ไทยต้น

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน>> ๑๔๓ ๓. สัมผัส ก. สมั ผัสนอก หรอื สมั ผสั ระหวา งวรรค อนั เปน สัมผสั บังคบั มีดงั น้ี คาํ สดุ ทา ยของวรรคที่หนึ่ง วรรคสดบั สัมผสั กับคําทส่ี องหรือที่สข่ี องวรรคทีส่ องวรรครบั คาํ สดุ ทา ยของวรรคทส่ี อง วรรครบั สมั ผสั กบั คาํ สดุ ทา ยของวรรคทส่ี าม วรรครอง และคําท่สี องหรือทสี่ ขี่ องวรรคทส่ี ี่ วรรคสง สมั ผสั ระหวา งบท ของกลอนทุกประเภท คือ คําสุดทายของวรรคที่สี่ วรรคสง เปนคําสงสัมผัสบังคับใหบทตอไปตองรับ สมั ผสั ท่คี ําสุดทา ยของวรรคที่สอง วรรครับ ตวั อยาง กลอนหกหกคาํ ราํ่ รู วางคูวางคาํ นา้ํ เสียง ไพเราะเร่ือยร่ําจําเรียง สําเนียงสงู ตา่ํ คาํ กลอน เรยี งรอ ยถอยคาํ สัมผัส จํารสั จําหลักอกั ษร ทกุ วรรคทุกบททุกตอน คอื ถอยสุนทรกลอนกานทฯ คาํ สดุ ทา ยของบทตนคือวา กลอน เปนคําสั่งสัมผสั บังคบั ใหบ ทถัดไปตองรับ สมั ผสั ที่คําสุดทายของวรรคดวยคําวา “ ษร” ตามตวั อยา งนนั้ ข. สัมผสั ใน แตละวรรคของกลอนหก แบง ชวงจงั หวะเปน วรรคสองคาํ ดงั น้ี หน่งึ สอง หนง่ึ สอง หนงึ่ สอง ฉะนนั้ สัมผสั ในจึงกําหนดไดต ามชวงจงั หวะน่นั เอง ดงั ตัวอยา ง เรยี งรอย ถอ ย คาํ สัมผสั ขอ สงั เกต กลอนหกไมเครงสัมผัสในวรรคมากนัก อาจยายท่ีสัมผัสจากคําท่ีสองไปคําที่ส่ีได หรือจะไมส ัมผสั สระเลย ใชการเลนคําไปตามชว งจงั หวะกไ็ ด ดังตวั อยา ง เชน ทุกวรรค ทกุ บททกุ ตอน ๒. กลอนแปด (กลอนสภุ าพ) แผนผัง ●●●●●●●● ● ● ●●●●● ● («√ว√ร§ร ค¥ส—∫ด)บั («√√§ว√ร∫— รค) รับ ●●●●●●●● ● ● ●●●●● ● («√ว√ร§ร√คÕรßอ)ง («√√§ว รßàร)คสง

๑๔๔ หนงั สอื เรยี นสาระความรูพนื้ ฐาน ตวั อยาง วางเปนหลักอักษรสนุ ทรศรี อนั กลอนแปดแปดคาํ ประจาํ วรรค สมั ผสั มีนอกในไพเราะรู ฯ เสยี งทา ยวรรคสูงตํ่าจําจงดี ลกั ษณะคาํ ประพนั ธ ๑. บท บทหน่ึงมี ๔ วรรค วรรคท่หี นงึ่ เรียกวรรคสดับ วรรคทส่ี องเรยี กวรรครับ วรรคที่สามเรยี กวรรครอง วรรคทีส่ ี่เรยี กวรรคสง แตล ะวรรคมีแปดคาํ จึงเรยี กวา กลอนแปด ๒. เสยี งคาํ กลอนแปดและกลอนทกุ ประเภทจะกาํ หนดเสยี งคาํ ทา ยวรรคเปน สาํ คญั โดยกําหนดดงั น้ี คําทา ยวรรคสดับ กาํ หนดใหใชไดทุกเสยี ง คําทายวรรครบั กาํ หนดหา มใชเสียงสามญั และตรี คําทายวรรครอง กําหนดใหใ ชเฉพาะเสยี งสามัญและตรี คาํ ทายวรรคสง กาํ หนดใหใชเ ฉพาะเสียงสามญั และตรี ๓. สัมผสั ก. สัมผัสนอก หรอื สมั ผสั ระหวางวรรค อนั เปน สัมผสั บงั คับ มดี งั นี้ คําสุดทา ยของวรรคทีห่ นงึ่ วรรคสดบั สมั ผัสกับคําท่สี ามหรือท่ีหาของวรรค ทีส่ อง วรรครับ คาํ สดุ ทา ยของวรรคทส่ี อง วรรครบั สมั ผสั กบั คาํ สดุ ทา ยของวรรคทส่ี าม วรรครอง และทสี่ ามหรือท่ีหาของวรรคทสี่ ่ี วรรครับ สัมผสั ระหวา งบท ของกลอนแปด คอื คําสุดทายของวรรคที่สี่ วรรคสง เปนคําสงสัมผัสบังคับใหบทตอไปตองรับ สัมผัสทคี่ าํ สุดทายของวรรคทสี่ อง วรรคสง อนั กลอนแปดแปดคาํ ประจาํ วรรค วางเปน หลกั อกั ษรสุนทรศรี เสียงทายวรรคสงู ตา่ํ จําจงดี สัมผัสมนี อกในไพเราะรู จัดจังหวะจะโคนใหย ลแยบ ถอื เปน แบบอยา งกลอนสนุ ทรภู อา นเขียนคลองทองจําตามแบบครู ไดเชดิ ชูบชู าภาษาไทยฯ คําสดุ ทายของบทตน ในทนี่ คี้ ือคําวา “รู” เปน คําสงสมั ผสั บังคบั ใหบทถดั ไป ตองรับสัมผสั ทค่ี าํ สดุ ทา ยของวรรคทีส่ อง วรรครับ ในทน่ี คี้ ือคาํ วา “ภ”ู ข. สมั ผสั ใน แตล ะวรรคของกลอนแปด แบง ชว งจงั หวะออกเปน สามชว ง ดงั น้ี หน่งึ สองสาม หน่ึงสอง หน่ึงสองสาม ฉะนน้ั สมั ผสั ในจงึ กาํ หนดไดต ามชว งจงั หวะในแตล ะวรรคนน่ั เอง ดงั ตวั อยา ง อนั กลอนแปด – แปด คํา – ประจําวรรค วางเปนหลัก – อกั ษร – สนุ ทรศรี

รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนตน>> ๑๔๕ เรื่องที่ ๘ การใชภ าษาท่ีเปน ทางการและไมเปนทางการ ภาษาทใี่ ชมรี ะดบั ในการใช หนังสือเรียนบางเลม แบง ภาษาออกเปน ๓ ระดบั โดยเพิม่ ภาษาก่ึงทางการ แตในหนงั สอื นแ้ี บงเปน ๒ ระดับ คอื การใชภาษาที่เปน ทางการ และไมเ ปน ทางการ ๑. ภาษาท่เี ปน ทางการ ภาษาทางการ หมายถึง ภาษาที่ใชอยา งเปน ทางการ มลี ักษณะเปน แบบพธิ ี ถกู ตอ งตามแบบแผนของภาษาเขยี น มที งั้ เสยี งเครง ขรมึ จรงิ จงั อาจเรยี กวา ภาษาแบบแผน ก็ได ภาษาทางการมักใชในการเขยี นหนงั สอื ราชการ การกลาวรายงาน คํากลา วเปดงาน การแสดงสุนทรพจน การเขียนตําราวชิ าการ และการบันทกึ รายงานการประชมุ เปน ตน ๒. ภาษาไมเปนทางการ ภาษาไมเ ปน ทางการ หมายถงึ ภาษาที่ใชถ อยคํางายๆ นาํ้ เสยี งเปนกนั เองไม เครงเครียดแสดงความใกลชิดสนิทสนมระหวางผูสงสารและผูรับสารอาจเรียกวาภาษาปาก ก็ได ภาษาไมเ ปน ทางการ อาจจาํ แนกเปน ภาษากลุม ยอยๆ ไดอ กี หลายกลมุ เชน ภาษาถิ่น ภาษาแสลง ภาษาตลาด ฯลฯ ใชในการสนทนาระหวางสมาชิกในครอบครัว คนสนิทคุนเคย ใชเขียนบันทึกสวนตัว และงานเขียนท่ีตองการแสดงความเปนกันเองกับ ผอู าน เปนตน สําหรับการเลือกใชภาษาแบบเปนทางการและไมเปนทางการจะตองพิจารณาให เหมาะสมกบั องคประกอบตา งๆ ดังนี้ ๑. วัตถปุ ระสงค จะตอ งพจิ ารณาวา งานเขียนนั้นนําไปใชเ พื่ออะไร ๒. สถานการณใ นตา งสถานการณ ผูเขยี นจะใชร ะดับภาษาท่ีตางกัน เชน ชาวเพอื่ น “เชญิ ทานอาหารไดแ ลว ” เชญิ ผใู หญ “ขอเชญิ รบั ประทานอาหาร ไดแ ลวครับ” ผูเ รียนสามารถนาํ ไปใชไ ดอยา งเหมาะสมกบั วัตถปุ ระสงคแ ละสถานการณ 

