโนม ถวง - กระตนุ การยดื ยาวที่ยอด - ยับย่งั การยดื ยาวทีร่ าก - ยับยัง้ การเจริญของตาขา ง 2. Cytokinin : กระตนุ การแบงเซลล การเกิดตาขา ง 3. Gibberellin : กระตนุ การยืดยาวของเซลล และกระตุนการงอก 4. Abscisic acid : ยบั ย้ังการเจรญิ ในสภาวะทไ่ี มเ หมาะสม การยืดตัวของเซลล กระตนุ การรวงของใบแก 5. Ethylene : กระตนุ การรวงของใบ และควบคมุ การปดเปด ของปากใบ Phototropism วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (208) ______________________ โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010

ตวั อยางแบบฝก หดั และเก็งขอ สอบ 1. ขอ ใดถกู ตองเก่ยี วกับโครงสรางของพชื ดอก ก. กานใบประกอบขน้ึ จากเซลลท้งั ท่ีมชี วี ิตและไมมชี วี ติ ข. พธิ (Pith) สามารถพบไดท ้ังในราก ลาํ ตน และใบของพชื ใบเลี้ยงคูทอี่ ยูในการเจรญิ เติบโตขนั้ แรก ค. เซลลข นราก และเซลลค มุ เปน เซลลทีพ่ บในเนอ้ื เยอ่ื ชนิดเดยี วกัน แตเ ซลลขนรากไมมคี ลอโรพลาสต ง. ใบของพชื นํ้าตองมเี ซลลคมุ จงึ จะเกดิ กระบวนการสังเคราะหด วยแสงและการลําเลียงนํา้ ได 1) ก. และ ข. 2) ค. และ ง. 3) ก. และ ค. 4) ข. และ ง. 2. ขอใดแสดงการเคลือ่ นไหวแบบทรอปก มูฟเมนตข องพืช 1) ใบมะขามหุบในเวลาพลบค่ํา 2) ดอกมะลิหบุ เมอื่ อากาศเยน็ 3) ชอดอกทานตะวันหมุนตามดวงอาทติ ย 4) ดอกบัวหลวงบานในเวลาเชา P700* P680* ไซโทโครมคอมเพลก็ ซ NADP + NADPH ADP + Pi ATP ระ ัดบพลังงาน ระบบแสง I การถา ยทอดอิเลก็ ตรอน แบบที่ 1 ระบบแสง II การถา ยทอดอเิ ลก็ ตรอน 2H2O O2 + 4H+ แบบที่ 2 3. กระบวนการในคลอโรพลาสตจ ากภาพขางบนขอ ใดถูกตอ ง ก. เกิดท่ีเยอ่ื ไทลาคอยดเ ทาน้ัน ข. มีการเปลยี่ นรปู ของพลงั งาน ค. การถายทอดอิเล็กตรอนแบบท่ี 1 ทําใหเ กดิ การสราง NADPH และ ATP 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (209)

4. การตรงึ คารบอนไดออกไซดในพชื เกดิ ขน้ึ ทใ่ี ด 1) ทกุ เซลลข องพืช C3 และพืช CAM 2) มีโซฟลลของพืช C3 และพืช C4 3) เฉพาะท่ีบันเดลิ ชีทของพชื C4 และทุกเซลลข องพชื CAM 4) เฉพาะท่บี นั เดิลชที ของพืช C4 และมีโซฟล ลข องพชื CAM 5. ขอใดเปนการปรบั ตัวของพืชเพอื่ ลดการสูญเสยี นาํ้ ก. การตรงึ คารบ อนไดออกไซดแ บบ CAM ข. ปากใบอยูต่าํ กวา ระดบั ผิวใบ ค. การเกดิ กตั เตชัน 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 6. ขอใดถูกตองสําหรับปฏกิ ริ ยิ าแสง (Light reaction) 1) กลมุ โปรตนี สาํ คญั ในการถายทอดอิเล็กตรอนในปฏิกริ ยิ าแสงมีเพียง 2 กลุม คอื ระบบแสง I และระบบ แสง II 2) คลอโรฟลลท กุ โมเลกุลในระบบแสง สามารถเปน ตัวใหอ เิ ล็กตรอนในปฏกิ ิรยิ าแสง หากไดร บั คลนื่ แสงท่ี เหมาะสม 3) ATP Synthase ท่อี ยูบรเิ วณเยื่อไทลาคอยดเปนตัวเรงปฏกิ ริ ยิ าการสราง ATP ในปฏิกิริยาแสง 4) การถา ยทอดอเิ ล็กตรอนแบบไมเ ปน วฏั จกั รทาํ ใหไ ด NADH 7. ในสภาวะปกตขิ อความใดตอ ไปนถี้ กู ตอง 1) พชื C3 สงั เคราะหแ สงในเวลากลางวนั สว นพชื CAM สังเคราะหแสงในเวลากลางคืน 2) พชื C3 สงั เคราะหแสงในเวลากลางวัน สว นพืช C4 สงั เคราะหแ สงในเวลากลางคืน 3) พชื C4 สังเคราะหแ สงในเวลากลางวัน สว นพืช CAM สงั เคราะหแ สงในเวลากลางคนื 4) พชื C4 และ CAM สงั เคราะหแ สงในเวลากลางวัน 8. คาํ อธิบายในขอ ใดไมถ ูกตอ ง ซีพทวิ บ (Sieve tube) เวสเซล (Vessel) 1) ประกอบดวยเซลลทต่ี ายแลว ประกอบดวยเซลลท ีต่ ายแลว 2) มีผนงั เซลลเปนผนังข้นั ตน (Primary wall) มีผนงั เซลลข น้ั ท่ีสอง (Secondary wall) 3) ผนงั กัน้ เซลลมีรูเปดคลา ยตะแกรง ผนังกน้ั เซลลส ลายไป 4) ทําหนาท่ีลาํ เลียงอาหาร ลําเลยี งนํา้ และแรธาตุ 9. เลนทเิ ซล (Lenticel) พบในลาํ ตนของพืชชนิดใด ง. เขม็ ก. ไผ ข. มะพราว ค. ชบา 4) ก. และ ง. 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (210) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010

10. สารพวกใดทไ่ี ดจ ากปฏิกิริยาท่ีใชแสงแลว นําไปใชในปฏกิ ริ ิยาท่ไี มใ ชแ สง 1) ATP, NADH + H+ 2) O2, NADP, ATP 3) ATP, NADPH + H+ 4) O2, NADPH + H+, ATP 11. เซลลรูปรา งยาว ผนงั หนามีลวดลายรา งแหท่ผี นงั ดานขางซ่งึ เกดิ จากการพอกของสารลกิ นิน ผนังดา นหัวทา ยมี รูพรนุ เซลลเรยี งตอ กันตามยาวคลายทอ คือขอ ใด 1) ซฟี ทวิ บ 2) เทรคีด 3) ไฟเบอร 4) เวสเซล 12. ขอใดเกย่ี วขอ งกับสารสี 1) สารสีทใ่ี ชในการสงั เคราะหด วยแสงของสาหรายสีเขยี ว คือ คลอโรฟล ล เอ คลอโรฟล ล บี และแคโรทีนอยด 2) สารสที ่ีใชใ นการสงั เคราะหดว ยแสงของพืช อยทู ีเ่ ยือ่ หมุ ชนั้ ใน และเย่อื ไทลาคอยดของคลอโรพลาสต 3) คลอโรฟลล เอ และแคโรทีนอยด ดูดกลนื พลังงานแสงไดดีท่คี วามยาวคลนื่ ประมาณ 400-500 นาโนเมตร และ 630-700 นาโนเมตร ตามลาํ ดบั 4) สารสที ุกชนดิ ท่ีพบในพืช ไดแ ก คลอโรฟลล แคโรทีนอยด และแอนโทไซยานิน ลว นทําหนา ทเ่ี ปน แอนเทนนา ดูดรบั พลงั งานแสง 13. ขอ ใดถกู ตอ งสาํ หรบั ปฏิกริ ิยาแสง 1) อิเลก็ ตรอนที่ถา ยทอดจากระบบแสง I สูระบบแสง II ผานอิเลก็ ตรอนหลายตัว จะมีพลงั งานลดลงเปน ลําดับ 2) เม่อื คลอโรฟลล เอ โมเลกุลพเิ ศษท่ีเปน ศนู ยกลางของปฏกิ ิริยาแสง สงอเิ ล็กตรอนใหต วั รบั อเิ ล็กตรอนแลว จะมกี ารสง ตอ ใหตัวรบั อิเลก็ ตรอนอืน่ อีกหลายตวั 3) ในลเู มนของไทลาคอยดข องกรานา มรการสะสมโปรตอนมากขนึ้ จนเกิดความแตกตา งของปริมาณ โปรตอนในลูเมน และในสโตรมา ทําใหเกดิ การสังเคราะห ATP ภายในลเู มน 4) ระหวา งปฏกิ ิริยาแสง สารที่สะสมอยูบนเย่ือไทลาคอยด คอื คลอโรฟล ล และแคดรทีนอยด แตส ารที่ สะสมอยใู นลูเมนของไทลาคอยด คอื อเิ ลก็ ตรอนทไ่ี ดจากากรแตกตัวของนา้ํ 14. กําหนดให B = periderm C = vascular cambium A = cork cambium E = secondary xylem F = pith D = secondary phloem H = primary phloem G = primary xylem เมือ่ นําตนพชื ใบเลยี้ งคูมาตดั ตามขวางจะพบเนื้อเยอ่ื พชื ทเ่ี รียงลําดบั จากขั้นนอกสุดไปในสดุ เปนไปตามขอใด 1) A B C D E F G H 2) E F G H A B C D 3) C D E A B F G H 4) B A H D C E G F 15. โครงสรางใดตอ ไปนี้ทที่ าํ ใหเ กดิ วงป (Annual Ring) 1) primary phloem 2) primary xylem 3) secondary xylem 4) secondary phloem โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (211)

เฉลยตวั อยา งแบบฝกหัดและเกง็ ขอ สอบ 1. เฉลย 3) ก. และ ค. กานใบประกอบดว ยเซลล Collenchyma ทมี่ ีชีวติ และประกอบดวยทอลาํ เลยี งนํา้ และอาหาร ซ่ึง มที งั้ เซลลท มี่ ีชีวติ และไมม ีชีวติ เซลลขนรากและเซลลค มุ เปล่ยี นแปลงมาจากเซลลผ ิว (Epidermis) แตเ ซลลคมุ มีคลอโรพลาสต เซลลข นรากไมมคี ลอโรพลาสต 2. เฉลย 3) ชอดอกทานตะวันหมุนตามดวงอาทิตย ทรอปกมฟู เมนต (Tropic movement) เปนการเคล่อื นไหวของพชื ทเี่ กดิ จากการเจริญเติบโต อยา งมที ิศทาง เชน ทานตะวนั หมุนตามดวงอาทติ ย เปน การตอบสนองตอแสง แนสตกิ มฟู เมนต (Nastic movement) เปน การตอบสนองของพชื ท่ีไมถ ูกกําหนดโดยทศิ ทางของ ปจจัยทมี่ ากระตุน เชน การหุบบานของดอกไม มีปจจัยภายนอก ไดแ ก แสงและอุณหภมู ิ การเปล่ียนแปลง ความเตง ของเซลลพเิ ศษ 3. เฉลย 4) ก., ข. และ ค. ในปฏกิ ิริยาแสงของพืชจะเกิดบนเยอื่ ไทลาคอยด โดยระบบแสง I และ II เมือ่ ระบบแสงไดร ับ พลงั งานจะเปล่ยี นพลงั งานแสงใหเปน ATP และสรางสาร NADPH 4. เฉลย 2) มีโซฟลลข องพืช C3 และพชื C4 พืช C3 มีการตรึง CO2 ในช้ันมโี ซฟลส แตไ มม กี ารตรงึ CO2 ในบนั เดลิ ชที พชื C4 มีการตรึง CO2 ในช้นั มโี ซฟลสและบนั เดิลชที พชื CAM ตรงึ CO2 ในเซลลทกุ เซลล แตเ กดิ ในเวลากลางคนื 5. เฉลย 1) ก. และ ข. CAM = Crassulacean Acid Metabolism เปนลกั ษณะของพชื ทพ่ี บในเขตทะเลทราย จะเปด ปากใบตอนกลางคืนเพือ่ หลีกเลย่ี งการสูญเสียน้าํ ในเวลากลางวนั และปากใบอยูต ่ํากวา ระดับเอพเิ ดอรม สิ ซึ่งจะชว ยลดการสูญเสียน้ํา 6. เฉลย 3) ATP synthase ที่อยูบรเิ วณเยอ่ื ไทลาคอยดเปนตวั เรงปฏิกิรยิ าการสรา ง ATP ในปฏิกริ ยิ าแสง 1) ยังมรี งควตั ถุและโปรตีนอ่นื อกี เชน (Pq) Plastoquinone และ (Pc) Plastocyanin เปนตน 2) เฉพาะคลอโรฟลลเ อท่ใี หอ เิ ล็กตรอน 4) จะทําใหไ ด NADPH 7. เฉลย 4) พืช C4 และ CAM สงั เคราะหแ สงในเวลากลางวนั การสงั เคราะหดวยแสง C4 และ CAM จะเกดิ ในเวลากลางวนั แต CAM จะมีการตรงึ CO2 ในเวลากลางคืน และพชื C4 มีการตรงึ CO2 ในเวลากลางวัน 2 ครั้ง ในเซลล 2 ชนดิ ครง้ั แรกจะเกิดที่ มโี ซฟลล คร้ังท่ี 2 ท่ี Bundle sheath วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (212) ______________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010

