ชีวิต จิต มนุษย์ ภาวนา

าก ู ่ิ เส อ ใ โ -์ิ า า, ๒๕๕๓ สีอะค ิ กิ , ากกาเค ี แ ะ วั ะ ั แกะไ ้ ื ้า ข า ๘๑ x ๖๐.๕ .

วี ิ ิ ุษ ์ าว า ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว ฺโ

แ กเ ็ า ห้า �าห ่า ิ อ่ ขอ ั ห ั สือ ะ ขอ ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว โฺ ไ ้ ี่ คุ ุว ี ๒๔๒๖/๓ อาคา ห ั ์ เ ิ ก ุ แขว า คอแห เข า คอแห ก ุ เ ฯ ๑๐๑๒๐ ห อื โ . ๐-๒๒๙๑-๒๘๘๘

วี ิ ิ ษุ ์ าว า แ ะ ิ กั อา ์ ะอา า ์ ววี ั ์ า วุ โฺ ิ ์ค ้ั ี่ ๑ ษ าค ๒๕๖๒ า� ว ๒,๐๐๐ เ ่ ISBN ๙๗๘-๖๑๖-๔๐๓-๐๖๗-๑ า ก ู ิ่ เส อ ออกแ ก/ ู เ ่ ิ ิ า แส แกว้

๖ ีวิ ิ ุษ ์ าว า วี ตคออะไร วี ตคออะไรกนั แน?่ ห ู่ ษุ ์ ่ี า� เ ิ วี ิ อ ใู่ โ ก ้ี อ้ ค กั ่ี ะ ู้ ัก ีวิ ี่แ ้ ิ ึ แ ้ ะ ศี าส า เ ็ ี่ ึ่ แ ะหวั ว่า ะไ ้ ใู้ คา� สอ อั กู ้อ เ อ่ื ส่อ า เ ิ วี ิ ให้ า� เ ิ ไ อ า่ กู อ้ ี า แ ่ อเอาเขา้ ิ ๆ ศาส าก ั แี ่เ ่อื ขอ ิ กี ่า ๆ า า แ ะ ูค้ ก็ าก วี ิ ไวก้ ั พธกี รรม อั ศกั สิ์ ิ ใ์ิ หเ้ ็ เค อ่ื า� า วี ิ คิ วา่ วี ิ ะเ ิ ว้ ิ กี ั้ ๆ ก ะ ่ั ะ ะเว า ่ว เ า ึ วั า ก็ ั ไ ่ ู้ควา ิ สัก ีว่า ีวิ คืออะไ กั แ ่ �าไ ีวิ ึ ้อ ีควา แก่ ควา เ ็ ควา า เ ื่อ า แ ้ว ีวิ ะเ ็ ไ อ ่า ไ ีวิ ห ั ควา า ้ี ู้ไ ้ าก ่ิ ห ือ ึ แ ้ ู้ว่า ีวิ ะเ ็ ไ อ ่า ไ ห ั าก า แ ้ว แ ่ก็ไ ่ ู้ว่า ีวิ ะสิ้ สุ กา เวี วา่ า เกิ ใ่ี ้า า ัวขอ เ าเอ ว่า วี ิ อั แ ้ ิ คืออะไ เ า ะ อ วา่ อ ่า ไ

ะอา า ์ วีวั ์ า วุ ฺโ ๗ า้ เ ็ าว า้ า กั ะ อ วา่ ไมร่ ู้ า้ เ ็ าว ้า ี่ ีกา ศึกษา า ้า ก็ ะ อ า ิ ากา อิ กั ควา ขู้ อ วั เอ แ ก่ ไ็ ค่ อ่ ะ กู กั ห กั า ิ อั เ ็ ิ ขอ ีวิ สักเ ่าไ ้าเ ็ ู้ ีควา ู้ก็ ะ อ า ข้อ ู ใ า วิ ากา แ ะอา แ ้ว ห ักอ้า อิ ากค�า ู ขอ ักวิ าศาส ์ ้า ้าเ ็ าว ้า ี่ ศกึ ษา ก็ ะ อ า ะ ค่ี ู าอา า ส์ ั่ สอ า เ าะ ้า ะ อ า ควา เห็ ขอ เอ ก็ไ ่แ ่ใ ว่า ะ กู อ้ ห อื ไ ่ ึ ไ ้ กเอาคา� ขอ ค ู าอา า ์ า อ เ ื่อเ ็ กา ั ควา ิ ออก าก ัว ้ว แ ะ ้อ กั กา ัก า าก ู้อื่ ้ว ส ุ แ ้ว ัก ะไ ้ค�า อ ไี่ ่คอ่ ะ า ควา เ ็ ิ สักเ า่ ไ เ าะไ ่ไ ้ ั ค�า อ อั ั เ ขึ้ าใ ใ ขอ ัวเอ ี้แห ะ ึ ้อ ีกา แสว หาค�า อ าก �า ั า� า า ะ ุ ศาส า า้ าก ะส กา ์ วี ิ ขอ ัก ิ ั ิ ี่ไ ้เขี า เ ็ ห ั สือ ้า าก ห ั สอื ี่ กั วิ ากา า า เขี ขึ้ า า้ แ ะห ั สอื อื่ ๆ อีก าก า ึ่ ห ั สือเห ่า ้ีขา ิ ขา ี าก ส�าห ั าว ุ ่ี อ้ กา คา� อ ่วี า่ วี ิ คอื อะไ

๘ วี ิ ิ ุษ ์ าว า เ าะ ้า ั ไ ่ ู้ควา ิ อ ่า แ ้ ิ ว่า ีวิ คือ อะไ ก็ ะ ั ส สั อ ู่ ่�าไ ห ือ ้าส สั แ ้วไ ่ไ ้ ั ค�า อ ก็ ะ ่อ ีวิ ให้เ ็ ไ า ก ะแสโ ก แ ้วแ ่ ั ะเ ็ ไ า าก �า ุ �า า ะ กั ไ ีวิ ่ว เ า ึ วั ใก ้ ะ า ค�า า ่ีว่า ีวิ คือ อะไ ก็ ะ ุ โ ่ขึ้ าใ ใ อีกค ้ั ห ึ่ แ ่ก็ ั ไ ่ไ ้ ั คา� อ อ ู่ ี ึ อ้ อ่ เ า เ ไ เ อื่ เว า ั้ า ึ กห็ ควา ก ะ อื อื ้ ่ี ะค้ หาค�า อ แ ว้ เ อ่ื ว้ ควา าค อ า� อ ู่ อ คิ ึ ส ั วั ห ุ่ สาวค าว เี่ ็ อ ี ่ว เ า ึ ั วี้ า่ เสี เว าไ กั ส่ิ ่ีไ ส้ า ะ ไ เ่ ็ สา ะ าศ ากสา ะเสี เ ็ สว่ าก ไ ไ่ อ้ าศั ควา เ ็ ห ุ่ สาว ี่ ีก�า ั วั าแสว หาควา ิ แห่ สั ขอ วี ิ ึ อ้ า อ ิ เสอื่ ิ ห อ า� ึ า� ั เสี า เว า ่ี ว่ เ ไ ึก า� ห ิ ิ เอ ว่า สา ไ เสี แ ้ว ึ เอ๋ ” แ ้วอุ า กั ค�าอ ิษ า ใ ิ ว่า า หิ า้ ขออ า่ ใหเ้ าเ ็ หู้ า ไ า ก ะแสโ ก เห อื อ า่ า ิ เี้ ขอใหไ้ ค้ ั ิ ห อื า่ ู้ ู้ ่ี ะ ว่ อ เุ ค าะหส์ ่ั สอ ใ า แ ะไ ้ ู้ กั สั แห่ วี ิ กั า่ ู้ ู้ ั้ ว้ เ ิ สา ”ุ าก ้ั ก็ าก ีวิ ไว้กั ” ”

ะอา า ์ วีวั ์ า ุว ฺโ ๙ ” ’” ค�า อ ิษ า ” ่ึ ค ่ัวไ ัก ะเข้าใ ว่าค�าอ ิษ า ” ะ อ้ เ ็ ิ เส อเ ือ่ ใก ้ ะ า ” แ ้ว ิ ๆ ีวิ คอื อะไ ” ” ค�า า ้ีหาก ้อ กา ไ ้ค�า อ ่ี ั เ ไ ่ค า เค ื่อ ากควา เ ็ ิ แ ะ ูก ้อ า า ิแห่ ควา เ ็ ิ แ ะสา า ิ ั ิ า ไ โ้ ไ ่ อ้ คี วา หวั แ เ อื่ อ วา่ อ้ อ า หิ า้ ห อื า ิ อ่ ๆไ แ เ่ ็ ั ุ ั แี้ ห ะ ส่ี า า ไู้ โ้ ไ ่ อ้ ส สั ก็ ้อ า ่า ู้ ”ู้ สู ิ แ ้ว า่ ู้ ู้’ คือใค ่ะ” คอื ะ ุ เ า้ ั ุ ั ้ี ะ ุ เ า้ ไ ่ แี ้วไ ่ใ ห่ ือ” ใ ่ ะ ุ เ า้ ไ ่ ี วี ิ อ ใู่ โ ก ห้ี อื โ กไห ๆ แ ว้ แ ่ ะอ ค์ อ ค�า อ แ ะวิ ี ิ ั ิไว้กั ห ู่ส ์ สาวก ่ี ่อ �า ่อกั าอ ่า ไ ่ค า เค ่ือ ค�ำตอบ

”๑๐ วี ิ ิ ุษ ์ าว า แ ะ วธีป บัต ้ั ูก า ึกไว้เ ็ ัวห ั สือสื า ุกวั ี้ เ ี กว่า พระไตรปิ ก เ ็ ่ี ุค�าสอ ี่ ะ ุ เ ้า สั ไว้ใ ค ั้ ุ กา ึ่ ั ค เ ็ เ ่ เ ิ ู้ ีใ่ อ้ ก็ ะ กู กุ า า วา่ ี อก าเสี ี เ ิ ว่า ะ ุ เ ้าไ ้ ัส อ ควา ิ ขอ ีวิ ไว้ อ ่า ไ ” ใ เ ็ ๆ ก่อ สิ า่ ู้แสว หาสั กอ่ ี่ า่ ะ คู้ า� อ แ ะวิ ี ิ ั ใิ คา� สอ เ อ้ื ้ า่ อ้ า� ะ ะ ั ั คอื พทุ ธรตั นะ ธรรมรัตนะ สั รัตนะ ให้ ิสุ เ์ิ สี กอ่ คอื :- ประการแรก อ้ เ อ่ื พระปั ำ กา สั ู้ ิ ขอ ะ ุ เ ้า ประการท่ีสอ ้อ เ ่ือ ค�ำสอน ่ี ะ ุ เ ้า แส ไว้วา่ เ ็ ควา ิ