๑๔๖ หนงั สือเรียนสาระความรูพ้ืนฐาน กิจกรรม บทท่ี ๕ หลกั การใชภ าษา กจิ กรรมที่ ๑ ใหผ เู รียนแยกคําตอ ไปนอ้ี อกเปน ๓ ประเภท ตามตาราง ผลไม รฐั บาล อคั คีภยั พลเรอื น ศิลปกรรม รปู ธรรม วิทยาลัย มหาชน พระเนตร พทุ ธกาล นพเกา คหกรรม สัญญาณ นโยบาย ภมู ศิ าสตร คําประสม คําสมาส คาํ สนธิ กจิ กรรมท่ี ๒ ใหผ ูเรียนพิจารณาประโยคตอไปน้ีวาเปนประโยคชนดิ ใด ๑. วันนี้อากาศรอ นมาก ๒. ฉันดีใจทีเ่ ธอมีความสุข ๓. พอ ซือ้ นากิ าเรอื นใหมใ หฉัน ๔. พ่ีชอบสเี ขียวแตนอ งสาวชอบสฟี า ๕. รายการราตรีสโมสรใหค วามบนั เทงิ แกผูช ม กิจกรรมที่ ๓ ใหผ ูเรียนฝก เขียนอักษรยอประเภทตา ง ๆ นอกเหนือจากตัวอยา งทย่ี กมา กิจกรรมท่ี ๔ ใหผูเ รยี นศึกษาและรวบรวมคาํ สภุ าพ และคําราชาศพั ทท ่ีใชแ ละพบเห็นใน ชีวิตประจําวนั กิจกรรมที่ ๕ ใหผเู รยี นจับคสู ํานวนใหต รงกบั ความหมาย ๑ เกีย่ วโยงกนั เปนทอดๆ ก. ผกั ชโี รยหนา ๒ หมดหนทางท่จี ะหนไี ด ข. จับปลาสองมือ ๓ ทาํ ดีท่ีสดุ เปนคร้งั สดุ ทา ย ค. ขมนิ้ กบั ปูน ๔ รนหาเรือ่ งเดือดรอน ง. แกวงเทาหาเส้ียน ๕ ทาํ ดีแตเพียงผวิ เผนิ ฉ. จนตรอก ๖ ไมด าํ เนนิ การตอไป ช. หญา ปากคอก ๗ น่ิงเฉยไมเ ดือดรอน ซ. ท้ิงทวน ๘ ทาํ อยางรวกๆ ใหพ อเสร็จ ฌ. แขวนนวม ๙ รูอ ะไรแลว พดู ไมได ญ. มวยลม ๑๐ อยากไดสองอยา งพรอมๆ กนั ฎ. ลอยแพ

รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน >> ๑๔๗ ๑๑ ถูกไลอ อก ปลดออก ฏ. หอกขางแคร ๑๒ เรือ่ งงายๆ ท่ีคดิ ไมถึง ฐ. พระอิฐพระปนู ฑ. สกุ เอาเผากิน ฒ. งูกนิ หาง ณ. นํ้าทวมปาก กจิ กรรมท่ี ๖ ใหผูเรียนเขียนคําพงั เพยใหตรงกบั ความหมายทก่ี าํ หนดให ๑. ชอบโทษผูอ่ืนโดยไมด ูตวั เอง ๒. ไมช ว ยแลว ยงั กีดขวางผอู นื่ ๓. การลงทุนไมคุม คา กับผลทไ่ี ดรบั ๔. ชอบรื้อฟนเรื่องเกา ๆ ๕. เปนคนชอบสรุ ยุ สรุ าย กจิ กรรมที่ ๗ ตอบคําถามตอ ไปน้สี ัน้ ๆ แตไดใ จความ ๑. การแตงคําประพนั ธตามหลักฉนั ทลกั ษณม ีก่ีประเภท อะไรบาง ๒. บทประพันธต อไปนเ้ี ปนคําประพนั ธประเภทใด ไมเ หน็ หนา นงลกั ษณย งิ่ มดื ใหญ ๒.๑ ถงึ กลางวนั สรุ ยิ นั แจม ประจักษ ถึงราตรีมีจันทรอันอําไพ ไมเ หน็ โฉมประโลมใจใหม ดื มน วิวาหพระสมทุ ร ๒.๒ ข้นึ กกตกทุกขย าก แสนลําบากจากเวยี งชัย ผักเผือกเลือกเผาไฟ กนิ ผลไมไดเ ปน แรง รอนรอนออ นอสั ดง พระสรุ ยิ งเย็นยอแสง ชว งดัง่ นา้ํ กริง่ แดง แฝงเมฆเขาเงาเมธธุ ร กจิ กรรมที่ ๘ ผูเ รยี นเขียนประโยคภาษาทางการ และไมเ ปนทางการอยา งละ ๓ ประโยค ภาษาทางการ ๑................................................................................... ๒.................................................................................. ๓................................................................................... ภาษาไมเ ปนทางการ ๑................................................................................... ๒.................................................................................. ๓...................................................................................

๑๔๘ หนงั สอื เรยี นสาระความรพู ื้นฐาน บทท่ี ๖ วรรณคดี และวรรณกรรม สาระสาํ คญั การเรียนภาษาไทย ตอ งเรยี นรูในฐานะเปนวัฒนธรรมทางภาษาใหเ กิดความชื่นชม ซาบซึ้งและภมู ใิ จในภาษาไทย โดยเฉพาะคณุ คา ของวรรณคดี และภูมปิ ญ ญาทางภาษาของ บรรพบรุ ษุ ทไี่ ดส รา งสรรคไ วอ นั เปน สว นเสรมิ ความงดงามในชวี ติ นอกจากนน้ั วรรณคดแี ละ วรรณกรรมตลอดจนบทรองเลนของเด็ก เพลงกลอมเด็ก ปริศนาคําทาย เพลงพ้ืนบาน วรรณกรรมพนื้ บา นเปน สว นหนง่ึ ของวฒั นธรรมซง่ึ มคี ณุ คา การเรยี นภาษาไทยจงึ ตอ งเรยี น วรรณคดี วรรณกรรม ภูมิปญญาทางภาษาทีถ่ ายทอดความรสู กึ นกึ คดิ ทงั้ รอยแกวและรอย กรองประเภทตา งๆ เพอ่ื ใหเกดิ ความซาบซ้งึ และความภูมิใจในสงิ่ ทบี่ รรพบุรษุ ไดส่งั สมและ สืบทอดมาจนถึงปจจบุ นั ผลการเรียนรูท ่ีคาดหวงั ผูเ รียนสามารถ ๑. อธิบายความแตกตางและคุณคาของวรรณคดี วรรณกรรมปจจุบันและ วรรณกรรมทอ งถนิ่ ๒. ใชหลักการพินิจวรรณคดีและวรรณกรรม หลักการพิจารณาวรรณคดีและ วรรณกรรมใหเ หน็ คุณคาและนําไปใชในชีวติ ประจําวัน ๓. รอ งเลน หรอื ถายทอดเพลงพนื้ บานและบทกลอมเด็กในทอ งถน่ิ ขอบขา ยเนอ้ื หา เร่ืองท่ี ๑ หลกั การพิจารณาวรรณคดีและหลกั การพนิ จิ วรรณกรรม เรอื่ งที่ ๒ หลักการพินจิ วรรณคดีดา นวรรณศิลปด า นสังคม เร่ืองที่ ๓ เพลงพนื้ บา น เพลงกลอมเดก็

