209-412-วิชาแนวโน้มการศึกษาพระพุทธศาสนา

๑๒๗ ส่งิ ที่รัฐควรดาํ เนินการ ๒ อยา่ งคือ ๑. ให้มีการเรียนการสอนวิชาพระพุทธศาสนาในสถาบันการศึกษาระดับสูง เพ่ือผลิตบัณฑิต ทางพระพุทธศาสนาให้มากข้ึน มหาวิทยาลัยสงฆ์และสํานักเรียนต่างๆ ท่ีผลิตพระในระดับนี้ยังไม่ สามารถผลิตไดม้ ากตามทีต่ อ้ งการ จําตอ้ งอาศยั สถาบันการศึกษาชน้ั สูงทีร่ ัฐจัด ๒. ขอให้รับครูที่เรียนจบวิชาพระพุทธศาสนาไปสอนในโรงเรียนทุกระดับ คือผู้ที่จะสอนวิชา ศีลธรรมหรือวิชาพระพุทธศาสนานั้นขอให้เป็นครูที่เรียนจบตามข้อ ๑. เท่านั้น คล้ายกับให้เป็น อนุศาสนาจารย์ประจําโรงเรียนเหมือนกับอนุศาสนาจารย์ของทหาร โดยกําหนดคุณสมบัติพิเศษ ไม่ เหมือนอาจารย์ทั่วไป จะเรียกว่า \"ครูอนุศาสนาจารย์\" หรือเรียกอย่างอ่ืนก็ได้ ครูอนุศาสนาจารย์นี้จะ ทําหน้าท่ีทั้งเป็นครูผู้สอนวิชาศีลธรรม เป็นครูตัวอย่างด้านจริยธรรมให้แก่ครูและนักเรียนได้ ใน ขณะเดียวกนั ก็เป็นผู้นําทางจิตวิญญาณ แนะนําทางดําเนินชีวิตท่ีถูกต้อง เป็นที่พ่ึงทางด้านจิตใจได้ ครู ประเภทน้ีอยากให้มีในทุกโรงเรียน แต่ก็ต้องคัดเลือกกันพอสมควร เหมือนกับทางทหารเขาคัด อนุศาสนาจารย์ประจํากองทัพ มิใช่จะเป็นได้ทุกคน แต่เมื่อเข้าประจําการแล้วก็จะได้รับการนับถือ จาก ผู้หลักผู้ใหญท่ ัง้ กองทพั แต่ปัจจุบันหลักสูตรวิชาศาสนาน้ันมีเนื้อหามากเกินไปนักเรียนจะไม่อยากเรียน ย่ิงมีเนื้อหาที่ ต้องให้ท่องจํามากๆ นักเรียนอาจเกลียดวิชาศาสนาไปเลย การกําหนดหลักสูตรวิชาศาสนามี ความเห็นว่าไม่ต้องมากนัก และไม่ต้องเน้นศัพท์แสงหรือความหมายมากนัก แต่ควรเน้นวิธีปฏิบัติให้ ถูกต้องเป็นหลัก เมื่อปฏิบัติได้ถูกต้อง แม้จะไม่รู้ว่าสิ่งที่ปฏิบัติไปนั้นมีชื่อเรียกทางศาสนาว่าอย่างไร ก็ เป็นอันใช้ได้ทั้งน้ัน คิดว่าต่อไปหลักสูตรวิชาศาสนาคงจะไม่เน้นเน้ือหามากเกินไปเหมือนสมัยก่อนๆ แต่จะเน้นข้อเท็จจริงหรือแนวทางที่นักเรียนสามารถเห็นเป็นรูปธรรมและสามารถทําตามได้ใน ชีวิตประจําวัน หากเป็นเช่นน้ีได้วิชาศาสนาก็จะทําให้เด็กอยากเรียน เรียนด้วยความสุข ไม่ใช่เรียน เพราะถูกบังคับให้เรียนเพื่อสอบเอาคะแนนเท่านั้น ซึ่งก็ไม่เกิดประโยชน์อันใดมากนัก และอาจ กอ่ ให้เกดิ ทศั นคติท่ไี มด่ ีต่อวชิ าศาสนาไปเลยก็ได้ แนวโนม้ การจดั การศึกษาของพระสงฆ์ การจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ในอนาคตควรประกอบด้วยการจัดการศึกษา ท่ีคํานึงถึง หลักการ ๔ ประการ ได้แก่ ความคาดหวังของสังคมต่อบทบาทของสถาบันสงฆ์ ความต้องการ การศึกษาของคณะสงฆ์ ความสอดคล้องกับนโยบายการศึกษาของชาติตามรัฐธรรมนูญและ พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ ตลอดจนร่วมอยู่ในระบบการจัดการศึกษาของชาติไม่แยกส่วน เฉพาะสงฆ์ โดยมีผู้แทนสงฆ์เข้าร่วมอยู่ในคณะกรรมการการศึกษาทุกระดับ อันจะช่วยเอื้อประโยชน์ ต่อความเป็นเอกภาพเชิงนโยบายในการจัดการศึกษา และใช้ทรัพยากรทางการศึกษาอย่างได้ ประโยชนส์ ูงสดุ รวมทง้ั บรรลุจุดมุ่งหมายของการจดั การศึกษาเชงิ ความรูค้ ู่คุณธรรม ในด้านหลักสูตรการศึกษาของคณะสงฆ์ควรจําแนกหลักสูตรออกเป็น ๓ ประเภท ตามสภาพ ของผู้เรียน การสร้างหลักสูตรควรดําเนินการโดยคณะผู้เช่ียวชาญหลากหลายสาขาท้ังบรรพชิตและ เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโนม้ การศกึ ษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารย์กติ ตศิ ักดิ์ ณ สงขลา

๑๒๘ คฤหัสถ์ โดยคํานึงหลักการจัดการศึกษาทั้ง ๔ ประการ ร่วมกับภิกษุภาวะและวินัยสงฆ์ ในด้านการ ปฏิรูปการศึกษาของคณะสงฆ์ หน่วยงานผู้ดูแลควรเตรียมการแก้กฎระเบียบที่เป็นอุปสรรคต่อการจัด การศึกษาตามโครงการศึกษาของชาติ พัฒนาบุคลากรวิชาชีพ สร้างความม่ันคงและสวัสดิการแก่ บุคลากร แนวโน้มการจัดการศึกษาระดบั อดุ มศึกษา ผศ.พระครูสุนทรธรรมโสภณ (๑๘ ธันวาคม ๒๕๔๙) กล่าวว่า เรื่องของมหาวิทยาลัยจะออก นอกระบบหรอื ทเี่ รยี กวา่ มหาวิทยาลยั ในกํากับของรฐั น้ันจะมีผลดผี ลเสยี อย่างไร คําวา่ ออกนอกระบบ น้ันคอื อยา่ งไรเป็นประเด็นหน่ึงทน่ี ่าสนใจ และผ้เู ขียนเองได้พยายามติดกระแสแนวคิดนี้จากบทความ ทางวิชาการ แนวคิดจากนักวิชาการมานาน และคราวใดได้เจอครูบาอาจารย์ในมหาวิทยาลัย หากสบ โอกาสเหมาะก็จะพยายามสอบถามความคิดเห็นเสมอ รวมไปถึงสอบถามความคิดเห็นของนักศึกษา ตลอดท้ังสอบถามความห่วงใยของพ่อแม่ผู้ปกครอง แม้จะเป็นการสอบถามสนทนา พูดคุยแบบไม่ เป็นกิจลักษณะเพื่อนํามาสะสมความคิดเห็นและวิเคราะห์เน้ือหาของความคิดเห็นนั้นมาเป็นระยะ ๆ จึงตอ้ งการเสนอความคดิ เห็นต่อสาธารณะชนใหร้ ับทราบ เท่าที่ผ่านมาการผลิตบัณฑิตของมหาวิทยาลัย ในประเทศไทยโดยส่วนใหญ่ มุ่งเน้นไปท่ี ความเลิศทางวิชาการ มุ่งความเป็นอิสระทางวิชาการ (Freedom Academic)บางแห่งก็เน้น วิชาการแบบไม่มองบริบทรอบข้างอันเป็นฐานวิถีชีวิตแห่งตน หรือท่ีเรียกว่าวัฒนธรรมของสังคมแห่ง ตน อันนี้รวมไปถึงมหาวิทยาลัยสงฆ์ด้วย เพราะมหาวิทยาลัยของพระสงฆ์ โดยวัตถุประสงค์ พื้นฐานแล้วเน้นในวิชาการด้านพระพุทธศาสนา มุ่งให้เป็นแหล่งค้นคว้า วิจัยในทางวิชาการ ด้าน พระพุทธศาสนา เพื่อให้สามารถท่ีจะนําไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาได้ทั้งในและต่างประเทศอย่างมี ประสิทธิภาพ สามารถเป็นท่ีพึ่งของประชาชนได้ เป็นผู้นําทางจิตวิญญาณของประชาชน เป็น สถาบันหลักท่ีต้องเตือนสติทางสังคม (Social Reminder)ในคราวท่ีสังคมเพลี่ยงพล้ําเดินผิดทาง หรือเพ่ือป้องกันมิให้สังคมเดินไปในทิศทางผิดพลาด อันจะก่อให้เกิดปัญหาและนําความหายนะมาสู่ สังคมและต่อสถาบันชาติ สถาบันศาสนาและสถาบันพระมหากษัตริย์ ท่ีเป็นสถาบันหลักของ สังคมไทย ดว้ ยฐานคิดแบบธุรกิจทางการศกึ ษา มองความคุ้มทุนทางเศรษฐกิจ มากกว่าความคุ้มทุนทาง สังคม ปัจจุบันมหาวิทยาลัยสงฆ์ได้ขยายวิทยาเขตไปทั่วประเทศ และเปิดรับให้ฆราวาสเข้าเรียนด้วย ซึ่งเป็นเร่ืองไม่เสียหายอะไร แต่ถ้าหากลืมพระสงฆ์สามเณร อันเป็นวัตถุประสงค์หลักของการ สถาปนามหาวิทยาลัยสงฆ์ นั่นหละคือความไม่ถูกต้องกําลังจะเกิดข้ึน เพราะขัดต่อเจตนารมย์ของ มหาวิทยาลัย ถูกอํานาจทุนนิยมบริโภคนิยมครอบงําโดยส้ินเชิง เก็บค่าหน่วยกิตกับพระเณรแพงขึ้น ก็เท่าเปน็ การกีดกนั การศกึ ษาพระสงฆ์สามเณรทางอ้อม มหาวิทยาลัยสงฆ์ท้ัง ๒ แห่ง หากไม่สํานึกตระหนักและปล่อยให้การศึกษาของสงฆ์ไว้อย่างท่ี เป็นอยู่จะมีแต่ทรงกับทรุด ย่ิงรัฐบาลอุดหนุนจุนเจือด้วยอามิสเงินทองและรับรองปริญญาบัตร ดูจะ เป็นโทษยงิ่ กว่าเป็นคณุ เพราะจะนาํ เขา้ สู่ความเปน็ โลกมากขนึ้ จะอยู่ภายใต้อทิ ธพิ ลของราชการ หรือ เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโน้มการศึกษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารยก์ ิตติศกั ดิ์ ณ สงขลา