” ะอา า ์ วีวั ์ า ุว ฺโ ๑๑ ประการที่สาม ้อ เ ื่อว่า พระอรยส ์ เกิ าก ู้ ิ ั ิ า คา� สอ ขอ ะ ุ เ ้า ิ ๆ ไ ใ่ ่ ะส ์ เี่ ็ ูกขอ าว า้ เขา้ า ว า้ เ ่ือใ ะ ั ั ั้ ๓ ะกา ี้แ ้ว อ้ ี ควา เ ่ือใ เอ ้ว ว่า ัวขอ ่า เอ ไ ้เ ่ือ ่ั ใ ะ ั ั อ า่ ส ิ ใ แ ว้ แ ะ ิ ใ ขอ า่ ก็ อ้ เ อ่ื สุ ขี แห่ ใ แ ว้ ข้ั อ่ ไ ก็ใหศ้ ึกษาเ ี ู้สิ่ ่ขี ั กั ะ ั ั วา่ อี ะไ า้ เ าะ ึ แ ้ ะ คี วา เ อื่ สุ ขี แ ้วก็ า แ ่ ้า ั ก ะ �าสิ่ ี่ขั กั ะ ั ั อ ู่ า่ ก็ ะไ ไ่ ค้ �า อ อั แ ้ ิ แ ะ ึ แ ้ ะเ ็ ค�า อ แ่ี ้ ิ แ ค่ วา ิ ะไ เ่ กิ ข้ึ ใ ใ ขอ า่ า่ ก็ ะ เ ็ สู้ สั อ ู่ ่า� ไ ่ึ ไ ้ ะโ ์ แ ้วส่ิ ีข่ ั ่อ ะ ั ั อี ะไ ้า ่ะ” ขอ้ ควา อ่ ไ ้ี ให้ า่ ้ั ใ อา่ แ ะ ั้ ใ ิ ั ิ า ให้ กู อ้ ว้ คือ :-

”๑๒ ีวิ ิ ษุ ์ าว า ” ๑. หา้ ั ือศาส าอ่ื อก าก ะ ุ เ า้ ๒. ห้า ก ่าวค�าอั เ ็ ศั ูกั ะ ุ เ ้า เ ่ า ไ ่ ี ุ ไ ่ ี ไ ่ ี ก สว คไ์ ่ ี ิ ู ี เ ว าไ ่ ี เ ็ ้ ๓. ห้า ศี า ะ ู ไิ ว้ ะ �า ้า ๔. ห้า ก า ไหว้ ี เ ว า ห แ ะ า� กา วสว ๕. ห้า ีวั ุ ค คือ ู เห ี แ ่ ั ์ า้ ั ์ ะก ุ ขอ ข ั แ ะ ู เคา อ่ื ๆ ไว้ คอ คอ ออา่ า ึ แ้ี ว้ า า่ กั ะสอ ิ สอ ใ เสี แ ้ว �าไ ึ ีข้อห้า อั กา ก ์ ึ ข า ี้ ั ออกเสี สักขอ้ สอ ข้อไ ไ่ ้ห ือ” ขอ อ ว่า ไ ่ไ ”้

” ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว โฺ ๑๓ เ าะอะไ ่ะ” เ าะขอ้ หา้ ้ั ๕ ขอ้ ี้ เ ็ เค อ่ื สอ วา่ า่ ไ ้เ ่ือ ะ ั ากา ัส ู้ควา ิ แห่ สั ขอ ะ ุ อ ค์ เ อ่ื ะ คา� ส่ั สอ ขอ ะ ุ อ ค์ แ ะ เ อื่ ควา เ ็ อ ิ ส อ์ ั เกิ ากกา ิ ั ิ า ะ ขอ ะ ุ อ ค์ ไ ่ใ ่เ ื่อ ะ ุ เ ้าใ ู แ วั ุ กา กุ เสก เ อื่ ะ ว้ กา สว อ์ อ้ วอ แ ะ เ อ่ื ะส เ์ าะอา� า กุ เสก ว้ อิ ิ ิ์ า หิ า ิ ์ ควา เ ื่อกา ั า ากอ�า า ึก ั แ ะเ ้าคอ อ ิษ า อ ู่ห ้าอ ค์ ะ ิ าห ั ากสว ์ �าวั เส ็ เ ็ วิ ี วี ิ ไ่ี ค่ ื ห า้ แ ะ ิ ากห กั คา� สอ ขอ ะ ุ อ ค์ ี่ ัสไว้ว่านัตถ ปั ำ สมำ อำภำ แ วา่ ไม่มีแส สว่ำ ใดเสมอด้วยแส แห่ ปั ำ ะ ุ อ คใ์ ห้ ึ่ ั ากา สั ู้ ิ ขอ ะอ ค์ เอ ไ ใ่ ่ให้ ่ึ วั ุ เี่ ็ ู เคา ห ือ อ ั า ากควา หวั ไว้กั สว อ์ ั ศกั ์ิสิ ์ิ วี ิ ั้ ีวิ ุ่ เ ใหก้ ั กา สว ส เส ิ

”๑๔ ีวิ ิ ษุ ์ าว า า� ไ วั า�่ า� ั เ อื่ าวไขวเ้ ขวไ อ่ี ่ื เสี เ า่ แ ้วเ ื่อไ ะ ู้ ักควา ิ ขอ ีวิ สัก ี ี อก าเ ็วๆ ไวๆ ส”ิ า้ กอ่ ! า่ แู้ สว หาสั ั้ ห า าแ ว้ ก่อ ่ี ะให้ส่ิ อั ะเส ิ แก่ ู้ใ ู้ ั้ ะ ้อ ีเค ื่อ ั อ อั ะเส ิ เ ่ กั เ อื่ า� ะ ะ ั ั ให้ สิ ุ ิ์ ว้ กา า� สิ่ ขี่ ั กั ะ ั ั ออกห แ ว้ คี วา อ้ ่ี ะ ิ ั ิแ ะ ะวั ข้อห้า ั้ ๕ ข้อไ ่ให้ ่า ้อ ไ ้ ว้ แี ว้ ึ เ ่ ะกาศขอ ึ พระพทุ ธเ ำ้ พระธรรม พระส ์ วา่ เ ็ ี่ ึ่ กอ่ ั ี้ :- (ให้ ั้ ิ ั้ ใ า� ิ ๆ) ทพี่ ่ึ อน่ ขอ ขำ้ พเ ้ำไม่ม ี พระพทุ ธเ ำ้ เป็นท่พี ่ึ อันประเสร ขอ ขำ้ พเ ้ำ ที่พึ่ อ่นขอ ข้ำพเ ้ำไม่มี พระธรรมเป็นที่พ่ึ อนั ประเสร ขอ ข้ำพเ ้ำ ทพี่ ึ่ อน่ ขอ ขำ้ พเ ำ้ ไมม่ ี พระอรยส เ์ ปน็ ทพี่ ึ่ อนั ประเสร ขอ ขำ้ พเ ้ำ

ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว โฺ ๑๕ แมว้ ำระทสี่ อ พระพทุ ธเ ำ้ เปน็ ทพ่ี ่ึ อนั ประเสร ขอ ข้ำพเ ำ้ แม้วำระที่สอ พระธรรมเป็นท่ีพ่ึ อันประเสร ขอ ข้ำพเ ำ้ แมว้ ำระทสี่ อ พระอรยส เ์ ปน็ ทพ่ี ่ึ อนั ประเสร ขอ ข้ำพเ ำ้ แมว้ ำระทสี่ ำม พระพทุ ธเ ำ้ เปน็ ทพี่ ่ึ อนั ประเสร ขอ ข้ำพเ ำ้ แม้วำระท่ีสำม พระธรรมเป็นท่ีพึ่ อันประเสร ขอ ข้ำพเ ำ้ แมว้ ำระทสี่ ำม พระอรยส เ์ ปน็ ทพี่ ่ึ อนั ประเสร ขอ ข้ำพเ ำ้

”๑๖ ีวิ ิ ุษ ์ าว า ” กา ้อ ิ ขอ เ าให้ ะ ึก ึ ั อ�า า ” อั ิสุ ิ์ขอ พระพุทธเ ้ำ พระธรรม พระส ์ ะเกิ อา ุ า ขอ ะ ั ั ข้ึ อ ั ี่ใ เ า เ ่ือใ เ า ี ะ ั ั อ ั แ ้วก็ให้ ั้ ใ อ่า ข้อควา ่อไ ้ี อ้ ้ั �าควา เข้าใ ไ ้ว ะ ุ เ ้า ัสเ ศ า ้า� สอ สาวกเ อ่ื ขันธ์ ๕ ว่าคือ วี ต สาวกขอ ะ ุ อ คเ์ ี เู้ ่อื ขั ์ ๕ กั ุกค สา า ุ ไ ้ แ ว้ ขั ์ ๕ คืออะไ ” ะ ุ เ า้ แส เ อ่ื ขั ์ ๕ ว้ กา แ กแ ะ ออกเ ็ สั ส่ว เ ื่อให้เข้าใ กั ่า ๆ คือ กำย กั ใ แ ่ ออกเ ็ ๕ กอ โ กำย กค็ อื ส่ว ขอ รปู สว่ ใ คือส่ว ขอ นำม ี เวทนำ สั ำ สั ขำร ว ำณ วี ิ กุ วี ิ ะ า� อ ใู่ ส า เ ว า ก า ห อื ะ ี เ ี ใ ก็ า ะห ี ้ ไ ากขั ์ ๕ ้ี ไ ่ไ ้เ เ าะ ะ ้ั วี ตกค็ อขนั ธ์ ๕ แ ะ ขนั ธ์ ๕ ก็คอ ีวต

” ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว โฺ ๑๗ ขนั ธ ์ ๕ เกดมีมำได้อยำ่ ไร” ขั ์ ๕ เกิ ขึ้ าเ าะควำมพร้อมมูล (คือส่ิ ่ี อี แู่ ว้ า า )ิ แ ว้ กี า ะกอ ว วั กั ขึ้ แห่ า ุ ๔ คอื ดน นำ้� ไฟ ลม เ ็ รูปรำ่ กำย เ อื่ ี กา ว ัวขอ า ุ ๔ ข้ึ ึ ไ ้เกิ ีก�า ั ห ืออ�ำนำ อนั สำ� คั อยำ่ หนึ่ เขำ้ มำยดึ ถอครอบครอ ธำตทุ ้ั ๔ ใหอ้ ยใู่ นอำ� นำ ขอ ตน กา� ั อา� า ้ั กค็ อื ต ั่ เอ ่า กา ะกอ า าก ิ �้า ไ ิ ะกอ า าก เวทนำ คือควา ู้สึก ุกข์ สุข ไ ่ ุกข์ไ ่สุข สั ำ คือควา �า ั่ ห า สั ขำร คือควา คิ ควา กึ ว ำณ คือกา ั ู้ ิ ีควา ูส้ ึก า� ึกคิ แ ะ ั อู้ ใู่ วั ขอ ิ เอ ิ ้ี ีสา อ ู่ ๕ สา เ ี กว่า วถี ่ี ากห ือ ี่ า แห่ สา ขอ วิ ีเ ี กว่า ทวำร ( อ่ า ) ่ึ ไ แ้ ก่ า หู กู ้ิ กา ิ ั สู้ ิ่ า่ ๆ า วิ ี ั้ ๕ คอื ตำ ห ู มกู ลน้ กำย สิ่ เี่ ขา้ าเ อื่ โ า วา ั้ ๕ า� ใหเ้ กิ กำรรบั รู้ คอื

