tdri165

50 ��� ด้านหน่งึ ของชีวิต จะต้องเต้นร�ำด้วยกัน  เปลี่ยนคู่เมื่อไรเป็นเกิดเรื่องใหญ่โต !  อีกครั้งหน่ึง ทจี่ งั หวดั สพุ รรณบรุ นี  ี้  เราไดไ้ ปคา้ งคนื ทโ่ี รงแรม ดงู านแสดงประวตั ศิ าสตร์ ไทยรบกบั พม่า มกี ารชนชา้ ง ฯลฯ ทางด้านกาญจนบุรี  ไปเที่ยวหลายคร้ังช่วงท่ีมีการแสดงแสง-เสียง ริมแม่น้�ำแคว  แถบจันทบุรีก็เลือกไปในหน้าผลไม้  ตามปกติเมื่อไปถึง จงั หวดั ใด  อยั การจงั หวดั นนั้ จะมาคอยตอ้ นรบั   บางครง้ั เราไมค่ า้ งทน่ี นั่  เขา กน็ ำ� ไปสง่ ยงั จงั หวดั อน่ื   ซง่ึ อยั การจงั หวดั ใหมน่ จี้ ะมารบั ดว้ ย  เขาสง่ และรบั กนั เชน่ นีต้ ลอดทุกคราวไป  เราจึงอุ่นใจในการเดินทาง ทางภาคอีสาน เราไปหลายจังหวัด ผ่านโคราชนับคร้ังไม่ถ้วน ไป ขอนแก่น อุบลฯ อุดรฯ มหาสารคาม ยโสธร สกลนคร ฯลฯ  เราเคยไปที่ จงั หวดั สรุ นิ ทรเ์ พื่อดงู านชา้ งดว้ ย คร้ังหน่ึงไปถึงเมืองหนองคายและข้ามไปเที่ยวเวียงจันทน์  อัยการที่ หนองคายบอกเราวา่ ไมต่ อ้ งเสยี เวลาแลกเงนิ   เขาสง่ กระเปา๋ แบบเจมสบ์ อนด์ ใหเ้ ราถอื ไป  ขา้ งในเตม็ ไปด้วยเงินลาว นบั กนั ไม่หวาดไมไ่ หว  เขาบอกวา่ เหลอื เท่าไรคอ่ ยมาคดิ เงนิ ใชเ้ ขา ! 

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 51 การเตรียมตวั ก่อนเดนิ ทางทอ่ งเทีย่ วในประเทศ สมัยเมื่อดิฉันเร่ิมเดินทางในประเทศนั้น ทั้ง ๆ ท่ีมีพวกอัยการดูแล ช่วยเหลือแล้ว แต่ดิฉันมักจะถามเพื่อน ๆ พวกรัฐศาสตร์ที่ได้เคยรู้จักสนิท สนมกนั ตอนเรยี นทจ่ี ฬุ าฯ  วา่ ใครเปน็ นายอำ� เภอในทท่ี ดี่ ฉิ นั จะไป และตอน หลัง ๆ เม่ืออายุมากข้ึน ก็ต้องถามว่าใครเป็นผู้ว่าฯ ในที่น้ัน ๆ  ท�ำเช่นน้ี ไม่ผิดหวังเลย เพราะไหนจะดีใจที่ได้พบเพื่อนเก่า และไหนจะได้รับความ ช่วยเหลือเล็ก ๆ น้อย ๆ จากเขา เช่นคร้ังหนึ่งไปอ�ำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต เพอื่ นนายอ�ำเภอทนี่ น่ั จดั พาพวกเราทง้ั หมดไปตง้ั กองกนิ น้�ำชาทช่ี ายหาด ตดิ น�ำ้ เลย อีกครั้งหน่ึงไปภาคอีสาน จ�ำไม่ได้ว่าจังหวัดอะไร ไปถามหาผู้ว่าฯ บังเอิญเขาไม่อยู่ จึงท้ิงโน้ตไว้  แล้วพวกอัยการพาเราไปกินอาหารท่ีร้าน นอกเมือง ไกลพอใช้ พอกินไปได้หน่อย ผู้ว่าฯ ขับรถตามมา  ดิฉันเกรงใจ บอกขอบใจท่ีอุตส่าห์ลำ� บากล�ำบนตามมา เขาบอกว่า “ไม่ได้สิ เพ่ือนเก่ามา ทั้งที น่ีถ้าสวยกว่าน้ีนะ ไปไกลถึงไหนก็จะต้องตามให้เจอ !”  พวกอัยการ หัวเราะครืน เพื่อนคนนี้ชวนให้ดิฉันไปเท่ียวตลาด  ดิฉันเกลียดตลาดสดมา แต่ไหนแตไ่ รแล้ว เพราะส่วนมากจะเฉอะแฉะและไม่ค่อยสะอาด  ดิฉันเคย ลื่นหกล้มมาแล้ว  เขาบอกว่า “โง่จริง ! ไปตลาดแล้วจึงจะรู้ว่าเมืองน้ัน ๆ ร่ำ� รวยหรือยากจนอยา่ งไร และอะไรเปน็ สินค้าพิเศษพื้นเมืองของเขา” ตอนไปปกั ษใ์ ตค้ รงั้ หนง่ึ  ม.จ. ทองคำ� เปลว ทองใหญ ่ เปน็ ผวู้ า่ ฯ สงขลา พอเห็นหน้าก็ร้องว่า  “อ้าว คุณสลบไสลนี่เองรึ ดีใจมากท่ีได้พบ  มีอะไร ใหช้ ว่ ยบา้ งไหม ?” อยั การคนหนงึ่ บอกวา่ เรากำ� ลงั จะไปเทย่ี ว (ทไี่ หนจำ� ไมไ่ ด)้ ถา้ รถของผวู้ า่ ฯ วา่ ง จะใหข้ อยมื ไดก้ ด็  ี เพราะตอนนนั้ ทางราชการเพงิ่ เปลย่ี น รถใหมเ่ อย่ี ม (แบบรถจป๊ี คนั ใหญ)่  ใหผ้ วู้ า่ ฯ ทวั่ ประเทศ ทา่ นทองฯ รบั สง่ั วา่ “เอาเลย ดว้ ยความเตม็ ใจ เพราะวนั น้จี ะไม่ใชร้ ถ”

52 ��� ด้านหนึง่ ของชีวติ ท�ำแผนผงั ถนนสายใหญ่ ๆ ไปยงั ทั้งส่ภี าคของประเทศ รถตู้ที่เราร่วมไปเท่ียวไหน ๆ ด้วยกันนั้น เป็นรถ Ford Thames ของดฉิ นั เอง  ครงั้ หนง่ึ ไปจวนจะถงึ โคราชอยแู่ ลว้   เกดิ ทำ� พษิ  นำ�้ ในหมอ้ นำ�้ แห้งผาก ส่งไอร้อน ต้องหยุดเติมน้�ำทุก ๆ กิโลเมตร เคราะห์ดีท่ีมีพวก เดก็ หนมุ่ กรมอยั การไปดว้ ย 2 - 3 คน ผลดั กนั เอาถงั ลงไปตกั นำ้� จากคลองเลก็ ข้างถนนมาเติม ดิฉันใจส่ัน เพราะเกรงว่าจะไปไม่ถึงโคราช  ต้องจอดแหง กลางทางท่ีไม่มีบ้านช่องผู้คน  แต่ครั้นเติมน้�ำได้ 6 - 7 ถัง ก็เหมือนเทพยดา ฟา้ ดนิ มาโปรด  มองไปเหน็ อซู่ อ่ มรถแหง่ หนงึ่ จงึ แวะเขา้ ไป  ชายคนหนง่ึ ซง่ึ ดูเหมือนจะเป็นเจ้าของอู่เดินออกมาดู แล้วร้องว่า  “อ๋อ ! Ford Thames นั่นเอง แหม ไม่ได้เห็นมานานแล้ว”  ได้ความว่าตัวเขาเองเคยเป็นช่างอยู่อู่ Ford Thames ท่ีกรุงเทพฯ แต่ลาออกมาท�ำงานส่วนตัวหลายปีแล้ว เขายินดี ทจี่ ะชว่ ยซอ่ มใหเ้ รา เขาทำ� อะไรกบั มนั  (ดฉิ นั กไ็ มเ่ ขา้ ใจ) อยปู่ ระมาณ 20 นาที รถของเราก็เรยี บรอ้ ย แลน่ ต่อไปได้โดยสวัสดิภาพ อกี ครงั้ หนงึ่  บนถนนสายเดยี วกนั น ี้  เปน็ ความผดิ ของคนขบั รถทไ่ี มไ่ ด้ เชค็ นำ้� มนั   เมอ่ื รสู้ กึ วา่ นำ�้ มนั กำ� ลงั จะหมด ทง้ั  ๆ ทเ่ี อานำ�้ มนั สำ� รองมาใชแ้ ลว้ พวกเราก็ใจไม่ดีกันทุกคน เกรงว่าจะต้องจอดรถแหงอยู่ข้างทางที่ห่างไกล จากผู้คน  ปั๊มน�้ำมันจะอยู่ห่างไกลอีกเท่าไรก็ไม่รู้  แต่ก็แข็งใจแล่นไปอีก หน่อย  สวรรค์โปรดตามเคย  มองเห็นปั๊มอยู่ข้างหน้า  พอรถเข้าไปในปั๊ม น�้ำมนั หยดสดุ ท้ายก็หมดพอด ี ช่างโชคดีอะไรเชน่ นั้น !   ตั้งแต่น้ันมา ดิฉันเลยเอากระดาษแข็งมาส่ีแผ่น เขียนแผนท่ีถนนท้ัง ส่ีทิศว่ามีอู่ หรือปั๊ม  หรือโรงแรม อยู่ข้างทางตอนกิโลฯ ไหนบ้าง แล้วท้ิง แผนผังน้ีไว้ในรถ แต่กระนั้นทั้งดิฉันและเพ่ือน ๆ ยังต้องช่วยกันเตือน คนขบั ให้เชค็ นำ�้ มันกอ่ นออกรถเสมอ ครั้งหลังที่สุดที่รถคันนี้ท�ำให้ดิฉันกลุ้มใจ ก็คือในเมืองโคราชน้ันเอง

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 53 ไม่รู้ว่าเกิดอะไรข้ึน รถแล่นไปก็มีเสียงปัง ๆ ดังพอสมควร  ดิฉันเกรงว่าใต้ ทอ้ งรถจะมอี ะไรหลดุ ออกมา แตว่ า่ ตอนนน้ั อยใู่ นเมอื ง จงึ ไมห่ นกั ใจมากนกั ดิฉันให้เพื่อน ๆ ไปกินเลี้ยงกับพวกอัยการ  แต่ตัวดิฉันเองต้องเอารถไปท่ีอู่ ใหเ้ ขาตรวจสว่ นส�ำคญั  ๆ ของรถวา่ มอี ะไรช�ำรดุ   ชา่ งตรวจอยนู่ าน แลว้ บอก ว่าส่วนส�ำคัญของรถยังอยู่ในสภาพดีทุกอย่าง รับรองว่าจะแล่นกลับไปถึง กรุงเทพฯ ได้  แต่เม่ือไปถึงแล้ว ควรเอาเข้าอู่ตรวจให้ละเอียดอีกท ี อาจจะ ตอ้ งเสยี เวลามากหนอ่ ย  อยา่ งไรกต็ าม เสยี งปงั  ๆ นนั้ กย็ งั ไมห่ าย ดฉิ นั หวน่ั ใจ ว่าถ้ารถข้ึนไปตายบนภูเขาตอนคำ�่ คืนจะน่ากลัวเพียงใด  ย่ิงกว่านั้น วันน้ัน เป็นวนั ที่ 16 พฤษภาคม และรุง่ ขึ้น 17 พฤษภาคม  โรงเรยี นก็จะเปดิ แล้ว ขากลับผ่านเห็นร้านก๋วยเตี๋ยวริมถนนซ่ึงเล่าลือกันว่าในหลวงโปรด คงจะอร่อยมาก ก็เลยแวะหยุดกินท่ีน่ัน แต่คงเป็นแค่ข่าวลือ เพราะไม่เห็น ไดค้ วามเลย  เราเคยกนิ ทอี่ รอ่ ยมากกว่านี้มาแล้วหลายแหง่ พอรถออกจากร้านก๋วยเต๋ียวได้ครู่เดียว  ถนนเป็นหลุมเบ้อเร่อ คนขับไม่ทันเห็น  รถตกลงไปกระแทกโครมใหญ่  ทุกคนตกใจหมด แต่ ปรากฏวา่ รถไมเ่ ปน็ อะไร มหิ นำ� ซำ้� เสยี งปงั  ๆ ทเี่ รากลวั หนกั หนากเ็ ลยหายไป ดว้ ย ! พบเพื่อนเกา่ ท่ียโสธร ครงั้ หนงึ่ เราไปเทย่ี วยโสธร ซงึ่ ตอนนน้ั ยงั คงเปน็ เพยี งอำ� เภอ แตก่ ำ� ลงั จะยกฐานะขึ้นเป็นจังหวัดแล้ว อัยการที่น่ันท้ังหมดรวมกันขอเลี้ยงอาหาร กลางวันแก่เราท่ีภัตตาคารแห่งหนึ่ง เขาตั้งโต๊ะยาวเหยียด กับข้าวที่ยกมาต้ัง ก็เป็นพวกอาหารจีน หมูเห็ดเป็ดไก่ ซึ่งไปท่ีไหนก็กินแต่อาหารแบบนี้ จน พวกเราเรม่ิ รสู้ กึ เบอ่ื บา้ งแลว้   แตเ่ ผอญิ วนั นนั้ เราไปไหนกนั มากอ่ นกจ็ �ำไมไ่ ด้ กลบั มาถงึ ชา้ ไปหนอ่ ย ประมาณเทยี่ งครงึ่ แลว้  ทกุ คนเรม่ิ หวิ  จงึ ไมค่ ดิ รงั เกยี จ

54 ��� ด้านหนึ่งของชีวิต อัยการจังหวัดมาขอโทษ บอกว่าขอความกรุณาคอยอีกนิดหน่อย เพราะทา่ นผพู้ พิ ากษาอยากขอมารว่ มดว้ ย  แลว้ บงั เอญิ ทา่ นกำ� ลงั มแี ขกผใู้ หญ่ อย่ ู  พวกเราทกุ คนคอยได้ แตต่ มุ่  นอ้ งสาวของดฉิ นั หวิ มากกวา่ เพอ่ื น  บอก ว่าถ้าอีกประเด๋ียวท่านผู้พิพากษายังไม่มา เขาก็ขอโทษที่จะต้องกินก่อน เพราะคอยไม่ไหวแลว้ ขณะนน้ั เองเหน็ ผชู้ ายคนหนง่ึ เดนิ เขา้ ประตมู า ทงั้ ดฉิ นั และนอ้ ง (ตมุ่ ) แปลกใจมาก เพราะเขาเปน็ ชาวแมก่ ลอง และคนุ้ เคยกบั ครอบครวั ของเรามาก ทส่ี ดุ  แทบจะเรยี กวา่ เปน็ พนี่ อ้ งกนั กย็ งั ได ้ เขาเปน็ เพอื่ นสนทิ กบั นอ้ งชายดฉิ นั เรียกดิฉันว่าพ่ี และเคยมาอยู่บ้านเราเป็นเวลานาน ทั้ง ๆ ท่ีบ้านของเขาก็อยู่ ใกล้ ๆ นั่นเอง  เขาจากมาอยู่กรุงเทพฯ นานกว่า 10 ปีแล้ว โดยที่ไม่ได้ส่ง ขา่ วคราวไปใหท้ างแมก่ ลองทราบเลย  ตอนนต้ี มุ่ ลมื หวิ ไปชว่ั คร ู่ เพราะมกี าร ซักไซ้ไล่เลียงกันเป็นการใหญ่  เขาถามเราว่ามายโสธรท�ำไม เราก็บอกว่า มาเท่ียวกับพวกอัยการ ไม่ได้มาธุระส�ำคัญอะไร แล้วย้อนถามว่าเขามาท�ำ อะไรอยู่ที่น่ัน  เขาบอกว่าเขามาเป็นผู้พิพากษา !  ตุ่มร้องดังว่า  “อุ๊ย นี่น่ะ หรือคะ ท่านผู้พพิ ากษาท่เี ราก�ำลงั คอยอย ู่ !”  แล้วทุกคนกห็ ัวเราะ เป็นอันว่าพวกอัยการไม่ต้องห่วงต้อนรับขับสู้ท่านผู้พิพากษาอีกแล้ว เพราะเขาขอนงั่ ตดิ กบั ดฉิ นั และนอ้ ง  ถามถงึ ทกุ คนในครอบครวั ของเรา และ เพ่ือนทางแม่กลองด้วย แล้วก็ขุดคุ้ยพูดถึงเร่ืองเก่าแก่ท่ีสนุกสนานของเรา ตลอดเวลาทกี่ นิ อาหารนั้น คยุ กนั ไปคยุ กนั มา ไดค้ วามวา่ ตวั เขาชอบเตน้ ร�ำมาก  กพ็ อดกี บั ตมุ่ ซง่ึ เปน็ นกั เตน้ รำ� ตวั เอก เขาเลยชวนพวกเราใหไ้ ปอบุ ลฯ คนื วนั นนั้  เพอ่ื ไปเตน้ รำ� เพราะที่ยโสธรยังไม่มีสถานที่เช่นนั้น  พวกเราชอบเต้นร�ำก็จริง แต่เห็นว่า ไม่คุ้ม ปล่อยให้ตุ่มไปคนเดียวก็แล้วกัน  เขาบอกว่าจะพาเราไปเย่ียมภริยา ของเขาซ่ึงเป็นชาวแม่กลองเหมือนกันและรู้จักคุ้นเคยกับเราดี  เขาชอบพอ กันมาต้ังแต่ครั้งอยู่แม่กลองแล้ว แต่เราไม่รู้ว่าเขาแต่งงานเม่ือไร  ดิฉันนึก

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 55 ในใจว่าดีแล้ว ให้ตุ่มชวนเขาไปอุบลฯ ด้วย เป็นเพ่ือนกัน แต่ท่ีไหนได ้ พอ ไปพบภรยิ าของเขากลายเปน็ แบบคนบา้ นนอก 100 %  กนิ หมากปากเปรอะ ฟันดำ�  เขาดใี จมากท่ไี ดพ้ บเรา แต่ปฏเิ สธเด็ดขาดทจี่ ะไปสถานท่เี ต้นรำ�  ! ดูเหมือนจะเป็นการไปเท่ียวครั้งเดียวกันนี้ ท่ีพวกอัยการให้เราพวก ผหู้ ญงิ นงั่ รถคนั เดยี วกนั เพอื่ จะไดค้ ยุ กนั สนกุ   สว่ นพวกเขาแยกไปอกี รถหนงึ่ พวกเราคุยกัน หัวเราะเฮฮา กร๊ีดกร๊าด เพราะไม่มีใครที่จะต้องเกรงใจ  แต่ พอผา่ นอำ� เภออำ� นาจเจรญิ  (เดย๋ี วนกี้ เ็ ปน็ จงั หวดั แลว้ ) ตอนพลบคำ่�  คนขบั รถ รีบบอกว่าแถวน้ีโจรผู้ร้ายชุกชุมมาก น่ากลัว ถ้ามันเห็นว่ารถเรามีแต่ผู้หญิง อย่างน้ีอาจจะเกิดอันตรายได้  เท่าน้ันแหละ พวกเรารีบปิดม่านท้ังหมดแล้ว ราวกบั นดั กนั   ทกุ คนกม้ หนา้ งอตวั ลงตำ่� สดุ   เหมอื นกบั กลวั วา่ อะไรจะหลน่ ลงทับหัว  เสียงเฮฮาก็เงียบกริบในทันท ี แต่กระน้ันก็ยังมีบางคนอดหัวเราะ ก๊ิกกั๊กกันค่อย ๆ ไม่ได้  คอยถามคนขับรถตลอดเวลาว่าพ้นเขตอันตราย หรือยัง !  พอเขาบอกว่าเลยเขตมาแล้ว  ทั้งหมดก็ถอนใจใหญ่ ยืดตัวขึ้นนั่ง ตามปกติ  แล้วต่างก็ถามกันว่าเม่ือกี้น้ีเราก้มหัวลงไปท�ำไม  ท้ัง ๆ ที่ม่านก็ ปดิ หมดแลว้  ค�ำตอบก็คอื วา่  “เออ จริงนะ ท�ำไมทำ� อย่างนั้นกไ็ ม่รสู้ ิ”  เรอ่ื งข�ำขันท่ขี อนแก่น มเี รอ่ื งขำ� ขนั ทจ่ี ะขอเลา่ เสรมิ สกั หนอ่ ย  คอื มเี พอื่ นคนหนงึ่ ซงึ่ ไมไ่ ดอ้ ยู่ ในคณะท่องเท่ียวนี้  สามีของเธอรับราชการต�ำแหน่งใหญ่โตที่ขอนแก่น เธอชวนเราไปเทยี่ ว พวกเราทกุ คนจงึ นดั ไปรว่ มกนั โดยรถตขู้ องเพอื่ นคนหนงึ่ ยกเว้นดฉิ ันและเพอื่ นอกี คนหนึ่งซ่ึงอยากไปโดยรถไฟมากกวา่ พวกท่ีไปรถตู้ไปถึงก่อน และพากันมารับเราที่สถานีรถไฟ  โดยมี เพอื่ นทเ่ี ปน็ เจา้ ของบา้ นมาดว้ ย เขาเลา่ วา่ ทแี รกเขาหนกั ใจ ไมร่ วู้ า่ เรามาตไู้ หน และเขาควรจะยืนคอยตรงไหน เพราะรถขบวนนั้นยาวมาก  แต่พอรถโผล่

