สนทนาภาษาธรรม เล่ม 20

๕52๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๔. ศีล ๕ เปน เหตุผลักดันจิตวิญญาณ สูภพมนุษย ๕. ทานและศลี / กุศลกรรมบถ ๑๐ * เปน เหตุผลกั ดนั จติ วญิ ญาณ สูสวรรค ๖. ฌาน เปนเหตุผลกั ดนั จติ วญิ ญาณ สูพ รหมโลก ๗. วิปสสนาญาณ เปนเหตุผลักดันจิตวิญญาณ สู นพิ พาน ทานผูถามปญหาตองเลือกทางเดินของชีวิตดวยตัว เอง * กุศลกรรมบถ ๑๐ หมายถึง กรรมดีอนั เปนทางนำไป สสู ุคติ มีสิบอยางดังนีค้ ือ ๑. เวนทำลายชวี ติ ๒. เวนจากการถือเอาของที่เขามิไดให ๓. เวน จากประพฤตผิ ดิ ในกาม ๔. เวนจากพูดเท็จ ๕. เวนจากพูดสอเสียด ๖. เวน จากพดู คำหยาบ ๗. เวนจากพูดเพอ เจอ ๘. ไมโ ลภคอยจองอยากไดของเขา ๙. ไมค ิดรายเบียดเบียนเขา ๑๐. เห็นชอบตามคลองธรรม

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๕5๑3 ๑๕. มายาของจิต คำถาม สวสั ดคี รับ ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ผมไดยินมาวา มีผูน่ังสมาธิเขาณานหรือเขาถึงธรรม เบื้องตน แลวพบพระพุทธเจา กับพระสาวก ผมอยากทราบวา นนั่ เปน เพยี งนมิ ติ หรอื เปน พระพทุ ธเจา จรงิ ๆ ครบั ถา เปน พระพทุ ธ เจา จรงิ ๆ จะเปน ไปไดอ ยา งไรครบั เพราะทา นไดด บั แลว ซง่ึ รปู และ นาม ขออาจารย ดร. สนอง ชวยอธิบายใหกระผมดว ยครบั หากผมไดคิด พูด ส่ิงใดลวงเกินกับทานอาจารย ดร.สนอง ผมขอขมาดว ยครับ คำตอบ คำวา “นิมติ ” หมายถงึ เครือ่ งหมาย, เคา มูล, ลาง, เหตุ ฯลฯ บคุ คลปฏบิ ัตธิ รรมแลวนิมติ เหน็ พระพทุ ธเจา กบั พทุ ธสาวก ผนู ำพาชวี ติ พนไปแลว จากวัฏฏะ เร่ืองน้ีพระปาผูปฏิบัติธรรม เคยบอกเลาใหผูตอบ ปญ หาฟง ถงึ การไปเหน็ พระพทุ ธโคดมและพทุ ธสาวก มาปรากฏ ในนิมิตใหทา นสมั ผัสได เปนรูปที่มิไดป ระกอบดวยธาตขุ นั ธแ บบ สตั วใ นวฏั สงสาร และเปน นามขนั ธท บ่ี รสิ ทุ ธ์ิ ไมม โี ลภ โกรธ หลง เมตตา สติ ปญญา ฯลฯ ปนเปอ นอยูในนามขันธน้ัน … อานแลว งง แตหากผูใดปฏิบัติธรรมจนสามารถพัฒนาจิตใหเขาถึงอริย ธรรมไดแ ลว ผูน ้นั ยอ มเหน็ ครรลองแหงธรรม เปนดงั เชน ท่พี ระ ปา ไดก ลาวไว

๕5๒4 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๑๖. ตดั อารมณก าม คำถาม เรยี นอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ทีเ่ คารพ กระผมเปนเด็กอายุราวๆ ๑๕ ป อยากทราบวาจะตัด กามารมณไปจากใจไดอยางไร และสามารถเขาคอรสปฎิบัติ ธรรมไดไ หม คำตอบ คำวา “กามารมณ” เปน อารมณท เ่ี กดิ จากกามคณุ ๕ (รปู เสยี ง กล่ิน รส สัมผสั ทางกาย อนั นา ใคร) เขากระทบจติ แลว จติ รับเขา ปรุงเปนอารมณของกาม (กามารมณ) ผูใ ดปรารถนานำ จิตใหพนไปจากอารมณของกาม ตองปฏิบัติสมถกรรมฐานจน จติ ตัง้ ม่นั เปน สมาธิระดับฌาน ขณะจติ ทรงฌานอารมณย อ มไม เกดิ หรอื ผใู ดปรารถนาพน ไปจากอำนาจของ กาม ผูนั้นตอ งปฏบิ ตั ธิ รรม จนเกิดสติและ ปญญาเห็นแจงไดแลว ปญหาดังกลาวจึง จะหมดไปได

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๕5๓5 ๑๗. คนไมดี คำถาม กราบเทาอาจารยท่เี คารพ ผมเปนคน จ.ศรีสะเกษ มาเรยี นทเ่ี ชยี งใหม ไดเ กือบป แลว ผมเคยเหน็ อาจารย ๒ ครั้งครับ โดยทั้ง ๒ ครงั้ เจอทหี่ อ ประชมุ มหาวิทยาลัยเชียงใหม ในงานแสดงธรรมครั้งท่ี ๒ และ ๓ ของชมรมพุทธศิลป, สารธรรมลานนา(ไมแนใจ) ครั้งแรก อาจารยบอกผมหลังจากท่ีผมเขาไปจับท่ีเทาวา “เด๋ียวไดหนีไป บวช” คร้งั ทีส่ องอาจารยบ อกใหผมรกั ษาสขุ ภาพ เนอื่ งจากมือ เย็น เพราะผมขอสัมผัสมืออาจารยและอาจารยยังบอกใหไป พิสูจนธรรม(ปฏิบัติ)อีกดวย เพ่ือเปนการไมเสียเวลาอันมีคาใน การโปรดสัตวโลกของอาจารย ผมขอถามเลยนะครบั ๑. ผมมปี ญ หาเร่ืองการเรียน คอื ผมสอบไมผ า นอยวู ิชา หน่ึงซง่ึ เปน วชิ าปฏบิ ตั ิ ถา ไมผานวชิ านกี้ ็ไมจบ ผมคดิ วา มนั ยาก มากสำหรับคนนสิ ัยอยา งผมท่จี ะทำใหผาน มนั ทำใหผ มทอ เลย คดิ อยากดรอ็ ปแลว หนไี ปพกั ผอ นกาย ใจ ดว ยการหนไี ปบวชเสยี อยา งอาจารยว า ผมจงึ อยากถามวา มนั เหมาะสมกบั กาละ เทศะ หรอื เหมาะสมกบั กรรมแลวหรือยงั ครับ ๒. ผมสวดมนตกอนนอน(เกือบ)ทุกวัน จะมีอานิสงส อยางไรครับในชาติน้ีและชาติหนา และจะรูไดอยางไรวาเรามี สมาธิขณะสวดมนต หากไมมีจะทำอยางไรใหมีสมาธิขณะสวด ครบั

๕56๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๓. ผมเคยลองปฏิบัติมาหลายสาย ทั้งพุทโธและแบบ ธรรมกาย เลยไมรูว าจะเลือกสายไหนจึงจะถูกจริตและจะรู ไดอ ยางไรวาถกู จรติ เรา ๔ . อยาก ให อาจารย แนะนำ ครูบา อาจารย แถว จ.ศรสี ะเกษดว ยครับ ๕. ผมเคยคิด พูด ทำ ไมด ตี อศาสนบคุ คล ศาสนสถาน ศาสนวตั ถแุ ละพอ แมค รอู าจารย จะมีวธิ ขี อขมาอยา งไรและจะ มวี ธิ ปี องกนั ไมใหเปน อีกอยา งไรครับ ๖. เคยอานหนังสืออาจารย เรื่องพระภูมิหรือเทวดา ชนั้ ลา งทวี่ า ศาลพงั และการถวายชา งมา ปน จงึ อยากถามวา การ สรา งศาลเลก็ ใหอ ยา งนน้ั เขาไดอ ยจู รงิ หรอื ไม การถวายชา ง, มา , ไกไ มห รอื ปนู ปน เขาไดใ ชห รอื ไม แลว ชา งมา ไกเ หลา นน้ั มวี ญิ ญาณ ครองหรอื ถา หากศาลนนั้ ตง้ั ไมถ กู วธิ ขี องพรามณจ ะมเี ทวดาอยู หรือ่ ไมและจะรูได อยางไรวา มเี ทวดาครองอาศัยครับ คำตอบ (๑). การคดิ วายากมาก เปน การต้งั โปรแกรมจติ ทเ่ี ปน ลบ คนไมรูจริงชอบคิดเชนนั้น เม่ือใดผลเกิดตามมายอมยาก มาก ตรงกันขาม ผูร นู ิยมตง้ั โปรแกรมจติ ไวเปน บวก ผลสำเรจ็ ที่เกดิ ข้นึ จงึ งายมากเม่อื ทำเหตุใหถ กู ตรง พระพุทธโคดมไมเคยสอนใหใครแกปญหา ดวยการ ทำตัวหนีปญหา แตสอนใหอยูกับปญหา หาเหตุที่ถูกตรงใหพบ แลว ดบั ทต่ี นเหตนุ ้นั ปญ หาจึงจะหมดไปไดอ ยา งแทจ ริง

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๕5๕7 (๒). การสวดมนตเปนการภาวนา ซ่ึงเปนหนึ่งในบุญ กิริยาวัตถุ ๑๐ หากทำไดถูกตรงแลว จิตยอมตั้งม่ันเปนสมาธิ เกดิ ข้ึนในชาติปจ จบุ นั และสงตอ ไปจนถึงชาตหิ นา คำวา จิตเปน สมาธิ หมายถึงจิตทีม่ ีสตจิ ดจอ หรอื ระลกึ อยูกับบทมนตท่ีสวด โดยจิตไมไปรับเอาส่ิงกระทบอ่ืนมาปรุง อารมณ อยางนี้เรยี กวา สมาธิ (๓). เม่ือเลือกเอากรรมฐานใดมาใชเปนองคบริกรรม แลวมีจิตจดจออยูกับกรรมฐานน้ัน ถือวากรรมฐานนั้นถูกจริต ของผบู รกิ รรม (๔). แนะนำหลวงปเู ณรคำ (๕). ผูใดเคยปรามาสส่งิ ศักด์ิสทิ ธ์ไิ ว บาปยอ มเกดิ ขน้ึ มี ผลทำใหเปนอุปสรรคตอการปฏิบัติธรรม หากประสงคจะกาว ขามบาปนัน้ ตองไปขอขมากรรมตอส่งิ ศักด์ิสทิ ธิ์ อาทิ พระพทุ ธ รูป หรือ พระบรมธาตุเจดีย ที่มีคนนิยมกราบไหวบูชากันมาก หลังจากขมากรรมแลว ตอ งมีสจั จะไมก ระทำปรามาสใหเกิดข้นึ อีก โดยพฒั นาจติ ใหมีสติกลา แข็ง หากทำไดถูกตรงเชน นีป้ ญหา ยอมหมดไป (๖). พระพุทธโคดมไมเคยสอนใหพุทธสาวกประพฤติ พิธีกรรม และผูใดปรารถนารู เห็น เขาใจในส่ิงที่ถามไป ผูน้ัน ตองมศี ีลบรสิ ุทธ์คิ มุ ใจ และปฏิบัตธิ รรม (สมถภาวนา) จนเขา ถงึ โลกิยญาณ (อภญิ ญา ๕) ไดแ ลว ปญหาทีถ่ ามยอมกระจา ง ดวยตนเอง

๕58๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๑๘. จำเปน ตองเลย้ี งสุนขั คำถาม เรียน ดร.สนอง ทเ่ี คารพ ขอเรียนถามคำถามทเ่ี ก่ียวกบั สุนขั ดังนค้ี ะ ดิฉันอยากตัดวงจรความทุกขอันเกิดจากการจากลา สตั วเ ล้ียง แตท ่บี า นจำเปนตอ งเลี้ยงสุนขั พอเลี้ยงแลวกเ็ หมอื น เปน การผกู พนั มีอนั จะตอ งดูแลรักษาใกลชดิ กนั ในตอนปวยทุก ตัว พอเขาตายกท็ กุ ขแ สนสาหสั แมจะพยายามบอกตนเองถงึ ความอนิจจังกต็ าม ขอบคณุ สำหรบั เวลาของทานคะ คำตอบ ประสงคต ดั ความทุกขทสี่ นุ ัขตายจากไป เจาของสนุ ัข ตองพจิ ารณาดดู วยตนเองจนเหน็ วา สรรพชีวิตเมอ่ื เกดิ แลว ตอ งแก เมอื่ แกแ ลว ตอ งตาย ไมม ชี วี ติ ใดเกิดแลว ไมต าย แมแต เจาของสุนัขเอง ยอมมชี วี ติ ดำเนินไปเชน น้ี นี่คอื สัจธรรมของ ชีวิต ผใู ดรู เหน็ เขาใจไดถูกตรงเชน นี้ จึงจะรูวา การตายเปน เรื่องของธรรมชาติ … . เราโงเองทไี่ ปทุกขอยูก บั การจากไปของสุนขั …. ขออภัย พูดตรง