๑๘ วี ิ ิ ษุ ์ าว า ู เสี ก ิ่ ส สั ัส ่ีเกิ ากกา ั ู้เ ี กว่า ว ำณ วิ า ะ า� ห ้า ี่ ว ว ควา ูส้ ึก า วิ ี ้ั ๕ ไว้ ควา ู้สึก า วิ ี วา ้ั ๕ ่ี ูกวิ า ว ว ไว้เ ี กว่า ธรรมำรมณ์ า ์ ะส่ ่า ควา ู้ า า หู กู ้ิ กา สื อ่ เขา้ ไ หา ใจ ( โ ) เ ่อื ใ ั ู้ ั า า แ์ ้ว ิ ะโอ า อา ์ ่ีใ ั า ไว้ แ ้ว ึ สั่ กา ไ า วิ ีแห่ กา ห อื วิ ีอื่ ใ อวั วะ า กา กี่ ะ า� กิ ่า ๆ ไ ้ ึ เกิ ี กำรกระท�ำ ขึ้ า กา ก ะ �า ้ั เ ี กว่า กรรม เ ็ กา ก ะ า� อ่ ู เสี ก ิ่ ส กา สั สั เ ่อื เ ็ เค ่ือ อ ส อ อา ์ า ใ กา ก ะ �าอั ใ ี่ �า ไ แ ้วเกิ ควา สุข า ใ ิ ก็ ะสั่ กา ใหก้ ะ า� กรรม อั ้ั อ เู่ อื ๆ หากเกิ ควา กุ ข์ ิ ก็ ะสั่ กา ให้ห ีก เว้ ากกา ก ะ �า ั้ ๆ กา ก ะ �า ะ ูกห ือ ิ ไ ่ไ ้ ค�า ึ ึ ไ ้แ ่ก ะ �าไ า แ แห่ ควำมอยำก (ตัณหำ) ่ี ิ้ อ ู่ า ใ เ ็ ควา เค ิ แ ะ เค ัว ิ เ ็ สิ ั สั า ึ เ ็ เห ใุ หเ้ ี กวา่ นสยั ดี แ ะ นสยั ไมด่ ี

” ะอา า ์ ววี ั ์ า วุ ฺโ ๑๙ ” แ ้ว ดี แ ะ ไม่ดี ะ ั สิ กั อ า่ ไ ” ั สิ กั ไ ไ่ ้ห อกเ าะ ั ตี ณั หำอ ู่ ่อเ ื่อ ไ ่ ี ั หาแ ้ว ่ั แห ะ ึ ะสา า ั สิ ไ ้วา่ ี ิ เ ็ อ ่า ไ ไ ่ ี ิ เ ็ อ ่า ไ แ ้ว ะแก้ไข วั ั หา ี้ไ อ้ ่า ไ กั ” ก็ ้อ เ ี ู้ควา ิ ขอ ขั ์ ๕ อีก ้ั ห ่ึ ว่า ะ ุ เ า้ สั ควา ิ ขอ ขั ์ ๕ ไวอ้ า่ ไ ะ ุ อ ค์ แส อ ิ สั คือควา ิ ่ีไ ่ ีใค คั ค้า ไ ้ เ ็ ควา ิ สา� ห ั ะอ ิ เ า้ แ ่ ุ ุ ไ ่ อ ควา ิ ขอ ขั ์ ๕ ีอ ู่ ๔ อ า่ คือ :- ๑๑ ทุกข์ เ ็ ัวแส อากา ขอ ขั ์ ๕ ว่า ควา ิ ขอ ขั ์ ๕ เ ็ กุ ข์ ๒๑ สมทุ ยั เ ็ วั กอ่ เห ใุ ห้ ี กุ ขข์ ้ึ า คอื ั หา ๓ ๓๑ นโรธ เ ็ วั ั กุ ข์ ( ั ควา อ ากใ ขั ์ ๕) ๔๑ มรรค เ ็ วั ิ ั เิ ่ือเขา้ ไ ั เห ุแห่ ุกข์

๒๐ วี ิ ิ ษุ ์ าว า” ู ่า ๆ ว่า ควา ิ ขอ ีวิ (ขั ์ ๕) ้ีก็คือ” ทุกข์ ีวิ ิ ๆ ไ ่ไ ้เ ็ อ ่า อ่ื เ อก าก ุกข์ ”ควำมทุกข์นี้ไม่มีใครต้อ กำร แต่ก็พบเ อกันทุกคน ”เพรำะควำมทุกข์เป็นควำม ร ขอ ีวต ะ ุ เ ้า ไ ้ ัสเ ือ ส ิ วกเ าว่า เ าไ ้ส่ิ ี่เ ็ ุกข์ า ะ สขุ เ ็ ัว ่อ วั ห อก ิ ให้ ิ้ ะเ อ ะ า ไ า อา� า แห่ ั หา สุข ิ ๆ ใ โ กไ ่ ี ีแ ส่ ขุ ั่วค าว เ า่ ้ั เ า ะ าอิ อาศั สขุ ว่ั ค าวอ อู่ า่ ี้ โ ไ่ี อ่ าก ้ าก ุกข์กั ห ืออ า่ ไ ” า้ อ าก ้ าก ุกข์ ะ ุ เ า้ ัสวา่ ไม่ควร ยนดีเพลดเพลนเม่อสุขเกดข้ึน เพรำะผู้เพลดเพลน ยนดีอยู่ ย่อมไม่พ้น ำกทุกข์ได้” หาก อ ู า ห ัก แห่ ควา ิ คืออ ิ สั ๔ แ ้วเ า ะเห็ ว่า มรรค เ ็ ข้อ ิ ั ิเ ่ือเข้าไ ั เห ุแห่ ุกข์ ่ึ ค ั้ ะ ุ เ ้า สั วา่ เ ็ ส่ิ ีค่ ว เ ิ ข้ึ ( าว า) ูใ้ เ ิ คข้ึ ใ ิ ไ ้ ู้ ั้ ะ ้ ากกอ กุ ข์ไ ้” แล้ว ะเ ร มรรคท่ีไหน และเ ร อย่ำ ไร ึ ะถกู ต้อ ”

” ะอา า ์ วีวั ์ า ุว โฺ ๒๑ ะ ุ เ า้ แส สมั มำท มรรค เ ็ ขอ้ ิ ั ิ ขอ้ แ ก สมั มำท คอื ควำมเหน็ อบ กา เี่ า ะ ้ กุ ข์ ไ ้ อ้ อ ใหเ้ ห็ กอ่ ให้ อ เห็ อะไ ” ให้ อ เห็ กุ ข์ ถำ้ ไมเ่ หน็ ทกุ ข์ ใ วี ิ ห อื ไ เ่ ห็ ควา ิ ขอ วี ิ วา่ เ ็ กุ ข์ ก็ ะไ ส่ า า ้ าก กุ ข์ ไ ้ เ าะ ะ ้ั เ ื่อ ุกข์เกิ ขึ้ ี่ ัวเ า พระพุทธเ ้ำ ให้มอ เห็นว่ำทุกข์ที่เกดที่ตัวเรำน้ี เป็นขอ ธรรมดำ พระพุทธอ ค์ให้เรำมอ เห็นทุกข์น้ีแหละไปเร่อยๆ ไมต่ อ้ ดน้ รน และไมต่ อ้ อยำกดบั มนั เพรำะมนั ไมไ่ ด้ ดบั ตำมควำมอยำกขอ เรำ อดทนมอ ดคู วำมทกุ ข์ ดว้ ย ตทยี่ อมรบั คี่ อื กา กึ ให้ ิ เห็ กุ ข์ เ อื่ เห็ กุ ข์ ไ ้อ ่า ก้ี ็ อ่ื วา่ เหน็ อบ แ ว้ าก ้ั ะ ุ เ า้ แส สมั มำสั กปั ปะ คอื ควำมดำ� ร อบ เ ็ ขอ้ ิ ั ิขอ้ อ่ ไ เ อ่ื เห็ กุ ขแ์ ้ว ก็ให้คิ ใค ่ค ว ่อไ ว่า ุกข์ ี่เกิ ขึ้ กั เ า ี้ เ ็ เ าะเ าไ ้ ือก�าเ ิ ขึ้ า ้าไ ่ ีเ าเกิ ขึ้ า ุกข์

”๒๒ ีวิ ิ ุษ ์ าว า ก็ไ ่ ี ก็เ าะเ าเกิ ขึ้ า ่ีแห ะเ า ึ ี ุกข์ แ ้วให้ คิ ใค ่ค ว ูก ะ ว กา ี่เ ็ ก ไกแห่ ขั ์ ๕ อ ู่ อ่ ๆ วา่ เ ็ เ าะกา ว วั กั ขึ้ แห่ า ุ ั้ ๔ เ้ี อ ึ ี ิ เข้า า ึ ือ ค อ ค อ ควา กุ ขเ์ กิ ข้ึ เ าะ กี า กั ิ มอ ใหเ้ หน็ ควำมทกุ ขท์ เี่ กดขน้ึ อยบู่ อ่ ยๆ โดยไมต่ อ้ ทำ� อะไรกบั ทกุ ข ์ นอก ำกกำรกำ� หนดรมู้ นั เท่ำน้ัน แ ้วให้คิ ใค ่ค ว ก ะ �าควา เข้าใ ใ ส่ว ะกอ ขอ ขั ์ ๕ ให้เห็ า ควา เ ็ ิ อ ู่เ ือ ๆ ั ไี่ อ้ ิ า าใ เ อ้ื ้ แ ้ว ใคร เ ็ ู้ ะกอ กา ว ัว า ุ ้ั ๔ ข้ึ าเ ็ ู า่ กา ะ่ ” ค�าว่า ใคร ั้ ก็คือ อว ำ ห า ึ ควำมไม่รู้ อวิ าเ ็ ู้ ะกอ กา ว ัว า ุ ้ั ๔ ข้ึ า า เ ่า ่ีเ า ั ีอวิ าอ ู่ เ าก็ ะ ีกา เกิ แ ้วเกิ อีก เ ่อื า ึ อื ค อ ค อ เอา า ุ ๔ เ ็ ัว ขอ เอ อ ่า ไ ่ ีวั ส้ิ สุ เ ่ือมีกำรเกดก็ ะ ้อ มีกำรแก่ มีกำรเ ็บ มีกำรตำย า าอ ่า ห กี เ ่ี ไ ไ่ ้ แ ะ

