42 บันทึกหลังกำรสอน ความสาเร็จในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา / อุปสรรค ในการจดั การเรียนการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแก้ปัญหา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงชอ่ื .............................................ครผู ูส้ อน (.................................................) คร.ู ........................................... วันท.ี่ .........เดอื น...........................พ.ศ. ........................ ขอ้ เสนอแนะของผู้บรหิ ารสถานศึกษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงชือ่ ผบู้ ังคบั บญั ชา (นางจีระภา วฒั นกสกิ าร) ผอู้ านวยการศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชัย
43 ใบงำน คร้งั ท่ี 6 โรคติดตอ่ ทำงเพศสัมพนั ธ์ 1. ให้นกั ศึกษาอธิบายวิธกี ารป้องกนโรคติดตอ่ ทางเพศสัมพนั ธ์ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................................ ................................. .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................... ............................................................................................................................. ...... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. ................................................................................. ........................................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................ ............................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................ ............................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................................................. ............ ....................................................................................................................... .................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................
44 แผนกำรจัดกำรเรยี นรคู้ รงั้ ที่ 7 (พบกลุ่ม) กลมุ่ สำระทักษะกำรดำเนินชวี ิต รำยวิชำ สุขศกึ ษำ พลศึกษำ รหสั ทช 11002 จำนวน 2 หน่วยกติ ระดับประถมศกึ ษำ เรื่อง กำรดูแลสุขภำพ จำนวน 4 ชวั่ โมง เวลำ............................ สอนวนั ท่.ี .............เดือน.......................พ.ศ. ................. ภำคเรียนท่.ี ................ปีกำรศกึ ษำ.................... มำตรฐำนกำรเรยี นรู้ระดับ รู้ เขา้ ใจ มีคุณธรรม จริยธรรม เจตคตทิ ดี่ ี มที ักษะในการดูแลและสร้างเสริมการมีพฤติกรรมสขุ ภาพทด่ี ี ปฏบิ ัติเป็นกจิ นิสัยตลอดจนป้องกนั พฤติกรรมเสยี่ งต่อสุขภาพและดารงชวี ิตของตนเองและครอบครัวอย่างมีความสุข ตัวช้วี ัด สามารถวิเคราะหแ์ ละอธิบายเก่ียวกบั สารอาหารได้ สำระกำรเรยี นรู้ 1.สารอาหารท่จี าเปน็ ต่อร่างกาย 2.หลกั โภชนาการ 3.อาหารหลกั 5 หมู่ คณุ ธรรม 1. เพือ่ พฒั นาตนเอง 2 .เพอ่ื พฒั นาการทางาน 3. เพ่อื พฒั นาสงั คม กระบวนกำรจัดกำรเรียนรู้ ครอู ธบิ ายใหค้ วามรเู้ ก่ยี วกบั สารอาหารทีจ่ าเปน็ ต่อรา่ งกาย หลกั โภชนาการ และอาหารหลัก 5 หมู่ สอ่ื กำรเรียนกำรสอน - หนังสือแบบเรียน กำรวดั และประเมนิ ผล ประเมนิ ความรู้ ความเขา้ ใจ ตรวจสอบ ช้ินงาน/ผลงาน และ ประเมินการปฏบิ ตั ิจรงิ โดยวิธกี ารทดสอบ สงั เกต สัมภาษณ์ ประเมนิ สภาพจรงิ ควำมคิดเหน็ และขอ้ เสนอแนะของผูบ้ รหิ ำรสถำนศึกษำ พิจารณาแล้ว.................................................................................................................. ........................ ......................................................................................................... ...................................................... (นางจีระภา วัฒนกสิการ) ผอู้ านวยการศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอโชคชยั
45 บันทกึ หลังกำรสอน ความสาเร็จในการจัดการเรียนการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปญั หา / อปุ สรรค ในการจดั การเรยี นการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแกป้ ญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่อื .............................................ครูผู้สอน (.................................................) คร.ู ........................................... วันท.่ี .........เดือน...........................พ.ศ. ........................ ข้อเสนอแนะของผู้บริหารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงชอื่ ผูบ้ งั คบั บัญชา (นางจรี ะภา วฒั นกสกิ าร) ผู้อานวยการศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอโชคชัย
46 ใบงำน คร้งั ที่ 7 เรื่อง สำรอำหำรท่จี ำเป็นต่อรำ่ งกำย 1. ให้นักศึกษาอธบิ ายสารอาหารทม่ี ีความจาเปน็ ต่อรา่ งกาย ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. .................................................................................. ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................. ............................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................... ...................................... ............................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .............................................................................................................................................................................. ........... ........................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................
47 แผนกำรจดั กำรเรียนรู้ คร้ังที่ 8 (กรต.) กลุ่มสำระทักษะกำรดำเนนิ ชวี ติ รำยวิชำ สขุ ศึกษำ พลศึกษำ รหัส ทช 11002 จำนวน 2 หนว่ ยกิต ระดับ มธั ยมศกึ ษำตอนปลำย เรอื่ ง กำรดูแลสุขภำพ จำนวน 6 ชว่ั โมง เวลำ............................ สอนวันที่..............เดอื น.......................พ.ศ. ................. ภำคเรยี นที่.................ปกี ำรศกึ ษำ.................... มำตรฐำนกำรเรยี นรรู้ ะดับ รู้ เข้าใจ มคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม เจตคติทีด่ ี มีทักษะในการดูแลและสรา้ งเสริมการมพี ฤตกิ รรมสขุ ภาพท่ดี ี ปฏบิ ตั ิเปน็ กจิ นิสัยตลอดจนป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพและดารงชีวติ ของตนเองและครอบครัวอยา่ งมีความสุข ตวั ชี้วดั 1. อธิบายการปฏิบตั ติ นในการเลอื กบรโิ ภคอาหารตามหลักโภชนาการ สำระกำรเรยี นรู้ 1.หลักโภชนาการ 2.การเลอื กรบั ประทานอาหารครบ หลัก 5 หมู่ คุณธรรม 1. เพอื่ พฒั นาตนเอง 2. เพือ่ พัฒนาการทางาน กระบวนกำรจดั กำรเรียนรู้ - ให้นกั ศกึ ษา ศกึ ษาดว้ ยตนเองจากส่ือแหล่งต่างๆ - มอบหมายให้นักศึกษาไปทาใบงานเรือ่ ง อาหารหลกั 5 หมู่ สอื่ กำรเรยี นกำรสอน - หนังสือแบบเรยี น - ห้องสมดุ ประชาชน - อนิ เตอร์เน็ต - ใบงาน - ใบความรู้ กำรวดั และประเมนิ ผล ประเมนิ ความรู้ ความเข้าใจ ตรวจสอบ ชิ้นงาน/ผลงาน และ ประเมนิ การปฏิบัติจริง โดยวิธีการทดสอบ สังเกต สมั ภาษณ์ ประเมินสภาพจริง ควำมคดิ เห็นและข้อเสนอแนะของผูบ้ รหิ ำรสถำนศึกษำ พจิ ารณาแล้ว.......................................................................................................................................... (นางจรี ะภา วัฒนกสิการ) ผู้อานวยการศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอโชคชยั
48 บันทกึ หลังกำรสอน ความสาเร็จในการจัดการเรียนการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปญั หา / อปุ สรรค ในการจดั การเรยี นการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแกป้ ญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่อื .............................................ครผู ูส้ อน (.................................................) คร.ู ........................................... วันท.่ี .........เดือน...........................พ.ศ. ........................ ข้อเสนอแนะของผู้บริหารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงชอื่ ผูบ้ งั คับบญั ชา (นางจรี ะภา วฒั นกสกิ าร) ผู้อานวยการศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอโชคชัย
49 ใบควำมรู้ ครัง้ ที่ 8 เร่ืองท่ี 1 ควำมหมำย ควำมสำคญั และคุณค่ำของอำหำร และโภชนำกำร ควำมหมำยของอำหำร อาหาร หมายถงึ สงิ่ ทม่ี นุษย์ และสัตว์กนิ ดมื่ เข้าไปแล้วบารุงรา่ งกายใหเ้ จริญเตบิ โต และดารงชีวิต รวมท้งั ส่ิงท่ี ต้นไม้ดูดเขา้ ไปหล่อเล้ยี งสว่ นตา่ ง ๆ ของตน้ ไม้ให้เจรญิ เติบโตและดารงอยูร่ ่างกายของคนเราต้องการอาหาร เพราะ อาหารเป็นส่ิงจาเป็นต่อร่างกาย คือ เพือ่ บาบัดความหวิ และเพ่ือนาสารอาหารไปสรา้ งสุขภาพอนามัย จนถึงการ พัฒนาการทางสมองสาหรบั ทางดา้ นจติ ใจนัน้ คนเรารับประทานอาหารเพ่ือสนองความอยาก สร้างสุขภาพจติ ทด่ี ี อาหารคือ สิง่ ที่รบั ประทานเข้าไปแลว้ ก่อให้เกิดประโยชนแ์ ก่ร่างกายในดา้ นต่าง ๆ เช่น ให้กาลังและความอบอนุ่ เสรมิ สรา้ งความเจริญเตบิ โต ซอ่ มแซมสว่ นทส่ี กึ หรอ ตลอดจนทาให้อวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายทางานอยา่ งเปน็ ปกติ โภชนาการ คือ วทิ ยาศาสตรแ์ ขนงหนงึ่ เกย่ี วกับการจดั อาหาร เพอื่ ให้ไดป้ ระโยชน์ แก่รา่ งกายมากที่สุด โดยคานึงถึง คณุ คา่ ของอาหาร วัย และสภาพรา่ งกายของผู้ท่ีได้รบั อาหารนนั้ ๆ ดว้ ย ประโยชน์และคุณค่ำของอำหำร อาหารเปน็ สารวัตถดุ ิบท่ีรา่ งกายนามาผลิตเปน็ พลังงาน ร่างกายนาพลงั งานที่ไดจ้ ากอาหารไปใช้ในการรักษา สภาวะทางเคมี และนาไปใชเ้ กย่ี วกบั การทางานของระบบต่าง ๆ เชน่ การไหลเวยี นโลหติ การเคลื่อนทข่ี องอากาศเขา้ และออกจากปอด การเคลือ่ นไหวของรา่ งกายการออกกาลังกาย และการทากิจกรรมตา่ ง ๆ ประเภทและประโยชนข์ องสำรอำหำร ในทางโภชนาการได้แบ่งอาหารตามสารอาหารออกเป็น 6 ประเภทใหญ่ ดงั น้ี 1. คำรโ์ บไฮเดรต เป็นสารอาหารประเภทแป้งและนา้ ตาล ซ่งึ ส่วนใหญไ่ ด้จากการ สงั เคราะหแ์ สงของพชื ได้แก่ แปง้ และน้าตาล คารโ์ บไฮเดรตเป็นสารอาหารทีใ่ ห้พลงั งานแกร่ า่ งกาย โดยคารโ์ บไฮเดรต 1 กรมั จะสลายให้พลังงาน 4 กิโลแคลอรี (K.cal) ประโยชน์ คำรโ์ บไฮเดรต (1) ให้พลังงานและความร้อนแก่รา่ งกาย (2) ชว่ ยในการเผาผลาญอาหารจาพวกไขมนั เพอื่ ใหร้ ่างกายสามารถนาไปใช้ได้ (3) กาจัดสารพิษท่ีเข้าสรู่ า่ งกาย (4) ทาใหก้ ารขับถา่ ยเปน็ ไปตามปกติ ความต้องการคาร์โบไฮเดรต ในวนั หนึ่ง ๆ คนเราตอ้ งการใช้พลงั งานไม่ เท่ากนั ขึน้ อย่กู ับขนาดของร่างกาย อายุ และกิจกรรม 2. โปรตนี เป็นสารอาหารทีจ่ าเป็นตอ่ รา่ งกายของสิ่งท่ีมชี วี ิต ซ่งึ ประกอบด้วยธาตุ สาคัญ ๆ คอื คารบ์ อน โฮโดรเจน ออกซเิ จน และไนโตรเจน นอกจากนี้ยังมธี าตุอืน่ อีกดว้ ย ประโยชนโ์ ปรตีน (1) ช่วยซอ่ มแซมสว่ นทสี่ ึกหรอของร่างกาย (2) ให้พลงั งานและความอบอุ่นแกร่ ่างกาย โดยโปรตนี 1 กรัม ใหพ้ ลงั งาน 4 กิโลแคลอรี่ เด็กทารกถา้ ไดร้ ับโปรตนี นอ้ ยจะมีผลทาให้สมองไม่พัฒนา ทาใหร้ า่ งกายแคระแกรนสตปิ ัญญาต่า (3) ทาใหส้ ุขภาพร่างกายแข็งแรง ไม่ออ่ นเพลีย (4) ทาให้รา่ งกายมีภมู ิต้านทานโรคสงู (5) เปน็ สารที่จาเปน็ ในการสร้างฮอรโ์ มน และเอนไซม์ และเปน็ ส่วนประกอบทส่ี าคัญของเม็ดเลอื ดแดง