๑๒๙ อาํ นาจนิยม(โทสจริต) กับของวัฒนธรรมแบบบริโภคหรอื ทุนนิยม(โลภจริต)มากยิ่งขึ้น โดยการศึกษาที่ เดินเข้าหาฝร่ังมากเพียงไร ก็เป็นไปเพื่อเพิ่มอัตตานุปาทานและเป็นการเรียนอย่างอวิชชา(โมหจริต) มากข้ึนทุกที เพราะหากตกอยู่ในภาวะอย่างนี้แล้วโอกาสที่จะเป็นผู้ที่อยู่ในฐานะของผู้เตือนสติทาง สงั คม(Social Reminder) ก็เป็นไปได้ยาก กระแสของอุดมศกึ ษาของโลก ปัจจุบันกระแสของการศึกษาโดยเฉพาะการศึกษาระดับอุดมศึกษา ตกอยู่ภายใต้กระแสของ โลกาภิวัตน์ (Globalization) ซ่ึงจะตั้งใจรับหรือไม่ต้ังใจรับมันก็จะมาเองโดยไม่ต้องเชิญ กระแสนั้น แบง่ ๖ กระแสหลักได้แก่ ๑. กระแสของเพ่ือคนส่วนใหญ่ หรือที่เรียกว่า Massification หรือที่เรียกอีกอย่างว่า Universilization ท่ีถือว่าการศึกษาระดับอุดมศึกษาควรจะต้องจัดเพ่ือให้คนส่วนใหญ่ของสังคม หมายความว่าทุกคนมีสิทธิ์ได้รับการศึกษาระดับอุดมศึกษาอย่างเท่าเทียมกัน หรือจัดให้กับคนส่วน ใหญ่ของประเทศ เป็นทั้งสิทธิและหน้าท่ีของบุคคลท่ีจะได้รับ เป็นหน้าที่ของรัฐท่ีจะต้องจัดให้ ใน ลักษณะอย่างนี้เราจะเห็นแนวโน้มการศึกษาระดับอุดมศึกษาอย่างในสหรัฐอเมริกา ในญี่ปุ่น ยุโรป นั้น ของเขาอาจเรียกได้ว่าก้าวสู่ Mass Education แล้ว นั่นคือคนของเขาท่ีจบช้ันมัธยมศึกษาได้รับ การศึกษาระดับอุดมศึกษา ๘๐ – ๙๐ % ซ่ึงในสังคมไทยเราจะเห็นมหาวิทยาเปิดมากข้ึน มี หลากหลายรูปแบบมากข้ึน อย่างตามมหาวิทยาลัยรามคําแหง มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช มหาวิทยาลัยราชภัฏ เปิดโครงการพิเศษข้ึน รวมทั้งมหาวิทยาลัยสงฆ์ มี Campus มากข้ึนและเปิด โครงการพิเศษกันมากข้นึ ๒. กระแสของความเป็น Privatization หรือบางทีเรียกว่า Corporatization หรือ Corporate และท่ีเราได้ยินกันเสมอก็คือ Autonomous University น่ันเอง น้ันก็คือการท่ีจะ พยายามจะจัดการและดูแล และดําเนินการให้การศึกษาระดับอุดมศึกษามีลักษณะท่ีดี ดําเนินการใน รูปแบบของเอกชน ในรูปแบบของคณะกรรมการ ในรูปแบบที่ให้มหาวิทยาลัยมีความเป็นอิสระ มี ความคล่องตัวในการจัดการบริหาร ไม่เป็นระบบราชการ แนวคิดอันน้ีมีความหลากหลาย เราจะ เห็นได้ชัดเจนว่าแบบอย่างอันนี้น้ันท่ีจริงแล้วเป็นแบบอย่างท่ีมาจากสหรัฐอเมริกา ระบบของอเมริกา นั้นถือว่าการศึกษาระดับอุดมศึกษาเป็นธุรกิจ มีการบริหารในรูปของคณะกรรมการ จากกระแส แนวคิดนแ้ี บง่ ออกเป็น ๓ วิธยี อ่ ย คอื ๒.๑ เป็นลักษณะเอกชนเต็มตวั มีการจัดการบริหารแบบมหาวทิ ยาลัยเอกชน หาเงินแบบ เอกชน นักศึกษาต้องจ่ายแพงข้ึน เป็นหน้าที่ของมหาวิทยาลัยที่จะต้องหาเงินมาสําหรับใช้จ่ายเอง โดยตรง รัฐจะเข้าไปเกีย่ วข้องน้อยมาก นี้เรียกว่าการบรหิ ารจัดการเป็นแบบเอกชนเต็มรูปแบบ ๒.๒ เป็นลักษณะการบริหารมีความเป็นอิสระ โดยมีคณะกรรมการดูแล ที่เรียกว่า Corporate ก็คือคณะกรรมการดูแล แต่ด้านการเงินหรืองบประมาณยังเป็นของรัฐอยู่เป็นส่วนใหญ่ รัฐบาลเองยังให้เงินมาแต่ให้เงินมาค่อนข้างอิสระและรัฐมีมาตรการมาดูแล โดยให้มีคณะกรรมการมา ดูแลการเงินนั้น รูปแบบนห้ี ลายส่วนยงั คอ่ นขา้ งเปน็ ราชการ เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโนม้ การศึกษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ติศกั ดิ์ ณ สงขลา

๑๓๐ ๒.๓ เป็นลักษณะ Autonomous University มหาวิทยาลัยค่อนข้างเป็นอิสระ น่ัน คือให้ มหาวิทยาลัยมีสิทธิที่จะตัดสินใจดําเนินการดูแลภายใต้จุดมุ่งหมาย กระบวนการ วิธีการของ มหาวิทยาลยั เอง แต่รัฐยังให้เงินดูแลในส่วนท่ีเป็นค่าใชจ้ า่ ยหลัก ๆ และมหาวิทยาลัยเองก็มิสิทธิท่ีจะ หาเงนิ เข้ามาสมทบได้ การบริหารจะไมใ่ ช่แบบปกติ หากเปน็ การบริหารภายใตก้ รอบของมหาวทิ ยาลัย รฐั จะดแู ลเงินในระดบั หนง่ึ ทเี่ ป็นพ้ืนฐาน ๓. กระแสของความเป็น Marketization คือทําให้มหาวิทยาลัยเป็นระบบการตลาด เป็น Competition มีการแข่งขัน และเป็นระบบ Consumerlization คือการจัดการบริหารสนอง ประโยชน์ของลูกค้าเป็นสําคัญ ซึ่งขณะนี้มหาวิทยาลัยท่ัวโลกกําลังเดินและปรับทิศทางให้สอดคล้อง กับควมต้องการของตลาดเป็นหลักสําคัญ น่ันคือในสาขาวิชาท่ีเปิดสอนต้องเป็นสาขาวิชาท่ีตลาด ต้องการ ในแต่ละหลักสูตรต้องจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับตลาดต้องการ และบัณฑิตที่จบ ออกไป ต้องพยายามปรับตัวให้เข้ากับสิ่งที่ตลาดต้องการ ตลาดต่อตลาดก็มีการแข่งขันกัน ให้ มหาวิทยาลัยเป็นสนิ ค้าอย่างหนึง่ ๔. กระแสของความมาตรฐาน Standardization คือเม่ือมีการแข่งขันเต็มท่ีแล้ว พอไปถึง ระดับหนึ่งก็จะมีการประกาศลดราคา มีการลดแลกแจกแถม เพ่ือแย่งลูกค้ากัน การลดราคาทาง การศึกษา หมายถึงการลดคุณภาพลง มาเรียนกับฉันจบแน่ ตามที่พูดกันเสมอว่า “จ่ายครบต้องจบ แน่” ท่ีกําลังเกิดขึ้นทั่วโลก เราจะเห็นได้ว่ามหาวิทยาลัยต่าง ๆ มีการโฆษณากันอย่างเป็นข้ันเป็น ตอน ไม่แตกต่างอะไรกับ ห้ างสรรพ สินค้า ด้วยเห ตุน้ั นก็จะเกิดกระแสที่ เราเรียกว่า Standardization หรือกระแสของคุณภาพ Quality กระแส Excellent นั่นคือ ท่ัวโลกให้ ความสําคัญในเรื่องคุณภาพ เร่ืองมาตรฐาน เรื่องความเป็นเลิศ ของการอุดมศึกษา การประกัน คณุ ภาพการศึกษาจึงมอี ย่ทู ่ัวโลก ๕. กระแสของ Globalization หรือ Internetionlization หรือไม่ก็เรียกวา่ Virtualization ทั้งสาม คือ Globalization หรือ Internetionlization หรือ Virtualizationและเรียกอีกว่า Networking ท้ังสามคําน้ีเป็นระบบของโลกาภิวัตน์ เป็นระบบนานาชาติ ระบบเครือข่ายของ Globalization คือทําให้โลกท้ังโลกเป็นโลกใบเดียวกัน คือการศึกษาจะต้องส่ือสารถึงกันท่ัวโลก เดิม เป็น Internationlization. ความแตกต่างอยู่ที่ว่าเป็น Inter. Internationlization. หมายความว่า Nation ต่อ Nation ยังมีอยู่ แล้วก็มามี Inter มาเก่ียวข้อง แต่ขณะน้ีมันไม่มี Nation เพราะมัน กลายเป็น Global มันสามารถสื่อสารถึงกันได้ แต่ก่อนเวลาติดต่อผ่านต้องติดต่อผ่านประเทศแต่ละ ประเทศเข้ามาก่อน ขณะนี้คนแต่ละประเทศไม่ต้องติดต่อผ่านแล้วสามารถโยงถึงกันได้เลย Globalization เริ่มเม่ือไร แนวคิด Globalization จริง ๆ เริ่มเมื่อกําแพงเบอร์ลินถูกพังลง เพราะ เดิมมันผ่านกําแพงไม่ได้ เหตุเพราะความเป็นชาติคอมมิวนิสต์อยู่ พอค่ายคอมมิวนิสต์พังลงมาเท่านั้น ส่ือสารท้ังหมด ความเป็น Globalization เกิดขึ้นมาอย่างชัดเจน ต่อไปมหาวิทยาลัยต่าง ๆ จะ จัดการในเร่ืองของหลักสูตร การเรียนการสอน อาจารย์ อาจเรียนและสอนร่วมกัน ทํางานร่วมกัน เพราะความเป็น Globalization ไม่มีข้ันตอนของความรู้ คณาจารย์และนักศึกษามีการแลกเปล่ียน ความรู้กันอย่างหลากหลายและรวดเร็ว ตรงนี้เองท่ีทําให้การศึกษาเปล่ียนแปลง เพราะความรู้มันไป รวดเรว็ เหลอื เกนิ เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโน้มการศกึ ษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ติศักด์ิ ณ สงขลา