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๕5๗9 ๑๙. หนมู ีศัตรูเยอะ คำถาม กราบเรยี นทา น ดร. สนอง วรอไุ ร หนูอยากทราบวาทำไมหนูถึงมีศัตรูเยอะจังเลยคะคือ คนทเี่ กลียดหนนู ะคะทงั้ ๆ ที่หนูไมไดทำอะไรใหเขาเลย เขาก็ นินทาวาเราในทางไมด อี ะ คะ มันทำใหเ ราเจบ็ ใจ อยากแกแคน หนูควรจะทำอยางไรดีคะ และ หนูมคี ำถามอยากรบกวนถาม อาจารยค ะ ๑. การทเี่ ราอยากทำบญุ ตลอดเวลาน้ี ถอื วาเปนความ โลภไหมคะ ๒. หนูอยากมเี พ่อื นสนทิ และจรงิ ใจสักคนควรจะทำ อยา งไรดีคะเพราะเวลาไปไหนมาไหนหนมู ักไปคนเดียวอะ คะ ๓. หนเู ปนคนด้ือและหนา ดานคะ และไมคอ ยเคารพ ผูใ หญใ ครบอกอะไรไมค อ ยเชอื่ ตามใจตัวเองมากกวา หนคู วร ทำอยางไรจะหายด้อื คะ ขอบพระคุณทา นอาจารยเ ปนอยา งสูงคะ คำตอบ เจ็บใจ อยากแกแคน เปนอารมณที่เกิดข้ึนจากจิตที่มี ความเหน็ ผิด เอาตัวเอง (อัตตา) เปน ทตี่ งั้ เมอื่ ไมเ ปน ไปตามท่ี ตนคาดหวัง อารมณดงั กลา วจงึ เกิดขึ้น และถกู เก็บบนั ทกึ ไวใน

๕6๘0 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ดวงจิต เปนบาป ผูใดปรารถนาใหบาปในลักษณะนี้หมดไปจาก ใจ ผูนั้นตองใหอภัยเปนทานในทุกส่ิงท่ีเปนเหตุขัดใจ เม่ือทำได แลว เมตตาจะเกดิ ข้ึน ทำใหมีอารมณสงบเยน็ และมีความสุข (๑). การอยากทำบญุ ในทางโลก ไมถือวาเปน ความโลภ แตในทางธรรมแหงการพนทุกข ใจตองไมมีความอยากในบุญ เกิดขนึ้ (๒). คำวา “เพอ่ื นสนทิ ” หมายถงึ เพอ่ื นทร่ี กั ใครช อบพอ กนั อยางมาก และไปมาหาสูกันอยเู สมอ ผูใดปรารถนามีเพื่อนที่จริงใจ ผูน้ันตองทำตนเปนผูให สงิ่ ดงี ามแกผ อู น่ื และตอ งพฒั นาตวั เองใหเ ปน ผมู คี วามจรงิ กาย จรงิ วาจา จรงิ ใจ ไดเม่ือใดแลว โอกาสมเี พอ่ื นสนทิ ทีจ่ ริงใจยอม เกดิ ขน้ึ ได (๓). ปรารถนาไมด้ือและไมหนาดาน ตองพัฒนาตัว เองใหเปนผูมีบุญ โดยเฉพาะในขอที่วา อปจายนมยั (ประพฤติ ออนนอม) และตองพัฒนาตัวเองใหเปนผูมีความเห็นถูก (สัมมาทิฏฐิ) แลวความหนาดา นจึงจะหมดไปได

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๕6๙1 ๒๐. คนดูแลพอแม คำถาม กราบเรยี น ทานอาจารยสนอง วรอไุ ร ท่ีเคารพ ขณะ นี้ ดิ ฉัน มี ปญ หา เ ก่ีย ว กับ ค ร อ บ ค รั ว แล ะ ก า ร ประกอบอาชพี การงานคะ ใครขอคำชแ้ี นะสงั่ สอนจากทา น อาจารยด ว ยคะ ปจจบุ นั ดิฉันไมไ ดทำงานคะ เน่อื งจากคุณพอ คุณแมต อ งการใหด ฉิ นั อยชู วยทำงานที่บา น ดแู ลบาน และชวย เหลือดูแลทาน เพราะทา นทัง้ สองอายุมากแลวคะ คณุ พอ อายปุ ระมาณ ๗๐ กวา ป (เปนความดนั โลหติ สูง นิดหนอย) สว นคุณแมประมาณ ๖๐ กวา ป (เปนความดนั โลหิต สงู ไขมันสูง) แตท านทั้งสองยงั ทำงานอยูค ะ มอี าชพี คา ขาย ซ่ึงทำมานานแลวคะ กอนหนานี้ดิฉนั เคยทำงานมาหลายปแ ลว คะ แตครั้งหลังสดุ ที่ออกจากท่ีทำงานเดิมชว งทีย่ งั หางานใหม ไมได กอ็ ยูบา นชวยทำงานบานทุกอยาง ดูแลบาน ดแู ลพอแม ชว ยทำงานและธรุ ะตา งๆแทนทา นทุกอยา งเทาท่จี ะทำได และ กพ็ ยายามหางาน PartTime ทำ เพราะคดิ วา จะไดม เี วลามา ชว ยทำงานบาน ดูแลบานและดูแลพอแม แตก ็หาไมไ ดเลยคะ เคยลองทำงานประเภทขายประกนั ประมาณ ๑ ป แต พอทำแลวรูสึกไมถนัดและไมชอบจึงหยุดทำ อยากจะกลับไป ทำงานประจำพยายามคุยกับคุณพอคุณแมแตทานทั้งสองก็ไม เหน็ ดว ย เพราะทา นตอ งการใหด ิฉนั อยูช ว ยทำงานบานและชว ย

๖62๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ดแู ลทา นคะ คยุ กนั ทไี่ รกจ็ ะตอ งทะเลาะกนั ทกุ ทเี พราะทา นไมย อม เขาใจและไมย อมฟง เหตผุ ล ของดฉิ นั เลย บางคร้งั อยากจะไป ศึกษาอบรมวิชาการหรือดูงานตางๆที่ตางจังหวัดทานก็ไมยอม ใหไ ปเลย หรอื เคยลองพดู เปรยๆวา อยากจะไปปฏบิ ตั ธิ รรมทต่ี า ง จงั หวดั ทา นกไ็ มย อมใหไ ป ทกุ วนั นดี้ ฉิ นั รสู กึ ทอ แทใ จมากคะ ไมร จู ะ ทำอยางไรดี เพราะไมอยากทำใหคณุ แมโกรธหรอื ไมพอใจมากๆ เพราะวา ทา นมีโรคประจำตวั อยูกลัววา ทา นจะเปน อะไรไป ดฉิ นั คงจะบาปมาก และคงจะเสียใจไปตลอดชวี ิตแนๆ แตดิฉันก็อยากจะทำในสิ่งท่ีตัวเองตองการ เพราะอนาคตขาง หนา เม่ือไมมีทานทั้งสองดิฉันตองพ่ึงพาอาศัยตนเอง จึงตอง รีบทำตอนน้ี กอนที่จะอายุมากหรือแกตัว จนไมสามารถทำใน สง่ิ ที่ตอ งการและควรทำไดอกี ดฉิ ันมพี ี่ชาย ๑ คน ไปทำงานท่ี ตางประเทศคะ นานๆจะกลบั มาบา นสักครัง้ หนง่ึ ไมเ คยสนใจที่ จะมาดูแลคุณพอคุณแมเลย เคาบอกกับคุณแมวาเคาตองการ ความกา วหนา ในอนาคต ไมส ามารถมาอยดู แู ลคณุ พอ กบั คณุ แม ได ขอใหค ณุ พอ กบั คณุ แมด แู ลตวั เองคะ และเคา บอกกบั คณุ แม วา ในอนาคต ถา ตอ งกลบั มาอยปู ระเทศไทย จะแยกตวั ออกไปซอ้ื บา นอยเู องกบั แฟน เพราะทบี่ า นคับแคบเกนิ ไป และไมอ ยากมา อยรู วมกันหลายๆคนคะ ใครข อคำแนะนำจากอาจารยว า ดฉิ นั ควรจะตดั สนิ ใจทำ อยา งไรดคี ะ ๑. ดิฉันควรจะดูแลคุณพอ คุณแมไปกอนตามที่ทาน

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๖6๑3 ตองการ ไมตองไปทำงานขางนอกซ่ึงดิฉันคิดวาคงจะตลอดไป แนๆ จนกวาทานจะไมอยแู ลว ๒. ดิฉันควรจะเลอื กตัดสนิ ใจทำในสิ่งท่ตี วั เองตองการ คอื ออกไปหางานประจำทำและไปทำสง่ิ ตา งๆทตี่ อ งการและควร ทำแตค งตองเกดิ ปญหาตา งๆตามมาภายหลงั แนนอนคะ ๓. เพราะเหตุใดชีวิตของดิฉันจึงตองประสบกับชะตา กรรมเชน นีค้ ะ ๔. ดิฉนั ควรจะวางใจและปฏบิ ตั ิตวั อยา งไรดีคะ ขอกราบขอบพระคณุ อาจารยเ ปน อยา งสงู สำหรบั ความ เมตตาใหค ำสงั่ สอนและชแ้ี นะและการเสยี สละเวลามาชว ยตอบ ปญหาใหคะ คำตอบ มนษุ ยม งี านหลกั ทต่ี อ งทำอยสู องงาน คอื งานภายนอก ท่ที ำใหกับสงั คม หนว ยงาน ครอบครวั ฯลฯ และงานภายในท่ี ทำใหก ับตัวเอง เชน ใสบาตร ไหวพระสวดมนต ฟง ธรรม ฯลฯ การดแู ลบา น ชว ยพอ แมท ำงาน ดแู ลสขุ ภาพของพอ แม ฯลฯ ถือวาเปน งานภายนอก ประพฤติไดแ ลว เปน บญุ เกิดขนึ้ กบั ผูเปน ลูกอกี ดว ย การทำงานภายนอก มจี ดุ ประสงคเ พอ่ื ใหไ ดม าซง่ึ ปจ จยั ท่ีใชเ ล้ียงดูชีวติ ผูใดไมมีความจำเปนในเรอื่ งน้ี ผูน้ันไมต องออก ไปแสวงหางานภายนอกอ่ืนใดมาทำอีก คิดใหไกล เม่ืออายุขัย เวียนบรรจบ ทรัพยภายนอกตองทิ้งไวกับโลกเอาติดตัวไปไมได

๖6๒4 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m แตบญุ และบาปท่เี กิดขน้ึ จากการทำงานภายในเทา น้นั ทตี่ ิดตาม ขา มภพชาตไิ ด ผรู สู ามารถทำงานภายในขณะอยทู บ่ี า น ดว ยการ ประพฤตบิ ญุ กริ ยิ าวตั ถุ ๑๐ (ทาน ศลี ภาวนา ประพฤตอิ อ นนอ ม ชวยเหลอื คนอืน่ แบงความดใี หค นอื่น อนโุ มทนาเมอ่ื เห็นคนอนื่ ทำความดี ฟงธรรม สงั่ สอนธรรม และทำความเหน็ ใหต รง) ผถู ามปญหามีโชคดี ที่ไดอุปการระเลีย้ งดูพอแม ถอื ไดวาเปนผมู คี วามกตัญกู ตเวที ผมู คี ุณธรรมขอ นี้ เปน ผูม ี ความเจรญิ ในชวี ิตและในกจิ การงาน (ธรุ กจิ ) ทัง้ ในชีวติ ปจจบุ นั ตลอดไปถงึ ชีวติ หนา (๑). ควรเอาใจใสด ูแลพอ แมด ังเชนทีป่ ระพฤตอิ ยู และ ในวันขา งหนา เมอื่ ทา นลวงลับไปแลว ยังตอ งทำบญุ อุทิศใหทา น อีกดวย ทำไดเชนนี้แลวจงึ จะเรียกไดว า เปน ลกู กตัญฯู (๒). ผรู ไู มเขาไปกา วลวงในชีวิตของคนอน่ื ผรู ูเปน ได เพียงผูชที้ าง จงึ ชี้วา ทำงานใหพอ แมน ้นั ดีกวา ท้งิ พอแม แลวไป หางานภายนอกอนื่ มาทำ ฉะน้ันพึงตดั สนิ ใจดวยตวั เอง (๓). สตั วโลกมกี รรมเปนของตน การไดอยูรวมและ ทำงานตอบแทนพอแม มผี ลทำใหลกู ไดสรางและสั่งสมบารมี ผูเห็นผิดคอื ผไู มรูจรงิ แท ยอ มปลอ ยโอกาสอนั ดงี ามใหผ า นเลย ไปโดยเปลา ประโยชน และมบี าปเทานนั้ ท่ีจะเปน ตวั ถวงชวี ติ ให ตกตำ่ (๔). ผูตอบปญ หาไดชี้ทางเจรญิ และตกตำ่ ของชีวติ ให แลว ฉะน้ันพงึ เลือกบริหารจดั การชวี ติ ของตัวเอง ตามท่ชี อบๆ เถดิ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๖6๓5 ๒๑. โรคซมึ เศรา คำถาม เรียน ทานอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ทีเ่ คารพ ผูที่เปนโรคซึมเศราเกิดจากการกระทำในอดีตอยางไร และจะมวี ธิ ีรกั ษาใหหายอยา งไรโดย ไมตอ งใชย าบำบัด ขอแสดงความนับถือ คำตอบ โรคซึมเศรา มีเหตุมาจากการไมเขา หาผูรู (สมณะ หรอื พราหมณ) และไมส นทนากับผูรู เมือ่ โรคซึมเศราเกดิ ขึน้ ผู ทำเหตตุ อ งเสวยอกศุ ลวบิ ากนัน้ จนกวา จะจบสน้ิ โรคดังกลาว จึงจะหมดไปไดโ ดยไมต องใชย าบำบัด ๒๒. อมุ ทอ งไดหา เดอื นเศษ คำถาม กราบเรียน ดร.สนอง ทเ่ี คารพ เม่ือวันท่ี ๙ ธ.ค. ๒๕๕๓ หนูตองสูญเสียลูกชายที่อุม ทองมาไดหาเดือนกับอีกสองสัปดาห จากการมีน้ำเดินเด็กออก มากร็ องเล็กนอย ๒ ชม.กข็ าดใจตาย หนูสงสารลกู มากแตตอน

