Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore สนทนาภาษาธรรม เล่ม 15

สนทนาภาษาธรรม เล่ม 15

Published by Sarapee District Public Library, 2020-10-22 07:58:26

Description: สนทนาภาษาธรรม เล่ม 15
โดย ดร.สนอง วรอุไร

Keywords: ดร.สนอง วรอุไร,สนทนาภาษาธรรม,ธรรมะ

Search

Read the Text Version

สนทนาภาษาธรรม เลม ๑๕ จากเว็บไซตกลั ยาณธรรม ตอบปญหาโดย ทานอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร

ชมรมกลั ยาณธรรม หนังสือดีอนั ดบั ท่ี ๙๖ สนทนาภาษาธรรมเลม ๑๕ : จาก website kanlayanatam.com ตอบคำถามโดย : ทา นอาจารย ดร.สนอง วรอุไร จัดพมิ พถ วายเปน พทุ ธบูชาโดย ชมรมกัลยาณธรรม ขอนอมถวายเปน พุทธบชู า ชมรมกลั ยาณธรรม ๑๐๐ ถ.ประโคนชัย ต.ปากน้ำ อ.เมอื ง และ จ.สมทุ รปราการ โทร. ๐๒-๗๐๒๙๖๒๔ กราบบชู าอาจรยิ คณุ หรือ ชมรมกัลยาณธรรม ๘๙/๖-๗ ซอยศึกษาวิทยา ถ.สาธรเหนือ แด สลี ม บางรกั กทม. โทร. ๐๒-๖๓๕๓๙๙๘ ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ภาพปก : ภาพประกอบ : วิสูตร หรรษภิญโญ ขอ ธรรมประกอบเลม : คติธรรมจาก หลวงปทู อน ญาณธโร (พระราชญาณวสิ ทุ ธิโสภณ) รูปเลม -จัดพมิ พ : กอ นเมฆแอนดก นั ยก รปุ โทร.๐๘๙๑๐๓-๓๖๕๐ พมิ พครัง้ ที่ ๑ : ๕,๕๐๐ เลม (กนั ยายน ๒๕๕๒) สพั พทานัง ธัมมทานัง ชินาติ การใหธ รรมะเปน ทาน ยอ มชนะการใหท ั้งปวง www.kanlayanatam.com

คำนำในการจดั พิมพถ วายเปนพุทธบชู า อนุโมทนากถา ชมรมรมกัลยาณธรรมขอกราบขอบพระคุณ ทาน จากการจัดทำหนังสือ สนทนาภาษาธรรม เลม ๑๕ น้ี อาจารย ดร.สนอง วรอุไร ในการเปน ที่พง่ึ พิงของผปู ระสบทกุ ข ทำใหขาพเจาไดทราบถึงปญหาท่ีแตละคนมี และไดพยายาม ยากทางใจ ซงึ่ ทำใหป ณธิ านในการเผยแผธ รรม เปน แนวหลงั ทาง สรรหาคำพูดท่ีอานแลวเขาใจไดงายมาเฉลย ผูถามปญหาเปน ธรรมของพวกเราทุกคน เปน ไปตามอธิษฐานจติ ทกุ ประการ เหมือนครูฝกใหสมองของขาพเจาไดต่ืนตัว พรอมทำงานรับใช จติ อยเู สมอ ซง่ึ มผี ลทำใหป ญ ญาบารมขี องขา พเจา มเี พิม่ มากขน้ึ ทกุ ทา นทมี่ โี อกาสใชบ รกิ ารเวบ็ ไซตก ลั ยาณธรรม ยอ มได ขา พเจา ขอบคณุ ครผู อู ารี พรอ มทง้ั ขอบคณุ ทกุ ทา นทม่ี สี ว นในการ รับสารประโยชนในการพฒั นาจิตใจ และมคี อลัมนส นทนาภาษา จัดทำหนังสือเลมนี้ออกเผยแพร กระจายความเหน็ ถกู กระจาย ธรรม ทย่ี ืนยงคกู ับเวบ็ ไซตตลอดมา ซ่งึ ถอื วา บานหลงั นไ้ี มเ คย ความดคี วามงาม เขาสใู จของมวลชนผสู นใจ เงยี บเหงาเลย ขาพเจาอางอานิสงส แหงการใหอันสูงสุดน้ี จงเปน ขอขอบคุณเว็บมาสเตอร ผูดูแลบานธรรมะนี้ รวมท้ัง พลวปจจัยบันดาลใหทุกทานท่ีมีสวนรวม จงมีความเห็นถูก ทุกทานที่ไดเยี่ยมชม ขอบุญกุศลในมหาทานตางๆ นี้ จงถึงยัง มีดวงตาเห็นธรรม นำพาชีวิตพนไปจากความทุกขท้ังมวล ใน ทกุ ทา นและปวงสรรพสัตว ผเู วียนวายอยูในสงั สารวฏั น้เี ทอญ. อนาคตอนั ใกลน้ี จงทกุ ทาน ทกุ คนเทอญ. คณะผูจ ัดทำ ดร.สนอง วรอไุ ร ชมรมกัลยาณธรรม

๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๗ หนา ๒๗. งานของชวี ติ .......................................................................................... ๖๘ ๒๘. “กวาดหนอๆๆๆ” ............................................................................. ๗๑ ๑. คนขล้ี มื ......................................................................................................... ๑๐ ๒๙. ชำนาญแบบไหน ........................................................................................... ๗๒ ๒. สงสยั มาก ...................................................................................................... ๑๑ ๓๐. ตอ งอสภุ กรรมฐาน ..................................................................................... ๗๕ ๓. อยากเปน พระอรหนั ต .................................................................................. ๑๖ ๓๑. บญุ เกา สง ผล ................................................................................................ ๗๙ ๔. จติ ฟงุ ซา น ..................................................................................................... ๒๑ ๓๒. สขุ จากจติ เปน อสิ ระ ..................................................................................... ๘๒ ๕. บญุ เกา สง ผล .................................................................................................. ๒๓ ๓๓. รอใหถ งึ ปห นา ............................................................................................. ๘๓ ๖. บาปดว ยไหม ............................................................................................. ๒๔ ๓๔. ใครเปน เจา ของ .............................................................................................. ๘๔ ๗. He hates my sister ......................................................................................... ๒๖ ๓๕. คนอยากบวช .............................................................................................. ๘๕ ๘. ผอู าภพั .............................................................................................................. ๓๐ ๓๖. โรครมู าตอยด ............................................................................................ ๘๘ ๙. ปฏปิ ทาพระโพธสิ ตั ว .................................................................................... ๓๑ ๓๗. น้ำอัฏฐบาน .................................................................................. ๙๑ ๑๐. ผดิ ศลี ขอ สอง .............................................................................................. ๓๔ ๓๘. ปฏบิ ตั ธิ รรมสมควรแกธ รรม .................................................................... ๙๕ ๑๑. เหน็ ผดิ จากธรรม .......................................................................................... ๓๗ ๓๙. อาการตดิ ลบ .............................................................................................. ๙๗ ๑๒. แคน มากเลยคะ ............................................................................................. ๓๙ ๔๐. ตอ งฌานหรอื ไม .......................................................................................... ๙๙ ๑๓. หนบี าปใหท นั .............................................................................................. ๔๒ ๔๑. อาชพี เพาะเลย้ี งไสเ ดอื น ......................................................................... ๑๐๑ ๑๔. ตอ งดบั ทเี่ หตุ ................................................................................................ ๔๓ ๔๒. ถกู ของทา น ................................................................................................ ๑๐๓ ๑๕. บอกกอ นไดไ หม ............................................................................................ ๔๕ ๔๓. ผมู โี ชคดี ...................................................................................................... ๑๐๔ ๑๖. แกป ญ หาทใ่ี จ ............................................................................................. ๔๘ ๔๔. ผดี ดุ กี วา คนดุ ............................................................................................... ๑๐๖ ๑๗. ไปทางไหนดี .................................................................................................... ๕๒ ๔๕. สนใจธรรมมานาน ..................................................................................... ๑๐๗ ๑๘. แมน อ งดาว ................................................................................................... ๕๓ ๔๖. ผหู ญงิ ผมยาว ........................................................................................... ๑๐๙ ๑๙. ปญ หาของผฝู ก ใหม ...................................................................................... ๕๕ ๔๗. ควรและไมค วร ........................................................................................ ๑๑๑ ๒๐. พระโสดาบนั เดก็ ........................................................................................... ๕๗ ๔๘. เทวดาชว ยได ............................................................................................ ๑๑๓ ๒๑. คนชา งสงสยั .................................................................................................. ๕๘ ๔๙. ตน ไมต าย-ตน ไมเ ปน ................................................................................ ๑๑๔ ๒๒. ศลี ไมบ รสิ ทุ ธิ์ .................................................................................................. ๖๐ ๕๐. ไมเ หมอื นใคร .............................................................................................. ๑๑๖ ๒๓. ตอ ยอดทางไหน ............................................................................................ ๖๒ ๕๑. เหตกุ ารณท ห่ี นกั ........................................................................................ ๑๒๔ ๒๔. ทำความเหน็ ใหถ กู ......................................................................................... ๖๔ ๕๒. อามาบอก ........................................................................................... ๑๒๖ ๒๕. ตายแลว ไปไหน ......................................................................................... ๖๖ ๕๓. หนงั สอื สวดมนต ๑๘๐ เลม ...................................................................... ๑๒๙ ๒๖. เตรยี มตวั กอ นตาย ....................................................................................... ๖๗ ๕๔. บำบดั อลั ไซเมอร ........................................................................................ ๑๓๑ ๕๕. เธอตอ งการใหท ำหมนั ........................................................................... ๑๓๒ ๕๖. หนเู คยทำแทง .......................................................................................... ๑๓๓

๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๙ ๕๗. วาทะทา นเจา คณุ ฯ ................................................................................. ๑๓๕ ดกู อ นอานนท ๕๘. ปรางคไ หนดี ............................................................................................... ๑๓๘ ๕๙. ดฉิ นั มลี างสงั หรณ .................................................................................. ๑๓๙ บางทพี วกเธอจะพึงมคี วามคิดอยางน้วี า ๖๐. ศรทั ธาในการตอบคำถาม ...................................................................... ๑๔๒ ปาพจน (พุทธพจน) มพี ระศาสดาลว งแลว ๖๑. ธรุ กจิ ขายตรง .......................................................................................... ๑๔๔ ๖๒. บชู าใครดี ...................................................................................................... ๑๔๖ พระศาสดาของพวกเราไมม ี ๖๓. จดุ โฟกสั ของสายตา .................................................................................. ๑๕๐ ขอนี้พวกเธอไมพ ึงเห็นอยางน้ัน ๖๔. รบั ใชม ากเหนอื่ ยมาก ............................................................................... ๑๕๑ ธรรมก็ดี วนิ ยั กด็ อี นั ใดอันเราแสดงแลว ๖๕. เรยี นดว ยปฏบิ ตั ธิ รรมดว ย ...................................................................... ๑๕๓ ไดบ ัญญัติไวแ ลวแกพวกเธอ ๖๖. ทกุ ขม ากๆ ..................................................................................................... ๑๕๖ ๖๗. เขาไมใ หก ลบั ............................................................................................... ๑๕๘ ธรรมและวินัยอันน้ัน ๖๘. ผมปวดใจ .................................................................................................. ๑๖๐ จกั เปน ศาสดาแหง พวกเธอ ๖๙. ฟง มาก-ทกุ ขม าก ...................................................................................... ๑๖๒ โดยกาลลว งไปแหง เรา ๗๐. ฆา ไสเ ดอื นแลกปรญิ ญาบตั ร ............................................................. ๑๖๕ ๗๑. คนกลวั บาป ............................................................................................... ๑๖๗ พทุ ธวจนะ ๗๒. รคู ะ แตห ยดุ ไมไ ด ................................................................................... ๑๗๐ ๗๓. รวู า ผดิ แตก ย็ งั ทำ ...................................................................................... ๑๗๓ เลม ท่ี ๑๓ : พระสุตตันตปฎ ก ทฆี นิกาย มหาวรรค ๗๔. ชอบแอบคดิ ................................................................................................ ๑๗๖ เลม ๒ ภาค ๑ หนาท่ี ๓๒๐ (ชดุ ๙๑ เลม) ๗๕. ธรุ กจิ ซอ้ื ขายทอง ...................................................................................... ๑๗๗ ๗๖. ขดั กบั กฎแหง กรรมหรอื ไม .................................................................... ๑๗๘ ๗๗. ใครพบใครเหน็ ............................................................................................ ๑๘๐ ๗๘. อยากมกี ลั ยาณมติ ร ................................................................................. ๑๘๑ ๗๙. เหมอื นจะหลบั ............................................................................................ ๑๘๓ ๘๐. คนดดี ตู วั เอง ............................................................................................. ๑๘๔ ๘๑. ผเี สอื้ บนิ ตดั หนา รถ .................................................................................... ๑๘๕ ๘๒. ไมม หี ว งผกู ................................................................................................... ๑๘๙ ๘๓. พน ทกุ ขไ ดไ หม ............................................................................................ ๑๙๑ ๘๔. ตอ งทำเหตใุ หถ กู ตรง ............................................................................... ๒๐๐ ๘๕. ใครโง .............................................................................................................. ๒๐๒ ๘๖. คนมเี วลาวา ง .............................................................................................. ๒๐๔

1๑0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๑1๑1 ๑. คนข้ีลมื คำตอบ คำวา “สต”ิ หมายถงึ ระลกึ ได นกึ ได ไมล ืม สว นคำวา คำถาม กราบเทา ทานอาจารยด ร.สนองทเ่ี คารพอยา งสงู “สมั ปชญั ญะ” หมายถงึ ความรตู วั อยเู สมอ (ปญ ญา) ผมขอกราบเรยี นถามทานอาจารยดังตอไปนคี้ รบั ผใู ดมกี ำลงั ของสตอิ อ นและกำลงั ของสมั ปชญั ญะออ น ตงั้ แตเ ดก็ ผมมกั มอี าการไมม น่ั ใจในตวั เอง เชน ปด ประตู ยอ มระลกึ ไมไ ดแ ละไมร วู า ไดท ำอะไรไปแลว ดงั นน้ั ความไมม น่ั ใจ แลวล็อคกลอนแลว แตพอเดินออกมากลับรูสึกไมม่ันใจวา ได จงึ เปน เหตมุ าจาก จิตมกี ำลังของสตสิ มั ปชญั ญะออน ล็อคไปแลว หรือยัง สงผลใหต วั เองตอ งเดินกลบั ไปเช็คแลวเชค็ อีก บางทีตรวจสอบหลายคร้ังเปนสิบครั้งก็ยังมี รูสึกถึงความ วธิ ี แกไ ขคอื ตอ งพฒั นาจติ ใหม ศี ลี ๕ คมุ อยทู กุ ขณะตน่ื ไมมั่นใจในตัวเองท่ี ตวั เองเหน็ แลวรสู กึ สงสารตัวเอง ใหไดกอน แลวนำตัวเองเขาปฏิบัติธรรมสมควรแกธรรม แลว โอกาสหมดไปของปญ หาจงึ จะเกิดขึน้ ได ความมนั่ ใจแบบนยี้ งั สง ผลกบั สง่ิ อน่ื ๆ ในชวี ติ ครบั ไมว า จะการงาน หรอื การใชชวี ิตทวั่ ไป ทำใหผ มสงสัยทุกสง่ิ ทกุ อยาง หรือขณะล็อคกลอน อยาเพ่ิงปลอยมือ แลวพูดวา ในชวี ิต เชน จะขึ้นรถลงเรือ บางทียงั สงสัยวา เราขึน้ ผดิ หรอื ไม “ลอ็ คหนอๆๆๆๆ” ชา ๆ หาครงั้ จึงปลอ ยมือออกจากกลอน ทำงานก็ลงั เลตรวจสอบอยูจนอนาถใจตัวเอง ๒. สงสัยมาก ปจจุบันน้ีผมหันมาฝกดูจิต เวลาท่ีอาการรากเงาของ ความไมม ่ันใจนเ้ี กิด ผมพอทจี่ ะเกิดความรสู กึ ตัวขนึ้ มาได คำถาม แตก็แพกิเลสและความปรุงแตงในใจตัวเอง หลงเขาไป เรียน ทา นอาจารย ดร.สนอง วรอุไร กลมุ ใจอกี กระผม เปนคนหนึ่งที่ศรัทธาในตัวอาจารยมากและ ทา นอาจารยค รบั เหตทุ ที่ ำใหผ มไรค วามมน่ั ใจนคี้ อื อะไร อยากจะปฎิบัติ ฝกจิตใหนิ่งตามท่ีอาจารยบรรยายส่ังสอน ครบั ? ทางท่ผี มปฏิบัตคิ ือการดูจติ ท่ีทำอยนู ี้ จะเปน เหตุให แตด ว ยยงั มเี รอ่ื งทางโลกอยอู กี ทต่ี อ งยงุ เกยี่ วอยกู บั คน กบั เงนิ ชนะสภาพการปรงุ แตงทหี่ ลอกหลอนจิตใจผมไดห รอื ไมค รับ? กับใจ กับกเิ ลสตณั หา อวชิ ชา ของตวั อง ก็พยายามท่ีจะฝก จิต เทาที่จะทำไดตามเหตุปจจัย จึงไดมีคำถามเพื่อนำมาพัฒนา กราบเทา ทา นอาจารยค รับ ปญ ญาและตอบขอสงสยั ในตัวเองดังนีค้ รับ

1๑2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๑1๓3 ๑. ตอนน้ีเร่ิมฝกมาไดสักระยะหนึ่งแลวครับรูสึกวาจิต ๖. ผมไดฟงการบรรยายของอาจารย ผานทาง web- เรมิ่ สงบไดบ า งแตย งั สงบบา งฟงุ ซา นกม็ เี ยอะ ถามวา เรามเี วลา site กัลยาณธรรม และเห็นวามันเปนสิ่งท่ีดีและนาจะถูกตอง สักเทาไรถงึ จะทำใหจิตสงบและน่งิ ใหม ากกวานค้ี รบั ตามหลักคำสอนของพุทธศาสนาจึงได ม่ันใจท่ีปฏิบัติตามคำ บรรยายของอาจารย แตคำถามคือวาผมไดนำส่ิงท่ีไดรับมาไป ๒. บางครั้งรูสึกวางานท่ีทำมันไมถูกตอง มันยุงและ บอกกับเพื่อนใกลตัวใหเขาเริ่มทำตามอยางที่ผมไดรับฟงมาแต วนุ วาย อยากจะหนีไปหาที่สงบๆ ไมท ราบวา ทา น อาจารยม ขี อ เขาก็ทำตามแต ยังยุงอยูกับเรื่องทางโลก/ในชีวิตประจำวัน ควรแนะนำอยา งไรบา ง ของเขาอยูอีกมาก ทำใหผมรูสึกวาเราไปยัดเยียดอะไรใหเขา หรือเปลา เราจะเปน บาปไหมครับ ๓. อยากลาออกจากงานไปบวช/ปฏิบัติธรรมตลอด ชีวิต (แตยังมีความกลัวอยูวาจะเปนการตัดสินใจท่ีถูกตองหรือ ๗. ตอนเปนเด็กเราทำบาปไวมาก เชนฆาสัตวตัดชีวิต ไม และยงั หว งพอ กบั แมท ยี่ งั ใชช วี ติ ทยี่ งั หา งไกลจากธรรมะหว ง เบยี ดเบียนสัตว ลกั ขโมยเงินของตา ไมทราบวา จะแกไ ขอยา งไร ทา นวา หลังจาก ท่ที า นทงิ้ ขนั ธน ไ้ี ป) ไมทราบวา ทา นอาจารยม วี ิธี ไดบางในตอนน้ี และถาเราบำเพ็ญฝกภาวนา แลวอุทิศใหเหลา การเชนไรแนะนำคนโงดวยครบั สรรพสตั ว บรรพบรุ ษุ เจากรรมนายเวร ท่ีเราเคยลว งเกนิ ทาน ไวไ มท ราบวา เขาจะไดร บั หรอื ไมแ ละเขาจะอโหสกิ รรมใหเ ราหรอื ๔. ไมท ราบวา เรื่องของการมี องคเ ทพ มาคมุ ครองตัว เปลาครับ มนุษย มีจรงิ แทอยางไรครบั ๘. วธิ ีท่จี ะระงับ/ลด/กำจัด ความโมโห โทสะ ใจรอน ๕. เพื่อนของผมไดโทรไปหาหมอดูคนหน่งึ หมอดูบอก ของตัวเองไดอ ยางไรบา งครบั วาตัวเขามีองคเ ทพพญานาค และ องคอื่นๆอกี และแนะใหเ ขา จัดพิธีบวงสรวงองคเทพ ปละครั้ง และควรจะระลึกบูชาองค ** กิจอันใดอันประกอบดวยกายกรรม วจีกรรม เทพเหลาน้ันอยูเสมอๆเพราะวาทานคอยปกปกรักษา คุมครอง มโนกรรม ทีข่ าพเจา ทำแลว เกิดเปนบญุ กุศลบารมีเกดิ ขนึ้ ผมขอ ตัวเรามาโดยตลอด และตัวเพื่อนก็ไดจัดพิธีบวงสรวงองคเทพ อุทิศแผใหแ กส รรพสัตว ท้งั หลายทีอ่ ยูใน ๓๑ ภมู ิ ในวัฏฏะนี้ อัน ณ ศาลพระภมู ทิ บี่ า นโดยจดั หาเครอื่ งบวงสรวงผลไมอ าหารคาว ไดแ กเ จา กรรมนายเวร บดิ ามารดา ญาตมิ ติ ร ศตั รู ครบู าอาจารย หวาน(แบบไมม เี นอื้ สตั ว) นงุ ขาวหม ขาว กนั ทง้ั ครอบครวั รวมถงึ สัตวนรก เปรต อสรุ กาย เดรัจฉาน เทพเทวา พรหม ทงั้ หลาย ตวั ขา พเจา กเ็ ขา รว มดว ย ไมท ราบวา เปน การกระทำทอ่ี ยใู นภาวะ ทั้งท่ีมีชีวิตอยูและเสียชีวิตไปแลวไมวาทานจะอยูภพไหนภูมิใด หลง หรอื ถูกผิดหรอื ไมอยา งไรขออาจารยช วยชี้แนะดว ยครบั

1๑4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๑1๕5 ขอใหไดรับทุกสรรพสัตวเทอญ และหากกิจอันใดท่ีกระทำแลว (๖) คำวา “นาจะถูกตอง” แสดงวา มีสิ่งท่ีผิดไปจาก ทำความทกุ ขใ หแ กใ คร ผใู ด ขา พเจา ขออโหสกิ รรม อยา ไดม เี วรแก หลกั คำสอนของพระพทุ ธศาสนา ผูใ ดนำเอาธรรมะท่บี อกกลาว กนั และกันเลย...สาธุ ดว ยความเคารพและนอบนอ มอยา งสงู ไวม าสถติ อยกู บั ใจของตนเองไดแ ลว จงึ จะเขา ใจชดั แจง ในคำวา นาจะถกู ตอ ง และเชนเดยี วกัน ธรรมะของพระพทุ ธะจะเกดิ ผล คำตอบ เปน จรงิ กบั ผใู ดได มใิ ชม าจากการยดั เยยี ดแตม าจากความศรทั ธา (๑) เร่อื งเวลายังไมส ำคญั เทา กบั ตองมีศลี ๕ ครบถว น นำเอาธรรมะมาบรรจไุ วใ นใจของตนใหไ ดแ ลว การคดิ การพูด และการกระทำของผนู ั้น จะสมบรู ณไปดว ยพฤตกิ รรมดีงาม และบริสุทธิ์คุมใจใหไดกอน แลวการฝกจิตใหสงบตั้งมั่นเปน สมาธิยอมเกดิ ขน้ึ ไดไ มยากนัก อนึ่งผูใดประพฤติยัดเยียด แลวทำใหผูถูกยัดเยียดไม สบายใจ บาปยอมเกดิ ข้นึ และตกแกผ ูย ดั เยียดนน้ั (๒) แนะนำวา ชีวติ มงี านใหญใหท ำอยสู องงานคอื งาน ท่ีทำใหกับสังคมสวนรวม กับงานพัฒนาจิตตนเอง เพื่อเตรียม (๗) กรรมในอดีตแกไ ขไมได แตป จ จบุ ันประพฤตอิ ยูแ ต ปจจัยเดินทางในชีวิตหนา ฉะน้ันพึงแบงเวลาใหกับงานทั้งสอง กุศลกรรม แลวนำตัวเองเขาประกอบบุญใหญคือ จิตตภาวนา และทำใหดที ่ีสดุ เทาที่เวลาอำนวยให แลวอุทิศบุญกุศลท่ีเกิดข้ึนใหกับเจากรรมนายเวรไปเร่ือยๆ จนกวาจิตไมระลึกถึงเรื่องบาปท่ีทำไวแตครั้งอดีตได จะเปนตัว (๓) ส่ิงทีท่ ิ้งไมไดค ือ พอ แม ผูมอี ุปการะตอ ลกู มากอน ชี้วัดไดอยางหน่ึงวา เวรท่ีตามมาใหผลทันในชาติปจจุบันไดจบ จงึ ตอ งประพฤตจิ รยิ ธรรมของลกู ใหค รบถว น แลว ความกตญั ฯู สิ้นลงแลว สวนเร่ืองท่ีวาเจากรรมนายเวรจะได กจ็ ะเกิดข้นึ ผูใดกตัญฯู ตอ ผมู ีอุปการคณุ ผนู ้นั ประสบความ รับหรือไม เปนเรื่องที่ไมควรคิด ไมควรไปตามรู สำเรจ็ ในการทำงานและความสำเร็จในการดำเนินชวี ิตไดง า ย เพราะมิไดเกิดประโยชนใ ดๆ ในการพัฒนาจิต (๔) ผูใดประพฤติ กาย วาจา ใจ ใหเ ปน ผูม ีศลี มธี รรม (๘) ตองใหอภัยเปนทานไปเร่ือยๆ ให (อยางนอยเบญจธรรม)คุมครอง ผูนั้นยอมมีเทวดาคุมรักษา อภัยในทกุ เรอื่ งที่เปนเหตุขดั ใจ แลวเมตตาก็จะเกิดขนึ้ ทำไมไมลองพสิ จู นด ดู วยตวั เองละ และสง่ั สมเปน บารมอี ยใู นจติ วญิ ญาณของผใู หอ ภยั ผใู ดมเี มตตา ผนู ้ันมีความสงบเย็นของอารมณเ ปน เครอื่ งช้วี ดั (๕) เปนความเห็นถูกของผูแนะนำใหท ำเชนน้นั แตเ ปน ความเห็นผิดไปจากแนวทางของพระพุทธะ ผูรูในพุทธศาสนา จงอยกู ับพระวนิ ยั ใหเครงครัด รูวา มนุษยมีศักยภาพท่ีจะพัฒนาจิตวิญญาณของตนเอง ใหมี คณุ ธรรมเหนอื เทพเจา ใดๆได หากนำตวั เองเขา ไปนบั ถอื บชู าเทพ แลว บุคคลไมอ าจพัฒนาจติ ไปสูความพน ทกุ ขไ ด