๑๓๑ ๖. กระแสของ Technologilization หรือกระแสของ Technology และกระแสของ Technologilization และจะเป็นกระแสที่มีความสําคัญมาก เพราะความเติบโตของ Technology น้ีเองที่ทําให้กระแสของนานาชาติเกิดข้ึนอย่างกว้างขวางและรวดเร็ว ความเป็น IT ,ICT, Information และ Communication Technology ทําให้ Massification มันกว้างขวางออกไป เรียนทางทีวี เรียนทางวิทยุ ทาง Electronic หรือท่ีเรียกว่า E – Learning ทําให้ระบบการ จัดการสมัยใหม่เข้ามาได้ มันทําให้ระบบตลาดเป็นไปอย่างกว้างขวาง ทําให้นานาชาติเกิดข้ึน IT มีท้ัง ของมันเองท่ีมันกลายเป็น Virtual University กลายเป็นมหาวิทยาลัยเสมือน Virtual Library ห้องสมดุ เสมือน Virtual Classroom หอ้ งเรียนเสมือน กระแสต่าง ๆ เหล่าน้ีกําลงั เกิดขึ้นในการศึกษาระดับอุดมศึกษาภายใต้กระแสของโลกาภิวัตน์ (Globalization) และกระจายไปยังประเทศตา่ ง ๆ มากขึน้ แต่ละประเทศก็จะมีการแลกเปลย่ี นเรียนรู้ ซง่ึ กันและกนั แตล่ ะประเทศคงหลบเล่ียงระบบน้ีไปไม่ได้ ขณะนี้มหาวิทยาลัยในประเทศไทย มีการประกาศข่าวทางการศึกษา รับสมัครทาง อนิ เตอร์เน็ต ค้นคว้าหาความรู้ทางอินเตอร์เน็ต งานวิจัย วิทยานิพนธล์ งในอินเตอร์เน็ต และ Web site สถานศึกษา ครอู าจารย์ และเดก็ นักเรียนตั้งแต่ระดับประถม มัธยมเขาหาข้อมูลทํารายงานทาง Internet กนั ทง้ั น้นั แต่อย่างไรก็ตามผู้เขียนไม่ม่ันใจว่ามหาวิทยาลัยในประเทศไทยกําลังเดินตามกระแสใดใน จํานวน ๖ กระแสหลักของมหาวิทยาลัยท่ัวโลกน้ัน แต่เกรงว่าอ้างความเป็น Massification หรือท่ี เรียกอีกอย่างว่าUniversilization อ้างเพ่ือคนส่วนใหญ่ของสังคม โดยต้องการจะเป็น Privatization หรือเรียกว่าCorporatization หรือCorporate และนั่นก็คือ Autonomous University นั่นเอง แต่มีเป้าหมายจะเดินไปสู่ความเป็น Marketization คือทําให้มหาวิทยาลัยเป็นระบบการตลาด เป็น Competition มกี ารแขง่ ขันกันในเชงิ การตลาด เป็นการศึกษาทีส่ ง่ เสรมิ หรอื กระตุ้นโลภะให้กระเพือ่ ม มากข้ึน น่ันหมายถึงการศึกษาท่ีผลิตนักบริโภคนิยม และเป็นระบบ Consumerlization คือการ จัดการบริหารสนองประโยชน์ของลูกค้ากลุ่มทุนนิยมเป็นสําคัญ ซึ่งขณะน้ีมหาวิทยาลัยท่ัวโลกกําลัง เดินและปรับทิศทางให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแบบสังคมบริโภคนิยมอยู่แล้วเป็นส่วน ใหญอ่ ิสรภาพท่ไี ม่มคี ณุ ภาพ มีกรณีตัวอย่างให้เห็น อย่างการกระจายอํานาจออกสู่ท้องถ่ิน มีองค์กรบริหารส่วนท้องถ่ิน เจตนาเพ่ือให้มีการกระจายบริหารจัดการออกสู่ท้องถ่ิน เพื่อให้การจัดการบริหารโดยคนในท้องถิ่น เพื่อคนในท้องถิ่นได้คิด ได้ทําอะไรที่เป็นประโยชน์แก่ท้องถิ่นของเขา มีความรักหวงแหนใน วัฒนธรรมประเพณีของท้องถิ่น จะได้จัดการบริหารโดยคนในท้องถ่ินอย่างอิสระ แต่ประเด็นที่ควร ระวัง วิธีคิดของคนในองค์กรบริหารส่วนท้องถ่ิน กลับไม่มีความเป็นอิสระ ความคิดยังถูกจําจอง พันธนาการด้วยโซ่ตรวนร้อยรัดทางจิตวิญญาณ มีความเป็นไปแบบระบบราชการในฐานะความช้าใน การตัดสินใจ หลายข้ันตอน วิธีคิดท่ีสวามิภักด์ิต่อส่วนกลาง อยากให้เป็นแบบส่วนกลาง อยากเป็น เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโน้มการศกึ ษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ตศิ ักด์ิ ณ สงขลา

๑๓๒ ระบบราชการ แล้วอยากกระจายการบริหารงานออกไปทําไม น่าสนใจ ประเภทตัวเป็นไทแต่ใจเป็น ทาส ด้านการเมืองไทยมีปัญหาความมั่นคงของคณะรัฐบาล มีการอภิปรายกันไปกันมา นักการเมืองย้ายพรรคง่าย ขายตัวคล่อง นักลงทุนทั้งต่างชาติและในชาติเดียวกันขาดความม่ันใจใน ความไม่แน่นอนของคณะรัฐบาล ไม่แนน่ อนในนโยบายของรัฐที่เปลี่ยนไปเปลี่ยนมา ต่อมามกี ารออก พระราชบัญญัติเพ่ือให้นักการเมืองย้ายพรรคยากขึ้น ให้คณะรัฐบาลมีความม่ันคง อภิปรายซักฟอก รัฐมนตรียากขึ้น โดยเฉพาะนายกรัฐมนตรี ในท่ีสุดก็เกิดปัญหาใหม่ ท่ีสืบเน่ืองจากความม่ันคงของ รัฐบาล เพราะไม่ได้ม่ันด้วยการทําความดี ความถูกต้อง แต่กลับร่วมหัวกันท้ังคณะรัฐบาลโกงบ้าน โกงเมือง ทําให้บ้านเมืองกลายเป็นบริษัทท่ีคณะบุคคลเข้ามาแสวงหาผลประโยชน์ ชาติล่มจมแต่ คณะบุคคลรวยข้ึน “ประเทศชาติยากจน ประชาชนเป็นหน้ี ที่รวยอยู่ไม่เพียงก่ีตระกูล” และทําให้ อาจารย์ที่เก่ง ๆ นักกฎหมายท่ีเก่ง ๆ ในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ และรวมทั้งนักการเมืองที่ดีตลอดท้ัง ผู้บริหารท่ีดีพลอยเสียผู้เสียคนมากต่อมาก เพราะได้ผู้นําประเทศท่ีมีจิตใจขาดศีลธรรมเข้ามาบริหาร ให้เกิดเป็นความมั่นคงคู่กับความไม่ดี กว่าจะกําจัดออกไปได้เมืองไทยต้องกลับย้อนยุคไปใช้กระบอก ปืนอกี ครง้ั จงึ เกดิ เหตุการณ์ ๑๙ กันยายน ๒๕๔๙ ขึน้ นเ้ี ป็นประวตั ศิ าสตร์อีกย่อหนา้ หนง่ึ ของสงั คม ที่ยกมากล่าวเพื่อให้เห็นว่าความมีอิสรภาพโดยระบบ แต่ได้คนท่ีไม่มีคุณภาพไปใช้ในระบบ นั้นมันเสี่ยงภัยมาก ความคล่องตัวในทางที่ไม่ดี เหมือนเร่ืองที่กําลังพูดถึงกัน คือมหาวิทยาลัยออก นอกระบบ หรือให้เป็นมหาวิทยาลัยในกํากับของรัฐ โดยเจตนาก็เพ่ือต้องการให้เกิดความคล่องตัวใน การจัดการบริหาร รัฐจะโยนงบประมาณให้เป็นก้อน แล้วไปจัดการบริหารกันเอง โดยรูปแบบของ คณะกรรมการ และนอกน้ันไปหางบประมาณเพิ่มเติมเอง ตามแต่คณะกรรมการ หรือตามความรู้ ความสามารถของคณะกรรมการ พูดตรง ๆ หลายฝ่ายไม่มั่นใจในศักยภาพของผู้บรหิ ารมหาวิทยาลัย ในคณะกรรมการของมหาวิทยาลยั เพราะประเด็นสาํ คัญอย่ทู ี่ว่ามีอสิ ระบนฐานคิดอย่างไร อิสระไปสู่ ทิศทางใด เพราะขณะนีค้ นในมหาวทิ ยาลยั คาดวา่ จํานวนมากถูกครอบงาํ โดยค่านยิ มแบบสังคมบรโิ ภค นิยม มีแนวคิดเชิงธุรกิจทางการศึกษา มองความคุ้มทุนทางเศรษฐกิจเพียงอย่างเดียว ละเลยความคุ้ม ทุนทางสังคม เม่ือเป็นเช่นนี้หากให้ความอิสระแบบปล่อยเสือเข้าป่า เม่ือหิวมาสิ่งท่ีเสือจะกินก็คือส่ิง อยู่ใกลต้ วั มนั หมาอยใู่ กล้กินหมา วัวอยู่ใกลก้ นิ ววั หากเปน็ คณะกรรมการประเภทเสอื หวิ อะไรทอี่ ยู่ ใกล้ก็คือนักศึกษาข้ึนค่าเล่าเรียน เดือดร้อนผู้ปกครอง คนยากจนจะโดนตัดสิทธิ์โดยระบบ โดย กระบวนการ แนน่ อนอาจบอกว่าทกุ คนยังมีสทิ ธเิ รียนได้ แตโ่ อกาสท่ีจะใช้สทิ ธสิ์ ิแตกต่าง ทิศทางการอดุ มศึกษาไทย มาถึงอีกเรื่องหนึ่งท่ีอยากพูดถึง และมีความเป็นจําเป็นท่ีพูด คือเร่ืองของมหาวิทยาลัยใน กํากับของรัฐหรือท่ีเรียกกันติดปากว่า”มหาวิทยาออกนอกระบบ” โดยเจตนารมณ์ของการให้ มหาวิทยาลัยออกนอกระบบหรือเป็นมหาวิทยาลัยในกํากับของรัฐนั้น น่าจะต้องการให้การจัดการ บรหิ ารมหาวิทยาลัยมีความคล่องตัว มีความเป็นอิสระทางวิชาการ ในการจัดการเรียนการสอน หาก ดูท่ีเจตนาของตัวหนังสือน้ันล้วนดีท้ังน้ัน “แต่เกรงจะเป็นอิสระไม่จริง พอออกนอกระบบก็จะ กลายเป็นราชการ ๒ ข้ึนมา คอื ได้เงนิ เดือนมากแต่ทําตวั เปน็ ราชการเหมือนเดิม ถ้าอยา่ งน้ีย่งิ จะแย่ไป เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโนม้ การศึกษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ติศักดิ์ ณ สงขลา