๖66๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m นั้นไมม ีแรงจะคิดอะไรเจ็บปวด เสียใจ เจ็บทอ ง กงั วล ธรรมะ ที่เคยร่ำเรียนมาก็ดึงมาใชไมไดเลย เนื่องจากไมมีสติโดนความ ปวดเขา ครอบงำ จนเวลาผานไปกม็ านง่ั เสียใจ ทไี่ มไดคยุ กับลูก กอ นเขาจะจากไปไมไ ดเ ชด็ ตัวใหเขาเลย หนูกเ็ ลยไปนงั่ วิปส สนา ทว่ี ดั อมั พวนั ใหล กู ไมท ราบวา ลกู จะไดร บั บญุ มยั้ คะ กรรมใดหนอ ทที่ ำใหห นสู ญู เสยี ลกู หนไู มอ ยากทำมนั อกี แตต อนนห้ี นกู อ็ เุ บกขา ไดแ ลว ไมม ที กุ ขใ ดคงอยตู ลอด และสขุ กเ็ ชน กนั ปลงเลยคะ หนู ไมรูวา ทานอาจารยจะไดอ า นเมลลข องหนูหรือเปลา คงแลวแต บุญคะ ขออภยั ท่รี บกวนอาจารย ขอบพระคณุ คะ คำตอบ การเกิดการตายเปนเรื่องกฎธรรมชาติ ทุกคนที่เกิด มาบนโลกใบนี้หรือโลกไหนๆ เม่ือเกิดแลว ตองแกและตาย ในที่สุด เพียงแตวาอายุขัยของชีวิต ยืนยาวตางกันตามกฎ แหงกรรมท่ีแตละชีวิต ทำไวเปน เหตุ การประพฤติทุศีลขอแรก (ปาณาตบิ าต) ทำใหอ ายุสั้น ฉะนั้น หากผูถามปญหาไมประสงคพบกับ เหตกุ ารณด งั กลา ว ตองประพฤตศิ ีล ๕ คุมใจใหไดทุกขณะตื่น แลวความ สมปรารถนายอมเปนผลเกดิ ตามมา

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๖6๕7 ๒๓. เปนบุญหรอื เปน บาป คำถาม กราบเรยี น ดร.สนอง วนั น้หี นูไดเ ขาฟงบรรยายธรรมที่ ตกึ สงฆ รพ.สวนดอก เชียงใหม เรื่อง กำลังใจ รสู ึกมกี ำลงั ใจขน้ึ มามากเลยคะ อยาก เรียนถามอาจารยด ังน้ีคะ ใจของหนอู ยากทำงานสบื ทอดพระพทุ ธศาสนา เหมอื น กนั กบั ทอี่ าจารยท ำอยคู ะ โดยทต่ี วั เองยงั จะเอาตวั ไมร อดเลยคะ (พรอ มลงอบายตลอดเวลา) อาชพี การงานทางโลก กไ็ มอ ยากจะ ทำ (ยังเกาะครอบครัวกินอยูคะ) อยากที่จะไปไกลๆจากคนใน ครอบครัวตลอดเวลาคะ (ไปอยูตางประเทศ) หนูจะเปนแบบ นี้อีกนานไหมคะ ควรทำอยางไรคะ (เหมือนตัวเองอยผู ดิ ที่ ผิด ทาง ยงั ไงก็ไมรูคะ) แลว อาการของใจแบบน้มี ันเปน บญุ หรือวา บาปคะ? คำตอบ ฟง ธรรมแลว จติ สามารถระลึกไดในสิง่ ดงี าม ถือวา เปน บุญ และหากประสงคจะมีบุญมากขึ้น พึงอยาปลงใจเชื่อตาม หลกั กาลามสูตร แตห ากนำตัวไปปฏบิ ตั ธิ รรม จนเขาถึงธรรมท่ี ปฏิบตั ิไดแลว น่ันแหละดีทสี่ ุด

๖68๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ผถู ามปญ หาอยากทำงานสบื ทอดพระพทุ ธศาสนา ตอ ง เอาคำสอน ( ธรรมวนิ ยั ) มาปรบั ชวี ติ ของตวั เองใหม พี ฤตกิ รรมดี งามใหไ ดก อ น ผทู เี่ ขา ใกลจ งึ จะศรทั ธา แลว การสบื ทอดพระพทุ ธ ศาสนา ยอมเปน ผลสำเรจ็ อนงึ่ หากผถู ามปญ หามสี ติ และมีปญ ญาเหน็ ถูก ยอม มชี ีวติ อยกู บั ครอบครวั อยูกับสังคม แลวทำงานใหดีที่สดุ จึงจะ ถกู ตรงตามคำสอนของพระพทุ ธโคดม สว นจะอยกู บั สงั คมไดอ กี นานแคไหน ขึน้ อยกู ับแรงผลกั ของคุณธรรมทีต่ นเขาถึง จะเปน ตวั บง ชี้ เม่ือใดบุคคลมีบาปเกิดข้ึนในใจ ความคิดที่เปนอกุศล ยอ มเกดิ ขนึ้ การคดิ ทจี่ ะหนอี อกจากสงั คมหนงึ่ ไปอยใู นอกี สงั คม หน่งึ เปนความคิดท่ีเปน อกุศล ๒๔. ปธาน ๔ คำถาม กราบเรยี น ดร.สนอง ท่ีเคารพ เกย่ี วกบั เร่ืองความเพยี ร ๔ อยาง ที่บอกวา ๑. เพียรทำใหอกุศลทยี่ งั ไมเกิด ไมใ หเ กดิ (อนั น้ีทำงา ย คะ) ๒. เพียรละอกุศลท่ีเกดิ ขึ้นแลว ใหหมดไป (พอทำไดค ะ)

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๖6๗9 ๓. เพียรทำใหกุศลที่ยังไมเกิดข้ึน ใหเกิดขึ้น (พอ ทำไดคะ) ๔. เพยี รรักษากศุ ลท่เี กิดข้นึ แลวใหค งอยู (ยากสดุ ๆคะ ) ความเพยี รขอ สดุ ทา ยทำไมมนั หนกั หนาสาหสั สำหรบั หนู กไ็ มร คู ะ พยายามตตี ก..ใหอ ยกู ฎไตรลกั ษณ. .แลว ไดบ า งไมไ ดบ า ง คะ ตอนที่ทำได..(มีคำผุดข้นึ มา คือ ชา งแมง ตวั ใครตัวมันโวย ) ก็เหมือน ตัวเองใจรายใจดำกับคนในครอบครัว(พอแม ญาติพ่ี นอง) ตอนที่ทำไมได ก็เหมือน ตัวเองจะเดินอยขู อบ อบายภมู ิ จะพลัดตกลงไดตลอดเวลา สรุป ระยะเวลาความไมสบายใจมันนานข้ึนเร่ือยๆคะ แทนท่ีมันจะส้ันลง (หนูอดทนนอยไปรึเปลาคะ กำลังศรัทธา ของหนูออนแรงใชไหมคะ ทำไงดีคะ ไมมีกัลยาณมิตรที่เห็นไป ทางเดยี วกนั เลยคะ ) ขอคำแนะนำจากอาจารยค ะ และอบุ ายทาง ธรรมจากอาจารยคะ คำตอบ ความเพียรตามท่เี ขียนบอกเลาไป เรียกวา “ปธาน ๔” โดยเฉพาะขอ ทสี่ ่มี ปี ญ หาเกิดข้นึ กับผูถามปญ หา เหตุเปนเพราะ คณุ ธรรมในพละ ๕ (สัทธา วิรยิ ะ สติ สมาธิ และปญญา) ยงั มี กำลงั ออ น ผใู ดเจรญิ พละ ๕ อยูทกุ ขณะต่ืน ผนู ้ันยอมมกี ำลังใจ กลาแข็งที่สามารถตานอำนาจของมาร แลวความเพียรทุกขอที่ ระบไุ วในปธาน ๔ ยอมปฏิบัตไิ ดงา ย

๖7๘0 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๒๕. ราคาไมกี่บาท คำถาม เรยี น ทานอาจารย ดร.สนอง ดฉิ นั ไดอานหนังสือที่ทา นเขยี น ๔ เลม หนังสอื ๔ เลม ราคาไมก่ีบาทไดเปล่ียนชีวิตของดิฉันมากมาย ขอขอบพระคุณ อยา งสงู คะ มีปญ หาอยากรบกวนถาม จรงิ ๆ แลวเพ่ือน ๆ ที่ ใสบาตรตอนเชาถามดิฉนั และหลาย ๆ คนแตก ไ็ มไ ดคำตอบ คอื ถาเราเอากลวย ๑ หวี ไปถวายพระพุทธแลว เรานำกลวยน้ัน มาทำของหวานใสบาตรพระสงฆอ ีกไดหรอื ไม บาปหรอื ไม บาป เพราะอะไร ขอขอบพระคณุ ลว งหนาคะ คำตอบ ผถู ามปญ หาอา นหนงั สอื ธรรมมะ แลว ทำใหช วี ติ เปลย่ี น ไปในทางที่ดีขึ้น ท้ังน้ีเปนเพราะผูอานหนังสือ มีความสามารถ วิเคราะหหลักธรรมของพระพุทธโคดมไดถูกตรง มิไดเนื่องมา จากผเู ขยี นหนงั สอื ซง่ึ เปน เพยี งผถู า ยทอดคำสอนของพระพทุ ธะ ออกมาในคำพดู ทค่ี นในยคุ ปจ จบุ นั สามารถเขา ใจไดเ ทา นนั้ ผตู อบ ปญหาอนุโมทนาผูอานหนังสือ ที่ดอกบัวในใจของทานเร่ิมแยม กลบี สว นปญ หาทีถ่ ามไปนัน้ สามารถทำได แตจ ะบาปหรอื ไม นน้ั เปนอกี เรื่องหน่งึ ซึ่งขน้ึ อยูกบั สภาวธรรมทีเ่ กิดขึ้นในใจของ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๖7๙1 ผูกระทำ เมื่อนำของหวานไปใสลงในบาตรของพระสงฆ แลว เกิดความสบายใจ อิ่มใจ ถือวาไดบุญ แตหากมาคิดยอนหลัง แลวทำใหไมส บายใจ ตะขิดตะขวงใจ ถอื วาเปนบาป ฉะน้นั ผใู ด ระลึกไดในสัญญาเกาเชน นี้ จงึ ไมควรกระทำ ๒๖. พาเขาหาหลวงพอ คำถาม เรยี น อาจารยสนอง วรอุไร ท่เี คารพยิง่ คะ ดฉิ นั มเี รอื่ งรบกวนขอคำปรกึ ษา รบกวนชว ยดว ยนะคะ คนรกั ของดิฉันเพิง่ ฆา ตัวตายอนั เปน ความเครยี ด จากเรอ่ื งงาน และหนส้ี ินท่อี าจจะกำลังเกดิ ข้ึนเรว็ ๆนี้ เขาคุยกบั ดิฉนั เร่อื งนีม้ า สักระยะกอนเกิดเร่ืองคะ และตัวเขาเองปวยเปนโรคซึมเศรา มาระยะหนง่ึ หมอใหห ยดุ งานทนั ที แตญ าตเิ ขาไมเ ขา ใจเรอื่ งโรค นี้ และเขาหาคนทำงานแทนไมได และเขากนิ ยาคลายเครยี ดมา ตลอด ๒ ป แตด ฉิ ันเพิ่งรูเพราะ เราไมไดอ ยูดวยกันคะ ดิฉันพาเขาหาหลวงพอเปนระยะๆ ทำบุญรวมกันบาง ไมบอยเพราะดฉิ นั ทำงาน ๒ ท่ี ๗ วันและพ่นี องเขาไมโอเคกับ ดฉิ ัน มาจากฐานะและความโลภในอดีตของดฉิ นั กาลเวลาผาน ทำใหดิฉันวางโลภไดบ า ง รูว าคนท่อี ภยั เสมอหวงใยตลอดมาคือ เขา