50 ผลเสียท่ีเกิดจำกกำรทร่ี ำ่ งกำยขำดโปรตนี (1) ทาให้ตวั เล็ก ซบู ผอม (2) การเจรญิ เตบิ โตชะงัก (3) กลา้ มเนอื้ อ่อนปวกเปยี ก ถ้าร่างกายขาดโปรตีนอย่างมาก จะทาใหเ้ กดิ โรคอวาฮิออกกอร์ (Kwashiorkor) ตบั บวม ผมสีออ่ น เฉยเมย ไม่มชี ีวติ ชวี า แหลง่ อาหารของโปรตีนทร่ี า่ งกายได้รบั จากเน้ือสัตว์ เครอื่ งในสตั ว์ ไข่ นม ถ่วั และผลติ ภัณฑจ์ ากถัว่ โปรตีนที่ร่างกายต้องการไดร้ ับ เม่ือถูกย่อยดว้ ยเอนไซม์ จะได้กรดอะมโิ น 3. ไขมนั (Lipid Fat) เป็นสารอาหารท่ีมีธาตุทอ่ี งคป์ ระกอบที่สาคญั คือ คาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซเิ จนคล้ายกบั คารโ์ บไฮเดรต แต่สัดส่วนทีต่ า่ งกัน ไขมนั ประกอบดว้ ยกรดไขมันและ กรีเซอรอล (1) กรดไขมัน (Fatty acid) แบง่ ออกตามจดุ หลอมเหลวได้ 2 ประเภท คอื กรดไขมันชนิดอิ่มตวั (Saturated fatty acid) เป็นกรดไขมันท่ีมีจดุ หลอมเหลว สูงมีจานวนธาตุคารบ์ อน และธาตุไฮโดรเจนในโมเลกลุ คอ่ นข้างสงู ได้แก่ กรดลอริก กรดโมรีสติก กรดปาลม์ ติก กรดสเตียริก กรดไขมนั ชนิดอ่มิ ตวั สว่ นมากจะไดจ้ ากสัตว์และมะพร้าว กรดไขมันชนดิ ไมอ่ ิ่มตัว (Unsaturated fatty acid) เปน็ กรดไขมันที่มีจดุ หลอมเหลวต่า ในหน่งึ โมเลกลุ ประกอบด้วยธาตคุ าร์บอน และธาตไุ ฮโดรเจนในปรมิ าณต่ากรดไขมันชนิดไมอ่ ่ิมตวั ส่วนมากได้จากไขมนั ของสตั ว์เลอื ดเย็น นา้ มนั ตบั ปลาและไขมนั จากพืช กรดไขมันชนดิ ไม่อ่ิมตัวมีกลิ่นเกดิ ข้ึนได้ง่าย เน่ืองมากจากตัวกับออกซเิ จนในอากาศได้งา่ ย วิธแี ก้ทาไดโ้ ดยใหท้ าปฏกิ ริ ิยากับไฮโดรเจน ซ่งึ เปน็ หลักของการทาเนย เทียมกรดไขมนั ที่รา่ งกายต้องการ เปน็ กรดไขมันท่รี ่างกายไม่สามารถสงั เคราะห์ขน้ึ ไดจ้ งึ ต้องรับจากภายนอก ซึ่งได้ รบั มาจากพืช เปน็ กรดไขมนั ชนดิ ไม่อ่มิ ตัว เช่นกรดโอเลอกิ (C17H33 COOH) ไดจ้ ากน้ามันมะพรา้ ว ถวั่ ลสิ ง กรดไลโนเลอกิ (C17H19 COOH) ไดถ้ วั่ ลสิ ง นา้ มนั รา น้ามันดอกคาฝอย ประโยชนข์ องกรดไขมันชนดิ อม่ิ ตัวตอ่ รำ่ งกำย คือ (1) ชว่ ยทาใหร้ า่ งกายมีสุขภาพดี (2) ชว่ ยสร้างความเจริญเตบิ โตในเดก็ (3) ช่วยทาใหผ้ วิ พรรณงดงาม (4) ช่วยลดระดบั คอเลสเตอรอลในเส้นเลือด แตถ่ า้ ร่างกายขาดไขมันจะทาใหร้ า่ งกายเจริญเติบโตได้ไมเ่ ท่าที่ควร และมผี ิวหนังอกั เสบ ไขมันเป็นสารอาหารที่ให้ พลังงานสงู โดยไขมัน 1 กรัม จะใหพ้ ลังงาน 9 กิโลแคลอรี่ และนอกจากนี้ ยังชว่ ยใหร้ ่างกายดูดวิตามนิ เอ ดี อี เค ไป ใชใ้ นร่างกายไดด้ ้วย ถา้ รา่ งกายขาดไขมันจะทาใหร้ า่ งกายขาดวิตามิน เอ ดี อี และเค (2) คอเลสเตอรอล (Cholesterol) เปน็ กรดไขมนั อิ่มตวั ท่ีพบมากในไข่แดง มนั สมอง สตั ว์ มีความสามารถในการละลายไม่ดี ฉะน้นั เม่อื บริโภคเข้าไปในปริมาณมาก จะทาใหเ้ กิดการอุดตันในเสน้ เลือดทา ใหเ้ สน้ เลือดตีบตนั และเปน็ สาเหตทุ าใหเ้ กิดโรคหลอดโลหติ แขง็ ตัวโรคความดันโลหติ สูง เป็นต้น เพื่อลดปริมาณ คอเลสเตอรอลในเส้นเลือด ควรเลอื กบริโภคอาหารท่ีมีไขมันต่า และควรงดเว้นการบริโภคไข่แดง ไขมันจากสตั ว์ โดยเฉพาะมันสมองสตั ว์ (3) ไตรกลีเซอร์ไรด์ หมายถึง ไขมันท่เี กดิ ข้นึ จากปฏกิ ิรยิ าเคมรี ะหวา่ งไขมนั กบั กลีเซอรอล ข้อควรจำ (1) กรดไขมันชนดิ อิ่มตัว จุดหลอมเหลวจะสงู ขนึ้ ตามจานวนอะตอมของคารบ์ อน ไฮโดรเจนใน 1 โมเลกลุ (2) กรดไขมนั ชนิดไม่อิม่ ตวั เม่ือคาร์บอนเท่ากัน จุดหลอมเหลวจะสงู ข้ึน เมื่อมี อะตอมของไฮโดรเจนสูงขน้ึ 4. วติ ำมิน (Vitamin) เปน็ สารซึ่งมีความจาเปน็ ตอ่ ร่างกาย เพราะสามารถทาใหร้ า่ งกาย
51 ทางานได้เปน็ ปกติ ฉะนน้ั วติ ามินได้จากอาหาร เพราะร่างกายไมส่ ามารถสร้างหรือสังเคราะห์ขนึ้ ได้ วิตามิน แบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ (1) วติ ำมินทีล่ ะลำยได้ในน้ำมันหรอื ไขมัน ได้แก่ วิตามินซี วิตามินพวกนสี้ ลายตัวได้งา่ ยเมือ่ ถูกแสง ความ ร้อน ฉะน้ัน จงึ ไม่มีการสะสมในร่างกาย ถา้ รา่ งกายรบั เขา้ ไปมากเกนิ ไปจะทาใหเ้ กิดผลเสียได้ คือ เกดิ อาการแพ้ (2) วิตำมนิ ทล่ี ะลำยไดใ้ นนำ้ ไดแ้ ก่ วติ ามนิ บี วติ ามินซี วิตามนิ พวกนี้สลายตัวได้งา่ ย เมื่อถูกแสง ความรอ้ น ฉะนน้ั จงึ ไม่มีการสะสมในร่างกาย ถ้ารา่ งกายมีมากเกินไปจะถูกขับออกมาทาง ปสั สาวะหรอื ทางเหงื่อ 1. วิตามนิ เอ พบในอาหารประเภทเนอื้ นม ไข่แดง เนย น้ามนั ตบั ปลา พืชผกั และผลไม้ ตลอดจนผลไม้ที่มีสเี หลือง เช่น มะละกอ ฟักทอง มีประโยชน์ คอื ชว่ ยรักษาสขุ ภาพทางตาให้ปกติ ชว่ ยสร้างเคลือบฟัน ช่วยทาให้ผิวหนังสดชื่นไมต่ กสะเก็ด ผลเสีย ของการรับประทานวติ ามนิ เอ มากเกินไป จะทาให้เกิดอาการคลนื่ ไส้ผมรว่ ง และคันตามผวิ หนัง 2. วติ ามนิ ดี ได้จากสารอาหารจาพวกนา้ มนั ตบั ปลา ไข่แดง เนย และจาก แสงแดดซึ่งรา่ งกายสงั เคราะห์ขนึ้ ประโยชนค์ อื ควบคุมปริมาณของแคลเซียมในโลหติ ชว่ ยปอ้ งกันโรคกระดกู อ่อน ชว่ ยทาให้กระดูกและฟันแขง็ แรง ผลเสีย เมือ่ รับประทานวติ ามินดมี ากเกินไป จะทาใหเ้ กดิ อาการคลืน่ ไส้ น้าหนกั ตัว ลดลง ปัสสาวะบอ่ ย ทอ้ งผูก ทาใหแ้ คลเซียมในเลือดสงู 3. วิตำมินอี พบในน้ามันพชื ตา่ ง ๆ เชน่ เมล็ดขา้ ว ผักใบเขียวจดั ถั่ว นม มปี ระโยชนค์ ือ ป้องกนั การเป็นหมันและการแทง้ ลกู ปอ้ งกันกลา้ มเนื้อเห่ียวลีบไม่มีแรง ช่วยทาใหเ้ ซลล์เม็ดเลือดแดงไม่ถูกทาลายไดง้ ่าย 4. วติ ามินเค ได้จากการสงั เคราะหจ์ ากแบคทีเรียในลาไส้ ไดจ้ ากอาหารสเี ขยี ว สเี หลอื ง เชน่ ดอกกะหลา่ กะหลา่ ปลี ถัว่ เหลือง มะเขือเทศ มปี ระโยชน์ คอื ช่วยสรา้ งโปรทอมบิน ซง่ึ ตบั เป็นผู้ผลิตและทาให้เลอื ดแข็งตวั ถ้าร่างกายเกิด การขาดแคลนวติ ามินเค จะทาให้เสียเลือดมาก เพราะเลอื ด แข็งตัวได้ช้า ทารกที่เกิดใหม่ไมม่ ีแบคทเี รยี ในลาไส้ทผี่ ลติ วิตามินเค ถ้ามีบาดแผลจะทาให้เสยี เลอื ดมาก ถึงตายได้ 5. วิตามินบี 1 (Thiamine) พบมากในข้าวซอ้ มมอื เน้อื สัตว์ ถวั่ เหลือง เหด็ ฟาง เมล็ดงา ราขา้ ว ยสี ต์ ผักใบเขียว ถ้าขาดวิตามินบี 1 จะทาให้เกิดโรคเหน็บชา เบอ่ื อาหาร หงุดหงิด 6. วิตามนิ บี 2 (Riboflavin) มีมากในตับ ไต หวั ใจ ไขป่ ลา ไขข่ าว นา้ มัน ถว่ั ผกั ยอดอ่อน ถา้ ขาดวิตามนิ บี 2 จะทาใหเ้ กดิ โรคปากนกกระจอก ผวิ หนงั เปน็ ผ่นื แดง ปวดศีรษะ หนา้ ทขี่ องวติ ามินบี 2 คือ ช่วยสร้างเม็ดโลหติ แดง ช่วยเผาผลาญอาหารพวกโปรตีน คารโ์ บไฮเดรต ชว่ ยบารุงผิวหนัง
52 7. วติ ามินบี 12 (Cobalmine) พบมากในนม เนยแข็ง ไข่ หอย ปลารา้ กะปิ มปี ระโยชน์คอื ชว่ ยรกั ษาระบบประสาท และป้องกันโรคโลหติ จาง 8. วติ ามินซี (Ascorbic acid) พบในพืชผกั สด และผลไม้ที่มีรสเปร้ียว และพืช กาลังงอก เชน่ ถั่วงอก ยอดตาลึง มีประโยชน์คอื ป้องกนั โรคเลือดออกตามไรฟัน ช่วยทาใหผ้ นังของโลหิตแข็งแรง ชว่ ยในการดดู ซึมอาหารอ่ืน ชว่ ยใหร้ า่ งกายสดช่นื ไม่ออ่ นเพลีย ชว่ ยในการต่อกระดูกและรกั ษาแผล 5. เกลอื แร่ (Mineral Salt) เป็นสารอาหารท่ีไม่ไดใ้ ห้พลังงานแก่รา่ งกายแต่ช่วย เสรมิ สร้างให้เซลล์หรืออวยั วะบางส่วนของร่างกายทนทานไดเ้ ปน็ ปกติ เช่น (1) แคลเซยี ม (Calcium) ซ่งึ พบในพืชผัก กุ้งแห้ง กุ้งฝอย กบ มีประโยชน์ คือ 1. เป็นสว่ นประกอบทสี่ าคญั ของกระดกู และฟนั 2. ชว่ ยควบคมุ การทางานของหวั ใจและระบบประสาท 3. ช่วยทาให้เลอื ดเกดิ การแข็งตวั ถา้ รา่ งกายขาดแคลเซยี มทาให้เกดิ โรคกระดูกอ่อน และทาให้เลอื ดไหลหยุด ช้าเมื่อมบี าดแผล (2) เหล็ก (Ferrous) พบมากในตบั หวั ใจ เนอื้ ถ่วั ผกั สีเขียวบางชนดิ เชน่ กระถิน ผักโขม ผกั บงุ้ มปี ระโยชน์ คือ 1. เปน็ สว่ นประกอบสาคัญของเมด็ โลหติ แดง 2. ป้องกนั โรคโลหติ จาง หญงิ มคี รรภ์ หรอื มปี ระจาเดือน ควรได้รับธาตุเหลก็ มาก เพื่อไปเสรมิ และสรา้ งโลหิตทเี่ สียไป (3) ไอโอดีน (Iodine) พบมากในอาหารทะเล เช่น กุง้ หอย ปู ปลา มปี ระโยชน์ คือ ชว่ ยให้ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนขึ้นเพื่อให้ควบคมุ การเผาผลาญสารอาหารในร่างกาย เดก็ ทข่ี าด ไอโอดนี จะไมเ่ จริญเติบโตจะเปน็ เดก็ แคระแกรน ยาบางอย่างและผักกะหล่าปลจี ะขดั ขวางการทางานของ ฮอร์โมนไทรอกซนิ (4) โปแตสเซียม (Potassium) พบในเนื้อ นม ไข่ และผกั สเี ขียว มปี ระโยชน์ คอื ควบคมุ การทางานกลา้ มเน้ือ และระบบประสาท 6. นำ้ (Water) เป็นสารอาหารทีส่ าคญั ทส่ี ดุ ส่งิ มีชวี ติ จะขาดเสียมิได้ โดยร่างกายเรามนี ้า เป็นองค์ประกอบอย่ปู ระมาณ 70 % ของน้าหนักตวั ประโยชน์ของน้า (1) ชว่ ยทาใหผ้ วิ พรรณสดชน่ื (2) ช่วยหลอ่ เลยี้ งอวัยวะสว่ นตา่ งๆ ท่มี ีการเคล่ือนไหว (3) ช่วยขับของเสียออกจากร่างกาย (4) ชว่ ยรักษาอุณหภูมขิ องรา่ งกาย (5) ชว่ ยย่อยอาหารและลาเลียงอาหาร
53 สดั สว่ นของสำรอำหำรทีร่ ่ำงกำยตอ้ งกำร (1) ความตอ้ งการพลงั งานของร่างกายในแต่ละวันจะมากหรือน้อยในแต่ละบุคคล ขน้ึ อยูก่ ับ เพศ กล่าวคอื เพศชายส่วนมากต้องการมากกวา่ เพศหญงิ วยั กล่าวคอื วยั รุ่นมีความตอ้ งการพลงั งานมากว่าวยั เด็กและวัยชรา อาชพี กล่าวคือ ผู้มีอาชพี ไมต่ ้องใช้แรงงานจะใชพ้ ลังงานนอ้ ยกว่าผู้ใชแ้ รงงาน นา้ หนกั ตัว กล่าวคือ ผมู้ ีนา้ หนักตัวมากจะใช้พลงั งานมากกวา่ ผู้มีนา้ หนกั ตวั นอ้ ย อุณหภูมิ กลา่ วคือ ผู้ท่อี ย่ใู นบรเิ วณภมู อิ ากาศหนาว จะใช้พลังงานมากกวา่ ผอู้ าศยั ในบรเิ วณภูมอิ ากาศร้อน โดยปกตใิ นวัยเรียนพลงั งานทจี่ ะใชป้ ริมาณ 44 แคลอร่ี ตอ่ กโิ ลกรมั ตอ่ วนั (2) บคุ คลทีต่ อ้ งการลดความอ้วน แต่ไมต่ ้องการอดอาหาร จะทาไดโ้ ดยลด สารอาหารบางอย่างที่ให้พลงั งานสูง และกนิ สารอาหารอน่ื แทน นั้นคอื ควรลดคาร์โบไฮเดรต และไขมนั เพราะอาหาร 2 อย่างนใ้ี ห้พลังงานสงู (3) การบรโิ ภคอาหารตามหลักของโภชนาการ คือ จะต้องบริโภคอาหารให้ ครบถ้วนตามรา่ งกายต้องการและในปริมาณท่ีพอเหมาะ โดยเฉพาะสารอาหารใหพ้ ลังงาน เช่น คารโ์ บไฮเดรต ควรไดร้ ับ 2-3 กรมั /น.น. 1 Kg/วัน โปรตีน ควรได้รับ 1 กรมั /น.น. 1 Kg/วัน สาหรบั เด็กทารก และสตรมี คี รรภ์ ควรจะไดร้ บั ปริมาณโปรตนี สงู กว่าคือควรรับ 2-3 กรมั /น.น. 1 Kg/วัน ไขมนั ควรได้รบั 2 กรัม/น.น. 1 Kg/วนั สาหรับประเทศหนาวควรไดร้ บั สารอาหารน้ีในปรมิ าณทส่ี งู ข้ึนอกี เพื่อนาไปใชก้ ่อใหเ้ กดิ พลงั งาน (4) โปรตนี ท่มี ีคณุ ภาพสูง หมายถงึ อาหารโปรตนี ทีม่ กี รดอมโิ นทจ่ี าเป็นต่อร่างกายทั้ง 8 ชนดิ และอยู่ใน สดั สว่ นทีพ่ อเหมาะที่ร่างกายจะนาไปใชป้ ระโยชนไ์ ดเ้ ตม็ ที่ อาหารทีใ่ ห้โปรตีนครบ 8 อย่าง คือ อาหารจากสตั ว์ เร่อื งที่ 2 กำรเลือกบรโิ ภคอำหำรตำมหลักโภชนำกำร อาหารทีเ่ กิดประโยชน์ตอ่ ร่างกายอย่างเต็มที่ จะต้องเป็นอาหารทม่ี โี ภชนาการสูง ซง่ึ หมายถงึ อาหารที่สารอาหารที่ร่างกายตอ้ งการครบทุกชนดิ และมปี รมิ าณพอเพยี งกบั ความต้องการของร่างกาย ดังนั้นอาหารทีน่ ามารบั ประทานทุกมื้อ ควรประกอบไปดว้ ยอาหารจากอาหารหลกั ครบท้ัง 5 หมู่ อำหำรหมู่ท่ี 1 โปรตีน ไดแ้ ก่ เนือ้ สัตวต์ ่าง ๆ ถ่วั ชนิดต่าง ๆ อาหารหมทู่ ี่ 1 มคี วามสาคญั มาก เสริมสรา้ งบารุงรา่ งกายใหเ้ ติบโต ซอ่ มแซมอวยั วะส่วนทีส่ ึกหรอให้เป็นปกติ อำหำรหมู่ที่ 2 คารโ์ บไฮเดรต ได้แก่ ขา้ ว อาหารจาพวกแป้งต่าง ๆทาใหร้ ่างกายมีกาลังท่ีจะทางาน และทาให้ รา่ งกายอบอนุ่ อำหำรหมู่ที่ 3 ไขมัน เช่น น้า มนั หมู น้า มนั มะพรา้ ว และน้ามนั พืชต่าง ๆทาใหร้ า่ งกายอบอ่นุ มีกาลังทางาน อำหำรหมู่ที่ 4 เกลือแร่ ได้แก่ เกลือสินเธาว์ เกลอื ช่วยควบคุมกระบวนการตา่ ง ๆ ในร่างกาย และช่วย ทะเล เกลอื ผสมไอโอดีน อาหารทะเล ปอ้ งกนั โรคบางชนิด เชน่ โรคเอ๋อ โรคคอพอก อำหำรหมู่ท่ี 5 วิตามิน ไดแ้ ก่ ผัก ผลไม้ตา่ ง ๆ ทม่ี ีสีเขยี วช่วยบารุงผิวหนงั ตา เหงือก ฟัน มีอนุพนั ธ์ุตา้ น มะเรง็ บารงุ กระดูก ช่วยใหร้ ะบบขับถา่ ยดี น้ำด่ืม นา้ เป็นสงิ่ จาเปน็ แก่ร่างกาย ถ้ารา่ งกายขาดน้าจะทาใหเ้ สยี ชีวติ ไดท้ าให้รา่ งกายสดชน่ื ช่วยนาสารอาหารไปสู่ สว่ นต่าง ๆ ของรา่ งกาย และขับถา่ ยของเสยี ทรี่ ่างกายไม่ต้องการออกจากรา่ งกาย ชว่ ยทาให้อุณหภมู ใิ นรา่ งกายมีความ สมดุล
