คู่มือ วัคซีนความรู้ กศน.สู้โรคโควิด 19

นโยบายรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ดร.กนกวรรณ วิลาวลั ย์) มอบหมายให้ สานักงาน กศน.กทม. จัดทาคู่มือทเี่ ปรียบเสมือนวัคซีนความรู้ ดร.กนกวรรณ วลิ าวลั ย์ รฐั มนตรชี ว่ ยว่าการกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กล่าวว่า จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ท่ียังคงมีอยู่อย่างต่อเน่ือง จึงได้ มอบให้ สานักงาน กศน.กทม. ในฐานะหน่วยงานด้านการศึกษา ตระหนักถึง ความปลอดภัยของนักศึกษา ครู และบุคลากร จัดทาส่ือคู่มือให้ความรู้ส่งต่อ ความรู้ให้กับนักศึกษา ประชาชน อย่างต่อเน่ือง เพ่ือร่วมกันป้องกันการแพร่ระบาด ของโรคโควิด 19 ตามมาตรการของกระทรวงสาธารณสุขได้อย่างถูกต้อง คู่มือน้ี เปรียบเสมือนเป็นวัคซีนความรู้ของนักศึกษาและประชาชน ที่จะสามารถนา ความรู้ไปปรับใช้กับการปฏิบัติตนได้อย่างถูกต้องในสถานการณ์เช่นนี้ เพื่อให้ สถานศึกษาได้นาไปประยุกต์ใช้ในการจัดการเรียนการสอน สร้างความรู้ ความเข้าใจแก่ผู้เรียนและประชาชน ให้เกิดประโยชน์ต่อการใช้ชีวิตในยุค New Normal แกค่ นทุกชว่ งวยั ขอให้ทุกคนร่วมมือ ร่วมใจ ปฏิบัติตามมาตรการของหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด เพราะความสามัคคีและความมีวินัยจะช่วยให้ผ่าน สถานการณ์นไ้ี ปได้ (สรปุ จากมติชนออนไลน์ 11 พฤษภาคม 2564)

คำนำ การระบาดของโรคตดิ เช้อื โรคโควิด 19 เป็นการระบาดทั่วโลก โดยเริ่มข้ึนใน เดือนธันวาคม พ.ศ. 2562 องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ประกาศภาวการณ์ระบาด ท่ัวโลก (Pedamic) เนอื่ งจากโรคโควิด 19 ตดิ เช้ือได้ง่ายท้ังยังไม่มีวิธีการรักษาท่ีมี ประสทิ ธภิ าพ จากวิกฤตการณ์ข้างต้น ประเทศไทยได้รับผลกระทบจากการระบาด ของโรคโควิด 19 ก่อให้เกิดความรุนแรงต่อสุขภาพ ระบบเศรษฐกิจเสียหาย เกิดการว่างงาน ส่งผลกระทบต่อระบบการศึกษา และการใช้ชีวิตตามปกติของ ประชาชน รฐั บาลตอ้ งออกมาตรการควบคุมและจดั หาวัคซนี มาเพื่อฉดี ป้องกัน สานักงาน กศน.กทม. ได้รับมอบหมายจาก ดร.กนกวรรณ วิลาวัลย์ รัฐมนตรี ช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ที่ตระหนักถึงภัยจากการระบาดของโรคโควิด 19 ให้ จัดทาคู่มือวัคซีนความรู้ กศน. สู้โรคโควิด 19 ข้ึน เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนและผู้เรียน มีความรู้ ความเข้าใจ วิเคราะห์ถึงสถานการณ์การเปลี่ยนแปลง มาตรการป้องกัน การปฏิบัติตนเพ่ือป้องกันได้อย่างมีสติ และสามารถดาเนินชีวิตความปกติใหม่ (New Normal) และสถานศึกษาสามารถนาองค์ความรู้ เน้ือหาสาระน้ีไปจัดกระบวนการ เรยี นรู้ หรอื กิจกรรมพฒั นาคุณภาพผู้เรยี น เพอื่ ให้ผเู้ รียนสามารถแนะนาผู้ใกล้ชิดได้ อยา่ งถูกต้องและเกิดประโยชนใ์ นวงกวา้ งตอ่ ไป ขอขอบคุณ คณะผู้จัดทาคู่มือวัคซีนความรู้ กศน.สู้โรคโควิด 19 และ หวังเป็นอย่างย่ิงว่าคู่มือเล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ในการเรียนรู้ เกิดองค์ความรู้ ความเข้าใจ และเป็นภูมคิ ุม้ กันในการดาเนนิ ชวี ิตความปกติใหมข่ องประชาชนและ ผ้เู รียนได้ (ดร.ปรเมศวร์ ศิรริ ัตน)์ ผู้อานวยการ สานกั งาน กศน.กทม.

ค คำช้ีแจง ค่มู อื วคั ซีนความรู้ กศน.สู้โรคโควดิ 19 คู่มือวัคซีนความรู้ กศน.สู้โรคโควิด 19 เล่มนี้ สำนักงานส่งเสริม การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยกรุงเทพมหานคร จัดทำข้ึน ตามท่ีรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ดร.กนกวรรณ วิลาวัลย์) มอบหมาย เพื่อส่งเสริมให้ประชาชน นักศึกษา และผู้ต้องการแสวงหาความรู้ ทำความเข้าใจ ศึกษาค้นคว้าความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับวิกฤตการณ์โรคโควิด 19 สามารถเรียนรู้ถึงสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 มาตรการป้องกนั ขอ้ กำหนดของกฎหมาย การปฎบิ ตั ิตนเพอื่ ปอ้ งกันตนเองได้อยา่ งมีสติ และสามารถดำเนินชีวิตตามความปกติใหม่ได้ ขอชี้แจงเบื้องต้นเกี่ยวกับข้อมูล เน้ือหาสาระทีเ่ รียบเรียงไวใ้ นค่มู ือ ดงั นี้ 1. การเรียบเรียงคู่มือวัคซีนความรู้ กศน.สู้โรคโควิด 19 มีแนวคิดใน การจัดทำขึน้ เพือ่ ใหป้ ระชาชน นักศึกษา และผู้ต้องการแสวงหาความรู้ ได้ศึกษา ข้อมูล เนื้อหาสาระเกิดการเรียนรู้ในการดำเนินชีวติ ทีป่ ลอดภัยจากโรคโควิด 19 และสามารถดำรงตนได้อย่างเหมาะสมในสถานการณ์ทเ่ี กิดขึ้น 2. ข้อมูล เนื้อหาสาระในคู่มือวัคซีนความรู้ กศน.สู้โรคโควิด 19 ได้มี การศึกษา ค้นคว้า รวบรวม และเรียบเรียง จากแหล่งข้อมูลหลายแหล่งและ เชื่อถือได้ ซึ่งได้อ้างอิงไว้ในแต่ละท้ายตอนแล้ว ข้อมูล เนื้อหาสาระบางตอน อาจจะเสนอข้อมูลแตกต่างกันออกไป เช่น การเว้นระยะห่างระหว่างบุคคล 1 - 2 เมตร 1.50 – 2 เมตร การปฎิบตั ติ นจงึ ควรยดึ ถอื ระยะหา่ ง 2 เมตรไวก้ ่อน

ง 3. คูม่ อื วคั ซีนความรู้ กศน.ส้โู รคโควดิ 19 มขี อ้ มลู เนือ้ หาสาระท่จี ำเปน็ ต่อการเรียนรู้และเรียงลำดับไว้ จำนวน 9 ตอน ประกอบด้วย (1) การป้องกัน โรคโควิด 19 (2) การดูแลตนเองและครอบครัว (3) แหล่งข้อมูลและความรู้ สู้โรคโควิด 19 (4) ความเสี่ยงและพื้นที่เสี่ยง (5) การปฎิบัติตนเมื่อเริ่มเป็น กลุ่มเสยี่ ง (6) การปรบั เปลย่ี นวิถกี ารทำงานและการประกอบอาชีพ (7) กฎหมาย และมาตรการที่เกี่ยวข้อง (8) ความปกติใหม่ (New Normal) และ (9) การเรียนรู้ เพื่อการปรับตัวยุคโรคโควิด 19 ซึ่งประชาชน นักศึกษา และผู้ต้องการแสวงหา ความรู้ สามารถเลือกเรียนรู้เฉพาะตอนใดตอนหนึ่งหรือทั้งหมดตาม ความต้องการของตนเอง เพื่อให้สามารถนำความรู้ปรับใช้ได้อย่างเหมาะสม กับสถานการณต์ ่าง ๆ ของตนเองท่เี กิดขึ้น 4. ข้อมูล เนื้อหาสาระคู่มือวัคซีนความรู้ กศน.สู้โรคโควิด 19 ได้เรียบเรียงไว้ เป็นองค์ความรู้ ในช่วงเดือน เมษายน ถึง ต้นเดือน พฤษภาคม 2564 ซึ่งข้อมูล เนื้อหาสาระอาจมีการเปลี่ยนแปลงตามสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ประชาชน นักศึกษา และผู้ต้องการแสวงหาความรู้ จึงต้องมีการติดตามข้อมูลข่าวสาร อย่างต่อเน่ือง เพอ่ื ให้ทราบข้อมลู เนือ้ หาสาระทช่ี ดั เจนในช่วงสถานการณน์ นั้ ๆ 5. อนึ่ง คู่มือวัคซีนความรู้ กศน.สู้โรคโควิด 19 สถานศึกษา ครู และบุคลากรต่าง ๆ สามารถนำไปจัดกระบวนการเรียนรู้ จัดกิจกรรมพัฒนา คุณภาพชีวิต (กพช.) จัดกิจกรรมพัฒนาคุณภาพผู้เรียน หรือกิจกรรมการเรียนรู้ อื่น ๆ เพื่อเฝ้าระวังและป้องกันการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ตามความ เหมาะสมไดอ้ ย่างมีประสิทธภิ าพ