ะอา า ์ วีวั ์ า ุว ฺโ ๒๓ ควา กุ ข์ า่ ๆ า ั กา ก็ ะ า ให้ อ ู่ อ กวา่ ะห วี ิ ค�าว่า หมด ีวต ก็คือไ ่ ีกา เกิ ใ ่ีไห ๆ อีก พระพทุ ธเ ำ้ ตรสั เรยี กสภำพทไี่ มเ่ กดอกี วำ่ พระนพพำน เ าะ ะ ้ั กา า� เ ิ ีวิ ขอ เ าใ ข ะ ั ุ ั คว ส ้า ว ำ คอื ควำมรู้ ร ใหเ้ กิ ขึ้ าใ ิ วิ าขอ ะ ุ เ า้ คอื ควำมรู้ ร ทเี่ รยี กวำ่ อรยสั กา อู้ ิ สั กค็ อื กา เ ี ู้ ธำต ุ ๔ ขนั ธ ์ ๕ ั อ่ี ิ า าแ ว้ ่ั เอ ึ ี สต สั เก ใค ค่ ว ู า ุ ๔ ขั ์ ๕ แ ว้ ิ า าให้เห็ ควา ิ ่ี ีอ ู่กั ัวเ า เ ็ กิ วั ะ �าวั ้ั แ ่เ ้า ึ เว าเข้า อ แ ้ว ่า ก็ ะเ ็ ผู้รู้ ควา ิ ี่เ ี กว่า สั ธรรม ขึ้ าอีกค ห ่ึ อ ่า แ่อ ส่ว มรรค เี่ ห อื อีก ๖ ข้อ คือ สัมมำวำ ำ-กำร กล่ำว อบ สัมมำกัมมันตะ-กำร ำน อบ สัมมำ อำ ีวะ-เลี้ย ีวต อบ สัมมำวำยำมะ-เพียร อบ สัมมำสต-ระลึก อบ สัมมำสมำธ-ต้ั ใ ม่ัน อบ

๒๔ ีวิ ิ ุษ ์ าว า อ ค์ คเห ่า ้ี ะ ว ัวกั ขึ้ า ะหา กิเ สเอ ( ัคคส ั คี) ห ือ ึ แ ้ ะไ ่ ีก�า ั ะหา กิเ สไ ้ ก็ ะ �าให้เ า ี สต ใ กา �าเ ิ ีวิ ไ ้อ ่า ี ุกข์ อ้ ้าหาก ้อ กา ิ ั ิเ ่ือให้ห ุ ้ ิ ๆ ่า อ้ แสว หาค อู า า ์ สี่ อ กู ิ ั ิ กู แ ะเ ่ี ว า ใ กา แ ะ า� มรรคผล อ า่ กู อ้ ิ ๆ แ ่ า้ ไ แ่ ใ่ ใ ค ู าอา า ์ ่า ใ ก็สา า ค้ คว้าค�าสอ ขอ ะ ุ เ า้ าก ะไ ิ กเ ่อื เ ็ เค ื่อ ี้ า ไ ้ า ่ีไ อ้ ิ า า ี้ คิ วา่ ค ะแกไ้ ขควา ส สั า ใ ใ ขอ วกเ าไ ้ า้ แ ะหวั วา่ ค ะ ี ะโ ์ ่อ ่า ู้อ่า ว ึ ่า ู้แสว หาสั ั้ ห า ไ ่ ากก็ อ้

” ะอา า ์ ววี ั ์ า วุ โฺ ๒๕ ตคออะไร ใ ห้ว ัก วา อั กว้า ให ่ไ ศา ีแ ่ควา เวิ้ ว้า ว่า เ ่าหาขอ เข แ ะ ี่สุ ไ ่ไ ้ ควา ื ิ กค ุ ไ ั้ ห ไ ่ ี ว ั ์ ไ ่ ี ว อา ิ ์ ไ ่ ี ห ู่ ว าว ีแ ่แส แห่ ัศ ีแ ่ ่า ออก า าก ว ิ อั ี าก า สุ ่ี ะค า ั ต คอื ธำตุ วี ต ี่ า� อ ู่ อ า่ ้ี า าว า ใ ะ ะกา ีไ่ ่สา า ค�า ว ไ ้ ิ เ ็ า ิอั ห ่ึ ่ี ีอ ู่แ ้วใ า ิ ่ีไ ่ ี ู้ส ้า กา ค าว ้ั สภำพที่ปรุ แต่ ตหรอ เ ตสก ไ ้ กแ ่ ิ ให้ ี นำมกำย ข้ึ าเ ็ ี่อาศั ิ คี วา อใ ใ า กา ้ั เ อ่ื ิ คี วา อใ ใ า กา ิ ึ คิ ว่า า กา ีค้ ว ี ่ีอ อู่ าศั ” ใ ั ี ั ใ ั้ เอ ก็ าก ีวิ า อั แส า เกิ ขึ้ ิ ี่ ี า กา เ ็ ี่อาศั ึ ไ ้เข้าไ อ ู่ ใ วิ า ้ั วิ า ึ ี ศั แี ่ า่ ออก า ว้ อ�า า แห่ ิ เ าะควา ี่ ัศ ีแ ่ ่า ออก าไ ข่ า สา ึ ี ื่อ เ ี กวา่ อา สั ส ะ- เ่ี ็ ี่ า่ ออกแห่ ศั ี เ าะควา

”๒๖ ีวิ ิ ุษ ์ าว า ี่ ี า กา เ ็ อ่ี าศั ึ ว เ ี กว่า อา ัสส ห ” อา สั ส ห ้ั คี วา สา� เ ็ ไ โ้ า ใ ี ี ิ เ ็ อาหา ี ศั ีใ วั เอ อ่ เ ่ี วไ ใ อากาศ า� อ ู่ใ วิ า อั แส า ่อ �า อ ู่ไ ้ส้ิ กา อั ื าว า ่อ า ีส ั อีก า ค าวโ อั ่ว ไ แห่ กา ื าว า เกิ ีกา เ ่ี แ า า ิข้ึ า ุ ้ั ๔ คอื ธำตุดน ธำตุน�ำ้ ธำตไุ ฟ ธำตลุ ม ่กี ะ า กั อ ู่ ูก ึ เข้า า ว ัวกั ห ุ เ ็ เก ี ว ้ว ั า า า ใิ กั วา เกิ คี ื่ า้� ว ข้ึ แ ะเ ็ อ ่า ี้อ ู่ าว า ึ ส า ออก ากกั ัก วา ึ เ ็ ไ ว้ า�้ ควา ื ิ กค ุ ไ ว่ั เห า่ อา สั ส ห ใ กา ส ั ้ั ก็ ึ กา ั วา่ เ ็ ห อ า่ เ ี วกั ห ห ิ า ไ ่ าก ่า ู้ ี ั า ้ั ห า ใ กา อั ่ว ไ อ ่า ื าว า ว้ นดน ก็ อ ข้ึ าอ ู่เห ือ ิว า้� เ ็ แ ่ เ ็ ไ ั่ว ้ว ิ ้ั ีสีค ้า เ ใสแ ะเ ข้ อ ่า ี

ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว โฺ ๒๗ ” ี สแ ะก ิ่ อั ่า ิ้ อ าก แก่ ห เห ่า ั้ ” ว้ ิ ไ ้ ี สอั า่ อ ใ เห อื า�้ ึ้ อั สิ ุ ์ิ ค า ้ั ” ห ู้ คี วา กั ขา ห ่ึ ก า่ ว อ่ ห ู่ ห ้ั ห า วา่ า่ ูเ้ ิ ส่ิ ี่ อ อ ู่ ้คี อื อะไ ห อ” ้ว ควา ส สั (อวิ า) ึ ไ ้เอา ว้ิ แ ะ ้ว ิ ข้ึ า ิ้ ู เ ่ือ ิ้ว ือสั ัส ูกกั ้ว ิ เ ่า ้ั แห ะ ว้ ิ กไ็ ้ ึ า า่ ไ ว่ั ้ั า่ ควา อ าก ึ ไ เ้ กิ ขึ้ แก่เขา ห เห ่าอื่ เห็ กิ ิ าอากา ขอ ห แ ก ก็ ว ให้เกิ ควา ส สั ว่า �าไ ห แ ก ึ เอา ว้ิ อื ุ่ ใ ว้ ิ อ่ ั ” ึ ากั เอา ว้ิ ้ิ ิ ู า้ ว้ ิ ก็แ ่ า า่ ไ ่ัว ั้ า่ ขอ ห เห า่ ั้ แ ะ แ ้ว ควำมอยำก ( ั หา) ก็เกิ ข้ึ แก่เห ่า ห ้ั ห า ้ั าก ั้ แ เห า่ ห ั้ ห า ก็ ากั เอา อื า า ้ั ว้ ิ า� ใหเ้ ็ คา� ๆ เ ่อื ี่ ะ ิโ ค า่ ู้ ี ั า ้ั ห า เ าะควา โ ขอ ห เห า่ ั้ เอ เ ็ เห ุ า� ให้ ศั เี าะ วั ขอ เห า่ ห ั้ หา ไ เ อ่ื ศั เี าะ วั หา ไ ควา ื ึ ไ ้ าก ห เห ่า ั้ ั้ ก ัว ้ั สะ ุ้ ากั คิ ว่า ค ะ ีห อ

”๒๘ ีวิ ิ ษุ ์ าว า ้าหาก ีแส สว่า าก ข้ึ าใ ่ี ้ี” ่อแ ่ ้ั า ว อา ิ ์อั ให้ควา แ ก ้าแห่ แส ก็ าก ข้ึ ้ว เห ุ ั้ แห ะ ว อา ิ ์ ึ ไ ้ า ว่า ดว สุรยะ (แส สว่า อั แ ก า้ ) เ ่ือ ว อา ิ ์ �าแส สว่า อ วั แ ้วก็ กไ ควา ื กก็ ั ข้ึ าอกี ห เห า่ ้ั กค็ ิ วา่ ค ะ เ ็ กา ีห อหากว่า ะ ึ ีแส สว่า อ่ื อีกเกิ ข้ึ า” ค า ี ้ั ว ั อ์ ั แี ส สวา่ อ า่ เ ็ ใ ก็ าก ข้ึ ห เห ่า ั้ อใ ว ั ์ าก ้ว เห ุ ้ั แ ว ั ์ ึ ไ ้ า วา่ ดว นั ทรำ (แส สวา่ อั เ อื กเ ็ ) าก ั้ ว าว ักษั ก็ าก ก า คื แ ะก า วั ก็ าก เ ือ ห ึ่ ก่ึ เ ือ ู ี ก็ าก ห เห ่า ้ั ึ า� อ ไู่ ้ ว้ ว้ ิ ้ั ากั ิโ ค ้ว ิ ี ้ว ิ เ ็ อาหา ไ ้ �า อ ู่อ ่า ้ี อ กา ี่ ื าว า กา ิโ ค ้ว ิ เ ็ เว า าว า า� ใหเ้ กิ ควา แข็ แก ่ ใี กา ควา ี วิ ก็ าก ั ขึ้ า ห า วก ี ิว ี ห า วก ี วิ เ ว ห ี่ ี วิ กี ็ ากั หู ิ่