1๑6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๑1๗7 ๓. อยากเปนพระอรหนั ต ไปเลยวาคร้ังหนึ่งเราอยากเปนพระอรหันต เปรียบดั่งสุนัขตัว หนึ่งท่ีตกลงไปอยูในบอน้ำรอน ด้ินพรานๆ อยูในบอน้ำรอนน้ัน คำถาม พอไดฟงที่อาจารยพูดแลว เหมือนกับอาจารยกำลังโยนขอนไม กราบเรียนอาจารยสนอง วรอุไร ท่เี คารพ ใหห นู เพียงหนูพยายามเกาะขอนไมน ้นั แลว พยายามถบี ตัวเอง คำถามจากสตั วโ ลกผูดอ ยปญญา ใหถ ึงฝง หนูกพ็ นจากการถกู นำ้ รอ นลวกตาย หนรู จู กั ชอ่ื อาจารยส นอง วรอไุ ร เปน ครง้ั แรกใน Inter- อายุปาเขาไป ๒๘ ปแ ลว จงึ ไดมสี ตอิ ีกคร้ังกเ็ พราะวา net แตไมเคย download มาฟง ( รูจกั จากเวปอน่ื ไมใช www. กลางปท แ่ี ลว หนตู อ งบนิ ดว นกลบั เมอื งไทย พสี่ าวทอ่ี ยู Australia kanlayanatam.com) มาเร่ิมสนใจอีกทีเมื่อปาที่นั่งไปดวยกัน เมลมาเปนภาษาอังกฤษแคประโยคเดียวจับใจความไดวา นอง ระหวางทางทขี่ บั รถไปวัดปา ธรรมชาติท่ีเมอื ง La Puente พดู ชายเสียชีวิตแลวดวยอุบัติเหตุใหรีบโทรกลับบานดวน ทันทีท่ี ถึงทางสายเอกของ ดร.สนอง วรอไุ ร วา ดมี าก หลังจากกลับ อานประโยคน้ันจบ เหมือนโลกท้ังโลกมันจบลงแลวทุกสิ่งทุก มาบานเปด Internet แลว search ใน google จนกระท่ังมาพบ อยางในโลกนี้มีแตเรื่องโกหก ทำไม ทำไมตองเปนนองชายหนู www.kanlayanatam.com หลังจากน้ัน download มาฟงทุก ดวย ๑๖ ชว่ั โมง จาก Los Angeles Airport ถงึ สวุ รรณภูมิ มว น ทกุ เรอื่ งจนจบและคอย check เรอื่ งท่ี update ทกุ วนั เรยี ก จากสวุ รรณภมู ถิ งึ บา นหนอู กี ๔ ชว่ั โมง รวมแลว ๒๐ ชวั่ โมงผา น ไดวา เปด เวปนีท้ ุกวนั บางครั้งฟงไปน้ำตาไหลพราก รูสกึ สงสาร ไปหนูน่ังตอหนาโลงศพนองชาย หนูมองภาพสุดทายของนอง ตวั เองมาก รูสึกวาทำไมเราโงแบบน้ี หนูเชอ่ื ทกุ อยางที่อาจารย ชายสวมชดุ ครยุ รับปรญิ ญา หนมู ีความทุกขมากมาย ทุกขเหลอื พดู แบบ No Reason แตใ นขณะเดยี วกนั ก็พยายามนั่งสมาธทิ กุ เกนิ จนสุดจะเกินบรรยาย สงสารแมมาก เพราะเปน ลูกชายคน วนั พยายามพิสูจนดวยตนเอง เดยี ว สมัยเด็กๆ ใครๆถามอาชีพที่อยากทำในอนาคตคือ หนมู พี ีน่ อง ๓ คนคะ พ่สี าวอยู Australia หนมู าอยู อะไร หนมู ักตอบวาหนอู ยากเปน พระอรหนั ต อีกท้งั เซ็นในสมุด America มีเพียงนองชายคนเดียวท่ียังอยูใกลแม นองชายรัก Friendship เพอื่ นดว ยวา อยากบวชชอี ยากเปน พระอรหนั ตเ วลา แมมาก ไมอยากไปไหนไกลจากแม ดวยความที่บานเรามีแตผู ผา นไป ใชชีวิตลอยไปตามกระแสกิเลสเหมือนคนอืน่ ๆ หลงั จาก หญงิ หนจู งึ ไปปฏบิ ัติธรรม ๗ วนั ใหนอ งคะ โดยหนูเลือกวดั เอง จบปรญิ ญาในเมอื งไทย กไ็ ปอยญู ปี่ นุ กลบั จากญปี่ นุ อยเู มอื งไทย คือวัดอัมพวนั จ.สิงหบ รุ ี หลงั จากปฏบิ ตั ธิ รรมเสรจ็ อยูกบั แมสกั สกั พกั กไ็ ปอเมรกิ าตอ ใชช วี ติ ลอยไปตามกระแสแหง กเิ ลส จนลมื พกั หนูก็กลับมาอเมรกิ า หนรู ูส กึ วา ชวี ติ หนูเปล่ยี นไป หนคู ดิ ได

๑18๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๑1๙9 กลบั มามสี ตอิ กี ครงั้ วา ครงั้ หนง่ึ เราอยากเปน พระอรหนั ต เปรยี บ อกี แงม มุ หนง่ึ คอื เหน็ เปน ของโสโครกนา สะอดิ สะเอยี นมากกวา ดงั่ สนุ ขั ตวั นก้ี ำลงั พยายามเกาะขอนไม กำลงั พยายามถบี ตวั เอง หนูเห็นแมกระทั่งรางกายหนูเองก็นาสะอิดสะเอียนขยะแขยง ไปใหถงึ ฝง เพ่อื ใหพ นจากการถูกนำ้ รอ นลวกตาย คำถาม เหลือเกิน ตามถนนฝรั่งจูบกันหอมกัน เหมือนกับเขากำลังจูบ กอนอุจจาระท่ีเต็มไปดวยหนอน อะไรประมาณนั้น คำถามคือ ๑. นอ งชายหนเู ปน อยา งไรบา ง ไปเกดิ ใหมห รอื ยงั (หรอื ทำไมหนเู ห็นเชนน้นั ยงั เฝา ทนี่ นั้ อยู เพราะตรงท่ีเกดิ อบุ ตั ิเหตนุ ัน้ คนตายบอยมาก) ๗. ในชวี ติ ไมค ดิ จะแตง งาน ไมค ดิ จะมลี กู คดิ แตจ ะดแู ล ๒. หนูควรทำเชนไรดีเกี่ยวกับนองชาย นั่งสมาธิแผ พอ แมไ ปตลอดชวี ติ และชวนทา นปฏบิ ตั ธิ รรมไปดว ยกนั คดิ อยา ง เมตตาไปใหเร่ือยๆ ใชหรือเปลา คะ นี้ดหี รอื ไมและมีอานิสงสอยา งไร ๓. ชาตกิ อนๆ หนเู คยเปนพระ เปนชี เปนฤษี หรอื เคย สดุ ทา ยนกี้ ราบขอบพระคณุ ทา นอาจารยม าก ทเี่ สยี สละ เปนสหธรรมิกของอาจารยมากอนใชหรือไม (ทำไมฟงแลว get เวลามาตอบคำถามโงๆ ของสตั วโ ลกผดู อ ยปญ ญาอยา งหนู และ ขอบคณุ ทจ่ี ดั ทำ web site นขี้ น้ึ มา เพอื่ ใหส หธรรมกิ ของอาจารย หมดเลยทอ่ี าจารยพ ดู แบบไมต อ งสงสยั และไมต อ งมเี หตผุ ล ที่กระเด็นกระดอน ไปอยูในที่ตางๆของทั่วทุกมุมโลกไดรับฟง หนพู รอ มที่จะเดนิ รอยตามอาจารยค ะ ) ธรรมะและกา วเขาสแู ดนพน ทกุ ข โดยทัว่ กัน อนุโมทนาคะ สาธุ ๔. คนท่ีรับจางและคนวาจางใหจดทะเบียน สาธุ สาธุ สมรส เพอ่ื ทจ่ี ะไดอ ยอู เมริกาได ท้งั สองคนมบี าปหรือ คำตอบ ไมและตอ งชดใชอ ยา งไร (๑) รูไปใชวาจะพนทุกข ฉะน้ันพึงไมจำเปนตองรูจะดี ๕. A เปนญาตกิ บั B แลว A ขอรองให B ชวยจด กวา ทะเบียนกับ C เพื่อให C มาทำงานท่ีอเมริกาได โดยถือวา (๒) ทางทด่ี ตี อ งทำบญุ ใหห ลากหลาย ทำบญุ ทกุ อยา งท่ี เปน การชวยเหลอื เพราะ A เหน็ วา C เปน คนดี จงึ อยากจะชว ย เหลอื คำถามคือ การกระทำของ A,B,C เปน บาปหรอื ไมและ สามารถทำไดตามบญุ กิริยาวตั ถุ ๑๐ (หนา ๙๔) แลวอทุ ิศบุญให ตอ งชดใชอ ยางไร (ในกรณีท่ี B ทำตามคำของรอ ง A คอื ชวย นองชายทตี่ ายจากไปน่นั แหละดีที่สุด C จดทะเบียนสมรสโดยไมห วังผลตอบแทน แคชวยเหลอื C ให เขามาทำงานท่อี เมริกาได) (๓) คำวา “ฤษ”ี หรอื “ฤาษี” มีความหมายเปน อยาง เดียวกัน คอื เปนนักบวช (ชายหรอื หญงิ ) นอกพุทธศาสนา และ ๖. ในชีวิตไมเ คยมีแฟน และไมเคยคิดจะมดี ว ย มาอยนู ี่ เหน็ ฝรง่ั หลอ ๆเยอะแยะ แตท ำไมหนกู ลบั เหน็ พวกเขาเหลา นนั้ ใน

2๒0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๒2๑1 ประพฤตธิ รรมอยใู นปา เชน เดยี วกนั อดตี ผา นไปแลว ตอ งปลอ ย ๔. จิตฟุงซาน ใหผ า นไป แตป จ จบุ นั ทำเปน เหมอื นคนโง แลว เดนิ ตามทางทใี่ หไ ว นัน่ แหละ สดุ ปลายทางคือสิ่งทีผ่ ถู ามปญ หาปรารถนา คำถาม กราบเรยี นถามทา นอาจารย ดร. สนองครบั (๔) พฤตกิ รรมทบ่ี คุ คลทง้ั สองทำแลว เปน บาป ตายแลว ผมมักฟุงซานชอบคิดเกี่ยวกับเหตุการณ เชนถาผมทำ แรงบาปมีโอกาสผลักดันจิตวิญญาณสูยมโลกได แตไมลึกเทา มหานรก อยา งนีไ้ ดห รือเปน ไปตามที่ผมคิดผมจะบวชหรอื มกี รณอี น่ื ๆ ซ่งึ เปนเรื่องที่เลก็ นอ ยมากๆก็ชอบคดิ ทำนองนคี้ รับ แตข ณะคิดน้นั (๕) ในกรณที ีบ่ อกเลา ไป A บาปมากกวา B และ C เมื่อ ไมไดต้ังใจคิดจิตมันแวบไปเองบางทีก็เกิดข้ึนตอนก่ึงหลับกึ่งตื่น ใดท่บี าปใหผล จะเปนไปตามขอ (๔) แต A ตอ งเสวยทุกขว บิ าก โดยตอนคดิ นนั้ ไมไ ดน กึ ถงึ สง่ิ ศกั ดส์ิ ทิ ธใ ดๆ เลย และบางทผี มไมม ี นานกวา สตจิ ดจอ ณ ขณะน้ันดวยครับและพยายามบอกตัวเอง ณ ขณะ นน้ั วา อยาคิดแบบน้ี อยากขอเรยี นถามทา นอาจารย ดงั นี้ครบั (๖) สงิ่ ท่ถี กู เหน็ นัน้ เปนของจริงแท ท่ีเปนเชน น้ันเพราะ สญั ญาเกา จากอดตี ในครงั้ ทเ่ี ปน ษชี ไี พร สง ผลใหป รากฏเหน็ ได ๑. ที่ผมกลาวมาน้ีเปนเหมือนกับการบนบานหรือไม ในชาตปิ จ จบุ นั ซง่ึ ไมต า งไปจากยสะกลุ บตุ ร ลกู เศรษฐชี าวพาราณ ครบั สที ต่ี นื่ มาตอนใกลร งุ และไดเ หน็ นางระบำนอนหลบั ใหลสยายผม มีนำ้ ลายไหลไมไดส ติ บางนางมพี ณิ ตกอยทู ร่ี ักแร บางนางมีเปง ๒. ตอ จากคำถามท่ี ๑ ถา ใชก ารบนบานผมสามารถถอน มางตกอยบู นอก บางนางมผี า ปด ไมม ดิ ชดิ ฯลฯ เมอื่ ยสะกลุ บตุ ร หรือแกไขอยางไรไดบางครับ เพราะบางอยางท่ีคิดไปมันเยอะ เหน็ ภาพเหลา นนั้ แลว เหมอื นเหน็ ซากศพในปา ชา ซง่ึ อดตี ชาตเิ คย แยะฟงุ ซา นไปหมดครบั ประพฤติตนเปน คนเก็บศพไปทิ้งไวในปาชา มากอนนนั่ เอง - ถาแกไมไดจริงๆ อยางท่ีบอกวาบวชถาผม (๗) ผูใดสรางสมบารมีเกามามาก จนใหผลทันในชาติ บวชแบบนุงขาวหมขาว จะถือวาใชไดหรือเปลาครับ ปจ จบุ นั ความคดิ ทผ่ี ถู ามปญหาบอกเลาไป จึงเกดิ ข้ึนเปนเร่ือง เพราะไมไ ดเจาะจงบวชแบบไหน ปกตธิ รรมดาของคนทมี่ สี ภาวะจติ เชน นนั้ หากประสงคจ ะนำพา ชีวิตตนเองและผูอื่นใหพนไปจากความทุกขแลว จะถือวาดีได ๓. จะมผี ลเสยี อยา งไรบา งหากผมไมไ ดก ระทำ ตอ งนำตวั เองเขา ปฏบิ ตั ธิ รรม และบรรลอุ รยิ ธรรมไดเ มอื่ ใดแลว ในสงิ่ ท่ีคดิ ไปอยางน้นั ครบั สิง่ ที่ปรารถนาไวย อ มเปนจริงได ๔. มีวิธแี กไ ขการฟงุ ซา นแบบน้ีอยางไรบา งครบั

๒2๒2 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๒23๓ สุดทายนี้ขอขอบพระคุณในความกรุณาของ ๕. บุญเกาสงผล ทานอาจารยครับ และถาหากกระผมทำผิดพลาด พลั้งไปดวยกาย วาจา ใจ ตอหนาหรือลับหลังก็ดี คำถาม กระผมขอขมาทานอาจารยม า ณ ท่ีน้ดี วยครบั กราบเรียน อาจารยส นอง ที่เคารพคะ ขาพเจา ขอสอบถามปญหาที่ขาพเจาพบดังน้ีคะ ใน คำตอบ (๑) ไมใชเปนการบนบาน แตเปนวิตกจริตท่ีมีอยูในจิต ขณะนง่ั สมาธิ ขาพเจา รสู กึ เหมอื นกบั มกี ารแยกของกายและจิต ออกเปน สว นตา งกนั ในหลายๆ ครง้ั เกดิ ความรสู กึ วา ขณะปฏบิ ตั ิ ของผูถามปญ หา รา งกายทน่ี ง่ั อยขู ณะนไี้ มใ ชข องเรา โดยจะมจี ติ ทคี่ อยดรู า งกายน้ี (๒) ตอบซำ้ อีกคร้งั วา ไมใชก ารบนบาน และสำหรบั ผูรู อยู ซง่ึ ในบา งครงั้ นน้ั สามารถนงั่ ไดป ระมาณ ๑ ชว้ั โมงครง่ึ จนถงึ ๒ ชั่วโมงกวา ถาไมมีเหตกุ ารณภายนอกมากระทบ(เชน ฝนตก แลวไมมอี ะไรทแี่ กไ ขไมไ ด ฉะนนั้ ปญ หาทถ่ี ามจึงเปนโมฆะ แลว จะเปย ก เนอ่ื งจากนงั่ ในที่โลง ) กส็ ามารถน่ังตอ ไดอ ีกคะ ใน (๓) ผลเสยี ของคนทม่ี กี ำลงั สตอิ อ น คอื จติ รบั สงิ่ กระทบ ขณะนง่ั นน้ั มบี างชว งปวดเมอื่ ยขากต็ ามดจู นอาการนนั้ ลดลงและ ไมป วดอกี ซงึ่ ทำใหข า พเจา นงั่ ไดน าน โดยจติ มกี ารเคลอื่ นไหวอยู ตางๆภายนอกมาปรุงอารมณไดงาย สิ่งกระทบไมดีทำใหเกิด ภายในกาย โดยการนง่ั นนั้ ยงั สามารถรบั รสู งิ่ ภายนอกอยู โดยนำ อารมณต ิดลบขน้ึ แลว บาปยอมถกู เกบ็ สงั่ สมอยใู นจติ ไดง าย มาพิจารณาแตไมมีเหตุท่ีสำคัญท่ีตองทำใหออกจากสมาธิ เชน ไดย นิ เสยี งคนพดู คยุ สว นเหตทุ ต่ี อ งออกจากสมาธเิ ปน เหตกุ ารณ (๔) ทุกสงิ่ แกไขได หากพบเหตุที่แทจ รงิ แลวดบั เหตนุ ัน้ สำคัญเชน ฝนตกแลว จะเปยกเปนตน คะ หากผูถามปญหาประสงคจะแกไข ตองพัฒนาจิตตนเองใหมี กำลังของสติกลาแข็ง ดวยการเพงกสิณ หรือเจริญอานาปาน ขอรบกวนอาจารยชวยแนะนำดวยนะคะ ท่ีขาพเจา สติ โดยมีความเพียรและสัจจะเปนแรงสนับสนุน จะบวชแบบ ปฏิบัติมานั้นเปนทางที่ถูกตองหรือไมคะ ถาไมถูกตองจะแกไข ใดหรือไมบวช ยอมประพฤตไิ ดท ัง้ สองแบบ ไดอยางไรคะ ถาถกู ตองแลว จะไดป ฏบิ ัติตอ ไปคะ มวั แตพ ูดสอนคนอืน่ ตัวเองยังสงสยั อยเู ลย ดวยความเคารพอยางย่งิ คะ ยงั ไมสิน้ อาสวะ ไมด เี ทาไรหรอก

2๒4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : 2๒5๕ คำตอบ ตองขอเพ่ิมทุกเดือนและขาพเจาตองใหเงินเกินกวากำหนดทุก ที่บอกเลามาเปนปฏิปทาท่ีดำเนินมาถูกทางแลว การ เดือนบางเดือนกเ็ กือบหมน่ื ซง่ึ เงินท่ีพอใชไ ปกจ็ ะเอาไปเลนบอล หรอื หวย เลนไพ เอาไปทำอยางอน่ื ทอ่ี าจไมดี ขา พเจาก็บอกพอ เหน็ ดว ยจติ ท่ีตั้งมัน่ จวนแนวแน วา กายไมใ ชของเรา อาการปวด วา อยาเลนไดไ หมการพนนั มันไมด ี ทานไมเ ชอ่ื คะ แตขา พเจา จะ เมื่อยที่ขา (ทุกขเวทนา) ดับไปตามกฎไตรลักษณ หรือเห็นจิต หามใจตัวเองอยางไรคะ ทีจ่ ะไมใ หเงินพอทขี่ อเกินกวาทีใ่ หไปทำ เคลอ่ื นไหวอยใู นกาย ฯลฯ เปน ผลทำใหจ ติ เขา ถงึ ปญ ญาเหน็ แจง อยางอ่ืน เพราะถาไมใหเขาพอก็จะโกรธ เวลาโทรไปก็พูดไมดี เหน็ ถกู ตรงตามธรรมทเี่ ปน จรงิ ............ สาธุ สง่ิ ทตี่ อ งปฏบิ ตั ติ อ ไป คะ ขาพเจาลำบากใจมาก บางครั้งกร็ องไหไมอยากใหพอ โกรธ คอื ทกุ ผสั สะทเ่ี กดิ ขนึ้ กบั จติ ตอ งใชจ ติ ตามดจู นเหน็ วา ทกุ ผสั สะ ใจหนึง่ กอ็ ยากใหแตอ ีกใจไมอยากให จงึ ขอเรยี นถามทานวา ลว นจบลงทคี่ วามเปน อนตั ตา คอื ไมใ ชต วั ตน นแี่ หละคอื สง่ิ ทพี่ ระ อสั สชิ กลา วกับอุปติสสะ (พระสารบี ุตร) วา “ธรรมเหลาใดเกดิ ๑. การทีไ่ มใ หเ งินพอ เมื่อทา นตอ งการจะบาปไหมคะ แตเ หตุ ตถาคตตรสั เหตแุ หง ธรรมเหลา นน้ั และตรสั ถงึ ความดบั ๒. การใหเงินพอไปทำเร่ืองไมดี(เลนพนัน)ขาพเจาจะ (อนตั ตา) ไวดว ย พระศาสดามปี กติตรสั เชนนี”้ บาปดว ยไหม ๓. การดัดนิสยั ทา นจะบาปไหมคะ ถา จะทำใหทา นโกรธคะ ๖. บาปดวยไหม ขอบพระคุณทานมากคะ คำถาม กราบเรียนทานอาจารย ดร.สนอง ทเี่ คารพ คำตอบ ขา พเจา ขอสอบถามปญ หาของขา พเจา ขา พเจา ตอ งดแู ล (๑) ไมเ ปนบาป (๒) หากรวู า เงนิ ทีใ่ หไ ปน้นั ไดถูกนำไปใชใ นทาง พอ ซง่ึ อยคู นเดยี วซ่งึ ขา พเจากม็ คี รอบครัวแตยงั ไมม ลี กู คะ และ พอ ไมไ ดท ำงานขาพเจา สง เงนิ ใหทา นทุกเดอื น สิน้ เดอื นก็ซอ้ื ขาว ทเ่ี ปน อบายมุข ผใู หเงินตองมีสว นไดร ับบาปนน้ั ดวย ของใหทุกเดือน ขาพเจา รกั พอ มากคะ อยากไดอ ะไรกห็ าใหหมด (๓) การไมเห็นดดี วย หรอื การไมเ ขาไปมสี วนรว ม คะ แตป ญ หาอยตู รงทวี่ า พอ ของขา พเจา ใชเ งนิ ทข่ี า ฯใหไ มเ คยพอ ในอกศุ ลกรรมของผใู ด ไมถอื วาเปนบาป หลวงปูมกั เมตตาเตอื นพระเณร ใหรูจกั ตน รจู กั บคุ คล รจู กั กาล รูจ กั ประมาณ

๒26๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๒27๗ ๗. He hates my sister. I don’t know what to do, I tried to talk to my husband but it even makes him angrier. I would like คำถาม archarn to suggest me of what to do, I want to move To respect archarn Sanong, out of the house and live by our own but we can’t afford First of all, I would like to thank archarn very that, my husband doesn’t do much now, he only teach English 1 hour a day and the rest of the day just stay much. I have listened to some of your lectures and it home. My husband said he doesn’t want to live here, makes me want to change myself. Now I am trying to he even went back to his country and eventually he’s change myself to the right way of life. I am from Laos. back to my parents’ ‘ home again, I don’t want him back My husband is from Taiwan but his race is white. We here because I know the problem between him and my live together in my parents’ home. I have 2 sisters and sister but eventually he’s back. Everyday he complains 1 brother. Now my youngest sister and brother are about my sister and her husband, call them in bad name. studying in Vietnam so at home now only my parents When he says that I just listen and don’t answer back and my sister and her husband. The problem is with but the situation is getting worse. I am very worried my husband and my sister, they are not get a long well every minute at home that he would burst his temper with each other. My husband always says he hates my at my sister again and my parents would be worried as sister and her husband and he doesn’t belong to my well. I would like to ask archarn as follow: family, when he is angry he always say bad thing about all of our family including me. He doesn’t even want 1. Why does my husband hate my sister so much? my sister and her husband to touch our baby whenever I know my sister can have temper too but she doesn’t he sees that he burst his temper, he used to burst tem- make the big problem at all, even small thing my sister per at my sister 2 times, but with me many times but does, my husband would take them in great thing to everyone in the house can hear that, my mother and angry about. father are very worried about us.

