วารสารฟ้าเหนือ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ปีที่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2564

วารสารฟาเหนือ ปที่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชยี งราย Metaphor Interpretation of a Short Story Used in a Classroom : “the Bird and the Cage” การตีความความหมายอุปลกั ษณจากเร่อื งสนั้ ทใ่ี ชใ นกรณีศกึ ษา “the Bird and the Cage” กรวรรณ ฎีกาวงค*1 Korawan Deekawong1 Abstract According to Lakoff and Johnson (1980), metaphor is a figure of speech which refers to something else that is not literally true. It is something abstract which is difficult for students to understand. This study of metaphor interpretation of a short story used in a classroom aimed to look closely at the 32 of 2nd year English major students’ strategies of metaphor interpretation of English and study the relation of cultural background between Thai and English enhancing them to work out the interpretation. The metaphors in this study were words, phrases, and expressions in the story “the Bird and the Cage” by Paulo Coelho (2010). The results showed the strategies taken by the students to work out the metaphorical meanings corresponded to several theories : denotative meanings, contextual clues, imagination with miming, and cultural experiences of both Thai and English. Cultural background allowed the students * Corresponding author, e-mail: [email protected] 1 ดร., อาจารย คณะศิลปศาสตร มหาวิทยาลัยหวั เฉยี วเฉลมิ พระเกียรติ 1 Lecturer, Dr., Faculty of Liberal Arts, Huachiew Chalermprakiet University Received: March 3, 2021 / Revised: March 9, 2021 / Accepted: April 4, 203291

วารสารฟาเหนือ ปที่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย to link the differences between their native language and English to enhance deeper understanding of metaphors. It is important for a teacher of English to teach students to understand the similarities and differences of culture of both languages, so they can apply this kind of figurative language to daily communication creatively and effectively. Keywords : Denotative Meaning Figurative Language Metaphorical Meaning 40

วารสารฟาเหนือ ปท ี่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชียงราย บทคัดยอ อปุ ลกั ษณเ ปน การสอ่ื ความหมายในลกั ษณะเปรยี บเทยี บระหวา งสงิ่ หนงึ่ กบั อกี สงิ่ หนง่ึ โดยอางถงึ อีกสิง่ ทีไ่ มม ีความหมายตามคาํ ท่ีอา งแตอยางใด ซ่ึงการตีความทางอปุ ลกั ษณน้นั มลี กั ษณะเปน นามธรรม และยากตอ การเขา ใจโดยเฉพาะอยา งยงิ่ กบั ผเู รยี นทไ่ี มใ ชเ จา ของภาษา (Lakoff and Johnson, 1980) การศกึ ษาครงั้ นศี้ กึ ษาวธิ ใี นการตคี วามความหมายอปุ ลกั ษณ ของนักศึกษาวิชาเอกภาษาอังกฤษ ชั้นปที่ 2 จํานวน 32 คน และศึกษาการตีความของ นกั ศกึ ษาเพอ่ื หาความสมั พนั ธท างวฒั นธรรมของทง้ั ภาษาองั กฤษและภาษาไทย โดยเลอื กคาํ วลี และสํานวน จากเร่อื งส้นั เรือ่ ง “the Bird and the Cage” ท่ีเขยี นโดย Paulo Coelho (2553). จากการศกึ ษาพบวา วธิ กี ารตคี วามความหมายอปุ ลกั ษณข องนกั ศกึ ษามกี ารประมวล ความรูจากหลายทฤษฎี; แปลความหมายตรง ตีความตามบริบท ตีความตามจินตนาการ และตคี วามโดยอา งองิ เขา กบั ประสบการณท างวฒั นธรรมของทง้ั ภาษาไทยและภาษาองั กฤษ พน้ื ฐานทางวฒั นธรรมมีสวนในการเชือ่ มโยงความแตกตา งของท้ังสองภาษาเขาดว ยกนั ซึง่ ชว ยใหนักศึกษาเขาใจความหมายอปุ ลกั ษณไดด ีย่ิงข้นึ จึงมคี วามจาํ เปน อยางยงิ่ ทค่ี รูผสู อน ภาษาองั กฤษ จะฝก ใหน กั ศกึ ษาเขา ใจความแตกตา งระหวา งวฒั นธรรมทงั้ สองภาษา เพอ่ื ให เกดิ การส่ือสารอยา งมปี ระสทิ ธิภาพ คําสาํ คัญ : ความหมายตามตวั อักษร ความหมายโดยนยั ความหมายอุปลกั ษณ 41

วารสารฟา เหนือ ปท ี่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย Introduction To understand each other while communicating, we need to know the meaning of words or phrases in the sentence that someone is saying. When we listen and interpret the meanings, it requires both knowledge and understanding of the culture and traditions of that language. Also there is an emotional interpretation of the situation at that time, including the social status of the speakers. In addition, a word that we use sometimes does not have just one meaning, but it implies other meanings in its particular context. Denotative meaning (Denotation) is the direct meaning of a word from a dictionary (Mangewa, 2019). Connotative meaning (Connotation), on the other hand, is the emotion that a word generates in addition to the actual meaning. Mangewa (2019) stated that connotation is an implied meaning that is associated with a word in addition to its literal meaning. Connotation can be another meaning that is used in communication. Sometimes it has parts of literal meaning and comparative meaning which is called a metaphorical meaning (Figurative/ Metaphorical Meaning). Saralamba (2011) stated that metaphorical meaning refers to one thing by mentioning another thing and has a new meaning derived from that comparison. It is when people use a word or phrase that does not have its normal literal meaning. People can use metaphors to convey more interesting meaning and make it more dramatic that literal language which simply states facts. Having taught the EFL students for more than 5 years, it seems to the researcher that the students understand the primary meaning of a word in a dictionary. They use words to communicate along with the situation according to their levels. There may be a lot of difficulties for student to interpret these kinds of meaning. However, it is important that the students in higher education level should understand the comparison or metaphor. As stated by Lakoff 42

วารสารฟาเหนอื ปท ่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชยี งราย and Johnson (1980), metaphor is a conceptual system and is related to the system of thinking. That is to say the language used in everyday life is in the form of a metaphor called “conceptual metaphor,” and it is related to the thinking system of the user. They also added that the use of language in the form of metaphors occurs in a natural way, and inherits from the experience of that language user. Foreign language students encountered difficulties understanding metaphorical expressions every day. According to Littlemore (2004), metaphors consist of a source and a target domain. Metaphor comprehension could involve an appreciation of differences between those two domains. In order to comprehend the metaphors, we could not only be able to perceive the correlation between the source and target domains, but could also be able to practice the differences between them. Language is a part of the human culture created for communication in everyday life, including experience, emotions, and feeling of the people through the process of communication and the art of language creation for communication. Metaphor is one of the most popular ways to describe the language more clearly. When people talk, they often use comparative or metaphorical ways which can illustrate what they want to say better than inventing examples to describe the meaning of what they are talking about. Al-Hasnawi (2007) stated that interpreting metaphor is not a direct translation of the meaning of a word. Al-Hasnawi suggested that interpretation should be made by cognitive metaphor using knowledge management process or meaning analysis through the process of knowledge, thought, comparison and experience and culture of the language. These are the approaches of an interpretation of the similarities and differences of their own language. 43

วารสารฟาเหนือ ปที่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏเชียงราย In addition to understanding the use of words for communication, knowledge of vocabulary is fundamental to reading, for an overall understanding of the subject. Using all kinds of short stories can help students to acquire all kinds of knowledge, such as investigation, science, love, history, culture, and religion. The language used in the stories has been written in English in everyday communication. They are also reading for pleasure, not as stressful as the textbooks. Reading for pleasure can add imagination to readers, increase reading ability and recognition of the characteristics of the language used in the stories. Furthermore, students can get information from reading, understanding history, social attitude, personality of the characters, including differences of customs and beliefs from what they have read. Using stories in teaching English can implicate many aspects of importance. Carter and Long (1991 : 2-3) described these aspects (as : 1) increasing cultural understanding described in the stories that can help students or readers see and understand cultural differences. The differences can help in improving the ideas, 2) emphasizing the language used in the narrative, which can teach students vocabulary and sentence structures, and 3) increasing the students’ or readers’ personal advancement; when they understand, they can have a factual assessment of culture, think in a broader way, understand the society as a whole, have a broader vision, accept different things, and focus on the use of extensive vocabulary. All of those three aspects are important for understanding the usage of words and culture, including the developing of ideas and creativity of each person. In order to have a broader understanding of the meaning of metaphorical meaning, the researcher chose the intermediate level of the story, “The Bird and the Cage,” a part of Eleven Minutes, written by Paulo Coelho (2010) for students to read. The researcher used the technique of teaching vocabulary 44

วารสารฟาเหนอื ปท ี่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชยี งราย in order to help students understand, and use the language appropriately according to the meaning and words for communication in society, rather than focusing on student understanding of the forms and grammar. Objectives of the Study 1. The strategies the students used to interpret the meanings of metaphors in the target language (English) 2. The relation of the cultural background between the students’ native language and English. Methodology The experimental class consisted of 32 students majoring in English at the Faculty of Liberal Arts, Huachiew Chalermprakiet )University : 6) male (18.75%) and 26 female students (81.25%). The sample was selected because they had the required qualifications. They were able to use English at the pre-intermediate to intermediate level. They were able to communicate with simple words and simple compound sentences. Their ability in using vocabulary was usually in literal (denotative) meaning. From the inquiry before starting activities in class, students could understand the meaning by comparing English to Thai. The process and steps of data collection were the researcher studied the story, The Bird and the Cage, which the writer used ordinary figurative language telling the story, had students read it and the researcher chose 9 words and expressions that had metaphorical meanings. The following were the techniques the researcher used to study the students’ strategies in in- terpreting the metaphors : 1. Teacher explained the differences of denotation and figurative language : metaphors and practice on examples of metaphors. 45

วารสารฟาเหนือ ปท ี่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย 2. Students read the story, ‘the Bird and the Cage’ and expressed their understanding of the denotative, connotative, and metaphorical meanings. 3. After reading the story, students looked up the denotative meaning of the 9 words. 4. Students interpreted the metaphorical meaning of those 9 words. 5. Examine the metaphorical meanings interpreted by each student. 6. Interview the students to understand how they interpreted the metaphors. 7. Discuss the metaphor interpretation strategies that were employed by the students. Findings 1. Strategies the students used to interpret the meanings of metaphors in the target language From the students’ interpretations of the 9 words, this table showed the meanings and explained the strategies that the students used to work out the metaphors. 46

วารสารฟาเหนอื ปท ี่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชยี งราย Table 1 The Results of Students’ Metaphorical Interpretation Words Metaphorical No. of Students Percentage Meaning Interpreted Each (%) Word Correctly 93.75 bird - freedom 37.5 30 wings - weapon, tool 12 59.37 - power - ability 19 34.37 - energy 11 12.5 fly, flight - freedom 21.87 - goal 4 - happy 7 trap - deceiving - jealous - trouble, problem - obstacle set up - plan things secretly a trap put in - uncomfortable, was a cage controlled - to show that you’re the owner of something 47

วารสารฟาเหนือ ปท ่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชยี งราย Words Metaphorical No. of Students Percentage Meaning Interpreted Each (%) Word Correctly 59.37 feathers - beauty - warmth 19 71.87 - beautiful love 23 31.25 lose their - getting older gloss - not charming 10 - lose inspiration - meaningless Death - dying, dying person came - lose, death knocking - Death is approaching. at the door From Table 1, 7 instances of metaphor interpretation by students can be described as (follows :) 1.1 ‘Bird,’ Students found out the meaning the word ‘bird’ very quickly. The approach they used to work out the meaning seemed salience. They started by directive meaning first, and reflected on the bird’s character of flying. Then they looked closely at the context, they worked out the meaning of its metaphor. This implied that they had employed some kind of imagination and its character including the activity the birds do in order to help them understand 48

วารสารฟาเหนือ ปท ่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย the metaphor. The students tended to think about abstract concepts with corresponding physical processes. For example, they thought of a motion of a bird flying higher in the air, and moving forwards was the gestures that they accepted in employing the metaphor of the word ‘bird.’ 1.2 ‘Lose their Gloss’ Some students learned that the meaning of ‘lose their gloss’ was dry and inferred it as the drought. However, when asked to explore the metaphor in depth, they were able to deepen their understanding of the expression. When the students focused their idea on the contexts surrounding and on the truth of life, a long and desperate bird in a cage, they appeared to have activated their knowledge of the target domain, and filled the expression to the source domain. That was from the charming and meaningful life, turning to the desperate, and had nothing to wait for at the end. 1.3 ‘Fly, Flight’ The students could work out the meaning of ‘fly and flight’ as freedom and goal easily. They interpreted those as ‘journey, goal, freedom because flying was from one place to another. The approach they used to work out was using their knowledge of the target of the destination. They said it totally meant from the origin to the destination. Interestingly, some students were using some miming during interpreting which they said it could help them work out the meaning of the metaphor. This suggested that they were trying to employ some kind of imagination. According to theory of embodied cognition, Lakoff and Johnson (1999) stated that cognitive processes were deeply rooted in the body’s interactions with the world. The mime of the students showed that they were experiencing some motion and it helped them to work out the metaphorical meaning of the words. 49

วารสารฟาเหนือ ปที่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย 1.4 ‘Feathers’ The students were able to work out the meaning of ‘feathers’ quickly because of the presence of the contextual clues. They knew from the participation of the people in the story revealing about beauty of love and the warmth of the mind which was the meaning of life. Also, they referred the meaning to the appearance of the feather, as in Thai expression : Fine features make fine birds. It could be seen that the cultural basis of their Thai language played crucial role here to work out the interpretation. 1.5 ‘Set up a Trap’ The students began by picking up on the word ‘trap,’ the salient one, which people used to capture or retain something. Then the considered the next one, ‘set up,’ which people always do this action quietly. They inferred to the knowledge of target domain as the winner or owner of something. The source domain of this was the hope or wish for something. If the students could draw their attention of language systematically, their ability to interpret the meaning would enable them to work more autonomously and to process the target language at a higher level. 1.6 ‘Put in a cage’ The students began by picking up on the word, ‘cage,’ first. They showed their understanding that ‘If something was in a cage, there would be no freedom.’ When asked to reconsider it and use the contextual clues to help, they tried to work out the meaning again by corresponding to all the possible meanings, including the denotation and the contexts. They finally worked out the meaning. If you put something in a cage, you wanted to show that ‘you are the owner of something.’ 50

วารสารฟาเหนอื ปท่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชียงราย 1.7 ‘Death came knocking at the door’ When the students interpreted the meaning of ‘Death came knocking at the door,’ they tried to work out on the word ‘death’ first. They considered the source and target domains of this idiom as the last period of life and the death. When considering the phrase ’came knocking at the door,’ they mentioned Thai belief of death. It is believed that the Angel of Death would come if it is someone’s appointed time to die. Some students even imagined the Angels standing and waiting in front of the door, and asked ‘What would you feel if you were the only one who experienced this incident?” Fear was the feeling they answered. Apart from the students’ knowledge on literal meanings, contextual clues, and imaginary, Thai expression took very crucial roles in interpretation this idiom 2. Relation of the cultural background between the students’ native language and English From the observation and the interview of how the students interpreted their metaphors, the cultural background allowed them to link the differences between their native language and English to enhance deeper understanding of metaphors. If students understand the culture of both languages, they would be able to draw similarities between their native language and English, so they can remember and retain the concepts. Likewise, if they could work out the differences between the two cultures, they would also be able to relate the concepts together. Discussion The most important quality which language learners should have was the vocabulary based on denotative meanings which would enable them to deepen their understanding corresponding the source and target domains. 51