” ะอา า ์ วีวั ์ า วุ โฺ ๒๙ วก ี่ ี ิว เ ว เ ื่อ ห เห ่า ั้ เกิ ีมำนะ อื วั วา่ ขู า้ ี้ ี วิ กี วา่ วกสเู า้ ั้ ห า ” เ าะกา ูห ิ่ เ ่ือ ิว เ ็ ั ั ั้ แ ว้ ิ กไ็ ห้ า ไ ก า เ ็ แ ่ ิ ห า ๒๔๐,๐๐๐ โ ์ (สอ แส ส่ีห ื่ โ ์ /๑ โ ์ เ า่ กั ๑๖ กิโ เ ) เ าะ ้ว ิ ไ ้แ ส า เ ็ แ ่ ิ ั้ เอ แ ่ ิ ึ ี า ว่า พ้นป พี เ ื่อ ้ว ิ หา ไ เห ่า ห ึ ะ ุ กั า่� ่ ึ สแห่ ว้ ิ อั เอ ็ อ ่อ า่ ู้ ี ั า ั้ ห า ค ้ั อ่ าก ้ั กระบดน ก็ าก ข้ึ ี กั ษ ะค า้ เห็ ี ส า อิ ั อ อ่ เห อื ว้ ิ กุ ะกา ห เห า่ ั้ ก็ ากั โิ คก ะ ิ ิ เ ็ อาหา ไ ้ �า อ ู่ ้ว กา โิ คก ะ ิ ิ ้ั อ ่า าว า ควา เ ็ ู้ ี ิว ก ้าแข็ แ ะควา เ ็ ู้ ี วิ ีเ วก็ าก ข้ึ ึ เกิ กา หู ่ิ กั ข้ึ อีก เ อ่ื า่ ก็ ี า ะ (กา อื วั ) เ าะกา ูห ิ่ วิ เ ็ ั ั ก ะ ิ ิ ก็ไ ้หา ไ เครอดน ึ ไ ้ าก ขึ้ า ี ักษ ะค ้า ูก ะ ้าว ส า ิเอ ็ อ ่อ เห อื ้ว ิ กุ ะกา

๓๐ ีวิ ิ ษุ ์ าว า ห เห ่า ้ั ึ ิโ คเค ือ ิ เ ็ อาหา ไ ้ �า อ ู่ อ กา อั าว า ควา ก ้าแข็ แห่ ิว ก็ าก ิ่ กว่าเ ิ ึ ีกา ูห ่ิ ิว กั อกี เค ือ ิ ึ ไ ห้ า ไ ค ั้ ั้ แ ขา้ วสำลี ก็ ั เกิ ขึ้ ใ ้ื ี่ ไี่ ่ อ้ ไ ไ ่ ี า� ไ ่ แี ก สิ ุ ์ิ กี ่ิ หอ าก เ ็ เ ็ ขา้ วสา อั สกุ แ ว้ ห เห า่ ้ั ึ ไ ้ อาศั ขา้ วสา ี ้ั เ ็ อาหา ( ก่ี ะ ั ่ี กี า ก า่ วกั วา่ ะ ห ส ้า โ ก) ่า ู้ ี ั า ั้ ห า เ ่ือ ห ิโ คข้าวสา ีแ ้ว ิว ขอ เห ่า ห ก็ห า ขึ้ ส า ควา เ ็ ห ก็ห ไ ห เห ่า ้ั ึ เกิ ีกา ข า า กั ข้ึ ว่า มนษุ ย ์ ือเ ็ ุษ เ์ ิ่ แ ก ใ ัก วา (ไ ่ไ ้วิวั ากา า าก ิ ะ) เ ่ิ แ ก ั้ ษุ ไ์ เ้ ก็ ขา้ วสา ี าเ อื่ เ ็ อาหา ใ เว าเ ็ โ ใ เว าเ ้าข้าวสา ีสุกก็ อกข้ึ าแ ควา ก ่อ หาไ ้ าก ไ ่ ษุ เ์ ห า่ ั้ ไ ้ โิ ค ข้าวสา ี ่ึ เกิ สุกเอ ใ ้ื ่ี ่ีไ ่ ้อ ไ เ ็ อาหา ไ ้ �า อ ู่ อ กา าว า ควา ก ้าแข็ แห่ ่า กา โ ะ า ่ิ ก็ าก ั เพศห ก็ าก แก่ห ิ เพศ ำยก็ าก แก่ า เ ื่อเ ศห ิ เ ศ า าก

” ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว โฺ ๓๑ ” ออก า ก็ กี า เ ่ ู ่ึ กั แ ะกั อ เว า ควำมกำ� หนดั เ ่า ้อ คือกา ั หาแห่ กา ก็ าก ข้ึ ึ ไ ้ ีกา เส เ ุ ( ว่ เ ศ) กั กา เสพเมถุน เ ็ กา ิ เ ี ขอ เห ่า ห ุษ ์ ี่ ี ิ ใ เ ็ ห อ ู่ ่อ ไ ่ อ ใ ใ กา เส เ ุ เ อ่ื เห็ ษุ ก์ ุ่ อ่ื เส เ ุ อ ู่ ก็ ากั โ ุ่ ั ข้ี ุ่ เขา้ ใสแ่ ว้ ก า่ ววา่ เฮ้ ! สเู า้ วกค อ่ ค ั ไ ั้ ห า วกสเู า้ ิ หา เสี เ ิ ” า่ ู้ ี ั า ้ั ห า ใ ส ั ้ั คุ ค เ่ี ส เ ุ กั ่อ ไ ่อา อ ู่ ่ว กั สั ค ุษ ์ ้ั ห า อ สอ เ ือ ้า สา เ ือ ้า (ต้อ กำรทรำบเร่อ รำว อย่ำ ละเอียด อ่ำน อัคคั สูตร”เล่มที่ ๑๕ พระไตรปิ ก ุด ๙๑ เล่ม (เลม่ สีน�้ำเ น) สำ� นกั พมพ์ มหำมกุ รำ วทยำลัย) อ า ึ อ ี้ ่า อู้ า่ อ ่าเ ่ิ เ ือ่ ไ่ี ้ กเอา เ อื่ าว าใหอ้ า่ เสี ื าวข า ก้ี เ็ อ่ื อ ากให้ า วา่ ษุ ์ คี วา เ ็ า ว้ ะกา ะ ี้ ี่เอ แ ่ ษุ ์

”๓๒ ีวิ ิ ุษ ์ าว า ” ก็ ั ไ ่ ู้ว่า ตคออะไรกนั แน่ ั้ ๆ ่ี ิ กี้ เ็ ็ ขอ เ า อ ู่กั เ า า ั้ แ ่วั เกิ ึ วั า ควา า าก ิ ออก าก า่ แสว หา ให ่ เ ็ อ ่อู า่ อ้ี ่า ไ ่ ี วั สิ้ สุ า้ ไ ้ า ิ ี่ กี แ็ ส วา่ ิ ไ้ี ส้ ่ั ส คุ า ควา ไี ว้ าก า้ ไ ้ า ิ ไี่ ่ กี แ็ ส วา่ ิ ้ี ไ ส้ ่ั ส ส่ิ ี่ไ ่ ไี ว้ าก กา เกิ ใ า ใิ ห ไ่ ไ่ เ้ ็ ไ า โ ควาส า ห ือ ั เอิ เค าะห์ ้า เ ื่อ ั เกิ ใ า ิอั ไ ่ ่า า า แ ่เ ็ ไ า อา� า แห่ กา ก ะ �า (ก ) ใ อ ี า ิ าอ ่า าว า กา เ ี่ แ ให ่ เ ็ เ ื่อ ก ิขอ ิ ี่ ั เวี ว่า า เกิ อ ู่ ึ่ ไ ่ ู้ว่า ะสิ้ สุ เ ่ือใ ่อเ ื่อ ิ ไ ้ ู้ ัก า ิอั ไ ่เ ่ี แ แ ้ว ิ ะ ุ ิกา เวี ว่า า เกิ เอ า� อ า่ ไ ึ ะห ุ กา เวี วา่ า เกิ ขอ ิ ไ ”้ ้อ าว าสิ แ ว้ าว าคืออะไ ”

ะอา า ์ วีวั ์ า วุ โฺ ๓๓ ” ” ภำวนำ ก็คือกา เ ี ู้ ะ ค�าสอ ขอ ะ ุ เ ้า แ ้ว ิ ั ิ า ให้ ูก ้อ ้ว ควา เ ื่อ ่ั ” ิๆ วกเ า าว ุ ก็ ีควา เ ่ือ ่ั ใ ะ ุ เ ้า อ แู่ ว้ ไู ้ าก ะ ุ ู อั เ ็ ส่ิ ศกั สิ์ ิ ์ิ หี่ ู่ าว ุ ุกค ไี วเ้ อื่ ู าส”ิ ดูก่อนท่ำนผู้เป็นมนุษย์ ก็กำรท่ีท่ำนทั้ หลำย กม้ หนำ้ กม้ ตำเคำรพนบั ถอพระพทุ ธเ ำ้ อยใู่ นเวลำนน้ี นั้ ทำ่ นเหน็ ว่ำพระพุทธเ ้ำทร บำ� เพ็ บำรมมี ำโดยยำก แสนยำก เพีย เพ่อให้หมู่มนุษย์กระท�ำกำรเคำรพ สกั กำระ บู ำ ด้วยรูปขอ พระอ คเ์ ท่ำนน้ั เอ หรอ ้าอ ่า ้ั ขอ ่า อ ิ า ให้เข้าใ สักห ่อ เิ” กา อ ิ า ไ ข่ ั ขอ้ แ ่ ะกา ใ แ ข่ อ้ สา� คั คอื า่ ะ อ้ ้ั ใ อา่ ให้ ี อ า่ ให้ ี กิ ิ ิ าสอ่ เ าเ ็ ิ ุ ว่า ิค่อ ะ ีศ ั าเ ื่อ ือก็แ ้วกั ความเป็น พระพุทธเ ้านั้นรวมอยู่ในพระธรรมค�าสั่ สอน หาใ ่