8. เฉลย 1) ประกอบดวยเซลลที่ตายแลว Sieve tube เปน สวนประกอบของทอ ลําเลียงอาหาร Phloem ซึ่งยงั เปนเซลลท ม่ี ชี ีวติ อยู สว น Vessel เปนองคป ระกอบของทอลําเลยี งน้าํ ซึ่งเปน เซลลืทต่ี ายแลว 9. เฉลย 3) ค. และ ง. เลนทเิ ซล (Lenticel) เปน ชองแลกเปลยี่ นแกสระหวา งเน้อื เยอื่ ในลําตน กบั บรรยากาศภายนอก พบในพชื ใบเลีย้ งคูห รอื พืชท่ีมเี นอื้ ไม 10. เฉลย 3) ATP และ NADPH + H+ ATP และ NADPH + H+ เปน สารที่ไดจ ากปฏกิ ริ ิยาทีใ่ ชแสง แลวนําไปรดี วิ ส PGA ใหกลายเปน ฟอสโฟกลเี ซอรลั ดีไฮด (Phosphoglyceraldehyde) เรยี กยอ วา PGAL ในปฏกิ ริ ิยาทไ่ี มใชแ สง 11. เฉลย 4) เวสเซล เวสเซล (Vessel) มีขนาดใหญแตส นั้ กวา เทรคีด ประกอบดว ยเวสเซลเมมเบอร ซงึ่ เปน เซลลทื ม่ี ี ผนังหนา มสี ารพวกลกิ นนิ มาสะสม เซลลม ีรูปรางยาว ปลายเซลลอ าจเฉยี งหรอื ตรงและมีชอ งทะลุถงึ กัน เวสเซลเมมเบอรหลายเซลลมื าเรยี งตอ กันมีลักษณะคลายทอ นํา้ 12. เฉลย 1) สารสที ่ใี ชในการสังเคราะหแ สงของสาหรา ยสเี ขยี ว คอื คลอโรฟลล เอ คลอโรฟลล บี และแคโร- ทนี อยด พชื และสาหรายสีเขยี วมีคลอโรฟล ล 2 ชนดิ คือ คลอโรฟลล เอ และคลอโรฟลล บี นอกจากนีย้ งั มแี คโรทนี อยด สาหรายบางชนิดมไี ฟโคบิลนิ สารสีท่ใี ชในกระบวนการสังเคราะหดว ยแสงของพชื อยทู ี่ไทลา คอยดข องคลอโรพลาสต 13. เฉลย 2) เม่อื คลอโรฟลล เอ โมเลกุลพิเศษท่ีเปนศูนยก ลางของปฏิกิรยิ าแสง สง อเิ ลก็ ตรอนใหตัวรับ อเิ ล็กตรอนแลว จะมกี ารสงตอใหตวั รับอิเลก็ ตรอนอนื่ อีกหลายตวั ในขั้นตอนปฏกิ ิริยาใชแ สง แสงจะเปล่ยี นเปน พลังงานเคมีที่พืชสามารถนําไปใชต อไปในปฏิกิริยา ไมใ ชแ สง 14. เฉลย 4) B A H D C E G F เมื่อนําตนพืชใบเล้ียงคูมาตัดตามขวางจะพบเน้ือเย่ือพืชที่เรียงลําดับจากข้ันนอกสุดไปในสุด ดังตอไปน้ี เริ่มจากเนื้อเย่ือ periderm = cork cambium = primary phloem = secondary phloem = cambium = secondary xylem = primary xylem และ pith ตามลาํ ดับ 15. เฉลย 3) secondary xylem วงปเกิดจากการเจรญิ เตบิ โตของเน้อื เย่อื secondary xylem ภายในเนือ้ ไมของพืชใบเลีย้ งคู โดยที่แตล ะปจ ะประกอบดว ย 2 ฤดู คือ ฤดแู ลง และ ฤดฝู น ในชวงฤดแู ลง เซลลมื กี ารเจริญเตบิ โตนอ ยจึง กอ ใหเ กดิ ลีกษณะเปนแถบเน้อื เยอ่ื สเี ขม สว นในฤดูฝนมีน้าํ อาหารดีจึงมกี ารเจรญิ เติบโตของเน้อื เยื่อมาก จะปรากฏเปนแถบสจี าง สลบั กันอยา งนี้เรอื่ ยไปทุกป จงึ เกิดเปนวงปใ นเนื้อไมข นึ้ โครงการแบรนดซัมเมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชีววิทยา (213)

พันธศุ าสตร (Genetics) การถายทอดลักษณะของเมนเดล - ถั่วลนั เตา (Pisum sativum) อายสุ น้ั ดูแลรกั ษางา ย และควบคุมการผสมพนั ธุไ ดง าย Monohybrid cross : การผสมลักษณะท่ีสนใจเพียงหน่ึงลกั ษณะ ลักษณะเมล็ดเรียบ = ลักษณะเดน S ลักษณะเมล็ดยน = ลักษณะดอย s เมลด็ ถ่ัวพันธแุ ทเ มล็ดเรียบ = SS เมลด็ ถวั่ พนั ธแุ ทเมลด็ ยน = ss ลูกผสมรนุ ทีห่ นึ่ง ไดเมล็ดเรยี บทัง้ หมด ลกู ผสมรุนท่ี 2 ไดเ มลด็ เรยี บ:เมลด็ ยน = 3 : 1 วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (214) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010

กฏขอ ทีห่ นง่ึ ของเมนเดล Law of segregation “ลกั ษณะแตล ะลักษณะถูกควบคุมดวย factor 1 คู เมอื่ มีการสรา งเซลลส บื พันธุ factor ท่อี ยเู ปน คูนจ้ี ะแยก ออกจากกันเขา สูเซลลสบื พนั ธุ (gamate) เซลลละ 1 อนั และจะกลับมาเขา คูอกี คร้ังในลูก เมอื่ มกี ารผสมระหวา ง เซลลส บื พันธุจากพอกบั แม” กําหนดให ยีน S = ลกั ษณะเมล็ดเรยี บ ยนี s = ลักษณะเมล็ดยน P เมลด็ เรียบพนั ธุแท × เมล็ดยน พนั ธุแ ท SS ss เซลลสืบพนั ธุ F1 Ss Ss เมล็ดเรียบ F1 × F1 SS Ss Ss Gamete 3 เมลด็ เรยี บ × F2 Ss ss (1 SS : 2Ss : 1ss) 1 เมล็ดยน Dihybrid cross : การผสมพอแมท ี่มลี กั ษณะที่ตา งกนั 2 ลกั ษณะ ตัวอยาง 1. ลกั ษณะรปู รางเมลด็ เมล็ดเรียบ × เมลด็ ยน 2. ลกั ษณะสเี มล็ด เมล็ดสเี หลอื ง × เมล็ดสีเขียว ผสม เมลด็ เรยี บสเี หลอื งพันธุแทก บั เมลด็ ยน สีเขียวพันธุแท โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (215)

ถาแยกศกึ ษา ลกั ษณะสีเมลด็ ลกั ษณะรปู รา งเมล็ด P เมลด็ สีเหลือง × เมล็ดสเี ขยี ว P เมลด็ เรียบ × เมล็ดยน F1 เมลด็ สีเหลือง F1 เมลด็ เรยี บ F2 416 เมล็ดสีเหลือง : 140 เมล็ดสีเขียว F2 423 เมล็ดเรียบ : 133เมลด็ ยน อตั ราสว น 3/4 สีเหลอื ง : 1/4 สเี ขียว อตั ราสวน 3/4 เรยี บ : 1/4 ยน 3/4 เมลด็ เรียบ × 3/4 เมล็ดสีเหลอื ง = 9/16 เมล็ดเรียบสีเหลอื ง 3/4 เมลด็ เรียบ × 3/4 เมล็ดสีเขยี ว = 3/16 เมลด็ เรยี บสเี ขยี ว 1/4 เมลด็ ยน × 3/4 เมลด็ สเี หลือง = 3/16 เมลด็ ยน สเี หลอื ง 1/4 เมลด็ ยน × 3/4 เมลด็ สเี ขยี ว = 1/16 เมล็ดยน สเี ขียว อัตราสวน F2 ใน dihybrid cross 9/16 เมล็ดเรียบสเี หลอื ง 3/16 เมลด็ ยนสีเหลอื ง 3/16 เมล็ดเรียบสเี ขยี ว 1/16 เมลด็ ยนสีเขียว กฏขอ ที่สองของเมนเดล Law of independence assortment “ยีนทอี่ ยบู นโครโมโซมตา งคกู ัน มคี วามเปน อสิ ระทจ่ี ะเขาสเู ซลลสบื พันธุเดยี วกนั ” ให ยนี S = เมลด็ เรยี บ ยีน Y = เมลด็ สเี หลอื ง ยนี s = เมล็ดยน ยีน y = เมล็ดสเี ขยี ว ยนี น้ตี งั้ อยูบนโครโมโซมคนละคกู ัน P เมลด็ เรียบสีเหลือง × เมลด็ ยน สีเขียว Genotype SSYY ssyy Gamete SY sy F1 SsYy (เรยี บสีเหลอื ง) F1 × F1 SsYy × SsYy Gamete SY Sy sY sy SY Sy sY sy F2 SY Sy sY sy SY SSYY SSYy SsYY SsYy Sy SSYy SSyy SsYy Ssyy sY SsYY SsYy ssYY ssYy sy SsYy Ssyy ssYy ssyy วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (216) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010

โครงสรา งของ DNA • DNA – Deoxyribonucleic acid • RNA – Ribonucleic acid ดเี อน็ เอ และอารเ อ็นเอ ประกอบดวยหนว ย ยอ ยตา งๆ เรยี กวานวิ คลโี อไทด (nucleotide) nucleotide ประกอบดว ยสารเคมี 3 กลมุ - น้ําตาล (Sugar) - เบส (Base) - หมูฟอสเฟต (Phosphate) โครงสรา งของนิวคลโี อไซดและนวิ คลโี อไทด โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (217)