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๑๔๙ เรอ่ื งท่ี ๑ หลกั การพจิ ารณาวรรณคดีและหลกั การพนิ ิจวรรณกรรม ๖บทท่ี วรรณค ีดและวรรณกรรม กอ นทจี่ ะศกึ ษาถงึ เรอื่ งการพจิ ารณาวรรณคดแี ละการพนิ จิ วรรณกรรม ตอ งทาํ ความ เขาใจกับความหมายของคาํ วา วรรณคดี และ วรรณกรรม เพือ่ ใหนกั ศกึ ษาสามารถเขา ใจ ในความหมายของคาํ ท้งั สองน้ี ไดอยา งชัดเจนโดย ม.ล.บุญเหลอื เทพยสุวรรณ (๒๕๑๔: ๕๘-๑๓๓) ไดก ลา วถงึ ความสมั พนั ธแ ละความแตกตา งระหวา งวรรณคดแี ละวรรณกรรมไว ดังนี้ วรรณคดี ใชในความหมายวา วรรณกรรมหรือหนังสือที่ไดรับการยกยองวาแตงดี มี วรรณกรรมศิลปกลาวคือมีลักษณะเดนในการใชถอยคําภาษาและเดนในการประพันธ ให คณุ คา ทางอารมณแ ละความรสู กึ แกผูอ า นสามารถใชเปนแบบฉบับอา งองิ ได หนังสอื ทเ่ี ปนวรรณคดีสามารถบง บอกลักษณะไดด งั น้ี ๑. มีเน้อื หาดี มีประโยชนและเปน สภุ าษิต ๒. มีศิลปะการแตงท่ียอดเย่ียมท้ังดานศิลปะการใชคํา การใชโวหารและถูกตอง ตามหลักไวยากรณ ๓. เปน หนงั สือท่ีไดรบั ความนยิ มและสืบทอดกนั มายาวนานกวา ๑๐๐ ป วรรณกรรม ใชใ นความหมายวา งานหนงั สอื งานนพิ นธท ท่ี าํ ขน้ึ ทกุ ชนดิ ไมว า แสดงออก มาโดยวธิ ีหรือในรปู อยา งใด เชน หนังสือ จุลสาร ส่งิ เขยี น สิง่ พิมพ ปาฐกถา เทศนา คาํ ปราศรยั สุนทรพจน ส่ิงบันทึก เสียง ภาพ วรรณกรรมแบง ออกเปน ๒ ประเภท ๑. สารคดี หมายถงึ หนงั สอื ทแี่ ตง ขึน้ เพือ่ ใหความรู ความคิด ประสบการณ แกผ อู า นซ่ึง อาจใชร ูปแบบรอยแกวหรือรอ ยกรองก็ได ๒. บันเทงิ คดี คือ วรรณกรรมท่ีแตง ขนึ้ เพื่อมงุ ใหค วามเพลดิ เพลนิ สนกุ สนาน บนั เทิงแกผูอา นจงึ มกั เปนเรือ่ งที่มเี หตกุ ารณและตวั ละคร การพนิ จิ หรอื การพจิ ารณาคณุ คา ของวรรณคดหี รอื วรรณกรรม ไมว า จะเปน รอ ยแกว หรอื รอยกรองมหี ลักการพิจารณากวางๆ คลา ยกนั คอื เราอาจจะต้ังคาํ ถามงายๆ วางาน ประพนั ธช นิ้ นั้นหรอื เร่อื งนัน้ ใหอ ะไรแกคนอานบา ง ความหมาย การพนิ จิ คอื การพจิ ารณาตรวจตรา พรอมทง้ั วเิ คราะหแ ยกแยะและประเมินคาได ทงั้ นน้ี อกจากจะไดป ระโยชนต อ ตนเองแลว ยงั มจี ดุ ประสงคเ พอ่ื นาํ ไปแสดงความคดิ เหน็ และ ขอเท็จจริงใหผูอื่นไดทราบดวย เชน การพินิจวรรณคดีและวรรณกรรมเพ่ือเปนการแนะนํา ใหบ คุ คลทวั่ ไปทเ่ี ปน ผอู า นไดร จู กั และไดท ราบรายละเอยี ดทเ่ี ปน ประโยชนใ นดา นตา งๆ เชน ใครเปน ผูแตง เปนเรื่องเกีย่ วกับอะไร มปี ระโยชนต อ ใครบา ง ทางใดบา ง ผูพนิ จิ มคี วาม เห็นวาอยางไรคุณคาในแตละดานสามารถนําไปประยุกตใหเกิดประโยชนอยางไรในชีวิต ประจําวนั

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๕๐ หนังสือเรียนสาระความรูพ นื้ ฐาน แนวทางในการพนิ จิ วรรณคดแี ละวรรณกรรม การพนิ จิ วรรณคดแี ละวรรณกรรมมแี นวใหป ฏบิ ตั อิ ยา งกวา งๆ เพอื่ ใหค รอบคลมุ งาน เขียนทุกชนิดซึ่งผูพินิจจะตองดูวาจะพินิจหนังสือชนิดใด มีลักษณะเฉพาะอยางไรซ่ึงจะมี แนวในการพินิจทจ่ี ะตอ งประยุกตหรือปรับใชใหเหมาะสมกับงานเขยี นนน้ั ๆ หลกั เกณฑก วา งๆในการพินจิ วรรณคดแี ละวรรณกรรม มีดังนี้ ๑. ความเปน มาหรอื ประวตั ขิ องหนงั สอื และผแู ตง เพอ่ื ชว ยใหว เิ คราะหใ นสว นอน่ื ๆ ไดด ีข้ึน ๒. ลกั ษณะคําประพนั ธ ๓. เร่อื งยอ ๔. เนอ้ื เรอ่ื ง ใหว เิ คราะหเ รอ่ื งตามหวั ขอ ตามลาํ ดบั โดยบางหวั ขอ อาจจะมหี รอื ไมม ี กไ็ ดตามความจําเปน เชน โครงเรื่อง ตัวละคร ฉาก วิธกี ารแตง ลกั ษณะการเดนิ เรอื่ ง การใชถอยคําสํานวนในเรื่อง การแตงวิธีคิดที่สรางสรรค ทัศนะหรือมุมมองของผูเขียน ๖บทท่ี เปนตน ๕. แนวคดิ จดุ มงุ หมาย เจตนาของผเู ขยี นทฝ่ี ากไวใ นเรอ่ื งซง่ึ จะตอ งวเิ คราะหอ อกมา ๖. คุณคาของวรรณคดีและวรรณกรรม ซึ่งโดยปกติแลวจะแบงออกเปน ๔ ดาน ใหญๆ และกวา งๆ เพอื่ ความครอบคลมุ ในทกุ ประเดน็ ซ่งึ ผพู นิ ิจจะตอ งไปแยกแยะหัวขอ ยอยใหส อดคลอ งกับลกั ษณะหนงั สอื ทจี่ ะพินจิ น้นั ๆ ตามความเหมาะสมตอ ไป การอานวรรณคดีมรดกตองอานอยางพินิจจึงจะเห็นคุณคาของหนังสือ การอาน อยา งพินจิ หมายความวาอยางไร การพนิ ิจวรรณคดี คอื การอานวรรณคดอี ยางใชความคิด ไตรตรอง กล่ันกรอง แยกแยะหาเหตผุ ลหาสว นดี สว นบกพรอ งของหนงั สอื เพอื่ จะไดป ระเมนิ คา ของหนงั สอื นนั้ ๆ อยา งถกู ตอ งและมเี หตผุ ล การอา นหนงั สอื อยา งพนิ จิ พเิ คราะหม ปี ระโยชนต อ ชวี ติ มาก เพราะ ผพู ินจิ วรรณคดี จะรจู ักเลอื กรบั ประโยชนจากหนังสอื และนาํ ประโยชนไ ปใชใ นชวี ิตของตน ไดและความสามารถในการประเมินคาของผูพินิจวรรณคดีจะชวยใหผูพินิจเปนผูมีเหตุผล มคี วามยตุ ธิ รรมมวี จิ ารณญาณ การพนิ จิ วรรณคดผี พู นิ จิ ไมค วรเอาความรสู กึ หรอื ประสบการณ สวนตนมาเปนหลักสําคัญในการตัดสินวรรณคดี เพราะแตละคนยอมมีความรูสึกและ ประสบการณตา งกัน หลักการพินิจวรรณคดี การพินิจวรรณคดี เปนการแนะนําหนังสือในลักษณะของการวิเคราะหวิจารณ หนังสืออยา งงายๆ โดยบอกเรือ่ งยอๆ แนะนาํ ขอ ดีขอ บกพรอ งของวรรณคดี บอกช่ือผูแตง ประเภทของหนังสือ ลักษณะการแตง เน้ือเรื่องโดยยอๆ คุณสมบัติของหนังสือ ดวยการ วิจารณเก่ยี วกับเนอื้ หา แนวคิด ภาษา คณุ คา และขอคิดตา งๆ ประกอบทัศนะของผูพนิ ิจ ซง่ึ เปน ลกั ษณะของการชกั ชวนใหผ อู า นสนใจหนงั สอื เลม นน้ั การพนิ จิ วรรณคดเี ปน การศกึ ษา และวิเคราะหลักษณะของวรรณคดีเพ่ือนํามาแนะนําใหเกดิ ความเขา ใจซาบซ้งึ อยา งแจมแจง