54 หลักกำรเลอื กบริโภคอำหำร 1. รบั ประทานอาหารใหไ้ ด้สารอาหารครบถว้ นตามท่รี ่างกายตอ้ งการ (รับประทานอาหาร หลกั 5 หม่ใู ห้ครบ ในแตล่ ะวัน 2. ตอ้ งไม่รบั ประทานอาหารมากเกินไป หรือรบั ประทานอาหารนอ้ ยเกินไป แตล่ ะคน ต้องการอาหารในปริมาณทไี่ ม่เทา่ กัน ขน้ึ อยกู่ ับอายุ ขนาดของรา่ งกาย การใชแ้ รงงาน และเพศ 3. คนทช่ี ่างเลอื กในการรบั ประทานอาหาร ตอ้ งระมัดระวงั มากข้นึ เพราะถา้ รับประทาน แต่อาหารที่ตนชอบ อาจทาให้เป็นโรคขาดสารอาหารบางอย่างได้ 4. เลอื กรบั ประทานอาหารที่สดสะอาด อยา่ เลือกซ้ืออาหารตามคาโฆษณา ควรคานึงถึง คุณคา่ ท่ีได้รบั จากอาหารด้วยในการดูแลสขุ ภาพตนเองน้ัน ควรสนใจเร่อื งน้าหนกั ของรา่ งกายของตนเองด้วย เพราะ การมีนา้ หนกั มากไปจะทาให้เป็นโรคอว้ น น้าหนกั นอ้ ยไปจะทาใหผ้ อมการทม่ี ีรูปรา่ งอว้ นหรือผอมผดิ ปกติ ยอ่ มมีผลต่อ สขุ ภาพทาให้มโี อกาสเป็นโรคได้ง่าย คนอว้ นอาจเปน็ โรคหวั ใจ คนผอมอาจเป็นวัณโรคหรือมีพยาธิ นอกจากนยี้ ังมีผล ต่อสุขภาพจิตเพราะเกดิ ความกงั วลไม่สบายใจทเี่ พื่อนล้อ อำหำรท่ีควรหลกี เล่ียง อาหารที่ควรหลกี เล่ยี ง คือ อาหารทีร่ บั ประทานเขา้ ไปแล้วไม่มปี ระโยชนแ์ ละอาจ เกิดโทษ แกร่ ่างกาย คอื 1. อาหารท่ีไมส่ ะอาด ได้แก่ อาหารที่มีแมลงวนั ตอม 2. อาหารทีเ่ ป็นพิษ ไดแ้ ก่ อาหารทมี่ ีสารพิษเจอื ปน เชน่ ผกั ที่มยี าฆ่าแมลง ถว่ั ลสิ งทมี่ ีเชื้อรา 3. อาหารปลอมปน ไดแ้ ก่ อาหารทผี่ ขู้ ายใสส่ ารอื่นลงไป เพือ่ ลดตน้ ทุนในการผลิตหรอื เพ่อื ปรุงแต่งสแี ละรสชาตใิ หน้ า่ กนิ ข้ึน เช่น นา้ สม้ สายชูปลอม ขนมท่ีผสมสยี ้อมผา้ น้าปลาท่เี จอื สีลูกชิน้ ท่ใี ส่ สารบอแรกซ์ 4. อาหารที่เสือ่ มคุณภาพ ได้แก่ อาหารกระป๋องที่หมดอายุ หรืออาหารที่มีกลนิ่ บูดเน่า 5. อาหารที่ไมม่ ปี ระโยชน์ ไดแ้ ก่ ของหมกั ดอง นา้ อดั ลม ปรมิ ำณและคุณคำ่ อำหำรที่เหมำะสมกบั วัย ความต้องการปรมิ าณอาหารแตล่ ะชนดิ ของรา่ งกายข้ึนอยู่กบั วยั อาชีพ และสภาพของร่างกาย เชน่ เด็กต้องการอาหารประเภทโปรตนี มากกว่าผูใ้ หญ่ ผู้ใชแ้ รงงานต้องการอาหารประเภท คาร์โบไฮเดรตมาก หรอื พวกที่อยู่ในเขตหนาวตอ้ งการอาหารประเภทไขมนั มาก เป็นตน้ อยา่ งไรก็ตามมี หลกั งา่ ย ๆ คอื รับประทานอาหารที่เพียงพอและให้ครบทุกประเภทของสารอาหาร ข้อแนะนำเพิ่มเตมิ 1. ควรรบั ประทานอาหารทะเล อยา่ งน้อยสปั ดาห์ละ 2 - 3 ครง้ั 2. ควรรับประทานไขส่ กุ เพราะย่อยง่าย 3. ควรหุงขา้ วแบบไมเ่ ช็ดนา้ เพื่อรักษาวติ ามนิ 4. ควรรับประทานนา้ มนั พืชเพราะไมท่ าใหเ้ กดิ ไขมนั ในเสน้ เลอื ด 5. ควรรบั ประทานผักสดมากกว่าผกั ท่ีสกุ แลว้ แต่ควรล้างสะอาด ปราศจากสารพิษ
55 ใบงำน ครั้งท่ี 8 1. จงอธิบายการเลือกบริโภคอาหารตามหลักโภชนาการ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ....................................................................................................................................................... .................................. ................................................................................................. ........................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................. ....... ............................................................................................................................ ............................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ....................................................................................................................................... .................................................. ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................. ....................... ........................................................................................................... .............................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................. ........................................ ........................................................................................... .............................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................................................ ............. ...................................................................................................................... ................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................ ......................................................... ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................................... .............................. ..................................................................................................... .................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................
56 แผนกำรจดั กำรเรียนรคู้ ร้ังท่ี 9 (กรต.) กลุ่มสำระทกั ษะกำรดำเนินชีวติ รำยวิชำ สุขศึกษำ พลศึกษำ รหสั ทช 11002 จำนวน 2 หน่วยกติ ระดับมธั ยมศึกษำตอนปลำย เรื่อง กำรดูแลสขุ ภำพ จำนวน 4 ช่วั โมง เวลำ............................ สอนวนั ท.ี่ .............เดอื น.......................พ.ศ. ................. ภำคเรยี นท่.ี ................ปีกำรศึกษำ.................... มำตรฐำนกำรเรียนรู้ระดบั รู้ เข้าใจ มีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม เจตคติทีด่ ี มีทักษะในการดูแลและสรา้ งเสรมิ การมีพฤติกรรมสุขภาพทด่ี ี ปฏบิ ตั ิเปน็ กจิ นสิ ัยตลอดจนป้องกนั พฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพและดารงชวี ติ ของตนเองและครอบครวั อย่างมคี วามสุข ตวั ชี้วัด อธิบายหลกั การดูแลสขุ ภาพเบือ้ งต้น สำระกำรเรยี นรู้ หลกั การดแู ลสขุ ภาพเบ้อื งต้น - การรบั ประทานอาหาร - การพกั ผ่อน - การออกกาลังกาย - การจดั การอารมณ์ - การขบั ถา่ ย - การตรวจสขุ ภาพประจาปี คุณธรรม 1. เพอื่ พัฒนาตนเอง 2. เพ่ือพฒั นาการทางาน กระบวนกำรจดั กำรเรียนรู้ - ใหน้ ักศึกษา ศกึ ษาด้วยตนเองจากส่ือแหลง่ ตา่ งๆ - มอบหมายใหน้ ักศึกษาไปทาสรปุ หลกั การดูแลสุขภาพเบอ้ื งต้น ส่อื กำรเรียนกำรสอน - หนังสอื แบบเรยี น - หอ้ งสมุดประชาชน - อนิ เตอร์เนต็ - ใบงาน กำรวดั และประเมนิ ผล ประเมนิ ความรู้ ความเข้าใจ ตรวจสอบ ช้นิ งาน/ผลงาน และ ประเมินการปฏิบตั จิ ริง โดยวิธีการทดสอบ สงั เกต สัมภาษณ์ ประเมินสภาพจริง
57 ควำมคิดเห็นและขอ้ เสนอแนะของผูบ้ ริหำรสถำนศกึ ษำ พิจารณาแล้ว.................................................................................................................. ........................ ............................................................................................................................................................... (นางจรี ะภา วฒั นกสกิ าร) ผู้อานวยการศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอโชคชยั
58 บนั ทกึ หลังกำรสอน ความสาเร็จในการจัดการเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................. ........................................ ........................................................................................... .............................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ปญั หา / อุปสรรค ในการจัดการเรยี นการสอน ..................................................................................................................................... .................................................... ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... แนวทางการแกป้ ญั หา ........................................................................................ ................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .......................................................................................................................................................................... ............... .................................................................................................................... ..................................................................... ลงชอ่ื .............................................ครผู ูส้ อน (.................................................) ครู............................................ วันที่..........เดอื น...........................พ.ศ. ........................ ข้อเสนอแนะของผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. ลงช่ือ ผูบ้ งั คับบญั ชา (นางจรี ะภา วัฒนกสิการ) ผู้อานวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชัย
59 ใบงำน คร้งั ที่ 9 1. ใหน้ ักศกึ ษาสรุปหลักการดูแลสุขภาพเบื้องต้น ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. .................................................................................. ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................. ............................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................... ...................................... ............................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .............................................................................................................................................................................. ........... ........................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .........................................................................................................................................................................................