วารสารฟาเหนอื ปท ่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย The next strategy was the ability to pick up the contextual clues in which the word or expression occurred. In other word, the contextual clues were suggested as the strategies employed by students in metaphor interpretation. If the students could not pick up the contextual clues, they looked for the salient quality of the source domain. Also imagining and miming could enhance students’ understanding and could make things clearer. The students perceived that the abstract concepts of expression corresponded to physical processes. Lakoff and Johnson (1999) stated that imagination worked well with miming in order to help them work out the metaphor. Knowledge on cultural background played an important role behind the expression interpretation. The ability to draw similarities and differences of L1 and English could help students interpret the concepts correctly. As shown in Findings 1.4 and 1.6, students interpreted the English metaphor by contrasting the meaning with their experience and belief in Thai, such as ‘feathers’ into ‘beauty,’ and ‘beautiful love’ by linking to some characteristics of the feather, as in the Thai (expression :) fine features make fine birds. Also, the sentence, ‘death came knocking at the door’ has its metaphorical meaning as ‘death, dying, a dying person, or death is approaching,’ is related with Thai belief. It is believed that the Angel of Death would come to someone when it is their appointed time to die. This is consistent with Al-Hasnawi (2007) who stated that metaphorical interpretation should be translated from the real world and linked it to the culture. For example, we could interpret it from the similar or different state of our language. 52

วารสารฟา เหนือ ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย Summary In this study, the strategies taken by the students corresponded to several theories of metaphor interpretation : denotative meanings, contextual clues, imagination with miming, and cultural experiences of both Thai and English. It would be obvious to say that the students needed to use more than one strategy in order to work out the meanings of the metaphors. The cultural background knowledge is important for students to relate many ideas and to elaborate the ideas together even though some of the students found it difficult to do. As an English teacher of EFL classroom, it could be a good idea to learn about the cultural basis of your students’ native language and English before teaching them in class. If the students understand the similarities and differences of both languages, they would be able to work out the meanings of metaphor appropriately and they can apply this kind of figurative language to daily communication creatively and effectively. 53

วารสารฟาเหนอื ปที่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย References Al-Hasnawi. (2007). A Cognitive Approach to Translating Metaphors. Trans- lation Journal, Volume 11. Carter, R. & Long, M. (1991). Teaching Literature. Longman : London. Coelho, P. ( 2010). Eleven Minutes ; The bird and the Cage. Harper Collins Publishers. Lakoff, G. and Johnson, M. (1980). Metaphor We Live By. Chicago : The University of Chicago Press. . (1999). Philosophy in the flesh : the embodied mind and its chal- lenge to Western thought. New York : Basic Books. Littlemore, J. (2004). What kind of training is required to help language students use metaphor-based strategies to work out the meaning of new vocabulary? D.E.L.T.A. 20(2) : 265-279. Mangewa, Y. (2019). An Analysis on the Denotative and Connotative Mean- ing of Lyrics of Creed’s Songs. AgroSainT, 3(2), 337. Miller, G. (1996). The Science of Words. New York : W.H. Freeman and Company. Saralamba, Ch. (2011). Introduction to Linguistics : Semantics. Bangkok : Thammasat University Press. 54

วารสารฟา เหนือ ปท ี่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย การพัฒนาทักษะการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทีย่ วของเยาวชนใน ชุมชนหมบู า นดอยชา ง ตาํ บลวาวี อาํ เภอแมสรวย จงั หวดั เชียงราย Development of Speaking Skills for Introducing Tourist Attractions Of youth in Doi Chang village, Wawee Sub-district, Mae Suai District, Chiang Rai Province รงุ โรจน ตน ประดิษฐ*1 Rungroj Tonpradit 1 บทคัดยอ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพื่อพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานท่ีทองเที่ยวของ เยาวชนในชมุ ชนหมบู า นดอยชา ง ตาํ บลวาวี อาํ เภอแมส รวย จงั หวดั เชยี งราย และเพอื่ สาํ รวจ ความพึงพอใจตอการพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานที่ทองเท่ียวของเยาวชนในชุมชน หมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จังหวัดเชียงราย ประชากรของการวิจัย คือ เยาวชนในชมุ ชนบา นดอยชา งทก่ี าํ ลงั ศกึ ษาในโรงเรยี นบา นดอยชา ง ระดบั ชน้ั มธั ยมศกึ ษาป ที่ 1 และ 2 ภาคเรียนท่ี 1 ปการศกึ ษา 2563 จาํ นวน 70 คน กลุม ตัวอยา ง คือ เยาวชนใน ชมุ ชนบา นดอยชา งทกี่ าํ ลงั ศกึ ษาในโรงเรยี นบา นดอยชา ง ในระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 1 และ 2 ภาคเรยี นท่ี 1 ปก ารศกึ ษา 2563 จํานวน 20 คน โดยวิธีการสมุ แบบงาย เครื่องมือทใี่ ชใน การวิจัย ไดแกแบบประเมินผลการพูดเพอื่ เปรียบเทียบผลสัมฤทธิท์ างการพูดกอนและหลงั การพัฒนา และแบบสํารวจความพึงพอใจตอการพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานท่ีทอง เที่ยวของเยาวชนในชมุ ชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จงั หวดั เชยี งราย จากนน้ั ดําเนินการอบรมใหความรูเร่ืองการพูดแนะนํา แลวทําการทดสอบหลังการพัฒนาโดยใช * Corresponding author, e-mail:[email protected] 1 อาจารย คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย 1 Lecturer, Faculty of Humanities,Chiang Rai Rajabhat University Received: November14, 2020 / Revised: March17, 2021 / Accepted: May5, 2021 55

วารสารฟา เหนือ ปที่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย แบบประเมนิ ผลการพูดเพ่อื วัดผลสมั ฤทธ์ิทางการพดู นําคะแนนทีไ่ ดจากการวดั ผลสมั ฤทธิ์ ทางการพูดมาวเิ คราะหหาคา เฉล่ยี ( ) สว นเบย่ี งเบนมาตรฐาน (S.D.) คาเฉลยี่ รอ ยละ แลว ใหก ลมุ เยาวชนทาํ แบบสาํ รวจความพงึ พอใจตอ การพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทยี่ ว ของเยาวชนในชมุ ชนหมูบ า นดอยชาง ตําบลวาวี อาํ เภอแมสรวย จงั หวดั เชียงราย ผลการศึกษาพบวา เยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จงั หวดั เชยี งรายมผี ลสมั ฤทธหิ์ ลงั การจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู รอ่ื งการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ ง เที่ยวในชุมชนบานดอยชางสูงขึ้นจากเดิม โดยมีคะแนนพัฒนาการเฉล่ียเทากับ 6.30 วเิ คราะหดวยสถติ ทิ ี (t – test) และไดค าที (t – test) เทากับ 16.1 แสดงวาผลสมั ฤทธ์ิหลงั พฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทยี่ วสงู กวา กอ นพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถาน ทที่ อ งเทย่ี วอยา งมนี ยั สาํ คญั ทางสถติ ทิ ร่ี ะดบั 0.05 และเยาวชนมคี วามพงึ พอใจตอ การพฒั นา ทักษะการพูดแนะนําสถานที่ทองเที่ยวของเยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อาํ เภอแมส รวย จังหวดั เชยี งราย อยูใ นระดับมากที่สุด โดยมคี า เฉลย่ี เทากบั 4.77 และสว น เบีย่ งเบนมาตรฐานเทากับ 0.37 คําสําคัญ : เยาวชน ชุมชนหมบู านดอยชาง 56

วารสารฟา เหนือ ปท ี่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชียงราย Abstract The purposes of this research was Development of Speaking Skills for Introducing Tourist Attractions 0f youth in Doi Chang village, Wawee Sub-district, Mae Suai District, Chiang Rai Province and to investigate the youth satisfaction towards the Development of Speaking Skills for Introducing Tour- ist Attractions 0f youth in Doi Chang village, Wawee Sub-district, Mae Suai District, Chiang Rai Province. The samples were 20 students studying in Matthayomsuksa 1 and 2, semester 1, academic year 2020, at Ban Doi Chang community studying in Ban Doi Chang School obtained by simple random sampling. The research instruments were speech evaluation form to measure achievement of speech before development and a questionnaire investigating youth satisfaction towards the Development of Speaking Skills for Introducing Tourist Attractions of youth in Doi Chang village, Wawee Sub-district, Mae Suai District, Chiang Rai Province. Then proceed to the development by training the knowledge of the introduction. And then perform a post-development test using a speech evaluation form to measure achievement in speaking and the score obtained from the measure of speaking achievement to analyze for mean ( ), standard deviation (S.D.), mean, percentage The findings revealed that youths in Doi Chang Village, Wawee Subdistrict, Mae Suai District, Chiang Rai Province were an achievement after organizing a learning activity on the introduction of tourist attractions in Ban Doi Chang community which was higher than before. The mean development score of 6.30 was analyzed by statistical t (t-test) and t-test of 16.1 showed that the achievement after developing the speaking skills of tourist advice was higher than before improving the speaking skills. Statistically significant at the 0.05 level. 57

วารสารฟาเหนอื ปที่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชยี งราย From the questionnaire, the youth were satisfied with the Development of Speaking Skills for Introducing Tourist Attractions at the highest level, as it can be seen from the mean at 4.77 and S.D.at 0.37. The results corresponded to the third assumption. Keywords : Youth Doi Chang village 58

วารสารฟา เหนอื ปท ่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย บทนาํ การพดู เปน กระบวนการใชท กั ษะทางภาษาเพอ่ื การสอื่ สารหนง่ึ ทมี่ บี ทบาทสาํ คญั ใน การส่อื สารเปน อยางมาก ดงั ท่ีสวัสดิ์ บรรเทงิ สุข (2537 : 3) ไดแ สดงความคิดเหน็ เก่ยี วกบั การพูดไววา ในประวัติศาสตรของมนุษยชาติทุกเผาพันธุที่มีภาษาใชไดยกยองความสําคัญ ของการพดู ไวป ระดจุ “สงิ่ ทพิ ย” ทส่ี ามารถบนั ดาลใหเ กดิ ความมหศั จรรยท ง้ั ในทางเลวและ ทางเลิศข้ึนไดเสมอทุกยุคทุกสมัย การพูดมีความสําคัญตอมนุษยเปนอยางมากทั้งในชีวิต ประจําวนั และชวี ติ การทํางาน สอดคลองกับสนิท สตั โยภาส (2538 : 131) ท่ไี ดกลา วถึง ความสาํ คญั ของการพดู ไวว า นกั เรยี นจะเรยี นวชิ าใดกต็ ามทง้ั ครแู ละนกั เรยี นยอ มใชก ารพดู และการฟง เปน สอ่ื หากนกั เรยี นมที กั ษะในการพดู และการฟง แลว ยอ มเปน รากฐานสนบั สนนุ ใหเ กิดทักษะในการเขยี นและการอา น สมชาติ กิจยรรยง (2555 : 13) กไ็ ดแสดงความคดิ เหน็ เกีย่ วกับความสําคัญของการพูด ไววา การพดู เปนหนทางหน่ึงที่จะทาํ ใหบคุ คลไดแ สดงออกซงึ่ ความคดิ เห็น การพูดเปน พูดดี และมศี ลิ ปะในการพดู นนั้ ทาํ ใหเ ราสามารถแสดงความคดิ เหน็ ไดอ ยา งถกู ตอ งและมหี ลกั เกณฑ ทนิ วัฒน มฤคพิทักษ (2548 : 8) ก็ไดกลาวถึงความสาํ คญั ของการพดู ไววา พดู ไดน น้ั เราพูด กนั มาตัง้ แตข วบเศษๆ เปลง วาจาออกมาเปน ภาษามนุษย ฟงไดก ็ฟง ฟง ไมไดก็ตองทนฟงเอา สวนพูดเปนน้ันหมายถึงพูดใหคนฟงชื่นชอบ พูดใหคนเช่ือถือ คลอยตาม ปฏิบัติตาม พูด เรื่องยากเปน เรื่องงาย เรอ่ื งงายๆ เปน เร่อื งสนกุ ซ่งึ นบั วา เปน เรอื่ งยากกวามากและไมใ ชจะ ทํากันไดทุกคน จากท่ีกลาวมาขางตนจะเห็นไดวา การพูดเปนเรื่องของทักษะที่สําคัญทักษะหนึ่งท่ี ใชในการติดตอส่ือสารระหวางบุคคลใหมีความเขาใจที่ตรงกัน หากรูทฤษฎี หลักเกณฑวิธี การพูดและไดฝกฝนบอ ยๆ ผนู ้ันกจ็ ะสามารถพัฒนาทกั ษะการพูดได ดังนัน้ การสอนทักษะ การพูดจึงมีความสําคัญตอนักเรียนเปนอยางมาก การใหความรูแกผูเรียนท้ังทฤษฎีและให นักเรียนไดฝกปฏิบัติอยางจริงจัง สม่ําเสมอก็จะชวยใหผูเรียนเกิดทักษะการอานและ การเขียนดวย การวิจยั ของพงศกร สมมติ ร (2552 : 70) พบวา หากนักเรียนไดร ับการพฒั นาและ เสรมิ แรงในวิธีท่ีเหมาะสมจะสามารถทําใหน ักเรียนมีทกั ษะทางการพูดที่ดีได ครผู ูส อนวิชา ภาษาไทยจงึ ตอ งจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนเพอื่ ชว ยพฒั นาทกั ษะการพดู ใหแ กผ เู รยี น เพอื่ 59

วารสารฟาเหนอื ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ใหผ เู รยี นมที กั ษะการพดู ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ มกี ารลาํ ดบั เรอ่ื งทด่ี ี ใชค าํ หรอื ใชภ าษาอยา งถกู ตอ ง เหมาะสม มคี วามมนั่ ใจในการแสดงออกทางการพดู และมศี ลิ ปะทางการพดู อยา งสรา งสรรค สอดคลอ งกบั วิรัช ลภิรตั นกุล (2543 : 226) ไดก ลา วถึงสาเหตทุ ่ีทาํ ใหน กั เรยี นมขี อ บกพรอง ดานการพูดวามาจากขาดความรูพื้นฐานในการพูด บางคนไมมีความม่ันใจในตนเอง ไมมี การเตรยี มตวั ไมม กี ระบวนการในการฝก ซอ ม การวางบคุ ลกิ ภาพทไ่ี มด ขี ณะทาํ การพดู การ แสดงสีหนา แววตาไมสัมพันธกับเนื้อเรื่อง ไมมีความรูเรื่องการทักทายท่ีประชุมกอนการ แสดงการพดู การเรมิ่ ตน ทไี่ มด งึ ดดู ใจผฟู ง เรอ่ื งราวทน่ี าํ มาพดู ไมม คี วามชดั เจน นาํ้ เสยี งไมม ี ระดับ ไมมีความรูเร่ืองเวลาท่ีใชในการพูด และขาดการสรุปท่ีเหมาะสมดังนั้นนักเรียนจะ สามารถฝก ทกั ษะทางการพดู ไดด เี พยี งใดนน้ั รปู แบบหรอื วธิ กี ารในการฝก กม็ คี วามสาํ คญั มาก เชน กนั ดอยชา งเปน ชมุ ชนหนง่ึ ทมี่ คี วามสาํ คญั ตอ การทอ งเทยี่ วของจงั หวดั เชยี งราย ตง้ั อยทู ี่ ตาํ บลวาวี อาํ เภอแมส รวย จงั หวดั เชยี งราย แตเ ดมิ เปน ทอ่ี ยขู องชาวเขาเผา มง ตอ มาป พ.ศ. 2458 ชนเผาลีซอไดอพยพเขามาตง้ั เปน หมูบานดอยชาง และปพ .ศ.2526 ชนเผา อาขาได เขามาอาศยั อยูในหมูบา นดอยชา ง ซงึ่ เปน ชุมชนเล็กๆ มวี ิถชี วี ิตเงียบสงบ สวนชอื่ บานดอย ชา งนน้ั ตง้ั ขน้ึ ตามลกั ษณะของภเู ขาทมี่ รี ปู รา งเหมอื นชา งแมล กู สองเชอื ก หนั หนา ไปทางตวั จงั หวดั เชยี งราย บนดอยชา งมอี ากาศเยน็ สบายตลอดป ดงึ ดดู ใหน กั เดนิ ทางมาทอ งเทยี่ วโดย เฉพาะ รา นกาแฟรสชาตดิ มี ากมายหลายรา น ทวิ ทศั นส วยงาม อากาศแสนบรสิ ทุ ธช์ิ ว งฤดหู นาว อกี ทงั้ บริเวณดอยชา ง ยังมบี อ นาํ้ ศักดส์ิ ิทธ์ิ บริเวณพุทธอุทยานดอยชา ง ซงึ่ มีความสําคญั คอื เปน นํา้ 1 ใน 9 แหงของน้าํ ศกั ดส์ิ ทิ ธท์ิ ี่นําไปประกอบพธิ ีถือนํา้ พพิ ัฒนส ัตยาพทุ ธมงั คลาภเิ ษก เนอ่ื งในวโรกาสที่ พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร มีพระชนมายคุ รบรอบ 60 พรรษา ทักษะทางการพดู เพอื่ แนะนาํ สถานท่ีทอ งเทยี่ วจงึ จากการศึกษาคนควาและประสบการณทางการสอน ผูวิจัยเห็นวางานวิจัยท่ี เกย่ี วขอ งกบั ทกั ษะการพดู ยงั มนี อ ย ครภู าษาไทยยงั ไมไ ดใ หค วามสนใจในการสอนทกั ษะการพดู มากเทา ทค่ี วร การสอนทกั ษะการพดู ของครู หรอื การฝก ทกั ษะการพดู ใหแ กเ ดก็ เปน การสอน ตามประสบการณข องครู ฝก นกั เรยี นแบบตวั ตอ ตวั โดยนกั เรยี นลอกเลยี นแบบตามตวั อยา ง ผูวิจัยจึงมีความสนใจในการพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานท่ีทองเที่ยวของเยาวชนใน ชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จังหวัดเชียงราย เพ่ือเปนพื้นฐานและ 60