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน>> ๑๕๑ การพนิ ิจวรรณคดีมีหลกั การพนิ ิจกวางๆ ๓ ดานคอื ๑. โครงสรา งของวรรณคดี ๒.ความงดงามทางวรรณคดี ๓. คณุ คาของวรรณคดี ดานท่ี ๑ โครงสรางของวรรณคดี การทเ่ี ราจะพนิ จิ วรรณคดเี รอื่ งใด เราจะตอ งพจิ ารณาวา เรอื่ งนนั้ แตง ดว ยคาํ ประพนั ธ ชนิดใดโครงเรื่องเน้ือเร่ืองเปนอยางไร มีแนวคิดหรือสาระสําคัญอยางไร ตัวละครมีรูปราง ลกั ษณะนสิ ยั อยา งไร ฉากมคี วามหมายเหมาะสมกบั เรอ่ื งหรอื ไม และมวี ธิ ดี าํ เนนิ เรอ่ื งอยา งไร ดานที่ ๒ ความงดงามทางวรรณคดี ๖บทท่ี วรรณคดเี ปนงานท่สี รา งขึ้นอยา งมีศลิ ปะ โดยเฉพาะการใชถอยคาํ เพ่อื ใหเกดิ ความ วรรณค ีดและวรรณกรรม ไพเราะในอรรถรส ซง่ึ เราจะพิจารณาไดจ ากการใชคํา มที ั้งการเลนคํา เลนอกั ษร พจิ ารณา ไดจ ากการใชส าํ นวนโวหาร กวโี วหาร ซง่ึ จะดจู ากการสรา งจนั ตภาพ ภาพพจน และพจิ ารณา จากการสรา งอารมณในวรรณคดสี ิ่งเหลา น้ีเปน ความงดงามทางวรรณคดีทั้งน้ัน โวหารภาพพจน การใชโวหารภาพพจน คอื การใชถ อ ยคาํ ใหเ กิดภาพโดยวธิ กี ารเปรียบเทยี บอยาง มศี ิลปะ ภาพพจนม หี ลายลักษณะ เชน อุปมา อปุ ลักษณ อธิพจน บคุ ลาธษิ ฐาน สัท พจน หรอื การใชสญั ลกั ษณเ ปนตน อุปมา คอื การเปรยี บเทยี บเพ่อื ทาํ ใหเหน็ ภาพหรือเกิดความรสู กึ ชัดเจน จงึ ตอ งนํา สง่ิ อนื่ ทมี่ ลี กั ษณะคลา ยคลงึ กนั มาชว ยอธบิ าย หรอื เชอ่ื มโยงความคดิ โดยมคี าํ มาเชอ่ื ม ไดแ ก เหมือน เสมอื น ดจุ เลห  เฉก ดัง กล เพยี ง ราว ปูน ฯลฯ อปุ ลกั ษณ เปน การเปรยี บเทยี บทลี่ กึ ซงึ้ กวา อปุ มา เพราะเปน การเปรยี บสง่ิ หนง่ึ เปน สงิ่ หนงึ่ มากจนเหมือนกบั เปนสงิ่ เดียวกันโดยใชคาํ วา “ เปน กับ คือ ” มาเชือ่ มโยง ตัวอยาง “แมเ ปนโสมสองหลา” “สจุ ริตคอื เกราะบงั ศาสตรพอ ง” โวหารอธพิ จน เปน โวหารทกี่ วีกลาวเกนิ จริง เพ่ือตอ งการทจ่ี ะเนนใหความสาํ คญั และอารมณค วามรูสึกทีร่ ุนแรง เชน ถงึ ตองงา วหลาวแหลนสกั แสนเลม ใหติดเตม็ ตัวฉดุ พอหลุดถอน แตตอ งตาพาใจอาลยั วอน สุดจะถอนทิง้ ขวางเสยี กลางคัน (นริ าศวดั เจา ฟา สุนทรภ)ู

๑๕๒ หนงั สอื เรยี นสาระความรพู น้ื ฐาน บคุ ลาธษิ ฐาน เปน โวหารทนี่ าํ สง่ิ ไมม ชี วี ติ หรอื สง่ิ ทเ่ี ปน นามธรรม มากลา วเหมอื น เปน บุคคลท่มี ชี วี ติ เชน เพชรน้ําคา งหลน บนพรมหญา เยน็ หยาดฟาพาฝนหลงวนั ใหม เคลาเคลียหยอกดอกหญา อยางอาลยั เมอื่ แฉกดาวใบไผไหวตะวนั โวหารสทั พจน หมายถงึ โวหารท่เี ลียนเสียงธรรมชาติ เชน ทง้ั กบเขยี ดเกรียดกรีดจงั หรดี เรือ่ ย พระพายเฉื่อยฉิวฉิววะหววิ หวาม การสรา งอารมณ ความงามดานอารมณ เมือ่ เราอานวรรณคดี จะเห็นวา เรามคี วามรูสกึ หรืออารมณ รวมไปกบั เรอื่ งตอนนั้นๆ ดวย เชน สงสาร โกรธ ชงิ ชงั นน่ั แสดงวากวไี ดส รา งอารมณใหเรา มีความรูสกึ คลอยตาม ซง่ึ เปน ความงามอยา งหนง่ึ ในวรรณคดี กวจี ะสอดแทรกความคิด ออกมาในรปู ของความรกั ความภาคภมู ใิ จ ความเศรา สลดใจ และมกี ารเลอื กสรรคาํ ประพนั ธ ๖บทที่ ใหเหมาะสมกับเนื้อเรื่อง การท่ีกวีใชถอยคําใหเกิดความงามเกิดอารมณทําใหเราไดรับรส วรรณคดตี า งๆ วรรณคดแี ละวรรณกรรม รสวรรณคดี รสวรรณคดขี องไทยเปน ลลี าของบทประพนั ธอ ยา งหนงึ่ คอื การใชภ าษาไทยใหเ หมาะ สมแกเ นอ้ื ความของเรอื่ ง กลา วคอื แตง บทประพนั ธต ามรสบทประพนั ธไ ทยหรอื รสวรรณคดี ไทยซ่งึ มี ๔ รส ๑. เสาวรจนี เปน บทพรรณนาความงามของสถานท่ี ธรรมชาติ ชมนาง เชน “ตาเหมือนตามฤคมาศพศิ คิ้วพระลอราช ประดุจแกว เกาทณั ฑ กงนา พศิ กรรณงามเพริศแพรวกลกลิน่ บงกชแกว อกี แกมปรางทอง เปรยี บนา” ๒. นารปี ราโมทย เปนบทเก้ียวพาราสี แสดงความรักใคร เชน “เจางามปลอดยอดรกั ของพลายแกว ไดม าแลวแมอยา ขับใหกลบั หนี พส่ี ตู ายไมเ สียดายแกช วี ี แกว พอี่ ยา ไดพ รํา่ ราํ พันความ พีผ่ ิดพ่ีก็มาลแุ กโ ทษ จงคลายโกรธแมอ ยา ถอื วา หยาบหยาม พ่ีชมโฉมโลมลูบดว ยใจงาม ทรามสวาทด้นิ ไปไมไยดี” ๓. พิโรธวาทัง เปนบทโกรธ บทตัดพอตอวา เหน็บแนม เสียดสี หรือแสดง ความเคยี ดแคน เชน ผนั พระกายกระทบื พระบาทและอึง พระศัพทสีหนาทพงึ สยองภยั เอออุเหมน ะมึงชชิ างกระไร ทุทาสสถลุ ฉะนี้ไฉนก็มาเปน

รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนตน>> ๑๕๓ ๔. สลั ลาปงคพสิ ยั เปนบทแสดงความโศกเศรา คร่ําครวญ อาลยั อาวรณ เชน เคยหมอบใกลไ ดก ล่นิ สคุ นธต ลบ ละอองอบรสรืน่ ชน่ื นาสา ส้นิ แผนดินสน้ิ รสสุคนธา วาสนาเรากส็ ้ินเหมอื นกลน่ิ สคุ นธ (สนุ ทรภู) หลกั การและแนวทางการพิจารณาวรรณคดี การพจิ ารณาวรรณคดี คอื การแสดงขอ คดิ เหน็ เกยี่ วกบั วรรณคดเี ลม ใดเลม หนงึ่ อยา ง ๖บทที่ ส้ันๆ โดยมีเจตนาจะแนะนําวรรณคดีน้ันใหผูอานรูจักวามีเน้ือเร่ืองอยางไร มีประโยชนมี วรรณค ีดและวรรณกรรม คุณคาอยางไร ผูพิจารณามีความคิดเห็นอยางไรตอวรรณคดีเร่ืองนั้นๆ ชอบหรือไมชอบ เพราะเหตุใด มลี ักษณะการวจิ ารณวรรณกรรม หลกั การพิจารณาวรรณคดี ๑. แยกองคป ระกอบของหนงั สอื หรอื วรรณคดีท่จี ะวิจารณใหได ๒. ทําความเขา ใจองคประกอบทแ่ี ยกออกมาใหแจมแจง ชดั เจน ๓. พิจารณาหรือวิเคราะหหนงั สอื หรอื วรรณคดีตามหวั ขอตอ ไปนี้ ๓.๑ ประวตั ิความเปน มาและประวตั ผิ ูแตง ๓.๒ ลกั ษณะการประพันธ ๓.๓ เรือ่ งยอ ๓.๔ การวเิ คราะหเ รอ่ื ง ๓.๕ แนวคิดและจดุ มุงหมายในการแตง ๓.๖ คณุ คาดานตางๆ การพนิ ิจคณุ คาวรรณคดีและวรรณกรรมมี ๔ ประเดน็ ดังน้ี ๑. คุณคาดานวรรณศิลป คือความไพเราะของบทประพันธซึ่งอาจจะเกิดจากรส ของคาํ ท่ีผแู ตง เลือกใชและรสความไพเราะท่ใี หความหมายกระทบใจผูอา น ๒. คุณคาดานเนื้อหา คือการใหความรูสึกในดานตางๆ ใหคุณคาทางปญญาและ ความคิดแกผอู าน ๓. คณุ คา ดา นสงั คม วรรณคดแี ละวรรณกรรมสะทอ นใหเ หน็ ภาพของสงั คมในอดตี และวรรณกรรมทด่ี ีสามารถจรรโลงสงั คมไดอกี ดว ย ๔. การนําไปประยกุ ตใ ชในชวี ิตประจาํ วนั เพื่อใหผ อู า นไดป ระจักษใ นคุณคาของ ชวี ิตไดความคิดและประสบการณจ ากเรือ่ งท่อี า น และนําไปใชในการดําเนนิ ชีวติ นําไปเปน แนวปฏิบัตหิ รือแกป ญ หารอบๆ ตัว

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๕๔ หนังสอื เรียนสาระความรูพ ืน้ ฐาน เร่ืองที่ ๒ หลกั การพนิ จิ วรรณคดีดา นวรรณศิลปและดา นสังคม ความหมายของวรรณคดมี รดก วรรณคดีมรดก หมายถึง วรรณคดีที่บรรพบุรุษสรางไวและเปนที่นิยมตกทอด เร่ือยมาจนถึงปจจุบัน วรรณคดีมรดกของไทยนั้นมักจะแสดงภาพชีวิตของสังคมในสมัยที่ เกดิ วรรณคดี ขณะเดยี วกันก็จะแทรกแนวคดิ ปรชั ญาชีวติ ดวยวิธอี ันแยบยลจนทําใหผ ูอาน เกิดอารมณส ะเทอื นใจ มคี วามรสู กึ รวมไปกบั กวีดวย คุณคาของวรรณคดมี รดก วรรณคดมี รดกนนั้ มคี ณุ คา มาก ทง้ั ทางดา นประวตั ศิ าสตร สงั คม อารมณ คตสิ อน ใจและคณุ คา ทางวรรณศลิ ปห รอื จะพดู วา วรรณคดมี รดกเปน ทรพั ยส นิ ทางปญ ญาทตี่ กทอด เปนสมบัติทางวัฒนธรรมของชาติซ่ึงบรรพบุรุษไดอุตสาหะสรางสรรคข้ึนดวยอัจฉริยภาพ ๖ เพราะการอา นวรรณคดมี รดกทาํ ใหท ราบเหตกุ ารณต า งๆ ทป่ี ระทบั ใจบรรพบรุ ษุ สงั คม สภาพ บทที่ ชีวิตความเปนอยูของคนไทยในชุมชนนั้นๆ วามีลักษณะอยางไรเหมือนหรือแตกตางจาก สงั คมปจ จบุ นั อยา งไร มกี ลวธิ ใี นการใชถ อ ยคาํ โวหารอยา งไรจงึ ทาํ ใหเ รารว มรบั รอู ารมณน น้ั ๆ ของกวี นอกจากนว้ี รรณคดมี รดกมคี ณุ คา เปน เครอื่ งเชดิ ชคู วามเปน อจั ฉรยิ ะของชาติ ชว ย สะทอ นถงึ บคุ ลกิ ลกั ษณะประจาํ ชาติ และชว ยทาํ ใหค นในชาตริ เู รอื่ งราวในอดตี และคณุ คา ท่ี สําคัญก็คือคุณคาทางดานอารมณและดานความงาม ความไพเราะ เพราะเกิดการอาน วรรณคดมี รดกจะทาํ ใหเ ราไดร บั ความเพลดิ เพลนิ ในเนอ้ื หาและรสศลิ ปะแหง ความงาม ความ ไพเราะดา นอกั ษรศลิ ปไ ปพรอ มกนั ชว ยสง เสรมิ จติ ใจผอู า นใหร กั สวยรกั งาม เขา ใจหลกั ความ จรงิ ในโลกมนษุ ยยง่ิ ข้นึ วรรณคดีมคี ุณคา แกผอู า นหลายประการ คือ ๑. ทาํ ใหผ อู านเกดิ อารมณคลอยตามกวี เชน สนกุ เพลดิ เพลนิ ดีใจ เศราใจ ขบขนั เปนตน ๒. ทาํ ใหผ อู า นเกดิ สตปิ ญ ญา เราจะไดข อ คดิ คติ หลกั การดาํ เนนิ ชวี ติ ในวรรณคดี ชว ยยกระดับจติ ใจใหส งู ขนึ้ การอานวรรณคดีทาํ ใหเ กดิ ความเฉลียวฉลาดและเกดิ ปญญา ๓. ทาํ ใหไ ดร บั ความรใู นดา นตา งๆ เชน ประวตั ศิ าสตร ตาํ นาน ภมู ศิ าสตร ภาษา ประเพณีความเชื่อในสมยั ทแ่ี ตงวรรณคดีน้ันๆ ๔. ทาํ ใหเ ขา ใจสภาพสงั คมวฒั นธรรมของบรรพบรุ ษุ ทกี่ วไี ดน าํ มาเขยี นสอดแทรก ไวท าํ ใหเ ราเขา ใจและสามารถเปรียบเทยี บสงั คมในวรรณคดีกับปจจบุ นั ได ลักษณะเดน ของวรรณคดีไทย จาํ แนกเปนขอๆ ดงั น้ี ๑. นยิ มแตง หนงั สอื หรอื การแตง วรรณคดดี ว ยคาํ ประพนั ธร อ ยกรองมากกวา รอ ยแกว เปนบทกลอนลักษณะภาษากาพยกลอนที่มีสัมผัสคลองจองสอดคลองกับลักษณะนิสัยของ

รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน>> ๑๕๕ คนไทย แมภาษาพูดกม็ ลี ลี าเปน รอยกรองแบบงายๆ เชน หมอ ขาวหมอ แกง ขาวยาก หมากแพง ขนมนมเนย ในนํ้ามปี ลาในนามขี าว ชกั นา้ํ เขาลึก ชกั ศกึ เขา บาน เปนตน ๒. เนน ความประณตี ของคาํ และสาํ นวนโวหาร ภาษาทใี่ ชว รรณคดไี มเ หมอื นภาษา พูดท่ัวไป คือ เปนภาษาทีม่ ีการเลอื กใชถ อยคําตกแตงถอยคําใหห รูหรา มีการสรา งคาํ ท่ีมี ความหมายอยางเดียวกันท่ีเรียกวา คาํ ไวพจน โดยใชรปู ศพั ทต า งๆ กันเพือ่ มิใหเกดิ ความ เบือ่ หนา ยจาํ เจ เชน ใชคําวา ปก ษา ปก ษี สกุณา สกุณี ทวิช แทนคาํ วา “นก” ใชคําวา กญุ ชร คช ไอยรา หัตถี กรี แทนคําวา “ชาง” นอกจากนนั้ ยงั มีการใชภาษาสญั ลกั ษณ เชน ใชคาํ ดวงจนั ทร บปุ ผา มาลี เยาวมาลย แทน คําวา “ผูหญิง” ๓. เนนการแสดงความรูสึกสะเทือนอารมณจากการรําพันความรูสึก ตัวละครใน เรือ่ งจะรําพันความรสู กึ ตางๆ เชน รัก เศรา โกรธ ฯลฯ เปนคํากลอนยาวหลายคาํ กลอน ตัวอยางอิเหนาคราํ่ ครวญถงึ นางบุษบาทถ่ี กู ลมหอบไป ดังน้ี เมือ่ นัน้ พระสรุ ยิ วงศอสัญแดหวา ๖บทท่ี ฟน องคแ ลวทรงโศกา โอแ กว แววตาของเรยี มเอย ปา นฉะนี้จะอยูแหง ใด ทาํ ไฉนจึงจะรนู ะอกเอย วรรณค ีดและวรรณกรรม เทวาพานอ งไปชมเชย ใครเลยจะบอกเหตรุ ายดี สองกรพระคอ นอุรารํา่ ชะรอยเวรกรรมของพ่ี ไดสมนองแตส องราตรี มิง่ มารศรมี าจากไป พระยง่ิ เศราสรอ ยละหอ ยหา จะทรงเสวยโภชนากห็ าไม แตค รวญครํา่ กําสรดระทดใจ สะอ้นื ไหโ ศกาจาบัลย (อิเหนา สํานวนรัชกาลที่ ๒) ๔. มขี นบการแตง คอื มวี ธิ แี ตง ทนี่ ยิ มปฏบิ ตั แิ นวเดยี วกนั มาแตโ บราณไดแ ก ขน้ึ ตน เร่ืองดวยการกลา วคําไหวค รู คอื ไหวเ ทวดา ไหวพ ระรตั นตรัย ไหวครูบาอาจารย สรรเสริญพระเกยี รตคิ ณุ ของพระมหากษัตริย หรือกลา วชมบานชมเมอื ง ๕. วรรณคดไี ทยมเี นอ้ื หาเกยี่ วกบั ชนชน้ั สงู มากกวา คนสามญั ตวั ละครเอกมกั เปน กษตั ริยและชนช้ันสงู ๖. แนวคดิ สาํ คญั ทพ่ี บในวรรณคดไี ทยโดยทว่ั ไปเปน แนวคดิ แบบพทุ ธปรชั ญางา ยๆ เชนแนวคดิ เรอื่ งทําดไี ดดี ทําชั่วไดช ว่ั ความไมเ ท่ียงตรงของสรรพส่ิง อนจิ จงั ความ กตัญู ความจงรกั ภกั ดี ความรักและการพลดั พราก เปนตน ๗. เน้ือเร่ืองที่รับมาจากวรรณกรรมตางชาติจะไดรับการดัดแปลงใหเขากับ วฒั นธรรมไทย ๘. ในวรรณคดีไทยมีลักษณะเปนวรรณคดีสําหรับอาน เนื่องจากมีการพรรณนา ความยืดยาว ใหรายละเอียดตางๆ เพื่อใหผูอานไดภาพชัดเจน เนนความไพเราะของคํา ดงั นนั้ เมอื่ จะนําไปใชเ ปนบทแสดงจะตองปรบั เปล่ยี นเสียใหมเ พอ่ื ใหกระชบั ข้ึน

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๕๖ หนังสือเรยี นสาระความรพู ื้นฐาน ๙. ในวรรณคดีไทยมบี ทอัศจรรยแทรกอยูดวย เรอ่ื งของความรักและเพศสัมพนั ธ เปน ธรรมชาติอยางหนงึ่ ของมนุษย กวไี ทยไมนยิ มกลาวตรงไปตรงมา แตจะกลา วถงึ โดย ใชก ลวิธีการเปรียบเทยี บหรอื ใชส ัญลักษณแ ทน เพื่อใหเปนงานทางศิลปะมิใชอนาจาร ๑๐. วรรณคดีไทยมักแทรกความเชอื่ คานยิ มของไทยไวเสมอ ลกั ษณะตา งๆ ดงั กลา วมาขา งตน นบั เปน ลกั ษณะเดน ของวรรณคดไี ทย ซงึ่ นกั ศกึ ษา ควรเรยี นรูและเขาใจเพื่อจะอา นวรรณคดไี ทยไดอยา งซาบซ้ึงตอไป การอา นวรรณคดเี พ่ือพจิ ารณาคุณคา ดานวรรณศลิ ป วรรณศลิ ป มคี วามหมายตามพจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ วา ศลิ ปะในการแตงหนงั สือ ศลิ ปะทางวรรณกรรม วรรณกรรมทีถ่ ึงขน้ั วรรณคดี หนังสือ ทไี่ ดร บั การยกยองวาแตง ดี จากความหมายน้ี การพจิ ารณาคณุ คา ดา นวรรณศลิ ปต อ งศกึ ษาตงั้ แตก ารเลอื กชนดิ ๖บทท่ี คาํ ประพนั ธใ หเ หมาะสมกบั ประเภทงานเขยี น ถกู ตอ งตรงความหมาย เหมาะกบั บคุ คลหรอื ตัวละครในเร่ืองและรสวรรณคดีการรูจักตกแตงถอยคําใหไพเราะสละสลวยอันเปนลักษณะ เฉพาะภาษากวี และทําใหผูอา นเกิดความสะเทือนอารมณ ภาษากวีเพือ่ สรา งความงดงามไพเราะแกบ ทรอยแกวรอยกรองนน้ั มีหลักสาํ คัญที่ เก่ยี วขอ งกนั ๓ ดา น ดังน้ี ๑. การสรรคาํ ๒. การเรยี บเรยี งคาํ ๓. การใชโ วหาร การสรรคาํ คือการเลอื กใชค ําใหสอื่ ความคิด ความเขา ใจ ความรสู ึกและอารมณ ไดอยา งงดงามโดยคาํ นึงถงึ ความงามดานเสียง โวหาร และรปู แบบคาํ ประพนั ธ กรสรรคํา ทําไดดังน้ี การเลือกคาํ ใหเหมาะแกเ น้อื เรือ่ งและฐานะของบคุ คลในเรื่อง การใชค ําใหถกู ตอ งตรงตามความหมาย การเลือกใชคําพอ งเสียง คําซาํ้ การเลือกใชคําโดยคํานงึ ถึงเสยี งสัมผสั การเลอื กใชค ําเลยี นเสียงธรรมชาติ การเลอื กใชค ําไวพจนไดถ กู ตอ งตรงตามความหมาย การเรียบเรยี งคาํ คือการจดั วางคาํ ที่เลือกสรรแลว ใหมาเรยี บรอ ยกนั อยา งตอเนอื่ ง ตามจงั หวะตามโครงสรางภาษาหรอื ตามฉันทลักษณ ซึ่งมีหลายวธิ ี เชน จดั ลาํ ดบั ความคดิ หรอื ถอ ยคาํ จากสง่ิ สาํ คญั จากนอ ยไปหามาก จนถงึ สงิ่ สาํ คญั สงู สดุ