พนั ธะทีเ่ ชื่อมระหวา งนวิ คลโี อไทด คือ Phosphodiester Bond ขอ แตกตางระหวา งดีเอน็ เอ และอารเ อน็ เอ นํ้าตาล ดีเอน็ เอ อารเ อน็ เอ เบส Ribose deoxyribose A, G, C, T A, G, C, U กฏของ Chargaff ดเี อน็ เอของส่งิ มีชวี ติ ตา งๆ ประกอบดว ยเบส 1. A = T, G = C 2. A + G (purine) = T + C (pyrimidine) 3. A + G / T + C = 1 4. A + T / G + C มคี าเฉพาะในสิ่งมชี ีวิตแตละชนิด 5. องคประกอบของเบสจากดีเอ็นเอของคนท่ีสกัดมาจากตา งอวัยวะมคี า เทากัน โครงสรางของ DNA Double stranded helix ของ James Watson & Francis Crick (1953) • เกลยี วคู (double helix) เวียนขวา • Complementary base มีการจับคูของเบสคสู ม A : T และ G : C ดว ยพนั ธะ hydrogen • Antiparallel สองสายมีทิศทางกลับหวั กลบั หาง • เสนผา ศูนยก ลาง 20 อังสตรอม คูเบสหางกัน 3.4 A • ทํามุม 36 องศา 1 รอบมี 10 คูเ บส วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (218) ______________________ โครงการแบรนดซ มั เมอรแ คมป 2010

การจําลองโมเลกลุ ดีเอน็ เอ (DNA Replication) สามารถเกิดข้ึนได 3 แบบ 1. Conservative 2. Semi-conservative 3. Dispersive องคประกอบท่ีจาํ เปน ในกระบวนการจําลองโมเลกลุ ดเี อน็ เอ ดีเอ็นเอตนแบบ (DNA template) ไพรเมอร (primer) : โอลโิ กนวิ คลีโอไทดส ัน้ ๆ ทีเ่ ปนจุดเร่มิ ตน นวิ คลโี อไทดทั้ง 4 ชนดิ (dNTP) Magnesium ion (Mg2+) เอนไซม DNA polymerase โครงการแบรนดซัมเมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชีววทิ ยา (219)

เอนไซมและโปรตีนที่เกี่ยวของในการจําลองโมเลกุลดเี อ็นเอ 1. Helicase (H) สลายพนั ธะไฮโดรเจน (hydrogen bond) 2. DNA binding protein (ssb) จบั กับดีเอ็นเอสายเด่ียว 3. DNA gyrase (topoisomerase) คลายปมท่จี ุดแยก 4. Primase หรือ Primerase สราง RNA primer 5. DNA polymeraseIII สังเคราะหด เี อ็นเอตอจาก primer 6. DNA polymeraseI ตัด primer ออกโดยใชคณุ สมบตั ิ 5′-3′ exonuclease 7. DNA ligase เช่ือมรอยขาดของพนั ธะฟอสโฟไดเอสเทอร(nick) Central dogma การลอกรหัส (Transcription) • เปนการสรา ง RNA จาก DNA ตนแบบ • สังเคราะหโ ดยเอนไซม RNA polymerase ในทศิ ทางจาก 5′ → 3′ วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (220) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010

รหสั พนั ธกุ รรม (Codon = Genetic code) • รหัสพันธกุ รรม คอื รหัสทก่ี าํ หนดชนิดของกรดอะมโิ น • ประกอบดวย 3 นวิ คลโี อไทด (Triplet codon) กําหนดโดย นวิ คลีโอไทด 4 ชนดิ G, A, T, C ใน DNA หรอื G, A, U, C ใน RNA • ทง้ั หมด มี 64 รหสั (64 = 43 = 4 × 4 × 4) - มี 61 รหสั กาํ หนด กรดอะมิโน 20 ชนดิ - 3 รหัส เปน stop/terminator codon (UGA, UAA, UAG) คณุ สมบัตขิ องรหสั พันธกุ รรม • Triplet code ประกอบดว ย 3 เบส แปลใหกรดอะมโิ น 1 ตัว • Commaless ไมมีการเวน วรรค อา นตอเนอื่ งกนั เชน - AUGUACGGCUGA - met tyr gly stop • Non-overlapping ไมมีการซอนกนั • Degeneracy กรดอะมิโนแตละชนิดมีไดห ลายรหสั พนั ธกุ รรม เชน - CUU, CUC, CUA, CUG = Leucine • Stop codon มี 3 รหสั คือ UAG, UGA และ UAA องคประกอบของการสังเคราะหโปรตีน 1. mRNA ทมี่ ีรหัสพนั ธกุ รรม (codon) 2. ไรโบโซม เลอื่ นไปจนถึง start codon (AUG) 3. tRNA เปนอารเอ็นเอท่มี รี หัสคกู ับ codon เรยี ก anticodon เชน codon AUG, anticodon UAC นาํ อะมโิ น Methionine โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชวี วทิ ยา (221)

ตวั อยา งแบบฝกหดั และเก็งขอสอบ 1. ขอ ใดถูกตองเกี่ยวกับหมเู ลือด 1) คนท่มี ีหมูเลือด O สามารถรบั เลือดจากคนหมเู ลอื ด B ไดโดยไมเ ปนอนั ตราย เพราะหมเู ลือด O ไมมี แอนตเิ จน A ทจ่ี ะจับกับแอนติบอดี A ของหมูเ ลือด B 2) คนทมี่ หี มเู ลือด A ไมสามารถรับเลอื ดจากคนหมูเ ลอื ด AB ได เพราะแอนตเิ จน B จากหมูเลือด AB จะจบั กบั แอนติบอดี B ของหมูเ ลอื ด A 3) คนท่มี ีหมเู ลอื ด Rh- สามารถรบั เลอื ดไดจ ากทงั้ หมูเ ลือด Rh- และ Rh+ 4) แมที่มีหมเู ลอื ด Rh+ ถามที ารกในครรภค นท่ี 2 หรอื 3 เปน Rh- อาจทาํ ใหท ารกเกดิ อีรีโทรบลาสโทซิส- ฟท าลิสได 2. จาก mRNA ทีม่ ลี าํ ดบั นวิ คลีโอไทด 5′ UAC UCC AGU AUA CCA GAG 3′ mRNA ขา งตนถูกสังเคราะห มาจาก DNA ตน แบบ ทมี่ ลี ําดบั นวิ คลโี อไทดอ ยางไร 1) 5′ TAC TCC AGT ATA CCA GAG 3′ 2) 5′ ATG AGG TCA TAT GGT CTC 3′ 3) 5′ GAG ACC ATA TGA CCT CAT 3′ 4) 5′ CTV TGG TAT ACT GGA GTA 3′ 3. ตารางรหสั พันธกุ รรม จากตาราง มวิ เทชันทที่ าํ ใหเ บสลาํ ดบั ที่ 5 ของ mRNA ท่มี ีลาํ ดบั นวิ คลโี อไทดเปน 5′ AUGUCCGUA 3′ เปลีย่ นจาก C เปน A จะสง ผลถึงชนดิ ของกรดอะมิโนในลาํ ดับท่ี 2 ของสายพอลเิ พปไทดทีถ่ กู สรา งขึ้นจาก mRNA นอี้ ยา งไร 1) ไมม ีการเปลยี่ นแปลงชนิดของกรดอะมิโน 2) เปลี่ยนชนิดของกรดอะมิโนจาก Ser เปน Tyr 3) เปล่ยี นชนดิ ของกรดอะมโิ นจาก Arg เปน Asp 4) เปลี่ยนชนิดของกรดอะมโิ นจาก Pro เปน Thr วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (222) ______________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010

4. ขอใดไมถ ูกตอง 1) เกลยี วคขู องสายพอลินิวคลีโอไทดเ วยี นขวาตามเขม็ นาฬิกา 2) เบสคูสมในสายพอลินิวคลโี อไทดย ดึ กนั ดวยพนั ธะไฮโดรเจน 3) ถาเปรียบโครงสรา งของสายดีเอ็นเอเปนบนั ไดเวยี น ราวบันไดเกิดจากไนโตรจนี สั เบสจับกับหมูฟ อสเฟต 4) โครงสรา งของเบสพวิ รีน เปน วงแหวนทปี่ ระกอบดว ยคารบ อนและไนโตรเจน 2 วง แตเบสไพรมิ ดิ ีนมีวง แหวนดงั กลา ว 1 วง 5. ขอ ใดสอดคลองกบั กฎแหง การแยก 1) กฎขอ น้ไี ดม าจากการศึกษาลักษณะท่ีไดจ ากการผสมพิจารณาสองลกั ษณะ 2) ยนี ท่ีอยูเ ปนคจู ะแยกออกจากกันในระหวา งการแบงเซลลแบบไมโทซสิ ของการสรา งเซลลสืบพันธุ 3) ในการผสมของสิง่ มีชีวิตทมี่ ีลกั ษณะเดนแทกบั ลกั ษณะดอยแทจะใหล ูกรนุ F2 ทม่ี ลี กั ษณะเดน ตอลกั ษณะ ดอยเปน 3 : 1 4) ยีนทแ่ี ยกออกจากยนี ทเ่ี ปน คกู นั จะจัดกลมุ อยางอสิ ระกับยีนอื่นที่แยกออกจากคเู ชนกัน ในการเขา ไปอยู ในเซลลส ืบพันธุ 6. ถาประชากรในอําเภอหนง่ึ ซง่ึ อยใู นภาวะสมดุลของฮารด-ี ไวนเบิรก มจี ํานวนทงั้ หมด 10000 คน มผี ปู วย เปนโรคซิสตคิ ไฟโบรซสิ ซ่งึ เปน โรคพนั ธุกรรมแบบยีนดอยบนโครโมโซมรา งกาย 4 คน จะมีประชากร ประมาณกีค่ นท่ีเปน พาหะของโรค 1) 49 คน 2) 98 คน 3) 196 คน 4) 392 คน 7. นกั วิทยาศาสตรน าํ ขาวสองตนมาผสมกัน โดยตนเพศเมยี มจี ีโนไทปเ ปน aa สวนตน เพศผมู ีจีโนไทปเปน Aa ผลจากการผสมนจี้ ะทําใหไดจโี นไทปของเอนโดเสปร ม แบบใดบาง ในอัตราสวนเทาใด 1) 1 Aaa : 1 aaa 2) 3 Aaa : 1 aaa 3) 1 AAa : 1 aaa 4) 3 AAa : 1 aaa 8. การถายทอดโรคทางพันธุกรรมชนดิ หนง่ึ ทีป่ รากฏในพันธุประวัติของครอบครวั มลี ักษณะดังนี้ การถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธุกรรมน้มี ีแบบแผนอยา งไร 1) การถา ยทอดยีนทไ่ี มเ กีย่ วเนอ่ื งกับเพศ และลักษณะทีผ่ ดิ ปกติเปน ลกั ษณะดอย 2) การถายทอดยนี ท่ีไมเกีย่ วเนอ่ื งกบั เพศ และลกั ษณะท่ีผดิ ปกตเิ ปน ลักษณะเดน 3) การถา ยทอดยีนที่เก่ยี วเนอ่ื งกบั X (X-linked gene) และลกั ษณะท่ีผิดปกติเปน ลกั ษณะดอ ย 4) การถา ยทอดยีนท่เี กยี่ วเนอื่ งกบั X (X-linked gene) และลักษณะท่ผี ดิ ปกตเิ ปน ลักษณะเดน โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (223)