”๓๔ ีวิ ิ ุษ ์ าว า ” พระพทุ ธรปู รปู เคารพ หรอื รปู เปรยี บอยา่ อนื่ ไม่ พระพทุ ธ- ศาสนาท่ีพวกเราเคารพนับถืออยู่นี้ ทร ไว้ ่ึ คุณวิเศษ มากมาย และทน่ี บั วา่ วเิ ศษสดุ ก็คือค�าส่ั สอนอันเป็นหลัก ปฏบิ ตั ทิ สี่ ามารถยตุ กิ ารเวยี นวา่ ยตายเกดิ ใน ติ มนษุ ยไ์ ด้ หาใ ่การเคารพบู าวัตถุรูป ที่พระพุทธเ ้าทร ต�าหนิ ติเตียนไว้มากในค�าสอนขอ พระอ ค”์ ะ ุ ู เ ็ ัวแ ขอ ะอ คไ์ ่ใ ่ห ือ” ะ ุ เ ้าไ ่เค แส ไว้ใ ่ีไห ๆ เ ว่า ะ ุ ู ะเ ็ ัวแ ขอ ะอ ค์ไ ้ ะเห็ ไ ้ าก กอ่ ี่ ะอ ค์ ิ ิ า ะอ คไ์ ้ ก�า ั ไวว้ า่ ธรรม และวนยั ใด อนั เรำตถำคตแสด ไวแ้ ลว้ บั ตั ไวแ้ ลว้ ธรรมและวนัยอันน้ัน ักเป็นศำสดำ (ตัวแทน) ขอ พวกเธอทั้ หลำยโดยกำลลว่ ไปแห่ เรำ กี่ เ็ า่ กั สั เ ็ ค�า ตำยตัว อ ู่แ ้วว่า พระพุทธอ ค์ทร มอบให้ ธรรมและวนัยเปน็ พระศำสดำแทนพระอ ค์ แ ว้ ะ อกไ ห้ ือ ั วา่ ต คืออะไ ”

” ะอา า ์ วีวั ์ า ุว โฺ ๓๕ อา อก ๆ เสี ีเ ี วไ ่ไ ้ เ าะ ิ ไ ่ ี ู า่ ักษ ะ าก ใหเ้ ห็ ้า อกไ ่ไ ว้ ่า ต คืออะไ แ ้ว ะ า ัวเขี ใหเ้ สี เว า า� ไ เ า่ ” ไี่ ้ า า เขี า ้ี กห็ วั วา่ ค ะเ ็ ะโ ์ ่อ ่า ู้อ่า อ ู่ ้า แ ่ขอ ่า ู้ ี ั า ้ั ห า ึ ้ั ใ ิ า า ว้ ั าใหเ้ ห็ า ควา เ ็ ิ ว้ ึ ะเกิ ะโ ์อ ่า แ ้ ิ ั อ่ ไ ้ี :- ะ ุ เ า้ สอ วา่ ตวั ตนแทๆ้ ขอ ส่ ทั้ หลำย ไม่มี เ ือ่ แ กส่ว า่ ๆ ขอ ส่ิ ่ี ะกอ กั อ ู่ ั้ ออก ไ ใหห้ ก็ ะไ ่ วั ขอ ส่ิ ั้ เห อื อ ู่ กา กั ิ กเ็ ่ กั เ ื่อแ กสว่ ะกอ า่ ๆ ออกไ แ ้ว า่ กา เ ็ เ ี ดน น้ำ� ไฟ ลม ี่ ว ัวกั อ ูเ่ า่ ั้ (อ่า ใ วี ิ คอื อะไ ะเขา้ ใ ั ขึ้ ) แ ้ ิ า�้ ไ กไ็ ใ่ ่ วั ขอ ั แ่ี ้ ิ (เ ็ เ ี า เุ า่ ั้ ) ิ ก็ กู ะกอ ขึ้ าเห อื กั

๓๖ วี ิ ิ ุษ ์ าว า อ คป์ ระกอบขอ ต มี ๗ ประกำร คอ :- ๑๑ ภวั ค์ - ธำตุ ีวต คือ ก ะแส ่ี ะกอ ิ ให้ า� อ ไู่ ้ ๒๑ อำวั นะ - กำรนึก คือ ก ะแสแห่ กา กึ กึ ึ อา ์ ๓๑ ทัสสนะ - กำรเห็น คือ ก ะแส ี่ า� ให้ ิ อ เห็ ๔๑ สมั ป นะ - กำรตอบรบั คอื ก ะแสแห่ กา ั ู้ ๕๑ สันตีรณะ - กำรวเครำะห์ คือ ก ะแสขอ กา เ ี เ ี อา ์ า่ ๆ ่ี า่ เขา้ าใ ิ ๖. โว ัพพะ - กำรเลอก คือ ก ะแสขอ กา เ ือกอา ์ ีค่ ว แก่ ิ ๗. วนะ - กำรเสวย คอื ก ะแสแห่ กา เส อา ์ ขอ ิ

” ะอา า ์ วีวั ์ า วุ ฺโ ๓๗ ี่คือส่ว ะกอ ี่เ ็ ักษ ะเ าะ ัวขอ ิ เ ่ือแ กส่ว ั้ ๗ ออก ิ ก็ไ ่ อี ู่ ิ เ ี เส ือ แส แห่ ว เ ี ่ี ีส่ว ะกอ ่า ๆ คือ ๑. า ุไ ๒. ควา ้อ ๓. แส สว่า ๔. ควั ๕. ไส้เ ี เ ่ือ เ ี ั แส แห่ ว เ ี กไ็ ่ ี ขอ า่ ู้ ี ั า ้ั ห า ึ ิ า าแ กแ ะ า ้ี ้ว เ ่ือ ิ า าอ ู่ ่อ ๆ ก็ ะเห็ า ุ ์ ่ีว่า ตสักแต่ว่ำ ต ไม่ใ ่สัตว์ บุคคล ตัวตน เรำ เขำ า แ วแห่ ส ิ ั า สู ขอ้ วี่ า่ ว้ เ อื่ ขอ ตตำนปุ สั สนำ คอื กำรเหน็ ตตำม ควำมเป็น ร ก็ใ เ ่ือ ิ ไ ่ใ ่ สั ว์ ุคค ัว เ า เขา แ ว้ า� ไ ึ เกิ กเลส แ ะ ควำมอยำก ขึ้ ไ ้เ ่า” อั ้ั เ ็ เ าะ อนสุ ยั ่ี อ เ อื่ ดอ สั า อ ใู่ ิ า ้ั แ ่ าว า แ ว้ เห อื ข้ี ะกอ ่ี อ อ ู่ ก้ โอ่ า้� า้ ไ ่ ใี ค ากว ก็ ั ไ ข่ ุ่ ข้ึ ใ เว า ไี่ ้ ั อำรมณท์ ไ่ี มด่ ี อ สุ ั ่ี อ เ อ่ื อ ใู่ ิ ก็ ะกอ่ ใหเ้ กด ป ะ คอื ควำมโกรธ ข้ึ า ึ า� ให้ ิ ขุ่ วั ใ เว า ี่ ิ ไ ้ ั อำรมณ์อันดี อ ุสั ี่ อ เ ่ือ อ ู่ก็ ะก่อให้

”๓๘ วี ิ ิ ุษ ์ าว า ” เกิ กำมรำคะ คือ ควำมพอใ รกั ใคร่ ข้ึ า ึ า� ให้ เกิ อว ำนสุ ยั คอื ควำมหล ิ ึ ค อ้ า อา ์ แห่ ควำมรกั ควำม ั อ ู่ อ เว า ิ ขอ เ า ึ ี กุ ข์ ั ่ี ะ ุ เ า้ ไ ้ สั ไวว้ า่ ดกู อ่ นภกษทุ ั้ หลำย ตนี้ ผดุ ผอ่ แตว่ ำ่ ตนนั้ แลเศรำ้ หมอ แลว้ เพรำะอปุ กเลส ทผี่ ำ่ นเขำ้ มำ ปถุ ุ นผไู้ มไ่ ดส้ ดบั ยอ่ ม ะไมท่ รำบ ตนนั้ ตำมควำมเป็น ร (อั าสั า ว ค อั คุ กิ า เอก ิ า ) อ สุ ั ี ะ า� อ ู่ใ ิ อ เว าห อื เ า่ ” อ ุสั ี้ ิไ ้ ี ะ �า ิ อ ู่ อ ะเกิ ีขึ้ ใ า ค าวเ ่า ้ั แ ้วก็ ั ไ คือ ป ำนุสัย ะเกดขึ้น เมอ่ ไดร้ บั อำรมณท์ ไ่ี มด่ แี ลว้ กด็ บั ไป และกำมรำคำนสุ ยั ะเกดขนึ้ กเ็ มอ่ ไดร้ บั อำรมณท์ ด่ี แี ลว้ กด็ บั ไป แ ่ �าไ ูเห ือ อา ์ ี/ไ ่ ี ีอ ู่ ะ า� ิ อ เว า ะ่ ”

” ะอา า ์ ววี ั ์ า วุ โฺ ๓๙ ทเ่ี ปน็ เ น่ นน้ั เพรำะเรำขำดสต ไมไ่ ดด้ กู ำรเกดขน้ึ และดบั ไป ขอ อำรมณท์ มี่ ำกระทบ ต ึ ไปตดสั ำ (ควำม ำ� ) เกำ่ ๆ ทเ่ี ขำ้ ใ ไวน้ ำนแลว้ วำ่ อนสุ ยั กเลสมอี ยู่ ตลอดเวลำ หากอ ุสั ีอ ู่ ะ �า ิ แ ้วค ะกิเ ส ไ ไ่ ห้ อก ะ ุ เ า้ ก็ ะไ ่ ใี โ ก ห ู่ ษุ ก์ เ็ ็ ไ า ก ะแสแห่ กา เวี วา่ า เกิ อั หาควา ห ุ ้ ไ ่ไ ้ แ ้ว ะ �าอ ่า ไ ึ ะ ้ าก กุ ขไ์ ้” ก็ ้อ ิ า า า ะ �า ัส ี่ ะ ุ เ ้า แส ไวว้ า่ ตวั ตนแทๆ้ ขอ ส่ ทั้ หลำยไมม่ อี ยู่ ร เ ็ เ ี ส าวะ ี่เกิ ข้ึ แ ้ว ั ไ เ ่า ้ั อนุสัยกเลสเม่อ เกดขน้ึ กอ็ ำศยั ตเกดขน้ึ วั่ ครำวหน่ึ เทำ่ นน้ั เมอ่ ต ทเ่ี กดขน้ึ มำรบั อำรมณใ์ นครำวนนั้ ดบั ไป อนสุ ยั กเลส กไ็ มม่ ที อี่ ยอู่ ำศยั อกี ตอ้ ดบั ล ไปเหมอนกนั ไมต่ ดคำ้ อยใู่ น ตอีก ลอ นกึ ด ู เมอ่ เรำยั ไมเ่ กดควำมโกรธ ควำมโกรธ นั้นไปอยู่ที่ไหน ก็เพ่ ะมีข้ึนเม่อเกดควำมโกรธน้ี