๗72๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ดฉิ นั รกั เขามาก บอกเขาไวก อ นเสยี ๖ วนั ยงั คยุ กนั ดี ยงั คยุ กบั พระกอ นเสยี ราว ๑๐ วนั เขายงั หวั เราะอยเู ลย บอกเขาวา ถา เขาเสรจ็ งานจากตา งจงั หวดั แลว กจ็ ะโทรไป วนั นี้ อยากขอวธิ ี ตดั กรรมจากการฆา ตวั ตายใหเ ขาคะ รสู กึ วา เขาอยกู บั ดฉิ นั ตลอด ดฉิ นั เปน ศษิ ยว ดั อมั พวนั ทราบจากพอ บญุ ธรรมวา เขาเคยฆา ตวั ตายมาแลว ในชาตกิ อ น ทำใหเ ขาคดิ แบบนอ้ี กี ดฉิ นั อยากชว ยเขา ใหได บางครงั้ รสู ึกวา ตวั เองเปนตนเหตเุ ลก็ ๆ ท่ีทำใหเขาเคยฆา ตวั ตายมากอ น ดฉิ นั เคยปว ยเปน โรคซมึ เศรา ตอนลม ละลาย เขา กห็ าทาง ชว ยสำเรจ็ เขาไปคยุ กบั จติ แพทยใ หด ว ย ปจ จบุ นั กด็ ขี นึ้ มาก ขณะนี้รับวาไมรูสึกอยากมีชีวิตอีกเปนบางครั้ง แตภาระ และยังหวงนองท่ีเหลือตัวคนเดียวอยูถาดิฉันตายไป ทายสุดก็ คดิ วา คงจะบวชชีในทส่ี ุดตามท่เี คยตง้ั ใจและเคยบอกเฮียไว ดิฉนั อยากขอวธิ จี ากอาจารยจ ริงๆ มนั อาจตอ งใชเ วลา แตดิฉันจะตั้งใจใหสำเร็จใหไดเพราะเชื่อเสมอวาเขาอยูกับดิฉัน เสมอ และดฉิ ันตอ งสงเสบียงใหเขา รวมท้ังบุพการีที่สิน้ ไปแลว ของดฉิ ันตอ ไป ขอความกรณุ าดวยคะ ขอบคณุ มากคะ คำตอบ กมั มนุ า วัตตตโี ลโก สัตวโลกเปน ไปตามกรรม บคุ คลมี กรรมเปน ของตน เมอ่ื กรรมไมด ใี หผ ลเปน อกศุ ลวบิ าก ผทู ำกรรม ไมด ี ยอ มไดร บั ผลไมด นี น้ั สว นผทู ยี่ งั มชี วี ติ อยู พงึ เอาคนตายเปน ครสู อนใจ ดแู ลรกั ษาชวี ติ ของตนมใิ หเ ปน เชน เขา ดว ยการเอาจติ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๗73๑ จดจออยูก ับลมหายใจเขา - ออก ปญหาท่ีเกิดแลว ในอดีตและ จะเกิดตามมาอีกในอนาคตยอมหมดไป ผูฉลาดไมเอาจิตไปผูก ตดิ เปน ทาสกบั ใครผใู ด ไมเ อาวกิ ฤตของชวี ติ ผใู ดมาทำจติ ตวั เอง ใหต กตำ่ แตเอาวิกฤตของเขามาเปน โอกาส พฒั นาจิตวิญญาณ ของตนใหเปนอิสระจากปญหา ท่ีคนอ่ืนไดทำใหดูเปนตัวอยาง แลว ชวี ติ ยอ มเจรญิ งอกงามได ๒๗. เปดกรรม คำถาม กราบเรียน : อาจารยส นองท่เี คารพและนับถือ หนอู ยากเรียนถามวา เม่อื กอนหนูไปสวดมนต-ไหวพระ นง่ั สมาธิ นำพาตนเองไปเรยี นรเู พอ่ื นำมาปฏบิ ตั ทิ บ่ี า น ไดต ดิ ตาม ผลงานของอาจารยและไดนำพาตนเองเขาปฏิบัติวิปสสนา กรรมฐาน สายทานเจา คุณโชดก ขณะนี้ หนูไมคอยไดสวดมนต-ไหวพระเลยคะ เพียง แตร ะลึกถงึ คณุ ของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆในจติ ตนเอง (ตอ งสวดมนตไหวพระเพิ่มไหมคะ ไดแตน ่งั สมาธเิ ชา-เย็น คร้ัง ละครง่ึ ชว่ั โมง กไ็ ดบ า งไมไ ดบ า ง เพราะบางวนั ฟงุ บางวนั ไมฟ งุ ) ณ ตอนนก้ี ไ็ ดภ าวะจติ นง่ิ ระดบั นงึ คะ และในระหวา งวนั กก็ ำหนด

๗7๒4 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m อิรยิ าบถยอย ไปเร่อื ยๆ ทำไปทำไป กำหนดไป ใหม ีสติประมาณ น้นั นะ คะ แลว ทำไมความคดิ ถึงคอยพิจารณาขอธรรมอยเู ร่ือย คะ แลว จิตมันกร็ ูวา เดย๋ี วมนั กเ็ กิด-ดับ คือมนั ไมม อี ะไรเทีย่ งนะ คะ (คอื มนั คดิ ของมนั เองนะ คะ ) ซงึ่ ไมไ ดม าจากการ “ภาวนามย ปญ ญา” หนตู อ งปฏิบัตอิ ยางไรตอคะ ดวยความเคารพ คำตอบ การสวดมนตไหวพระ เปนวิธีการหน่ึงที่จะทำใหมีจิต ระลึกถึงคุณความดีของพระพุทธ พระธรรม พระอริยสงฆ ผู ใดระลึกไดในคณุ ความดขี องพระฯ อยเู สมอ ผลท่ีเกดิ ข้ึนกบั จติ ยอมไมตางไปจากการสวดมนตไ หวพระ วันใดจิตมีอารมณฟุงซาน วันน้ันเปนวันท่ีจิตมีสติออน หรอื มจี ติ ขาดสติ ผทู เ่ี จรญิ ไดใ นวนั ขา งหนา ยอ มพฒั นาจติ ใหม สี ติ กลาแข็ง แลวเอาสติมารกั ษาจิต ไมใ หกิเลสเขา รบกวนใจใหเกิด เปนอารมณฟุงซาน และยิ่งมีสติระลึกไดทันทุกส่ิงที่เขากระทบ จติ แลว เหน็ ส่ิงกระทบดบั ไป (อนัตตา) ได จติ ยอมปลอยวางสงิ่ กระทบที่มิใชตวั ตน แลวจติ วา งเปน อุเบกขา จติ เปนอิสระและมี ความสขุ เกดิ ขน้ึ นค่ี อื สภาวธรรมทเี่ กดิ ขน้ึ กบั จติ ของผมู คี วามเหน็ ถกู ดงั นน้ั หากผถู ามปญ หาหวงั ความสวสั ดขี องชวี ติ ตอ งปฏบิ ตั ิ ใหไ ดผ ลตามคำแนะนำนี้

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๗75๓ ๒๘. กลัวทกุ ที คำถาม อาจารยส นองท่ีเคารพ น่ังสมาธิแลวรูสึกด่ิงๆๆครับทุกคร้ังพอถึงตรงนี้ที่ไรผม กลวั ทกุ ทีมีแนวทางการแกไขอยางไรครับ คำตอบ ความกลัวเกิดขึ้นเพระเหตุไมรูจริงในส่ิงที่กลัว ดังนั้น ทุกครัง้ ที่น่ังทำสมาธิ แลว มอี าการดิ่งๆๆเกิดขึ้นกบั จิต ตอ งเอา จติ ทใี่ ชบ ริกรรมมากำหนดวา “ดง่ิ หนอๆๆๆๆ” ไปเร่อื ยๆ จนกวา อาการดังกลาวจะยุติลง แลวดึงเอาจิตกลับมาสูองคบริกรรม เดมิ ทที่ ำอยู ๒๙. เช่ืออยา งสนทิ ใจ คำถาม เรียน อาจารย ดร.สนอง ที่เคารพอยางสูง หนูไดมีโอกาสไปเขารับฟงการบรรยายของอาจารยที่ตึกสงฆ ร.พ.สวนดอกเปนประจำ และติดตามอานหนังสือของอาจารย ทกุ เลม จงึ มคี วามศรทั ธาและเชอื่ มน่ั ในองคค วามรขู องอาจารย อยา งสนิทใจ จงึ ขออนญุ าตเรียนถามอาจารยเ ลยนะคะ

๗76๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m เคยมีผปู ฏบิ ัติธรรมท่ีสำเร็จฌานบอกกบั หนูวา การใหผ ู มฌี านใชก ำลงั สมาธติ รวจสอบอดตี ชาติ หรอื อนาคตหรอื สาเหตุ ของวิบากกรรมในปจ จุบนั (ทค่ี นในสังคมเรียกวา “เปดกรรม”) นนั้ หากกระทำ มากครง้ั จะเปน เหตใุ หเ รา ตอ งเสวยวบิ ากกรรมท่ี เปนอกุศลเรว็ ข้นึ และปรมิ าณมากข้ึนกวา ที่ควรจะเปน มิหนำซำ้ วบิ ากกรรมทเี่ ปน กศุ ล จะปรากฏลา ชา หรอื ไมป รากฏเลย แตบ าง ทา นกแ็ ยงวาขอมลู นีไ้ มเ ปน ความจริง ขอความกรณุ าอาจารยไ ขขอ ขอ งใจใหห นทู คี ะ เนอื่ งจาก หนูมีความเขาใจวาวิบากกรรมของมนุษย จะสงผลตามวาระ ของมัน แตหนูสงั เกตวาต้ังแตไ ดรับความเมตตา จากพระสงฆ และผสู ำเร็จฌานเปดกรรมให นับสิบทาน (เฉพาะในป ๒๕๕๒) ก็ประสบแตส ง่ิ ท่ีสรางความทุกขย ากลำบากทงั้ กายใจอยูเนืองๆ ทงั้ ๆท่ี หนสู วดมนตน ง่ั สมาธเิ ชา เยน็ มไิ ดข าด ไมเ กยี จครา นในการ ปฏบิ ตั ิ อกี ท้ังนอกจากทำบญุ ทุกวันพระ แลว หนกู ย็ งั ชักชวนคุณ พอ คณุ แมท ำบญุ ชว ยเหลอื สงั คมอกี เปน ตน วา บรจิ าคเงนิ ซอื้ โลง ศพแกศ พไรญ าติ ไถช ีวติ โคกระบือ บริจาคเครื่องอปุ โภคบรโิ ภค แกค นชราและเดก็ กำพรา ปลอ ยปลาหนา เขยี ง ฯลฯ สว นการดำเนนิ ชวี ติ ประจำวนั หนู กป็ ฏบิ ตั ติ ามทอี่ าจารย แนะนำ คือนำส่งิ ท่ีจะสรา งกิเลสเคร่ืองเศราหมอง เขามาสัง่ สม ในจิตใหนอยท่ีสุด ซ่ึงเปนความโชคดีของหนู ท่ีไมชอบโทรศัพท คยุ เรอื่ ยเปอ ยกบั เพอื่ น ไมช อบ เดนิ หา งฯ ไมอ า นนติ ยสารผหู ญงิ เพราะชอบแตอ านหนังสอื และฟง ซีดธี รรมะมาหลายปแลว ทัง้ ในระหวา งวนั และกอ นนอนทกุ คนื ดรู ายการทางโทรทศั นว นั หนง่ึ อยา งมากสดุ ๒ ชม. หนจู งึ สบั สนและขอ งใจมากวา หนปู ฏบิ ตั ติ น

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๗77๕ ไมถ กู ไมส มควรอยา งไร หนตู อ งปรบั ปรงุ การปฏบิ ตั อิ ะไรเพม่ิ เตมิ อีกบางคะ โปรดเมตตาใหคำแนะนำและไขขอสงสัยที่หนูเรียน ถามไปเบ้ืองตนทีนะคะ ทา ยน้ี ขอกราบอารธนาคณุ พระศรรี ตั นตรยั คมุ ครองให อาจารยแ ละครอบครัว ประสบแตค วามสขุ ความเจริญ สุขภาพ แข็งแรง เพ่ือที่จะสามารถมีกำลังทำตามปณิธาณของอาจารย ในการเผยแผค ำทรงสอนของพระพทุ ธองค เพอ่ื ชว ยเหลอื เพอ่ื น มนุษยต อไปนานๆนะคะ ขอกราบขอบพระคณุ อาจารยล ว งหนาเปนอยา งสูงคะ ขอแสดงความนับถอื คำตอบ การ “เปดกรรม” ตามท่ีผูมีความหลงนิยมเรียกกัน นนั้ พระพุทธโคดมมิไดส อนใหพ ทุ ธศาสนกิ ประพฤติ โดยเฉพาะ นักบวชในพทุ ธศาสนาประพฤติแลว ถอื วาละเมดิ วินัย ผตู อบปญ หาไมเ คยแนะนำผใู ด ใหส รา งกเิ ลสเครอ่ื งเศรา หมองเขามาสัง่ สมในจิตใหน อยทีส่ ุด แตแนะนำใหกำจัดกิเลสให หมดไปจากใจใหมากทส่ี ดุ ส่ิงที่ผูถามปญหาควรปฏิบัติเพิ่มเติมคือ พัฒนาจิตใหมี กำลงั ของสตกิ ลา แขง็ และพัฒนาจิตใหเ กิดปญ ญาเห็นแจง เมอ่ื ใดทค่ี ณุ ธรรมทงั้ สองเกดิ ขน้ึ และสถติ อยกู บั ใจไดท กุ ขณะตน่ื แลว จิตยอ มเปนอิสระจากโลกธรรม วัตถุ กิเลส (โลภ โกรธ หลง) ตัณหา อุปาทาน เปนเบ้ืองตน และท่ีสุดสามารถกำจัดกิเลส ท่ีนอนเน่ืองอยูในสันดาน (สังโยชน) ได

๗78๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๓๐. เหนือ่ ยคะ เหนอ่ื ยมากๆ คำถาม กราบเรยี น ดร.สนอง ที่เคารพ ขอกำลังใจคะ หนูกำลังเผชิญกับคนในครอบครัวท่ีมี มิจฉาทิฏฐิ แรง หนูรูสึกรังเกียจและขยะแขยงมากๆคะ ตอน น้ีหนูเกิดบาปข้ึนแลวความคิดที่เปนอกุศลตางๆเลยตามมาเปน พรวน รสู ึกไมเบกิ บานแจม ใส สลดหดหูม ากๆคะ หนกู พ็ ยายาม กมหนา กมตาดจู ติ (ตก)อยูค ะ เหน่อื ยคะ เหนือ่ ยมากๆ อาจารย แผเ มตตาใหห นดู ว ยนะคะ และขอคำอวยพรใหห นไู ดไ ปอยใู นทๆ่ี หนคู วรอยูด วยนะคะ ขอบพระคุณคะ คำตอบ พระพุทธโคดมมิไดสอนใหพุทธบริษัทประพฤติตนหนี ปญหา แตสอนใหอยูกับปญหาและแกปญหาที่ตัวเอง และย่ิง กวานั้นพุทธบริษัท เอาธรรมวินัยมาคุมใจตัวเองไดเมื่อใด เมื่อ นนั้ พรยอมเกดิ ขนึ้ และไมตองประพฤติตนเปนผูขออีกตอไป การแกปญหาในเร่ืองท่ีบอกเลาไป ผูถามปญหาตอง พฒั นาจิตตวั เอง ใหม ีสตริ บั ทันสิ่งท่เี ขา กระทบจิต และมีปญ ญา เห็นถูกตามธรรม คือเห็นวา สิ่งที่เขากระทบจิต ดับไปตามกฎ ไตรลักษณไดเม่ือใด จะเห็นวาคนในครอบครัวผูมีความเห็น ผดิ (มิจฉาทิฏฐิ) นนั้ เปนเร่ืองของเขา “ความรสู กึ รังเกยี จและ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๗79๗ ขยะแขยงมาก” เปน เพราะเหตุ เราโงเ อง (ขออภยั พดู ตรง) ทไ่ี ป รบั เอาสงิ่ ไมด ขี องเขามาเปน ของเรา ทง้ั ๆทเ่ี ขาเปน ครผู มู อี ปุ การ คณุ สอนเรามิใหประพฤติอยางเขา แลวเราก็จะไมเปนเชนเขา ดวยเหตุน้ีพระพุทธโคดมจึงสอนใหอยูกับปญหา แลวแกปญหา ดว ยการพฒั นาจติ ตนเองใหม คี วามเหน็ ถกู แลว ปญ หาจงึ จะหมด ไปได อนึ่ง ผูใดพัฒนาจิตตนเองจนมีธรรมวินัยสถิตอยูกับ ใจตัวเองไดแลว ผูนั้นจะไมประพฤติตนเปนผูขอ ตรงกันขาม ประพฤติเหตุใหถูกตรง แลวพรก็จะเกิดข้ึนกับตัวเอง การแก ปญ หาเบอื้ งตน หมัน่ ใหอ ภยั เปน ทานในทุกเหตุท่ีทำใหขัดใจ แลว ความเมตตาจะเกดิ ขนึ้ และส่ังสมอยูในดวงจติ เปน เมตตาบารมี อารมณจ ะสงบและเยน็ จะใหด ที สี่ ดุ ตอ งพฒั นาจติ ตนเอง ใหเ กดิ สตแิ ละปญ ญาเหน็ แจง แลว ใชค ณุ ธรรมทง้ั สองทพ่ี ฒั นาได สอ ง นำทางใหกบั ชวี ิต จิตจงึ จะมโี อกาสเปนอิสระจากสิง่ เศรา หมอง ท้ังปวงได ๓๑. อทุ ศิ บญุ ใหพอ แม คำถาม กราบเรยี น ดร.สนอง ที่เคารพอยา งสูง ผมมีคำถามสงสยั เกย่ี วกับการแผเมตตาครบั ๑. หลงั จากสวดมนตห รอื นง่ั สมาธิ ผมจะแผก ศุ ลนใี้ หพ อ แมเ ปน ประจำ แตท า นไมร วู า ผมทำใหอ ยเู กอื บทกุ วนั ผมเคยทราบ

๗8๘0 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m มาบางวาเราควรจะบอก พอแมจ ึงจะไดร บั กศุ ลนัน้ แตผมเกรง วาถา บอก พอ แมจ ะเกดิ ทกุ ขเลก็ ๆ ในใจ ผมคาดวาทา นไมอ ยาก ใหผมหลงทำบุญเหมือนยากับยายที่มีเงินเทาไรก็มักจะถวายวัด เสียหมด ผมควรทำอยางไรดีครับเพ่ือใหทานไดรับบุญท่ีผมทำ ใหเตม็ ๆ ๒. แลว กรณรี ูปนามใด ๆ ท่ผี มไปบอกเขาไมไดวาผมแผ เมตตา ใหเ ปนประจำเพราะเคา ไมมชี วี ดิ อยูแ ลว ทำอยา งไรครบั ใหเคา ไดก ศุ ลน้ี ดวยความเคารพอยา งสูงครับ คำตอบ (๑) ควรบอกทานวา “ผมน่งั สมาธิแลว อุทศิ บญุ ใหพอ แมเปนประจำครับ” เมื่อใดพอแมอนุโมทนาสิ่งท่ีทานรับทราบ พอแมจึงจะไดบ ุญที่ลูกสง ให ตรงกันขาม หากพอแมท ราบแลว แตมิไดอนุโมทนา ทา นกไ็ มไดร บั บญุ จากลกู จงคดิ เสียวา คนทีม่ ี ความเหน็ ผดิ ( มิจฉาทิฏฐิ ) ยอ มเปน เชน น้ี แลวตอ งปลอยวาง เพราะชวี ติ เปน เอกสทิ ธขิ์ องผเู ปน เจา ของชวี ติ ตอ งบรหิ ารจดั การ ดว ยตัวเอง (๒) ผูถามปญหาตองทำจิตใหน่ิง แลวจึงกลาววาจา อทุ ศิ บญุ ใหก บั ผลู ว งลบั วา “บญุ กศุ ลทขี่ า พเจา ไดท ำใหเ กดิ ขนึ้ แลว ขา พเจาอุทศิ บุญใหก ับทาน จงเปน สุขเปน สุขเถิด”

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๗81๙ ๓๒. มี-มี-มี คำถาม เรยี น ดร.สนอง วรอไุ ร ท่ีนบั ถอื ดิฉันไดอานหนังสือของทานอาจารยหลายเลมคะ มี ความรสู กึ มกี ำลงั ใจ มคี วามรู จากทไ่ี มเ คยรู และ มคี ำถามอยาก ขอความเมตตาจากทานอาจารยชวยใหความกระจา ง ดงั นี้ คะ ๑. เมื่อประมาณ ๒๐ กวา ป มาแลว ดิฉนั ไปวายนำ้ แลว จมนำ้ ขณะทจ่ี มนำ้ อยู ๆ กม็ นี อ งสาว (ลกู ของนา ชาย) มาดงึ ขน้ึ ชว ยไวจ งึ รอดพน จากการจมนำ้ ตาย อยากถามวา การจะตอบแทน บุญคณุ ควรเปน อยางไร เพือ่ จะไดไมตองตามชดใชกันหลายภพ หลายชาติ ๒. เดิมเคยปฏบิ ัติแบบพุธโธ มาประมาณ ๑๐ กวาป แต ไมกาวหนา เพราะศีลขอ ๓ ไมบริสุทธ์ิ แตปจจุบันไดพยายาม ทำใหศ ลี บรสิ ทุ ธแ์ิ ลว จงึ รคู ณุ ของศลี ทบี่ รสิ ทุ ธ์ิ ตามทพ่ี ระพทุ ธเจา ตรสั บอกจรงิ มาปจ จบุ นั ไดม าปฏบิ ตั แิ บบพองหนอ ยบุ หนอ กไ็ ม แนใ จวา จะเลอื กแบบใด เหมอื นไมร วู า จรติ ของตนเปน อยา งไรกนั แน เพราะถา จะทดลองไปเรอื่ ย ๆ คงเสยี เวลา หรอื ตายกอ นแน จงึ ขอความกรณุ าจากทา นอาจารย ชว ยใหค วามกระจา งดว ยคะ จะเปนพระคุณอยา งสูง กราบขอบพระคณุ มา ณ โอกาสน้คี ะ

๘82๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m คำตอบ (๑) ทำทกุ อยางที่เปนความดใี หก บั นองสาว โดยไมตอง คิดวาเปนการชดใชห นี้บุญคุณ จงึ จะถอื ไดว า เปน การตอบแทน พระคณุ ของนอ งสาวอยา งแทจริง (๒) การนำเอาบทกรรมฐานใดมาบริกรรมแลว ทำให จิตตั้งมั่นเปนสมาธิไดเร็วและยาวนาน กรรมฐานบทน้ันแหละที่ เหมาะกับจริตของผูถามปญหา ทำไมไมลองเอาอยางใดอยาง หนงึ่ ในอรูป ๔ มาเปนองคบรกิ รรมดบู า งละ เพราะอรูป ๔ ใชไ ด กับทุกจรติ ๓๓. เห็นหลอดลมและปอด คำถาม เรียน อ.สนอง ท่เี คารพอยางสงู หนูมปี ญ หาอยากขอความกรณุ าให อ.สนอง ชว ยช้ีแนะ ดงั นค้ี ะ ๑) หนูน่งั สมาธิเองทบ่ี า นคะ โดยปฏบิ ตั ติ ามคำสอนจาก หนังสือของหลวงพอจรัญ วัดอัมพวันคะ คือ ตามดูลมหายใจ เขา ออก แตไ มไดนัง่ สมาธิทกุ วันนะคะ หนูรักษาศีลทกุ วนั สวด มนตแ ละทำบญุ เปน ประจำ หนพู ยายามปฏบิ ตั เิ องอยหู ลายป วนั หน่ึง ขณะทก่ี ำลังนั่งสมาธิ จิตของหนรู วมไปอยทู ่หี นา ผาก เปน

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๘8๑3 วงกลม และตอมาก็เคลื่อนลงมารวมที่ทอง พอมารวมท่ีทอง หนูก็เห็นอวัยวะภายในของตัวเอง คือ หลอดลมและปอดเปน ภาพสี ชัดเจนยิ่งกวาฟลมเอ็กซเรย หนูเห็นปอดและหลอดลม ของตวั เองขยบั ตามลมหายใจเขา ออกอยนู าน หนกู ำหนดวา เหน็ หนอ และพิจารณาสงั ขาร ธาตุ ๔ สักพักหนูกอ็ อกจากสมาธิใน ขณะทยี่ งั เหน็ ภาพอยู ตอ มาหนไู ปอา นหนงั สอื เกย่ี วกบั กสนิ ของ หลวงพอ ฤาษลี งิ ดำ และรสู ึกวา เขาใจ กเ็ ลยลองฝกกสนิ สีเองดู และจิตรวมท่หี นาผากอีกครงั้ หน่งึ แตไ มเ ห็นอะไรคะ เพราะตอง ออกจากสมาธิเลยเนื่องจากถึงเวลาโบสถจะปด หนูรบกวนให อ.สนอง ชวยช้ีแนะดวยนะคะวา หนูปฏิบัติมาถูกทางแลวหรือ ไม และควรจะทำอยา งไรตอไป ๒) เม่อื หลายวันกอ น หนนู ่งั สมาธิไปไดส กั พักก็มีอาการ ปวดขา พอกำหนดวา ปวดหนออยู ๓ ครงั้ อาการปวดขากห็ ายไป หนไู มเ คยเปน อยา งนมี้ ากอ น เมอ่ื กอ นพอปวดขากก็ ำหนดวา ปวด หนออยนู านมากกวา จะหายไป อยากให อ.สนองชว ยแนะนำดว ย คะ เพราะไมเ คยสอบอารมณก บั พระอาจารยท านใดเลยคะ ๓) ระยะหลัง หนูเห็นภาพในหัวบอยๆ (คือไมไดเห็น ดว ยตาคะ ) ในขณะทค่ี ยุ เรอ่ื งตา งๆกบั คนอน่ื (แตไ มท กุ คน) และ พยายามพิสูจนวาส่ิงที่เห็นเปนเร่ืองจริงหรือไม และพบวาเปน เร่ืองจรงิ เมื่อสองปกอ นหนูไปตรวจรางกายประจำป คณุ หมอ พบวา เปน เนอื้ งอกและตดั ออกใหเ ลย พอกลบั มาบา นหนรู สู กึ แย มาก กงั วลไปหมด หนเู หน็ ภาพในหวั ฉายใหด วู า ทหี่ นเู ปน เนอื้ งอก

๘8๒4 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m เพราะไปฉดี ปลวกเมอื่ วานน้ี เปน ภาพเปรยี บเทยี บใหเ หน็ เลย หนู กลวั มาก และรูส ึกผิด ไปทำบุญใหปลวกดวยคะ แตดูเหมือนวา จะไมไดอโหสิกรรมให เพราะตอนนีห้ นกู ลับมาเปน อีกแลว ตรง ท่ีเดิมดวยคะ พอรูจากคุณหมอก็มึนมาก พอตั้งสติไดก็เขาใจ หลกั ธรรมเกยี่ วกบั สงั ขารทไ่ี มเ ทย่ี ง ไมใ ชข องเรา และความทกุ ข ประจำทพี่ ระพทุ ธเจา ตรสั ไว ทำใหห นหู ายทกุ ขใ จและรสู กึ โชคดที ่ี ทำใหเ ขา ใจพระธรรมมากขนึ้ หนเู คยเขยี นมาถาม อ.สนองหลาย ครงั้ แลว คะ อาจารยบ อกวา หนเู ปน พวกจติ เรมิ่ บรสิ ทุ ธิ์ เลยไดร บั ผลบญุ และบาปทนั ที หนอู ยากถามอาจารยว า หนคู วรทำอยา งไร จงึ จะสามารถขออโหสกิ รรมตอ เจา กรรมนายเวรนไ้ี ด หนไู มอ ยาก จะทำรายพวกปลวกเลย ทกุ ครง้ั ท่ีเรยี กบริษทั กำจัดปลวกมาหนู กป็ ว ยตลอด อาจารยม วี ธิ ไี ลป ลวกใหอ อกไปจากบา นถาวรไดไ หม คะ คอื พอเพอื่ นบา นหนฉู ดี ยาฆา ปลวกบอ ยมาก พวกปลวกกเ็ ลย อพยพมาท่ีบาน หนูไมอ ยากสรางกรรมใหมค ะ ๔) เวลาสวดมนตเสรจ็ หนูก็จะแผบญุ กุศล แผเ มตตา เปน ประจำ ตามบทในหนังสอื ที่ชอบ บางครงั้ ก็รสู ึกวาทานเหลา นัน้ มารับบุญ หนขู อถามวา การแผบญุ กศุ ล แผเมตตาหลังจาก สวดมนตเปนส่ิงท่ีถูกตองไหมคะ คือ หนูสัมผัสไดถึงวิญญาณ ทมี่ าขอสวนบุญบอ ยๆ บางครง้ั ก็เห็นเลย หนมู ักจะขออาราธนา คณุ พระรตั นตรยั อทุ ศิ บญุ กศุ ลทเี่ คยทำมาใหก บั คนทม่ี าขอเลยถา เจอขา งนอก เพราะรสู กึ อดึ อดั แบบหายใจไมอ อก ไมส ามารถรอ จนกลบั บา นมาสวดมนต น่งั สมาธิหรือไปทำบุญใหในขณะนน้ั ได

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๘8๓5 มีคนมาบอกวา สง่ิ ทีท่ ำนไ้ี มค วรจะทำกเ็ ลย เร่ิมไมแ นใ จ รบกวน อ.สนองชว ยแนะนำสิ่งทีถ่ ูกตอ งดว ยคะ วา ควรจะทำอยา งไร หนูกราบขอบพระคุณอาจารย สนองมากคะที่เมตตา ตอบคำถามในคร้ังนี้ ขอให อาจารยมีความเจริญกาวหนาทาง ธรรมยิ่งขนึ้ ไป ขอบคุณคะ คำตอบ (๑) การใชว รรณกสณิ มาเปนองคบ ริกรรมนัน้ เหมาะ กับผูมีโทสจริตเดนกวาจริตอยางอื่น บริกรรมแลวไมเห็นอะไร แตม จี ติ รวมเปน สมาธนิ นั้ ถกู ตอ งแลว ควรใชว รรณกสณิ เปน องค บริกรรมตอไป (๒) นั่งสมาธแิ ลวปวดขา จงึ กำหนดวา “ปวดหนอๆๆ” แลว ทุกขเวทนาดับไป ถือวาเปนการบริกรรมท่ีถูกทาง ฉะน้ัน ทุกคร้ังทีมอี าการปวดเกิดข้นึ ใหป ฏิบตั เิ ชนนี้ จนกระทง่ั มีสตกิ ลา แข็งไดแลว อาการปวดจะไมเกิดขน้ึ จิตจะวางเปน อุเบกขา แลว ปญญาเห็นแจง ในสิ่งกระทบเกดิ ขึ้น น่นั แหละดที ี่สดุ (๓) ผถู ามปญ หาเหน็ จรงิ แตส งิ่ ทถ่ี กู เหน็ นนั้ ไมจ รงิ เพราะ ตองดำเนินไปตามกฎไตรลักษณ อน่ึงการอุทิศบุญใหกับปลวก ตองปฏิบัติบุญใหญใหเกิดข้ึน หลังปฏิบัติแลวทุกคร้ังตองอุทิศ บุญใหกับปลวก จนกระท่ังเนื้องอกไมปรากฎข้ึนมาอีก และไม นึกถึงปลวกอีกตอไป น่ันจึงจะเปนเครื่องบงช้ีวา หมดหน้ีเวร กรรมกับปลวก คนโบราณนิยมเล้ียงไกปลอยไวรอบบาน แลว ไมม ปี ลวกขึน้ บา น

๘86๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m (๔) ผูใดประพฤตบิ ุญกิรยิ าวัตถุ ๑๐ (ทาน ศลี ภาวนา ประพฤตอิ อ นนอม ขวนขวายรับใช เฉล่ียความดใี หคนอ่นื ยินดี ในความดขี องคนอน่ื ฟง ธรรม ส่งั สอนธรรม และทำความเหน็ ใหตรง) ใหเกิดขึ้นแลว ผลทเี่ กดิ ตามมาคือ ผูป ระพฤติมบี ุญ สั่งสมอยใู นจติ ผมู ีบญุ สามารถอทุ ิศบุญใหกับผูอ น่ื หรือใหก ับ เจา กรรมนายเวรไดท ุกเวลาท่ปี รารถนาจะให ๓๔. ประสงคจ ะบวชเปน พระ คำถาม สวสั ดคี รับ อาจารยสนอง หลายปท่ีผานมาผมไดอานหนังสือ ทางสายเอก ของ อาจารย ซง่ึ หนงั สอื เลม นเี้ ปน จดุ เรม่ิ ตน ในการสรา งความศรทั ธา และความเขา ใจในพระพทุ ธศาสนาใหกบั ผมเปนอยา งมาก ผมมี ความประสงคจ ะบวชเปน พระสงฆ รวมถงึ อยากปฏบิ ตั ติ นใหถ กู ตอ งตามพระวนิ ยั อยา งเครง ครดั และปฏบิ ตั วิ ปิ ส สนา กรรมฐาน ในระหวางนัน้ ดวย ผมมีคำถามเก่ียวกับเร่ืองการบวชเปนพระสงฆ เงิน ทำบุญและเก่ยี วกบั การปฏบิ ตั ิวปิ สสนากรรมฐานดังนีค้ รบั ๑. การบวชเขาเปนพระสงฆฝายธรรมยุติกนิกายและ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๘8๕7 มหานิกาย เหมาะสมกับผูท่ีมีแนวทางท่ีคิดจะบวชแตกตางกัน อยา งไร หากมคี วามเหน็ ความศรทั ธาทจ่ี ะปฏบิ ตั อิ ยา งเครง ครดั ในพระวนิ ยั และขอ วตั ร ควรจะเลอื กบวชเขา ฝา ยธรรมยตุ กิ นกิ าย หรือไม และทั้ง ๒ ฝายมีความแตกตางกันในขอวัตรท่ีจะตอง ปฏบิ ัตอิ ยา งไรบา งครบั ๒. คำถามขอนี้ขอถามเกี่ยวกับการทำบุญดวยเงิน อยากขอความเมตตาอาจารยอ ธบิ ายถงึ สงิ่ ทถ่ี กู ตอ งของทงั้ ฝา ย “ธรรมยตุ กิ นกิ ายและมหานกิ าย” ดว ยครบั วา แตกตา งกนั หรอื ไม ผมคิดวาขอนี้จะเปนประโยชนสำหรับผูที่สงสัยและจะไดทำบุญ ไดอ ยางถูก ตอ งดว ยครับ ๒.๑ การนำเงนิ ใสลง “บาตร หรือ ยา ม ของพระทบ่ี วช ใหม” จากผูท่ีมารวมงานบวชเปนสง่ิ ท่ีถกู ตองหรอื ไมครับ หากผู มารว มงานตอ งการทำบญุ ควรทำอยา งไร เชน นำไปใหเจา ภาพ หากเจา ภาพรบั อปุ ฏ ฐากขณะพระสงฆย งั ไมล าสมณเพศ เปน ตน เรอื่ งนแ้ี ตกตา งกนั ทงั้ ฝา ยธรรมยตุ กิ นกิ ายและมหานกิ ายหรอื ไม ครบั ๒.๒ เงินท่ีถวายพระไปแลว หากพระนำไปใหโยมบิดา มารดาดวยมีเจตนาวาสมควรใหดวยเปนผูมีพระคุณ ไมไดคิด วา ใหน ำเงนิ นน้ั เกบ็ ไวเ พอ่ื ใหต วั เองใชห ลงั จากลาสมณเพศไปแลว การทำอยา งนถ้ี อื เปน บาปและผดิ พระวนิ ยั หรอื ไมค รบั (ผมไมไ ดม ี เจตนาทจี่ ะทำในขอ น้ี แตอ ยากถามเพอื่ อยากทราบความถกู ตอ ง สำหรับตนเองและผอู ่ืนท่ีคิดจะบวชดว ย ครับ)

๘88๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๒.๓ เงินท่ีผูมีศรัทธานำมาถวายพระรูปใดรูปหนึ่งโดย เฉพาะ หากไมไดเฉพาะเจาะจงวาจะนำไปใหพระทำอะไร เชน เพื่อนำเงินใหโยมผูรับอุปฏฐากไปซ้ือปจจัยอันสมควรในยาม จำเปน หากครบกำหนดที่ตองการบวชแตเงินท่ีผูศรัทธานำมา ถวายน้นั ยังไมไ ดถ ูกใชไป จนหมด พระผูรบั ถวายเงินมาน้นั หาก ประสงคจะนำเงินที่เหลือน้ันถวายใหแกวัดเพ่ือเปนประโยชน ในเรื่อง ตางๆ ตอไป สามารถทำไดหรือไมครับ เคยฟงธรรม บรรยายตอนหนึ่ง เร่ืองที่อาจารยไดพ ดู วา “หากนำเงนิ ไปใชไ ม ตรงตามจุดประสงคของผูทำบุญจะเปนการเปล่ียนฐานเจดีย” ดวยเหตุน้ีจะเหมาะสมกวาใชไหมครับที่จะใช “ปาวารณาบัตร” เพอื่ เปน การใชเ งนิ ไดอ ยา งถกู ตอ งและเตม็ เมด็ เตม็ หนว ยเปน ครงั้ คราวไป หรอื ใหมกี ารบอกกลา วกนั กอนทจี่ ะทำบุญในทำนองวา “หากเงนิ ทที่ ำบญุ เพอ่ื พระสงฆร ปู น้ี ยงั คงเหลอื หลงั จากพระสงฆ ผูนั้นไดลาสมณเพศไปแลว เงินท่ีเหลือนั้นขอยกใหแกวัดตอไป หากยนิ ดใี นขอ กำหนดน้ี ขอเชญิ รว มทำบุญในครง้ั นไ้ี ด” ๓. อยากใหอาจารยแนะนำวัดท่ีมีการสอนวิปสสนา กรรมฐานที่ถูกตองตามหลักสติปฏฐาน ๔ ในกรุงเทพฯ หรือ จังหวดั ใกลเคยี ง (เชน นนทบรุ ี สุพรรณบรุ ี นครปฐม ฯลฯ) หรอื วัดอน่ื ๆในประเทศไทย ที่อาจารยเ หน็ สมควรดวยครับ ขอขอบพระคณุ ทอี่ าจารยเ มตตาตอบคำถามทคี่ อ นขา ง ยาวทผี่ มไดถ ามไปดว ยครบั

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๘8๗9 คำตอบ (๑) จุดประสงคหลักของการบวชเปนภิกษุแบบธรรม ยุติ ก็ดวยมีเจตนาควบคุมความประพฤติใหเครงครัดตามวินัย มากกวาการบวชเปนภิกษุแบบมหานิกาย แตตองไมลืมวา ทั้ง สองนิกายสามารถเปลี่ยนสภาวธรรมในดวงจิต จากความเปน ปถุ ชุ นไปเปน อรยิ บคุ คลไดเ หมอื นกนั ฉะนน้ั พงึ เลอื กเอาตามทถี่ กู กบั จริตของตนเอง สว นรายละเอียดในการประพฤติวินยั ท่แี ตก ตางกันนน้ั โปรดถามผูม ีประสบการณตรงในทางน้ีดว ยตัวเอง (๒) แตกตางกันในรูปของการปฏิบตั ิ ถา บวชเปน ภกิ ษุ ฝา ยธรรมยตุ ิ มวี นิ ยั หลกั หา มใชม อื สมั ผสั เงนิ โดยตรง ตอ งเขยี น ใบปวารณาบอกจำนวนเงินทถ่ี วาย แลว ถวายใบปวารณาใหท า น รบั ประเคน สว นภกิ ษฝุ า ยมหานกิ าย สามารถใชม อื จบั เงนิ ไดโ ดย ไมต อ งเขยี นใบปวารณา แตท ง้ั สองนกิ าย หากภกิ ษมุ จี ติ เปน ทาส ของทรพั ย (เงนิ ) จะรับเงนิ โดยวธิ ใี ด ก็เปรียบเทา กบั วา ถูกงพู ษิ กัดเหมอื นกนั (๒.๑) นำเงนิ ใสล งในยา ม เปน สงิ่ ทค่ี วรกระทำกวา การนำ เงนิ ใสล งในบาตร เพราะบาตรเปน ภาชนะสำหรบั รบั อาหาร บาง คนมักงาย จึงเอาเงินใสล งในบาตร การใหท รพั ยเ ปน ทานแกผ ใู ด ผใู หย อ มไดบ ญุ ฉะนน้ั จงึ ขนึ้ อยกู บั เจตนาของผใู หว า จะทำบญุ กบั ผใู ด หากประสงคจ ะทำบญุ กบั ภิกษบุ วชใหม (ทงั้ สองนิกาย) โดยใหไวก ับโยมอปุ ฏฐาก ผูให ตอ งระบเุ จตนาใหช ดั วา เงินทใ่ี หน ้ี ใชส ำหรับอปุ ฏฐากภกิ ษุบวช