๑๓๓ ใหญ่” ไม่ว่าจะเป็นการโอนการศึกษาให้ท้องถิ่น ให้มีองค์กรการปกครองส่วนท้องถ่ิน และแม้แต่ให้ รัฐบาลมีความม่ันคง แต่สังคมไทยเป็นอยา่ งไรกับบทเรียนที่ผ่านมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งวฒั นธรรมทาง ความคิดของคนไทยเรา ระบบความคิดของผู้บริหารมหาวิทยาลัย ประเด็นที่สนใจต่อไป ก็คือ จะมี ความเป็นอิสระในลักษณะอย่างไร มีความเป็นอิสระเชิงการตลาด เกรงจะให้มหาวิทยาลัยเป็น ประดุจศูนย์การค้า มองเชิงกําไรขาดทุน ซึ่งความเป็นจริงในปัจจุบันน้ีคนในมหาวิทยาลัยส่วนหน่ึงก็ มองก็คิดกันแล้ว อย่างมองความคุ้มทุนกม็ องเพียงคุ้มทุนทางเศรษฐกิจ แต่ไม่ได้มองความคุ้มทุนทาง สงั คม ในท่ีสุดภาระจะไปตกอย่กู ับเดก็ กบั พ่อแม่ผู้ปกครองตอ้ งจ่ายแพงมากขึ้น ลูกยายสี ป้ามี อ้าย ทิดจ้อยหมดสิทธิ์เรียนแน่นอน “ขณะน้ีจะเห็นได้ชัดเจนว่าคนท่ียากจนกับคนมีฐานะดี มีโอกาสทาง การศึกษาที่แตกต่างกัน อย่างเรียนท่ีจุฬา ฯ ๘๐ –๙๐ % ยังเป็นลูกเศรษฐี ส่วนลูกชาวนาชาวไร่ โน่น ไล่ไปอยู่อีกกลุ่ม Massification บ้านเราแม้จะเปิดมากข้ึน แต่ยังมีความแตกต่างในด้านของสถาบัน เหมือนเดิม มหาวิทยาลัยส่วนใหญ่ยังรับใช้คนมีฐานะดี รับใช้คนมีเงินอยู่ รับใช้ภาคธุรกิจเอกชน รับ ใช้สังคมบริโภคนิยม โดยสยบยอม ท้ังคนเรียนและคนสอนไม่เคยคิดจะออกจากโซ่ตรวนพันธนาการ เหล่าน้ี ความจริงมหาวิทยาลัยในระบบที่ดี ที่เป็นมหาวิทยาลัยของรัฐนั้นก็เป็นมหาวิทยาลัย สาธารณะท่ีต้องรับผิดชอบต่อสังคมส่วนรวม เพื่อคนส่วนใหญ่ของสังคม ความจริงแล้วไม่มีความ จําเป็นท่ีจะต้องพัฒนาบุคลากรสนองความต้องการโดยตรงแก่บริษัทห้างร้าน เพราะความรู้และ บุคลากรเหล่าน้ันควรถูกผลิตจากมหาวิทยาลัยเอกชนมากกว่า โดยให้สะท้อนต้นทุนที่แท้จริงทาง เศรษฐกิจ และปล่อยให้บรษิ ัทหา้ งร้านเหลา่ นัน้ เอาเปรียบสงั คมในการปล่อยให้มกี ารเอางบประมาณท่ี ควรจะมีไวใ้ นการพัฒนาประเทศมารองรับการพัฒนาบคุ ลคลให้เขา้ ทํางานให้บริษัทห้างร้านท่ีแสวงหา กําไรจากต้นทุนตํ่า ส่วนมหาวิทยาลัยของรัฐควรมองความคุ้มทุนทางด้านสังคมมากกว่า และมอง คุณภาพกต็ อ้ งมองด้านคณุ ภาพทางวิชาการและคณุ ภาพด้านคณุ ธรรมจริยธรรม ควบคูไ่ ปดว้ ยมิเชน่ นั้น สังคมจะไปไม่รอด พอจบไปอยู่องค์กรใด หน่วยงานใดมันจะโกงบ้านโกงเมือง องค์กรจะตกต่ําสังคม จะย่อยยับ เพราะเราไม่ได้ผลิตนักสัมมาวิชาการ ตั้งหน้าต้ังผลิตนักมิจฉาวิชาการเต็มบ้านเต็มเมือง และเต็มโลกในขณะน้ี ประเด็นน้ีจะมีความสําคัญมากข้ึนภายใต้ระบบสังคมโลกยุคโลกาภิวัตน์ (Globalization) และมีความสําคัญมากข้ึนในโลกอนาคต ประเด็นสําคัญต่อมาจะทําอย่างไรจะให้ สถานศึกษาโดยเฉพาะระดับอุดมศึกษา มองความคุ้มทุนทางสังคมมากกว่าการคุ้มทุนทางเศรษฐกิจ และให้เป็นไป”เพ่ือประโยชน์ของชุมชนไม่ว่าจะเป็นในแง่ของการปลุกจิตสํานึก หรือรักษาจิตสํานึก ของชุมชนและเครือข่ายของชุมชนต้องสัมพันธ์กันในการดํารงชีวิต” เพราะขณะนี้จะมีการละเลยใน สิง่ เหลา่ นีก้ ันมาก หากออกนกระบบแล้วมีความคล่องตัว มีความเป็นอิสระมากข้ึน อาจารย์ในมหาวิทยาลัยมี ความเป็นอิสระทางวิชาการ มีความอิสระทางความคิด ทํางานวิจัยเพ่ืองานวิชาการที่บริสุทธ์ิ(Pure Academic) มุ่งรับใช้งานวิชาการ เพ่ือวิชาการไม่ต้องมัวพะวงจะเอาใจผู้นําประเทศจนขาดความเป็น ตัวของตัวเอง เพราะถ้าไม่ทําตามตัณหาของผู้บริหาร งบประมาณก็ได้น้อย ซึ่งเราจะเห็นนักวิชาการ นักวิจยั นกั กฎหมายเกง่ ๆ เสยี คนมากตอ่ มากแลว้ เพราะระบบอยา่ งน้ี เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโนม้ การศกึ ษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ติศักดิ์ ณ สงขลา

๑๓๔ แต่หากออกนอกระบบมีความคล่องตัว มีความเป็นอิสระ แต่เป็นความอิสระที่ยังโดนความ อยาก (โลภจริต)ครอบงํา ทําให้มหาวิทยาลัยกลายเป็นห้างสรรพสินค้า เป็นสถานที่ส่งเสริมสังคม บริโภคนิยม ใช้การศึกษาเพื่อแสวงหารายได้ มีความเป็นอิสระในการทําธุรกิจทางการศึกษา ด้วยกล ยุทธ์ต่าง ๆ นานา เช่น รับเด็กเข้ามามาก ๆ สมมุติว่ามหาวิทยาลัยแห่งหน่ึง และสาขาวิชาหนึ่งรับ เด็กเข้ามา ๙๐๐ คน ลงทะเบียนเรียนไปได้ ๑ เทอม สอบตกไป ๕๐๐ คน สถานศึกษารับเงิน ลงทะเบียนไปแล้ว พ่อแม่ผู้ปกครองเขาจ่ายเงินไปแล้ว ต้องขายข้าว ขายเป็ด ขายไก่ ขายหมู ขาย ยางพารา ขายมันสําปะหลังไปแล้วทั้ง ๆ ที่โดนกดราคาก็ต้องยอมเพื่อจะได้จ่ายเงินค่าเล่าเรียนให้ลูก แต่แล้วลูกเขาโดนให้ออก โดยอ้างเรียนไปไม่ไหว แบบนี้ควรเป็นความผิดของใคร ตัวอย่างลักษณะ อย่างน้ีผู้เขียนได้รับทราบจากการสนทนากับอาจารย์ มหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง ท่านให้ความเห็นว่า หากมีเจตนาท่ีบริสุทธ์ิจริง ต้องการเด็กมีคุณภาพจริง ควรจัดการเสียต้ังแต่ก่อนเข้ามา เช่นอาจใช้ มาตรการทางข้อสอบ ทําให้ยากข้ึน คัดเอาไว้เท่าที่จะเปิดจริง อาจเผื่อไว้เล็กน้อย มิใช่ให้ออกเป็น ๕๐๐ คนและใหพ้ อ่ แม่ ผูป้ กครองเขาเดือดร้อน ตอ้ งขายขา้ วเขยี ว(ตกเขยี ว)มาจ่ายค่าลงทะเบียนใหล้ ูก เสียค่าชุด ค่าเช่าท่ีพักและค่าอ่ืน ๆ จิปาถะ อย่างน้ีกลโกงซ้ําเติมคนจนมากเกินไปไม่ควรให้อภัยเป็น อย่างยิ่ง และแสดงความจริงจังเด็ดขาด อ้างระเบียบ อ้างเกณฑ์ที่เกิดจากอํานาจนิยม(โทสจริต) ครอบงํา เพราะฐานความคิดที่เห็นแก่ได้จนหน้ามืดตามัว (โมหจริต)เพราะโดนอวิชชาครอบงํา นี้ คือ ทาสแท้ของ”ระบบธนกิจการศึกษา”กําลังแผ่ขยายครอบงําสังคมโลก เหตุน้ันสังคมไทยควรทําความ เข้าใจให้ชัดเจน และปรับท่าทีของตนให้เหมาะสมเราจะเก่ียวข้องกระแสธนกิจการศึกษาน้ีอย่างไร โดยยึดฐานความเป็นจริงของสังคมไทยเป็นตัวต้ัง มิใช่ยึดสังคมตะวันตกเป็นตัวตั้ง แล้วให้สังคมไทย เป็นผูต้ ามอย่างทกี่ าํ ลงั เป็นอยู่ ความเปน็ สากล ความเป็นเลิศทางวิชาการและคณุ ธรรม เม่ือพูดถึงความเป็นเลิศทางวิชาการแต่ต้องไม่ละเลยความเป็นเลิศทางคุณธรรม จริยธรรมไป พร้อมด้วย และความเป็นสากลก็ต้องเป็นสากลท่ีถูกต้อง เพราะขณะพูดถึงความเป็นนานาชาติ (International)ความเป็นสากล แต่ความสากลนั้นควรยึดตามหลัก ๓ ประการตอ่ ไปน้ี ๑. ความจรงิ ที่สากล เราไม่ยอมรับหรือเอามาทําให้ไม่สากล ความจริงท่ีสากลหมายความว่า การกระทําอันเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์คนใดทํา ก็ย่อมเป็นเหตุปัจจัยให้ได้รับผลอย่างเดียว เหมือนกัน เป็นสากลหมด ถ้ากระทําที่ไม่ดีเป็นเหตุให้ได้รับผลไม่ดี ก็ต้องเป็นความจริงสําหรับมนุษย์ ทุกหนทุกแห่งทุกหมู่เหล่า ทุกพวกไม่ใช่ว่าคนพวกน้ีทําแล้วได้รับผลดี แต่อีกพวกหน่ึงทําไม่สามารถ ไดร้ บั ผลดี ถ้าอย่างนกี้ ็แสดงวา่ ยังไมเ่ ปน็ ความจริงที่สากล ยังเป็นความจรงิ แบ่งแยก คือไม่ใช่ความจริง แท้น่ันเอง ๒. ความเป็นมนุษย์ที่สากล เมื่อเป็นมนุษย์ก็ต้องมีฐานะของความเป็นมนุษย์ท้ังนั้น แต่เวลา น้ีมีปัญหาว่าความเป็นมนุษย์ไม่สากล เพราะมีการแบ่งแยก มนุษย์พวกนี้ไม่ใช่พวกเรา ฆ่าได้ไม่บาป หรือมนุษย์พวกน้ันฆ่าได้เลย เป็นคนพวกมารร้าย ฆ่าไปแล้วได้บุญด้วยซ้ํา ในความจริงที่เป็นสากลน้ัน มนุษย์ไม่ว่าพวกไหนคนไหนท่ีใดก็ต้องได้รับการยอมรับว่าเป็นมนุษย์ทั้งน้ัน การทําร้ายหรือฆ่ามนุษย์ เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโน้มการศกึ ษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ตศิ กั ดิ์ ณ สงขลา