๒28๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๒29๙ 2. What should I do to all of this situation? I อเุ บกขา) ใหเ กดิ ขน้ึ กบั ใจของตัวเอง เม่อื ใดทข่ี ันติและเมตตาได am the one in the middle. My husband likes to tell me เกิดขึ้นแลว เรื่องติดลบของสามีกับบุคคลท่ีอยูรอบขาง จะไม what to tell my parents and my sister but I don’t want เขา มากวนใจใหข ุนมัวไดอีกตอไป to tell my sister and parents like what he says, I just lied to him each time that I told already and of course อนง่ึ ในมมุ มองของสามี มองผถู ามปญ หาวา เปน ภรรยา he knows that I didn’t tell them then he’s angry with ทไี่ มด ี นนั่ เปน การมองถกู ของเขา จงึ ไดพ ดู ออกมาเชน นนั้ ในทาง me and say I am not a good wife and he doesn’t need ตรงกนั ขา ม ผรู มู องวา ผถู ามปญ หาเปน ภรรยาทดี่ ที เี่ หน็ ผมู จี ติ ใจ โกรธเคือง (ผกู โกรธ) วาเปนคนทีน่ า สงสารและใหอภัยเขาได me anymore whenever he says something bad to me or my family I never answer back but in my ถาม ไปวา จะพดู บอกสามอี ยา งไรเกย่ี วกบั เรอ่ื งนี้ หากผู mind I feel bad. What should I tell my husband? ถามปญ หามเี มตตาและคดิ จะชว ยเหลอื สามี ควรถามเขาในขณะ If he does this only to me, I forgive him as I feel ท่เี ขามอี ารมณด ีมอี ารมณสงบวา sympathy of him of doing all those things but he affects my family which they think different than me. • ระหวา งความโกรธกับความไมโกรธ คุณชอบทจ่ี ะ เปน อยา งไหน Thanks Archan very much • ผใู ดใหอภยั คนท่ีเปน เหตทุ ำใหขัดใจได ผูนัน้ มเี มตตา คำตอบ ผูมีเมตตาเปน ผมู อี ารมณสงบเยน็ และไมม ีใจคิดโกรธเคอื งผใู ด (๑) สามแี ละนอ งสาวของผถู ามปญ หา เปน คเู วรซึ่งกัน • คนมีเมตตา หลับเปนสุข ตน่ื เปนสุข เปน ท่ีรักของ และกนั เมอื่ ตา งโคจรมาพบกนั กรรมทเ่ี ปน ความพยาบาท (เวร) มนษุ ยท้งั หลาย นอนไมฝน รา ย มสี หี นา ผองใส ฯลฯ ยอมใหผล ส่ิงท่ีบอกเลาไปคือโทสะ จึงไดเกิดข้ึนกับสามีของผู ถามปญ หา ธรรมดาคนหลงท้งั หลายเขาไมเ คยพอ มหี นงึ่ มีสอง แลว เขายงั หาเอาใหมต อไปอกี เรียกวา คนโลภ (๒) หากผถู ามปญ หาประสงคม ชี วี ติ ทอี่ ยเู ปน สขุ ในทาง ธรรมตอ งเจริญขันตแิ ละพรหมวหิ าร ๔ (เมตตา กรณุ า มทุ ติ า โลภในกาม ไมร จู กั เบ่ือจกั หนา ย เมอื่ ไหรท่ีมันเบอ่ื มันหนายจะรูจ ักเองหรอก โอ! มนั ทุกขขนาดนีห้ นอ

๓30๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๓3๑1 ๘. ผูอ าภพั ๒. ทำจติ ใหเกิดปญญาเห็นแจง (วิปสสนาภาวนา) จะ เกิดไดตองนำจิตที่ต้ังมั่นจวนแนวแน ไปพิจารณา กาย เวทนา คำถาม จิต ธรรม จนเหน็ ตามความเปนจริงวา รปู ธรรมและนามธรรม เรียน อาจารย ดร. สนอง ดังกลา ว ตกอยภู ายใตก ฎไตรลกั ษณ ปญญาเห็นแจง จงึ จะเกิด ผมมีคำถามเกี่ยวกับเร่ืองเพศท่ีสามครับ ปจจุบันนี้ผม ขึน้ ได เปนเกย และทราบวา ไมมีโอกาสบรรลธุ รรมช้นั สูงในชาตินี้ และ ฉะนนั้ หากผถู ามปญหาประสงค จะใหเกดิ ผลกา วหนา ไมควรบวชดว ยเชน กัน ในการปฏบิ ัติธรรม ตอ งประพฤติตามขอ ๑. ใหไดก อน แลวจงึ ประพฤตติ ามขอ ๒. การพฒั นาสมาธิ การพฒั นาญาณใหก า วหนา แตอ ยากทราบวา หากผมปฏิบตั ธิ รรม ฝกวปิ สสนา ผม จึงจะเกิดได จะสามารถพฒั นาสมาธิญาณใหกา วหนาไดหรือไมและจะตันอยู ทไ่ี หน หรือไมมโี อกาสในการพัฒนาจิตใหกาวหนา ไดเลย แตผูถามปญหายังตองเสวยอกุศลวิบากอยูในชาติ ปจจุบนั จะประพฤตไิ ดอ ยางมากแคส วรรคสมบัติ ขอบคุณครบั ๙. ปฏิปทาพระโพธิสัตว คำตอบ ผใู ดประพฤตธิ รรมไดถ กู ตรงตามธรรม ยอ มบรรลธุ รรม คำถาม กราบเรยี น ทา นอาจารย สนอง ที่เคารพ ท่ีประพฤติไดตามสมควรแกวาสนาบารมี การปฏิบัติธรรมมีอยู ปจจบุ ันหวังพทุ ธภมู ิ ๒ แนวทางคือ ๑. เมื่อชวงวัยเด็ก จนถึง อายุประมาณ ๒๕ ป เคย ๑. ทำจิตใหสงบต้ังม่ันเปนสมาธิ (สมถภาวนา) ตอง ทำกรรมใหญไ ว เชน ฆาสตั ว เชน แมว จง้ิ จก แมลงสาบ อ่ืนๆ พฒั นาจติ ใหเ ขาถึงความตัง้ มัน่ จวนแนวแน (อุปจารสมาธ)ิ ทง้ั นี้ อกี เปน จำนวนมาก ดว ยโทสะบา ง ดวยหลงผิดบา ง(หลงผดิ คดิ จะประพฤติไดต อ งมีศีลทไี่ มข าด ไมท ะลุ ไมด า ง ไมพรอย ลงคุม วา เปน การปลดปลอ ยจากอตั ภาพนี้ ไปสอู ตั ภาพอน่ื ทด่ี กี วา ) เคย ใจ คำวา “มศี ีล ไมขาด ไมท ะล”ุ หมายถึง มศี ลี ๕ อยคู รบทุก ทำใหพอ แมเสียใจจนนับเร่ืองแทบไมถกู ตอนชว งที่ฆาสัตวมากๆ ขณะต่นื และคำวา “มศี ลี ไมดา ง ไมพรอ ย” หมายถงึ มศี ลี ๕ ไดถูกกรรมตามสนอง แตรอดมาได (โดนรถเมลเฉี่ยว รถเมล บริสุทธิ์ ไมมสี ่งิ เศราหมอง (กิเลส) เจือปน หากเปนไดดง่ั น้ีแลว จงึ จะเปน ศีลทน่ี ำไปสคู วามตงั้ มัน่ เปน สมาธขิ องจติ

3๓2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๓3๓3 วิง่ ฝา ไฟแดง โดนเฉยี่ วทข่ี า เพราะวิง่ ขา มถนน กระเด็นไปหลาย ฆา สตั วก ระทำกรรมชวั่ ทง้ั หลาย หลงั จากนนั้ จนปจ จบุ นั น้ี ไมเ คย เมตร แตมีบาดแผลแคศ ีรษะถลอก) อยากรวู า ทำไมถงึ รอดมา ไดส มั ผสั ประสบการณน น้ั อกี เลย อยากทราบวา เปน เพราะอกศุ ล ได หรือเพราะเจา กรรมนายเวรใหโ อกาส กรรมทท่ี ำปด กน้ั ไวใ ชห รอื ไม ถา ใชจ ะทำเชน ไร เพราะปจ จบุ นั เวลา เจรญิ ภาวนา รสู ึกไมมีความกา วหนา เลย จติ ยงั คงฟงุ หรอื พอ ๒. ปจ จุบันสำนึกไดแลว พยายามศึกษาธรรมะ ตง้ั หนา รสู กึ วาเริ่มสงบๆ แตก ไ็ ดครเู ดยี วเทา นั้น ทำบญุ ทำกศุ ล จนปจ จุบนั รสู ึกวาตวั เองเปน ผปู ราถนาพทุ ธภูมิ บาปกรรมที่ทำมา และหนี้บุญคุณที่มี อยากจะชดใช และชวย กราบขอบพระคุณครับอาจารย เหลอื เกอ้ื กลู ทง้ั ตวั เองและผอู น่ื ใหพ น จากภยั ในสงั สารวฏั น้ี อยาก เรียนถามอาจารยวา ควรทำเชน ไร ใหจติ มน่ั คง แนวแน ไมท อ ไม คำตอบ ถอย กลา หาญ ไมว า ตอ งเผชญิ ทกุ ขส กั ปานใด กจ็ ะไมถ อยจติ จาก (๑) ผูใดนำพาชีวิตไปในเสนทางพุทธภูมิ ผูนั้นไดชื่อวา ความปราถนาโพธญิ าณอยา งเดด็ ขาด ทกุ ภพ ทกุ ชาติ จนกวา จะ สำเร็จพระโพธิญาณ ชว ยเหลอื สรรพสตั วต ามทตี่ ง้ั ใจไว โพธิสัตว สิ่งท่ีบอกเลาไปจึงเปนเรื่องปกติของผูเดินในเสนทาง น้ี ท้ังนี้เพราะผูเปนโพธิสัตว จำเปนตองรูและมีประสบการณ ๓. เคยมีประสบการณทางจิตตอนเด็กๆ ประมาณ ๓ ทงั้ ดีและชว่ั เพ่ือใหช วี ิตไดเรยี นรใู หครบถว น เหตุเพราะเมอื่ ใดที่ คร้ัง ครั้งแรก ตอนประมาณอนุบาลหรือประถมตน(ไมคอย ไดต รัสรเู ปนพระพุทธะแลว ตอ งมีความเปน สพั พญั ู คอื รูทกุ แนใจ) กำลังยืนรอนองอยูหนาช้ันเรียนอยูๆ บังเกิดความเย็น ส่งิ ทุกอยาง จงึ จะสามารถสอนพุทธบริษทั และพุทธสาวก ใหพ น อยางประหลาด เปนความเย็นท่รี ูสึกเปน สุขอยา งมาก เหมอื นมี จากความทุกขได ตาน้ำพุ อยใู นหัว หลั่งไหลออกมา รสู กึ ไดสกั ครหู นึ่ง จนรสู กึ วา เผลอย้ิมออกมา แลวความรสู กึ น้นั ก็หายไป ครัง้ ทส่ี อง ตอนใส การที่ผูถามปญหาตองรับอกุศลวิบาก ถูกรถเมลเฉี่ยว บาตรเปน ครง้ั แรก รสู กึ เยน็ อยา งเปน สขุ โปรง โลง มคี วามสขุ ชนและรอดชวี ติ มาไดเ ปน เพราะแรงกรรมทเ่ี กดิ จากการจองเวร มาก ครงั้ ท่สี าม ตอนวง่ิ กลับบานจากโรงเรียน รูสกึ เหนอื่ ยเลย ของสัตวทเ่ี คยถกู ประทษุ รายมากอ นใหผล แตไมใชก ารจองเวร พยายามหายใจเปนจงั หวะ อยๆู รสู ึกตวั ลอยเหมือนกำลังจะบิน จากสัตวทถี่ กู ฆา ขน้ึ ไป พอตกใจ กร็ สู กึ วูบกลบั มาอยูบ นพื้นเหมือนเดมิ (๒) ผูใดปรารถนาพุทธภูมิ ตองประพฤติตนตาม ประสบการณ ทง้ั ๓ ครง้ั เปน ประสบการณก อ นทจ่ี ะเรมิ่ แบบอยางของพระเจาพ่ีนางเธอฯ เจาฟากรมหลวงนราธิวาส ราชนครนิ ทร หรอื ตามแนวทางของพระเจา อยหู ัว

๓34๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๓3๕5 การคิดชวยเหลือตัวเองและผูอื่นใหพนจากภัยใน ดงสารเคมี ผมเปน ผดู แู ลครอบครวั มรี ายไดค นเดยี ว ทกุ คนตอ ง วัฏสงสารสามารถคิดได แตยังมิใชปฏิปทาของพระโพธิสัตวผู พ่ึงผม คือแม ภรรยา ลูกสาว และหลานสาว ป. ๖ ปรารถนาพุทธภูมิ ตรงกันขามพุทธสาวกท่ีสามารถ ผมจึงมองหาอาชีพตอไปท่ีจะตองทำ ที่สะดวกในการ พัฒนาจิตตนเองพนจากอวิชชาไดแลว จึงจะมีความ ยายถ่ินฐาน ผมจึงไดมองดานการลงทุนเปนอาชีพถัดไปผมเร่ิม คิดเห็นถูกตามธรรมแลวทำตามความคิดนไ้ี ด ดวยการเลนหุน เม่ือหาปที่แลว แตไดขาดทุนมาตลอดราวๆสี่ แสน จนไดเรียนรูวาเราลงทุนผิดวิธี เลนจนกลายเปนการพนัน ผูถามปญหาประสงคบรรลุโพธิญาณ ตอง แตน ่นั ไมใ ชปญหาทุกขใ จอะไร ปจจบุ นั ผมไดเ รยี นดา นการลงทนุ มีสัจจะไมชิงลาพุทธภูมิจนกวาจะบำเพ็ญบารมีทั้ง อยา งจริงจัง กับชมรมหนง่ึ ซง่ึ จะเนนเร่อื งความพอเพียง เนน สิบอยางจนครบทั้งสาม ระดับ คือ บารมีธรรมดา อุปบารมี การทำบุญ และการปฏบิ ัติธรรม พอดีทา นอาจารยบ อกวา การ และปรมัตถบารมี การชวยเหลือบุคคลผูควรแนะนำสั่งสอนได เลนหุน มันเปน อบายมขุ (เวไนยบุคคล) จงึ จะสำเรจ็ สมดงั ที่ตงั้ ปรารถนาได (๓) ตอบวาใช หากผูถามปญ หาประสงคค วามกา วหนา ผมเปนคนหน่ึงที่ฝกใฝการปฏิบัติธรรม พยายามที่ ในการเจริญจิตตภาวนา ตองรักษาศีลอยางนอยหาขอใหครบ จะรักษาศีล ๕ ใหบริสุทธิ์ แมจะพายแพมาหลายคร้ัง แตก็ และบริสทุ ธ์ิ และเอาศลี ลงคมุ ทีใ่ จ จะพยายามตอไป ผมลงทุนในสัญญาลวงหนา สินคาเกษตร ยางพารา ขา ว และ SET 50 ผมเปน เพียงจดุ เล็กๆ ท่ีไมไดไป ๑๐. ผิดศีลขอ สอง ทำใหราคาข้ึนหรือลง ไมไดใชเลห เพทุบาย เจตนาก็มิได จะ คดโกง ลักทรัพย ผมถือวาผูท่ีมาลงทุนพึงรับความเสี่ยงของ คำถาม ตัวเอง การลงทุนทุกคนยอมตองการกำไร และทุกคนก็มีสิทธ์ิ การลงทนุ ในตลาดลว งหนา ยางพารา ขา ว และ SET 50 ขาดทนุ ผมไดพ ยายามเปลยี่ นรปู แบบการพนนั มาปน รปู แบบการ ผมทำงานบรษิ ทั และไมแ นใ จวา ผมจะทำงานทบ่ี รษิ ทั นไ้ี ด ลงทุนทีม่ ีระบบเชน money management ใชระบบทแี่ นน อนใน การลงทุน ผมจงึ สงสัยวา ทำไม มนั ยังเปน ทางสูอ บาย แลวผม นานเทา ไหร เนอ่ื งจากไมใ ชง านสว นทถ่ี นดั และทส่ี ำคญั ผมอยใู น ตองลงทนุ แบบไหนจงึ จะถูกตอง ผมไมส ามารถลว งรูอนาคตวา ผมจะไปทำอาชพี อะไรตอ ไปจงึ จะสามารถเลย้ี งครอบครวั ได ผม

๓36๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๓3๗7 มองการลงทุนสัญญาลวงหนาน้ีวานาจะเปนอาชีพท่ีบริสุทธ์ิได ขายลอตเตอรี่ ฯลฯ ในทางธรรมอาชีพบรสิ ทุ ธิ์คือ กจิ การงานที่ ผมปฏญิ าณตน เปนผูทำนบุ ำรงุ พระพุทธศาสนา บำเพ็ญบารมี ทำเลยี้ งชวี ติ ไมผ ดิ กฎหมาย ไมผ ดิ ศลี และไมผ ดิ ธรรม เชน ลงทนุ แมช าตนิ จี้ ะทำไดน ดิ ๆ หนอ ยๆ ผมกย็ งั จะทำตอ ไป ผมอยากชว ย ทมี่ ีระบบแนน อน หากมีผลไปเบียดเบยี นใหทรพั ยข องผูอ่ืน คนมากๆ เหมอื นทา นอาจารย แตค ณุ สมบตั ผิ มคงไมเ พยี งพอ ใจ ตอ งเดอื ดรอ น ถอื วา ยังผิดศีลขอ ๒ ได ผมยงั ไมบริสทุ ธพิ์ อ เร่ืองการทำบุญแผก ุศลกท็ ำอยเู ร่ือยๆ ๑๑. เหน็ ผิดจากธรรม อยากใหท า นอาจารยช ว ยตอบผมไมส บายใจเรอ่ื ง ศลี ขอ ๒ นมี้ าก ผมเคยรวู า บาปบญุ จะมากหรอื นอ ยขน้ึ อยกู บั เจตนา ถา คำถาม เราเจาะลกึ ในอาชีพตา งๆ ของพนกั งานบริษทั ของเสียหรอื การ กราบเรยี นถามอาจารยค รบั แขงขันกันทางธุรกิจ ยอมสงผลกระทบในทางไมดีตอคนอื่นๆ ๑. ทำไมคนท่ียังไมถึงอายุขัยถึงสามารถตายได แทบท้งั นน้ั ทกุ คนกม็ ีแตบาปตดิ ตัว ผมขอคำแนะนำดวยครบั แลวกลายเปนวิญญานเรรอนอยูท่ีตรงนั้น เชนถูกรถชนตาย คำตอบ เปนความประมาทของคนขับ หรือความประมาทของคนเดิน คำวา “ระบบ” หากหมายถงึ การรวมสง่ิ ตา งๆทซ่ี บั ซอ น ถนน หรือสมั ภเวสีบังตาคนขับ หรืออีกกรณหี น่ึงเชนตกนำ้ ตาย โดยท่ียังไมถึงอายุขัย ถาเราประมาทก็ตายไดใชไหมครับ หรือ ใหเ ขามาอยูในแนวเดียวกนั อยา งมีเหตุผล สมั ภเวสีสามารถฉุดเราใหจ มน้ำตายตามเขาไดห รอื ครบั การลงทุนที่มีระบบแนนอน มีเจตนาใหไดมาซึ่งส่ิง ๒. ถาสัมภเวสีทำใหเราตายได สิ่งศักด์ิสิทธิ์ เชน ตอบแทนทม่ี าก จนทำใหผมู าใชบรกิ ารหรือจำเปนตองใชบ ริการ พระเครือ่ ง หรอื เครื่องรางของขลงั สามารถชว ยเหลอื ปองกัน ถูกเบียดเบียนหรือเกิดเปนความเดือดรอน การลงทุนฯ แบบน้ี เราไดไหมครบั ยังถือไดวา เปนการสรางบาปกับผูลงทุน เพราะมีสวนรวมใน การเบียดเบยี นนนั้ ๓. มเี พอื่ นสามารถสมั ผสั กระแสพทุ ธคณุ ของพระเครอ่ื ง สามารถบอกไดอ งคไ หนมกี ระแสแรง องคไ หนกระแสออ น องค อาชีพ คอื กจิ การงานที่ประกอบเพอื่ เลี้ยงชวี ติ อาชีพ ไหนเดนทางดานบารมี ทางดานเมตตา หรือทางดานคุมครอง บริสุทธ์ิในทางโลกคือ กิจการงานที่ทำเล้ียงชีวิตไมผิดกฎหมาย เรยี นถามอาจารยว า เปนเรอื่ งจริงไหมครบั แตผ ดิ ศีลผิดธรรม เชน คา ขายอุปกรณตกปลา คาขายสุรา คา

3๓8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๓3๙9 ๔. ผมไดพระบรมสารีริกธาตุมาจาก ๒ แหง คือ (๔) ภาพที่สงไปใหด นู ้ัน มิใชข องจรงิ แตเ ปน ฉายาของ วดั สังฆทาน และ ชมรมรักษพระบรมธาตุ เรยี นถามอาจารยวา พระบรมสารรี ิกธาตุ เปนพระบรมสารีรกิ ธาตขุ องพระพุทธเจาจรงิ ๆ หรือไมครบั ถา ใชข องจรงิ ไมเคยคดิ เลยวา ตัวเองจะมบี ญุ วาสนาขนาดน้ี คำวา “พระบรมธาตุ” หรือ “พระบรมสารีริกธาตุ” หมายถึงกระดูกของพระพทุ ธเจา สว นคำวา “พระธาตุ” หมาย กราบขอบพระคณุ อาจารยเ ปนอยางสงู ถงึ กระดูกของพระอรหนั ต อน่ึง ดนิ น้ำ ลม ไฟ ที่ประกอบข้นึ เปนรางกาย หากถูกไฟเผาแลวยังปรากฏใหเปนของแข็งเหลือ คำตอบ อยู กส็ ามารถเรยี กวา เปน พระบรมธาตหุ รือพระธาตไุ ด (ความ (๑) ผรู ไู มส งสยั ในกฎแหง กรรมทพ่ี ระพทุ ธะตรสั ไว เรอื่ ง เหน็ ของผูต อบปญ หา) ทถี่ ามไปมเี หตมุ าจาก ผทู จ่ี ำเปน ตอ งตายกอ นครบอายขุ ยั ได ๑๒. แคนมากเลยคะ ประพฤตกิ รรมตัดรอน (อุปฆาตกรรม) ไวกอน เมื่อกรรมให ผล การตายกอ นครบอายขุ ยั จงึ ไดเ กิดขึ้น คำถาม สวสั ดีคะ อาจารยสนอง (๒) เหตุแทจริงท่ีทำใหตองตายกอนครบอายุขัย มิได ๑. ทุกวันนี้ โมโหเคียดแคนมากเลยคะ เพราะทำงาน เนื่องมาจากการกระทำของสัมภเวสี ดังนั้นจึงไมมีความ ศกั ดส์ิ ทิ ธใ์ิ ด จะใหผ ลยง่ิ ไปกวา ความศกั ดส์ิ ทิ ธขิ์ องแรงกรรม ไมไ ดส ำเรจ็ อยา งทใ่ี จวาดไว หนปู ระเมนิ ตนเองไวส งู มากเลยคะ ทบ่ี คุ คลไดกระทำไวก อ นแลว และที่ตองทำใหไดเพราะจะใหคนเห็นวาเกง เพื่อใหคนยอมรับ หนูตาบอดจากความคิดท่ีวาการทำงานทำไปเพื่ออะไร หลายที (๓) จรงิ สำหรบั ผูท่ีมีความเหน็ ผิดไปจากธรรมของพระ ก็อาย เพราะทำไมไดอยางพูด หรือกลัวจะทำไมได ความกลัว พุทธะ ผูตอบปญหาเชื่อในพุทธวจนะท่ีวา “ธรรมยอมรักษาผู ทำใหทำไมไดไปเลยจริงๆ รูสึกโงทึ่มมาก และกลัวคนมองไมดี ประพฤติธรรม” นั้นเปน เร่ืองจรงิ แทแนน อน ซ่งึ ผตู อบปญ หาได ถึงจะเปลี่ยนคนไมไดก็เหอะ และก็อับอายมากเลยคะอาจารย พสิ จู นแ ลว วา พทุ ธวจนะนนั้ เปน หนง่ึ ไมม สี อง จงึ มไิ ดแ สวงหาสง่ิ คืนน้ีนอนไมลง เพราะจะทำงานช้ินน้ีใหเสร็จใหได และก็ทุกข ศักด์ิสทิ ธ์อิ น่ื ใด มาคุมชวี ิตตนเองมใิ หวิบัติ แตแ สวงหาธรรมมา คมุ ใจ เอาธรรมมาสถติ อยกู บั ใจ แลวความสวัสดีของชีวิตจงึ ได เกดิ ขนึ้

4๔0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๔4๑1 ใจดวยเพราะคิดวาตัวเองทำไมได และหนูก็เกลียดตัวเองมาก ๑. ฟง ผูรูบอกกลา ว แลวทำตามคำชน้ี ำ ความเหน็ ถูกใน ดว ย เกลียดทุกส่ิงท่ที ำใหคิดแบบน้ี หนพู อจะทำอะไรไดบา งคะ ทางโลกจงึ จะเกิดขึ้นได ผูรบู อกวา คนเกงคือคนที่มคี วามรแู ละ อาจารยตอนนี้ มคี วามสามารถ คอื รใู นทกุ เรอื่ งทเ่ี กยี่ วขอ งกบั งานทท่ี ำและตอ ง ทำงานเปน มีทศั นคตใิ นการทำงานถกู ตอง คือทำงานเพือ่ เรียน ๒. เกดิ ความคดิ อยากใหค นกลมุ หนงึ่ หายไปจากโลกดว ย รูคนเพื่อเรียนรูงาน ทำงานเพื่องาน ทำงานดวยวิธีการอันเลิศ คะเพราะความอายมาก เกลียดตวั เองสุดๆ ทนไมไ ด พดู น่กี ไ็ ม โดยไมหวังผลเลิศ มจี ิตไมเ ปน ทาสของผลงาน ฯลฯ และทำงาน หายทกุ ขเลยคะ ยิง่ ไมนอนย่ิงเคียดแคน จนจะคบั อกอยแู ลว ไดเปนผลสำเร็จ ดวยการใชอิทธิบาท ๔ เปนตัวสนับสนุน คือ ทำงานดวยใจรัก (ฉันทะ) ทำงานดวยความพากเพียร (วิริยะ) ถามวาทำยังไงจึงจะเลิกคิดถึงผลประโยชนของตัวเอง ทำงานดวยใจจดจอ (จิตตะ) ใชปญญาไตส วนงานท่ที ำ (วิมังสา) และกลัวคนอ่ืนจะเดนจะดีกวา ได ทำงานไดแลวเสร็จทันเวลา ดวยการเวนจากอบายมุข ๖ และ สุดทายผลงานเขาตาเจานาย เขาตาผูใชบริการ เปนท่ีเรียกหา คำตอบ เรยี กใชอ ยเู สมอ ผูม ีความเห็นผดิ (มจิ ฉาทฏิ ฐ)ิ ยอ มมีความผดิ พลาดใน ๒. นำตวั เองเขา ปฏบิ ัตธิ รรม เพ่อื ใหเกดิ ปญ ญาเหน็ ถกู การทำงาน มีความผิดพลาดในการดำเนนิ ชีวติ ซ่ึงเปนธรรมดา ตรงตามความเปน จรงิ แท เมอ่ื ใดทเ่ี ขา ถงึ ปญ ญาเหน็ ถกู ตามธรรม ของผูมีความเห็นเชนน้ัน ทุกคนท่ีเกิดมาและยังมีชีวิตอยูใน ไดแลว ชีวติ จะมแี ตค วามดีงาม ความคิดและการกระทำที่ทำให ปจ จบุ นั ตอ งการความสะดวกสบาย ตอ งการความสำเรจ็ ในการ จิตเศรา หมอง เชน เหน็ วาตัวเองเกง ตอ งการใหค นอนื่ ยอมรบั ทำงาน ตองการความสุข จะเปน เชน นไ้ี ด ตองพัฒนาตัวเองให ความคดิ ท่จี ะทำใหคนกลมุ หนึ่งหายไปจากโลก ใจทีเ่ กลยี ดชงั ตัว เปน ผมู คี วามเหน็ ถกู (สมั มาทฏิ ฐ)ิ เพราะทกุ สงิ่ ทกุ อยา งลว นตา ง เอง ฯลฯ ตา งๆเหลา นเี้ ปนความทกุ ข จะอันตรธานหายไปจากใจ สำเร็จดวยใจ (มโนมยา) แลวเกิดสง่ิ ดงี าม (คุณธรรม) เขา มาแทนท่ี ขออภยั ผถู ามปญหายงั มีความเหน็ ผิด พฤตกิ รรม (คิด ทานงั เทติ การใหท านเปนเครอ่ื งขัดเกลาอันแรก ทำบอ ยๆ พดู ทำ) ท่ตี ดิ ลบจงึ เกิดข้ึน ซงึ่ ผรู ูสามารถวดั ได หากผถู ามปญหา จะเกดิ ความไมเห็นแกตวั รูจกั เสียสละไมห วงแหนไมเ หนียวแนน ประสงคจ ะใหท กุ อยา งทเ่ี กย่ี วขอ งกบั ชวี ติ ของตวั เองสำเรจ็ ดว ยดี ตอ งเปลย่ี นความเหน็ ทผ่ี ดิ ใหก ลบั มามคี วามเหน็ ถกู ใหไ ดก อ น แลว ใชค วามเหน็ ถกู สอ งนำทางใหก บั การทำงานและการดำเนนิ ชวี ติ ซงึ่ การพัฒนาปญ ญาเห็นถกู สามารถทำไดสองแนวทาง คือ

