อาชีพเกษตร

ทางเลือกอาชพี ด้านการแปรรปู ทางเลือกอาชีพด้าน การแปรรูปอาหาร 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 201

ไขเ่ ค็ม ไข่เค็ม เป็นอาหารบริโภคง่าย นำมาประกอบอาหารได้หลายอย่าง และมีความต้องการของตลาด กว้างขวาง การทำไข่เค็มจงึ เปน็ ทางเลอื กท่ีนา่ สนใจในการสร้างรายไดเ้ พม่ิ ใหค้ รอบครัว และยังช่วยเพิ่มมลู ค่า ผลผลิตเกษตรอีกทางหนง่ึ ปัจจยั ทจี่ ำเปน็ ตอ้ งใช ้ 1. ไขเ่ คม็ พอก ไข่เป็ดสด 1,000 ฟอง เกลือป่น 25 กิโลกรัม ดินเหนียวค่อนข้างเหลว 75 กิโลกรัม แกลบ ขเ้ี ถ้า 50 กิโลกรัม 2. ไข่เค็มดองนำ้ เกลอื ไข่เปด็ สด 1,000 ฟอง เกลือปน่ 40 กโิ ลกรัม น้ำ 160 ลิตร ข้นั ตอนการผลิต ไข่เคม็ พอก 1. ล้างไขใ่ หส้ ะอาดท้งิ ไว้ใหแ้ ห้ง 2. นำเกลือป่นและดินเหนียว ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน ทิ้งไว้ 1–2 คืน เพ่ือให้เกลือป่นละลาย เข้ากับดิน และให้ดินหมาดๆ พอพอกได้ 3. นำไข่พอกแล้วคลุกลงในแกลบหรือข้ีเถ้าให้ทั่ว นำไปเก็บในลังไม้หรือโอ่งดิน อย่าให้ถูกแดด 15–20 วัน จึงนำมาตม้ หรือทอดได้ ไขเ่ ค็มดองนำ้ เกลือ 1. ล้างไข่ใหส้ ะอาด ทงิ้ ให้แหง้ นำมาเรยี งใสข่ วดโหล 2. เกลอื ผสมกบั นำ้ ตม้ ใหเ้ ดือดกรองด้วยผ้าขาวบาง ทง้ิ ให้นำ้ เกลือเยน็ 3. นำนำ้ เกลอื เยน็ มาใสใ่ นขวดโหลทเี่ รียงไข่ไว้แล้ว ทิ้งไว้ 7-10 วัน จงึ นำมาต้มหรือทอดได้ 202 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การผลติ กระเทยี มดอง กระเทียมเป็นพืชทีม่ คี ณุ คา่ ทางอาหารทีม่ ปี ระโยชน์ต่อร่างกาย สามารถนำมาประกอบอาหาร และ เป็นยารักษาโรคบางชนิด และใช้ป้องกันกำจดั แมลงศตั รพู ชื ได้ การดองกระเทียมเป็นการถนอมอาหารท่ีดีวิธีหนึ่งในการรักษาคุณค่าของอาหารเพ่ือเก็บไว้ รับประทานได้นานๆ หากจะทำกระเทียมดองเป็นอาชีพให้มีรายได้จะต้องรู้จักการจัดการ และการจำหน่าย ไปพรอ้ มๆ กัน ปจั จัยจำเป็นที่ตอ้ งใช ้ 1. กระเทียม พันธ์ุกระเทียมที่ใช้ปลูกในเมืองไทยขณะน้ีหากแยกตามท้องถ่ินที่ปลูกมีอยู่ด้วยกัน 3 พันธ์ุ คอื กระเทยี มพันธ์เุ ชียงใหม่ กระเทยี มพันธุ์ศรีสะเกษ และกระเทยี มจนี แดง 2. วสั ดุอุปกรณ์ ไดแ้ ก่ ขวดโหล หม้อเคลือบ ถ้วยตวง ช้อนตวง ผ้าขาวบาง ส่วนผสมของการทำกระเทียมดอง 1. กระเทยี ม 1 กิโลกรัม 2. เกลอื 100 กรมั 3. นำ้ สม้ สายชู 1 ขวด 4. น้ำผสมปนู ใสพอประมาณ 5. นำ้ 3 ถ้วยตวง 6. น้ำตาลทราย 1 กโิ ลกรัม ขั้นตอนในการดำเนินงาน การดองด้วยกระเทียมแหง้ 1. การทำกระเทียมดองต้องคัดเลือกกระเทียมที่แก่จัด โดยการบีบหัวกระเทียมแห้ง หากมีใบ ตดิ มาดว้ ยใหส้ งั เกตวา่ ใบจะตอ้ งมสี เี หลอื งเขม้ และมหี วั เลก็ ๆ ตดิ มาตามกา้ นใบกระเทยี มทแ่ี กจ่ ดั เมอ่ื นำมาดอง จะได้กระเทียมดองที่กรอบไม่เป่ือยยุ่ย แล้วนำกระเทียมที่คัดเลือกแล้วมาแกะกลีบ ปอกเปลือกและล้าง ใหส้ ะอาดนำไปแชใ่ นนำ้ ปนู ใส ทง้ิ ไวป้ ระมาณ 1 ช่วั โมง แล้วตกั ขึ้นมาผง่ึ ให้สะเดด็ น้ำ 2. เตรียมน้ำดอง โดยการนำน้ำตาลทราย น้ำส้มสายชูผสมกัน ต้มให้เดือด ปรุงรสให้กลมกล่อม แลว้ นำ้ มากรองดว้ ยผ้าขาวบางท้ิงไวใ้ ห้เยน็ 3. นำกระเทียมที่วางให้สะเด็ดน้ำปูนใสลงในขวดท่ีเตรียมไว้ (ขวดและฝาขวดต้องนำไปลวก ในน้ำร้อนทเ่ี ดือดๆ กอ่ นเพ่อื ฆ่าเชอ้ื โรค) 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 203

4. เทน้ำท่ีผสม และต้มลงแล้วไปในขวดให้ท่วมกระเทียม และอย่าให้กระเทียมลอย ปิดฝาขวด ให้แนน่ เกบ็ ไวป้ ระมาณ 1 เดอื น รบั ประทานได ้ การดองดว้ ยกระเทียมสด 1. นำกระเทียมไปแช่น้ำประมาณ 2 ช่ัวโมง จนเปลือกพองแล้วนำขึ้นแช่น้ำเย็นอีก 1 คืน ปอกเปลือกออก 2. นำกระเทยี มทีป่ อกเปลอื กมาผึ่งไวบ้ นตะแกรงให้สะเดด็ นำ้ 3. ตม้ น้ำสม้ สายชู น้ำตาล เกลือ ให้เดอื ด กรองฝุ่น ดว้ ยผา้ ขาวบาง แลว้ ปล่อยไวใ้ หเ้ ยน็ 4. นำกระเทียมท่ีผึ่งไว้ลงแช่ในน้ำดองท่ีเตรียมไว้ โดยกดกระเทียมให้จมอย่าให้กระเทียมลอย ขกนึ้ระมเาทอียกี ม2ท่ีนวนำั อรอนิ กนมำ้ าทแี่แชชก่ ่ลรงะอเทีกยีคมรอ้ังอทกิ้งไวเต้อมิ ยน่าำ้งตนา้อลยลง1ไปปเดรือะมนาณจึงจ21-ะถใว้ ชย้ไดต้ ง้ั ทไฟำใเหชเ่้นดนอื ี้คดแวาลมะทเผง้ิ ็ดไวขใ้ หอเง้ ยกน็ ระแเลทว้ียใมส ่ จะหายไป ผลผลติ กระเทยี มดอง บรรจหุ ีบหอ่ เปน็ 2 แบบ คอื 1. ขวดโหล อาจมีขนาดของขวดแตกต่างกัน แต่ควรหาขวดท่ีมีลักษณะเหมือนหรือเท่าๆ กัน เพื่อดงึ ดูดความสนใจของผู้บรโิ ภค 2. ถุงพลาสติก สามารถบรรจุได้ แต่ต้องปิดปากถุงให้แน่นหรือปิดผนึกให้เรียบร้อย มีฉลาก ติดขา้ งๆ เพื่อบอกรายละเอยี ดใหช้ ัดเจน เช่น ราคา แหลง่ ผลติ และไดผ้ ่านการตรวจสอบคุณภาพแลว้ ตลาด และผลตอบแทน ขายได้ 2 ลักษณะ 1. การขายปลีก จะราคาดีกวา่ ราคาส่ง เพราะขายจำนวนน้อย ในการขายปลีกน้ี สามารถวางได้ ตามข้างทางบริเวณใกล้กับแหล่งผลิตของตนเอง โดยใช้วิธีตั้งโต๊ะ ระยะแรกอาจขายได้น้อย เมื่อเป็นท่ีรู้จัก แล้วอาจขายได้มากขึ้น แลว้ นำไปขายในตลาดท้องถิ่น และตลาดในเมือง 2. การขายสง่ โดยติดตอ่ ตามร้านต่างๆ ราคาขายส่งจะถูกกวา่ ราคาปลกี หมายเหต ุ 1. กระเทยี มโทนดอง ราคาประมาณ กิโลกรมั ละประมาณ 90 บาท 2. กระเทียมดองปกติ ราคาประมาณ กโิ ลกรมั ละประมาณ 35 บาท หมายเหตุ ราคาของวัสดุอุปกรณ์และวัตถุดิบ อาจมีการเปล่ียนแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจ และ แหลง่ จดั ซื้อ ซ่งึ จะสง่ ผลตอ่ ตน้ ทุนและผลตอบแทน 204 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การผลติ ข้าวเกรยี บ ข้าวเกรียบเป็นผลิตภัณฑ์อย่างหน่ึงที่แปรรูปจากมันสำปะหลัง มันเทศ และอ่ืนๆ หากเกษตรกร ขายผลติ ผลทางการเกษตรเหลา่ นใ้ี นรปู ของวตั ถดุ บิ อาจไดร้ าคาตำ่ ไมค่ มุ้ ทนุ การเกบ็ รกั ษาไมไ่ ดน้ านเทา่ ทค่ี วร ข้าวเกรียบยังเป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้เทคโนโลยีไม่ยุ่งยากมากนักและมีการบริโภคโดยท่ัวไป และสามารถนำ วัตถุดิบอ่ืนจำพวกสมุนไพรมีตลาดรองรับทั่วประเทศ ฉะนั้นจึงได้จัดทำโมเดล “การผลิตข้าวเกรียบ” เพ่ือเปน็ ทางเลือกหนงึ่ ของเกษตรกร ปัจจยั ท่ีจำเป็นตอ้ งใช ้ 1. กงุ้ ปลา ฟักทอง ปลาหมกึ เห็ด ฯลฯ 1/2 กิโลกรมั 2. แป้งมนั 2 1/2 กิโลกรัม 3. แป้งสาลี 2 ชอ้ นโต๊ะ 4. เกลอื ปน่ 2 ช้อนโตะ๊ 5. กระเทยี ม 1 1/2 ชอ้ นโตะ๊ 6. พรกิ ไทย 2 ชอ้ นโต๊ะ 7. นำ้ วธิ ีทำ - ทำความสะอาดกุ้ง เอาเน้ือกุ้งไปโขลกหรือปั่นให้ละเอียด เติมเกลือ เติมน้ำ พริกไทย กระเทยี ม (ทีป่ น่ั หรือโขลกแล้ว) แลว้ ป่นั อกี ครัง้ จนละเอียดและเขา้ กนั ดี - นำส่วนผสมท่ีได้จากการป่ัน ไปเทคลุกเคล้ากับแป้งมันและแป้งสาลี แล้วนวดให้เข้ากัน ประมาณ 30-40 นาที - ปน้ั ใหเ้ ป็นแทง่ ยาว สัก 5-6 แท่ง - นำมาน่ึงให้สกุ ประมาณ 1 ช่วั โมง - เมื่อสุกแล้ว ยกลงมาทิ้งไว้ให้เย็น จากนั้นเราก็หั่นเป็นชิ้นบางๆ แล้วนำไปตากแดดให้แห้ง แล้วนำมาทอดได ้ เงนิ ลงทนุ ไมเ่ กนิ 150 บาท สามารถทำขา้ วเกรียบไดป้ ระมาณ 2 1/2 กิโลกรัม ราคาขายประมาณ กโิ ลกรมั ละ 100 บาท หรอื มากกวา่ นน้ั หมายถงึ ขายสง่ แบบยงั ไมท่ อด หรอื ทอดขายสง่ ตามรา้ นคา้ กจ็ ะไดก้ ำไร มากขนึ้ อีก 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 205

ผลผลติ ตลาด และผลตอบแทน รายการลงทนุ มลู คา่ การลงทุน ปรมิ าณผลผลติ มูลคา่ ผลผลติ ผลกำไร (บาท) (บาท) (บาท) 1. โรงเรือนผลิต 60,000 ขา้ วเกรยี บดบิ 6,000 2,500 2. อปุ กรณก์ ารผลิต 78,500 100 กิโลกรัม 3. วัตถุดิบในการผลติ ข้าวเกรยี บ 3,500 100 กโิ ลกรัม - มนั สำปะหลงั สุก 70 กิโลกรัม - แปง้ มนั 20 กิโลกรัม 500 - แปง้ สาลี 20 กโิ ลกรัม 300 - เคร่อื งปรงุ รส 700 (เกลอื ปน่ กระเทียม อื่นๆ) 1,500 - เชอ้ื เพลิง - คา่ แรง 100 4. บรรจภุ ณั ฑ์ เชน่ กลอ่ ง ถงุ พลาสตกิ 400 5. เงินทุนหมุนเวียนของกลุม่ 31,500 6. ส่งเสรมิ การขาย 15,000 2,500 206 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การผลิต เครอ่ื งดืม่ สมุนไพรผง เครื่องด่ืม เป็นส่ิงจำเป็นสำหรับชีวิตประจำวันของคนไทย การดื่มเคร่ืองด่ืมสมุนไพรจะได้ทั้งกล่ิน และรสชาติธรรมชาติของสมุนไพรนั้นๆ นอกจากทำให้ร่างกายสดชื่นแล้วยังมีสรรพคุณทางยาอีกด้วย การนำเอาสมุนไพรมาทำเป็นเครื่องด่ืมในรูปแบบต่างๆ ได้แก่ ผงและชาสมุนไพรน้ัน จะเน้นที่รสชาติและ คณุ ประโยชนใ์ นดา้ นเสรมิ สขุ ภาพ เมอ่ื รบั ประทานแลว้ สามารถลดคลอเลสเตอรอล ปอ้ งกนั และรกั ษาโรคตา่ งๆ ได ้ โดยไม่มีผลข้างเคียง นอกจากนั้นยังเป็นการสนับสนุนใช้วัตถุดิบท่ีมีอยู่ในท้องถ่ินให้เกิดประโยชน์สูงสุด แกช่ ุมชนอีกทางหน่งึ ปัจจยั ทจ่ี ำเป็นต้องใช้ 1) ปรบั ปรุงสถานท่ีผลติ - ค่าวัสดุปรับปรุงสถานท่ี เช่น ปูน หินทราย กระเบื้อง ตาข่าย มุ้งลวด เป็นต้น ตามสภาพของสถานที่แต่ละแหง่ 2) อปุ กรณก์ ารผลิตเคร่อื งดมื่ สมนุ ไพรผง 1. เครอ่ื งชัง่ ละเอยี ด 1 กิโลกรมั 500 บาท 2. เครือ่ งชัง่ หยาบ 15 กิโลกรมั 1,000 บาท 3. เคร่ืองอบแหง้ 5 ถาด 45,000 บาท 4. เครอื่ งบด 7 ระดับ 3,000 บาท 5. เครื่องคน้ั 5,000 บาท 6. หมอ้ ตนุ๋ 10,000 บาท 7. กะละมังสเตนเลส 3,500 บาท 8. หม้อสเตนเลส 5,000 บาท 9. ชุดเคร่ืองครัว 3,000 บาท 10. ตะแกรงเบอร์ 8 และเบอร์ 24 800 บาท 11. เทอร์โมมิเตอร ์ 200 บาท 12. ผา้ กรองอุตสาหกรรม 1,600 บาท 13. เคร่ืองผนึกถุงตะเขบ็ 5 มลิ ลเิ มตร 3,000 บาท 14. เตาแก๊ส 4 หัวเตา 4,000 บาท 3) ค่าบรรจภุ ณั ฑ์ 10,000 บาท - ถงุ พลาสตกิ ขนาดต่างๆ - สติ๊กเกอร์ปดิ ผลิตภณั ฑ ์ 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 207