วารสารฟาเหนอื ปที่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย แนวทางในการพฒั นาสมรรถภาพทกั ษะการพดู แกเ ยาวนชนในหมบู า นดอยชา ง และเพอื่ ให เยาวชนในหมูบานดอยชาง ไดพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานที่ทองเที่ยว ในดานลีลา ทาทาง นํา้ เสยี ง การใชภ าษา เพอื่ สรางประสิทธภิ าพทางดา นทกั ษะการพูดแนะนาํ ซง่ึ เปน สวนหนึง่ ในการรองรบั การพฒั นาเศรษฐกจิ การทองเท่ยี วในทอ งถิน่ ตอ ไป วตั ถปุ ระสงคของการศึกษา 1. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธ์ิทางการพูดกอนและหลังการพัฒนาทักษะการพูด แนะนําสถานที่ทองเท่ียวของเยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จงั หวัดเชียงราย 2. เพอื่ ศกึ ษาความพงึ พอใจตอ การพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทยี่ วของ เยาวชนในชมุ ชนหมูบา นดอยชา ง ตาํ บลวาวี อาํ เภอแมสรวย จังหวดั เชยี งราย สมมตฐิ านของการวจิ ัย 1. เยาวชนทไี่ ดร บั การอบรมเพอ่ื พฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทยี่ ว มผี ลสมั ฤทธ์ิ ทางการพดู แนะนาํ สถานทีท่ องเท่ยี วสงู ขึ้นหลงั จากการจัดกิจกรรมการเรียนรู 2. เยาวชนมคี วามพงึ พอใจตอ การพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทย่ี วของ เยาวชนในชมุ ชนหมูบ านดอยชาง ตําบลวาวี อาํ เภอแมส รวย จงั หวัดเชียงราย ในระดับมาก ทส่ี ุด ขอบเขตของการวจิ ยั 1. ขอบเขตดานเน้อื หา ขอบเขตดา นเนอื้ หาของงานวจิ ยั ในครงั้ น้ี คอื ทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทยี่ ว 2. ขอบเขตกลมุ เปาหมาย กลุมเปา หมายท่ใี ชใ นการวจิ ัยครั้งน้ี ไดแ ก เยาวชนในชุมชนหมบู านดอยชาง ตาํ บล วาวี อาํ เภอแมส รวย จังหวดั เชียงราย ซง่ึ กําลังศกึ ษาชั้นมธั ยมศกึ ษาปท่ี 1 และ 2 ภาคเรียน ที่ 1 ปก ารศกึ ษา 2563 จาํ นวน 20 คน 61

วารสารฟา เหนอื ปท ี่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย 3. ขอบเขตดา นสถานทศี่ ึกษา หมบู า นดอยชา งหมู 3 หมู 26 และ หมู 27 ตําบลวาวี อําเภอแมส รวย จังหวดั เชียงราย 4. ขอบเขตดานระยะเวลาที่ศกึ ษา แผนการดําเนินงานตามโครงการวจิ ยั คร้ังนี้ รวมระยะเวลาทั้งสน้ิ จํานวน 12 เดือน วธิ ีการดําเนนิ การวจิ ัย ผูว จิ ยั ไดด าํ เนินการทดลองและเก็บรวบรวมขอ มูลดวยตนเอง ดังน้ี 1. ทําหนังสือขออนุญาตเก็บขอมูลในการทําวิจัย ชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมส รวย จงั หวดั เชยี งราย 2. ชแี้ จงจดุ ประสงคใ นการเกบ็ รวบรวมขอ มลู ในการศกึ ษาคน ควา แกเ ยาวชนในชมุ ชน หมบู า นดอยชาง ตาํ บลวาวี อําเภอแมสรวย จงั หวัดเชยี งราย 3. ทดสอบกอนการพัฒนาโดยใหเยาวชนกลุมตัวอยางออกมาพูดแนะนําหมูบาน ตนเอง โดยใชแบบประเมนิ ผลการพูด เพื่อวดั ผลสมั ฤทธ์ทิ างการพดู 4. ดําเนินการพัฒนาตามแผนการพฒั นาทกั ษะการพูดแนะนาํ 5. ประเมนิ ผลโดยการทดสอบการพดู กาํ หนดใหน กั เรยี นพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทย่ี ว ตามจุดตา งๆ ในชมุ ชนบานดอยชา ง 6. ประเมนิ ผลความพึงพอใจจากการพฒั นาทักษะการพูดแนะนาํ สถานท่ที อ งเท่ยี ว ของเยาวชนในหมบู า นดอยชาง ตาํ บลวาวี อาํ เภอแมสรวย จงั หวัดเชยี งราย 7. สรุปผลการวิจยั และอภิปรายผลการวิจยั เคร่อื งมอื ทใ่ี ชใ นการวจิ ยั 1. แบบประเมินผลการพูด เพอ่ื วดั ผลสมั ฤทธทิ์ างการพูด 2. แบบสาํ รวจความพงึ พอใจ จากการพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทย่ี ว ของเยาวชนในหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมส รวย จงั หวดั เชยี งราย 62

วารสารฟาเหนือ ปท ี่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏเชยี งราย วธิ กี ารสรา ง และตรวจคุณภาพเครื่องมือวิจยั วธิ ีการสรางและตรวจสอบคุณภาพของเครือ่ งมอื ดําเนินการตามขน้ั ตอนดังน้ี 1. ศึกษาเอกสารเก่ียวกบั การพูดและงานวิจยั ทีเ่ กีย่ วของกับการพดู 2. ศกึ ษาเอกสารงานวจิ ยั ทเี่ กยี่ วขอ งกบั การสรา งแบบประเมนิ ผลการพดู เพอื่ วดั ผล สัมฤทธ์ทิ างการพดู เพ่อื เปนแนวทางในการสรางแบบประเมนิ ผลการพูด เพ่อื วดั ผลสมั ฤทธ์ิ ทางการพดู 3. สรา งแบบประเมินผลการพูด เพือ่ วัดผลสัมฤทธ์ิทางการพูด ซึง่ ในการวิจยั ครงั้ น้ี ผวู จิ ยั ไดนําเกณฑก ารประเมินการพูดของสมติ สชั ฌุกร (2552 : 183) มาปรบั ใชใน การประเมินผลสัมฤทธ์ิทางการพูด เพราะเปนแบบประเมินที่มีหัวขอในการประเมินตามท่ี ผูว ิจยั ตอ งการ สําหรบั เกณฑก ารประเมนิ ดา นคุณลกั ษณะ ผวู จิ ยั ไดสรา งขึ้นเอง โดยศึกษา จากเอกสารและตําราท่ีเก่ียวของกับการพูด แบบประเมินผลการพูด เพ่ือวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการพดู พจิ ารณาคณุ ลักษณะดานตา งๆ ดังน้ี 1) ทวงทีทา ทาง อากัปกริ ิยา และบุคลิกภาพ 2) การข้นึ ตน 3) เนื้อหาสาระ การลําดับเรอื่ ง 4) นาํ้ เสยี งและความถูกตองชดั เจนในการออกเสียงควบกล้ํา 5) การใชภาษา การเลอื กใชถ อ ยคํา สํานวนในการพูด 6) การสรุป 7) เวลาท่ีใชในการพูด 4. เมื่อสรางแบบประเมินผลการพูด เพ่ือวัดผลสัมฤทธ์ิทางการพูดตามหัวขอที่ ตอ งการแลว ผวู จิ ยั ไดน าํ แบบประเมนิ ดงั กลา วไปขอรบั คาํ แนะนาํ จากทปี่ รกึ ษางานวจิ ยั แกไ ข ตามคาํ แนะนาํ ของทป่ี รกึ ษางานวจิ ยั จากนนั้ ไดน าํ แบบประเมนิ ผลสมั ฤทธไิ์ ปขอรบั คาํ แนะนาํ จากผูเช่ียวชาญทั้ง 3 ทาน เพ่ือประเมินคาความเที่ยงตรงเชิงเน้ือหา (IOC) เพื่อหา ประสทิ ธภิ าพของแบบประเมนิ ผลสมั ฤทธ์ิตอไป 5. ศึกษาเอกสาร งานวิจัยท่ีเกี่ยวของกับความพึงพอใจ เพื่อเปนแนวทางใน การสรา งแบบสาํ รวจความพงึ พอใจ 63

วารสารฟา เหนือ ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย 6. เมอ่ื สรา งแบบสาํ รวจความพงึ พอใจตามหวั ขอ ทต่ี อ งการแลว ผวู จิ ยั ไดน าํ แบบสาํ รวจ ดงั กลา วไปขอรบั คาํ แนะนาํ จากทปี่ รกึ ษางานวจิ ยั แกไ ขตามคาํ แนะนาํ ของทป่ี รกึ ษางานวจิ ยั จากนั้นไดนําแบบสํารวจความพึงพอใจไปขอรับคําแนะนําจากผูเช่ียวชาญทั้ง 3 ทาน เพื่อ ประเมินคาความเชื่อมั่นดวยสูตรการหาคาความเช่ือม่ันในรูปสัมประสิทธ์ิแอลฟา (α-Coefficient) ของครอนบคั ( Cronbach alpha procedure) ไดค าความเชือ่ มั่น 0.94 7. นาํ แบบสาํ รวจความพงึ พอใจทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพโดยการหาคา ความเชอื่ มนั่ แลว ไป ใชในภาคสนาม วธิ กี ารเกบ็ รวบรวมขอ มูล วิธกี ารเก็บรวบรวมขอมูลในการศกึ ษาวจิ ยั ในคร้งั นี้ ประกอบดวย 1. รวบรวมเอกสารทีเ่ กี่ยวขอ งกบั การพูด การประเมินผลการพดู ทไ่ี ดศกึ ษามา 2. ทาํ หนงั สือขออนญุ าตเกบ็ ขอ มูลในการทําวจิ ยั คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชยี งราย ถงึ ผอู าํ นวยการโรงเรยี นบานดอยชาง ตําบลวาวี อาํ เภอแมสรวย จงั หวดั เชียงราย 3. ช้ีแจงจุดประสงคในการเก็บรวบรวมขอมูลในการศึกษาคนควาแกนักเรียนช้ัน มธั ยมศึกษาปที่ 1 และ 2 ภาคเรยี นท่ี 1 ปการศึกษา 2563 จํานวน 20 คน ท่ีเปน กลมุ ตวั อยาง 4. ทดสอบกอนการพัฒนาโดยใหเยาวชนกลุมตัวอยางออกมาพูดแนะนํา หมูบาน ตนเอง โดยใชแบบประเมินผลการพดู เพือ่ วัดผลสมั ฤทธ์ทิ างการพูด 5. ดาํ เนนิ การพัฒนาตามแผนการพัฒนาทกั ษะการพดู แนะนาํ ทีผ่ วู จิ ยั ไดส รา งข้นึ 6. ประเมนิ ผลโดยการทดสอบการพดู กาํ หนดใหน กั เรยี นพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทย่ี ว ตามจดุ ตางๆ ในชุมชนบานดอยชาง 7. ประเมินผลความพึงพอใจตอการพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานท่ีทองเท่ียว ของเยาวชนในชมุ ชนหมูบานดอยชาง ตาํ บลวาวี อําเภอแมส รวย จังหวัดเชียงราย 8. สรปุ ผลการวจิ ัย และอภปิ รายผลการวจิ ยั 64

วารสารฟาเหนือ ปท ี่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย ประโยชนท ่ีไดรบั จากการวจิ ยั 1. เยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จังหวัดเชียงราย พัฒนาทักษะการพดู แนะนาํ สถานท่ีทองเทยี่ ว 2. ทราบความพึงพอใจตอการพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานที่ทองเท่ียวของ เยาวชนในชุมชนหมูบ า นดอยชา ง ตาํ บลวาวี อําเภอแมสรวย จงั หวดั เชยี งราย 3. สง เสริมแหลง ทองเทย่ี วตางๆ ของชุมชนบา นดอยชา งใหเปน ท่ีรจู กั มากยงิ่ ข้ึน กรอบแนวคดิ ในการวจิ ัย กรอบแนวคิดการวิจัยเรอ่ื ง “การพัฒนาทักษะการพูดแนะนาํ สถานทท่ี องเท่ียวของ เยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จังหวัดเชียงราย” สามารถ กําหนดได ดังตอ ไปน้ี ศึกษาทฤษฎีที่เกย่ี วขอ งการพดู ลงพ้ืนทเี่ กบ็ รวบรวมขอมูล พัฒนาตามแผนการพัฒนาทักษะการพดู ระดับความพึงพอใจตอการพัฒนาทกั ษะ ทักษะการพูดแนะนาํ สถานท่ที อ งเทยี่ วของ การพดู แนะนําสถานทที่ องเท่ียวของ เยาวชนในชุมชนหมูบ านดอยชาง เยาวชนในชุมชนหมูบา นดอยชาง ผลการวจิ ยั จากงานวิจัยเรื่อง “การพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานท่ีทองเท่ียวของเยาวชน ในชุมชนหมูบาน ดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จังหวัดเชียงราย” ผูวิจัยศึกษา 65