๑๓๕ ไม่ว่าคนใด ต้องเป็นความผิดความไม่ดีเหมือนกันหมด ถ้าอย่างน้ีจึงจะมีสันติภาพได้ ถ้าแค่ความ เปน็ มนุษยก์ ย็ ังไมส่ ากลแลว้ สนั ติภาพจะมีได้ทไี่ หน ๓. ความมีเมตตาที่สากล คือความรักความปรารถนาดี ความเป็นมิตร มีไมตรีต่อมนุษย์ทุก คน ไม่ว่าคนไหน พวกไหน ท่ีใด เสมอเหมือนกันหมดโดยไม่แบ่งแยก แต่เท่าที่เป็นมาจนบัดนี้ โลกเต็ม ไปด้วยลัทธิคําสอน แม้กระทั่งคําส่ังใหม้ ีเมตตารักใครช่ ่วยเหลอื กันเฉพาะในพวก ในหมู่ของตนเองและ พร้อมกนั น้นั ก็ใหร้ งั เกยี จ หรือเกลียดชงั พวกอน่ื เมอื่ แบ่งแยกอย่างนี้สันติภาพกไ็ มม่ ีทางเกดิ ข้ึนได้ การศึกษานับเป็นเรื่องที่มีความสําคัญต่อชาติต่อบ้านเมือง หากจะเปลี่ยนแปลงอย่างไร ให้ ไปสู่ทิศทางใดนั้นควรคิด ควรมีการศึกษาวิจัยอย่างจริงจัง อย่าทําเป็นเคร่ืองทดลอง สังคมบ้านเมือง ไม่ใช่สิ่งจะมาล้อเล่น ไม่ว่าจะเป็นเกมการเมืองของใคร “หยุดสักนิดคิดให้ดีแล้วค่อยเดินต่อไป ช้า แต่ถ้าเดินถูกทางยังดีกว่าเร็วแล้วต้องกลับมาตั้งหลัก ต้ังต้นใหม่” ขอแสดงความเห็นไว้ด้วยความ ห่วงใย หากต้องการความเป็นสากล (International)ความเป็นนานานชาติ ก็ต้องเป็นความจริงท่ี สากลความเป็นมนุษย์ท่ีสากล และความมีเมตตาท่ีสากล ตามท่ีกล่าวมาแล้ว เหตุน้ันการออกนอก ระบบ หรือจะอยู่ในระบบ ก็วา่ กันไปแต่ควรศกึ ษาทางเป็นไปได้ ในทางปฏิบัตจิ ริงตามวัฒนธรรมทาง ความคิดของคนไทย เพราะประเด็นสําคัญอยู่ท่ีฐานความคิดในการพัฒนาคน ในผลิตนักศึกษาให้มี คุณลักอย่างไร ให้มีคุณลักษณะเป็น ”นักมิจฉาวิชาการหรือสัมมาวิชาการ” คนในมหาวิทยาลัย ทั้งหลายมีจุดยืนและมีทิศทางที่แน่นอนหรือยังว่าจะเดินไปสู่ทิศทางใด จะไปสยบยอมกับระบบสังคม บริโภคนิยม ผลิตนักศกึ ษาเพื่อรับใช้ระบบทุนนิยม ทําให้มหาวิทยาลยั กลายเป็นตลาดหลกั ทรัพย์ ให้ กลายเป็นตลาดหุ้นห่วงใยเพียงจะปรับเงินของอาจารย์และบุคลากรสูงขึ้น ในฐานะของความเป็น เจ้าของหนุ้ และไดร้ ับการปนั ผลทกุ เดือน แต่นกั ศึกษา พ่อแม่ผปู้ กครองในฐานะผู้ใช้บริการจะต้องจ่าย แพงมากขึ้น แล้วให้พวกหนึ่งปันผลกันสบายแฮ แต่คนแย่คือประชาชน ลูกหลานผู้ยากไร้ ลูกยายสี ป้ามี แม่ตู ยายหนุ่ย ลูกอ้ายลําพอง เอื้อยลําแพน ในอนาคตยังจะมีสิทธิ์เข้าเรียนอยู่หรอกหรือ ที่สุดแล้วช่วยตอบหน่อยว่าจะเป็นมหาวิทยาลัยของพวกทุนนิยม(คนส่วนน้อย) หรือของมหาชนผู้ ยากไร้ อันเปน็ คนสว่ นใหญ่ของประเทศชาติ นคี้ ือสภาพความจริงทีเ่ ป็นอยู่ การท่ีจะออกนอกระบบหรือไม่ก็สุดแล้วแต่ อนาคตจะได้งบเพียงพอกับความต้องการหรือไม่ นั้นไม่มีใครรับประกันได้ จะจ่ายหน่วยกิตแพงขึ้นหรือไม่ ขอตอบแทนได้ว่าแนวโน้มแพงข้ึนแน่ เพราะแม้แต่มหาวิทยาลัยสงฆ์ต้ังแต่ออกนอกระบบมาก็ขูดรีดค่าหน่วยกิตกับพระเณรแพงขึ้น ทั้ง ๆ วัตถุประสงค์ของการสถาปนามหาวิทยาลัย เพ่ืออนุเคราะห์ลูกหลานผู้ยากไร้ให้ได้รับการศึกษา อนุเคราะห์ลูกหลานประชาชนชายขอบ หรือประชาชนช้ัน ๓ โดยแท้จริง ที่ท่านอุตสาห์แหวกแทรก ตัวกระเสือกกระสนเอาตัวรอดกําแพงกระแสทุนนิยมมาได้ มุ่งหน้าเข้าสู้ร่มกาสาวพัตร์ หวังจะพ่ึงร่ม เงาพระพุทธศาสนา พอจะโผลห่ น้าได้ลืมตาอ้างปากหน่อย ก็โดนขูดรีด โดนกระหนํ่าซ้ําเติมอีก โดย การสร้างกําแพงทุนนิยมปิดกั้นทางการศึกษาของลูกหลาน ของประชาชายขอบ ต่อไปอาจกลายกลุ่ม ชนนอกขอบ และจะตกขอบไปในทส่ี ุด เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโนม้ การศึกษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารย์กิตติศกั ดิ์ ณ สงขลา

๑๓๖ แนวโนม้ การจัดการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน (มธั ยมศึกษา) ชาญณรงค์ บุญหนุน ได้ทําการวิจัยเร่ือง\"แนวโน้มจํานวนและคุณภาพของพระสงฆ์ในชนบท ของประเทศไทย\" พบว่าจํานวนพระสงฆ์ไทยในปัจจุบันลดลง และมีแนวโน้มจะลดลงเรื่อยๆ เมื่อ เปรียบเทียบกับสัดส่วนประชากร จากการสํารวจเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๐ มีพระสงฆ์จํานวน ๒ แสนรูปต่อ ประชากร ๒๘ ล้านคน แต่ปัจจุบันมีพระสงฆ์ประมาณ ๓ แสนรูปต่อประชากร ๖๒ ล้านคน นอกจากน้ี จากการวิจัยสุ่มตัวอย่างใน ๒ จังหวัด คือเชียงใหม่ และอุบลราชธานี ยังพบปัญหาการ กระจายตัวของพระสงฆ์จะอยู่ในเมือง หรือในพ้ืนที่ท่ีมีมหาวิทยาลัยสงฆ์ ส่วนในชนบทจะขาดแคลน พระสงฆ์เป็นอย่างมาก และที่น่าเป็นห่วงคือเร่ืองของคุณภาพ โดยในอดีตพระสงฆ์เป็นท่ีเคารพนับถือ มีการบวชท่ียาวนาน แต่ปัจจุบันระยะเวลาบวชส้ันลง จํานวนสามเณรก็ลดลงด้วย จึงก่อให้เกิดปัญหา ในเรอื่ งศาสนทายาท ปญั หาต่างๆ ดังกล่าวมาจากหลายสาเหตุ เช่น ระบบการศึกษาในโรงเรียนทําให้เยาวชนไม่มา บวชเรียนเหมือนสมัยก่อน และการบวชในปัจจุบันบางส่วนเป็นการบวชตามประเพณีระยะสั้นๆ มากกว่าการบวชเรียนเพ่ือปฏิบัติธรรม และผู้วิจัยได้เสนอแนะว่าควรให้ท้องถ่ินเข้ามามีส่วนร่วม แก้ปัญหาขาดแคลนศาสนทายาท รวมท้ังฟ้ืนฟูพระพุทธศาสนา โดยให้พุทธศาสนิกชนเข้ามามีส่วน รว่ มมากข้ึน อย่างไรก็ตาม เรื่องนีค้ วรตอ้ งมกี ารศกึ ษาเพ่ิมเติม ดังนั้นเมื่อมีข้อมูลออกมาในลักษณะน้ี สํานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ จึงควรต้องหา แนวทางท่ีจะส่งเสริมให้คนบวชมากขึ้น และมีคุณภาพมากขึ้นด้วย ซึ่งแนวทางท่ีตนเห็นว่าจะสามารถ แก้ไขปัญหาดังกล่าวได้ คือ การส่งเสริมการศึกษาของคณะสงฆ์ให้มีคุณภาพมากขึ้น โดยจัดระบบ การศึกษาของโรงเรียนพระปริยัติธรรมทั้งแผนกสามัญศึกษา และแผนกธรรม-บาลี ให้มีคุณภาพมาก ขึ้น ซงึ่ จะทําให้มคี นสนใจเขา้ มาบวชเรียนมากข้ึน (ดร.อํานาจ บัวศิริ) อย่างไรก็ตามคงต้องมีการสํารวจจํานวนพระภิกษุ สามเณรใหม่ เพื่อหาจํานวนที่ชัดเจน โดย จะแบ่งเป็นการสํารวจจํานวนพระภิกษุ สามเณร ทั้งในพรรษา และนอกพรรษา ส่วนการพัฒนา การศึกษาสงฆ์น้ัน ปัญหาในขณะนี้ คือ คนไม่รู้ว่ามาเรียนในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แล้วจะไปทํา อะไร ไม่มีอะไรจูงใจ ดังน้ันจึงต้องทําให้ผู้ปกครองเห็นว่าเม่ือเข้ามาบวชเรียนแล้ว นอกจากจะได้ ความร้แู ล้วยงั ไดใ้ นเร่อื งของศลี ธรรมดว้ ย เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโนม้ การศกึ ษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ตศิ ักด์ิ ณ สงขลา

๑๓๗ สรปุ พระพุทธเจ้าทรงวางพระธรรมวินัยและส่ังสอนพระสงฆ์ศากยบุตรเอาไว้ให้เป็นบุคคลที่มี ปัญญาและมีอิสระจะได้เป็นที่พึ่งแก่คนท้ังหลาย ไม่ว่าจะเป็นยาจกเข็ญใจ หรือเป็นเศรษฐี หรือ พระราชา พระสงฆ์ศากยบุตรมีหน้าที่ทําให้แผ่นดินเย็นลงด้วยธรรม แผ่นดินรุ่มร้อนวุ่นวายเพราะ ความไม่ถูกต้อง การท่ีแผ่นดินจะเย็นลงด้วยธรรมหรือความถูกต้องนั้น หลักธรรมจะต้องหนักแน่น ลกึ ซึ้ง ผู้แสดงจะต้องมีปัญญาและอิสรภาพ อีกท้ังมีอนุสาสนีปาฏิหาริย์ พระศาสดาผู้เป็นมหาบุรษุ เอก ของโลกประกอบด้วยสัพพัญญุตญาณ ได้ทรงวางหลักธรรมและการวางรูปแบบพระสงฆ์พุทธบุตร เอาไว้ให้สามารถทําให้แผ่นดินเย็นลงด้วยธรรม หากคณะสงฆ์ได้เอาใจใส่ดูแลอนุวรรตให้เป็นไปตามที่ พระศาสดาได้วางหลักและกรอบเอาไว้ ศักยภาพจักเกิดข้ึนอย่างมหาศาลในการดับความร้อนของ แผ่นดนิ และของโลกดว้ ยธรรม หากเป็นไปในทางตรงข้าม กล่าวคือ คณะสงฆ์สนใจแต่การพัฒนาวัตถูยิ่งกว่าการพัฒนาคน คณะสงฆ์สนใจในอิทธิปาฏิหาริย์ยิ่งกว่าอนุสาสนีปาฏิหาริย์ คณะสงฆ์สนใจในการประจบผู้มีอํานาจ และผู้ให้ผลประโยชน์ยิ่งกว่าการดํารงตนให้มีอิสระ แล้วไซร้ คณะสงฆ์ย่อมเศร้าหมองและไม่สามารถ ทาํ ให้แผ่นดนิ เย็นลงด้วยธรรมได้เลย จุดสําคัญอยู่ท่ีการศึกษาของคณะสงฆ์ การศึกษาท่ีถูกต้องของคณะสงฆ์เท่านั้นที่จะจรรโลง พระพุทธศาสนาไว้ได้ หาใช่การก่อสร้างทางวัตถุไม่ การศึกษาของสงฆ์ควรจะมีแนวทาง ๓ ประการ คอื ๑. ศึกษาพุทธธรรมให้ลึกซ้ึง ทั้งทางปริยัติและปฏิบัติ เพราะหากขาดการศึกษาท่ีลึกซึ้งจน ตนเองรู้ธรรมและบรรลุอิสรภาพในระดับหน่งึ ย่อมยากท่จี ักแสดงธรรมใหจ้ บั ผู้คน ๒. ศึกษาให้เข้าใจชีวิตและสังคมของคนปัจจุบัน สังคมเปลี่ยนแปลงไปมาก มีปัญหาใหม่ ๆ ท่ี สลับซับซ้อนเกิดข้ึนมากมาย ถ้าพระสงฆ์ไม่เข้าใจชีวิตและสังคมของคนปัจจุบัน ย่อมไม่สามารถแสดง ธรรมให้เป็นที่สนใจหรือสะกิดใจมหาชนได้ คงฟัง ๆ กันไปพอเป็นพิธีกรรมมากกว่าจะสนใจให้เกิด ปญั ญา ๓. ศึกษาเร่ืองการติดต่อสอื่ สาร ทั้งทางทฤษฎีและปฏิบตั ิ เพอื่ ใหก้ ารแสดงธรรมมปี ระสิทธิผล ยิ่งข้นึ ทัง้ ๓ ขอ้ นเ้ี ปน็ ไปเพ่ือส่งเสรมิ อิสรภาพและความสามารถในการแสดงอนุสาสนีปาฏิหาริย์ของ พระสงฆ์ท้ังสนิ้ นอกจากส่งเสริมการศึกษาของพระภิกษุสามเณรโดยท่ัวไปแล้ว ควรจะมีการคัดเลือก พระภิกษุและสามเณรท่ีมีปัญญาเลิศ และส่งเสริมให้ท่านได้เล่าเรียนตามแนวทางทั้ง ๓ ท่ีกล่าวข้างต้น อย่างเต็มตามศักยภาพ เพ่ือเตรียมไว้เป็นครู การมีพระสงฆ์ทรงปัญญาสูง แม้เพียงรูปเดียวก็เกิด เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโนม้ การศึกษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารยก์ ิตติศกั ดิ์ ณ สงขลา