สารบัญ หนา้ ก นโยบายรฐั มนตรชี ว่ ยวา่ การกระทรวงศึกษาธิการ ข คานา ค คาชแ้ี จง 1 ตอนท่ี 1 การป้องกนั โรคโควดิ 19 1 4 ทม่ี าและสาเหตขุ องโรคโควดิ 19 5 อาการของโรคโควดิ 19 6 การตดิ ต่อของโรคโควดิ 19 7 ระดับความร้ายแรงของโรคโควดิ 19 12 วัคซีนปอ้ งกันโรคโควดิ 19 13 แบบประเมินความรู้ตอนที่ 1 14 เฉลยแบบประเมนิ ความรู้ตอนที่ 1 14 ตอนที่ 2 การดูแลตนเองและครอบครวั 21 การดแู ลสุขภาพ อาหารและอนามยั 28 การสรา้ งขวัญและกาลังใจ 29 แบบประเมนิ ความรู้ตอนที่ 2 30 เฉลยแบบประเมินความรตู้ อนที่ 2 30 ตอนท่ี 3 แหล่งข้อมูลและความรสู้ ู้โรคโควิด 19 32 แอปพลิเคชันเกยี่ วกับโรคโควิด 19 34 หมายเลขสายดว่ นโรคโควิด 19 36 รายการโทรทศั น์และสอ่ื ออนไลน์ 38 แหลง่ ข้อมลู เก่ียวกบั สมนุ ไพรเพอื่ เสริมภูมคิ มุ้ กนั การพจิ ารณาความนา่ เชือ่ ถอื ของแหลง่ ขอ้ มลู

สารบญั (ตอ่ ) หน้า 42 แบบประเมนิ ความรู้ตอนที่ 3 42 เฉลยแบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 3 43 ตอนท่ี 4 ความเสย่ี งและพืน้ ที่เสย่ี ง 43 ความเส่ยี งโรคโควิด 19 46 พื้นทเี่ ส่ียง 50 กรณีศึกษา 53 แบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 4 53 เฉลยแบบประเมนิ ความรูต้ อนท่ี 4 54 ตอนที่ 5 การปฏบิ ัติตนเมื่อเริม่ เปน็ กลุม่ เสย่ี ง 54 ลกั ษณะของกลุ่มเสยี่ ง 56 การประเมนิ ตนเองและการขอรับบรกิ ารการตรวจ 58 การเขา้ รับการรกั ษาเมอื่ ติดเช้ือโรคโควดิ 19 การเตรียมตวั เมือ่ จะเขา้ รับการรกั ษา 59 ในสถานพยาบาลหรือโรงพยาบาลสนาม 62 แบบประเมินความรู้ตอนท่ี 5 63 เฉลยแบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 5 ตอนที่ 6 การปรับเปลยี่ นวิถกี ารทางานและการ 64 ประกอบอาชพี 64 การปรบั เปล่ียนวิถีการทางาน 70 การประกอบอาชีพ 78 แบบประเมนิ ความรู้ตอนที่ 6 81 เฉลยแบบประเมนิ ความรตู้ อนท่ี 6

สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ 82 ตอนท่ี 7 กฎหมายและมาตรการทเ่ี กย่ี วข้อง 83 กฎหมายทเี่ กยี่ วข้อง มาตรการบังคับใชก้ ฎหมายเพ่อื ควบคมุ 86 การแพร่ระบาดของโรคโควดิ 19 95 แบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 7 98 เฉลยแบบประเมินความรตู้ อนที่ 7 99 99 ตอนที่ 8 ความปกตใิ หม่ (New Normal) 100 ความหมายความปกติใหม่ (New Normal) 108 วธิ ีปฏิบัตติ ามความปกติใหม่ 109 แบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 8 110 เฉลยแบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 8 110 ตอนท่ี 9 การเรยี นรู้เพือ่ การปรับตัวยคุ โรคโควดิ 19 114 วกิ ฤตการณโ์ รคโควดิ 19 115 การวิเคราะหว์ กิ ฤตการณ์โรคโควดิ 19 118 เพอ่ื การปรับเปล่ียนการดาเนินชีวิต วธิ ีการเรียนรเู้ พือ่ ปรับเปลี่ยนการดาเนนิ ชีวติ 119 แหล่งเรียนรู้เพื่อสู้วิกฤตการณ์โรคโควดิ 19 120 ข้อสรปุ ในการปฏบิ ัตแิ ละตรวจสอบตนเอง 121 ครอบครัว เพ่อื ดารงชวี ติ ไดอ้ ย่างเหมาะสม 123 แบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 9 เฉลยแบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 9 รายช่อื คณะผจู้ ดั ทา

ตอนที่ 1 การป้องกนั โรคโควิด 19 1.1 ที่มาและสาเหตุของโรคโควดิ 19 กกกกกกกโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 มีการระบาดในวงกว้างในสาธารณรัฐ ประชาชนจีนต้ังแต่เดือนธันวาคม 2562 เป็นต้นมา โดยเริ่มจากเมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย์ ต่อมาไดพ้ บผูป้ ว่ ยยนื ยนั ในหลายประเทศทวั่ โลก องค์การอนามัยโลก ประกาศตั้งชื่ออย่างเป็นทางการในปัจจุบัน คือ SARS - CoV - 2 ส่วนชื่อของโรคติดเช้ือชนิดน้ีเรียกว่า COVID-19 ย่อมาจาก CO แ ท น corona, VI แ ท น virus, D แ ท น disease แ ล ะ 19 แ ท น 2019 สาหรับคมู่ อื เล่มนีจ้ ะใช้คาว่า โรคโควดิ 19 1.1.1 ทม่ี าของโรคโควิด 19 “ เปน็ โรคตดิ ตอ่ ทางเดนิ หายใจสง่ ผลให้เกิด “ ”โรคปอดอักเสบเกดิ จากไวรสั โคโรนา Coronaviris ไวรัสโคโรนาเป็นไวรัสที่ถูกพบครั้งแรกในปี 1960 แต่ยังไม่ทราบแหล่งที่มาอย่างชัดเจนว่ามาจากที่ใด ”แตเ่ ป็นไวรสั ทสี่ ามารถติดเช้อื ไดท้ ั้งมนุษยแ์ ละสตั ว์

2 “พื้ น ท่ี ร ะ บ า ด ค รั้ ง แ ร ก คื อ “เมืองอู่ฮั่น” มณฑลหูเป่ย์ ประเทศจีนและแพร่ระบาด ไปท่ัวโลกมีการพัฒนาเป็น “ ”สายพันธุใ์ หม่ ไวรัสโคโรนา ค้นพบสายพันธ์ุแล้ว ทั้งหมด 7 สายพันธ์ุ ท่ีกาลังแพร่ ระบาดหนักท่ัวโลก ตอนนี้เป็นสาย พนั ธุท์ ี่ 7 ซงึ่ คน้ พบเมอ่ื 2019 จงึ ตั้ง ”ช่ือวา่ โควิด 19 (COVID-19) “ เช้ือกลายพันธุ์ที่แพรร่ ะบาดมากทีส่ ุด และเป็น การระบาดโรคใหม่ (เมษายน พ.ศ. 2564) ในประเทศไทย คือ สายพันธ์ุอังกฤษเพราะติด เชอ้ื ง่ายระบาดเรว็ ขึน้ ถึง 1.7 เทา่ ”

3 1.1.2 สาเหตขุ องโรคโควิด 19 กกกกกกกโคโรนาไวรัสมีอยหู่ ลายสายพันธุ์ แต่สว่ นใหญ่จะไม่ก่อให้เกิดโรครุนแรง เป็นเพียงไข้หวดั ธรรมดา แต่กม็ ีโคโรนาไวรัสบางสายพันธุ์ท่ีกอ่ อาการรุนแรงจนถึง ขั้นปอดอักเสบได้ โรคซาร์ส ท่ีมีสาเหตุมาจาก โคโรนาไวรัสสายพันธ์ุ SARS- CoV ข้ามสปีชีส์จากค้างคาวมาสู่ ตวั ชะมด และมาติดเชื้อในคน โรคเมอร์ส ท่ีมีสาเหตุมาจาก โคโรนาไวรัสสายพันธ์ุ MERS- CoV ขา้ มสปีชีส์จากค้างคาวสู่อูฐ และมาตดิ เชอ้ื ในคน ล่าสุดเช้ือโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ ที่ก่อโรคโควิด 19 ซ่ึงเป็นโคโรนา ไวรัสสายพันธ์ุใหม่ อาจจะเกดิ จาก การผสมสายพันธุกรรมระหว่าง โ ค โ ร น า ไ ว รั ส ข อ ง ค้ า ง ค า ว กั บ โคโรนาไวรัสในงูเห่ากลายพันธ์ุ เปน็ โคโรนาไวรสั สายพนั ธ์ุ SARS- CoV-2 ที่สามารถแพร่เช้ือจาก งูเห่ามายงั คนได้