วารสารฟา เหนอื ปท ่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย วตั ถปุ ระสงค เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทยี่ วของเยาวชนในชมุ ชนหมบู า น ดอยชาง ตาํ บลวาวี อําเภอแมส รวย จงั หวดั เชียงราย โดยกลุมเยาวชนท่ีใชเ ปนประชากรใน การวจิ ยั คอื เยาวชนในชุมชนบา นดอยชา งท่กี าํ ลงั ศกึ ษาในโรงเรียนบา นดอยชาง ระดบั ชั้น มัธยมศกึ ษาปท ่ี 1 และ 2 ภาคเรยี นที่ 1 ปการศึกษา 2563 จํานวน 70 คน กลุมตวั อยาง ท่ีใชในการวิจัยครั้งน้ี เยาวชนในชุมชนบานดอยชางท่ีกําลังศึกษาในโรงเรียนบานดอยชาง ในระดบั ช้นั มัธยมศกึ ษาปที่ 1 และ 2 ภาคเรยี นที่ 1 ปการศกึ ษา 2563 จาํ นวน 20 คน ที่ ไดจากการสมุ อยา งงาย ผวู ิจัยไดทาํ การทดสอบกอ นเรียน คอื ใหน กั เรียนออกมาพดู แนะนําในหวั ขอ “ดอย ชางบานฉัน” โดยใชเกณฑประเมินการพูดเชนเดียวกันกับแบบประเมินการพูดหลังเรียน โดยประเมินความสามารถทางการพูดพิจารณาคุณลักษณะดานทวงทีทาทางอากัปกิริยา และบคุ ลิกภาพ การขน้ึ ตน เนือ้ หาสาระ การลาํ ดับเรอื่ ง นา้ํ เสยี งและความถกู ตอ งชัดเจนใน การออกเสยี งควบกลา้ํ การใชภ าษา การเลอื กใชถ อ ยคาํ สาํ นวนในการพดู การสรปุ และเวลา ทใี่ ชใ นการพดู หลงั การจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู พอ่ื พฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทยี่ ว ผวู จิ ยั ไดท าํ การทดสอบเพอ่ื วดั ผลสมั ฤทธหิ์ ลงั การจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู รอ่ื งการพดู แนะนาํ สถานท่ีทองเท่ียวในชุมชนบานดอยชาง และใหเยาวชนทําแบบสํารวจความพึงพอใจตอ การพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานที่ทองเที่ยวของเยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จังหวัดเชียงรายจากน้ันวิเคราะหขอมูลและนําเสนอในรูปแบบ ของตารางประกอบการพรรณนา ผลของการวจิ ยั สรปุ ไดด ังตอไปนี้ สรปุ ผลการวิจัย การพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทยี่ วของเยาวชนในชมุ ชนหมบู า นดอยชา ง ตาํ บลวาวี อาํ เภอแมส รวย จังหวดั เชียงรายพบวา เยาวชนในชมุ ชนหมบู านดอยชา ง ตําบลวาวี อําเภอแมส รวย จังหวดั เชยี งรายมีคะแนนพัฒนาการเฉลี่ย เทากับ 6.30 คะแนนเฉล่ียกอน การสอนพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทย่ี ว สาํ หรบั เยาวชนในชมุ ชนบา นดอยชา ง ตาํ บลวาวี อาํ เภอ แมสรวย จังหวัดเชียงราย เทากับ 17.60 และ คะแนนเฉล่ีย หลังเรียน เทากับ 23.90 วเิ คราะหดวยสถิติที ( t – test ) และไดคาที ( t – test ) เทา กบั 16.1 โดยแสดงวา ผลสัมฤทธ์ิ หลังการจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่องการพูดแนะนําสถานที่ทองเท่ียวในชุมชนบานดอยชาง 66

วารสารฟา เหนอื ปท ี่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย สูงกวากอนการจัดกิจกรรมอยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05 และเยาวชนมีความพึง พอใจตอ การพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทยี่ วของเยาวชนในชมุ ชนหมบู า นดอย ชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จังหวัดเชียงรายอยูในระดับมากท่ีสุด โดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.77 และสว นเบย่ี งเบนมาตรฐานเทา กบั 0.37 อภิปรายผล จากการศกึ ษางานวจิ ยั เรอื่ ง “การพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทย่ี วของ เยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อําเภอแมสรวย จังหวัดเชียงราย” ผูวิจัยมี วตั ถปุ ระสงค เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทท่ี อ งเทยี่ วของเยาวชนในชมุ ชนหมบู า น ดอยชาง ตําบลวาวี อาํ เภอแมสรวย จังหวดั เชียงราย สามารถอภิปรายผลการวิจัยไดด ังตอ ไปนี้ จากคะแนนประเมินผลกอนพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานท่ีทองเท่ียวเยาวชน ในชมุ ชนหมบู า นดอยชา ง ตาํ บลวาวี อาํ เภอแมส รวย จงั หวดั เชยี งราย มคี ะแนนเฉลย่ี เทา กบั 17.60 หลังจากจัดกิจกรรมการเรียนรูเร่ืองการพูดแนะนําสถานที่ทองเที่ยวแลว คะแนน เฉล่ียหลังเรยี นเทากับ 23.90 มคี ะแนนพฒั นาการเฉล่ยี เทากบั 6.30 วเิ คราะหดวยสถติ ิที (t – test) และไดคาที (t – test) เทากับ 16.1 แสดงวา ผลสัมฤทธ์ิหลังพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทย่ี วสงู กวา กอ นพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทย่ี วอยา งมนี ยั สําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 แสดงใหเห็นวาเยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ตําบลวาวี อาํ เภอแมส รวย จงั หวดั เชยี งราย มคี ะแนนในการประเมนิ ผลการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทยี่ ว ทส่ี งู ขนึ้ กวา เดมิ ทงั้ นอี้ าจเปน เพราะเยาวชนไดม สี ว นรว มในกจิ กรรม การใหค วามรดู ว ยตนเอง นอกจากน้ันเยาวชนยังไดลงพื้นท่ีจริงในการพูดแนะนําสถานที่ทองเที่ยวตางๆ ที่มีชื่อเสียง ในหมูบานของตนเอง จึงทําใหเกิดความรูสึกมีสวนรวมและกระตุนใหมีแรงบันดาลใจใน การพูดมากขน้ึ สอดคลอ งกับสมมติฐานงานวิจยั นอกจากน้นั ยงั สอดคลองกบั งานวิจัยของสมชาย วงศเพชรศรี (2547 : 133 - 135) ท่ีไดศกึ ษาการจัดกิจกรรมการเรียนรภู าษาไทย ท 011 เรื่อง การพูด ช้ันมัธยมศกึ ษาปท ี่ 4 โรงเรียนขัติยะวงษา ปการศึกษา 2545 พบวา การจัดกิจกรรมการเรียนรูแบบรวมมือกัน ทาํ ใหน กั เรยี นสว นใหญม คี วามรบั ผดิ ชอบตอ งานทไี่ ดร บั มอบหมาย มคี วามสนกุ สนานในการเรยี น กระตือรือรนท่ีจะทํางานใหสําเร็จในระดับมาก สงผลใหนักเรียนมีทักษะทางการพูดที่ดีขึ้น และมผี ลสมั ฤทธิ์ทางการเรยี นสงู ข้ึน ซ่ึงเปนทกั ษะสําคญั ตอ การดํารงชวี ติ ในอนาคต 67

วารสารฟา เหนอื ปที่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชยี งราย นอกจากนี้ผลการสํารวจความพึงพอใจของเยาวชนตอการพัฒนาทักษะการพูด แนะนําสถานท่ีทองเท่ียวของเยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ต.วาวี อ.แมสรวย จ.เชยี งราย พบวา เยาวชนมคี วามพงึ พอใจตอ การพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทยี่ ว ของเยาวชนในชุมชนหมูบานดอยชาง ต.วาวี อ.แมสรวย จ.เชียงรายอยูในระดับมากท่ีสุด โดยมีคาเฉล่ยี เทา กับ 4.77 และสว นเบ่ียงเบนมาตรฐานเทากับ 0.37 เปนไปตามสมมตฐิ าน ท่ีกําหนดไว โดยรายการท่ีเยาวชนมีความพึงพอใจมากท่สี ดุ คอื ความเหมาะสมของเน้ือหา ในการพัฒนาทักษะการพูดสุนทรพจน หลังจากเสร็จสิ้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู และ ประโยชนท เี่ ยาวชนไดร บั จากการพฒั นา มคี า เฉลย่ี เทา กบั 4.91 และสว นเบยี่ งเบนมาตรฐาน เทากับ 0.26 รองลงมาไดแกความเหมาะสมของการจัดกิจกรรมในการพัฒนาตรงกับ วตั ถุประสงคก ารเรียนรู มคี าเฉล่ีย เทากบั 4.86 และสวนเบย่ี งเบนมาตรฐานเทา กับ 0.38 ทง้ั นอี้ าจเนอ่ื งมาจากเปน การเรยี นรทู เี่ ยาวชนไดฝ ก ปฏบิ ตั อิ ยา งสนกุ สนาน สงั เกตจากการท่ี เยาวชนทาํ กจิ กรรมในแตแ ละกจิ กรรมการเรยี นรดู ว ยความตง้ั ใจ สอดคลอ งกบั พชิ ญา สกลุ วทิ ย (2551 : 45) ทไ่ี ดศ กึ ษา การพฒั นาทกั ษะการฟง การดู การพดู และศกึ ษาพฤตกิ รรมการเรยี น ทใ่ี ชก จิ กรรมการเรยี นรแู บบรว มมอื ของนกั เรยี นชว งชนั้ ท่ี 2 โดยกลมุ ตวั อยา งทใ่ี ชใ นการศกึ ษา คือนกั เรยี นช้นั ประถมศึกษาปท ี่ 6 โรงเรียนเทพบดนิ ทรว ิทยา จาํ นวน 30 คน เครือ่ งมือทใ่ี ช ในการศกึ ษา ประกอบดว ยแผนการจดั การเรยี นรโู ดยใชก จิ กรรมการเรยี นรแู บบรว มมอื จาํ นวน 5 แผน แบบทดสอบทกั ษะทางภาษาและแบบบนั ทกึ สงั เกตพฤตกิ รรมการเรยี นของนกั เรยี น วเิ คราะหขอมลู โดยการหาคา เฉลย่ี สวนเบีย่ งเบนมาตรฐานและทดสอบคาที ผลการศกึ ษา พบวาผเู รยี นมกี ารพฒั นาทักษะการฟง การดแู ละพดู หลังการเรยี น โดยใชกจิ กรรมการเรยี นรู แบบรว มมือสงู ขึน้ อยางมนี ยั สําคัญทางสถติ ิท่ีระดบั .001 พฤตกิ รรมการเรยี นรูแบบรวมมือ โดยรวมอยใู นระดับดี ขอ เสนอแนะในการนําผลการวิจยั ไปใช จากผลการวิจัยการพัฒนาทักษะการพูดแนะนําสถานที่ทองเที่ยวของเยาวชนใน ชุมชนหมูบา นดอยชา ง ตาํ บลวาวี อาํ เภอแมส รวย จังหวัดเชียงราย ควรสงเสริมใหน ักเรียน มีทักษะการใชภาษาไดอยางถูกตอง ฝกการแสดงออกและจัดกิจกรรมที่กลุมเปาหมายมี สว นรว มในกจิ กรรมเพราะจะทาํ ใหเกิดประสิทธภิ าพและประสิทธผิ ลมากขนึ้ 68

วารสารฟา เหนือ ปที่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ขอเสนอแนะในการทาํ วจิ ยั คร้ังตอ ไป 1. ควรทดลองใชว ธิ กี ารจดั การเรยี นรทู กั ษะปฏบิ ตั ใิ นรปู แบบอน่ื ในการจดั กจิ กรรม การเรียนรูการพูดแนะนํา เพราะกลุมเปาหมายแตละคนอาจเกิดการเรียนรูในแตละวิธีที่ แตกตา งกัน 2. ควรประยุกตใชการจัดกิจกรรมการเรียนรูที่กลุมเปาหมายไดมีการฝกปฏิบัติใน การฝก และพฒั นาการพดู ในรปู แบบอนื่ ๆ ทนี่ อกเหนอื จากการพดู แนะนาํ สถานทที่ อ งเทยี่ ว เชน การพดู ในที่ประชมุ ชน การโตว าที พาทีสรา งสรรค หรือการพดู สุนทรพจน เปน ตน 69

วารสารฟา เหนือ ปท ่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชียงราย เอกสารอา งอิง ทนิ วฒั น มฤคพิทกั ษ. (2548). พดู ได พดู เปน. (พิมพครั้งที่ 20). กรงุ เทพฯ : ฟารโกลบ. พงศกร สมมติ ร.(2552). การพฒั นาทกั ษะการพดู สนุ ทรพจนข องนกั เรยี นทม่ี คี วามสามารถ พิเศษดานการพูด โดยใชกระบวนการคายอัจฉริยะนักพูด. (วิทยานิพนธศึกษา ศาสตรมหาบณั ฑิต). มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม. เชียงใหม. พิชญา สกุลวิทย. (2551). การพัฒนาทักษะการฟง การดู และการพูดภาษาไทยของ นักเรยี น ชวงช้ันท่ี 2 โดยใชกจิ กรรมการเรียนรูแ บบรวมมือ. (วิทยานิพนธศ ึกษา ศาสตรมหาบณั ฑิต). มหาวิทยาลัยเชยี งใหม. เชียงใหม. วิรชั ลภริ ัตนกลุ . (2543). วาทนเิ ทศและวาทศลิ ป หลกั ทฤษฎแี ละวิธีปฏิบตั ิยุคสหัสวรรษ ใหม. กรุงเทพฯ : จฬุ าลงกรณมหาวิทยาลยั . สนิท สัตโยภาส. (2538). พฤตกิ รรมการสอนภาษาไทยในระดับมัธยมศึกษา. กรุงเทพฯ : ครุ สุ ภา. สมชาติ กิจยรรยง. (2555). ศลิ ปะการพูดสําหรับผนู ํา. กรงุ เทพฯ : เอก ซเปอรเ น็ท. สมชาย วงศเพชรศรี. (2547). การพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรูภาษาไทยแบบรวม มอื กนั เรอื่ ง การพดู ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4. (วทิ ยานพิ นธศ กึ ษาศาสตรมหาบณั ฑติ ). มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. มหาสารคาม. สมิต สชั ฌุกร. (2547). การพูดตอ ชุมนมุ ชน. กรงุ เทพฯ : สํานักพิมพสายธาร. . (2552). การพูดตอชุมนุมชน. (พิมพคร้ังท่ี 3). กรงุ เทพฯ : สํานักพิมพสายธาร. สวัสดิ์ บันเทิงสุข. (2537). เทคนิคการพูด. (พมิ พค รงั้ ท่ี 3). กรุงเทพฯ: สํานักพมิ พฉ บั แกระ. 70