56 ��� ด้านหนึ่งของชวี ิต เข้าสถานี  เขาต้องหัวเราะกันก๊ากใหญ่ เพราะได้ยินเสียงเราสองคนซ่ึง เสียงดังท้ังคู่ จึงไม่ยากที่จะว่ิงมารับเลย (ตอนน้ันเราสองคนก็หนักใจ จึง เถียงกันเสียงดังว่าควรจะมองหาเพ่ือน ๆ ทางไหน และเขาจะมารับเรา หรือไม่ เพราะรถไฟจอดไม่นานนัก) เวลานน้ั ดกึ แลว้  หลงั เทยี่ งคนื  เกอื บต ี 1 เพอื่ น ๆ เลา่ วา่ พวกเขายงั ไมไ่ ด้ นอนเลย น่ังเล่นไพ่กันคอยเวลามารับเรา ทีนี้ตอนกลับบ้าน เจ้าของบ้าน จ�ำไม่ได้ว่าบ้านของตนอยู่ท่ีไหน คนขับรถตู้ก็เพิ่งมาจากกรุงเทพฯ ไม่รู้ทาง เขาพาเราแล่นไปถนนน้ัน ถนนน้ี ซอยนั้น ซอยน้ี เสียเวลาตั้งเกือบชั่วโมง แล้ว ก็ยังหาไม่พบ  ผ่านบ้านแห่งหนึ่ง เพื่อนคนหนึ่ง (มาจากกรุงเทพฯ) ช้ีว่าเธอจ�ำได้ว่าเป็นบ้านหลังน้ัน  เจ้าของบ้านก็ยืนยันว่าไม่ใช่ ตกลงต้อง ลดทิฐิ ไปถามต�ำรวจว่าบ้านของข้าราชการตำ� แหน่งน้ัน (สามีของเธอ) อยู่ ทไ่ี หน โดยไมบ่ อกวา่ เธอเปน็ ภรยิ า  เมอื่ ตำ� รวจบอกให ้  ไปถงึ บา้ นกค็ อื บา้ น หลังท่ีเพ่ือนคนน้ันช้ีนั่นเอง  เจ้าของบ้านแก้ตัวว่าเธอเพ่ิงตามสามีมาอยู่ได้ 6 เดือนเท่าน้ัน  ไม่เคยมองบ้านจากทิศน้ัน ได้แต่มองอีกทางหนึ่ง !  เธอ ขอร้องไมใ่ หเ้ ลา่ ให้สามีฟงั เพราะอายเขา ! ไปถงึ บา้ นเกอื บต ี 3 แลว้  ดฉิ นั เหน็ เขาปทู นี่ อนเรยี งกนั ไวเ้ ปน็ แถวยาว แตพ่ วกเราอยากคยุ กนั มากกวา่  จงึ ไม่ได้ใชท้ น่ี อนนัน้ เลย  คยุ กนั สนุกสนาน จนรุ่งเชา้ หนหน่ึงเราไปถึงจังหวัดเลย  พวกอัยการพาไปปิกนิกบนภูเขา  และ เราไปถา่ ยรปู กนั ทใ่ี ตป้ า้ ยใหญซ่ ง่ึ บอกวา่ เปน็ จดุ ทหี่ นาวทส่ี ดุ ในกรงุ สยาม แต่ ปรากฏว่าวันน้ันร้อนมากทีเดียว !  เมื่อเรากลับบ้านแล้ว 2 - 3 วัน เขาจึงมา บอกวา่ อากาศเปลยี่ นแปลง และเร่มิ หนาวจริง ๆ  เมื่อคุณเลิศย้ายไปอยู่ท่ีเชียงใหม่  เพื่อนฝูงไปส่งมากมาย และเราได้ ไปเยยี่ มหลายครงั้   เมอ่ื คณุ ทวนยา้ ยไปอยนู่ ครสวรรคซ์ งึ่ เปน็ บา้ นของเธอเอง ก่อนไปเชียงใหมเ่ ราจะแวะนครสวรรค ์ เยย่ี มเยียนคณุ ทวนเสมอ

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 57 คร้ังหนึ่งเราข้ึนรถไฟไปกันหลายคน  เราคุยกันไม่หยุดปาก เย้าแหย่ และล้อเลียนกัน หัวเราะเสียงดังสนุกครึกคร้ืน  ตอนลงที่นครสวรรค์ ผู้ชาย คนหนึ่งร้องว่า “อ้าว ลงแล้วหรือครับ เสียดายจริง ผมน่ังฟังคุณมาตลอด ก�ำลงั สนุกทีเดยี ว” ทีนี้เราอยากจะไปเข่ือนภูมิพลอีกโดยไม่ค้างคืน  พวกเราข้ึนรถตู้ สองคันออกจากบ้านคุณทวน เคราะห์ดีที่คนขับถามเราว่าจะไปเขื่อนไหน เพราะคนขับอีกคันหน่ึงบอกว่าจะไปเขื่อนเจ้าพระยา  ถ้าไม่ถามกันก็คงไป คอยกันเก้อทงั้ วนั เมอื่ เราไปจงั หวดั ไหน  พวกอยั การจะรวมกนั เลยี้ งอาหารเรา  บางเมอื ง มีอัยการมาก ที่นครสวรรค์ตอนน้ันมีอัยการมากกว่า 10 คน  คุณโอภาส อรณุ นิ ท ์ กเ็ ปน็ หนงึ่ ในนนั้ ดว้ ย และแนล่ ะ กอ่ นจากมาเรากเ็ ลยี้ งตอบแทนเขา ทกุ ครง้ั  พวกเราจึงคุน้ เคยกบั อยั การเปน็ ส่วนมาก และทุกปเี มอื่ มกี ารประชุม อยั การทวั่ ประเทศทกี่ รงุ เทพฯ  เราจะเชญิ พวกเขามารบั ประทานอาหาร โดย อยั การท่กี รงุ เทพฯ และพวกเรา “อยั การสมทบ” จะชว่ ยกันท�ำอาหาร ฝรั่งคิดว่าบ้านเราเป็นรา้ นอาหาร ครง้ั หนงึ่ ดิฉนั จัดให้เล้ยี งที่บ้านสวนของดิฉนั  ถนนงามวงศ์วาน เยื้อง กบั โรงแรมโกลเดน้ ดรากอน (Golden Dragon) เราเปดิ ประตใู หญแ่ ละประดบั ไฟสีต่าง ๆ ด้วย  โดยตั้งโต๊ะท่ีสนาม เลี้ยงแบบบุฟเฟต์  มีฝรั่งคนหนึ่ง กบั ภรยิ าทพี่ กั อยทู่ โ่ี รงแรมแวะเขา้ มา  ถามวา่ รา้ นของเราขายอาหารไทยหรอื เปลา่  !  เราบอกเขาวา่ เราเลยี้ งกนั ระหวา่ งเพอื่ น ๆ  ถา้ เขาอยากกนิ อาหารไทย กเ็ ชญิ รว่ มกบั เราได ้  รบั รองวา่ อาหารของเรานนั้ ทำ� อยา่ งด ี  อรอ่ ยกวา่ ตามรา้ น ธรรมดา ๆ แน่นอน  ปรากฏว่าเขารบั คำ� เชญิ ของเราด้วยความยนิ ดี

58 ��� ด้านหน่ึงของชวี ติ ไปแม่สะเรยี ง เราไปเชียงใหม่หลายครั้ง เพราะคุณเลิศเตรียมจัดบ้านไว้รับรอง เพื่อนๆ เสมอ  หนหนึ่งถึงกับปูที่นอนเรียงแถวไว้คอยท่า  แต่เราบังเอิญนัด กับเพ่ือนคนอื่นไว้เรียบร้อยแล้ว  เธอผิดหวังมาก  ครั้งนั้นเราจะต่อไปถึง แม่สะเรียง  เจ้าหน้าที่ป่าไม้ซึ่งเป็นเพื่อนกับอัยการ บอกว่าเอารถของเขาไป ดีกว่า เพราะคนขับรถช�ำนาญทางน้ันมากกว่าเรา และทางก็ไม่ค่อยจะดี เรา จงึ ตกลง พอเดินทางไปได้หน่อยหนึ่ง โดยที่คนขับรถป่าไม้ขับเร็วอย่างกับ เคร่ืองบิน  น่ากลัวมาก เพื่อนคนหน่ึงอุตส่าห์พูดกับเขาดี ๆ ว่า  “พ่อคู้ณ พวกฉนั นะ่ ไมใ่ ชห่ นมุ่ สาวนะ  ขนื ไปเรว็ อยา่ งน ี้ ประเดย๋ี วกช็ อ็ กตายกนั หมด” แต่คนขับกลับตอบว่าเขาเคยแต่ขบั แบบนี้ ! โชคดีท่ีเทพยดาฟ้าดินเห็นใจเรา  เราได้กล่ินไหม้ คนรถหยุดรถลง ไปดู แล้วบอกวา่ รถเสยี ไปไมไ่ ดแ้ ลว้   แทนทีเ่ ราจะกลมุ้ ใจวา่ มาอยูก่ ลางทาง ซง่ึ หา่ งจากเชยี งใหมม่ ากแลว้   ทกุ คนกลบั ดใี จทไี่ ดห้ ยดุ พกั เสยี ที  พอรถของ พวกอยั การตามมาถงึ   เขาขอโทษขอโพยทที่ �ำใหเ้ ราลำ� บาก  รถคนั หนง่ึ ตอ้ ง กลับไปเชียงใหม่เพื่อเปล่ียนเอารถใหม่มา  พวกเราทุกคนยินดีท่ีต้องคอย บางคนไปจดเลขหลกั กิโลฯ ตรงนั้นไว้เพือ่ กลบั ไปซ้ือล็อตเตอร ี ! ครั้นมาถึงท่ีไหนก็จำ� ไม่ได้แล้ว  แต่เป็นสำ� นักงานของผู้รับสัมปทาน ท�ำถนน  ช่อื คณุ กา้ น รตั นสาขา ซึง่ เราหลายคนร้จู กั  คุณก้านบอกวา่ ถนนยงั ไม่ได้ท�ำจริง ๆ เลย เป็นแต่กรุยทางไว้เท่าน้ัน และรถต้องข้ึนเขาไปเกือบ ตลอด  เอารถของท่านไปจะปลอดภัยกว่า  เราจึงต้องเปลี่ยนรถอีกคร้ัง รถ พวกอัยการส่งเราได้แค่น้ี  แต่ให้อัยการบางคนมาเป็นเพื่อนกับเราด้วย คุณก้านอุตส่าห์เลี้ยงอาหารอย่างดีให้เราแบบโต๊ะจีน มิหน�ำซ้�ำยังมีผ้าร้อน ใหเ้ ช็ดมืออีกดว้ ย  เราสงสยั จรงิ วา่ อยู่ในป่าต้ังไกล ทำ� เช่นน้ีได้อย่างไร

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 59 จรงิ อยา่ งทคี่ ณุ กา้ นบอกไว ้  ตอ้ งมรี ถระเบดิ หนิ นำ� หนา้ ไป ตอนขน้ึ เขา รถต้องหยุดเป็นระยะ ๆ เพราะต้องรอให้เขาระเบิดและเกลี่ยทางก่อน  ตอน แรกพวกเราคยุ กนั เฮฮา เอะอะลนั่   แตข่ น้ึ เขาสงู   บางตอนหมน่ิ เหมม่ าก มอง ลงไปดแู ลว้ เสยี วไสจ้ รงิ  ๆ  เสยี งคยุ คอ่ ย ๆ เงยี บลง  ตอนหลงั ถงึ กบั แทบหยดุ หายใจกนั ทกุ คน  แตก่ ระนน้ั กไ็ มม่ ใี ครคดิ ยอ่ ทอ้   มงุ่ มน่ั จะไปใหถ้ งึ แมส่ ะเรยี ง ให้ได้  การเดินทางตอนนี้เสียเวลามาก  ไปถึงแม่สะเรียง เขาจัดบ้านเล็ก ๆ ไว้รับรองเราต้ังหลายหลัง  ตั้งเตียงนอนเสียเต็มไปหมด  แต่เราบอกเขาว่า อยากนอนดว้ ยกนั มากกวา่  เลยเลอื กบา้ นทใี่ หญก่ วา่ เพอื่ นหลงั หนงึ่   เอาเตยี ง ออกหมดแล้วปูท่ีนอนเรียงกันในห้องเดียว เบียดเสียดกันไม่ว่า  ขอให้สนุก อยา่ งเดียวเป็นพอ ! อัยการท่ีนั่นเล่าว่า ที่แม่สะเรียงตอนนั้นไม่ค่อยมีโจรผู้ร้าย เขาไปอยู่ ทน่ี น่ั เกอื บปแี ลว้  เพงิ่ มคี ด ี 18 เรอื่ งเทา่ นนั้  รงุ่ ขน้ึ เราเตรยี มจะตอ่ ไปแมฮ่ อ่ งสอน แต่มีรถโดยสารคันหน่ึงกลับมาเล่าว่า เมื่อวานน้ีรถคว�่ำระหว่างทาง คนตาย หลายคน พวกเรานักท่องเท่ียวท่ีขึ้นชื่อว่าทรหด ทุกคนเริ่มใจเสีย เลิกล้ม ความตั้งใจ  ขอเดินทางกลับเชียงใหม่ดีกว่า ! แต่ตอนหลังเราก็ไปถึง แม่ฮ่องสอนจนได้ พาคณุ พอ่ คณุ แม่ไปภาคเหนือ – ประสบการณ์บนรถไฟ  ทางภาคเหนือน้ัน ดิฉันดูจะไปน้อยกว่าภาคอื่น นอกจากเมือง เชียงใหม่และเมืองใกล้ ๆ เช่น ล�ำปาง  ล�ำพูน เชียงราย พะเยา ซึ่งไปหลาย คร้ัง  ครั้งหน่ึงน้องชายของดิฉันซึ่งรับราชการอยู่ที่จังหวัดพิษณุโลกจะ แต่งงานกับเจ้าสาวชาวสวรรคโลก แต่จะแต่งที่บ้านพ่อแม่ของเธอที่จังหวัด สุโขทัย น้องดิฉันอยากให้คุณพ่อคุณแม่ไปมาก  ดิฉันก็เลยอาสาจะพาท่าน ไปเองทง้ั สามเมอื งน้ี

60 ��� ดา้ นหนงึ่ ของชีวติ คุณพ่อดิฉันเป็นคนจู้จี้เร่ืองอาหารและเรื่องความสะดวกสบายมาก ไม่ชอบจากบ้านไปไหนโดยไม่จำ� เป็น  ดิฉันจึงพยายามท�ำทุกอย่างเพ่ือมิให้ ท่านเบื่อการเดินทางครั้งน้ัน เช่นอาหารเช้าที่จะรับประทานบนรถไฟ ไมท่ ราบวา่ ทา่ นอยากจะทานแบบไขล่ วก หรอื แบบขา้ วตม้   จงึ ตอ้ งเตรยี มไป ทง้ั สองอยา่ ง  ลวกไขไ่ ปจากบา้ น  มขี วดเกลอื  พรกิ ไทยพรอ้ ม แลว้ ทำ� ขา้ วตม้ ใสก่ ระตกิ เพอื่ เกบ็ ความรอ้ น  สว่ นกบั ขา้ วขา้ วตม้ กใ็ สอ่ บั เลก็  ๆ ไป  มกี ระตกิ นำ้� แข็งซ่งึ แชผ่ ้าขนหนผู ืนเลก็ ไว ้ และมกี ระตกิ น้�ำร้อนอกี ตา่ งหาก เมื่อรถไฟออก  ดูคนโดยสารในตู้ที่เราน่ังมีไม่กี่คน  คุณพ่อบอกว่า น่าจะมีต�ำรวจรถไฟหรือเจ้าหน้าท่ีเดินไปเดินมาเพื่อให้ความอบอุ่นใจแก่ ผู้โดยสารบ้าง  ดิฉันมองไปรอบ ๆ ข้างหลังเห็นผู้ชายคนหนึ่ง แต่งเครื่อง แบบสีกากี น่ังดื่มเหล้าอยู่คนเดียว ท่าทางหงอยเหงาหรือง่วง หรือเมาก็ ไมท่ ราบได ้  ไมร่ ดู้ ว้ ยวา่ เขาเปน็ เจา้ หนา้ ทรี่ ถไฟหรอื เปลา่  แลว้ กไ็ มไ่ ดเ้ อาใจใส่ กับเขาอีก ดิฉันจัดให้คุณพ่อเลือกอาหารเช้า พอรับประทานเสร็จก็ส่งผ้าขนหนู ทั้งร้อนและเย็นให้เลือกเพื่อจะได้เช็ดหน้าเช็ดมือ พอดีมีฝนปรอยมา ดิฉัน ต้องปิดหน้าต่างรถ แล้วกลัวว่าจะร้อน ก็เลยพัดให้ค่อย ๆ  ส�ำหรับคุณแม่ ดฉิ ันไม่ต้องท�ำอะไรใหเ้ ลย ทา่ นชว่ ยตวั เองได้อยา่ งดี ดฉิ นั ชวนคณุ พอ่ คยุ เรอ่ื งตา่ ง ๆ  เพอ่ื จะใหเ้ วลาลว่ งไปโดยไมเ่ บอื่  สว่ น มากดิฉันเป็นผู้พูด จ�ำไม่ได้ว่าคุยเร่ืองอะไรบ้าง แต่ที่จ�ำได้ก็คือเล่าถึงรถไฟ ทีป่ ระเทศอนิ เดยี  และเล่าว่าทอี่ ังกฤษและยุโรปน้นั เขาใช้รถไฟเปน็ สว่ นมาก เมอื่ ใกลจ้ ะถงึ พษิ ณโุ ลก เราเตรยี มเกบ็ ขา้ วของ ผชู้ ายคนทน่ี ง่ั อยขู่ า้ งหลงั ดฉิ นั ลุกข้ึนมาช่วย และพูดว่า “จะลงละหรือครับ ผมน่ังดูคุณปรนนิบัติคุณพ่อ คุยกับคุณพ่อเพลินมาหลายชั่วโมงแล้ว เด๋ียวกลัวคุณพ่อจะร้อน เดี๋ยวกลัวว่า จะเย็นไป ผมมีพ่อแม่ที่อายุราว ๆ น้ี และผมก็ท�ำงานรถไฟ แต่เสียใจท่ีไม่มี ปัญญาพาพ่อแม่ไปไหนได้เลย ลูกสะใภ้อย่างคุณนี้ ผมไม่ให้ 100 % หรอก

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 61 ครับ ขอให้ 500 % เลย”  ดิฉันทั้งตกใจและแปลกใจ ไม่ยักรู้ว่าคุณคนน้ัน แกนง่ั อยทู่ เี่ ดยี วตลอดเวลา  เพราะดฉิ นั นงั่ หนั หลงั ใหเ้ ขา ดฉิ นั บอกเขาวา่ ดฉิ นั ไม่ใช่ลูกสะใภ้ เป็นลูกแท้ ๆ  คุณพ่อยังหัวเราะเลย  เขาบอกว่าเพิ่งกลับมา จากไปดงู านในอนิ เดยี  ไปทเ่ี มอื งละฮอร ์ (Lahore) หรอื อะไรทำ� นองน ี้  จำ� ได้ ไมแ่ นน่ กั   แลว้ เขาพดู อะไรคลา้ ย ๆ จะรวู้ า่ ดฉิ นั เปน็ นกั เรยี นทนุ   ดฉิ นั แปลกใจ ก้มลงดูที่กระเป๋าเดินทางว่าติดชื่อมาหรือเปล่า เพราะเขาอาจจะเห็นชื่อดิฉัน และเคยได้ยินช่ือดิฉันก็ได้  แต่ปรากฏว่าไม่ได้มีชื่อติดไว้เลย  บางทีตอนที่ ดิฉันเล่าอะไร ๆ ให้คุณพ่อฟัง อาจจะพูดอะไรเก่ียวกับเรื่องน้ีก็ได้ - พูดกัน ไดเ้ ทา่ นก้ี ต็ อ้ งลงจากรถไฟแลว้   ดฉิ นั ลมื ถามวา่ เขาชอ่ื อะไร และกไ็ มไ่ ดบ้ อก ชอ่ื ของดฉิ ันแกเ่ ขา  ต่อไปถึงจะพบกันอีกกค็ งจำ� กนั ไมไ่ ด้ กลับกรุงเทพฯ โดยเครอ่ื งบนิ คุณพ่อคุณแม่ดิฉันไม่เคยข้ึนเครื่องบิน  อยากจะลองน่ังดูบ้าง ก็เลย ตกลงกลับโดยเคร่ืองบิน  บังเอิญเคร่ืองตกหลุมอากาศ โคลงเคลงและ กระแทกข้ึน ๆ ลง ๆ อยา่ งแรง  น่ากลวั มาก น้องชายดฉิ นั ซ่งึ เดนิ ทางมาดว้ ย บอกว่าเขาเคยขึ้นเครื่องบินกว่า 20 คร้ังแล้ว เพิ่งจะมาพบอากาศเลวมาก คราวน้ีเอง  ดิฉันมองไปที่คุณพ่อคุณแม่ เห็นท่านนั่งเฉย ไม่สะดุ้งสะเทือน อะไรเลย  ส่วนตัวดิฉันเองน้ันเร่ิมเมามากขึ้นทุกที  ผู้โดยสารสุภาพบุรุษ ทา่ นหนงึ่ สงั เกตเหน็  ไดร้ อ้ งบอกพนกั งานหญงิ ซงึ่ ยนื จบั กลมุ่ คยุ กนั  3 - 4 คน ใหม้ าดแู ลดฉิ นั   เขามองมาแลว้ กไ็ มท่ ำ� อะไรเลย  ดฉิ นั พยายามกลน้ั ใจไมใ่ ห้ อาเจียน  แต่พอมาถึงเหนือดอนเมือง กลั้นไม่อยู่ เลยอาเจียนเสียเป็นวรรค เป็นเวร  คุณพ่อพูดว่าไปไหน ๆ มาท่ัวโลกแล้ว ท�ำไมมาเมาเคร่ืองบินแค่น้ี เอง  ดิฉันมารู้ทีหลังว่าท่านทั้งสองคิดว่าเป็นธรรมดาของเครื่องบินท่ีจะ โคลงเคลงเชน่ นี้  จงึ ไม่รสู้ ึกเมาหรือกลวั เลย ! 