4๔2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๔4๓3 ๑๓. หนีบาปใหทนั คำตอบ อาชพี ทผี่ ถู ามปญ หากระทำอยใู นปจ จบุ นั ไมผ ดิ กฎหมาย คำถาม ขอความกรณุ าตอบคำถาม แตผิดศีลตรงที่ขายสุรา และผิดธรรมตรงที่ขายเคร่ืองสำอาง ผมและภรรยามีบุตรแลว ๑ คนเปนเพศหญิง ผม ขายไพ ขายบุหรี่ เม่ือใดอกุศลกรรมใหผล ความวิบัติของชีวิต ยอมเกิดขนึ้ สงผลกระทบถงึ ครอบครวั และบานเมืองได หากผู มีอายุ ๒๙ ปสวนภรรยาและบุตรมีอายุ ๒๘ และ ๒ ป ๘ ถามปญ หายงั จำเปนตองดำเนนิ ธุรกิจนี้ตอ ไป โดยไมประสงคใ ห เดือนตามลำดับมีอาชีพเปดรานคาสงขนาดเล็กมีเงินหมุนเวียน ผลของอกุศลกรรมตามทัน ผูรวมกระบวนกรรมตองพัฒนาจิต ประมาณ ๕ ลานบาทตอเดือนขายสินคาเกือบทุกชนิดเชน ตนเองใหเ ปน ผมู ีบญุ สง ผลอยูเสมอ ใหเ ปนผมู ีบุญมาก บุญใหญ เคร่ืองสำอาง เคร่ืองเขียน ของเบ็ดเตล็ดแตมีสินคาประเภท จนบาปตามใหผ ลไมท นั จงึ จะสามารถนำพาชวี ติ หนอี ปุ สรรคและ อบายมุขรวมจำหนายอยูดวยเชน สุรา บุหร่ี ไพ และมีรายได ปญหาทเี่ กดิ จากอกุศลกรรมท่กี ระทำได ตอวนั ประมาณ ๑.๕ แสนบาทมหี น้ี OD ธนาคารอยปู ระมาณ ๖ ลานบาท ตอนน้ีมีความทุกขใจเก่ียวกับสินคาท่ีขายกลัวบาป ๑๔. ตอ งดบั ทเี่ หตุ แตก ลัวธรุ กิจลม ถา ตัดสินใจเลกิ ขายสินคาอบาย แตใ นใจอยาก เลิกขายมาก คำถาม เรยี น ดร.สนอง วรอไุ ร จึงอยาก ขอคำแนะนำจากอาจารยชวยตอบคำถาม กอนอ่ืนตองขอเรียนวาไดติดตามคำบรรยายของ ของผม และผมและภรรยาไดทำการจองต๋ัวเคร่ืองบินเพ่ือไป อาจารยส นอง มาหลายๆ ครงั้ และรสู กึ ชนื่ ชอบและเขา ใจธรรมะ ฟงอาจารยบรรยายธรรม ที่โรงพยาบาลทหารเรือ มากข้ึน ในวนั ท่ี ๒๕ มกราคม ๕๒ แลว หลงั จากบรรยายธรรม จบกระผมใครขอความอนุเคราะหจากอาจารย แตต อนน้ี หนมู ปี ญ หาทรี่ อ นใจเปน อนั มาก และไมม คี วาม เพ่ือขอคำปรึกษาใหกระจางในขอสงสัยและการ เขา ใจเลยคะ คอื วา หนูไปปฎบิ ัติธรรมทีว่ ดั สวนโมกขม าคะ ครงั้ ปฏิบตั ธิ รรมจากอาจารยดว ยครบั

4๔4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๔4๕5 นีเ้ ปนครง้ั ทส่ี อง ๑๙-๒๗ มีนา ๒๕๕๒ รูส กึ ดมี ากๆ คะ แตชว ง ไมเกิดข้ึนกับใจ ปญหาตาสวางแลว ทำใหนอนไมหลับ วิธีแกคือ วันทายๆ ของการน่ังสมาธิเกิดอาการวูบๆ ขนึ้ หลงั จากนั้นตอน เติมกิเลสใหกับใจ เชนไปทองเท่ียว ไปดูหนังฟงเพลง ไปออก กลางคืนก็ตาสวางท้ังคืนนอนไมหลับเลยคะ พออีกวันหลังจาก กำลังกายเลนกฬี า ฯลฯ ปฏิบัติธรรมแลวเกิดอาการวูบขนึ้ ตอง นั้น ขณะท่ีนั่งสมาธิ จะเกิดอาการดงั น้คี อื หนา บิดเบี้ยว ฟนบดิ กำหนดวา “วบู หนอ ๆๆๆๆ” ไปเร่ือยๆ จนกวาอาการวูบหายไป หลังจากนั้นพอน่ังไป จะเกิดอาการเอนซายขวา สลับหนาหลัง แลวดึงจิตกลบั มาสอู งคบรกิ รรมเดิม แลวเกดิ อาการวา งๆ แลวก็เกดิ อาการอยางนัน้ ซ้ำๆ กันคะ หลัง จากวันนนั้ จนถงึ วนั นี้ หนูไมส ามารถนอนหลบั ไดเลย เปนเวลา ปฏบิ ตั ธิ รรมแลว เกดิ อาการเอนซา ยเอนขวา ตอ งกำหนด สามวันเต็มๆ คะ และถึงแมว า ไมไดน ่ังสมาธแิ ลวกต็ ามกย็ งั เกิด วา “เอนหนอ ๆๆๆๆ” ไปเรอ่ื ยๆ จนกวา อาการตัวเอนหายไป ฯ อาการอยางนนั้ ตลอดเวลาเลย คะ และมีอาการมึนๆ แนนๆ ท่ี หนา ผากตลอดเวลาเลยคะ เหมือนมีพลงั งานอะไรซักอยางคะ ปฏบิ ตั ธิ รรมแลว เกดิ อาการหนา บดิ เบยี้ ว ตอ งกำหนดวา “บิดเบีย้ วหนอ ๆๆๆๆ” ไปเรื่อยๆ จนกวาอาการบิดเบยี้ ว หนูเครียดมาก เพราะหนูมีความต้ังใจดีในการศึกษา หายไปฯ ธรรมะเพ่ือนำมาใชในการพัฒนาชีวิต แตเกิดอาการอยางน้ีหนู ไมส ามารถใชช วี ติ ประจำวนั ไดเ ลยคะ และไมส ามารถปรกึ ษาใคร ๑๕. บอกกอ นไดไหม ไดเลย เพราะไมอยากใหพอ กับแมทานไมส บายใจคะ เพราะทาน เปนหว งหนมู าก ทำใหหนูเหมือนอยูต วั คนเดียวเลยคะ คำถาม กราบเรยี น อ. สนอง จะขอบพระคุณอาจารยมากๆ เลยคะ ถาจะชวย ดฉิ ัน ไดรบั ทราบมาวา เวลาเปด เทปธรรมะ ก็ดี หรอื แนะนำวาควรจะทำตัวอยางไรดีเพ่ือใหกลับมาใชชีวิตประจำวัน ได เหมือนเดิม เพอ่ื ใหอ าการเหลา นั้นหายไป และอาการตางๆ เทป บทสวดพาหงุ หรือ ยอดพระกณั ฑฯ ก็ดี เทพเทวดาจะมา เหลา น้นั เกิดจากอะไร และหนูควรนั่งสมาธติ อ หรือไม ฟง แตพ วกสัมภเวสี หรอื วญิ ญาณท่ีลอ งลอย จะปวดราวและ ทุรนทุราย เม่อื ไดย ิน ขอบพระคุณเปน อยางสงู คะ คำตอบ ๑. จริงหรอื ไมคะ ขา งตน ๒. หากจริง เราจะทำอยางไร ถาตองการเปดเราฟง ผูใดปฏิบัติธรรมถูกตรงตามธรรม อารมณติดลบยอม

4๔6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๔4๗7 ดวย เทวดาฟงดว ย และไมไ ปทำรายพวกสมั ภเวสแี ละวิญญาณ คำตอบ เหลานนั้ (๑) จริงหรือไม ตองถามใจตวั เอง เมอ่ื ไดย ินไดฟ ง สิ่งที่ ๓. มีผูรูบอกวา ที่บานมีเจาที่เจาทาง และวิญญาณที่ ชอบใจ และสง่ิ ทต่ี วั เองไมช อบใจ แลว รสู กึ อยา งไร นน่ั แหละเปน ตายในบริเวณบานมาชานานแตอดีตชาติยาวนาน เม่ือตายก็จะ คำตอบ อยตู รงนั้น แตก ็ตา งคนตางอยู คนละมิตกิ ัน เม่อื เราไปเปด เทป พาหุง หรือ ยอดพระกัณฑ หรือเทปเทศนาธรรม พวกเหลาน้ี (๒) กอนเปดเทป ควรกลาวเชญิ อมนุษยท่ปี ระสงคจ ะ ฟง ธรรมะเขา มาฟง ได สว นอมนษุ ยท ฟ่ี ง แลว ทกุ ขใ จ ขออภยั และ กท็ ุรุนทุราย กจ็ ะถือโกรธเรา เขากแ็ กลงทำใหที่บา น หลีกใหห า งไกล อยไู มเ ปน สขุ เหน็ หนา พน่ี อ งกนั เองกห็ วั เสยี หงดุ หงดิ กนั งา ยๆ ซง่ึ ถา เปนเชน นั้นจรงิ เทพเทวดาไมช ว ยเรา (๓) ผูใดประสงคใหม ีเทวดาชวย ตอ งพฒั นาจติ ตวั เอง หรอกหรอื คะเร่ืองทว่ี ญิ ญาณโกรธทำกับเรา ใหม ศี ลี และมธี รรมคมุ ใจอยทู กุ ขณะตนื่ แลว ผนู นั้ ยอ มมเี ทวดาคมุ ๔. ไดยินวา หากเราสวดบทพาหงุ หรอื ยอดพระกัณฑ รกั ษาและชว ยเหลอื จะ กนั ภตู ผปี ศ าจ เวลาเราจะอทุ ศิ บญุ กศุ ลใหเ ขา เขากเ็ ขา มารบั ไมไ ด จรงิ หรอื คะ แลว ทำอยา งไรดเี พอื่ เราจะอทุ ศิ ให (๔) ขณะสวดมนต ผสู วดไมส ามารถอุทิศบญุ ใหผอู น่ื ได เขาได เหมอื นเคยฟง อาจารยว า เพยี งเขาอนโุ มทนาดว ยกไ็ ดแ ลว เมอื่ หยดุ สวดมนต จงึ จะมโี อกาสเปด ใหอ ทุ ศิ บญุ ได การอนโุ มทนา ทีน่ ี้จำเปน ตอ งเขามาใกลจ งึ จะมารบั ไดหรือคะ บญุ แมจะอยหู างไกลแคไ หน หากยงั มจี ิตสือ่ ถงึ กนั ได กส็ ามารถ ๕. ท่ีบานบูชาพระพุทธ มีหิ้งพระ แลววิญญาณตางๆ อนโุ มทนาบุญได เหลา นจ้ี ะอยใู นบา นไดห รอื คะ แถมยงั มยี ณั ฑแ ปดเซยี น และอะไร ตอ อะไร ซงึ่ ผรู บู อกวา นี่แหละมสี ว นทำใหเ ขาทุรนทรุ าย ควรเอา (๕) เม่ือมีผูมาบอกกลา วเชน นน้ั ถือวาเปน ความเห็นถกู ไปเก็บไวที่ห้ิงพระ? ดิฉันควรทำอยางไร เพราะอยากมีไวใหอุน ของผูบ อกกลา ว แตจะเห็นถูกตามธรรมหรอื ไม น่ันเปนอกี เรือ่ ง ใจ ไมอยากใหพ วกเหลา น้มี าหลอกหลอน หรือ แสดงตัวใหเ ห็น หน่ึง ผูใดกลัวส่ิงท่ีถูกเห็น แสดงวาผูน้ันมีความไมรูจริงในส่ิงที่ เขาใจคะวาหากเราปฏบิ ัติดี ทำดี มศี ีล แตก ไ็ มไดเ ตม็ รอ ยตลอด ถูกเหน็ ประสงคแ กปญหาเรอื่ งความกลวั ตองพัฒนาจติ ใหเ ขา เวลา ก็กลวั เขาจะมาใหเห็นคะ ขอบพระคุณอาจารย ที่ใหความ ถงึ ความจรงิ ในสง่ิ ทกี่ ลวั แลวความกลัวในส่ิงนน้ั จะไมเกิดขน้ึ อีก กระจาง ตอไป ถาตง้ั ใจทจี่ ะภาวนา อยา สงจิตไปทางอน่ื ใหร ูอ ยใู นกายในใจของเราน่ีแหละ ถายังตามความคดิ อยูไมใ ชภ าวนา

4๔8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๔4๙9 ๑๖. แกป ญหาทใ่ี จ ดิฉันมีเวลามากกวาคนอ่ืนที่คุยกัน แตดิฉันก็ไมสามารถทำงาน ไดด ีเทา กับคนอื่น ดฉิ นั มีความตงั้ ใจทำงานมาก พยายามคิดเปน คำถาม ตรรกะเสมอ แตสมองชา เรียนรูช ากวา คนอ่นื ทำงานละเอียด กราบเรยี นอาจารยสนองทีเ่ คารพคะ แตไ มร อบคอบคะ คนอ่ืนกม็ องวาดิฉนั โง ไมร ูเรือ่ ง ไมเอาเรอ่ื ง ดิฉันไดมีโอกาสพบทานเปนคร้ังแรกในการเขาฟงการ เอาราวกับใคร ไมสามารถคุยลงลึกทำความสนิทกับใคร เปน วัฒนธรรมองคกรของแผนกดิฉันในการถายทอดความรูซึ่งกัน บรรยายจากทานทงี่ านแสดงธรรมคร้งั ท่ี ๑๓ ดิฉนั รูสกึ ดีใจเปน และกันผานการพูดคุย เลน เม่ือดิฉันไมคอยคุยลงลึกก็ทำใหมี อยางมากคะ ดิฉันเคารพทานเปนอยางมากเน่ืองจากดิฉันเชื่อ ขอมูลไมเทาคนอ่ืนในการทำงาน ตอนน้ีเพ่ือนวัยเดียวกับดิฉันก็ ในคำตอบของทา นคะ วาถูกตอ งตามธรรมอยา งแนน อน ฉันเคย กาวหนากวาดิฉันมากแลว เด็กรุนนองดิฉันเกือบสิบปก็มาอยู เขียนคำถามถึงทานครั้งหนึ่งและไดเขามาอานคำตอบปญหา ตำแหนงเดียวกับดิฉันแลว ดิฉันควรพัฒนาตัวเองทางโลกและ ของทานในเว็บอยูเรื่อยๆ คะ วันน้ีดิฉันขออนุญาตกราบเรียน เพม่ิ ความสนิทสนมกลมกลนื กบั พวกเขา (ซึ่งหลายอยางนน้ั อาจ ถามทานอีกดงั น้คี ะ ตองขัดกับทางธรรมเพื่อใหสนิทกับเขาได) เพื่อใหสามารถอยู รว มกบั เขาไดดีขนึ้ หรือไมค ะ หรอื ดฉิ ันควรจะทำตวั อยา งไรดีคะ ๑. ดฉิ นั ไดอ า นพบหลายครง้ั ทท่ี า นสอนใหอ ยา หนปี ญ หา หากดฉิ นั ตอ งการพฒั นาเรอื่ งหนา ทก่ี ารงานใหก า วหนา เหมาะสม ในเร่ืองการทำงาน โดยที่ไมลาออกแตใหพัฒนาปญญาของตน กบั วัย และพัฒนาทางธรรมเปน หลักคะ มาจัดการกับปญหา ดฉิ นั สงสยั วามปี ญ หาในท่ีทำงานอ่นื ใดหรือ ไมท ีเ่ ราสมควรลาออกคะ หรือหากมปี ญหาเราไมควรลาออกใน ๓. ดิฉันอายุ ๓๘ ปแ ลว แตม บี คุ คลกิ ไมน า เช่อื ถือ ไม ทุกกรณคี ะ คอยมั่นใจตัวเอง ไมกลาวากลาวหรือตำหนิผูอ่ืนในเรื่องท่ีควร ทำ เพราะดิฉันไมทราบวาจะแสดงออกอยางไร เน่ืองจากทุก ๒. ดิฉันเปนผูไมคอยสนใจในสิ่งตางๆ ที่คนท่ัวไปให ครงั้ ทเี่ คยแสดงออกไปแลว กลายเปน วา ดฉิ นั ทำเกนิ ไป ทำใหด ฉิ นั ความสนใจต้ังแตเดก็ ๆ แลว (ดฉิ นั เคยมปี ญหามาต้งั แตยังเปน กลวั การตำหนผิ อู ืน่ จนกลายเปน ยอมตามผูอ่ืนตลอด นอกจาก เด็กเล็กๆ ที่ทำใหดิฉันรูสึกดอยกวาคนอ่ืนเสมอคะ ทำใหสมอง น้ี ดิฉันควบคุมการแสดงออกของอารมณทางสีหนาไมคอยได ดูเหมือนชอบตัดเร่ืองราวของคนอื่น ซึ่งมักทำใหดิฉันรูสึกแย มีใบหนาที่ลอกแลก เหมือนกับคนไมจริงใจ ดิฉันควรพัฒนาตัว ออกไป) ทำใหดิฉันไมคอยสนใจเรื่องราวทางโลก หรือหากรูก็ เองอยา งไรคะ ไมค อยใหค วามสนใจมากคะ หลายครั้งก็คดิ วาเปน เร่อื งไรสาระ และพวกเขาใชเวลามากเกินไปในการคุย แตมักกลายเปนวา

5๕0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๕5๑1 ๔. หากมคี นทีส่ นทิ พอสมควรทำเรอ่ื งไมถ กู ตอง แตค น เร่อื งแรก ตอ งพัฒนาจิตใหม กี ำลงั สติกลา แขง็ แลว จะ รอบขา งมคี วามเหน็ ผดิ คอื เขา ขางเขา ดิฉนั ควรตักเตือนเขาไหม ทำใหอารมณปรุงแตงของจิตลดลง สงผลใหคลื่นความถ่ีของ คะ แตต วั ดิฉันเองก็เปนผูที่ไมค อ ยมีปญ ญาในการตักเตือนผอู น่ื สมองมีความเปนระเบียบ ทำงานไดรวดเรว็ เทาที่สังเกตดู คนอื่นไมคอยเชื่อถือในส่ิงท่ีดิฉันเตือนและมอง ดิฉันในแบบท่ีดิฉันก็ไมเขาใจ ดิฉันควรจะทำอยางไรคะ ปลอย เรื่องทีส่ อง ตองพฒั นาจิตใหเกดิ ปญญาเห็นแจง แลว เลยตามเลย หรอื บอกกลาวเขาเทา ที่เราจะสามารถทำได ถา ไม ใชปญญาเห็นแจงกำจัดกิเลสท่ีมีอยูในใจใหลดนอยลงหรือหมด ไดผ ลก็ไมเ ปนไร ท่สี ำคัญคอื เราไดบอกเขาในสิ่งทถ่ี ูกตอ งแลว ไปเมอ่ื ใด ความคดิ ฉบั ไวยอ มเกดิ ขน้ึ การพฒั นาหาความรใู นทาง โลกยังตอ งทำ หากยังมงี านของสังคมใหท ำ ฟง อาน คิด อยู กราบขอบพระคุณที่ทานกรุณาคะ ขอใหทานอาจารย เสมอจนเปน พหุสตู แลวจงึ จะสามารถทำงานแขง ขนั กับผูอื่นได และครอบครัวมีสุขภาพแข็งแรงสมบูรณ ปราศจากโรคภัยไข เจ็บ อุปท วเหตตุ างๆ คะ (๓) ตองทำอยา งนอ ยสามเรอ่ื งคอื - พฒั นาตัวเองให เปน คนเกง (ดขู อ (๒) ยอ หนาสุดทา ย) - พฒั นาเองให คำตอบ เปนคนดี (มคี ณุ ธรรม) ดวยการประพฤติจรยิ ธรรมที่ (๑) หากยังมีความจำเปนตองหาทรัพยมาไวเล้ียง เกี่ยวของ - พฒั นาตวั เองใหม ีศีลคมุ ใจ และบำเพ็ญ ทาน อยูเสมอ ผใู ดประพฤตคิ ุณธรรมไดครบท้ังสาม ตัวเลี้ยงครอบครัว หากท่ีทำงานไมจายเงินหรือทำงานไดเงิน อยางนแ้ี ลว ปญ หาดงั กลาวยอ มหมดไป นอยหรือเปนงานบาป ตองลาออกไปหางานใหมที่ไดเงินดีกวา ทำ ตรงกันขามหากตนเองมีทรัพยมากพอท่ีจะเล้ียงตัว เลี้ยง (๔) หากตัวเองมีตำแหนงและหนาที่เปดใหทำ ครอบครวั ได ไมค วรลาออกจากงานทด่ี ี เพราะการทำงานเปน การ เชนนนั้ ได ตอ งวา กลา วตักเตือน ดวยจิตเมตตา เวน อคติ และรู เพ่ิมประสบการณใ หชีวติ ไดเ รียนรคู น ไดเรยี นรูวธิ ีทำงาน กนั เฉพาะสองคน ตรงกันขา มหากไมใ ชห นา ท่ตี อ งปลอยวาง (๒) ผใู ดยงั คดิ นำตวั เองไปเปรยี บเทียบกบั คนอ่นื ผนู ้นั สลี ัง รกั ขติ เครอ่ื งขัดที่สอง ใหร กั ษาศลี ๕ ใหค รบ ยังมีความเห็นแกตัว (อัตตา) ยังมีจิตไมสงบระงับ คนโงชอบ เพราะศีล ๕ เปน หลักประกนั ของสงั คมใหอ ยรู วมกนั อยา งสงบสขุ คดิ เชนนี้ (ขออภยั พูดตรงตามธรรม) ความคิดเปน เรื่องของจิต สมองเปนเพียงเครื่องมือใหจิตชวยคิด หากประสงคจะพัฒนา รกั ในทกุ ๆ ชีวิตเหมอื นเปนญาตขิ องตน ตวั เองใหเปนผูคิดไว ตอ งพฒั นาสองเรอื่ ง

5๕2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๕5๓3 ๑๗. ไปทางไหนดี ๑๘. แมน องดาว คำถาม คำถาม ขอกราบสวสั ดีคะ เรยี น อาจารยสนอง ทเ่ี คารพ กราบขอเรยี กวา อาจารยน ะคะ พกั น้ีตวั ดิฉนั เองสับสน เรียน ถามอาจารยวา ในอดีตถาเราเคยอาฆาต/เคย กบั การปฏบิ ตั ธิ รรมมากไมร จู ะไปทางไหนดี ชว งนม้ี นั มที างปฏบิ ตั ิ โกรธ/เคยเกลยี ด สามเี รา ทอดทงิ้ เราไปอยกู บั ผหู ญงิ อนื่ เพราะ หลายสายเหลอื เกิน ชักเร่ิมงงงวยแลว คะ เรารกั แบบเปน เจา ของ ปจ จบุ นั เมอื่ นำตวั เองมาปฏบิ ตั ธิ รรม เขา ถึงธรรมความรูสึกน้ันเปล่ียนแปลงเปน การใหอภัย ความรัก ตวั ดฉิ นั เองตอ งการปฏบิ ตั ธิ รรม ซงึ่ กไ็ มร จู ะไปทไี่ หนดี ท่ี อยางเมตตาตอกัน ความเสียสละ ไมถือโทษโกรธอีก คำถาม จะไดเจออาจารยก รรมฐานท่ที านเช่ียวชาญ และเขา ใจจรติ ของ เราจำเปนตองกลาวคำอโหสิกรรม ตอกันหรือไม จะไดไมจอง ลกู ศษิ ย เมอ่ื ศษิ ยเ กดิ ปญ หา อยา งเชน ทอ่ี าจารยด ร.สนองไดเ จอ เวรตอกัน ทั้งสองฝาย เพราะเราดบั แลวซง่ึ ความโกรธ แตอ าจ พระวิปส สนาท่ีทา นเกงซึ่งตวั ดิฉันเองก็ ยังเกดิ ไมท ัน ชว งนรี้ ูส ึก คงเหลือซึ่งความรักความปรารถนาดี ตอเขา แตความ ทอมากพยายามตามหาแตหลายทานก็มรณภาพไปแลว เหลือ รูสึกของเขา เราไมอ าจรไู ด จำเปน ตอ งกลาวอโหสกิ รรม เพียงลกู ศิษย ซึง่ ตัวดิฉนั เองก็เลยเกดิ ความไมมั่นใจ ตอ กันหรือไมคะ ทัง้ ทีม่ ีชีวติ อยู ดกี วาจะมากลา วกันตอน จากกนั แลวคะ แมน องดาว ขอบุญบารมแี ละความเมตตาของดร.สนอง ท่มี เี มตตา เผยแพรธ รรม ตอ ผูทีย่ งั ไมพ บแสงสวา งในการปฏิบัติธรรมของ คำตอบ ดิฉันดวยเถิด ดิฉนั จะไมลมื พระคณุ เลยคะ พระพุทธเจาไมเคยขออโหสิกรรมตอพระเทวทัต พระ คำตอบ มหาโมคคัลลานะ (อัครสาวกเบ้ืองซาย) ไมเคยขออโหสิกรรม จะปฏิบัติธรรมสายใดก็ได แตผลท่ีเกิดข้ึนตองถูกตรง ตอเจากรรมนายเวร (พอแมท่ีถูกตนเองฆา) พระมหากัสสปะ (ประธานปฐมสังคายนาพุทธศาสนา) ไมเคยขออโหสิกรรมตอ คือ ปฏบิ ตั สิ มถภาวนาแลว จิตตอ งเขา ถงึ ความตง้ั ม่นั เปน สมาธิ เจา กรรมนายเวร ปฏบิ ัตวิ ปิ สสนาแลว จิตตองเกดิ ปญ ญาเหน็ แจง คอื เห็นถกู ตรง ตามความเปน จรงิ วา “สรรพสงิ่ เกดิ ขนึ้ ยอ มมเี หตทุ ที่ ำใหเ กดิ เมอ่ื เหตดุ บั สรรพสงิ่ ยอมดับไปดว ย” ศาสดาตรัสดงั นี้