๑๓๘ อานิสงส์แผ่ไปได้อย่างกว้างขวาง ดังเช่นท่านพุทธทาสมหาเถระ และท่านพระพรหมคุณาภรณ์ (ประยุทธ ปยุตฺโต) เป็นตัวอย่าง หากส่งเสริมให้มีมากรูป อานิสงส์ย่อมเพ่ิมพูนหลายเท่า แต่ทั้งน้ีต้อง เป็นไปโดยแยบคายด้วยสติปัญญาและอิสรภาพมากที่สุด ปลอดจากการทําอย่างเป็นทางการแต่ไร้ คณุ ภาพ เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโนม้ การศกึ ษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารย์กติ ติศกั ด์ิ ณ สงขลา

๑๓๙ คําถามท้ายบท ๑. ตามแนวคิดของท่าน ท่านเห็นว่าการศึกษาของคณะสงฆ์ไทยควรจะดําเนินการไปในลักษณะใด จึงจะทําให้เจริญรุ่งเรืองและเป็นประโยชน์ต่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนาอย่างแท้จริง จงให้ เหตผุ ลประกอบ ? ๒. การปฏิรูปการศึกษาของรัฐบาล ท่านคิดว่าเป็นผลดี หรือผลเสียอย่างไรหรือไม่ ต่อการศึกษาคณะ สงฆไ์ ทย จงอธิบาย ? ๓. พระพุทธเจ้าทรงวางหลักการศึกษาไว้อย่างไรบ้าง และเราจะนํามาใช้ในยุคปัจจุบันได้หรือไม่ อยา่ งไร จงชแ้ี จงเหตุผลประกอบดว้ ย ? ๔. แนวโน้มการจัดการศึกษาของพระพุทธศาสนาในอนาคต จะมีรูปแบบ หรือลักษณะการจัด การศกึ ษาอยา่ งไร ? เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโนม้ การศกึ ษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ตศิ กั ด์ิ ณ สงขลา

๑๔๐ บรรณานกุ รรม กรมการศาสนา, สํานักงานสภาสถาบันราชภัฏ, มูลนธิ ซี เิ มนตไ์ ทย. หลกั การบรหิ ารและการจดั การวดั ในยคุ โลกาภิวตั น.์ กรงุ เทพ: บรษิ ทั เอ.พี กราฟคิ ดไี ซน์ จํากัด, ๒๕๓๙. คณะศึกษาศาสตร์ \"การศึกษาไทยในยุคโลกาภิวัตน์\" ความฝันของแผ่นดิน. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ ตะวนั ออก, ๒๕๓๙. ชัยอนันต์ สมุทวณิช. ๑๐๐ ปี แห่งการปฏิรูประบบราชการ วิวัฒนาการของอํานาจรัฐ และอํานาจ การเมอื ง. กรงุ เทพมหานคร : สถาบันนโยบายศึกษา , ๒๕๔๑. ทิศนา แขมมณี. รศ.ดร. การพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยม: จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ. กรุงเทพ : บรษิ ัท เมธีทปิ ส์ จํากดั , ๒๕๔๖. ธีรโชติ เกิดแก้ว. พระพุทธศาสนากบั ปญั หาสงั คม. กรุงเทพ : สาํ นักพิมพ์ส่ือตะวนั , ๒๕๔๗. ประเวศ วะสี. การพัฒนากระบวนการเรียนรู้แบบพุทธ. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิสดศรี สฤษดิ์วงศ์, ๒๕๔๒. ประเวศ วะสี. ประชาคมตําบล : ยุทธศาสตร์เพื่อเศรษฐกิจพอเพียง ศีลธรรมและสุขภาพ.กรุงเทพฯ : สาํ นักพมิ พ์มติชน. ๒๕๔๑. ปราโมทย์ ประสานกุล และคณะ, การเปลี่ยนแปลงประชากรไทยกับการศึกษา, เอกสาร ประกอบการประชุมระดมความคิด เรื่อง “ภาพการศึกษาไทยในอนาคต 10-20 ปี” วันท่ี 22-23 กมุ ภาพนั ธ์ 2550 จดั โดยสาํ นกั งานเลขาธิการสภาการศกึ ษา. ปิยวัฒน์ คงทรัพย์, เอกสารประกอบการเรียนการสอน รายวิชา การเผยแผ่พระพุทธศาสนา สาํ นกั พมิ พ์ห้องเรยี นวัดพระพุทธบาทเขากระโดง จังหวัดบรุ รี ัมย์, ๒๕๔๙. พระธรรมปิฏก (ป.อ.ปยตุ โต). การพฒั นาท่ยี ง่ั ยนื .กรงุ เทพฯ :สํานักพิมพม์ ลู นธิ ิโกมลคมี ทอง, ๒๕๓๙. พระธรรมปฏิ ก (ป.อ.ปยุตโต). คนไทยส่ยู ุคไอท.ี กรงุ เทพ ฯ : บริษทั สหธรรมิก จาํ กัด ,๒๕๔๐. พระธรรมปิฏก (ป.อ.ปยุตโต). พุทธธรรม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย. ๒๕๔๐. พระธรรมปิฏก (ป.อ.ปยุตโต). มองสันติภาพผ่านภูมิหลังอารยธรรมโลกาภิวัตน์. กรุงเทพฯ : โรง พมิ พ์ธรรมสาร , ๒๕๔๒. พุทธทาส ภกิ ขุ . ธมั มกิ สังคมนยิ ม. ไชยา. โรงพมิ พ์ธรรมทาน. ๒๕๒๐. มานพ พลไพลินทรแ์ ละคณะ. คู่มือการบรหิ ารกจิ การคณะสงฆ.์ พมิ พเ์ นื่องในงานสมโภชชั้นหริ ัณยบฏั รองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระธรรมปัญญาบดี (ช่วง วรปุญฺโญฺ) เจ้าอาวาสวัดปากนํ้า ภาษี เจรญิ กรงุ เทพฯ. กรุงเทพ : หจก. ชุติมาการพมิ พ,์ ๒๕๓๑. วิทยากร เชยี งกูล, แก้วกิ ฤติเศรษฐกิจแนวพุทธ, สายธาร 2551. สวสั ด์ิ โพธิวัฒน,์ ผศ. เทคโนโลยีสารสนเทศเพอื่ การศึกษา, กรงุ เทพฯ : เฮริ ์ดเวฟเอ็ดดูเคชน่ั จํากัด , ๒๕๔๒. เสฐียร ทั่งทองมะดัน. เอกสารประกอบการเรียนการสอน รายวิชา ศึกษาศาสตร์ในพระไตรปิฎก. บรุ รี มั ย์ : สํานักพมิ พ์หอ้ งเรียนวดั พระพุทธบาทเขากระโดง จงั หวัดบรุ ีรมั ย์, ๒๕๔๗. วัชรา คลายนาทรและคณะ. หนังสือเรียนสังคมศึกษารายวิชา ส401 สังคมศึกษา. สํานักพิมพ์ วัฒนาพานชิ , 2533. เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโนม้ การศึกษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารยก์ ิตติศักด์ิ ณ สงขลา

๑๔๑ วิทย์ วิศทเวทย์และคณะ. หนังสือเรียนสังคมศึกษารายวิชา ส401. สํานักพิมพ์อักษรเจริญทัศน์, 2533. สุพตั รา สภุ าพและคณะ. หนงั สอื เรียนสงั คมศกึ ษา ส401, สาํ นักพิมพไ์ ทยวฒั นาพานชิ , 2533. ฝ่ายวิชาการสํานักพิมพ์อักษรเจริญทัศน์. คู่มือครูและแผนการสอนสังคมศึกษา รายวิชา ส401, สาํ นักพมิ พอ์ กั ษรเจรญิ ทัศน.์ ๒๕๔๓. อมรวิชช์ นาครทรรพ. การศึกษาไทยในยคุ โลกาภิวัตน์ : สคู่ วามกา้ วหนา้ และ ความม่ันคง ของชาติในศตวรรษหน้า. เอกสารประกอบการสัมมนาระดับชาติเรื่อง “ยุทธศาสตร์ การศึกษาไทยในยคุ โลกาภวิ ัตน”์ ณ ศูนยป์ ระชมุ แหง่ ชาติสริ ิกิต์ิ วนั ท่ี 18 ตลุ าคม 2538. เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโนม้ การศึกษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารย์กิตติศกั ด์ิ ณ สงขลา

๑๔๒ แหลง่ ทม่ี าออนไลน์ http://www.apecforesight.org/apec_wide/docs/tlc/EduDrAmornvich.doc http://www.thaiwbi.com/topic/prb/index.html http://www.thaihealth.or.th/node/6381 http://learners.in.th/blog/weerachai/198221 http://sootyord.multiply.com/journal/item/26/26 http://blog.eduzones.com/winny/3574 http://learners.in.th/blog/sky003/322049 http://philtech2006.blogspot.com/2007/03/blog-post_06.html http://www.lasallechote.ac.th/tc/kamol/lesson1/lesson1_1.html http://www.media.academic.chula.ac.th/arted/ALUMNI/TEACHER/Santi/santi.html เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโน้มการศึกษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารยก์ ติ ติศกั ดิ์ ณ สงขลา

๑๔๓ ประวัติ ผู้รวบรวมเอกสาร ชื่อ-นามสกุล กิตติศกั ดิ์ ณ สงขลา อายุ ๓๗ ปี เกดิ วันที่ ๒๗ เดือน มีนาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ หมโู่ ลหิต โอ วุฒิการศึกษา สาํ เร็จการศกึ ษา (ทางศาสนา) นักธรรมเอก สํานักเรียนวดั กะพังสุรนิ ทร์ จงั หวดั ตรัง พ.ศ. ๒๕๓๑ เปรียญธรรม ๖ ประโยค สํานักเรยี นวัดวดั ชัยพฤษมาลา จงั หวดั กรุงเทพฯ พ.ศ. ๒๕๓๘ สําเรจ็ การศกึ ษา (ทางโลก) ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกโรงเรียนจงั หวดั ตรงั มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๖ จงั หวัดตรงั พ.ศ.๒๕๓๔ ปรญิ ญาตรี ปรญิ ญาพุทธศาตรบัณฑิต คณะครุศาสตร์ สาขาบรหิ ารการศกึ ษา มหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พ.ศ. ๒๕๔๒ ปรญิ ญาโท ปรญิ ญาครุศาสตรมหาบัณฑติ สาขาเทคโนโลยแี ละส่ือสารการศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั จนั ทรเกษม พ.ศ. ๒๕๕๑ ปัจจุบนั ทาํ งาน อาจารยป์ ระจํา ภาควิชาหลักสูตรและการสอน คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลง กรณราชวทิ ยาลัย วงั น้อย ตําบลลาํ ไทร อําเภอวังน้อย จงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา ๑๓๑๗๐ ต้งั แตว่ นั ที่ ๑๕ ก.ค.๒๕๕๒ – ปัจจบุ นั ปจั จบุ ันกาํ ลงั ศึกษา หลกั สูตรผ้เู ชยี่ วชาญด้านอีเลิร์นนงิ สาขาผู้ออกแบบคอรส์ แวรอ์ เี ลิรน์ นงิ (e-Learning Courseware Designer) รนุ่ ที่ ๒ โครงการมหาวิทยาลัยไซเบอร์ไทย สาํ นกั งานคณะกรรมการการ อุดมศกึ ษา การศกึ ษาพเิ ศษ ๑. ผา่ นการอบรมหลกั สตู รฝึกหดั ครสู อนพระปริยตั ธิ รรม แผนกบาลี ประจําปี ๒๕๓๕ จํานวน ๒๖ หนว่ ยการเรยี น โดยกรมการศาสนา เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโน้มการศกึ ษาพระพุทธศาสนา โดย…อาจารย์กิตตศิ กั ด์ิ ณ สงขลา