9. นกั วิทยาศาสตรพ บวา DNA ของสิ่งมชี วี ิตชนิดหนึง่ มีปริมาณ Cytosine 38% ดังนั้นปริมาณของ Thymine คดิ เปน ก่เี ปอรเซน็ ต 1) 12 2) 24 3) 31 4) 38 10. การศกึ ษาขอมูลจากภาพทีเ่ กิดจากการหักเหของรังสเี อกซผา นผลึก DNA ทําใหวัตสันและคริกไดท ราบ คุณสมบตั ิของ DNA ไดแ ก ก. โมเลกุลมีรปู รา งเปนเกลียว ข. ระยะหางของเกลียวแตล ะรอบ ค. ลําดับของนิวคลโี อไทดใ นสาย DNA ง. ความยาวของเสนผา นศูนยก ลางของเกลียว DNA 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก., ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ง. 11. สมมติวา มสี งิ่ มชี ีวิตชนดิ หนึ่งสรา งโปรตนี จากกรดอะมโิ นจํานวน 40 ชนดิ โดย RNA ประกอบดวยนิวคลีโอ ไทดจํานวน 3 ชนิด ดงั นน้ั รหสั พันธกุ รรม (codon) ทส่ี ัน้ ทส่ี ุดจะประกอบดวยก่ีนวิ คลีโอไทด 1) 2 2) 3 3) 4 4) 5 12. จากตารางรหัสพันธุกรรมดานลาง U C AG UCU Ser UAU Tyr UGU Cys U UUU Phe UCC Ser UAC Tyr UGC Cys C UUC Phe UCA Ser UAA Stop UGA Stop A U UUA Leu UCG Ser UAG Stop UGG Trp G CCU Pro CAU His CGU Arg U UUG Leu CCC Pro CAC His CGC Arg C CCA Pro CAA Gln CGA Arg A CUU Leu CCG Pro CAG Gln CGG Arg G CUC Leu ACU Thr AAU Asn AGU Ser U C CUA Leu ACC Thr AAC Asn AGC Ser C ACA Thr AAA Lys AGA Arg A CUG Leu ACG Thr AAG Lys AGG Arg G GCU Ala GAU Asp GGU Gly U AUU Ile GCC Ala GAC Asp GGC Gly C AUC Ile GCA Ala GAA Glu GGA Gly A A AUA Ile GCG Ala GAG Glu GGG Gly G AUG Met GUU Val GUC Val G GUA Val GUG Val ถา เกดิ มวิ เทชนั เฉพาะที่ (Point mutation) ในสายของ DNA ทาํ ใหเ กิดการเปลี่ยนแปลงของลาํ ดับกรดอะมิโน จาก I le Thr Asn Cys His Asp Tyr Glu His เปน I le Thr I le Val Met I le I le Glu His ขอ ใดเปนรูปแบบของมวิ เทชนั ทมี่ ีความเปน ไปไดมากทสี่ ุด 1) การแทนทีค่ เู บส (Substitution) 5 ตําแหนง 2) การเพิ่มข้ึนของนิวคลีโอไทด (Insertion) 1 ตําแหนง 3) การขาดหายไปของนิวคลโี อไทด (Deletion) 1 ตาํ แหนง 4) การเพ่ิมขึน้ ของนิวคลโี อไทด (Insertion) และการขาดหายไปของนิวคลีโอไทด (deletion) อยางละ 1 ตําแหนง วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (224) ______________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2010

เฉลยตวั อยา งแบบฝก หดั และเกง็ ขอ สอบ 1. เฉลย 2) คนท่มี ีหมูเลือด A ไมส ามารถรบั เลอื ดจากคนหมูเ ลือด AB ได เพราะแอนตเิ จน B จากหมูเลอื ด AB จะจับกับแอนตบิ อดี B ของหมูเลอื ด A ตามกฏการใหเ ลอื ด “ตอ งไมใหแ อนตเิ จนของผูใหต รงกบั แอนตบิ อดีขิงผูรบั ” ดังน้นั สําหรับคน หมเู ลือด AB ซ่งึ มีทง้ั แอนตเิ น A และแอนติเจน B จงึ ไมส ามารถใหเ ลือดแกใ ครไดเ ลย เพราะแอนติเจนจาก คนหมเู ลอื ด AB จะจับกบั แอนติบอดีของผรู ับเลอื ดและทาํ ใหเ กิดการตกตะกอนขน้ึ 2. เฉลย 4) 5′ CTC TGG TAT ACT GGA GTA 3′ เนอ่ื งจากสาย mRNA ทีไ่ ดคือ 5′ UAC UCC AGU AUA CCA GAG3′ ดงั นนั้ สาย DNA ตนแบบท่ใี ชใ นการสงั เคราะหตองมลี าํ ดับนวิ คลีโอไทดที่คูสมกนั คือ ATG AGG TCA TAT GGT CTC แต เน่อื งจากทศิ ทางในการสังเคราะหสาย mRNA และทิศทางของ DNA ตนแบบนั้นตองมที ิศทางทีต่ รงขา มกัน ดังน้ันลาํ ดับทถี่ ูกตองของสาย DNA ตน แบบจึงเปน 5′ CTC TGG TAT ACT GGA GTA 3′ 3. เฉลย 2) เปลี่ยนชนดิ ของกรดอะมโิ นจาก Ser เปน Tyr จากโจทยเม่อื เกิดมิวเทชนั ท่ีทําใหเบสลําดับท่ี 5 ของ mRNA ทม่ี ีลาํ ดับนวิ คลโี อไทดเปน 5′ AUGUCCGUA 3′ เปล่ียนจาก C เปน A จะสง ผลถึงชนดิ ของกรดอะมิโนในลําดบั ท่ี 2 ของสายพอลเิ พปไทด ท่ีถูกสรางขึ้นจาก mRNA เปลี่ยนไปจาก Ser เปน Tyr เพราะ codon ท่ีไดเปลย่ี นไปจาก UCC เปน UAG ซ่งึ กาํ หนดเปนกดรอะมโิ นไทโรซีน 4. เฉลย 3) ถา เปรยี บโครงสรางของสายดีเอ็นเอเปนบันไดเวยี น ราวบนั ไดเกดิ จากไนโตรจนี สั เบสจบั กบั หมู ฟอสเฟต ถาเปรยี บโครงสรา งของสายดเี อน็ เอเปนบนั ไดเวียน ราวบนั ไดเกดิ จากนํา้ ตาลดอี อกซไี รโบสเกาะ กับหมูฟอสเฟต สว นไนโตรจนี ัสเบสจะยื่นออกมาคลายข้นั บันได 5. เฉลย 3) ในการผสมของสง่ิ มชี วี ติ ท่ีมีลกั ษณะเดน แทก ับลกั ษณะดอยแทจะใหลกู รุน F2 ทีม่ ีลกั ษณะเดน ตอ ลักษณะดอ ยเปน 3 : 1 ในการผสมของส่งิ มชี ีวติ ทม่ี ีลักษณะเดนแทก ับลักษณะดอ ยแทจะใหล ูกรุน F2 จะมลี กั ษณะเดน ตอ ลกั ษณะดอ ยเปน 3 : 1 สอดคลอ งกบั กฏแหง การแยก (Law of segregation) ซึง่ กลา ววา สง่ิ มชี วี ิตที่ สบื พนั ธุแบบอาศยั เพศจะมสี ิ่งทค่ี วบคมุ ลกั ษณะทางพันธกุ รรมอยูเ ปน คูๆ แตละคูจะแยกออกจากกันเม่อื มกี าร สรางเซลลว ืบพันธุ และเมอ่ื เวลลส ืบพันธุผ สมกันส่ิงทคี่ วบคมุ ลักษณะทางพนั ธุกรรมน้ีจะกลบั มาเขา คูกันอีกคร้งั 6. เฉลย 4) 392 คน เนื่องจากประชากรอยใู นสมดุล ความถ่ีของบุคคลทเ่ี ปนโรคเทากนั 4/10000 = 0.0004 ซงึ่ จะ เทา กับ คา q2 ของสมการ p2 + 2pq + q2 = 1 ดงั น้นั q2 = 0.0004 จึงได q = 0.02 ซ่ึงก็จะไดค วามถี่ของ ยีน(A) = 0.98 เพราะความถข่ี อง A และ a ตองรวมกันเทากับ 1 ดังนั้นคนท่เี ปนพาหะ จะเทากับ 2pq = 2 × 0.98 × 0.02 × 10000 = 392 คน โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (225)

7. เฉลย 1) 1 Aaa : 1 aaa ตน เพศเมยี มจี โี นไทป aa เมอ่ื แบงเซลลสืบพันธุแบบไมโอซสิ จะได 8 นิวเคลียส แตละนวิ เคลยี สมี โครโมโซมครึง่ หนง่ึ คือ a ตน เพศผูม ีจีโนไทป Aa ไดเ ซลลสืบพนั ธุ 2 ชนดิ A และ a การเกดิ เอนโดสเปร มเกิดจากการปฏสิ นธริ ะหวางโพลารน ิวคลไี อ 2 นวิ เคลยี ส (a, a) รวมกบั สเปรม 2 ชนดิ (A, a) จะไดจ ีโนไทป 2 แบบ คือ Aaa และ aaa ในอัตราสวน 1 : 1 เพราะเปน การผสม ระหวา งจโี นไทปท เ่ี ปน เฮเทอโรไซกัส (Aa) และฮอโมโลกสั รเี ซสสีพ (aa) Aa × aa A, a a Aa : aa 1:1 8. เฉลย 2) การถา ยทอดยีนที่ไมเกยี่ วเน่อื งกบั เพศ และลกั ษณะที่ผิดปกตเิ ปน ลักษณะเดน จากพนั ธุประวตั ขิ องครอบครวั พบวา มที ้งั ผหู ญงิ และผูชายเปนโรค ดงั นัน้ การถายทอดจะไม เก่ียวกบั เพศและเปน ลกั ษณะเดน เน่อื งจากมกี ารแตง งานกนั ระหวา งหญงิ ชายทเ่ี ปนโรคท้ังคูจะพบวา มี ลกั ษณะท่ไี มเ ปน โรคดวย แสดงวาลกั ษณะไมเปน โรคเปน ลักษณะดอยแฝงอยู เปนโรค ไมเ ปนโรค 9. เฉลย 1) 12 ปรมิ าณ Cytosine = Guanine = 38% ∴ มปี รมิ าณ Adenine = Thymine = 12% 10. เฉลย 1) ก. และ ข. เอม็ เอช เอฟ วลิ คินส (M.H.F. Wilkins) และโรซาลินด แฟรงคลิน (Rosalind Franklin) ไดใ ช เทคนคิ เอกซเรยดิฟแฟรกชนั (x-ray diffraction) ผา นผลกึ DNA ทําใหเ กิดภาพบนแผนฟลม แปลผลไดวา โครงสรา งของ DNA ของสิง่ มชี วี ิตตา งๆ มลี กั ษณะท่คี ลา ยกนั มากคือประกอบดว ยพอลนิ ิวคลีโอไทดม ากกวา 1 สาย มีลกั ษณะเปนเกลยี ว เกลียวแตละรอบมีระยะหางเทา ๆ กนั 11. เฉลย 3) 4 รหสั พันธกุ รรม (Genetic codon) ในสาย mRNA จะประกอบดว ยนวิ คลีโอไทดท ง้ั 3 ชนดิ และ ตองครอบคลุมชนดิ ของกรดอะมิโนทัง้ 40 ชนดิ ดงั นน้ั รหัสพนั ธกุ รรมควรเปน 34 = 81 ชนิด จึงจะเพียงพอ กบั ชนดิ ของกรดอะมโิ น 12. เฉลย 1) การแทนท่คี เู บส (Substitution) 5 ตาํ แหนง การเกดิ มิวเทชนั แบบ Point mutation เปนการมิวเทชนั ท่ีเกดิ จากการเปล่ยี นแปลงในระดับเบส ไดแก การแทนท่นี วิ คลโี อไทด (Substitution), การขาดหายไปของนิวคลโี อไทด (Deletion) และการเพม่ิ ขึ้น ของนวิ คลีโอไทด (Insertion) จากโจทยจํานวนกรดอะมิโนเทา เดมิ และลําดบั กรดอะมิโน ลําดับตนสายและปลายสายไมเปล่ยี นแปลง แตเกดิ การเปลี่ยนแปลงตรงชว งกลาง นา จะเกดิ จากการแทนท่ีคูเบส (Substitution) เพราะถาเปน Insertion หรือ Deletion จะทําใหชนดิ ของกรดอะมิโนเปลีย่ นไปถงึ ปลายสาย วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (226) ______________________ โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010