วารสารฟา เหนือ ปท ี่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏเชยี งราย ศึกษาการต้ังช่ือโรคในภาษาไทญอ : ตําบลทา คลอ อําเภอแกงคอย จงั หวัดสระบรุ ี Research on Naming diseases in Tai Yo : Takhlor, KeangKoi, Saraburi Province อลิสา คมุ เคย่ี ม*1 Alisa Khumkhiam1 บทคัดยอ งานวจิ ยั เรอื่ งนม้ี วี ตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื ศกึ ษากลวธิ กี ารตงั้ ชอ่ื โรคทปี่ รากฏในภาษาไทญอ ผลการวิจัยพบวา การศกึ ษาการตง้ั ชอ่ื โรคในภาษาไทญอ จํานวน 57 โรค มีกลวธิ กี ารตั้งชื่อ โรค 2 รปู แบบใหญๆ คอื การตงั้ ช่อื โรคแบบตรงตัวและการตัง้ ช่ือโรคแบบอปุ ลกั ษณหรือ เชิงเปรียบเทยี บ การตัง้ ชอื่ โรคแบบตรงตัว มีจํานวน 35 โรค ซงึ่ แบงออกไดเปน 2 ประเภทตามคาํ ขน้ึ ตน ในตาํ แหนงแรกของชื่อโรค ไดแ ก คําขน้ึ ตน ทีเ่ ปน อาการของโรค จํานวน 26 โรค และคําขน้ึ ตน ทเ่ี ปน อวยั วะทเี่ กดิ โรค จาํ นวน 9 โรค สว นการตงั้ ชอื่ โรคแบบอปุ ลกั ษณห รอื เชงิ เปรยี บเทยี บ มจี ํานวน 22 โรค ซ่งึ แบงออกไดเ ปน 9 ประเภท ไดแ กอุปลักษณธรรมชาติ จาํ นวน 3 โรค อปุ ลกั ษณชอื่ เรยี กสตั วห รอื อวยั วะของสตั ว มจี ํานวน 3 โรค อปุ ลักษณสิ่งของหรือลกั ษณะ ของส่ิงที่เราบริโภค มีจํานวน 4 โรค อุปลกั ษณชื่อเรยี กพืช มจี าํ นวน 1 โรค อุปลกั ษณช ่ือเรียก อาชีพ มีจํานวน 1 โรค อปุ ลักษณช่อื เรยี กสถานที่ มีจํานวน 2 โรค อุปลักษณ ภตู ผมี ีจาํ นวน 1 โรค อุปลักษณลักษณะของโรคท่ีเกดิ หรอื ลกั ษณะของอวัยวะทเ่ี กิดโรค มีจาํ นวน 2 โรค และอปุ ลกั ษณส่ิงสกปรก มจี ํานวน 5 โรค คําสําคญั : การตง้ั ชื่อโรค ไทญอ สระบุรี * Corresponding author, e-mail:[email protected] 1 ดร., อาจารยค ณะมนษุ ยศาสตรและสงั คมศาสตร มหาวทิ ยาลยั ทักษณิ 1 Lecturer Dr., Faculty of Humanities and Social Sciences, Thaksin University Received: March3, 2021 / Revised: April14, 2021 / Accepted: May3, 207211

วารสารฟาเหนือ ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย Abstract This research intends to study naming disease mechanism which appears in Tai Yo . The results show 57 diseases have been given names in Tai Yo with two major mechanisms; Direct naming and Metaphorical naming. Begin with Direct naming mechanism accounts for 35 diseases, these names have furthur divided into 2 groups according to prefix the first syllable of each disease. First catagory, 26 diseases excibit the first syllables stand for diseases’ symtom while other 9 diseases demonstrate the first syllables with body parts of which symtom occurs. The second mechanism, Metaphorical naming has combined 22 diseases together which could be divided into 9 bundles. Hereafter, bundle of 3 diseases are called by natural metaphor, 3 diseases were methaphorically named after animals or animals parts and 4 diseases were named after things or consuming products. Meanwhile, a disease was named after a plant and another one named after an occupation, bundle of 2 diseases were named after a location as well as a group of only one diseases was named after a kind of ghost. Follow by 2 diseases were metaphorically named after its symtoms or characteristic of body parts which symtoms occur and final bundle of filthiness metaphor names represent 5 diseases. Keywords : Naming diseases Taiyo Saraburi province 72

วารสารฟาเหนือ ปที่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชียงราย บทนํา การตง้ั ช่ือเปนการรวบรวมความคดิ ทีก่ วา งไกล ใหมาเปนความคิดที่ตกผลกึ โดยใช ภาษาเปน สอื่ ใหผ รู บั สารไดเ ขา ใจ ซง่ึ ภาษาทใ่ี ชม กั เปน ถอ ยคาํ หรอื วลที เี่ ขา ใจรว มกนั ระหวา ง ผสู ง สารกบั ผรู บั สาร เชน ชอื่ คน ชอ่ื สนิ คา ชอ่ื เพลง เปน ตน เชน เดยี วกบั การตง้ั ชอื่ โรคทผ่ี วู จิ ยั เกบ็ ขอ มลู ภาคสนามภาษาญอ ทจี่ งั หวดั สระบรุ ี ซงึ่ ภาษาญอ หรอื ภาษาไทญอ จดั อยใู นตระกลู ภาษาไททพ่ี ดู กนั ในหมชู าวไทญอ ซง่ึ ชาวไทญอ ทอ่ี ยใู นประเทศไทยอาศยั อยใู นหลายจงั หวดั เชน จงั หวัดสกลนคร มหาสารคาม ปราจีนบรุ ี สระบรุ ี เปนตน ผูวิจัยสังเกตวาการต้ังช่ือโรคในภาษาไทญอมีความนาสนใจ ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมี วตั ถปุ ระสงคเพอ่ื ศกึ ษากลวิธกี ารตั้งชือ่ โรคที่ปรากฏในภาษาไทญอ ทบทวนวรรณกรรม 1. วรรณกรรมท่ีเกย่ี วของกับภาษาไทญอ กาญจนา คูวัฒนะศิริ (2523) ศึกษาเรื่อง “วรรณยุกตในภาษาญอ” งานวิจัยนี้มี วตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื ศกึ ษาลกั ษณะทางสทั ศาสตรข องเสยี งวรรณยกุ ตใ นภาษาญอ ทพี่ ดู ในอาํ เภอเมอื ง จงั หวดั สกลนคร อาํ เภอทา อเุ ทน และอาํ เภอนาหวา จงั หวดั นครพนม จาํ นวนทงั้ สน้ิ 26 ตาํ บล โดยการอา นแผน ภาพคลน่ื เสยี งประกอบ แลว จดั กลมุ ภาษาถน่ิ ยอ ยของภาษาญอ โดยใชร ะบบ วรรณยกุ ตและลักษณะการแยกเสียงวรรณยุกตเปนหลัก และแบงอาณาเขตทางภมู ิศาสตร ของภาษาถนิ่ ยอ ยแตล ะกลมุ น้ี ขอ มลู ทใ่ี ชใ นการศกึ ษาวเิ คราะหไ ดจ ากการสมั ภาษณผ บู อกภาษา จาํ นวน 26 คน ผลการวิจัยปรากฏวา เสียงวรรณยุกตในภาษาญอทั้ง 26 ตําบล มีลักษณะทาง สัทศาสตรแตกตางกันอยางเห็นไดช ัด ทาํ ใหเกิดสาํ เนยี งญอ ทงั้ สิ้น 26 สําเนียง และสําเนียงญอ ทงั้ หมดนยี้ งั สามารถแบง กลมุ ภาษาถน่ิ ยอ ยของภาษาญอ โดยใชจ าํ นวนหนว ยเสยี งวรรณยกุ ต เปนหลกั ได 3 ภาษาถ่ินยอย คอื ภาษาถนิ่ ยอยท่มี รี ะบบ 4 หนว ยเสยี งวรรณยุกต ภาษาถ่นิ ยอยทม่ี รี ะบบ 5 หนวยเสียงวรรณยุกต และภาษาถิ่นยอ ยที่มรี ะบบ 6 หนวยเสยี งวรรณยกุ ต นอกจากนแ้ี ลว ถา แบง ตามลกั ษณะการแยกเสยี งวรรณยกุ ต กจ็ ะไดภ าษาญอ ยอ ยเปน 7 กลมุ ศรพี นิ ศิริวิศษิ ฐกลุ (2529) ศกึ ษาเรอ่ื ง “ลกั ษณะภาษายอ (ญอ) ที่ตําบลคลองนา้ํ ใส อําเภออรัญประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี” งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาระบบเสียง รวบรวมคํา และศึกษาลักษณะคํากับความหมาย รวมทั้งศึกษาถึงระบบการเรียงคําตางๆ ตลอดจนศกึ ษาเปรยี บเทยี บคาํ ในภาษาญอ กบั ภาษาไทยมาตรฐานวา มคี าํ ใชร ว มกนั หรอื ตา งกนั 73

วารสารฟา เหนือ ปท่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย ผลการวจิ ยั ปรากฏวา มพี ยญั ชนะจาํ นวน 20 หนว ยเสยี ง มสี ระจาํ นวน 21 หนว ยเสยี ง ซึ่งแบงออกเปน สระเดย่ี ว 18 หนว ยเสียง และสระประสม 3 หนว ยเสียง ไดแ ก มวี รรณยกุ ต 5 หนวยเสียง คือ หนว ยเสียงวรรณยุกตท ี่ 1 เสยี งต่าํ –ขึน้ หนวยเสียงวรรณยุกตท่ี 2 เสียง สงู –ระดับ หนว ยเสียงวรรณยกุ ตท่ี 3 เสียงตก คอื เสียงกลาง–ตก หนวยเสียงวรรณยกุ ตท ่ี 4 เสียงขน้ึ คอื เสยี งกลาง–ขนึ้ และหนวยเสียงวรรณยุกตท่ี 5 เสยี งกลาง–ข้นึ –ตก ลกั ษณะโครงสรา งของคาํ มี 2 ประเภท คอื คาํ พยางคเ ดยี ว และคาํ สองพยางคข น้ึ ไป สวนการเรียงคําในภาษาญอ สวนใหญมีลักษณะเชนเดียวกับการเรียงคําในภาษาไทย มาตรฐาน การศกึ ษาเปรยี บเทยี บความหมายของคาํ ในภาษาญอ กบั ความหมายของคาํ ในภาษาไทย มาตรฐาน โดยแยกประเภทความแตกตา งทางความหมายในการเปรียบเทียบมี 2 ประการ คอื คําตางกนั ความหมายเดียวกัน และคาํ ทม่ี ีใชเ ฉพาะในภาษาญอ นันตพร นิลจนิ ดา (2532) ศกึ ษาเรอื่ ง “ศัพทภ าษาญอในจังหวัดสกลนคร นครพนม และปราจีนบุรี” งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพ่ือศึกษา และเปรียบเทียบศัพทในภาษาญอ จังหวัดสกลนคร นครพนม และปราจีนบุรี ในการศึกษาคร้ังนี้ผูวิจัยไดสํารวจศัพทพ้ืนฐาน ภาษาญอ ซง่ึ ประกอบดว ยหนว ยอรรถ จํานวน 1,530 หนว ยอรรถ นําไปสมั ภาษณผ บู อก ภาษา จํานวน 3 คน ซ่ึงไดคัดเลือกไวเ ปน ตวั แทนของคนญอทจ่ี ะศกึ ษาถ่นิ ละ 1 คน โดยใช ตวั แปรทางสงั คม 6 ตวั แปรคอื เพศ อายุ อาชพี การศกึ ษา ภมู ลิ าํ เนา และภมู หิ ลงั ของคสู มรส ผลการวิจัยปรากฏวา ภาษาญอ ทั้ง 3 ถิ่น มีการใชศ ัพทแ บงออกเปน 3 ประเภท คือ ประเภทท่ี 1 ใชศพั ทเ หมือนกันทั้ง 3 ถน่ิ ประเภทท่ี 2 ใชศ ัพทต างกนั ทัง้ 3 ถนิ่ และประเภทท่ี 3 ใชศ พั ทเ หมอื นกนั บางถน่ิ ตา งกนั กบั บางถนิ่ ดงั นน้ั การใชศ พั ทใ นภาษาญอ ในจงั หวดั สกลนคร นครพนม และปราจนี บุรี จงึ มีทั้งเหมอื นกนั และตา งกัน ศพั ทท ่ชี าวญอ ทง้ั 3 ถิน่ ใชเหมอื นกัน ลว นเปน ศพั ทพ นื้ ฐานของภาษาญอ สว นศพั ทท ใ่ี ชต า งกนั นนั้ เปน ศพั ทท ยี่ มื มาจากภาษาไทยกลาง พระสุขุม มัชชกิ านัง (2542) ศกึ ษาเรื่อง “ ลกั ษณะคาํ และการเรยี งคาํ ในภาษาญอ หมูบ า นทาขอนยาง อําเภอกนั ทรวชิ ัย จังหวัดมหาสารคาม” งานวิจัยนี้มีวตั ถปุ ระสงคเ พ่ือ ศกึ ษาลกั ษณะคาํ และการเรยี งคาํ ในภาษาญอ ทใี่ ชพ ดู กนั ในหมบู า นทา ขอนยาง อาํ เภอกนั ทรวชิ ยั จงั หวดั มหาสารคาม” 74

วารสารฟา เหนอื ปท ่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย ผลการวจิ ยั ปรากฏวา ลกั ษณะคาํ ในภาษาญอ แบง ตามโครงสรา งคาํ ไดเ ปน 2 ลกั ษณะ คือ คําพยางคเ ดยี ว และคําสองพยางคข ึน้ ไป โดยคาํ สองพยางคข น้ึ ไป จะมีการสรา งคําใน ลกั ษณะคาํ ประสม คาํ ผสาน คําซ้าํ และคําซอ น ในการศึกษาหมวดคํา พบวาในภาษาญอ สามารถ จําแนกตามตําแหนง และหนาทใ่ี นประโยคได 15 หมวด คือ คาํ นาม คําสรรพนาม คํากริยา คาํ ชว ยกรยิ า คาํ หนา กรยิ าและคาํ หลงั กรยิ า คาํ กรยิ าวเิ ศษณ คาํ คณุ ศพั ท คาํ ลกั ษณนาม คาํ บอก จํานวน คาํ ช้ีเฉพาะ คาํ บอกเวลา คาํ บุพบท คาํ สันธาน คําปฏเิ สธ และคาํ ลงทาย นอกจากน้ี ยงั ไดเ ปรยี บเทยี บความหมายของคาํ ภาษาญอ กบั ภาษาไทยมาตรฐาน ทาํ ใหเ หน็ ความสมั พนั ธ ของคาํ ในภาษาทงั้ สอง นนั่ คอื คาํ ตา งกนั ความหมายเดยี วกนั คาํ เดยี วกนั ความหมายตา งกนั และคําท่ีมใี ชเฉพาะในภาษาใดภาษาหนง่ึ เทา นั้น การเรียงคาํ ในภาษาญอ ไดแ บง ออกเปน 2 ระดับ คอื การเรียงคาํ ระดับวลแี ละ การเรยี งคาํ ระดบั ประโยค คาํ ขยายจะเรยี งไวห ลงั คาํ ทถ่ี กู ขยาย การเรยี งคาํ ในประโยค สว นใหญ เปนการเรยี งคําแบบประธาน กรยิ า และกรรม พรวลี เขม แขง็ (2545) ศกึ ษาเรอ่ื ง “การศึกษาเสยี งวรรณยกุ ตภ าษาญอในผูพดู ท่ี อายตุ า งกนั บา นทา ขอนยาง อาํ เภอกนั ทรวชิ ยั จงั หวดั มหาสารคาม” งานวจิ ยั นม้ี วี ตั ถปุ ระสงค เพื่อศึกษาเสียงวรรณยุกตของภาษาญอท่ีบานทาขอนยาง อําเภอกันทรวิชัย จังหวัด มหาสารคาม ในเรอื่ งของความแตกตา งเสยี งวรรณยกุ ตใ นการพดู ภาษาญอ ของผพู ดู ทม่ี อี ายุ ตา งกนั จากประชากร 3 กลมุ คือ กลมุ ท่ี 1 อายรุ ะหวาง 20-30 ป กลมุ ท่ี 2 อายุระหวาง 40-50 ป กลมุ ที่ 3 อายุ 60 ปข น้ึ ไป กลมุ ละ 10 คน รวมทั้งสนิ้ 30 คน เปน ผูบอกภาษาเพศหญิง 15 คน เพศชาย 15 คน ผลการวจิ ยั ปรากฏวา ระบบเสยี งวรรณยกุ ตข องภาษาญอ ทพี่ ดู โดยคนทม่ี อี ายตุ า งกนั มีระบบเสียงวรรณยุกตเหมือนกัน โดยมีหนวยเสียงวรรณยุกต 5 หนวยเสียง แตม ลี กั ษณะของเสยี งวรรณยกุ ตบ างหนว ยเสยี งแตกตา งกนั ซง่ึ เสยี งเหลา นอี้ ยใู นระยะแปรเปลยี่ น โดยอิทธพิ ลของภาษาถน่ิ อีสาน ท่อี ยใู กลเ คยี งหมบู า นดังกลา ว 2. วรรณกรรมทเี่ กยี่ วขอ งกบั การตงั้ ชอ่ื วิรัช ศิริวัฒนะนาวิน (2544) ศึกษาเร่ือง “การต้ังชื่อของคนไทย” งานวิจัยนี้มี วตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื ศกึ ษาความเปน มาของการตงั้ ชอื่ คนไทย หลกั โหราศาสตรใ นการตงั้ ชอ่ื ผตู ง้ั ชอ่ื เงอื่ นไขในการตงั้ ชอ่ื และความสมั พนั ธข องชอื่ บคุ คลในครอบครวั เดยี วกนั ตลอดจนเปรยี บเทยี บ ผตู ้งั ช่ือ และเงอื่ นไขในการตัง้ ชือ่ 75