๘9๘0 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ใหม หากผูรับนำเงินไปใชไมตรงกับเจตนาของผูบริจาค หลวง พอ ฤาษลี ิงดำเรียกวา ยา ยฐานเจดีย มอี านสิ งสส รา งความเปน เปรตใหกับผูท่นี ำเงนิ ไปใชทีผ่ ิดเจตนา (๒.๒) หากผูถวายเงิน มีเจตนาถวายใหกับภิกษุไวใช เปน การสว นตวั ภกิ ษผุ ูร บั เงนิ สามารถนำไปใหโยมมารดา - บดิ า ได โดยไมเ ปนบาป (๒.๓) ตามท่ีเขียนถามไปสามารถทำได และไมถือวา เปนการเปลย่ี นฐานเจดยี  เพราะปุคคลิกทานนัน้ ผูรบั ถวายเปน เจา ของทรัพยโ ดยตรง จะนำไปใชในทางทถ่ี ูกตอ งชอบธรรม ไม ถอื วา ผดิ วนิ ยั แตถ า สงฆป ระพฤตติ นเปน ผขู อ หรอื พดู เปน อยา ง อน่ื ทส่ี อ ใหเ ขา ใจวา ขอบรจิ าค สงฆท ปี่ ฏบิ ตั ถิ กู ตรงตามธรรมวนิ ยั จะไมป ระพฤติ ดพู ระสารบี ตุ รเปน ตวั อยา ง แมจ ะมโี ยมปวารณา ใหข อได แตไ มข อจากใครผใู ดทัง้ ส้ิน (๓) การสอนวิปสสนากรรมฐานที่ถูกตรง เม่ือนำไป ปฏิบัติแลว ตอ งมุงสมู รรคผล ดังนี้ ๑. ปฏิบัตสิ มถกรรมฐาน มรรคผลท่ีถกู ตรงคือ จิตต้งั มัน่ เปน สมาธิ ๒. ปฏบิ ตั วิ ิปสสนากรรมฐาน มรรคผลทถ่ี ูกตรงคือ จติ เกดิ ปญ ญาเห็นแจง (วปิ สสนาญาณ) ๓. พฤตกิ รรม (คิด พูด ทำ) ของทงั้ ผสู อนกรรมฐาน และผูนำวิธีการไปปฏิบัติถูกตรงตามธรรมวินัยที่ระบุไวในพุทธ ศาสนา (ปฐมสงั คายนา)

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๘9๙1 วัดท่ีมีการสอนกรรมฐานไดถูกตรงตามธรรมวินัย มี อยูหลายวัด อาทิ วัดออนอย (นครปฐม), วัดมเหยงคณ (อยธุ ยา), คณะ ๕ วดั มหาธาตฯุ (กรงุ เทพ), วดั ปา สนุ นั ทวนาราม (กาญจนบุรี), วัดปาหมูใหม (แมแตง เชียงใหม), วัดอุตรดิตถ ธรรมมาราม (อุตรดิตถ) , วัดปาสุคโต (ชยั ภมู )ิ ฯลฯ ๓๕. หนวู างผิดท่ี คำถาม กราบเรยี นทานอาจารยดร.สนองทเี่ คารพ หนู มี เรื่อง อยาก รบกวน เรียน ถาม อาจารย ดังน้ี คะ ท่ีบานหนูมีโตะหมูบูชาซึ่งหนูจัดวางไวในหองตางหาก ซ่ึงหนูทำ เปน หอ งพระ แตเ ผอญิ วา หอ งทห่ี นทู ำเปน หอ งพระ เปน หอ งทตี่ ดิ อยูกับหองน้ำ (ที่บานเปนทาวนเฮาสคะ)ซึ่งเปนกำแพงเดียวกัน โตะหมูบูชาหนูวางติดกับผนังกำแพงดานเดียวกับที่เปนผนัง หองน้ำ นองหนูเคาไปดูตำราการจดั วางโตะ หมูจากอนิ เตอรเ น็ต เคาก็บอกหนูวา หนูวางผิด โตะหมูหามอยูผนังเดียวกับหองน้ำ แตหนูเถียงเคาวาไมจำเปน มันอยูกับการท่ีเราปฏิบัติมากกวา พระพุทธเจาไมไดสอนเรื่องพิธีกรรม ไมไดสอนเรื่องฤกษยาม ไมไ ดส อนเรอ่ื งฮวงจยุ แตน อ งหนเู คา กย็ งั คาใจ เพราะเขาเชอื่ ตาม ตำราทอ่ี า นมา หนเู ลยอยากรบกวนอาจารยช ว ยตอบใหด ว ยนะคะ

๙92๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m หนจู ะไดใ หน อ งหนอู า น เพราะนอ งหนเู คา นบั ถอื อาจารยม ากจาก การไดอา นหนงั สือของอาจารย และการไดฟงอาจารยบรรยาย ธรรมท่กี ัลยาณธรรมคะ ขอกราบขอบพระคณุ อยา งสูงคะ คำตอบ เทวดาเปนสตั ว (รปู นาม) ที่อยตู า งภพกบั มนษุ ย ยังมี เทวดาท่ีนับถือพุทธศาสนาและมีสภาวะของจิตเปนปุถุชน เขา ยอมมากราบไหวบูชาพระในหองพระเหมือนมนุษย แตมากระ ทำสกั การะตา งเวลากัน ดังน้ันหากมีความจำเปนตองใชห องดงั กลา วเปน หอ งพระ ทำไมไมท ำผนงั หอ งพระใหแ ยกออกจากผนงั หองนำ้ ละครบั จะไดมคี วามรูสึกวา เปนคนละสว นกัน ๓๖. เพาะพนั ธลุ ูกสนุ ัขขาย คำถาม กราบเรียนทานอาจารย ที่เครพอยา งสงู กระผมมีปญ หาอยากถามอาจารยว า การเพาะพนั ธลุ ูก สุนัขเพื่อจำหนาย มีความผิดในทางศีลและทางธรรมอยางไร บา งครับ และมโี ทษหนกั หนาในทางธรรมมากไหม กระผมกำลัง จะเพาะพนั ธลุ ูกสุนัขเพือ่ ขาย อาจารยม ีขอ แนะนำอะไรบา งเพอื่ ผมจะได ตดั สนิ ใจไดถูกตอ งในการทำ เพอื่ จะไดไมผดิ ศลี และไม ผดิ ธรรม จงึ ขอขอบคุณอาจารยเ ปน อยา งสงู

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๙93๑ คำตอบ การเพาะพันธุสุนขั แลว เอาลกู ของเขาไปขาย ถือเปน การ กระทำทเี่ บยี ดเบยี น พรากลกู ไปจากแม ยอ มทำใหแ มส นุ ขั เสยี ใจ แลว ผูกเวรกบั ผกู ระทำ เมอ่ื ใดทบ่ี าปกรรมใหผล ผูกระทำกรรม ไมด ี ยอ มไมม ที ายาทสบื ตระกลู ดงั นนั้ เมอื่ ทราบเหตแุ ละผลของ กรรมน้แี ลว พงึ เลือกทำอาชีพตามท่ีชอบเถิด ๓๗. เขาไมรับ คำถาม กราบเรียนทานอาจารยท ่ีเคารพ หนูมีปญหาเรื่องเรียนหนังสือคะ คือหนูเรียนในระดับ บณั ฑิตศกึ ษาคะ เงื่อนไขในการสำเรจ็ การศึกษาคอื ตองตีพมิ พ งานวจิ ยั ในระดบั นานาชาตคิ ะ หนสู ง ไป ๓ ทแี่ ลว เขาไมร บั เลยนะ คะ พอดหี มดเวลาลาศึกษาตอ เลยตอ งกลบั มาทำงาน ทำงาน ประจำไปซ่ึงงานคอนขา งมาก แลว ก็ตองแบงเวลามา คิดเรอ่ื ง เรยี นดว ย เลยรสู กึ วา ไมไ ดด สี กั เรอ่ื ง งานวทิ ยานพิ นธไ มก า วหนา งานท่ีจะตองตีพิมพก ไ็ มกาวหนา อยากจะขอความเมตตาจากทานอาจารย ชวยช้ีแนะ แนวทางเพ่ือสำเร็จการศึกษา หนูอยากเรียนจบกอนเดือน กนั ยายนปน ี้ เนอื่ งจากหมดเวลาเรยี นจรงิ ๆ (ครบ ๖ ป) ตอ งเสยี เงินเพอื่ จะคนื สภาพนิสติ ใหมอ กี จำนวนมาก และทส่ี ำคัญแมกบั

๙9๒4 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m เตย่ี เปน หว งมาก หนเู ปน อาจารยส อนหนงั สอื หนจู ะไดส อนและ ทำงานวจิ ัยอยา งเตม็ ที่ มเี วลาไดด แู ลแมก ับเตยี่ และนองสาวได มากกวาน้ี กราบขอความเมตตาทานอาจารยใหการชี้แนะดวยคะ กราบขอบพระคุณคะ คำตอบ วิทยานิพนธเปนการเขียนรายงานผลงาน ที่เปนความ จริงมีเหตุผลรองรับ ความจริงที่สามารถเขาถึงไดงาย คือเริ่ม จากเหตุที่ทำ แลวไปรอดูผลวาจะมีปรากฎการณใดบางเกิดข้ึน ตรงกันขาม ความจริงที่เขาถึงไดยาก เริ่มจากปรากฎการณท่ี เกดิ ขน้ึ แลว ไปคนหาหรอื สืบดูวา มเี หตอุ ะไรท่ีทำใหเ กดิ คนท่มี ี เวลาจำกัด นิยมทำวจิ ยั อยา งแรกมากกวาการทำวิจยั ในรปู แบบ ที่สอง นอกจากจะเลือกวธิ ที ำวจิ ัยแลว ผูใ ดพฒั นาตนเองใหม ี ความรูมคี วามสามารถ ใหร ูมากกวา ใหม ีความสามารถมากกวา ผตู รวจผลงานวจิ ยั (advisor) และพฒั นาตวั เองใหม คี ณุ ธรรมสงู กวา ผตู รวจสอบผลงานวจิ ยั ไดแ ลว ยอ มประสบกบั ความสำเรจ็ ได งา ย จากผลงานวจิ ยั ทที่ ำในตา งประเทศพบวา คนทป่ี ระสบความ สำเร็จใชปญญา (IQ.) เพยี ง ๒๐% และใชค ณุ ธรรม (EQ.) มาก ถงึ ๘๐% ฉะนน้ั หากผถู ามปญ หาประสงคจ ะผา นพน อปุ สรรคให ได ตอ งดูตวั เองแลว พฒั นาตวั เองใหม ีคณุ ภาพดังทกี่ ลา วมานี้ให ได แลว ความสำเรจ็ ยอ มเกิดข้ึนแนนอน

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๙95๓ ๓๘. คนโมโหงา ย คำถาม เรยี น อ.สนอง ทเี่ คารพอยา งสงู หนกู ราบขอบพระคุณ อ.สนอง มากนะคะท่กี รณุ าตอบ คำถามของหนู อ.สนอง ชว ยใหห นเู ขา ใจมากขนึ้ และมแี นวทางท่ี จะปฏิบตั ิธรรมตอไป หนูขอรบกวนถาม อ.สนอง เพ่มิ เติม ดังนี้ ๑) หนูจะกลับมาใชวรรณกสินมาเปนองคบริกรรมอีก ตามที่ อ.สนอง แนะนำวา เหมาะกบั จรติ ของหนู หนเู ปน คนโมโห งา ยมากคะ แตต อนนดี้ ขี น้ึ เพราะพยายามฝก สตเิ วลาโกรธกร็ วู า โกรธไมล มื ตวั และหายโกรธเรว็ ขนึ้ ความจรงิ หนหู ยดุ ใชก สนิ สไี ป นานแลว เพราะมคี นบอกวา ไมใ ชแ นวทางของสตปิ ฏ ฐาน ๔ ไม สามารถทำใหบรรลุธรรมได ถึงแมวาหนูจะรูสึกวา เวลาหนูใช กสนิ สี จิตจะตง้ั มน่ั ไดเ ร็วมาก บางครงั้ ใชเวลาสน้ั มาก ประมาณ ๑๐ กวา นาที ถงึ หนูจะไมไ ดฝกกสนิ สีแลว แตบ างคร้ังกเ็ กดิ ข้นึ เองโดยไมต้ังใจ ในขณะที่เดินจงกรมหรือน่ังสมาธิกอนท่ีจิตจะ ต้ังมั่น แบบวา มาเองคะ จิตรวมจะพงุ ทะลุวงสี ทำใหว งสที ี่เกิด ขนึ้ เพยี งวบู เดยี วหายไป กลายเปน จติ รวมและนงิ่ เอง หนขู อถาม อ.สนอง วา กรณนี เี้ ปนของเกาหรอื เปลา คะ คอื มคี นเคยบอกวา ถาเคยฝกมากอ นในอดตี ชาติ จติ จะจำได และทำไดเ อง ๒) หนอู ยากให อ.สนอง ชวยแนะนำวา เมอื่ จิตรวม แลว จะตอ งทำอยา งไรตอไป หนังสอื หลายๆ เลม ท่เี คยอา น อธบิ ายแควา ญาณขน้ั ไหนมีอาการอยา งไรเทาน้ัน