๑๔๔ ๒. ผา่ นการอบรมหลกั สูตร “การสง่ เสริมบทบาทพระสงฆใ์ นการพัฒนาคุณธรรมของเยาวชน ในยคุ โลกาภิวัฒน”์ โดยความรว่ มมอื ของสาํ นกั งานสภาสถาบันราชภฎั และสถาบันราชภฎั สว่ นสนุ นั ทา พ.ศ. ๒๕๔๐ ๓. สําเรจ็ การศกึ ษาวชิ า คอมพวิ เตอร์(Software) โดยฝกึ ทางทฤษฎีและปฏิบตั ิเปน็ เวลา ๓ เดือน จาํ นวน ๒๐๑ ชัว่ โมง จากโรงเรียนฝกึ อาชีพกรุงเทพมหานคร เมอ่ื ๑๒ มีนาคม ๒๕๔๔ ๔. สาํ เร็จการศกึ ษาวิชา ช่างคอมพิวเตอร(์ Hardware) โดยฝึกทางทฤษฎแี ละปฏิบตั เิ ปน็ เวลา ๓ เดือน จํานวน ๒๐๑ ช่วั โมง จากโรงเรยี นฝึกอาชีพกรุงเทพมหานคร เมื่อ ๖ ธนั วาคม ๒๕๔๓ ๕. สาํ เรจ็ การศกึ ษาวิชา ซ่อมและสร้างคอมพิวเตอร์(Hardware) หลกั สูตร ๓๐ ชว่ั โมง เมอ่ื ๑๗ สงิ หาคม ๒๕๔๕ ๖. ผา่ นการฝกึ กระโดดหอสงู ๓๔ ฟุต จากชมรมกระโดดรม่ สกาย ๒๑ เมอ่ื ๔ สิงหาคม ๒๕๔๕ ๗. ผา่ นการอบรมหลกั สตู รเจียระไนเพชรเสริมสร้างคณุ ธรรม ศีลธรรม คณุ ภาพชีวติ และ อดุ มการณฯ์ จากศนู ยแ์ ผน่ ดนิ ธรรมแผน่ ดินทอง เม่อื ๒๑ ธนั วาคม ๒๕๔๔ ๘. ผา่ นการฝกึ อบรมวิชาการตาํ รวจ ตามหลักสตู ร ราษฎรอาสาสมคั รตาํ รวจชมุ ชน The Community Policing ของสมาคมตํารวจ ชุดท่ี ๑/๒๕๔๕ เมื่อ ๑๗ มีนาคม ๒๕๔๕ ๙. ผา่ นการอบรม โครงการพฒั นาอาชพี โปรแกรมเมอร์ (NPPD) VB.6 จากศนู ย์เทคโนโลยี อเิ ล็กทรอนิกสแ์ ละคอมพิวเตอร์แหง่ ชาติ (NECTEC) ๑๐. ผา่ นการรว่ มงาน “International e-Learning Conference 2008 : e-Learning the Generation 2.0” on November 20-21,2008 ๑๑. ผา่ นการอบรมเชงิ ปฏบิ ัติการเร่ือง “การพัฒนาห้องสมุดดจิ ิทัลดว้ ยโปรแกรม Greenstone” จาก สาํ นักวทิ ยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวทิ ยาลยั ราชภฎั ราํ ไพพรรณี เมอ่ื ๗-๘ พฤษภาคม ๒๕๕๑ ๑๒. ผ่านการฝกึ อบรมการตดิ ตัง้ และบริหารจดั การ Web Server Linux พร้อมด้วย Moodle , Mambo ดว้ ยแผน่ SUTinsServer+CMS และ SUTinsServer+Moodle จาก มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยสี รุ นารี(มทส.) ปี พ.ศ. ๒๕๔๘ ๑๓. ผ่านการอบรม โครงการอบรมเรือ่ ง “EQ สาํ หรับบรรณารกั ษผ์ ้ใู หบ้ รกิ ารในห้องสมดุ ” ๑๔ มนี าคม ๒๕๕๑ ศนู ยว์ ิทยบรกิ ารและหอสมดุ ณ ศนู ยก์ ารศกึ ษาสยามคอมเพลก็ ซ์ มหาวทิ ยาลัย กรงุ เทพคริสตจกั ร ๑๔. ผา่ นการอบรมหลักสูตร “การจดั การความรแู้ ละบริหารความเส่ืองเชงิ กลยทุ ธ”์ ณ ศนู ย์ พัฒนาและฝึกอบรมเครือซีเมนตไ์ ทยทา่ หลวง อําเภอบา้ นหมอ จงั หวดั สระบุรี เมอ่ื วันที่ ๒๖ สงิ หาคม ๒๕๕๒ ๑๕. ผ่านการอบรมโครงการจัดการฝึกอบรมพัฒนาศกั ยภาพบุคลากรทางการศึกษาเตรียม ความพร้อมทางการศึกษาทางไกล e-Training โดย...โครงการมหาวทิ ยาลัยไซเบอรไ์ ทย \"หลกั สตู ร ผเู้ ชี่ยวชาญด้านออกแบบเนอ้ื หาบทเรียนอิเลก็ ทรอนกิ ส์ (Practical Instruction Design)\" เม่อื วันที่ ๓๐ สงิ หาคม ๒๕๕๒ ๑๖. ผา่ นการอบรมโครงการจดั การฝกึ อบรมพฒั นาศกั ยภาพบุคลากรทางการศกึ ษาเตรียม ความพรอ้ มทางการศึกษาทางไกล e-Training โดย...โครงการมหาวทิ ยาลยั ไซเบอรไ์ ทย \"หลกั สตู ร เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโน้มการศึกษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารย์กิตตศิ ักด์ิ ณ สงขลา

๑๔๕ ผเู้ ชย่ี วชาญด้านการผลติ สอื่ บทเรยี นอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (Practical Courseware)\" เมอ่ื วนั ท่ี ๖ กนั ยายน ๒๕๕๒ ๑๗. ผ่านการฝกึ อบรมเชงิ ปฏิบัตกิ าร การเขียนบทความทางวิชาการเนื่องในวนั วสิ าขบชู าโลก เรอื่ ง “การฟ้นื ตวั จากวกิ ฤตกิ ารณ์ของโลกตามทศั นะของชาวพุทธ” เมื่อวนั ท่ี ๒๔ มกราคม ๒๕๕๓ ความรูค้ วามสามารถพเิ ศษ ๑. ใชง้ านคอมพวิ เตอร์ Windows95, 98, ME, XP และโปรแกรมใชง้ านชุด MS-Office ได้ เป็นอย่างดี ๒. มคี วามรรู้ ะดบั กลางเกี่ยวกับการเขียนโปรแกรม ดว้ ยโปรแกรม Visual Basic จาก Nectec และเขยี นโปรแกรมการทํางานได้ ๓. ใช้โปรแกรมด้านกราฟิก Photoshop, PageMaker , Adobe Illustrator และอนื่ ๆ ได้ ๔. ตดิ ตง้ั Server และดูแลระบบฐานข้อมลู โปรแกรม ISIS ได้ ๕. ติดตงั้ Web Server และดแู ลระบบฐานขอ้ มลู โปรแกรม E-lib ได้ ๖. ดแู ลระบบฐานขอ้ มูลห้องสมดุ โปรแกรม VTLS ได้ ๗. ตดิ ตั้ง Web Server Linux และตดิ ต้ังโปรแกรมการสบื คน้ ฐานข้อมลู Greenstone ๘. ตดิ ตงั้ Web Server Linux และโปรแกรม LMS Moodle ที่ใชใ้ นการบรหิ ารจัดการเรียน การสอน Online ๙. ตดิ ตงั้ Web Server Linux และโปรแกรม CMS Mambo and e107 ทใี่ ช้ในการบรหิ าร จัดการหน้าเว็บ ๑๐. สามารถตรวจเชค็ อุปกรณ์(Hardware) ประกอบเครอ่ื งคอมพิวเตอร์ และติดตง้ั โปร โปรแกรม(Software)เพ่อื ใช้งานได้ ๑๑. พิมพด์ ีดไทย-อังกฤษ ๑๒. งานสารบรรณ จัดเอกสาร ๑๓. ใชโ้ ปรแกรมผลิตสื่อการสอน AutoWare, Captivate, Camtasia และอื่นๆ ได้ ๑๔. ใช้โปรแกรมเขยี นเวบ็ ไซด์ Macromedia Dream Weaver และดว้ ยโปรแกรมอื่นๆได้ ๑๕. ใช้โปรแกรม Macromedia Flash MX ได้ ๑๖. ใชง้ านโปรแกรมการตัดตอ่ ภาพ และเสยี ง Premiere , Sound Forge, CoolEdite และ อนื่ ๆได้ ๑๗. สามารถตดิ ตัง้ และดูแลระบบเครือขา่ ย(Network)ได้ ประวัติการทํางาน ๑. อาจารยส์ อนพระพทุ ธศาสนา สถานที่ โรงเรียนวัดชยั พฤกษมาลา, โรงเรียนกุศลศกึ ษา, โรงเรยี นชมุ ทางตลง่ิ ชนั , โรงเรยี นวดั นอ้ ยใน ๒. เลขานกุ ารสาํ นกั เรียนวัดชัยพฤกษมาลา แขวงตลิง่ ชนั เขตตลิ่งชนั จังหวดั กรงุ เทพฯ ๓. หวั หนา้ กองบรรณาธิการ หนงั สอื พมิ พเ์ สยี งสาร เขตบางซอ่ื จังหวัดกรุงเทพฯ ๔. อาจารย์สอนคอมพวิ เตอร์ สถาบันภาษาและคอมพิวเตอร์ OPI เขตบางอ้อ จงั หวัด กรงุ เทพฯ ๕. พนกั งานอสิ ระ บริษทั เมอร์ลนิ จํากัด(โฆษณา) เขตสมั พันธ์วงศ์ จังหวัดกรงุ เทพฯ เอกสารประกอบการสอน วิชาแนวโนม้ การศกึ ษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารย์กิตตศิ กั ดิ์ ณ สงขลา