ขนั้ ตอนการดำเนินงาน วางแผนจดั หาวตั ถุดิบ - กำหนดคณุ ภาพและปริมาณ - กล่มุ ผลติ วตั ถุดบิ เอง - กระจายใหส้ มาชกิ ในชมุ ชนผลิต - จดั หาจากแหลง่ อน่ื ภายในท้องถ่นิ - จัดทำเครือขา่ ยวัตถดุ ิบกับชุมชนอ่นื ผลผลิต มูลคา่ 1,000 บาท มลู ค่า 1,000 บาท - มะตมู ผง มลู คา่ การลงทนุ 380 บาท 10 กิโลกรมั มูลคา่ 1,000 บาท - กระเจยี๊ บผง มลู ค่าการลงทุน 440 บาท 10 กิโลกรมั มูลค่า 1,000 บาท - คำฝอย มลู คา่ การลงทนุ 440 บาท 10 กิโลกรัม มูลคา่ 1,000 บาท - บวั บกผง มลู คา่ การลงทนุ 390 บาท 10 กโิ ลกรมั - ส้มแขกผง มลู ค่าการลงทุน 440 บาท 10 กโิ ลกรัม ตลาด และผลตอบแทน วางแผนการตลาด - ตลาดนดั /ตลาดในท้องถนิ่ - สถานที่ท่องเที่ยว/งานเทศกาลต่างๆ - พอ่ คา้ คนกลาง - สถานทีร่ าชการ - ร้านคา้ ในปม๊ั นำ้ มนั ผู้ผลิตต้องจัดหาบรรจุภณั ฑ ์ - เหมาะสมกบั ลกั ษณะผลติ ภณั ฑ ์ - เหมาะสมกบั ตลาด/ผ้บู รโิ ภค - ราคาพอสมควร - ซ้ือหาไดส้ ะดวก หมายเหตุ : ราคาของวสั ดุอปุ กรณแ์ ละวตั ถุดิบ อาจมีการเปล่ียนแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่งจดั ซ้ือ ซงึ่ จะสง่ ผลตอ่ ตน้ ทุนและผลตอบแทน 208 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การผลติ น้ำพรกิ ตาแดง น้ำพริกตาแดง เป็นน้ำพริกที่มีลักษณะข้นเหนียว โดยนำวัตถุดิบที่มีอยู่ในท้องถิ่นมาแปรรูป มาใส ่ เครอ่ื งปรงุ ตา่ งๆ เชน่ พรกิ แหง้ หอม กระเทยี ม ซง่ึ การทำอาหารพนื้ บา้ นน้ี เปน็ การถา่ ยทอดความรจู้ ากรนุ่ หนง่ึ ไปสู่ อกี รนุ่ หนงึ่ เปน็ อาหารทที่ ำงา่ ยและมรี สชาตดิ ี ปัจจัยท่จี ำเปน็ ต้องใช้ วตั ถดุ บิ พรกิ แหง้ เมด็ ใหญ ่ 1,900 กรมั = 133 บาท พรกิ ขห้ี นแู หง้ 550 กรมั = 55 บาท ปลายา่ ง 1,900 กรมั = 190 บาท หอมแดง 1,900 กรมั = 76 บาท กระเทยี ม 1,150 กรมั = 42 บาท มะขามเปยี ก 550 กรมั = 7 .3 บาท นำ้ ตาลปบ๊ี 370 กรมั = 7. 4 บาท กะป ิ 50 กรมั = 36. 6 บาท เกลอื 180 กรมั = 1.8 บาท นำ้ ปลา 950 กรมั = 26.6 บาท ขั้นตอนการดำเนินงาน วธิ ที ำ - พรกิ แหง้ ผา่ เอาเมด็ ออก ลา้ งนำ้ ใหส้ ะอาด ผง่ึ ใหแ้ หง้ ควั่ ใหก้ รอบ - พรกิ ขหี้ นู ลา้ งนำ้ สะอาด ผง่ึ ใหแ้ หง้ แลว้ นำมาคว่ั - หอมแดง กระเทยี มปอกเปลอื กคว่ั กะปเิ ผาไฟใหส้ กุ - ปลายา่ ง หอมแดง กระเทยี ม กะปบิ ดใหล้ ะเอยี ดอกี ครงั้ - ปรงุ รสดว้ ยนำ้ มะขามเปยี ก นำ้ ปลา เกลอื นำ้ ตาล เกบ็ ใสข่ วดทส่ี ะอาดฆา่ เชอ้ื แลว้ ปดิ ฝาเกบ็ ไว ้ รบั ประทานไดน้ าน ผลผลติ นำ้ พรกิ 10 กโิ ลกรมั ทนุ 575.70 บาท ตลาดและผลตอบแทน ขาย 1,000 บาท (กโิ ลกรมั ละ 100 บาท) กำไร 424.30 บาท หมายเหตุ : ราคาของวัสดุอุปกรณ์และวัตถุดิบ อาจมีการเปล่ียนแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่ง จัดซ้ือ ซง่ึ จะส่งผลตอ่ ตน้ ทุนและผลตอบแทน 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 209

การผลิตน้ำพรกิ เผา น้ำพริกเผา เป็นน้ำพริกสารพัดประโยชน์ สามารถทำอาหารได้หลายเมนูไม่ว่าจะเป็นต้มยำ มาม่า รสตม้ ยำ นำ้ พรกิ เผาผดั ไก่ หมู เนอ้ื หรอื ผดั พรกิ เผาทะเล ยำชนดิ ตา่ งๆ ขา้ วผดั พรกิ เผาหรอื จะกนิ เปน็ กบั จม้ิ กบั ผกั ตม้ หรอื ไขต่ ม้ /ไขเ่ จยี ว ปัจจยั ที่จำเปน็ ต้องใช ้ วตั ถดุ บิ พรกิ แหง้ เมด็ ใหญ ่ 1,600 กรมั = 112 บาท หอมแดง 2,250 กรมั = 90 บาท กระเทยี ม 2,250 กรมั = 78.7 5 บาท กงุ้ แหง้ 600 กรมั = 180 บาท กะป ิ 350 กรมั = 28 บาท มะขามเปยี ก 475 กรมั = 31. 50 บาท นำ้ ตาลปบ๊ี 1,600 กรมั = 32 บาท นำ้ มนั พชื 2,000 กรมั = 60 บาท ข้ันตอนการดำเนินงาน วธิ ที ำ - พรกิ แหง้ ผา่ เอาเมด็ ออก ลา้ งนำ้ ใหส้ ะอาด ผง่ึ ใหแ้ หง้ - หอมแดง กระเทยี ม ปอกเปลอื ก ลา้ งนำ้ หน่ั บางๆ - กงุ้ แหง้ ลา้ งนำ้ สะอาด ผง่ึ ใหแ้ หง้ - นำเครอ่ื งปรงุ ในขอ้ 1 – 3 และกะปิ ทอดใหเ้ หลอื งกรอบ โขลกใหล้ ะเอยี ดเปน็ เนอื้ เดยี วกนั - นำนำ้ พรกิ ในขอ้ 4 ผดั นำ้ มนั ปรงุ รสดว้ ยมะขามเปยี ก เกลอื นำ้ ตาล เกบ็ ใสข่ วดทสี่ ะอาดฆา่ เชอื้ ปดิ ฝาเกบ็ ไวร้ บั ประทานไดน้ าน ผลผลติ นำ้ พรกิ เผา 10 กโิ ลกรมั ทนุ 612.25 บาท ตลาด และผลตอบแทน ขาย 1,200 บาท (กโิ ลกรมั ละ 120 บาท) กำไร 587.75 บาท หมายเหต ุ : ราคาของวัสดุอุปกรณ์และวัตถุดิบ อาจมีการเปล่ียนแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่ง จัดซ้ือ ซงึ่ จะสง่ ผลต่อต้นทุนและผลตอบแทน 210 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การผลิตนำ้ พรกิ นรก อาหารรสเผ็ด หรือน้ำพริก เป็นอาหารที่คนไทยนิยมบริโภคกันมาก ช่วยให้เจริญอาหารและยังมี หค วบตัุณรลถิโาคภดุย่าคบิชทกหนาันาดิดงไเสังแปดนมลง้็นั้นุา่นะสยใไ่วชพกนแ้ใรรลในมหะกชสญยา่ว่งงั ร่ยเไทอสดใหารำ้กชิม้นเำลีพไก้ำรือพทางดราำรลเมนิกกมอ้ำไษหดพกี ต้ตมดรร่ิุว้กานยงขเจวก าึงียันยไนจดไปึง้สดเัจ่งป้ดจเ็นีสุบแอรันลิามกชะใหาีพยรั้งอหโเานขชช่ืลอึ่งีพทกกกี่ไันนดา้วำ้รร่พาับทสรคำาิกวนมใาช้าำมรพ้เสอถรนงปิกใใ้อเนจปงบก็นเ้านันทนื่อมาลงะงดจเเลราน็งกือ้อไผกยดลห้ลดิตน้งวไย่ึงมนส่ยิยพำุ่งหมรยิกซราับื้มกอี ปวเกกิ ัจษฤจตตัยเิรศกทรรษีจ่ ภฐำากเยปิจใแน็ ตลต้โะคอ้แรกงงไ้กใขชาป ้รญั เผหยาแกพารรว่ท่าางงงเาลนือแกละออาาชจีพพเัฒกษนตาจรนกเรปร็นมสตนิ าคมา้ แเนด่นวเขศอรงษชมุฐกชินจพตอ่อไเปพ ียงเพื่อรองรับ วตัพถรกดุิ แบิ ห ง้ เมด็ ใหญ ่ พปกหมระอลระขกิามเยาขแทมา่หี้ดยีงเนงปม แู ยี ห กง้ 1,500 กรมั = 105 บาท 1411,,,,053000000000000 กกกกกรรรรรมมมมมััััั ===== 140513400025 บบบบบาาาาาททททท ข ั้นตอนกนเนากำำ้้รลตมอืดานั ลำพปเชืนบ๊ี (ิน ส งำหารนบั ทอดปลา) 543000000 กกกรรรมมมััั === 11565 บบบาาาททท -----ว ธิ ที ำนหพพป ำอลรรทิกิกามยแข้งัแหา่หี้หดงม้งนงทเดลูมกอม้าด็รดงาะใกนคหเรทวั่้ำญอใียผหบผ่ มึ่งห้า่ ใโเปอหขอมอลแ้ากกเหแมเล้งปล็ด ะะลอเโออือขียกกลดหกล ัน่ใา้ หบง้ลนาะง้ำๆเผอ ึ่งียใหดใ้แสหป่ ้งล ายา่ งในขอ้ 1 ผสมกัน แล้วปรงุ รสด้วยเกลอื นผำ้ ลตาผลลมิต-ะ ข ามโขเปลยีกกรว มให้เขา้ กัน เกบ็ ใส่ขวดที่สะอาดฆ่าเช้อื โรค ปิดฝาเกบ็ ไว้รบั ประทานไดน้ าน ต ลาดแลนะำ้ผพลริกต1อ0บกแิโทลนกร มั ทนุ 767 บาท ห มาย เหตกขุ าำ: ยไร21,รแ0,2าล03คะ03าแขบหบอาลางททง่ วจ ัส(กัดดโิซอุลือ้ ปุกกซรมัร่ึงจณละะแ์ สล2ง่ ะ0ผว0ลัตตบถ่อาุดตทบิ น้ ) ทอนุาจแมลีกะาผรลเตปอลบย่ี1แน2ทแ0นปอ ลงาตชีพามเกสษภตาวระกเรศรรษมฐทกาจิง เลือก 211

การผลติ พริกแกงเผ็ด เคร่ืองแกงถือเป็นหนึ่งในวัตถุดิบที่สำคัญมากในการปรุงอาหารไทย ซึ่งใช้ประกอบอาหารไทย มากมายหลายประเภท ไมว่ า่ จะเปน็ อาหารประเภทแกง ผดั หรอื อนื่ ๆ เครอ่ื งแกงทใ่ี ชแ้ ตล่ ะชนดิ จะแตกตา่ งกนั ท่ีวัตถุดิบท่ีนำมาผสมเป็นเครื่องแกง การกินอาหารท่ีมีเครื่องแกงมีประโยชน์ต่อสุขภาพและมีสรรพคุณ มากมาย ปจั จัยที่จำเป็นตอ้ งใช ้ วตั ถดุ บิ พรกิ แหง้ เมด็ ใหญ ่ 3,000 กรมั = 210 บาท ตะไครส้ ดหนั่ 2,500 กรมั = 25 บาท ขา่ สดหนั่ 750 กรมั = 7. 5 บาท ผวิ มะกรดู หนั่ 800 กรมั = 8 บาท หอมแดง 750 กรมั = 30 บาท กระเทยี ม 750 กรมั = 26. 25 บาท กะป ิ 300 กรมั = 24 บาท เกลอื ปน่ 150 กรมั = 1.5 บาท นำ้ ปลา 1,000 กรมั = 30 บาท ขั้นตอนการดำเนินงาน วธิ ที ำ พรกิ แหง้ ผา่ เอาเมด็ ออก ลา้ งนำ้ ใหส้ ะอาด แชน่ ำ้ ใหน้ ม่ิ หอมแดง กระเทยี มปอกเปลอื ก นำพรกิ แหง้ ผสมกบั ตะไคร้ ข่า ผิวมะกรูด หอม กระเทียม กะปิ เกลือ บดรวมกันให้ละเอียด ปรุงรสด้วยน้ำปลา และเก็บไว ้ รบั ประทาน ผลผลิต พริกแกงเผ็ด 10 กโิ ลกรัม ทุน 362.25 บาท ตลาด และผลตอบแทน ขาย 600 บาท (กิโลกรัมละ 60 บาท) กำไร 237.15 บาท หมายเหต ุ : ราคาของวัสดุอุปกรณ์และวัตถุดิบ อาจมีการเปลี่ยนแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่ง จดั ซื้อ ซง่ึ จะส่งผลตอ่ ตน้ ทุนและผลตอบแทน 2 12 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การผลิต พริกแกงเขยี วหวาน แกงเขียวหวาน จะแตกตา่ งจากแกงชนดิ อนื่ ๆ ตรงที่แกงมีสีเขียว ตามสขี องพรกิ ที่ใช้ หรือใชใ้ บพริก ใสเ่ นอ้ื สตั วต์ ามตอ้ งการ เชน่ หมู ไก่ เน้อื ลูกช้ินปลากราย ปัจจยั ท่จี ำเป็นตอ้ งใช้ วตั ถดุ บิ พรกิ ขหี้ นสู ด 2,000 กรมั = 100 บาท พรกิ เหลอื ง 800 กรมั = 50 บาท ตะไครห้ นั่ 3,500 กรมั = 42 บาท ขา่ หน่ั 1,000 กรมั = 10 บาท หอมแดง 750 กรมั = 30 บาท กระเทยี ม 750 กรมั = 26.2 5 บาท ผวิ มะกรดู หน่ั 200 กรมั = 20 บาท พรกิ ไทย 50 กรมั = 10 บาท กะป ิ 100 กรมั = 8 บาท เกลอื ปน่ 100 กรมั = 1 บาท นำ้ ปลา 750 กรมั = 20 บาท ข้ันตอนการดำเนนิ งาน วธิ ีทำ - พรกิ ข้หี นู พริกเหลอื ง นำมาเดด็ ก้านออก ลา้ งนำ้ ผึง่ ใหแ้ ห้ง - หอมแดง กระเทยี ม ปอกเปลือก - นำเครือ่ งปรงุ ทั้งหมดผสมกนั (ยกเว้นนำ้ ปลา) แลว้ บดด้วยเคร่ืองบด 3 คร้ัง - นำสว่ นผสมในข้อ 3 ปรุงรสด้วยนำ้ ปลา ผสมให้เขา้ กัน เกบ็ ใส่ถงุ ผลผลติ พรกิ แกงเขียวหวาน 10 กโิ ลกรมั ทนุ 317.25 บาท ตลาด และผลตอบแทน ขาย 600 บาท (กโิ ลกรัมละ 60 บาท) กำไร 282.75 บาท หมายเหต ุ : ราคาของวัสดุอุปกรณ์และวัตถุดิบ อาจมีการเปล่ียนแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่ง จัดซือ้ ซง่ึ จะสง่ ผลตอ่ ต้นทนุ และผลตอบแทน 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 213

การผลติ พริกแกง พริกแกง ไม่ว่าเศรษฐกิจจะเป็นอย่างไร พริกแกงก็ยังขายได้ เพราะพริกแกงเป็นส่วนประกอบ สำคญั ในอาหารของคนไทย เชน่ ผดั พรกิ ขงิ ใสถ่ วั่ ฝกั ยาวหรอื ถว่ั แขก ทำนำ้ ยาขนมจนี ผดั ผกั บงุ้ กบั หมู หรอื เนอื้ ปจั จยั ที่จำเปน็ ต้องใช ้ วตั ถดุ ิบ พริกขีห้ นแู หง้ 1,400 กรัม = 84 บาท ขา่ 1,400 กรัม = 14 บาท ตะไครห้ ัน่ 4,200 กรัม = 50.5 บาท ผิวมะกรูดหน่ั 280 กรัม = 20.8 บาท หอมแดง 1,400 กรัม = 56 บาท กระเทียม 350 กรัม = 9.8 บาท ขมนิ้ 200 กรมั = 1.3 บาท กะปิ 700 กรัม = 42 บาท เกลอื 70 กรัม = 0.7 บาท ข้ันตอนการดำเนินงาน วธิ ที ำ พรกิ ขหี้ นแู หง้ นำมาลา้ งนำ้ ใหส้ ะอาด ผงึ่ ใหแ้ หง้ ตะไคร้ ผวิ มะกรดู หน่ั ฝอย ขา่ ขมนิ้ ซอยบางๆ หอมแดง กระเทียมปอกเปลือก และผสมกับกะปิ เกลือ นำเคร่ืองปรุงทั้งหมดใส่เคร่ืองบดประมาณ 3 คร้ัง บรรจุลง ในภาชนะทเี่ ตรียมไว้ ผลผลิต น้ำพริกแกง 10 กิโลกรัม ทุนประมาณ 280 บาท ตลาด และผลตอบแทน ขาย 600 บาท (กโิ ลกรัมละ 60 บาท) กำไร 320 บาท หมายเหต ุ : ราคาของวัสดุอุปกรณ์และวัตถุดิบ อาจมีการเปลี่ยนแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่ง จัดซอ้ื ซง่ึ จะส่งผลต่อต้นทนุ และผลตอบแทน 214 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

หอยเชอร่อี าหารจานเดด็ หอยเชอรี่สามารถนำมาปรุงอาหารได้หลายแบบเช่นเดียวกับเนื้อสัตว์ชนิดอื่น มีข้อแม้ว่าหอยเชอรี่ ทนี่ ำมาปรงุ อาหารนนั้ ตอ้ งไมจ่ บั หรอื เกบ็ ในแหลง่ ทมี่ สี ารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื หรอื สตั ว์ รวมทงั้ บรเิ วณแหลง่ นำ้ เสยี จาก โรงงานอุตสาหกรรม ก่อนนำมาบริโภคต้องปรุงให้สุก ห้ามรับประทานสุก ๆ ดิบ ๆ เพราะหอยเชอรี่เป็น สตั วน์ ำ้ อาจมพี ยาธบิ างชนดิ ทตี่ ดิ มาสผู่ บู้ รโิ ภคได้ การเตรยี มหอยเชอรเ่ี พอื่ ปรงุ อาหารไมค่ วรใชห้ อยทมี่ ขี นาดใหญ่ เกินไป เพราะเน้ือจะเหนียว ต้องล้างให้สะอาดและเผาหรือต้มให้สุกก่อน จากนั้นจึงแกะแต่เฉพาะบริเวณ ท่ีแข็งมาใช้ปรุงอาหาร ต้องตัดส่วนท่ีเป็นตาของหอยออก โดยสังเกตว่าจะมีสีเหลือง ลักษณะเป็นก้านคล้าย เข็มหมุด จากนั้นจึงล้างให้สะอาดอีกครั้งด้วยน้ำเกลือ หรือสารส้มเพ่ือขจัดเมือกและกลิ่นคาวของหอยเชอร่ี จากน้นั จงึ นำมาปรุงเปน็ อาหารตา่ ง ๆ ตามต้องการ หอ่ หมกหอยเชอร่ี สว่ นผสม หอยเชอรี่เผาแกะเอาแต่เนือ้ หัน่ บาง ๆ 2 ถ้วย มะพร้าว 300 กรัม กระทงใบตองกวา้ ง 2 12- นิ้ว 10 กระทง พรกิ แดง 1 เมด็ น้ำปลา 2 ชอ้ นโต๊ะ เคร่อื งปรุงน้ำพริกหอ่ หมก พริกแหง้ 3 เมด็ กระเทียม 5 กลบี ตะไครห้ ่ันบางๆ 1 ช้อนโตะ๊ พรกิ ไทย 5 เมด็ หอมเลก็ 3 หัว ขา่ หน่ั ละเอยี ด 112- ช้อนชา รากผกั ชี ชอ้ นชา เกลอื 1 ช้อนชา วธิ ีทำ 1. โคขน้ั ลมกะนพ้ำรพ้ารวิกใสใหน่ ้ลำ้ ะ12-เ อ ถียว้ ดย ค้นั ใหไ้ ดก้ ะทิ 1 12- ถว้ ย 2. 3. ช้อนหัวกะทิ 1-2 ถ้วย ใส่แป้งข้าวเจ้า 1 ช้อนชา เกลือ 1-2 ช้อนชา ตั้งไฟคนพอเดือด ยกลงสำหรับหยอดหน้า 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 215

4. คนน้ำพริกกับกะทิให้เข้ากัน ใส่กะทิทีละน้อย คนให้เข้ากันจนกะทิหมด ใส่หอยเชอร่ี และ น้ำปลา คนให้เข้ากัน ตักใส่ใบตองปิ้ง แล้วชิมรส ถ้ารสดีแล้วเอาใบโหระพาใส่กระทง แล้วตักหอยเชอรี่ ผสม ใสใ่ หเ้ ตม็ กระทง หยอดหวั กะทิ โรยผักชี และพริกแดง นึ่งในน้ำเดอื ด 15 นาที ยกลง นำ้ พริกเผาหอยเชอรี ่ ส่วนผสม พรกิ แหง้ จินดา 100 กรัม หอมแดง 150 กรมั กระเทยี ม 100 กรมั เนือ้ หอมบดละเอยี ด 150 กรมั กะป ิ 150 กรมั นำ้ ตาลปบี๊ 50 กรมั น้ำมันพชื 200 กรัม น้ำมะขามเปียก 100 กรมั วิธีทำ 1. นำพริก หอม กระเทียม ทอดใหเ้ หลือง 2. หอยเชอร่ีล้างด้วยสารสม้ แล้วบดละเอยี ดนำไปผัดให้แหง้ 3. โขลกพริก หอม กระเทียม ให้ละเอียด นำหอยเชอรี่โขลกผสมลงไปให้เข้ากัน ปรุงรสด้วย น้ำตาลปีบ๊ และนำ้ มะขามเปยี ก 4. นำไปผัดน้ำมนั ใหส้ กุ เก็บไวร้ บั ประทานไดน้ าน แกงคัว่ หอยเชอรี่ สว่ นผสม หอยเชอรแ่ี กะเอาแตเ่ นือ้ แล้วนำไปยา่ ง 1 ถ้วย น้ำพริกแกงค่ัว 2 ชอ้ นโต๊ะ ปลายา่ ง 2 ตวั หน่อไมไ้ ผต่ ง 0.5 กโิ ลกรัม หัวกะท ิ 2 ถ้วย ชะอม 4 ยอด ใบชะพลู หนั่ ฝอย น้ำปลา น้ำตาล วธิ ที ำ 1. นำหวั กะทติ งั้ ไฟปานกลาง 1 ถว้ ย ใสพ่ รกิ แกงท่ีโขลกกับปลาย่างและกะปิ ผดั จนหอม แล้วเตมิ นำ้ ปลา นำ้ ตาล ใส่หอยเชอรผ่ี ัดไปจนหอม 2. เติมกะทลิ งไปอีก 1 ถ้วย พอเดือดใสห่ น่อไมไ้ ผต่ งตม้ สุก ชะอม และใบชะพลูหนั่ ฝอย 3. เตมิ หัวกะทิแลว้ ยกลงเพือ่ รบั ประทาน แหลง่ ขอ้ มลู : กรมสง่ เสรมิ การเกษตร 216 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การผลิตไส้กรอก ไส้กรอก เป็นอาหารที่บริโภคง่าย สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายอย่าง ทำจากการแปรรูป เนื้อสัตว์ อาทิ สุกร ไก่ ปลา ไส้กรอกจึงมีหลากหลายชนิด และรสชาติขึ้นอยู่กับความนิยมของ ผู้บริโภคในแต่ละทอ้ งถ่ิน ปัจจยั จำเป็นต้องใช ้ เน้อื หมสู ำหรับไส้กรอก - เนื้อจากคอถึงหน้าขา เหมาะสำหรับทำไส้กรอกจะเป็นหมูที่ปนมัน โดยมีมันประมาณ 30% ถ้าใช้ส่วนนท้ี ำไสก้ รอกไมต่ ้องเติมมนั แขง็ - มันหมสู ว่ นหลงั เป็นมันแขง็ ใช้ใสใ่ นไสก้ รอกผสมกับเน้ือส่วนที่ไม่มนั ขนั้ ตอนการดำเนินงาน สูตรไสก้ รอกอสี าน - เน้อื หมู 10 กิโลกรัม - ขา้ วสุก 4 กิโลกรัม - กระเทยี ม 1 กโิ ลกรัม - พรกิ ไทยป่น ซอสปรุงรส น้ำตาล เกลอื - ไสส้ ะอาด 1 กิโลกรัม วิธีทำ - บดหมคู ลกุ เกลือใสไ่ ว้ในตูเ้ ยน็ - เตมิ เครื่องปรุงทัง้ หมดนวดต่อจนเหนียว - นำไปกรอกในไส้หมจู รงิ - แขวนไว้ในทีโ่ ปร่ง 2-3 วนั พอเปรี้ยวแลว้ นำมาทอดหรอื ยา่ ง หมายเหตุ : ข้อควรจำในการทำไส้กรอก เวลาทำหมูต้องเย็น อุณหภูมิของเนื้อหมูเวลาทำการผลิตต้องต่ำกว่า 15 องศาเซลเซียส อย่าใส่หมูมากเกินไปจะทำให้เน้ือหมูและมันหมูไม่ประสานกัน หมูและมันไม่จับตัวกัน อย่าต้มอุณหภูมิ ท่ีรอ้ นเกนิ ไปจะทำให้ไส้กรอกแตกอยภู่ ายในไส ้ ผลผลติ - ไสก้ รอกอีสาน ตลาด และผลตอบแทน เนื่องจากความต้องการของตลาดยังกว้างขวางอยู่ การผลิตไส้กรอกจึงเป็นทางเลือกหน่ึงในการ สรา้ งรายได้เพิ่มให้ครอบครัว และยังชว่ ยเพ่มิ มูลคา่ ผลผลิตทางการเกษตร 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 217

การผลติ กะปิ น้ำปลา อาหารทะเล เป็นอาหารโปรตีนที่มีคุณภาพดีต่อร่างกาย มีกรดอะมิโนที่จำเป็นต่อร่างกาย มีสาร ไอโอดนี และอาหารทะเลยังประกอบด้วย กรดไขมันไม่อมิ่ ตวั ซงึ่ จะช่วยลดปรมิ าณกรดไขมัน ซ่ึงเปน็ สาเหตุ ทำให้เกิดโรคคลอเรสเตอรอล โรคหัวใจได้ นอกจากนี้อาหารทะเลยังเป็นแหล่งของแร่ธาตุและวิตามิน ปท่สีจั ำจคัยญั จเชำเน่ ปแ็นคทลตี่ เซอ้ ยี งมใชฟ ้อสฟอรัส อีกดว้ ย กะปิ กงุ้ สด 100 กโิ ลกรมั เกลอื 30 กโิ ลกรมั นำ้ ผ้ึง 250 ซีซ ี นำ้ ปลา ปลากะตัก 75 กิโลกรมั เกลือ 25 กิโลกรมั ขนั้ ตอนโกอา่งหรมดักำเขนวนิ ดงบารรนจ ุ กะปิ - นำกุ้งสดล้างน้ำทะเลให้สะอาด แล้วนำมาผึ่งบนแผงรอผึ่งแดดประมาณ 3-4 ช่ัวโมง จนกุ้งแห้งพอหมาดๆ - นำก้งุ มาเคล้ากบั เกลอื ให้เขา้ กัน แล้วนำมาโขลก โดยไม่ตอ้ งละเอียดมากนกั - นำกงุ้ ทโี่ ขลกหมักในโอง่ ประมาณ 15 วัน แล้วตกั ออกจากโอ่งมาผ่ึงแดดอกี 1 วนั และนำมา โขลกเป็นเน้ือเดยี วกนั - นำน้ำผึ้งทารอบตุ่ม แล้วนำกุ้งที่โขลกเป็นเน้ือเดียวกันอัดลงในโอ่ง หมักต่อประมาณ 3 เดือน จงึ นำมาจำหนา่ ย น้ำปลา - ลา้ งปลาให้สะอาดควกั ไสอ้ อก ตัดหวั ลา้ งใหส้ ะอาด ผึ่งให้แห้ง - นำปลากับเกลือมาคลุกเคลา้ ให้เขา้ กัน - ตกั ใสโ่ อ่ง หมักไว้ 8-12 เดือน ปิดฝาโอง่ ใหแ้ นน่ - เมื่อครบกำหนดที่หมัก ตักน้ำปลาดิบมาต้ม แล้วกรองให้สะอาด ทิ้งให้อุ่น กรอกใส่ขวด ผปดิ ลฝผาขลวดิต ปดิ ฉลาก ตลาด แกละะปผิ นล้ำตปอลาบ แทน - สง่ ขายในตัวจังหวัด/ต่างจงั หวดั ขายกิโลกรัมละ 70 บาท 218 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

เคร่ืองด่ืมนำ้ ขา้ วกลอ้ งงอก ผสมธัญพชื เคร่ืองดื่มน้ำข้าวกล้องงอกผสมธัญพืช เคร่ืองดื่มเพื่อสุขภาพที่มีคุณค่าทางโภชนาการมากมาย คโดณุ ยกปารรเพะโยาะชในหข้์ขา้อวงกลขอ้ ้างวงกอกล้อซึ่งงในงกอรกะบ วนการงอกมีการสรา้ งสารต่างๆ ท่ีเป็นประโยชนต์ ่อร่างกาย - มอี นุมูลอสิ ระกลุม่ ฟีโนลกิ ช่วยยับยง้ั การเกดิ ฝา้ ชะลอความแก่ - สารออรซิ านอล ช่วยลดอาการผิดปกติของวยั ทอง - สารกาบาช่วยป้องกันโรคอัลไซเมอร์ ช่วยผ่อนคลายทำจิตใจให้สงบ หลับสบายลดความเครยี ด วติ กกังวล ลดความดันโลหิต - มีใยอาหาร ควบคมุ ระดับนำ้ ตาลในเลอื ด ปอ้ งกนั มะเรง็ ลำไส้ และลดอาการทอ้ งผูก ก รรมวธิ- ีกามรวี ผติ าลมิตนิ เอคี ลรดื่อกงารดเมื่หย่ีนว้ำยขน่ ้าขวอกงผลวิ ้อ งงอกผสมธัญพชื 1. นำข้าวกล้องพันธ์ุขาวดอกมะลิ105 หรือปทุมธานี1 มาเพาะให้งอกเป็นตุ่มเล็กๆ โดยนำ ขา้ วกลอ้ งมาลา้ งนำ้ ทำความสะอาดแลว้ แชน่ ำ้ นาน 4 ชวั่ โมง จากนนั้ ทำการลา้ งขา้ ว ทงิ้ ใหส้ ะเดด็ นำ้ ใสภ่ าชนะ ปิดทิ้งไว้นาน 6 ชั่วโมง เม่ือครบเวลาล้างข้าวอีกครั้ง ท้ิงให้สะเด็ดน้ำ ใส่ในภาชนะปิดทิ้งไว้นาน 14 ชั่วโมง เมอื่ ครบเวลาจะไดเ้ มลด็ ข้าวกล้องงอกสด 2. นำขา้ วกลอ้ งพนั ธขุ์ า้ วเหนยี วดำ (ขา้ วกำ่ ) มาเพาะใหง้ อกเปน็ ตมุ่ เลก็ ๆ โดยทำเชน่ เดยี วกบั ขา้ วกลอ้ ง พันธ์ุขาวดอกมะล1ิ 05 ตามกรรมวธิ ใี นขอ้ 1 3. ถ่ัวเหลืองนำมาลา้ งทำความสะอาด แล้วแช่น้ำคา้ งคนื 4. งาขาว นำมาคั่วจนมีกลนิ่ หอม 5. นำส่วนผสมท้ังหมด ไปต้มในเคร่ืองทำน้ำนมถั่วเหลืองแบบอัตโนมัติ นานประมาณ 20 นาที โดยมอี ตั ราสว่ นดังน ้ี ขา้ วกล้องงอกพันธ์ขุ าวดอกมะล1ิ 05 หรอื ปทมุ ธานี 170 กรมั หรอื 1 ถว้ ย ขา้ วกลอ้ งงอกพนั ธ์ขุ า้ วเหนียวดำ (ขา้ วก่ำ) 30 กรัม หรอื คร่ึงถ้วย ถว่ั เหลืองแช่ค้างคนื 20 กรัม หรอื คร่งึ ถว้ ย งาขาวคัว่ 20 กรัม หรือ คร่งึ ถว้ ย นำ้ (สะอาด) 1,400 มิลลลิ ติ ร 6. นำมากรอง 2 คร้ัง ได้นำ้ ข้าวกลอ้ งงอก 7. ทำการปรุงรสดว้ ยนำ้ ตาล 10-15 กรมั ตอ่ น้ำขา้ วกล้อง 200 มลิ ลลิ ติ ร หรอื ตามใจชอบ 8. ทำการต้มฆ่าเช้ือที่อุณหภูมิ 70 องศาเซลเซียส นาน 20 นาที แล้วทำการกรองก่อนบรรจุ ใส่ขวดพลาสติกที่ผ่านการฆ่าเช้ือมาแล้วจะได้ผลิตภัณฑ์เคร่ืองด่ืมน้ำข้าวกล้องงอกผสมธัญพืชมีคุณค่าทาง โภชนาการ โปรตนี 0.49 กรมั ไขมนั 2.05 กรมั ความชน้ื 88.21 กรมั เถา้ 0.06 กรมั คารโ์ บไฮเดรต 9.19 กรมั พลงั งาน 57.17 กโิ ลแคลอรี่ และสาร Gamma amino butyric acid (GABA) 4.62 มลิ ลกิ รมั โแทหรลสา่งรข0อ้ 2ม-5ลู 7:71ศ3นู 0ย0ว์ จิwยั wขา้wวป.pทtมุt.ธrาicนeี สthำนaกัilวaจิ nยั dแ.ลgะoพ.tฒั hน าขา้ ว กรมการขา้ ว โทร.02-5771688-9 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 219

การแปรรปู เผือก เผือก เป็นพืชเศรษฐกิจระดับท้องถ่ินท่ีสำคัญชนิดหนึ่งคนไทยนิยมบริโภค เพราะมีกล่ินหอมและ รสชาติดี มีลักษณะเป็นหัวขรุขระมีสีม่วงปนน้ำตาล ราคาค่อนข้างถูกเม่ือเทียบกับพืชอย่างอ่ืน ท่ีนิยมนำมา แปรรูปทำอาหาร คือ เผือกหอม เพราะเม่ือต้มแล้วจะมีกล่ินหอมชวนรับประทานเน้ือร่วนซุย เผือกหนัก 109 กรัม มี 120 แคลลอรี่ นำมาทำอาหารได้ทั้งคาวหวาน เป็นพืชหัวที่มีส่วนประกอบเป็นพวกแป้ง และ แร่ธาตุต่างๆ และมเี ผอื กบางประเภทที่ใชใ้ บสำหรบั บรโิ ภคซง่ึ จะมหี ัวขนาดเล็ก ข้อควรจำ ยางของเผือกถ้าถูกมือขณะโดนน้ำจะคัน ก่อนนำมาทำอาหารควรล้างให้สะอาดก่อน ผ่ึงให้แหง้ แลว้ จึงปอกเปลือก เมื่อปอกเปลือกแล้วไม่ตอ้ งลา้ งนำ้ ปจั จยั ทีจ่ ำเป็นต้องใช้ เผอื กหอม การเก็บรักษาเผือกในรูปเผือกแห้งโดยปอกเปลือก แล้วฝานเผือกเป็นแผ่นบางๆ ตากให้แห้งสนิท เมอื่ นำมาบรโิ ภค สามารถนำไปนงึ่ ทอด หรือบดเป็นแป้งเผือกได ้ ขนั้ ตอนการดำเนินงาน เผอื กเช่อื ม เคร่ืองปรุงเผือกเช่ือม เผือก 1 หัว หนัก 4 ขีด น้ำปูนใส 2 ถ้วยตวง น้ำสำหรับต้ม 3 ถ้วยตวง น ้ำดอกไมว้ 3ธิ ที ถำว้ ยปตอวกงเปนล้ำอื ตกาลรทะวรงัาอยยา่ 12-ใหถถ้ กู้วนยตำ้ วหงน่ั นเปำ้ นม็ แะทนง่าสวเี่ ห1ลชย่ี ้อมนยชาวา 3เกเลซือนปต่นเิ มต12-ร ช้อนชา กวา้ ง 2 เซนตเิ มตร นำไป แช่น้ำปนู ใส 20 นาที สงเผอื กขน้ึ จากนำ้ ปูนใส ล้างนำ้ ใส่หมอ้ ตม้ พอสกุ ตักขึ้น ต้มน้ำดอกไม้กับนำ้ ตาลทราย น้ำมะนาว เกลอื ปน่ ในกระทะทองเหลืองให้เดือด ใสเ่ ผอื กท่ีต้มลงในนำ้ เชอ่ื มเค่ยี วดว้ ยไฟปานกลาง จนเผือก ฉำ่ และนำ้ เชือ่ มขน้ ตักชนิ้ เผือกใสจ่ านแกว้ ราดดว้ ยน้ำเช่ือมในกระทะ เผอื กกวน เครอ่ื งปรงุ เผอื กกวน เผอื ก 1 กโิ ลกรมั กะทิ 4 ถว้ ยตวง นำ้ ตาลทราย 2 ถว้ ยตวง นำ้ ตาลปบี๊ 12- ถว้ ยตวง เกลือป่น ว12-ิธีทชำอ้ นลช้าางเผนือำ้ ลกอใหย้สดะออกามดะลผิ ่า2 ถ้วยตวง ยีจนละเอียด ผสมกะทิ 4 เสี้ยว ใส่ลังถึงน่ึงให้สุกลอกเปลือกออก 3 ถ้วยตวง นำ้ ตาลทราย นำ้ ตาลปี๊บ เกลือ ลงในกระทะทองเหลืองยกข้นึ ต้ังไฟ เติมนำ้ ลอยดอกมะลิ ขณะที่ กวนจนเหนียวข้นให้เติมหัวกะทิท่ีเหลือ 1 ถ้วยตวง เพื่อไม่ให้กะทิแตกมันกวนจนแห้งพอป้ันได้ ตัดใส่ถาด เกลยี่ ให้บางตดั เป็นชน้ิ ส่เี หล่ยี มกว้าง 2 นิว้ ยาว 2 นวิ้ 220 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

เผือกฉาบหวาน 12- กโิ ลกรมั นำ้ มนั สำหรบั ทอด 4 ถว้ ยตวง นำ้ ตาลทราย 3 ถว้ ยตวง เครอื่ งปรงุ เผอื กฉาบหวาน เผอื ก แล้วฝานตามขวางหัวใหบ้ างๆ ต้ังน้ำมนั ใสก่ ระทะ พอรอ้ นใสเ่ ผือก นำ้ 4 ชอ้ นวโิธตที ะ๊ ำเกปลอือกปเป่นลือ12-กชเผอ้ ือนกชใาห ้หมด ลงทอดพลกิ เผือกกลับใหถ้ กู ความรอ้ นสม่ำเสมอจนกรอบ ตกั ข้ึนให้สะเด็ดนำ้ มนั ทอดจนเผอื กหมด เทน้ำมนั ออกจากกระทะให้เหลือ 1 ช้อนโต๊ะ ใส่น้ำตาล เกลือลงในกระทะต้มจนน้ำตาลละลาย เคี่ยวจนน้ำตาล เหนียวแตกฟองขาว ทดลองตักใส่ในน้ำพอจับได้เป็นก้อน ใส่เผือกท่ีทอด เคล้าเบาๆ ให้น้ำเช่ือมจับช้ินเผือก ใหท้ วั่ ตักขึน้ ใส่ถาด พักไวจ้ นเยน็ สนทิ พอน้ำเช่ือมแห้งแลว้ เก็บใส่ขวดโหลอบควันเทยี น ตะโกเ้ ผอื ก เครอื่ งปรงุ ตะโกเ้ ผอื ก เผอื กปอกเปลอื กหน่ั เปน็ รปู สเี่ หลยี่ มเลก็ ๆ 1 ถว้ ยตวง แปง้ ขา้ วเจา้ 1 ถว้ ยตวง น้ำตาลทราย 1 ถล12-้วะยลถตา้ววยยงนต้ำวนตงำ้ าลนลอ้ำตยแดาลลอะทกนรม้ำาะลยลอิย132-ดถอถ้วก้วยมยตสะวลำงหิกเรรกับอลงทือดำป้วตย่นัวผข้าน12-ขมชาอวอ้ กีบนาชงา12-ใ สถ่ก้วรยะตทวะงทอสงำเหหรลับือหงยกอวดนห5นา้ นแาปทง้ ี ข้าวเจ้า หัวกะทิ วิธีทำ ใส่เผือกน้ำตาลทรายกวนจนแปง้ เหนยี ว เมอื่ เผอื กสกุ เทสว่ นผสมลงในถาดสี่เหลยี่ มขณะยังร้อน ทำหน้ากะทิ โดยละลายแป้งข้าวเจ้ากับหัวกะทิ ใส่น้ำตาลทราย เกลือกรองด้วยผ้าขาวบาง ใส่กระทะทองเหลืองกวนพอ แป้งสุกอยู่ตัว ยกลงเทหน้าขนมลงบนตัวขนมขณะท่ีหน้าขนมยังร้อน ทิ้งไว้ให้เย็นสนิทจึงตัดเป็นช้ินส่ีเหล่ียม โรยกลบี กุหลาบ เม็ดขนุนเผอื ก เคร่ืองปรุงเม็ดขนุนเผือก เผือกต้มสุก 1 กิโลกรัม กะทิ 4 ถ้วยตวง น้ำตาลทราย 3 ถ้วยตวง น้ำตาลป๊ีบ 12- ถ้วยตวง เกลือป่น 12- ช้อนชา ไข่เป็ด 5 ฟอง น้ำตาลทราย 2 ถ้วยตวง น้ำลอยดอกมะลิ 2 ถว้ ยตวง วธิ ีทำ ละลายนำ้ ตาลและน้ำลอยดอกมะลิ กรองดว้ ยผา้ ขาวบาง ใส่กระทะทองเหลอื งเค่ยี วจนเดือด ต่อยไข่เอาแต่ไข่แดงคนให้เข้ากัน ปั้นเผือกกวนเป็นก้อนเหมือนเม็ดขนุน ใช้ไม้แหลมจิ้มเม็ดขนุนท่ีป้ันจุ่มลง ในถ้วยไข่แดง ยกให้ไข่แดงไหลออก แล้วหยอดลงในกระทะน้ำเช่ือม รอจนไข่แดงสุก ใช้ทัพพีโปร่งตักขึ้น ทำจนหมดเม็ดขนนุ เผอื กท่ีเตรยี มไว้ นำนำ้ เชอ่ื มที่เหลือราดบนเมด็ ขนุนเผือก แลว้ จงึ สงขน้ึ ใสโ่ ถอบควนั เทยี น ขา้ วเหนียวป้ิงไส้เผอื ก เครื่องปรุงข้าวเหนียวปิ้งไส้เผือก ข้าวเหนียว 1 ลิตร กะทิ 4 ถ้วยตวง น้ำตาลทราย 12- ถ้วยตวง เกลอื 12- ช้อนชา เผอื กกวนทำไส้ ใบตอง ชั่วโมง สงใส่กระทะทองเหลืองใส่กะทิ น้ำตาลทราย เกลือ วิธีทำ นำข้าวเหนียวแช่น้ำ 3 กวนพอข้าวเหนียวสุกตักขึ้น ใช้ใบตองฉีกเป็นช้ินวางสลับกัน ใส่ข้าวเหนียว 1 ช้อนโต๊ะ เกลี่ยให้แบน ใสเ่ ผอื กกวนปัน้ เปน็ กอ้ นยาวๆ เทา่ กลว้ ยนำ้ วา้ ผ่าซกี ตกั ขา้ วเหนียวทกี่ วนปดิ 1 ชอ้ นโต๊ะ พบั ใบตองห่อจบี หวั ท้ายมัดด้วยเสน้ ตอก ปง้ิ ใหส้ ุกจนใบตองไหมจ้ ะมกี ลิน่ หอม เผือกรงั นก ชอ้ นโตะ๊วเคิธงรีทาือ่ คำงัว่ปปร3อุงเกชผเอ้ ือปนกลโรือตงั กะ๊ นเกเผกือลเกผือหอื ปก่ัน่นเ2ป1็2น-หสชวั ี่เ้อหนนล้ำชี่ยมามนั สขำนหารดับกท้าอนดไม3้ขีดถปว้ รยะตมวางณนำ้ 6ตาถล้วปย๊ีบตวง12- ถว้ ยตวง แบะแซ 1 ต้ังกระทะให้ร้อน ใสน่ ้ำมนั พอน้ำมันร้อนใสเ่ ผือกลงทอดให้กรอบเหลือง แล้วชอ้ นขึ้นใหส้ ะเด็ดน้ำมัน ทอดจนหมด ตั้งกระทะ ทองเหลอื ง ยใสกน่ ก้ำระท12-ะถลว้ งยใชตส้วอ้งมใส2่นคำ้ ตนั าตลกั แใหบเ้ะปแน็ซกแอ้ ลนะกเลกมลวอื าเคงใยี่ นวถจานดเหผนง่ึ ยีจวนเเหยม็นอืเกนบ็ ยใาสง่ขมวะดตโมู หลใสอเ่บผคอื วกนั ลเงททียอนด เคลา้ โรยงา 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 221

สงั ขยาเผือก เคร่ืองปรุงสังขยาเผือก เผือกต้มสุกบด 1 ถ้วยตวง น้ำตาลมะพร้าว 1 ถ้วยตวง ไข่ไก่ 6 ฟอง หัวกะทิ 1 ถ้วยตวง วิธีทำ นำเผือกต้มสุกบด 1 ถ้วยตวง ผสมน้ำตาลมะพร้าว 1 ถ้วยตวง ตีไข่ไก่กับหัวกะทิให้เข้ากัน ตักใส่ถาดน่งึ พอสกุ ตดั เปน็ ช้นิ ใสจ่ านพรอ้ มรบั ประทาน ขนมหม้อแกงเผือก เคร่ืองปรุงขนมหม้อแกงเผือก ไข่ไก่ 1 ถ้วยตวง น้ำตาลมะพร้าว 3/4 ถ้วยตวง เผือกต้มสุก บดละเอียวดิธ1ีทำถ้วขยยตำวไงข่หกับวั กนะ้ำทติ า1ลถใว้ ชย้ใตบวเงตยหหอมรือซใอบยตเจอยี งวช่ว12-ยจถนว้ ยนต้ำวตงา ลละลายหมด เติมหัวกะทิกรองด้วย ผ้าขาวบาง เทไข่ใส่เผือกบดคนให้เข้ากัน ตักใส่ถาดสี่เหล่ียมนำเข้าอบที่อุณหภูมิ 350 องศาฟาเรนไฮต์ ประมาณ 25-30 นาที จนผวิ หน้าเกรียมนำออกจากเตาอบ โรยหอมเจียวให้ทวั่ ตัดเป็นชิน้ สี่เหล่ียม ทองมว้ นเผือก เครอ่ื งปรงุ ทองมว้ นเผอื ก แปง้ ทำขนมเคก้ 1 ถว้ ยตวง นำ้ ตาลทราย 1 ถว้ ยตวง เผอื กตม้ บด 12-ชถ้อว้ นยโตตว๊ะง น้ำกะทิข้น 1 ถ้วยตวง ไข่ไก่ 1 ฟอง น้ำปูนใส 3 ช้อนโต๊ะ เกลือป่น 1-2 ช้อนชางาดำ 1 นำ้ มันพชื 3 ช้อนโตะ๊ พมิ พ์สำหรบั ทำขนม วิธีทำ รอ่ นแปง้ ใสช่ ามแก้ว ใสน่ ้ำตาลคนให้เข้ากัน ทำหลมุ ไวต้ รงกลาง ตไี ขใ่ หแ้ ตกเข้ากันดีผสมกบั หัวกะทิ น้ำปูนใส เกลือ เผือกบดให้เข้ากัน เทลงในหลุมแป้ง ใช้ที่ตีไข่คนผสมจนแป้ง เผือก น้ำกะทิ ไข่ น้ำตาลเข้ากันดี ใส่งาดำกะให้ข้นพอหยอดได้ ถ้าต้องการให้ใสเติมน้ำปูนใส นำพิมพ์ทองม้วนมาอังไฟ จนร้อนจัด ใช้ลูกประคบแตะน้ำมันทาให้ท่ัวพิมพ์ทั้ง 2 ด้าน อังให้ร้อนตักแป้งหยอดลงบนพิมพ์ด้านหน่ึง และปิดพิมพ์ให้สนิท แป้งส่วนเกินจะไหลทะลักออกมานอกพิมพ์ อังไฟพลิกกลับอีกข้างในเหลืองพอดี ยกจากเตาป้ิงใช้มีดกรีดส่วนที่อยู่นอกพิมพ์ท้ิงไป เปิดพิมพ์ใช้ปลายมีดแซะขึ้น และใช้นิ้วมือที่จับมีดกด แผ่นทองม้วนกับมีดออกจากพิมพ์วางบนเขียงม้วนพับทันทีขณะยังร้อนจัด ถ้าเย็นจะแข็งกรอบควรใช้พิมพ ์ 2 พมิ พป์ งิ้ สลบั กนั ถา้ แปง้ ข้น ขนมจะหนา ผลผลิต เผือกเชื่อม เผือกกวน เผือกฉาบหวาน ตะโก้เผือก เม็ดขนุนเผือก ข้าวเหนียวปิ้งไส้เผือก รังนก สงั ขยาเผอื ก ขนมหมอ้ แกงเผือก ทองมว้ นเผอื ก ส่วนใบเผือกประกอบไปดว้ ยโปรตีน และแร่ธาตุซึง่ ใบสามารถนำไปใชเ้ ป็นอาหารสัตวไ์ ด้ ตลาด และผลตอบแทน ปัจจุบันเผือกกำลังเป็นที่ต้องการของตลาดต่างประเทศ เช่น ออสเตรเลีย ฮ่องกง ญ่ีปุ่น เนเธอร์แลนด์ และมาเลเซยี ตน้ ทุนการผลติ เผือกฉาบ 55 บาทตอ่ กิโลกรัม ราคาขาย 100 บาทตอ่ กิโลกรัม (เผือกสด 10 กโิ ลกรัม แปรรปู ได้ 4.7 กโิ ลกรัม) หมายเหตุ : ราคาของวสั ดอุ ปุ กรณ์และวตั ถุดิบ อาจมีการเปลี่ยนแปลงตามสภาวะเศรษฐกจิ และแหลง่ จัดซอ้ื ซ่ึงจะสง่ ผลต่อตน้ ทุน และผลตอบแทน 222 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การแปรรูปสบั ปะรด สับปะรด เป็นผลไม้ท่ีคนไทยรู้จักกันดี ปลูกได้ทุกพื้นที่ทั่วประเทศ โดยเฉพาะภาคตะวันตก ปลูกมากท่ีสุด รองลงมาคือภาคตะวันออก ภาคใต้ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนือ และน้อยที่สุดคือ ภาคกลาง สับปะรด จัดเป็นพืชเศรษฐกิจท่ีมีความสำคัญอย่างยิ่งของประเทศเนื่องจากสามารถนำมาใช ้ ในอุตสาหกรรมการแปรรูป เพ่ือส่งออกไปจำหน่ายต่างประเทศ เช่น สับปะรดกระป๋อง สับปะรดแช่แข็ง น้ำผลไม้แปรรูป ซึ่งนำรายได้เข้าประเทศปีละหลายพันล้านบาท สามารถช่วยเพิ่มรายได้ให้เกษตรกร และ ยกระดบั คณุ ภาพชีวติ ใหด้ ีข้นึ ปจั จัยจำเป็นทีต่ อ้ งใช ้ สบั ปะรด ซึ่งสับปะรดทปี่ ลกู เป็นการค้าจะแบ่งเป็น 5 พนั ธุ์ ดังน ้ี 1. พันธุ์ปัตตาเวีย หรือเรียกว่าสับปะรดศรีราชาเป็นพันธ์ุท่ีปลูกเพ่ือบริโภคสด และส่งโรงงาน อุตสาหกรรมสบั ปะรดกระป๋อง และแปรรปู อ่นื ๆ เช่น กวน แชอ่ ่มิ 2. พนั ธ์อุ ินทรชิต เป็นสบั ปะรดพนั ธุพ์ น้ื เมืองสามารถนำมากวนหรือทำทอฟฟีไ่ ด ้ 3. พนั ธุ์ขาว ผลสบั ปะรดจะมหี ลายจุด รสชาตแิ ละเนื้อคุณภาพไม่ดนี กั แตน่ ำมาทำสบั ปะรดกวน และทอฟฟี่ได้ 4. พนั ธภุ์ เู กต็ พนั ธสุ์ วี ผลมขี นาดเลก็ นยิ มบรโิ ภคผลสด ถา้ นำมากวน หรอื ทำทอฟฟจี่ ะไดร้ สชาตดิ ี สสี วย 5. พันธุ์นางแล หรือพันธุ์น้ำผึ้ง ผลมีเปลือกบางมากนิยมบริโภคผลสด สามารถนำมากวน ทำทอฟฟ่ี และแชอ่ มิ่ ไดเ้ ชน่ กัน อุปกรณ์ในการทำสบั ปะรดกวน ทอฟฟสี่ ับปะรด และสับปะรดแชอ่ มิ่ มีด เขียง กะละมัง ส้อม เคร่ืองขูดไฟฟ้า ตาช่ัง ช้อนตวง กระทะทองเหลือง ไม้พาย ถาด หม้อ เครอ่ื งกวนไฟฟา้ กระดาษแกว้ เชอื ก ตะแกรงไมไ้ ผห่ รือสเตนเลส เตาอบหรือตอู้ บไฟฟ้า ขั้นตอนการดำเนินงาน สบั ปะรดกวน ส่วนผสมสับปะรดกวน สับปะรด 10 กิโลกรัม น้ำตาลทราย 1 กิโลกรัม เกลือป่น 1 ช้อนชา แบะแซ 12- 1 ก. โิ ลนกำรสมั ับนป้ำะมระดนมาาวท2ำคชว้อานมโสตะะ๊ อ าด ปอกเปลอื กเอาตาออก 2. เอาสบั ปะรดมาสับ ค้ันเอาน้ำออก 3. ใส่ลงในกระทะหรือหม้อ ใสเ่ กลอื ปน่ นำ้ มะนาว น้ำตาลทรายต้งั ไฟปานกลาง 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 223

4. คอยกวนสับปะรดบ่อยๆ กวนเคี่ยวไปเร่ือยๆ จนสับปะรดข้น ใส่แบะแซ แล้วกวนต่อไป จนสับปะรดเหนียวขนึ้ แล้วยกลง 5. ทิง้ ให้เย็น แล้วตักใสถ่ ุงพลาสตกิ หรอื ห่อด้วยกระดาษแกว้ ทอฟฟีส่ ับปะรด ส่วนผสมทอฟฟี่สับปะรด สับปะรดป่ัน 2.5 กิโลกรัม น้ำตาลทราย 7 ขีด เกลือ 2 ช้อนชา แบะแซ 6 ขีด ใกสะ่เทนสิ้ือดสับ1ป.5ะกริโดลปก่ันรลัมงเในนยกร12-ะถท้วะยตใวสง่นน้ำตมาขลน้ ทหรวาายน 1 กระปอ๋ ง 1. กะทิสด เกลือ และเนย ต้ังไฟปานกลาง กวนไปเรื่อยๆ 2. ใส่นมขน้ หวานกวนให้เขา้ กันไปเรอ่ื ยๆ จนแห้ง ปัน้ เป็นก้อนได้ 3. ยกลงปล่อยให้เยน็ แล้วป้นั เปน็ กอ้ นๆ เท่าลูกอมห่อดว้ ยพลาสตกิ และกระดาษแก้ว สับปะรดแช่อ่มิ ส่วนผสมสับปะรดแช่อ่ิม สับปะรด 1 กิโลกรัม น้ำตาลทราย 5 ถ้วยตวง น้ำมะนาว 12- ช้อนชา น้ำปนู ใส 4 ถ้วยตวง นำ้ เปล่า 4 ถ้วยตวง 1. ปอกเปลือกสับปะรด ฝานเอาตาออกให้หมดหัน่ เป็นแวน่ หนาประมาณครึง่ นิว้ 2. แช่น้ำปนู ใส 30 นาท ี 3. ต้มในน้ำเดอื ด 30 นาท ี 4. แผชส่สมับนปำ้ ตะารลดทในรนาย้ำเช1ื่อ12-มถ1้วยคตืนวง ต้มให้เดอื ดทิ้งไว้ให้เยน็ 5. แล้วแช่อ่ิม โดยอุ่นน้ำเชื่อมแล้วเติมน้ำตาลทรายวันละ 12- ถ้วย ตดิ ต่อกัน 7 วนั จนสับปะรดใส 6. ในวันที่ 3 หรอื 4 ควรเตมิ น้ำมะนาวครงึ่ ช้อนชาในนำ้ เช่อื ม เพื่อปอ้ งกนั มิใหน้ ำ้ เช่ือมตกทราย หรือข้ึนเกล็ดบนเนอ้ื สบั ปะรด 7. นำสับปะรดแช่อิ่มผงึ่ บนตะแกรงตาก หรืออบจนแหง้ ผลผลติ สับปะรดกวน ลกั ษณะท่ดี ี - มสี ีเหลืองสวย รสชาตอิ มเปร้ียว เนื้อหยาบเล็กนอ้ ย แหง้ เหนียว กลน่ิ หอม ทอฟฟ่สี บั ปะรด ลกั ษณะทีด่ ี - มีสีเหลืองอมนำ้ ตาล รสหวานอมเปร้ียว เน้ือละเอียด เนยี นเหนียว กลิ่นหอม สบั ปะรดแช่อิ่ม ลักษณะท่ีด ี - มสี ีเหลืองใส ผิวแห้ง รสชาติหวานอมเปรีย้ ว การบรรจุหีบห่อ ต้องถูกสุขลักษณะไม่เป็นพิษ ไม่เกิดปฏิกิริยาเคมีกับอาหาร หรือปนเปื้อน แก่อาหาร ช่วยรักษาให้อาหารมีคุณภาพดีตลอดอายุการเก็บรักษา ส่งเสริมผลิตภัณฑ์ให้มีความสวยงาม น่าสนใจดงึ ดูดใจผูซ้ ื้อ ราคาพอสมควร เป็นไปตามที่กฎหมายบงั คับใช้อยู่โดยแบง่ เปน็ 2 แบบ 1. แบบขายปลกี โดยบรรจุเปน็ หนว่ ยเล็กๆ เพ่ือขายให้ผบู้ รโิ ภคโดยตรง เช่น ถงุ พลาสตกิ กล่อง พลาสติก ขวดโหล กล่องกระดาษ ควรมีฉลากปิดบอกชื่อ วัน เดือน ปี ท่ีผลิต เพื่อช่วยเพ่ิมมูลค่าของ ผลิตภณั ฑ์ 2. แบบขายส่ง รวมจากภาชนะบรรจุหน่วยเล็กๆ มาบรรจุเพ่ือนำไปขาย หรือส่งให้ร้านค้า ภาชนะนี้ต้องแข็งแรง ทนทาน เพื่อสะดวกในการขนส่งด้วย ได้แก่ ป๊ีบ ถังพลาสติก กล่องกระดาษ ถงุ พลาสตกิ ขนาดใหญ่ 224 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

หมายเหตุ การแปรรปู อนื่ ๆ จากเน้อื สับปะรด - แยมสับปะรด - น้ำสบั ปะรด เศษทเี่ หลือจากอตุ สาหกรรมบรรจุสับปะรดกระป๋องนำมาแปรรปู เป็น - นำ้ เชอื่ ม - น้ำส้มสายช ู - แอลกอฮอล์ - ไวน์ - อาหารสำหรับเลี้ยงวัว - กรดอนิ ทรีย์ 3 ชนิด คอื กรดซติ รกิ กรดมาลกิ และกรดแอสคอร์บกิ ใบ - เส้นใยนำมาทอเป็นผ้าใยสับปะรดในฟิลิปปินส์เรียกว่า ผ้าบารอง มีราคาแพงนิยมตัดเป็นชุด สากลประจำชาตฟิ ิลปิ ปนิ ส์ และไต้หวัน - เย่ือ นำมาทำกระดาษจากใยสับปะรด กระดาษมีความบางมาก มีผิวนุ่มเนียน สามารถ บดิ งอหรอื เปลี่ยนรูปรา่ งไดง้ า่ ย ในหลายประเทศใชพ้ มิ พธ์ นบตั ร เปลอื ก ใชเ้ ปลือกสบั ปะรดเลีย้ งววั ตลาด และผลตอบแทน ผลตอบแทนการผลิตสับปะรดกวน สบั ปะรด กิโลกรัมละ 1 บาท 100 กโิ ลกรัม = 100 บาท นำ้ ตาลทราย กโิ ลกรัมละ 13 บาท 4 กิโลกรมั = 52 บาท แบะแซ กโิ ลกรมั ละ 17 บาท 1.5 กิโลกรัม = 25 บาท 50 สตางค ์ เกลอื ป่น 5 บาท กรดมะนาว 10 บาท ค่าแกส๊ 50 บาท คา่ แรงงานคน 2 คน 260 บาท ค่าขนสง่ 98 บาท รวมต้นทุนการผลติ 600 บาท ได้สบั ปะรดกวน 25 กโิ ลกรมั เป็นทุน 24 บาทตอ่ กโิ ลกรัม ตง้ั ราคาขายกำไร 50% ของราคาทุน = 12 บาท จำนวน กิโลกรมั ละ 36 บาท เป็นเงนิ 25x36 = 900 บาท (หักต้นทุน 600 บาท) กำไร 300 บาท หมายเหตุ การคิดตน้ ทุน = ต้นทุนการผลิต ต่อ จำนวนกิโลกรัม หมายเหตุ : ราคาของวัสดอุ ุปกรณแ์ ละวตั ถดุ ิบ อาจมกี ารเปลย่ี นแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่งจดั ซือ้ ซง่ึ จะสง่ ผลต่อตน้ ทนุ และผลตอบแทน 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 225

การแปรรูปกลว้ ย กล้วย เป็นพืชท่ีเกษตรกรไทยรู้จักเป็นอย่างดี ปลูกได้ง่ายเจริญเติบโตดี และให้ผลได้ตลอดทั้งปี รวมถึงยังให้คุณค่าทางโภชนาการสูง และสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ตลอดทุกส่วน โดยกล้วยจะชอบ อากาศร้อนช้ืน และต้องการดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ ร่วนซุย หรือเป็นดินเหนียวที่สามารถอุ้มน้ำได้ดี เกษตรกรสามารถปลูกกล้วย เพ่อื นำผลผลิตไปจำหน่าย หรอื นำมาเพิ่มมูลค่าโดยการแปรรูปได้ ปัจจยั จำเปน็ ทต่ี อ้ งใช้ ข้ึนอยู่กับประเภทของการแปรรูป เช่น หากนำไปทำเป็นกล้วยกวน ต้องใช้หม้อกวน หากนำไปทำ เปน็ กล้วยฉาบ ต้องใช้กระทะ ข้ันตอนการดำเนินงาน เทคโนโลยกี ารแปรรูปกลว้ ยทง้ั ด้านอาหาร และไม่ใช่อาหารสามารถสรปุ ได้ ดังน ี้ 1. การอบหรอื ตาก เปน็ การใชเ้ ทคโนโลยกี ารตากแหง้ หรอื อบแหง้ อณุ หภมู ทิ ใ่ี ชไ้ มเ่ กนิ 70 องศาเซลเซยี ส เปน็ การระเหยน้ำออก ทำใหน้ ำ้ ตาลในกลว้ ยเพิม่ ข้นึ แล้วบม่ ในข้นั ตอนสุดท้าย กอ่ นนำออกสู่ตลาด 2. การทอด เป็นการใช้เทคโนโลยีการระเหยน้ำออก โดยการทอดในน้ำมันท่ีร้อน อุณหภูมิท่ีใช้ 160-180 องศาเซลเซียส หากเป็นกล้วยดิบมีส่วนประกอบเป็นแป้งการทอดทำให้แห้ง และกรอบ เชน่ กลว้ ยฉาบ หากเปน็ ชิ้นหนา จะกรอบนอกนุ่มใน เช่น กล้วยทอด 3. การป้ิง เป็นการใช้ความร้อนต่ำโดยตรงในการป้ิงให้กล้วยสุกและร้อนระอุภายใน ผิวนอกจะ แห้งแขง็ และเนอื้ ในนุ่ม อณุ หภมู ิความรอ้ นทีใ่ ช้ป้ิง จะสงู เกนิ 100 องศาเซลเซียส 4. การต้มหรือนึ่ง กล้วยที่ห่ามจะไปต้มในน้ำร้อนหรือน้ำเดือด หรือนึ่งด้วยไอน้ำจนสุกและลอก เปลือกออกได้งา่ ยหากตม้ หรือนง่ึ จนสุกจะใช้ทำกล้วยตม้ ผสมมะพรา้ วคลุกนำ้ ตาล 5. การแปรรูปเชือกกล้วย จะใช้มือ หรือ เครื่องฉีด หรือ ดึงกาบกล้วยออกเป็นเส้นๆ ตามยาว รมด้วยกำมะถนั แล้วตาก หรือ อบจนแห้งสนิท 6. การทำกระทงใบตอง จะเลือกใช้ใบกล้วยท่ี อ่อน – แก่ปานกลาง ท่ีมีสภาพสมบูรณ์ มาทำความสะอาด อาจอบหรือน่ึงหรือจุ่มในน้ำร้อนให้เส้นใยอ่อนตัว และพับเป็นกระทง อาจรมกำมะถัน แล้วตากให้แห้งสนิท 226 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

ผลผลิต การใช้ผลผลิตของกล้วย สามารถนำไปใช้ประโยชน์ท้ังในอาหาร และไม่ใชอ่ าหาร ดังนี ้ การใชป้ ระโยชน์ทางด้านอาหาร - กลว้ ยหอม นยิ มบรโิ ภคสด - กลว้ ยนำ้ ว้า หากเป็นกลว้ ยดิบท่ีแก่จัด ก็สามารถนำมาเปน็ กลว้ ยฉาบชนดิ แวน่ ชนดิ แผน่ และ แป้งกล้วยหากสุกมากก็ใช้แปรรูปเป็นกล้วยบด เพื่อเป็นส่วนผสมของขนม เช่น ขนมกล้วยหรือนำมา กวนเปน็ กล้วยกวนได้ - กลว้ ยไข่ นยิ มบรโิ ภคสด และกลว้ ยไขท่ หี่ า่ มเกอื บสกุ จะนยิ มทำกลว้ ยเชอ่ื มทง้ั เปยี ก และแหง้ - กล้วยหักมุก หากเป็นกล้วยหักมุกเขียว ใช้ทำกล้วยฉาบชนิดแว่นหรือแผ่น ทอดแล้วเน้ือจะม ี สเี หลือง และกรอบ สว่ นกลว้ ยหกั มกุ ขาว หรอื เหลือง นิยมทำกลว้ ยปิ้งหรอื เผา - กล้วยเลบ็ มือนาง นิยมบรโิ ภคสด และอาจนำไปทำกล้วยตาก หรอื อบ - กล้วยหิน มลี ักษณะคลา้ ยกล้วยหักมุกเขยี วนิยมใชท้ ำกลว้ ยฉาบ การใช้ประโยชน์ทางดา้ นอื่นๆ - เปลือกกล้วย นิยมนำไปแปรรูปโดยการตากแห้ง และใช้เป็นเช้ือเพลิงในการกวนผลไม้แทน การใช้ฟืนซ่ึงให้ไฟคอ่ นขา้ งแรง และสมำ่ เสมอ - ก้านกล้วย และต้นกล้วย สามารถนำไปดึงแล้วตากแห้งทำเป็นเชือกกล้วย เพ่ือนำมาสานเป็น รองเท้า กระเป๋า สาด และเสื่อ เป็นต้น นอกจากนี้บางส่วนอาจนำไปต้มเย่ือเพ่ือทำกระดาษกล้วย แต่กระดาษกลว้ ยที่ได้จะมีสคี ล้ำ และเนื้อคอ่ นข้างหยาบ 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 227

การผลิตผลไมด้ อง แช่อิม่ การดองหรือแช่อิ่ม เป็นการช่วยยืดอายุของอาหาร ให้สามารถบริโภคได้นานมากย่ิงข้ึน อีกทั้ง ยงั ชว่ ยให้รสชาตอิ าหารมคี วามแตกตา่ งออกไปจากการบริโภคสด ปัจจยั ทจ่ี ำเป็นตอ้ งใช ้ อุปกรณ์เคร่ืองมือที่สำคัญ โต๊ะปฏิบัติการสเตนเลส ถังสเตนเลสปากกว้าง เครื่องชั่ง ถังหมัก พลาสตกิ หม้อตม้ สเตนเลส เครื่องวดั ความดัน เครอื่ งวัดความหวาน - มะนาวดองหวาน มะนาวผิวเหลือง 25 ผล เกลือเม็ด 500 กรัม น้ำตาลทราย 1 กิโลกรัม นำ้ เปลา่ 10 ถว้ ยตวง - มะนาวดองเค็ม มะนาว 10 ผล กระดาษทรายละเอยี ด 1 แผน่ น้ำตาลทราย 2 ถ้วยตวง - มะกอกดอง มะกอก 1 กิโลกรัม น้ำเปล่า 3 ถ้วยตวง เกลือป่น 2 ถ้วยตวง น้ำตาลทราย 3 ชอ้ นโต๊ะ - มะม่วงดองแบบฝร่ัง มะม่วงแก้วดิบ 1 กิโลกรัม มะขามดิบแต่แก่จัด 200 กรัม องุ่นแห้ง 200 กรัม ขิงสด 200 กรัม อบเชยป่น 1 ช้อนชา ลูกจันทน์เทศ 1 ช้อนชา น้ำส้มสายชู 4 ช้อนโต๊ะ น ำ้ ตาลทร-า ยแมดะงม1่วงถด้วอยงตแวชง่นเ้ำกผลงึ้ อื ปม่นะม1่วงชแอ้ กนว้ ชแาก่จนดัำ้ เป1ลก่าิโ1ล2- กถร้วมั ยตนว้ำงต าลทราย 1 ถว้ ยตวง น้ำปนู ใส ตวง น้ำผึง้ 1 ถก้วรยะตทว้องนนดำ้ อเงกลกอื รเะคท็มอ้ ปนาน1กกลโิ าลงก1ร1ัม2- ถว้ ยตวง 12- ถ้วย - เกลอื ป่น 1 ถว้ ยตวง นำ้ ลอยดอกมะลิ 2 ถ้วยตวง - ฝรั่งดอง ฝร่งั เวียดนามแกจ่ ดั 10 ผล นำ้ ปนู ใส 6 ถว้ ยตวง น้ำเกลอื เคม็ ปานกลาง 6 ถ้วยตวง น้ำตาลทรายขาว 2 12- ถว้ ยตวง ขัน้ ตอนการดำเนินงาน มะนาวดองหวาน 1. นำมะนาวมาคลึงกับเกลือนานๆ จนหมดกลิ่นฉุนแล้วนำไปล้างออกหลายๆ น้ำ จากน้ันลวก มะนาวดว้ ยน้ำเดอื ด 3 ครั้ง จึงนำมะนาวออกตากแดดไว้ 2 วัน 2. นำมะนาวทตี่ ากแดดแลว้ ไปน่งึ ใหส้ กุ ด้วยไฟอ่อนแตไ่ มใ่ ห้มะนาวแตก (ประมาณ 15 นาท)ี แล้ว เรยี งลงในขวดโหลท่ีตม้ ฆ่าเชอ้ื แล้ว 3. ผสมน้ำตาลทรายกับน้ำเปล่าเข้าด้วยกันแล้วเทใส่หม้อเคลือบยกขึ้นต้ังไฟให้เดือดสักคร ู่ จึงยกลงทิ้งไว้ใหเ้ ยน็ และกรองใหส้ ะอาดด้วยผา้ ขาวบาง 228 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

4. ใส่ส่วนผสมน้ำเปล่าท่ีต้มและกรองแล้วในขวดให้ท่วมมะนาว แล้วปิดฝาเก็บไว้ 1 เดือน หรือ จนมะนาวฉำ่ ดี จึงนำมารบั ประทานได ้ ข้อเสนอแนะมะนาวดองหวาน 1. ขวดที่ใส่มะนาวควรเป็นขวดปากแคบ ถ้ามะนาวลอยให้ใช้ไม้ขัดให้จม มะนาวดองใช ้ รับประทานเปน็ ของหวานชนิดหนง่ึ 2. มะนาวดองหวานสามารถเก็บไว้ใชร้ บั ประทานไดน้ านประมาณ 2-3 เดอื น มะนาวดองเคม็ 1. นำมะนาวมาฝนผวิ ดว้ ยกระดาษทราย ใหห้ มดผวิ สเี ขยี วเสรจ็ แลว้ นำมาลา้ งใหส้ ะอาดจนหมดทราย 2. เนเอทำานมม้ำะะเนกนาลาววือทททนี่ ่ลี ี่ม่งึ ้าีคเงสวสราะ็จมอแเาลขด้ว้มแขมล้นาว้ เขรมอียางงใเบสกน่ลลังตือถะเึงแคนก็มง่ึ รพปงอรนะปำมไรปาะณตมาาก12-ณแชดัว่ใดสโมใ่หหงม้แใ้อหหเ้งค้มะล(ปนือราบะวตมส้มากุ ณใ ห้เ12-ดชือ่ัวดโมแงล) ้วยกลง 3. 4. ทิ้งให้เยน็ 5. นำมะนาวที่ตากแดดแล้ว มาเรียงลงในขวดท่ีฆ่าเชื้อแล้วรินน้ำเกลือท่ีต้มแล้วลงไปให้ท่วม มะนาวปดิ ฝาให้แน่น เก็บไวป้ ระมาณ 2 เดือน กน็ ำมารับประทานได้ ข้อเสนอแนะมะนาวดองเคม็ 1. มะนาวดองเค็ม ถ้าจะใช้ตุ๋นกับเป็ดหรือไก่ให้แกะเม็ดทิ้งก่อน ถ้าจะใช้กินเป็นเครื่องด่ืมให้นำ มะนาวดองเค็มไปผสมกับนำ้ สุกและใส่น้ำเชื่อม ใส่น้ำแข็งทุบละเอยี ด 2. มะนาวดองเคม็ ถา้ เก็บในตู้เย็นสามารถเก็บไว้ไดน้ าน 1-2 เดือน มะกอกดอง 1. ผสมน้ำเปล่า เกลือป่น และน้ำตาลทรายลงในหม้อเคลือบยกขึ้นต้ังไฟเค่ียวจนเดือด ยกลง ทิ้งไวใ้ หเ้ ย็นแล้วเทใสข่ วดโหลที่ตม้ ฆ่าเชื้อแลว้ 2. นำมะกอกมาล้างให้สะอาดใส่ลงขวดโหลท่ีต้มฆ่าเชื้อแล้ว ตั้งท้ิงไว้กลางแดดประมาณ 3 วัน จงึ นำมารบั ประทานได้ ข้อเสนอแนะมะกอกดอง 1. เวลารับประทาน อาจใช้ทานกับพริกเกลือหรือใช้น้ำตาลเคี่ยวกับน้ำปลาจนเป็นยางมะตูมและ โรยดว้ ยกุง้ แหง้ จะได้รสชาติท่ีอร่อยมากขึน้ 2. มะกอกดอง ถ้าเกบ็ ไว้ในน้ำดองตลอดเวลาจะสามารถเก็บไว้ไดน้ านประมาณ 2-3 สปั ดาห ์ มะม่วงดองแบบฝรงั่ 1. ปอกมะม่วงแล้วแกะสลักตามรูปท่ีต้องการนำมาคลุกกับเกลือป่นหมักไว้ 2 วัน นำขึ้นผึ่ง ใหแ้ หง้ บนตะแกรงไม้ 2. ผสมนำ้ สม้ สายชู 2 ชอ้ นโตะ๊ นำ้ ตาล และเกลอื ปน่ ใสห่ ม้อเคลอื บ ยกขน้ึ ตั้งไฟเคี่ยวทำน้ำเชื่อม ยกลงพกั ไวใ้ หเ้ ยน็ 3. นำมะขามมาปอกเปลือก และแกะเม็ดออก ปอกเปลือกขงิ แล้วฝานบางๆ พักไว้ 4. นำน้ำส้มสายชูท่ีเหลือ และน้ำตาลทรายแดง เกลือป่น อบเชยป่น ลูกจันทน์เทศ ผสมกับ มะม่วง ใส่หม้อเคลือบใบใหม่ ยกข้ึนต้ังใช้ไฟอ่อนๆ นำขิงและมะขาม ใส่ลงไปพร้อมทั้งองุ่นแห้ง แล้ว เตมิ น้ำเปลา่ 12-จึงถเ้วคยี่ยวพตอ่อสใว่ หน้ขผ้นสๆมเดแือลด้วยจกึงเลองานตำ้ ักเชใสือ่ ่ขมวในดขโหอ้ ทล่ีท2่ีตล้มงฆใส่าเ่ ชแ้ือลว้แคลน้วใทหั้ง้ทรว่ั้อมนะๆมว่ ปงิดแลฝะาขใหงิ ้แจนน่นเปน็นำเมงาา อ่ิมน้ำเช่ือม รับประทานได้ ข้อเสนอแนะมะม่วงดองแบบฝร่ังสามารถเกบ็ ไว้ได้นาน 2-3 สปั ดาห ์ 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 229

มะมว่ งดองแชน่ ำ้ ผ้ึง 1. ลา้ งมะมว่ งใหส้ ะอาด ปอกเปลอื ก แชน่ ำ้ ปนู ใสทง้ิ ไวป้ ระมาณ 6 ชว่ั โมง จงึ ลา้ งออกดว้ ยนำ้ สะอาด 2. ผสมน้ำเกลือกับน้ำตาลใส่หม้อเคลือบแล้วยกข้ึนต้ังไฟให้เดือด มีรสหวานและเค็มเท่าๆ กัน ยกลงทิง้ ไวใ้ หเ้ ย็น 3. นำมะมว่ งในขอ้ 1 บรรจลุ งในขวดโหล แล้วนำนำ้ ดองในข้อ 2 เทใส่ใหท้ ่วมมะมว่ ง ใชไ้ มไ้ ผข่ ดั ปากโหลไว้เพ่ือไมใ่ หม้ ะม่วงลอยขึน้ ปดิ ฝาใหแ้ นน่ เก็บไว้ 1 เดอื น 4. เมื่อดองครบ 1 เดอื น นำมะม่วงออกจากโหลดองนำไปแช่ในนำ้ ผึง้ ประมาณ 3-4 คืน จนน้ำผึ้ง เข้าไปในเนื้อมะม่วงฉ่ำดีแล้ว จึงนำมารับประทานได้ และเก็บไว้ในถุงพลาสติก หรือขวดโหลท่ีต้ม ฆา่ เชื้อแล้ว ปิดฝาให้แน่น ข้อเสนอแนะมะม่วงดองแช่นำ้ ผง้ึ ถา้ เกบ็ ในภาชนะทส่ี ะอาดและปดิ สนทิ จะสามารถเกบ็ ไวไ้ ดน้ าน 1-2 เดอื น โดยทร่ี สชาตไิ มเ่ ปลย่ี นแปลง กระทอ้ นดอง 1. ปอกเปลือกกระท้อนแล้วสับมีดให้ถ่ีๆ จนรอบผลกระท้อนบีบให้แบนเล็กน้อย แล้วนำไปใส่ ขวดโหลท่ตี ้มฆ่าเช้อื แล้ว 2. ผสมนำ้ ลอยดอกมะลิ และเกลอื ปน่ ลงในหมอ้ เคลอื บ ยกขนึ้ ตง้ั ไฟพออนุ่ กรองใหส้ ะอาดดว้ ยผา้ ขาวบาง 3. นำส่วนผสมน้ำกับเกลือที่กรองแล้วลงขวดโหลที่บรรจุกระท้อนปิดฝาต้ังทิ้งไว้ในท่ีร่ม 1 วนั นำมารับประทานได ้ ขอ้ เสนอแนะกระทอ้ นดอง กระทอ้ นดอง ถ้าไมท่ านจิม้ กบั พรกิ เกลอื ก็ทำเปน็ กระท้อนทรงเครื่องได้ โดยราดน้ำเช่ือม แลว้ โรย ดว้ ยกุ้งแห้ง สามารถเกบ็ ไว้ได้นาน 2-3 สปั ดาห์ ฝรง่ั ดอง 1. ล้างฝรั่งให้สะอาด แกะสลักตามชอบ แล้วนำมาแช่น้ำปูนใสประมาณ 11-2 ชั่วโมง แล้ว ล้างออกด้วยนำ้ สะอาด 2. ต้มนำ้ เกลือผสมนำ้ ตาลใหม้ รี สหวานเคม็ เท่าๆ กัน พอเดือดยกลง ทิง้ ไวใ้ หเ้ ย็น 3. บรรจุฝร่ังลงในขวดโหลทีต่ ้มฆ่าเชื้อแล้วนำนำ้ ดองในข้อ 2 เทใสใ่ หท้ ว่ มฝรง่ั ใชถ้ งุ พลาสติกใส่นำ้ ผกู ปากถุงให้แนน่ วางกดทบั ฝรัง่ ให้จมในนำ้ ดองปดิ ฝาขวดเก็บไวไ้ ด้ 1 เดือน จงึ รบั ประทานได ้ ข้อเสนอแนะฝรั่งดอง เก็บไวท้ านได้นานถึง 1 เดอื น หลงั จากที่ดองไดท้ ่แี ลว้ เกบ็ โดยการปลอ่ ยใหฝ้ รัง่ จมอยู่ในนำ้ ดอง แต่ ถา้ นานกว่า 1 เดอื น ฝร่งั จะนิม่ ไม่อรอ่ ย ผลผลิต มะนาวดองหวาน มะนาวดองเคม็ มะกอกดอง มะมว่ งดองแบบฝรง่ั มะมว่ งดองแชน่ ำ้ ผง้ึ กระทอ้ นดอง ฝรั่งดอง ตลาด และผลตอบแทน มะมว่ ง ลงทุน 2,090 บาท ผลผลติ 100 กโิ ลกรัม มูลค่า 6,500 บาท มะกอก ลงทนุ 3,390 บาท ผลผลิต 100 กิโลกรมั มลู คา่ 8,000 บาท หมายเหตุ : ราคาของวัสดอุ ปุ กรณแ์ ละวตั ถดุ ิบ อาจมกี ารเปลยี่ นแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่งจดั ซอ้ื ซง่ึ จะส่งผลต่อต้นทนุ และผลตอบแทน 230 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การแปรรูปมะขามเปร้ยี ว มะขามเปร้ียว เป็นพืชที่สามารถปลูกได้ทุกภาคของประเทศแหล่งปลูกท่ีสำคัญได้แก่ ภาคตะวัน ออกเฉียงเหนือ และภาคเหนือ ผลผลิตและไม้มะขามเปร้ียวสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้มากมาย โดยแบ่ง เป็นประเภทใหญ่ๆ ได้ 4 ประเภท ไดแ้ ก่ ใช้เปน็ สมุนไพรเป็นอาหาร เป็นเคร่อื งสำอาง ไมใ้ ช้ทำเฟอร์นเิ จอร์ และเครื่องใช้ในครัวเรือน พื้นที่ปลูกท่ัวประเทศ แต่ในปัจจุบันคนมักนิยมปลูกมะขามหวาน และตัด ต้นมะขามเปรี้ยวทิ้ง ทำให้ผลผลิตมะขามเปร้ียวมีน้อย และมีราคาแพง ราคาท่ีเกษตรกรขายได้เฉล่ีย 100- 120 บาทต่อกิโลกรัม จะเห็นได้ว่ามะขามเปร้ียวเป็นพืชที่มีปลูกอยู่ท่ัวไป ผลดิบ และสุกสามารถแปรรูป จำหน่ายได้หลายชนิด เป็นการเพ่ิมมูลค่าผลิตสร้างรายได้ต่อเน่ืองท่ีมั่นคงให้กับเกษตรกรเป็นอย่างดี ดังน้ัน กรมสง่ เสริมการเกษตรจงึ ได้จดั ทำโมเดล การแปรรูปมะขามเปรย้ี วเพือ่ การค้า เป็นทางเลอื กใหแ้ กเ่ กษตรกร ปัจจยั ท่ีจำเปน็ ต้องใช ้ แปรรปู - ตอู้ บมะขาม 1 ตู้ เปน็ เงนิ 30,000 บาท - เงินทุนหมุนเวียนซอื้ วตั ถุดบิ และบรรจุภัณฑ์ เปน็ เงนิ 50,000 บาท สามารถมผี ลผลิตจำหนา่ ย ได้แก่ - มะขามแช่อิ่มเปียก เริ่มผลิตเดือนกันยายน ถึงวันท่ี 15 ธันวาคม รวม 15 สัปดาห์ๆ ละ 300 กิโลกรัม รวม 15 สัปดาห์ ผลผลิต 4,500 กิโลกรัม กำไร 30 บาทต่อกิโลกรัม เป็นเงิน 9,000 บาทตอ่ กลมุ่ ตอ่ สปั ดาห์ หรือ 300 บาทต่อคนตอ่ สัปดาห์ - มะขามแช่อิ่มแห้ง เริ่มผลิตเดือนกันยายน ถึงวันที่ 15 ธันวาคม รวม 15 สัปดาห์ๆ ละ 300 กโิ ลกรมั รวม 15 สปั ดาห์ ผลผลติ 4,500 บาทตอ่ กโิ ลกรมั กำไร 35 บาทตอ่ กโิ ลกรมั เปน็ เงนิ 10,500 บาท ต่อกลุ่มตอ่ สัปดาห์ หรือ 350 บาทต่อคนต่อสัปดาห ์ - มะขามหยี เรม่ิ ผลิตเดอื นกันยายน ถึงวันที่ 15 ธนั วาคม รวมสปั ดาห์ๆ ละ 200 กโิ ลกรมั รวม 15 สัปดาห์ผลผลิตรวม 3,000 กิโลกรัม ต้นทุน 50 บาทต่อกิโลกรัม กำไร 50 บาท ต่อกิโลกรัม เป็นเงนิ 10,000 บาทต่อกล่มุ ตอ่ สปั ดาห์ หรือ 333 บาทตอ่ คนตอ่ สปั ดาห ์ - มะขามกวน ผลติ ตลอดทง้ั ปี ผลติ สปั ดาหล์ ะ 200 กโิ ลกรมั 52 สปั ดาห์ ผลผลติ 5,200 กโิ ลกรมั ต้นทุน 50 บาทต่อกิโลกรัม กำไร 20 บาทต่อกิโลกรัม เป็นเงิน 4,000 บาทต่อกลุ่มต่อสัปดาห์ หรือ 132 บาทต่อคนตอ่ สปั ดาห ์ - มะขามแก้ว ผลิตได้ตลอดทั้งปี ผลิตสัปดาห์ละ 200 กิโลกรัม 52 สัปดาห์ ผลผลิต 5,200 กโิ ลกรมั ตน้ ทนุ 30 บาทตอ่ กโิ ลกรมั กำไร 40 บาทตอ่ กโิ ลกรมั เปน็ เงนิ 8,000 บาทตอ่ กลมุ่ ตอ่ สปั ดาห ์ หรือ 266 บาทต่อคนตอ่ สปั ดาห ์ 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 231

หมายเหตุ = 500 บาท วัสดอุ ปุ กรณ์ = 3,500 บาท 1. เคร่อื งช่ังหยาบ 15 กโิ ลกรัม = 14,000 บาท 2. หม้อตม้ น้ำร้อนลวก = 3,000 บาท มะขามใหญ่ 4 ใบ = 3,200 บาท 3. ตู้แชเ่ ย็น = 3,500 บาท 4. ชดุ เตาแกส๊ ขนาด 4 หัว 5. ถาดสเตนเลส ขนาดใหญ่ 8 ใบ 6. เครอ่ื งซีนพลาสติก ข้ันตอนการดำเนนิ งาน วางแผนการผลิต และการตลาด - ตลาดนดั /ตลาดในท้องถิ่น - สถานที่ทอ่ งเทยี่ ว/เทศกาลตา่ งๆ - รา้ นอาหารตา่ งๆ ขายใหพ้ อ่ ค้าคนกลาง - สมาชกิ รบั ไปจำหน่าย - สำรวจ และประสานงานผ้รู ับซือ้ - ดแู ลการจำหนา่ ย ประชาสมั พนั ธ์ตามโอกาสและส่ือต่างๆ ผลผลิต ตลาด และผลตอบแทน รายการ ลงทนุ มลู คา่(บกาาทรล) งทนุ ปร(มิ กาโิ ณลกผรลมั ผ)ล ติ มลู ค(บา่ ผาทลผ) ลติ ผ(ลบกาำทไ)ร 1 . มะขามแชอ่ ม ิ่ เปยี ก 496000,,,000000000 234,,,005000000 121520005,,,000000000 1693005,,00,0000000 2 . มะขามแชอ่ ม ิ่ แหง้ 2910032,,05,5000000 324,,,500000000 132664000,,,000000000 21752067,0,,55000000 3 . ม ะขามหย ี 11505000,0,,00000000 321,,,000000000 231000000,,,000000000 11550000,0,,00000000 4. ม ะขามกวน 221065000,,,000000000 452,,,020000000 322861400,,,000000000 1860004,,00,0000000 หมาย5 เ. ห ม ตะุข:ามรแากคว้า ของวัสดุอปุ กรณแ์ 11ล9520ะ60,ว0,,000ตั 000ถ00 ุดบิ 453,,,200000000 232861400,,,000000000 121602080,,,000000000 ซ่งึ จะสง่ ผลต่อต้นทุน และผลตอบแทน อาจมีการเปลย่ี นแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหลง่ จดั ซ้อื 232 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การแปรรูปขนุน ขนุน เป็นไม้ผลยืนต้นขนาดใหญ่ สามารถเจริญเติบโตได้ทุกสภาพพ้ืนที่ของประเทศไทย ขนุนจะ เก็บเกี่ยวได้ต้ังแต่เดือนมกราคม-พฤษภาคม และนอกจากจะนิยมใช้บริโภคเป็นผลไม้สดแล้ว ผลอ่อน ยังใช้บริโภคได้ เช่น ใช้ทำแกงค่ัวขนุน ส่วนผลยังมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น ขนุนทอดกรอบ ขนนุ อบแห้ง เป็นตน้ ปัจจยั ทีจ่ ำเปน็ ต้องใช ้ ขนนุ ทอดกรอบ ขนุน 1 กิโลกรัม (ห่นั เป็นช้ินบาง) นำ้ มนั น้ำตาล ตอู้ บลมร้อน ขนนุ อบแห้ง ขนนุ 1 กิโลกรัม น้ำตาล ขนั้ ตอนการดำเนินงาน ขนุนทอดกรอบ 1. ปอกเปลอื กขนุน เอาเม็ดออก นำมาล้างใหส้ ะอาด ผง่ึ ใหแ้ หง้ 2. นำขนุนมาหัน่ เป็นช้นิ พอคำ นำมาทอดในนำ้ มนั แล้วตักข้ึนให้สะเดด็ นำ้ มัน 3. ทำนำ้ เชื่อม นำขนนุ ทไี่ ดม้ าจุม่ น้ำเชอ่ื ม ตักข้ึนใหส้ ะเดด็ น้ำ นำมาทอดอกี ครงั้ 4. พอได้ขนุนท่ที อดเสรจ็ แล้ว เอาเขา้ เตาอบลมร้อน รอจนแหง้ นำมาบรรจุภาชนะทป่ี ิดสนิท ขนนุ อบแหง้ 1. นำขนุนมาแกะเอาเม็ดออก ล้างให้สะอาด และนำขนุนท่ีได้แช่ในสารละลาโซเดียมคาร์บอเนต 2% นาน 5 นาที กวนเบาๆ 2. ล้างน้ำสะอาด 2 ครัง้ และนำมาแช่ในน้ำเชื่อมเข้มขน้ 45% และ 50% ทกุ ๆ 20 ชั่วโมง หมายเหตุ 1. แชส่ ารละลายโซเดียมคาร์บอเนต เพ่ือให้ยางขนนุ ออกให้หมด 2. การแช่น้ำเชือ่ มในเปอรเ์ ซน็ ตท์ ่ีเทา่ กนั เพ่ือใหค้ วามเข้มขน้ คอ่ ยๆ ซมึ เขา้ ไปในเน้อื ขนุน ผลผลติ ขนุนอบแหง้ ราคาจำหน่ายประมาณ กโิ ลกรัมละ 180 บาท ขนุนทอดกรอบ ราคาจำหนา่ ยประมาณ กิโลกรมั ละ 200 บาท หมายเหตุ : ราคาของวสั ดุอปุ กรณ์และวตั ถดุ ิบ อาจมีการเปล่ยี นแปลงตามสภาวะเศรษฐกิจและแหล่งจดั ซือ้ ซง่ึ จะสง่ ผลต่อตน้ ทนุ และผลตอบแทน 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 233

การผลติ ลกู ช้นิ ปลา การทำลูกชิ้นปลาอาศัยหลักการง่ายๆ โดยนวดเนื้อปลากับเกลือจะทำให้เน้ือปลาเหนียวจน สามารถป้ันเป็นลูกช้ินได้ อาจใช้น้ำผสมเพ่ือให้เนื้อลูกชิ้นนิ่มและเพ่ิมปริมาณ หรือเติมแป้งเล็กน้อย เพ่ือให้ ลูกชิน้ เหนียวยง่ิ ขึ้น วัตถดุ ิบ ควรเลอื กใชป้ ลาทเี่ นอื้ มคี วามเหนยี วสงู ไดแ้ ก่ ปลาอนิ ทรี ปลาหางเหลอื ง ปลาดาบลาว ปลาชา้ งเหยยี บ ปลาล้นิ หมา ปลายีส่ ก ปลานวลจันทร์ และปลากราย สว่ นผสม 1 กิโลกรมั 30 กรมั เนื้อปลาบด 100–200 กรมั เกลอื ป่น (3% ของน้ำหนกั เนือ้ ปลา) 10 กรัม น้ำแข็งบดละเอียด 25 กรมั พริกไทยปน่ 25 กรมั แปง้ มัน 10 กรมั แป้งสาลี ไข่ขาวผง วิธที ำ 1. นำปลาสดท้ังตัวมาตัดหัวเอาไส้พุงออก ล้างให้สะอาดแล่ปลาเอาแต่เน้ือมาบดให้ละเอียด แช่เนื้อปลาบดให้เยน็ จัด 2. นวดเน้ือปลาบดกับเกลือนานประมาณ 5-10 นาที เติมแป้งมัน แป้งสาลี ไข่ขาวผง พรกิ ไทยป่น และน้ำแขง็ แลว้ นวดต่ออกี ประมาณ 15 นาท ี 3. นำปลาทน่ี วดได้ใสใ่ นเครือ่ งป้ันลูกช้ิน หรอื ปน้ั ด้วยมือเป็นลูกกลม ใสใ่ นน้ำ เพ่ือไมใ่ หต้ ดิ กนั 4. นำลูกชิ้นท่ีได้แช่ในน้ำอุ่น 40 องศาเซลเซียส ประมาณ 20 นาที เพ่ือให้ลูกช้ินแข็งตัว ต้มต่อในนำ้ รอ้ นอุณหภูมิ 90 องศาเซลเซียส ประมาณ 20 นาที แลว้ นำลกู ชิน้ ทีต่ ม้ แลว้ มาแชใ่ นน้ำเย็น การบรรจแุ ละเก็บรกั ษา ใสถ่ งุ พลาสตกิ แลว้ เกบ็ แชใ่ นนำ้ แขง็ หรอื ตเู้ ยน็ (อณุ หภมู ิ 5-8 องศาเซลเซยี ส) จะเกบ็ ไดน้ าน 1-2 อาทติ ย ์ แหล่งขอ้ มลู : กรมประมง 2 34 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การทำปลาส้มตวั ปลาส้มเป็นการถนอมอาหารวิธีหน่ึงที่สามารถทำให้ผลผลิตทางการเกษตร ท่ีเหลือกินเหลือใช้เก็บ ไวไ้ ด้นานกวา่ ปกติ ทำให้มอี าหารบรโิ ภคตลอดปี ปลาส้มมรี สชาติอรอ่ ยเปน็ ท่ีนิยมของผบู้ ริโภคท่วั ไป ส่วนผสม 1 กิโลกรมั 30 กรมั ปลาตะเพยี น 1 ถว้ ย เกลือ 1 ถ้วย กระเทยี ม ขา้ วสวย วธิ ที ำ 1. นำปลาตะเพียนมาขอดเกล็ด ควักพุงและไส้ออก บั้งตัวปลาแล้วนำไปล้างน้ำเปล่า 1 น้ำ ตามด้วยการล้างคาวปลาด้วยการลา้ งนำ้ สารส้ม 1 นำ้ แลว้ ล้างน้ำเปล่าอกี 1 นำ้ 2. นำปลาไปแชน่ ำ้ ซาวขา้ วท้งิ ไว้ 10 นาที เพอ่ื ใหเ้ น้ือปลาแข็งไม่เละ นำปลาท่ีแร่ใสต่ ะกรา้ เพื่อให้ สะเด็ดน้ำ 3. นำปลามาคลุกกับเกลือ แล้วนวดด้วยมือ หากปลาตัวใหญ่ก็ใช้ไม้แบนๆ ทุบตัวปลา เพ่ือให้ เกลือเข้าถึงเน้ือปลาข้างใน 4. เคล้ากระเทียมและข้าวสวยให้เข้ากันในกะละมัง แล้วนำปลาท่ีนวดกับเกลือแล้วลงไปคลุก เคลา้ ใหท้ ว่ั 5. นำปลาเรียงใส่ลงในถังพลาสติกอัดให้แน่น เพ่ือท่ีจะบรรจุตัวปลาให้ได้มากที่สุด ปิดฝาท้ิงไว ้ 3-4 วัน แหล่งข้อมลู : กรมประมง 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 235

การทำแหนมปลา (ส้มฟัก) แหนมปลา เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะและรสชาติคล้ายแหนมหมู มีการปรุงรสและหมักให้มี รสเปรี้ยวตามความตอ้ งการ วตั ถุดบิ ปลาที่ใช้ ไดแ้ ก่ ปลาย่ีสกเทศ ปลานวลจันทร์ ปลาชะโด ปลาจีน ปลาสร้อยขาว และปลาสลาด ส่วนผสม 1 กโิ ลกรมั 20-30 กรมั เนื้อปลาบด กรมั เกลือป่น 150 กรัม ข้าวเจา้ หรอื ข้าวเหนยี วสกุ 15-30 กระเทยี มบด วิธที ำ 1. ปลาสดทง้ั ตวั ขอดเกรด็ ตดั หัวเอาไส้พุงออก แลเ่ ฉพาะเนือ้ ลา้ งน้ำให้สะอาด 2. บดเน้ือปลาดว้ ยเคร่อื งบด 3. นวดเน้ือปลาบดกับเกลือ ข้าวสุก กระเทียม ประมาณ 10-15 นาที ให้เนื้อปลา ข้าวสุกและ กระเทียมเขา้ กันด ี 4. หอ่ ด้วยใบตองหรอื อดั ใส่ถุงพลาสติก 5. วางไว้ทีอ่ ณุ หภมู หิ อ้ งประมาณ 3 วัน จนเกดิ รสเปร้ียว การบรรจุและเกบ็ รกั ษา ใสถ่ ุงพลาสติกปิดผนกึ แล้วเก็บในตเู้ ย็น แหล่งข้อมูล : กรมประมง 236 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การทำปลาร้า ปลาร้า เป็นผลิตภัณฑ์พื้นเมืองของไทย ปลาร้าจะมีการผลิต 3 แบบ คือปลาร้าข้าวค่ัว ปลารา้ รำ และปลารา้ ข้าวควั่ ผสมรำ วตั ถดุ บิ ปลานำ้ จดื : ปลากระด่ี ปลาชะโด ปลาชอ่ น ปลาดกุ ปลาแขยง ปลาซวิ ปลาสรอ้ ย ปลาตะเพยี น ปลาทะเล : ปลาปากคม ปลาจรวด ปลาเปด็ ส่วนผสม 1 กโิ ลกรัม 200-250 กรมั ปลาสด 100-120 กรัม เกลอื ขา้ วคัว่ หรือ รำข้าวคัว่ วธิ ที ำ 1. นำปลาสดมาตัดหวั เอาไส้พุงออก ขอดเกล็ดลา้ งดว้ ยน้ำสะอาด วางผึ่งใหส้ ะเด็ดน้ำ 2. เคล้าปลากับเกลือใหเ้ ข้ากนั 3. ใชเ้ กลือรองกน้ โอง่ แล้วเทปลาที่เคลา้ เกลือแลว้ ใสโ่ อง่ อัดปลาใหแ้ น่น โรยเกลือปิดทบั ดา้ นบน 4. ใช้ตาข่ายไนล่อนหรือแผ่นพลาสติกปิดปากโอ่ง มัดให้แน่น เพ่ือป้องกันส่ิงสกปรกและ สตั วต์ ่างๆ ตกลงไป 5. ต้งั โอ่งไว้ในทรี่ ่ม หมักนานประมาณ 2 อาทิตย์ถงึ 3 เดือนแล้วแตช่ นดิ ปลา 6. นำขา้ วค่วั หรือรำข้าวคว่ั ผสมกบั ปลาหมักข้างตน้ เคลา้ ใหเ้ ข้ากัน 7. อัดปลาลงในโอ่งใหแ้ นน่ ใชต้ าขา่ ยไนลอ่ นหรอื แผ่นพลาสตกิ ปดิ ปากโอ่งมดั ใหแ้ นน่ 8. ตัง้ โอ่งไวใ้ นทีร่ ม่ หมักนาน 6-12 เดือน จะไดป้ ลารา้ ทม่ี กี ลิน่ หอม การบรรจุและเก็บรกั ษา ใสถ่ ุงพลาสติกปิดผนึก หรือขวดแกว้ ฝาพลาสตกิ สำหรบั จำหนา่ ย เกบ็ ไวใ้ นโอง่ หรือไหทห่ี มัก ตกั ขึน้ มารบั ประทานเม่ือตอ้ งการจนกวา่ จะหมด แหลง่ ข้อมลู : กรมประมง 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 237

ปลาป่นปรงุ รส ปลาท่ีหามาได้จะนำมาตากแหง้ เอาเก็บไวก้ นิ ในช่วงหนา้ แลง้ นสิ ัยคนไทยขาดไม่ได้ คือ ชอบอาหาร รสชาติเผ็ด จึงนำปลาป่นมาโขลกกับน้ำพริกท่ีเป็นปลาป่นปรุงรส จะได้น้ำพริกแห้งที่เก็บไว้รับประทาน ไดน้ าน สว่ นผสม เน้อื ปลาปน่ 1 กิโลกรัม เกลอื ป่น 3 ช้อนโตะ๊ นำ้ ตาลทราย 4 ช้อนโต๊ะ พริกป่น 2 ช้อนโต๊ะ วธิ ีทำ 1. นำปลาปน่ ใสล่ งไปเคลา้ กบั ส่วนผสมแลว้ ควั่ ต่อไปจนเครอื่ งปรุงเข้ากนั 2. เติมพริกป่นลงไป ผัดต่อไปจนแห้งดีแล้วจึงตักข้ึน ท้ิงไว้ให้เย็นแล้วบรรจุใส่ภาชนะท่ีกันอากาศ หรอื ความชนื้ ได้ 238 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การทำขนมปั้นขลบิ ไสป้ ลา ขนมปั้นขลิบเป็นอาหารว่างที่มีคุณค่าทางอาหาร คือ เพ่ิมโปรตีนจากเนื้อปลาโดยนำเอาเนื้อปลา ผสมในส่วนผสมของไส ้ ส่วนผสมไส้ เนือ้ ปลาสับ 60 กรัม รากผักชี 10 กรมั (4 ราก) นำ้ ตาลป๊บี 200 กรมั พริกไทยป่น 2 กรัม (2 ช้อนชา) หวั ไชโป๊วหวาน 100 กรมั กระเทยี มสบั 15 กรมั (2 ช้อนโตะ๊ ) ถัว่ ลสิ งคั่ว (บุบพอแตก) 100 กรมั นำ้ มันพืช 20 กรมั (2 ช้อนโตะ๊ ) หอมแดงสับ 20 กรมั เกลอื ปน่ 4 กรัม ( 12 - ชอ้ นชา) สว่ นผสมแป้ง 330 กรัม (3 ถว้ ยตวง) แปง้ สาลี (ตราว่าว) แป้งขา้ วเจา้ 50 กรมั (1-2 ถว้ ยตวง) ไขไ่ ก่ (ไขแ่ ดง) 2 ฟอง นำ้ มนั พชื 65 กรมั (6 ชอ้ นโตะ๊ ) นำ้ ปนู ใส 90 กรมั (6 ชอ้ นโตะ๊ ) นำ้ สะอาด 135 กรัม ( 12 - ถว้ ยตวง) วธิ ที ำไส้ 1. โขลกรากผกั ชี หอมแดง พริกไทย ให้ละเอยี ด 2. นำกระทะใส่น้ำมันพืชต้ังไฟพอร้อน ใส่เคร่ืองปรุงท่ีโขลกละเอียดพร้อมเนื้อปลาสับ น้ำตาล และเกลอื คนให้เขา้ กันดี ใสถ่ ว่ั ลิสงคั่วคนใหท้ ว่ั แล้วยกลง ทง้ิ ไวใ้ หเ้ ย็น 3. ป้นั ไสเ้ ป็นรปู วงรี ขนาดความยาวประมาณ 15 เซนติเมตร 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 239

วิธที ำขนม 1. ผสมแป้งสาลี แป้งข้าวเจ้า ไข่ไก่ (เฉพาะไข่แดง) คลุกเคล้าให้เข้ากัน ใส่น้ำมันพืชสลับกับ น้ำปูนใสและน้ำเปล่า นวดจนเน้ือแป้งนุ่มเนียน แล้วคลุมแป้งด้วยผ้าหรือใส่ในถุงพลาสติก เพ่ือไม่ให ้ เน้ือแป้งแข็ง 2. แบ่งแป้งเป็นก้อนเล็กๆ ขนาดประมาณ 2 เซนติเมตร แล้วแผ่แป้งเป็นแผ่นบางๆ นำไส้วาง ตรงกลาง พบั แปง้ ปดิ ใหม้ ดิ ชดิ ขลบิ ริมแปง้ เป็นเกลยี ว ทำเช่นน้จี นหมดแปง้ 3. นำไปทอดในน้ำมันที่ร้อนปานกลางจนเหลือง ตักวางบนตะแกรงหรือกระชอนเพื่อให้สะเด็ด น้ำมนั การบรรจแุ ละเก็บรักษา เมือ่ เย็นแลว้ เกบ็ ใส่ขวดโหลปดิ ฝาให้แน่น แหลง่ ขอ้ มูล : กรมประมง 240 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การทำปลาพันออ้ ย ส่วนผสม 2 ถ้วยตวง 3 เม็ด เนอ้ื ปลาบด 1 หัว พรกิ แหง้ เม็ดใหญ่ 5 กลบี หอมแดง 1 ช้อนโตะ๊ กระเทยี ม 1 ช้อนโต๊ะ ตะไคร้ (ห่นั ฝอย) 1 ชอ้ นชา ใบมะกรูด (ห่นั ฝอย) 1 ช้อนชา ข่า (หน่ั ฝอย) 1 ช้อนชา กะปิ 1 ชอ้ นชา เกลือ 2 ช้อนโตะ๊ น้ำตาลทราย 10 ชิ้น ถัว่ ฝกั ยาว (หนั่ ฝอย) อ้อยเหลา วิธีทำ 1. นำเนอ้ื ปลามานวดกบั เกลอื ให้เหนยี ว โดยทยอยใสเ่ กลอื แล้วนวดจนกวา่ จะเหนียว 2. โขลกพริก หอมแดง กระเทียม ตะไคร้ ข่า ให้ละเอียด ใสก่ ะปิโขลกให้เข้ากัน 3. นำเน้อื ปลามานวดรวมกับเครอ่ื งแกง ใสใ่ บมะกรดู ห่นั ฝอย ถั่วฝกั ยาวหนั่ ฝอย นวดใหส้ ว่ นผสม เขา้ กัน 4. นำมาปั้นกบั ออ้ ยเหลาให้มีลกั ษณะเปน็ กอ้ นรีๆ แล้วนำไปย่างไฟออ่ น ๆ 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 241

การทำกงุ้ จอ่ ม สว่ นผสม 6 ถ้วยตวง 1 ถว้ ยตวง กุ้งฝอย 1 ถ้วยตวง เกลอื ปน่ 1 ชอ้ นโต๊ะ ขา้ วควั่ 1 ชอ้ นโต๊ะ (ไมใ่ สก่ ไ็ ด้) กระเทยี มโขลกละเอียด ขา้ วแดงบดละเอียด วิธที ำ 1. กุง้ ฝอยเลอื กเศษผงออกให้หมดล้างใหส้ ะอาด ผ่ึงใหส้ ะเด็ดนำ้ 2. เคลา้ เกลือ กระเทียมกบั กุง้ ใหท้ ่ัว หมักไว้ 2 คืน 3. เติมข้าวคั่วและข้าวแดงลงในกุ้ง เคล้าให้ทั่ว อัดลงกระปุกดินเผาหรือขวดปิดฝาให้สนิท เกบ็ ตากแดดไวจ้ นกุ้งมกี ลิ่นหอมกใ็ ชไ้ ดป้ ระมาณ 7-8 วัน 4. กุ้งจ่อมแต่เดิมนำมาปรุงด้วยหอมซอย ขิงซอย ใบมะกรูด พริกข้ีหนูห่ันฝอยให้มีรสเปรี้ยวเค็ม รับประทานกบั ผกั สด วิธีหลน ตม้ กุง้ จ่อมกบั น้ำกะทิ ใส่หอมซอย พรกิ สด ปรุงดว้ ยน้ำตาล นำ้ มะขามเปยี ก 242 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