62 ��� ดา้ นหน่ึงของชีวิต ไปแกง่ กระจาน คร้ังหนึ่งมีเร่ืองน่าขัน เราไปแก่งกระจานกันต้ังแต่สถานท่ีน้ันยัง ไม่เสรจ็ ด ี  มีรถไปด้วยกันหลายคัน วนั ก่อนไปนัน้ ไดน้ ดั แนะกันให้คนนที้ �ำ อาหารอย่างนั้น คนโน้นท�ำอาหารอย่างนี้ต่าง ๆ กัน  กะกันว่าจะเป็นปิกนิก ท่ีสมบูรณ์ที่สุด  พอรถข้ึนไปสูงพอสมควร ได้ท่ีเหมาะ ก็จอดรถชมวิว ชิดธารน�้ำไหล แล้วก็จัดการปูเสอ่ื เอาอาหารออกมาเรียงรายมากมายก่ายกอง ล้วนแตน่ า่ กนิ ทัง้ นั้น  ทีนี้จะเร่ิมกินละ “ข้าวอยู่ที่ไหน ?” เสียงคนที่หิวก่อนร้องถามพวก ผู้หญิงซ่ึงมีหน้าท่ีรับผิดชอบเรื่องอาหาร  ทุกคนต่างช่วยกันมองหา “เอ๊ะ ไมเ่ หน็ มเี ลย ใครเปน็ คนรบั จะเอาขา้ วมาละ่  ?”  ไมม่ เี สยี งตอบ  “ตายแลว้  ! จริง ๆ ด้วย เราลมื เร่ืองขา้ วเสียสนิท”  ใครคนหนึง่ นกึ ขนึ้ ได้  ตอนน้ีถ้าใครได้ถ่ายรูปสีหน้าคนต่าง ๆ ไว้ก็คงจะขันดี  คนท่ีหิวก็ หน้าเสียหน้าเบ้ คนท่ีมีอารมณ์ขันเก่งก็หัวเราะงอหาย  บางคนหน้าบ้ึง ไม่รู้ จะเดือดดาลเอากับใคร  แต่คุณพระยังคงช่วยเราเสมอ  คนหน่ึงยกขนมปัง แถวยาวแถวหน่ึงชูขนึ้  ร้องวา่  “ไชโย !  นีไ่ ง แบง่ กันคนละนดิ ก็แลว้ กัน !” แล้วเราก็พยายามเลือกกินอาหารแบบทอด ๆ ผัดจืด ๆ ซ่ึงกินเปล่าได้ไม่ต้อง ใช้ข้าว แต่เจ้ากรรม อาหารเป็นแบบเผ็ด ๆ เสียส่วนมาก  ยังจ�ำได้ดีว่าดิฉัน ถูกเกณฑ์ให้ท�ำพะแนงเนื้อวัว อย่างไรก็ตามเรามีขนมผลไม้ไปด้วยไม่น้อย กพ็ อใหอ้ ิม่ ทอ้ งกนั ไปได้บ้าง ทีนี้ตอนจะกลับ ปรึกษากันว่ากับข้าวเหลือมากมาย จะกินกันได้อีก มื้อหน่ึงอย่างสบาย อัยการท่านหนึ่งหัวไวบอกว่า “เราไปแวะบ้านอัยการ เมืองเพชรกันเถอะ ขอข้าวเขาท่ีน่ัน แล้วก็กินอาหารเย็นกันให้เสร็จก่อนจะ แยกย้ายกันกลับบ้าน”  ทุกคนเห็นดีด้วย เพราะยังไง ๆ เราก็ต้องผ่านเมือง เพชรอยู่แล้ว

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 63 พอไปถึงบ้านอัยการเพชรบุรี  ท่านคงจะดีใจที่เห็นพรรคพวกมา มากมายเช่นนั้น แต่ก็คงจะอึดอัดใจเรื่องจะจัดเลี้ยงอาหารอย่างไรด ี เพราะ มากันโดยไม่บอกล่วงหน้าเลย  แต่เรารู้ใจท่านและบอกว่าจะมาขอข้าวกิน อย่างเดียวเท่าน้ัน  กับข้าวไม่ต้องห่วง  มีเยอะแยะเกินกินเสียอีก ท่านได้ฟัง เช่นน้นั  กบ็ อกว่า  “เอ มาแบบน้ดี ีนะ มาทุกวันยงั ได้ !” ไปหาดเจ้าสำ� ราญ หาดเจ้าส�ำราญนั้น อันที่จริงอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ เพียงประมาณ 150 กโิ ลเมตรเทา่ นน้ั  แตพ่ วกเราคดิ อยากจะไปคา้ งแรมทน่ี นั่   หลายคนบอก วา่ อยากจะลองไปนอนเตยี งเดยี วกับจอมพล ป. พบิ ลู สงคราม ดูสักที ไม่ว่าจะไปท่ีไหนก็ตาม  ดิฉันข้ึนชื่อว่าจะมีเครื่องใช้ไม้สอยท่ีจำ� เป็น ไปด้วยครบทุกอย่าง ใครต้องการอะไรท่ีตนลืมเอาไปด้วย  มาถามดิฉัน ดฉิ นั จะมใี หท้ กุ ครงั้ ไป คอื ดฉิ นั จะจำ� วา่  ครงั้ นน้ั  ๆ มคี นตอ้ งการสง่ิ นน้ั  ๆ แลว้ หาไม่ได้  ดิฉันก็จะเอาเผ่ือไปให้  เช่นดิฉันไม่สูบบุหรี่ แต่จะมีไม้ขีดไฟอยู่ ในกระเป๋าถือตลอดเวลา เพราะเคยเห็นถามหากันอยู่บ่อย ๆ  เรื่องน้ีเป็นที่ รกู้ นั ท่วั ไป และบางคนออกจะเหน็ เปน็ เรอ่ื งขบขัน ตอนรถไปถึงหาดเจ้าส�ำราญ  ยังไม่ทันจะขนของลงหมด  คุณเลิศ บอกใคร ๆ ว่า “คราวน้ีผมจะเอาชนะคุณฉลบได้แน่  ผมต้องการของอย่าง หนึ่งซึ่งคุณฉลบต้องไม่มีเด็ดขาด  ผมปวดท้องเสียดท้องอยากได้ยากฤษณา กลั่น”  หลายคนไม่รู้จักยานี้ เพราะเป็นยาค่อนข้างโบราณ  แต่ดิฉันใช้อยู่ ประจ�ำ และบังเอิญเอาติดไปด้วย  ขวดเล็กนิดเดียว  เพ่ิงซ้ือมาใหม่ ๆ ยัง ไมไ่ ดเ้ ปดิ ดว้ ยซำ้�  เอาไปอยา่ งนนั้ เอง เผอื่ จะมคี นทอ้ งเสยี   ไมไ่ ดค้ ดิ วา่ จะตอ้ ง ใชจ้ ริง ๆ หรอก

64 ��� ด้านหนึ่งของชวี ิต เมื่อทุกคนรู้ว่าดิฉันมียากฤษณากล่ันที่คุณเลิศต้องการ ต่างก็หัวเราะ กันครืน  ส่วนคุณเลิศนั้น เอามือกุมศีรษะบอกว่า “คราวน้ีผมยอมแพ้แล้ว ยอมแพ้จริง ๆ !” แลว้ กร็ ับยาไป ไปประจวบคีรีขันธ์ ครงั้ หนงึ่ เราไปประจวบครี ขี นั ธก์ นั เอง ไมเ่ กย่ี วกบั ทางอยั การ  รวมกนั ไปในรถตู้ของดิฉันคันเดียว ได้ไปเช่าบังกะโลไว้ จะเป็นของเทศบาลหรือ ของทรพั ยส์ นิ สว่ นพระมหากษตั รยิ จ์ ำ� ไดไ้ มแ่ นน่ กั   เราออกตงั้ แตเ่ ชา้ มาก  ทนี ี้ มัวแต่แวะโน่นแวะน่ีจนบ่ายโมงกว่าแล้วยังไม่ถึง  ทุกคนเริ่มหิวมากขึ้น ๆ จึงตกลงกันว่าให้ช่วยกันมองดูทั้งสองข้างทางให้ดี  ถ้าเห็นมีร้านอะไรที่พอ จะมขี องกินรองทอ้ งบ้าง ก็ให้หยุดเลย เราไปหยดุ หนา้ รา้ นกว๋ ยเตย๋ี วแหง่ หนง่ึ  มองดโู ลง่ โถงด ี ทา่ ทางสะอาด พอสมควร รถยังไม่ทันจะจอดชิดขอบถนนให้เรียบร้อยด้วยซ้�ำ ทุกคนกรู กนั ลงไปลอ้ มรอบเจา้ กว๋ ยเตยี๋ ว  เสยี งพดู วา่  “เอาเสน้ เลก็ แหง้  ไมใ่ สพ่ รกิ นะ” “ของฉันเส้นใหญ่น�้ำ ไม่ใส่ถั่วงอก”  “ของฉันต้มย�ำ…”  “ของฉัน…” “ของฉัน...”  ฯลฯ  แซดไปหมด  จีนผู้ท�ำก๋วยเตี๋ยวเบิกตาอ้าปากหวอ ท�ำ อะไรไมถ่ กู   ดฉิ นั เลยสงั่ ดว้ ยเสยี งดงั  (ตามธรรมชาต)ิ  วา่  “ลอื้ ไมต่ อ้ งฟงั ใคร ท�ำแห้งห้าชาม  น้�ำห้าชาม มาก่อน  ใส่เคร่ืองทุกอย่างที่ลื้อเคยท�ำก็แล้วกัน จะไดเ้ รว็  ๆ”  เพอ่ื นดฉิ นั คนหนง่ึ พดู วา่   “คณุ ครอู นบุ าลแกดนุ ะ ทกุ คนหยดุ พดู ได ้ !”  แลว้ กห็ วั เราะกนั ครนื   พอกว๋ ยเตยี๋ วเสรจ็ ทลี ะชาม ตา่ งกร็ บี รบั กนั ไป ไมเ่ หน็ ใครดวู า่ เสน้ เลก็ หรอื ใหญ่ นำ้� หรอื แหง้ เลย ดกู นิ กนั อยา่ งเอรด็ อรอ่ ย และแทบทกุ คนขอชามที่สอง เพราะว่าหวิ จัดกนั จริง ๆ 

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 65 บทเรยี นท่ีไมถ่ ูกตอ้ ง อกี ครง้ั หนงึ่  เราไปแบบเดยี วกนั น ี้ คอื ไปเชา่ บงั กะโลไว ้ จะเปน็ ทช่ี ะอำ� หรอื อะไรกไ็ มก่ ลา้ ยนื ยนั   แตว่ า่ เราเขด็ ทตี่ อ้ งหวิ โหยกนั เมอื่ ครงั้ กอ่ น  คราวน้ี บอกใหท้ กุ คนเตรยี มอาหารตดิ ตวั ไป  เผอื่ เกดิ อะไรผดิ พลาดขนึ้ จะไดไ้ มต่ อ้ ง อดอยาก  เราภมู ใิ จวา่ เราได้บทเรียนทดี่ ีแลว้ ทีน้ีเม่ือไปถึงบังกะโลที่เช่าไว้  มีระเบียงยาว เราก็รื้อข้าวของเอา ของกินท่ีเตรียมกันมาวางเรียงรายเป็นแถว  ท่ีน่าขันก็คือว่าแทบทุกคนมี หม้อห้ิวซ่ึงรูปร่างคล้ายคลึงกันมากราวกับนัดกันไว้ ขนาดก็ใหญ่ไล่เล่ียกัน เมอ่ื เปดิ หมอ้ ทงั้ หลายดแู ลว้  ตา่ งกอ็ อ่ นใจไปตาม ๆ กนั  ทกุ คนสา่ ยหนา้ พรอ้ ม ทั้งหัวเราะกันยกใหญ่ด้วย  เพราะว่าเราเช่าบ้านไว้จะอยู่เพียงสองวัน  แต่ อาหารท่ีเกือบจะเต็มทุกหม้อนั้น จะกินไปได้ไม่ต�่ำกว่าเจ็ดวัน คือนอกจาก หม้อแถวยาวแล้ว ยังมีถุงขนม - ผลไม้เรียงต่อไปอีกมากมาย - เอาละ ทีน้ี ต้องมาช่วยกันเลือกว่าอะไรท่ีจะเก็บไว้ได้นาน ให้แยกไว้ต่างหาก ส�ำหรับ เอากลับไปกนิ กันตอ่ ท่ีบ้านกรุงเทพฯ ! บทเรยี นที ่ 1 ไม่ยักถูก บทที ่ 2 น้จี ะใชต้ ่อไปได้ไหมหนอ ?  ขออยา่ ใหต้ อ้ งมบี ทท่ี 3 เลย ! ไปเท่ียวไร่กำ� นนั จุล เพชรบรู ณ์ สมัยหน่ึง ไร่ก�ำนันจุลเป็นท่ีเลื่องชื่อลือนาม ว่าเป็นไร่แบบสมัยใหม่ มีอุปกรณ์และวิธีการดีกว่าไร่อ่ืน ๆ ที่เคยมีช่ือมาก่อน  ผลไม้น้ันเริ่มด้วย ส้มเขียวหวาน และส้มตรา (แบบส้มเช้ง) พืชผักต่าง ๆ มากมายหลายชนิด และท่ีส�ำคัญอีกอย่างคือมีการเลี้ยงโคนมพันธุ์ต่างประเทศ ซึ่งได้ผลดีเย่ียม ทางมหาวิทยาลัยเกษตรฯ ได้ขอส่งนักศึกษาไปดูงานและฝึกงานเป็นรุ่น ๆ

66 ��� ดา้ นหนงึ่ ของชวี ิต ทางเจา้ ของไรไ่ ดเ้ ปดิ ใหป้ ระชาชนทว่ั ไปไดไ้ ปด ู  ถา้ จะขออยคู่ า้ งคนื  กจ็ ะคดิ ค่ากินอยอู่ ยา่ งน้อยที่สุดเท่าท่ีจำ� เป็นเท่านน้ั ทา่ นอยั การทเี่ รารจู้ กั ด ี 2 - 3 คน  พรอ้ มดว้ ยพวกผชู้ ว่ ย (สมาชกิ เตน้ รำ� ของเราน่ันแหละ)  ชวนท่านเลขาฯ ไปดูไร่น ี้ โดยจะจองท่ีพักเพียงคืนเดียว ท่านเลขาฯ มาชวนเราต่อ และแน่ละ หลายคนก็ยินดีไปด้วย  ไปครั้งน้ีเป็น เรื่องส่วนตัว ไม่ได้เก่ียวกับทางราชการ แต่เราใช้จองในนามของ “เลขาฯ กรมอัยการกับคณะ”  วิธีการไป - กลับนั้นจะใช้ยานพาหนะอะไรจ�ำไม่ได้ เข้าใจวา่ คงไปโดยรถไฟเสียมากกว่า เมอ่ื ไปถงึ ไร ่ เหน็ กระดานป้ายใหญ่เบ้อเร่อ เขยี นไว้ว่า  วันที่……  คณะเลขาฯ กรมอยั การ คา้ ง 1 คืน ท่านเลขาฯ และภริยา หอ้ งพเิ ศษ หมายเลข...  ผู้ติดตาม หอ้ งท…ี่  ถึง... พวกเราทุกคน รวมทั้งตัวท่านเลขาฯ ด้วย อดหัวเราะไม่ได้เม่ือเห็น คำ� วา่  “ภรยิ า”  เมอื่ พวกเจา้ ภาพรคู้ วามจรงิ กพ็ ลอยรว่ มหวั เราะดว้ ย  อยา่ งไร ก็ตาม เขายืนยันขอให้เลขาฯ ใช้ห้องพิเศษน้ัน - เลขาฯ เป็นคนข้ีกลัวผีมา แตไ่ หนแตไ่ รแลว้  กลา่ วขอบใจและขอโทษเขา บอกวา่ อยากนอนคยุ กบั เพอื่ น ๆ มากกวา่  และขอยกหอ้ งพิเศษนั้นใหท้ า่ นอยั การ (ผ้ชู าย) อยูก่ นั อย่างสบาย พอถงึ ตอนกนิ อาหารกลางวนั  เขาจดั ของแพง ๆ จำ� พวกหมเู หด็ เปด็ ไก่ ให้เรา ซ่ึงอร่อยทุกจาน  แต่พอเราเดินผ่านท่ีพวกนักศึกษากำ� ลังกินอยู่ เห็น พวกผกั สดลว้ นนา่ กนิ ทง้ั สนิ้  จงึ ใหค้ นแอบไปกระซบิ บอกเจา้ ภาพวา่  ตอนเยน็ เราอยากกนิ นำ�้ พรกิ ผกั และผดั ผกั ตา่ ง ๆ อยา่ งพวกนกั ศกึ ษามากกวา่   เจา้ ภาพ ออกปากว่าคณะน้ีกินง่ายนอนง่ายดี  เจ้าภาพสบายใจ  แล้วเขาพาเราไปดู ผลงานต่าง ๆ ของเขาที่น่าสนใจมาก ได้ไปดูการรีดนมวัว ซ่ึงแม่โคตัวเดียว ผลิตไดต้ ง้ั หลายถัง ต่อมาภายหลังลูกหลานก�ำนันจุลได้มาเข้าเรียนท่ีโรงเรียนดิฉันหลาย คน จนกระทง่ั เมอื่ โรงเรยี นยา้ ยจากถนนพญาไทมาอยทู่ ถี่ นนประชาชนื่   ทาง

ฉลบชลัยย์ พลางกูร ��� 67 โรงเรียนต้องการต้นไม้ต่าง ๆ เพ่ือจะให้นักเรียนได้รู้จัก เช่นต้นหางนกยูง ตะแบก ราชพฤกษ์ ศรีตรัง ฯลฯ  คุณกรรณิการ์ได้กรุณาจัดมาให้อย่างละ 1 - 2 ต้น รวมทั้งให้ปุ๋ยและยาฆ่าแมลงพร้อมเคร่ืองฉีด และหม่ันมาดูแล ให้ด้วย  ต้นไม้เหล่านี้ออกดอกให้ความสวยงามแก่โรงเรียน และยังเจริญ งอกงามอยูจ่ นบัดนี้ นอกจากน้ี เม่ืออาวีกาญจน์ (ลูกคุณกรรณิการ์)  จบจากโรงเรียนนี้ คณุ กรรณิการ์มาขอร้องวา่ จะตดิ พัดลมให้ห้องอาหารนักเรียน (ตามปกตทิ าง โรงเรียนไม่รับของบริจาคจากผู้ปกครอง) เธออ้างว่าอาวีกาญจน์มาอยู่ โรงเรียนน้ี สอบได้ท่ี 1 มาตลอด ก็เลยได้รับทุนเล่าเรียนต้ังแต่ต้นจนจบ เธอยังไม่เคยได้มีโอกาสช่วยบ�ำรุงโรงเรียนเลยสักบาทเดียว  ขอติดพัดลม ให้เปน็ ท่รี ะลกึ แกอ่ าวกี าญจนส์ กั อย่าง ดิฉนั จึงต้องยอมจำ� นน เก่ยี วกับการกลัวผี เมอื่ ไดเ้ อย่ ถงึ การกลวั ผแี ลว้  ทำ� ใหย้ อ้ นนกึ ไปถงึ อกี เรอื่ งหนงึ่ ซง่ึ เกดิ ขน้ึ สมัยไปทอดกฐินต่างจังหวัด ดิฉันตั้งใจไว้ตั้งแต่เมื่ออายุครบ 60 ปี ว่าจะ ทอดกฐินทุกปีไปจนตาย เพราะว่ากันว่าท�ำบุญด้วยการทอดกฐินน้ีได้กุศล แรงกว่าอย่างอื่น จะจริงหรือไม่ก็ตาม แต่มันท�ำให้เราใจสบาย มีความสุข นนั่ ก็พอเพียงแลว้ การทอดกฐินน้ันเร่ิมต้นด้วยคณะเล็ก ๆ  คือคณะเพื่อนร่วมเท่ียวที่ เรียกว่า “รุ่นสมทบ” เท่านั้น เราตกลงกันว่าจะไปทอดตามวัดท่ียากจนใน ตา่ งจงั หวดั   ใหเ้ ราแตล่ ะคนเลอื กวดั คนละป ี เวยี นกนั ไปครบถว้ นตามจำ� นวน คนในคณะ แล้วก็กลับมาต้ังต้นคนแรกอีกครั้งหนึ่ง  ทีน้ีเม่ือพวกญาติมิตร ของเรารู้เร่ืองก็ขอมาร่วมท�ำบุญด้วย  คณะจึงใหญ่ขึ้น  ย่ิงทางฝ่ายดิฉันน้ัน ท้ังครูในโรงเรียนบางคน และผู้ปกครองบางคนท่ีรู้เร่ืองก็มาขอร่วมด้วยอีก