4 1.2 อาการของโรคโควิด 19 เมื่อร่างกายได้รับเชื้อเราอาจติดเชื้อ หรือไม่ติดเชื้อ ก็ได้ขึ้นกับหลายปัจจัย เชน่ ชนิดของเช้ือ สายพันธ์ุ ปริมาณเช้ือ และระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เป็นต้น และเมื่อมีการติดเช้ือ เกิดข้ึน เราอาจติดเช้ือโดยไม่มีอาการ มีอาการน้อย หรือมี อาการรนุ แรงจนเสียชีวิตก็ได้ อาการเด่นชัดของโรคโควิด 19 คือ ไข้ ไอ จาม เจ็บคอ หรือคอแห้งและหายใจเหน่ือยหอบ แต่ส่วนใหญ่อาการ มักไม่แสดงทันทีหลังรับเช้ือ ดังน้ันควรสังเกตตนเองอย่าง สมา่ เสมอ โดยบางรายอาจมีอาการอ่ืน ๆ เพ่มิ เติม คอื 1. ล้นิ ไม่รับรส จมูกไมไ่ ดก้ ลน่ิ 2. เบือ่ อาหาร คล่ืนไสอ้ าเจยี น ปวดท้อง ท้องเสยี 3. ตาแดง ตาอกั เสบ น้าตาไหล เคืองตา 4. ปวดศรี ษะ เวียนหวั หากมอี าการรนุ แรง อาจมีอาการชา เดินเซ ออ่ นแรง และหมดสติ

5 1.3 การติดตอ่ ของโรคโควิด 19 กกกกกกกเกดิ จากการติดต่อจากคนที่มีเชื้อไปสู่คนอ่นื โดย 1.3.1 ทางตรง (direct) ละอองฝอย (droplet) จากทางเดนิ หายใจ การคลกุ คลใี กลช้ ิดกับผู้ติดเชื้อ ผ้ปู ว่ ย ในระยะน้อยกว่า 1-2 เมตร 1.3.2 ทางอ้อม (indirect) การสมั ผัส (contact) ทางละอองในอากาศ (aerosol) เป็นกรณีเฉพาะ (aerosol คอื ละอองฝอย ขนาดเลก็ กว่า 5 ไมครอน ลอยในอากาศ)

6 1.4 ระดับความรา้ ยแรงของโรคโควดิ 19 ความร้ายแรงของโรค ข้ึนอยูก่ ับ... 1.4.1 ปรมิ าณไวรสั ที่ได้รบั เข้าทางเดินหายใจ 1.4.2 ปัจจัยทางผู้ติดเช้ือ เช่น สุขภาพ โรคประจาตัว ปฏกิ ิริยาอิมมนู การปฏบิ ัติตน เมื่อเริ่มปว่ ย เป็นต้น 1.4.3 การดูแลรักษาเม่ือติดเชื้อและป่วย ผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่ มักมีอาการน้อย และส่วนน้อยมักไม่มีอาการป่วยเลย เด็กส่วนใหญ่มีอาการน้อย ผู้สูงอายุ และผู้มีโรคประจาตัว มักจะมอี าการหนกั กวา่ ระดบั ความร้ายแรงของโรคโควดิ 19  รอ้ ยละ 80 มอี าการน้อย คลา้ ยไข้หวดั ธรรมดา หรือไขห้ วดั ใหญ่ ท่อี าการน้อย หายได้เองหลังพักผ่อน และดูแลตามอาการ 1.4.4  รอ้ ยละ 14 มอี าการหนักจากปอดอกั เสบ หายใจผิดปกติ  ร้อยละ 5 มอี าการวกิ ฤต เช่น การหายใจล้มเหลว ช็อกจากการป่วยรนุ แรง เปน็ ตน้  รอ้ ยละ 1-2 เสยี ชวี ิต หลังจากมีอาการหนัก มกั เกดิ กบั ผ้สู ูงอายุ ผมู้ ีโรคประจาตวั เชน่ โรคทางหัวใจ โรคปอด โรคเบาหวาน ภมู ิต้านทานตา่ หรือโรคประจาตัวอ่นื ๆ เป็นต้น

7 1.5 วัคซีนปอ้ งกนั โรคโควิด 19 1.5.1 ความหมายของวัคซีน วัคซีน คือสารชนิดหน่ึงที่ฉีดเข้า ไปในร่างกาย เพ่ือสร้างภูมิคุ้มกันโรค ต่าง ๆ ส่วนใหญ่ทามาจากเช้ือโรค แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ทาจาก เชื้อโรคท่ีตายแล้ว มีสารของเช้ือโรค มาฉีดเข้าตัวเรา และทาจากเชื้อโรคท่ี อ่อนแอ ทาให้เชื้อโรคสลบ พิษจะได้ไม่ รุนแรงเมื่อฉีดเข้าไปในร่างกาย ร่างกาย เรากจ็ ะสรา้ งภูมิคุ้มกันกับโรคนน้ั ๆ 1.5.2 ความจาเป็นทตี่ ้องฉดี วัคซีน ความจาเป็นที่ประชาชนต้องฉีดวัคซีน เพื่อสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ของร่างกายให้มีความพร้อม สามารถใช้ต่อสู้กับเชื้อโรคท่ีทาให้เกิด ความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วย และลดการแพร่ระบาดในชุมชน สามารถ ป้องกันการเจ็บป่วยและเสียชีวิต และเป็นการหยุดการแพร่ระบาดของ โรคติดต่อที่จะเป็นอันตรายต่อประชาชนในวงกว้างได้ ซ่ึงอาจจะทาให้ สภาพเศรษฐกิจของประเทศเสียหายได้

8 1.5.3 ความจาเปน็ ที่ตอ้ งฉีดวคั ซนี โรคโควดิ 19 จานวน 2 ครง้ั ในช่วงปี พ.ศ.2564 เทคโนโลยีในการผลิตวัคซีนท่ีมีประสิทธิภาพ จากผลการทดลองแล้ว จาเป็นตอ้ งฉีด จานวน 2 คร้งั โดยฉีดเขม็ ที่ 1 วคั ซนี จะเร่ิมได้ผลอย่างน้อย 2 สัปดาห์ จะได้ผลเพียงประมาณ 50% และ หลังจากฉีดวคั ซนี เข็มที่ 2 ต้องใชเ้ วลาอย่างน้อย 1 สัปดาห์ จึงจะได้ผลตาม ผลการทดลองของวคั ซนี แต่ละบรษิ ัท 1.5.4 ผลข้างเคียงของวคั ซนี โดยหลักการ การใช้วัคซีน วัคซีนทาหน้าท่ี กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ข อ ง ร่ า ง ก า ย ใ ห้ รู้ จั ก กั บ เ ช้ื อ โ ร ค ล่วงหน้าก่อนท่ีร่างกายจะได้รับเชื้อ เพ่ือป้องกันการติดเช้ือ การเจ็บป่วย ลดการเจบ็ ป่วยรนุ แรง หรอื เสยี ชวี ิต การใช้วัคซีนอาจมีผลข้างเคียง ชนิดรุนแรงหรือไม่รุนแรง เช่น การแข็งตัว ของเลือดผิดปกติ กล้ามเนื้ออ่อนแรง ขาดการควบคุมร่างกายชั่วขณะ มีไข้ ปวด หรือระคายเคืองบริเวณตาแหน่งที่ฉีด ปวดเม่ือยตามร่างกาย เป็นต้น หากเกิดผล ข้างเคียงต้ังแต่เข็มแรก ในเข็มที่ 2 ก็อาจ มีอาการขึ้นได้ ซ่ึงเป็นเรื่องปกติท่ีแสดงให้ เห็นว่าภูมิคุ้มกันกาลังถูกกระตุ้นจากวัคซีน และหากมีผลข้างเคียงรุนแรงจากการฉีด วัคซีนตอ้ งรีบไปพบแพทย์โดยด่วน

9 โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโรคโควดิ 19 เปน็ โรคที่ทาให้เกิดผล ต่อระบบทางเดินหายใจคล้ายไข้หวัด และมีอาการรุนแรงกว่า แพร่เช้ือได้ทั้ง ทางตรง และทางอ้อมจากการสัมผัส ใกล้ชิดผู้ป่วยผ่านสารคัดหลั่งผู้ติดเช้ือ สามารถพบได้ทุกเพศทุกวัย และอาการ จะรุนแรงต่างกนั ขึ้นอยู่กบั สภาพร่างกาย และปัจจัยเส่ียงอื่น ๆ เช่น ผู้ท่ีเป็น โรคทางเดินหายใจ โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือด เป็นต้น จะมีความเสี่ยง สูงกว่าคนปกติทั่วไป จึงจาเป็นต้องฉีด วัคซีนป้องกันโรคโควิด 19 หากมี ผลข้างเคียงรุนแรงจากการฉีดวคั ซนี ตอ้ ง รบี ไปพบแพทย์โดยด่วน

10 รายการอ้างองิ กองโรคจากการประกอบอาชีพและสง่ิ แวดลอ้ ม กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการดาเนินการโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 สบื ค้นเม่ือ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/int_operator/int_ operator01_110463.pdf คลังความร้สู ขุ ภาพ กระทรวงสาธารณสขุ . ความรูส้ ุขภาพ.com สบื ค้นเมือ่ 3 พฤษภาคม 2564. จาก http://www.hed.go.th/information/263 แพทย์โรคตดิ เชื้อและระบาดวิทยา คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธิบดี มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล (2564). ความรู้พื้นฐาน COVID-19 สบื คน้ เม่ือ 5 พฤษภาคม 2564. จาก phoubon.in.th/covid-19/ความรเู้ รอ่ื ง%20COVID%20รามา.pdf ภาควชิ าจลุ ชวี วิทยา คณะแพทยศาสตรศ์ ริ ิริราชพยาบาล มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. (2563). ไวรสั โคโรนา่ สายพันธุใ์ หม่ 2019. สืบคน้ เมื่อ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail. asp?aid=1410 ศาสตราจารยเ์ กียรติคณุ นายแพทย์อมร ลีลารศั มี. (2563). เรอื่ งนา่ รู้เกย่ี วกบั COVID-19 จากโรคติดเชอื้ ไวรัส SARS-CoV-2. สบื คน้ เมอ่ื 5 พฤษภาคม 2564. จาก แพทยสภา https://tmc.or.th/pdf/Covid-19-MD-AmornUpdate.pdf