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน>> ๑๕๗ จดั ลาํ ดบั ความคดิ หรอื ถอ ยคาํ จากสงิ่ สาํ คญั นอ ยไปหามาก แตก ลบั หกั มมุ ความคดิ ๖บทที่ ผูอา นเมอื่ ถึงจดุ สดุ วรรณค ีดและวรรณกรรม จัดลาํ ดบั คาํ ใหเ ปนคาํ ถามแตไ มตอ งการคาํ ตอบหรอื มีคาํ ตอบอยูในตัวคําถามแลว เรียงถอยคําเพื่อใหผูอานแปลความหมายไปในทางตรงขามเพื่อเจตนาเยาะเยย ถากถาง เรียงคําวลี ประโยคทมี่ ีความสําคญั เทาๆ กนั เคียงขนานกนั ไป การใชโวหาร คือการใชถ อ ยคาํ เพอื่ ใหผ อู า นเกดิ จินตภาพเรยี กวา “ภาพพจน” ซ่ึง มหี ลายวธิ ีที่ควรรจู ัก ไดแก อุปมา คือการเปรียบเทียบส่ิงหนึ่งวาเหมือนกับส่ิงหน่ึงโดยมีคําเปรียบปรากฏอยู ดว ยคาํ เปรียบเทียบเหลานี้ไดแ ก เหมอื น ดจุ เลห เฉก ดัง กล เพียง ราว ปูน อุปลกั ษณ คอื การเนน ความหมายวา สงิ่ หนึ่งเหมอื นกบั ส่ิงหน่งึ มากจนเหมือนกับ เปนสงิ่ เดียวกันโดยใชค ําวา เปน กับ คือ เชน “แมเปนโสมสอ งหลา” “สุจรติ คือเกราะ บงั ศาสตรพ อง” การพิจารณาวรรณคดดี า นสังคม สังคม คือ ชนชาติและชุมชนทีอ่ ยรู วมกนั ภายใตก ารปกครองในกรอบวฒั นธรรม เดยี วกนั วรรณคดเี ปน เหมอื นกระจกเงาทส่ี ะทอ นใหผ อู า นสามารถมองเหน็ ชวี ติ ความเปน อยู คานิยมและจริยธรรมของคนในสังคมที่วรรณคดีไดสะทอนภาพไวทําใหเขาใจชีวิต เห็นใจ ความทกุ ขย ากของเพ่ือนมนษุ ยดว ยกันชัดเจนขึน้ ดังน้ันการพิจารณาวรรณคดีดานสังคมจะตองมีเนื้อหา ภูมิปญญาที่เก่ียวกับ วฒั นธรรมหรอื จรยิ ธรรมของสงั คมใหม สี ว นกระตนุ จติ ใจของผอู า นใหเ ขา มามสี ว นชว ยเหลอื ในการจรรโลงโลกหรือพัฒนาสังคมไทยรว มกนั โดยพิจารณาตามหวั ขอ ดังน้ี ๑. การแสดงออกถึงภมู ิปญญาและวฒั นธรรมของชาติ ๒. สะทอนภาพความเปน อยู ความเช่ือ คานิยมในสงั คม ๓. ไดความรู ความบันเทิง เพลดิ เพลนิ อารมณไปพรอ มกนั ๔. เน้ือเรื่องและสาระใหแงคิดทั้งคุณธรรมและจริยธรรมในดานการจรรโลงสังคม ยกระดับจติ ใจเห็นแบบอยางการกระทําของตัวละครทงั้ ขอดแี ละขอควรแกไข จากการพจิ ารณาตามหวั ขอ ขางตนนแี้ ลว การพจิ ารณาคณุ คา วรรณคดีดานสังคม ใหพ ิจารณาโดยแบงออกได ๒ ลักษณะใหญๆ ดังน้ี ดา นนามธรรมไดแก ความดี ความชว่ั คา นยิ ม จรยิ ธรรมของคนในสังคม ฯลฯ ดา นรปู ธรรม ไดแ ก สภาพความเปน อยู วถิ ีชวี ิต การแตงกายและการกอ สรา ง ทางวตั ถุ ฯลฯ

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๕๘ หนงั สอื เรียนสาระความรพู ้นื ฐาน กิจกรรม บทท่ี ๖ วรรณคดีและวรรณกรรม ๑. ใหผ เู รียนตอบคําถามตอไปนี้ ๑.๑ บอกความหมายของการพนิ ิจได ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๑.๒ บอกหลักเกณฑใ นการพินจิ วรรณคดไี ด ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๒. ใหผูเรียนอานหนังสือวรรณคดีที่กําหนดใหศึกษาแลวพิจารณาวรรณคดีแตละ ๖บทท่ี เร่ืองในดานวรรณกรรมศิลป และดานสังคม แตละเรื่องใหสาระขอคิดในการดําเนินชีวิต อยา งไรบาง ไดแ กเ รื่อง ๑.๑ สามกก ๑.๒ ราชาธิราช ๑.๓ กลอนเสภาขุนชา งขุนแผน ๑.๔ กลอนบทละครเรอื่ งรามเกียรติ์ คุณคาท่ไี ดร บั จากเรอื่ ง.............................................. ดานวรรณศิลป ๑. การสรรคํา ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๒. การเลนซํา้ คํา ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๓. การหลากคํา หรือคาํ ไวพจน ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ดานสังคม ๑. วัฒนธรรมและประเพณี ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน>> ๑๕๙ ๒. การแสดงสภาพชีวิตความเปน อยแู ละคานิยมของบรรพบุรุษ ๖บทที่ ..................................................................................................................................... วรรณค ีดและวรรณกรรม ..................................................................................................................................... ๓. การเขาใจธรรมชาตขิ องมนษุ ย ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๔. เปนหลักฐานทางประวตั ิศาสตร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๕. การสอดแทรกมมุ มองของกวี ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... เร่อื งท่ี ๓ เพลงพน้ื บาน เพลงกลอ มเดก็ ความหมายของเพลงพ้ืนบาน คอื บทเพลงทเี่ กดิ จากคนในทอ งถ่นิ ตางๆ คิดรูปแบบการรอ ง การเลนข้นึ เปน บทเพลงทมี ีทว งทาํ นอง ภาษาเรียบงา ยไมซับซอน มุงความสนกุ สนานรืน่ เรงิ ใชเลนกันใน โอกาสตา งๆ เชน สงกรานต ตรษุ จนี ลอยกระทง ไหวพ ระประจาํ ป หรอื แมก ระทงั่ ในโอกาส ทไ่ี ดมาชวยกนั ทํางาน รว มมอื รวมใจเพือ่ ทาํ งานอยางหนึ่งอยา งใด เชน เก่ยี วขาว นวดขาว เปนตน ประวตั คิ วามเปนมาของเพลงพื้นบาน เพลงพนื้ บา นในประเทศไทยมมี าแตโ บราณไมป รากฏหลกั ฐานแนช ดั วา มขี นึ้ ในสมยั ใด เปน สง่ิ ทเี่ กดิ ขนึ้ เปน ปกตวิ สิ ยั ของคนในสงั คมจงึ มผี เู รยี กวา เพลงพน้ื บา น เปน เพลงนอก ศตวรรษเปน เพลงนอกทาํ เนยี บบา ง เพราะหลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตร วรรณคดี และความ รทู กุ แขนงในประเทศไทยไมไ ดอ า งถงึ หลกั ฐานเกย่ี วกบั การเลน เพลงพนื้ บา นมปี รากฏในสมยั อยุธยา ซ่งึ ทีพ่ บคอื เพลงเรือ เพลงเทพทอง สว นในสมัยรัตนโกสนิ ทร มีชือ่ เพลงพ้นื บาน ปรากฏอยใู นจารกึ วดั โพธแ์ิ ละในวรรณคดตี า งๆ สมยั ตน รตั นโกสนิ ทรท ปี่ รากฏชอื่ คอื เพลง ปรบไก เพลงเรอื เพลงสักวา แอวลาว ไกปา เกี่ยวขาว ต้ังแตส มัยรชั กาลท่ี ๕ เปนตน มา ปรากฏหลักฐานแนช ัดวามกี ารเลนเพลงเรือสักวา เพลงพน้ื บา นของไทยเรานัน้ มีมาแต ชา นานแลว ถา ยทอดกนั โดยทางมขุ ปาฐะ จาํ ตอ ๆ กนั มาหลายชวั่ อายคุ น เชอื่ กนั วา มกี าํ เนดิ กอ นศลิ าจารกึ พอ ขนุ รามคาํ แหงมหาราชเสยี อกี ตอ มาคอ ยมชี อื่ เสยี ง มแี บบสมั ผสั คลอ งจอง ทวงทํานองไปตามภาษาถิ่นน้ันๆ ในการขับรองเพื่อความบันเทิงตางๆ จะมีจังหวะดนตรี