๙96๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๓) หนูไมแนใจวาจะสามารถเลี้ยงไกเพ่ือจะแกปญหา เรื่องปลวกท่ีบานได เพราะตอนน้ี หนูรับภาระในการดูแลบาน ดูแลครอบครัวซึ่งมีลกู เล็กๆ กำลังซน และธรุ กจิ สวนตัว คือมี งานลน มอื มาก กลวั วา จะดแู ลไกไ ดไ มด พี อ จะเปน การสรา งกรรม ใหม อ.สนองคดิ วา ถา หนยู า ยไปอยคู อนโดซงึ่ ไมต อ งฉดี ปลวกอกี เลย จะเปน การแกป ญ หาแบบถาวรไดห รอื เปลา คะ เพอ่ื นหนบู อก วา เปนการหนีปญหา ๔) รบกวน อ.สนองชวยแนะนำวา ถาเราไปบนแลว ลมื ไปแกบ น รวมถงึ ลมื วา เคยไปบนทไี่ หน เราควรจะทำอยา งไรดคี ะ กลวั แรงสนิ บนคะ ขอบพระคุณ อ.สนองมากคะ ท่กี รณุ าตอบคำถามของ หนู ขอบคุณคะ คำตอบ (๑). ผูที่บอกวา ฝกกสณิ ไมใ ชแ นวทางของสติปฏฐาน ๔ เปน การบอกเปน การพดู ทถ่ี กู เพราะการฝก กสณิ มเี ปา หมายอยทู ี่ จติ ตั้งมัน่ เปนสมาธิ และมใิ ชเปนการทำใหเกดิ ปญ ญาเหน็ แจง ที่ นำไปสูการบรรลธุ รรมทนี่ ำพาชวี ติ ไปสกู ารพน ทกุ ข ผูถามปญ หา ใชก สณิ มาเปน องคบ รกิ รรม แลว ทำใหจ ติ ตง้ั มนั่ ไดเ รว็ เปน เพราะ เคยปฏบิ ตั ิสมถภาวนา (กสณิ ) มากอ นนน่ั เอง แตต อ งไมลมื วา การปฏบิ ตั ิธรรมในแนวทางน้ี ปญ ญาเหน็ แจง ไมเ กิด

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๙97๕ (๒). ญาณ หมายถงึ ความรูย ง่ิ ยวด หรอื ความรูสูงสุด ที่เกิดข้ึนกับจิตที่ตั้งม่ันเปนสมาธิ ความรูย่ิงยวดมีสองอยางคือ โลกิยญาณ (อภญิ ญา ๕) และ โลกุตตรญาณ (วปิ ส สนาญาณ) การไปรูสมมุติบัญญัติของความรูสูงสุด ดวยการอานหรือฟงผู อ่ืนบอกเลา มิไดทำใหเกิดความกาวหนาในการพัฒนาวิปสสนา ญาณ แตสภาวธรรมทเี่ กดิ ขน้ึ ในดวงจิตของผปู ฏบิ ตั ธิ รรม เปน ตวั บงชี้ความกาวหนาในการพัฒนาจิต (๓). ทเี่ พอื่ นบอกวา หนปี ญ หานนั้ เขาพดู ถกู ตอ งแลว เมอื่ ใดใชป ญญาทางโลกแก ปญ หายอมมีโอกาสเกดิ ขึน้ ได ผูท่ีเขา ถงึ ความเห็นถูก สามารถใชป ญญาปองกนั มิใหเกิดปญ หาข้ึนกับตัว เอง ดว ยการไมน ำตวั เองเขา ไปขอ งเกยี่ วกบั ปญ หา ทเี่ ปน เหตนุ ำ มาซงึ่ บาปได ดว ยวธิ กี ารทเ่ี สนอมา หากมศี กั ยภาพทจ่ี ะทำเชน นนั้ ได ซึ่งเรือ่ งน้ีไมต า งจากการนำตวั เองใหพน ไปจากความทกุ ข (๔). การขอขมาตอสิ่งศักดิ์สิทธ์ิ สามารถ แกปญหาที่ถามไปได เม่ือขอขมากรรมแลว ตอ งไมป ระพฤตซิ ำ้ ใหบ าปเชน นน้ั เกดิ ขนึ้ อกี ดว ยการพฒั นาตนเอง ใหมีศลี มธี รรมหาขอ คุมใจอยูทุกขณะตืน่ และตอ งพัฒนาจติ ใหม ี กำลงั ของสตกิ ลา แข็งอยูเสมอ

๙98๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๓๙. ตองไมไกล คำถาม กราบเรียนทา นอาจารยด ร.สนอง ท่ีเคารพ คือชวงปดเทอมน้ีผมอยากไปเขาปฏิบัติธรรม จึง อยากทราบสถานที่ปฏิบัติท่ีถูกตองรองรอย ตามคำสอนของ พระพุทธองค ไดอยูใกลบารมีพระอริยเจา แถวบริเวณไมไกล จาก จ.ชยั นาท มีไหมครับ ดว ยความเคารพอยางสูง คำตอบ มคี รบั เชน สถานปฏบิ ตั ธิ รรมวดั อมั พวนั จงั หวดั สงิ หบรุ ี หรือท่วี ดั มเหยงคณ จังหวดั อยุธยา ๔๐. อานแลว วางไมลง คำถาม สวสั ดคี ะอาจารยสนอง หนไู ดอ า นหนงั สอื ทางสายเอก หนไู ปงานไทยทจี่ งั หวดั ท่ี หนอู ยู มพี ระสงฆไ ทยในลอนดอนตง้ั เตน็ ทใ นงานน้ี แลว หนพู าลกู ไปกราบทาน แลวหนูเหน็ หนงั สอื ของอาจาย มวี างอยเู ลม เดียว

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : ๙99๗ คะ พอหนูอานแลววางไมลง ตองอานใหจบ ตองขอขอบคุณ อาจารยมากๆ คะท่ีมีหนังสืออยางน้ีออกมา หนูอยูที่ประเทศ อังกฤษคะ ทำงานดูแลคนแก อยากจะเรียนถามอาจารยดังนี้ คะ ๑. งานบรกิ ารคนแกเ ปน งานทห่ี นกั และปญ หามาก แต คนแกบ างคนเรอื่ งมาก ถาเคาตองการอะไรแลว เราตอ งทำให ได แตบ างครง้ั คนแกค นอน่ื กต็ อ งการเราดว ย แตเ ราไมส ามารถที่ จะใหเ วลาเคา ไดม าก อยา งเชน คนแกบ างคนตอ งการคยุ หรอื ให เราทำอะไรนาน ๆ บางครงั้ หนรู ำคาญมากคะ จะมวี ธิ ที ำอยา งไร คะใหใ จเยน็ และมองทกุ สงิ่ ใหเ ปนอเุ บกขา ๒. หนูพยายามทีจ่ ะไมนิททาเพอ่ื นทท่ี ำงาน แตบ างคร้งั ก็มีหลุดบาง เพราะเคาทำใหหนูโมโห เพราะเรามองกันตางมมุ คะ หนพู ยายามท่จี ะไมเ ขา รวมกลุมกับเพือ่ นมาก อาจารยว าหนู ทำถูกหรอื เปลาคะ ตอนพกั หนกู เ็ อาหนงั สอื ของอาจารยม าอา น ทำจิตสงบเพราะไมอยากไปยุงกบั ใครมาก ๓. ถามศี ลี ๕ ไมค รบ แลว ตองการท่ีจะทำใหค รบ คอื พยายามท่ีจะทำใหครบ แตก็หลุดบาง ดีบาง ตองทำอยางไร คะ ๔. ถา สามีทุศลี แลวเราบอกเคา เคาไมฟ ง เราจะเปน บาปดว ยหรือเปลา คะ ๕. หนสู วดมนตและนั่งสมาธทิ กุ วัน แตส ามีไมไ ดป ฏบิ ัติ แลว เคาจะอยกู บั หนไู ดน านหรอื เปลาคะ ขอบพระคุณคะ

๙1๘00 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m คำตอบ (๑). คนท่ีเกิดมาเพอ่ื ปรับปรงุ แกไ ขชีวติ ใหด ขี น้ึ ยอมพงึ พอใจท่ีจะทำงานอยูกับความยากลำบาก มากกวาที่จะทำงาน อยกู ับความสบาย เพราะเขาจะไดมโี อกาสพฒั นาจติ ตนเองใหม ี คณุ ธรรมเพม่ิ ขน้ึ อาทิ มคี วามอดทน (ขนั ตบิ ารม)ี เพม่ิ ขน้ึ มคี วาม เพียร (วริ ิยบารม)ี เพิ่มขึ้น มกี ารเรยี นรคู น (ปญญาบารมี) เพมิ่ ข้ึน มกี ารใหอ ภัยในทุกสิ่งทเี่ ปน เหตขุ ัดใจ (เมตตาบารม)ี เพิม่ ขน้ึ ผรู ูยอมไมปฏเิ สธท่ีจะทำงานในลักษณะน้ี จงดผู ูตอบปญ หาเปน ตวั อยา ง แลวทำตาม หากปรารถนาความเจรญิ ของชวี ติ ตอง ไมท อแทไ มทอถอยกบั งานทก่ี ำลังทำอยู (๒). จงเอาคนที่ชอบนินทาผูอื่นเปนครูสอนใจตัวเอง วาเราจะไมประพฤติอยางเขา แลวเราก็จะไมเปนเหมือนเขา ผู ใดดูใหออก แลว ทำใหได ดงั ที่แนะนำมา ยอ มทำใหม ีคณุ ธรรม เพิ่ม คนท่มี ีศีลมีธรรม ยอมไมรวมเขา กลุมกบั คนท่ที ศุ ีลไรธ รรม เพราะเสน ทางเดนิ ของชวี ติ เปน คนละทางกนั ฉะนน้ั จงดใู หอ อก แลว เลือกเอาตามที่ชอบ (๓). ทำตนใหเ ปน ผมู สี จั จะ สวดมนตก อ นนอนทกุ วนั หลงั สวดมนต เอาจติ จดจอ อยกู บั ลมหายใจเขา - ออก อยา งนอ ยครง่ึ ชั่วโมง หรือจนกวาจะหลบั ไป วิธีการเชน นเี้ ปน เหตทุ ำใหม ศี ีลหา ขอ กลบั มาคมุ ใจทกุ ขณะต่นื (๔). ถือวาเปน บาป แตหากเมื่อใดสามศี รัทธาในตวั ของ ผถู ามปญหา แลวเขาประพฤตติ ามทเี่ ราบอก จงึ จะถอื วาไมเ ปน บาป

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒๐ : 1๙01๙ (๕). จะอยดู ว ยกันไดนาน เทา ที่จิตของผูทรงคณุ ธรรม กบั จติ ของผดู อ ยในคณุ ธรรม ยงั ไมป ฏเิ สธทจ่ี ะอยรู ว มครอบครวั เดยี วกัน หรือพลังทม่ี ีอยใู นดวงจติ ผลักใหห า งจากกัน ดวยเหตุ นี้ พระพทุ ธโคดมจึงไดตรสั ในทำนองที่วา คนท่จี ะอยูรว มกนั ได อยางมีความสงบสุข ตองมีคุณธรรมส่ีอยางใกลเคียงกัน คือ สมสัทธา สมสีลา สมจาคา และสมปญ ญา ๔๑. อทุ ศิ บุญใหพอ แม คำถาม กราบทานอาจารย ดร. สนอง วรอุไร กระผมมคี ำถามวา หากบดิ ามารดาเจบ็ ปว ย (ไมวา ทาง กายหรือจิตใจ) ไดรับทุกขเวทนาแรงกลา แมรักษากับแพทย อยางไรก็ไมด ขี ้ึน และหากสาเหตกุ ารเจบ็ ไขน้ัน มาจากเจากรรม นายเวรหรือเปน ผลกรรม ผเู ปนลูกจะสามารถสรา งความดแี ลว อทุ ศิ ผลบญุ หรอื แผเ มตตาแดท า นเพอ่ื หวงั จะบรรเทาทกุ ขเวทนา ใหทานบางจะไดหรือไม และหากอุทิศใหเจากรรมนายเวรของ ทา นดว ยเขาจะไดร ับหรอื ไม กราบอาจารยสามครง้ั ครับ