11 สาระน่ารู้กบั COVID-19. เชค็ อาการ Covid-19 เขา้ ข่ายป่วยหรือไม่ สืบคน้ เมื่อ 3 พฤษภาคม 2564. จาก http://www.bangkok.go.th/health/page/sub/18813/title/0/info /236133/ สานกั สื่อสารความเสี่ยงและพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ กรมควบคมุ โรคกระทรวง สาธารณสุข. ค่มู อื การป้องกันและควบคุมโรคตดิ เช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 หรอื โรคโควิด 19 สาหรบั ประชาชน ครง้ั ท่ี2. โรงพิมพช์ ุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่ง: ประเทศไทย จากัด 2563. Pngtree. แหลง่ ขอ้ มลู กราฟฟกิ สาหรบั ดาวน์โหลดฟรี สบื คน้ เมื่อ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://pngtree.com/

12 แบบประเมินความรู้ตอนท่ี 1 คาชี้แจง : ทาเครอื่ งหมาย (ถูก) หน้าขอ้ ทม่ี เี น้ือหาถกู ตอ้ ง และทาเคร่ืองหมาย  (ผดิ ) หน้าขอ้ ที่มเี นอื้ หาไม่ถกู ต้อง 1. โรคโควิด 19 เกดิ การระบาดครง้ั แรกท่ีเมืองอ่ฮู น่ั ประเทศจนี 2. ปจั จัยท่ที าให้ติดเชอ้ื โรคโควดิ 19 คอื ชนิดของเชื้อ สายพนั ธุ์ ปริมาณเช้อื และระบบภมู ิคุม้ กันของรา่ งกาย 3. ละอองฝอยจากทางเดินหายใจและคลกุ คลีใกล้ชิดกับผตู้ ิดเชอื้ เปน็ การติดเชอ้ื โดยทางตรง 4. โรคโควิด 19 ทาใหเ้ กิดอาการรุนแรงทางระบบทางเดนิ หายใจ 5. ผตู้ ดิ เชื้อโรคโควิด 19 ตอ้ งฉดี วคั ซีนเพื่อรกั ษาอาการของโรคโควิด 19

13 เฉลยแบบประเมินความรู้ตอนท่ี 1 ขอ้ 1  ข้อ 2  ข้อ 3  ขอ้ 4  ขอ้ 5 

ตอนที่ 2 การดูแลตนเองและครอบครวั จากสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโรคโควิด 19 ซ่ึงเปน็ ไวรัสท่ีทำให้ เกดิ การตดิ เชอ้ื ในระบบทางเดนิ หายใจ และสามารถติดต่อจากคนสู่คน โดย จากการคลุกคลใี กล้ชิดกบั ผู้ท่ีติดเชอ้ื ไวรัสนี้ ผ่านละอองฝอยของนำ้ มูก นำ้ ลาย ของผู้ป่วยตดิ เชื้อ จากการ จาม ไอ หรอื การสัมผสั ดังนั้นการดูแลตนเองและ ครอบครัวมสี ่วนสำคัญอันดับแรกทจี่ ะช่วยลดการแพร่ระบาดของโรคโควดิ 19 ซง่ึ มวี ธิ ีการดแู ลตนเองและครอบครวั เพ่อื ป้องกันเช้อื โรคโควิด 19 ดังน้ี 2.1 การดแู ลสขุ ภาพ อาหารและอนามยั การปอ้ งกันตนเองใหป้ ลอดภยั จากโรคโควิด 19 ตอ้ งติดตามข้อมูล ข่าวสารจากแหล่งข้อมลู ทน่ี า่ เชอื่ ถอื และดูแลสขุ ภาพ ปรุงอาหารและบริโภค อาหาร เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน รวมทั้งดูแลอนามัยของตนเองและ ครอบครัว ดงั น้ี 2.1.1 การดูแลสุขภาพ กกกกกกกากรดูแลสขุ ภาพ คือการทำให้ตนเองและครอบครัวมีควา มสมบูร ณ์ แข็งแรง ปราศจากความเจบ็ ป่วยทง้ั ทางร่างกายและจติ ใจ สามารถดำเนนิ ชีวิต อยู่ในสังคมได้อย่างปกติสุข กา รดูแลสุขภาพตนเองส่งผลให้ครอบครัว ปลอดภัยจากโรคโควิด 19 ด้วย วิธีการดูแลสุขภาพและป้องกันการแพร่ เชื้อโรคโควิด 19 มี ดังน้ี

15 1) การลา้ งมือ การล้างมือด้วยสบู่กอ้ นหรือสบู่เหลว โดยใช้เวลาในการฟอกมือ ประมาณ 15 - 20 วินาที (หรือ นับ 1 ถึง 30 โดยประมาณ) 12 3 ฝ่ามอื ถูกัน ฝ่ามือถูหลังมือ ใชฝ้ า่ มือถูฝา่ มอื และนิ้วถูซอกนว้ิ มอื และน้วิ ถซู อกนวิ้ 4 5 ใช้หลงั มอื ถฝู ่ามอื ถนู วิ้ หวั แม่มือ โดยรอบดว้ ยฝา่ มือ 67 8 ปลายน้ิวถขู วางฝา่ มือ ถูรอบขอ้ มือ ล้างสบู่ออกด้วยนำ้ เปล่า ขอ้ แนะนำขอ้ 1 – 7 โดยคำแนะนำจากสำนักงานประชาสัมพันธ์ กทม. 2) การเว้นระยะห่าง ระยะห่างระหว่างบุคคล (Social Distancing) ที่ปลอดภัย คือ 2 เมตร เพราะละอองฝอยที่มาจากการไอหรือจาม สามารถกระจายได้ในระยะ 1 เมตร คำแนะนำจาก สสส.

16 3) การสวมหนา้ กากอนามยั การเลือกซื้อหน้ากากอนามัยจากผู้ผลิตที่เชื่อถือได้ และได้รับการรับรอง มาตรฐานสนิ ค้า สำหรับการสวมใส่หนา้ กากอนามัยอย่างถูกวิธี มดี ังนี้ ล้างมือใหส้ ะอาดก่อนใส่ หนั ด้านสเี ขม้ หรอื มันวาว คลีร่ อยจบี ออกคลมุ ทง้ั จมกู ออกดา้ นนอก ให้ขอบที่มี จนถงึ ปลายคาง คล้องสาย ลวดอยู่ดา้ นบนสันจมูก กบั ใบหูหรอื ผูกใหแ้ นน่ กดตรงเสน้ ลวด ล้างมือใหส้ ะอาด เปลี่ยนหน้ากากอนามยั ทกุ วนั ให้พอดีกับสนั จมกู หลังจากถอดหน้ากาก และไมใ่ ช้อันเดมิ เป็นเวลานาน เพราะจะเป็นแหล่งสะสมเชือ้ โรค จนมิดชิด 9. วิธีการทง้ิ หน้ากากอนามัย 7. 8. จบั ขอบหนา้ กากพบั ครึง่ ใหด้ ้านท่ี ใสใ่ นถุงพลาสตกิ มดั ปากถงุ ลา้ งมอื ให้สะอาดดว้ ยน้ำสบู่ หรอื สัมผสั ร่างกายอย่ดู า้ นใน พบั ครึง่ ใหแ้ น่น เขียนกำกบั ท่ถี ุงว่า เจลลา้ งมือท่ผี สมน้ำยาฆ่าเชอ้ื อกี ครั้ง แลว้ พับอกี ทบให้สายคล้อง หรอื แอลกอฮอล์ 70% ขึน้ ไป หูอยู่ฝง่ั เดยี วกนั ใชส้ ายคลอ้ งหู “ขยะติดเชอื้ ” นำไปทิ้งลงในถังขยะตดิ เชือ้ ม้วนรดั รอบหนา้ กากใหแ้ น่น หรอื ถงั ขยะทม่ี ีฝาปิด คำแนะนำจากโรงพยาบาลศิครินทร์และคณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวทิ ยาลยั มหดิ ลเปน็ หลกั

17 4) การทำงานทบ่ี า้ น การทำงานที่บา้ น (Work From Home) เปน็ มาตรการเพ่อื ป้องกันการแพรร่ ะบาดของโรคโควิด 19 ควรจัดเวลา พักเทีย่ งและเลกิ งานให้เหมอื นปกติ หาวธิ ีผ่อนคลายอารมณช์ ่วงพักเท่ียง และขยบั ตวั หรอื กายบริหารงา่ ย ๆ ทกุ ชวั่ โมง 5) การหลีกเลย่ี งการจบั ดวงตา ปาก จมกู และสง่ิ อ่นื ๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสใบหน้าของตัวเอง เพราะบนใบหน้าของเรา สามารถรับเชอื้ โรคโควิด 19 ได้จากชอ่ งทาง ดังตอ่ ไปนี้ (1) ดวงตา ไม่ขย้ตี าหรอื แคะข้ีตา เพราะดวงตา มีเนอ้ื เยอ่ื ทอ่ ระบายน้ำตาท่เี ชื้อโรคสามารถผา่ นเข้าไปได้ (2) จมกู ไมแ่ คะ หรือใช้นิ้วแหย่จมูก เพราะเชื้อโรคสามารถ เข้าทางโพรงจมูกสทู่ างเดนิ หายใจได้ (3) ปาก ไมจ่ ับปาก ลว้ งปาก ไมใ่ ชม้ อื แคะฟนั หรือแมแ้ ต่ การใช้ชอ้ นร่วมกบั ผอู้ นื่ เพราะปากเป็นช่องทางที่เชื้อโรค สามารถเขา้ สู่ทางเดินหายใจได้ (4) รา่ งกาย ลดการสัมผัสสิ่งของหรือสิ่งอื่น ๆ เช่น ประตู ราวบันได ลฟิ ต์ เปน็ ต้น คำแนะนำจากโรงพยาบาลเวชธานีเป็นหลัก 6) การดูแลรา่ งกายใหแ้ ข็งแรง ออกกำลังกายอยา่ งสมำ่ เสมอ นอนหลับพักผอ่ นใหเ้ พยี งพอ รบั ประทาน อาหารที่มีประโยชน์ หากมอี าการปว่ ย ไข้ ไอ เจ็บคอ น้ำมกู ไหล หายใจเหน่อื ย ใหไ้ ปพบแพทย์