68 ��� ดา้ นหนงึ่ ของชีวติ และแน่ละ ทางด้านพวกอัยการก็จะเว้นเสียมิได้  เลยกลายเป็นคณะใหญ่ ทีเดียว  แต่ส่วนมากเขาเอาเงินมามอบให้  มิได้เดินทางไปต่างจังหวัดด้วย ได้เงนิ ถวายวัดรวมแลว้ กน็ ับว่าก้อนโตพอใช้ สว่ นเรอ่ื งการทอดกฐนิ จรงิ  ๆ นนั้  เรามพี รรคพวกอยั การจงั หวดั นนั้  ๆ ช่วยจัดการติดต่อให้ และขอให้ทางวัดแจ้งแก่ผู้คนทั่วไปให้มาร่วมทอดได้ ให้เรยี กวา่  “กฐินสามัคคี” ทุกแห่งไป ครง้ั หนง่ึ  ดฉิ นั เปน็ ผเู้ ลอื กทอดกฐนิ ทจี่ งั หวดั ราชบรุ  ี  ทซี่ งึ่ ลกั ษณะและ ดฉิ นั มญี าตพิ นี่ อ้ งอยมู่ าก พวกเราเจา้ ภาพแท้ ๆ ไดร้ ว่ มไปรถตขู้ องดฉิ นั  และ ไปคา้ งคนื ทบ่ี า้ นคณุ ตาคณุ ยายของดฉิ นั กอ่ นวนั ทอดจรงิ วนั หนงึ่  - บา้ นนไี้ มม่ ี คนอยู่ เป็นเรือนไม้แบบไทยโบราณช้ันเดียว แต่กว้างขวางใหญ่โตมาก มีเรือนสองหลัง หันหน้าเข้าชนกัน  ตรงกลางเป็นท่ีโล่งใหญ่  ใช้เป็นห้อง รับแขก  ด้านหลังมีเรือนแถวยาวหลายห้องขวางต่อกับเรือนสองหลังน้ีด้วย นอกชานท้ังกว้างและยาว มียุ้งข้าวท่ีใหญ่และแข็งแรงมาก กับมีโรงหุงข้าว กระทะดว้ ย เพราะสมยั กอ่ นมที าสอยเู่ ปน็ ครวั  ๆ  ในหอ้ งเรอื นแถวนนั้  จงึ ตอ้ ง หุงข้าวดว้ ยกระทะจงึ จะพอกิน เมื่อไปถึงบ้าน  ดิฉันให้คนเฝ้าบ้านเปิดประตูหน้าต่างทุกห้อง  มีอยู่ หอ้ งหนง่ึ เปน็ ทตี่ งั้ โตะ๊ หมบู่ ชู าทใี่ หญม่ าก  มพี ระพทุ ธรปู ใหญเ่ ลก็ หลายสมยั ตั้งสลับอยู่กับโกศที่บรรจุอัฐิบรรพบุรุษหลายชั่วคนมาแล้ว  ทั้งพระท้ังโกศ รวมแล้วกว่า 100 ชิ้น  ดิฉันบอกให้ทุกคนกราบพระและเจ้าท่ีเจ้าทางให้ คุ้มครองเรา  ตอนนี้สังเกตได้ว่าหลายคนชักรู้สึกใจไม่ดีแล้ว  ปรึกษากัน ขอไม่นอนในห้องใดทั้งนั้น ขอนอนรวมกันทั้งหมดบนระเบียงบ้านซ่ึง ทง้ั กว้าง ยาว และโลง่  มองเหน็ ไปทั่ว เราผลัดกันอาบน้�ำในห้องน้�ำซึ่งมีอยู่สองห้อง ห้องด้านหน้าติดกับ ตวั เรอื น หอ้ งดา้ นหลงั ตดิ กบั เรอื นแถว  บางคนยงั ไมอ่ าบรอกนิ ขา้ วกอ่ น พอ กนิ ขา้ วเสรจ็ ประมาณ 18.30 น. มคี นเขา้ อาบหอ้ งหนา้ อย ู่  เจรญิ ใจ (กติ ตกิ ลู )

ฉลบชลัยย์ พลางกูร ��� 69 จึงเข้าอาบห้องหลัง ตอนนั้นเรียกว่าพลบค่�ำแล้ว  ขณะที่ก�ำลังอาบอยู่ สุนัข เจา้ กรรมมาจากไหนกไ็ มร่  ู้ มาสง่ เสยี งหอนดงั และโหยหวนทางดา้ นหลงั บา้ น เจรญิ เลา่ วา่ เขาหวั ใจแทบหยดุ เตน้   ลา้ งตวั หมดไมห่ มดกช็ า่ ง  รบี กระโจมอก ว่ิงออกมาพรวดพราด  ทุกคนเห็นใจเธอจริง ๆ แต่ก็อดหัวเราะหาได้ไม่ เคราะห์ดีท่เี จ้าหมาตัวนัน้ ไม่หอนตอ่  คงจะวง่ิ ออกจากใต้ถนุ บา้ นไปแล้ว ทีน้ีถึงตอนนอน  เรากางมุ้งติดกันเป็นแถวไม่ต่�ำกว่าห้าหลัง แล้ว ม้วนผ้ามุ้งด้านท่ีติดกันเป็นเส้นเกลียวจากปลายล่างขึ้นไปชิดเพดานมุ้ง เอา เข็มซ่อนปลายกลัดติดไว้ให้แน่น  เมื่อท�ำอย่างน้ันตลอดทุกหลังแล้วมองดู เหมอื นอโุ มงคย์ าว ทกุ คนทนี่ อนจะมองเหน็ กนั หมด - เอาละ เกดิ ปญั หาใหม่ ข้ึนอีก ว่าใครจะนอนริมท้ังสองข้าง  ไม่ใช่เจริญและลักษณะแน่ ๆ รับรอง ได้  จ�ำได้ว่าดิฉันรับนอนด้านหนึ่ง  อีกด้านจ�ำไม่ได้ว่าใครเป็นผู้เสียสละ ! เราเปดิ ไฟสวา่ งจ้า และนอนคุยกนั จนกระทง่ั งว่ งหลับไปทีละคน รุ่งเช้ารีบกินข้าวกินปลาเพื่อไปวัด มีคนมาน�ำทางไป วัดชื่ออะไรจ�ำ ไม่ได้ แต่เปน็ วดั ทเี่ ลก็ และยากจนมาก ตั้งอยหู่ า่ งไกล ต้องแลน่ รถผา่ นท่งุ นา ไปตง้ั นาน  เมอ่ื ถงึ ทางเลยี้ วจะแลน่ ผา่ นทงุ่ นานนั้  เหน็ มกี ลมุ่ ตำ� รวจ 3 - 4 คน พร้อมด้วยรถจักรยานยนต์ยืนอยู่ใต้ร่มไม้  ท�ำท่าเหมือนคอยต้อนรับใครอยู่ เราแล่นผ่านไปและคิดว่าเจ้านายคนไหนหนอ ช่างคิดจะมาทางวิบากท่ีเรา ก�ำลังมา ซ่ึงไม่น่าจะมาเลย  เอ๊ะ ! หรือเขาจะไปทอดกฐินวัดเดียวกับเรา กระมงั  แต่ช่างเถดิ  เป็นใครกช็ ่าง เราไม่สนใจ เมอ่ื ไปถงึ วดั เหน็ ผคู้ นอยกู่ นั เยอะแยะแลว้   เรารว่ มทำ� พธิ เี ลย้ี งพระเสรจ็ ก็เล้ียงอาหารกัน  (ทอดกฐินก่อนหรือหลังเล้ียงพระจ�ำไม่ได้) พอกินไปได้ สกั หนอ่ ย เพอื่ นอัยการจงั หวดั น้นั ทมี่ าร่วมงานด้วยถามวา่ ตอนมาน้นั เราเห็น ต�ำรวจกลุ่มหนึ่งไหม เราบอกว่าเห็น และถามว่าพวกเขาคอยรับใครน่ะ ไม่เห็นมีเจ้านายในงานน้ีเลย  เขาบอกว่า “คอยรับพวกคุณน่ะซี  ตายแล้ว ตอนนเ้ี ขาอยทู่ ไ่ี หนละ่  ?”  “กค็ งยนื คอยอยตู่ รงนนั้ แหละ ปา่ นนห้ี วิ ตายแลว้ ”

70 ��� ดา้ นหนึ่งของชวี ิต เขาตอ้ งสง่ ต�ำรวจอกี คนไปตามพวกนน้ั กลบั มา เปน็ ระยะทางไมน่ อ้ ยกวา่  10 กิโลเมตร  ต�ำรวจพวกนั้นคงนึกด่าเราในใจว่า นึกว่าเจ้านายจะมารถเก๋งโก้ หรูหรา ดันมารถตู้เก่าแก่ปุโรทั่ง แล้วใครจะตรัสรู้ได้ล่ะ  ส่วนเราก็คิดจะ ตอบเขาว่าก็เราไม่ใช่เจ้านายนี่หน่า จะรู้ได้อย่างไรว่าจะมีคนมาคอยรับ อยากบ้าไปเอง ช่วยไมไ่ ด้ เราทอดกฐินร่วมกันมาได้หลายปี  แต่ครั้งหนึ่งเราไปพบพระท่ีมี พฤติกรรมไม่น่านับถือ ไม่น่าไปท�ำบุญด้วย เราสลดใจ แต่ก็ยังคงท�ำการ ทอดกฐินต่อไป โดยนึกเสียว่าคงจะไม่มีพระแบบนี้อีก ต่อมาอีกไม่กี่ปี เรา พบอีกรูปหน่ึง แล้วก็อีกรูปหน่ึง ทั้งสามรูปน้ีเป็นคนละแบบกัน แต่ก็เป็น แบบทด่ี ฉิ นั ไมส่ ามารถเคารพบชู าได ้  เมอื่ เปน็ เชน่ นแ้ี ลว้  ดฉิ นั จงึ เลกิ ทอดกฐนิ คดิ วา่ เราท�ำบญุ กบั พระทเ่ี รารจู้ กั ดแี ลว้   รวู้ า่ ทา่ นสมควรไดร้ บั การนบั ถอื แลว้ จะดีกว่าท่ีจะสุ่มไปหาพระท่ีไม่เคยรู้จักมาก่อน จนไปพบคนไม่ดี และก่อ ใหเ้ กดิ ความทอ้ แทใ้ จในการท�ำบุญดงั ท่ไี ด้ประสบมาแลว้

ฉลบชลยั ย์ พลางกูร ��� 71 ทอ่ งทะเลอันดามัน ระยะหนงึ่ มเี รอื ทอ่ งทะเลสามลำ� ซง่ึ เปน็ ทน่ี ยิ มกนั มาก ดฉิ นั ไดไ้ ปครบ หมดท้ังสามล�ำนี้ จึงได้เห็นเกาะต่าง ๆ มากมาย ล้วนแต่สวยงามท้ังน้ัน  ได้ ไปถึงเกาะตะรุเตาซง่ึ เคยเป็นทคี่ มุ ขงั นกั โทษการเมอื งดว้ ย เมอื่ พวกเราลงเรอื ครง้ั แรก  เราอาจจะทำ� ทา่ งกเงนิ่ ไปบา้ ง โดยทไี่ มร่ วู้ า่ ควรจะไปไหนก่อนและควรจะท�ำอะไรก่อน  พวกลูกเรือซึ่งเป็นเจ้าหน้าท่ี ชว่ ยเหลอื ผู้โดยสารมาเลา่ ให้เราฟังวา่ ครัง้ แรกทเี่ หน็ กลุ่มเรา เขานกึ วา่ เทย่ี วนี้ เห็นทีจะงานหนักเสียแล้ว  เพราะดูจากสีผมก็เห็นเทา ๆ เหมือนกันทั้งน้ัน แตค่ รน้ั เมอ่ื เขาใหล้ งเรอื เลก็ ตอ่ ไปถงึ ฝง่ั แตล่ ะที  พวกเราไมเ่ คยยน่ ยอ่  ไมย่ อม แพ้ ลงไปกับเขาทุกครั้ง  ส่วนพวกเจ้าหน้าท่ีซึ่งต้องมายืนเรียงรายคอยใส่- ถอดเส้ือชูชีพให้ผู้โดยสารก็ยิ้มเมื่อเห็นเราช่วยตัวเองได้ด ี  เพียงให้เขาช่วย นดิ  ๆ หนอ่ ย ๆ เทา่ นนั้   เขาบอกวา่ เคยมคี นโดยสารวยั ขนาดเรามาแลว้   และ พวกเขาต้องช่วยกันอุ้มขึ้นอุ้มลงอย่างทุลักทุเล  เขาบอกว่า  “เท่ียวหน้าคุณ มากันอีกนะครับ !” เกาะสมุย – เกาะพงัน เกาะสมุยเป็นท่ีนิยมมากเกาะหนึ่ง โดยเฉพาะพวกชาวต่างชาติ  คร้ัง หนึ่งเราเคยไปทอดกฐินกับเพื่อนคนหนึ่งซ่ึงเป็นชาวเกาะสมุย และเป็นอดีต ผู้ว่าฯ จังหวัดสุราษฎร์ธานี  เราซาบซ้ึงใจไปกับผู้ว่าฯ ท่ีเห็นชาวพื้นเมือง ที่น่ันต้อนรับคณะกฐินอย่างเอิกเกริกมโหฬาร ผู้คนเต็มไปหมดราวกับจะมา ท้ังเกาะ  ส่ิงที่ประทับใจพวกเราอย่างหน่ึงคือภูเขามะพร้าว  ไม่รู้ว่าเขาเอา มะพร้าวกี่หมื่นก่ีแสนลูกมาท�ำเป็นภูเขาทั้งใหญ่และสูง  และไม่ว่าใครมา เจ้าหน้าที่ก็จะเอาน�้ำมะพร้าวน้ันมาเลี้ยงแขก โดยไม่ต้องให้กินน�้ำเปล่าเลย

72 ��� ด้านหนึ่งของชวี ิต อาหารการกินมากมายกา่ ยกอง ใครมาก็กนิ ได้ทัง้ น้ัน  เรารสู้ กึ ปลาบปลม้ื ไป กบั เขาจรงิ  ๆ ดิฉันเห็นว่าเกาะสมุยอยู่ไม่ไกลจากเกาะพงัน เลยขอร้องพวก ข้าราชการท่ีนั่นให้ช่วยจัดคนพาไปเกาะพงัน  บอกว่าจะไปเย่ียมพรรคพวก ท่ีน่ัน  เขาก็กรุณาจัดเรือและผู้น�ำผู้ติดตามให้ในทันที  เม่ือเรือไปเทียบท่า ท่ีฝั่ง ข้ึนไปก็เป็นร้านกาแฟเล็ก ๆ  ดิฉันถามเขาว่าจะไปบ้านพวกพงศ์พงัน จะไปอย่างไร  เขายิ้มและบอกวา่ ตวั เขาเองก็นามสกุลพงศพ์ งนั   รถโดยสาร เลก็  ๆ  ทแ่ี ลน่ ไปมาในเกาะนน้ั สายหนงึ่  เจา้ ของกน็ ามสกลุ พงศพ์ งนั   ฉะนนั้ หาไมย่ ากเลย  จริงอย่างเขาว่า ดิฉันถามทางไปบ้านอารมณ์  พงศ์พงัน หน่ึงใน 19 คน ของพวกนกั ศกึ ษา 6 ตลุ า 2519 ทถี่ กู คมุ ขงั อยา่ งไมย่ ตุ ธิ รรมเปน็ เวลา เกือบสองปี  อารมณ์เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งไม่นานนักหลังจากได้รับการ ปลดปล่อย  ตอนเธอนอนป่วยอยู่นั้น  ดิฉันไปเย่ียมเธอทุกวันอาทิตย์ไม่เคย ขาด  พวกญาต ิ ๆ กบ็ อกวา่ เธอจะตง้ั หนา้ ตงั้ ตาคอย “คณุ ปา้ ” เสมอ  อารมณ์ เป็นคนดีมากในเร่ืองความคิดความอ่าน ตลอดจนอุปนิสัยใจคอ  เธอได้รับ แตง่ ตง้ั ใหเ้ ปน็ หวั หนา้ ของพวก 19 คนนน้ั  ดฉิ นั ไปเกาะพงนั เพอื่ เยย่ี มมารดา ของเธอ ซึง่ สนทิ สนมกบั ดิฉันมากตลอดเวลาทอ่ี ารมณย์ ังมีชีวิตอยู่ พอเข้าในบ้าน  มารดาของอารมณ์แปลกใจมากที่เห็นดิฉัน  เธอว่ิง เข้ามาโถมกอดแน่น และร้องไห้สะอึกสะอ้ืนอยู่ครู่ใหญ่ ก่อนท่ีจะได้เจรจา ถามไถว่ า่ ดฉิ นั มาไดอ้ ยา่ งไร  เธอรวู้ า่ ดฉิ นั รกั อารมณม์ าก เธอวา่  “เหน็ คณุ ปา้ กเ็ หมอื นเหน็ อารมณด์ ว้ ย”  เธอเรยี กดฉิ นั วา่   “ปา้ ”  ตามอยา่ งทอี่ ารมณเ์ รยี ก ดิฉันบอกเธอว่าดิฉันยังคงติดต่อกับภริยาและลูกสาวของอารมณ์อยู่เสมอซ่ึง เธอดใี จมาก  การไปทอดกฐนิ ทเี่ กาะสมยุ ครงั้ นคี้ มุ้ คา่ มากกวา่ ไปทอ่ี นื่ ใด เพราะดฉิ นั ได้รับผลพลอยได้ท่ีอยากได้ที่สุดมานานแล้ว  ถ้าไม่ได้ไปเกาะสมุย ดิฉันก็

ฉลบชลยั ย์ พลางกูร ��� 73 คงไม่มีโอกาสได้ไปเกาะพงัน  อารมณ์คงจะดีใจมากถ้าได้รู้ว่าดิฉันไปเยี่ยม มารดาของเธอ เกาะกระดาษ มอี ยคู่ ราวหนงึ่  เรารว่ มคณะทวั รข์ อง World Travel Service ไปเทยี่ ว เกาะกระดาษ  ลกู ทวั รเ์ ปน็ คนไทยกบั ชาวตา่ งชาตปิ ระมาณครงึ่ ตอ่ ครงึ่   ตอน อาหารกลางวนั ในเรอื นนั้  เขาจดั ขา้ วผดั ใหพ้ วกฝรงั่  และขา้ วคลกุ กะปสิ ำ� หรบั คนไทย แตป่ รากฏวา่ พวกฝร่งั มาแย่งกนิ ขา้ วคลุกกะปขิ องเราเกือบหมด !  พอถงึ เกาะ เขาใหท้ ยอยกนั ลงเรอื เลก็ ไปขนึ้ ฝง่ั   พอดฉิ นั ไปถงึ ฝง่ั   ยงั ไม่ทันจะก้าวออกจากเรือเล็ก  ได้ยินเสียงตะโกนมาแต่ไกลว่า “คุณฉลบอยู่ ที่ไหน ? มีคนมาขอพบ”  ดิฉันแปลกใจมาก ใครหนอจะมาพบเราที่เกาะ กลางทะเลเชน่ น ี้ ?  ยงั ไมท่ นั ทจ่ี ะคดิ อะไรตอ่ ไป  กม็ เี สยี งตามมาอกี วา่   “ครู ครับ ผมเองครับ”  แล้วชายหนุ่ม (ใหญ่) คนหนึ่งก็ปราดมาไหว้ถึงตัว เธอ ช่ือปุ่ม  รังควร  (ช่ือจริงลืมไปแล้ว) เจ้าของเกาะกระดาษน่ันเอง ดิฉันรู้มา นานแลว้  แต่ไมค่ าดวา่ จะพบตัวเธอท่ีนนั่ ปมุ่   รงั ควร เปน็ บตุ รของคณุ วรกจิ บรรหาร และคณุ ชลอ รงั ควร  คณุ วรกิจฯ มาซ้ือเกาะและท�ำธุรกิจเก่ียวกับมะพร้าว  ท่านปลูกมะพร้าวหลาย หมื่นหลายแสนต้นบนเกาะนี้ และชอบใช้ชีวิตอยู่บนเกาะมากกว่าท่ีจะอยู่ บ้านท่ีกรุงเทพฯ ปล่อยให้คุณชลอ ภริยา ด�ำเนินกิจการโรงพิมพ์อักษรนิต์ิ แต่ผู้เดียว  คุณชลอเป็นท่ีรู้จักกันอย่างดีทั่วไปในหมู่นักเขียนท้ังหลาย เช่น คุณกุหลาบ สายประดิษฐ์  คุณมาลัย ชูพินิจ  คุณสด กูรมะโรหิต  คุณโชติ แพร่พันธุ์ ฯลฯ  ทุกคนเรียกท่านว่า “คุณพ่ีชลอ” และคุณพ่ีชลอนี่แหละที่ รว่ มกบั คณุ กหุ ลาบ คณุ สด สนบั สนนุ ใหด้ ฉิ นั ตงั้ โรงเรยี นอนบุ าลของตนเอง ลูกคุณกุหลาบได้เลขประจ�ำตัว 1 ปุ่มมาเข้าพร้อมกับน้องสาวของเธอช่ือ