๕54๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๕5๕5 พระมหาปชาบดี (พระแมนม) มไิ ดข ออโหสกิ รรมตอ ๑๙. ปญหาของผูฝก ใหม พระพทุ ธเจา ฯลฯ แตพ ระสารีบุตร (อัครสาวกเบ้ืองขวา) ได กลาวขออโหสิกรรมตอผูเปนบริวารในคืนท่ีจะเขานิพพานวา คำถาม “หากมีกายกรรมใด มีวจีกรรมใด ทที่ ำใหไ มสบายใจ อภยั ใหผม สวัดดีครับ ตอนนี้ผมเริ่มจะมาสนใจในศาสนาของเรา ดว ย” พระฉนั นะ ผถู กู พระพทุ ธะลงพรหมทณั ฑ หลังจากสำนึก ผิดและเปลยี่ นกลบั มาเปนผูมีความเหน็ ถกู ไดแ ลว ไดป ระพฤติ อยางจริงจังแลวในตอนนี้ และเพ่ิงจะกลับมาจาก การปฎบัติ ธรรมจนบรรลอุ รหตั ตผล แลว กลับไปหาพระอานนท ขอให จากวัดอัมพวนั ทส่ี ิงหบุรีมาครบั ระงบั การลงพรหมทณั ฑ พระอานนทไดกลาวแกพ ระ หลังจากกลับมาแลวก็นำกลับมาปฎิบัติตอ แตวาเกิด ฉนั นะวา “เมอ่ื ใดทา นทำใหแจงซงึ่ พระอรหตั แลว พรหม ขอสงสัยขึ้นมาวาท่ีปฎิบัติท้ังหมดน้ัน เปนการฝกสมาธิท้ังหมด ทัณฑเปน อันถกู ระงบั ไปโดยปรยิ าย” หลวงพอ ธี พระ ใชไหมครับ? ตอนแรกเลยไมเขาใจ แลวจึงหาหนังสือมาอาน อรยิ บุคคลชาวไทยใหญ ไดกลาวกบั ผูตอบปญ หาวา “ผู ครับ เลยเกดิ ความเขาใจมาเล็กนอ ยทางดา นนี้ แตอยากทราบ ใดเหน็ สรรพสิง่ เปนอนัตตาได การขออโหสกิ รรมเปนอัน วา จริงๆ แลวการปฎบิ ตั ิ เดนิ จงกรม นั่งสมาธิ นนั้ ไดอะไรบา ง ถกู ยกเลิกโดยปริยาย” ครับจะเกิดอะไรบา งกบั เรา จรงิ ๆ แลวเราจะพัฒนาอะไรไดจ าก การฝกบา งครบั ทงั้ หมดนเี้ ปน ขอสงสัยในตอนนค้ี รบั ฉะน้ันผถู ามตอ งพจิ ารณาดูตวั เองวา ยังจำเปนตอง ขออโหสกิ รรมหรือไม ในตอนฝกเดินจงกรม น่ังสมาธิน้ัน ผมรูตัวไมมีสมาธิ นงั่ ไดไมนานเลยปวดตามรางกายกเ็ อาจิตไปดู ตอนนีเ้ กดิ ปญหา บวชใหพอใหแม อยาทำศลี ของเราใหข าดมันไมดี วา เราจะดไู ปทำไมทงั้ ทีเ่ ราทราบอยแู ลววา มันเจบ็ ปวด รวู า เจ็บ อยา เห็นแกค วามสนุกสนาน กิเลสมนั บงั คบั ไปอยา งน้ัน ปวดบรเิ วณไหน อยางไร แลวท้งั ๆ ท่นี ง่ั อยูนน่ั ปวดก็ปวด ทำให อยา งน้ี จะทำไปตามอำนาจกเิ ลสมันไมถ กู อดกล้นั ไวบา ง ไมเ กดิ สมาธคิ รบั แลวไมท ราบวา ท่เี รานัง่ ๆๆ อยนู น้ั เอาจติ ไปตั้ง อยูกับความเจบ็ แลวมันจะมสี มาธิอยางไร บางทผ่ี มยังไมเ กดิ ความเขาใจในเบ้อื งตนครบั ดว ยเหตุ บุญเกาคงนอ ย และปญ ญาคงนอ ยดวยจึงไมเ ขา ใจมนั จริงๆ ขอ อาจารยช ว ยใหผ มเขา ใจในเรอ่ื งนด้ี ว ยนะครบั และขอขอ แนะนำ เพอ่ื สคู วามกา วหนา ตอไปดว ยครับ ขอบคุณอยา งสูงครบั

๕56๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๕5๗7 คำตอบ ๒๐. พระโสดาบันเด็ก การปฏิบัติธรรมมีอยูสองอยาง คือฝกจิตใหต้ังม่ัน คำถาม เปนสมาธิ (สมถภาวนา) และการฝกจิตใหเกิดปญญาเห็นแจง เรยี นทานดร. (วปิ ส สนาภาวนา) การนงั่ สมาธิ การเดินจงกรมเปนสมถภาวนา อยากถามวา ผทู สี่ ำเรจ็ ธรรมแลว แตย งั ไมถ งึ กบั เปน พระ หากเม่ือใดนำจิตที่ต้ังม่ันเปนสมาธิจวนแนวแน (อุปจารสมาธิ) มาตามดูกาย ดูเวทนา ดูจติ ดูธรรม ท่เี ขา มาปรากฏใหสัมผัสได อรหันต ตัวอยางเชนพระโสดาบัน มนุษยที่สำเร็จโสดาบันแลว ดวยจติ วาดำเนินไปตามกฎไตรลักษณไ ดแลว จึงจะเรยี กวา เปน เมื่อตายไปเปนเทวดาก็จะเปนเทวดาโสดาบัน แตถาเมื่อไปเกิด เปนมนุษยอีกหรือเทวดาท่ีสำเร็จโสดาบันแลวและไปเกิดเปน วิปส สนาภาวนา ความเจ็บเปน ทุกขเวทนา เม่อื มนษุ ย เขาจะเปน พระโสดาบันตงั้ แตแ รกเกิดเปน ทารกเลยหรือ ความเจ็บเกิดข้ึน หากจิตเขาถึงอุปจารสมาธิได เปลา หรอื วา อยา งไร ขอบคุณครับ แลว ใหใชจิตตามดูความเจ็บวาดำเนินไปตามกฎ ไตรลักษณ เม่ือความเจ็บเขาสูอนัตตา ความเจ็บ คำตอบ ยอ มไมใ ชต วั ตน (ความเจบ็ หายไป) ปญ ญาเหน็ แจง พระสีวลีมีอายุไดเจ็ดวัน หลังคลอดออกจากครรภ ในทุกขเวทนา (ความเจบ็ ) ยอ มเกิดขึ้น มารดา (อยใู นทองแมนาน ๗ ป ๗ เดอื น ๗ วนั ) ขณะโกนจุกที่ ฉะนั้น หากผูถามปญหาประสงคพัฒนาจิตให หนง่ึ แลว เสรจ็ ไดบ รรลโุ สดาบนั ทพั พะมลั ลบตุ ร เดก็ ชายอายเุ จด็ กาวหนา จงหยุดอาน หยุดสงสัยและทำตัวเองใหเหมือนคนโง ขวบ ขณะโกนจกุ ท่หี นง่ึ แลว เสร็จ ไดบรรลโุ สดาบัน โสปากะ ได แลว เดนิ หนา เรง ความเพยี รฝก จติ ตอ ไป โดยตอ งมศี ลี และมสี จั จะ บรรลโุ สดาบนั เมอ่ื มอี ายุไดเ จด็ ขวบ ขณะถูกมดั ตัวใหอยูในปา ชา คมุ ใจใหไ ดกอน แลว โอกาสเขา ถงึ ธรรมยอมเกดิ ข้นึ ได แตเ พยี งผเู ดยี ว อนงึ่ เดก็ ชายอายเุ จด็ ขวบ กอ นบวชเปน สามเณร สามารถบรรลุอรหัตตผลไดก็มี หรือเปนเด็กหญิงมีอายุไดเจ็ด แตงงานแลว มันสขุ หรอื ทกุ ข มันทุกขหนกั จริงๆ ขวบแลว มาบวชเปน สามเณรไี มน านกส็ ามารถบรรลอุ รหัตตผล สุขนิดเดียวเอง อมุ ทองกล็ ำบากแสนสาหสั พอคลอดลกู ก็ ไดก ม็ ี แตพ ระโสดาบนั ไมม ใี นเดก็ แบเบาะ (ทารก) แทบลม แทบตายไป สรางโลกเรียกวาสรางกองทกุ ข

๕58๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๕5๙9 ๒๑. คนชางสงสัย คำตอบ (๑) คำวา “จิตนิง่ ” หมายถงึ จิตที่ต้งั มัน่ เปน สมาธิ เปน คำถาม กราบสวสั ดที า นอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ทเี่ คารพอยา ง จติ ทม่ี กี ารปรงุ แตง อารมณอ ยกู บั อริ ยิ าบถปจ จบุ นั ทนี่ ำมาใชเ ปน องคบรกิ รรม ฉะน้ันจะเรยี กวา จติ นง่ิ ได จิตตองตั้งมนั่ เปน สมาธิ สงู หนขู อเรยี นถามปญ หาในการปฎิบัติ ดังนคี้ ะ ซ่ึงสามารถเกิดไดดวยการเจริญสมถภาวนาตามรูปแบบที่ครูบา ๑. หนูใชอ งคบ ริกรรมวา พองหนอ ยบุ หนอ คะ บาง อาจารยชีแ้ นะใหท ำ คร้งั ก็จับพองยบุ ได แตส ว นมากไมไ ด จงึ ใชน ัง่ หนอถูกหนอแทน (๒) ความสงสัยยอมเกิดข้ึนกับผูท่ีพัฒนาปญญาทาง หนสู งสยั วา ทีท่ า นอาจารยบอกวา จิตตอ งนิ่ง ถงึ จะเห็นความ โลกมามาก เรียกผูมีมากไปดวยความสงสัยวา “น้ำชาลนถวย” จริงได แตก ารปฎิบัติวิปส สนาจติ ไมไ ดห ยุดนงิ่ นี่คะ ตอ งกำหนด เม่ือมาปฏิบัติธรรมแลวจิตจะไมสามารถเขาถึงความต้ังมั่นเปน ทกุ อารมณหรือสัมผัสท่ีกระทบกายและใจ ถา นิง่ ก็จะเปนสมถะ สมาธิขั้นสูงได ดวยเหตุน้ีในครั้งที่ผูตอบปญหาไปปฏิบัติธรรม ไมใชหรือคะ โปรดใหความกระจางดวยคะ จิตน่ิงท่ีทานหมาย อยูกบั ทา นเจา คุณโชดก เมอ่ื ป พ.ศ. ๒๕๑๘ จงึ ตองทำเปน คนโง ถงึ นน้ั น่งิ อยางไร แลว ปฏิบัติตามที่ทานชี้แนะ ผลจึงเขา ถงึ ธรรมของพระพุทธะได ไมย ากนกั ภายในสามสิบวนั กส็ ามารถเขาถึงความมีดวงตาเห็น ๒. ตอนทห่ี นเู ขา คอรส ปฏบิ ตั ิ ๘ วนั ๗ คนื นน้ั มบี างครง้ั ธรรม ลองพจิ ารณา แลวพิสจู นส คิ รับ นั่งกำหนดแลว รูสึกวา อารมณที่เขา กระทบกายใจนอยลง ทำให เกิดความน่ิง แตเมือ่ เรารสู ึกเชน น้แี ลว เราก็ตองกำหนดวา เฉย ทำทาน รักษาศีล เจริญภาวนาเปนเครื่องชำระจติ ใจ หนอ หรือ น่ิงหนอ หนูก็ยิ่งไมเ ขาใจเลยวา แลว หนูจะมจี ติ นงิ่ ได ใหส ะอาด บรสิ ุทธ์ิ ผอ งใส ตอนไหน สุดทา ยนี้ หนขู ออนุโมทนาบุญกับทานอาจารยดวยนะ คะ และขอขอบพระคณุ ทา นอาจารยลว งหนา ท่ไี ดเ มตตาตอบ ทีเ่ ราทำกนั นน้ั มคี วามหมาย ถาทำแลวกำจัดกิเลส ปญ หาใหความกระจา งดวยคะ ขอผลบญุ ทีท่ านไดเพียรสรา งมา ของตวั ไดเปนการดี แตถ า ทำแลว กำจัดไมไ ด อยางไมหยุดยั้ง สงผลใหทานสำเร็จความปราถนาทุกประการ กช็ อ่ื วามาทำเลนๆ ไมดี และมสี ขุ ภาพแขง็ แรง อยเู ปน กระจกสอ งกรรมฐานใหเ พอ่ื นรว ม สงั สารวัฏไดร ูแ จง เหน็ จริง ไปตราบนานเทา ท่จี ะนานไดเถดิ

6๖0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๖6๑1 ๒๒. ศลี ไมบริสทุ ธ์ิ ตองชวยตัวเองกำจัดใหความหมกมุนเหลาน้ีใหหายไปตลอดวัน โดยพยายามอดกล้ันแลวระดับหนึ่ง อยากถามทานอาจารยวา คำถาม หากเผลอคิดเกินเลยกับผูหญิงคนอ่ืนหรือตองชวยตัวเอง เพื่อ กราบเรียนทา นอาจารย ดร.สนอง วรอไุ รทเี่ คารพเปน กำจัดความใคร ศลี ขอ ๓ ของผมถือวาขาดหรือดางพรอ ยครับ ถา ตอ งการใหศ ลี ขอ ๓ คมุ ทใี่ จใหถ กู ตรงตามธรรม ตอ งพยายาม อยางสงู ไมเผลอใจไปคิดเกินเลยกับผูหญิง(ท่ีไมใชลูกเขาเมียเรา)ใหได ผมมเี รอื่ งรบกวนถามดงั นค้ี รับ ตลอดทง้ั วนั เลยรึเปลาครับ ๑. จากทไ่ี ดฟ งอาจารยบ รรยายเกยี่ วกบั พรหมประเภท ขอบพระคณุ อาจารยสนองทเ่ี มตตาตอบคำถามและให หนึ่งท่ีภาวนาคำวา อสัญญีป แลวไปเกิดเปนพรหมไมมีรูปนั้น สตปิ ญญาความรกู บั ผมและทกุ ๆ ทานนะครบั อยากทราบวานั่นเปนผลจากคำภาวนาหรือไมครับ จากที่ผมได ศึกษาคำสอนของพระอภิญญาหลายๆรูป บางรูปจะมีการสอน คำตอบ ใหภ าวนาคาถาหรอื บทสวดตา งๆ เชน สมั ปจติ ฉามิ หรอื บทคาถา (๑) ผูใดภาวนาคำวา “อสญั ญีป ๆๆๆๆ” จนกระทง่ั จติ บางบทที่ไดจากอภิญญา ซ่ึงการภาวนาโดยใชคาถาเหลาน้ีจะมี ผลกับเราจริงหรือไมครับ เพราะมักมีการอางถึงวาคำภาวนา ตั้งม่ันเปนสมาธิแนวแนในระดับรูปฌานที่ไมมีสัญญา แลวตาย แบบนหี้ รอื บทน้ี ทำใหเ ราไดผ ลจากคำภาวนาเปนอยางน้ันอยา ง ลงจะไปเกดิ เปน รูปพรหมทไ่ี มม นี าม (อสญั ญสี ัตตาพรหม) น่ีคอื น้ี เชนกนั ผหี รอื มีโชคลาภ เปนตนครบั หรือวานเ่ี ปนแคอบุ ายที่ ผลที่เกดิ จากการภาวนาคำวา “อสญั ญีป ๆๆๆๆ” ทำใหจ ิตสงบเหมือน พทุ โธ สัมมา อรหงั ครับ อน่ึงคำภาวนาอ่ืนใด เมื่อนำมาบริกรรมแลว ทำใหจิต ๒. ผมชอบภาวนาโดยใชบ ทสวดมนตม ากกวา การจบั ลม เขาถึงความต้ังม่ันเปนสมาธิได คำบริกรรมน้ันสามารถนำมา หายใจเขา ออกในบางครงั้ อยากทราบวา หากใชบ ทสวดมนตเ ปน ใชไ ด และหากทำใหจ ติ ตัง้ มน่ั เปน สมาธแิ นว แน (ฌาน) เม่ือถอน คำภาวนาจบั ลมหายใจเขา -ออก สามารถทำใหจ ติ สงบจนเขา อปั จติ ออกจากความทรงฌานแลว อภญิ ญา ๕ สามารถเกิดข้นึ ได ปนาสมาธิไดเหมือนกนั ม้ยั ครบั (๒) การสวดมนตเปนการเจริญสติเบื้องตน ทำใหเกิด ๓. การทจี่ ะปฏบิ ตั ธิ รรมหรอื พฒั นาจติ ใหม คี วามกา วหนา สมาธิข้ึนได แตไมสามารถตัง้ มั่นเปน อปั ปนาสมาธไิ ด เพราะจิต ตองมีศีล ๕ คุมใจใชม้ัยครับ ผมมีขอของใจเกี่ยวกับศีลขอ ยงั ตอ งรบั กระทบจากเสยี งทส่ี วดมนตอ ยู จงึ เขา ถงึ สมาธแิ นว แน ๓ ครับ เน่ืองจากผมเปนชายหนุมก็ตองมีอารมยทางเพศเปน ไมไ ด ปรกติ ซง่ึ บางครง้ั ก็เผลอคิดเกินเลยกบั ผหู ญิงคนอ่นื บางครง้ั (๓) ศีล ๕ ตองมีครบและบริสุทธ์ิลงคุมถึงใจ ศีลใน

6๖2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๖6๓3 ลกั ษณะนเ้ี ปนศลี ทนี่ ำสูค วามตง้ั มั่นเปน สมาธขิ องจติ พฤติกรรม ยอมมีโอกาสผลักดันจิตวิญญาณไปไดรางใหมท่ีเปนศาสนิกของ ทบี่ อกเลา ไปเปน ศลี ทย่ี งั ไมบ รสิ ทุ ธ์ิ จงึ สามารถปฏบิ ตั ธิ รรมได แต ศาสนานนั้ แตก ารมหี ริ โิ อตตปั ปะ เปน คณุ ธรรมของเทวดา ฉะนน้ั เขาไมถ งึ ธรรมทปี่ ฏบิ ัติ หากกำลังของหิริโอตตัปปะใหผลขณะจิตออกจากราง ยอมมี พลังผลกั ดันใหจติ วิญญาณไปโอปปาติกะเปนเทวดา ๒๓. ตอ ยอดทางไหน (๒) คนที่ศึกษาธรรมและรูธรรมในพุทธศาสนามาก คำถาม อยางเชน มหาวาจกอุบาสก ตายจากมนุษยแลว จิตวิญญาณ กราบเรยี น อาจารยส นอง ทีเ่ คารพอยางสูง โคจรไปไดรางใหมอยูในภพเดรัจฉาน ทั้งนี้เปนเพราะพลังแหง หนู ไดฟงธรรมบรรยายของอาจารยที่วา ความรูทาง ความหลงติดในความรู เปน เหตุผลักดันใหเ ปน เชนนน้ั พระมหา สิวะ เปน อาจารยส ่ังสอนธรรม มลี ูกศษิ ยจำนวนมาก โลกจะหมดลงเม่ือเราละจากโลกน้ีไปแลว แตผลการฝกเจริญ นำไปปฏบิ ตั ิจนบรรลธุ รรมขนั้ สูงสุดได แตพ ระมหาสิ วิปส สนาจะอยูในจิตตดิ เราไปทุกภพทกุ ชาตไิ ด วะยังมีสภาวะของจิตเปนปุถุชน ยังหลงติดอยูกับ ธรรมท่ีตัวเองรู กวาจะแกปญหาเร่ืองความหลง ๑. หากเราฟงธรรมตามกาล อานหนงั สอื ธรรมะ ละช่วั ของตวั เองได ตอ งใชเ วลาปฏบิ ตั ธิ รรมอยกู ลางปา กลัวบาป เมือ่ มโี อกาสเกิดเปน มนษุ ยอกี คร้ัง เราจะไดเกิดใตรม องคเ ดยี ว นานถงึ สามสบิ ป พอรงุ ขนึ้ ปท สี่ ามสบิ เอด็ เงาพระพทุ ธศาสนาเพือ่ ศึกษาธรรมตอไหมคะ จึงไดบรรลุอรหัตตผล เลิกหลงอีกตอไป ๒. หากเราไดศ กึ ษาธรรมศึกษา จนจบนกั ธรรม ตรี โท ฉะน้ัน ที่ถามวา ความรูในทางธรรมนสี้ ามารถ เอก ความรทู างธรรมน้ี จะสามารถตดิ ตวั เราเปน เสบยี งเลย้ี งตวั ติดตัวเปนเสบียงเล้ียงตัวเองไปในภพถัดไปไดหรือไม ตอบวา เพ่ือตอยอดทางธรรมในภพชาตติ อ ไปไดรไึ มคะ และผลบุญท่ีจะ ตดิ ตวั ไมไดแ ตฝ งติดอยกู ับใจได ความรยู งั ถกู เก็บฝง เปนสัญญา ไดรับในภพชาตนิ ค้ี ืออะไรคะ ขอขอบพระคุณอาจารยคะ อยูในดวงจิต หากจิตโคจรไปเกิดเปนสัตวอยูในภพที่เหมาะสม และมีเหตุปจจัยลงตัว ก็สามารถศึกษาธรรมตอยอดได แต คำตอบ ตอยอดใหมีความหลงในความรูน้ันเพิ่มมากขึ้น บุญท่ีจะไดรับ (๑) ธรรมของใคร อา นหนงั สอื ธรรมของศาสนาใด เมอ่ื ในภพน้ี คือเปนผูรูธรรม มีสัญญาในธรรมท่ีสามารถนำไปบอก กลาวใหผ ูอน่ื รตู ามได ใดท่ีสัญญาท่ีฝงอยูในจิตใหผล ขณะท่ีจิตจะหลุดออกจากราง

6๖4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๖6๕5 ๒๔. ทำความเหน็ ใหถูก ดี ฟง ธรรม เทศนธรรม ทำความเห็นใหถ ูกตรง) การนงั่ สมาธิ เปน บญุ ทเ่ี กดิ จากการภาวนา แมบ ญุ จากการนงั่ สมาธยิ งั มไี มม าก คำถาม แตเ มอ่ื รวมกบั บญุ ทปี่ ระพฤตอิ ยา งอน่ื เขา ดว ยกนั แลว ยอ มมบี ญุ เรียนถามอาจารยส นองคะ มากพอท่จี ะอุทิศใหผ อู ่นื หรือใหเจา กรรมนายเวรได ๑. ถาเราน่ังสมาธิแลวยังจิตไมนิ่งพอ (ยังไมใชแมแต (๒) บญุ ทเ่ี กดิ จากการภาวนา (นง่ั สมาธ)ิ เปน บญุ ใหญส ดุ ขณกิ สมาธมิ งั้ คะ เพราะไมม อี าการใดใดปรากฏเลย เชน เกดิ ปต )ิ เพราะสามารถผลักดันจิตวิญญาณไปสูความพนทุกข (นิพพาน) แลวจะเกิดกุศลพอที่จะอุทิศใหผูอ่ืนหรือเจากรรมนายเวรได ได บุญท่ีเกิดจากการสรางกุฏิสงฆ มีผลผลักดันจิตวิญญาณไป หรือคะ ไดไ กลแคส วรรค การปฏบิ ตั ติ นใหมศี ลี ๕ มีกุศลกรรมบถ ๑๐, ไหวพระ, สวดมนต, ฟงธรรม, ฯลฯ เปนการภาวนาเบ้ืองตน ๒. แลวการปฏิบัติธรรมระดับน้ี (ตอนนี้ยังไมกาวหนา การนง่ั สมาธเิ ปน การภาวนาขนั้ กลาง แมจ ะเขา ถงึ สมาธเิ พยี งเลก็ คะ ) เปรยี บเทยี บกบั บญุ ทสี่ รา งกฏุ สิ งฆ กศุ ลใดจะมากกวา กนั คะ นอ ย กถ็ อื วา ไดป ระพฤตบิ ญุ ใหญใ หเ กดิ ขน้ึ แลว เปรยี บไดก บั เดนิ (เพราะอาจารยเ คยตอบวา กศุ ลทเี่ กดิ จากกรรมฐานมากทส่ี ดุ แต อยบู นเสน ทางทนี่ ำไปสคู วามพน ทกุ ข แมจ ะยงั เดนิ ไดไ มไ กล กย็ งั เรายงั ไมส ามารถปฏิบัติไดก าวหนา นะคะ) ดกี วา เดินอยูบนเสน ทางทมี่ ุงสสู วรรค ๓. จากที่อาจารยตอบวา เราสามารถ จดั ระเบยี บคล่ืน (๓) เมอ่ื คลน่ื สมองเรม่ิ มคี วามเปน ระเบยี บ ความจำเรม่ิ สมอง สวดมนตแลวตามดวยการเจริญสติภาวนา ประมาณ เกิดเพิ่มข้ึน ทำไมไมพัฒนาใหถึงที่สุด มนุษยมีศักยภาพในการ ๑๕-๓๐ นาที กอนนอนทุกวัน ท้ังนี้เพ่ือเปลี่ยนคลื่นความถี่ของ พฒั นาจติ ไดม ากกวา สตั วใ ดๆในสงั สารวฏั ผไู มป ระมาทไมป ลอ ย สมองใหเปนระเบียบ แตถาเรายังปฏิบัติไมกาวหนา (นั่งสมาธิ เวลาใหส ญู เปลา ผไู มป ระมาทพฒั นาจติ ใหเ ปน สมาธิ พฒั นาจติ ให แตจ ติ ยงั ไมน งิ่ ) ความถขี่ องสมองจะเปลยี่ นเปน ระเบยี บหรอื คะ เกิดปญญาเหน็ แจง เมอ่ื รดู ่ังนีแ้ ลวพงึ เลอื กทางชวี ติ ดวยตนเอง ขอบคณุ คะ เถิด คำตอบ จะเปนพระ เณร อุบาสก อุบาสิกา ท่ดี ีไดต องมีสติสมั ปชัญญะ (๑) คำวา “กุศล” หมายถึง บญุ , ความดี, ความฉลาด ระลึกไดอยูเสมอรูตวั อยเู สมอ ตอ งฝกใหย่ิง ฯลฯ บญุ เกดิ จากการประพฤตบิ ญุ กริ ยิ าวตั ถุ ๑๐ (ทาน ศลี ภาวนา ขวนขวายรบั ใช ประพฤตอิ อ นนอ ม อทุ ศิ ความดี อนโุ มทนาความ