18 2.1.2 การดแู ลดา้ นอาหาร จากสถานการณ์การแพร่ระบาดเชื้อโรคโควิด 19 แม้วา่ เชอื้ โรคโควิด 19 สามารถพบได้ในสัตว์หลายชนิด และสามารถติดต่อได้ในสัตว์ เช่น แมว คา้ งคาว เป็นต้น สำหรับสัตว์ที่ใชเ้ นื้อเพื่อการบริโภค เชน่ หมู ไก่ เป็ด อาหารทะเล เป็นต้น ยังสามารถรับประทานได้โดยต้องปรุงให้สุก บางครงั้ เช้อื โรคไม่ได้มาจากอาหารแตม่ าจากการสมั ผัสมอื ที่ติดเชือ้ มา หรอื นำ้ ลายผูต้ ดิ เชือ้ ปะปนกับอาหารทำให้ติดเช้อื ไดท้ ้ังอาหารสกุ และดิบ โดยมี วิธีการบริโภคอาหารและวิธีการเลือกอาหารมาบริโภคเพื่อป้องกนั โรคโควดิ 19 ดังนี้ วธิ ปี อ้ งกนั โรคโควดิ 19 เมอ่ื บรโิ ภคอาหารประเภทเน้ือสตั ว์ (1) เลอื กซื้อจากผขู้ าย หรือผู้ประกอบอาหารท่สี วมหน้ากากอนามยั (2) ลา้ งมอื และเนอื้ สัตว์ใหส้ ะอาดทุกครงั้ เวลาปรงุ อาหาร (3) ปรงุ เนื้อสัตวใ์ หส้ กุ กอ่ นบรโิ ภค คำแนะนำจากโรงพยาบาลจฬุ าลงกรณ์ สภากาชาดไทยเป็นหลกั อาหารไทยกนิ ส้โู รคโควิด 19 เช่น (1) เมีย่ งคำ มสี ่วนประกอบของมะนาวพร้อมเปลอื กท่ีมีสารเฮสเพอรดิ ินรูติน และวิตามนิ ซี ช่วยปอ้ งกันไม่ใหไ้ วรัสเข้าเซลล์ ช่วยลดโอกาสติดเช้ือ (2) ต้มยำ มสี ่วนประกอบของหอมใหญ่ หอมแดง เหด็ ท่ีมสี ารเคอร์ซที นิ เบตา้ กลแู คน ชว่ ยกระตนุ้ ภมู ิคุม้ กันของร่างกาย (3) ผัดกะเพรา มสี ่วนประกอบของใบกะเพรา มสี ารโอเรียนทนิ (Orientin) ช่วยปอ้ งกันไม่ใหไ้ วรสั เขา้ เซลล์ คำแนะนำจากกรมการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือกเปน็ หลัก

19 2.1.3 การดูแลสุขอนามัยของตนเองและครอบครัว กกกกกกกการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ที่มีการแพร่ระบาดเป็นวงกว้าง การอยู่รวมกนั เป็นครอบครวั ท่ีสมาชิกในบา้ นมีประวัตเิ ดนิ ทางมาจากพื้น ที่เสี่ยง อาจทำใหบ้ คุ คลในครอบครัวติดเชื้อได้ ดังนั้น บุคคลใน ครอบครัว ควรมีการ ปฏบิ ตั ติ นดูแลสุขอนามยั ของตนเองและครอบครวั เพอ่ื การป้องกันโรคโควดิ 19 ดงั น้ี 1) การปฏิบตั ิตนเมอื่ อยู่ที่บ้าน 1. สวมหน้ากากอนามัยปดิ จมกู และ 2. รกั ษาระยะห่าง 3. หลีกเลี่ยงสัมผัส ปากใหม้ ิดชดิ (เมือ่ อยหู่ ลายคน) หน้า ตา หู จมูก ปาก 2 เมตร 4. แยกหอ้ งส่วนตัว 5. ทำความสะอาดบา้ น 6. เปดิ ประตหู น้าต่าง เป็นประจำ ให้อากาศถา่ ยเท 7. ลา้ งมือก่อนเข้าบ้านและ 8. แยกของใช้สว่ นตัว 9. เสือ้ ผ้าใชแ้ ล้วใส่ตะกร้าผา้ ระหว่างอยใู่ นบา้ น เตรยี มซัก ไม่ใส่ซำ้ 10. แยกขยะใหถ้ กู ประเภท 11. ขยะติดเชื้อใสถ่ ุงแยกทง้ิ 12. อาหารท่ซี ้อื หรอื สง่ั มา โดยเฉพาะขยะติดเช้ือ ลงถงั ขยะอนั ตราย รบั ประทาน เทใสจ่ านชาม ทบ่ี ้านเสมอ คำแนะนำจากกรมอนามัยและกรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ

20 2) การปฏิบัตติ นเมือ่ ออกนอกบ้าน 1. พกเจลลา้ งมือทมี่ ี 2. หลีกเลี่ยงช่วงจราจร 3. ทำความสะอาด หนาแนน่ เวน้ ระยะหา่ ง โตะ๊ ทำงานและคยี ์บอรด์ ดว้ ย แอลกอฮอล์เขม้ ขน้ 70% แอลกอฮอลท์ กุ วนั ประชมุ ขนึ้ ไป และสวมหน้ากาก 2 เมตร โดยใช้ VDO Call อนามัย 4. ไมน่ ัง่ รับประทานอาหาร 5. หลีกเล่ยี งการน่ังรอในที่ 6. หลีกเล่ยี งบริเวณทมี่ ีผู้คน ทีร่ า้ น ซ้อื อาหารกลบั ไป อากาศไม่ถา่ ยเทและมีคน หนาแน่น ระมดั ระวังการ บริโภค แออัด สัมผัสจุดเสย่ี งตา่ ง ๆ คำแนะนำจากกรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ และ สสส. 3) ขอ้ ปฏบิ ัติเม่ือกลบั ถึงบ้าน เมื่อกลับถึงบ้านควรรีบกำจัดเชื้อโรคที่อาจติดมากับร่างกายทันที ตามข้อแนะนำดงั น้ี 1. ถอดรองเท้า ลา้ งมือกอ่ นสมั ผสั ส่ิงของ 2. ถอดเสื้อผา้ แล้วแยกตะกรา้ ซกั กับคนอืน่ ในบา้ น 3. ชำระลา้ งรา่ งกายด้วยการอาบน้ำ 4. เชด็ ทำความสะอาดอุปกรณใ์ กลต้ ัวทมี่ กั ฟอกสบ่ใู หส้ ะอาด สัมผสั ขณะอยนู่ อกบา้ น คำแนะนำจากกรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข และ สสส.

21 2.2 การสรา้ งขวัญและกำลงั ใจ ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ซึ่งเปน็ สิ่งที่ไม่เคยพบมากอ่ น ความไม่แนน่ อน เรือ่ งงาน ครอบครัว และเศรษฐกิจ ยง่ิ ทำให้เกดิ ความเครยี ดสะสมมากขึน้ จึงควรสร้างขวัญและกำลงั ใจ ให้กับ ตนเองและผูอ้ ื่น เพื่อไม่ใหเ้ กิดภาวะทอ้ ถอย หมดหวัง ซงึ่ จำเปน็ ต้องปรบั วธิ คี ดิ เพ่ือปรบั เปล่ยี นพฤตกิ รรม ควรปฏบิ ตั ิ ดังนี้ 2.2.1 มองโลกในแง่ดแี ละมสี ุขภาพจติ ดี 2.2.2 อย่าคิดว่าไม่ใชเ่ ร่อื งของเรา ตระหนกั แต่ไม่ต่ืนตระหนก เราสามารถป้องกันตนเองและครอบครวั ได้ 2.2.3 รับมือกับสถานการณ์ โรคโควดิ 19 อยา่ งเข้าใจ ดังวธิ ีการตอ่ ไปนี้ 1) อย่าทำให้สถานการณเ์ ลวร้ายลง 2) ติดตามข่าวสาร เชน่ ประกาศของ ระวังอยา่ ให้ติดเช้ือโรคโควิด 19 รัฐบาลและกระทรวงสาธารณสขุ 3) ปฏิบัตติ ามคำแนะนำของกระทรวง 4) ตรวจสอบอาการทางร่างกาย จิตใจ สาธารณสขุ อย่หู ่างไว้ ใส่แมสก์ป้องกนั และอารมณส์ ม่ำเสมอ ลดสัมผัส หมนั่ ลา้ งมือ 5) ใช้ชวี ิตอย่างปกตแิ ละมคี ณุ คา่ ถา้ ต้องหยุดงานกักตวั อยูบ่ า้ น 14 วนั ก็สามารถจดั การกจิ วตั รแต่ละวนั ใหม้ ีสขุ ภาพดไี ด้ คำแนะนำจากโรงพยาบาลกรงุ เทพเปน็ หลกั