นิเวศวิทยา นิเวศวทิ ยา (Ecology) คอื เปนวชิ าทีศ่ กึ ษาเก่ยี วความสัมพันธระหวา งสงิ่ มชี วี ติ กับส่งิ แวดลอมในดานตางๆ ประชากร (Population) คอื สงิ่ มชี วี ติ ชนดิ เดยี วกันท่ี อยูร ว มกนั ณ สถานท่หี น่ึง เชน ประชากรมนุษยใ นโลก กลุมส่ิงมีชวี ติ (Community) กลมุ สิ่งมชี วี ติ หมายถึง ส่งิ มชี วี ติ หลายๆ ชนดิ อยรู วมกนั (Complex species) เชน จอก แหน ผักตบชวา บวั กระจบั ปลา ปู กบ กงุ หอย อยรู วมกัน ถา สิ่งมีชีวิตชนิดเดียวอยรู วมกนั เราเรยี กวา ประชากร ระบบนเิ วศ (Ecosystem) ระบบนิเวศ คือ หนวยของความสมั พนั ธร ะหวางสิ่งมีชวี ติ และส่งิ มีชวี ติ เหลา น้ันกบั สภาพแวดลอ มของ แหลงทีอ่ ยู ความสมั พนั ธเ หลา นั้นทําใหเกดิ การถายทอดพลงั งานและวัฏจกั รของสารข้นึ ซึง่ เปน หวั ใจของระบบ นิเวศทกุ ๆ ระบบ การถา ยทอดพลงั งานและการหมุนเวยี นของสสารนเ้ี องที่ชว ยใหร ะบบนิเวศสามารถดํารงอยไู ด และเปนตัวการขบั เคล่ือนใหสง่ิ มีชวี ติ สรางการปฏิสัมพันธกันเอง และสง่ิ แวดลอ ม ตวั อยางระบบนเิ วศ - บนขอนไมผุ มมี ด ปลวก ดวง หญา เห็ด รา เจริญอยูมากมาย - ในแอง น้ํารอยเทาสัตว มลี ูกน้ํา ไรนาํ้ สาหราย แบคทีเรีย อาศัยอยู - หนองน้ํา มจี อก แหน ผักตบชวา กบ ปลา หอย กุง อาศยั อยูรวมกัน - ปา ชายเลน มตี นโกงกาง แสม ลาํ พู ปลาตีน ปกู ามดาบ อาศัยอยูมากมาย สรปุ ระบบนเิ วศ (Ecosystem) = กลุมสงิ่ มชี วี ติ (Community) + ถิ่นท่อี ยู (Habitat) ประเภทของระบบนิเวศ 1. ระบบนเิ วศบนบก (Terrestrial Ecosystem) การจําแนกประเภทใชล ักษณะเดนของพชื เปน เกณฑ และขึน้ อยกู บั ปจจยั 2 ประการ คอื อุณหภูมิและ ปรมิ าณนาํ้ ฝน ทําใหพืชพนั ธตุ า งๆ ในแตละพ้นื ทแ่ี ตกตางกัน ระบบนิเวศบนบกแบง ไดเปน - ระบบนเิ วศปาไม (Forest ecosystem) เปนระบบนเิ วศทีพ่ น้ื ทส่ี ว นใหญป กคลุมดว ยปาไม - ระบบนเิ วศทุงหญา (Grassland ecosystem) เปน ระบบนิเวศทม่ี พี ืชตระกูลหญา เปน พืชเดน - ระบบนิเวศทะเลทราย (Desert ecosystem) เปนพน้ื ท่ีทมี่ ีฝนตกนอ ยกวา ปริมาณการระเหยของนํ้า แตบางพน้ื ทีถ่ ามฝี นตกบางเลก็ นอยจะมหี ญาเขตแลวข้นึ งอกงาม 2. ระบบนิเวศในนํ้า (Aquatic Ecosystem) เปนระบบนเิ วศทอ่ี ยูในบริเวณแหลงนํ้าตา งๆบนโลก แบง เปน - ระบบนิเวศนา้ํ จืด (Fresh water ecosystem) - ระบบนเิ วศนา้ํ กรอ ย (Estuarine ecosystem) เปน ระบบนิเวศทเี่ กดิ ขึน้ บริเวณรอยตอระหวา ง นํ้าเค็มกับนาํ้ จดื มกั เปน บริเวณปากแมน ํา้ ตา งๆ จะมีตะกอนมาก เชน พวกปา ชายเลน - ระบบนิเวศนํ้าเคม็ (Marine ecosystem) โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชีววิทยา (227)

องคป ระกอบของระบบนิเวศ ระบบนิเวศประกอบไปดวยสองสว นคือ ส่ิงมชี ีวติ (Biotic component) และสิ่งไมม ีชวี ติ (Abiotic component) องคประกอบทมี่ ชี ีวติ (Biotic component) เราสามารถแยกประเภทของส่งิ มชี วี ติ ในระบบนเิ วศตามแหลง ของอาหารได 2 ประเภทใหญๆ คือ 1. Autotroph (Producer) สงิ่ มชี ีวิตประเภทนเี้ ปน สิง่ มีชวี ติ ท่ีสรางอาหารเองได ซ่งึ กค็ อื พืช สาหราย ฯลฯ เปนสงิ่ มีชีวิตทีเ่ กบ็ เอา พลงั งานจากส่ิงแวดลอ มมาสรา งเปน อาหาร และเปนแหลง อาหารของสง่ิ มีชีวิตอื่น 2. Heterotroph สิ่งมชี วี ิตทีอ่ ยูในประเภทนีไ้ มสามารถสรา งอาหารเองได ตอ งบริโภคส่ิงมีชวี ติ อน่ื ๆ เพ่ือใหไดม าซง่ึ พลงั งานในการดํารงชีวิต แบงไดเปนสองประเภทยอย คอื 2.1 Consumer (ผูบริโภค) ไดแ กส ัตวต างๆ สามารถแบง เปน 4 ประเภท คอื - Herbivore ผบู รโิ ภค producer สัตวประเภทนจี้ ะกนิ พืช - Carnivor ผบู รโิ ภคสัตวด วยกันเอง - Omnivore บริโภคท้ังสัตวและพชื เชน คน ไก นก ปะการงั - Detretivore ผบู รโิ ภคซาก เชน นกแรง กิ้งกือ ไสเดือน 2.2 Decomposer (ผยู อ ยอนิ ทรยี ส าร) ไดแก แบคทเี รีย เห็ด รา ยสี ต ซึ่งจะยอยซากสตั วกลับไป เปนอนินทรียส าร และหมนุ เวียนกลบั ไปสสู ิ่งแวดลอม การปรับตวั ของส่งิ มีชีวิตใหเขากบั สง่ิ แวดลอ ม สภาวะแวดลอ มมีการเปลย่ี นแปลงอยูตลอดเวลา ส่ิงมีชีวิตจึงมีความจําเปนท่ีจะตอ งปรบั ตัวใหเขา กับ สภาพแวดลอ มท่มี นั อยเู พื่อการอยรู อด การปรบั ตัว (adaptation) หมายถึง กระบวนการท่สี งิ่ มชี ีวติ มกี ารเปล่ยี นแปลง หรือปรบั ลักษณะหรือพฤตกิ รรมบางประการใหเขากับสภาพแวดลอม ซึง่ จะเปนประโยชนตอการอยูร อด และการ สืบพันธขุ องมัน การปรับตัวสามารถแบงไดเปน สองประเภทยอย คือ การปรบั ตวั แบบชวั่ คราว และการปรบั ตัว แบบถาวร 1. การปรับตัวแบบชว่ั คราว เกิดในระยะส้ัน สามารถเปล่ยี นแปลงกลับมาเหมอื นเดิมได พบไดใ นทง้ั พืช และสัตว เชน ตน ไมท ี่อยูบรเิ วณชายคาก็จะเลีย้ วเบนออกไปใหพน ชายคาเพ่ือหาแสง การท่จี ง้ิ จกเปล่ยี นสเี พอื่ พรางตวั การจําศลี ของหมี หรอื สัตวเ ลอื้ ยคลานตา งๆ ในฤดูหนาว การทปี่ ลามปี อดบางชนดิ จําศลี อยูใ ตโ คลนในหนาแลง เพ่อื รอหนาฝนอกี ครั้ง 2. การปรับตัวแบบถาวร เกดิ จากการเปลยี่ นแปลงในระดบั ยนี ถูกถายทอดมาจากบรรพบรุ ษุ การปรับตวั แบบถาวรในพชื เชน - กระบองเพชรเปลย่ี นใบเปนหนาม เพ่อื ลดอัตราคายนา้ํ มีลาํ ตน ปอมเกบ็ สะสมน้ําไวข างในไดมาก - ผกั กระเฉด มนี วมสขี าวหุม ลําตน เพอื่ ใหต นของมนั ลอยนํา้ ได - ผักตบชวา มลี าํ ตน เปน ทนุ ทาํ ใหม ันลอยนา้ํ ได - พชื ท่อี ยูใ นท่แี หงแลง จะมรี ากท่ีหยั่งลงไปลึกใตด นิ เพ่ือดูดนา้ํ ไดจ ากชัน้ ดินทลี่ กึ ลงไป วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (228) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010

การปรบั ตัวแบบถาวรในสตั ว การปรบั ตวั ในสัตวเ ปนไปดว ยหลายเหตุผลดว ยกัน แตท ัง้ หมดกล็ วนเปน ไปเพ่อื ความอยูร อด ไมว าจะเปน การปรับตวั เพ่ือซอนจากศตั รู ปรบั ตัวเพือ่ การหาอาหาร หรือเพื่อสบื พันธุ การปรบั ตัวของสัตวน นั้ แบงเปน 3 ลกั ษณะ คอื 1. การปรบั ตวั ดานสรีระ (Physiological Adaptation) การปรบั หนาท่ีการทํางานของอวยั วะตา งๆ เชน - นกทะเลมีตอ มขบั เกลือ (nasal gland) สาํ หรบั ขบั เกลอื อกนอกรา งกาย สตั วเลอื ดอนุ มตี อ มเหง่อื สําหรบั ขับเหง่อื ระบายความรอ น - ตกั๊ แตนตาํ ขา ว มลี ําตวั สเี ขียว ขาคหู นา มขี นาดใหญ และปลายขาจะมีอวัยวะสําหรบั จบั เหยอ่ื เม่อื เกาะอยกู ับทนี่ ิ่งๆ ปก จะซอ นกันคลมุ ลําตัว มองดูคลา ยใบไม - นกจะมีลักษณะจงอยปากตางกนั ตามอาหารทมี่ นั กนิ - ผเี สื้อพัฒนาปากที่เหมาะกับการดูดน้าํ หวาน - เปดมีเทา เปนผังผดื เพื่อความสะดวกในการวายนํา้ - กระตา ยมขี าหลังยาวเพอ่ื ใหกระโดดไดไ กล 2. การปรับตวั ทางสัณฐาน (Morphological Adaptation) เปน การปรับเปล่ียนลกั ษณะรูปรางและ อวัยวะภายนอกของส่งิ มีชีวิต เชน - ตน โกงกางท่ีอยูตามปาชายเลนมรี ากค้ําจุนไมใ หลมงา ย - ผกั กระเฉดมีทุนเพ่อื การลอยตัว 3. การปรับตวั ทางดา นพฤตกิ รรม (Behavior Adaptation) เปนการปรบั รปู แบบการดํารงชีวิตใหเขา กับส่ิงแวดลอมท่อี าศัยอยู เชน - การพนั หลักของตาํ ลงึ - การออกหากนิ กลางคนื ของสัตวท ะเลทราย - การจําศีล โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชวี วทิ ยา (229)