60 แผนกำรจัดกำรเรยี นรคู้ รงั้ ท่ี 10 (กรต.) กลมุ่ สำระทกั ษะกำรดำเนนิ ชีวิต รำยวิชำ สขุ ศกึ ษำ พลศึกษำ รหสั ทช 11002 จำนวน 2 หนว่ ยกิต ระดบั ประถมศกึ ษำ เรอื่ ง กำรดแู ลสุขภำพ จำนวน 6 ช่ัวโมง เวลำ............................ สอนวนั ท.่ี .............เดอื น.......................พ.ศ. ................. ภำคเรียนท.่ี ................ปีกำรศกึ ษำ.................... มำตรฐำนกำรเรียนรูร้ ะดับ รู้ เขา้ ใจ มีคุณธรรม จริยธรรม เจตคติทด่ี ี มีทักษะในการดูแลและสรา้ งเสรมิ การมีพฤติกรรมสขุ ภาพท่ีดี ปฏิบัตเิ ปน็ กจิ นสิ ัยตลอดจนป้องกันพฤติกรรมเสีย่ งต่อสุขภาพและดารงชีวิตของตนเองและครอบครัวอย่างมคี วามสุข ตวั ชว้ี ดั อธิบายคณุ ค่าและประโยชน์ของการออกกาลังกายได้อยา่ งถูกต้อง สำระกำรเรียนรู้ คณุ คา่ และประโยชนข์ องการออกกาลังกาย คณุ ธรรม 1.เพอ่ื พัฒนาตนเอง 2.เพื่อพฒั นาการทางาน กระบวนกำรจดั กำรเรยี นรู้ - ให้ศกึ ษาด้วยตนเองจากหนังสอื อินเตอรเ์ น็ต เอกสาร ซดี ี - สรุปความร้ทู ่ไี ดจ้ ากการศึกษาระบุนาไปประยกุ ต์ใช้ในชีวิตประจาวัน สอื่ กำรเรยี นกำรสอน -หนังสือแบบเรยี น -ห้องสมดุ ประชาชน -อนิ เตอร์เนต็ /ใบความรู้ กำรวดั และประเมินผล ประเมินความรู้ ความเขา้ ใจ ตรวจสอบ ชิ้นงาน/ผลงาน และ ประเมินการปฏิบตั ิจรงิ โดยวิธีการทดสอบ สังเกต สมั ภาษณ์ ประเมินสภาพจริง ควำมคดิ เห็นและข้อเสนอแนะของผูบ้ รหิ ำรสถำนศึกษำ พจิ ารณาแลว้ .......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... (นางจีระภา วัฒนกสิการ) ผอู้ านวยการศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอโชคชยั
61 บนั ทึกหลังกำรสอน ความสาเรจ็ ในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา / อุปสรรค ในการจดั การเรียนการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแก้ปญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่ือ.............................................ครผู ู้สอน (.................................................) ครู............................................ วนั ท.่ี .........เดอื น...........................พ.ศ. ........................ ขอ้ เสนอแนะของผบู้ ริหารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่อื ผบู้ ังคับบัญชา (นางจรี ะภา วฒั นกสิการ) ผู้อานวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชยั
62 ใบควำมรู้ ครัง้ ท่ี 10 คณุ คำ่ และประโยชน์ของกำรออกกำลังกำย การออกกาลงั กายอย่างสม่าเสมอจะเปน็ ประโยชนต์ ่อสุขภาพรา่ งกาย เสมอื นเป็นยาบารุงที่ สามารถเพิ่มสมรรถภาพทางร่างกายไดแ้ ละสามารถป้องกนั โรคได้ เช่น โรคระบบทางเดนิ หายใจ เป็นต้นทัง้ นี้การออก กาลงั กายจะตอ้ งมีความถกู ต้องและเหมาะสม และร้จู ักวธิ ีในการออกกาลงั กาย จะต้องเลือกใหเ้ หมาะสมกับเพศ วยั สถานท่ี และอุปกรณ์ ซ่ึงปจั จุบนั มกั นิยมท่จี ะออกกาลังกายเพ่อื สุขภาพด้วยการเล่นกีฬา และออกกาลงั กายทมี่ ี จุดประสงค์ท่ีมุ่งเนน้ ต่อการพัฒนาสขุ ภาพกายและสขุ ภาพจิต การดารงรักษาสุขภาพท่ีดีอยูแ่ ลว้ ไม่ให้ลดถอยลง ปรบั ปรุงสุขภาพท่ีทรุดโทรมให้ดขี ึน้ ป้องกันโรคทเี่ กยี่ วเนื่องกบั การขาดการออกกาลงั กาย ตลอดจนชว่ ยแกไ้ ขหรือ ฟื้นฟสู ภาพรา่ งกายจากโรคบางอย่าง การเคล่อื นไหวและการออกกาลังกายที่ถูกต้องตามวธิ แี ละหลกั การ มปี ระโยชน์ ต่อสขุ ภาพมากมาย และทส่ี าคญั มดี ังน้ี 1. มปี ระโยชนต์ ่อระบบหายใจ ทาใหห้ ัวใจ ปอด แขง็ แรง ได้ออกกาลังกล้ามเนื้อหัวใจ ได้ทางานเต็มท่ี ถงุ ลมเลก็ ๆ ภายในปอดมีโอกาสสูดลมเต็ม และไล่อากาศออกไม่หมด ทาให้ปอดมีพลงั ในการฟอกโลหติ 2. มปี ระโยชน์ตอ่ ระบบไหลเวยี นของโลหิตดี สืบเน่ืองจากการทางานของหวั ใจและปอดดี มีพลงั ในการบีบตัว ไดด้ ี สูบฉดี โลหิต และฟอกโลหิตได้ดมี ีประสทิ ธิภาพ ไมเ่ ปน็ โรคหวั ใจไดง้ ่าย 3. มีประโยชน์ตอ่ ระบบกล้ามเน้ือ กลา้ มเนื้อเสน้ เอน็ ตา่ ง ๆ ได้ออกกาลัง ยืดและหดตัว ไดเ้ ต็มท่ี ทาให้มีความแขง็ แรงยืดหยุ่นได้อย่างมีประสทิ ธิภาพ ทาให้สามารถทางานได้ทนไมเ่ หนอ่ื ยงา่ ยเพราะกล้ามเน้ือ มพี ลงั มาก 4. มีประโยชนต์ อ่ การเผาผลาญในรา่ งกาย เพราะการเคล่อื นไหวและการออกกาลงั กายต้องใชพ้ ลงั งาน ระบบ ตา่ ง ๆ จะต้องทางานเกิดการเผาผลาญ ทาให้อาหารท่รี ับประทานเข้าไปถูกนามาใชอ้ ยา่ งมีประสทิ ธิภาพไม่เหลือสะสม โดยเฉพาะไขมันทใี่ ห้พลงั งานมาก จะไม่ถกู สะสมในรา่ งกาย จนทาให้เกิดโรคอว้ น 5. มปี ระโยชนต์ ่อระบบขบั ถา่ ย การเคลอื่ นไหว และภายหลังการออกกาลังกาย ทาใหด้ ่ืมน้าได้มาก กระเพาะ สาไส้ ได้เคลื่อนไหวในการออกกาลงั กายดว้ ย ทาใหร้ ะบบย่อยอาหารดีกระเพาะอาหาร สาไส้ บบี รัดตัวได้ดี 6. มปี ระโยชน์ตอ่ สขุ ภาพจิต และอารมณ์ไม่เครียด
63 ใบงำน ครัง้ ที่ 10 จงอธิบายคุณคา่ และประโยชน์ของการออกกาลังกาย ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. .................................................................................. ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................. ............................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. .................................................................................. ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................
64 แผนกำรจัดกำรเรยี นรคู้ รัง้ ที่ 11 (กรต.) กลมุ่ สำระทกั ษะกำรดำเนนิ ชวี ิต รำยวิชำ สุขศกึ ษำ พลศึกษำ รหัส ทช 11002 จำนวน 2 หน่วยกิต ระดับประถมศึกษำ เรอ่ื ง กำรดูสขุ ภำพ จำนวน 4 ช่ัวโมง เวลำ............................ สอนวนั ท่.ี .............เดือน.......................พ.ศ. ................. ภำคเรียนท่.ี ................ปกี ำรศึกษำ.................... มำตรฐำนกำรเรยี นรู้ระดบั รู้ เขา้ ใจ มคี ณุ ธรรม จริยธรรม เจตคตทิ ีด่ ี มีทักษะในการดูแลและสรา้ งเสรมิ การมีพฤตกิ รรมสุขภาพทด่ี ี ปฏบิ ตั ิเป็นกิจนิสัยตลอดจนป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพและดารงชวี ติ ของตนเองและครอบครวั อยา่ งมคี วามสุข ตวั ชว้ี ดั ปฏิบัตติ นในการออกกาลงั กายรปู แบบตา่ ง ๆ ได้อยา่ งเหมาะสมและเปน็ ประจาสม่าเสมอ สำระกำรเรยี นรู้ หลกั และวธิ ีการออกกาลังกายเพ่ือสขุ ภาพ - อบอุ่นรา่ งกายและผ่อนคลาย - ระยะเวลาในการออกกาลงั กาย (นานเพียงพอและตอ่ เน่ือง) - จานวนครัง้ ตอ่ สปั ดาห์ - ความหนกั ในการออกกาลังกาย คณุ ธรรม 1. เพ่อื พัฒนาตนเอง 2. เพือ่ พัฒนาการทางาน กระบวนกำรจัดกำรเรยี นรู้ - ใหน้ กั ศกึ ษาไปศึกษาการปฏิบตั ิตนในการออกกาลังกายด้วยวธิ ีท่ถี ูกต้อง สอ่ื กำรเรียนกำรสอน - หนังสอื แบบเรยี น - หอ้ งสมุดประชาชน - อินเตอร์เนต็ - แหล่งเรียนรู้ตา่ งๆ กำรวัดและประเมินผล ประเมนิ ความรู้ ความเข้าใจ ตรวจสอบ ช้นิ งาน/ผลงาน และ ประเมนิ การปฏิบัติจรงิ โดยวิธีการทดสอบ สังเกต สมั ภาษณ์ ประเมินสภาพจริง ควำมคิดเห็นและข้อเสนอแนะของผบู้ ริหำรสถำนศึกษำ พิจารณาแลว้ .......................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................. (นางจรี ะภา วฒั นกสิการ) ผอู้ านวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอโชคชยั
65 บนั ทึกหลังกำรสอน ความสาเรจ็ ในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา / อุปสรรค ในการจดั การเรียนการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแก้ปญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่ือ.............................................ครผู ู้สอน (.................................................) ครู............................................ วนั ท.่ี .........เดอื น...........................พ.ศ. ........................ ขอ้ เสนอแนะของผบู้ ริหารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่อื ผบู้ ังคับบัญชา (นางจรี ะภา วฒั นกสิการ) ผู้อานวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชยั
66 ใบงำน คร้งั ท่ี 11 ใหน้ กั ศึกษาอธบิ ายหลกั และวิธีการออกกาลังกายเพื่อสุขภาพ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. .................................................................................. ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................. ............................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................... ...................................... ............................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................