22 ดังนั้นทุกคนตอ้ งดแู ลตนเองและครอบครัวให้ดี โดยการดแู ล สุขภาพ ปรงุ อาหารและบรโิ ภคอาหารอย่างถูกวิธี ดแู ลสุขอนามัยของ ตนเองและครอบครัว ตลอดทั้งสร้างขวัญกำลังใจให้กับตนเองและ ครอบครัวจะเป็นตัวช่วยท่ีดีมากในการยบั ยง้ั การแพร่เช้ือโรคโควิด 19 ไปสู่คนรอบข้าง ทำให้ลดการเกดิ ผู้ตดิ เช้ือในวงกวา้ งได้ และเราจะสามารถ ก้าวข้ามสถานการณน์ ีไ้ ดอ้ ยา่ งดแี ละปลอดภยั กับทกุ คน

23 รายการอา้ งอิง กรมการจัดหางาน. (2564) . อาหารต้าน “โควิด-19” แนะนำโดยแพทย์แผน ไทย. สบื ค้นเมื่อ5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.sanook.com/health/21169/ กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ . (2564). โรคติดเช้อื เชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19). สบื ค้นเมอ่ื 1 พฤษภาคม 2564, จาก https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/info.php ข่าวกรงุ เทพธรุ กจิ (2564). เปดิ สรรพคุณเด็ดท่ีชว่ ยป้องกนั ไวรสั .สืบค้นเม่ือ 5 พฤษภาคม 2564, จากhttps://www.bangkokbiznews.com/news/detail/871359 มติชนออนไลน์. (2563). เราจะผ่านห้วงเวลานี้ ไปด้วยกัน ‘จิตไม่ตก’ สโู้ ควิด. สบื ค้นเม่อื 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.matichon.co.th/lifestyle/news_2126752 โรงพยาบาลกรุงเทพ. (2564). จิตแพทยแ์ นะ จดั การความเครียดรับมอื COVID-19 ไมใ่ หป้ ว่ ยใจ. สบื คน้ เมอ่ื 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.bangkokhospital.com/content/psychiatric- guidance-on-stress-management-trading-covid-19 โรงพยาบาลจุฬารตั น์ 9 แอรพ์ อรต์ . (2564). ปอ้ งกัน ตัวเองอยา่ งไรใหห้ ่างไกล COVID-19. สืบค้นเม่ือ 2 พฤษภาคม 2564, จาก https://ch9airport.com/covid-19-prevention/

24 โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย. (2564). ปรุงสุก กินได้ .ปลอดภัย สืบค้นเม่ือ 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://chulalongkornhospital.go.th/kcmh/line/ไวรสั โคโรนา- 2019-กับการบริโ/ โรงพยาบาลรามาธบิ ดี. (2564). How to ทิ้ง Mask หนา้ กากอนามัย...ทิ้งอย่างไรให้ ถกู วธิ ี. สืบคน้ เมอ่ื 9 พฤษภาคม 2564, จาก https://med.mahidol.ac.th/healthpromo/sites/default/files/public/ download/S__84115467_0.jpg โรงพยาบาลเวชธาน.ี (2564). บทความสุขภาพ 3 ช่องทางรบั เชือ้ COVID-19. สืบค้นเมื่อ 3 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.vejthani.com/th/2021/01/3-ช่องทางรับเช้ือ-COVID-19 โรงพยาบาลศิครินทร์. (2564). ป้องกนั \"Covid-19\" สวมใสห่ นา้ กากอนามัยใหถ้ ูกต้อง. สบื คน้ เม่อื 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.sikarin.com/content/detail/434/ป้องกัน-covid-19-สวม หน้ากากอนามัยให้ถูกต้อง ศนู ยข์ อ้ มูลข่าวสารด้านเวชภณั ฑ์ กระทรวงสาธารณสุข. (2564). ค่มู ือแนวปฏิบัติ ดา้ นสาธารณสขุ เพอื่ ป้องกนั การแพร่ระบาดของเชอื้ ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ฉบับที่ 1. สืบคน้ เม่ือ 5 พฤษภาคม 2564, จาก http://dmsic.moph.go.th/index/detail/8476 ศูนยส์ ่อื สารสาธารณสขุ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ . (2564). สอ่ื มัลติมเี ดยี กรมอนามัย Anamai Multimedia. สืบค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://multimedia.anamai.moph.go.th/help- knowledge/categories/covid19/

25 สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสรา้ งเสริมสุขภาพ (สสส.). (2563). วิธีดูแล ตัวเอง เพ่ือรับมือไวรัสโคโรนา 19. สืบค้นเมื่อ 2 พฤษภาคม 2564, จาก https: resourcecenter.thaihealth.or.th/ article/วิธีดูแล ตั ว เอง - เพื่ อรั บ มื อไวรั สโ คโร นา -19 สำนกั งานกองทุนสนบั สนนุ การสรา้ งเสริมสุขภาพ (สสส.). (2563). คูม่ อื มนษุ ยโ์ ควิด ตอน : เปิดเมอื งใหป้ (ล)อด. สบื ค้นเมอื่ 3 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.hfocus.org/content/2020/05/19296 สำนกั งานกองทุนสนบั สนนุ การสรา้ งเสริมสุขภาพ (สสส.). (2563). ชีวติ วถิ ีใหม่ ชีวิตดี เรมิ่ ทีเ่ รา. สบื ค้นเมอ่ื 2 พฤษภาคม 2564, จาก https://resourcecenter.thaihealth.or.th/ สำนกั งานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสรมิ สุขภาพ (สสส.). (2563). ไทยรูส้ ู้โควดิ Q&A. สืบคน้ เม่ือ 4 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.thaihealth.or.th/ไทยรู้สโู้ ควิด/Q&A สำนักงานประชาสมั พนั ธ์ กทม. (2564). การลา้ งมอื 7 ข้ันตอน ป้องกนั ไวรัสโคโรนา. สบื ค้นเม่ือ 5 พฤษภาคม 2564, จาก http://prbangkok.com/th/infographic/view/MDY1cDBzNnM0NHI yb3Ezc3E2NnEyNDk0cDRyOTQzcjQzMTk0MQ== Brand Inside. (2563). ยคุ COVID-19 ยุคแห่งโรคระบาด ชว่ งเวลาที่มนุษยค์ วร เรียนรกู้ ารเห็นอกเห็นใจผู้คนมากข้นึ . สบื ค้นเมอื่ 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://brandinside.asia/how-to-cheer-up- with-co-worker/ https://nmc.go.th/ https://pixabay.com/th/illustrations/ยา-ขวดยา-เภสัชกรรม-แอสไพรนิ -2801025/ https://pixabay.com/th/vectors/นา่ รกั -ทีน่ า่ รัก-ญ่ปี ่นุ -ตัวอกั ษร-2995008/

26 https://pixabay.com/th/vectors/ผัก-ผลไม้-อาหาร-อาตโิ ชค๊ -กล้วย-155616/ https://pixabay.com/th/vectors/สังคม-distancing-ระยะห่าง-กระบอกเสยี ง-5132570/ https://pixabay.com/th/vectors/สำนกั งานทบ่ี ้าน-บา้ น-สำนกั งาน-5026080/ https://pixabay.com/th/vectors/การนอนหลับ-นอนหลบั -1389978/ https://pixabay.com/th/vectors/ส้ม-ผลไม้-อาหาร-ส้มซนิ เนซสิ -336016/ https://pixabay.com/th/vectors/โรงยิม-ผู้หญิง-บาง-การออกกำลังกาย-5610139/ https://pixabay.com/th/vectors/บา้ น-คอมพวิ เตอร์-อิสระ-4950567/ https://pixabay.com/th/vectors/การทำความสะอาด-วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง-ถัง-29040/ https://pixabay.com/th/vectors/หน้าต่าง-ครวั เรอื น-สถาปตั ยกรรม-146930/ https://pixabay.com/th/vectors/แปรงสฟี นั -ยาสีฟัน-สุขอนามยั -24232/ https://pixabay.com/th/illustrations/เคร่อื งเงนิ -แผ่น-สอ้ ม-ชอ้ น-1667988/ https://pixabay.com/th/vectors/ชา-เครือ่ งดืม่ -ก้อน-น้ำตาล-ถ้วย-153014/ https://pixabay.com/th/vectors/washhouse-ซักรดี -บา้ น-ห้องพกั -294621/ https://pixabay.com/th/vectors/ถงั ขยะ-ย้ิม-ใบหนา้ -ถงั ขยะรีไซเคิล-6162417/ https://pixabay.com/th/vectors/อาหาร-ปลาแซลมอน-มะนาว-ปลา-576689/ https://pixabay.com/th/vectors/เครื่องดื่มแอลกอฮอล์-ฆ่าเชื้อ-สเปรย์-5363566/ https://pixabay.com/th/vectors/พิซซ่า-กลอ่ งพซิ ซ่า-กลอ่ ง-กนิ -1606687/ https://pixabay.com/th/illustrations/เกา้ อ้ี-สวน-สีเขียว-ธรรมชาติ-4297540/ https://pixabay.com/th/illustrations/รองเท้าแตะ-รองเทา้ -รองเทา้ แตะยาง-1129883/