ความสมั พนั ธระหวา งสิ่งมชี ีวติ ในระบบนิเวศ ในเร่อื งน้ี ขอใชส ัญลกั ษณ เพ่ือความงายแกความเขา ใจมากขึ้น + คอื การ ไดผลประโยชน - เสียผลประโยชน 0 ไมไ ดไมเ สยี ไมม ีผลใดๆ ภาวะปรสิต Parasitism (+/-) ปรสติ นัน้ จะคอ ยๆ เบียดเบยี นผูถกู อาศยั (Host) โดยการแยง อาหาร ทําใหผใู หอาศัยออนแอลงเรอ่ื ยๆ ปรสติ สวนใหญจะไมทําใหโ ฮสตของมนั ตาย การลา เหยอื่ Predation (+/-) ถา แยกกันอยู (-/+) การลาเหยือ่ น้นั มีหลายแบบ ทงั้ แบบสัตวก ินสตั ว สตั วกนิ พชื และพชื กินสตั ว เราอาจสงสัยวา วาพืชกินสัตว ไดอ ยา งไร พืชจะใชวิธเี ปล่ียนรูปรา งของโครงสรา งบางอยาง เชน ใบไวเพือ่ จบั สัตว และปลอยสารเคมอี อกมายอย สตั วท ี่มนั จบั ได เชน กาบหอยแครงจับแมลงตวั เลก็ ๆ เปน อาหาร เหยื่อน้ันกอ็ าจเปน ผูลา ได และผูลา กอ็ าจเปน เหย่ือได เชน นก กนิ แมลง แต นกกลับโดน งูกนิ ทัง้ ผลู าและเหยือ่ ตางมอี ิทธิพลตอ กัน ซง่ึ เปนกลไกกอใหเ กิด สมดลุ ทางธรรมชาติ เปน การควบคมุ จาํ นวนประชากรของเหยอ่ื ภาวะอิงกนั หรือภาวะเก้ือกลู Commensalism +/0 ถาแยกกัน -/0 เปนความสัมพนั ธร ะหวางสิ่งมีชีวติ 2 ฝา ย ฝายหน่ึงไดร บั ผลประโยชน + เรียกตัวอาศยั และฝายทีไ่ มไ ดเสยี และไมไ ดผลประโยชน เรียกตัวใหอ าศัย ลกั ษณะทว่ั ไปของการดํารงชีวติ ในภาวะอิงกนั ตวั ใหอาศัย ไมเสียอะไร แต ก็ไมไ ดอะไร ตวั ถกู อาศยั จะไดประโยชนตางๆ เชน เปนแหลง หลบภยั ทอ่ี ยอู าศยั อาจเปนผูใหอาหารอีกดวย เชน - กลว ยไม ชายผา สดี า กับตน ไมใ หญ - เหาฉลามกับปลาฉลามหรือปลาวาฬ - แบคทเี รียบนผวิ หนังคน - ลูกกุงลกู ปลู ูกปลา กบั ฟองน้าํ ภาวะไดป ระโยชนรว มกนั Protocooperation +/+ หากแยกกัน 0/0 ความสัมพันธร ะหวางสิง่ มชี วี ิตท้งั 2 ฝา ย โดยตางฝา ยตา งไดประโยชนจ าการอยูร วมกนั +/+ แตแ ยกกันได ไมเ กิดผลเสียใดๆท้งั ส่ิน ไมเปนสถานการณผ ูกมดั ประจํา ไมจ าํ เปน ตอ งอยูด ว ยกนั ตลอด หรอื สัมผัสตวั กนั เชน ดอกไม- แมลง ปเู สฉวน-ดอกไมท ะเล ภาวะทีต่ องพึ่งพากนั Mutualism +/+ หากแยกกัน -/- ความสัมพันธร ะหวา งส่ิงมชี วี ติ ทัง้ สองฝา ย โดยทั้งสองฝา ยตา งไดประโยชนร วมกนั แตแ ยกกนั แลว จะเกดิ ผลเสยี เปน สถานการณท ี่ผกู มดั เชน โปรโตซัว-ลําไสปลวก รา mycorrhiza ท่โี คนตนสน รากพชื ตระกลู สนและ กลว ยไม วิทยาศาสตร ชีววิทยา (230) ______________________ โครงการแบรนดซ มั เมอรแ คมป 2010

ภาวะการยอ ยสลาย Saprophytes การดํารงชีวติ ของผูยอ ยสลาย Decomposer บนซากส่งิ มชี ีวติ โดยการหล่งั นํ้ายอยออกมานอกรางกาย โดยสารทีไ่ ดจากการยอยสลายเหลา นจ้ี ะถกู ดูดซมึ ไปใชประโยชน ภาวะการยับยัง้ การเจรญิ Antibiosis -/0 การดาํ รงชพี โดยฝา ยยหน่งึ จะหลง่ั สารเคมีออกมาไปมีผลยับยง้ั การเจริญของอกี ฝา ยหนงึ่ -/0 เชน ราสีเขยี ว ทําใหแ บคทเี รียไมเ จรญิ ภาวะการแขงขนั -/- การแขงขนั โดยทงั้ สองฝา ยตอ งการปจจยั เดียวกัน แตป จจัยน้ันมจี าํ กัดจึงตอ งแขง ขันเพอื่ ใหไดป จ จยั ท่ี ตอ งการจงึ เปน -/- เชน จองแหน ในแหลงนาํ้ บวั กับผกั ตบชวา ตน ถว่ั ท่ปี ลกู มากๆ ในกระถางเล็กๆ Amensalism ใชส ญั ลกั ษณ 0/- การทีส่ ิ่งมีชวี ิตหนึ่ง ไมม ีการหลง่ั สารเคมีใดๆ ไปยบั ยงั้ การเจรญิ เติบโตของสิง่ มชี ีวิตอกี ชีวิตหนงึ่ แตกย็ งั สงผลกระทบแงลบไปยังอกี ชนดิ หน่งึ เชน พืชตน ใหญบ ังแสงตน เลก็ ภาวะเปน กลาง Neutralism 0/0 การดํารงชีวิตโดยไมมผี ลใดๆ ตอกนั ระหวางส่ิงมีชวี ติ สองชนิด รปู แบบการบริโภคของสิ่งมชี ีวติ การกินกันเปนทอดๆ มี 2 ลักษณะ คือ หวงโซอ าหาร และสายใยอาหาร โซอ าหาร (Food chain) เปนการกินกันเปนทอดๆ ในลักษณะเปน เสน ตรง หวงโซอ าหารแบงออกเปน 2 แบบ คอื 1. หว งโซอ าหารแบบจบั กิน (Grazing Food chain) เปนหว งโซอาหารที่เร่ิมตน ทพี่ ชื ผา นไปยงั สตั วกนิ พืช และสัตวกนิ สัตว ตามลําดบั พืชผัก → แมลงกินพืช → กบ → งู → เหยีย่ ว การเขยี นหวงโซอ าหารนัน้ จะหนั หวั ลูกศรไปทางผูบรโิ ภคเสมอ เราเรยี กผูบริโภคทก่ี นิ ผผู ลิตเปนอาหาร วา primary consumer และเรยี กผบู รโิ ภค primary consumer วา secondary consumer โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชีววทิ ยา (231)

2. หว งโซอ าหารแบบกินเศษอนิ ทรีย (Detritus food chain) เปนหวงโซอ าหารที่เรมิ่ จากซากของสิ่งมีชวี ติ ถกู ยอยสลายดวยผูยอ ยสลาย และจะถกู กินโดยสตั วแ ละตอไปยงั ผูลา อ่ืนๆ สายใยอาหาร (Food web) สายใยอาหาร (Food web) ประกอบดว ย โซอาหารหลายสายทีเ่ ชือ่ มโยงกนั อันแสดงถึงความสัมพันธอ นั สลับซับซอ นของสิ่งมีชีวิตในชุมชนของระบบนิเวศ ซงึ่ ยง่ิ สายใยอาหารมีความสลบั ซบซอนมากเพียงใด กไ็ ดแสดง ใหเหน็ ถงึ ระบบนิเวศท่มี ีระบบความสมดลุ สูงเทาน้ัน วทิ ยาศาสตร ชีววิทยา (232) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010

การถายทอดพลงั งานในหว งโซอาหาร การถา ยทอดพลงั งานในโซอ าหารอาจแสดงในในลักษณะของ สามเหลี่ยมพรี ะมิดของสิ่งมชี วี ติ (Ecological Pyramid) แบง ได 3 ประเภท ตามหนว ยทีใ่ ชว ัดปริมาณของลําดับ ขัน้ ในการกิน 1. พรี ะมิดจาํ นวนของสิ่งมีชวี ติ (Pyramid of Number) แสดงจํานวนสิ่งมชี วี ิตเปนหนว ยตัวตอ พน้ื ที่ โดยทว่ั ไปพีระมดิ จะมฐี านกวาง การวดั ปรมิ าณพลังงานโดยวิธนี ้ี อาจมีความคลาดเคลือ่ นไดเ น่ืองจากส่งิ มชี ีวติ ไมวา จะเปนเซลลเดยี ว หรือหลายเซลล ขนาดเลก็ หรือขนาดใหญ เชน ไสเ ดือน จะนับเปน หนึง่ เหมือนกันหมด แตค วาม เปน จริงน้นั ในแงปรมิ าณพลังงานทไี่ ดร บั หรืออาหารท่ีผูบรโิ ภคไดรับจะมากกวาหลายเทา พีระมิดจํานวนของสงิ่ มีชวี ิต 2. พรี ะมิดมวลของสิ่งมชี ีวติ (Pyramid of Mass) แสดงปริมาณของสงิ่ มีชวี ิตในแตละลาํ ดับขน้ั ของ การกินโดยใชมวลรวมของนา้ํ หนกั แหง (dry weight) ของส่งิ มชี ีวติ ตอ พ้ืนท่ี ซ่งึ มคี วามแมน ยํามากกวาแบบท่ี 1 แตใ นความเปนจรงิ จาํ นวน หรอื มวลของส่ิงมชี ีวิตมีการเปลยี่ นแปลงตามชวงเวลา เชน ตามฤดูกาล หรือตาม อัตราการเจริญเตบิ โต ปจ จยั เหลา นจี้ ึงเปน ตวั แปรท่สี าํ คญั พรี ะมิดมวลของส่งิ มีชวี ติ โครงการแบรนดซมั เมอรแคมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชวี วทิ ยา (233)