วารสารฟาเหนอื ปที่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชยี งราย ผลการวิจัยพบวาความเปนมาของการต้ังชื่อของคนไทยสอดคลองกับคานิยมและ ความเชอื่ ของคนไทยมาตลอดทกุ ยคุ ทกุ สมยั สว นหลกั โหราศาสตรใ นการตง้ั ชอ่ื คอื หลกี เลยี่ ง อกั ษรทีเ่ ปน กาลกิณี ผลการศกึ ษาเรื่องผตู ้ังชอ่ื พบวาผตู ง้ั ชือ่ อาจไดแก บิดามารดา พระภกิ ษุ ญาตผิ ใู หญ และผทู เี่ กยี่ วขอ งกบั การเกดิ ของทารก สว นเงอ่ื นไขในการตง้ั ชอ่ื พบวา มี 9 ลกั ษณะ คอื เพศ หลกั โหราศาสตร ความหมาย ความไพเราะ ความแปลกใหม ชอื่ บคุ คลในครอบครวั นามสกลุ การเลียนแบบ และเสียงทีอ่ าจเกิดปญ หา ผลการศึกษาเรื่องความสัมพันธของชื่อบุคคลในครอบครัวเดียวกันพบวา มีความ สมั พนั ธ 4 ประเภท ไดแก ความสัมพนั ธทางเสียง ความสมั พนั ธทางพยางค ความสมั พนั ธ ทางคํา และความสมั พนั ธท างความหมาย จิง ลู (2553) ศกึ ษาเรือ่ ง “กลวิธกี ารต้งั ชือ่ อาหารและอุปลกั ษณในภาษาไทยและ ภาษาจีน” งานวิจัยน้ีมีวัตถุประสงคเพ่ือศึกษาอุปลักษณช่ืออาหารภาษาไทยและภาษาจีน โดยรวบรวมขอมลู จากนติ ยสารและเว็บไซต ผลการวิจัยพบวา กลวิธีการต้ังชื่ออาหารในภาษาไทยและภาษาจีนมี 2 รูปแบบ ไดแก การต้ังชือ่ อาหารแบบตรงและการตงั้ ช่ืออาหารแบบอปุ ลักษณ การตงั้ ชอ่ื อาหารแบบตรงตามการขน้ึ ตน ในตาํ แหนง แรกของชอ่ื อาหาร มที ง้ั หมด 23 ชนดิ ไดแ ก สว นประกอบอาหาร ประเภทของอาหาร วธิ กี ารทาํ อาหาร ลกั ษณะอาหาร เสยี ง ภาชนะใสอ าหาร ระดับของอาหาร รสชาติ สถานที่ จํานวน กลนิ่ ของอาหาร สี ลักษณะ พิเศษของอาหาร ขนาดของอาหาร คําอวยพร ชื่อเฉพาะของอาหาร ชื่อยี่หอของสินคา อุปกรณในการปรุงอาหาร ประโยชนของอาหาร วิธีการรับประทานอาหาร ระยะทาง อุณหภูมิ และมลู คา ของอาหาร การต้ังชอ่ื อาหารแบบอปุ ลักษณใ นภาษาไทยและภาษาจีน สามารถแบงออกเปน 2 รปู แบบ คือ การต้งั ช่อื อาหารแบบอุปลักษณสมบูรณ และการต้งั ช่ืออาหารแบบอปุ ลกั ษณ กง่ึ สมบรู ณ ซึ่งพบอุปลกั ษณท ัง้ หมด 9 ชนดิ ไดแก อุปลกั ษณส่งิ มชี วี ิต อปุ ลักษณธ รรมชาติ อปุ ลกั ษณส งิ่ ทอ่ี ยเู หนอื ธรรมชาติ อปุ ลกั ษณส งิ่ ของ อปุ ลกั ษณก ริ ยิ าอาการ อปุ ลกั ษณส ง่ิ กอ สรา ง อุปลักษณสถานท่ี อปุ ลักษณฤ ดกู าล และอปุ ลักษณส งคราม 76

วารสารฟา เหนอื ปที่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย วรรณภา บญุ ประทปี (2553) ศึกษาเรอ่ื ง “การศึกษาชอื่ หมบู า นในเขตอาํ เภอเมือง จงั หวดั ลพบรุ ”ี งานวจิ ยั นมี้ วี ตั ถปุ ระสงคเ พอื่ ศกึ ษาลกั ษณะการสรา งคาํ ทเี่ ปน ชอ่ื หมบู า นและ กลวธิ ที ใ่ี ชใ นการตงั้ ชอื่ หมบู า นในเขตอาํ เภอเมอื ง จงั หวดั ลพบรุ ี ซงึ่ แบง เขตการปกครองเปน 24 ตําบล 219 หมูบา น จาํ นวน 170 ชอ่ื ผลการวิจัยพบวามีลักษณะการสรางคําของช่ือหมูบานตามชนิดคํา 3 ลักษณะคือ คาํ ประสม คาํ สมาส และคาํ สนธิ และพบกลวธิ ใี นการตง้ั ชอื่ หมบู า น โดยพจิ ารณาจากประวตั ิ ความเปน มาของการตง้ั ถนิ่ ฐานและความหมายของชอื่ หมบู า น 4 ลกั ษณะ ไดแ ก ชอื่ หมบู า น ท่ีสมั พนั ธกับสภาพภมู ิประเทศ ช่อื หมูบานทสี่ ัมพันธก บั ประวัตศิ าสตร ช่อื หมูบ านทีส่ ัมพันธ กับตํานาน และช่อื หมบู านทส่ี ัมพันธก ับเรือ่ งเลา ฟาง ฟาง (2554) ศกึ ษาเรือ่ ง “การต้ังช่ือคนไทยและการตั้งชื่อคนจนี : การศกึ ษา เปรยี บเทยี บ” งานวจิ ยั นม้ี วี ตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื ศกึ ษาเปรยี บเทยี บสว นประกอบของคาํ ลกั ษณะ การสรางคําที่ใชในการตั้งชื่อคนไทยและคนจีน และความหมายของช่ือคนไทยและคนจีน ซงึ่ กลมุ ประชากรทใี่ ชในการศกึ ษาคร้งั น้ี ไดแ ก ช่ือคนไทยและชอ่ื คนจนี ผูว ิจยั ไดช อื่ คนไทย จากเวบ็ ไซตมหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร และชื่อคนจีนจากเว็บไซตม หาวิทยาลัยหงเหอ โดย ใชวิธีสมุ ตัวอยา งแบบเจาะจง จาํ นวน 1,000 ชือ่ ผลการวจิ ยั พบวา 1) ในดา นจาํ นวนของพยางคท ใี่ ชใ นการตงั้ ชอ่ื ชอ่ื คนไทยเปน คาํ 3 พยางคม ากทส่ี ดุ สวนชื่อคนจีนเปนคํา 2 พยางคมากทีส่ ดุ ในดา นชนิดของคําทใี่ ชในการตั้ง ช่ือคนไทยเปนรูปแบบ “คํานาม+คํานาม” มากที่สุดสวนช่ือคนจีนเพศชายเปนรูปแบบ “คาํ นาม+คาํ วเิ ศษณ” มากทส่ี ดุ และชอื่ คนจนี เพศหญงิ เปน รปู แบบ “คาํ นาม+คาํ นาม” มากทสี่ ดุ 2) คาํ ทใ่ี ชใ นการตง้ั ชอ่ื คนไทยมากทสี่ ดุ คอื คาํ สมาส สว นคาํ ทใ่ี ชใ นการตงั้ ชอ่ื คนจนี มากทสี่ ดุ คือ คําประสม 3) ชอื่ คนไทยเพศชายมคี วามหมายทนี่ ยิ มมากท่สี ดุ คอื ชอ่ื ท่ีมคี วามหมายที่ เกยี่ วกบั อาํ นาจ ชยั ชนะ ความเปน เลศิ ความกลา หาญ สว นเพศหญงิ ความหมายทน่ี ยิ มมากทสี่ ดุ คือ ชื่อท่ีเก่ียวกับความงาม ความบริสุทธ์ิ ชื่อคนจีนเพศชายความหมายท่ีใชมากที่สุด คือ ความหมายท่เี กย่ี วกับ อาํ นาจ ชยั ชนะ ความเปนเลิศ ความกลาหาญ สวนเพศหญงิ ความหมายที่ ใชมากที่สดุ คือ ช่ือท่ีมคี วามหมายเกี่ยวกับความงาม ความบริสทุ ธิ์ 77

วารสารฟาเหนือ ปที่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชียงราย 3. วรรณกรรมทเ่ี ก่ยี วขอ งกบั อุปลักษณ กง่ิ แกว แหว สโุ น (2552) ศกึ ษาเรอ่ื ง “อปุ ลกั ษณใ นภาษาญอ บา นดงเยน็ อาํ เภอเมอื ง จังหวัดมุกดาหาร” งานวิจัยน้ีมีวัตถุประสงคเพ่ือศึกษาการสรางอุปลักษณ และโลกทัศนท่ี สะทอ นจากอปุ ลกั ษณใ นภาษาญอ ในบา นดงเยน็ อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั มกุ ดาหาร โดยมผี บู อก ภาษาเปน ชาวญออายุ 50 ปข้นึ ไป จํานวน 20 คน ผลการวจิ ยั พบวา การสรา งอปุ ลกั ษณใ นภาษาญอ แบง ออกเปน 2 ลกั ษณะ คอื การสรา ง อุปลกั ษณโดยมีคําเชอ่ื ม (เปน คอื ปาน) เชน “ชา เปนหอยไต” และการสรา งอปุ ลักษณท่ี เปนการกลา วโดยนยั หรอื ไมใ ชค าํ เชอ่ื ม เชน “ตนี ส้ันมอื ยาว” ประเภทที่มาของอุปลกั ษณ ในภาษาญอเม่ือนํามาวิเคราะหแลว จาํ แนกได 5 ประเภท คอื อปุ ลกั ษณสรางจากส่งิ มชี วี ติ อปุ ลกั ษณส รา งจากสง่ิ ไมม ชี วี ติ อปุ ลกั ษณส รา งจากธรรมชาติ อปุ ลกั ษณส รา งจากการเดนิ ทาง และอุปลักษณส รา งจากสง่ิ อ่ืนๆ โลกทัศนทสี่ ะทอ นจากการสรา งอปุ ลักษณม ี 3 ประเภท คอื โลกทศั นป ระเภทท่ีคน มตี อ คน ประกอบดว ยโลกทศั นเ กยี่ วกบั สถานภาพของคน สงั คม เศรษฐกจิ โลกทศั นป ระเภท ทค่ี นมตี อ ธรรมชาติ ประกอบการรักษาโรค สภาพความอุดมสมบรู ณ อาหาร และโลกทศั น ประเภททคี่ นมตี อ สง่ิ เหนอื ธรรมชาติ ประกอบดว ย ความเชอื่ เกย่ี วกบั ผแี ละวญิ ญาณ ผฟี า ผแี ถน ผีตาแฮก บาปบุญคณุ โทษ เชดิ ชัย อดุ มพนั ธ (2554) ศกึ ษาเรอ่ื ง “อปุ ลักษณเกี่ยวกับโรคในภาษาไทยถ่นิ ใต” งานวจิ ยั นมี้ วี ตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื วเิ คราะหม โนอปุ ลกั ษณเ กยี่ วกบั โรคในภาษาไทยถนิ่ ใตท ปี่ รากฏ ในปรจิ เฉทตาํ รายาและตาํ ราการแพทย อกี ทงั้ วเิ คราะหห นา ทข่ี องมโนอปุ ลกั ษณใ นปรจิ เฉท ตาํ รายาและตาํ ราการแพทย โดยรวบรวมจากหนงั สอื บดุ ประเภทตาํ รายาและตาํ ราการแพทย ท่ีปรวิ รรตแลว จํานวน 137 ฉบับ ผลการวเิ คราะหพ บมโนอุปลักษณเ กี่ยวกับโรค 7 แบบ ไดแก โรคเปนมนษุ ย โรค เปน วชั พชื โรคเปน สตั วร า ย โรคเปน ไฟ โรคเปน สงิ่ สกปรก โรคเปน ความไมส มดลุ หรอื สมบรู ณ ของธาตุ และโรคเปน ภตู ผี มโนอปุ ลกั ษณเ หลา นยี้ ดึ โยงกบั แนวคดิ และคตนิ ยิ มในบรบิ ทของ ภาคใต ทงั้ ยงั สะทอ นใหเ หน็ มมุ มองทใี่ ชท าํ ความเขา ใจเกย่ี วกบั โรคในดา นทแี่ ตกตา งกนั ออกไป ทง้ั ในแงส าเหตกุ ารเกดิ โรค ชนดิ /กลมุ ของโรค การแสดงอาการโรค การแพรก ระจาย/ลกุ ลาม ของโรค ความเร้ือรังของโรค และอาการของโรค 78

วารสารฟา เหนือ ปท่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย ผลการวิเคราะหหนาท่ีของมโนอุปลักษณในปริจเฉทตํารายาและตําราการแพทย พบวาทาํ หนาที่ 3 ดา น คอื 1) หนา ท่ีดา นการถายทอดความคิด ไดแก อธบิ ายความ สราง แบบจําลองทางความคดิ เปลีย่ นมุมมอง และเสรมิ ความ 2) หนาท่ดี า นบคุ คลสัมพนั ธ ไดแก ลดความรสู กึ ทร่ี นุ แรงและสรา งความตระหนกั และ 3) หนา ทดี่ า นการเรยี บเรยี งความ ไดแ ก สรา งความตอ เนื่องในเนื้อความ และสรา งศพั ทเ รียกชอ่ื โรค หลักการและทฤษฎี 1. แนวคิดและทฤษฎที ่ีเก่ียวของกบั การตั้งชอื่ อวยพร พานชิ และคณะ (2550 : 267) กลา วถงึ การตง้ั ชอ่ื ไวว า การตงั้ ชอื่ เปน การขมวด เรื่องราวเปนถอยคํา กลุมหนึ่ง เปนการรวบรวมมโนทัศนอันกวางไกลตามหลักความคิดท่ี เกีย่ วขอ งกับวัฒนธรรมความเช่ือและวัฒนธรรมการใชภ าษา มกั เปนคาํ ส้ันๆ หรอื วลที ี่เปน ทยี่ อมรบั หรอื เขา ใจรว มกนั ระหวา งผตู ง้ั ชอ่ื กบั ผอู า นพบชอ่ื นนั้ ไดแ ก ชอ่ื คน ชอ่ื สนิ คา ชอื่ บทความ ชอ่ื ภาพยนตร ชื่อเพลง เปน ตน อนตั ตยา คอมธิ นิ (2548 : 16 อางถึง จงิ ลู 2553 : 16) กลาวถึงการตัง้ ชือ่ อาหาร ในภาษาไทยไววาการต้ังช่ืออาหารในภาษาไทยมี 2 กลวธิ ี ไดแ ก 1) กลวธิ กี ารตงั้ ชอื่ อาหารแบบตรง หมายถงึ วธิ กี ารตง้ั ชอ่ื อาหารทนี่ าํ ความหมาย ตรงทางรปู ภาษามาสรา งเปน ชอื่ อาหาร โดยเปน การนาํ ชนดิ ของอาหาร ประเภทของอาหาร สว นผสมอาหาร วธิ ีการทาํ อาหาร แหลง ทีม่ าของอาหาร ภาชนะลกั ษณะอาหาร ลักษณะ พเิ ศษของอาหารและคาํ เชอื่ ม มาประกอบกนั เปน ชอื่ อาหาร พบวา กลวธิ ใี นการตง้ั ชอ่ื อาหาร แบบตรง สามารถแบงออกไดเปน 4 ประเภทตามการขน้ึ ตน ในตาํ แหนงแรกของชอื่ อาหาร คอื ชือ่ อาหารที่ขึ้นตนดว ยสว นผสมอาหาร วิธีการทําอาหาร ชนดิ ของอาหาร และลักษณะ ของอาหาร 2) กลวธิ ีการตั้งชือ่ อาหารแบบเปรียบเทยี บ หมายถึง วธิ กี ารต้ังช่อื อาหารทน่ี าํ ความหมายประจาํ คาํ ไปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บ ทาํ ใหเ กดิ ความหมายใหมท ไ่ี ดจ ากการเปรยี บเทยี บนนั้ เปนการเปรียบเทียบส่ิงหนึ่งใหเปนอีกส่ิงหน่ึง โดยรูปภาษาท่ีเกิดจากการเปรียบเทียบ คือ อุปลักษณ พบวา กลวิธีการตั้งช่ืออาหารเปรียบเทียบสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท ไดแ ก กลวธิ กี ารตงั้ ชอื่ อาหารแบบเปรยี บเทยี บสมบรู ณ เปน กลวธิ กี ารตง้ั ชอ่ื อาหารทนี่ าํ ความหมาย 79