6๖6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๖6๗7 ๒๕. ตายแลวไปไหน ๒๖. เตรยี มตัวกอนตาย คำถาม คำถาม กราบเรยี น อาจารยสนองทีเ่ คารพ กราบแทบเทาทา นอาจารยสนอง ทเ่ี คารพ พท่ี ่ที ำงานท่ีเดยี วกบั ดฉิ ัน แมเคา น่ังสมาธิอยูตอนกลาง ดิฉันโชคดีท่ีไดนำคำสอนของทานมานำทางชีวิต ซ้ึง คนื ปรากฏวา ตอนเชา ขึน้ มา ปรากฏวาแมเสียชีวติ คะ ขายงั อยู ใจกับคำวา “สัมมาทิฏฐิ” ที่จะนำชีวิตใหรอด ชาติน้ีก็พยายาม ในทา ขดั สมาธอิ ยเู ลย แตห งายหลงั ลงไปกบั พน้ื พเ่ี คา เลยใหด ฉิ นั บำเพญ็ ทาน ศีล ภาวนา อยางตอเนื่อง โดยยดึ แบบอยางทาน อาจารยคะ ปจจุบันน้ี คุณพอดิฉันอายุ ๘๖ ป สขุ ภาพไมคอย รบกวนสอบถามอาจารยวาการที่คนเราน่ังสมาธิแลว ดี เปนท้ังโรคหัวใจ โรคเลือด เขาโรงพยาบาลบอยมาก ดิฉัน เสยี ชวี ติ นเี่ กดิ จากสาเหตอุ ะไร แลว เคา จะไปอยทู ไ่ี หน ไดเ ตรยี มใจไวพอควรกับคำวา อนจิ จัง ทุกขงั อนัตตา ไดตงั้ จิต แมพี่เคาก็ปฏิบัติธรรมมาหลายปแลวคะ รบกวน อธษิ ฐานไวว า ถา คณุ พอ ยงั มบี ญุ อยู กข็ อใหใ ชช วี ติ ไดต ามสมควร อาจารยด ว ยนะคะ เดินเหนิ ได หากหมดบุญกข็ อใหเปน ไปดว ยความสงบ ไมทรมาน ขณะเดยี วกัน ก็พยายามทำเหตุใหต รง โดยการแผเมตตาใหเ จา ขอแสดงความนบั ถือ กรรมนายเวรของคุณพอ ปลอ ยปลา ปลอ ยวัวควายบอยๆ ไป ปฏิบัติวิปสสนากรรมฐานเปนประจำ พิมพหนังสือธรรมแจก คำตอบ อยา งนอ ยทสี่ ดุ หวงั ใหค ณุ พอ เดนิ ได ไมอ ยากใหต อ งนอนทนทกุ ข เหตุที่ทำใหเสียชีวิต เกิดจากจิตปฏิเสธท่ีจะอาศัยอยูกับ ทรมาน ซึง่ นา เวทนามาก ประกอบกบั อยากใหค ุณพอ ไดม เี วลา เตรียมตัว “ตายกอนตาย” จะไดไมหลงตายคะ ดิฉันเขาใจคะ รา งกาย จงึ ไดท้ิงรางเดมิ จิตวิญญาณทีย่ ังไมหมดกิเลสจะโคจร วาในท่ีสุดก็ไมสามารถยื้อชีวิตคุณพอได แตก็ยังพยายามทำทุก ไปหารา งใหมอ ยูอาศัย ตามแรงผลักดันของกรรมทีผ่ ูน น้ั กระทำ อยางเพื่อตอ รอง โดยพยายามสรางเหตุใหตรงกับคำอธิษฐาน ไวกอนตาย ถามวา แมจะไปอยูทีไ่ หน? ตอบวา แมไปอยใู นท่ที ่ี ขอความเมตตาจากทา นอาจารยชี้แนะดวยคะ วา ดิฉันทำแบบน้ี เหมาะสมกับแรงกรรมผลักดนั ใหไป การน่ังสมาธิ (สมถภาวนา) จะไดผ ลหรือไมค ะ กราบขอบพระคุณอยา งสงู คะ เพื่อใหจิตต้ังมั่นเปนสมาธิ หากจติ ท้ิงรา งในขณะมสี ตกิ ำกบั และ ยงั ไมห มดกเิ ลส ทไ่ี ปของจติ คอื ไปไดร า งอยอู าศยั ในสคุ ตภิ พ เปน เทวดาหรอื พรหมนั่นเอง

๖68๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๖6๙9 คำตอบ หา อยางเครงครดั เปน สรณะกบั ชวี ติ รวมไปถงึ กรรมบทสบิ ดว ย การกระทำที่บอกเลาไป จะไดผลตอเม่ือคุณพอตอง หาซอื้ หนงั สอื ธรรมะ และทางสายเอกจากทางชมรมแจกบคุ คล ทต่ี อ งการทพี่ ง่ึ ทางใจ และตวั หนเู องหนั มามงุ มน่ั ปฏบิ ตั อิ ยา งเตม็ ประพฤตติ นมีศลี คมุ ใจอยทู กุ ขณะตืน่ เจากรรมนายเวรของคณุ กำลงั เพอ่ื ทจ่ี ะใหห ลดุ พน จากวฏั สงสาร แตด ว ยมภี าระครอบครวั พอยอมรับบุญท่ีลูกอุทิศใหแลวเลิกจองเวรกับคุณพอ สุดทาย กไ็ มส ามารถทจี่ ะปลกี วเิ วกไปนงั่ หาทสี่ งบปฏบิ ตั ไิ ด แตห นกู ใ็ ชท กุ ตอ งบอกใหคุณพอรบั รูและอนโุ มทนาบญุ ทล่ี กู ไดทำใหท าน พระ ขณะจติ (ทีไ่ มต องคิดเร่ืองงาน)ทำกรรมฐาน มาโดยตลอด พุทธะไดตรัสกับแมของโสปากะ (อรหันตเจ็ดขวบ) วา “เมื่อ ความตายมาถึง บุตร พอ เผาพนั ธุ ญาติ ยอ มไมมใี ครตา นทาน หนูไมเคยเจอตัวจริงทานอาจารยนะคะ แตหนูฟงทาน ได” ฉะน้นั สงิ่ ทผ่ี ูเ ปน ลกู ไดท ำใหกับพอ น้ันดแี ลว ... สาธุ และจะดี อาจารยส อนธรรมะ ผา นเวบ็ ไซตก ลั ยาณธรรม รวมทงั้ เปด ฟง ใน ทสี่ ดุ ใหค ณุ พอ ไดเ ตรยี มตวั กอ นตายดว ยการสวดมนตแ ละเจรญิ รถยนต และเผยแพรใ หกบั เพ่ือนๆ ที่สนใจปฏิบตั ิ หนถู อื วา ทา น อานาปานสตอิ ยูเสมอ อาจารยเ ปน ครบู าอาจารยท างธรรมอกี ทา นหนง่ึ ของหนู เหมอื น ดังที่หนูเคารพในหลวงปูชา หลวงพอฤาษีลิงดำ หรือกระทั่ง ๒๗. งานของชวี ติ พระพทุ ธเจา โดยทีไ่ มเคยไดพ บเห็นหรือพูดคยุ กันเลยคะ คำถาม ขณะนี้หนูลาออกจากงานท่ีทำในกรุงเทพ มาอยูตาง กราบเรยี นทา นอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ที่เคารพยงิ่ จังหวัด แลวหางานทำไดเรื่อยๆ แตหางานตามท่ีตนเองถนัด อาจารยค ะ หนเู คยอา นหนงั สอื ทางสายเอกของอาจารย และอยากทำทส่ี ดุ ไดย าก จงึ ตดั สนิ ใจเรยี นตอ ปรญิ ญาเอก เรยี น ไดแ ลว ๑ ป ลงทนุ จา ยเงนิ ไปไมตำ่ กวา ๒ แสนคะ และขณะน้ี เมอื่ ๓ ปท ผ่ี า นมา แลว ประทบั ใจมาก (กอ นหนา นหี้ นสู นใจปฏบิ ตั ิ หนูรูสึกเบ่ือหนายมากๆ กับการที่ตองมานั่งเรียนและตองทำ ตามแนวหลวงปชู า หลวงพอ ฤาษลี งิ ดำ ฯลฯ และไปรว มกจิ กรรม วทิ ยานพิ นธใ นเชงิ การสรา งทฤษฎใี หมเ พอื่ แกป ญ หาจดุ บกพรอ ง การปฏิบัตธิ รรม ตงั้ แตสมยั เรยี น ม.ตน มาแลว แตไ มไดมคี วาม ของทฤษฎีเดิมๆ ซ่ึงหนูวิเคราะหแลววานำไปใชประโยชนกับ มงุ มน่ั ในชวี ติ วา จะไมอ ยากเกดิ อกี ) หนงั สอื ของอาจารยเ ปน แรง คนกลุมมากไดนอย ผนวกกับพบกับผูคนแวดลอมท่ีมีแตความ บนั ดาลใจใหม งุ มน่ั คดิ วา ไมอ ยากเกดิ อกี จงึ หยดุ กรรมดำ ยดึ ศลี ตองการเกงและเปนที่หน่ึงในทางโลก และเชื่อมั่นในตนเอง สงู มากๆ จนลืมใสใ จในความรูสึกของคนรอบขาง ทำใหห นรู สู กึ เบื่อมากๆ ไมอยากเรียนตอเลยคะ แตทางครอบครัวอยากให

๗70๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๗7๑1 เรียนใหจบ เพราะลงทุนไปมากแลว หนูก็พยายามท่ีจะเรียนให ๒๘. “กวาดหนอๆๆๆ” จบ แตใ จหนไู มไ ดอ ยากเรยี นเลย จึงเกิดความรูสึกวาไมม ีความ สขุ เลยคะ หนขู อคำชแี้ นะจากทา นอาจารยด ว ยคะ วา หนคู วรจะ คำถาม ปฏิบตั หิ รอื คิดอยา งไรคะ กราบเรียนถามปญหาอาจารยค ะ ตอนน้ีหนูพยายามฝกกำหนดอิริยาบถยอยอยูคะ แตมี คำตอบ มนษุ ยเ ปน สตั วส งั คม การจะอยกู บั สงั คมอยา งมคี ณุ คา ปญหาคอื ไมร จู ะใชค ำกำหนดอยา งไร อยา งเชน บางทีกวาดบาน หนูก็จะใชคำกำหนดเปน กวาดหนอๆๆ คือจะใชคำแบบที่เรา ตอ งประพฤตติ นเปน ผใู หโ ดยไมห วงั สง่ิ ใดตอบแทน ใหค วามรกู บั กำลังทำสงิ่ นัน้ ๆ ไมวาจะลา งจาน อาบนำ้ แปรงฟน ฯลฯ เพราะ มนุษย ใหป ญ ญาชวยแกปญ หาใหกบั มนุษย นค่ี อื งานภายนอกที่ ไมรูจะกำหนดอยางไร ไมทราบวาใชคำเหลาน้ีกำหนดได ชวี ิตตองทำ ดว ยเหตนุ ีย้ งั มีความจำเปน ตอ งพฒั นาความรูใหสงู หรอื เปลา คะ หรอื ตอ งใชค ำกำหนดตามอาการเคลอื่ นไหว ท่ีสุด และตองพัฒนาตอเนื่องจนวันตาย สวนงานภายในตอง คะ รบกวนอาจารยช ว ยชแี้ นะใหด ว ยคะ จะไดป ฎบิ ตั ไิ ดถ กู พฒั นาตวั เองใหเ ขา ถงึ ปญ ญาสงู สดุ คอื ภาวนามยปญ ญา แลว ใช ตองตรงทางคะ กราบขอบพระคุณอาจารยอยา งย่ิงคะ ปญ ญาทีพ่ ัฒนาได สรางบญุ บารมใี หก บั ตัวเอง เพื่อใชเปน ทรัพย เดนิ ทางสปู รโลกอยา งปลอดภยั และหากสามารถปด อบายภมู ไิ ด คำตอบ จงึ จะเรียกไดว าเกดิ มาไมส ญู เปลา ยืน เดิน นั่ง นอน เปนอิริยาบถใหญ สวนการ กเิ ลส ความโลภ ความโกรธ ความหลง เคล่ือนไหวอ่ืนใดนอกจากท่ีกลาวถือวาเปนอิริยาบถยอย เปนอนั ตรายเดอลกู หลานเอย เปนกิเลสอยา งนากลวั ทกุ อริ ยิ าบถทเ่ี กดิ ในปจ จบุ นั สามารถนำมาใชเ ปน ตวั กำหนดองค บรกิ รรมไดท ง้ั นน้ั ฉะนนั้ การมจี ติ จดจอ (กำหนด) อยกู บั การกวาด รอนกวา ไฟ ใสกวา แกว บมเี ขีย้ วกัดกินคน บาน ลางจาน อาบนำ้ แปรงฟน ฯลฯ ตามท่บี อกเลา ไป ถอื ไดวา กเิ ลสมันกดั กนิ คน เราจะทำตามมันอยูหรอื ปฏบิ ัตสิ มถภาวนามาถูกทางแลว จงดำเนนิ ตอไป เราตองฝนมนั บา งสิ อยาไปตามใจมนั ใครเปนคนประคบประหงม ใครเปน คนเช็ดข้ีเช็ดเยี่ยว ใครเปนคนดแู ลใหค วามปลอดภยั ผูน้นั คอื บิดา มารดา

๗72๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๗7๓3 ๒๙. ชำนาญแบบไหน ๒. ขณะการนง่ั สมาธใิ นสมยั ทผ่ี มบวชเปน พระ มกี ารสวด บทธมั มจกั ฯ ไดเ กดิ การหมนุ ของรา งกายตงั้ แตใ ตค อลงไปเหมอื น คำถาม ลอ หมนุ ผมไดก ำหนดดเู หน็ รา งกายตวั เองเปน กงลอ ธรรมจกั รสี กราบเรียนอ.สนอง วรอไุ ร ทเ่ี คารพ ขาวนวล ขนาดเทา กบั ตวั เราเองหมนุ รอบอยู จนกระทงั่ บทสวด ผมไดมีโอกาสไปกราบสักการะพระเขี้ยวแกว ที่ จบลง จึงไดหายไป อยากทราบวาเกิดจากอะไร เพราะไมได กำหนดหรอื ระลกึ ใหเ กดิ ขน้ึ เลยในระหวา งการนงั่ สมาธิ อาจารย เชียงแสน สำนักครูบาบุญชุม ในชวงสงกรานตที่ผานมา และ มีคำแนะนำอยางไรครบั โดยกอ นทจี่ ะเกิดอาการดังกลา ว จิตที ไดกราบนมสั การครูบาบญุ ชุม ในวันเดยี วกนั ท่ีทานออกจากถ้ำ ทำสมาธใิ นขณะนน้ั เหมอื นดง่ิ เขา สคู วามไมร สู กึ วา มรี า งกายและ ทึ่ลำปาง กอปรกับทไี่ ดดู วีซีดี ทอี่ าจารยบรรยายธรรม เมอื่ วนั ความคดิ อยูเลย กอ นทสี่ มาธิจะถอยเขา สูระดับทร่ี ูสึกในสงั ขาร ที่ ๒๙ มี.ค. ๕๒ ท่ีอาจารยไดพูดถงึ พระครบู ารูปหน่ึง ทีบ่ ำเพญ็ เอง และมีอาการของกงลอธรรมจักรดังกลาว ระดับสมาธิที่ บารมพี ระโพธสิ ตั ว และทา นไดพ ยายามทจ่ี ะละพทุ ธภมู ถิ งึ ๓ ครงั้ ไมร สู กึ วา มสี งั ขารและความคดิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ เปน อปั ปนาสมาธใิ ชไ หม แตไ มส ามารถละไดเ นอ่ื งจากไดถ กู รบั รอง วา จะตอ งไปตรสั รเู ปน ครบั และถอยเขา สอู ปุ ปจารสมาธทิ มี่ คี วามรสู กึ ในสงั ขารถกู ตอ ง พระพุทธเจาในอนาคตกาล เปนครูบาฯองคเดียวกันหรือเปลา ไหมครับ ขออาจารยไ ดโปรดชีแ้ นะดวยครบั ครบั และไดร บั ขอธรรมจากอาจารย ผา นทางโทรศัพทข องพระ อาจารยเ อกชยั วดั ใหมศรรี มเย็น เรอ่ื งสรรพสิ่งทง้ั หลายในโลก ๓. แนวทางการปฏบิ ัตสิ ำหรบั บุคคลผูม ีบารมมี าทาง เจ น้ี ลวนเปน สมมติ เชน ศาสนา ทมี่ นุษยบ ัญญัตขิ ึน้ โดยเราควร โตวิมตุ ติ และปญ ญาวมิ ตุ ติ ควรดำเนนิ จิตทำสมาธิ เหมือนและ ยึดหลกั ธรรมและความดี ผมมีคำถามทจ่ี ะรบกวนอาจารยด ังน้ี แตกตางกันอยางไรครับ ขอกราบขอบพระคุณอาจารยในคำ ครบั แนะนำครบั ดว ยความเคารพในธรรมครบั ๑. สำหรบั ผปู ฏบิ ตั ธิ รรม เราจะรไู ดอ ยา งไรวา ไดอ ธษิ ฐาน คำตอบ พุทธภูมิมาหรือไม และการปฏิบัติธรรมจะทราบไดอยางไรวา ที่บอกเลาไปเปนครูบาองคเดียวกับท่ีบรรยายไวเม่ือวัน เม่ือไรจะตองละพทุ ธภูมิ การปฎบิ ตั ธิ รรมของพระสงฆท ่ีดำเนิน แนวทางพระโพธิสัตวจะแตกตาง หรือเหมือนกับโลกุตรธรรม ที่ ๒๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ ที่มุงเพื่อเขาสูอริยบุคคลในชาติปจจุบันอยางไร สามารถท่ีจะ (๑) ผูใดอธิษฐานนำพาชีวิตใหดำเนินไปตามแนวทาง ไดเปนอริยบุคคล ๔ ประเภทไดหรือเปลาครับ เราสามารถนำ แนวทางการปฎบิ ัตธิ รรม วิธีการทำสมาธิ ของทา นมาปรบั ใชไ ด ของพุทธภูมิ ตองมีปฏิปทาตามแบบอยางที่ครูบาศรีวิชัย หรือ อยางไร ครูบาบุญชุมไดทำใหดู และจะลมเลิกเปนโพธิสัตวไดก็ตอเม่ือ เกดิ ความทกุ ขอ ยา งสาหสั มองไมเ หน็ ทางวา จะบรรลโุ พธญิ าณได

7๗4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๗7๕5 เม่ือไร และยงั ไมไดร บั การพยากรณจากพระพุทธเจา องคก อนๆ ๓๐. ตอ งอสุภกรรมฐาน จึงเบ่ือหนายและลมเลิกการเปนโพธิสัตว ดังท่ีหลวงพอษีลิง ดำ หรอื ครูบาเทืองแหงวัดบานเดน ไดลาใหดู คำถาม เรียนอาจารยส นองท่นี บั ถือ อนึ่ง พระภิกษุท่ีดำเนินชีวิตตามแนวทางของพระ ดิฉัน อาน “ย่งิ กวาสขุ เมื่อจติ เปน อิสระ” จบ ก็ตัดสนิ ใจ โพธิสัตวจะไมประพฤติธรรมไปสูการพนทุกข ดงั ท่ีอริยบุคคลได กระทำ ซ่ึงจะเปนเชนน้ีไดตองมีสติกลาแข็ง ยุติความกาวหนา ยตุ กิ ารสรา งอกศุ ลกรรมใหม เพราะเหน็ อนั ตรายของการยดึ มนั่ ในวิปสสนาญาณไวแคสังขารุเบกขาญาณ ซึ่งจะทำไดก็ตอเม่ือ ถอื มน่ั อยา งเหนยี วแนน กลวั วา ถา จติ ดวงสดุ ทา ยไปตรงกบั เฟรม อธิษฐานบารมีใหผ ลแรงกลา ทท่ี ำอกศุ ล จะตองไปอบายภมู แิ นนอน (๒) อาการตัวหมุนเปนกิเลสท่ีเกิดขึ้นกับผูปฏิบัติธรรม ดฉิ นั จมอยใู นความทกุ ขท รมานใจมา ๒ เดอื นคะ กบั การ ทย่ี งั มกี ำลงั ของสตไิ มก ลา แขง็ การสวดมนตเ ปน การฝก จติ เบอ้ื ง ตอ งคบผชู ายคนนงึ อยา งหลบๆซอ นๆ (เพราะคบเขามา ๖ เดอื น ตน ฝกจิตใหจดจอกับบทมนตท่ีสวด และผูใดจะรูวาเปนสมาธิ โดยที่เขาปดบังเรื่องทม่ี แี ฟนแลว ) เมอ่ื ดฉิ ันรคู วามจริงจากแฟน ระดับฌาน (อัปปนาสมาธิ)ได ตองเกิดอารมณฌานข้ึนกับจิต ของเขาจงึ ถอยออกมา แตเ ขาขอคนื ดโี ดยทปี่ ด บงั แฟนเขาวา คบ ของตวั เอง สงิ่ กระทบภายนอกใดๆ ไมส ามารทำใหจ ติ รบั เขา ปรงุ กบั ดฉิ นั ดว ย ดฉิ ันก็ยอมเพราะรกั (แตจ รงิ ๆคือหลงคะ) แตก็อยู อารมณได มีแตอ ารมณฌาน (วติ ก วิจารณ ปต ิ สขุ อเุ บกขา อยางทุกขเหลือเกิน เพราะเราสามคนอยูบริษัทเดียวกัน ดิฉัน และเอกคั คตา) เทา นั้นทเ่ี กดิ ขึ้นกับจิต ตอ งเจอเขาทงั้ คแู ทบทกุ วนั ภายหลงั ดฉิ นั ทราบวา เขาอยดู ว ยกนั มา ๔ ปแ ลว ใจกย็ ่ิงดิน้ รนหนัก (ดฉิ ันยังไมทะลุศีลขอ ๓ กับเขา) ฉะน้ันขณะกำลังสวดมนตบทธัมมจักรกัปปวัตตนสูตร เพราะสงั เกตวา เขาเรม่ิ เขา ร.พ.บอ ยๆ ตง้ั แตเ รมิ่ คบกบั ดฉิ นั (เปน แลวจิตไปเห็นรางกายหมนุ ได จงึ มิใชส มาธิระดบั ฌาน ท้งั โรคเก่ียวกบั สมอง กระดกู และอาจจะรวมไต หัวใจดวย) คดิ เองวา เขาอาจมีการผิดศีลขอ ๑ ติดตัวมา แลวไมไดท ำบญุ เพ่มิ (๓) ระหวางผูบรรลุธรรมแบบเจโตวิมุตติ และบรรลุ ข้ึน และตองมาผดิ ศลี ขอ ๔ บอ ยๆ (กบั แฟนเขาเร่อื งดฉิ นั ) และ ธรรมแบบปญญาวิมุตติ มีความเหมอื นกันตรงทีว่ า จิตเขาถึงอา อาจจะมกี ารผิดศลี ขอ ๓ ในเดือนหนา (เดือนหนาเขานัดดฉิ ันไป สวกั ขยญาณได และตางกันตรงทว่ี า ผบู รรลอุ รหตั ตผลแบบเจ ตา งจังหวัดกัน ๒ คน) โตวมิ ตุ ติ เปนผมู คี วามชำนาญในสมถกรรมฐาน เชนมีฤทธิ์ทาง ใจ (มโนมยทิ ธ)ิ เปน ตน สว นผบู รรลอุ รหตั ตผลแบบปญ ญาวมิ ตุ ติ เปน ผูมคี วามชำนาญในวิปส สนากรรมฐาน เชนเห็นสรรพสง่ิ เปน อนตั ตาหมด

7๗6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๗77๗ ดิฉัน อธิษฐานทุกครั้งท่ีสวดมนตไหวพระวาขอใหตา ๒. ตอนนี้ดฉิ นั อายุยาง ๓๓ ปแ ลว พอ แมย ังมีชวี ิตอยู สวาง เลิกยึดม่ันถือม่ันในสิ่งที่ยังหลงผิดอยูไดเร็วๆ แตก็ยัง (อายุ ๖๖ คะ ) มนี อ งสาว ๑ คน (แตไมสนิทกันมาก) มเี พื่อนสนิท ตัดใจไมไ ดเสียที คดิ วา คงตดั ไมไ ดจ นกวาเขาจะแตง งานไป ๑๗ ทคี่ ยุ ไดท กุ เรอ่ื ง ๒-๓ คน อาจารยช ว ยแนะนำการทจี่ ะตอ งมชี วี ติ -๑๙ เมษา ดิฉนั ไปปฏบิ ัติธรรมที่วดั อัมพวนั แตว ันทอี่ อกจากวัด อยตู อ ไปคนเดยี ว จนกวา จะทงิ้ รา งนไี้ ป (เพราะวนั นงึ พอ แมก ต็ อ ง ดิฉนั กต็ ัดใจจากเขาไมได จนคืนวันที่ ๑๙ ดิฉันอาน ย่งิ กวา สขุ ฯ จากไป) อยา งไรดีคะ (ทีผ่ านมาดฉิ ันเคยมแี ฟนอยูขา งๆ ตลอด จบ กต็ ัดสนิ ใจบอกเลกิ กับเขา จงึ โทรไปบอกแฟนเขาวาดฉิ นั จะ ตงั้ แตอ ยมู หาวทิ ยาลยั นะ คะ ไมเ คยอยคู นเดยี วเลย) เพราะดฉิ นั ไมย งุ เกยี่ วกบั เขาอกี (สาเหตุท่โี ทรไปเพราะชว ง ๒ เดือนที่ผาน ไมอยากสรา งกรรมผกู พนั กบั ใครใหเปนทกุ ข หรือมีหว งอีกแลว มา แฟนเขาโทรมาถามดิฉันหลายคร้ังวาเขายังติดตอดิฉันหรือ เปลา แตด ฉิ นั ปฏเิ สธไปทกุ ครงั้ ดฉิ นั ไมอ ยากตดิ คา งและไมอ ยาก ๓. ตอนน้ใี จดฉิ นั นกึ ถึงแตเ ขาตลอดเวลา ดฉิ นั พยายาม ใหแ ฟนเขาระแวงดฉิ ันอีก) และสงจดหมายขอจบกับเขา (บอก จะตามดคู วามรสู กึ (ทเ่ี ขาเรยี กวา ดจู ติ ) แตพ อนกึ ถงึ เขาทไี ร ใจก็ วา เปลี่ยนเบอรโ ทรแลว ไมตองตดิ ตอมาอีก) เขาก็สง mail กลับ ไหลไปรวมกบั ความรสู กึ จนหลงไปทกุ ครง้ั กวา จะมารอู กี ทกี น็ าน เหมอื นจะจบดว ยดี แตพ อเขารวู าดิฉนั บอกแฟนเขาเรอ่ื งน้ี เขา ไมใชเ ปนแคผดู นู ะ คะ จะแกไ ขอยางไรดคี ะ หรือวธิ ีเดยี วคอื ตอ ง ก็ไมพ อใจจนถึงขนาดสง mail บอกวา บุญตา งๆ ท่ีดฉิ นั เคยให ใหถ ึงข้นั อุปจารสมาธิ แลวใชพ ิจารณาความไมเท่ยี งเอา (ตอนน้ี เขาอนโุ มทนา เขาคงรบั ไวไ มไ ด (ทง้ั ทเ่ี ขากอ็ นโุ มทนาไปแลว ) มนั ไดแตคิดวามันไมเท่ียง) ดิฉันกลัววาถาตายตอนน้ีดิฉันอาจตอง ทำใหดฉิ นั ปวดใจมาก รูซง้ึ ถงึ ความไมเ ทีย่ งจริงๆ ไปทคุ ตินะคะ เร่อื งน้ีอาจเปน เรอื่ งเล็กนอยสำหรับคนอ่ืน แตม ัน ทำใหด ฉิ นั ทรมานใจมากๆ คะ จนตอ งเขยี นมารบกวนอาจารยอ กี ดฉิ นั จงึ ขอเรยี นถามอาจารยวา คร้ัง ขอขอบคณุ อาจารยม ากนะคะทีส่ ละเวลาอา นและตอบคะ ๑. มวี ธิ ใี ดบา งคะทจ่ี ะลดโอกาสการผกู เวรทางวญิ ญาณ กนั ทง้ั สามคน เพราะเขาคงโกรธดฉิ นั มากทที่ ำเหมอื นหกั หลงั เขา คำตอบ แฟนเขาก็รูสึกไมดีกับดิฉัน(จะไดไมตองเปนเจากรรมนายเวรกัน (๑) เวรหมายถึงความพยาบาท การผูกเวรหมายถึง ตอ ไปนะ คะ ) ทกุ วนั นดี้ ฉิ นั ไดแ ตแ ผเ มตตาใหเ ขาทงั้ คทู กุ ครง้ั ทนี่ งั่ สมาธเิ สรจ็ (แตเ พิง่ เรม่ิ ปฏิบตั ไิ ดไมก ่วี นั ยงั ไมต ั้งมั่นคะ) ทำแบบ การผูกพยาบาท เชนพระเทวฑัตผูกพยาบาทพระพุทธเจา มา นี้ตอ ไปจะดไี หมคะ หลายภพชาติ ตั้งแตครั้งท่ียังเสวยพระชาติเปนพระโพธิสัตว แตทุกภพชาติท่ีคูเวรไดโคจรมาพบกัน พระพุทธะไดใชขันติและ