”๔๐ ีวิ ิ ษุ ์ าว า มใ ห่ รอ และเมอ่ ควำมโกรธนนั้ ดบั ไป กไ็ มม่ คี วำมโกรธ แล้วมใ ่หรอ หรอเม่อยั ไม่มีควำมรัก ควำมรักน้ัน อยทู่ ไี่ หน กเ็ พ่ มขี นึ้ เมอ่ เกดควำมรกั ใ ห่ รอไม ่ และเมอ่ ควำมรกั นน้ั ดบั ไปแลว้ กไ็ มม่ คี วำมรกั แลว้ ใ ห่ รอไม่ เ อ่ื เี้ ็ เ อ่ื ะเอี า้ ไ ่ สี ิ คู วา เกิ - ั ขอ อ ุสั กิเ สให้ไ ้แ ้ว ก็ ะเข้าใ ว่าเ า ีกิเ สอ ู่ อ เว า แี่ ก้ เ็ ห วไห เ ็ ควา เข้าใ ิ กั ั้ ั้ ขอให้เ ี่ ควา เห็ ให ่ ี่ ักเข้าใ เอาเอ ว่า เ ็ ั่ เ ็ ่ี เ ็ ิ เ ็ ั ไ เสี ั้ ห แ ้ ี่ ิ กไ็ ่ อี ะไ เ ็ เ ี แค่ส า อั ห ึ่ ่ีเกิ - ั เ ่า ้ั ขอเพีย ให้ เรำมสี ตกำ� หนดดเู รอ่ รำวทเี่ กดขน้ึ ภำยใน ตทเี่ กด-ดบั ให้ตดต่อเน่อ ไปตลอด ท่ำนก็ ักเป็นผู้หำยส สัยว่ำ ต คออะไรกันแน ่ ี่ ่า อ ิ า า ี้ ั ไ ่เข้าใ ั ขออ ิ า ให้ ั เ กวา่ ้ีอกี ะไ ห้ อื ไ ”่ ควา เขา้ ใ ไ ส่ า า า� ไ ้ า่ ๆ ว้ กา อ ิ า เ ี แค่ค ั้ สอ ค ั้ แ ่ า่ อ้ ิ า า ว เ อ้ื หา

” ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว โฺ ๔๑ ั้ แ เ่ ิ่ ้ ก ั ไ ก ั าสกั ห า ๆ เ ่ี ว อู า ะ ะ ุ โุ ่ ข้ึ าใ ิ เอ กไ็ ้ ึ ะอ ่า ้ั ก็ า ี ก็ ั อ ากให้ ่า อ ิ า เ ่ิ เ ิ เ อื่ ะ ั ส ิ ั า ้ว เ ิ ” ่า ู้ ี ั า ั้ ห า ึ ใ ้ส ิ ิ า า า ั อ่ ไ ้ี ต เ ็ นำมธรรม เ ็ ส่ิ ี่ไ ่ ี วั อนุสัยกเลส ก็เ ็ นำมธรรม เ ็ สิ่ ี่ไ ่ ี ัว เห อื กั เพรำะควำมท่ี ต และอนุสัยกเลสน้ีต่ำ ก็เป็น นำมธรรม อนุสัยกเลสที่เกดขึ้นใน ต ึ ไม่ตกค้ำ ต้ั อยใู่ น ตได ้ เปน็ เพยี แตเ่ กดขนึ้ แลว้ ดบั ไปเทำ่ นน้ั ที่เห็นว่ำอนุสัยกเลสมีอยู่ประ �ำ ตน้ัน เป็นเพรำะ ควำมเข้ำใ ผด ถอผด และเห็นผดต่ำ หำก ขอให้ เ ่ี ควา เห็ เสี ให โ่ ให้เข้าใ ว่า ไม่มอี ะไรเปน็ ตัวตนอันแท้ ร แี ส่ ิแ ะ ั ั ิเ า่ ั้ า้ อ

๔๒ ีวิ ิ ษุ ์ าว า ส ิแ ะ ั ั ิออกแ ้ว ก็ไ ่ ีส่ิ ใ หาคา� ู ไ ่ไ ้ กา ี่ ะ ุ เ ้า ั ั ิ า ุ ๔ ขั ์ ๕ อา ะ ๖ ิ เ สกิ ู ิ า ้ีกเ็ ื่อ ะให้ เู้ อ่ื กั เ า่ ั้ เอ า้ อ า ห กั แห่ อ ิ สั แ ว้ ต เ ็ ทกุ ขสั ค่ี ว กา� ห ู้ อนุสยั กเลส เ ็ สมทุ ัยสั (เห ใุ ห้ ุกข์ เกิ ) เี่ กิ ขึ้ ว่ั ค าวโ อาศั ิ เ อื่ ิ เ่ี กิ ข้ึ ั ไ อ ุสั ่ี ะกอ ิ ้ั ก็ ั ไ ว้ า้ เ า สี เิ ห็ กา ั ไ ขอ อ สุ ั กเิ สใ แ ่ ะค ั้ ก็ไ ้ ่ือว่าเห็ นโรธสั กา เห็ ไ ้อ ่า ้ี ่อ ๆ ือว่า ไ เ้ ห็ มรรคสั เ ่ือเห็ คสั แ ้ว (คือเห็ ว่า ุกข์เ ็ ส่ิ ี่คว กา� ห ู้ ส ุ ั เ ็ ส่ิ ค่ี ว ะ โิ เ ็ ส่ิ คี่ ว า� ใหแ้ ้ คเ ็ สิ่ ค่ี ว เ ิ ) กใ็ หเ้ ิ ค ว้ กา กา� ห ู้ ูก ะ ว กา ่า ๆ ี่เกิ ข้ึ ใ ิ ่อเ ื่อ ไ เ ่ือ ๆ ค ้ั เ ่ือ คเ ิ ข้ึ เ ็ ี่แ ้ว ค ะก ะ �ากา ะหา กิเ สเอ

” ะอา า ์ ววี ั ์ า วุ โฺ ๔๓ สว่ อ สุ ั กเิ ส เ่ี กิ ข้ึ ไ ้ อ่ ๆ ้ั กเ็ าะอาศั กำรเพ่ โทษ า้ เ า ้ั ใ ไ เ่ ่ โ ษใค ๆ แ ว้ อ สุ ั กเิ ส กเ็ กิ ไ โ้ ากเห อื กั ้าหาก ่า ้อ กา ะ กเลส ่า ้อ �าควา เข้าใ กั อำรมณ์ ่เี กิ ข้ึ ใ ใ ขอ า่ แ ้วให้ ี สต ิ่ ูอา ์ ั้ ให้เห็ กา เกิ - ั ขอ อา ์ให้ไ ้ กว่า ิ ะ ละ กิเ สเอ ห ือหาก ั ะกเิ สไ ไ่ ้ ก็ ะ า� ใหเ้ า สี ิ ากข้ึ เ า่ อี่ ิ า า กี้ ห็ วั วา่ า่ ะเ ็ ะโ ์แก่ ุก ่า ้า ... ... ่า ู้ ี ั า ้ั ห า ! ใ กา ใ เห ่า ุษ ์ ึ ควา อใ ใ เ ุ อั า่� า ใ กา ้ั ษุ ์ เห า่ ั้ ึ ไ ้ ากั ส า้ เ อื อ อู่ าศั เ อื่ เ ็ ะโ ์ แก่กา ก ิ เ ุ ค ้ั เ ื่อ ี ้า เ ือ เ ็ ่ีอ ู่ อาศั แ ว้ ษุ ์ า ค ่ึ ี า เิ กยี ครำ้ น ไ ้ คี วา คิ กั วา่ า่ ั้ ห า วกเ า อ้ า� ขา้ วสา ี าเ อ่ื เ ็ อาหา เ ็ ใ เว าเ ็ แ ะเ ือ่ เ ็ อาหา เ ้าใ เว าเ ้า ่อ เ ือ ้อ ิ อ ่าก ะ ั้ เ เ าคว �าข้าวสา ี าเ ี ค ้ั เ ี วให้ อ เ ื่อ ิโ ค ั้ ใ เว าเ ้าแ ะ

”๔๔ ีวิ ิ ุษ ์ าว า ” เว าเ ็ กั เ อะ” ค ้ั ้ั แ ุษ ์ ู้ ี า ิเกี ค ้า ึ ไ ้ �าข้าว สา ี าเก็ ไว้ เ อ่ื วั อื่ อกี ห า ๆ วั เ อื่ โิ ค ค าว ้ั ขา้ วสา ี ึ ี า� หอ่ เ ็ แี ก หอ่ เ ็ ้ ี่ กู เก่ี วแ ว้ ก็ไ ก่ ั อกอกี กา ขา อ ก็ าก ขึ้ ขา้ วสา ี ึ ไ ้ ีเ ็ ก ุ่ เ ็ กอข้ึ า ุษ ์ ้ั ห า ึ คิ กั ว่า ไ ห อ เ าคว แ ่ ข้าวสา ีกั แ ะ ึ กั้ เข คั กั ” ษุ ์ ้ั ห า ึ ากั แ ่ ขา้ วสา แี ะก้ั เข คั กั ขึ้ า่ ู้ ี ั า ั้ ห า ! ค า ี ั้ ษุ ์ า า� วก คี วำมโลภ ักษาส่ว ขอ ไว้ ไ ้ ือเอาสว่ อ่ื เี่ ขา ไ ไ่ ใ้ ห้ า โิ คแ ว้ กู ั ไ ้ ค ้ั กู ั ไ แ้ ว้ ึ ไ ้ ั กา ก ่าว ักเ ือ ว่า วกสูเ ้า ั้ ห า อ ่าไ ้ �า อ ่า ี้อีก” แ ้ค ้ั ี่สอ แ ้ค ้ั ี่สา ก็ ั �ากั อีก ุษ ์ ้ั ห า ึ ไ ้ ากั ั กุ วก ุษ ์ ่ีขโ ้ั แ ว้ เอา อื ุ เี อากอ้ ิ ขวา้ เอา ่อ ไ ้ ี อ้ กั อกวา่