27 https://pixabay.com/th/illustrations/เส้ือผา้ -ถุงซักผา้ -ตะกร้า-ครัวเรอื น-5709419/ https://pixabay.com/th/vectors/ซกั รีด-ตะกร้า-เสื้อผ้า-ลา้ ง-293924/ https://pixabay.com/th/vectors/หอ้ งอาบนำ้ -ฟองอากาศ-การต์ นู -1299512/ https://pixabay.com/th/vectors/โทรศัพท์-phone-ของ-โทรศัพท์มือถือ-158244/ https://pixabay.com/th/vectors/กระเปา๋ ถือ-ถงุ -กระเปา๋ เดินทาง-1295070/ https://pixabay.com/th/vectors/โยคะ-น่ังสมาธิ-การทำสมาธิ-309782/ https://pixabay.com/th/vectors/เกาะ-เรือใบ-แล่นเรือใบ-วันหยุด-คน-146188/ https://pixabay.com/th/vectors/covid--อายุ-19-coronavirus-5224053/ https://pixabay.com/th/vectors/ข่าว-ทีวี-โทรทศั น์-สือ่ -นักข่าว-5183354/ https://pixabay.com/th/vectors/ไมม่ กี ารสัมผัส-หา้ ม-ทต่ี อ้ งหา้ ม-98622/ https://pixabay.com/th/vectors/ไข้หวดั ใหญ่-ไขห้ วัด-ไข้-เย็น-เตยี ง-156098/ https://pixabay.com/th/vectors/ทำงาน-บ้าน-แล็ปทอ็ ป-blogging-4997565/ https://tanonpo2018.thai.ac/home/news/73/รณรงคก์ ารคัดแยกขยะให้ถกู วิธี https://www.ato.moph.go.th/aeed/node/60 https://www.thaigov.go.th/infographic/contents/details/2917 World Health Organization Thailand. (2564). ร้ทู นั โควดิ KnowCOVID. สบื คน้ เมื่อ 4 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.who.int/thailand/news/detail/11-04-2021- knowcovid-special-edition-comic-book-helps-to-protect- everyone-from-covid-19#

28 แบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 2 คำชี้แจง : ใหน้ ำพยัญชนะหน้ารูปภาพทางด้านขวามือมาเขียนไว้หน้าข้อความ ดา้ นซา้ ยมอื ให้สัมพันธก์ นั 1. ........... ก่อนสวมหน้ากากอนามัยต้องทำอยา่ งไร ก. 2. ........... เม่ือออกนอกอาคารสถานท่ีพักอาศัย ข. ต้องปอ้ งกนั ตนเองอย่างไร 2 เมตร 3. ........... การเว้นระยะห่างระหว่างบุคคลทป่ี ลอดภัย จากโรคโควิด 19 ตอ้ งเว้นระยะห่างเทา่ ไร ค. 4. ........... วธิ ีการปรุงอาหารท่ีปลอดภยั จากโรคโควิด 19 ง. ต้องทำอยา่ งไร 5. ........... การดูแลร่างกายใหแ้ ข็งแรงต้องทำอย่างไร จ. ฉ.

29 เฉลยแบบประเมนิ ความรตู้ อนท่ี 2 ขอ้ ท่ี 1 ง ขอ้ ที่ 2 ก ข้อท่ี 3 ข ขอ้ ท่ี 4 จ ขอ้ ท่ี 5 ค

ตอนท่ี 3 แหล่งขอ้ มลู และความรสู้ ู้โรคโควดิ 19 แหล่งข้อมูลและความรู้ทเ่ี กี่ยวข้องกบั โรคโควคิ 19 ทีน่ ่าเช่อื ถอื มีหลายหนว่ ยงานจัดทาสื่อ แอปพลิเคชนั ข้อมลู สารสนเทศ ท่ปี ระชาชนสามารถเขา้ ถงึ แหลง่ ข้อมูลและความรไู้ ดง้ า่ ย สะดวก รวดเรว็ ประกอบดว้ ย 3.1 แอปพลเิ คชนั เกย่ี วกับโรคโควดิ 19 หมอพร้อม QR CODE หมอชนะ QR CODE เพอื่ ใหป้ ระชาชนเขา้ ถึงข้อมลู บนั ทึกข้อมลู การเดนิ ทาง สถานการณ์การระบาดของ ของผูใ้ ช้งานดว้ ยเทคโนโลยี โรคโควิด 19 ไดอ้ ย่างถกู ต้อง GPS และ Bluetooth ใกล้มอื หมอ QR CODE DDC-Care QR CODE เครอ่ื งมอื ท่สี ามารถวินิจฉยั โรค สาหรบั ตดิ ตามและประเมินสุขภาพ เบื้องต้น โดยแสดงผลของโรค ผู้ท่เี ดนิ ทางมาจากประเทศ ทม่ี คี วามเส่ยี งของโรคโควดิ 19 ที่เป็นเขตตดิ ต่ออนั ตราย

31 Sabaideebot QR CODE Away Covid-19 QR CODE LINE Official Account ท่ีจะชว่ ย LINE Official Account ท่ใี ช้ ให้คณุ เข้าถงึ ขอ้ มลู ต่าง ๆ ซึง่ จาเป็น ประสานหาเตยี ง ใหผ้ ู้ปว่ ยโรคโควดิ 19 ตอ่ การรบั มอื กับโรคโควดิ 19 ได้อย่างถกู ต้อง Kor-Ror-OK QR CODE รกู้ นั ทันโรค QR CODE Chat Bot ทใ่ี ห้บริการความรู้ LINE Official Account ทใ่ี ช้ เก่ียวกบั โคโรนาไวรัส ซึง่ เปน็ ข้อมลู สอบถามข้อมูลเกี่ยวกับโรคโควิด 19 ที่กรมควบคมุ โรครับรองแล้ว ของกรมควบคุมโรค ไทยรูส้ โู้ ควิด QR CODE Tracker QR CODE LINE Official Account ที่ใช้ ตรวจสอบการระบาดในพื้นที่ ในการตดิ ตามสถานการณ์ ความรู้ พร้อมระบุพิกัดและรายละเอียด คาแนะนาทถี่ ูกต้อง ผู้ตดิ เชอ้ื ในประเทศไทย ศบค. ศนู ย์บริหารสถานการณ์แพร่ระบาด ของโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 QR CODE กระทรวงมหาดไทย

32 3.2 หมายเลขสายด่วนโรคโควดิ 19 ช่องทางการติดต่อท่ีสะดวกใหไ้ ด้รับข้อมูลที่ถกู ต้อง เชอื่ ถือได้ จากสายด่วน ควรรู้ ชว่ งสถานการณ์ การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ดงั นี้ 1111 ศูนยบ์ ริการข้อมูลภาครัฐเพ่ือประชาชน รอ้ งเรียน รอ้ งทุกขเ์ กยี่ วกบั โรคโควิด 19 ฟรี ตลอด 24 ชั่วโมง 1323 กรมสุขภาพจติ ปรึกษาปญั หาสุขภาพจติ ไดท้ ุกวัน ตลอด 24 ชัว่ โมง 1330 สานักงานหลกั ประกนั สุขภาพแห่งชาติ สอบถามสิทธบิ ตั รทอง และประสานหาเตียงผตู้ ดิ เช้อื โรคโควิด 19 1422 กรมควบคุมโรค สอบถามขอ้ สงสยั ขอคาแนะนา ความช่วยเหลือเรอ่ื งโรคโควิด 19 1506 สานักงานประกนั สงั คม สอบถามสิทธปิ ระกนั สงั คม การชดเชยกรณีว่างงาน ตกงาน หรอื สอบถามมาตรการเยียวยา 1646 ศูนยบ์ รกิ ารแพทย์ฉกุ เฉนิ (ศูนยเ์ อราวัณ) แจ้งเหตฉุ ุกเฉนิ ทั้งผู้ป่วยและผู้บาดเจบ็ จากอุบตั ิเหตุ ในเขตพน้ื ท่กี รงุ เทพมหานคร

33 1668 กรมการแพทย์ 1669 สายดว่ นให้คาปรกึ ษาผปู้ ว่ ยโรคโควิด 19 ปรึกษาเร่ืองการปฏิบตั ติ ัวระหว่างรอเตียง สายดว่ น สายดว่ น สถาบนั การแพทย์ฉกุ เฉนิ แห่งชาติ สายดว่ น แจ้งเหตฉุ กุ เฉินท้ังผปู้ ว่ ยและผู้บาดเจ็บจากอบุ ัตเิ หตุ และเปน็ ศูนย์กลางในการรบั ข้อมูลจากโรงพยาบาล 0 2079 1000 สายด่วนศนู ยแ์ รกรบั ผูต้ ิดเชื้อโรคโควิด 19 อาคารนิมิบตุ ร สนามกีฬาแห่งชาติ 0 2193 7057 กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ แจง้ เร่อื งร้องเรยี นโรงพยาบาลเอกชนเรียกเกบ็ ค่ารกั ษาพยาบาลโรคติดเชื้อโรคโควดิ 19 0 2203 2396 สายด่วนสานกั อนามยั กรุงเทพมหานคร สายดว่ น 0 2245 4964 , 0 2203 2393 สายด่วน สอบถามอาการปว่ ยโรคโควิด 19 ตลอด 24 ชัว่ โมง 09 4386 0051 ศนู ยป์ ฏบิ ัติการตอบโตภ้ าวะฉุกเฉิน แจง้ ข้อมูลผทู้ ี่คาดว่าได้สัมผสั กับผูป้ ่วย หรือผู้ท่ีมีความเส่ียงติดเชอื้ โรคโควดิ 19

34 3.3 รายการโทรทัศน์และส่ือออนไลน์ จากสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคโควิด 19 มรี ายการโทรทศั น์ และส่ือออนไลน์ทใี่ หค้ วามรู้ และแนวทางในการป้องกนั โรคโควดิ 19 ทน่ี ่าติดตาม เช่น รับชมผา่ นทางเว็บไซต์ www.moicovid.com รบั ชมผ่านโทรทัศน์ ช่องไทยพบี ีเอส ออกอากาศทุกวันจันทร์ – อาทติ ย์ เวลา 12.00 – 14.00 น.