67 แผนกำรจัดกำรเรยี นรู้ครั้งที่ 12 (พบกลมุ่ ) กลุ่มสำระทกั ษะกำรดำเนินชีวิต รำยวิชำ สขุ ศึกษำ พลศึกษำ รหัส ทช 11002 จำนวน 2 หนว่ ยกิต ระดับประถมศึกษำ เรอ่ื ง กำรดแู ลสขุ ภำพ จำนวน 6 ช่วั โมง เวลำ............................ สอนวนั ท.่ี .............เดือน.......................พ.ศ. ................. ภำคเรยี นที.่ ................ปกี ำรศกึ ษำ.................... มำตรฐำนกำรเรยี นรรู้ ะดบั รู้ เข้าใจ มคี ุณธรรม จรยิ ธรรม เจตคติท่ดี ี มีทักษะในการดูแลและสรา้ งเสรมิ การมีพฤตกิ รรมสุขภาพทด่ี ี ปฏิบัตเิ ปน็ กจิ นิสยั ตลอดจนป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพและดารงชีวติ ของตนเองและครอบครัวอย่างมคี วามสุข ตัวช้วี ดั อธิบายประเภทและรูปแบบของกจิ กรรมนันทนาการได้อยา่ งถกู ต้อง สำระกำรเรียนรู้ กจิ กรรมนันทนาการรูปแบบต่าง ๆ - กจิ กรรมเข้าจังหวะ - ลีลาศ - อา่ นหนงั สือ - ปลกู ต้นไม้ - ทัศนศึกษา คุณธรรม 1. เพ่อื พัฒนาตนเอง 2. เพ่ือพฒั นาการทางาน กระบวนกำรจัดกำรเรียนรู้ ครูผู้สอนมอบหมายงานให้เรยี นรู้ดว้ ยตนเอง โดยให้นกั ศึกษาทาแบบฝกึ หัดเร่ือง ประเภทและรปู แบบของ กิจกรรมนันทนาการ สอ่ื กำรเรยี นกำรสอน - แบบเรียน - แบบฝึกหัด - อนิ เตอรเ์ น็ต - ใบงาน กำรวัดและประเมินผล ประเมินความรู้ ความเขา้ ใจ ตรวจสอบ ชิ้นงาน/ผลงาน และ ประเมนิ การปฏบิ ัตจิ ริง โดยวิธกี ารทดสอบ สงั เกต สมั ภาษณ์ ประเมินสภาพจริง ควำมคดิ เหน็ และขอ้ เสนอแนะของผบู้ ริหำรสถำนศกึ ษำ พิจารณาแล้ว.................................................................................................................. ........................ (นางจรี ะภา วัฒนกสกิ าร) ผอู้ านวยการศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอโชคชัย
68 บนั ทึกหลังกำรสอน ความสาเรจ็ ในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา / อุปสรรค ในการจดั การเรียนการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแก้ปญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่ือ.............................................ครผู ู้สอน (.................................................) ครู............................................ วนั ท.่ี .........เดอื น...........................พ.ศ. ........................ ขอ้ เสนอแนะของผบู้ ริหารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่อื ผบู้ ังคับบัญชา (นางจรี ะภา วฒั นกสิการ) ผู้อานวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชยั
69 ใบงำน คร้ังที่ 12 ให้นกั ศึกษาอธบิ ายประเภทและรูปแบบของกิจกรรมนนั ทนาการ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. .................................................................................. ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................. ............................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................... ...................................... ............................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .............................................................................................................................................................................. ........... ....................................................................................................................... .................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .........................................................................................................................................................................................
70 แผนกำรจัดกำรเรยี นรู้ครั้งท่ี 13 (พบกลุ่ม) กลุม่ สำระทักษะกำรดำเนนิ ชีวิต รำยวิชำ สขุ ศกึ ษำ พลศึกษำ รหัส ทช 11002 จำนวน 2 หนว่ ยกติ ระดบั ประถมศกึ ษำ เรอ่ื ง โรคตดิ ตอ่ จำนวน 6 ชวั่ โมง เวลำ............................ สอนวนั ท.่ี .............เดือน.......................พ.ศ. ................. ภำคเรยี นท่ี.................ปกี ำรศึกษำ.................... มำตรฐำนกำรเรียนร้รู ะดบั รู้ เข้าใจ มีคณุ ธรรม จริยธรรม เจตคติทีด่ ี มที ักษะในการดูแลและสร้างเสรมิ การมพี ฤติกรรมสุขภาพที่ดี ปฏบิ ัตเิ ปน็ กจิ นสิ ัยตลอดจนป้องกันพฤติกรรมเสย่ี งต่อสขุ ภาพและดารงชวี ิตของตนเองและครอบครวั อย่างมคี วามสุข ตัวช้วี ัด อธบิ ายเก่ยี วกบั โรคตดิ ต่อ สาเหตุ อาการ การป้องกนั และการรกั ษาไดอ้ ย่างถูกตอ้ ง สำระกำรเรยี นรู้ โรคติดต่อ สาเหตุ อาการ การปอ้ งกนั และการรกั ษา - โรคไข้หวัดใหญ่ - โรคตาแดง - โรคผวิ หนงั - โรคฉี่หนู ฯลฯ คุณธรรม 1. เพื่อพัฒนาตนเอง 2. เพ่อื พัฒนาการทางาน 3. เพอื่ พฒั นาสงั คม กระบวนกำรจดั กำรเรยี นรู้ 1. ขนั้ นาเข้าสู่บทเรียนผ้สู อน และผู้เรยี นร่วมกนั สนทนาเก่ยี วผลกระทบทเี่ กิดจากโรคตดิ ต่อ 2. ข้ันสอนขัน้ ปฏบิ ัตกิ ารการเรียนร้ผู ้สู อนอธบิ ายเรื่อง โรคติดตอ่ สาเหตุ อาการ การป้องกันและการรกั ษา 3. ข้นั สรุปผลครูเฉลยแบบฝึกหัด 4. ขน้ั นาไปใชผ้ ู้สอนมอบหมายใหน้ กั ศึกษาทาแบบฝึกหดั ท้ายบทเพิ่มเติม ส่ือกำรเรียนกำรสอน - แบบเรียน - แบบฝึกหัด - อินเตอรเ์ น็ต - ใบงาน กำรวดั และประเมนิ ผล ประเมินความรู้ ความเขา้ ใจ ตรวจสอบ ชิน้ งาน/ผลงาน และ ประเมนิ การปฏบิ ตั จิ รงิ โดยวธิ ีการทดสอบ สงั เกต สัมภาษณ์ ประเมนิ สภาพจริง
71 ควำมคิดเห็นและขอ้ เสนอแนะของผู้บรหิ ำรสถำนศกึ ษำ พิจารณาแล้ว.................................................................................................................. ........................ ............................................................................................................................. .................................. (นางจรี ะภา วัฒนกสกิ าร) ผู้อานวยการศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอโชคชัย
72 บันทึกหลังกำรสอน ความสาเรจ็ ในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา / อปุ สรรค ในการจดั การเรียนการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแก้ปญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงชือ่ .............................................ครผู ู้สอน (.................................................) คร.ู ........................................... วนั ท.่ี .........เดอื น...........................พ.ศ. ........................ ขอ้ เสนอแนะของผ้บู รหิ ารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................................ ................................. .................................................................................................. ....................................................................................... ลงช่อื ผบู้ งั คับบญั ชา (นางจรี ะภา วัฒนกสกิ าร) ผู้อานวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอโชคชัย
73 ใบงำน ครัง้ ท่ี 13 1.ใหน้ กั ศกึ ษาบอกวิธกี ารป้องกนั โรคตดิ ต่อ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. .................................................................................. ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................. ............................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................... ...................................... ............................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .............................................................................................................................................................................. ........... ........................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................................. ............................ ....................................................................................................... ..................................................................................
74 แผนกำรจดั กำรเรียนรูค้ รง้ั ที่ 14 (กรต.) กลมุ่ สำระทักษะกำรดำเนินชวี ติ รำยวิชำ สขุ ศกึ ษำ พลศึกษำ รหสั ทช 11002 จำนวน 2 หนว่ ยกติ ระดบั ประถมศึกษำ เร่ือง ยำสำมัญประจำบำ้ น จำนวน 6 ชว่ั โมง เวลำ........................... สอนวันท.ี่ .............เดือน.......................พ.ศ. ................. ภำคเรยี นท่ี.................ปกี ำรศกึ ษำ.................... มำตรฐำนกำรเรยี นร้รู ะดบั รู้ เขา้ ใจ มีคุณธรรม จริยธรรม เจตคตทิ ีด่ ี มที ักษะในการดูแลและสร้างเสริมการมพี ฤตกิ รรมสุขภาพท่ีดี ปฏบิ ัตเิ ป็นกิจนสิ ัยตลอดจนป้องกนั พฤติกรรมเสย่ี งต่อสุขภาพและดารงชีวิตของตนเองและครอบครวั อยา่ งมีความสุข ตวั ชีว้ ัด 1. อธิบายถงึ หลกั และวิธีการใช้ยาสามญั ประจาบา้ นไดอ้ ย่างถกู ต้อง 2. บอกถงึ อนั ตรายจากการใชย้ าและความเชื่อทผี่ ดิ เกีย่ วกับการใช้ยา สำระกำรเรียนรู้ 1.หลกั และวธิ กี ารใชย้ าสามัญประจาบา้ น 2. อันตรายจากการใช้ยา และความเชื่อท่ผี ิด คณุ ธรรม 1. เพอื่ พัฒนาตนเอง 2. เพือ่ พฒั นาการทางาน 3. เพ่ือพัฒนาสังคม 4. เพ่ือพัฒนาประเทศชาติ กระบวนกำรจัดกำรเรยี นรู้ - ครูผู้สอนมอบหมายงานใหเ้ รยี นรดู้ ว้ ยตนเอง โดยให้นักศึกษาทาใบงาน เรื่องหลกั และวธิ ีการใช้ยาสามญั ประจาบ้าน สือ่ กำรเรียนกำรสอน - แบบเรียน - แบบฝกึ หัด - อินเตอรเ์ นต็ - ใบงาน กำรวดั และประเมนิ ผล ประเมนิ ความรู้ ความเขา้ ใจ ตรวจสอบ ชน้ิ งาน/ผลงาน และ ประเมินการปฏิบัติจรงิ โดยวิธกี ารทดสอบ สงั เกต สมั ภาษณ์ ประเมินสภาพจริง
75 ควำมคิดเห็นและขอ้ เสนอแนะของผู้บรหิ ำรสถำนศกึ ษำ พิจารณาแล้ว.................................................................................................................. ........................ ......................................................................................................... ...................................................... (นางจีระภา วฒั นกสกิ าร) ผู้อานวยการศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชยั
76 บันทึกหลังกำรสอน ความสาเรจ็ ในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................. ............................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ปญั หา / อุปสรรค ในการจัดการเรียนการสอน ....................................................................................................................................................... .................................. ................................................................................................. ........................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... แนวทางการแกป้ ญั หา .......................................................................................................... ............................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงชอ่ื .............................................ครูผู้สอน (.................................................) คร.ู ........................................... วนั ที่..........เดอื น...........................พ.ศ. ........................ ข้อเสนอแนะของผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................................ ................................. .................................................................................................. ....................................................................................... ลงชอ่ื ผบู้ ังคับบญั ชา (นางจีระภา วัฒนกสกิ าร) ผู้อานวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอโชคชยั
77 ใบงำน คร้งั ท่ี 14 1. จงอธิบายหลกั และวิธีการใชย้ าสามญั ประจาบา้ น ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................................................ 2. จงอธิบายอนั ตรายจากการใช้ยาและความเช่ือท่ผี ิดเกี่ยวกับการใช้ยา ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ................................................................................................................................. ........................................................ ................................................................................................. ........................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................... ............................................................................................................................. ...... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ....................................................................................................................................... .................................................. ................................................................................. ........................................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................................................. ....................... ............................................................................................................ ............................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................