3. พีระมดิ พลงั งาน (Pyramid of Energy) แสดงปรมิ าณพลังงานของแตล ะลาํ ดับชน้ั ของการกนิ ซ่งึ จะมคี า ลดลงตามลาํ ดับข้นั ของการโภค พีระมดิ พลงั งานจะเปน พรี ะมดิ ฐานกวา งเสมอ การถายทอดพลงั งาน ไปยังผบู ริโภคลาํ ดับถัดไป พลังงานจะถูกถา ยทอดไปเพยี ง 10% เทา น้นั 90% ทเี่ หลือถูกใชใ นการดํารงชวี ติ ของ สิง่ มชี ีวิต และบางสวนเปล่ยี นเปน พลังงานความรอน และพลังงานบางสวนนําไปเกบ็ ไวในสวนทีบ่ ริโภคไมได เชน เปลือก กระดูก ขน เลบ็ พรี ะมดิ พลงั งาน ความสมดุลของระบบนิเวศ ระบบนิเวศทอี่ ยูใ นภาวะสมดุล หมายถึง สภาพสิ่งมีชวี ติ ทอี่ าศัยอยูรว มกันอยางพอเหมาะ จาํ นวน สิ่งมีชีวิตตางๆ ไมมีการเปลี่ยนแปลงมากนัก ท้ังผผู ลติ ผูบ ริโภค และผยู อ ยสลาย โดยธรรมชาตริ ะบบนเิ วศตางๆ มกั ไมอยใู นภาวะสมดุล เนอ่ื งจากมีการเปลีย่ นแปลงตลอดเวลา การเปลี่ยนแปลงของระบบนเิ วศ แบง เปน 2 แบบ คือ 1. แบบคอยเปน คอยไป เปนการเปลี่ยนแปลงชา ๆ ตามธรรมชาติ ตองใชเวลานานจงึ จะเหน็ ความเปล่ยี นแปลง ไดอยางชดั เจน เชน ทีด่ ินรา ง เม่ือเวลาผานไปจะกลายเปนทงุ หญา มีไมพ ุม และไมย ืนตน คอ ยๆ เจรญิ ข้นึ กลายเปนปา ไปในทีส่ ุด 2. แบบกะทันหนั เปน การเปลีย่ นแปลงทรี่ วดเร็วสงผลตอ สง่ิ มีชวี ิตและสภาพแวดลอ มอยา งมาก อาจทํา ใหเกิดการเสยี สมดุลได เชน ไฟไหมป า น้ําทวม แผนดินไหว ฯลฯ กระบวนการเปล่ียนแปลงแทนท่ี มี 2 แบบ คือ 1. การเกิดแทนท่ีชัน้ บกุ เบกิ Primary succession การเกิดแทนทีจ่ ะเริ่มขนึ้ ในพ้นื ทท่ี ี่ไมเ คยมสี ง่ิ มชี วี ิตอาศัยอยมู ากอนเลย ซึ่งแบง ออกไดเปน 2 ประเภท คือ 1.1 การเกดิ แทนท่ีบนพื้นท่วี า งเปลา บนบก เชน การเกดิ แทนทบ่ี นกอนหนิ ทวี่ างเปลา ซึ่งจะเร่ิมจาก ขั้นแรก จะเกิดสิ่งมชี ีวิตเซลลเดยี ว เชน สาหรายสเี ขียว หรือไลเคนบนกอนหินนั้น ตอมาหินนน้ั จะเรม่ิ สึกกรอนกลายเปน ดนิ และเรม่ิ มพี ชื จําพวกมอสตามมา ขน้ั ทส่ี อง พชื ที่เกดิ ตอมาจงึ เปนพวกหญา และพชื ลมลุก มอสจะหายไป ข้นั ทส่ี าม เกดิ ไมพ มุ และตน ไมเ ขา มาแทนที่ ข้นั สุดทา ย เปนชนั้ ชมุ ชนสมบรู ณ (climax stage) เปนชมุ ชนของกลมุ มีชวี ิตท่ี มีความสมดุล วิทยาศาสตร ชีววิทยา (234) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแ คมป 2010

1.2 การแทนทใี่ นแหลง น้าํ เชน ในบอนํ้า ทะเลทราย หนอง บงึ ซง่ึ จะเริม่ ตนจาก ขน้ั แรก กนสระมีแตพ้นื ทราย ส่งิ มีชีวิตท่ีเกิดขนึ้ เบื้องตน กค็ อื สิง่ มชี วี ิตเลก็ ๆ ที่ลอ งลอยอยูในน้ํา เชน แพลงกต อน สาหรายเซลลเดยี ว ตัวออนของแมลงบางชนดิ ขน้ั ที่สอง เกิดการสะสมสารอินทรยี ขน้ึ ท่ีบรเิ วณพ้นื กนสระ ก็จะเรมิ่ เกิดพชื ใตน ํา้ ประเภทสาหรา ย และสตั วเ ลก็ ๆ ทอ่ี าศัยอยบู ริเวณทม่ี ีพืชใตน ้ํา เชน พวกปลากนิ พืช หอยและตวั ออนของแมลง ข้ันท่สี าม เร่มิ มีพืชมีใบโผลพ นน้ําเกดิ ข้ึน เชน กก พง ออ เตยน้ํา แลว จากน้นั ก็จะเกดิ มีสตั ว จาํ พวก หอยโขง กบเขียด กงุ หนอน ไสเ ดอื น ขน้ั ที่สี่ ในชวงท่ีตนื้ เขินกจ็ ะเกดิ ตน หญา ขึ้น สตั วทอ่ี าศยั อยใู นสระจะเปนสัตวประเภทสะเทินน้าํ สะเทนิ บก ขั้นสุดทาย ซ่งึ เปน ข้นั ชมุ ชนสมบรู ณแบบสระนํ้าน้ันจะต้นื เขินจนกลายสภาพเปน 2. การแทนที่ของสิ่งมชี วี ิตในข้นั ทดแทน Secondary succession เปนการเกดิ แทนที่ของส่ิงมชี ีวติ อื่นๆ ในพน้ื ทีเ่ ดิมท่ีถกู เปล่ียนแปลงไป เชน บรเิ วณพน้ื ทป่ี า ไมท่ีถูก โคนถาง ปรบั เปนพ้ืนท่ีเพาะปลูกหรอื พ้นื ท่ีปาไมทเี่ กิดไฟปา ในขนั้ ตน ของการแทนท่ีจะเกิดสง่ิ มีชวี ิตกลมุ อ่นื เกิดข้ึน แทนทที่ งั้ ที่เกดิ ขน้ึ เองโดยธรรมชาติ โครงการแบรนดซ มั เมอรแ คมป 2010 _______________________วทิ ยาศาสตร ชวี วิทยา (235)

ขอ ควรรู บรรยากาศของโลกประกอบดว ย แกส ไนโตรเจน 78% แกส ออกซิเจน 21% แกสอารก อน 0.9% นอกนัน้ เปน ไอนา้ํ แกส คารบอนไดออกไซดจ ํานวนเลก็ นอย “ภาวะเรือนกระจก” (Greenhouse effect) โมเลกุลของกา ซเรือนกระจกในบรรยากาศ จะทาํ หนา ที่ ดดู กลืนรงั สอี ินฟราเรดท่ีโลกแผออกมา ไมใหพ ลังงานสูญหายไปในอวกาศจนหมดซึ่งชว ยใหโลกมีอณุ หภมู อิ บอนุ ขึ้น แกสเรือนกระจกที่ถกู ควบคุมโดยพิธสี ารเกียวโตมเี พียง 6 ชนิด โดยจะตองเปน กาซทีเ่ กิดจากกจิ กรรมของ มนษุ ย (anthropogenic greenhouse gas emission) เทานน้ั ไดแ ก 1. แกสคารบอนไดออกไซด (CO) 2. แกส มีเทน (CH) 3. แกส ไนตรสั ออกไซด (NO) 4. แกส ไฮโดรฟลูออโรคารบอน (HFC) 5. แกส เพอรฟลอู อโรคารบ อน (PFC) 6. แกส ซลั เฟอรเ ฮกซะฟลูออไรด (SF) ตวั อยางแบบฝก หัดและเกง็ ขอสอบ 1. ขอใดถกู ตอ งเมื่อเกดิ การเปลย่ี นแปลงแทนท่จี นเกิดสังคมส่ิงมีชีวิตขั้นสุดทายในพื้นท่ีที่เคยทําไรแลวปลอยให รกราง 1) การเปล่ยี นแปลงแทนทที่ ่ีเกิดขน้ึ เปนแบบปฐมภูมิ 2) สง่ิ มชี ีวิตทีเ่ ขา มาอยกู อนมกั จะเปน มอส และไลเคน 3) สงั คมสิ่งมีชวี ิตขั้นสดุ ทายทเ่ี กดิ ขนึ้ จะไมม กี ารเปลย่ี นแปลงอกี 4) จาํ นวนสปช ีสของไมย นื ตนในบรเิ วณน้ันจะเพิ่มข้นึ ตามลําดับ 2. การอยูรว มกันของสิ่งมชี ีวติ ในขอ ใดทีต่ า งจากขออ่ืน 2) ผกั ตบชวาแขงขันกนั แพรพันธุในสระนํา้ 1) โพรโทซัวอาศัยอยใู นลาํ ไสปลวก 3) กาฝากข้นึ อยูบนตน ไมใหญ 4) นกพริ าบและนกเขาแยง กนั กนิ เมลด็ หญา 3. โซอาหารในขอ ใดจดั เปน โซอ าหารแบบดไี ทรทัส (Detritus food chain) 1) ตนชบา → หนอนบงุ → นกกระจาบ 2) หญา → เพลยี้ → แมงมมุ 3) สาหราย → หอยขม → เตา 4) ขอนไม → ปลวก → กงิ้ กา 4. ถานกั วิทยาศาสตรใ ชเ ทคนคิ ทางพันธุวิศวกรรมสรางขาวโพดสปชสี ใหมท ี่สามารถชกั นําใหแบคทเี รียกลมุ ไรโซเบยี ม มาอาศัยอยใู นรากได ประโยชนทเี่ หน็ ไดชัดเจนของขาวโพดพันธุใหมน ้คี ือขอ ใด 1) ลดการใชป ุย ไนโตรเจนในการเพาะปลกู 2) ไมตอ งใสปูนมารล ในดนิ กอนทาํ การเพาะปลูก 3) ไมตองไถพรวนดนิ กอนทําการเพาะปลูก 4) ลดการใชส ารกําจดั ศตั รพู ืชในการเพาะปลกู 5. ลกั ษณะใดตอไปน้พี บในไลเคน ข. มีคลอโรฟลล ก. มไี คทิน ง. ประกอบดวยส่งิ มชี วี ติ จาก 2 อาณาจักร ค. มวี ฏั จักรชีวติ แบบสลับ 3) ก., ข. และ ง. 4) ข., ค. และ ง. 1) ก. และ ค. 2) ข. และ ง. วิทยาศาสตร ชวี วิทยา (236) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010

6. พีระมดิ โครงสรา งอายุประชากรมนุษยใ หขอ มลู เกีย่ วกบั ประชากรในขอ ใดบา ง ก. แนวโนมของขนาดประชากรในอนาคต ข. อตั ราการเกิดของประชากร ค. สัดสวนระหวา งประชากรกลมุ วยั กอนเจริญพนั ธุ วยั เจริญพนั ธแุ ละวยั หลงั เจรญิ พนั ธุ ง. สดั สว นระหวา งเพศชายและเพศหญงิ 1) ก. และ ข. 2) ค. และ ง. 3) ก. ค. และ ง. 4) ก., ข., ค. และ ง. 7. ขอใดถกู ตองเกีย่ วกับการถา ยทอดพลงั งานในระบบนเิ วศ 1) พลงั งานแสงท่โี ลกไดรบั สว นใหญจ ะเขา สูผูผลติ 2) พลังงานท่ีถายทอดในโซอ าหารอยใู นรูปพลังงานแสงและความรอ น 3) ระบบนเิ วศรับพลังงานแสงไดโดยไมผานผผู ลิต 4) ผผู ลิตจะนําพลังงานแสงที่ไดร ับไปใชไ ดเ พยี ง 10% เทา น้ัน 8. ขอใดเปน สาเหตสุ ําคัญท่ีทาํ ใหสตั วบ างชนดิ อาศัยอยูในถนิ่ อาศยั ไดห ลายแบบ 1) สามารถทนตอ ปจ จัยตา งๆ ในสิง่ แวดลอ มไดใ นชว งกวาง 2) มลี กู คร้งั ละจาํ นวนมาก 3) มกี ารสบื พันธุท ้ังแบบอาศยั เพศและไมอาศัยเพศ 4) เปนผูบรโิ ภคลาํ ดบั สดุ ทา ย 9. ขอ ใดถกู ตอ ง ก. การเพิ่มของประชากรแบบลอจสิ ตกิ จะไดกราฟแบบซกิ มอยด ข. ระยะท่มี กี ารเพิ่มของประชากรอยางรวดเร็วในการเพิ่มแบบลอจิสตกิ และเอ็กโพเนนเชียล จะมีอตั รา การเพิ่มเทา กนั เสมอ ค. การเพมิ่ ของประชากรแบบลอจิสตกิ มีผลเนอ่ื งมาจากมปี จจัยจํากัดทางสง่ิ แวดลอ ม 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 10. ขอ ใดคอื ทรัพยากรธรรมชาตทิ ใี่ ชแ ลวเกดิ ทดแทนได ค. สัตวปา ก. ดิน ข. นํา้ ง. แร 1) ค. 2) ก. และ ค. 3) ข. และ ง. 4) ก., ข. และ ง. 11. ขอใดถกู ตอ งเกีย่ วกบั ชนดิ พันธตุ างถิน่ ก. อาจเปน สาเหตใุ หค วามหลากหลายทางชีวภาพของระบบนิเวศลดลง ข. อาจเปน สาเหตุใหประชากรชนดิ พันธุพ ื้นเมอื งเดมิ บางชนิดลดลง ค. หลายชนิดมคี ุณคา ทางเศรษฐกจิ 1) ก. และ ข. 2) ก. และ ค. 3) ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. โครงการแบรนดซ มั เมอรแคมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชีววิทยา (237)