74 ��� ด้านหน่ึงของชวี ติ ชลุ พี ร สองคนนี้คงจะไดเ้ ลขประจ�ำตวั  3, 4 เม่ือจ�ำกัด สามีของดิฉันจะเดินทางไปประเทศจีนเพื่อท�ำงานให้ เสรีไทยใตด้ ินน้ัน กไ็ ด้คณุ พ่ชี ลอนี่เองท่เี ซ็นหนงั สือรบั รองให้ พอคุณพ่อคุณแม่เสียชีวิตหมดแล้ว ปุ่มจึงไปจัดการธุรกิจที่เกาะ กระดาษแทน และได้คิดอ่านสร้างรีสอร์ตขึ้น เขาเคยชวนดิฉันให้ไปเท่ียว เกาะนี้มานานแล้ว แต่ดิฉันไม่สบโอกาสเหมาะที่จะไปสักท ี  ตอนหลังเขา ขายเกาะให้รัฐบาล แล้วไปซื้ออีกเกาะหนึ่ง (จ�ำชื่อไม่ได้) สร้างรีสอร์ตใหม่ ที่นั่น พอเสร็จเขายังฝากให้คนมาบอกว่า ถ้าจะไปเมื่อไร เขาจะจัดการให้ โดยตลอด  แต่ดฉิ นั ก็ยังไมไ่ ดไ้ ปจนบดั น้ี การไปเกาะกระดาษครั้งน้ัน  ติดใจอยู่อย่างหนึ่งคือเขาจัดอาหารค่�ำ ใหน้ ง่ั กนิ บนหาดทรายเกอื บตดิ นำ้� ทะเลทเี ดยี ว จดุ เทยี นปกั เปน็ วงใหญใ่ หค้ รบ จ�ำนวนคน  เล้ียงอาหารทะเลโดยใช้เปลือกหอยที่ใหญ่มากและแบนแทน จานขา้ วธรรมดา และจานกบั ขา้ วอน่ื กเ็ ปน็ เปลอื กหอยทงั้ หมด รสู้ กึ วา่ โรแมนตกิ มาก  แต่บรรดาเพื่อน ๆ  ของดิฉัน enjoy การเปล่ียนท่ีเล่นไพ่เสียมากกว่า เหลอื แตด่ ิฉนั คนเดียวทเี่ ล่นไพไ่ มเ่ ปน็ กระบ่ี ลูกศิษย์ (หญิง) ของดิฉันคนหนึ่ง เมื่อเรียนจบแล้วก็รับราชการและ ไดแ้ ตง่ งานกบั ขา้ ราชการเหมอื นกนั   วนั หนง่ึ สามภี รยิ าคนู่ ไ้ี ปเทย่ี วเมอื งกระบ่ี และท่องไปตามเกาะแก่งรอบ ๆ แถบนั้น  เขาประทับใจในความงามของ ทิวทัศน์แถบน้ันมากเสียจนกระท่ังชวนกันลาออกจากราชการ  ไปตั้งบ้าน เรือนอยู่ที่เมืองกระบี่  แล้วประกอบอาชีพโดยตั้งโรงแรมเล็ก ๆ ขึ้นที่อ่าว พระนาง และให้น้องสาวของเธอที่อยู่กรุงเทพฯ เป็นธุระจัดหาคณะทัวร์ สง่ ไปให้พกั ทโี่ รงแรมของเธอ  กิจการของท้งั สองอยู่ในขัน้ ทเ่ี จรญิ ดพี อใช้

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 75 หลานสาวของดิฉันคนหน่ึงเรียนอยู่ร่วมรุ่นเดียวกับศิษย์คนน้ี และ บังเอิญสามีของเธอเป็นชาวกระบ่ี แต่ได้ขายท่ีทางไปหมดแล้ว ได้ชวน พวกเราเฮโลกันไปเที่ยวกระบี่  โดยไปพักท่ีโรงแรมนี้ ซ่ึงเจ้าของกรุณา ยกห้องหน่ึงให้ฟรี และลด 50 %  ให้ห้องอื่นทุก ๆ ห้อง มิหน�ำซ�้ำ ยังเล้ียง ตอ้ นรบั เราดว้ ยอาหารทะเลเปน็ การใหญ ่  เราพกั อยทู่ นี่ นั่ หลายวนั ดว้ ยความสขุ และสบายใจ เพราะมคี วามรสู้ กึ เปน็ กนั เองมาก เราเทย่ี วไปทวั่ เมอื งกระบ ่ี เหน็ เรอื ใหญ ่ ๆ จอดคอยรบั ผโู้ ดยสารไปเทย่ี วพงั งาหลายลำ�  แตเ่ ราไมไ่ ดไ้ ป เพราะ แถวพงั งา เขาพิงกัน เหลา่ น้นั  เราไปเท่ียวมาหมดแลว้ เพ่ือน ๆ พูดว่าดิฉันโชคดีท่ีเป็นคร ู มีลูกศิษย์กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป ไมว่ ่าจะไปเหนอื ไปใต ้ กจ็ ะพบลกู ศษิ ยจ์ นได้ เทีย่ วภูเก็ต ดฉิ นั เคยไปภเู กต็ หลายตอ่ หลายครง้ั  โดยไปกบั คณะทวั รท์ างรถยนตบ์ า้ ง ไปทางเครื่องบินบ้าง โดยเฉพาะเมื่อตอนไปล่องเรือ Andaman  Princess กับ Andaman  Queen และอีกล�ำหนึ่งจ�ำชื่อไม่ได้ ก็ต้องไปลงเรือที่ภูเก็ต ทกุ ครัง้  และไปแบบน้ันตอ้ งพกั ตามโรงแรมตา่ ง ๆ แต่ครั้งหนึ่งเราไปกันเอง ไปพักท่ีบ้านเพ่ือนซ่ึงเป็นเจ้าของไนต์คลับ หลายแห่ง  เจ้าของบ้านผู้ชายสองคนจบจากต่างประเทศและชอบเต้นร�ำ ทงั้ ค ู่  เมอื่ เขาเหน็ วา่ พวกเราหลายคนกช็ อบเตน้ รำ� เหมอื นกนั   หลงั จากพาไป เที่ยวที่ต่าง ๆ แล้ว  ค่�ำวันหนึ่งก็พาพวกเราพร้อมท้ังครอบครัวของเขาด้วย ไปเท่ียวไนต์คลับแห่งหนึ่งท่ีริมทะเล  ไนต์คลับแถวนี้แปลกกว่าที่อื่น คือ เปิดโล่ง ไม่ต้องติดเครื่องท�ำความเย็น อาศัยรับลมทะเลอย่างเดียว  พวกเรา ทไ่ี ปคราวนเี้ ปน็ ผหู้ ญงิ ลว้ น ไมม่ ผี ชู้ ายไปดว้ ยเลย เขาบอกวา่ จะใหพ้ วกหลาน ชายหนมุ่  ๆ มาชว่ ยเปน็ คเู่ ตน้ รำ� ใหเ้ รา  เราตอ้ งเอะอะบอกวา่ ไมไ่ ดช้ อบเตน้ รำ�

76 ��� ดา้ นหนง่ึ ของชีวิต มากถงึ อยา่ งน้นั   พวกเด็กหนมุ่  ๆ คนไหนบา้ งจะอยากเตน้ กบั คนแก ่  ตกลง เป็นอันว่าพวกเราเต้นกับท่านเจ้าภาพสองคนนั้นคนละเพลงสองเพลง พอหอมปากหอมคอ  เพียงให้ข้ึนชอื่ ว่าได้เคยมาเตน้ รำ� ทภ่ี เู ก็ตแลว้  ! ส่วนที่น่าขันของเรื่องคือว่า บริกรมาถามเราว่าจะดื่มอะไร พวกเรา 2 - 3 คน ไม่ทันคิด  ตอบแทนไปเลยว่าเอาชาจีนร้อนหมดทุกคน  บริกรงง มองหน้าเรา คงคิดว่าแปลกมาก  ไม่เคยพบเคยเห็น มาไนต์คลับแล้วมาสั่ง ชาจีนร้อน  เขาบอกว่าไม่มี  เรารู้สึกตัวเหมือนกัน เลยบอกไปว่าอะไรก็ได้ แต่เจ้าภาพท่านสั่งบริกรว่า “ไปหาชาจีนร้อนมาให้ได้ก็แล้วกัน !”  พวกเรา อดขันตัวเองไมไ่ ด ้ และเกรงใจเขามากดว้ ย ปกั ษ์ใต ้ ทางทศิ ใตข้ องประเทศจรงิ  ๆ นน้ั เราไปหลายครง้ั   สว่ นมากเราจะไป แบบ “อัยการสมทบ” และไปเสียแทบทุกจังหวัด  โดยเฉพาะเมืองที่อยู่ ไกล ๆ เราจะไปโดยรถไฟ จนรถนอนโทนน้ั เปน็ ทค่ี นุ้ เคยรจู้ กั ดขี องเรา  กอ่ น เดนิ ทาง เลขาฯ จะตดิ ตอ่ ไปยงั จงั หวดั ทจ่ี ะไปถงึ จดุ แรก และบอกวนั เวลาไป ยังจังหวัดต่าง ๆ  ท่ีอยู่ใกล้เคียงด้วย  การไปไกล ๆ น้ันเรามักจะไปครั้งละ หลายจังหวัดเสมอ  จังหวัดใดที่เราไม่มีพรรคพวกที่จะไปอยู่ด้วย  เราก็ขอ ให้เขาช่วยจองโรงแรมตามจ�ำนวนคนในคณะ  แต่ส่วนมากเขาจะไม่ยอม ผชู้ ว่ ยอยั การหลายคนซง่ึ สว่ นใหญเ่ ปน็ ชายโสดจะสละบา้ นใหเ้ รา  แลว้ ตวั เขา ไปอยรู่ วมกนั   เขายนื ยนั กบั เราวา่ ไมล่ ำ� บากเลย กลบั สนกุ ดดี ว้ ยซำ�้  และกเ็ พยี ง 1 - 2 วนั เทา่ นั้น ทเี่ มอื งหนงึ่  จำ� ไมไ่ ดว้ า่ ทไ่ี หน เมอ่ื เราเขา้ ไปซอ้ื ของในรา้ นหนง่ึ  หญงิ เจ้าของร้านแปลกใจ ถามว่าเรารวบรวมผู้หญงิ ล้วนอายุขนาดเดียวกนั มาเปน็ กลุ่มใหญ่เช่นน้ีได้อย่างไร  เขาเคยเห็นแต่ครอบครัวใหญ ่ ๆ มีทั้งชาย หญิง

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 77 และเดก็  ๆ  พอเราบอกวา่ เราเปน็ เพอ่ื นกนั มาตงั้ แตเ่ ปน็ นกั เรยี นกวา่  50 ปแี ลว้ เขาชอบใจและชมเชยเราเป็นการใหญ ่ เม่ือไปทางใต้แล้ว ก็ต้องเลยเข้าไปมาเลเซียด้วย ไปซ้ือของจ�ำพวก กระปอ๋ ง และถุง - ห่อ ซึ่งราคาถูกมาก เพอื่ เอามาฝากคนกรงุ เทพฯ เราไปปนี ังด้วย ตอนจะข้ามชายแดนนน้ั  มรี ถจอดเรยี งรายยาวเหยยี ด เพ่ือขอใบผ่านแดน แต่คนที่พาเราไปเป็นทนายความที่มีช่ือ และรู้จักกับ เจ้าหนา้ ทด่ี ่านทกุ คน เขาถอื กระดาษแบบฟอรม์ จากโต๊ะนน้ั ไปโตะ๊ น้ีจนครบ แล้วเราก็ได้ผ่านไปโดยไม่ต้องเสียเวลาเข้าคิวรอ  (ซึ่งท่ีจริงก็ไม่เป็นการ ถกู ตอ้ งนกั ) เหน็ จะพอแลว้ สำ� หรบั การทอ่ งเทย่ี วในประเทศไทย  ตอ่ ไปจะเปน็ การ เท่ยี วตา่ งประเทศ ซ่งึ คณะของเรารว่ มไปด้วยกนั เรอื่ งการเทยี่ วปกั ษใ์ ตใ้ นหนา้ รอ้ นครง้ั หนงึ่ ซง่ึ เราไปกนั ถงึ แปดวนั นนั้ ดิฉันได้เขียนเลา่ เป็นกลอนไวแ้ ลว้ ดงั ตอ่ ไปน ี้ :-

78 ��� ดา้ นหน่ึงของชวี ติ เทย่ี วปักษ์ใต้ หนา้ รอ้ น 2530 วันอังคาร ท่สี ิบส ี่ เดือนเมษา แหง่  พ.ศ. สองห้า สามศูนย์ถว้ น พวกเรา ทัง้ หก ยกขบวน เชญิ ชวน กันไปทศั - นาจร ลกั ษณะ ประณธิ  ิ ดวงมณี แลว้ ยังม ี เจรญิ ใจ ไปพักผอ่ น ฉลบตาม ไปดว้ ย กบั ทองกร รถโทนอน ปรับอากาศ สะอาดดี ออกจาก หัวลำ� โพง สิบสี ่ น. สนุกสนาน หัวร่อ กันเตม็ ท่ี สบิ หก น. ไม่คลาด สกั นาที เจริญร ่ี รีบแจก แซนดว์ ิชแฮม จิบกาแฟ ของฉลบ ทีเ่ ตรยี มมา คนละถ้วย ไมก่ ล้า จะขอแถม น้�ำแข็งก ็ ดื่มเพียง นิดหนอ่ ยแกม เพราะหอ้ งน้�ำ ไม่แจ่ม อย่างบา้ นเรา จะนง่ั ท ี ลกุ ที แสนลำ� บาก พวกกี๋แก่ ยงุ่ ยาก ไมอ่ ยากเขา้ สิบเก้า น. กระเพาะยัง ไมท่ ันเบา ประณิธิ แจกกล่องขา้ ว ทั่วตวั คน กินอาหาร เสรจ็ สรรพ ไม่ทนั นาน พนกั งาน มาทำ� เตยี ง ไม่สับสน ถึงไมง่ ่วง แต่เหน็  ตอ้ งจ�ำทน ปีนบนั ได  ชน้ั บน ขน้ึ เตยี งนอน จะคุยต่อ ก็ไม่คอ่ ย สะดวกนกั ตัดสินใจ ยอมพัก ลงหนุนหมอน รถกระชาก แกวง่ กวัด ฟดั หัวคลอน แต่ไม่นาน กน็ อน ม่อยหลับไป สองชว่ั โมง รถไฟ เสยี เวลา ถึงตันหยงมัส  สบิ  น. กว่า  ยงั จำ� ได้ คณุ อรญั - วรรณา1  มีนำ้� ใจ คณุ พงษแ์ มน2 ดว้ ยไซร ้  คอยรบั เรา ย่ีสบิ หก กิโลเมตร ขบั ไปส่ง ยังโรงแรม ตนั หยง ไม่หงอยเหงา เมืองนราธิวาส นิวาสเนา ท่ีซ่งึ เรา พกั อย ู่ ถงึ สีค่ นื บา่ ยวนั นั้น พากนั  ชมต�ำหนัก แห่งวังทกั - ษณิ ราช นเิ วศนร์ ื่น ตน้ ไม้ใหญ่ มากมาย เรยี งรายยนื ไม้ดอกอื่น หลากหลายบาน ซ่านฤดี 1 คณุ อรัญ - วรรณา  นรารกั ษ์ 2 คณุ พงษ์แมน  เจริญสง่

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 79 ตำ� หนกั น้ ี ตั้งอย ู่ บนภูเขา ดา้ นหน่ึงเลา่  เปน็ หน้าผา สงา่ ศรี ลาดชนั ลง ตรงชดิ  ตดิ วารี ริมทะเล เป็นท ี่ แสนชวนชม วันรุง่ ขนึ้  ตรงไป สุไหงโก-ลก ทกุ คนพก ทรพั ยไ์ ปด้วย ตามเหมาะสม เพอื่ จับจา่ ย ข้าวของ ควรนิยม ตามทีส่ บ อารมณ ์ แล้วต่อไป ล้�ำเขา้ เขต ลนั ต ู จา่ ยของกนิ ทุกสง่ิ ส้ิน มีพร้อม ให้เลือกได้ ชอ็ กโกแลต ชากาแฟ บานตะไท ราคาถูก กวา่ ใน พระนคร ซอ้ื ด้วยเงิน บาทได ้ ไมเ่ ดยี ดฉันท ์ พวกเราตา่ ง ซื้อกนั  ไม่ย่งิ หย่อน คนละลัง สองลัง ดว้ ยสงั วร ถึงลูกหลาน ทมี่ ิจร ไปด้วยกนั วันศุกร์ไป เทย่ี วน้ำ� - ตกบาโจ นับว่าใหญ ่ อกั โข สูงมหันต์ นำ้� ไหลแรง พรั่งพร ู นา่ ดคู รนั เป็นชั้นชั้น ลดหลน่ั  กันลงมา คณุ วรรณา จดั ขา้ วย�ำ ไปปิกนิก พร้อมน�ำ้ ยา น้�ำพรกิ  ชา่ งสรรหา มเี พ่อื นฝูง รว่ มไปดว้ ย ชว่ ยเฮฮา บ่ายกลบั มา นอนพกั  ตามธรรมเนียม อายเุ ขา้  ปูนน ี้  รกั สบาย ต้องพักผ่อน รา่ งกาย ไม่อายเหนยี ม จะไปไหน ต้องให ้ เวลาเตรยี ม ขนื ท�ำเทียม หนมุ่ สาว ไม่เขา้ การ เช้าวันเสาร ์ เขาให ้ ใบอนญุ าต พวกเราจึง สามารถ ขับผ่านดา่ น เข้าสรู่ ฐั  กลนั ตัน มทิ นั นาน โกตาบาร ู คอื สถาน ทีเ่ ราเยอื น มาเลเซีย เคยไป มาหลายครั้ง อาหารยัง ไมเ่ อา ไหนเลยเพ่ือน รสปรา่ แปร่ง อยากให้ ใครช่วยเตือน ทุกอย่างเฝอ่ื น กลืนไมค่ อ่ ย จะลงเลย ไดเ้ หน็ วัง3 นำ้� ตา ประชาราษฎร ์ โอ้อนาถ ไร้เมตตา นจิ จาเอย๋ พวกเจ้านาย ใครอ่ ยู ่ สขุ เสบย ไม่เหลียวเลย แลทุกข ์ ประชาชี ลองแวะไป ดูรา้ น สรรพสินค้า ซ้อื ไดผ้ า้  ตดั เส้อื  มาหลายสี เพราะราคา ค่อนข้าง จะถกู ดี แต่อย่างอน่ื  ของเราม ี มากกวา่ ไกล ชมเสรจ็ สรรพ รบี กลบั  เขารอ้ งขอ ด้วยด่านปดิ  สิบแปด น.  รอไมไ่ ด้ 3 วงั ของสลุ ตา่ นกลนั ตนั  ไลท่ ีร่ าษฎรเพ่ือสร้างวงั นี้

80 ��� ดา้ นหน่ึงของชีวิต เวลาเขา ล�ำ้ หน้า4 เวลาไทย หนง่ึ ชวั่ โมง ตรงไม ่ มเี ปลย่ี นแปลง ผา่ นตากใบ ท่านให ้ หยุดกนิ ข้าว แล้วจำ�้ อ้าว กลับแนบ่  ไม่แอบแฝง เทยี่ วสนกุ  แตก่ ็ตอ้ ง ถนอมแรง ไวจ้ ัดแจง ของเข้า กระเปา๋ ตน วนั อาทติ ย ์ กำ� หนด ออกเดินทาง ตามตาราง ทแ่ี จ้ง ไวแ้ ตต่ น้ ลานรา- ธวิ าส ด้วยใจจน อำ� ลาเพอื่ น ทกุ คน จติ ผกู พัน คณุ อรญั - วรรณา ตามมาสง่ จากตนั หยง ตรงไป หาดใหญ่นนั่ ม่งุ โรงแรม รีเจ้นต ์ เปน็ สำ� คัญ ตามทางนนั้  ได้แวะดู เมอื งยะลา ซึ่งสะอาด งดงาม ไดร้ างวัล หลายปีนนั้  ไมม่ ี ใครเกินหน้า แลว้ แวะกราบ หลวงพ่อทวด ยอดบูชา วดั ช้างให้ เขตปัตตา- นนี คร ถึงหาดใหญ่ เวลา ราวเท่ยี งครึ่ง คุณอรญั  ส่งถงึ  โรงแรมก่อน แลว้ รบี ลา ไปหาหมอ ไม่นิง่ นอน จติ เราแสน อาวรณ์  เมื่อจากเธอ โรงแรมรี- เจน้ ต์มี  ที.วี.ให้ พร้อมของใน ตูเ้ ย็น เดน่ เสนอ แต่ของกิน เราม ี กองพะเรอ เจรญิ เพอ้  ซื้อขนม แลว้ ไมก่ ิน ฉลบโยน ท้ิงทุกวัน นา่ ร�ำคาญ เปน็ ลกู หลาน คงจะต ี ใหโ้ ดดด้ิน วันจันทรไ์ ป สงขลา สะพานติณฯ ข้ามไปถ่ิน เกาะยอ อยตู่ ่อมา เยย่ี มชาวบา้ น ทอผา้  สองสามแหง่ ขายไมแ่ พง แตไ่ มต่ อ้ ง จติ ปรารถนา ออกมารา้ น แผงลอย รมิ ธารา ซ้อื ไดผ้ ้า หลายชดุ  จากพุมเรียง สีสวยสวย นา่ ด ู มใิ ช่นอ้ ย ชุดละเพยี ง หนง่ึ รอ้ ย จงึ ไม่เกยี่ ง คุณก�ำชยั  5 พาลง  เรือใกล้เคียง สง่ั อาหาร จดั เลี้ยง กลางวันเรา ทแี รกชัก หวัน่ ใจ แทนทองกร เกรงเรอื จะ โคลงคลอน แกวง่ เขยา่ เพราะเธอออก จะเปน็  คนขี้เมา มีแตเ่ สา ใหญ่ใหญก่ ัน้  กนั เรอื ไกว เชงิ สะพาน ติณฯ นี ้ ลมดแี น ่ ดีกว่าพัด- ลม-แอร์ เปน็ ไหนไหน 4 เวลาทอ้ งถิ่นของมาเลเซีย ก่อนเวลาของไทย 1 ช่ัวโมง 5 คุณก�ำชยั  วาณิชอุปถัมภก์ ุล