78 แผนกำรจัดกำรเรียนร้คู รัง้ ที่ 15 (กรต.) กลมุ่ สำระทักษะกำรดำเนนิ ชีวิต รำยวิชำ สุขศกึ ษำ พลศึกษำ รหัส ทช 11002 จำนวน 2 หน่วยกิต ระดบั ประถมศกึ ษำ เรอ่ื ง สำรเสพตดิ อนั ตรำย จำนวน 6 ชวั่ โมง เวลำ............................ สอนวนั ที่..............เดือน.......................พ.ศ. ................. ภำคเรียนท.่ี ................ปกี ำรศึกษำ.................... มำตรฐำนกำรเรียนร้รู ะดับ รู้ เข้าใจ มีคณุ ธรรม จริยธรรม เจตคตทิ ่ดี ี มที ักษะในการดูแลและสร้างเสริมการมีพฤติกรรมสุขภาพทีด่ ี ปฏบิ ตั เิ ป็นกิจนิสยั ตลอดจนป้องกนั พฤติกรรมเส่ยี งต่อสุขภาพและดารงชวี ติ ของตนเองและครอบครวั อยา่ งมคี วามสุข ตวั ชี้วดั 1. บอกความหมาย ประเภท และลกั ษณะของสารเสพตดิ 2. บอกถึงอนั ตรายจากสารเสพตดิ ท้ังตอ่ ตนเองครอบครัวและสังคม สำระกำรเรียนรู้ 1. ประเภทของสารเสพตดิ -ประเภทกดระบบประสาท -ประเภทกระตุ้นระบบประสาท -ประเภทหลอนระบบประสาท 2. อันตราย และการป้องกนั สารเสพตดิ คณุ ธรรม 1. เพือ่ พฒั นาตนเอง 2. เพ่ือพฒั นาการทางาน 3. เพ่อื พัฒนาสงั คม กระบวนกำรจดั กำรเรยี นรู้ - มอบหมายให้นักศึกษาคน้ ควา้ ประเภท และลกั ษณะของสารเสพตดิ ด้วยตนเอง สื่อกำรเรยี นกำรสอน - แบบเรียน - แบบฝึกหัด - อินเตอร์เนต็ กำรวดั และประเมนิ ผล ประเมินความรู้ ความเข้าใจ ตรวจสอบ ชิ้นงาน/ผลงาน และ ประเมนิ การปฏิบัตจิ ริง โดยวิธกี ารทดสอบ สังเกต สัมภาษณ์ ประเมนิ สภาพจริง ควำมคิดเห็นและขอ้ เสนอแนะของผู้บรหิ ำรสถำนศกึ ษำ พิจารณาแล้ว.................................................................................................................. ........................ ............................................................................................................................. .................................. (นางจีระภา วัฒนกสกิ าร) ผู้อานวยการศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชยั
79 บนั ทึกหลังกำรสอน ความสาเรจ็ ในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา / อุปสรรค ในการจดั การเรียนการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแก้ปญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่ือ.............................................ครผู ู้สอน (.................................................) ครู............................................ วนั ท.่ี .........เดอื น...........................พ.ศ. ........................ ขอ้ เสนอแนะของผบู้ ริหารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่อื ผบู้ ังคับบัญชา (นางจรี ะภา วฒั นกสิการ) ผู้อานวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชยั
80 ใบควำมรู้ คร้ังที่ 15 เรือ่ ง สำรเสพตดิ อนั ตรำย เรือ่ งท่ี 1 ควำมหมำย ประเภท และลกั ษณะของสำรเสพตดิ องค์การอนามัยโลกได้ให้ความหมายไวว้ ่า สารใดกต็ ามทเี่ สพเขา้ สู่รา่ งกายโดยการ ฉดี สบู หรอื ดม จะทาให้มผี ลตอ่ จติ ใจและรา่ งกาย 4 ประการ 1. เมือ่ เสพติดแล้วจะมีความต้องการทัง้ ร่างกายและจิตใจ 2. ผทู้ ใ่ี ชย้ าแลว้ ต้องเพิ่มปรมิ าณการเสพข้นึ เรอ่ื ย 3. เมือ่ หยุดใช้ยาจะเกดิ อาการอดหรือเลิกยาทเี่ รยี กว่า อาการเสี่ยน หรอื ลงแดง 4. ใช้ไปนาน ๆ เกิดผลรา้ ยต่อสขุ ภาพ ประเภทและลกั ษณะของสำรเสพติด เราสามารถแบง่ สารเสพติดชนดิ ต่าง ๆ ออกได้เปน็ 4 ประเภทตามฤทธท์ิ ่ีมีตอ่ ร่างกายผู้เสพ ดงั น้ี 1. ประเภทออกฤทธกิ์ ดประสำท ประเภทนี้จะมีฤทธิท์ าใหส้ มองมนึ งง ประสาทชา งว่ งซึม หมดความเปน็ ตัวของตวั เองไปช่วั ขณะ สารเสพตดิ ท่ีจดั อยู่ในประเภทนี้ คอื 1.1 ฝน่ิ ทามาจากยางของผลฝิน่ นามาเคี่ยวจนมีสีดา เรยี กวา่ ฝ่ินสุก มรี สขม กลิ่นเหมน็ เขยี ว ละลายน้าไดด้ ี สามารถเสพได้หลายวิธี โทษของฝนิ่ จากแอลคาลอยด์ ออกฤทธก์ิ ดประสาท ทาให้สมองมึนชา อารมณ์ และ จติ ใจเฉื่อยชา รสู้ กึ เยน็ ขนลุกสลับกับร้อน ปวดที่รา่ งกาย เบือ่ อาหาร ท้องผูก ร่างกายทรุดโทรม ติดเช้อื โรคง่าย อำกำร แสดงของการขาดยา คอื หงดุ หงิด ตนื่ เตน้ ทุรนทุราย หาว นา้ ตาไหล ปวดที่ รา่ งกาย อาเจยี น ถา่ ยอจุ จาระเป็นเลอื ด 1.2 เฮโรอนี ผลติ จากมอร์ฟีนโดยกรรมวธิ ที างเคมี จึงมชี อ่ื ทางเคมีว่าไดเคทฟลิ มอรฟ์ ีน มี 2 ชนดิ คือ - เฮโรอนี บริสุทธ์ิ ลักษณะเป็นผงสขี าว รสขม - เฮโรอนี ผสม ลักษณะเปน็ เกร็ด สีนา้ ตาล ชมพู เหลอื ง มว่ ง - สารที่ผสมมกั เป็นพวกสารหนู สตรกิ นิน ยานอนหลับ ยาควินนิ ฯลฯ โทษของเฮโรอีน เป็นเชน่ เดยี วกับฝน่ิ โดยแรงกว่าฝิน่ ประมาณ 30 - 100 เท่า กำรเสพเขำ้ สู่ร่ำงกำย โดยการฉีดและสดู หายใจไอระเหยเข้าส่รู ่างกาย 1.3 ยำนอนหลบั จัดอยใู่ นพวกบาร์บติ เู รท เป็นอนพุ ันธข์ องกรดบาร์บติ ูเรทมที ัง้ ชนดิ ออกฤทธิ์ชา้ และออกฤทธิเ์ ร็ว ได้แก่ เซโคบาร์บทิ าล หรอื เซโคนาล คนทว่ั ไปมักเรยี กวา่ นาตาลฟี ้า สเี หลือง เหลา้ แห้ง ไก่แดง หรอื ปีศาจแดง มีลกั ษณะเป็นเม็ดสขี าว หรือแคปซลู สตี ่างๆ เช่น สีฟา้ สเี หลือง สแี ดง โทษของยำนอนหลับ เปน็ ยาออกฤทธิ์ กดประสาทส่วนกลาง ถา้ ใชม้ ากจะมึนเมา พูดไม่ชัด เดนิ โซเซ อารมณห์ งุดหงิด เกิดความกลา้ บา้ บ่ินรุนแรงจนสามารถทารา้ ยตนเองได้ ชอบทะเลาะ ววิ าท กา้ วร้าว เม่อื ขาดยาจะมอี าการชกั กระตกุ ตวั เกรง็ กระวนกระวาย คลนื่ ไส้ ประสาทหลอน 2. ประเภทออกฤทธ์กิ ระต้นุ ประสำท ประเภทนีจ้ ะทาใหเ้ กิดอาการตน่ื เต้นตลอดเวลา ไม่ร้สู ึกงว่ งนอน แตเ่ มือ่ หมดฤทธิ์ยาแล้ว จะหมดแรงเพราะร่างกายไม่ได้รบั การพกั ผ่อน สารเสพติดทจี่ ัด อยู่ในประเภทน้ี ได้แก่ 2.1 กระทอ่ ม เปน็ ไมย้ ืนตน้ ขนาดกลาง มีลักษณะใบคลา้ ยใบกระดงั งาไทย แตเ่ ส้นใบมี สแี ดงเรอ่ื สารเสพติดใบกระท่อม ชอ่ื มติ ราจินิน
81 โทษของกระท่อม ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาท ทาให้อารมณร์ ่าเริง แจม่ ใส มเี ร่ียวแรง และมีความอดทนเพิ่มขึน้ ทางานไดน้ าน ไม่อยากอาหาร อยู่กลางแดดไดน้ านๆ แตก่ ลวั ฝน ท้องผูก รา่ งกายทรุดโทรม และอาจเป็นโรคจิตได้ 2.2 แอมเฟตตำมีน (ยำมำ้ หรือยำบ้ำ) เปน็ ยากระตนุ้ ประสาทมลี กั ษณะเม็ดสีขาว สีแดง หรือบรรจใุ นแคปซูล บางคร้งั อาจเป็นผง เสพโดยรับประทานหรอื ผสมเครื่องดื่ม โทษของยำม้ำ จะไปกระตนุ้ ใหห้ วั ใจเต้นเรว็ ความดันโลหติ สูง หายใจถ่ี พดู มาก ริมฝีปากแห้ง มอื สน่ั เสพนาน ๆ ร่างกายจะหมดกาลัง กล้ามเน้อื ออ่ นลา้ ประสาทและสมองเสื่อม มึนงง อาจเกดิ ภาพหลอน ทาใหต้ ดั สินใจผดิ พลาดผเู้ สพจะมีความผดิ ปกติของจติ ใจ ความคิดเล่ือนลอย เพ้อฝนั คุมสติไม่ได้ เมื่อขาดยา จะมีอาการถอนยาอย่างรุนแรง 2.3 ยำกลอ่ มประสำท ไมใ่ ช่ยาเสพตดิ โดยตรง แต่อาจทาให้เสพติดไดจ้ ากความเคยชนิ เมอื่ ใช้ยาบ่อยและเพิ่มขนาดข้ึนเรอ่ื ย ๆ ยากลอ่ มประสาทมีทัง้ ชนดิ อ่อน เช่น ไดอาซแี พม ชนดิ ทีม่ ีฤทธ์ริ ุนแรง เช่น คลอโปรมาซนี และไฮโอรด์ าซนี ชือ่ ทางการค้าว่า ลาแทกตลิ เลมลารลิ เปน็ ตน้ โทษของยำกล่อมประสำท ยาประเภทนี้สามารถกลอ่ มประสาทให้หายกงั วล หายหงุดหงดิ หายซมึ เศร้า แตถ่ า้ ใช้มากเกนิ ความจาเปน็ อาจมีอันตรายต่อประสาทและสมองได้ 3. ประเภทออกฤทธ์หิ ลอนประสำท ประเภทน้ีจะทาใหเ้ กิดอาการประสาทหลอนเห็นภาพ ลวงตา หูแวว่ อารมณ์แปรปรวน ควบคมุ อารมณ์ตัวเองไม่ได้ อาจทาอันตรายต่อชวี ิตตนเองและผู้อ่ืน ไดส้ ารเสพติดประเภทน้ีไดแ้ ก่ 3.1 สำรระเหย จดั เป็นพวกอินทรยี เ์ คมี มกี ลิน่ เฉพาะ ระเหยได้งา่ ย เช่น นา้ มนั เบนซนิ ทินเนอร์ แลกเกอร์ น้ามันก๊าด กาววิทยาศาสตร์ แอลเอสดี เมลลาลีน เห็ดขค้ี วายเป็นต้น โทษอันตรำยของสำรระเหย ไดแ้ ก่ กดประสาทสว่ นกลางทาให้สมองพิการ สติปัญญาเสอ่ื ม มนึ เมา เวียนศีรษะ เดินเซ ตาพร่า งว่ งซมึ เบอ่ื อาหาร ทาใหไ้ ตอักเสบ ตับอกั เสบ ตับโต และพิการ สดู ดมมาก ๆ ทาให้หวั ใจเต้นชา้ ลง หมดสติ หยุดหายใจ และตายได้ 4. ประเภทออกฤทธิห์ ลำยอย่ำง ประเภทน้ีออกฤทธต์ิ ่อร่างกายหลายอยา่ งท้ังกดประสาทและ หลอนประสาท ซึ่งทาใหม้ ีอาการหลงผิด เกิดความเสอื่ มโทรมทั้งสุขภาพกายและทางจิตใชไ้ ปนาน ๆ จะทาลายประสาท เกดิ ประสาทหลอนและมอี าการทางจติ สารเสพติดประเภทน้ี ได้แก่ กัญชำ เป็นพืชล้มลุกขึน้ ง่ายในเขตรอ้ น มลี ักษณะเป็นใบหยักเรยี วแหลม ภายในใบและ ยอดดอกมยี างมากกว่าส่วนอ่ืนของตน้ ยางนเี้ องมสี ารที่ทาให้เสพตดิ ชือ่ เตตระไฮโดรคานาบินอล โทษของกญั ชำ ออกฤทธิ์หลายอยา่ ง ท้ังกระตุน้ ประสาท กดประสาทส่วนใน เกดิ ประสาทหลอน กลา้ มเน้อื สัน่ หัวใจเต้นเรว็ หายใจไมส่ ะดวก ความคิดสบั สน อารมณเ์ ปลี่ยนแปลงงา่ ย เกดิ ภาพหลอน เมื่อเสพนานอาจเป็นโรคจิตได้ อำกำรขำดกัญชำ จะมีอาการหงดุ หงิด กระวนกระวาย ปวดศรี ษะและปวดท้องอยา่ ง รุนแรง และอาจหมดสตไิ ด้
82 เรื่องที่ 2 อันตรำยจำกสำรเสพติด โทษของสารเสพตดิ ที่เปน็ อันตรายต่อตนเอง ครอบครวั และสงั คม จาแนกได้ดังน้ี 1. โทษต่อรำ่ งกำยและจิตใจ ทาให้การทางานของระบบตา่ ง ๆ ในร่างกายเสื่อมลง สขุ ภาพ ทรุดโทรม ผา่ ยผอม ไม่มีเรย่ี วแรง ทาใหบ้ คุ ลิกภาพแปรปรวน อารมณ์ไมป่ กตกิ ระวนกระวายคลุ้มคลงั่ บางครั้งเงียบเหงา เศร้าซึม ปล่อยตวั สกปรก เป็นทรี่ ังเกียจแก่ผูพ้ บเหน็ และภมู ติ ้านทานของร่างกายลดลง 2. โทษทำงเศรษฐกิจ สน้ิ เปลืองเงินทองในการซื้อสารเสพติด เมอื่ สขุ ภาพทรุดโทรมไมส่ ามารถ ทางานได้ ทาใหข้ าดรายได้ สูญเสยี เงนิ ทองทั้งของตนเอง ครอบครวั และรัฐบาล 3. โทษทำงสังคม บนั่ ทอนความสขุ ในครอบครัว ทาให้มปี ัญหา เป็นทร่ี ังเกียจของบุคคล ทั่วไป เปน็ หนทางไปสอู่ าชญากรรม ตัง้ แต่ลกั เลก็ ขโมยน้อย ไปจนถึงปล้น ทารา้ ยและฆ่าชงิ ทรพั ยเ์ พอื่ ต้องการเงนิ ไปซื้อยาเสพติด ทาให้เปน็ ภาระของสงั คม เน่อื งจากผตู้ ดิ ยามักไร้ความสามารถในการทางาน 4. โทษทำงกำรปกครอง เปน็ ภาระของรัฐบาลในการบาบัดรักษาและฟื้นฟู เป็นภาระในการ ปราบปราม ตอ้ งเสียงบประมาณในการปราบปราม เน่ืองจากปญั หาอาชญากรรมทผ่ี เู้ สพกอ่ เพิ่มขน้ึ หลักทั่วไปในกำรหลีกเล่ยี งและป้องกันกำรตดิ สำรเสพตดิ 1. เช่อื ฟงั คาสอนของพ่อแม่ ญาตผิ ู้ใหญ่ ครู และผู้ที่นา่ นบั ถือและหวงั ดี 2. เมื่อมีปญั หาควรปรกึ ษาผ้ปู กครอง ครู หรือผู้ใหญท่ ่ีนบั ถือและหวงั ดีไมค่ วรเกบ็ ปัญหาน้ันไว้ หรอื หาทางลืม ปญั หานนั้ โดยใช้สารเสพตดิ ช่วย หรอื ใชเ้ พอ่ื การประชด 3. หลกี เล่ียงใหห้ า่ งไกลจากผู้ทต่ี ดิ สารเสพติด ผูจ้ าหน่ายหรอื ผลติ ยาเสพตดิ 4. ถา้ พบคนกาลังเสพสารเสพตดิ หรือพบคนจาหน่าย หรือแหลง่ ผลติ ควรแจง้ ให้ผูใ้ หญ่หรอื เจ้าหน้าทีท่ ราบ โดยดว่ น 5. ต้องไม่ให้ความร่วมมือเข้าไปเกย่ี วขอ้ งกบั เพอ่ื นที่ตดิ สารเสพติด เชน่ ไมใ่ ห้ยืมเงิน ไม่ใหย้ มื สถานท่ี เปน็ ตน้ แตค่ วรแนะนาใหเ้ พื่อนไปปรึกษาผู้ปกครอง เพ่ือหาทางรกั ษาการตดิ สารเสพติดโดยเรว็ 6. ศึกษาให้มคี วามรู้ ความเขา้ ใจ เก่ยี วกับโทษและอนั ตรายของสารเสพติด เพอ่ื ทีจ่ ะไดส้ ามารถป้องกนั ตนเอง และผูใ้ กล้ชิดจากการตดิ สง่ิ เสพติด 7. ไมห่ ลงเชื่อคาชักชวนโฆษณา หรอื คาแนะนาใด ๆ หรอื แสดงความเก่งกล้าเกี่ยวกบั การเสพสารเสพตดิ 8. ไม่ใชย้ าอนั ตรายทุกชนดิ โดยไม่ได้รบั คาแนะนาจากแพทย์สงั่ ไวเ้ ท่าน้นั 9. หากสงสัยวา่ ตนเองจะติดสิ่งเสพติดต้องรบี แจง้ ให้ผู้ใหญ่หรอื ผ้ปู กครองทราบ 10. ยดึ ม่นั ในหลกั คาสอนของศาสนาทน่ี บั ถือ เพราะทุกศาสนามจี ุดมงุ่ หมายใหบ้ คุ คลประพฤติแตส่ ิง่ ดงี ามและ ละเวน้ ความชว่ั
83 ใบงำน คร้ังที่ 15 เร่อื ง สำรเสพตดิ อนั ตรำย 1. ใหผ้ ู้เรยี นบอกโทษของสารเสพติดมาคนละ 10 ข้อ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... 2. ถา้ เพื่อนของผ้เู รียนกาลังคิดจะทดลองยาเสพตดิ ผเู้ รยี นจะมีคาแนะนาอย่างไร .................................................................................................................................................... ..................................... .............................................................................................. ........................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................... ................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................... ..................................................... ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ 3. ผเู้ รียนบอกวิธปี ฏิบัติและดูแลตัวเองให้หลกี เลี่ยงกับยาเสพตดิ มาคนละ 5 ขอ้ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................................... .............................. ..................................................................................................... .................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ....................................................................................................................................................................................... .. ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. .......................................................