35 เวบ็ ไซต์ข่าวสารเกยี่ วกบั โรคโควิด 19 ข่าวสารเกยี่ วกับโรคโควดิ 19 ซึง่ มรี ายการทีน่ ่าสนใจ และมีหลายช่องทางให้รบั ชม ดงั นี้ เว็บไซต์ ศบค. ศูนย์บริหารสถานการณแ์ พร่ระบาดของ โรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019 (ศบค.) www.moicovid.com กรมควบคุมโรค กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข www.ddc.moph.go.th โรงพยาบาลเจา้ พระยาอภัยภูเบศร www.cpa.go.th รพ.เจา้ พระยาอภัยภเู บศร

36 3.4 แหลง่ ขอ้ มลู เก่ียวกับสมุนไพรเพ่อื เสรมิ ภูมิค้มุ กัน จากสถานการณก์ ารระบาดของโรคโควดิ 19 สมนุ ไพรเปน็ อีก ทางเลือกในการนามาใชเ้ พอ่ื ดูแลสุขภาพใหแ้ ข็งแรง บรรเทาและ รักษาโรค และเสริมภูมคิ ุ้มกัน กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลอื ก (2563) แนะนาผักผลไม้สมนุ ไพร 3 กลุ่ม เพือ่ เสรมิ ภูมิ ตา้ นทานของร่างกายชว่ ยป้องกันการติดเช้อื โรคโควดิ 19 1) กลุ่มท่มี ฤี ทธ์กิ ระตุ้นภมู คิ ุ้มกัน ประกอบด้วย พลูคาวหรอื ผกั คาวตอง เห็ดต่าง ๆ ซึ่งมสี ารสาคัญ คือ เบต้ากลูแคน เชน่ เห็ดหอม เหด็ นางฟา้ เห็ดออรนิ จิ เห็ดหลนิ จอื และตรีผลา (สมอไทย สมอพิเภก มะขามปอ้ ม) เปน็ ต้น รบั ประทานในรปู ของนา้ ต้มดื่ม

37 2) กลุม่ ทีม่ ีวิตามนิ ซีและสารตา้ นอนุมูลอิสระสงู ประกอบดว้ ย ผักผลไม้ที่มีวติ ามนิ ซสี ูง เช่น ดอกข้ีเหล็ก ยอดมะยม ใบเหลียง ยอดสะเดา มะระขนี้ ก ฟักข้าว ผกั เชยี งดา คะน้า มะรุม ผักแพว มะขามป้อม และ กลมุ่ แอนโทไซยานินซง่ึ เปน็ สารเฟลโวนอยด์ ทีม่ ีฤทธ์ติ ้านอนุมลู อิสระสงู ไดแ้ ก่ ลูกหม่อนและผักผลไมห้ ลากสี ยงั ชว่ ยเสริมการทางานของเซลล์ในระบบ ภมู ิคุ้มกนั ด้วย 3) กลุ่มท่ีมงี านวิจยั ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์วา่ มสี ารสาคญั ทอ่ี าจจะช่วยลด โอกาสติดเชือ้ โควดิ 19 ประกอบดว้ ย ผกั ผลไมท้ ี่มีสารเคอร์ซตี ิน (Quercetin) สงู เชน่ พลคู าวหรือ ผักคาวตอง หอมแดง หอมหวั ใหญ่ มะรมุ ใบหมอ่ น แอปเปิล ผกั ผลไมท้ ม่ี ี สารเฮสเพอริดิน (Hesperidin) และรตู นิ (Rutin) สูง ได้แก่ ผิวและเยื่อห้มุ ด้านในเปลือกผลของพชื ตระกลู สม้ มะนาว มะกรูด สม้ ซ่า และกะเพรา มีโอเรียนทิน (Orientin) เปน็ สารสาคัญท่ีมีศักยภาพในการป้องกันไม่ให้ ไวรสั เข้าเซลล์ นอกจากสมุนไพรท่ีกล่าวมาดังกลา่ ว ยังมสี มุนไพรไทยอีกหลายชนิด ทม่ี สี รรพคุณในการเสริมสร้างภมู ิตา้ นทานและรักษาโรค การนามาใช้หรอื รับประทานต้องศึกษารายละเอียดให้ถูกต้องครบถ้วนถา้ ใช้ในการรักษา ควรปรึกษาแพทย์ สาหรับแหล่งข้อมลู และความรูเ้ กย่ี วกับสมุนไพรโดยตรง เชน่ หนว่ ยบรกิ าร ข้อมูลสมุนไพร คลังความรู้ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ฐานข้อมูลตารับยาสมุนไพรในบัญชียาหลักโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร สถาบนั วจิ ัยสมุนไพร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เป็นตน้

38 3.5 การพจิ ารณาความน่าเชือ่ ถือของแหลง่ ข้อมลู ในการติดตามข้อมูลขา่ วสารจากแหล่งการเรยี นรตู้ า่ ง ๆ ผู้รบั ขา่ วสาร จาเป็นตอ้ งพิจารณาความน่าเช่ือถอื ของแหล่งขา่ วโดยมีแนวทางการ พิจารณา ดงั น้ี

39 ศูนย์ตอ่ ต้านขา่ วปลอมแหง่ ประเทศไทย กระทรวงดจิ ิทัลเพือ่ เศรษฐกิจและสังคม ได้รับ มอบนโยบายจากรัฐบาลให้ดูแล กล่ันกรอง ตรวจสอบ หรอื กาจัดขา่ วปลอม ซ่งึ เป็นขา่ วท่ีก่อใหเ้ กิดผลกระทบ ต่อประชาชนในวงกว้างทถี่ กู ต้องเพอ่ื ให้ประชาชนทุกคน เขา้ ใจ มกี ารจัดตง้ั ศูนย์ตอ่ ต้านขา่ วปลอมแห่งประเทศไทย โดยมีช่องทางการติดตอ่ ดังน้ี ศนู ย์ตอ่ ตา้ นขา่ วปลอม แห่งประเทศไทย Anti-Fake News Center Thailand ศนู ยต์ ่อต้านขา่ วปลอม ศนู ยต์ ่อตา้ นขา่ วปลอม แห่งประเทศไทย แหล่งขอ้ มลู ความรู้ทใ่ี ห้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคโควิด 19 มเี ปน็ จานวนมาก ในการเลอื กใช้แหล่งข้อมูลใด ๆ ควรคานึงถงึ ความเหมาะสมในการใชง้ าน และพจิ ารณาวา่ ขอ้ มูลที่ได้รับมีความนา่ เช่อื ถือมากนอ้ ยเพียงใด เพ่ือให้ สามารถดาเนนิ ชวี ติ ไดอ้ ยา่ งเหมาะสมหา่ งไกลโรคโควดิ 19

40 รายการอ้างองิ กรุงเทพธรุ กิจ. (2563). รวมแอพ ตามติด โควดิ ตั้งแต่อาการเส่ยี งถึงพิกดั ผู้ปว่ ย. สืบคน้ เมอื่ 3 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/871150. กลุ่มวชิ าการและคลงั ความรู้ กระทรวงสาธารณสุข. (2563). แหลง่ ขอ้ มูลสมนุ ไพร. สบื ค้นเมือ่ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://tpd.dtam.moph.go.th › 554-herbresearch. เดลนิ วิ ส์. (2564). เช็คเลย สายด่วนควรรู้ โทรแจง้ ปรกึ ษาช่วงโควคิ ระบาด. สบื ค้นเม่ือ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.dailynews.co.th/regional/836856. ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2564). 4 แอปพลิเคชันที่ควรม!ี ช่วยรบั มอื โควิด19. สืบค้นเม่ือ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.bot.or.th/Thai/ BOTMagazine/Pages/256303_GlobalTrend.aspx รัฐบาลไทย. (2564). สธ. พัฒนา แอปพลิเคชัน “หมอพร้อม” จองวัคซีนโควิด 19 โหลดได้ 1 พ.ค. น.ี้ สบื ค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.thaigov.go.th/news/contents/ details/40599%20%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%9A%E0 %B8%84%E0%B9%89%E0%B8%99%205%20%E0%B8%9E. %E0%B8%84.64

41 ศนู ยต์ ่อต้านขา่ วปลอมประเทศไทย. (2564). ศนู ยต์ ่อตา้ นข่าวปลอม. สบื คน้ เมื่อ 4 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.antifakenewscenter.com สถาบนั วิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2564). วิธีการสังเกตขา่ วจริง ขา่ วปลอม ในโลกออนไลน.์ สืบคน้ เมือ่ 4 พฤษภาคม 2564. จาก https://stri.cmu.ac.th/tip_detail.php?id=56. สานักงานพัฒนารัฐบาลดิจิตอล(องค์กรมหาชน). (2564). แอปพลิเคชนั หมอชนะ. สืบคน้ เมือ่ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.dga.or.th/our- services/digital-platformservices/morchana-app/. Gnews. (2563). แพทยแ์ ผนไทยชผู กั ผลไม้สมนุ ไพร 3 กลุ่ม ช่วยเสรมิ ภมู ิคมุ้ กนั สร้างเกราะป้องกนั รา่ งกาย สภู้ ัยไวรัส COVID-19. สืบค้นเมอ่ื 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://gnews.apps.go.th/news?news=57501. Pharmacy. (2564). Web Site ทีม่ ีฐานข้อมลู สมุนไพร หรือมเี ร่ืองนา่ สนใจเก่ียวกับ สมุนไพร. สืบค้นเม่อื 3 พฤษภาคม 2564.จาก http://www.pharmacy.su.ac.th/pg/link/link1.htm. TrueID NEWS. (2564). อัพเดท!รวมเบอร์สายด่วน\"โควดิ 19 \"! รู้ไว้รับมือทัน. สืบคน้ เมอื่ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://news.trueid.net/detail/WaAv6mdqm4QY.