๑๔๖ ๖. เจา้ หน้าทร่ี ะบบงานคอมพิวเตอร์ มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั แขวง พระบรมมหาราชวงั เขตพระนคร จงั หวัดกรุงเทพฯ ตง้ั แต่ ๑ ก.ค. ๒๕๔๔ ถงึ ๑๔ ก.ค. ๒๕๕๒ วทิ ยากรพิเศษ ๑. เป็นตวั แทนส่วนหอสมดุ กลางแนะนาํ การสบื ค้นข้อมลู ฐานขอ้ มูลส่วนหอสมุดกลาง ใหน้ ิสติ คณะครศุ าสตร์ ชน้ั ปที ี่ ๑ ในวชิ า เทคนคิ การศึกษาระดับอุดมศกึ ษา ๒. เป็นวิทยากรใหค้ วามรู้ในการสบื ค้นขอ้ มลู ฐานข้อมลู สว่ นหอสมดุ กลาง และฐานขอ้ มลู ออน์ ไลน์ แกน่ สิ ติ ระดบั ปรญิ ญาโท คณะสังคมศาสตร์ สาขารัฐประสาสนศาสตร์ ม.มหาจุฬาลงกรณราช วทิ ยาลยั และนกั ศกึ ษาระดับปริญญาโท คณะศรุศาสตร์ สาขาเทคโนโลยีและสื่อสารการศกึ ษา ม.ราช ภฏั จนั ทรเกษม. ๓. เปน็ วทิ ยากรพิเศษนาํ เสนอผลงานวจิ ัย ในการประชุมทางวิชาการ การนําเสนอ ผลงานวจิ ยั ดา้ นเทคโนโลยีเพื่อการศกึ ษา ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๕๑ สํานักการศึกษา กรงุ เทพมหานครฯ ณ โรงแรมบางกอกพาเลส ๔. เปน็ วิทยากรพิเศษรว่ ม โครงการพระธรรมทูตสายต่างประเทศ รุ่นที่ ๑๕ บรรยายเรอ่ื ง การใช้เทคโนโลยเี พ่ือการเผยแผห่ ลกั ธรรม พ.ศ.๒๕๕๒ ๕. เปน็ วทิ ยากรพเิ ศษร่วม โครงการพระธรรมทูตสายตา่ งประเทศ รุ่นท่ี ๑๖ บรรยายเรื่อง การใช้เทคโนโลยเี พอื่ การเผยแผห่ ลกั ธรรม พ.ศ.๒๕๕๓ การเขา้ รว่ มงานประชมุ ตา่ งๆ ๑. สาํ นักหอสมดุ ฯ รว่ มประชุมโครงการสัมมนาและฝกึ อบรม Online Information and Education Conference 2005 \"Balancing the external and traditional libraries\" ระหวา่ ง วนั ที่ 16-19 พฤศจิกายน 2548 ณ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎสวนดสุ ิต ๒. เข้าร่วม “การสมั มนาวชิ าการระดับชาติดา้ นอเี ลิร์นนิง ปี ๒๕๕๐ TCU:National e- Learning Conference ๒๐๐๗” โดย...โครงการมหาวิทยาลัยไซเบอร์ไทย สํานกั งานคณะกรรมการ การอุดมศกึ ษา ๙-๑๐ สิงหาคม ๒๕๕๐ ณ ศนู ย์แสดงสนิ คา้ และการประชุม อมิ แพค็ เมืองทองธานี \"Cheer Education for Next Generation\" ๓. เข้ารว่ ม “งานประชมุ วิชาการนานาชาติและการประชมุ เชงิ ปฏบิ ัตกิ ารเร่ืองยุทธศาสตรอ์ ี เลริ น์ นิ่ง : Edutainment และนทิ รรศการผผู้ ลิตและผ้ใู หบ้ รกิ ารดา้ นอีเลริ ์นนง่ิ ” ๗-๙ มนี าคม ๒๕๕๑ ณ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎสวนดุสติ ๔. เข้าร่วมการสมั มนากลมุ่ ผใู้ ชร้ ะบบหอ้ งสมดุ อัตโนมัติ VTLS (ประเทศไทย) เรอ่ื ง “สมรรถนะของบรรณารกั ษ์ในศตวรรษที่ ๒๑” วนั ท่ี ๓ กนั ยายน ๒๕๕๑ ณ ศนู ย์วิทยบริการ มหาวทิ ยาลยั ราชภฎั บุรรี มั ย์ ๕. เข้าร่วม “การประชมุ นานาชาตดิ ้านอเี ลิร์นนง่ิ ปี 2008 International e-Learning Conference 2008 \"e-Learners in the Generation 2.0” ๒๐-๒๑ พ.ย.๒๕๕๑ ณ อมิ แพค เมอื งทองธานี เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโนม้ การศกึ ษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารยก์ ิตตศิ กั ด์ิ ณ สงขลา

๑๔๗ การศกึ ษาดูงาน ๑. ดงู านท่ี สาํ นกั สอ่ื และเทคโนโลยกี ารศึกษา มหาวทิ ยาลัยศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ ประสานมิตร ๒. ดงู านท่ี หอสมดุ สุรัตนโ์ อสถานุเคราะห์ สาํ นกั วิทยบริการ มหาวทิ ยาลยั กรุงเทพ ๓. ดงู านที่ สํานกั วิทยบรกิ าร มหาวิทยาลยั บรู พา ๔. ดงู านท่ี สาํ นกั วิทยบรกิ าร มหาวิทยาลยั ราชภัฎสวนดุสิต ๕. ดงู านที่ หอสมดุ แหง่ ชาติ ๖. ดูงานท่ี สาํ นักวิทยบริการ มหาวทิ ยาลัยรังสติ ๗. ศึกษาดูงานการประกนั คุณภาพการศกึ ษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยมหาสารคาม วันท่ี ๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ ๘. ศึกษาดูงานการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม่ จงั หวดั เชยี งใหม่ วันท่ี ๘ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๕๓ ๙. ศกึ ษาดงู านการประกันคณุ ภาพการศึกษา มหาวทิ ยาลัยแมโ่ จ้ จังหวดั เชยี งใหม่ วนั ที่ ๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ ๑๐. ศึกษาดงู านโรงเรยี นสัตยาไส ตําบลลาํ นารายณ์ อาํ เภอชัยบาดาล จังหวดั ลพบรุ ี วันที่ ๓ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๕๕ ผลงานการทํางาน ๑. คณะทาํ งาน “วนั วสิ าขบูชาโลก ปีพ.ศ.๒๕๔๗ ฝ่ายลงทะเบียน (ทําหน้าท่สี แกนบตั ร ผเู้ ขา้ รว่ มงานวิสาขบชู า)” ๒. คณะทาํ งาน “วันวิสาขบูชาโลก ปีพ.ศ.๒๕๔๘-๒๕๔๙ ฝา่ ยดแู ลเว็บไซต์และประสานงาน สว่ นเทคโนโลยสี ารสนเทศ (มหี นา้ ท่คี ดั แยกภาพ, จดั ลาํ ดับภาพ, อพั เดทขนึ้ เว็บไซต์, และอัพเดทขา่ ว งาน วสิ าขบชู าในแตล่ ะวัน)” ๓. คณะทํางาน “โครงการผลิตและพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศ เพอ่ื การเรยี นรู้ พระพุทธศาสนา” ปี พ.ศ. ๒๕๔๙-๒๕๕๐ วิชาแกนพระพุทธศาสนา จาํ นวน ๑๕ รายวิชา ๔. คณะทาํ งาน “การอบรมผดู้ แู ลระบบเครอื ขา่ ยคอมพิวเตอร์ของหน่วยงานต่างๆ (Network Admin)” ณ มจร.วข.อบุ ลราชธานี ของส่วนเทคโนโลยสี ารสนเทศ สาํ นกั หอสมดุ และเทคโนโลยี สารสนเทศ ในระหวา่ งวนั ท่ี ๒๒-๒๘ เมษายน ๒๕๕๑ ผลงานเกี่ยวกับเอกสาร ๑. คมู่ อื การใชง้ าน เวบ็ ไซต์อเี ลิรน์ นงิ โปรแกรม ALSC (Active Learning System Chandrakasem) ๒. คู่มอื การสบื ค้นฐานข้อมลู ThaiLIS ๓. คมู่ อื การสบื คน้ ฐานข้อมลู Online VTLS ๔. คู่มือการใชง้ านในหนา้ หนังสือ Online OCLC ๕. ค่มู ือการสบื คน้ ดว้ ยโปรแกรม VTLS เปน็ ไฟล์ Flash และ PDF ๖. คมู่ อื การสบื ค้นด้วยโปรแกรม VTLS เปน็ ไฟล์ Help *.CHM ๗. วิธกี าร Add Item หนงั สอื อา้ งอิง ในระบบ VTLS ๘. วธิ ีการตงั้ ค่า การสืบคน้ Search-Client เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโน้มการศึกษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารย์กติ ติศกั ด์ิ ณ สงขลา

๑๔๘ ๙. วธิ ีการตดิ ตั้ง E-lib สว่ น Setup-Client-Cir ๑๐. วิธีการติดต้ัง E-lib ส่วน Setup-Server-Cir ๑๑. วธิ ีการใช้งาน VTLS Client ๑๒. วธิ กี ารแกไ้ ขปญั หาการ Save (ในการ Catalog จากโปรแกรม VTLS Client ) ๑๓. คมู่ ือแนะนําการเขา้ ใช้บรกิ ารอินเทอรเ์ นต็ สว่ นหอสมดุ กลาง วดั ศรีสดุ าราม ผลงานด้านการเขยี นโปรแกรม ๑. โปรแกรมใหบ้ รกิ ารหน้าจอการสืบค้น E-lib, VTLS สําหรบั ส่วนกลาง และนาํ ไปใชส้ าํ หรบั หอสมดุ ส่วนวิทยาเขต และได้ปรบั ปรงุ ใหเ้ หมาะสมให้กบั วทิ ยาเขตเชยี งใหม่ ๒. โปรแกรมให้บรกิ ารหน้าจอการเช็คเกรด ๓. โปรแกรมแนะนาํ ห้องสมุด ๔. โปรแกรมแนะนําห้องสมุด การสบื คน้ ฐานข้อมลู และแนะนาํ มหาวทิ ยาลัย ผลงานด้านสื่อการสอน ๑. สอ่ื การประกอบการเรยี น A-Z สําหรับเด็กก่อนวยั เรียน ๒. ส่ือบทเรยี นคอมพิวเตอรช์ ่วยสอน เรือ่ ง ธรรมเป็นโลกบาล วชิ าธรรมะ หลักสตู รธรรมศกึ ษาชนั้ ตรี ๓. สือ่ ประกอบการเรียนธรรมศกึ ษาช้ันตรี รวมปญั หาสพ หลักสตู รธรรมศึกษาชัน้ ตรี (สําหรบั ให้นักเรียนใชเ้ ปน็ สอื่ ประกอบการเรียนธรรมศึกษาชั้นตรี ซึง่ รวมปญั หาสพไว้พร้อมเฉลย พรอ้ มมีอธิบาย คําตอบ : อยู่ในช่วงกาํ ลังพัฒนา เพือ่ นําไปทดลองใช้ในการสอบธรรม ในปี พ.ศ. ๒๕๕๓) ผลงานด้านงานเขยี น ๑. เอกสารประกอบการอบรม โครงการพระธรรมทตู สายต่างประเทศ รุ่นท่ี ๑๕ เรื่อง การใช้ เทคโนโลยเี พอื่ การเผยแผห่ ลกั ธรรม(๖ พ.ค. ๒๕๕๒) ๒. เอกสารประกอบการสอน เร่ือง การสร้างสอ่ื ประกอบบทเรยี น e-Learning ด้วยโปรแกรม Captivate 2 งานเขียนอสิ ระ ๑. มบี ลอ็ กเขยี นความรูเ้ กยี่ วกับการศึกษา ด้านส่ือการสอนด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมทาง การศกึ ษา อยูท่ ่ี http://gotoknow.org/blog/edutechkittisak เวบ็ ไซต์ท่ดี ูแล : ๑. http://edu.mcu.ac.th (เวบ็ ไซต์คณะครุศาสตร)์ ๒. http://www.educationmcu.com/moodle/ (เวบ็ ไซตก์ ารจัดการเรียนการสอน) เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโนม้ การศึกษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารย์กิตติศักด์ิ ณ สงขลา

๑๔๙ ท่ีอยู่ Online : ๑. http://kittisak-nas.hi5.com/friend/profile/displayProfile.do?userid=169800180 ๒. http://gotoknow.org/profile/learntoknow ๓. http://picasaweb.google.co.th/kittisak.nas/ ไดร้ บั ทนุ ๑. ทุนสนับสนนุ การวิจัยด้านเทคโนโลยเี พอื่ การศึกษา ประจําปี พ.ศ. ๒๕๕๑ จากสํานัก การศกึ ษา กรงุ เทพมหานครฯ ๒. ทุนเรยี นหลกั สตู รผูเ้ ชี่ยวชาญดา้ นอีเลริ ์นนงิ “หลกั สตู รผอู้ อกแบบคอรส์ แวร์อเี ลริ น์ นิง (e-learning Courseware Designer)” จากมหาวิทยาลยั ไซเบอรไ์ ทย(TCU) สํานักงานคณะกรรมการ การอดุ มศกึ ษา ร่นุ ที่ ๔ เอกสารประกอบการสอน วชิ าแนวโน้มการศึกษาพระพทุ ธศาสนา โดย…อาจารย์กิตติศักด์ิ ณ สงขลา