7๗8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๗79๙ พรหมวิหารธรรม เปนเคร่ืองคุมกันภัยใหกับตัว ในท่ีสุดผูไมผูก ๓๑. บญุ เกาสงผล พยาบาทบรรลุอริยธรรมสูงสุดเปนพระพุทธเจา ผูผูกพยาบาท นำพาชีวิตไปเกิดเปนสัตวอยูในภพนรก เม่ือรูดังน้ีแลว ผูถาม คำถาม ปญ หาจะนำพาชีวิตเปนแบบใด เลือกไดต ามใจปรารถนา กราบเรียน ดร.สนอง วรอไุ ร ทเี่ คารพ ผมมีเร่ืองไมสบายใจครับ อยากใหอาจารยชวยใหคำ (๒) ผูรูกลาววา “มนุษยสมบัติเปนหวงผูกเทา สามี/ ภรรยาเปนหวงผูกมือ บุตร/ธิดาเปนหวงผูกคอ” ดังน้ันจะผูก แนะนำหนอยครับ ผมอายุ ๑๕ ป เปนเด็กตางจังหวัด ข้ึนมา ตนเองหรอื ไมผ กู ตอ งเลอื กเอาเอง และผรู ยู งั ไดก ลา วอกี วา “ไมม ี เรียนท่ีกรุงเทพครับ ผมเกิดอาการบังคับความคิดตนเองไมได ทีพ่ งึ่ อนื่ ใด เทียบไดกับการพงึ่ ธรรมทีม่ อี ยูในใจของตน” ครบั เชน ไมอยากจะคดิ แตกลบั คดิ ขน้ึ มา ประมาณน้ีครับ โดย มอี าการแบบนมี้ าชว งนงึ แลว ครบั ผมกป็ รกึ ษาเพอื่ น เพอื่ นกบ็ อก (๓) ในบรรดากิเลสใหญส ามตวั คือ ความโกรธ ความ ผมวา เกดิ จากความเครยี ดรเึ ปลา ผมกว็ า นาจะเปนไปไดเ พราะ โลภ ความหลง กเิ ลสตวั แรกแกไ ดง า ยทส่ี ดุ และ ตอนนี้ผมเรียนอยางเดียวเลย โดยผมมีอาการแปลกๆ แบบนี้ กิเลสตวั สุดทา ยแกไดยากทสี่ ุด แมจะยากเพียง ครับ คือวา ทุกๆ วันผมจะตองเดินผาน คลายๆ กับเปนศาล พระภูมิครับ ทุกๆ วันผมก็จะเดินผาน แลวยกมือไหวอธิษฐาน ใด อรหันตบุคคลก็แกไดแลว ดวยการพัฒนา เปนประจำครบั ปญ ญาเหน็ แจง ใหเ กดิ ขน้ึ แลว นำไปกำจดั ความหลง คอื อวชิ ชา ใหหมดไปจากใจใหได แตม วี นั นงึ ผมไมท ราบวา เปน อะไร อยดู ๆี ความคดิ ทผ่ี ม ในกรณีของผูถามปญ หา การพจิ ารณาอสภุ ะบอยๆ จน ไมอ ยากคดิ กข็ น้ึ มากจากสมอง คอื มอี นั เปน ไป ตอนนน้ั ผมตกใจ เห็นความเปนอนัตตาไดแลว ความทุกขท่ีมีอยูในใจยอมหมดไป มาก วา ทำไมตนเองถงึ นกึ ไปแบบน้ี ผมเดนิ เลยมาแลว จงึ ตดั สนิ และยง่ิ ไดเ หน็ สรรพสงิ่ เปน อนตั ตาได ความทกุ ขท งั้ ปวงยอ มไมม ี ใจเดนิ ยอ นกลบั ไปทนี่ นั่ ใหม พรอ มอธษิ ฐานวา ผมขอโทษผมไมไ ด กบั ผูท่ีเห็นแจง เชน น้ัน ตงั้ ใจทจี่ ะคดิ ขอใหค วามคดิ ทลี่ กู ไมไ ดต งั้ ใจจะนกึ ไมเ ปน ความจรงิ ตอนนผี้ มสนั่ มาก เลยเดนิ ตอ มาถงึ ทห่ี อ รบี อาบนำ้ แลว กไ็ หวพ ระ มีสขุ อยทู ไ่ี หน มีทกุ ขอยูท่นี ั่น ตามปกตทิ ผ่ี มไหวท กุ วนั โดยผมกไ็ หว บทบชู าพระรตั นตรยั สวด หาสขุ จากกาม หาสุขในโลก จะไดม าจากไหน อิติปโส แผเมตตา แผส วนกศุ ล แลว กอ็ ธิฐาน แลวทอ งคาถาชนิ มนั คือการหาสุขในทกุ ข สขุ ไมมี ตัวของเราไมมใี นน้นั บญั ชรตอ โดยเวลาทผี่ มอธษิ ฐาน ผมกจ็ ะนกึ ไปวา ถา ลกู คดิ อะไร

8๘0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๘8๑1 ทีไ่ มดีไป หรือพดู อะไรทไี่ มด ไี ป ลกู ก็ขออภยั ไวดวยขอใหทานจง วา ผมไปลว งเกนิ ใครไวร เึ ปลา ครบั ผมกไ็ มร วู า มนั เปน เพราะอะไร อโหสิกรรมใหผมดวย ผมอยากทราบวา ผมทำถูกแลวใชไหม กันแนครับ อยากใหอาจารยชวยอธิบายใหฟง หนอยครับ พรอ ม ครับ โดยผมทำแบบนี้มาเปนเวลาชวงนึงแลว ต้ังแตยังไมเกิด กบั แนะแนวทางแกไ ขดว ยครบั ขอบคณุ มากครบั เหตุการณน้ีข้ึนแตคำอธิษฐานประโยคน้ีก็เพ่ิมขึ้นมา ต้ังแตเกิด อาการแบบนี้ขนึ้ ตั้งแตนัน้ เปน ตนมา เวลาผมเดนิ ผานท่ีตรงน้ัน ขอแสดงความเคารพอยางสงู ผมก็ไมคอยท่ีจะกลาอธิษฐานสักเทาไหร ไดแตรีบเดินไปอยาง เดียว เพราะกลัววาจะนึกอะไรท่ีไมดีไปอีก ตั้งแตน้ันเปนตนมา คำตอบ ผมกบ็ งั คับจิตใจของตนเองไมค อ ยได โดยคดิ ไปตา งๆ นาๆ ผม อายุ ๑๕ ป ไมส ำคญั ยง่ิ ไปกวา บญุ บารมที เ่ี คยทำไวใ หผ ล กลัวบาปมาก เรมิ่ นำพาชวี ติ ไปสูความดีงามในวันขา งหนา จากคำถามพอทจ่ี ะ มีวนั นึงผมไดเ ขา ไปในรานหนงั สอื ก็เลยไปท่มี มุ ธรรมะ ประมวลไดเ ปนสี่ขอ ผมก็เจอหนังสือของอาจารย เร่ือง ทางสายเอก ผมยืนอาน แลวจึงตัดสินใจซื้อมาอาน ผมก็ไดความรูมากมายจากการอาน ๑. เมอ่ื เดนิ ผา นสถานที่ ทค่ี นทว่ั ไปคดิ วา เปน สง่ิ ศกั ดส์ิ ทิ ธ์ิ หนังสือเลมน้ี ผมสังเกตตัวเอง ความคิดฟุงซานมันก็เริ่มท่ีจะ เชน ศาลพระภมู เิ จา ท่ี ผรู นู ยิ มอทุ ศิ บญุ ใหก บั เจา ของศาลนน้ั ดว ย จางๆ ไปบาง แตก ย็ งั มอี ยู จนอา นจบเลมนี้ เลยไปซ้ือเลมท่ีสอง การกลาววาจาวา “ขอทา นจงเปน สุข” แทนการอธษิ ฐาน มา คอื ยิง่ กวา สุข เม่อื จติ เปนอสิ ระ ผมวาหนังสือพวกนดี้ มี าก ทำใหคนเรากลัวบาป แลวตั้งใจทจ่ี ะสรางบารมตี อ ไป ๒. การขออภัย เปนคุณธรรมท่ีมีอยูในใจของผูเจริญ และจงประพฤติขออภยั ทุกคร้งั ทคี่ ดิ พดู ทำไมดีไวกับผูอน่ื ไมว า แตผมอยากจะใหอาจารยแนะนำวา ผมควรท่ีจะทำ จะเปน มนษุ ยห รอื อมนษุ ยก ต็ าม อยา งไรดี ใหก ลบั มาเหมอื นเดมิ ผมอยากมชี วี ติ ทเี่ หมอื นเดมิ คอื ไมค ดิ อะไรมาก แตแคจดุ ๆ นี้ทำใหผมคิดมาก เลยไมสบายใจสัก ๓. ผูถามปญหาประสงคใหตัวเองมีความคิดดีเหมือน เทาไรจนมาถึงตอนน้ี ผมอยากจะถามอาจารยอีกอยางนึงครับ เดมิ สามารถทำไดด ว ยการสวดมนตก อ นนอน แลว ตามดว ยการ คือวา เวลาเราอธิษฐานเวลาไหวพระเสร็จแลว บางทีความคิด เจรญิ อานาปานสติ และสดุ ทา ยอทุ ศิ บญุ กศุ ล ใหเ จา กรรมนายเวร ท่ีเราไมอยากใหคิดก็เกิดขึ้น ผมไมอยากใหเปนแบบน้ีเลย ถา ทกุ ครง้ั ทกี่ ารปฏบิ ตั ธิ รรมแลว เสรจ็ ปญ หาทเ่ี กดิ ขนึ้ จงึ จะหมดไป คำอธิษฐานที่เราไมไดตั้งใจที่อธิษฐานเกิดข้ึนมันจะเปนอะไรไหม และยังทำใหเรียนหนังสอื เกง อีกดว ย ครับ ผมวา อยากรวู า สาเหตุตรงนี้ เปน เพราะความเครียด หรอื ๔. เมือ่ ใดที่กรรมใหผ ลเปนอกุศลวบิ าก ผทู ำกรรมตอ ง เปนผูรบั และตอ งชดใชห นี้เวรกรรมจนกวา จะหมดส้ิน ฉะนน้ั พึง ปฏิบตั ิตามคำแนะนำไปเรอ่ื ยๆ แลวปญ หาจะหมดไปไดแนนอน

8๘2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๘8๓3 ๓๒. สุขจากจติ เปนอิสระ ๓๓. รอใหถ งึ ปหนา คำถาม คำถาม กราบเรยี น ทานอาจารยทเี่ คารพ เรียน ดร.สนอง ทีเ่ คารพ อาจารยเ คยกลา วในหนงั สอื วา ความสขุ ของคนเรามี ๓ ผมมเี รอื่ งอยูว า ผมอยากจะบวช และไดค ุยกับญาตพิ ี่ แบบ คอื นองทุกคนแลว ซึ่งทุกคนก็ยินดี แตติดปญหาที่พอผมทานคน ๑. สุขจากการสมั ผัสทางรูป รส กลนิ่ เสยี ง โผฏฐัพพะ เดียว ทย่ี ังไมอยากใหผ มบวช ทานอยากใหผมทำงานไปกอ นปน้ี แลวปหนาคอยบวช แตตัวผมอยากบวชปนี้ เพราะเหตุผลที่วา ธรรมารมณ ชว งนี้ผมสะดวกที่สดุ และใจก็อยากบวชดว ย ๒. สุขจากจิตสงบดวยอำนาจของสมาธิ ๓. สขุ จากจิตทีเ่ ปน อิสระจากสิง่ ทง้ั ปวง ไมท ราบวา ถา ผมฝน บวช จะมปี ญ หาอะไรไหมครบั ทผ่ี ม การตามดจู ติ โดยมคี ำกำหนดวา โกรธหนอ เสยี ใจหนอ ตัง้ ใจไวค ือวนั ท่ี ๑๐ พค. ๕๒ นี้ ชว งนีก้ ็ตงึ ๆ กับพอมาก ผมไม สบายใจดว ย ไมร วู า ถา บวชไปทา นจะคดิ และรสู กึ ยงั ไง ผมอยาก ...... จนเห็นทุกส่ิงเปนของชั่วคราว มีปญญารูเทาทันความคิด บวชใหพ อ กบั แมมากๆ ครับ ดว ยความนับถอื ครบั แลววางเฉย ไมปลอยใหความคิดปรุงจนเกิดความทุกขข้ึนในใจ มีความสุขในชีวิต ณ ปจจุบัน จัดไดวาเปนความสุขประเภทใด คำตอบ ใน ๓ เแบบที่กลา วขางตน ขอกราบขอบพระคณุ ทา นอาจารยท ี่ กาลเวลาหมนุ ผา นจากวนั เปน เดอื น จากเดอื นเปน ป เปน กรุณาชี้ทางสวา งใหค ะ หลายป ทำไมไมรอใหถ งึ ปห นาคอ ยบวชตามท่พี อตองการ หาก คำตอบ ผูถามปญ หาฝนบวช โดยไมฟ ง คำทักทว งจากบพุ การี (พอ ) ผูมี เรียกวาเปนความสุขจากจิตท่ีเปนอิสระจากส่ิงที่เขา อุปการะแกตนมากอน จะใหผลเปนความอกตัญู มีพลังเปน บาป ใหผ ลบ่นั ทอนพลงั บุญท่เี กดิ ขึ้นจากการบวชได กระทบจิต เพราะมปี ญ ญาเหน็ แจงในทกุ ส่ิง (สรรพสง่ิ ) วา เปน ของช่ัวคราว แทจริงแลวสรรพส่ิงเปนอนัตตา หาไดมีตัวตนไม เรื่องทแ่ี ลวไปแลว มนั ก็แลวไปแลว จะเอามาคิดอะไรอกี จติ จงึ ปลอ ยวางสรรพสง่ิ แลว วา งเปน อเุ บกขา ความสขุ จากการมี ผา นไปแลว อยา เอามาคิด จติ จะฟุง ซา นขุน มัว จติ เปน อสิ ระจงึ ไดเ กดิ ขนึ้ หากเมอ่ื ใดผถู ามปญ หา เหน็ โลกธรรม วตั ถุ กเิ ลส ตณั หา อปุ าทาน และสงั โยชนท งั้ สบิ เปน ของวา งเปลา เปนของไมมตี วั ตน (อนัตตา) ได ..... สาธุ

๘84๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๘8๕5 ๓๔. ใครเปน เจาของ ๓๕. คนอยากบวช คำถาม คำถาม กราบเรยี น อาจารย สนอง ท่เี คารพ กราบเรียนอาจารยทเ่ี คารพอยา งสงู ครับ ทบี่ า นผมมสี รุ าชน้ั ดอี ยหู ลายขวด จะกำจดั ทงิ้ อยา งไรถงึ ผมไดมีโอกาสฟงซีดีของอาจารยเชน แดเธอผูมาใหม, ไมท ำบาปกบั ผอู น่ื ถา นำไปขาย หรอื ใหค นอน่ื ไป กเ็ ทา กบั เปน การ อานุภาพของจิต, บทสมั ภาษนในรายการทไวไลทโ ชว, บรรยาย สง เสริมใหผ ูอ ืน่ ผดิ ศีล ขอ ๕ บาปผิดศีลขอ ๕ นี้จะตกอยูก ับตัว ธรรม MP3 ฯลฯ และหนงั สอื ทางสายเอก, มาดสดใสดว ยใจ เราดว ยหรอื ไม ถา หากนำไปขายแลว นำเงนิ ไปทำบญุ บญุ นน้ั กจ็ ะ เกนิ รอย และอื่นๆ ทีผ่ มซือ้ มาจากงานวันวิสาขบชู า เปนเนอื้ หา ไมส ำเรจ็ เพราะเปน เงนิ บาปหรอื ไมค รบั วธิ ที ถ่ี กู ตอ งทส่ี ดุ ควรจะ ทดี่ มี ากๆ ทกุ เลม เลยครบั อยากใหผ ศู กึ ษาธรรมทเี่ พง่ิ เรมิ่ ตน หรอื เปนอยางไรครบั ขอขอบพระคณุ อยางสูง ศกึ ษามาแลว ลองอา นและฟง ดคู รบั คำตอบ และเหน็ วา อาจารยจ ะมาบรรยาย วนั อาทติ ยท ี่ ๑๐ พ.ค. สรุ าชนั้ ดที ่กี ลา วถงึ มใี ครเปนเจา ของ หากผถู ามปญหา ๕๒ นีท้ โ่ี คราช ผมเลยถอื โอกาสจะพาครอบครวั ไปฟงธรรมจาก ทา นอาจารยด ว ยครบั สว นตวั ผมกเ็ รมิ่ ศกึ ษาธรรมะจรงิ จงั ชว ง ๓ เปน เจา ของแตเพียงผูเ ดียว จะนำไปทำอะไรก็สามารถทำได แต ปที่ผา นมา ในหลาย web และจากพระไตรปฎ กฉบบั มหามงกฏุ หากสุราช้ันดีมีผูอ่ืนเปนเจาของรวม ตองไดรับฉันทานุมัติจาก เพงิ่ มาเจอ web นดี้ วยความบงั เอิญจากการฟง ซีดีครบั เจา ของรวมกอน จึงจะนำไปทำใหส ง่ิ ทีต่ นเองตองการได ตอนนกี้ ม็ ีคำถามถามอาจารยด ังนค้ี รับ อนง่ึ การนำสุราไปขาย ไดเงินมาถอื วา เปน เงนิ ท่ไี ม ๑. หากผมอยากบวชแตไมใชตอนนค้ี รบั คดิ วา อกี ๑๕ บรสิ ุทธ์ิ เมอื่ นำเงนิ ท่ีไมบ ริสทุ ธ์ิไปทำใหเกดิ บญุ (ดูบุญกริ ยิ าวตั ถุ ปข างหนา (ตอนอายุ ๕๐ ป) แตผ มมีภาระทางครอบครัวคอื มี ๑๐ หนา ๙๔) บุญทเ่ี กดิ ข้ึนยอ มไมบ รสิ ทุ ธ์ิตามไปดว ย พอ แม, ภรรยาและลกู ชายอีก ๒ (ตอนน้ันลกู จะอายุ ๑๘ และ ๑๖) ไมต องรูอะไรมาก รูภายในนอยๆ ก็ตามคำสั่งสอนนอยๆ ตอนนเ้ี ร่ิมคยุ กับภรรยาแลว แตภรรยาทาทางไมอ ยาก มนั ก็กวางออกมาได รทู ุกขัง รอู นิจจงั รูอ นตั ตา ใหบ วชเพราะอยากมีเพอ่ื นตอนแก หากออกบวชตอนนั้นจะบาป รแู คน กี้ ใ็ ชไ ดแลว หรือไมครับ ?

8๘6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๘8๗7 ๒. ขอคำแนะนำอาจารยในการฝกกรรมฐานท่ีถูกตอง ครูบาอาจารยทานใด มาพัฒนาจิตแลวทำใหจิตเกิดปญญาเห็น ดังเชน ที่อาจารยฝ กแลวสำเร็จ พิสจู นความจริงในภพภมู ไิ ดค รับ แจงได วธิ กี ารนนั้ ถกู ตอ ง ผมเองกอ็ ยากพสิ จู นเ ชน กนั ครบั จะไดห ายสงสยั และตดั ในสว น วิจกิ ิจฉาไปเลยตลอดชวี ิตครับ ผมฝกมาหลายสำนกั แตไมเ ปน ผูถามปญหามีประสบการณการฝกจิตมาหลายวิธี วิธี ผลครับ อาจจะไมตรงกบั จรติ ทราบมาวา กรรมฐานมี ๔๐ กอง การใดเม่ือนำมาใชฝกจิตแลว ผลท่ีเกิดขึ้นไมเปนไปตามท่ีกลาว แบงเปน ๔ หมวด สุกขวิปสโก วชิ ชา ๓ ฉฬภิญโญ และปฏสิ มั ขางตน วิธีนั้นเปนครูสอนใจวา ตองไมนำมาใชพัฒนาจิต สวน ภทิ า ๔ ทผ่ี มเคยฝก มา คอื มโนมยทิ ธสิ ายหลวงพอ ฤาษ,ี รปู ฌาน วธิ กี ารใด เมอ่ื นำมาใชฝ ก จติ แลว ผลทเ่ี กดิ ขน้ึ ถกู ตรงตามทก่ี ลา ว ๔ สายหลวงพอ สรวง มีการกำหนดทา ในฌาน ๒ ตองสน่ั ๆๆๆ, ขา งตน วธิ นี ั้นเปนครสู อนใจวา สามารถนำมาใชพ ฒั นาจิตได สัมมาอรหัง สายหลวงพอ สด กำหนดดวงแกว ใส หลวงพอ ธี พระสงฆช าวไทยใหญ ไดศ กึ ษาวธิ กี ารพฒั นา ผมคิดวาดีทุกที่ครับ แตตองการใหอาจารยแนะนำท่ี จติ มาอยา งโชกโชน หลากหลายวธิ ี ในทส่ี ุดสามารถเขา ถึงความ อาจารยปฏิบัติ หรอื หนังสอื ที่แนะนำการปฏบิ ัติเปน ขั้นตอนและ เปน อนตั ตาของสรรพสิ่งได เม่ือมอี ายไุ ด ๗๕ ป (ปจจุบนั อายุ ขอหามตา งๆ ในการปฏบิ ตั ิ หรอื เคล็ดลับครบั ๘๖ ป) สุดทายขอใหอาจารยมีสุขภาพแข็งแรงและไดตอบ ผูถามปญหา ขอคำแนะนำในการ ปญ หาธรรมไปนานๆ ครับ ขอขอบพระคุณอยางสูงมา ณ ที่นี้ พัฒนาจิตของผูตอบปญหาวา ปฏิบัติธรรม ครบั อยางไร จึงไดผลกาวหนารวดเร็ว ขอตอบ เปนขอๆดงั นี้ คำตอบ (๑) เวลาใดที่จิตตกเปน ทาสของกิเลส (โลภ โกรธ หลง ๑. ไมดู ไมอา น ไมฟง ไมพูด (เวน สอบอารมณ) ไม คิดเรื่องใดๆทท่ี ำใหจ ติ ฟงุ ซา น ดใี จ เสียใจ เปน สุข เปนทกุ ข ฯลฯ ) เวลาน้นั มีบาปเกดิ ข้นึ (๒) ผูใดนำเอาวิธีปฏิบัติสมถกรรมฐานของครูบา ๒. มีศลี บรสิ ุทธ์ิ (ไมข าด ไมทะลุ ไมดาง ไมพ รอ ย) คุม ใจทุกขณะตน่ื อาจารยท า นใด มาพัฒนาจติ แลว ทำใหจติ ตงั้ มั่นเปนสมาธิได วิธี การนั้นถกู ตอง และผใู ดนำเอาวธิ ีปฏิบัติวปิ ส สนากรรมฐานของ ๓. ทำตวั ใหเ หมอื นแกว นำ้ ทว่ี า งเปลา รบั เอาคำชแี้ นะของ ครบู าอาจารยม าประพฤตจิ นเกดิ ผล ปฏบิ ตั ธิ รรมวนั ละประมาณ ๒๐ ชวั่ โมงตอเนื่อง ๓๐ วันมไิ ดเวน ๔. สอบอารมณทุกวัน เวลาประมาณ ๒๐ นากิ า และ อุทศิ บญุ ใหเจากรรมนายเวรทุกวัน หลงั ปฏิบตั ิธรรมแลว เสร็จ