การผลติ น้ำผลไมพ้ รอ้ มดื่ม ประเทศไทยมีการปลูกพืชหมุนเวียนตลอดปีและมีพืชที่มีคุณภาพดี เหมาะสมในการแปรรูปเป็น นำ้ ผลไมม้ ากมายหลายชนดิ ตามฤดกู าล และมปี รมิ าณมากพอ ซงึ่ ปจั จบุ นั คนไทยนยิ มดมื่ นำ้ ผลไม้ เพราะมคี ณุ คา่ ทางโภชนาการสูงเป็นแหลง่ แร่ธาตุ และวิตามนิ นอกจากนย้ี ังมีใยอาหารช่วยในระบบขบั ถ่าย ดงั น้นั การผลิต เพื่อจำหน่ายจึงมีแนวโน้มทางการตลาดท่ีดี เกษตรกรสามารถผลิตได้ตลอดปี ตามฤดูกาลของผลไม ้ โดยผลไม้ทนี่ ยิ มทวั่ ไปไดแ้ ก่ นำ้ ส้ม นำ้ ฝรง่ั น้ำมะนาว เปน็ ต้น ปจั จัยท่ีจำเป็นต้องใช ้ อปุ กรณ์การผลิต - เครื่องชัง่ ละเอียดขนาด 1 กิโลกรมั = 500 บาท - เคร่อื งช่ังหยาบขนาด 15 กโิ ลกรัม = 1,000 บาท - ตู้แชเ่ ยน็ (20 ควิ บกิ ฟตุ ) = 35,000 บาท - เครื่องครัว 1 ชดุ = 5,000 บาท - โตะ๊ สเตนเลส ขนาด 1.25x3x1.2 เมตร = 10,000 บาท - หม้อสเตนเลส 2 ใบ = 5,000 บาท - เตาแก๊สพร้อมถงั = 2,500 บาท - เคร่อื งวดั ความหวาน (0-30 บรกิ ซ์) = 6,000 บาท - เครือ่ งพาสเจอรไ์ รซ์ = 35,000 บาท - ค่าบรรจภุ ัณฑ์ = 10,000 บาท - ขวดพลาสตกิ ขนาด 250-300 มลิ ลิลติ ร - เงินทนุ หมนุ เวยี นคา่ วตั ถดุ ิบ ข้นั ตอนการดำเนินงาน - พัฒนาทกั ษะการแปรรูป - ภาคทฤษฎี การคดั เลอื กวตั ถดุ บิ การผลติ ทถ่ี กู หลกั สขุ าภบิ าล ขน้ั ตอนการผลติ การเกบ็ รกั ษา และ การสง่ เสริมการตลาด - ฝึกปฏบิ ตั กิ ารทำนำ้ ผลไม้พร้อมดื่ม และควบคมุ /ตรวจสอบคุณภาพ - ฝึกปฏิบตั กิ ารบรรจุหบี ห่อ - ปรบั ปรงุ สถานท่ผี ลิตให้ถูกสุขลักษณะ - บรเิ วณเทพน้ื ซีเมนต์ มีทางระบายน้ำ - หอ้ งบรรจุกั้นเปน็ สัดสว่ น กั้นมุ้งลวดกนั ฝนุ่ และแมลง ฯลฯ 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 243

ผลผลติ - การจดั หาบรรจุภัณฑ ์ - เหมาะสมกับลกั ษณะผลติ ภณั ฑ ์ - เหมาะสมกบั ตลาด/ผบู้ รโิ ภค - ราคาพอสมควร - ซ้ือหาไดส้ ะดวก - แผนจดั หาวัตถดุ ิบหลกั - กำหนดคณุ ภาพและปรมิ าณ - กลมุ่ ผลติ ภณั ฑ์วตั ถดุ ิบ - กระจายให้สมาชกิ ในชุมชนผลิต - จัดหาแหลง่ อน่ื - จดั ทำเครอื ข่ายวัตถดุ บิ กับชมุ ชนอนื่ - จดั ระบบคุณภาพ และสอบคุณภาพเพ่ือขอการรบั รองคุณภาพ ตลาด และผลตอบแทน มลู ค่าการลงทนุ - นำ้ ฝรงั่ 25% มลู คา่ การลงทนุ ประมาณ 1,451 บาท ผลตอบแทน 2,000 บาท (50 ลติ ร) - นำ้ สม้ คนั้ 25% มลู คา่ การลงทนุ ประมาณ 1,037.70 บาท ผลตอบแทน 2,000 บาท (50 ลติ ร) - นำ้ มะนาว 10% มลู คา่ การลงทนุ 857 บาทประมาณ ผลตอบแทน 2,000 บาท (50 ลติ ร) ดา้ นการตลาด - หาตลาดเพิ่มเติม - วางแผนการจำหนา่ ย - ประชาสัมพันธ์ ผลิตภณั ฑ์ตามโอกาส และตามส่ือต่างๆ 244 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

ทางเลอื กอาชีพดา้ นการแปรรปู ทางเลือกอาชีพด้าน การแปรรูปเนื้อสัตว ์ 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 245

การทำแหนม แหนมเป็นลักษณะของการหมักเน้ือสัตว์ เพื่อทำเป็นแหนมสดหรือแหนมปรุงรสก็ได้ แหนมเป็น อุตสาหกรรมครัวเรือน เพ่ือใช้บริโภคทั่วไป ก่อนบริโภคควรนำไปอบหรือทอดให้สุก ส่วนใหญ่จะเริ่มบริโภค เม่ือแหนมเร่ิมมรี สเปร้ียวแล้ว 1) เครอื่ งมืออุปกรณ์ท่ใี ชใ้ นการแปรรูป - เคร่อื งบดเนอ้ื เคร่ืองผสม เครอ่ื งหัน่ หนังหม ู - เขียง มีด ภาชนะบรรจเุ นอ้ื สัตว ์ - ใบตองสำหรับห่อแหนม และไส้พลาสติกสำหรับบรรจุทำเป็นแหนมแท่ง ท้ังนี้แล้วแต่ ผู้ผลิตในแต่ละท้องถิ่น 2) สว่ นประกอบ - เนือ้ หมู หูหมู หนังหมู - เคร่อื งปรงุ มี เกลือ นำ้ ตาล กระเทียม และพริกขห้ี นูสวน - ขา้ วเหนยี วหรือขา้ วเจา้ ท่ีหงุ สุกแล้ว 3) การเตรยี มวตั ถุดิบและวิธีการผลติ - ใชเ้ น้อื หมู เน้อื แดงล้วน ๆ ไม่มมี ัน และไม่มีเอน็ บดใหล้ ะเอยี ด - หนงั หมู หูหมู ต้มใหส้ กุ หน่ั เปน็ ช้นิ บางๆ - บดขา้ วเหนยี วหรือขา้ วเจ้ากบั กระเทียมใหล้ ะเอยี ด - ใสเ่ น้ือหมู พรอ้ มเตมิ เกลือและเครือ่ งปรงุ ใสห่ นงั หมู หูหมู และข้าวเหนยี วหรือขา้ วเจ้า กับกระเทียมทีบ่ ดละเอียดแล้วนวดจนเหนยี ว พรอ้ มใส่พรกิ ข้หี นูสวน - บรรจใุ นไสพ้ ลาสตกิ แล้วแต่ขนาดความต้องการของตลาดหรอื ห่อดว้ ยใบตอง 4) การเกบ็ รกั ษา เก็บไว้ในอุณหภูมิห้องปกติประมาณ 3 วัน เพื่อให้มีรสเปรี้ยว หลังจากแหนมเปรี้ยวแล้วควร เก็บไว้ในตเู้ ยน็ 246 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

5) ตน้ ทุนและผลตอบแทน ต้นทนุ ในส่วนของต้นทุนคงที่ซ่ึงจะเป็นค่าเคร่ืองจักรอุปกรณ์ในการผลิตได้แก่ เคร่ืองบดเนื้อ เคร่ืองผสม เคร่ืองหั่นหนังหมูจะมีต้นทุนประมาณ 60,000-85,000 บาท และเกษตรกรต้องมี เงินทุนหมุนเวียน สำหรับหมุนเวียนเป็นค่าวัสดุในการทำแหนมอย่างน้อย 5,000 บาทข้ึนไป สำหรับต้นทุน ในการจัดทำผลิตภัณฑ์แหนมจำนวน 20 กิโลกรัม ซึ่งจะเป็นค่าวัสดุ เคร่ืองปรุง ค่าน้ำ-ค่าไฟ และคา่ แรงจะมคี ่าใช้จ่ายประมาณ 1,100-1,500 บาท ผลตอบแทน สำหรับการจัดทำผลิตภัณฑ์แหนมจำนวน 20 กิโลกรัม บรรจุเป็นแหนมแท่งได้ 100 แท่ง (บรรจแุ ทง่ ละ 200 กรมั ) จำหนา่ ยราคาแทง่ ละ 25-30 บาท จะมผี ลตอบแทนประมาณ 2,500-3,000 บาท ท้ังนี้ ต้นทุนและผลตอบแทนสามารถเปล่ียนแปลงได้ตามสภาวะราคาวัตถุดิบ คุณภาพของแหนม และอุปกรณ์ที่มีในท้องถ่ินแต่ละแหล่งเป็นหลัก สำหรับจุดคุ้มทุนจะช้าหรือเร็วข้ึนอยู่กับจำนวนผลิตภัณฑ์ ที่ออกจำหนา่ ยและลกั ษณะการจำหนา่ ยเปน็ การฝากขาย หรอื ขายเอง 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 247

หมูและเนอื้ แผ่น หมูแผน่ และเนอื้ แผ่นเป็นผลติ ภณั ฑแ์ ปรรปู ทำได้โดยการนำเนอื้ สตั วม์ าหมักดว้ ยเครอื่ งปรุงรสตา่ งๆ และนำไปทำให้แห้งโดยอาศัยความร้อนจากแสงอาทิตย์ หรือจากตู้อบ เพ่ือจะได้ผลิตภัณฑ์ท่ีมีลักษณะแห้ง กรอบ ซง่ึ สามารถนำไปเก็บไว้ได้นาน ผ้บู รโิ ภคนิยมรบั ประทานกันทั่วไป 1) เคร่ืองมอื อปุ กรณท์ ีใ่ ชใ้ นการผลติ - เขยี ง มดี - ภาชนะบรรจเุ น้ือสตั ว์ - ตะแกรง 2) ส่วนประกอบ - เนือ้ หมหู รือเนอ้ื ววั - เครื่องปรุง (ซอี ว้ิ ,นำ้ ตาล) 3) การเตรยี มวตั ถดุ ิบและวิธกี ารผลิต - แลเ่ นื้อววั หรอื เน้อื หมู เอาแตเ่ นื้อแดงลว้ นๆ ไมม่ มี นั ติด หั่นเปน็ ก้อนใหญ่ ๆ - เอาเน้อื วัวหรือเน้ือหมทู ่ไี ด้นี้ แชเ่ ยน็ จนแขง็ พอหั่นได้สะดวก - นำเนื้อวัวหรือเนื้อหมูมาห่ันหรือแล่ มาหมักในเคร่ืองปรุง ทิ้งไว้สักครู่หรือวางไว้ 1 คืน ในตูเ้ ย็น - นำมาแผ่เป็นแผ่นบางๆ บนตะแกรงผ่ึงแดดจนแห้ง หรือนำมาเข้าตู้อบก็ได้โดยใช้ อุณหภมู ิ 50-60 องศาเซลเซียสจนแห้ง - นำมาปง้ิ บนเตาทม่ี ไี ฟอ่อนๆ จนเกรียมก็จะไดห้ มูแผน่ หรือเน้อื แผ่นตามตอ้ งการ 4) การเกบ็ รกั ษา - บรรจุลงถุงพลาสติก นำออกจำหน่าย และถ้าบรรจุถุงสูญญากาศ จะทำให้ผลิตภัณฑ์ สามารถเกบ็ ไดน้ าน 5) ตต้้นนททุนุนแ ละผลตอบแทน สำหรับการทำผลิตภัณฑ์หมูแผ่นหรือเน้ือแผ่น 10 กิโลกรัมซ่ึงจะเป็นค่าวัตถุ เครื่องปรุง คา่ นำ้ -คา่ ไฟและคา่ แรงมตี น้ ทุนประมาณ 1,000-1,500 บาท ผลตอบแทน สำหรับการจำหน่ายหมูแผ่น เน้ือแผ่นที่ผลิตจำนวน 10 กิโลกรัม เมื่อแห้งแล้วจะได้หมูแผ่นหรือ เนอื้ แผน่ 3 กิโลกรมั มีราคากิโลกรัมละ 550-600 บาท จะไดผ้ ลตอบแทนประมาณ 1,650-1,800 บาท ทั้งนี้ต้นทุนและผลตอบแทนสามารถเปล่ียนแปลงได้ตามสภาวะราคาวัตถุดิบและอุปกรณ์ท่ีม ี ในท้องตลาดของแต่ละแหล่ง สำหรับจุดคุ้มทุนจะช้าหรือเร็วข้ึนอยู่กับปริมาณผลิตภัณฑ์ที่ผลิตออกจำหน่าย และลักษณะการจำหนา่ ยสินค้า 248 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก

หมูและไก่ยอ หมูยอและไก่ยอ เป็นผลิตภัณฑ์ท่ีทำจากเน้ือหมู มันหมู และเนื้อไก่ โดยนำมาผสมกับเคร่ืองปรุง ต่างๆ แล้วนำไปบรรจุในวัสดุห่อหุ้มให้แน่น นำไปต้มหรือน่ึงให้สุก สามารถนำไปจำหน่ายในตลาดท้องถ่ิน และสามารถพัฒนาเป็นอาชีพหลักได้ เพราะเป็นท่ีนิยมของผู้บริโภคทั่วไป อีกท้ังยังเป็นการรักษาและถนอม อาหารอีกวธิ หี น่ึงด้วย 1) เครอ่ื งมือทีใ่ ช้ในการผลิต - เคร่อื งบดเน้ือ เคร่อื งสับเนื้อ เครื่องอัด - เขยี ง มีด - ภาชนะบรรจุเน้อื สตั ว ์ - เตาแก๊ส หม้อตม้ - ใบตองสำหรับห่อ ถงุ พลาสตกิ บล็อกบรรจ ุ 2) ส่วนประกอบ - เนือ้ หมูหรือเนอ้ื ไก่ รวมถึงหนงั ไก่ และมันหมูดว้ ย - น้ำแขง็ นำ้ เปลา่ - เครื่องปรุง (พริกไทย เกลอื ธรรมดา นำ้ ตาล ฟอสเฟต) 3) การเตรยี มวตั ถุดบิ และวธิ ีการผลิต - เตรียมเนื้อหมูควรเป็นเนื้อแดงล้วนๆ ไม่มีเอ็น ไม่มีมัน,ส่วนเนื้อไก่ควรรวมหนัง มันหมู ให้เปน็ มันทีไ่ ดจ้ ากส่วนต่างๆ ของหมู ยกเว้นมนั เปลว - บดเนือ้ หมูหรือเน้อื ไกใ่ หล้ ะเอียด - ใสเ่ นอ้ื หมหู รือเนอ้ื ไกท่ บ่ี ดละเอยี ดแล้วลงในกระทะของเครอ่ื งสบั - ปดิ ฝากระทะ และเดนิ เครอ่ื งพรอ้ มกบั เติมน้ำแขง็ เคร่ืองปรุงต่างๆ - ใส่มันหมสู บั ลงไป และบดจนละเอียดเป็นเนอ้ื เดียวกนั - หยุดเคร่ือง กวาดเนื้อที่ติดอยู่ภายในฝาครอบกระทะ เดินเคร่ืองต่อไปจนอุณหภูมิ สดุ ทา้ ยไม่เกนิ 12 องศาเซลเซยี ส - บรรจุลงในถุงหรือบลอ็ กหรือหอ่ ดว้ ยใบตอง - นำไปตม้ หรอื นงึ่ ใชอ้ ณุ หภมู ิ 75 องศาเซลเซยี ส แลว้ นำไปแชน่ ำ้ เยน็ 20 นาที 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก 249

4) การเกบ็ รักษา เกบ็ รักษาหมยู อหรอื ไก่ยอท่ีอุณหภูมิ 2-4 องศาเซลเซยี ส 5) ตน้ ทุนและผลตอบแทน ตน้ ทนุ ในสว่ นตน้ ทนุ คงท่ี ซง่ึ จะเปน็ คา่ เครอื่ งจกั รอปุ กรณใ์ นการผลติ ไดแ้ ก่ เครอื่ งบดเนอื้ เครอ่ื งสบั เนอ้ื มีค่าใช้จ่ายประมาณ 150,000-200,000 บาท และเกษตรกรต้องมีเงินทุนหมุนเวียนสำหรับหมุนเวียนวัสด ุ ในการจดั ทำอยา่ งน้อย 5,000 บาท สำหรับต้นทุนในการจัดทำผลิตภัณฑ์จำนวน 5 กิโลกรัม ซึ่งเป็นค่าวัสดุ เครื่องปรุง ค่าน้ำ-ค่าไฟ และคา่ แรงมีตน้ ทนุ ประมาณ 600-700 บาท ผลตอบแทน สำหรับการจำหน่ายหมูยอที่ผลิตได้จำนวน 5 กิโลกรัมในราคากิโลกรัมละ 150-200 บาท มผี ลตอบแทนเปน็ เงนิ ประมาณ 750-1,000 บาท ท้ังน้ีต้นทุนและผลตอบแทนสามารถเปล่ียนแปลงได้ตามสภาวะราคาวัตถุดิบ คุณภาพของหมูยอ และอุปกรณ์ที่มีในท้องถ่ินแต่ละแหล่งสำหรับจุดคุ้มทุนจะช้าหรือเร็วข้ึนอยู่กับปริมาณผลิตภัณฑ์ที่ผลิตออก จำหนา่ ยและลักษณะการจำหน่ายสนิ คา้ 250 120 อาชีพเกษตรกรรมทางเลือก