วารสารฟา เหนือ ปท ่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชียงราย ของคําหน่ึงมาใชในการเปรียบเทียบเปนอีกความหมายหนึ่ง โดยชื่ออาหารท่ีปรากฏน้ันอยู ในรปู ของอปุ ลกั ษณท งั้ หมด และกลวธิ กี ารตง้ั ชอ่ื อาหารแบบเปรยี บเทยี บบางสว น เปน กลวธิ ี การตั้งช่ือที่เปน การเปรยี บเทยี บและมีแบบตรงรวมอยดู ว ย อุปลักษณในช่ืออาหารที่ใชกลวิธีการต้ังชื่ออาหารแบบเปรียบเทียบสมบูรณ และ แบบเปรยี บเทยี บบางสว น ทพี่ บในชอ่ื อาหารมี 5 อปุ ลกั ษณ ไดแ ก อปุ ลกั ษณส ง่ิ มชี วี ติ อปุ ลกั ษณ ของใช อุปลกั ษณธรรมชาติ อุปลกั ษณส งคราม และอปุ ลกั ษณส ถานท่ี 2. แนวคดิ และทฤษฎีที่เกี่ยวขอ งกบั อุปลกั ษณ (Metaphor) อปุ ลกั ษณ (Metaphor) หมายถงึ การนาํ คาํ ไปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บ โดยนาํ ความหมาย ประจาํ คาํ ศพั ทไ ปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บ โดยเปรยี บสงิ่ หนงึ่ เปน อกี สงิ่ หนงึ่ ซงึ่ เปน การเชอ่ื มโยง ความคดิ จากการใชค าํ ทมี่ คี วามหมายถา ยโยงจากวงความหมายหนงึ่ ไปอกี วงความหมายหนงึ่ (Domain) ซ่ึงโครงสรางของอุปลักษณจ ะมีวงความหมาย (Domain) 2 ประเภท ไดแ ก วงความหมายตนทาง (Source domain) และวงความหมายปลายทาง (Target domain) ซึ่งวงความหมายตน ทาง (Source domain) หมายถึง ความหมายเดิมกอ นทจ่ี ะนําไปใชใน การเปรยี บเทยี บ ซง่ึ เปน ความหมายประจาํ คาํ สว นวงความหมายปลายทาง (Target domain) เปน ความหมายใหมท ี่ตองการสื่อ อปุ ลกั ษณ จงึ เปน ปรากฏการณท างภาษาทน่ี กั ภาษาศาสตรป รชิ านสนใจศกึ ษาทงั้ น้ี เนื่องจากทฤษฎีภาษาศาสตรปริชานมีความเช่ือวา ภาษาสะทอนระบบความคิดของผูใช ภาษาอปุ ลกั ษณซ ง่ึ เปน ลกั ษณะของการใชภ าษาในเชงิ เปรยี บเทยี บ จะเปน ตวั แทนของการอธบิ าย เรอื่ งระบบความคดิ หรอื ระบบมโนทศั นข องผใู ชภ าษาไดเ ปน อยา งดี การศกึ ษาอปุ ลกั ษณต าม แนวทางของภาษาศาสตรป รชิ านนน้ั เรม่ิ จาก เลคอฟและจอหน สนั นกั ภาษาศาสตรป รชิ าน ท่ีไดเสนอแนวคิดของเขาท้ังสองไวในหนังสือ Metaphor We Live By (Lakoff, G. & Johnson, M., 1980 ; อา งในชัชวดี. 2548) วาการใชภ าษาในชวี ิตประจําวันของเรานั้นอยู ในรปู แบบของการเปรยี บเทยี บเปน อปุ ลกั ษณ อปุ ลกั ษณจ ะไมใ ชเ ปน เพยี งเรอื่ งของการใชค าํ เทานั้น แตยงั เปน เร่ืองท่เี กย่ี วขอ งกับความคดิ สงั คม อารมณ ความรสู กึ ฯลฯ ซึ่งไมไ ดเ ปน เรื่องของจินตนาการ แตเปนเร่ืองท่ีอธิบายไดอยางเปนระบบมีเหตุผล ซึ่งเลคอฟ ไดเสนอ ความคิดเก่ยี วกบั อุปลกั ษณตามแนวทฤษฎีอรรถศาสตรป ริชานวา อุปลักษณ (Metaphor) น้ันนอกจากจะเปนการนําความหมายของคําไปใชในเชิงเปรียบเทียบแลว ยังเปนเร่ืองท่ี 80

วารสารฟา เหนอื ปท ่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย เก่ียวของกับชีวิตประจําวันเปนระบบความคิดของคนในสังคม ไมไดเปนเร่ืองท่ีเกี่ยวของ เฉพาะภาษาเทา นนั้ แตก ารใชภ าษาในชวี ติ ประจาํ วนั นน้ั บอกใหร วู า คนในสงั คมทใ่ี ชภ าษานนั้ มรี ะบบความคิด หรอื มมี โนทศั นเกย่ี วกบั เรื่องหรือประเดน็ ตางๆ เปน อยา งไร ทงั้ หมดนีเ้ ปน เรอื่ งทเี่ กยี่ วขอ งกบั โลก ซง่ึ ปรากฏอยใู นความคดิ ของเราและไมเ กย่ี วขอ งกบั คาํ เราใชก นั เปน ประจาํ มากเสยี จนกระทงั่ เราลมื วา มนั เปน การใชภ าษาในเชิงเปรยี บเทยี บ การเปรยี บเทียบ หรอื การอปุ ลกั ษณน นั้ เปน การเชอื่ มโยงความคดิ จากการใชค าํ ทมี่ คี วามหมายถา ยโยงจากวง ของความหมายหนงึ่ ไปอกี วงความหมายหนง่ึ (Domain) ซง่ึ เปน ไปอยา งอสิ ระโดยทเ่ี ราไมร ตู วั และเปน การเกดิ ขน้ึ อยา งเปน ธรรมชาติ เชน มโนทศั นท เ่ี กยี่ วขอ งกบั เรอื่ งความสขุ และความทกุ ข ในสังคมของผูใชภาษาอังกฤษ ซ่ึงเขาไดศึกษาอุปลักษณท่ีแสดงมโนทัศนที่นาสนใจไดแก เรอื่ งของคาํ ทม่ี คี วามหมายบง บอกทศิ ทาง โดยศกึ ษาคาํ ทม่ี คี วามหมายบง บอกทศิ ทางทเี่ ปน คํากริยา และบพุ บทในภาษาอังกฤษ เชน I’m feeling up. My spirits rose. จากตัวอยางขางตนคําท่ีขีดเสนใตเปนคําศัพทที่บอกใหเรารูถึงมโนทัศนที่เก่ียวของ กบั ความรสู กึ ในเรอื่ งของความสขุ และความทกุ ขว า คนในสงั คมทใ่ี ชภ าษาองั กฤษมองวา เมอ่ื มคี วามสขุ รางกายของมนุษยก็จะยืดตรงซ่ึงเปนไปในทิศทางขึ้นในทางตรงกันขามเมื่อมีความทุกขรางกาย ของมนษุ ยจ ะโนม ตาํ่ ลงโดยธรรมชาติ จงึ มที ศิ ทางไปในทางลง เราเรยี กอปุ ลกั ษณน วี้ า Con- ceptual Metaphor คือ อุปลกั ษณเชงิ ความคิด แสดงความคดิ ของคนในสังคม จากที่กลาวมาขางตน ประเด็นสําคัญท่ีสุดก็คือ อุปลักษณไมใชเปนเพียงเร่ืองของ ภาษาเทาน้ัน แตเปนเรื่องของกระบวนการคิดของมนุษยท่ีสะทอนใหเห็นไดในรูปของภาษา หรือกลาวอีกนยั หนง่ึ ก็คือ การใชภาษาของคนในสงั คมบอกใหรวู า คนในสังคมหนง่ึ ๆ นั้น มี ระบบความคดิ เปน อยา งไรอปุ ลกั ษณใ นตามแนวทฤษฎภี าษาศาสตรป รชิ าน จงึ สะทอ นระบบ มโนทศั นของคนในสงั คมดว ยเรยี กวาเปน อุปลกั ษณเชิงมโนทศั น (Conceptual metaphor) และดว ยเหตผุ ลนกี้ ารศกึ ษาเรอื่ งอปุ ลกั ษณจ งึ สามารถทาํ ใหเ ราเขา ใจชวี ติ และระบบมโนทศั นไ ด วธิ กี ารวจิ ยั 1. ศกึ ษาเอกสารและงานวจิ ยั ทเ่ี กยี่ วขอ งกบั ภาษาไทญอ และเกยี่ วขอ งกบั การตง้ั ชอ่ื 2. เลือกคําเรียกช่ือโรคที่เปนโรคพื้นฐานจากตําราการตรวจรักษาโรคท่ัวไป ของ สุรเกียรติ อาชานุภาพโดยแยกคําเรียกชือ่ โรคตามระบบ 81

วารสารฟา เหนอื ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชียงราย 3. นาํ รายช่อื โรคท่จี ดั ตามประเภทดังกลาวไปสมั ภาษณผูบอกภาษา ซึง่ มีคุณสมบตั ิ เปนไปตามเกณฑทก่ี าํ หนด คือ เกิด เติบโต และใชภาษาไทญอ ในชวี ิตประจาํ วนั รวมทั้งมี ความรูและความชํานาญในการวินิจฉัยโรค 4. วธิ ีดําเนินการ 4.1 อธบิ ายใหผ บู อกภาษาเขา ใจเพอ่ื เปน การสรา งความคนุ เคยระหวา งผวู จิ ยั กบั ผบู อกภาษาไทญอ 4.2 สัมภาษณผูบอกภาษาโดยใชรายชื่อโรคที่จัดประเภทไวและใชภาษาไทย มาตรฐานและภาษาไทญอในการสมั ภาษณ 4.3 บนั ทกึ เสยี งลงในเครอื่ งบนั ทกึ เสยี ง ขณะสมั ภาษณ เพอื่ เปน หลกั ฐานในการ ตรวจสอบขอ มลู ภายหลัง 4.4 บันทึกขอ มลู ลงในแบบเกบ็ ขอมูลภาษาที่เตรยี มไว ในกรณีทม่ี ีปญหาหรอื ขอสงสัย ผวู จิ ัยจะซักถามผูบอกภาษาอีกคร้งั จนเปน ทเี่ ขาใจ 5. วิเคราะหขอมลู ตามวตั ถปุ ระสงคท ก่ี าํ หนดไว คอื เพอื่ ศกึ ษากลวธิ กี ารตั้งช่อื โรคท่ี ปรากฏในภาษาไทญอ ผลการวิจัย การศกึ ษาการตงั้ ชอื่ โรคในภาษาไทญอ จาํ นวน 57 โรค มกี ลวธิ กี ารตงั้ ชอ่ื โรค 2 รปู แบบ ใหญๆ ดงั น้ี 1. การตั้งชือ่ โรคแบบตรงตวั หมายถึง วธิ ีการตั้งชื่อโรคท่ีนาํ ความหมายตรงทาง รูปภาษามาเรียกช่ือโรค มีจํานวน 35 โรค ซึ่งสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท ตามคําข้ึนตน ในตําแหนงแรกของช่ือโรค ไดแ ก 1.1 คาํ ขน้ึ ตน ทเ่ี ปน อาการของโรค หมายถงึ วธิ กี ารตง้ั ชอ่ื โรคทขี่ นึ้ ตน ดว ยอาการ ของโรคมีจํานวน 26 โรค ตัวอยางเชน [pen342 tum445 naj342 khɔː342] เปน ตุมในคอ หมายถึง อาการอักเสบของปมุ เน้ือเย่ือนํา้ เหลอื งทีอ่ ยูในบริเวณลําคอ 1.2 คําข้ึนตนท่ีเปนอวัยวะท่ีเกิดโรค หมายถึง วิธีการตั้งช่ือโรคท่ีขึ้นตนดวย ตําแหนงของอวัยวะที่เกิดโรค มีจํานวน 9 โรค ตัวอยางเชน [saj55 loŋ342 ham325] ไสลงหํา หมายถึง ชื่อโรคทีล่ าํ ไสล งมาตงุ ท่ีถงุ อณั ฑะ 82