8๘8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๘8๙9 ๓๖. โรครมู าตอยด วาถาเกี่ยวของกับเรื่องเหลานี้จริง การที่ทานสวดมนต ปฏิบัติ สมาธิภาวนาไมสามารถเปนเกราะ คุมกันภัยอันตรายตางๆได คำถาม เลยหรอื ครับ หรือเปน เร่ืองของกรรม เทาที่ผมเหน็ มาต้งั แตเด็ก กราบเรยี นอาจารยท่ีเคารพอยา งสูงครับ คอื การทท่ี านตัง้ ใจสอนหนังสือ สอนใหฟรีนอกเวลา ออกเยี่ยม คุณแมของผมอายุ ๕๖ ป ทานเปน ครูและปวยเปนโรค บานนกั เรยี น หาทุนทรพั ยใหเ ลาเรยี น ตลอดมา ไมท ราบวา จะมี วธิ ไี หนทจ่ี ะทำใหอ าการเจบ็ ปว ยของทา นทเุ ลาขน้ึ บา งหรอื ไม ครบั รมู าตอยดม า ๒๐ กวา ป ตลอดระยะเวลาทผ่ี า นมา ทา นสวดมนต จะไดมกี ำลังใจปฏบิ ัติสมาธิภาวนาเพอ่ื การหลดุ พน ตอไป น่ังสมาธิทุกวัน ยิ่งหลังจากที่เกษียณกอนกำหนดออกมาทานก็ สวดมนตทำวัตรเชา เยน็ เดินจงกรม นัง่ สมาธิมากขึน้ (ทานเคย ๓. หลังจากท่ีไดศึกษาธรรมะ ผมเคยคุยกับคุณแมวา ไปฝก ท่วี ดั อัมพวนั สิงหบรุ ี) อยากใหท า นตดั สนิ ใจตา งๆ ดว ยความหนกั แนน ไมค ดิ มาก ปลอ ย วางและทำใจใหส บาย ดว ยหวงั วา ผลของการกระทำเหลา นนั้ จะ เมื่อ ๓-๔ ปกอนคุณแมมีอาการดีขึ้นมาก แตเม่ือยาย ทำใหค ณุ แมไ ดเ กดิ มาเปน ผชู าย จะไดม โี อกาสศกึ ษาธรรมะอยา ง โรงเรียนอาการกลับทรุดลงมาก บางคร้ังเดินไดลำบาก มี เตม็ ที่ ถงึ แมผ มจะไมไ ดม โี อกาสเกดิ เปน ลกู ของทา นอกี กต็ าม การ อาการขอ เทา ขอศอกและเขาบวม มอื ผดิ รปู และปวดบริเวณ ทผ่ี มพดู กบั คณุ แมเ ชน นน้ั ผมทำถกู ควรพดู หรอื ไม ผมไมแ นใ จวา ตนคอมาก บางวนั คณุ แมร สู ึกเพลยี อยากนอนทง้ั วนั ระหวาง ทา นจะเสยี ใจในการพดู ของผมหรอื ไม อยากรบกวนอาจารยช ว ย ท่คี ุณแมน อน จะรูสึกเหมือนมองตวั เอง ทา นจะรตู ลอดวาทา น อธิบายและแนะนำดว ยครับ ดวยความเคารพอยางสูง นอนกรนหรือไม คำตอบ ผมอยากจะเรยี นถามอาจารย ดงั นีค้ รบั (๑) ขณะนอนแลว รสู กึ เหมอื นมองตวั เอง เปน เครอื่ งบง ๑. ขณะทคี่ ุณแมนอนแลวรสู ึกเหมอื นมองตวั เอง และ รูว า ตนกรนหรือไมน้นั เปน เพราะเหตุใด เปน เร่ืองปกติหรอื ไม ชีว้ า จติ เรมิ่ มสี ตอิ ยกู ับตัว ไมอ อกไปรับกระทบภายนอกมาปรงุ หรอื ควรทำอยา งไรตอ ไป อารมณ ซง่ึ เปน เรอ่ื งปรกตขิ องคนทม่ี จี ติ เรมิ่ ตง้ั มน่ั เปน สมาธิ สงิ่ ๒. คนรูจักบางคนที่หวงใยกนั แนะนำเรื่องไสยศาสตร ทคี่ วรทำตอ ไปคอื มองรา งกายตวั เองจนเหน็ เดน ชดั วา เมอ่ื เกดิ ขนึ้ และเจาที่ เพราะพ้ืนที่ท่ียายไปอยูเปนพ้ืนที่ของคนเขมร ซึ่งได แลว ตองแก แลว ตองตายทกุ คน มองรา งกายจนเห็นวา การ ความวา เปน เพราะเจาทบ่ี าง หรือการทำคณุ ไสยบา ง แตส งสยั

๙90๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๙9๑1 ท่ีรางกายเปนเชนน้ีดวยเหตุประพฤติทุศีลขอแรกมากอน เมื่อ ๓๗. น้ำอัฏฐบาน กรรมใหผล ผูประพฤติเบียดเบียนตองยอมรับความจริง และ ยอมชดใชหน้ีเวรกรรมไปเรื่อยๆ จนกวาจะหมดส้ิน ผรู ูไมเ อาจิต คำถาม ไปกังวลอยูกับรางกายท่ีสักวันตองทิ้งไวกับโลกใบนี้ แตผูรูเอา กราบเรยี นอาจารยท ี่เคารพอยางสงู ครับ จิตไปประพฤติบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ โดยเนนขอภาวนา ดวยการ ผมมคี ำถามดงั นคี้ รบั ยาวหนอ ยนะครบั ขอความเมตตา สวดมนตกอนนอน หลังสวดมนตจบ เจริญอานาปานสติ ดวย การบรกิ รรมคำวา “พทุ โธๆๆๆๆ” ไปเรื่อยๆ เทาทม่ี เี วลา แตต อ ง จากอาจารยดว ยครับ ผมสงสัยมานานแลวครับ กระทำทกุ วัน จนเกิดเปน ทรพั ยภ ายในเกบ็ ส่งั สมอยใู นจติ เพ่อื ใช ๑. เร่ือง สังฆทาน ผมเคยศึกษาและรูมาวา การกิน เปนปจ จัยเดินทางชวี ติ ตอในปรโลก อาหารทถี่ วายเปน สงั ฆทานไปแลว และอาหารนน้ั พระในหมสู งฆ (๒) ผูใดมีศีล ๕ และมีสติคุมใจอยูทุกขณะต่ืน สิ่ง ไมอปุ โลกน หรอื สละอาหารน้นั เราฆราวาสจะเปนเปรตเพราะ กระทบอันเปนอกุศลใดๆ ไมสามารถเขามากวนใจใหขุนมัวเกิด ไปกนิ ของสงฆเขา เหมือนเปรตญาติของพระเจาพมิ พสิ าร แตรู เปนกิเลสได กุศลกรรมท่ีคุณแมไดประพฤติแลวตามที่บอกเลา มาวาเปรตญาตขิ องพระเจา พิมพิสาร กินอาหารกอนถวายสงฆ ไป ไมส ามารถลบลา งผลของบาป ทค่ี ณุ แมเ คยประพฤตทิ ศุ ลี ขอ ผมเลยสงสยั มานานเกยี่ วกบั เรอ่ื งน้ี เพราะจะไดไ มไ ปกนิ ของสงฆ แรกมากอน และไมม ผี รู ูใ ดบอกไดอ ยา งถกู ตรงวา การเจ็บปวย เขา ขอยกตวั อยา งท่ผี มปฏบิ ัติอยูดงั นี้ จะหายหรือทุเลาลงเมื่อใด แตผูรูบอกวาตองประพฤติบุญใหญ (จิตตภาวนา) อยเู สมอ แลว อุทศิ บุญใหกับเจากรรมนายเวรทกุ ๑.๑ เวลาผมไปปฏิบตั ิธรรมบางที่ ทม่ี กี ารใสบาตรเปน ครั้งทก่ี ารปฏิบัติธรรมแลว เสร็จในแตละวนั แบบสังฆทาน รูปแบบคือเจาภาพจะถวายพระโดยมีอาหารวาง เรียงท่ีโตะยาว แลวยกถวายพระท่ีเดินเขามารับประเคน โดย (๓) การกระทำของผเู ปนลกู ตามท่ีบอกเลาไป เปนการ ยกทีละถาดและวางลง และพระทานก็ตักอาหารท่ีภาชนะเอง กระทำทถ่ี กู ในทางโลก แตห ากเมอ่ื ใดคณุ แมศ รทั ธาในตวั ลกู และ โดยรปู ตอ ๆ ไปก็มาตกั อาหารเอง สุดทายพระทกุ รปู กเ็ ดินไปฉนั ขอรองใหลูกแนะนำแมประพฤติไปในแนวทางท่ีถูก เมื่อนั้นลูก อาหารท่ีกฏุ ขิ องทาน เราฆราวาสก็มารับประทานอาหารกัน แต ควรจะพูดแนะนำได การกระทำเชนนี้เปนความถูกตองในทาง ผมสงั เกตไมม พี ระองคใ ดอปุ โลกน หรอื บอกสละเลย เราจะเปน ธรรม เปรตหรือไมครับ หากเปน จะแกอยางไร เพราะเราไปปฏิบัติ ธรรม ๒-๓ วนั ทนี่ น่ั ตอ งกนิ เพอื่ เลย้ี งชพี ทกุ วนั ไมส ามารถไปหากนิ ทอ่ี นื่ ไดครับ

9๙2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๙9๓3 ๑.๒ และอีกที่นึงเวลาเราประเคนถวายพระท่ีน่ังรับ เปนปล้ืมมากครับ ทานบอกวา ต้ังแตฟง ซีดีอ่นื ๆ มาจนถงึ เรื่องนี้ ประเคนอยู อาหารทท่ี า นตักแลว และเหลือ คนกจ็ ะเอาไปรวมๆ ทา นเขา ใจมากครบั และขอฟง ซดี ขี องอาจารยส นองในแผน อน่ื ๆ กันทีโ่ ตะ เราไปกนิ เราจะมสี ว นเปนเปรตหรือไมครบั (แตผ มเคย ดวยครับ ถามหลวงตาทาน พระทานบอกวาเจตนาทานสละแลว แตผม สงั เกตไุ มเห็นทา นกลา วออกมาเปนวาจาเลยครบั เลยไมแ นใจ) กอนหนาผมนำธรรมะจากที่อื่นทานก็ไมคอยสนใจครับ ขอบคุณอาจารยมากเลยครบั ท่เี นอ้ื หาในซีดีทำใหพอ แมผมเริม่ ๒. การดมื่ นำ้ ปานะ ในวนั ทถี่ อื ศลี ๘ ผมเคยศกึ ษาวา ตอ ง สนใจศึกษาธรรมะครบั เปน นำ้ ผลไม หรอื น้ำอัฏฐบานทีผ่ ลไมใ หญก วา ผลมะตูม (ผลเล็ก กวา กำมือเรา) ที่คัน้ แลว กรองแลว ไมม ีกาก แตทส่ี ำคญั ในพระ ขอขอบคุณอาจารย และขออำนาจคุณพระรัตนตรัย ไตรปฎกบอกวา ตองไมสุกดวยไฟแตสุกดวยพระอาทิตยตาม ใหอ าจารยมสี ุขภาพแข็งแรง เพื่อตอบปญหาธรรมตอ ไปเรื่อยๆ ขอ ความอยใู นพระวินัยปฎ ก มหาวรรค เลม ๕ ภาค ๒ - หนา ท่ี ครับ ๑๕๒ คำตอบ ผมเคยยกขอ นไี้ ปถามทา นทอ่ี า นพระไตรปฎ กมากกวา ผม ๑.๑ ปรกตกิ อ นทพี่ ระสงฆจ ะรบั อาหารจากฆราวาสไปฉนั ทานบอกวา อยา สรปุ วา เลมนถ้ี กู หากยังอานไมจ บท้ัง ๙๑ เลม ผมสงสัยวาขอสรปุ เปนเชนไร ผมเห็นเกือบทุกวัดมีการถวายน้ำ สงฆองคใดองคหน่ึงในอาวาสนั้น จะไดรับการอุปโลกนใหเปน ปานะจำพวกน้ำเกก ฮวย มะตูม โอเลยี้ ง เปบ ซี่ จ๊ับเลี้ยง หากดู ภัตตุทเทสกะ สงฆผูทำหนาท่ีน้ีจะบอกการแจกภัต (อาหาร) แลวลวนสุกดว ยไฟทง้ั ส้นิ ในความคิดผม การทีม่ กี ารตม ก็นา จะ เปน ลำดบั นับแตพ ระมหาเถระ จนถงึ ฆราวาสผูร ักษาศีล ๕ เมือ่ เปน จำพวกอาหาร สงฆผ แู จกภตั ไดก ลา ววาจาเชน นแ้ี ลว ฆราวาสประพฤตไิ ดถ กู ตรง ตามลำดับการแจกภัต สามารถนำอาหารไปบรโิ ภคได โดยไมมี พระพุทธองค อนุญาตใหฉนั นำ้ ปานะเพือ่ ประทังความ อานสิ งสบาปใหตองไปเกดิ เปนเปรต หิว หลังเทยี่ งได ผมคิดวากไ็ มนาจะอนุญาตซำ้ อีกเปนคร้งั ท่ี ๒ ในเลมอืน่ นอกเหนอื นกี้ ็ไมน าจะอนุญาตอกี ขอ ๑.๒ หากพระสงฆอนญุ าตแลว ฆราวาสสามารถนำ อาหารทีเ่ หลือจากพระมารบั ประทานไดโดยไมม ีโทษ ขอคำอธิบายช้ีแนะจากอาจารยเพ่ือความกระจางแก ผมดว ยครบั ขอ ๒ เรอื่ งนำ้ ปานะทอ่ี า งวา เขยี นไวใ นพระไตรปฎ ก ซงึ่ สังคายนาหลังที่พระพุทธะนิพพานไปแลว แตในครั้งพุทธกาล ผมนำซีดีเรื่องทางสายเอกไปเปดใหคุณพอคุณแมฟง หลงั จากออกพรรษาที่ ๕ แลว พระพุทธะอนุญาตใหส งฆด ่ืมนำ้

9๙4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๙9๕5 อัฎฐบานได (น้ำมะมวง นำ้ ลูกหวา หรือชมพู นำ้ กลว ยมีเมลด็ นำ้ ๓๘. ปฏิบัตธิ รรมสมควรแกธรรม กลว ยไมม เี มลด็ นำ้ ผลมะทราง นำ้ ผลจนั ทรห รอื องนุ นำ้ เหงา บวั นำ้ มะปรางหรอื ลน้ิ จ)ี่ ตอ มาพระพทุ ธะไดอ นญุ าตเพมิ่ เตมิ คอื นำ้ คำถาม ผลไมท กุ ชนดิ (เวน นำ้ ตม เมลด็ ขา วเปลอื ก) นำ้ ใบไมท กุ ชนดิ (เวน กราบเรียน ทานอ.ดร.สนอง วรอุไร ดว ยความเคารพ นำ้ ผกั ดอง) นำ้ ดอกไมท กุ ชนดิ (เวน นำ้ ดอกมะทราง) และนำ้ ออ ย สด อยางสูง ดฉิ นั ขอเรียนถามปญ หากบั ทานอาจารยดังนีค้ ะ ๑. ดฉิ นั รสู กึ วา ตนเองไมก า วหนา ในการปฎบิ ตั ธิ รรม ดฉิ นั อนงึ่ คำวา นำ้ ผลไมท กุ ชนดิ (เวน นำ้ ตม เมลด็ ขา วเปลอื ก) ถาวเิ คราะหตามพทุ ธวจนะแลว คงไมม ีใครตมนำ้ ผลไมด ว ยแสง เคยไดอ า นคำตอบทท่ี า นอาจารยไ ดต อบไวใ นกระทวู า การปฎบิ ตั ิ อาทติ ยหรอกครับ ธรรมใหใ ชกรรมฐาน ๔๐ และเลอื กอยา งใดอยา งหน่ึงท่ีตรงกับ จริตของตนเอง ดิฉันไดปฎิบัติกรรมฐานตามคำสอนของครูบา ผูถามปญหาคิดเอาเองวา พระพุทธองค ไมนาจะ อาจารย ซ่ึงมีความรูสึกวาตนเองมีกำลังของจิตไมแข็งพอท่ีจะ อนุญาตซ้ำเปนคร้ังท่ีสอง แตในครั้งที่พระพุทธะยังมีชีวิต ทนตอความเจ็บปวดได ดิฉันควรจะเลือกกรรมฐาน คือ การ นอกจากบัญญัติน้ำอัฏฐบานเปนคร้ังแรกแลว พระพุทธะยังได เจริญอาณาปานสติไปกอนดีหรือไม ใหจิตตั้งม่ันเปนสมาธิแลว อนญุ าตเพม่ิ เตมิ ในภายหลงั ใหภ กิ ษฉุ นั นำ้ ปานะทที่ ำดว ย นำ้ ผลไม จึงเจริญวปิ สสนากรรมฐาน แลว ผดิ หรอื ไมท ด่ี ฉิ นั ยังไมส ามารถ นำ้ ใบไม น้ำดอกไม และน้ำออ ยสด ดังทก่ี ลา วขางตนอีกดวย ปฎบิ ตั ติ ามคำสอนของครบู าอาจารยไ ดใ นตอน นี้ (อยากมกี ำลงั ของจิตที่เขม แขง็ มากกวา น้ี) บญุ กิริยาวตั ถุ ๑๐ (จากมหามกฏุ ฯ ชุด ๙๑ เลม เลมท่ี ๗๕ หนา ๔๒๗) ๑.ทานมัย บุญสำเร็จจากการใหทาน, ๒.ศีลมัย บุญสำเร็จจากการ ๒. ดฉิ ันทุกขใ จมากจากการกระทำของตนเอง คอื ลว ง รักษาศีล, ๓.ภาวนามัย บุญสำเร็จจากการภาวนา, ๔.อปจายนมัย เกินพระสงฆ ครูบาอาจารย ดวยมโนกรรม (จินตนาการจน บุญสำเร็จดวยการประพฤติออนนอม, ๕.เวยยาวัจจมัย บุญสำเร็จ ฟุงซาน) ซ่ึงมกั จะเกดิ ข้ึนบอยๆ ขณะทีจ่ ิตวา งจากงานในหนาท่ี ดวยการชวยขวนขวายรับใช, ๖.ปตติทานมัย บุญสำเร็จดวยการให ดฉิ ันจะทำอยา งไรดคี ะ สวนบุญ, ๗.ปตตานุโมทนามัย บุญสำเร็จดวยการยินดีบุญของผู อน่ื , ๘.ธมั มสั สวนมัย บุญสำเรจ็ ดว ยการฟงธรรม, ๙.ธมั มเทสนามยั ๓. ดิฉันจะมีความรูสึกวาตัวเองมักจะมีความรอนใจ บุญสำเร็จดวยการแสดงธรรม, ๑๐.ทิฏุชุกัมม บุญสำเร็จดวยการ (โทสะ) ซานอยูในอกบอยคร้ัง อยากเรียนถามทานอาจารยวา ทำความเห็นใหตรง เปนเพราะอดีตจากกรรมเกาหรือเปนเพราะวาดิฉันปลอยวาง ไมไ ดส ักทีคะ ขอบพระคณุ อยา งสงู คะ

9๙6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : ๙97๗ คำตอบ ๓๙. อาการตดิ ลบ (๑) เมอื่ ใดกำลังของสติยงั ไมกลา แข็ง จนจติ ตัง้ ม่นั เปน คำถาม สมาธิจวนแนว แน (อุปจารสมาธ)ิ ได การทีจ่ ะทนความเจ็บปวด เรียนอาจารยดร.สนอง วรอุไร ท่ีเคารพครบั ท่ีเกิดขึ้นกับรูปขันธยอมเกิดขึ้นไมได ท้ังน้ีเพราะกำลังของสติ ผมเคยไดถ ามอาจารยม าครง้ั หนงึ่ แลว ครบั เกย่ี วกบั การ ยังออน ยังตองสงจิตออกไปรับเอาสิ่งกระทบภายนอกมาปรุง เปนอารมณเจ็บปวดใหเกิดขึ้น ดังน้ันหากผูถามปญหาประสงค ปฏิบัติสติปฏฐาน ๔ แลวเกิดอาการ ปวดศรี ษะ และอาเจยี น มี จะผานมารตวั นใ้ี หไ ดตอ ง แตลม ผมขอรายงานความกาวหนา และขอถามเพ่ิมเติมดังนี้ ครบั ๑. มีศีล ๕ บริสทุ ธค์ิ ุมใจ ๒. เรง ความเพยี ร เจริญสติตอเนอื่ งยาวนาน อาการปวดศรี ษะตอนน้ไี มค อ ยเปน แลวครบั แตถาเปน ๓. อธิษฐานยอมตายเพ่อื ธรรมะของพระพทุ ธองค ขน้ึ มาผมกจ็ ะกำหนดไปทอี่ าการปวดทศี่ รี ษะ กำหนดไปซกั พกั จะ ๔. รกั ษาสัจจะท่ีกลาวขางตน ใหได ไปเจอตำแหนง ที่ปวด อาการทรมานก็จะลดลง แตอ าการปวดก็ (๒) จะแกปญหาเรื่องการลวงเกินพระสงฆและครูบา ยังอยู แตก ็อยไู ด คอื ปวด แตไ มทรมานครบั แตส ำหรับอาการ อาจารย ตอ งสวดมนตส รรเสรญิ คุณพระรัตนตรยั (อิตปิ โส..... , อาเจยี นนย้ี ังแกไมหายครบั คือสมาธิเร่มิ สงู เมือ่ ไร กจ็ ะเกิดการ สวากขาโต.... , สุปฏปิ นโน.... ) ตอ หนา พระพุทธรปู แลว ขอขมา อาเจียนเปนลมออกมา ผมกำหนดโดยดูจากลมท่ีเริ่มเกิดข้ึนท่ี กรรมที่ตนเองเคยลวงเกินไว และตองมีสัจจะวา จะไมกระทำ ทอ งจนออกมาทป่ี ากแตก ำหนดตามไมค อ ย จะทนั ครบั และตวั จะ ลว งเกินใดๆใหเกดิ ขนึ้ อีก โยกดว ยขณะทอ่ี าเจยี น เปน ผลใหส มาธลิ ด แลว อาการอาเจยี นนี้ (๓) การดบั เหตทุ ที่ ำใหเ กดิ ความรอ นใจ (โทสะ) คอื ความ กเ็ กดิ เสยี งดงั มาก เกรงขา งบา นจะตกใจเลยตอ งหยดุ ทกุ ที และ ขัดใจ ทำไดดงั น้ี เมื่อหยุดปฏบิ ตั ิแลว ประมาณ ๓๐ -๖๐ นาที อาการอาเจยี นจงึ ๑. ใหอภัยเปนทานตอทุกคน ทุกส่ิงที่เปนตนเหตุทำให หายไป ผมจึงต้ังใจวาจะหาหองท่ีสามารถเก็บเสียงได แลวน่ัง ขัดใจ เมอื่ อารมณขดั ใจเกิดขนึ้ ตอ งกำหนด “ชา งมันเถอะๆๆๆ” กำหนดดอู าการอาเจียน จนมันหายนะครบั คำถาม ไปเรื่อยๆ จนอารมณขัดใจหายไป วธิ นี ี้คนทัว่ ไปสามารถทำได ๒. ตอ งดบั ทต่ี วั ตน เหตุ คอื ดบั อตั ตา ดว ยการใชป ญ ญา ๑. ลกั ษณะ รูปแบบ การกำหนดทศ่ี ีรษะแบบนี้ถกู หรือ เห็นแจง พิจารณาขันธ ๕ ตามกฎไตรลักษณ วิธีนี้คนที่ปฏิบัติ ไม อยา งไรครับ ธรรมจงึ จะสามารถดับได ๒. อยากทราบวิธีการและรูปแบบ การกำหนดอาการ อาเจยี น ครบั และทผี่ มทำอยถู กู ตอ งหรอื ไมค รบั และถา ผมตง้ั ใจ จะนงั่ กำหนดจนอาการอาเจยี นหาย ควรมคิ วรอยา งไรครบั

9๙8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๕ : 9๙9๙ ๓. สว นขอ แนะนำของอาจารยท งั้ ๓ ขอ นน้ั ผมพยายาม ๔๐. ตองฌานหรอื ไม ทำอยคู รบั แตจ ะบกพรอ งบา งบางวนั ท่ี สตอิ อ น เชน เผลอโกรธ เผลอพดู เลน เผลอในรปู ทสี่ วย หรอื พอใจหรอื ไมพ อใจในสงิ่ ทม่ี า คำถาม กระทบ อายตนะ ผมคิดวา จะสามารถทำใหไ ดผลดไี ด ๑๐๐ % เรยี น อ.ดร.สนอง จะตอ งเจริญสติมากๆ บอยๆ เนืองๆ ไมท ราบวา ผมมคี วามเหน็ ผม เรม่ิ ฝก วปิ ส สนา ไดร าว ๘-๙ เดอื นแลว ครบั โดยการ ถกู ผิดประการใดหรอื ไม และขอคำแนะนำของอาจารยเพม่ิ เตมิ ดวยครบั กราบขอบพระคุณดวยความเคารพครับ ดูจติ ยงั ไมเ คยกราบครูบาอาจารยเ พ่อื ขอกรรมฐาน เพยี งแตใ ช วิธดี าวนโ หลด ธรรมบรรยายของหลวงพอ ปราโมทย ปาโมชโฺ ช คำตอบ มาฟง และปฏิบตั ิตามทท่ี านสอนเทานั้น (๑) อาการปวดท่ียังเหลืออยู ตองกำจัดใหหมดไป ผมมคี ำถามดงั ตอ ไปนี้ ดว ยการบรกิ รรม “ปวดหนอ ๆๆๆ” ไปเรื่อยๆ ไมเลิกปวดไมเลกิ ๑. ผมควรจะเสาะหาครบู าอาจารยห รอื ไมค รบั ผม บรกิ รรม รกั ษาสัจจะนไี้ วใหไ ด แลวดสู ิวา การบริกรรมจะชนะ คดิ จะไปกราบขอกรรมฐานจากพระกรรมวาจาจารย องค ความเจบ็ ปวดไดจ ริงไหม ทผ่ี มเคยไปบวช ขอคำแนะนำตรงนดี้ วยครับ (๒) อาการอาเจียนและเปนลม ตองประพฤติเชนเดียว ๒. ในการฝก ภาวนา จรติ ของผมควรฝก สมาธใิ หไ ดฌ าน กับขอ (๑) คือเม่ือมีอาการอาเจียนเกิดขึ้น ใหอาเจียนจนหมด หรอื ไมค รบั เมอื่ ชว งกอ นทจ่ี ะเรมิ่ ดจู ติ ผมเคยฝก แบบสมั มาอรหงั แลว กลบั มากำหนด “ อาเจยี นหนอๆๆๆ ” ไปเรอื่ ยๆจนกวา อาการ อยรู าว ๒ ป รสู กึ จติ รวมลงเปน สมาธไิ ดด กี วา รลู มหายใจ แตเ ลกิ อาเจยี นจะไมเ กดิ ขน้ึ อกี อาการลมขนึ้ ประพฤตเิ ชน เดยี วกนั ..... สู ไป เพราะเพงและกด จนมีอัตตาตัวใหญและกิเลสครอบอยาง ไมถ อย ไมรูตวั พอเปล่ียนเปนรูลม ตลอดเวลา ๘-๙ เดอื น มอี ยเู พยี ง ไมก ี่คร้งั เทา นน้ั ทจ่ี ติ รวมเวลาท่ีนั่งสมาธดิ ลู มหายใจตามรปู แบบ (๓) เผลอโกรธ เกดิ จาก “สตอิ อน” เปน เหตุทำใหเ กดิ สว นใหญมกั จะเหน็ จิตเผลอ เพง หลงคิด สลับกับรูล ม วนเวยี น คอื จติ รบั กระทบสง่ิ ทเ่ี ปน เหตขุ ดั ใจไมท นั จงึ รบั เอาความขดั ใจมา ไปมาครบั สวนการปฏิบัติในชีวติ ประจำวัน กใ็ ชว ธิ ีตามรูอาการ ปรงุ เปน อารมณโ กรธ ตอ งแกไ ขดว ยการเจรญิ สตอิ ยา งตอ เนอ่ื ง เผลอคดิ เอาครบั ผมมคี วามคดิ อยตู ลอดเวลาวา ตวั เองนา จะทำ ยาวนาน และตอ งรักษาความดที ท่ี ำไดแลว (สต)ิ ใหค งอยู เชน ฌานได และมีความเห็นวาควรฝก พื้นฐานตรงน้ีใหแ นนเสียกอ น เดียวกอ น จะพดู จาใดๆออกไปตองมีสตคิ มุ ปาก จะดสู ิ่งใดตอ ง มีสตคิ มุ ตา ดงั นั้นความคิดที่บอกเลา ไป คดิ ไดถกู ทางแลว แตผ ู ถามปญ หายังทำตามความคดิ ของตัวเองไมได


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook