33. สุขศึกษา พลศึกษา ทช31002 ม.ปลาย สาระการดำเนินชีวิต

หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดาเนินชีวติ รายวชิ า สุขศึกษา พลศึกษา (ทช31002) ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560) หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ ห้ามจาหน่าย หนงั สือเรียนเล่มน้ีจดั พิมพด์ ว้ ยเงินงบประมาณแผน่ ดินเพ่ือการศึกษาตลอดชีวติ สาหรับประชาชน ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 14 /2555

หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดาเนินชีวติ รายวชิ า สุขศึกษา พลศึกษา (ทช31002) ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560 ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 14/2555

คํานาํ กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พทุ ธศักราช 2551 เม่อื วนั ที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2551 แทนหลักเกณฑแ ละวิธีการจัดการศึกษานอกโรงเรียน ตามหลักสูตรการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พุทธศักราช 2544 ซ่ึงเปนหลักสูตรท่ีพัฒนาขึ้นตามหลักปรัชญาและ ความเช่ือพ้ืนฐานในการจัดการศึกษานอกโรงเรียนท่ีมีกลุมเปาหมายเปนผูใหญมีการเรียนรูและสั่งสม ความรูและประสบการณอยางตอเน่ือง ในปง บประมาณ 2554 กระทรวงศกึ ษาธิการไดก าํ หนดแผนยทุ ธศาสตรในการขบั เคลื่อนนโยบาย ทางการศกึ ษาเพอื่ เพิม่ ศักยภาพและขีดความสามารถในการแขงขนั ใหป ระชาชนไดมีอาชพี ทส่ี ามารถสราง รายไดที่มั่งคั่งและม่ันคง เปนบุคลากรท่ีมีวินัย เปยมไปดวยคุณธรรมและจริยธรรม และมีจิตสํานึก รับผิดชอบตอตนเองและผอู ่นื สาํ นกั งาน กศน. จึงไดพ จิ ารณาทบทวนหลกั การ จุดหมาย มาตรฐาน ผลการ เรียนรูท่ีคาดหวัง และเนื้อหาสาระ ท้ัง 5 กลุมสาระการเรียนรู ของหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ การศึกษา ขั้นพนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ใหม คี วามสอดคลองตอบสนองนโยบายกระทรวงศึกษาธิการ ซ่งึ สง ผลใหต อ งปรับปรุงหนังสือเรียน โดยการเพิ่มและสอดแทรกเนื้อหาสาระเก่ียวกับอาชีพ คุณธรรม จริยธรรมและการเตรยี มพรอ ม เพอ่ื เขา สปู ระชาคมอาเซียน ในรายวิชาที่มีความเกี่ยวของสัมพันธกัน แต ยังคงหลักการและวิธีการเดิมในการพัฒนาหนังสือที่ใหผูเรียนศึกษาคนควาความรูดวยตนเอง ปฏิบัติ กิจกรรม ทําแบบฝกหัด เพ่ือทดสอบความรูความเขาใจ มีการอภิปรายแลกเปล่ียนเรียนรูกับกลุม หรือ ศกึ ษาเพิ่มเติมจากภูมิปญญาทอ งถนิ่ แหลง การเรยี นรแู ละสื่ออ่นื การปรับปรุงหนังสือเรียนในครั้งน้ี ไดรับความรวมมืออยางดีย่ิงจากผูทรงคุณวุฒิในแตละ สาขาวชิ า และผูเก่ยี วของในการจัดการเรียนการสอนท่ีศึกษาคนควา รวบรวมขอมูลองคความรูจากส่ือ ตา ง ๆ มาเรยี บเรียงเนอื้ หาใหค รบถวนสอดคลอ งกบั มาตรฐาน ผลการเรียนรูที่คาดหวัง ตัวช้ีวัดและกรอบ เน้อื หาสาระของรายวชิ า สาํ นักงาน กศน.ขอขอบคุณผมู ีสวนเก่ยี วขอ งทุกทานไว ณ โอกาสน้ี และหวังวา หนงั สอื เรยี น ชุดนจ้ี ะเปน ประโยชนแ กผ ูเรยี น ครู ผสู อน และผูเกีย่ วขอ งในทุกระดับ หากมีขอ เสนอแนะ ประการใด สาํ นกั งาน กศน. ขอนอมรับดว ยความขอบคุณยงิ่

สารบญั หนา คํานาํ 1 คาํ แนะนาํ การใชแบบเรยี น 2 โครงสรางรายวชิ า 5 บทที่ 1 การทาํ งานของระบบในรา งกาย 11 13 เร่ืองท่ี 1 การทํางานของระบบยอยอาหาร 16 เรอ่ื งท่ี 2 การทํางานของระบบขับถาย 24 เร่ืองที่ 3 การทาํ งานของระบบประสาท 28 เรอ่ื งที่ 4 การทาํ งานของระบบสืบพันธุ 29 เรื่องท่ี 5 การทํางานของระบบตอมไรท อ 30 เรื่องที่ 6 การดแู ลรักษาระบบของรางกายท่สี ําคญั 34 บทที่ 2 ปญ หาเพศศกึ ษา 35 เรอื่ งท่ี 1 ทักษะการจดั การปญ หาทางเพศ 37 เร่อื งที่ 2 ปญ หาทางเพศในเด็กและวัยรนุ 43 เรื่องท่ี 3 การจดั การกับอารมณ และความตอ งการทางเพศ 44 เรื่องท่ี 4 ความเชือ่ ท่ีผิดๆ ทางเพศ 50 เรื่องที่ 5 กฎหมายทีเ่ กี่ยวขอ งกบั การละเมดิ ทางเพศ 54 บทที่ 3 อาหารและโภชนาการ 62 เรอ่ื งท่ี 1 โรคขาดสารอาหาร 63 เร่ืองท่ี 2 การสุขาภิบาลอาหาร 67 เร่ืองที่ 3 การจัดโปรแกรมอาหารใหเ หมาะสมกับบุคคลในครอบครวั 77 บทท่ี 4 การเสรมิ สรางสขุ ภาพ 78 เรอ่ื งท่ี 1 การรวมกลมุ เพือ่ เสรมิ สรา งสุขภาพในชมุ ชน 80 เร่อื งท่ี 2 การออกกาํ ลังกายเพอ่ื สขุ ภาพ บทท่ี 5 โรคทถ่ี ายทอดทางพนั ธกุ รรม เรื่องท่ี 1 โรคท่ีถายทอดทางพันธกุ รรม เรอ่ื งที่ 2 โรคทางพันธกุ รรมทีส่ าํ คญั

บทท่ี 6 ความปลอดภัยจากการใชยา 87 เรอ่ื งท่ี 1 หลกั การและวิธกี ารใชยาที่ถกู ตอง 88 เรื่องท่ี 2 อนั ตรายจากการใชย า 90 เรอ่ื งที่ 3 ความเชอ่ื เกีย่ วกับการใชยา 96 บทท่ี 7 ผลกระทบจากสารเสพตดิ 101 เรอ่ื งที่ 1 ปญ หาการแพรร ะบาดของสารเสพติดในปจจบุ นั 102 เร่ืองที่ 2 แนวทางการปอ งกันการแพรระบาดของสารเสพตดิ 105 เร่ืองท่ี 3 กฎหมายท่เี กีย่ วกับสารเสพติด 108 บทท่ี 8 ทกั ษะชวี ิตเพอื่ สุขภาพจิต 112 เรอ่ื งท่ี 1 ความหมาย ความสาํ คญั ของทกั ษะชีวติ 113 เรอ่ื งที่ 2 ทกั ษะการตระหนกั ในการรตู น 115 เรื่องที่ 3 ทกั ษะการจดั การกับอารมณ 118 เรอ่ื งท่ี 4 ทักษะการจดั การความเครยี ด 120 บทที่ 9 อาชพี จาํ หนา ยอาหารสําเรจ็ รปู ตามสขุ าภิบาล 123 เรอ่ื งท่ี 1 การถนอมอาหารโดยใชความรอนสงู 124 เรอื่ งที่ 2 การถนอมอาหารโดยใชค วามเยน็ 128 เรอ่ื งที่ 3 การถนอมอาหารโดยการทําแหง 129 เรอ่ื งที่ 4 การถนอมอาหารโดยการหมักดอง 132 เรอ่ื งที่ 5 การถนอมอาหารโดยการใชร ังสี 132 เรอ่ื งท่ี 6 อาชพี จําหนายอาหารสําเร็จรูปตามหลักสขุ าภบิ าล 135 เรอ่ื งท่ี 7 การจดั ตกแตง รานและการจดั สินคาอาหารสาํ เรจ็ รปู ตามหลกั สุขาภิบาล 136 เรอ่ื งที่ 8 พฤติกรรมผูบรโิ ภคกับชองทางการจําหนา ยอาหารสําเร็จรปู 140 เรอื่ งที่ 9 การบริหารจดั การธุรกิจ 143 เรื่องที่ 10 การกาํ หนดราคาขาย 144 เรื่องท่ี 11 คณุ ธรรมในการประกอบอาชพี 145 เรื่องท่ี 12 หนวยงานสงเสรมิ และสนบั สนนุ ในประเทศไทย 146 บรรณานกุ รม

คาํ แนะนําการใชห นังสือเรียน หนังสือเรียนสาระทักษะการดําเนินชีวิต รายวิชาสุขศึกษา พลศึกษา รหัส ทช 31002 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เปนหนังสือเรียนที่จัดทําขึ้น สําหรับผูเรียนท่ีเปนนักศึกษาการศึกษา นอกระบบในการศึกษาหนังสือเรียนสาระทักษะการดําเนินชีวิต รายวิชาสุขศึกษา พลศึกษา ผูเรียน ควรปฏบิ ตั ิดังนี้ 1. ศึกษาโครงสรางรายวิชาใหเขาใจในหัวขอและสาระสําคัญ ผลการเรียนรูที่คาดหวังและ ขอบขายเนือ้ หาของรายวชิ าน้นั ๆ โดยละเอยี ด 2. ศึกษารายละเอียดเน้ือหาของแตละบทอยางละเอียด และทํากิจกรรมตามที่กําหนดแลว ตรวจสอบกบั แนวคาํ ตอบของกิจกรรม ถา ผูเ รียนตอบผิดควรกลับไปศึกษาและทําความเขาใจในเนื้อหา นน้ั ใหมใหเขา ใจ กอนที่จะศึกษาเรือ่ งตอ ๆ ไป 3. ปฏิบัตกิ ิจกรรมทายเรื่องของแตละเร่ือง เพื่อเปนการสรุปความรู ความเขาใจของเนื้อหาใน เรอื่ งนัน้ ๆ อกี ครัง้ และการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมของแตล ะเนอื้ หา แตล ะเรื่อง ผูเรียนสามารถนําไปตรวจสอบกับ ครูและเพ่ือน ๆ ท่รี วมเรียนในรายวิชาและระดับเดียวกันได 4. หนงั สอื เรียนเลมนมี้ ี 9 บท บทที่ 1 เรื่อง การทํางานของระบบในรางกาย บทที่ 2 เรื่อง ปญหาเพศศกึ ษา บทที่ 3 เรอ่ื ง อาหารและโภชนาการ บทที่ 4 เรอ่ื ง การเสรมิ สรางสขุ ภาพ บทท่ี 5 เรอื่ ง โรคทถ่ี ายทอดทางพันธกุ รรม บทที่ 6 เรื่อง ปลอดภัยจากการใชย า บทท่ี 7 เร่ือง ผลกระทบจากสารเสพตดิ บทท่ี 8 เรือ่ ง ทกั ษะชวี ติ เพอ่ื สุขภาพชีวติ บทท่ี 9 อาชพี จําหนายอาหารสําเร็จรูปตามสขุ าภบิ าล

โครงสรางรายวิชา สขุ ศกึ ษา พลศึกษา ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย (ทช31002) สาระสาํ คญั ศกึ ษา ฝก ปฏิบัติ และประยกุ ตใชเกี่ยวกับสุขศึกษา พลศึกษา เรื่องเก่ียวกับระบบตาง ๆ ของรางกาย เปาหมายชีวิต ปญหาเกี่ยวกับเพศศึกษา อาหารและโภชนาการ เสริมสรางสุขภาพ โรคท่ีถายทอดทาง พันธุกรรม ปลอดภัยจากการใชยา ผลกระทบจากสารเสพติด อันตรายรอบตัว และทักษะชีวิต เพ่อื สขุ ภาพจติ เพอ่ื ใชประโยชนใ นการวางแผนพัฒนาสขุ ภาพของตนเองและครอบครัว นําไปประยกุ ตใช ในชีวติ ประจาํ วนั ในการดาํ เนินชีวติ ของตนเอง และครอบครวั ไดอยางเหมาะสม ปลอดภัย ผลการเรียนทคี่ าดหวัง 1. อธบิ ายการทาํ งานของระบบตา ง ๆ ในรา งกายไดถ กู ตอง 2. วางแผนเปา หมายชีวิต ตลอดจนเรอื่ งปญหาเก่ยี วกับเพศศกึ ษาได 3. เรยี นรเู ร่อื งการวางแผนในการสรางเสรมิ สขุ ภาพเกย่ี วกบั อาหาร 4. อธิบายถงึ โรคที่ถายทอดทางพันธกุ รรมได 5. วางแผนปองกนั เกย่ี วกับอุบัติเหตุ อุบตั ภิ ยั ไดอ ยางถกู ตอ ง 6. มีความรูในการพฒั นาทักษะชวี ติ ใหด ีได ขอบขายเนอ้ื หา บทท่ี 1 เรื่อง การทํางานของระบบในรางกาย บทที่ 2 เรื่อง ปญหาเพศศึกษา บทท่ี 3 เร่ือง อาหารและโภชนาการ บทที่ 4 เรือ่ ง การเสรมิ สรางสุขภาพ บทที่ 5 เรอ่ื ง โรคทถี่ า ยทอดทางพันธุกรรม บทท่ี 6 เร่อื ง ความปลอดภัยจากการใชย า บทท่ี 7 เรอ่ื ง ผลกระทบจากสารเสพติด บทที่ 8 เรือ่ ง ทักษะชวี ิตเพื่อสุขภาพจิต บทที่ 9 อาชพี จาํ หนา ยอาหารสาํ เร็จรูปตามสุขาภบิ าล

1 บทที่ 1 การทาํ งานของระบบในรา งกาย สาระสําคญั พัฒนาการของมนุษยจะเกิดการเจริญเติบโตอยางเปนปกติ หากการทํางานของระบบตาง ๆ ในรางกายเปนไปอยางราบรื่นไมเจ็บปวย จึงจําเปนตองเรียนรูถึงกระบวนการทํางาน การปองกันและ การดแู ลรกั ษาใหร ะบบตาง ๆ เปน ไปอยา งมีประสิทธิภาพ ผลการเรยี นรูท่คี าดหวงั 1. เขาใจการทํางานของระบบตา งๆ ในรา งกาย 1.1. การทํางานของระบบยอยอาหาร 1.2. การทํางานของระบบขบั ถา ย 1.3. การทาํ งานของระบบประสาท 1.4. การทํางานของระบบสบื พันธุ 1.5. การทํางานของระบบตอมไรท อ 2. สามารถดแู ลรกั ษาปอ งกนั ความผดิ ปกติของระบบอวัยวะสําคัญ 5 ระบบ รวมทั้งสรางเสริม และดาํ รงประสทิ ธิภาพได ขอบขา ยเน้ือหา เร่ืองท่ี 1 การทํางานของระบบยอยอาหาร เร่ืองท่ี 2 การทํางานของระบบขบั ถาย เรอ่ื งที่ 3 การทาํ งานของระบบประสาท เรอ่ื งท่ี 4 การทาํ งานของระบบสืบพันธุ เรื่องที่ 5 การทํางานของระบบตอ มไรทอ เร่อื งที่ 6 การดูแลรกั ษาระบบของรา งกายที่สําคัญ

2 การทาํ งานของระบบตาง ๆ ในรางกาย การทํางานของระบบอวัยวะตาง ๆ ภายในรางกาย เปนไปโดยธรรมชาติอยางมีระเบียบและ ประสานสัมพันธกนั โดยอัตโนมัติ จึงเปนเร่ืองที่เราตองศึกษา เรียนรูใหเขาใจเก่ียวกับวิธีการสรางเสริม และการดาํ รงประสทิ ธภิ าพการทํางานของระบบอวยั วะเหลา นั้นใหใชงานไดนานทีส่ ดุ ระบบอวัยวะของรางกาย ทําหนาทแ่ี ตกตางกนั และประสานกนั อยา งเปนระบบ ซ่ึงระบบที่สําคัญ ของรา งกาย 5 ระบบ มีหนาทแี่ ละอวัยวะทเ่ี กีย่ วขอ ง ดังน้ี เร่อื งที่ 1 การทาํ งานของระบบยอ ยอาหาร มนุษยเปนผูบริโภคโดยการรับประทานอาหารเพ่ือใหรางกายเจริญเติบโต ดํารงอยูไดและ ซอ มแซมสว นทีส่ ึกหรอ มนษุ ยจงึ มรี ะบบการยอยอาหารเพ่ือนําสารอาหารแรธาตุและน้ําใหเปนพลังงาน เพื่อใชใ นการดาํ รงชีวิต การยอยอาหารเปน กระบวนการเปลยี่ นแปลงสารอาหารทมี่ ขี นาดใหญใ หเลก็ ลงจนรา งกายดูดซึม ไปใชได การยอ ยอาหารมี 3 ข้นั ตอน คือ 1) การยอ ยอาหารในปาก เปนกระบวนการยอ ยอาหารในสว นแรก อวัยวะทเี่ กี่ยวของกับการยอ ย อาหาร ไดแก ฟนและตอมน้ําลาย ทางเดินอาหารเริ่มตั้งแตปาก มีฟนทําหนาที่บดอาหาร ตอมนํ้าลาย จะหลงั่ นา้ํ ลายมาเพือ่ ยอยแปง ในน้ําลายมเี มือกชวยในการหลอล่ืนอาหารใหกลืนไดสะดวก การหล่ังนํ้าลาย อาศยั รสและกล่นิ อาหาร เมอื่ อาหารถูกบดเคยี้ วในปากแลว จะเขา สูหลอดอาหารโดยการกลืน 2) การยอยอาหารในกระเพาะอาหาร เปนอวยั วะท่ีอยูตอ จากหลอดอาหาร ใตก ระบงั ลมดานซา ย ดา นลางติดกับลําไสเ ล็ก มลี ักษณะเปน กระพุงรูปตวั เจ (J) ผนังกัน้ เปนกลามเน้ือเรียบ ยืดหดไดดี การยอย ในกระเพาะอาหาร ผนังกระเพาะอาหารมกี ลามเน้ือแขง็ แรง ยืดหยุนและขยายความจุไดถึง 1,000 – 1,200 ลกู บาศกเซนติเมตร มกี ลา มเนอ้ื หรู ูด 2 แหง คือ กลามเนื้อหูรูดที่ตอกับหลอดอาหารและกลามเน้ือหูรูดท่ี ตอกับลาํ ไสเ ล็ก ผนังดานในของกระเพาะอาหารมีตอมสรางเอนไซมส ําหรับยอ ยอาหาร เมื่ออาหารเคล่ือน ลงสูกระเพาะอาหารจะกระตุนใหมีการหลั่งเอนไซมออกมา ซ่ึงประกอบดวย กรดไฮโดรคอลิก (HCL) ชวยเปลี่ยนเพปซโิ นเจนและไทรเรนนิน จากผนังกระเพาะใหเปนเพปซินและเรนนิน พรอมท่ีจะทํางาน ชว ยยอ ยโปรตนี นอกจากนี้ยังสรางนา้ํ เมือกมีฤทธิ์เปนดา ง (base) เคลือบกระเพาะอาหาร กรดในกระเพาะ อาหารจะทําลายแบคทเี รยี ท่ีตดิ มากบั อาหาร อาหารจะอยูในกระเพาะอาหารประมาณ 30 นาที ถงึ 3 ชัว่ โมง ข้ึนอยกู ับชนิดของอาหาร โปรตนี จะถกู ยอยในกระเพาะอาหารโดยเอนไซมเพปซนิ กระเพาะอาหารมีการ ดูดซมึ สารบางสวนได เชน สามารถดดู ซมึ แอลกอฮอลไ ดดีถึงรอยละ 30-40

3 3) การยอ ยอาหารในลําไส ลาํ ไสเล็กอยูตอจากกระเพาะอาหาร มีลักษณะเปนทอที่ขดซอนกัน ไปมาในชอ งทอง ยาวประมาณ 5-7 เมตร ลําไสเล็กจะผลิตเอนไซมเพ่ือยอยโปรตีน คารโบไฮเดรตและ ไขมัน การยอยอาหารในลําไสเล็ก อาหารจะเคลือ่ นจากกระเพาะอาหารผานกลามเนือ้ หรู ดู เขา สูลาํ ไสเลก็ การยอยอาหารในลําไสเ ล็กเกิดจากการทํางานของอวัยวะ 3 ชนิด คือ ตับออน ผนังลําไสเล็กและตับจะหลั่ง สารออกมาทํางานรว มกนั ตับออ น (Pancreas) ทาํ หนา ท่ีสรา งฮอรโ มนควบคมุ ระดบั นาํ้ ตาลในเลอื ดและเอนไซมในการยอ ย อาหาร เอนไซมท ่ีสรางขึ้นจะอยใู นรปู ทีย่ ังทาํ งานไมได ตองอาศยั เอนไซมจากลําไสเปลี่ยนสภาพที่พรอม จะทาํ งานได ซึ่งเปน เอนไซมสาํ หรับยอ ยโปรตนี นอกจากนน้ั ยงั สรางเอนไซมสําหรับยอยคารโบไฮเดรต และไขมันอีกดว ย นอกจากนยี้ ังสรา งสารโซเดียมไฮโดรเจนคารบ อเนตมีฤทธิ์เปน (base) เพือ่ ลดความเปน กรดจากกระเพาะอาหาร ผนงั ลําไสเล็ก จะผลติ เอนไซมเพอื่ ยอ ยโปรตนี คารโบไฮเดรตและไขมัน ลําไสเล็กแบงออกเปน 3 สวน คอื - ลําไสเล็กสวนตน หรือเรียกวา ดโู อดินัม (Duodenum) - ลําไสเลก็ สวนกลาง หรอื เรียกวา เจจนู ัม (Jejunum) - ลําไสเ ล็กสว นปลาย หรือเรียกวา ไอเลียม (Ileum) ตับ (Liver) ทําหนา ท่สี รา งน้าํ ดีเก็บไวใ นถงุ น้าํ ดี นา้ํ ดมี ีสวนประกอบสาํ คัญ คือ นํา้ ดชี วยใหไขมัน แตกตวั และละลายนา้ํ ได ทําใหเอนไซมลิเพสจากตับออนและลําไสเล็กยอยไขมันใหเปนกรดไขมันและ กลเี ซอรอล การดูดซมึ ลําไสเปนบรเิ วณท่ีมกี ารดูดซมึ ไดดที ส่ี ดุ ผนังดานในลําไสเล็กเปนคลื่นและมีสวนย่ืน ออกมาเปนปุมเลก็ ๆ จํานวนมากเรยี กวา วิลลัส (villus) ที่ผิวดานนอกของเซลลวิลลัสมีสวนท่ีย่ืนออกไป อีก เรียกวา ไมโครวิลไล (microvilli) เพื่อเพมิ่ พืน้ ทใ่ี นการดูดซมึ ภายในวิลลัสแตล ะอนั มเี สนเลือดและเสน นาํ้ เหลือง ซงึ่ จะรับอาหารทยี่ อยแลวทซ่ี มึ ผา นผนังบลุ าํ ไสเ ล็กเขา มา

4 สารอาหารเกือบทุกชนิดรวมท้ังวิตามินหลายชนิดจะถูกดูดซึมที่บริเวณดูโอดินัม สําหรับลําไส เลก็ สว นเจจูนมั จะดูดซึมอาหารพวกไขมนั สวนของไอเลียมดดู ซึมวิตามินบี 12 และเกลือนํ้าดี สารอาหาร สว นใหญแ ละนํา้ จะเขาสูเสนเลือดฝอย โมโนแซก็ คาไรด กรดอะมิโนและกรดไขมนั จะเขาสเู สน เลือดฝอย เขาสเู สน เวน (vein) ผานตับกอ นเขา สหู วั ใจ โมโนแซ็กคาไรดท ถ่ี ูกดดู ซมึ ถามมี ากเกินความตองการจะถูก สังเคราะหใ หเ ปน ไกลโคเจนเกบ็ ไวท ่ตี ับและกลามเน้ือ ไกลโคเจนในตบั อาจเปล่ยี นกลับไปเปน กลโู คสได อกี กลโู คสกจ็ ะนํามาสลายใชในกิจกรรมตาง ๆ ของเซลล สวนไขมันจะเขาไปในกระแสเลือดถูกนําไปใชในดานตาง ๆ ใชเปนแหลงพลังงานซึ่งเปน สวนประกอบของเยื่อหมุ เซลลและโครงสรางอื่นๆ ของเซลล บางสวนเปลี่ยนไปเปนกลูโคส ไกลโคเจน และกรดอะมิโนบางชนดิ สว นที่เหลือจะเก็บสะสมไวในเซลลท่ีเก็บไขมัน ซึ่งมีอยูทั่วรางกายใตผิวหนัง หนาทอง สะโพกและตนขา อาจสะสมท่ีอวัยวะอื่น ๆ อีก เชน ไต หัวใจ เปนตน ทําใหประสิทธิภาพ ของการทํางานของอวยั วะเหลานีล้ ดลง กรดอะมิโนที่ไดรับจากอาหาร จะถูกนําไปสรางเปนโปรตีนใหมเพ่ือใชเปนสวนประกอบของ เซลลเ น้อื เยอ่ื ตาง ๆ ทาํ ใหร า งกายเจริญเติบโตหรือมกี ารสรางเซลลใหม รา งกายจะนาํ ไขมันและโปรตีนมา ใชเ ปน แหลงพลงั งานไดใ นกรณีทีร่ างกายขาดคารโบไฮเดรต โปรตีนทเ่ี กินความตอ งการของรางกายจะถกู ตบั เปลยี่ นใหเ ปน ไขมนั สะสมไวในเนอ้ื เยื่อ การเปล่ยี นโปรตีนใหเ ปน ไขมันจะมกี ารปลอยกรดอะมิโนบาง ชนดิ ท่ีเปน อันตรายตอตับและไต ในกรณีที่ขาดอาหารพวกโปรตนี จึงเปนปญ หาทีส่ าํ คญั อยา งย่งิ เน่ืองจาก การเปลย่ี นแปลงกระบวนการทางเคมี เซลลต อ งใชเอนไซมซ่ึงเปน โปรตนี ท้ังสน้ิ อาหารทเ่ี หลอื จากการยอยและดดู ซมึ แลว จะผา นเขา สูลาํ ไสใ หญ เซลลท บ่ี ผุ นงั ลําไสใหญสามารถ ดูดนํ้า แรธ าตุและวิตามนิ จากกากอาหารเขา กระแสเลอื ด กากอาหารจะผา นไปถงึ ไสตรง (rectum) ทายสุด ของไสตรงคือ ทวารหนักเปนกลามเนื้อหูรูดที่แข็งแรงมาก ทําหนาที่บีบตัวชวยในการขับถาย จาก การศึกษาพบวา อาหารทร่ี บั ประทานเขา ไปจะไปถงึ บรเิ วณไสต รงในชวั่ โมงท่ี 12 กากอาหารจะอยใู นลาํ ไส ตรงจนกวา จะเตม็ จงึ จะเกดิ การปวดอุจจาระ และขบั ถา ยออกไปตามปกติ ภาพลําไสใหญ

5 เร่ืองท่ี 2 การทาํ งานของระบบขบั ถา ย ระบบขบั ถาย การขบั ถา ยเปนกระบวนการกําจัดของเสียที่รางกายไมตองการออกมาภายนอกรางกาย เรียกวา การขบั ถายของเสีย อวัยวะท่ีเกี่ยวของกับการกําจัดของเสีย ไดแก ปอด ผิวหนัง กระเพาะปสสาวะ และ ลําไสใหญ เปนตน ปอด เปนอวยั วะหน่ึงในรางกายท่ีมีความสาํ คัญอยา งย่งิ ในสัตวมีกระดูกสันหลงั ใชในการหายใจ หนาทห่ี ลกั ของปอดก็คือการแลกเปล่ียนกาซออกซิเจนจากส่ิงแวดลอมเขาสูระบบเลือดในรางกาย และ แลกเปลยี่ นเอากา ซคารบ อนไดออกไซดออกจากระบบเลือดออกสูส่ิงแวดลอม ทํางานโดยการประกอบ กันข้ึนของเซลลเปนจํานวนลานเซลล ซ่ึงเซลลที่วานี้มีลักษณะเล็กและบางเรียงตัวประกอบกันเปนถุง เหมือนลูกโปง ซ่ึงในถุงลูกโปงนเ้ี องทมี่ ีการแลกเปล่ยี นกาซตา ง ๆ เกิดขน้ึ นอกจากการทํางานแลกเปล่ียน กาซแลวปอดยงั ทาํ หนาที่อน่ื ๆ อกี คําวา ปอดในภาษาองั กฤษ ใชค ําวา lung มนุษยม ีปอดอยใู นทรวงอก มสี องขาง คือ ขวาและซาย ปอดมีลักษณะนมิ่ รา งกายจงึ มกี ระดกู ซ่โี ครงคอยปกปองปอดไวอกี ชัน้ หนึง่ ปอดแตล ะขา งจะมีถุงบาง ๆ 2 ชนั้ หุม อยู เรยี กวา เยือ่ หุมปอด เย่ือหุม ปอดทเี่ ปนถุงบาง ๆ 2 ช้ันนี้เรียกวา เย่ือหุมปอดชั้นใน และเยื่อหุม ปอดชนั้ นอก เยอ่ื หมุ ปอดชัน้ ในจะแนบตดิ ไปกับผิวของปอด สวนเยื่อหุมปอดชั้นนอกจะแนบติดไปกับ ชอ งทรวงอกระหวางเยื่อหมุ ปอด 2 ช้นั บาง ๆ นี้จะมีชองวาง เรียกวา ชองเยื่อหุม ในชองเย่ือหุมปอดจะมี ของเหลวคอยหลอ ล่ืนอยู เรียกวา ของเหลวเย่ือหุมปอด ของเหลวนี้จะชวยใหเย่ือหุมปอดแตละช้ันสไลด ไปมาระหวางกนั ไดโดยไมเสียดสกี นั และของเหลวเยอ่ื หุม ปอดก็ยังชว ยยึดเย่อื หุมปอดทง้ั สองช้ันไวไมให แยกจากกันโดยงา ย ปอดขางซายน้ันมีขนาดเล็กกวาปอดขางขวา เพราะปอดขางซายตองเวนที่เอาไวให หัวใจอยูในทรวงอกดว ย การทํางานของปอด การแลกเปลี่ยนกาซและการใชออกซิเจน เมื่อเราหายใจเขา อากาศภายนอกจะเขาสูอวัยวะของ ระบบหายใจไปยังถุงลมในปอดท่ีผนังของถุงลมมีหลอดเลือดแดงฝอยติดอยู ดังนั้น อากาศจึงมีโอกาส ใกลชดิ กับเม็ดเลือดแดงมาก ออกซิเจนก็จะผานผนังนี้เขาสูเม็ดเลือดแดง และคารบอนไดออกไซดก็จะ ออกจากเมด็ เลือดผานผนงั ออกมาสูถ ุงลม ปกตใิ นอากาศจะมีออกซเิ จนอยรู อ ยละ 20 แตอ ากาศทีเ่ ราหายใจ มีออกซเิ จนอยรู อยละ 13 การกาํ จดั ของเสียทางปอด การกําจดั ของเสยี ทางปอด กําจดั ออกมาในรูปของน้ําและกาซคารบอนไดออกไซด ซ่ึงเปนผลที่ ไดจ ากกระบวนการหายใจ โดยนาํ้ และกาซคารบอนไดออกไซดแพรออกจากเซลลเขาสูหลอดเลือดและ เลือดจะทําหนาที่ลําเลียงไปยังปอด แลวแพรเขาสูถุงลมที่ปอด หลังจากน้ันจึงเคล่ือนผานหลอดลมแลว ออกจากรายกายทางจมูก ซ่ึงเรียกวา กระบวนการ Metabolism

6 7. ผิวหนัง ผิวหนังของคนเปนเน้ือเยื่อที่อยูชั้นนอกสุด ที่หอหุมรางกายเอาไว ผิวหนังของผูใหญคนหน่ึง มีเน้ือที่ประมาณ 3,000 ตารางน้ิว ผิวหนังตามสวนตาง ๆ ของรางกาย จะหนาประมาณ 14 มิลลิเมตร แตกตา งกนั ไปตามอวัยวะ และบริเวณท่ีถูกเสียดสี เชน ผิวหนังท่ีศอกและเขา จะหนากวาผิวหนังท่ีแขน และขา โครงสรา งของผวิ หนงั ผิวหนังของคนเราแบงออกไดเ ปน 2 ช้นั คอื หนังกาํ พรา และหนงั แท 1. หนังกําพรา (Epidemis) เปนผิวหนังท่ีอยูชั้นบนสุด มีลักษณะบางมาก ประกอบไป ดว ยเซลล เรียงซอนกันเปนชั้น ๆ โดยเริ่มตนจากเซลลชั้นในสุด ติดกับหนังแท ซึ่งจะแบงตัวเติบโตข้ึน แลว คอย ๆ เล่ือนมาทดแทนเซลลท ีอ่ ยชู ั้นบนจนถงึ ชน้ั บนสดุ แลว กก็ ลายเปน ขไ้ี คลหลดุ ออกไป นอกจากนี้ ในชั้นหนังกําพรายังมีเซลล เรียกวา เมลานิน ปะปนอยูดวย เมลานินมีมาก หรือนอยข้ึนอยูกับบุคคลและเชื้อชาติ จึงทําใหสีผิวของคนแตกตางกันไป ในช้ันของหนังกําพราไมมี หลอดเลอื ด เสน ประสาท และตอ มตาง ๆ นอกจากเปน ทางผา นของรเู หง่อื เสน ขนและไขมันเทานัน้ 2. หนังแท (Dermis) เปน ผิวหนังทอ่ี ยูชั้นลา ง ถดั จากหนังกําพรา และหนากวาหนังกาํ พรา มาก ผวิ หนังชั้นนี้ประกอบไปดว ยเนอื้ เยอื่ คอลลาเจน (Collagen) และอีลาสติน (Elastin) หลอดเลือดฝอย เสน ประสาท กลามเนือ้ เกาะเสน ขน ตอมไขมนั ตอมเหง่อื และมีขุมขนกระจายอยูทว่ั ไป หนา ทขี่ องผวิ หนัง 1. ปองกนั และปกปดอวัยวะภายในไมใหไ ดร ับอนั ตราย 2. ปอ งกนั เช้ือโรคไมใ หเขาสรู า งกายโดยงา ย 3. ขบั ถายของเสียออกจากรางกาย โดยตอ มเหง่ือทาํ หนาที่ ขับเหง่อื ออกมา 4. ชวยรักษาอุณหภูมขิ องรางกายใหค งท่ี โดยระบบหลอดเลอื ดฝอยและการระเหยของเหง่ือ 5. รับความรูสกึ สัมผัส เชน รอ น หนาว เจ็บ ฯลฯ 6. ชวยสรางวิตามินดีใหแกร า งกาย โดยแสงแดดจะเปลย่ี นไขมันชนดิ หนึ่งที่ผิวหนังใหเปน วติ ามนิ ดีได 7. ขบั ไขมนั ออกมาหลอเล้ียงเสนผม และขน ใหเ งางามอยเู สมอและไมแ หง

7 การดแู ลรักษาผิวหนงั ทุกคนยอมมีความตองการมีผิวหนังที่สวยงาม สะอาด ไมเปนโรคและไมเหี่ยวยนเกิน กวาวัย ฉะนนั้ จงึ ควรดูแลรักษาผิวหนงั ตวั เอง ดงั นี้ 1. อาบนาํ้ ชาํ ระรา งกายใหส ะอาดอยูเ สมอ โดย 1.1 อาบนาํ้ อยางนอ ยวนั ละ 2 คร้ัง ในเวลาเชา และเยน็ เพ่อื ชว ยชําระลางคราบ เหงอื่ ไคลและความสกปรกออกไป 1.2 ฟอกตัวดว ยสบูทมี่ ีฤทธ์ิเปนดางออ น ๆ 1.3 ทําความสะอาดใหท วั่ โดยเฉพาะบริเวณใตร ักแร ขาหนีบ ขอพบั อวยั วะเพศ งา มนวิ้ มือ นว้ิ เทา ใตค างและหลงั ใบหู เพราะเปน ท่ีอับและเกบ็ ความชน้ื อยไู ดนาน 1.4 ในขณะอาบนํ้า ควรใชนิ้วมือ หรอื ฝา มือ ถตู ัวแรง ๆ เพ่อื ชวยใหร า งกายสะอาด และยงั ชวยใหการหมุนเวียนของเลือดดขี ้ึน 1.5 เม่อื อาบนํา้ เสร็จ ควรใชผ า เชด็ ตวั ท่ีสะอาด เช็ดตวั ใหแ หง แลวจงึ คอ ยสวมเสอ้ื ผา 2. หลังอาบนํ้า ควรใสเสื้อผาท่ีสะอาด และเหมาะสมกับอากาศและงานที่ปฏิบัติ เชน ถา อากาศรอนกค็ วรใสเ ส้ือผา บาง เพือ่ ไมใ หเ หงอ่ื ออกมาก เปนตน 3. กินอาหารใหถูกตองและครบถวนตามหลักโภชนาการ โดยเฉพาะอาหารท่ีมี วิตามินเอ เชน พวกน้าํ มันตับปลา ตบั สตั ว เนย นม ไขแ ดง เครื่องในสัตว มะเขือเทศ มะละกอ รวมท้ังพืชใบเขียวและใบเหลือง วิตามินเอจะชวยใหผิวหนังชุมช้ืน ไมเ ปน สะเก็ด ทาํ ใหเล็บไมเปราะและยงั ทาํ ใหเ สนผมไมร ว งงา ยอกี ดวย 4. ดื่มนาํ้ มาก ๆ เพอ่ื ทาํ ใหผิวหนังเปลง ปลั่ง 5. ออกกําลงั กายสมํ่าเสมอ เพ่อื ชวยใหการหมุนเวียนของเลือดดขี น้ึ 6. ควรใหผ ิวหนงั ไดร ับแสงแดดสม่ําเสมอ โดยเฉพาะเวลาเชา ซึง่ แดดไมจดั เกินไป และ พยายามหลีกเลย่ี งการถกู แสงแดดจา เพราะจะทําใหผ วิ หนังเกรยี มและกรานดาํ 7. ระมัดระวังในการใชเครอ่ื งสําอาง เพราะอาจเกดิ อาการแพหรือทําใหผิวหนังอักเสบ เปน อนั ตรายตอผิวหนงั ได หากเกิดอาการแพต อ งเลิกใชเคร่อื งสาํ อางชนิดนั้นทนั ที 8. เมือ่ มสี ่ิงผิดปกติใด ๆ เกิดขน้ึ กับผวิ หนงั ควรปรกึ ษาแพทย

8 ระบบขบั ถายปสสาวะ อวยั วะทเี่ กีย่ วขอ งกับระบบขบั ถายปสสาวะมี ดงั นี้ 1. ไต (Kidneys) มอี ยู 2 ขา ง รูปรางคลายเมล็ดถั่วแดง อยูทางดางหลังของชองทองบริเวณเอว ไตขางขวามักจะอยตู าํ่ กวา ขา งซา ยเลก็ นอย ในไตจะมหี ลอดไต (Nephron หรือ Kidney Tubule) ประมาณ 1 ลานหลอด ทาํ หนา ทีก่ รองปสสาวะออกจากเลอื ด ดงั นัน้ ไตจึงเปน อวยั วะสําคัญท่ีใชเปนโรงงานสําหรับ ขบั ถายปสสาวะดวยการกรองของเสีย เชน ยเู รีย (Urea) เกลือแร และนาํ้ ออกจากเลือดที่ไหลผานเขามาให เปน นา้ํ ปส สาวะแลวไหลผา นกรวยไตลงสทู อ ไตเขาไปเกบ็ ไวทีก่ ระเพาะปสสาวะ 2. กรวยไต (Pelvis) คือ ชองกลวงภายในทม่ี รี ปู รางเหมอื นกรวย สว นของกนกรวยจะติดตอกับ กา นกรวย ซึ่งกา นกรวยกค็ อื ทอ ไตนั่นเอง 3. ทอไต (Ureter) มีลักษณะเปนทอออกมาจากไตท้ัง 2 ขาง เช่ือมตอกับกระเพาะปสสาวะ ยาวประมาณ 10 – 12 น้ิว จะเปนทางผานของปส สาวะจากไตไปสกู ระเพาะปส สาวะ 4. กระเพาะปสสาวะ (Urinary Bladder) เปนท่ีรองรับน้ําปสสาวะจากไตท่ีผานมาทางทอไต สามารถขยายได ขับปสสาวะไดประมาณ 1 ลิตร แตถาเกิน 700 ซีซี (ลูกบาศกเซนติเมตร) อาจเปน อนั ตรายได เมอื่ มนี ้าํ ปส สาวะมาอยใู นกระเพาะปสสาวะมากข้ึนจะรูส กึ ปวดปส สาวะ 5. ทอปสสาวะ (Urethra) เปน ทอท่ีตอ จากกระเพาะปสสาวะไปสอู วยั วะเพศ ซ่ึงของเพศชายจะ ผา นอยกู ลางองคชาต ซึ่งทอน้ีจะเปนทางผานของปสสาวะเพ่ือท่ีจะไหลออกสูภายนอก ปลายทอจึงเปน ทางออกของปส สาวะ ทอ ปส สาวะของเพศชายยาว 20 เซนตเิ มตร ของเพศหญงิ ยาว 4 เซนตเิ มตร

9 กระบวนการขับถา ยปสสาวะ กระบวนการทํางานในรางกายของคนเราจะทําใหเกิดของเสียตาง ๆ ออกจากเซลลเขาสูหลอด เลือด เชน ยูเรีย (Uria) แอมโมเนีย (Ammonia) กรดยูริก (Uric Acid) เปนตน แลวเลือดพรอมของเสีย ดงั กลา ว จะไหลเวียนมาท่ีไต ในวนั หน่งึ ๆ จะมเี ลอื ดไหลผานไตเปน จํานวนมาก โดยเลือดจะไหลเวียนสู หลอดเลอื ดยอ ยทอี่ ยูในไต ไตจะทําหนาท่กี รองของเสยี ทอ่ี ยใู นเลือด รวมท้งั น้าํ บางสวนแลว ขับลงสูทอไต ซึง่ เราเรียกนาํ้ และของเสียท่ถี กู ขบั ออกมานี้วา “นํ้าปส สาวะ” เมื่อมีนํ้าปสสาวะผานเขามา ทอไตจะบีบตัว เปน ระยะๆ เพอ่ื ใหน้าํ ปส สาวะลงสูกระเพาะปสสาวะทีละหยด จนมีนํ้าปสสาวะอยูในกระเพาะปสสาวะ ประมาณ 200 – 250 ซีซี กระเพาะปสสาวะจะหดตวั ทําใหรูส กึ เร่ิมปวดปสสาวะ ถามีปริมาณนํ้าปสสาวะ มากกวา นจ้ี ะปวดปสสาวะมากข้ึน หลงั จากนั้นนา้ํ ปส สาวะจะถกู ขบั ผานทอปสสาวะออกจากรางกายทาง ปลายทอปสสาวะ ในแตล ะวันรางกายจะขับนํ้าปสสาวะออกมาประมาณ 1 – 1.5 ลิตร แตท้ังนี้ขึ้นอยูกับ ปรมิ าณนาํ้ ทเี่ ขาสรู า งกาย จากอาหารและนํ้าดืม่ ดวยวา มมี ากนอ ยเพียงใด ถามปี ริมาณน้ํามากนํ้าปสสาวะก็ จะมมี าก ทาํ ใหต องปสสาวะบอ ยครงั้ แตถ าปรมิ าณน้าํ เขาสรู า งกายนอยหรือถูกขับออกทางเหงื่อมากแลว จะทําใหนํ้าปสสาวะมีนอยลงดว ย การเสรมิ สรา งและดาํ รงประสทิ ธภิ าพการทํางานของระบบขบั ถา ยปสสาวะ 1. ดื่มนํ้าสะอาดมากๆ อยา งนอยวนั ละ 6 – 8 แกว จะชวยใหร ะบบขับถา ยปส สาวะดีข้ึน 2. ควรปอ งกันการเปนน่ิวในระบบทางเดินปสสาวะโดยหลีกเลี่ยงการรับประทานผักท่ีมีสาร ออกซาเลต (Oxalate) สูง เชน หนอ ไม ชะพลู ผกั แพรว ผกั กระโดน เปนตน เพราะผักพวกนี้จะทําใหเกิด การสะสมสารแคลเซียมออกซาเลต (Calcium Oxalate) ในไตและกระเพาะปสสาวะได แตควร รับประทานอาหารประเภทเนอื้ สตั ว นม ไข ถ่ัวตาง ๆ เพราะอาหารพวกนี้มีสารฟอสเฟต (Phosphate) สูง จะชว ยลดอตั ราของการเกดิ น่ิวในระบบทางเดินปสสาวะได เชน นิ่วในไต น่ิวในทอไต นิ่วในกระเพาะ ปสสาวะ เปนตน 3. ไมควรกล้ันปสสาวะไวนานจนเกินไป เพราะอาจทําใหเกิดการติดเชื้อในระบบทางเดิน ปส สาวะได 4. เมอ่ื มีอาการผิดปกตเิ ก่ียวกบั ระบบทางเดนิ ปสสาวะควรรบี ปรกึ ษาแพทย ระบบขบั ถายของเสยี ทางลาํ ไสใ หญ รา งกายมนษุ ยมกี ลไกตาง ๆ คลา ยเคร่ืองยนต รา งกายตอ งใชพ ลังงาน การเผาผลาญพลังงานจะ เกิดของเสีย ซ่ึงของเสียทร่ี างกายตอ งกาํ จดั ออกไปมีอยู 2 ประเภท 1. สารท่ีเปนพิษตอรางกาย 2. สารท่มี ปี ริมาณมากเกินความตอ งการ

10 ระบบการขับถา ย เปน ระบบทรี่ างกายขับถายของเสียออกไป ของเสียในรูปแกส คือ ลมหายใจ ของเหลว คือ เหงือ่ และปส สาวะของเสียในรปู ของแขง็ คอื อุจจาระ เชน - อวยั วะทเี่ กีย่ วของกับการขับถายของเสียในรูปของแขง็ คอื ลาํ ไสใหญ (ดรู ะบบยอย อาหาร) - อวยั วะท่เี กี่ยวของกบั การขบั ถายของเสยี ในรปู ของแกส คอื ปอด (ดรู ะบบหายใจ) - อวัยวะท่เี กีย่ วของกับการขบั ถา ยของเสยี ในรปู ของเหลว คอื ไตและผวิ หนัง - อวยั วะทเี่ กยี่ วของกบั การขับถา ยของเสียในรปู ปสสาวะ คือ ไต หลอดไตและ กระเพาะปส สาวะ - อวัยวะที่เกี่ยวของกับการขบั ถายของเสยี ในรปู เหงอื่ คือ ผิวหนงั ซง่ึ มีตอมเหงือ่ อยใู น ผิวหนงั ทาํ หนา ทีข่ บั เหง่อื การยอ ยอาหารจะสน้ิ สดุ ลงบรเิ วณรอยตอระหวา งลําไสเ ลก็ กบั ลําไสใหญ ลําไสใหญยาว ประมาณ 5 ฟุต ภายในมีเสนผาศูนยกลางประมาณ 2.5 นิ้ว เน่ืองจากอาหารท่ีลําไสเล็กยอยแลวจะเปน ของเหลว หนาที่ของลําไสใ หญครงึ่ แรก คือ ดูดซมึ ของเหลว น้ํา เกลือแรและน้ําตาลกลูโคสท่ียังเหลืออยู ในกากอาหาร สว นลาํ ไสใหญครงึ่ หลังจะเปนทีพ่ กั กากอาหารซ่ึงมีลักษณะกึง่ ของแขง็ ลาํ ไสใ หญ จะขับเมือกออกมาหลอลื่นเพ่ือใหอุจจาระเคล่ือนไปตามลําไสใหญไดงายขึ้น ถาลําไสใหญดูดน้ํามาก เกินไป เนอื่ งจากการอาหารตกคา งอยูในลําไสใหญหลายวนั จะทําใหกากอาหารแขง็ เกดิ ความลําบาก ในการขับถาย ซึ่งเรียกวา ทองผูก โดยปกติกากอาหารผานเขาสูลําไสใหญประมาณวันละ 300 - 500 ลกู บาศกเซนตเิ มตร ซง่ึ จะทําใหเ กิดอจุ จาระประมาณวนั ละ 150 กรัม สาเหตุของอาการทอ งผกู 1. กนิ อาหารทมี่ กี ากอาหารนอย 2. กนิ อาหารรสจัด 3. การถายอจุ จาระไมเปน เวลาหรือกลัน้ อจุ จาระติดตอกันหลายวัน 4. ดม่ื น้ําชา กาแฟ มากเกนิ ไป 5. สบู บุหรีจ่ ดั เกนิ ไป 6. เกดิ ความเครียด หรอื ความกังวลมาก

11 เร่ืองท่ี 3 การทํางานของระบบประสาท ระบบประสาท ระบบประสาท (Nervous System) การทํางานของระบบประสาทเปนกระบวนการท่ีสลับซับซอนมาก และเปนระบบที่มี ความสัมพนั ธก บั การทํางานของระบบกลา มเนือ้ เพือ่ ใหร า งกายสามารถปรับตัวใหเขากับสภาพแวดลอม ทงั้ ภายในภายนอกรา งกาย ระบบประสาทน้สี ามารถแบงแยกออก 3 สว น ดังน้ี 1) ระบบประสาทสวนกลาง (Central nervous system : CNS) ระบบสวนนี้ ประกอบดวย สมอง และไขสันหลัง (Brain and Spinal cord) ซง่ึ มีหนา ทีด่ งั ตอ ไปนี้ หนา ท่ขี องสมอง 1) ควบคุมความจาํ ความคดิ การใชไ หวพริบ 2) ควบคมุ การเคลอ่ื นไหวของกลา มเนอ้ื โดยศนู ยควบคุมสมองดานซายจะไป ควบคุมการ ทาํ งานของกลา มเนือ้ ดานขวาของรา งกาย สวนศนู ยค วบคมุ สมองดานขวาทาํ หนา ที่ควบคมุ การทาํ งานของ กลามเนือ้ ดา นซายของรา งกาย 3) ควบคมุ การพดู การมองเห็น การไดยนิ 4) ควบคุมการเผาผลาญอาหาร ความหิว ความกระหาย 5) ควบคุมการกลอกลูกตา การปดเปด มา นตา 6) ควบคุมการทํางานของกลามเน้อื ใหทํางานสัมพันธกนั และชวยการทรงตวั 7) ควบคุมกระบวนการหายใจ การเตนของหัวใจ การหดตัวและขยายตัวของเสน เลือด 8) สําหรบั หนาทขี่ องระบบประสาททีม่ ตี อ การออกกาํ ลงั กาย ตองอาศยั สมองสว นกลางโดย สมองจะทําหนา ท่นี กึ คิดท่จี ะออกกําลงั กาย แลว ออกคําสั่งสงไปยังสมองเรียกวา Association motor areas เพือ่ วางแผนจดั ลาํ ดับการเคล่ือนไหว แลวจึงสงคําส่ังตอไปยังประสาทกลไก (Motor area) ซ่ึงเปนศูนยท่ี จะสงคาํ สง่ั ลงไปสไู ขสันหลัง หนา ทข่ี องไขสนั หลงั 1) ทําหนาทส่ี งกระแสประสาทไปยังสมอง เพือ่ ตคี วามและสัง่ การ และในขณะเดยี วกันก็รับ พลังประสาทจากสมองซึ่งเปน คาํ ส่ังไปสอู วยั วะตาง ๆ 2) เปนศูนยกลางของปฏิกิริยาสะทอน (Reflex reaction) คือ สามารถท่ีจะทํางานไดทันที เพือ่ ปองกันและหลกี เล่ยี งอนั ตรายทอ่ี าจจะเกดิ ขึ้นกับรางกาย เชน เม่ือเดินไปเหยียบหนามที่แหลมคมเทา จะยกหนที ันทีโดยไมต องรอคาํ ส่ังจากสมอง 3) ควบคุมการเจรญิ เติบโตของอวัยวะตางๆ ท่ีมีเสนประสาทไขสันหลังไปสูอวัยวะตาง ๆ ซึง่ หนา ท่นี ้เี รยี กวา ทรอพฟค ฟง ช่นั (Trophic function)

12 1) ระบบประสาทสวนปลาย (Peripheral nervous system : PNS) ระบบประสาทสวนปลาย เปนสว นทแี่ ยกออกมาจากระบบประสาทสวนกลาง คอื สวนทแี่ ยกออกมาจากสมองเรียกวา เสนประสาท สมอง (Cranial nerve) และสวนทแ่ี ยกออกมาจากไขสันหลัง เรียกวา เสนประสาทไขสันหลัง (Spinal nerve) ถาหากเสนประสาทไขสันหลังบริเวณใดไดรับอันตราย จะสงผลตอการเคล่ือนไหวและความรูสึกของ อวัยวะที่เสนประสาทไขสันหลังไปถึง ตัวอยางเชน เสนประสาทไขสันหลังบริเวณเอวและบริเวณกน ไดรบั อันตราย จะมผี ลตอ อวัยวะสว นลาง คือ ขาเกือบทั้งหมดอาจจะมีอาการของอัมพาตหมดความรูสึก และเคลอ่ื นไหวไมได 2) ระบบประสาทอัตโนมตั ิ (Autonomic nervous system : ANS) ระบบประสาทอัตโนมตั ิสว น ใหญจ ะทาํ หนาทีค่ วบคุมการทาํ งานของอวยั วะภายในและทํางานอยูนอกอํานาจจิตใจ แบงการทํางานได ออกเปน 2 กลมุ ดงั น้ี 1) ซิมพาเทติก (Sympathetic divison) ทาํ หนาที่เรงการทํางานของอวัยวะภายในใหทํางาน เร็ว หนักและแรงขึ้น รวมท้ังควบคุมการแสดงทางอารมณมีผลทําใหหัวใจเตนเร็วข้ึน ความดันเลือด เพ่มิ ขน้ึ ตอมตา งๆ ทาํ งานเพิ่มขึน้ รวมทัง้ งานทต่ี องทําในทนั ทที ันใด เชน ภาวะของความกลัว ตกใจ โกรธ และความเจ็บปวด หรอื เปนการกระทาํ เพ่อื ความปลอดภัยของรางกายในภาวะฉกุ เฉนิ ประสาทสวนน้อี อก จากเสนประสาทไขสนั หลงั บรเิ วณอกและบรเิ วณเอว 2) พาราซมิ พาเทติก (Parasympathetic divison) โดยปกติแลว ประสาทกลุมน้ีจะทาํ หนา ทร่ี ้ัง การทํางานของอวัยวะภายใน หรือจะทํางานในชวงท่ีรางกายมีการพักผอน ประสาทสวนน้ีมาจาก เสนประสาทกนกบและจากสมอง ในการทํางานทั้ง 2 กลุม จะทํางานไปพรอม ๆ กัน ถากลุมหน่ึงทํางานมาก อีกกลุมหนึ่งจะ ทาํ งานนอ ยลงสลับกันไปและบางทชี ว ยกนั ทํางาน เชน ควบคุมระดับน้ําในรางกาย ควบคุมอุณหภูมิของ รางกายใหอยใู นระดับปกติ รวมทั้งควบคุมการทาํ งานของอวัยวะภายในและตอมตาง ๆ ใหทํางานอยางมี ประสทิ ธิภาพและเหมาะสม

13 เร่ืองที่ 4 การทํางานของระบบสืบพันธุ ระบบสบื พนั ธุ การสืบพนั ธุเปน ส่ิงที่ทําใหมนุษยดาํ รงเผาพนั ธุอ ยไู ด ซึ่งตองอาศัยองคประกอบสาํ คัญ เชน เพศชายและเพศหญิง แตละเพศจะมโี ครงสรา งของเพศ และการสบื พันธซุ ึง่ แตกตา งกัน 1) ระบบสืบพนั ธขุ องเพศชาย อวัยวะสบื พันธุของเพศชายสวนใหญจ ะอยภู ายนอกลําตวั ประกอบดว ยสวนทส่ี าํ คัญ ๆ ดงั น้ี 1.1 ลงึ คหรือองคชาต (Penis) เปน อวัยวะสืบพันธุของเพศชาย รูปทรงกระบอก อยูดานหนา ของหัวเหนา บริเวณดานหนาตอนบนถึงอัณฑะ มีลักษณะยื่นออกมา ประกอบดวยกลามเน้ือที่เหนียว แตมลี กั ษณะนุม และอวยั วะสว นนส้ี ามารถยืดและหดได โดยท่ัวไปแลวลึงคจะมีขนาดปกติยาวประมาณ 5 – 6 เซนติเมตร และมีเสนผานศูนยกลางประมาณ 2.5 เซนติเมตร ที่บริเวณตอนปลายลึงคจะมี เสนประสาทและหลอดเลือดมาเลี้ยงอยเู ปน จํานวนมาก จงึ ทาํ ใหร สู กึ ไวตอการสัมผัส เมื่อมีความตองการ ทางเพศเกิดขึน้ ลึงคจ ะแขง็ ตัวและเพม่ิ ขนาดข้ึนประมาณเทา ตัว เนอ่ื งมาจากการไหลคั่งของเลือดท่ีบริเวณ น้ีมีมาก และในขณะที่ลึงคแข็งตัวนั้น จะพบวาตอมเล็ก ๆ ท่ีอยูในทอปสสาวะจะผลิตน้ําเมือกเหนียว ๆ ออกมา เพื่อชว ยในการหลอลืน่ และทําใหต วั อสจุ สิ ามารถไหลผา นออกสภู ายนอกได 1.2 อัณฑะ (Testis) ประกอบดวย ถงุ อัณฑะ เปน ถุงที่หอหุมตอมอัณฑะไว มีลักษณะเปน ผวิ หนังบาง ๆ สคี ล้ําและมีรอยยน ถุงอณั ฑะจะหอ ยตดิ อยูก ับกลามเน้ือชนิดหน่ึงและจะหดหรือหยอนตัว เมือ่ อณุ หภูมขิ องอากาศเปล่ยี นแปลง เพือ่ ชว ยรักษาอุณหภมู ภิ ายในถุงอัณฑะใหเหมาะสมกับการสรางตัว อสุจิ ตอมอัณฑะมีอยู 2 ขาง ทําหนาท่ีผลิตเซลลสืบพันธุเพศชายหรือเชื้ออสุจิ (Sperm) มีลักษณะรูปราง คลา ยกับไขไ กฟ องเลก็ ๆ มีความยาวประมาณ 4 เซนติเมตร หนาประมาณ 2 – 3 เซนตเิ มตร และหนักประมาณ 15 - 30 กรัม โดยปกติแลวตอมอัณฑะขา งซายจะใหญกวา ตอมอณั ฑะขางขวาเล็กนอย ตอมอัณฑะท้ังสอง จะบรรจอุ ยูภ ายในถงุ อณั ฑะ (Scrotum) ภายในลกู อณั ฑะจะมีหลอดเลก็ ๆ จาํ นวนมาก ขดเรยี งกนั อยเู ปน ตอน ๆ เรียกวา หลอดสราง เชอื้ อสุจิ (Seminiferous tubules) มีหนาทผ่ี ลิตฮอรโ มนเพศชายและตวั อสจุ ิ สว นท่ีดา นหลงั ของตอมอณั ฑะ แตล ะขาง จะมกี ลมุ ของหลอดเลก็ ๆ อกี มากมายขดไปขดมา ซ่งึ เรียกวา หลอดเก็บตัวอสุจิหรือกลุมหลอด อสจุ ิ (Epididymis) ซึง่ ทาํ หนา ทเ่ี ก็บเชื้ออสุจชิ ัว่ คราว เพ่ือใหเช้ืออสุจิเจรญิ เติบโตไดเต็มท่ี 1.3 ทอ นําตัวอสุจิ (Vas deferens) อยเู หนอื อณั ฑะ เปนทอ ยาวประมาณ 18 น้วิ ฟุต ซง่ึ ตอ มา จากทอพกั ตวั อสุจิ ทอนี้จะเปน ชองทางใหตัวอสจุ ิ (Sprem) ไหลผานจากทอ พักตัวอสจุ ไิ ปยงั ทอ ของถงุ เก็บ อสจุ ิ 1.4 ทอพักตัวอสุจิ (Epidymis) อยูเหนือทอนําตัวอสุจิ ทอนี้มีลักษณะคลายรูปดวงจันทร ครึง่ ซกี ซ่ึงหอยอยตู ดิ กับตอมอัณฑะสวนบนคอนขา งจะใหญเรียกวา หัว(Head) และจากสวนหัวจะเปนตัว (Body) และเปนหาง (Tail) นอกจากนี้ ทอนี้ยังประกอบดวยทอท่ีคดเคี้ยวจํานวนมาก เม่ือตัวอสุจิถูกสรางข้ึน มาแลว จะถูกสง เขาสทู อ น้ี เพอื่ เตรยี มท่ีจะออกมาสูทอปส สาวะ

14 1.5 ตอมลกู หมาก (Prostate gland) มีลกั ษณะคลายลูกหมาก เปนตอมที่หุมสวนแรกของ ทอ ปส สาวะไวแ ละอยใู ตกระเพาะปส สาวะ ตอมนที้ ําหนาทห่ี ลั่งของเหลวท่ีมีลักษณะคลายนม มีฤทธ์ิเปน ดางอยา งออน ซึ่งขับออกไปผสมกับนํ้าอสุจิท่ีถูกฉีดเขามาในทอปสสาวะ ของเหลวดังกลาวน้ีจะเขาไป ทําลายฤทธ์ิกรดจากน้ําเมอื กในชอ งคลอดเพศหญิง เพื่อปอ งกันไมใ หตัวอสจุ ิถูกทาํ ลายดวยสภาพความเปน กรดและเพ่อื ใหเ กิดการปฏสิ นธิขน้ึ เซลลสืบพันธุเพศชายซึ่งเรียกวา “ตัวอสุจิหรือสเปรม” นั้น จะถูกสรางขึ้นในทอผลิตตัวอสุจิ (Seminiferous tubules) ของตอมอัณฑะ ตัวอสุจิ มีรูปรางลักษณะคลายลูกออดหรือลูกกบแรกเกิด ประกอบดวยสวนหัวซ่ึงมีขนาดโต สวนคอคอดเล็กกวาสวนหัวมาก และสวนของหางเล็กยาวเรียว ซ่ึงใชใ นการแหวกวา ยไปมา มขี นาดลาํ ตัวยาวประมาณ 0.05 มลิ ลเิ มตร ซึ่งมขี นาดเล็กกวา ไขของเพศหญิง หลายหม่ืนเทา หลังจากตวั อสจุ ิถกู สรา งขึ้นในทอผลิตตัวอสุจิแลวจะฝงตัวอยูในทอพักตัวอสุจิจนกวาจะ เจริญเต็มที่ ตอจากนนั้ จะเคล่อื นทไ่ี ปยังถุงเก็บตัวอสุจิ ในระยะน้ีตอมลูกหมากและตอมอื่น ๆ จะชวยกัน ผลิตและสงของเหลวมาเล้ียงตัวอสุจิ และจะสะสมไวจ นถึงระดับหน่ึง ถา หากไมม ีการระบายออกดวยการ มีเพศสัมพันธ รา งกายก็จะระบายออกมาเอง โดยใหนํา้ อสจุ ิเคล่อื นออกมาตามทอปสสาวะในขณะที่กําลัง นอนอยู ซงึ่ เปน การลดปริมาณน้าํ อสจุ ใิ หน อ ยลงตามธรรมชาติ ตัวอสุจปิ ระกอบดว ยสว นหัวทีม่ นี ิวเคลยี สอยูเ ปนทเ่ี กบ็ สารพนั ธกุ รรม ปลายสดุ ของหัวมีเอนไซม ยอ ยผนังเซลลไขห รอื เจาะไขเ พ่อื ผสมพันธุ ถดั จากหวั เปนสว นของหางใชใ นการเคลอื่ นทข่ี องตัวอสจุ ิ

15 2) ระบบสืบพนั ธุของเพศหญิง อวยั วะสบื พนั ธุของเพศหญงิ สว นใหญจะอยภู ายในลําตวั ประกอบดว ยสวนท่ีสาํ คญั ๆ ดงั น้ี 2.1 ชองคลอด (Vagina) อยูสว นลางของทอง มีลักษณะเปนโพรงซง่ึ มคี วามยาว 3 – 4 นิว้ ฟุต ผนงั ดานหนาของชอ งคลอดจะติดอยูกบั กระเพาะปสสาวะ สวนผนังดานหลังจะติดกับสวน ปลายของลําไสใหญ ซึ่งอยูใกลทวารหนัก ท่ีชองคลอดน้ันมีเสนประสาทมาเล้ียงเปนจํานวนมาก โดยเฉพาะอยางย่ิงทบี่ ริเวณรอบรเู ปดชองคลอด นอกจากน้ี รูเปดของทอปสสาวะในเพศหญิงน้ันจะเปด ตรงเหนอื ชองคลอดขึน้ ไปเล็กนอย 2.2 คลิทอริส (Clitoris) เปนปุมเล็ก ๆ ซึ่งอยูบนสุดของรูเปดชองคลอด มีลักษณะ เหมือนกับลงึ ค (Penis) ของเพศชายเกือบทุกอยาง แตขนาดเล็กกวาและแตกตางกันตรงท่ีวาทอปสสาวะ ของเพศหญิงจะไมผานผากลางคลิตอริสเหมือนกับในลึงค ประกอบดวยหลอดเลือดและเสนประสาท ตางๆ มาเลีย้ งมากมายเปน เนอื้ เยอื่ ท่ยี ดื ไดห ดไดแ ละไวตอความรสู ึกทางเพศ ซงึ่ เปรยี บไดก บั ปลายลึงคของ เพศชาย 2.3 มดลกู (Uterus) เปน อวยั วะท่ปี ระกอบดว ยกลามเน้ือ และมีลกั ษณะภายในกลวง มีผนัง หนาอยรู ะหวา งกระเพาะปส สาวะซ่งึ อยขู า งหนา และสวนปลายลําไสใหญ (อยูใกลทวารหนัก) ซ่ึงอยูขาง หลงั ไขจ ะเคล่อื นตัวลงมาตามทอ รังไข เขาไปในโพรงของมดลูก ถาไขไดผสมกับอสุจิแลวจะมาฝงตัวอยู ในผนงั ของมดลกู ทห่ี นาและมีเลอื ดมาเล้ยี งเปนจํานวนมาก ไขจ ะเจรญิ เติบโตเปนตัวออ นตรงบรเิ วณนี้ 2.4 รังไข (Ovary) มีอยู 2 ตอม ซึ่งอยูในโพรงของอุงเชิงกราน มีรูปรางคอนขางกลมเล็ก มนี าํ้ หนักประมาณ 2 – 3 กรัม ขณะท่ียังเปนตัวออนตอมรังไขจะเจริญเติบโตในโพรงของชองทองและเมื่อ คลอดออกมาบางสวนจะอยใู นชอ งทอ ง และบางสวนจะอยใู นอุงเชิงกราน ตอมาจะคอย ๆ เคลื่อนลดลงต่ําลง มาอยใู นองุ เชงิ กราน นอกจากน้ี ตอ มรงั ไขจ ะหลง่ั ฮอรโ มนเพศหญงิ ออกมาทาํ ใหไขสกุ และเกิดการตกไข 2.5 ทอ นําไข (Fallopain tubes) ภายหลังท่ีไขหลุดออกจากสวนท่ีหอหมุ (Follicle) แลวไข จะผานเขา สทู อรังไข ทอ นี้ยาวประมาณ 6 – 7 เซนตเิ มตร ปลายขางหน่ึงมีลกั ษณะคลายกรวยซ่งึ อยูใกลกับ รงั ไข สวนปลายอกี ขา งหนึ่งนน้ั จะเรียวเลก็ ลงและไปติดกับมดลูก ทอรังไขจะทําหนาที่นําไขเขาสูมดลูก โดยอาศยั การพดั โบกของขนที่ปากทอ (Fimbriated end of tube) ซึ่งทําหนาท่ีคลายกับน้ิวมือจับไขใสไป ในทอ รังไขและอาศยั การหดตวั ของกลามเนอ้ื เรยี บ

16 เซลลสืบพันธุเพศหญิงหรือไขนั้น สรางโดยรังไข ไขจะเร่ิมสุกโดยการกระตุนของฮอรโมนจากตอม พิทูอิทารี เพื่อเตรียมท่ีจะสืบพันธุตอไป รังไขแตละขางจะผลิตไขสลับกันขางละประมาณ 28 – 30 วัน โดยผลิตครั้งละ 1 ใบ เม่ือไขสุกจะหลุดออกจากรังไขมาตามทอรังไข ในระยะน้ีผนังมดลูกจะมีเลือด มาหลอเล้ยี งเย่ือบุมดลูกมากขึน้ เพอื่ เตรยี มรอรับไขท่จี ะไดรับการผสมแลว จะมาฝงตัวลงทีเ่ ยอื่ บมุ ดลูกตรง ผนังมดลกู นแ้ี ละเจรญิ เตบิ โตเปน ทารก แตถา ไขไมไ ดร ับการผสมจากตัวอสุจิ ไขจะสลายตัวไปพรอมกับ เย่ือบุมดลกู และจะออกมาพรอ มกบั เลือด เรยี กวา ประจาํ เดอื น เร่อื งที่ 5 การทาํ งานของระบบตอ มไรทอ ระบบตอ มไรท อ ในรา งกายของมนษุ ยม ีตอมในรา งกาย 2 ประเภท คอื 1) ตอมมีทอ (Exocrine gland) เปนตอมท่ีสรางสารเคมีออกมาแลวสงไปยังตําแหนงออกฤทธิ์ โดยอาศัยทอลําเลียงของตอมโดยเฉพาะ เชน ตอมนํ้าลาย ตอมสรางเอนไซมยอยอาหาร ตอมนํ้าตา ตอมสรา งเมือก ตอ มเหง่อื ฯลฯ 2) ตอมไรทอ (Endocrine gland) เปนตอมที่สรางสารเคมีข้ึนมาแลวสงไปออกฤทธ์ิยังอวัยวะ เปา หมาย โดยอาศัยระบบหมนุ เวยี นเลือด เนื่องจากไมมีทอลําเลียงของตอมโดยเฉพาะ สารเคมีน้ีเรียกวา ฮอรโมน ซึง่ อาจเปน สารประเภทกรดอะมโิ น สเตรอยด ตอ มไรท อมีอยูหลายตอมกระจายอยใู นตาํ แหนง ตา งๆ ทว่ั รา งกาย ฮอรโ มนท่ผี ลติ ขน้ึ จากตอ ม ไรทอมีหลายชนิด แตละชนิดทํางานแตกตางกัน โดยจะควบคุมการทํางานของอวัยวะตาง ๆ อยาง เฉพาะเจาะจง เพื่อใหเกิดการเจริญเติบโต กระตุนหรือยับย้ังการทํางาน ฮอรโมนสามารถออกฤทธ์ิได โดยใชป รมิ าณเพียงเล็กนอย ตอมไรท อ ทส่ี าํ คัญ มี 7 ตอ ม ไดแก 2.1 ตอ มใตสมอง (Pituitary gland) ตําแหนงท่ีอยู ตอมใตสมองเปนตอมไรทอ อยูตรงกลางสวนลางของสมอง (hypophysis) ตอมน้ีขับสารที่มีลักษณะขุนขาวคลายเสมหะ จึงเรียกวา ตอม พิทูอิตารี (pituitary gland) ตอมใตสมอง ประกอบดว ยเซลลท ีม่ รี ปู รา งแตกตา งกันมากชนิดทส่ี ุด ขนาดและลกั ษณะท่วั ไป ตอมใตสมองของเพศชายหนกั ประมาณ 0.5 – 0.6 กรัม ของ เพศหญงิ หนักกวา เลก็ นอย คือประมาณ 0.6 – 0.7 กรมั หรอื บางรายอาจหนักถงึ 1 กรัม

17 ตอ มใตส มอง แบงออกเปน 3 สว น คือ ตอมใตสมองสวนหนา (anterior lobe) ตอมใตสมอง สวนกลาง (intermediate lobe) และตอมใตสมองสวนหลัง (posterior lobe) ตอมใตสมองท้ังสามสวนน้ี ตา งกันที่โครงสรา ง และการผลติ ฮอรโ มน ฮอรโ มนที่ผลติ จากตอมใตสมองมีหนาท่คี วบคุมการเจริญเตบิ โตของรา งกาย การทํางานของ ตอมไทรอยด ตอมหมวกไต การทาํ งานของไต และระบบสบื พนั ธุ 2.1 ตอมไทรอยด (thyroid) ตอ มไทรอยดม ีลักษณะเปน พู 2 พู อยูสองขางของคอหอย โดยมีเย่ือบาง ๆ เชื่อมติดตอถึงกัน ได ตอมน้ีถือไดวาเปนตอมไรทอที่ใหญท่ีสุดในรางกาย มีเสนเลือดมาหลอเล้ียงมากท่ีสุดมีนํ้าหนักของ ตอมประมาณ 15 – 20 กรมั ตอ มไทรอยดมีเสนเลือดมาเล้ียงมากมาย ตอมไทรอยดผลิตฮอรโมนท่ีสําคัญ ไดแ ก 1) ฮอรโ มนไธรอกซิน (thyroxin hormone) ทาํ หนาท่ีควบคุมการเผาผลาญสารอาหารกระตุน การเปล่ียนไกลโคเจนไปเปนกลโู คสและเพิ่มการนํากลูโคสเขาสูเซลลบุทางเดินอาหาร จึงเปนตัวเพ่ิมระดับ นาํ้ ตาลกลูโคสในเลือด ความผดิ ปกติเก่ยี วกับระดับฮอรโมนไธรอกซิน (1) คอหอยพอกธรรมดา (Simple goiter) เปนลักษณะท่ีเกิดข้ึนโดยตอมขยายใหญ เนอ่ื งจากตอ มใตสมองสว นหนา สราง ไทรอยดส ตมิ ูเลติง ฮอรโมน ( thyroid-stimulating hormone ) เรยี กยอ ๆ วา TSH ทําหนาที่กระตุนตอ มไทรอยดใ หหล่งั ออรโมนเปนปกติ) มากระตุนตอมไทรอยดมาก เกนิ ไป โดยทตี่ อมน้ีไมสามารถสรางไธรอกซนิ ออกไปยบั ย้งั การหล่งั TSH จากตอ มใตส มองได (2) คอหอยพอกเปนพิษ (Toxic goiter) เกดิ ขึ้นเนื่องจากตอ มไทรอยดสรางฮอรโมนมาก เกินไป เพราะเกดิ ภาวะเนือ้ งอกของตอม (3) คอหอยพอกและตาโปน (Exophthalmic goiter) เกิดขึ้นเน่ืองจากตอมไทรอยดสราง ฮอรโมนมากผดิ ปกติ เพราะไดรบั การกระตนุ จาก TSH ไทรอยดสติมูเลติง ฮอรโมน (thyroid-stimulating hormone เรยี กยอ ๆ วา TSH) มากเกนิ ไปหรือภาวะเนอ้ื งอกของตอมก็ได คนปวยจะมีอัตราการเผาผลาญ สารอาหารในรางกายสูง รางกายออ นเพลีย น้ําหนกั ลดท้ัง ๆที่กินจุ หายใจแรงและเร็ว ตอบสนองตอสิ่งเราไดไว

18 อาจเกิดอาการตาโปน (exophthalmos) จากการเพ่มิ ปริมาณของนา้ํ และเนอ้ื เย่ือทอ่ี ยหู ลงั ลกู ตา โรคน้ีพบใน หญงิ มากกวา ในชาย (4) คริตินซิ ึม (Cretinnism) เปน ความผิดปกตขิ องรางกายท่ีเกดิ จากตอมไทรอยดฝ อ ใน วัยเด็ก หรือพิการตั้งแตกําเนิด ทําใหการเจริญเติบโตของกระดูกลดลง รางกายเต้ีย แคระแกร็น การ เจริญเตบิ โตทางจติ ใจชาลงมีภาวะปญญาออ น พุงยน่ื ผิวหยาบแหง ผมบาง (5) มิกซีดมี า (Myxedema) เกดิ ขนึ้ ในผใู หญ เนื่องจากตอมไทรอยดหลงั่ ฮอรโ มนออกมา นอยกวาปกติ ผูปวยจะมีอาการสําคัญ คือ การเจริญท้ังทางรางกายและจิตใจ ชาลง มีอาการชัก ผิวแหง หยาบเหลือง หัวใจ ไตทํางานชาลง เกิดอาการเฉ่ือยชา ซึม ความจําเสื่อม ไขมันมาก รางกายออนแอ ตดิ เชอื้ งา ย โรคน้ีพบในเพศหญิงมากกวา เพศชาย 2) ฮอรโมนแคลซิโทนิน (Calcitonin) เปนฮอรโมนอีกชนิดหนึ่งที่มาจากตอมไทรอยด ทําหนาท่ีลดระดับแคลเซียมในเลือดที่สูงเกินปกติใหเขาสูระดับปกติโดยดึงแคลเซียมสวนเกินไปไวที่ กระดูก ดังนั้นระดับแคลเซียมในเลือดจึงเปนส่ิงควบคุมการหล่ังฮอรโมนน้ีและฮอรโมนนี้จะทํางาน รวมกบั ฮอรโ มนจากตอ มพาราไธรอยดและวติ ามนิ ดี 2.2 ตอ มพาราไธรอยด (parathyroid gland) ตอมพาราไธรอยดเปนตอมไรทอที่มีน้ําหนักนอยมาก ติดอยูกับเนื้อของตอมไธรอยดทาง ดานหลงั ในคนมขี า งละ 2 ตอ ม มีลกั ษณะรปู รา งเปน รปู ไขข นาดเลก็ มสี นี ้ําตาลแดงหรือน้ําตาลปนเหลือง มีน้าํ หนกั รวมทั้ง 4 ตอม ประมาณ 0.03 – 0.05 กรมั ฮอรโ มนทีส่ าํ คัญที่สรางจากตอมน้ี คือ พาราธอรโมน (Parathormone) ฮอรโมนนี้ทําหนาท่ี รักษาสมดุลของแคลเซียม และฟอสฟอรัสในรางกายใหคงที่ โดยทํางานรวมกับแคลซิโตนิน เน่ืองจาก ระดบั แคลเซียมในเลอื ดมีความสําคัญมาก เพราะจาํ เปนตอ การทาํ งานของกลามเนื้อประสาทและการเตน ของหัวใจ ดังนนั้ ตอมพาราธอรโมนจึงจัดเปนตอมไรทอทมี่ คี วามจําเปนตอ ชวี ติ 2.3 ตอ มหมวกไต (adrenal gland) ตอ มหมวกไต อยูเ หนอื ไตทง้ั 2 ขาง ลักษณะตอมทางขวาเปน รปู สามเหล่ยี ม สวนทางซายเปน รปู พระจนั ทรครึ่งเสย้ี ว ตอ มนี้ประกอบดวยเนื้อเยื่อ 2 ชนิด คือ อะดรีนัลคอรเทกซ (adrenal cortex) เปน เน้ือเยื่อช้ันนอกเจริญมาจากเนื้อเยื่อช้ันมีโซเดิรม (Mesoderm) และอะดีนัลเมดุลลา (adrenal medulla) เนอ้ื เย่ือช้ันในเจริญมาจากสว นเนอ้ื เย่อื ช้ันนวิ รลั เอกโตเดิรม (neural ectoderm) ดังนน้ั การทํางานของ ตอมหมวกไตชัน้ เมดุลลาจงึ เก่ียวของกับระบบประสาทซมิ พาเธตกิ ซง่ึ ผลิตฮอรโมนชนดิ ตาง ๆ ดงั นี้

19 1) อะดรีนลั คอรเ ทกซ ฮอรโ มนจากอะดรนี ลั คอรเทกซ ปจจุบนั นพี้ บวา อะดรีนลั คอรเ ทกซ เปน ตอ มไรท อท่ีสามารถสรา งฮอรโมนไดมากที่สุดกวา 50 ชนิด ฮอรโมนท่ีผลิตขึ้นแบงออกเปน 3 กลุม ตามหนา ท่ี คอื (1) ฮอรโมนกลูโคคอรติคอยด (Glucocorticoid) ทําหนาท่ีควบคุมเมตาบอลิซึมของ คารโ บไฮเดรตเปนสําคญั นอกจากนยี้ ังควบคมุ เมตาบอลิซึมของโปรตนี และไขมัน รวมท้ังสมดุลเกลือแร ดวยแตเปนหนาที่รอง การมีฮอรโมนกลูโคคอรติคอนดนี้มากเกินไป ทําใหเกิดโรคคูชชิ่ง (Cushind’s syndrome) โรคนี้จะทําใหหนากลมคลา ยพระจันทร (moon face) บริเวณตนคอมีหนอกยนื่ ออกมา (buffalo hump) อาการเชนนี้อาจพบไดในผูปวยท่ีไดรับการรักษาดวยยาท่ีมีคอรตโคสเตรอยดเปนสวนผสม เพ่อื ปองกันอาการแพห รืออกั เสบติดตอกันเปน ระยะเวลานาน (2) ฮอรโมนมิเนราโลคอรติคอยด (Mineralocorticiod) ทําหนาท่ีควบคุมสมดุลของน้ํา และเกลือแรใ นรา งกาย ฮอรโมนที่สําคัญ คือ อัลโคสเตอโรน ซ่ึงควบคุมการทํางานของไตในการดูดนํ้า และโซเดยี มเขา สูเ สน เลือด ทั้งยังควบคุมสมดลุ ของความเขม ขน ของฟอสเฟตในรางกายดว ย (3) ฮอรโมนเพศ(Adrenalsex hormone) สรางฮอรโมนหลายชนดิ เชน แอนโดรเจน เอสโตรเจน แตมปี รมิ าณเลก็ นอย เมอ่ื เทยี บกบั ฮอรโมนเพศจากอณั ฑะและไข 3) อะดรนี ัลเมดลั ลา ฮอรโ มนจากอะดรนี ลั เมดลั ลา ประกอบดว ยฮอรโ มนสาํ คญั 2 ชนดิ คือ อะด รนี ัลนาลนี หรือเอปเนฟรนิ และนอรอ ะดรีนาลินหรอื นอรเ อปเ นฟริน ปกตฮิ อรโมนจาก อะดรนี ัลเมดลั ลาจะเปน อะดรีนาลินประมาณรอ ยละ 70 และนอรอ ะดรนี าลินเพียงรอยละ 10 ในผูใหญจะ พบฮอรโมนทง้ั สองชนดิ แตใ นเดก็ จะมเี ฉพาะนอรอะดรีนาลินเทาน้ัน (1) อะดรีนาลนิ ฮอรโ มน (Adrenalin hormone) หรือฮอรโมนเอปเนฟริน (Epinephrine) ฮอรโมนอะดรีนาลินเปนฮอรโมนที่หล่ังออกมาแลวมีผลใหน้ําตาลในเลือดเพิ่มมากขึ้น นอกจากน้ียัง กระตนุ ใหห ัวใจเตนเร็ว ความดนั เลือดสงู ทําใหเ สนเลอื ดอารเตอรีขนาดเล็กทอ่ี วัยวะตาง ๆ ขยายตัว สวน เสนเลอื ดอารเ ตอรีขนาดเล็กที่บรเิ วณผวิ หนังและชอ งทอ งหดตวั (2) นอรอะดรีนาลินฮอรโมน (Noradrenalin hormone) หรือฮอรโมนนอรเอปเนฟริน (noepinephrine) ฮอรโมนนอรอะดรีนาลนิ จะแสดงผลตอ รา งกายคลา ยกับผลของอะดรีนาลินฮอรโมน แต อะดรีนาลินฮอรโมนมผี ลดกี วา โดยฮอรโมนชนิดน้ีจะหล่ังออกมาจากปลายเสนประสาทซิมพาเทติกได อีกดว ยฮอรโ มนน้ีจะทําใหความดนั เลือดสูงขนึ้ ทําใหหลอดเลือดอารเตอรีที่ไปเล้ียงอวัยวะภายในตาง ๆ บบี ตวั 2.4 ตับออน ภายในเน้ือเย่ือตับออนจะมีไอสเลตออฟแลงเกอรฮานสเปนตอมเล็ก ๆ ประมาณ 2,500,000 ตอม หรอื มจี าํ นวนประมาณรอยละ 1 ของเน้อื เยอื่ ตับออ นทัง้ หมด ฮอรโ มนผลติ จาก ไอสเลตออฟแลงเกอรฮานสท ีส่ ําคัญ 2 ชนิดคอื

20 1) อินซูลิน (Insulin) สรางมาจากเบตาเซลลที่บริเวณสวนกลางของไอสเลตออฟแลงเกอร ฮานส หนา ทีส่ ําคญั ของฮอรโ มนนี้ คือ รักษาระดบั น้ําตาลในเลือดใหเ ปน ปกติ เมือ่ รา งกายมีน้าํ ตาลในเลือด สงู อินซลู ินจะหลง่ั ออกมามากเพื่อกระตุนเซลลตับ และเซลลกลามเน้ือนํากลูโคสเขาไปในเซลลมากขึ้น และเปล่ยี นกลโู คสใหเ ปน ไกลโคเจนเพอื่ เก็บสะสมไว นอกจากน้ีอินซูลินยังกระตุนใหเซลลทั่วรางกายมี การใชก ลูโคสมากขน้ึ ทาํ ใหระดับนํา้ ตาลในเลอื ดลดลงสรู ะดับปกติ ถา กลมุ เซลลท สี่ รางอินซลู ินถูกทําลาย ระดับนา้ํ ตาลในเลอื ดจะสูงกวา ปกตทิ ําใหเ ปน โรคเบาหวาน 2) กลูคากอน (Glucagon) เปนฮอรโมนทส่ี รา งจากแอลฟาเซลล ซ่ึงเปนเซลลอ กี ประเภทหนึ่ง ของไอสเ ลตออฟแลงเกอรฮานส กลคู ากอนจะไปกระตนุ การสลายตัวของไกลโคเจนจากตับและกลา มเนอ้ื ใหน ้ําตาลกลูโคสปลอยออกมาในเลอื ดทาํ ใหเ ลอื ดมกี ลูโคสเพ่ิมข้นึ 2.5 รงั ไข (Ovaries) ตอมอวยั วะสืบพันธขุ องเพศหญิงซ่ึงอยูท่ีรังไขจะสรางฮอรโมนที่สําคัญคือ เอสโตรเจน (estrogens) และโปรเจสเตอโรน (progesterrone) ฮอรโ มนเอสโตรเจน มีหนาที่สําคัญในการควบคุมลักษณะของเพศหญิง คือ ลักษณะการมี เสียงแหลม สะโพกผาย การขยายใหญของอวัยวะเพศและเตานม การมีขนข้ึนตามอวัยวะเพศและรักแร นอกจากน้ียังมสี ว นในการควบคุมการเปล่ียนแปลงท่ีรงั ไขและเยอ่ื บมุ ดลูกอกี ดวย ฮอรโมนโปรเจสเตอโรน เปนฮอรโมนที่สรางจากสวนของอวัยวะเพศ คือ คอรปส ลูเตียม และบางสวนสรา งมาจากรกเมอื่ มีครรภ นอกจากน้ยี งั สรางมาจากอะดรนี ัล คอรเ ทกซ ไดอีกดวย ฮอรโมน ชนิดน้ีเปนฮอรโมนที่สําคัญที่สุดในการเตรียมการตั้งครรภ และตลอดระยะเวลาของการตั้งครรภ มบี ทบาทโดยเฉพาะตอเย่ือบุมดลกู ทาํ ใหมีการเปลย่ี นแปลงทรี่ งั ไขแ ละมดลกู การทาํ งานของฮอรโมนเพศ นี้ยังอยูภายใตการควบคุมของฮอรโมน ฟอลลิเคิล สติมิวเลดิง ฮอรโมน (follicle stmulating hormone เรยี กยอ ๆ วา FSH ) และ ลูนิไนซิง ฮอรโ มน ( luteinging hormone เรียกยอ ๆ วา LH ) จากตอมใตสมอง สว นหนา อีกดวย 2.6 อณั ฑะ (Testis) ตอ มอวัยวะสืบพันธุข องเพศชายซ่งึ อยทู ่อี ัณฑะจะสรางฮอรโ มนที่สําคัญท่ีสุด คือ เทสโตสเตอโรน (testosterone) ซึ่งจะสรางขึ้นเมื่อเริ่มวัยหนุม โดยกลุมเซลลอินเตอรสติเซียล สตมิ ิวเลติง ฮอรโมน ( interstitial cell stimulating hormone เรียกยอ ๆ วา ICSH) จะไดรับการกระตุนจาก ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหนา คือ LH หรือ ICSH นอกจากสรางเทสโทสเตอโรนแลวยังพบวา อนิ เตอรเ ซลลส ติเซยี ลยงั สามารถสรางฮอรโ มนเพศหญงิ คอื เอสโตรเจน (estrogen) ไดอ ีกดว ย ฮอรโมนน้ีทําหนาที่ควบคุมลักษณะท่ีสองของเพศชาย (secondary sex characteristic) ซึ่งมี ลักษณะสําคัญ คือ เสียงแตก นมขึ้นพาน ลูกกระเดือกแหลม มีหนวดขึ้นบริเวณริมฝปาก มีขนขึ้นบริเวณ หนา แขง รักแรและอวัยวะเพศ กระดูกหัวไหลกวางและกลามเน้ือตามแขน ขา เติบโตแข็งแรงมากกวาเพศ ตรงขา ม

21 ความผดิ ปกตเิ ก่ยี วกบั ฮอรโ มน ที่พบมดี งั น้ี (1) ถาตัดอัณฑะออก นอกจากจะเปนหมันแลว ยังมีผลใหลักษณะตางๆ ท่ีเก่ียวกับเพศไม เจรญิ เหมือนปกติ (2) ถา ระดบั ฮอรโมนสูงหรือสรางฮอรโ มนกอ นถึงวัยหนุมมาก เน่ืองจากมีเน้ืองอกท่ีอัณฑะ จะทําใหเกิดการเติบโตทางเพศกอนเวลาอันสมควร (percocious puberty) ไมวาจะเปนลักษณะทางเพศ และอวยั วะสบื พนั ธุ

22 ตอ มไรทอ ตาง ๆ ท่สี าํ คญั พรอ มชอ่ื ฮอรโ มนและหนา ที่ ตอมไรทอ หนาที่ ตอมใตส มอง ไธโรโทรฟน (Thyrotrophin) ควบคุมการทาํ งานของตอมไทรอยด ควบคมุ ปริมาณสารจากตอมหมวกไต คอรดโิ คโทรฟน (Corticotrophin) ควบคมุ สารตอ มอวยั วะเพศ โกนาโดโทรฟน (Gonadotrophin) โกรทฮอรโ มน (Growth hormone) ควบคมุ การเจริญเติบโตของรา งกาย ควบคุมปริมาณนํา้ ทข่ี บั ออกจากไต วาโซเปรซซิน (Vasopressin) กระตนุ การสรา งนาํ้ นม โปรแลกติน (Prolactin) กระตนุ การหดตัวของกลา มเนื้อมดลกู ขณะเดก็ เกดิ ออกซโิ ตซนิ (Oxytocin) ตอ มไทรอยด หล่งั ฮอรโมน ไธรอกซิน (Thyroxin) ควบคุมอัตราการเปลีย่ นอาหารเปนความรอนและพลังงานใน การควบคุมการเจริญเติบโตตามปกติ และการทํางานของ ระบบ ตอ มพาราไธรอยด หล่งั ฮอรโ มน พาราธอรโ มน (Parathormone) กระตุนใหกระดูกปลอยแคลเซียมออกมาและควบคุมระดับ ของแคลเซยี มในเลอื ด ตอ มหมวกไต ประกอบดวยสวน ผลติ จากสว นเมดลุ ลา ฮอรโมนน้ีจะเพ่มิ กาํ ลังใหก ับระบบ คอรเทกซ (cortex) และเมดลุ ลา ประสาทซิมพาเธตกิ ในการรับความรสู กึ กลวั โกรธ และ (medulla) หล่ังฮอรโ มน ตืน่ เตน สารสเตอรอย (steroid) ผลิตจากคอรเทกซ ชวยในการปองกัน อะดรนี าลิน และนอรอะดรนี าลิน การตกใจ (Adrenalin and Noradrenalin) คอรติโซน (Cortisone) สวนคอรเทกซ ชวยควบคุมสมดลุ เกลอื แรต า ง ๆ และนํา้ ในรางกาย อัลโดสเตอโรน (Aldosterone) ตบั ออ น อนิ ซลู ิน (Insulin) ควบคมุ การใชน ้ําตาลของรา งกาย รงั ไข (ตอมอวยั วะสืบพนั ธุเพศหญิง) ควบคมุ ลกั ษณะเพศหญงิ ตอนวัยรนุ หยดุ การเจรญิ ของกระดูก เอสโตรเจน (estrogen) และกระตุนมดลูกรับการตกไข เตรียมมดลูกสําหรบั การตงั้ ครรภระหวา งตงั้ ครรภ รกจะผลิตฮอรโ มน โปรเจสเตอโรน (progesterone)

23 ตอมไรท อ หนาที่ อัณฑะ (ตอ มของอวัยวะสบื พันธุเพศชาย) สําหรบั การเจรญิ ของทารกและปรบั ตวั แมสําหรบั การตง้ั ครรภ เทสโตสเตอโรน (testosterone) ควบคุมลกั ษณะเพศชายตอนวัยรุน ตารางสรปุ หนา ทแ่ี ละอวยั วะทีเ่ กย่ี วขอ งของระบบตา งๆ ในรา งกาย ระบบ หนาท่ี อวัยวะที่เกีย่ วขอ ง ระบบหอ หุมรางกาย หอหมุ และปกปองรางกาย ผวิ หนงั ขน เลบ็ ระบบยอ ยอาหาร ยอยอาหารจนสามารถดูดซึมเขา ปาก ฟน ลิ้น ตอมนํ้าลาย หลอดอาหาร รา งกาย กระเพาะอาหาร ลําไสใหญ ทวารหนัก ตับ ตบั ออน ถุงน้าํ ดี ระบบตอมไรท อ ผลติ ฮอรโมน ตอมใตสมอง ตอมไทรอยด ตอมหมวกไต รังไข อณั ฑะ ระบบไหลเวียนเลือด ลําเลียงกาซ สารอาหาร ของเสีย หัวใจ เสนเลือด มาม ทอน้ําเหลือง ตอม และนํ้าเหลอื ง ฮอรโมนและสารเคมีเขาและออก นา้ํ เหลอื ง จากรางกาย ระบบประสาท รับและสงความรูสึก ควบคุมการ สมอง เสนประสาท อวัยวะรับความรูสึก ทํางานของอวยั วะตางๆ ไดแก ตา หู จมูก ปาก ลิน้ ฟน ผวิ หนงั ระบบหายใจ รับออกซิเจนเขาสูรา งกายและปลอย จมกู หลอดลม ปอด คาร บอน ไดออก ไซด ออก จา ก รา งกาย ระบบกลามเน้ือ การเคล่ือนไหวท้ังภายในและ กลามเนื้อตางๆ เชน กลามเน้ือเรียบ ภายนอกรา งกาย กลา มเน้อื ลาย กลามเน้อื หวั ใจ ระบบโครงกระดกู เปน โครงสรา งใหกับรา งกาย กระดูกช้ินตางๆ ท่ีประกอบเปนแกนกลาง และระบบของรางกาย ระบบโครงกระดูก รวมกบั ระบบกลา มเน้อื เรียกวา “ระบบเคล่อื นไหว” ระบบสบื พันธุ ผลติ เซลลสืบพันธุและควบคมุ กลไก อณั ฑะ ตอ มลูกหมาก รังไข มดลกู สืบพันธุ อวัยวะเพศ ระบบขบั ถาย กําจัดและกรองของเสียออกจาก ปอด ไต ทอไต กระเพาะปสสาวะ ผิวหนัง รางกาย ลาํ ไสใหญ

24 กจิ กรรม 1. ดูวดี ที ัศนใ นแผน VCD เร่ืองการทํางานของระบบอวัยวะตา งๆ ของรา งกาย และสรปุ สาระสาํ คญั จากเน้อื เร่อื ง ประมาณ 10 บรรทดั 2. จงอธิบายการทํางานของระบบตา งๆ ในรางกาย ทสี่ าํ คญั ตอ รา งกายตามลําดบั มา 3 ระบบ พรอ มบอกเหตผุ ลวา เพราะเหตใุ ดจึงมีความสําคญั เร่อื งท่ี 6 การดแู ลรกั ษาระบบของรางกายท่ีสาํ คญั ระบบตา งๆ ของรา งกายที่ทํางานปกติ จะทําใหมนษุ ยดํารงชีวิตอยูไดอยางมีความสุข หากระบบ ของรางกายระบบใดระบบหนึง่ ทํางานผดิ ปกติไปจะทาํ ใหร างกายเกดิ เจบ็ ปว ย มีความทุกขท รมาน และไม สามารถประกอบภารกจิ ตาง ๆ ไดอ ยางเตม็ ความสามารถ ดังนนั้ ทุกคนควรพยายามบาํ รงุ รักษาสุขภาพให แขง็ แรงสมบรู ณอ ยเู สมอ วิธีการดแู ลรักษาระบบของรา งกายที่สําคญั มีดังน้ี 1. ระบบยอยอาหาร 1.1 รับประทานอาหารทสี่ ะอาดและมีคุณคา ทางโภชนาการ 1.2 หลีกเลี่ยงการรบั ประทานอาหารรสจดั และรอนเกนิ ไป 1.3 เค้ียวอาหารใหล ะเอยี ด 1.4 ด่ืมนา้ํ ใหเ พยี งพอ อยางนอ ยวนั ละ 6 – 8 แกว 1.5 ไมออกกําลังกายหรอื ทาํ งานหนกั ทันทีหลังรับประทานอาหารเสรจ็ ใหมๆ 1.6 พกั ผอนใหเพียงพอ 1.7 ขับถายใหเ ปนเวลาทุกวนั 1.8 หลกี เลย่ี งปจจยั ทที่ ําใหเกดิ ความเครียด 1.9 ทําจิตใจใหรา เริงแจม ใสอยเู สมอ 1.10ออกกําลงั กายสมา่ํ เสมอ 2. ระบบขับถาย 2.1 รบั ประทานอาหารทีส่ ะอาดและมคี ุณคา ทางโภชนาการ 2.2 ไมร ับประทานอาหารทมี่ ีรสจดั 2.3 รับประทานผักและผลไมหรอื อาหารทีม่ ีกากอาหารอยางสม่ําเสมอ 2.4 รบั ประทานน้ําใหเ พียงพอ อยางนอยวันละ 6 – 8 แกว 2.5 ออกกําลังกายอยา งสม่ําเสมอ 2.6 พกั ผอ นใหเ พียงพอ 2.7 หลกี เล่ยี งสิ่งทที่ าํ ใหเ กดิ ความเครียด

25 2.8 รักษาความสะอาดของรางกายอยูตลอดเวลา 2.9 ขับถายใหเปนปกติทุกวัน 2.10 ทําจติ ใจใหรา เริงแจมใสอยเู สมอ 3. ระบบประสาท 3.1 รับประทานอาหารประเภทที่ชวยสงเสริมและบํารุงประสาท อาหารท่ีมีวิตามินบีมาก ๆ เชน ขาวซอมมือ รําขาว ไข ตับ ยีสต ผักสีเขียว ผลไมสด และนํ้าผลไม เปนตน ควร หลีกเลีย่ งอาหารประเภทแอลกอฮอล ชา กาแฟ เปนตน 3.2 พักผอนใหเพียงพอกับความตองการของรางกายแตละวัย ไมเครงเครียดหรือกังวล เกนิ ไป ควรหลีกเล่ียงจากสถานการณท่ีทาํ ใหไมส บายใจ 3.3 ออกกาํ ลังกายสม่ําเสมอ ซึ่งเปน หนทางท่ีดใี นการผอ นคลาย 3.4 ไมควรใชอ วยั วะตา ง ๆ ของรา งกายมากเกินไป อาจทําใหประสาทสวนน้ันทํางานหนัก เกนิ ไป เชน การทาํ งานหนา จอคอมพวิ เตอรนานเกินไป อาจทําใหประสาทตาเสอื่ มได เปน ตน 3.5 ควรหมั่นฝกการใชสมองแกปญหาบอย ๆ เปนการเพ่ิมพูนสติปญญาและปองกันโรค ความจําเสอ่ื มหรือสมองเส่ือม 4. ระบบสืบพันธุ 4.1 เพศชาย 1) อาบนาํ้ อยา งนอ ยวนั ละ 2 ครั้ง และใชสบูฟอกชําระลางรางกายและอวัยวะสืบพันธุ ใหส ะอาด เชด็ ตัวใหแหง 2) สวมเส้ือผาใหสะอาด โดยเฉพาะกางเกงในตองสะอาด สวมใสสบายไมรัดแนน เกินไป 3) ไมใ ชส ว มหรอื ที่ถา ยปสสาวะทผ่ี ดิ สขุ ลกั ษณะ 4) ไมเทยี่ วสาํ สอน หรอื รวมประเวณีกับหญงิ ขายบรกิ ารทางเพศ 5) หากสงสัยวา จะเปน กามโรค หรือมีความผิดปกติเก่ียวกับอวัยวะสืบพันธุตองรีบไป ปรกึ ษาแพทย ไมควรซอื้ ยารับประทานเพือ่ รกั ษาโรคดว ยตนเอง 6) ไมควรใชยาหรือสารเคมีตางๆ ชวยในการกระตุนความรูสึกทางเพศ ซ่ึงอาจเปน อันตรายได 7) ไมหมกมุนหรือหักโหมเกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธมากเกินไป เพราะอาจเปน อนั ตรายตอสขุ ภาพทั้งทางรางกายและจติ ใจ ควรทาํ กิจกรรมนันทนาการ การเลนกฬี าหรอื งานอดิเรกอื่น ๆ เพอ่ื เปน การเบนความสนใจไปสกู ิจกรรมอืน่ แทน 8) ระวงั อยาใหอ วัยวะสบื พันธถุ กู กระทบกระแทกแรงๆ เพราะจะทําใหชํ้าและเกิดการ อักเสบเปนอนั ตรายได

26 4.1. เพศหญิง 1) รักษาความสะอาดอวัยวะเพศอยางสม่ําเสมอ โดยเฉพาะเวลาอาบนํ้า ควรสนใจทํา ความสะอาดเปนพิเศษ เชน ลาง เช็ดใหแหง โดยเฉพาะในชวงท่ีมีประจําเดือน ควรใชนํ้าอุนทําความ สะอาดสว นท่ีเปรอะเปอนเลอื ด เปนตน 2) หลงั จากการปสสาวะและอุจจาระเสรจ็ ทุกคร้ัง ควรใชน ํ้าลา งและเช็ดใหส ะอาด 3) ควรสวมเสื้อผาท่ีสะอาดรัดกุม กางเกงในตองสะอาด สวมใสสบาย ไมอับหรือรัด แนน เกนิ ไป และควรเปลี่ยนทกุ วัน 4) รกั นวลสงวนตัว ไมควรมเี พศสมั พันธก อนแตง งาน 5) ไมค วรใชย ากระตุนหรือยาปลกุ ประสาทกับอวยั วะเพศ 6) การใชส ว มหรือทีถ่ า ยปสสาวะอจุ จาระทกุ คร้ังจะตองคาํ นงึ ถึงความสะอาดและ ถูกสขุ ลักษณะ 7) ควรออกกาํ ลังกายหรอื ทาํ งานอดเิ รกเพือ่ เบนความสนใจของตนเองไปในทางอื่น 8) ขณะมีประจําเดอื นควรใชผ าอนามยั อยา งเพยี งพอและควรเปลย่ี นใหบ อ ยตามสมควร อยา ปลอยไวนานเกนิ ไป 9) ในชวงมีประจําเดือน ไมควรออกกําลังกายประเภทที่ผาดโผนและรุนแรง แตการ ออกกําลังกายเพยี งเบาๆ จะชว ยบรรเทาอาการเจบ็ ปวดหรืออาการอึดอัดลงได และควรพักผอนนอนหลับ ใหเพียงพอ ทาํ จติ ใจใหแจม ใส 10) ควรจดบันทึกการมีประจําเดือนไวทุกๆ เดือน การท่ีประจําเดือนมาเร็วหรือชาบาง เลก็ นอ ยไมถ ือเปนการผิดปกติแตอ ยางไร แตถ ามีประจําเดอื นเร็วหรือชา กวาปกติมากกวา 7 – 8 วันข้ึนไป ควรปรกึ ษาแพทย 11) ในชวงท่มี ีประจําเดือน ถามอี าการปวดท่ที อ งนอย อาจใชกระเปาน้ํารอนหรือผาหม มาวางทที่ องนอยเพ่ือใหความอบอนุ และอาจรบั ประทานยาแกปวดไดตามสมควร 12) ถามีอาการผิดปกติในชวงท่ีมีประจําเดือน เชน มีอาการปวดมาก มีเลือดออกมาก หรือมีเลอื ดไหลออกในชว งท่ไี มมปี ระจําเดอื น ควรรีบปรึกษาแพทยทนั ที 13) ระวังอยาใหอวัยวะสืบพันธุถูกกระทบกระแทกแรงๆ เพราะจะทําใหช้ํา เกิดการ อกั เสบและเปนอนั ตรายได 14) ถาหากมีการเปล่ียนแปลงท่ีผิดปกติของอวัยวะเพศ หรือสงสัยวาจะเปนกามโรค ควรรีบไปรับการตรวจและปรกึ ษาแพทยทันที 5. ระบบตอมไรท อ 5.1 รบั ประทานอาหารทีส่ ะอาดและมีคุณคาทางโภชนาการ 5.2 ดืม่ นํา้ สะอาดใหเ พยี งพอ 5.3 ออกกําลังกายอยางสมํา่ เสมอ

27 5.4 พักผอนใหเ พยี งพอ 5.5 หลกี เล่ียงสิ่งท่กี อใหเ กิดความเครยี ด 5.6 หลกี เล่ยี งจากสภาพแวดลอมท่ีอยอู าศยั ท่ีสกปรกและอยใู นชมุ ชนแออัด 5.7 เมอื่ เกดิ อาการเจบ็ คอหรอื ตอ มทอนซลิ อักเสบตอ งรีบไปใหแ พทยตรวจรักษา 5.8 เมื่อรูสึกตัววาเหนื่อย ออนเพลีย และเจ็บหนาอก โดยมีอาการเชนน้ีอยูนาน ควรไปให แพทยต รวจดอู าการ เพราะหวั ใจอาจผดิ ปกติได กิจกรรม 1. จงสรุปความสําคัญและอธิบายการทํางานของระบบอวัยวะในรางกาย 4 ระบบ พรอม แผนภาพประกอบ 2. การดูแลรกั ษาระบบยอยอาหารควรทาํ อยา งไร เพราะอะไร จงอธิบายพรอมใหเ หตผุ ล

28 บทท่ี 2 ปญหาเพศศกึ ษา สาระสําคัญ มีความรูความเขาใจเก่ียวกับปญหาทางเพศ มีทักษะในการสื่อสารและตอรองเพื่อทําความ ชว ยเหลอื เกย่ี วกบั ปญหาทางเพศได สามารถอธบิ ายวิธีการจัดการกับอารมณและความตองการทางเพศได อยางเหมาะสม เขาใจถึงความเช่ือที่ผิดเกี่ยวกับเรื่องเพศท่ีสงผลตอสุขภาพทางเพศ ตลอดจนเรียนรูถึง กฎหมายทเี่ ก่ยี วของกับการลวงละเมดิ ทางเพศและกฎหมายคุมครองเดก็ และสตรี ผลการเรยี นรูท ค่ี าดหวงั 1. เรยี นรทู ักษะการสือ่ สารและตอรองเพือ่ ขอความชวยเหลอื เก่ียวกบั ปญ หาทางเพศได 2. เรียนรกู ารจดั การกับอารมณแ ละความตอ งการกบั ปญหาทางเพศไดอ ยางเหมาะสม 3. เรียนรแู ละสามารถวเิ คราะหความเช่ือเร่ืองเพศทสี่ งผลตอ ปญหาทางเพศไดอ ยางเหมาะสม 4. เรียนรแู ละสามารถวเิ คราะหอ ทิ ธพิ ลสือ่ ท่ีสง ผลใหเ กดิ ปญ หาทางเพศได 5. อธิบายกฎหมายท่เี กยี่ วขอ งกบั การลว งละเมดิ ทางเพศไดอยางถกู ตอ ง ขอบขายเนือ้ หา เร่อื งที่ 1 ทกั ษะการจดั การปญ หาทางเพศ เรื่องที่ 2 ปญหาทางเพศในเดก็ และวยั รุน เรื่องที่ 3 การจดั การกบั อารมณแ ละความตองการทางเพศ เร่ืองท่ี 4 ความเช่ือที่ผิด ๆ ทางเพศ เรอ่ื งท่ี 5 กฎหมายท่ีเกี่ยวขอ งกบั การละเมดิ ทางเพศ

29 เรอ่ื งท่ี 1 ทักษะการจดั การปญ หาทางเพศ พัฒนาการเรื่องเพศในเด็กและวัยรุน เกี่ยวของกับชีวิต ต้ังแตเด็กจนโต การที่บุคคลไดเรียนรู ธรรมชาติ ความเปนจริงทางเพศ จะชวยใหมีความรู มีทัศนคติ สามารถปรับตัวตามพัฒนาการของชีวิต อยางเหมาะสม และมีพฤติกรรมถูกตองในเร่ืองเพศ สามารถสอนไดต้ังแตเด็กยังเล็ก สอดแทรกไปกับการ สง เสรมิ พฒั นาการดานอนื่ ๆ พอ แมค วรเปน ผสู อนเบ้อื งตน เมือ่ เขา สโู รงเรยี น ครูชว ยสอนใหสอดคลองไป กับท่บี าน เม่อื เด็กเร่ิมเขาสวู ัยรนุ ควรสง เสรมิ ใหเ ด็กเรียนรพู ฒั นาการทางเพศที่ถูกตองและรูวิธีจัดการกับ อารมณความตอ งการทางเพศเพ่ือปองกันปญหาทางเพศที่อาจเกดิ ตามมา พฒั นาทางเพศกับการพัฒนาบคุ ลกิ ภาพ พัฒนาการทางเพศ เปนสวนหนึ่งของพัฒนาการบุคลกิ ภาพท่ีเกดิ ขึ้นตงั้ แตเ ด็กและมคี วามตอเน่ือง ไปจนพัฒนาการเต็มท่ีในวัยรุน หลังจากน้ันจะเปนสวนหน่ึงของบุคลิกภาพที่ติดตัวตลอดชีวิต โดยเม่อื ส้ินสุดวัยรุนจะมกี ารเปลี่ยนแปลงตอไปน้ี 1. มคี วามรูเรอื่ งเพศตามวัยและพัฒนาการทางเพศ ตงั้ แตก ารเปลี่ยนแปลงของรางกายไปตามวัย จติ ใจ อารมณแ ละสังคม ทงั้ ตนเองและผูอน่ื และเรียนรูความแตกตางกันระหวา งเพศ 2. มเี อกลักษณท างเพศของตนเอง ไดแก การรับรเู พศตนเอง บทบาททางเพศและพฤติกรรมทาง เพศ มคี วามพงึ พอใจทางเพศหรอื ความรสู กึ ทางเพศตอ เพศตรงขา มหรอื ตอเพศเดียวกนั 3. มีพฤติกรรมการรกั ษาสขุ ภาพทางเพศ การรจู ักรางกายและอวัยวะเพศของตนเอง ดูแลรักษา ทาํ ความสะอาด ปองกันการบาดเจ็บ การติดเช้อื การถกู ลวงละเมิดทางเพศและการปอ งกนั พฤติกรรมเส่ียง ทางเพศ 4. มีทักษะในการสรางความสัมพันธกับผูท่ีจะเปนคูครอง การเลือกคูครอง การรักษา ความสัมพันธใหยาวนานการแกไขปญหาตาง ๆ ในชีวิตรวมกันมีทักษะในการส่ือสารและ การมคี วามสมั พนั ธทางเพศกับคคู รองอยางมีความสขุ มกี ารวางแผนชวี ติ และครอบครัวที่เหมาะสม 5. เขาใจบทบาทในครอบครัว ไดแก บทบาทและหนาที่สําหรับการเปนลูก การเปนพ่ี – นอง และสมาชกิ คนหนึง่ ในครอบครัว หนาที่และความรับผิดชอบการเปนพอแมท่ีถูกตองตามกฎหมาย และ ขนบธรรมเนยี มประเพณแี ละศีลธรรมของสงั คมที่อยู 6. มที ัศนคตทิ างเพศที่ถูกตอ ง ภูมิใจ พอใจในเพศของตนเอง ไมรังเกียจหรือปดบัง ปดกั้นการ เรียนรูทางเพศที่เหมาะสม รูจักควบคุมพฤติกรรมทางเพศใหแสดงออกถูกตอง ใหเกียรติผูอื่น ไมลวง ละเมิดทางเพศตอ ผูอ นื่ ยบั ยง้ั ใจตนเองไมใ หมเี พศสมั พันธก อนวัยอนั ควร

30 เรือ่ งท่ี 2 ปญ หาทางเพศในเด็กและวยั รุน ปญ หาทางเพศในเด็กและวยั รุนแบง ตามประเภทตา งๆ ไดด ังนี้ 1. ความผิดปกตใิ นเอกลักษณทางเพศ เดก็ มีพฤตกิ รรมผดิ เพศ เด็กรสู กึ วาตนเองเปนเพศตรงขามกับเพศทางรางกายมาตั้งแตเด็ก และมี พฤตกิ รรมทางเพศเปนแบบเดียวกับเพศตรงขา ม ไดแก  การแตง กายชอบแตงกายผดิ เพศ เด็กชายชอบสวมกระโปรงและรงั เกยี จกางเกง เด็กหญิง รงั เกียจกระโปรงแตช อบสวมกางเกง เด็กชายชอบแตงหนา ทาปาก ชอบดูแมแ ตงตัวและเลยี นแบบแม  การเลน มักเลน เลยี นแบบเพศตรงขาม หรือชอบเลนกับเพศตรงขาม เด็กชายมักไมชอบ เลนรนุ แรงชอบเลน กบั ผหู ญิงและมักเขา กลุม เพศตรงขา มเสมอ เปน ตน  จนิ ตนาการวาตนเองเปน เพศตรงขามเสมอแมใ นการเลน สมมตุ ิก็มักสมมตุ ิตนเองเปน เพศ ตรงขา มเดก็ ชายอาจจติ นาการวาตวั เองเปนนางฟา หรือเจา หญิง เปน ตน  พฤติกรรมทางเพศ เดก็ ไมพ อใจในอวยั วะเพศของตนเอง บางคนรูสึกรังเกียจหรือแสรง ทําเปนไมมีอวัยวะเพศหรือตองการกําจัดอวัยวะเพศออกไป เด็กหญิงจะยืนปสสาวะ เด็กชายจะน่ังถาย ปส สาวะเลียนแบบพฤติกรรมทางเพศของเพศตรงขา มโดยต้ังใจและไมไดตงั้ ใจ อาการตาง ๆ เหลา น้ีเกดิ ข้ึนแลวดําเนินอยางตอเนื่อง เด็กอาจถูกลอเลียน ถูกกีดกันออกจากกลุม เพือ่ นเพศเดยี วกัน เดก็ มกั พอใจในการเขา ไปอยกู บั กลมุ เพือ่ นตา งเพศ และถายทอดพฤติกรรมของเพศตรง ขา มทลี ะนอย ๆ จนกลายเปน บุคลกิ ภาพของตนเอง เมื่อเขาสูวัยรุน เด็กมีความรูสึกไมสบายใจเก่ียวกับเพศของตนเองมากข้ึน และตองการ เปลี่ยนแปลงเพศตนเอง จนกลายเปนบุคลกิ ภาพของตนเอง 2. รกั รว มเพศ (Homosexualism) อาการ เริ่มเห็นชัดเจนตอนเขา วัยรุน เม่อื เร่มิ มคี วามรสู ึกทางเพศ ทาํ ใหเกิดความพึงพอใจทางเพศ (sexual orientation) โดยมีความรสู ึกทางเพศ ความตอ งการทางเพศ อารมณเ พศกบั เพศเดียวกัน รักรวมเพศยังรูจักเพศตนเองตรงตามท่ีรางกายเปน รักรวมเพศชายบอกตนเองวาเปนเพศชาย รักรวมเพศท่ีเปนหญิงบอกเพศตนเองวาเปน เพศหญิง การแสดงออกวาชอบเพศเดยี วกัน มีทั้งแสดงออกชัดเจนและไมช ัดเจน กิริยาทาทางและการแสดงออกภายนอก มีท้ังท่ีแสดงออกชัดเจนและไมแสดงออก ขึ้นอยูกับ บุคลกิ ของผนู ้ันและการยอมรบั ของสังคม ชายชอบชาย เรยี กวา เกย (gay) หรือตุด แตว เกยยงั มปี ระเภทยอย เปนเกยคิง และเกยควีน เกยคิง แสดงบทบาทภายนอกเปน ชาย การแสดงออกทางเพศ (gender role) ไมค อ ยเปนหญงิ จงึ ดูภายนอกเหมือน ผูชายปกตธิ รรมดา แตเกยควนี แสดงออกเปน เพศหญิง เชน กริ ยิ าทาทาง คําพดู ความสนใจ กจิ กรรมตาง ๆ ความชอบตาง ๆ เปน หญงิ

31 หญิงชอบหญิง เรียกวา เลสเบี้ยน (lesbianism) การแสดงออกมี 2 แบบเชนเดียวกับเกย เรียกวา ทอมและดี้ ดี้แสดงออกเหมือนผูหญิงทั่วไป แตทอมแสดงออก (gender role) เปนชาย เชน ตัดผมสั้น สวมกางเกงไมส วมกระโปรง ในกลุมรักรวมเพศ ยังมีประเภทยอยอีกประเภทหนึ่ง ที่มีความพึงพอใจทางเพศไดทั้งสองเพศ เรยี กวา ไบเซกซวล (bisexualism) มีความรูสกึ ทางเพศและการตอบสนองทางเพศไดท ง้ั สองเพศ สาเหตุ ปจ จบุ นั มหี ลกั ฐานสนบั สนนุ วา สาเหตุมีหลายประการประกอบกัน ทงั้ สาเหตุทางรางกาย พันธกุ รรม การเลี้ยงดู และสิ่งแวดลอมภายนอก การชวยเหลอื พฤติกรรมรกั รวมเพศเมือ่ พบในวยั เด็ก สามารถเปลี่ยนแปลงได โดยการแนะนําการ เลย้ี งดู ใหพ อแมเ พศเดยี วกนั ใกลช ดิ มากขนึ้ พอ แมเพศตรงขามสนิทสนมนอยลง เพื่อใหเกิดการถายทอด แบบอยา งทางเพศทถ่ี กู เพศ แตตองใหม ีความสมั พนั ธด ีๆ ตอ กนั สง เสรมิ กจิ กรรมเหมาะสมกบั เพศ เด็กชาย ใหเ ลนกีฬาสง เสรมิ ความแข็งแรงทางกาย ใหเด็กอยใู นกลุมเพอ่ื การเรยี นรูเพศเดยี วกัน ถา รวู าเปนรักรวมเพศตอนวัยรุน ไมสามารถเปล่ียนแปลงแกไขได การชวยเหลือทําไดเพียงให คําปรึกษาแนะนําในการดาํ เนนิ ชวี ิตแบบรักรว มเพศอยางไร จึงจะเกิดปญหานอยท่ีสุด และใหคําแนะนํา พอแมเพ่อื ใหท ําใจยอมรับสภาวการณน ี้ โดยยังมคี วามสมั พนั ธท ี่ดกี ับลูกตอไป การปอ งกัน การเล้ียงดู เร่ิมตัง้ แตเลก็ พอแมมีความสัมพนั ธท ด่ี ีตอกนั พอหรอื แมท่เี พศเดยี วกนั กบั เดก็ ควรมคี วามสัมพนั ธทด่ี กี บั เดก็ และควรแนะนาํ เกี่ยวกบั การคบเพื่อน รวมทง้ั สงเสริมกจิ กรรมใหต รงตามเพศ 3. พฤติกรรมกระตนุ ตนเองทางเพศในเดก็ และการเลน อวัยวะเพศตนเอง อาการ กระตุนตนเองทางเพศ เชน นอนคว่ําถไู ถอวัยวะเพศกบั หมอนหรือพ้นื สาเหตุ เดก็ เหงา ถูกทอดทงิ้ มโี รคทางอารมณ เด็กมักคนพบดว ยความบังเอิญ เมื่อถูกกระตุนหรือ กระตุนตนเองท่ีอวัยวะเพศแลวเกิดความรูส กึ เสียว พอใจกบั ความรสู กึ นั้น เดก็ จะทาํ ซา้ํ ในทีส่ ุดติดเปนนสิ ยั การชว ยเหลอื 1. หยุดพฤติกรรมนั้นอยางสงบ เชน จับมือเด็กออก ใหเด็กนอนหงาย บอกเด็กส้ันๆ วา “หนูไมเ ลน อยางนน้ั ” พรอ มใหเ หตผุ ลที่เหมาะสมจงู ใจ 2. เบ่ียงเบนความสนใจ ใหเดก็ เปลย่ี นทา ทาง ชวนพูดคุย 3. หากิจกรรมทดแทน ใหเ ด็กไดเ คลือ่ นไหว เพลิดเพลิน สนุกสนานกบั กจิ กรรมและสังคม 4. อยาใหเ ดก็ เหงา ถูกทอดทิง้ หรอื อยตู ามลําพัง เด็กอาจกลับมากระตุนตนเองอีก 5. งดเวนความกาวรา วรนุ แรง การหา มดวยทา ที่นากลวั เกินไปอาจทําใหเด็กกลัวฝงใจมีทัศนคติ ดานลบตอ เรอ่ื งทางเพศ อาจกลายเปนเกบ็ กดทางเพศ หรอื ขาดความสุขทางเพศในวยั ผใู หญ

32 4. พฤติกรรมกระตุน ตนเองทางเพศในวยั รุน หรือการสําเร็จความใครด วยตัวเอง(Masturbation) สาเหตุ พฤติกรรมกระตุนตนเองทางเพศในวัยรุนเปนเรื่องปกติ ไมมีอันตราย ยอมรับไดถา เหมาะสมไมมากเกินไปหรือหมกมุนมาก พบไดบอยในเด็กที่มีปญหาทางจิตใจ ปญญาออน เหงา กามวปิ ริตทางเพศ และส่งิ แวดลอมมีการกระตุนหรือยั่วยทุ างเพศมากเกินไป การชวยเหลอื ใหค วามรเู ร่อื งเพศทถ่ี ูกตอง ใหก ําหนดการสําเรจ็ ความใครดวยตัวเองใหพ อดไี ม มากเกินไป ลดสง่ิ กระตนุ ทางเพศไมเ หมาะสม ใชกิจกรรมเบนความสนใจ เพ่ิมการออกกําลังกาย ฝกให เดก็ มีการควบคมุ พฤตกิ รรมใหพ อควร 5. พฤตกิ รรมทางเพศทว่ี ิปรติ (Paraphilias) อาการ ผูปว ยไมสามารถเกิดอารมณเ พศไดกับสิ่งกระตุนทางเพศปกติ มีความรูส กึ ทางเพศได เม่อื มีการกระตนุ ทางเพศทแี่ ปลกประหลาดพิสดาร ทไ่ี มม ีในคนปกติ ทําใหเกดิ พฤตกิ รรมใชส ง่ิ ผดิ ธรรมชาติกระตนุ ตนเองทางเพศ มีหลายประเภทแยกตามส่ิงทก่ี ระตนุ ใหเ กิดความรูสกึ ทางเพศ ประเภทของ Paraphilia 1. เกิดความรสู กึ ทางเพศจากการสมั ผัส ลูบคลํา สูดดมเสื้อผา ชดุ ช้ันใน Fetishism 2. เกิดความรูสึกทางเพศจากการโชวอวัยวะเพศตนเอง Exhibitionism 3. เกดิ ความรูสึกทางเพศจากการไดถูไถ สัมผสั ภายนอก Frotteurism 4. เกดิ ความรูสกึ ทางเพศจากการแอบดู Voyeurism 5. เกิดความรูส ึกทางเพศทําใหผ อู ื่นเจ็บปวด ดว ยการทํารายรา งกาย หรอื คําพูด Sadism 6. เกิดความรูสึกทางเพศจากการทําตนเอง หรือใหผูอ่ืนทําใหตนเองเจ็บปวด ดวยการทําราย รางกายหรอื คําพดู Masochism 7. เกิดความรสู ึกทางเพศกบั เด็ก (Pedophilia) 8. เกิดความรสู กึ ทางเพศกับสตั ว (Zoophilia) 9. เกดิ ความรูส ึกทางเพศจากการแตง กายผดิ เพศ (Transvestism) สาเหตทุ ี่กอใหเกดิ ความผิดปกติทางเพศ คือ 1. การเล้ียงดแู ละพอแมป ลกู ฝงทศั นคติไมดีตอ เรือ่ งทางเพศทพี่ อแมป ลูกฝงเดก็ ทําใหเด็กเรียนรู วาเร่ืองเพศเปนเร่ืองตองหาม ตองปดบัง เลวรายหรือเปนบาป เด็กจะเก็บกดเรื่องเพศ ทําใหปดกั้นการ ตอบสนองทางเพศกบั ตวั กระตนุ ทางเพศปกติ 2. การเรยี นรู เมอ่ื เดก็ เริ่มมคี วามรูสึกทางเพศ แตไ มสามารถแสดงออกทางเพศไดตามปกติ เด็ก จะแสวงหาหรือเรยี นรูด ว ยตัวเองวา เม่อื ใชตัวกระตุนบางอยางทําใหเกิดความรูสึกทางเพศได จะเกิดการ เรียนรูแ บบเปนเงอื่ นไขและเปนแรงเสริมใหมีพฤตกิ รรมกระตนุ ตัวเองทางเพศดวยสิ่งกระตนุ นน้ั อีก

33 การชวยเหลือ ใชหลักการชวยเหลือแบบพฤตกิ รรมบําบดั ดังนี้ 1. การจัดการสิ่งแวดลอม กําจัดสิ่งกระตุนเดิมท่ีไมเหมาะสมใหหมด หากิจกรรมทดแทน เบ่ียงเบนความสนใจ อยาใหเด็กเหงาอยูคนเดียวตามลําพัง ปรับเปลี่ยนทัศนคติทางเพศในครอบครัว ใหเหน็ วา เรอื่ งเพศไมใ ชเ ร่อื งตองหา ม สามารถพดู คุยเรยี นรไู ด พอ แมควรสอนเรอ่ื งเพศกับลูก 2. ฝกการรูตัวเองและควบคุมตนเองทางเพศ ใหรูวามีอารมณเพศเม่ือใด โดยส่ิงกระตุนใด พยายามหา มใจตนเองทีจ่ ะใชส งิ่ กระตุนเดิมทผ่ี ิดธรรมชาติ 3. ฝก การสรางอารมณเ พศกับตัวกระตุนตามปกติ เชน รูปโป – เปลือย แนะนําการสําเร็จความ ใครท ่ีถกู ตอ ง 4. บันทึกพฤติกรรมเม่ือยังไมสามารถหยุดพฤติกรรมได สังเกตความถี่หาง เหตุกระตุน การยับยั้งใจตนเอง ใหรางวลั ตนเองเมือ่ พฤตกิ รรมลดลง การปอ งกัน การใหความรูเร่อื งเพศทีถ่ ูกตองตง้ั แตเด็กดว ยทศั นคตทิ ่ีดี 6. เพศสมั พันธใ นวยั รนุ ลกั ษณะปญหา มีพฤตกิ รรมทางเพศตอ กันอยา งไมเ หมาะสม มีเพศสัมพนั ธกนั กอ นวยั อันควร สาเหตุ 1. เด็กขาดความรักความอบอุน ใจจากครอบครวั 2. เดก็ ขาดความรูสกึ เหน็ คุณคา ตนเอง ไมประสบความสําเร็จดานการเรียน แสวงหาการยอมรับ หาความสขุ และความพึงพอใจจากแฟน เพศสัมพนั ธแ ละกิจกรรมที่มคี วามเส่ยี งตาง ๆ 3. เด็กขาดความรูและความเขาใจทางเพศ ความตระหนักตอปญหาที่ตามมาหลังการมี เพศสัมพนั ธ การปอ งกันตัวของเด็ก ขาดทักษะในการปอ งกนั ตนเองเร่ืองเพศ ขาดทักษะในการจัดการกับ อารมณทางเพศ 4. ความรูและทัศนคติทางเพศของพอแมท่ีไมเขาใจ ปดก้ันการอธิบายเรื่องเก่ียวกับเพศ ทําใหเดก็ แสวงหาเองจากเพ่อื น 5. อทิ ธิพลจากกลุมเพ่ือน รับรูทัศนคติท่ีไมควบคุมเรื่องเพศ เห็นวาการมีเพศสัมพันธเปนเรื่อง ธรรมดา ไมเกดิ ปญหาหรอื ความเส่ยี ง 6. มีการกระตุน ทางเพศ ไดแ ก ตวั อยา งจากพอ แม ภายในครอบครัว เพ่อื น ส่ือย่ัวยุทางเพศตาง ๆ ที่เปนแบบอยา งไมดที างเพศ การปอ งกนั การปองกนั การมเี พศสมั พนั ธใ นวยั รุน แบง เปนระดบั ตา ง ๆ ดังน้ี 1. การปองกันระดับตนกอนเกิดปญหา ไดแก ลดปจจัยเสี่ยงตางๆ การเลี้ยงดูโดยครอบครัว สรา งความรักความอบอุนในบา น สรางคณุ คาในตัวเอง ใหค วามรแู ละทศั นคติทางเพศท่ีดี มีแบบอยา งท่ดี ี

34 2. การปองกันระดบั ท่ี 2 หาทางปองกันหรือลดการมีเพศสัมพนั ธในวัยรุนท่ีมีความเสี่ยงอยูแลว โดยการสรางความตระหนักในการไมม เี พศสมั พันธใ นวยั เรยี นหรอื กอ นการแตง งาน หาทาง เบนความสนใจวัยรนุ ไปสูก จิ กรรมสรางสรรค ใชพลังงานทางเพศท่ีมีมากไปในดานท่ีเหมาะสม 3. การปอ งกันระดบั ที่ 3 ในวัยรุนทห่ี ยดุ การมีเพศสัมพันธไมได ปองกันปญหาที่เกิดจากการมี เพศสมั พันธ ปอ งกนั การตั้งครรภและโรคติดตอทางเพศ โดยการใหความรูทางเพศ เบ่ียงเบนความสนใจ หากิจกรรมทดแทน เรอื่ งที่ 3 การจดั การกับอารมณและความตอ งการทางเพศ ถึงแมวาอารมณทางเพศเปนเพียงอารมณหนึ่ง ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแลวหายไปได แตถาหากไมรูจัก จดั การกบั อารมณเพศแลว อาจจะทาํ ใหเ กดิ การกระทาํ ทีไ่ มถูกตอ ง กอใหเกิดความเสยี หายเดือดรอนแกตนเอง และผอู ่นื ดงั น้ัน ผเู รียนควรจะไดเรยี นรูถึงวิธกี ารจดั การกบั อารมณท างเพศอยา งเหมาะสม ไมต กเปนทาสของ อารมณเพศ ซึ่งการจัดการกบั อารมณท างเพศอาจแบงตามความรุนแรงไดเปน 3 ระดบั ดังน้ี ระดบั ที่ 1 การควบคมุ อารมณท างเพศ อาจทําได 2 วธิ ี คือ 1. การควบคุมจติ ใจตนเอง พยายามขม ใจตนเองมิใหเ กดิ อารมณทางเพศไดหรือถาเกิด อารมณท างเพศใหพ ยายามขม ใจไว เพอ่ื ใหอ ารมณท างเพศคอ ย ๆ ลดลงจนสสู ภาพอารมณท่ปี กติ 2. การหลีกเลี่ยงจากสิ่งเรา ส่ิงเราภายนอกที่ย่ัวยุอารมณทางเพศหรือยั่วกิเลสยอมทําใหเกิด อารมณทางเพศได ดังน้ัน การตัดไฟเสียแตตนลม คือ หลีกเล่ียงจากส่ิงเราเหลาน้ันเสียจะชวยใหไมเกิด อารมณไ ด เชน ไมดูสอื่ ลามกตา ง ๆ ไมเทย่ี วกลางคนื เปน ตน ระดบั ที่ 2 การเบย่ี งเบนอารมณทางเพศ ถาเกิดอารมณทางเพศจนไมอาจควบคุมไดควรใชวิธีการเบ่ียงเบนใหไปสนใจสิ่งอ่ืนแทนที่จะ หมกมุนอยกู บั อารมณท างเพศ เชน ไปออกกําลังกาย ประกอบกิจกรรมนันทนาการตางๆ ใหสนุกสนาน เพลิดเพลนิ ไปทํางานตางๆ เพือ่ ใหจ ิตใจมงุ ทงี่ าน ไปพูดคุยสนทนากับคนอนื่ เปน ตน ระดับท่ี 3 การปลดปลอ ยหรอื ระบายอารมณทางเพศ ถาเกิดอารมณทางเพศระดับมากจนเบ่ียงเบนไมได หรือสถานการณนั้นอาจทําใหไมมีโอกาส เบี่ยงเบน อารมณทางเพศก็ปลดปลอย หรือระบายอารมณทางเพศดวยวิธีการท่ีเหมาะสมกับสภาพของ วัยรนุ ซง่ึ สามารถทําได 2 ประการ คือ 1. โดยการฝนนนั่ ก็คอื การฝนเปยก (Wet Dream) ในเพศชาย ซง่ึ การฝนน้ีเราไมส ามารถบงั คับให ฝนหรือไมใ หฝน ได แตจ ะเกิดข้ึนเองเมื่อเราสนใจหรือมีความรูสึกในทางเพศมากจนเกินไปหรืออาจเกิด การสะสมของนาํ้ อสุจมิ ีมากจนลนถงุ เก็บน้าํ อสุจิ ธรรมชาติจะระบายน้าํ อสุจิออกมาโดยการใหฝ นเกยี่ วกับ เรอ่ื งเพศจนถึงจุดสุดยอด และมีการหลั่งนํ้าอสุจิออกมา 2. การสําเร็จความใครด วยตนเองหรอื อาจเรยี กอกี อยางหนึง่ วาการชว ยเหลอื ตวั เอง(Masturbation) ทําไดท้งั ผหู ญงิ และผชู าย ซง่ึ ผูชายแทบทุกคนมักมีประสบการณในเรื่องนี้แตผูหญิงน้ันมีเปนบางคนท่ีมี

35 ประสบการณในเรือ่ งน้ี การสาํ เร็จความใครด ว ยตนเองเปนเรื่องธรรมชาติของคนเรา เม่ือเกิดอารมณทาง เพศจนหยดุ ยั้งไมไ ด เพราะการสําเร็จความใครดวยตนเองไมทําใหตนเองและผูอ่ืนเดือดรอน แตไมควร กระทาํ บอ ยนัก เร่อื งท่ี 4 ความเชอื่ ทผ่ี ดิ ๆ ทางเพศ ความคิดผดิ ๆ นั้น ความจรงิ เปน แคค วามคิดเทาน้ัน ถา ยงั ไมไดก ระทํา ยอ มไมถือวาเปนความผิด เพราะการกระทํายงั ไมเกิดขน้ึ โดยเฉพาะความเชอ่ื ผิด ๆ เกยี่ วกบั เร่ืองเพศน้ัน ถาคิดใหม ทําใหมเสีย ก็จะ ไมเ กิดผลรา ยในการดําเนนิ ชวี ติ ประจําวัน เรือ่ งราวเกี่ยวกบั เพศไดร บั การปกปดมานานแลว จนขา วลอื และ ความเชอ่ื ผิด ๆ แตโบราณ ยงั คงไดร ับการรํา่ ลอื ตอเนอื่ งยาวนานมาจนถงึ ยุคปจ จบุ ัน ตอไปน้ีเปนความเช่ือ ผิด ๆ ความเขา ใจผดิ ๆ ทางเพศ ทีอ่ งคก ารอนามยั โลกไดต ีพมิ พไ ว มีดังนี้ 1. ผชู ายไมควรแสดงอารมณและความรสู ึกเก่ียวกบั ความรกั เพราะคํารํ่าลือท่ีวา ผูชายไมควรแสดงอารมณแ ละความรูสกึ เก่ียวกับความรกั ให ออกนอกหนา ไมอ ยางนน้ั จะไมเ ปน ชายสมชาย ผูชายจึงแสดงออกถึงความรักผานการมีเพศสัมพันธ จน เหมอื นวาผูชายเกดิ มาเพอื่ จะมีเซ็กส ทง้ั ๆ ที่ตอ งการจะระบายความรักออกไปเทา นัน้ เอง แทจรงิ แลว ผูชาย สามารถจะแสดงอารมณรักออกมาทางสีหนาแววตา การกระทําอะไรตอมิอะไรไดเชนผูหญิง และการมี เพศสัมพันธก็เปนสวนหน่ึงของการบอกรักดวยภาษากายเทานั้น การแสดงความรักท่ีซาบซึ้งแบบอื่น ผชู ายทาํ ไดเ ชนเดียวกบั หญิงและหญงิ กต็ องการดวย 2. การถกู เน้ือตองตวั จะนาํ ไปสกู ารมีเซ็กส เพราะความเช่ือที่วา ถาผูหญิงยอมใหผูชายถูกเนื้อตองตัวแลว แสดงวาตัวเองมีใจกับเขา เขาจงึ พยายามตอไปที่จะมีสัมพันธสวาทที่ลึกซ้ึงกวานั้นกับเธอ เปนความเขาใจผิดแท ๆ เพราะบางครั้ง ผหู ญิงแคตองการความอบอนุ และประทับใจกับแฟนของเธอเทาน้ัน โดยไมไดคดิ อะไรเลยเถิดไป ขนาดนัน้ เลย การจับมอื กัน การโอบกอดสัมผัสกายของกันและกัน แทที่จริงเปนการถายทอดความรักที่ บริสทุ ธิ์ ทส่ี ามารถจะสัมผัสจบั ตอ งได โดยไมจําเปน จะตองมกี ารรว มรักกนั ตอไปเลย และไมควรทีฝ่ ายใด ฝา ยหนง่ึ จะกดดนั ใหอีกฝายตองมีเซ็กสด ว ย 3. การมเี พศสัมพนั ธทร่ี นุ แรงจะนาํ ไปสกู ารสขุ สมทมี่ ากกวา เปนความเขาใจผิดกันมานานนักแลว วา ผูชายท่ีมีพละกําลังมาก ๆ จะสามารถมีเพศสัมพันธ กับหญิงสาวไดรวดเร็วรุนแรงและทําใหเธอไปถึงจุดสุดยอดไดงาย รวมทั้งมีความเขาใจผิดเสมอ ๆ วา อาวธุ ประจํากายของฝา ยชายทีใ่ หญเทานน้ั ที่จะทําใหผ ูหญิงมีความสขุ ได แทจ รงิ แลวการมีสัมพันธส วาทท่ี อบอนุ เนิ่นนานเขา ใจกัน ชวยกันประคับประคองนาวารักใหผานคล่ืนลมมรสุมสวาทจนบรรลุถึงฝงฝน ตา งหาก ทนี่ ําความสุขสมมาสูค นทงั้ สองไดม ากกวา สมั พันธสวาทจงึ ควรท่จี ะเกิดขึน้ ในบรรยากาศท่ีแสน จะผอนคลายและโรแมนตกิ

36 4. การมีความสมั พันธทางเพศก็คือการรว มรกั เปน ความเขาใจผดิ อยางยงิ่ และสมควรไดร บั การแกไ ขใหถกู ตองเพราะเซก็ สก ็คือ การรวมรัก การแสดงความรักผานภาษากาย เปนสัมผัสรักท่ีคนสองคนถายทอดใหแกกันจากการสัมผัสทางผิวกาย สวนไหนกไ็ ด ไมใ ชเฉพาะสว นนั้นเทา นน้ั 5. ผชู ายควรเปนผนู าํ ในการรวมรกั เร่ืองน้ยี งั คงเปน ความเช่ือผดิ ๆ ไมว ารักผูห ญงิ หรือผูช ายที่มีหัวอนรุ กั ษน ยิ ม มักจะคิดเสมอ ๆ วาการจะมีอะไรกันนั้นผูชายตองเปนคนกระทําและผูหญิงเปนฝายรองรับการกระทํานั้น แทจริงแลว การรว มรกั เปนกระบวนการทค่ี นสองคนสามารถปรับเปลี่ยนเปนฝายนํา ในการกระทําไดโดยเสมอภาค ซ่ึงกนั และกนั 6. ผูหญิงไมควรจะเปนฝา ยเรม่ิ ตนกอน ตามที่เลาแจงแถลงไขในขอที่ผานมาจะเห็นไดวา เซ็กสเปนการส่ือสาร 2 ทางระหวาง คน 2 คน ทจ่ี ะรว มมือกันบรรเลงบทเพลงแหงความพิศวาส ซึง่ ตอ งผลดั กันนาํ ผลดั กนั ตามและตอ งชวยกัน โล ชว ยกนั พายนาวารักไปยงั จดุ หมายปลายทางแหง ความสขุ สมรวมกนั 7. ผูชายนึกถึงแตเ รอื่ งเซก็ สตลอดเวลา มีคํากลาวผิด ๆ ที่พูดกันตอเน่ืองมาวา ผูชายนึกถึงแตเร่ืองของการมีเพศสัมพันธที่เรียกกัน สั้นๆ วาเซก็ ส อยตู ลอด ท้ัง ๆ ทค่ี วามเปน จริงคอื ผูชายไมไ ดคดิ ถึงเรื่องเซ็กสอยูตลอดเวลา เขาคิดถึงเร่ือง อ่ืนอยูเหมือนกัน ไมวาจะเปนเรื่องงาน เร่ืองครอบครัว เพียงแตผูชายพรอมจะมีเซ็กสเสมอและไมได หมายความวา เม่ือเขาพรอมทจ่ี ะมเี ซ็กสแ ลว เขาจําเปน จะตองมีเสมอไป 8. ผูหญงิ ตอ งพรอมเสมอทจ่ี ะมเี ซก็ สเม่อื สามตี องการ ที่จริงในยคุ น้ีไมมีความจาํ เปนแบบนั้นเลย ในอดีตอาจจะใชแ ตไมใชใ นยคุ ไอทีแบบน้ที ีผ่ ูชาย และผหู ญิงเทาเทียมกัน และการจะมเี ซ็กสก ันก็เปนกิจกรรมรวมท่คี นสองคนจะตองใจตรงกันกอน ไมใช แคฝ ายใดฝายหนง่ึ ตอ งการแลว อกี ฝา ยจะตองยอม 9. เซก็ ส เปนเรอื่ งธรรมชาตไิ มต อ งเรียนรู ผูเฒาผแู กมักจะพยายามพดู เสมอ ๆ วา เพศศึกษาไมสําคัญ ทําไมรุนกอน ๆ ไมตองเตรียมตัว ในการเรียนรเู ลย ก็สามารถทจ่ี ะมีเซก็ สก ันจนมีลกู เต็มบานมีหลานเต็มเมืองได การเตรียมตัวที่ดียอมมีชัย ไปกวาคร่งึ เรอื่ งราวเก่ยี วกับความสัมพนั ธของคนสองคนก็เชน กัน สามารถเรยี นรูวิธกี ารทจี่ ะเพ่ิมความสขุ ใหแกก นั และกันไดกอ นที่จะเกิดเหตุการณน นั้ อิทธพิ ลของสอ่ื ตอปญหาทางเพศ ปจจุบันส่ือมีอิทธิพลตอการดําเนินชีวิตของทุกคนเทียบทุกดานรวมถึงดานปญหาทางเพศดวย เพราะสอื่ มีผลตอพฤตกิ รรมการตัดสนิ ใจของคนในสังคม ทุกคนจงึ ตอ งบรโิ ภคขา วสารอยตู ลอดเวลา เชน การชมรายการขาวทางทีวีทกุ เชา การอานหนงั สือพิมพ หรือเลนอินเตอรเน็ต ซ่ึงบางคนอาจจะใชบริการ

37 รบั ขา วสารทาง SMS เปนตน ส่ือจงึ กลายเปน สง่ิ ทมี่ อี ิทธิพลตอ ความคดิ และความรูสึกและการตัดสินใจท่ี สาํ คญั ของคนในสังคมอยา งหลกี เลีย่ งไมไ ด จากปจจัยดังกลา วอทิ ธิพลของสื่อจึงยอ มทจ่ี ะกอ ใหเ กดิ การเปลยี่ นแปลงไดใ นทุก ๆ ภาคสว นของ สังคมไมวาจะเปน สงั คมเมอื งหรือแมแ ตในสงั คมชนบทกต็ าม ซึ่งการเปล่ียนแปลงน้ันยอมที่จะเกิดขึ้นได ทง้ั ทางท่ีดขี น้ึ และทางท่แี ยล ง และสงิ่ สําคัญสื่อคอื ส่งิ ที่มอี ิทธพิ ลโดยตรงตอทกุ ๆ คนในสงั คมไมวาจะเด็ก วัยรุนหรือกระท่ังผูใหญ อิทธิพลของส่ือที่นับวันจะรุนแรงมากข้ึน ไมวาจากสภาพเศรษฐกิจ การเปลยี่ นแปลงของสังคม เนื่องมาจากความพยายามในการพัฒนาประเทศใหมีความเจริญกาวหนาใน ดานตาง ๆ เพ่ือใหทัดเทียมกับนานาประเทศ กอใหเกิดวัฒนธรรมที่หล่ังไหลเขามาในประเทศไทย โดยผา นสื่อ ทง้ั วทิ ยุ โทรทัศน สิ่งพิมพแ ละอนิ เตอรเน็ต สื่อจึงกลายเปนสิ่งที่มีอิทธิพลตอการดําเนินชีวิต และนําพาไปสูป ญหาและผลกระทบหลาย ๆ ดา น ของชีวิตแบบเดิม ๆ ของสังคมไทยใหเปล่ียนแปลงไป ซึ่งลวนมาจากการรับสื่อและอิทธิพลสื่อยังทําใหเกิดพฤติกรรมเลียนแบบ เชน ขาวอาชญากรรม ขาวสงคราม ภาพยนตรหรือละครทเี่ น้ือหารุนแรง ตอ สกู นั ตลอดจนสือ่ ลามกอนาจาร ซึ่งสงผลใหเด็กและ คนที่รับส่ือจิตนาการตามและเกิดการเลียนแบบ โดยจะเห็นไดบอยคร้ังจากการท่ีเด็กหรือคนที่กอ อาชญากรรมหลายคดี โดยบอกวา เลยี นแบบมาจากหนัง จากส่ือตาง ๆ แมกระท่ังการแตงกายตามแฟชั่น ของวัยรุน การกออาชญากรรม การกอม็อบ การใชความรุนแรงในการแกปญหา ความรุนแรงทางเพศ ทเี่ กิดข้ึนอยูในสงั คมไทยขณะน้ีสวนใหญเปนผลมาจากอทิ ธิพลของส่ือ สื่อมวลชนจึงมีความสําคัญอยางยิ่งตอการเขาไปมีบทบาทและมีอิทธิพลตอการดําเนินชีวิตของ คนในสังคม มีการเปล่ียนแปลงเกิดขึ้นตลอดเวลา บางสิ่งเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว แตบางส่ิงคอย ๆ จางหายไปทลี ะเล็กละนอ ย จนหมดไปในที่สุด เชน การท่ีประเทศกาวหนาทางเทคโนโลยีการส่ือสารทํา ใหขนบธรรมเนียมวัฒนธรรมคนไทย ทั้งสังคมเมืองและสังคมชนบท มีการเปล่ียนแปลงอยางรวดเร็ว แตจากการที่เราไมส ามารถปฏิเสธการรับขาวสาร ความบนั เทิงจากส่ือได แตเ ราสามารถเลอื กรบั ส่ือทด่ี ี มปี ระโยชนไ มรุนแรง และไมผดิ ธรรมนองคลองธรรมได เรือ่ งที่ 5 กฎหมายทเ่ี กี่ยวของกบั การละเมดิ ทางเพศ คดีความผดิ เกยี่ วกับเพศ โดยเฉพาะความผดิ ฐานขม ขนื กระทําชําเรา ถือเปน ความผิดท่รี ุนแรงและ เปนที่หวาดกลัวของผูหญิงจํานวนมาก รวมท้ังผูปกครองของเด็ก ไมวาจะเปนเด็กหญิงหรือเด็กชาย ยงิ่ ปจ จบุ ันจากขอมลู สถติ ติ า ง ๆ ทาํ ใหเราเหน็ กนั แลววา การลวงละเมิดทางเพศนั้นสามารถเกิดข้ึนไดกับ คนทุกเพศ ทุกวยั กฎหมายที่บญั ญัติไวเพื่อคุมครองผหู ญิงและผูเ สยี หายจากการลวงละเมดิ ทางเพศ มบี ัญญัตอิ ยใู นลกั ษณะความผิดเกีย่ วกบั เพศ ดงั นี้ มาตรา 276 ผูใดขมขืนกระทําชําเราหญิงซึ่งมิใชภริยาตน โดยขูเข็ญประการใด ๆ โดยใชกําลัง ประทุษราย โดยหญงิ อยใู นภาวะทีไ่ มสามารถขัดขืนได หรือโดยทําใหหญิงเขาใจผิดคิดวาตนเปนบุคคล อื่น ตองระวางโทษจําคุกตั้งแตส่ีปถึงยี่สิบปและปรับต้ังแตแปดพันบาทถึงส่ีหม่ืนบาท ถาการกระทํา

38 ความผิดตามวรรคแรกได กระทําโดยมีหรือใชอาวุธปนหรือวัตถุระเบิด หรือโดยรวมกระทําความผิด ดวยกัน อันมีลักษณะเปนการโทรมหญิงตองระวางโทษจําคุกตั้งแตสิบหาปถึงยี่สิบปและปรับตั้งแต สามหม่นื ถึงสห่ี มนื่ บาท หรอื จําคุกตลอดชีวติ มาตรา 277 ผูใดกระทําชําเราเด็กหญิงอายุไมเกินสิบหาป ซึ่งมิใชภริยาตน โดยเด็กหญิงน้ันจะ ยินยอมหรอื ไมก ต็ าม ตอ งระวางโทษจาํ คุกต้ังแตส่ีปถึงยส่ี บิ ปและปรบั ตง้ั แตแ ปดพนั บาทถงึ สห่ี ม่นื บาท ถา การกระทาํ ความผิดตามวรรคแรกเปน การกระทาํ แกเ ด็กหญิงอายุยังไมถึงสิบสามป ตองระวางโทษจําคุก ต้งั แตเจด็ ปถ ึงย่ีสิบปแ ละปรับต้ังแตห นึ่งหมนื่ ส่ีพนั บาทถึงสี่หม่นื บาท หรอื จําคุกตลอดชีวิต ถาการกระทํา ความผิดตามวรรคแรกหรือวรรคสองไดกระทําโดยรวมกระทําความผิดดวยกันอันมีลักษณะเปนการ โทรมหญงิ และเดก็ หญิงนน้ั ไมย ินยอม หรอื ไดกระทําโดยมอี าวุธปนและวัตถุระเบิด หรือโดยใชอาวธุ ตอง ระวางโทษจําคกุ ตลอดชวี ิต ความผิดตามทบี่ ญั ญัติไวในวรรคแรก ถา เปน การกระทําที่ชายกระทํากับหญิง อายุตํ่ากวาสิบสามป แตยังไมเกินสิบหาป โดยเด็กหญิงน้ันยินยอมและภายหลังศาลอนุญาตใหชายและ หญงิ นนั้ สมรสกัน ผูก ระทําผิดไมต องรับโทษ ถา ศาลอนุญาตใหส มรสในระหวางทีผ่ กู ระทําผิดกาํ ลงั รบั โทษในความผดิ น้ันอยู ใหศ าลปลอยผูก ระทาํ ผิดนัน้ ไป มาตรา 277 ทวิ ถา การกระทําความผิดตามมาตรา 276 วรรคแรก หรือมาตรา 277 วรรคแรก หรือ วรรคสอง เปนเหตุใหผถู กู กระทํา (1) รับอันตรายสาหัส ผูกระทําตองระวางโทษจําคุกต้ังแตสิบหาปถึงยี่สิบปและปรับตั้งแต สามหมนื่ บาทถึงส่ีหมืน่ บาท หรอื จําคุกตลอดชีวติ (2) ถงึ แกค วามตาย ผกู ระทาํ ตอ งระวางโทษประหารชีวติ หรอื จําคุกตลอดชวี ิต มาตรา 277 ตรี ถาการกระทําความผิดมาตรา 276 วรรคสองหรือมาตรา 277 วรรคสาม เปนเหตใุ ห ผถู กู กระทํา (1) รบั อันตรายสาหัส ผูกระทําตองระวางโทษประหารชีวิต หรือจําคุกตลอดชวี ิต (2) ถึงแกค วามตาย ผูกระทาํ ตอ งระวางโทษประหารชีวิต โดยสรปุ การจะมคี วามผิดฐานกระทําชําเราได ตองมีองคป ระกอบความผิดดังนี้ 1. กระทาํ ชาํ เราหญิงอืน่ ท่มี ใิ ชภรรยาตน 2. เปนการขมขนื บังคบั ใจ โดยมกี ารขเู ข็ญ หรือใชกําลงั ประทษุ รา ย หรอื ปลอมตัวเปนคนอ่ืนท่ี หญงิ ชอบและหญิงไมสามารถขดั ขืนได 3. โดยเจตนา ขอสงั เกต กระทําชําเรา = ทําใหของลับของชายลวงลํ้าเขาไปในของลับของหญิง ไมวาจะลวงล้ําเขาไป เล็กนอ ยเพยี งใดก็ตามและไมว า จะสําเร็จความใครหรือไมกต็ าม การขมขนื = ขม ขนื ใจโดยท่ีหญงิ ไมสมัครใจ

39 การขม ขนื ภรรยาของตนเองโดยทีจ่ ดทะเบยี นสมรสแลวไมเปนความผิด การรวมเพศโดยที่ผูหญิงยินยอมไมเปนความผิด แตถาหญิงนั้นอายุไมเกิน 13 ป แมยินยอมก็มี ความผิด การขม ขนื กระทาํ ชาํ เราผูท่ีอยูภายในปกครองของตนเอง เชน บุตร หลาน ลูกศิษยที่อยูในความ ดูแล ตอ งรบั โทษหนกั ขนึ้ มาตรา 278 ผูใดกระทําอนาจารแกบุคคลอายุกวาสิบหาป โดยขูเข็ญดวยประการใด ๆ โดยใชกําลังประทุษรา ย โดยบุคคลน้นั อยใู นภาวะทไี่ มสามารถขดั ขนื ไดหรอื โดยทําใหบ คุ คลนั้นเขา ใจผิด วาตนเปน บคุ คลอ่ืน ตองระวางโทษจาํ คุกไมเกินสบิ ป หรือปรับไมเ กินสองหม่นื บาท หรือท้งั จาํ ทั้งปรบั มาตรา 279 ผูใดกระทําอนาจารแกเด็กอายุไมเกินสิบหาป โดยเด็กนั้นจะยินยอมหรือไมก็ตาม ตอ งระวางโทษจาํ คุกไมเ กนิ สิบป หรอื ปรบั ไมเ กนิ สองหมน่ื บาท หรอื ท้ังจาํ ท้ังปรบั ถา การกระทําความผิด ตามวรรคแรก ผกู ระทาํ ไดกระทําโดยขูเข็ญดวยประการใด ๆ โดยใชกําลังประทุษรายโดยเด็กน้ันอยูใน ภาวะที่ไมสามารถขัดขืนได หรือโดยทําใหเด็กนั้นเขาใจผิดวาตนเปนบุคคลอ่ืน ตองระวางโทษจําคุก ไมเ กินสบิ หา ป หรอื ปรบั ไมเกินสามหม่นื บาท หรือท้ังจาํ ทัง้ ปรบั มาตรา 280 ถา การกระทาํ ความผิดตามมาตรา 278 หรอื มาตรา 279 เปน เหตุใหผ ถู กู กระทาํ (1) รับอนั ตรายสาหสั ผกู ระทาํ ตอ งระวางโทษจาํ คุก ตง้ั แตหาปถ งึ ย่ีสิบปแ ละปรบั ต้ังแตหนึ่งหมืน่ บาทถงึ สหี่ ม่ืนบาท (2) ถงึ แกความตาย ผูก ระทาํ ตองระวางโทษประหารชีวติ หรอื จําคกุ ตลอดชวี ติ การจะมีความผดิ ฐานทาํ อนาจารได ตอ งมอี งคป ระกอบ คอื 1 ทาํ อนาจารแกบคุ คลอายเุ กินกวา 13 ป 2 มีการขมขู ประทุษรา ย จนไมสามารถขดั ขนื ได หรือทําใหเ ขาใจวาเราเปน คนอน่ื 3 โดยเจตนา ขอ สงั เกต อนาจาร = การทําหยาบชา ลามกใหเ ปน ท่ีอบั อายโดยทหี่ ญงิ ไมส มคั รใจ หรอื โดยการปลอมตัวเปน สามีหรือคนรัก การทําอนาจารกับเด็กอายุไมเกิน 13 ป แมเด็กยินยอมก็เปนความผิด ถาทําอนาจารกับ บุคคลใดแลว บคุ คลนั้นไดร บั อนั ตรายหรือถงึ แกความตายตอ งไดรับโทษหนักข้นึ การทําอนาจารไมจําเปนตองทํากับหญิงเสมอไป การทําอนาจารกับชายก็ถือเปนความผิด เชน เดยี วกันไมวาผกู ระทําจะเปน หญงิ หรอื ชายก็ตาม ความผิดท้ังการขมขืนกระทําชําเราและการกระทํา อนาจารนี้ ผูกระทาํ จะไดร ับโทษหนักขน้ึ กวาท่ีกาํ หนดไวอกี 1 ใน 3 หากเปนการกระทําผิดแก 1. ผูสบื สันดาน ไดแ ก บุตร หลาน เหลน ลอ่ื (ลกู ของหลาน) ทชี่ อบดวยกฎหมาย 2. ศษิ ยซ่งึ อยูใ นความดแู ล ซง่ึ ไมใ ชเ ฉพาะครูที่มหี นาทีส่ อนอยางเดียว ตองมีหนา ที่ดูแลดว ย

40 3. ผูอ ยใู นความควบคุมตามหนา ที่ราชการ 4. ผอู ยูในความปกครอง ในความพิทักษ หรอื ในความอนุบาลตามกฎหมาย นอกจากนี้ ยงั มมี าตราอ่นื ๆ ทีเ่ กี่ยวของอกี ไดแก มาตรา 282 ผูใดเพื่อสนองความใครของผูอื่น เปนธุระจัดหา ลอไป หรือพาไปเพื่อการอนาจาร ซ่ึงชายหรือหญิง แมผ ูน ัน้ จะยินยอมกต็ าม ตองระวางโทษจําคกุ ตง้ั แตหนง่ึ ปถงึ สิบปและปรับตัง้ แต สองพนั บาทถงึ สองหมนื่ บาท ถา การกระทาํ ความผิดตามวรรคแรกเปนการกระทําแกบ ุคคลอายุเกินสิบหา ป แตย ังไมเ กินสิบแปดป ผกู ระทําตองระวางโทษจําคุกตั้งแตสามปถึงสิบหาปและปรับต้ังแตหกพันบาท ถึงสามหมื่นบาท ถาการกระทําความผิดตามวรรคแรกเปนการกระทําแกเด็กอายุยังไมเกินสิบหาป ผูกระทําตองระวางโทษจําคุกตั้งแตหาปถึงยี่สิบปและปรับต้ังแตหนึ่งหม่ืนบาทถึงส่ีหมื่นบาท ผูใดเพื่อ สนองความใครของผูอน่ื รับตัวบุคคลซึ่งผูจดั หา ลอ ไป หรือพาไปตามวรรคแรก วรรคสอง หรอื วรรคสาม หรือสนับสนุนในการกระทาํ ความผดิ ดังกลาวตองระวางโทษตามทีบ่ ญั ญตั ไิ วใ นวรรคแรก วรรคสอง หรอื วรรคสาม แลว แตก รณี มาตรา 283 ผูใดเพื่อสนองความใครของผูอื่น เปนธุระจัดหา ลอไป หรือพาไปเพ่ือการอนาจาร ซง่ึ ชายหรือหญิง โดยใชอุบายหลอกลวง ขูเขญ็ ใชก าํ ลังประทุษราย ใชอํานาจครอบงาํ ผิดคลองธรรม หรือ ใชวิธีขมขืนใจดว ยประการอื่นใด ตอ งระวางโทษจําคกุ ตง้ั แตหา ปถ ึงย่ีสิบปและปรับตั้งแตหน่ึงหม่ืนบาท ถึงสห่ี ม่นื บาท ถาการกระทาํ ตามความผิดตามวรรคแรก เปนการกระทาํ แกบ ุคคลอายุเกินสิบหาปแตยังไม เกินสบิ แปดป ผูกระทําตอ งระวางโทษจาํ คกุ ต้ังแตเจด็ ปถึงยส่ี บิ ปแ ละปรบั ตั้งแตหนึ่งหม่ืนส่ีพนั บาทถงึ สี่หมนื่ บาท หรือจําคกุ ตลอดชวี ิต ถา การกระทําผิดตามวรรคแรกเปน การกระทาํ แกเดก็ อายยุ งั ไมเกินสบิ หา ป ผูกระทาํ ตองระวางโทษจาํ คุกตง้ั แตสบิ ปถึงยีส่ บิ ปแ ละปรบั ต้ังแตส องหม่ืนบาทถึงส่หี ม่ืนบาท หรือจําคุก ตลอดชวี ติ หรอื ประหารชีวติ ผูใดเพอ่ื สนองความใครของผูอ ่นื รับตวั บคุ คลซึง่ มีผูจัดหา ลอไป หรือพาไป ตามวรรคแรก วรรคสอง หรือวรรคสาม หรือสนับสนุนในการกระทําความผิดดังกลาว ตองระวางโทษ ตามท่บี ญั ญตั ิไวใ นวรรคแรก วรรคสอง หรือวรรคสามแลวแตก รณี มาตรา 283 ทวิ ผูใดพาบคุ คลอายุเกินสิบหาปแตยังไมเกินสิบแปดปไปเพื่อการอนาจาร แมผูนั้น จะยนิ ยอมกต็ าม ตอ งระวางโทษจาํ คกุ ไมเกนิ หาปห รือปรับไมเกินหนึ่งหมื่นบาทหรอื ท้ังจําท้ังปรับ ถาการ กระทาํ ความผดิ ตามวรรคแรก เปนการกระทาํ แกเด็กอายุยงั ไมเกินสิบหาป ผูกระทําตองระวางโทษจําคุก ไมเ กินเจ็ดปหรือปรบั ไมเกนิ หนง่ึ หมืน่ สพ่ี นั บาท หรือทง้ั จาํ ทง้ั ปรับ ผูใดซอนเรนบุคคลซึ่งถกู พาไปตามวรรค แรกหรือวรรคสอง ตองระวางโทษตามที่บัญญัติในวรรคแรกหรือวรรคสองแลวแตกรณี ความผิดตาม วรรคแรกและวรรคสาม เฉพาะกรณีที่กระทาํ แกบุคคลอายุเกนิ สบิ หาป เปนความผดิ อันยอมความได มาตรา 284 ผูใดพาผูอื่นไปเพ่ือการอนาจาร โดยใชอุบายหลอกลวง ขูเข็ญ ใชกําลังประทุษราย ใชอํานาจครอบงํา ผดิ คลองธรรมหรือใชว ธิ ีขม ขืนใจดวยประการอื่นใด ตองระวางโทษจําคุกต้ังแตหน่ึงป

41 ถึงสบิ ปแ ละปรบั ต้งั แตสองพนั บาทถงึ หนึ่งหมนื่ บาท ผใู ดซอนเรนบุคคลซึ่งเปนผูถูกพาไปตามวรรคแรก ตอ งระวางโทษเชน เดียวกบั ผพู าไปน้ัน ความผดิ ตามมาตรานี้ เปน ความผดิ อนั ยอมความได มาตรา 317 ผูใดปราศจากเหตุอันสมควรพรากเด็กอายุยังไมเกินสิบหาปไปเสียจากบิดามารดา ผูปกครอง หรอื ผูดแู ล ตองระวางโทษจาํ คุกต้งั แตสามปถ งึ สบิ หา ปแ ละปรับตง้ั แตห า พนั บาทถงึ สามหมื่นบาท ผูใดโดยทุจริต ซื้อ จําหนาย หรือรับตัวเด็กซึ่งถูกพรากตามวรรคแรก ตองระวางโทษเชนเดียวกับ ผูพรากน้ัน ถา ความผดิ ตามมาตราน้ีไดกระทําเพื่อหากําไร หรือเพื่อการอนาจาร ผูกระทําตองระวางโทษ จาํ คกุ ต้ังแตห าปถ ึงย่สี บิ ปแ ละปรับตง้ั แตห นง่ึ หม่นื บาทถงึ สีห่ มนื่ บาท มาตรา 318 ผูใดพรากผูเยาวอายุกวาสิบหาปแตยังไมเกินสิบแปดปไปเสียจากบิดามารดา ผูป กครอง หรือผดู ูแล โดยผูเยาวนั้นไมเ ตม็ ใจไปดว ย ตองระวางโทษจําคุกตงั้ แตส องปถ ึงสบิ ปแ ละปรับตั้ง แตส่พี นั บาทถงึ สองหมื่นบาท ผูใดโดยทุจรติ ซื้อ จาํ หนา ย หรือรบั ตัวผเู ยาว ซ่ึงถูกพรากตามวรรคแรกตอง ระวางโทษเชนเดียวกับผูพรากน้ันถาความผิดตามมาตรานี้ไดกระทําเพ่ือหากําไร หรือเพื่อการอนาจาร ผูกระทาํ ตองระวางโทษจาํ คกุ ตั้งแตส ามปถ งึ สิบหา ปแ ละปรับตง้ั แตหาพนั บาทถงึ สามหม่ืนบาท มาตรา 319 ผูใดพรากผูเยาวอายุกวาสิบหาปแตยังไมเกินสิบแปดปไปเสียจากบิดามารดา ผูปกครองหรือผดู แู ลเพื่อหากําไรหรือเพื่อการอนาจาร โดยผูเยาวน้ันเต็มใจไปดวย ตองระวางโทษจําคุก ตงั้ แตสองปถึงสิบปและปรับต้งั แตสีพ่ ันบาทถึงสองหม่ืนบาท ผูใดกระทําทุจริต ซ้ือ จําหนาย หรือรับตัว ผเู ยาวซ ึง่ ถกู พรากตามวรรคแรกตองระวางโทษเชนเดียวกับผูพรากน้ันผูใดจะมีความผิดฐานพรากผูเยาว ความผดิ น้ันจะตองประกอบดวย 1. มกี ารพรากบคุ คลไปจากการดแู ลของบิดามารดา ผดู ูแล หรือผูปกครอง 2. บุคคลทถี่ ูกพรากจะเตม็ ใจหรอื ไมก ต็ าม 3. ปราศจากเหตผุ ลอันสมควร 4. โดยเจตนา ขอสงั เกต การพรากผูเยาว = การเอาตวั เดก็ ทอ่ี ายุยงั ไมครบบรรลุนิติภาวะไปจากความดูแลของบิดามารดา ผูป กครอง หรือผดู ูแลไมว าเด็กน้ันจะเต็มใจหรอื ไมก็ตาม การพรากผเู ยาวอายไุ มเกนิ 13 ป แตไมเ กนิ 18 ป โดยผูเยาวไมเต็มใจเปนความผิด ผูท่ีรับซื้อหรือ ขายตวั เดก็ ทพ่ี รากฯ ตองรับโทษเชน เดียวกับผูพราก ผูทีพ่ รากฯ หรือรบั ซ้ือเดก็ ทถ่ี ูกพรากฯ ไปเปนโสเภณี เปนเมียนอยของคนอ่ืน หรอื เพ่อื ขม ขืนตอ งรบั โทษหนกั ข้นึ การพรากผเู ยาวอ ายเุ กนิ 13 ป แตไมเกนิ 18 ป แมผ ูเยาวจ ะเต็มใจไปดวย ถานาํ ไปเพ่ือการอนาจาร หรือคากําไรเปน ความผิด เชน พาไปขมขืน พาไปเปนโสเภณี เปน ตน

42 คําแนะนําในการไปติดตอสถานีตํารวจ การแจง ความตา ง ๆ เพือ่ ความสะดวก รวดเรว็ และถูกตองตามกฎหมายและระเบยี บของทางราชการ เมอ่ื ทานไปติดตอ ท่ีสถานีตํารวจ ทานควรเตรียมเอกสารที่จําเปนติดตัวไปดวย คือ บัตรประจําตัวประชาชน หรอื หลักฐานตา ง ๆ ท่ีเกย่ี วกับเร่อื งทจ่ี ะแจง โดยนาํ ไปแสดงตอเจา หนาท่ีตํารวจ เชน เส้ือผาของผู ถูกขมขนื ทม่ี คี ราบอสจุ ิ หรอื รอยเปอ นอยางอื่นอนั เกิดจากการขม ขนื และส่ิงของตาง ๆ ของผูตองหาท่ีตก อยใู นที่เกดิ เหตุ ทะเบียนบา นของผเู สยี หาย รูปถา ย หรอื ที่อยูของผูต องหาตลอดจนหลักฐานอ่นื ๆ (ถาม)ี การแจงพรากผเู ยาว หลักฐานตาง ๆ ควรนําไปแสดงตอเจาหนาที่ตํารวจคือ สูจิบัตรของผูเยาว ทะเบียน บานของผเู ยาว รูปถายผูเยาวใบสาํ คญั อน่ื ๆ ท่ีเก่ียวกบั ผูเยาว (ถา ม)ี หมายเหตุ ในการไปแจงความหรือรองทุกขตอพนักงานสอบสวนน้ัน นอกจากนําหลักฐานไป แสดงแลว ถา ทา นสามารถพาพยานบคุ คลท่ีรเู ห็นหรือเกย่ี วของกับเหตุการณไปพบเจาพนักงานสอบสวน ดว ยจะเปนประโยชนแกทา นและพนกั งานสอบสวนเปนอยา งมาก เพราะจะสามารถดําเนินเร่ืองของทาน ใหแ ลวเสรจ็ ไดเ ร็วข้ึน กิจกรรม อธบิ ายคําถามตอไปนีใ้ นชน้ั เรยี น 1. พัฒนาการทางเพศมีกขี่ น้ั ตอน อะไรบาง 2. อารมณทางเพศอาจแบงตามความรุนแรงไดเปน 3 ระดบั มีอะไรบา ง 3. มวี ิธีจดั การอารมณทางเพศอยา งไรบาง 4. การจะมีความผิดฐานทําอนาจารได ตองมีองคประกอบอะไรบา ง 5. ตามขอกฎหมายการพรากผเู ยาวหมายถงึ อะไร