84 แผนกำรจดั กำรเรียนรคู้ รัง้ ท่ี 16 (กรต.) กลมุ่ สำระทักษะกำรดำเนนิ ชีวติ รำยวิชำ สขุ ศึกษำ พลศึกษำ รหสั ทช 31002 จำนวน 2 หนว่ ยกติ ระดับระดบั ประถมศกึ ษำ เร่ือง ควำมปลอดภยั ในชีวิตและทรพั ย์ จำนวน 6 ช่วั โมง เวลำ............................ สอนวนั ท่.ี .............เดอื น.......................พ.ศ. ................. ภำคเรยี นท.ี่ ................ปีกำรศึกษำ.................... มำตรฐำนกำรเรยี นรู้ระดับ รู้ เข้าใจ มีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม เจตคติท่ีดี มที ักษะในการดูแลและสรา้ งเสริมการมีพฤติกรรมสุขภาพทด่ี ี ปฏิบัตเิ ปน็ กิจนสิ ยั ตลอดจนป้องกันพฤติกรรมเสีย่ งต่อสขุ ภาพและดารงชวี ิตของตนเองและครอบครัวอย่างมคี วามสุข ตวั ชี้วัด อธิบายอนั ตรายต่างๆ ท่ีอาจเกดิ ขึ้นในชวี ิตประจาวนั พรอ้ ม แนวทางป้องกนั แกไ้ ข สำระกำรเรียนรู้ อันตรายต่างๆ ทีอ่ าจเกดิ ขึ้นในชีวติ ประจาวันและแนวทางป้องกนั แก้ไข - อนั ตรายท่อี าจเกดิ ขน้ึ ในบ้าน - อันตรายทอี่ าจเกดิ ขน้ึ จากการเดินทาง - อันตรายจากภยั ธรรมชาติ คุณธรรม 1. เพอ่ื พัฒนาตนเอง 2. เพอื่ พฒั นาการทางาน 3. เพือ่ พฒั นาสังคม กระบวนกำรจัดกำรเรียนรู้ - มอบหมายให้ผู้เรยี นศึกษาค้นควา้ จากส่อื และแหลง่ เรยี นรู้ ส่อื กำรเรียนกำรสอน - แบบเรียน - อนิ เตอร์เน็ต กำรวัดและประเมินผล ประเมนิ ความรู้ ความเข้าใจ ตรวจสอบ ชิน้ งาน/ผลงาน และ ประเมินการปฏิบตั ิจริง โดยวิธกี ารทดสอบ สังเกต สัมภาษณ์ ประเมินสภาพจริง ควำมคดิ เหน็ และข้อเสนอแนะของผู้บริหำรสถำนศึกษำ พิจารณาแล้ว.................................................................................................................. ........................ ............................................................................................................................. .................................. (นางจีระภา วฒั นกสิการ) ผู้อานวยการศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชัย
85 บันทกึ หลังกำรสอน ความสาเรจ็ ในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา / อุปสรรค ในการจดั การเรียนการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแก้ปญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงชือ่ .............................................ครผู ู้สอน (.................................................) คร.ู ........................................... วนั ท่ี..........เดือน...........................พ.ศ. ........................ ขอ้ เสนอแนะของผบู้ ริหารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงชอื่ ผู้บงั คบั บัญชา (นางจรี ะภา วัฒนกสกิ าร) ผ้อู านวยการศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชัย
86 ใบงำน ครง้ั ที่ 16 เรื่อง ควำมปลอดภยั ในชีวิตและทรพั ย์สนิ 1. ให้ผเู้ รยี นอธบิ ายถึงความเสย่ี งท่ีมีตอ่ ชีวติ ประจาวนั มากทีส่ ุดพรอ้ มแนวทางหลีกเล่ียง ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................................ ................................. .................................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................... ............................................................................................................................. ...... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ 2. ใหผ้ ้เู รียนแบง่ กลุ่มอภิปรายอันตรายที่อาจจะเกิดข้ึนในแต่ละวันพร้อมคาแนะนาป้องกนั ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................ ............................................. ...................................................................................... ................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ....................................................................................................................................................................... .................. ................................................................................................................. ........................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................
87 แผนกำรจัดกำรเรียนรคู้ รัง้ ที่ 17 (กรต.) กลุ่มสำระทกั ษะกำรดำเนินชวี ติ รำยวิชำ สุขศึกษำ พลศึกษำ รหัส ทช 11002 จำนวน 2 หนว่ ยกิต ระดบั ประถมศึกษำ เรื่อง ทักษะชีวิตเพ่ือกำรคิด จำนวน 5 ช่วั โมง เวลำ............................ สอนวันท่ี..............เดือน.......................พ.ศ. ................. ภำคเรยี นท่.ี ................ปกี ำรศกึ ษำ.................... มำตรฐำนกำรเรียนรู้ระดับ การมีความรู้ ความเข้าใจเก่ยี วกบั ทักษะทีจ่ าเป็นสาหรับชีวติ มนุษย์ โดยเฉพาะทักษะเพื่อการคดิ ท่ีจาเปน็ สาหรับชีวิต 10 ประการ ซ่ึงจะชว่ ยใหบ้ คุ คลดงั กล่าว สามารถทีจ่ ะดารงชวี ติ ในครอบครวั ชมุ ชน และสังคมอยา่ งมีความสุข ตวั ชีว้ ดั 1. บอกความหมายและความสาคัญของทักษะชีวติ ได้ท้ัง 10 ประการ สำระกำรเรียนรู้ 1. ความหมาย ความสาคัญของทักษะชีวิต 10 ประการ 2. ทกั ษะชวี ติ ทจ่ี าเปน็ คณุ ธรรม 1. เพ่ือพฒั นาตนเอง 2. เพอ่ื พฒั นาการทางาน 3. เพ่ือพฒั นาสงั คม กระบวนกำรจัดกำรเรยี นรู้ มอบหมายให้นกั ศึกษาไปศกึ ษาด้วยตวั เองในเร่ือง ทกั ษะเพ่ือการคิดทจี่ าเปน็ สาหรับชวี ติ 10 ประการ ความหมายและความสาคญั ของทักษะชวี ติ ท่จี าเป็น สื่อกำรเรยี นกำรสอน - แบบเรยี น - อนิ เตอรเ์ นต็ กำรวัดและประเมนิ ผล ประเมนิ ความรู้ ความเข้าใจ ตรวจสอบ ชน้ิ งาน/ผลงาน และ ประเมินการปฏิบตั จิ รงิ โดยวิธีการทดสอบ สังเกต สมั ภาษณ์ ประเมินสภาพจริง ควำมคดิ เหน็ และขอ้ เสนอแนะของผู้บรหิ ำรสถำนศึกษำ พจิ ารณาแลว้ .......................................................................................................................................... ......................................................................................................... ...................................................... (นางจรี ะภา วฒั นกสกิ าร) ผอู้ านวยการศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอโชคชยั
88 บันทึกหลังกำรสอน ความสาเรจ็ ในการจดั การเรยี นการสอน ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ .................................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา / อปุ สรรค ในการจดั การเรียนการสอน ........................................................... ............................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................................. ............................................ ....................................................................................... .................................................................................................. แนวทางการแก้ปญั หา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................................................................... ................................... ................................................................................................ ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ลงช่อื .............................................ครผู ู้สอน (.................................................) ครู............................................ วนั ท.่ี .........เดือน...........................พ.ศ. ........................ ขอ้ เสนอแนะของผ้บู รหิ ารสถานศกึ ษา ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ ........................................................................................................................................................ ................................. .................................................................................................. ....................................................................................... ลงชือ่ ผ้บู ังคับบัญชา (นางจรี ะภา วัฒนกสิการ) ผู้อานวยการศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโชคชัย
89 ใบควำมรู้ คร้ังที่ 17 เรือ่ ง ทักษะชวี ติ เพ่ือสขุ ภำพจิต เร่ืองท่ี 1 ควำมหมำย ควำมสำคัญของทกั ษะชีวติ 10 ประกำร ทกั ษะชวี ติ (Life skill) หมายถงึ คณุ ลกั ษณะหรือความสามารถเชิงสงั คม จติ วิทยา ทเ่ี ป็นทักษะ ทจ่ี ะชว่ ยใหบ้ คุ คลสามารถเผชญิ สถานการณ์ตา่ งๆทเี่ กดิ ข้ึนในชวี ิตประจาวันได้ อย่างมีประสิทธิภาพและ เตรยี มพร้อมสาหรบั การปรบั ตัวในอนาคต องคป์ ระกอบของทกั ษะชีวิต มี 10 ประกำร องค์ประกอบของทกั ษะชวี ิตจะมีความแตกต่างกนั ตามวัฒนธรรมและสถานท่ี แตท่ กั ษะชีวิต ทีจ่ าเปน็ ที่สุดท่ีทกุ คนควรมี ซ่ึงองค์การอนามัยโลกได้สรุปไว้ และถือเป็นหวั ใจสาคญั ในการดารงชีวิต คือ 1. ทักษะกำรตัดสินใจ (Decision making) เป็นความสามารถในการตัดสนิ ใจเก่ยี วกับ เร่อื งราวต่างๆ ในชวี ิตได้อย่างมีระบบ เชน่ ถา้ บุคคลสามารถตดั สินใจเก่ยี วกับการกระทาของตนเองที่ เกย่ี วกบั พฤตกิ รรมดา้ นสุขภาพ หรือความปลอดภยั ในชีวิต โดยประเมนิ ทางเลือกและผลทไ่ี ดจ้ ากการ ตัดสินใจเลอื กทางท่ีถกู ต้องเหมาะสม กจ็ ะมีผลต่อการมีสุขภาพท่ีดีทงั้ ร่างกายและจติ ใจ 2. ทักษะกำรแก้ปญั หำ (Problem Solving) เปน็ ความสามารถในการจัดการกับปญั หาท่ี เกิดข้ึนในชวี ิตได้อย่างมรี ะบบ ไมเ่ กิดความเครยี ดทางกายและจิตใจจนอาจลุกลามเป็นปัญหาใหญ่โตเกิน แกไ้ ข 3. ทักษะกำรคดิ สร้ำงสรรค์ (Creative thinking) เป็นความสามารถในการคดิ ทจ่ี ะเป็นส่วนชว่ ยในการ ตดั สนิ ใจและแกไ้ ขปัญหาโดยการคิดสร้างสรรค์ เพือ่ ค้นหาทางเลือกตา่ งๆรวมท้ังผลที่จะเกิดขน้ึ ในแต่ละทางเลือก และ สามารถนาประสบการณ์มาปรบั ใชใ้ นชวี ิตประจาวนั ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม 4. ทักษะกำรคดิ อย่ำงมีวจิ ำรณญำณ (Critical thinking) เป็นความสามารถในการคดิ วิเคราะห์ข้อมลู ต่างๆ และประเมินปัญหาหรือสถานการณ์ท่ีอยูร่ อบตวั เราทม่ี ผี ลต่อการดาเนินชวี ติ 5. ทักษะกำรส่ือสำรอยำ่ งมีประสทิ ธิภำพ (Effective communication) เปน็ ความสามารถในการใช้คาพูด และทา่ ทางเพ่ือแสดงออกถึงความรู้สกึ นกึ คิดของตนเองได้อย่างเหมาะสมกบั วัฒนธรรมและสถานการณต์ ่างๆ ไม่ว่าจะ เปน็ การแสดงความคดิ เห็น การแสดงความต้องการ การแสดงความชื่นชมการขอร้อง การเจรจาตอ่ รอง การตกั เตือน การช่วยเหลอื การปฏิเสธ ฯลฯ 6. ทักษะกำรสร้ำงสัมพนั ธภำพระหว่ำงบุคคล (Interpersonal relationship) เปน็ ความสามารถในการสรา้ งความสัมพันธท์ ีด่ รี ะหวา่ งกนั และกัน และสามารถรักษาสมั พันธภาพไวไ้ ด้ ยนื ยาว 7. ทักษะกำรตระหนกั ร้ใู นตน (Self awareness) เป็นความสามารถในการค้นหารจู้ ักและเขา้ ใจตนเอง เช่น รูข้ ้อดี ขอ้ เสยี ของตนเอง รู้ความต้องการ และส่งิ ท่ีไมต่ อ้ งการของตนเอง ซงึ่ จะชว่ ยให้เรารู้ตวั เองเวลาเผชิญกบั ความเครียดหรือสถานการณ์ต่างๆ และทักษะนย้ี งั เปน็ พน้ื ฐานของการพฒั นาทกั ษะอ่ืนๆ เชน่ การสอ่ื สาร การสร้าง สัมพนั ธภาพ การตัดสินใจ ความเหน็ อกเห็นใจผู้อ่ืน 8. ทกั ษะกำรเขำ้ ใจผู้อนื่ (Empathy) เป็นความสามารถในการเข้าใจความเหมือนหรอื ความ แตกตา่ งระหว่างบุคคล ในดา้ นความสามารถ เพศ วัย ระดับการศึกษา ศาสนา ความเชือ่ สีผวิ อาชพี ฯลฯ ชว่ ยใหส้ ามารถยอมรบั บุคคลอืน่ ทตี่ ่างจากเรา เกิดการช่วยเหลอื บุคคลอ่ืนท่ดี ้อยกว่า หรือได้รับความเดือดร้อน เช่น ผู้ ติดยาเสพตดิ ผ้ตู ิดเชอ้ื เอดส์
90 9. ทักษะกำรจัดกำรกับอำรมณ์ (Coping with emotion) เปน็ ความสามารถในการรับรู้อารมณ์ ของตนเองและผอู้ ่ืน รวู้ ่าอารมณ์มผี ลต่อการแสดงพฤติกรรมอยา่ งไร รูว้ ิธีการจดั การกับอารมณโ์ กรธ และ ความเศรา้ โศก ทส่ี ง่ ผลทางลบต่อรา่ งกาย และจติ ใจได้อยา่ งเหมาะสม 10. ทกั ษะกำรจัดกำรกับควำมเครียด (Coping with stress) เปน็ ความสามารถในการรับรู้ถึง สาเหตุ ของความเครียด รู้วธิ ผี ่อนคลายความเครยี ด และแนวทางในการควบคุมระดบั ความเครยี ด เพอื่ ให้ เกิดการเบ่ยี งเบนพฤติกรรมไปในทางที่ถกู ต้องเหมาะสมและไม่เกิดปญั หาด้านสุขภาพ เรื่องที่ 2 ทกั ษะชีวติ ทจี่ ำเปน็ จากองคป์ ระกอบของทักษะชีวติ 10 ประการ เมื่อจาแนกแล้วมีทักษะ 3 ประการที่จะช่วยในการ ดารงชวี ติ ของตนเอง ครอบครัวและสงั คมไดอ้ ย่างมีความสขุ คือ 1. ทกั ษะกำรตัดสินใจ (Decision making)การตดั สนิ ใจเป็นกระบวนการของการหาโอกาสที่ จะหาทางเลือกทเี่ ป็นไปไดแ้ ละการเลือกทางเลอื กที่มีอยูห่ ลายๆ ทางเลอื กและไดแ้ บ่งการตัดสนิ ใจ ออกเปน็ 2 ชนดิ คอื 1.1 กำรตดั สินใจทก่ี ำหนดไวล้ ่วงหน้ำ (Program decision) เปน็ การตัดสินใจตามระเบียบ กฎเกณฑ์ แบบแผนท่ีเคยปฏบิ ตั ิมาจนกลายเปน็ งานประจา (Routine) เช่น การตัดสินใจเกยี่ วกบั การเรียน ตอ่ การลงทนุ ประกอบอาชพี การปลูกสร้างบา้ นพกั อาศยั เป็นต้น การตดั สนิ ใจแบบกาหนดไว้ลว่ งหนา้ น้ี จะเปิดโอกาสใหบ้ ุคคลนนั้ เลือกทางเลือกได้นอ้ ย เพราะเป็นการตัดสินใจภายใตส้ ถานการณ์ทแี่ นน่ อน 1.2 กำรตัดสนิ ใจทีไ่ ม่ได้กำหนดไว้ลว่ งหน้ำ (Non – Program decision) เปน็ การตดั สินใจ ในเรอื่ งใหม่ทไี่ ม่เคยมีมากอ่ น และไม่มกี ฎเกณฑ์ ไม่มีระเบียบ จึงเป็นเรื่องที่สรา้ งความกังวลใจพอสมควร ซึ่งบางคร้ัง ผู้บริหารจะต้องคิดถึงเรอ่ื งความเสี่ยงและความไม่แนน่ อนที่จะเกิดขึน้ ด้วย เช่น การตดั สินใจเปลี่ยนงานใหม่ การ ตัดสนิ ใจที่จะขยายธรุ กิจเพิ่ม การตดั สนิ ใจที่จะลงทนุ ในธรุ กิจตวั ใหม่ เป็นต้น ข้ันตอนกำรตดั สนิ ใจ สำมำรถแบง่ ออกได้เป็นดงั นีค้ อื ขั้นท่ี 1 กำรระบุปญั หำ (Defining problem) เป็นขั้นตอนแรกท่ีมีความสาคัญอยา่ งมาก เพราะจะต้องระบุปัญหาได้ถกู ตอ้ ง จึงจะดาเนินการตัดสนิ ใจในขน้ั ตอนต่อ ๆ ไปได้ ขน้ั ท่ี 2 กำรระบุขอ้ จำกดั ของปัจจัย (Identify limiting factors) เปน็ การระบปุ ัญหาได้ถูกต้อง แล้ว นาไปพิจารณาถึงข้อจากัดตา่ ง ๆ ของตนเองหรอื หน่วยงาน โดยพิจารณาจากทรพั ยากรซ่ึงเป็น องคป์ ระกอบของกระบวนการผลิต ขน้ั ที่ 3 กำรพฒั นำทำงเลือก (Development alternative) ตอนท่ตี ้องพัฒนาทางเลือกตา่ ง ๆ ข้นึ มาซ่ึงทางเลือกเหลา่ นคี้ วรเปน็ ทางเลือกท่มี ีศกั ยภาพและมีความเปน็ ไปได้ในการแกป้ ัญหาใหน้ อ้ ยลง หรือใหป้ ระโยชน์สงู สดุ เช่น เพิม่ การทางานกะพิเศษ เพม่ิ การทางานลว่ งเวลาโดยใชต้ ารางปกติ เพมิ่ จานวนพนักงาน เปน็ ตน้ ข้ันท่ี 4 กำรวเิ ครำะหท์ ำงเลือก (Analysis the alternative) เมื่อได้ทาการพัฒนาทางเลือกต่าง ๆ โดยนาเอาข้อดขี ้อเสียของแต่ละทางเลือกมาเปรียบเทียบกันอยา่ งรอบคอบ ควรพจิ ารณาว่าทางเลือกน้นั หากนามาใช้ จะเกิดผลต่อเน่ืองอะไรตามมา ข้ันที่ 5 กำรเลือกทำงเลือกท่ีดที ีส่ ุด (Select the best alternative) เม่ือผบู้ รหิ ารได้ทาการ วิเคราะห์ และประเมินทางเลือกตา่ งๆ แล้ว บุคคลควรเปรยี บเทียบข้อดีและขอ้ เสียของแต่ละทางเลือก อกี คร้ังหนงึ่ แล้วจงึ ตัดสินใจ
91 2. ทกั ษะกำรแก้ปัญหำ (Problem solving) ทกั ษะการแกป้ ัญหาอาจทาได้หลายวิธี ท้ังนข้ี ึน้ อยกู่ บั ลักษณะของปญั หา ความรู้และประสบการณข์ องผู้ แก้ปญั หานนั้ ซง่ึ แตล่ ะขน้ั ตอนมคี วามสมั พนั ธด์ งั นี้ 2.1 ทำควำมเข้ำใจปัญหำ ผแู้ ก้ปญั หาจะต้องทาความเข้าใจกับปัญหาท่ีพบใหถ้ ่องแทใ้ นประเดน็ ตา่ งๆ คือ - ปญั หาถามวา่ อย่างไร - มีขอ้ มลู ใดแลว้ บา้ ง - มีเงื่อนไขหรือต้องการข้อมูลใดเพิม่ เตมิ อีกหรอื ไม่ การวิเคราะหป์ ัญหาอย่างดีจะช่วยให้ขัน้ ตอนต่อไป ดาเนินไปอย่างราบรืน่ การจะประเมินว่าผู้เรยี นเข้าใจปัญหามาก นอ้ ยเพยี งใด ทาได้โดยการกาหนดให้ผเู้ รียนเขยี นแสดงถึงประเด็นตา่ งๆ ที่ เกีย่ วข้องกับปัญหา 2.2 วำงแผนแก้ปัญหำ ขน้ั ตอนนี้จะเปน็ การคดิ หาวธิ ี วางแผนเพ่ือแก้ปัญหาโดยใช้ขอ้ มูลจากปัญหาท่ีได้ วเิ คราะหไ์ ว้แลว้ ในข้ันท่ี 1 ประกอบกบั ขอ้ มูลและความรูท้ ี่เก่ียวข้องกับปญั หานนั้ และนามาใช้ประกอบการวางแผนการ แกป้ ัญหาในกรณีท่ีปัญหาต้องตรวจสอบโดยการทดลอง ขน้ั ตอนนก้ี จ็ ะเปน็ การวางแผนการทดลอง ซง่ึ ประกอบดว้ ย คาดคะเนผลทจ่ี ะเกดิ ลว่ งหน้า (การตง้ั สมมติฐาน) กาหนดวิธที ดลองหรือตรวจสอบและอาจรวมถงึ แนวทางในการ ประเมนิ ผลการแก้ปัญหา 2.3 ดำเนินกำรแก้ปญั หำและประเมนิ ผล ขนั้ ตอนนี้จะเป็นการลงมือแก้ปัญหาและประเมินว่า วิธกี ารแก้ปญั หาและผลท่ไี ด้ถูกต้องหรือไม่ หรือได้ผลเปน็ อยา่ งไร ถ้าการแก้ปญั หาทาได้ถูกต้องก็จะมี การประเมินตอ่ ไปวา่ วธิ ีการน้ันนา่ จะยอมรบั ไปใชใ้ นการแก้ปญั หาอนื่ ๆ แต่ถา้ พบว่าการแกป้ ญั หาน้นั ไมป่ ระสบความสาเรจ็ กจ็ ะต้องยอ้ นกลบั ไปเลอื กวธิ ีการแก้ปัญหาอื่นๆท่ีได้กาหนดไว้แล้วในขน้ั ท่ี 2 และ ถ้ายังไม่ประสบความสาเร็จ ผเู้ รียนจะตอ้ งย้อนกลบั ไป ทาความเข้าใจปัญหาใหมว่ า่ มขี ้อบกพร่องประการ ใด เชน่ ขอ้ มลู กาหนดให้ไม่เพียงพอ เพือ่ จะได้เริ่มตน้ การแก้ปัญหาใหม่ 2.4 ตรวจสอบกำรแก้ปัญหำ เปน็ การประเมินภาพรวมของการแก้ปัญหาทง้ั ในด้านวิธกี าร แกป้ ัญหา ผลการแก้ปญั หาและการตดั สินใจ รวมท้งั การนาไปประยุกต์ใช้ ทั้งนใ้ี นการแก้ปัญหาใด ๆตอ้ ง ตรวจสอบถึงผลกระทบต่อครอบครัวและสงั คมด้วย แมว้ ่าจะดาเนนิ ตามขัน้ ตอนท่ีกล่าวมาแล้วกต็ าม ผู้แก้ปัญหาต้องมีความม่ันใจว่าจะสามารถ แก้ปัญหาน้นั ได้ รวมทงั้ ต้องมุ่งมั่นและทมุ่ เทให้กับการแกป้ ัญหา เนอ่ื งจากบางปัญหาต้องใช้เวลาและ ความพยายามเป็นอย่างสงู นอกจากน้ถี ้าผเู้ รียนเกิดความเหนอื่ ยล้าจากการแกป้ ัญหาก็ควรให้ผูเ้ รียนไดม้ ี โอกาสผอ่ นคลาย แลว้ จงึ กลับมาคดิ แกป้ ญั หาใหม่ ไม่ควรท้อแท้หรือยอมแพ้ 3. ทักษะกำรคิดสร้ำงสรรค์ (Creative Thinking) 3.1 ลกั ษณะสำคัญของควำมคิดริเรม่ิ สรำ้ งสรรคจ์ ะประกอบด้วยคณุ ลักษณะต่ำง ๆ ดงั ตอ่ ไปนค้ี ือ (1) เป็นความคิดที่มอี ิสระ และสรา้ งใหเ้ กิดเปน็ แนวคดิ ใหม่ๆ (2) ไมม่ ขี อบเขตจากดั หรือกฎเกณฑต์ ายตัว และเปน็ แนวคิดที่นา่ จะเป็นไปได้ (3) เป็นแนวคิดทีอ่ าศัยการมองทีก่ า้ วไกลสร้างใหเ้ กิดความคิดที่ต่อเนื่อง (4) เปน็ ความคิดที่อยใู่ นลักษณะของจนิ ตนาการ ซงึ่ คนทั่วไปจะไม่คอ่ ยคิดกัน (5) ระบบของความคดิ นี้จะกระจายไปได้หลายทิศทาง และหลายทางเลือก (6) เป็นความคิดท่ีอยใู่ นลกั ษณะแปลก และแหวกแนวออกไปจากความคิดปกตทิ ัว่ ไป (7) สรา้ งให้เกิดสง่ิ ประดิษฐ์ใหม่ นวัตกรรมใหม่ และมกี ารพัฒนาที่แปลกใหมท่ ่เี ปน็ ประโยชนแ์ ละสรา้ งสรรค์ (8) ความคดิ น้ีจะไม่กอ่ ให้เกิดความเสยี หาย หรอื เปน็ ภัยต่อตนเองและผอู้ ่ืน
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