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 81 อาหารทะเล เลิศรส ถูกหทัย เราทุกคน กนิ ได ้ เกนิ อัตรา ขับรถข้าม สะพานติณฯ ตอนทส่ี อง ดว้ ยหมายปอง เขาหัวแดง อย่เู บ้อื งหน้า แลว้ ลงแพ ขนานยนต์ อยา่ งเคยมา ขึน้ เลยี บฝั่ง สะมหิ รา ทีน่ ่ายล รา้ นอาหาร นานา ชา่ งมากมาย ตงั้ เรียงราย ริมทะเล ใต้ตน้ สน เราหยุดชม ทิวทศั น ์ รมิ ฝ่ังชล ใกลน้ างเงือก ท่คี น ชอบชวนชม เย็นวันนัน้  คณุ กำ� ชัย กำ� กับการ รบั ไปยงั  ภตั ตาคาร สุดสวยสม ของทา่ นเอง “หงษ์หยก” ถนิ่ รื่นรมย ์ ชนนยิ ม รู้จกั ทว่ั  หาดใหญแ่ ดน ฟังเพลงคลอ- ดนตรีเพราะ เสนาะโสต อาหารโปรด เลศิ หร ู อร่อยแสน ทุกโตะ๊ เต็ม เพียบพร้อม บรรดาแฟน และเนอื งแนน่  ไปด้วย ชาวมาเลย์ วันองั คาร รงุ่ ขึ้น ต้องจำ� จร จากหาดใหญ่ นคร มหาเสนห่ ์ ความจริงนนั้  ใจจติ  คิดรวนเร ใครโ่ มเม อยู่ตอ่  ขอแถมเตมิ แต่จองตว๋ั  รถไฟ ไว้เรยี บรอ้ ย ทั้งอิดโรย กันไม่น้อย สดุ จกั เหิม จึงยินดี กลับตาม ก�ำหนดเดมิ เพราะสขุ เสริม ไหนจะเท่า บ้านเราเอง เรานง่ั รถ คันสุดท้าย ทัง้ ไปกลับ ไกลลิบลับ อีกทัง้  เดินไมเ่ ก่ง จึงตอ้ งเตรยี ม ของกิน ไปตามเพลง เพราะกรงิ่ เกรง อาหารหมด รถเสบียง พอถึงบ้าน กราบกราน เหล่าเทพไท ทช่ี ว่ ยให ้ พวกเรา หลบหลกี เลย่ี ง พ้นโรคภัย ปลอดกลับได ้ อย่างพรอ้ มเพรยี ง รสู้ กึ เยย่ี ง ยกขุนเขา จากทรวงใน สรุปแลว้  การไป ปกั ษใ์ ต้นี้ ได้ความร ู้ เกนิ ท ี่ จะขานไข ปลม้ื กบั ความ รงุ่ เรอื ง ของเพ่ือนไทย ท้ังหาดใหญ่ โก-ลก แปลกผดิ ตา บ้านเรือน ตึกราม งามตระหง่าน ห้างรา้ น หนาแนน่  ทุกทศิ า ถนนกวา้ ง งามลาด สะอาดตา การจรา- จรขวักไขว่ ไม่บางเบา โรงแรมมาก- มายพรอ้ ม ภตั ตาคาร อีกสถาน เรงิ รมย ์ กำ� จัดเหงา ชาวมาเลย์ ชีวติ คง จะซบเซา จงึ แหเ่ ขา้  มาสนกุ  ในเขตไทย โดยเฉพาะคณะเรา ไปคราวนี ้ สะดวกสบาย ยากท ่ี บรรยายได้ ลักษณะ หัวหน้าคณะ ทีน่ ำ� ไป ได้พวกอัย- การเกา่   รกั ไมจ่ าง

82 ��� ดา้ นหนงึ่ ของชีวติ สละเวลา พาไป ทัว่ แหง่ หน บริการ รถยนต์ และทุกอยา่ ง อาหารทงั้  กลางวัน-เย็น ไมเ่ วน้ วาง เปลี่ยนเจ้ามอื  คนกลาง แตล่ ะครา ปฏเิ สธ อยา่ งไร ไม่ส�ำเร็จ บอกวา่ เข็ด ไมม่ า แล้วคราวหน้า ทา่ นบอกว่า สิบปีแลว้  ทีร่ อมา โอกาสน ้ี ขออาสา รับเตม็ แรง ฝา่ ยเจรญิ  บังเอิญพูด ถึงเก่ยี วดอง คณุ จ�ำเรญิ  6 เจา้ ของ โรงน้ำ� แขง็ ถามส่งไป โดยไม ่ คิดระแวง คุณอ๋อยแจ้ง 7 ว่าน่ันคอื  คณุ พอ่ ตา ประหลาดใจ ไยโลกนี้ จงึ แคบนัก คุณจ�ำเรญิ  มิพกั  รบี มาหา ให้คุณโอ ๋ 8 สง่ั อา- หารนานา เชญิ เรามา รับประทาน ท่ีบ้านเธอ คนื วันนั้น คุณโอ๋ ท�ำงานหนกั มิยอมพกั  ดแู ลเรา สม�่ำเสมอ คอยระวัง เติมอาหาร มเิ ผอเรอ สงสารเธอ ไดก้ นิ เพยี ง น้อยนดิ เดยี ว ขอขอบคณุ  มติ รสหาย ท่ัวทกุ คน ทีข่ วายขวน ช่วยเรา เฝา้ แลเหลียว เอาใจใส ่ ฝักใฝ่เรา ตัวเปน็ เกลยี ว พาเราเท่ียว พากนิ  หลายถ่นิ ไกล หวังวา่ เรา คงจะได ้ มีโอกาส ไดร้ บั ใช้ ตามสามารถ ท่ที �ำได้ เชญิ มาเยยี่ ม กรงุ เทพฯ บ้างเปน็ ไร พวกเราจะ ดีใจ ไดท้ ดแทน ขออำ� นาจ คณุ พระ รตั นตรยั บนั ดาลให้ ครอบครวั คุณ สบสขุ แสน เกียรติยศ ปรากฏ ท่ัวดินแดน อยา่ ไดร้ ู ้ ขาดแคลน ชนนิยม ปราศจาก ทุกข์ภัย ไรโ้ รคา ทกุ ส่ิงสรรพ์ ปรารถนา จงเสรจ็ สม ทรพั ย์สินโปรย ไหลหล่งั  ดงั่ ฝนพรม ได้ชน่ื ชม ชีพไมน่ ้อย กวา่ ร้อยปี 6 คณุ จำ� เรญิ   วฒั นายากร 7 คณุ พงษ์แมน  เจริญสง่ 8 คณุ กติ ติปภา ภรยิ าคุณพงษ์แมน  บุตรสาวคุณจำ� เริญ

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 83 กราุ่นรกชอ่ ุมนนสุมงนคักรเารมียโนลเกกค่าอรงั้ังทกฤ่ี 2ษ ต้ังแต่สงครามโลกคร้ังที่ 2 สงบลงเม่ือ 15 สิงหาคม 2488 พวกเรา เพื่อน ๆ  นักเรียนเก่าอังกฤษก็ยังไม่ได้พบปะสังสรรค์กันอย่างแต่ก่อนเลย จนกระทงั่ มาถงึ  พ.ศ. 2528 คณุ วฒั นา อศิ รภกั ด ี และคณุ ยศ บนุ นาค รว่ มกนั คดิ หาหนทางใหเ้ ราไดพ้ บกนั อกี  (เอาเฉพาะพวกทอ่ี ยอู่ งั กฤษกอ่ นสงครามโลก เท่าน้ัน) โดยเรียกตัวเองว่า น.อ.ก.ส.  ดิฉันถูกเกณฑ์ให้เป็นตัวศูนย์กลาง ส่งจดหมายเวียนไปถึงทุกคน  บอก วัน-เวลา-สถานท่ี ท่ีเราจะประชุม สงั สรรคแ์ ละรว่ มกนิ อาหารกนั   แตส่ ว่ นมากกก็ นิ ที่ ส.น.อ. (สมาคมนกั เรยี น เก่าอังกฤษ) ที่ถนนเพชรบุรี ทุกวันจันทร์ส้ินเดือน เวลา 12.00 น.ได้รายชื่อ และท่อี ยมู่ าถึง 70 คน แตท่ ผ่ี ลัดกันมาจรงิ  ๆ ไม่ไดเ้ กนิ  40 คน นอกจากส่งจดหมายเวียนแล้ว ดิฉันยังมีเร่ืองท�ำอีกหลายอย่าง คือ เมอ่ื ถงึ วนั เกดิ ของเพอ่ื นคนใดกจ็ ะแจง้ ใหท้ ป่ี ระชมุ ทราบ และขอใหผ้ มู้ อี าวโุ ส สูงสดุ กลา่ วคำ� อวยพรใหแ้ กเ่ พอ่ื นผูน้ ้ัน ตามธรรมดาเราจะแชรค์ า่ อาหารกนั แตล่ ะครงั้  แตม่ าตอนหลงั  ๆ  ผทู้ ่ี เป็นเจ้าของวันเกิดมักจะขออนุญาตเลี้ยงเพ่ือนท้ังหมด โดยท่านจะน�ำอาหาร มาเอง หรือมาขอให้เราจัดให้  บางคร้ังคนที่เกิดในเดือนเดียวกันก็ขอเป็น เจ้าภาพรว่ มกนั ในวนั ปใี หม ่ ตามปกตจิ ะจดั ใหม้ กี ารจบั ฉลากกนั   ผใู้ ดมขี องหลายสงิ่ อยากจะเอามาอุทิศให้เป็นรางวัลฉลาก  เราก็ยินดีรับ (ส่วนมากจะเป็นเหล้า ชนดิ ตา่ ง ๆ)  แตท่ ง้ั นต้ี ามความสะดวกใจ  ใครลมื เอาของมา หรอื ไมส่ ะดวก ทีจ่ ะเอามา เรากม็ ีของไว้ให้ เมอ่ื ญาตสิ นทิ ของเพอื่ นคนใดเสยี ชวี ติ  เชน่  คณุ พอ่  คณุ แม ่ สาม ี ภรยิ า หรือบุตร หรือแม้แต่ตัวเพ่ือนเองเสียชีวิต  ผู้ท่ีรู้จะแจ้งแก่ท่ีประชุมให้ยืน

84 ��� ด้านหน่งึ ของชวี ติ ไว้อาลัยตามประเพณี  และดิฉันจะจัดพวงหรีด และนัดวันไปเคารพศพ ร่วมกนั   ถา้ ไมม่ ใี ครไป ดิฉนั ก็จะจัดการไปเอง ตอนเริ่มประชุมแรก ๆ คุณวัฒนาเป็นผู้จัดการส่ังอาหารจากครัวของ สมาคมนั่นเอง  ต่อมาครัวยุบไป  คุณวัฒนาต้องเท่ียวหาสั่งอาหารจากท่ีอื่น ซึ่งทำ� ไมไ่ ดง้ ่าย หรอื มิฉะน้นั ราคาก็จะสงู เกินไปโดยไมจ่ �ำเป็น ฉะนั้นจึงตกลงกันว่าดิฉันจะเป็นผู้ท�ำอาหารเอง  ขอให้ส่ังมาว่าใคร อยากกนิ อะไรในคราวตอ่ ไป  สว่ นมากไมค่ อ่ ยมคี นยอมสงั่  เหมาใหด้ ฉิ นั คดิ เอาเองเสมอ  ดฉิ นั มนี อ้ งสาวคนหนงึ่ ชอื่  พนั โทหญงิ มสี ขุ  เอย่ี มสอาด ทำ� งาน อยู่ที่กรมพลาธิการทหารบก เป็นผู้เชี่ยวชาญในการท�ำอาหาร ได้มาช่วย จดั การทำ� ใหถ้ งึ ท ี่ ส.น.อ. เอง ดฉิ นั ก็เลยหมดความกงั วลในเร่อื งน้ี  ตามปกติคุณวัฒนาจะเป็นผู้ท�ำบัญชีรับ-จ่าย และช่วยเดินเก็บเงินเอง แตเ่ มอื่ คณุ วฒั นาถงึ แกก่ รรมแลว้  กม็ คี ณุ ประยรู  วญิ ญรตั น ์ และคนอน่ื  ๆ ชว่ ย กนั ท�ำแทน ตอนท่ีคุณประเสริฐ เรืองสกุล ยังมีชีวิตอยู่ เรามีจุลสารออกทุกเดือน ซึ่งเธอรับเป็นบรรณาธิการให้  พวกเราต่างก็ถูกขอร้องให้ส่งข้อเขียนต่าง ๆ ไปสมทบลงในจุลสารน้ี  มีการโต้เถียงล้อเลียนกันเป็นการสนุกมาก  ดิฉัน เองยงั ถกู บงั คบั กลาย ๆ ใหส้ ง่ เรอื่ งไป  เราทำ� เชน่ นอ้ี ยหู่ ลายป ี จนคณุ ประเสรฐิ ถงึ แก่กรรม  ไมม่ ใี ครยอมรับท�ำต่อ  เป็นอนั ว่าจุลสารก็หมดไปโดยปรยิ าย ก่อนท่ีเราจะเลิกประชุมกัน 2 - 3 ปี  เราได้ทราบว่าคุณประภาสศรี ภริยาของคุณชุมเจษฎ์ เป็นผู้มีฝีมือทางการครัว  เธอได้ท�ำอาหารให้กรม ทรัพยากรธรณีของสามีของเธออยู่หลายปี มีเครื่องใช้ไม้สอยพร้อม  เราจึง ไปขอร้องเธอให้ช่วยรับท�ำให้เรา  ซ่ึงเธอก็เต็มใจรับโดยดี  ตอนหลังผู้มา ประชุมเหลือจ�ำนวนน้อยลง  คุณเรืองยศ ภริยาคุณประสงค์  พิบูลสงคราม กับคุณมณี ภริยาคุณประพจน์ วัชราภัย  ยังได้มาร่วมให้ก�ำลังใจมาร่วมกับ เราด้วย  แตห่ นัก ๆ เข้าคนนอ้ ยลงอกี  จึงเปลย่ี นไปกินกันท่ีสปอร์ตคลบั บ้าง โปโลคลบั บ้าง จนกระทงั่ ถงึ  พ.ศ. 2551 น้ี

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 85 ชมุ นุมนกั เรียนเก่าองั กฤษ ก่อนสงครามโลกคร้ังท่ี 2 (น.อ.ก.ส.) 70 คน (พ.ศ. 2528 - 2551) ผทู้ ถี่ ึงแกก่ รรมก่อน พ.ศ. 2546 1. ยศ บนุ นาค 2. วัฒนา อศิ รภักดี 3. ประเสรฐิ  เรืองสกุล 4. มณี สริ วิ รสาร 5. ม.ร.ว. จริ ี วรวรรณ 6. ชว่ ย ทองใบ 7. พร ศรจี ามร 8. กลั ย ์ อิศรเสนา 9. สมสุข โปษยานนท ์ 10. พิมล กลกจิ 11. บัวเรศ คำ� ทอง 12. อภยั  จนั ทวมิ ล 13. เจรญิ  ธรรมพานิช 14. สวา่ ง สามโกเศศ 15. รจิต บรุ ี 16. ม.จ. สวุ ินติ  กติ ิยากร 17. สวัสด ิ์ ศรศี ขุ 18. ม.จ. อัชฌา จักรพันธุ์ 19. ม.ร.ว. สงั ขดศิ  ดศิ กุล 20. สมจิตร สงิ หเนตร 21. กิตติ หว่ังหลี 22. สวัสด์ิ บษุ ปฤกษ์ 23. พัฒนพงษ ์ รินทกลุ 24. สมาน มันตาภรณ์ 25. เสนาะ นิลกำ� แหง 26. เสนาะ ตันบุญยนื 27. กษาน จาตกิ วนชิ 28. วิทย ์ ศวิ ะศรยิ านนท์ 29. ประพฤทธิ์ ณ นคร 30. อรุณ สรเทศน์ 31. ขนุ พศิ ดารพิธยี ทุ ธ 32. ทวี จลุ ละทรพั ย์ 33. โกเมท เครือตราชู 34. สน่นั  สุมิตร 35. บุญเย่ยี ม มศี ุข 36. ม.ล. เกษตร สนทิ วงศ์ 37. ทศ พนั ธมุ เสน 38. ศรศี กุ ร์ เปาโรหิตย์ 39. บุญถ่นิ  อัตถากร 40. โต บุนนาค 41. บวย นลิ วงศ ์ 42. จ�ำนง สมุ่ สวัสดิ์

86 ��� ดา้ นหนึ่งของชวี ติ 43. ประเสริฐ ปทมุ านนท ์ 44. สกล รสานนท์ 45. แดง คุณะดลิ ก 46. พศิ  อวลบญุ 47. ประสงค์ เตมิยาจล 48. ประสงค ์ พบิ ูลสงคราม 49. ประพทั ธ์ กุวานนท์ 50. ยล สมานนท์ 51. พิสุทธ ์ิ นิมมานเหมินท ์ 52. คลุ้ม วชั โรบล 53. ไพโรจน ์ คุม้ ไพโรจน์ ถงึ แก่กรรมหลงั จาก พ.ศ. 2546 54. สมมาทย์ สขุ ยางค์ 55. สุนทร สงิ หะ 56. ววิ รรธน ์ ณ ปอ้ มเพชร 57. ม.จ. รุจยากร อาภากร 58. เฉลยี ว ทองอุทยั 59. ม.ล. จริ ายุ นพวงศ์ 60. สุนทร หงส์ลดารมภ์ 61. ชุมเจษฎ์ จรัลชวนะเพท  62. สมทิ ธ มะกรสาร 63. ลมิ้  คุณวิศาล  64. ประยรู  วญิ ญรัตน ์ 65. วัลลภ นวิ าศนนั ทน์ ผูท้ ่ียงั มชี วี ิตอยู่ใน พ.ศ. 2551 1. ประจติ ร ยศสุนทร 2. อร่าม บรุ ณศิริ 3. มนตรี สพุ านชิ 4. ประพจน ์ วชั ราภยั 5. ฉลบชลัยย์ พลางกรู นอกจากท�ำหน้าท่ีต่าง ๆ ดังท่ีกล่าวมาแล้ว  ดิฉันยังมีหน้าท่ีพิเศษ สดุ ทา้ ยคอื  เขยี นคำ� ไวอ้ าลยั สำ� หรบั เพอื่ นทจี่ ากเราไปกอ่ น เทา่ ทจ่ี ำ� ไดเ้ ขยี นไว้ ดงั น้ี :- คุณยศ บุนนาค คุณวัฒนา อศิ รภักดี คุณวิทย ์ ศิวะศริยานนท ์ คุณสมมาทย ์ สุขยางค์

ฉลบชลยั ย์ พลางกูร ��� 87 คุณประยูร วญิ ญรัตน ์ คณุ ชุมเจษฎ ์ จรลั ชวนะเพท คุณสุนทร สิงหะ ไหน ๆ เขียนมาถึงตรงนี้แล้ว ขอออกนอกเร่ืองถึงความเศร้าซ่ึงอยู่ ในใจดิฉันมาตลอด และคงจะยังคิดติดไปจนถึงวันสิ้นชีวิต ถ้าดิฉันยังไม่ได้ เล่าใหใ้ ครฟัง  คณุ พร ศรจี ามร มภี ริยาเปน็ ชาวองั กฤษ และถึงแกก่ รรมไปก่อนนาน แล้ว  ส่วนลูกสาวคนเดียวก็แต่งงานแล้วไปอยู่เมืองนอก โดยท้ิงเธอไว้กับ ลกู ชายปญั ญาออ่ นคนเดยี ว  ตามปกตคิ ณุ พรจะไมข่ าดการประชมุ เลย  ตอน กลบั บ้านดฉิ ันมกั จะไปส่งเธอเสมอ แต่เมื่อตอนท่ีเธอป่วย ขาดประชุมไป ดิฉันไปเย่ียมเธอแทนเพื่อน ๆ แตพ่ อไปกดกรงิ่ ประตใู หญ ่ ตอ้ งคอยตงั้ นานมากกวา่ ทเี่ ธอจะโซเซมาเปดิ  และ เธอไม่เชิญดิฉันเข้าบ้าน  เราจึงได้แต่ยืนคุยกันที่ประตูนั่นเอง - ได้ความ ภายหลังว่า เธออยู่เพียงสองคนกับลูกชาย มีคนรับใช้เฉพาะเวลา  บ้านช่อง จงึ รกมาก  หนงั สือกองเต็มไปหมด ฝุน่ เต็ม เธอจึงไมอ่ ยากใหใ้ ครไปเห็น เม่ือรู้เช่นนี้แล้ว  ดิฉันก็เลยไม่ไปอีก ได้แต่ลอง โทร. ไปเยี่ยมบ้าง ก็ไม่มคี นรบั  เข้าใจว่าเธอคงจะลุกมาท่โี ทรศัพท์ลำ� บาก กเ็ ลยไมไ่ ด้ติดตอ่ กนั อีกเลย  นึกเอาเองว่าเธอคงอยากจะนอนพักผ่อนอยู่กับบ้าน มากกว่าที่จะ พยายามมาพบเพอ่ื น  แตท่ ไี่ หนได ้ หลงั จาก 4 - 5 เดอื น ไดข้ า่ ววา่ เธอเสยี ชวี ติ ท่โี รงพยาบาลหลงั จากไปนอนปว่ ยอยู่ถงึ  3 เดือน พวกเรา (โดยเฉพาะดิฉัน) เสียใจมาก เพราะไม่เคยมีใครส่งข่าวเรื่อง การปว่ ยของเธอเลย  เธอคงจะนอนคิดเสยี ใจว่าเพอ่ื น ๆ ช่างใจดำ�   ไม่มีใคร ไปเยยี่ มเธอสกั คนเดยี ว  ดฉิ นั นกึ วาดภาพเธอนอนแซว่ อยคู่ นเดยี วถงึ  3 เดอื น แลว้  รสู้ กึ ผดิ จรงิ  ๆ เธอเคยพดู ยกยอ่ งชมเชยดฉิ นั ในทป่ี ระชมุ หลายตอ่ หลายครงั้ เมอื่ ดฉิ นั ไดช้ ว่ ยท�ำอะไร ๆ ใหเ้ พอื่ น ๆ ซง่ึ ดฉิ นั ตอ้ งคอยหา้ มเธอไว้  แตก่ อ่ น