12. กระบวนการใดไมมีบทบาทโดยตรงตอ การสรางสารประกอบตางๆ ภายในพชื 1) การตรงึ ไนโตรเจน 2) การเปล่ยี นไนเตรตกลับเปน แกส ไนโตรเจน 3) การเปลยี่ นสารประกอบไนโตรเจนเปน แอมโมเนยี 4) การเปลย่ี นเกลอื แอมโมเนียเปนไนไตรทและไนเตรต 13. ปรากฏการณในขอ ใดเกดิ จากความสัมพนั ธระหวางสง่ิ มชี ีวติ ในรปู แบบทแี่ ตกตา งจากขอ อน่ื 1) ผักตบชวาทาํ ใหผกั ตบไทยในแหลงน้ําธรรมชาตลิ ดจาํ นวนลง 2) หอยเชอรี่ทําใหหอยโขง ในแหลง น้าํ ธรรมชาติหรือนาขา วลดจํานวนลง 3) ไมยราบยักษท าํ ใหตน กระถินและพืชดงั้ เดมิ หลายชนดิ บรเิ วณสองฝง แมนาํ้ ลําคลองลดจาํ นวนลง 4) นกปากหางท่ีอพยพมาจากถิ่นอน่ื ทาํ ใหหอยเชอรี่ในนาขา วลดจํานวนลง เฉลยตัวอยางแบบฝก หัดและเกง็ ขอ สอบ 1. เฉลย 4) จํานวนสปช ีสของไมย ืนตน ในบริเวณนนั้ จะเพ่ิมข้นึ ตามลําดบั การเปล่ยี นแปลงแทนที่ (Succession) ในพ้ืนทีท่ ่เี คยมสี ิ่งมชี ีวิตกอ น และจะมกี ารเปลีย่ นแปลง แทนทจ่ี นกระท่ังไดต นไมยนื ตน เปน ปา (Climax community) 2. เฉลย 1) โพรโทซวั อาศัยอยูในลําไสปลวก โพรโทซัวในลาํ ไสปลวก เปนความสมั พนั ธแบบ Mutualism ใชเ ครอื่ งหมาย +/+ คือ โพรโทซัว ชว ยยอ ยเซลลโู ลสที่ปลวกกนิ 2) ผักตบชวาในสระนาํ้ เปนความสัมพันธแบบ Competition ใชเครื่องหมาย +/- ผักตบชวาแตล ะตน แกงแยงปจ จยั ในการดาํ รงชีวิต ทาํ ใหเจรญิ ไมเต็มที่ 3) กาฝากบนตนไมใหญ เปน ความสมั พนั ธแบบ Parasitism ใชเครือ่ งหมาย +/- กาฝากจะงอกสว นท่ี สามารถดดู นาํ้ และอาหารเขา ไปในตนไมใหญ 4) นกพริ าบ นกเขา เปน ความสัมพันธแ บบ Competition ใชเ ครื่องหมาย +/- นกท้งั สองแกงแยง ปจจัยในการดํารงชีวติ ทาํ ใหไ ดปจ จยั ไมเ ตม็ ที่ 3. เฉลย 4) ขอนไม → ปลวก → กงิ้ กา 1), 2) และ 3) เปนโซอ าหารแบบผูผลติ 4. เฉลย 1) ลดการใชป ยุ ไนโตรเจนในการเพาะปลกู Rhizobium สามารถตรึง Nitrogen จากอากาศได 5. เฉลย 3) ก., ข. และ ง. ไลเคน (Lichens) เปน การอยรู ว มกันแบบพ่ึงพาระหวา งส่งิ มชี ีวติ ท่สี ังเคราะหด วยแสงพวกไซยา- โนแบคทีเรียหรือสาหรายชนดิ ตา งๆ กับฟง ไจ ซงึ่ เปนการอยูร ว มกันระหวางสงิ่ มชี ีวิตในอาณาจกั รมอเนรา หรอื โปรทิสตากับฟงไจ ไคทิน สามารถพบไดใ นฟง ไจ และสิง่ มชี ีวติ ท่ีสังเคราะหด วยแสงตองมคี ลอโรฟล ล วิทยาศาสตร ชีววิทยา (238) ______________________ โครงการแบรนดซ ัมเมอรแคมป 2010

จํานวนประชากร6. เฉลย 4) ก., ข., ค. และ ง. พรี ะมิดโครงสรา งอายขุ องประชากรแบงเปน 3 ชว งอายุ 1. วัยกอนเจรญิ พนั ธุ (Pre-reproductive) อายุต้งั แตแ รกเกิด-14 ป 2. วยั เจริญพันธุ (Reproductive) อายุต้งั แต 15-44 ป 3. วยั หลงั เจริญพันธุ (Post-reproductive) ชวงอายุต้ังแต 45 ปข ้นึ ไป จากพีระมดิ จะทาํ ใหทราบอัตราการเกดิ ของประชากร แนวโนมของขนาดประชากรในอนาคต สัดสว นของประชากรทงั้ 3 วัย และสัดสว นระหวา งประชากรหญิงและชาย 7. เฉลย 1) พลังงานแสงทีโ่ ลกไดรับสว นใหญจ ะเขา สูผ ผู ลติ ในระบบนิเวศ ผูผลิตเปนผูรบั พลงั งานแสงเพอ่ื นาํ มาเปลยี่ นเปนพลงั งานเคมี และมีการถายทอด พลังงานเคมไี ปในหว งโซอ าหาร พชื สามารถดูดกลนื พลังงานจากแสงไดร อยละ 40 แตน าํ ไปใชในกระบวนการเมแทบอลิซมึ รอยละ 19, นําไปใชในการสงั เคราะหด ว ยแสงรอยละ 5, สูญเสยี ความรอ นรอยละ 8, แสงสะทอนและสอ งผาน รอยละ 8 8. เฉลย 1) สามารถทนตอปจจัยตางๆ ในสิ่งแวดลอ มไดในชว งกวาง การปรบั ตัวของสงิ่ มชี ีวติ ตอสง่ิ แวดลอ มไดดี ทาํ ใหสง่ิ มชี วี ติ สามารถอยูรอดได 9. เฉลย 3) ก. และ ค. การเพม่ิ ของประชากรแบบลอจิสติก (Logistic growth) เปน การเพมิ่ จํานวนประชากรทข่ี ึน้ กับ สภาพแวดลอม เชน อาหาร ของเสยี จากส่งิ มีชีวติ ขับออกมา การแกง แยงแขง ขนั การลาเหยือ่ เปนตน การเขียนกราฟแสดงการเพ่ิมจาํ นวนของประชากรแบบลอจิสติกจงึ สามารถเขยี นเปนรูปตัวเอส (Sigmoid curve) ซึ่งแบง เปน 4 ระยะ คอื ระยะที่ 1 ประชากรเพมิ่ อยางชาๆ เนอ่ื งจากประชากรเรม่ิ ตนมจี ํานวนนอ ย ระยะท่ี 2 ประชากรเพ่มิ อยา งรวดเร็ว เน่ืองจากประชากรเรม่ิ ตน มีจาํ นวนมาก ระยะที่ 3 การเพมิ่ ของประชากรชาลง เนื่องจากสภาพแวดลอ มเขา มามบี ทบาทมากขึน้ ระยะที่ 4 การเพิ่มของประชากรคงที่ เน่อื งจากส่ิงมีชวี ิตสามารถปรบั ตวั ตอ สง่ิ แวดลอม ทําให อัตราการเกิดเทา กับอัตราการตาย III IV II I เวลา โครงการแบรนดซ มั เมอรแ คมป 2010 _______________________วิทยาศาสตร ชีววทิ ยา (239)

10. เฉลย 2) ก. และ ค. ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติมี 3 ประเภท 1. ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ใี่ ชไมห มดสิน้ (Non-exhausting natural resources) เปนทรพั ยากรท่ี มมี ากและมคี วามจาํ เปน ตอ ส่งิ มีชวี ติ เชน นํา้ อากาศ แสงอาทติ ย 2. ทรพั ยากรท่ใี ชแ ลว เกดิ ทดแทนได (Renewable natural resources) เปนทรพั ยากรท่ใี ชแลว และสามารถเกดิ ข้ึนทดแทนในธรรมชาตไิ ด เชน พืช สตั ว ปา ไม ดนิ 3. ทรพั ยากรที่ใชแ ลวหมดไป (Exhausting natural resources) เชน นํ้ามนั ปโตรเลียม แกส ธรรมชาติ ถานหนิ แร 11. เฉลย 4) ก., ข. และ ค. ชนิดพนั ธุตา งถิ่น (Alien species) หมายถึง ส่ิงมีชีวติ ทเ่ี กิดข้ึนในทท่ี ่แี ตกตา งจากพืน้ ทกี่ าร กระจายตามธรรมชาติ แบงเปน 2 ประเภท 1. ชนดิ พันธุตางถิน่ ท่ีไมรกุ ราน (Non-invasive alien species หรือ NIAS) พนั ธตุ างถ่นิ ปรับตัวเขา กับพนั ธุท ่มี ีอยูเดิม 2. ชนดิ พนั ธุตา งถนิ่ ทร่ี ุกราน (Invasive alien species หรือ IAS) พันธตุ างถน่ิ แพรพ นั ธุไดเ รว็ และสามารถแขง ขันกับพนั ธุพื้นเมอื ง ทําใหพันธุพื้นเมอื งลดลง ทําใหความหลากหลายทางชวี ภาพลดลง 12. เฉลย 2) การเปล่ยี นไนเตรตกลับเปน แกสไนโตรเจน การเปลยี่ นสารประกอบไนเตรตไปเปนแกส ไนโตรเจน ทาํ ใหด นิ สญู เสยี ธาตุไนโตรเจนไปจากดิน การตรงึ ไนโตรเจนโดยแบคทเี รียในดิน ทาํ ใหแ กส ไนโตรเจนกลับมาอยใู นพชื ในรูปของสารประกอบ ไนเตรต และการเปลี่ยนสารประกอบไนโตรเจน → แอมโมเนีย → ไนไตรทแ ละไนเตรต และสารประกอบ เหลา นพี้ ชื สามารถดูดซึมได ทําใหเ กิดการสรางสารประกอบภายในพืช 13. เฉลย 4) นกปากหางทอี่ พยพมาจากถ่นิ อ่นื ทาํ ใหห อยเชอรี่ในนาขา วลดจาํ นวนลง นกปากหางและหอย เปน สิ่งมชี ีวติ ที่เปน สตั วมกี ระดูกสนั หลังและไมม ีกระดกู สันหลัง ซึ่งตางจาก ขอ อืน่ ๆ ที่เปนสงิ่ มีชีวติ อยูใ นชนดิ เดียวกนั แตต างสายพันธุ ———————————————————— วทิ ยาศาสตร ชวี วทิ ยา (240) ______________________ โครงการแบรนดซมั เมอรแ คมป 2010