วารสารฟาเหนอื ปท ่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย 2. การตัง้ ช่ือโรคแบบอุปลักษณหรอื เชิงเปรยี บเทียบ หมายถึง วธิ ีการตั้งช่อื โรคทีน่ าํ ความหมายประจาํ คาํ ไปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บ ทาํ ใหเ กดิ ความหมายใหม ซง่ึ ความหมายใหม ทเ่ี กดิ ขนึ้ ไดน น้ั เปน การเปรยี บเทยี บสง่ิ หนงึ่ ใหเ ปน อกี สงิ่ หนงึ่ จนกลายเปน การตงั้ ชอื่ โรคแบบ อุปลักษณ มจี าํ นวน 22 โรค ซ่ึงสามารถแบง ออกไดเ ปน 9 ประเภท ดงั น้ี 2.1 อุปลักษณธรรมชาติ หมายถึง การที่ธรรมชาติหรือลักษณะที่เกิดข้ึนตาม ธรรมชาติ ไดแก ทุง, ตะวนั และไฟ ไปใชใ นเชิงเปรยี บเทียบ ทาํ ใหเ กิดความหมายใหมท ่ี ปรากฏเปนช่ือโรค มีจํานวน 3 โรค ตัวอยางเชน [phæ:325la:m342 thuŋ445] แผลลามทงุ หมายถงึ ช่ือโรคติดเชอื้ ชนิดหนงึ่ ขึ้นเปน เมด็ เลก็ ๆ พองใสตดิ กัน 2.2 อปุ ลกั ษณช อ่ื เรยี กสตั วห รอื อวยั วะของสตั ว หมายถงึ การทน่ี าํ สตั วห รอื อวยั วะ ของสตั ว ไดแก แมง, ตีนหมา และตาปลา ไปใชในเชิงเปรียบเทยี บ ทาํ ใหเกิดความหมายใหม ทป่ี รากฏเปน ชอื่ โรค มจี าํ นวน 3 โรค ตวั อยา งเชน [khaʔ325 jum441ti:n342 ma:325] ขยมุ ตนี หมา หมายถงึ ชือ่ โรคตดิ เชอ้ื ไวรสั ชนิดหนง่ึ ข้นึ เปน เมด็ เลก็ ๆ พองใสติดกันเปนกลมุ มีอาการคนั ปวดแสบปวดรอ น 2.3 อุปลักษณส ิ่งของหรือลกั ษณะของส่งิ ทเ่ี ราบรโิ ภค หมายถงึ การทีน่ าํ ส่ิงของ หรอื ลกั ษณะของสง่ิ ทเ่ี ราบรโิ ภค ไดแ ก สวา น, บาตร, ไข และขา วสกุ ไปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บ ทําใหเกิดความหมายใหมที่ปรากฏเปนชื่อโรค มีจํานวน 4 ตัวอยางเชน [pen342 lom342 saʔ325 wa:n445] เปน ลมสวา น เปน อาการวิงเวียนหนา มดื หรืออาจจะถึงกบั หมดสติ 2.4 อปุ ลกั ษณช อ่ื เรยี กพชื หมายถงึ การทน่ี าํ พชื คอื มะมว ง ไปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บ กบั อาการของโรคทเี่ มอ่ื เปน โรคนแ้ี ลว มลี กั ษณะบวมเนอื่ งมาจากการอกั เสบ ลกั ษณะทบี่ วมนน้ั คลายกับผลของมะมวง ทําใหเ กิดความหมายใหมท ปี่ รากฏเปนชื่อโรค มจี าํ นวน 1 โรค คอื [fi:325 maʔ342 muaŋ445] ฝมะมวง หมายถึง ชือ่ กามโรคชนิดหนึ่ง เกิดหนองมีเช้อื ในชอ ง ปส สาวะ 2.5 อุปลักษณช ื่อเรียกอาชพี หมายถึง การทนี่ าํ ชอ่ื ของอาชีพ คอื อาชีพโสเภณี (กะหร)่ี ไปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บกบั โรคทเ่ี กดิ จากการตดิ ตอ ทางเพศสมั พนั ธ ทาํ ใหเ กดิ ความหมาย ใหมทีป่ รากฏเปนช่อื โรคมจี ํานวน 1 โรค คอื [lo:k451 kaʔ342 li:342] โรคกะหรี่ หมายถงึ เปน โรคทต่ี ิดตอ ทางเพศสมั พนั ธ ทาํ ใหเ กดิ แผลทอี่ วยั วะเพศและตอมนาํ้ เหลืองท่ขี าหนีบโต 83

วารสารฟา เหนือ ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย 2.6 อปุ ลกั ษณช ื่อสถานท่ี หมายถึง การที่นาํ ช่อื ของสถานท่ี คอื สําเพง็ ซ่ึงใน อดตี เปน สถานทที่ มี่ กี ารขายบรกิ ารทางเพศกนั อยา งเปด เผย ไปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บกบั โรค ทเ่ี กดิ จากการตดิ ตอ ทางเพศสมั พนั ธ ทาํ ใหเ กดิ ความหมายใหมท ป่ี รากฏเปน ชอ่ื โรคมจี าํ นวน 2 โรค ตัวอยางเชน [lo:k451 sam325 pheŋ342] โรคสําเพง็ หมายถึง เปนกามโรคชนดิ หนง่ึ ตดิ ตอ โดยการสัมผสั หรอื รว มประเวณกี ับผปู ว ยทเ่ี ปน โรคนี้ 2.7 อปุ ลกั ษณภ ตู ผี หมายถงึ การนาํ สง่ิ ทเ่ี ปน ความเชอื่ และเหนอื ธรรมชาติ และ เปนสิ่งที่เรามองไมเ ห็น คอื ผี ไปใชในเชิงเปรยี บเทยี บกับโรคทไ่ี มไดแ สดงอาการออกมาให เหน็ ทําใหเกดิ ความหมายใหมท ปี่ รากฏเปนชอื่ โรค มีจํานวน 1 โรค คือ [phi:325 thak45 phi:325 tɔːŋ441] ผีทักผีตอ ง หมายถงึ อาการทก่ี อ นเน้ือโตผดิ ปกตติ ามรา งกายอาจนาํ ไปสู โรคเน้ืองอกหรือมะเร็ง โดยเฉพาะมะเร็งตอมน้ําเหลือง ซ่ึงมีตนเหตุมาจากตอมนํ้าเหลือง หรือเนือ้ เยอ่ื นา้ํ เหลอื งมภี าวการณเจรญิ เตบิ โตมากกวา ปกติ 2.8 อปุ ลกั ษณล กั ษณะของโรคทเี่ กดิ หรอื ลกั ษณะของอวยั วะทเ่ี กดิ โรค หมายถงึ การทน่ี าํ ลกั ษณะของโรคทเี่ กดิ หรอื ลกั ษณะของอวยั วะทเ่ี กดิ โรค ไดแ ก เปน จา้ํ ๆ สดี าํ (กาฬ) และลิ้นที่เปนฝาไปใชในเชิงเปรียบเทียบ ทําใหเกิดความหมายใหมท่ีปรากฏเปนช่ือโรค มี จํานวน 2 โรค ตวั อยา งเชน [khaj 55 ka:n342] , [khaj55 phit44 khaj55 ka:n342] ไขก าฬ , ไขพ ิษ ไขก าฬ หมายถึง อาการไขที่เกิดเพราะถกู ยงุ ลายทม่ี ีเชื้อไขเ ลือดออกกัด มอี าการเลอื ดออกใต ผวิ หนังเปน จาํ้ ๆ 2.9 อปุ ลักษณส ิง่ สกปรก หมายถึง การนาํ ของเสยี ทถี่ า ยออกมาจากรา งกาย ซ่งึ ถือวาเปนส่ิงสกปรก คือ อุจจาระหรือข้ี ไปใชเปรียบเทียบกับอาการของโรคผิวหนังท่ีเกิด จากเชอ้ื รา ทาํ ใหเ กดิ ความหมายใหมท ป่ี รากฏเปน ชอื่ โรค มจี าํ นวน 5 โรค ตวั อยา งเชน [khi:55 kɯan441] ขี้เกลอื้ น หมายถึง โรคผวิ หนงั เกดิ จากเชื้อราขน้ึ เปน ดวงขาวๆ อาจมีอาการคัน 84

วารสารฟาเหนอื ปท่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย สรปุ ผลและอภิปรายผลการวิจัย การศกึ ษาการตง้ั ชอ่ื โรคในภาษาไทญอ จาํ นวน 57 โรค มกี ลวธิ กี ารตง้ั ชอ่ื โรค 2 รปู แบบ ใหญ คอื 1. การตงั้ ชอ่ื โรคแบบตรงตวั หมายถงึ วธิ กี ารตงั้ ชอ่ื โรคทน่ี าํ ความหมายตรงทางรปู ภาษา มาเรียกชอ่ื โรค มจี ํานวน 35 โรค ซงึ่ สามารถแบง ออกไดเปน 2 ประเภทตามคําข้ึนตนใน ตาํ แหนงแรกของช่อื โรค ไดแก 1.1 คาํ ขนึ้ ตน ทเี่ ปน อาการของโรค หมายถงึ วธิ กี ารตงั้ ชอ่ื โรคทขี่ นึ้ ตน ดว ยอาการ ของโรค มีจาํ นวน 26 โรค 1.2 คําขึ้นตนท่ีเปนอวัยวะท่ีเกิดโรค หมายถึง วิธีการตั้งชื่อโรคที่ข้ึนตนดวย ตําแหนง ของอวยั วะท่ีเกิดโรค มจี ํานวน 9 โรค 2. การตงั้ ชือ่ โรคแบบอุปลกั ษณหรอื เชงิ เปรียบเทยี บ หมายถงึ วิธีการตง้ั ชอ่ื โรคทนี่ าํ ความหมายประจาํ คาํ ไปใชใ นเชงิ เปรยี บเทยี บ ทาํ ใหเ กดิ ความหมายใหม ซง่ึ ความหมายใหม ทเ่ี กดิ ขน้ึ ไดน นั้ เปน การเปรยี บเทยี บสง่ิ หนง่ึ ใหเ ปน อกี สง่ิ หนง่ึ จนกลายเปน การตง้ั ชอ่ื โรคแบบ อปุ ลกั ษณ มีจํานวน 22 โรค ซงึ่ สามารถแบง ออกไดเ ปน 9 ประเภท ดงั นี้ 2.1 อุปลักษณธรรมชาติ หมายถึง การท่ีธรรมชาติหรือลักษณะท่ีเกิดข้ึนตาม ธรรมชาติ มจี ํานวน 3 โรค 2.2 อุปลักษณช่อื เรียกสตั วหรอื อวยั วะของสัตว มจี ํานวน 3 โรค 2.3 อุปลกั ษณส ่ิงของหรือลักษณะของสง่ิ ที่เราบริโภค มีจาํ นวน 4 โรค 2.4 อปุ ลกั ษณชอื่ เรียกพชื มจี าํ นวน 1 โรค 2.5 อุปลักษณช ่อื เรยี กอาชีพ มจี ํานวน 1 โรค 2.6 อุปลกั ษณช ื่อสถานที่ มจี าํ นวน 2 โรค 2.7 อุปลกั ษณภ ตู ผี มีจํานวน 1 โรค 2.8 อุปลักษณลักษณะของโรคท่ีเกิดหรือลักษณะของอวัยวะท่ีเกิดโรค มีจาํ นวน 2 โรค 2.9 อปุ ลักษณส ิง่ สกปรก มีจาํ นวน 5 โรค 85

วารสารฟา เหนอื ปที่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชียงราย ในการตั้งชื่อโรคแบบตรงตัว ประเภทคําขึ้นตนที่เปนอาการของโรค มีจํานวนมากที่สุดคือ 26 โรค พบวา โรคใดทม่ี อี าการบวมและมกี ารตดิ เชอื้ จนเกดิ อาการอกั เสบ มหี นองตามอวยั วะตา งๆ มักจะเรียกวา “ฝ” แลว เกดิ ท่ีอวยั วะใดก็จะมีคาํ วา “ใน” ตอทา ย เชน ฝในหวั ฝใ นตบั ฝใ นทอ ง เปน ตน นอกจากน้ใี นการต้งั ช่อื โรคแบบอปุ ลักษณหรอื เชงิ เปรียบเทยี บ ประเภทอุปลกั ษณ สง่ิ สกปรก มจี ํานวนมากทีส่ ดุ คือ 5 โรค พบวา โรคผิวหนังทีเ่ กดิ จากเชื้อรา ซงึ่ ไมม ีประโยชน และกอ ใหเกิดโรค ไดแ ก หูด กลาก เกลอื้ น หดิ และรงั แค มีการนําไปเปรียบเทยี บกับสง่ิ ทเี่ ปน ของเสยี ถา ยออกมาจากรา งกายของเรา นา รงั เกยี จ และสกปรก นนั่ กค็ อื ขี้ ซงึ่ ใหค วามหมาย ในเชิงลบวาผทู ่ปี วยเปน โรคขห้ี ูด ขี้กลาก ข้ีเกลอื้ น ข้ีหิด และขี้รงั แค ซึง่ ผูท่เี ปน โรคผวิ หนงั คนในสงั คมมกั จะมองวา เปน คนทส่ี กปรก ไมร กั ษาความสะอาดและนา รงั เกยี จ ดงั นน้ั จงึ อาจ จะกลา วไดว า อปุ ลกั ษณส งิ่ สกปรกเปน 1 ใน 9 อปุ ลกั ษณท ม่ี คี วามโดดเดน กวา อปุ ลกั ษณอ นื่ ๆ ขอเสนอแนะ 1. ควรมกี ารศึกษากลวธิ ีการตั้งชอ่ื หมบู า นในภาษาไทญอ ท่ีจงั หวดั สระบุรี 2. ควรมกี ารศกึ ษากลวิธกี ารตง้ั ชือ่ คนของหมูบา นไทญอในระดบั อายุท่ีแตกตา งกัน 86

วารสารฟาเหนือ ปท ่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย เอกสารอา งองิ กงิ่ แกว แหวสโุ น. (2552). อุปลักษณในภาษาญอ บานดงเยน็ อาํ เภอเมือง จังหวดั มุกดาหาร. วิทยานิพนธศ ลิ ปศาสตรมหาบัณฑติ สาขาภาษาไทย มหาวทิ ยาลัยมหาสารคาม. กาญจนา ควู ฒั นะศริ .ิ (2523). วรรณยกุ ตใ นภาษาญอ . วทิ ยานพิ นธอ กั ษรศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาภาษาศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย. จงิ ล.ู (2553). กลวธิ กี ารตงั้ ชอ่ื อาหารและอปุ ลกั ษณใ นภาษาไทยและภาษาจนี . วทิ ยานพิ นธ ศิลปศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาภาษาไทย มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร. เชดิ ชยั อดุ มพนั ธ. (2554). อปุ ลกั ษณเ กยี่ วกบั โรคในภาษาไทยถนิ่ ใต. วทิ ยานพิ นธป รชั ญา ดษุ ฎีบัณฑติ สาขาภาษาไทย มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร. นันตพร นลิ จนิ ดา. (2532). ศพั ทภาษาญอในจังหวดั สกลนคร นครพนม และปราจีนบรุ .ี วทิ ยานพิ นธศลิ ปศาสตรมหาบัณฑติ สาขาจารึกภาษาไทย มหาวิทยาลัยศลิ ปากร. พระสขุ มุ มชั ชกิ านงั . (2542). ลกั ษณะคาํ และการเรยี งคาํ ในภาษาญอ หมบู า นทา ขอนยาง อําเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. วิทยานิพนธศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาจารึกภาษาไทย มหาวิทยาลัย ศลิ ปากร. พรวลี เขม แขง็ . (2545). การศกึ ษาเสยี งวรรณยกุ ตภ าษาญอ ในผพู ดู ทอี่ ายตุ า งกนั บา นทา ขอนยาง อาํ เภอกนั ทรวชิ ยั จงั หวดั มหาสารคาม. วทิ ยานพิ นธก ารศกึ ษามหาบณั ฑติ สาขาภาษาไทย มหาวิทยาลยั มหาสารคาม. ฟาง ฟาง. (2554). การต้ังช่ือคนไทยและการต้ังช่ือคนจีน : การศึกษาเปรียบเทียบ. วิทยานิพนธศ ิลปศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาภาษาไทย มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร. วรรณภา บุญประทีป. (2553). การศึกษาชื่อหมูบานในเขตอําเภอเมือง จังหวัดลพบุรี. วทิ ยานิพนธศิลปศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาภาษาไทย มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร. 87

วารสารฟา เหนือ ปที่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย วิรชั ศริ ิวัฒนะนาวนิ . (2544). การตงั้ ช่ือของคนไทย. วทิ ยานพิ นธอักษรศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาภาษาไทย มหาวิทยาลยั ศลิ ปากร. ศรพี นิ ศริ วิ ศิ ษิ ฐก ลุ . (2529). ลกั ษณะภาษายอ (ญอ )ทต่ี าํ บลคลองนา้ํ ใส อาํ เภออรญั ประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี. วิทยานิพนธศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาจารึกภาษาไทย มหาวิทยาลยั ศิลปากร. สรุ เกียรติ อาชานุภาพ. (2544). ตําราการตรวจรักษาโรคทัว่ ไป. พิมพค รั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : หมอชาวบาน. อวยพร พานิชและคณะ. (2550). ภาษาและหลกั การเขียนเพือ่ การสอื่ สาร. พมิ พค รง้ั ท่ี 5. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณม หาวิทยาลัย. 88