88 ��� ดา้ นหนึ่งของชีวิต ตาย เธอคงจะรู้สึกว่าเธอเข้าใจผิด  ท่ีแท้ดิฉันเป็นคนใจด�ำเหมือนคนอ่ืน ๆ นั่นเอง ! อีกคนหน่ึง - คุณสุนทร สิงหะ เขาเคยมาร่วมประชุมกับเราสองครั้ง แล้วก็หายเงียบไปเลย ดิฉันพยายามตามตัว โดย โทร. ถึงเขาครั้งหนึ่ง และ อีกครั้งหนึ่งได้พบตัวจริง ถามว่าเขาไม่พอใจใครหรืออะไรจึงไม่ยอมไปพบ เพอ่ื น ๆ เขาไดแ้ ตย่ ม้ิ  ปฏเิ สธวา่ ไมม่ อี ะไร แลว้ กย็ งั ใจแขง็ ไมย่ อมมาอกี  พวกเรา จงึ ตกใจมากเม่อื จู ่ ๆ กไ็ ดข้ ่าววา่ เขาถงึ แก่กรรม ภริยาและลูก ๆ ของเขามาหาดิฉัน เพ่ือขอให้เขียนค�ำไว้อาลัยถึงเขา แล้วเลา่ ใหฟ้ ังวา่ สุนทรนอนปว่ ย ลกุ ไม่ไดม้ าตง้ั  2 - 3 ปีแลว้  ตอนหลงั ถงึ กบั พูดไม่ได้เลย  แต่มือยังขยับได้ - ตอนก่อนตายไม่กี่วัน  เขาคงจะรู้ตัว เรียก เอากระดาษ - ดินสอมา แล้วเขียนชื่อ ฉลบชลัยย์  ได้อย่างถูกต้อง  ตอนน้ี แหละทดี่ ฉิ นั สะเทอื นใจทส่ี ดุ   นกึ ถงึ ทไี รตอ้ งรอ้ งไหท้ กุ ครง้ั   เขาคงอยากพบ เพื่อนกอ่ นตาย และรวู้ า่ ถา้ บอกดฉิ นั ไดเ้ พยี งคนเดยี ว  เพอ่ื นคนอนื่  ๆ กจ็ ะได้ รทู้ กุ คน  ความจรงิ  ภรยิ าของเขากเ็ ปน็ เพอ่ื นนกั เรยี นชนั้ เดยี วกบั นอ้ งสาวดฉิ นั ดว้ ย ติดต่อกนั ได้ไมย่ ากเลย ดิฉันสงสารเขาจริง ๆ ถ้าเขาได้เห็นหน้าเพ่ือนสักหน่อยก่อนตาย ก็คงจะมีความสุขไม่มากก็น้อย  เขาอาจจะเข้าใจว่าพวกเรารู้ข่าวการป่วย ของเขาจากภริยาและลูก ๆ เขาแล้ว  แต่ก็ไม่มีใครไปเยี่ยมเขาเลย  จิตใจเขา คงเหี่ยวแห้ง ผิดหวัง และเสียใจมาก - ถ้าวิญญาณมีจริง ขอให้วิญญาณ ของเขาได้รับทราบด้วยว่าเพื่อนทุกคนรักเขา คิดถึงเขา และเศร้าใจมากท่ี ไม่ได้พบเขา กอ่ นเขาจะจากไป

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 89 เรื่องข�ำในวัยพมุ่ ม่าย หลังจากจ�ำกัด (สามีดิฉัน) ถึงแก่กรรมไปแล้วหลายปี  เช้าวันหนึ่ง เพอ่ื นรนุ่ พขี่ องจำ� กดั คนหนงึ่ มาหาดฉิ นั   เธอคนนอี้ ายแุ กก่ วา่ จำ� กดั หลายป ี แต่ จ�ำกัดจะถือเสมือนว่าเป็นรุ่นเดียวกัน  เพราะจ�ำกัดชอบท�ำตัวแก่กว่าอายุจริง ตอ่ เพอ่ื น ๆ ในกลมุ่ ของเขา  ซงึ่ อนั ทจ่ี รงิ แลว้ เขาอายนุ อ้ ยทส่ี ดุ  อยา่ งไรกต็ าม เพอื่ นคนนไ้ี มใ่ ครจ่ ะสนทิ กบั จ�ำกดั มากนกั   และตวั ดฉิ นั เองกร็ จู้ กั เขาแตเ่ พยี ง ผิวเผิน แต่รู้จักพี่น้องผู้หญิงของเขาแทบทุกคน เพราะอยู่โรงเรียนเดียวกัน เธอเปน็ คนในตระกลู สงู อยา่ งทเี่ ราชอบเรยี กกนั วา่  “ผดู้ ”ี  และครอบครวั ใหญ่ มาก  เธอแตง่ งานแลว้  แตห่ ย่ากบั ภรยิ ามาหลายปแี ลว้ ดว้ ย เธอบอกว่าจะมาขอค�ำปรกึ ษาและขอความช่วยเหลือจากดฉิ ัน  คอื วา่ เธอคิดจะแต่งงานใหม่  ไม่ต้องการสาวรุ่น ๆ เพราะเกรงว่าจะไม่รู้จักรับ ผดิ ชอบ  ตอ้ งการหญงิ ทอ่ี ายปุ ระมาณ 30 - 35 ป ี  ถงึ จะเคยแตง่ งานมาแลว้ ก็ ไมร่ งั เกยี จ ถา้ เปน็ คนด ี  เธอวา่ ดฉิ นั มพี รรคพวกเพอ่ื นฝงู เยอะแยะ เหน็ มใี คร ที่จะแนะนำ� ให้ไดไ้ หม  ยิง่ เป็นพวกครกู ็ยิง่ ด ี จะไดเ้ ขา้ ใจอะไรงา่ ย ๆ ดิฉันตอบไปทันทีว่า เรื่องอย่างนี้ต้องใช้เวลานึกหน่อย  จะตอบ ปุบปับไปอย่างไรได้  ตอนน้ียังนึกไม่ออกเลย  ความจริงดิฉันมีเพ่ือนสนิท หลายคนทย่ี งั ไมไ่ ดแ้ ตง่ งาน  แตค่ ดิ ดแู ลว้ แตล่ ะคนคงจะเขา้ กบั เขายาก  เพราะ เพื่อนดิฉันล้วนแต่เป็นคนง่าย ๆ  ชอบตลกโปกฮากันท้ังน้ัน แต่ส่วนเธอผู้นี้ เปน็ คนมรี ะเบยี บเรยี บรอ้ ย  กลวั วา่ จะอยกู่ นั ไมย่ ดื   อนงึ่  แตไ่ หนแตไ่ รมาแลว้ ดฉิ นั ไมช่ อบจบั คใู่ หค้ นทเี่ รารจู้ กั ดที งั้ สองฝา่ ย เพราะเกรงวา่ ถา้ เขาเกดิ ทะเลาะ เบาะแวง้ กนั  เราเองจะลำ� บากใจ โดยที่ไมร่ ู้วา่ จะเข้าขา้ งไหน  ในกรณีน้ียังดี ทว่ี ่าเธอคนนไ้ี ม่ใชเ่ พื่อนสนิทของดิฉนั ทีน้ีลองมาคิดดูว่าอยู่ ๆ ท�ำไมเธอมาขอค�ำปรึกษาดิฉัน เพราะว่า ตามปกตเิ ธอกไ็ มเ่ คยไปมาหาสดู่ ฉิ นั อยา่ งเพอื่ นนกั เรยี นองั กฤษทง้ั หลาย  แต่ ช่างเถอะ ดิฉันเป็นคนชอบช่วยเหลือใคร ๆ อยู่แล้ว และเรื่องน้ีก็ดูจะไม่ ลำ� บากยากเย็นอะไรนกั   คงพอจะช่วยกนั ได้

90 ��� ดา้ นหน่งึ ของชีวติ วันท่ีเธอมาหาดิฉันน้ันบังเอิญเป็นวันเลือกต้ังผู้แทนราษฎร  ทาง ราชการไดม้ าขอสถานทโี่ รงเรยี นดฉิ นั เปน็ หนว่ ยเลอื กตงั้  ฉะนน้ั จงึ มผี คู้ นเตม็ ไปหมด  ดิฉันออกมาน่ังดูท่ีระเบียงหน้าบ้าน  เผ่ือว่าทางเจ้าหน้าท่ีเขาจะ ตอ้ งการอะไรบา้ ง - เราคยุ กนั ไปดผู คู้ นไปเปน็ เวลาตงั้ หลายชว่ั โมงจนกระทงั่ เทยี่ ง  ดฉิ นั กเ็ สยี มารยาท ไมเ่ ชอ้ื เชญิ เธอใหอ้ ยกู่ นิ อาหารกลางวนั ดว้ ย  เพราะ ไมแ่ นใ่ จวา่ จะสมควรหรอื ไม ่  เนอ่ื งจากเธอเปน็  “ผดู้ ”ี  จะมากนิ ขา้ วแกงอยา่ ง ดิฉันไหวหรือ ในท่ีสุด ดิฉันก็ปล่อยให้เธอลากลับไป แล้วก็ - ท่านจะเชื่อ ไหม ดฉิ นั ลมื เร่อื งนี้เสียสนทิ ทเี ดยี ว จึงไมไ่ ด้ดำ� เนินการอะไรเลย หลังจากน้ันสักหนึ่งสัปดาห์เห็นจะได้  เพื่อนนักเรียนอังกฤษผู้ชาย คนหน่ึงซ่ึงดิฉันสนิทสนมดีมาหาดิฉัน และถามว่าเพื่อนผู้ดีคนน้ันเขามาหา ใช่ไหม ?  และเขาพูดว่าอะไรบา้ ง ? ดิฉนั งง แตก่ ็นกึ ขึ้นได ้ จึงเล่าใหเ้ ขาฟัง ท้ังหมด และถามเขาว่าอยากรู้ไปท�ำไม มีอะไรส�ำคัญนักหรือ หรือว่าตัวเขา กไ็ ด้รบั การปรกึ ษาดว้ ยเหมอื นกัน เขาหัวเราะชอบใจใหญ่ แล้วบอกว่า “คุณน่ีช่างไร้เดียงสาเสียจริง ๆ เขามาพูดเชน่ นั้นก็เพื่อจะใหค้ ุณแต่งงานกับเขา ยงั ไม่รอู้ กี หรอื  ?” ดฉิ นั ย่งิ งงมากขน้ึ   ท�ำไมมนั ไมเ่ คยเขา้ ไปในหวั ดฉิ นั เสียเลยก็ไม่ร้ ู วา่ ผู้หญิงทเี่ ขาขอใหห้ าให้น้ันหมายถึงตัวดิฉนั เอง  แล้วเพื่อนคนน้ีรู้ไดอ้ ย่างไร ว่ามันเป็นเช่นน้ันจริง เขาอาจเข้าใจผิดก็ได้  - เขาตอบว่าไม่เข้าใจผิดเลย เพ่ือนคนน้ันเล่าให้เขาฟังเองว่าได้มาหาดิฉันแล้ว แต่ไม่ได้เร่ือง !  เขาจึงรู้ - เพอื่ นผดู้ คี นนน้ั คงคดิ แนว่ า่  เมอ่ื ดฉิ นั โงบ่ ดั ซบเชน่ นน้ั  เรอ่ื งไมส่ ำ� เรจ็ กด็ แี ลว้ ขอบคุณสวรรค ์ !! ตอ่ จากนนั้ อกี หลายเดอื น ดฉิ นั ไดข้ า่ ววา่ เขาแตง่ งานแลว้ กบั เพอ่ื นหา่ ง ๆ ของดิฉันคนหน่ึง ซ่ึงตรงกับที่เขาต้องการเปี๊ยบเลย  เธอเป็นสาวโสดอายุ ประมาณ 35 ปี เป็นคนในตระกูลค่อนข้างสูง และข้อส�ำคัญเธอเป็น “ครู” เสยี ดว้ ย ! เพื่อนหญิงคนน้ีคงไม่รู้ว่าสามีเธอเคยมาพูดหว่านล้อมดิฉัน และตัว สามเี องกค็ งรวู้ า่ ดฉิ นั รคู้ วามตง้ั ใจของเขาแลว้   ระยะหลงั  ๆ เราไดพ้ บกนั บอ่ ย

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 91 ข้ึน และสนิทสนมกันมากข้ึน แต่เราต่างท�ำตัวเหมือนว่าไม่เคยมีเหตุการณ์ อะไรเกิดขนึ้ เลย อีกเรอ่ื งหน่งึ ซึ่งคลา้ ย ๆ กนั เร่ืองน้ีเป็นเร่ืองของเพื่อนชายรุ่นพี่ของจ�ำกัดอีกเหมือนกัน  ท้ังจ�ำกัด และดฉิ นั รจู้ กั คอ่ นขา้ งดี และดฉิ นั นบั ถอื เธอมากพอใช้  เธอแตง่ งานแลว้ และ มีลูกโตแล้วหลายคน  แต่เธอแยกกันอยู่กับภริยามาแล้วหลายปี  เธอเป็น คนในตระกูลดี แต่ไม่ถึงกับท่ีเราเรียกว่า “ผู้ดี” หรือพวก “ไฮโซ”  อะไร ทำ� นองนั้น หลังจากที่จ�ำกัดเสียชีวิตไปแล้วไม่ต่�ำกว่า 10 ปี  เช้าวันหนึ่ง ดิฉัน บงั เอญิ มธี รุ ะจำ� เปน็ ตอ้ งไปทบ่ี า้ นเธอ  จะเปน็ เรอื่ งอะไรจำ� ไมไ่ ดแ้ ลว้  เหน็ เธอ ก�ำลังปรุงอาหารเช้าแบบอังกฤษด้วยตัวเอง จึงถามเธอว่าทำ� ไมจึงต้องทำ� เอง เธอวา่ ไดเ้ คยใหค้ นใชท้ �ำหลายครงั้ แลว้  ออ่ นไฟไปบา้ ง แกไ่ ฟบา้ ง รำ� คาญ จงึ ทำ� เสยี เองใหร้ แู้ ลว้ รรู้ อดไป  ดฉิ นั ยงั นกึ ในใจวา่ เธอเปน็ คนงา่ ยด ี ใจเยน็  และ ใจดีด้วย วันหน่ึงเม่ือเพ่ือน ๆ หลายรุ่นนัดพบปะสังสรรค์และรับประทาน อาหารรว่ มกนั   เธอคนนเ้ี ปน็ คนชอบอยกู่ บั บา้ น ไมช่ อบไปงานเอกิ เกรกิ   แต่ พวกเพื่อน ๆ รบเร้าเซ้าซี้ ขอให้เธอไปร่วมด้วย เธออ้างว่าวันนั้นคนรถจะ ไม่อยู่ หรืออะไรท�ำนองนั้น บังเอิญเส้นทางจากบ้านดิฉันท่ีจะไปงานเลี้ยง ตอ้ งผา่ นบา้ นเธอ  เพอื่ น ๆ เลยขอรอ้ งใหด้ ฉิ นั รบั เธอไปดว้ ย  เธอหมดขอ้ อา้ ง ทีจ่ ะปฏิเสธ และกไ็ มอ่ ยากขัดใจเพอ่ื น ทั้ง ๆ ทีร่ สู้ ึกว่าถกู บงั คบั กลาย ๆ  ลูกชายคนหนึ่งของเธอประสบเหตุการณ์เข้าพอดี  เขาดีใจใหญ่ มา บอกดิฉันวา่  “ครชู ่วยชวนคณุ พอ่ ไปไหน ๆ บ่อย ๆ นะครบั  ท่านอยู่บ้านคน เดียวเหงา”  ดิฉันถามว่า “ท�ำไมเธอไม่พาท่านไปเองเล่า” เขาว่าถึงพาไป ท่านก็คงไม่สนุกไปกับเด็ก ๆ คนละวัยกับท่าน และตัวเขาเองก็เลยจะพลอย ไม่สนกุ และไมส่ บายใจไปด้วย

92 ��� ดา้ นหนึง่ ของชีวิต ทนี เ้ี รอื่ งการพบปะกบั เพอ่ื น ๆ กเ็ ปน็ เรอ่ื งธรรมดา และดฉิ นั กเ็ หน็ เปน็ ธรรมดาท่ีจะรับเธอผู้นี้ไปด้วย – วันหนึ่งขณะที่นั่งรถไป ดิฉันเห็นเธอถือ หนังสือเล่มหน่ึงจึงพูดขึ้นว่า “ คนท่ีชอบอ่านหนังสือนี่น่ะดีนะคะ ไม่มีวัน เหงา”  เธอพูดว่า “ใครบอกว่าไม่เหงาล่ะ  หนังสือน่ะอ่าน ๆ ไปแล้วมันก็ ไม่ค่อยสนุกเท่าไร”  ดิฉันบอกว่า “เลือกหนังสือท่ีสนุกมาก ๆ ที่ใคร ๆ เขา ชอบกนั ท้ังนั้นสคิ ะ” เธอว่า “ถงึ อย่างน้ันก็เถอะ อา่ นไปคนเดยี ว ไม่มใี ครท่ี อ่านเหมือน ๆ กัน มาคุย ถกเถียงกัน มันก็เท่านั้น เดี๋ยวเดียวก็เบื่อไปเอง” ดฉิ นั วา่   “ทำ� ไมไมใ่ หล้ กู  ๆ ของคณุ มาคยุ เรอ่ื งหนงั สอื กบั คณุ ดว้ ยละคะ  เขา อาจจะชอบอ่านเหมือนคุณก็ได้”  เธอร้องว่า “โอ๊ย ! เขาไม่ชอบหรอก เสีย เวลาเปล่า ๆ”  “อ้าว ถ้าเช่นนั้น จะท�ำยังไงดีล่ะ ?  จะหมดปัญญาเอาง่ายๆ หรอื คะ ?” ดฉิ นั เลา่ ใหเ้ ธอฟงั วา่  เมอ่ื สงครามเลกิ ใหม ่ ๆ หนงั สอื พอ็ กเกตบคุ๊ ราคา แพงมาก และยงั ไมค่ อ่ ยมเี ขา้ มาในเมอื งไทยเทา่ ใดนกั   ดฉิ นั อยากอา่ นหนงั สอื หลายเล่ม แต่ไมอ่ ยากเปลอื งสตางค ์  จงึ ไปเป็นสมาชกิ ของห้องสมุดเนลสัน เฮส์ (Nelson Hay’s Library)  อ่านเสียฉ่�ำใจไปเลย  ล้วนแต่นวนิยายที่มีช่ือ ท้ังน้ัน  หรือไม่เรื่องนักสืบก็สนุกต่ืนเต้นดี  เธอนิ่ง ไม่ต่อเร่ือง  รู้สึกว่าเธอ คงไมช่ อบอา่ นหนงั สอื ประเภทนี้ ต่อมาอีกระยะหน่ึง เธอคงเบื่อหรือคิดอะไรก็ไม่ทราบ เพ่ือน ๆ ก็ไม่ อยากเซ้าซ้เี ธอตอ่ ไป เราก็เลยไมไ่ ด้พบกนั อกี วันหนึ่งดิฉันไปงานแต่งงานหลาน ได้พบกับลูกของเธออีกคนหน่ึง เขาถามดิฉันว่า “เม่ือไรครูจะคิดแต่งงานใหม่สักทีล่ะครับ”  ดิฉันตอบว่า “แตง่ ไดอ้ ยา่ งไรละ่   ขนื แตง่ ไปกเ็ ปน็ กรรมของสามลี ะ เพราะครจู ะไมม่ เี วลา ดแู ลสามเี ลย เธอกร็ วู้ า่ ครสู อนนกั เรยี นจากเชา้ ถงึ คำ่� ทกุ วนั  ไมใ่ ชห่ รอื  ! ”  เขา พูดว่า “อ้อ อย่างนั้นหรือครับ ?”  พอดีมีแขกคนอ่ืนแทรกเข้ามา เราก็เลย หยดุ พดู กัน ต่อมาอีกเพ่ือนนักเรียนอังกฤษคนหนึ่งพูดเปรย ๆ คล้ายจะบอกเป็น นยั ว่าเพ่ือนหลายคนเคยคดิ วา่ ดฉิ นั คงจะลงเอยกับเธอผูน้ ้นั เสียอกี  !