” ะอา า ์ ววี ั ์ า ุว ฺโ ๔๕ ” วก ูข้า อก วกสูเ ้าแ ้ว ิใ ่ห ือว่าอ ่า า ขโ อีก” แ ้วก็ ุ .ี .. ุ .ี .. า่ ู้ ี ั า ั้ ห า อ ิ า า (กา ขโ ) แ ะ สุ าวา (กา โกหก) ขอ ษุ ์ ึ ไ ้ าก ข้ึ ค ั้ ั้ แ ษุ ์ ู้ คี ุ ึ ไ ้ ะ ุ อ้ กั เ ่ือหา ุคค ู้ว่าก ่าวไ ้ ให้คอ ิเ ี ู้ ี่คว ิเ ี ขั ไ ่ ู้ ี่คว ขั ไ ่ ไ ้ ู กั ว่า วกเ า ักให้ส่ว แห่ ขา้ วสา แี ก่ ู้ ั้ ” ึ ไ ้ ษุ ์ หู้ ึ่ ่ี ี ู า่ า กวา่ ุษ ์ ั้ ว ูกคั เ ือกขึ้ าแ ้วไ ้ า อักข ะว่า มหำสมมต คอ เิ ี ู้ ค่ี ว ิ ขั ไ ่ ู้ คี่ ว ขั ไ ่ แ ะ เ ็ หัวห ้าให ่แห่ เข เ ่ือเ ็ หัวห ้าให ่แห่ เข ึ ไ ้ า อักข ะว่า กษัตรย์ เ ่ือกษั ิ ์ ั สิ ค ีโ อ ึ ไ ้ า อักข ะว่า รำ ำ ่า ู้ ี ั า ้ั ห า ! ค ะ อ กั ออกแ ว้ วา่ �าไ ึ ี ะ กษั ิ ์แ ะ ้ั ว ะอ่ื ๆ อ าอีก ห า ะ ั ั ั้ ะไ ข่ ออ ิ า ไวใ้ ่ี ้ี เ าะใ สั ค เ าก็ ี าก ให้เห็ กั อ ู่ าษ ่ื ่ีแห ะคือเ ื่อ าว ขอ ุษ ์ ี่ไ ่ ู้ว่า ตคออะไร ึ �า ้อ เขี ่อเ ่ือ

”๔๖ ีวิ ิ ษุ ์ าว า ขึ้ าอกี เ าะ า้ อา่ ตคออะไร ก่ี า่ ว ึ กอ่ ห า้ ้ี แ ้ว ั ไ ่เข้าใ ั เ ก็ ะไ ้เ ี ู้กั เ ่ิ เ ิ อีกว่า ิ คอื อะไ กั แ ่ แ ่ ่าเสี า ่ี ู้เขี อา ะ �าควา แ ่ แ ้ ใหเ้ ขา้ ใ ไ ไ้ ่ า่ กั ึ อ้ ขออ ิ า ไ า ควา เขา้ ใ ขอ เอ ขอ ่า ู้ ี ั า ั้ ห า โ ไ ่ อ ิ า า ้ว ไ ่คว เ อื่ อื ้ั ห ! คา� วา่ ต ใ มโน ว ำณ เห อื กั ห อื า่ กั อ า่ ไ ่อ เ ็ เ่ี ค ือ แค ส สั อ ู่แ ่ๆ เ าะอา่ ห ั สอื ะแ ว้ กั ะเ อคา� วา่ ิ า้ ใ า้ โ า้ ห ือวิ า า้ ึ �าให้ ่า อู้ ่า า ่า สั ส ั ะเ ็ เ อื่ าวไ ่ กู า� ใหเ้ ขา้ ใ ะค า เค อ่ื เ าะไ แ่ ่ แ ้ ใ เ ือ่ ขอ ิ โ ไ ่ อ ิ า า ้ว ั า า ค�าอ ิ า ั ้ี ต า าก าษา า ี ว่า ิ เ ี ิ ิ ั ” ( ิ เฺ ี ิ ิ ฺ )� แ ว่า ธรรม ำตทคี่ ด

ะอา า ์ วีวั ์ า วุ โฺ ๔๗ ” ใ เ ็ าษาไ ่ใี เ้ ี ก วั ั อา ์ า ใ ” ” มโน า าก าษา า ีวา่ ิ า า ี ิ โ ” แ ว่า ธรรม ำตทรี่ ู้ ว ำณ า าก าษา า ีว่า วิ า า ี ิ วิ า ั ” (วิ า า ี ิ วิ ฺ า )� แ วา่ ธรรม ำตทร่ี แู้ ้ ค�าว่า ต คอื ธรรม ำตทค่ี ด ห ือ ู้ �ากา คิ อ ู่ า ใ า ห ักอ ิ อกว่า ิ เ ็ วิ า ขั ์ ึ เ ็ เ อ่ื ี่ า่ แ กเ อ่ื ากวิ า ขั ์ หี า้ เ่ี ี กา ั ู้เ ่า ้ั ไ ไ่ ้ อี �า า ใ กา คิ เ ึ ไ ่ า วา่ กั อ ิ ั ิ ใ วิ า ขั อ์ ่า ไ ไ ้ ถำ้ ะดตู ำมอำ� นำ ขอ กำรคด กำรนกึ นำ่ ะเปน็ ตัวสั ขำรขันธ์ ากกว่า ่ี ะเ ็ ัววิ า ขั ์ แ ่ ห ักแห่ อ ิ อกว่า สั ขำรขันธ์ เ ็ ัว เ ตสก (ส า ่ี ุ แ ่ ิ ) ไ ่ใ ่ วั ิ ” แส วา่ ิ ไี้ ่ ี วั ขอ ัวเอ เ ็ แ ่ กู ุ แ ่ ข้ึ า ่า หาก แ ้วเ ี กส่ิ ่ี ูก ุ แ ่ ขึ้ า ้ั ว่าเ ็ ต ั เ ่ า่ กา ขอ ค

”๔๘ ีวิ ิ ุษ ์ าว า ” กู ุ แ ่ า าก า ุ ๔ คอื ิ า้� ไ า ุ ั้ ๔ ว ัวกั าเ ็ ู ่า กา ้ว อ�า า แห่ กรรม ึ เ ี ก ู ่า กา ้ีวา่ คน แ ว้ กรรม า ากไห ” กรรม ก็ า ากกา ก ะ า� ขอ ค ้ีแห ะ ้าก า ากกา ก ะ �าขอ ค ก็แส ว่าค ่อ อี �า า เห ือก ่ะส”ิ ค ไ ไ่ ้ อี า� า เห อื ก แ ค่ เ ็ กู้ ะ า� ก เ าะค ไ ส่ า า อ ู่ ิ่ ๆ ไ ้ ะ อ้ ี กำรกระทำ� อะไ า่ ๆ าก า กเ็ าะค ไ ส่ า า อ ู่ ิ่ เ ไ ้ แ่ี ห ะ ก ึ อี า� า เห อื ค ั คั ใหค้ ไ ก้ ะ า� กา ส่ิ า่ ๆ ใ โ ก ้ี เ อ่ื ไ ก้ ะ า� ไ แ ว้ แห่ ก อ่ าก เ าะ ะ ้ั แ ้ว ิ กเ็ ห ือ กั ูก ุ แ ่ ข้ึ าก าก เห า่ เ ตสก คอื เวทนำ สั ำ สั ขำร ว ำณ (ห กั อ ิ ไ ไ่ ้ อกวา่ วิ า เ ็ เ สกิ แ ใ่ ่ี ี้ ะขอ อ ิ า วิ า วา่ เ ็ วั เ สิก ้ว )

ะอา า ์ วีวั ์ า ุว ฺโ ๔๙ า่ กา กู ุ แ ่ า าก า ุ ้ั ๔ ิ กู ุ แ ่ า าก า ขั ์ ั้ ๔ ห ือ ะเ ี กอีกอ ่า ห ่ึ ว่า กำย กั ต กา เ ็ สว่ ขอ รปู ิ เ ็ สว่ ขอ นำม ึ ี อื่ เ ี กอีกอ ่า ห ึ่ า ห ักอ ิ ว่า นำม-รูป ห ือ ะเ ี ก า ี่ ะ ุ เ ้า แส ไวว้ า่ ขันธ์ ๕ กไ็ ้ ค�าว่า ใ เ ็ าษาไ ่ีใ ้เ ี กส า อั ห ึ่ ี่ �าห ้า ่ี ั า ควา คิ เ ่ สบำยใ ไม่สบำยใ เสียใ สุขใ ทุกข์ใ ู้ ู้ า ่า อกว่า ตกับใ ก็อันเดียวกัน ห ือ ตอันใดใ ก็อันนั้น แ ่ค�าว่า ใ ใ ควา ห า ขอ ค ไ ก็คือ ู้ ี่ค อ ค อ อาศั อ ู่ ใ า่ กา ขอ ค เ า ี้แห ะ �าห ้า ี่ใ กา คด นึก รบั รู้ รสู้ กึ และเสวยอำรมณ์ เ ื่อ ่า กา ั ใ ก็ไ หา ่า ให ่คือไ เกิ ให ่ กา ไ เกิ ให ่ ่อ ไ เกิ ้ว อ�า า ขอ บุ -บำป แ ก่ เ็ ็ โ ค ี ี่ค ไ เ าเ ื่อเ ่ือ ขอ บุ -บำป ึ ไ ้ ขว ขวา ใ กา �า ุ เ ่ือ า า า่ ่ี ี เ ่ ่า ขอ เ ว า ้ั ๖ ั้ ห อื า่ ขอ ห ๑๖ ้ั

”๕๐ ีวิ ิ ุษ ์ าว า กา า า า ิ ี่ ี อ่ ห า ึ กา ป เสธ า เิ ิ เ่ี ็ อ ู่ คอื า คิ วา เ ็ ษุ ์ ั้ อี้ า เ ็ เ าะก วั วา่ ะไ เกิ เ ็ สั วเ์ ั า เ ี ห อื อา ก ก แ ่ �าไ ึ ั ี ุษ ์ าเกิ ้ั เ อะแ ะ ้ั ๆ ี่ ษุ ์ เิ ส ส า ควา เ ็ อ ู่ ้ี อกี ้ั ั ีสั ว์ เ ั า อกี าก า แ ะ ั เี ี คี่ อ ห อกห อ ู้ค อ ู่ �าให้ ู้ค ส ้า ศา ะ ู ิให้เห ่าเ ี เข้าอ ู่อาศั ส่ว ู้ ี่ ะไ เกิ เ ็ เ ว าแ ะ ห ี า� ว อ้ ากเ ื่อเ ี เ ี กั ส่ิ ี ีวิ เห า่ อื่ ใ เ ็ สิ่ ี่ไ ่สา า อ เห็ ไ ้ว่าคืออะไ กเ็ าะใ เ ็ ส า ี่ อ เห็ ไ ไ่ ้ แ่ี ห ะ ษุ ์ ึ ไ ่ ู้ วา่ ใ คออะไร ั้ ๆ ่ีใ กอ็ กู่ ั เ า เ ็ ขอ เ า ค ไ เ า กั ะ ู วา่ มนั อยทู่ ใี่ แ ว้ ใ อ ู่ ีไ่ ห ” ้า า ค�า า ี้กั ัวเอ เ าก็ ะ อ ไ ี่ ใ ึ่ ีควา ู้สึกอ ู่ ิเว ว อก เ ็ ส า ่ีไ ้ ัว ไ ่ าก วั ั แ ่ ั ไู้ เ้ าะ ีเ่ ี กว่า รอู้ ยแู่ ก่ใ