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 93 เอาอกี แลว้ หรอื น่ี ! ดฉิ นั ไมเ่ คยคดิ เรอื่ งนนั้ แมแ้ ตน่ อ้ ย และเธอคนนน้ั จะคิดอย่างที่เพื่อน ๆ คิดหรือเปล่าหนอ ? แล้วไหนจะเรื่องลูกของเธอท่ีมา ถามดฉิ นั เรอื่ งการแตง่ งานอกี ละ่  ทำ� ไมเขาจงึ ถามสงิ่ ทคี่ นธรรมดาไมน่ า่ จะถาม กัน โดยเฉพาะเม่ือดิฉันเป็นครูเขา มันจะเกี่ยวถึงพ่อของเขาหรือเปล่า ดิฉัน พูดกับตวั เองวา่  “เรอื่ งนนี้ ่าคิดอยนู่ า !”  ดฉิ นั โงบ่ ดั ซบซำ�้ สองจรงิ  ๆ หรอื น ่ี  ถงึ จะจรงิ กช็ า่ งเถอะ โงแ่ ลว้ ทำ� ให้ ไมต่ อ้ งยุ่งใจกด็ แี ล้ว ต้องขอ “ขอบคุณสวรรค์” เหมอื นกัน ดิฉันไม่เคยเล่าเร่ืองทั้งสองนี้ให้ใครฟัง เพิ่งจะนึกอยากเขียนลงไว้ให้ ตดิ ในประวตั สิ ว่ นตวั เลน่  ๆ เทา่ นนั้ เอง  ทา่ นผอู้ า่ นบางคนอาจจะนกึ ขนั   แต่ บางคนอาจจะนึกสมเพชในความง่ีเง่าของดิฉัน ซ่ึงไม่น่าจะเป็นไปได้ - อย่างไรก็ตาม เธอท้ังสองคนได้ถึงแก่กรรมไปนานแล้ว เหลือแต่ดิฉันที่ยัง มานั่งเขียนเร่ืองของเธออยู่  หวังว่าเธอคงจะมี sense of humour พอที่จะ ไมเ่ ดอื ดดาลดฉิ ัน แต่ดิฉนั ก็ตอ้ งกราบขอประทานโทษ ถ้าเธอไมช่ อบใจ

94 ��� ดา้ นหน่งึ ของชีวติ ท�ำอะไรบ้างเมือ่ เลกิ โรงเรียนแลว้ นับต้ังแต่ที่โรงเรียนดรุโณทยานได้เลิกกิจการไปแล้ว  เมื่อวันที่ 31 มนี าคม พ.ศ. 2549  ไดม้ นี กั เรยี นเกา่ และผปู้ กครองทง้ั เกา่ และใหมห่ ลาย ตอ่ หลายคนมาถามดว้ ยความเปน็ หว่ งวา่ ดฉิ นั จะเหงามากไหม จะทำ� อะไรใน เมอ่ื ไมม่ นี กั เรยี นจะสอนแลว้   ขอ้ นต้ี อบงา่ ยนดิ เดยี ว เพราะมงี านคงั่ คา้ งไวอ้ กี มากมายทจี่ ะต้องทำ� ใหเ้ สรจ็  กอ่ นทีจ่ ะลาโลกน้ีไป สิ่งแรกก็คือการเขียนหนังสือ  เล่มแรกจะต้องเขียนอัตชีวประวัติ ของตนเองใหจ้ บ  เลม่ ตน้ ไดเ้ ขยี นเลา่ ถงึ เรอ่ื งราวตง้ั แตเ่ กดิ ไปจนถงึ อายุ 20 ปี บรรลุนิติภาวะ ถือว่าเป็นการจบเร่ืองประถมวัย  ทีน้ีเล่มต่อไปจะต้องเขียน เรอ่ื งเรม่ิ ตน้ มชั ฌมิ วยั  ไปจนถงึ ปจั ฉมิ วยั ในขณะนซี้ งึ่ อาย ุ 90 ปแี ลว้  เปน็ อนั วา่ จะต้องเขียนเร่ืองของ 70 ปี  คิดดูก็แล้วกันว่าจะต้องกินเวลาสักเท่าใด - แน่ละ คงจะไม่มีเรื่องเล่าละเอียดอย่างในเล่มแรก แต่กระน้ันก็คิดว่า จะมีเรื่องมากพอใช้  หวังว่าคงจะเขียนให้เสร็จได้ก่อนท่ีจะเจ็บป่วยหรือ ถงึ แก่กรรมเสยี กอ่ น นอกจากเร่ืองของตัวเองแล้ว  ยังมีเรื่องที่ส�ำคัญกว่านี้ไปอีกนั่นคือ ชีวประวัติของสามีดิฉันเอง  “จ�ำกัด พลางกูร”  ซ่ึงได้เป็นผู้ริเริ่มก่อต้ัง โรงเรยี นดรโุ ณทยาน  และเปน็ ผจู้ ดั การคนแรกของโรงเรยี น  เขาเสยี ชวี ติ ใน ขณะท่ีไปท�ำงานเสรีไทยใต้ดินในประเทศจีน เมื่อ พ.ศ. 2486  เป็นเวลา 63 ปีมาแล้ว  ดิฉันได้เขียนประวัติของเขาไปแล้วประมาณ 150 หน้า แต่ยัง ไม่จบ  เพราะไม่มีเวลาว่างพอจะเขียนต่อสักที เนื่องจากเอาไปให้นักเรียน เสียหมด  การท่ีจะเขียนเรื่องของเขานี้ จะเขียนไปส่ง ๆ ไม่ได้ เพราะไม่ใช่ นวนิยาย  เป็นเรื่องจริงท่ีจะต้องดูเอกสารต่าง ๆ เสียเวลามากกว่าเขียนเร่ือง ของตัวเอง  แต่อย่างไรเสียก็จะต้องเขียนให้จบจนได้ในเวลาอันไม่นานนี้ เพราะมีพรรคพวกไมน่ อ้ ยทค่ี อยจะอ่านเร่อื งของเขา ยงั มอี กี  ทเ่ี พอื่ นบางคนมาขอใหเ้ ขยี นเรอ่ื งของเขาเทา่ ทเ่ี ขาเลา่ ใหด้ ฉิ นั ฟัง  ไม่รู้ว่าเขาเตรียมตัวตายหรืออย่างไร  เรื่องนี้จะปฏิเสธก็ยาก เพราะเคย

ฉลบชลัยย์ พลางกรู ��� 95 ไดบ้ ทเรยี นมาแลว้  คอื เพอื่ นผหู้ ญงิ คนหนงึ่ มาขอใหเ้ ขยี นเรอื่ งของเธอขณะท่ี เธอเรียนอยู่ที่โรงเรียนราชินีกับดิฉัน  เธอรับราชการมานาน  ประวัติทาง ราชการนนั่ มอี ยแู่ ลว้   แตเ่ รอ่ื งตอนเดก็  ๆ ไมม่  ี  ดฉิ นั กพ็ ดู ไปวา่ เธอเตรยี มตวั จะตายหรือ แต่ก็เริ่มเขียนให้เธอสบายใจ เขียนไปได้ครึ่งเดียวก็ไปเยี่ยมเธอ เหน็ เธอยงั มสี ขุ ภาพแขง็ แรงอยมู่ าก คดิ วา่ คงไมต่ ายงา่ ย ๆ หรอก  และไดบ้ อก แก่เธอเช่นน้ัน แล้วก็เลยหยุดเขียนเพียงแค่นั้นเอง  ต่อมาอีกไม่นานนัก เธอ ถึงแก่กรรม ดิฉันยังคิดเสียใจอยู่จนบัดน้ีท่ีท�ำส่ิงที่เธอขอให้ท�ำไม่ส�ำเร็จ คิดถึงเรื่องน้ีทีไรก็ใจคอไม่ดีทุกครั้งไป จึงต้องเขียนต่อจนจบ แล้วมอบให้ หลานสาวเธอรับไป เพื่อจะได้ไปพิมพ์ในหนังสือแจก แต่ก็ยังคงเสียใจที่ เพอื่ น (ผ้ตู าย) ไมไ่ ด้อ่านกอ่ น นอกจากการเขียนเร่ืองที่จะต้องเขียนดังท่ีกล่าวแล้ว  ยังมีอะไรต่อ อะไรอกี มากทดี่ ฉิ นั ตอ้ งการเขยี น  ถา้ มเี วลาพอ  เชน่ เขยี นโคลง กลอน และ เขียนสิ่งท่ีเรารัก - ชอบ เช่น เรื่องดนตรี เร่ืองธรรมชาติ - ต้นไม้ - ดอกไม้ เรอ่ื งสตั วเ์ ลย้ี ง ฯลฯ  - การเขยี นเปน็ งานอดเิ รกทใี่ หค้ วามสขุ แกด่ ฉิ นั ไมน่ อ้ ย ถัดจากการเขียนก็คือการอ่าน  ดิฉันชอบอ่านหนังสือทุกประเภท (ที่ ไม่ใช่ต�ำรา)  ได้สะสมหนังสือไว้มากมายส�ำหรับอ่านตอนเลิกสอน แต่จน บดั นย้ี งั ไมไ่ ดต้ งั้ ตน้ อา่ นสกั เลม่ เดยี ว เพราะการเขยี นจะตอ้ งมากอ่ น  เกรงแต่ ว่าเม่ือมีเวลาพอท่ีจะเร่ิมอ่านนั้น  สายตาจะใช้ไม่ได ้ เพราะหนังสือเหล่าน้ัน ตวั พมิ พเ์ ลก็ มาก  และขณะนสี้ ายตาของดฉิ นั กใ็ ชไ้ ดเ้ พยี งครงึ่ เดยี ว คอื ตาขวา ข้างเดียวเท่านั้น  ตาซ้ายน้ันเสียไปแล้ว ไม่มีทางกลับมาใช้ได้อีก ฉะน้ัน จึง ตอ้ งถนอมเทา่ ทใ่ี ชไ้ ดไ้ วห้ นอ่ ย  หากตาบอดหมดเมอื่ ไรดฉิ นั กเ็ หน็ วา่ ตายเสยี ดกี วา่  เพราะความสขุ อนั ย่ิงใหญ่น้ันมาจากดวงตา ดิฉันคิดว่าคนท่ีได้รับการศึกษามาพอสมควรนั้น ถ้าไม่เจ็บป่วยอะไร ก็จะหาวิธีแก้เหงาได้ไม่ยากเลย  ดิฉันชอบดนตรี ชอบร้องร�ำท�ำเพลง ชอบ เพลงของทุกชาติทุกภาษา สมัยเด็ก ๆ เคยเรียนดนตรีไทยจนได้ไปออกงาน นบั ครง้ั ไมถ่ ว้ น แตม่ าเดย๋ี วนลี้ มื หมดแลว้   ยงั อยแู่ ตก่ ารรอ้ งเพลงเทา่ นน้ั   สมยั อยู่โรงเรียนได้คะแนนขับร้องเต็มทุกคร้ัง เดี๋ยวนี้เวลาอยู่คนเดียว ดิฉัน

96 ��� ดา้ นหนึง่ ของชวี ิต ร้องเพลงเล่นก็มีความสุข  ไม่ต้องกลัวว่าใครเขาจะหาว่าเป็นบ้า  เพลง บางบทเมอื่ รอ้ งไป ทง้ั เนอื้ เพลงและท�ำนองทำ� ใหซ้ ง้ึ ใจถงึ กบั น�้ำตาไหลไดก้ ม็ ี สมยั นมี้ ที งั้ วทิ ยกุ บั โทรทศั น ์  ใครรอ้ งไมเ่ ปน็ กฟ็ งั คนอน่ื เขารอ้ งได ้  มที กุ แบบ ทกุ ชนดิ  สุดแตจ่ ะเลอื กฟังเอาเอง ดิฉันชอบวาดเขียน  น่ีก็เช่นเดียวกัน คะแนนวาดเขียนได้เต็มเป็น ส่วนมาก เมื่อตอนเรียนช้ันมัธยม คิดว่าจะไปเรียนศิลป์ท่ีโรงเรียนเพาะช่าง แตเ่ หตกุ ารณม์ นั เปลย่ี นไป ไมไ่ ดเ้ รยี น  ครนั้ ไปอยปู่ ระเทศองั กฤษไดไ้ ปถาม เร่ืองการเรียนวาดเขียน  ปรากฏว่าค่าสอนแพงลิบล่ิว เรียนไม่ไหว  แต่ กระน้ันก็ยังได้ความสุขในการดูภาพเขียนของจิตรกรต่าง ๆ  ภาพบางภาพ ดซู �ำ้ ดซู ากกไ็ มเ่ บ่อื   กลับชอบมากขึ้นดว้ ยซ�ำ้  ความสุขเกดิ ไดต้ อนนีไ้ ม่นอ้ ย การเย็บปักถักร้อยและการช่างต่าง ๆ ซ่ึงเป็นของโปรดนั้น บัดนี้ต้อง ยอมแพ ้ เพราะต้องใชส้ ายตามาก การท�ำครัวก็เป็นความสุขอย่างหน่ึง ไม่ว่าจะท�ำตามต�ำราต่าง ๆ หรือ ประดิษฐค์ ดิ ท�ำขน้ึ เองกส็ นกุ ดี รวมท้งั ได้ประโยชน์ในเวลาเดียวกนั การกีฬานนั้ ดิฉนั ชอบหลายชนดิ  ทง้ั ที่เล่นเองและท่ีดูเขาเลน่   เม่ืออยู่ โรงเรียนได้เล่น Net ball เป็นนักกีฬาทีมโรงเรียนในต�ำแหน่ง shooter เล่นแบดมินตัน ปิงปอง และอ่ืน ๆ อีก ส่วนกีฬาใหญ่ ๆ เช่น ฟุตบอล รักบี้ หรอื กอลฟ์ นนั้  ถงึ จะไมเ่ ลน่ เอง ดเู ขาเลน่ จรงิ  ๆ หรอื ดจู ากโทรทศั นก์ ไ็ ดค้ วาม สนกุ สนานไม่มากก็นอ้ ย นอกจากนี้ เวลาท่ีจะให้กับการสังคมก็ต้องมีบ้าง ถึงจะไม่ไปร่วมใน สังคมใหญ่ ๆ สังคมเล็ก ๆ ของเราเองก็จำ� เป็น  สมัยนี้เด็ก ๆ ลูก ๆ หลาน ๆ ถึงแม้จะเป็นญาติสนิทกันก็ไม่รู้จักกัน  ดิฉันเองตอนนี้พอมีเวลาจะรวบรวม ญาติพี่น้องลูกหลานทุกสาขา ทั้งฝ่ายพ่อและฝ่ายแม่ให้ได้มารู้จักกันไว ้  เม่ือ เวลาคนรุ่นเราตายไปแล้ว  เขาจะได้ยังคงรู้จักกัน หรืออาจจะท�ำต่อในสิ่งที่ เราเริม่ ทำ� ไว้กไ็ ด ้  เวลาน้ีท�ำไปได้พอสมควร แตย่ ังไมค่ รบถว้ นทเี ดยี ว ส่วนท่ีทำ� ไดจ้ ริง ๆ กค็ อื ใหพ้ ี่นอ้ งลูกหลานครอบครวั ของเราเองแท้ ๆ ไดม้ าพบกนั เดอื นละครง้ั   เดอื นไหนตรงกบั วนั เกดิ ของใคร กเ็ ทา่ กบั เลยี้ งให้

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 97 คนน้นั   โดยทุกบา้ นน�ำอาหารมาคนละสงิ่  อันนเี้ รยี กว่าท�ำได้สำ� เร็จแลว้ ดูสิคะ สิ่งท่ีจะท�ำให้เราไม่เหงาน้ันมีมากมายก่ายกอง เราไม่มีเวลา พอที่จะท�ำมันเท่าน้ันเอง ฉะนั้นขอขอบคุณทุกคนที่เป็นห่วงดิฉัน แต่ขอ บอกวา่ สง่ิ ทดี่ ฉิ นั หว่ งอยา่ งเดยี วคอื การปว่ ยไข้ อายปุ นู นแ้ี ลว้  อวยั วะตา่ ง ๆ ใน รา่ งกายมแี ตจ่ ะทรดุ โทรมไป  การเจบ็ ปว่ ยตา่ ง ๆ ยอ่ มเกดิ ขนึ้ ไดเ้ ปน็ ธรรมดา ถา้ เราระวงั ตวั อยา่ งดีจนสดุ ความสามารถแลว้   มันยังจะเกดิ ข้ึน กเ็ ปน็ เรื่องท่ี ชว่ ยไมไ่ ด ้  อะไรจะตอ้ งเปน็ ไปกจ็ ะตอ้ งเปน็ ไป เทวดาฟา้ ดนิ กช็ ว่ ยอะไรไมไ่ ด้ ดฉิ นั ทำ� ใจไดม้ านานแล้วคะ่

98 ��� ด้านหนึง่ ของชวี ิต กจิ วัตรประจำ� วัน หลังจากเลิกโรงเรยี นแลว้  เม่ืออาย ุ 90 ป ี กจิ ประจ�ำวัน ของฉัน นั้นง่ายงา่ ย นอนตนื่ สาย เพราะไม่ตอ้ ง รีบไปสอน  7 ถึง 8 นาฬกิ า หาอาวรณ์ ไม่ตอ้ งเปลีย่ น เสือ้ นอน ตามสบาย อาหารเชา้  ก็แสน จะธรรมดา ขนมปังป้ิง กบั นำ้� ชา สะดวกงา่ ย หนังสือพมิ พ์ อ่านไมม่ าก เพราะตาลาย ตรวจดูพาด หัวใหญ่ จบก่อนพลนั แล้วจงึ เลือก อา่ นข่าว ท่สี นใจ โดยต้องใช้ แว่นขยาย แสนขยนั ต้องอา่ นอ่าน หยดุ หยดุ  ด้วยงงงัน นึกแลว้ ขนั  และสงั เวช สังขารตน ถ้าวันไหน มีนดั  กับใครไว ้ หรือต้องไป ท�ำธรุ ะ ทกุ แหง่ หน จึงจะต้อง เปลยี่ นเสื้อ เบ่อื เต็มทน เด๋ยี วนไ้ี ม่ นึกสน แตง่ ตัวเลย ถ้าไม่ม ี ธุระ แสนสบาย แตก่ อ็ ด ไม่ได ้ สดุ อย่เู ฉย เร่อื งส่วนตัว มมี ากให้ ทำ� ตามเคย สุดจะเอย่  พรรณนา ว่าอะไร ดเู วลา ชา่ งเร็ว เสยี เหลือเกนิ ทำ� งานเพลิน โดยม ิ เถลไถล 12 น. อาหารกลางวนั  แสนเร็วไว ซึ่งฉันไม่ เสียเวลา เลือกสกั ทาง เพราะโดยมาก กนิ อาหาร เพยี งจานเดียว เป็นกว๋ ยเต๋ยี ว หรือข้าวผัด สลัดบา้ ง ดืม่ น้�ำ ส้มคัน้  ไปพลางพลาง กินผลไม้ ตา่ งต่าง หมอส่งั มา หลังจากน้ี บางทสี อน เด็กรับใช้ ใหท้ �ำ อาหารไว้ เผอื่ มอื้ หน้า สอนใหว้ ัน ละอยา่ ง ตามตำ� รา แต่ทว่า ตอ้ งเติม ไขข่ าวปน หมอก�ำหนด ให้วนั  ละสองฟอง ต้องทำ� ให้ ถูกตอ้ ง ไม่สับสน ถงึ จะเบือ่  เพยี งไร ต้องจ�ำทน เพ่ือใหผ้ ล เลอื ดเป็น ท่ีพอใจ เสรจ็ แล้ว ถอื โอกาส นอนพักผ่อน ไม่แน่นอน สกั  1 - 2 ชว่ั โมงได้ 16 - 17 น. ตืน่  ข้ึนทนั ใด กนิ น�้ำชา ชนื่ ใจ ฉ่�ำอุรา ต้องขัดคำ�  สั่งหมอ ในข้อน้ี เพราะหา้ มของเบเกอร ่ี หมดทกุ ทา่ ฉนั เพยี งกิน คกุ ก ี้ กับนำ�้ ชา เพียงนิดหนอ่ ย ไมน่ า่  จะเป็นไร

ฉลบชลยั ย์ พลางกรู ��� 99 ระยะน ี้ พอมี เวลาว่าง อา่ น-เขียน หนงั สอื บา้ ง ตามวสิ ยั 20 น. อาหารเย็น เร็วทันใจ ทเี่ ตรียมไว ้ หนักไป ทางเนื้อปลา กบั ผกั อกี  ตา่ งต่าง แตพ่ อควร ตามกระบวน ค�ำส่งั แพทย์ ไมก่ ังขา แล้วดูขา่ ว โทรทัศน ์ ช่องนานา สกั แต่ว่า ก�ำลังฮิต ในเรือ่ งใด พอถึง 23 น. มิรอชา้ เตรียมกายา เข้านอน ก่อนไถล ตืน่ อีกที 7 น. วันต่อไป รวมนอนได้ ประมาณ 8 ชั่วโมง