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๖๐ หนังสอื เรยี นสาระความรูพน้ื ฐาน ทอ งถิ่นเขามาและมกี ารรอ งราํ ทาํ เพลงไปดว ย จึงเกดิ เปนระบําชาวบาน เพลงพ้นื บา นใช รองรําในงานบนั เทงิ ตา งๆ มงี านลงแขก เก่ียวขาว ตรุษสงกรานต ตอมาในสมัยรัตนโกสินทร เปนสมัยท่ีมีหลักฐานเกี่ยวกับเพลงพื้นบานชนิดตางๆ มากทส่ี ุด ต้ังแตสมัยรัชกาลที่ ๑ ถงึ รัชกาลที่ ๕ เปน ยุคทอง ของเพลงพนื้ บา นท่เี ปน เพลงปฏพิ ากย รองโตต อบกัน เชน เพลงฉอย เพลงอีแซว เพลงสงเครื่อง หรือเพลง ทรงเครอ่ื ง หลงั รชั กาลท่ี ๕ อทิ ธพิ ลวฒั นธรรมตะวนั ตกทาํ ใหเ กดิ เพลงไทยสากลขน้ึ เพลง พ้ืนบานจึงเร่ิมหมดความนิยมลงทีละนอยๆ ปจจุบันเพลงพ้ืนบานไดรับการฟนฟูบางจาก หนวยงานที่เหน็ คุณคา แตกเ็ ปน ในรปู ของการอนุรกั ษไวเ ทา น้นั ปญหาเนอื่ งจากมาขาดผู สนใจสืบทอดเพลงพื้นบานจึงเส่ือมสญู ไปพรอมๆ กับผูเ ลน ลกั ษณะของเพลงพ้นื บา น โดยท่ัวไปแลวเพลงพ้ืนบา นจะมีลักษณะเดนๆ เปนทีส่ งั เกตไดค ือ ๑. สาํ นวนภาษาใชค าํ ธรรมดาพน้ื ๆ ไมม บี าลสี นั สกฤตปน ฟง เขา ใจงา ย แตถ อ ยคาํ ๖บทท่ี คมคายอยใู นตวั ทาํ ใหเ กดิ ความสนกุ สนาน บางครง้ั แฝงไวด ว ยการใชส ญั ลกั ษณแ ทนคาํ หยาบ ตา งๆ เปนตน วา ยาเสน ใบพลทู นี่ า หัวหมู อปุ กรณไ ถนา เปนตน และเรยี บงายทางดา น โอกาสและสถานท่ีเลน ไมตอ งยกพ้นื เวที ๒. มคี วามสนุกสนานเพลดิ เพลิน มคี วามคมคายในการใชภ าษา กระทบกระเทยี บ เปรียบเปรยชวนใหค ดิ จากประสบการณท พี่ บเห็นอยูในวิถีชวี ิตทอ งถิ่น ๓. มภี าษาถน่ิ ปะปนอยทู าํ ใหส ะทอ นใหเ หน็ ถงึ วถิ กี ารดาํ เนนิ ชวี ติ ประเพณคี วามเชอ่ื ตลอดจนคา นิยมตา งๆ ทแ่ี ฝงอยู ๔. มีลกั ษณะภาษาตอ งคลอ งจองกัน ทเ่ี ปนกลอนหวั เดยี ว คือ กลอนทลี่ งทา ย ดว ยสระชนดิ เดียวกัน เชน กลอนใส ลงเสียงขา งทายดว ยสระไอตลอด กลอนลี ลงเสียง ขา งทายดวยสระอตี ลอด เปน ตน ตวั อยางเชน ในเพลงไซเอยไซ ลามะลลิ า ซ่ึงงา ยตอ การเลน มงุ ใหท ุกคนมสี วนรอ งไดสนุกสนานรว มกนั ๕. มกั จะมกี ารรอ งซา้ํ บางทซี า้ํ ทต่ี น เพลง หรอื บางทซี า้ํ ทท่ี อ นทา ยของเพลง เชน เพลงพษิ ฐาน เพลงพวงมาลยั เพลงฉอ ย เปนตน ผลดีของการรอ งซาํ้ ๆ กัน ก็คือเพมิ่ ความสนกุ สนานใหผ อู ยรู อบขา งไดม สี ว นรว มในเพลง ทาํ ใหบ รรยากาศครกึ ครนื้ และเนอ่ื งจาก เปน การปะทะคารมกนั สดๆ ซง่ึ ชว งการรอ งซาํ้ นจ้ี ะชว ยใหไ ดม โี อกาสคดิ คาํ และพอ เพลง แม เพลงจะไดพักเหนอื่ ย และสามารถใชป ฏิภาณพลิกแพลง ยว่ั ลอกันอีกดวย นอกจากนีเ้ พลงพ้นื บา นยงั มีลกั ษณะพิเศษอกี คอื เปน วรรณกรรมมุขปาฐะท่ีเลา สบื ตอ กนั มาปากตอ ปากไมส ามารถจะสบื คน หาตวั ผแู ตง ทแี่ นน อนไดแ ละมลี กั ษณะของความ เปนพ้ืนบานพ้นื เมือง

รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๑๖๑ ประเภทของเพลงพนื้ บาน ๖บทท่ี วรรณค ีดและวรรณกรรม เพลงพน้ื บา นโดยทว่ั ไปนนั้ มอี ยดู ว ยกนั หลายชนดิ พอจะแยกประเภทโดยแบง ตาม ผเู ลน ได ๒ ประเภทใหญ ๆ คือ ๑. เพลงเด็ก จาํ แนกยอยๆ ได ๔ ประเภทดงั นี้ ๑.๑ เพลงรอ งเลน เชน โยกเยกเอย ฝนตกแดดออก นกกระจอกเขารงั ๑.๒ เพลงหยอกลอ เชน ผมจุก ผมมา ผมเปย ผมแกละ ๑.๓ เพลงขู ปลอบ เชน แมใ ครมา นา้ํ ตาใครไหล จันทรเจาขา แตชาแต เขาแหยายมา ๑.๔ เพลงประกอบการเลน เชน จาํ้ จม้ี ะเขอื เปราะ รี รี ขา วสาร มอญซอ นผา ๒. เพลงผูใ หญ แบง ๖ ประเภท คอื ๒.๑ เพลงกลอ มเด็ก เชน กาเหวา เอย พอเนือ้ เย็น ๒.๒ เพลงปฏพิ ากย เชน เพลงฉอย เพลงรําวง ซึง่ เพลงปฏิพากยน้ีตอ มา วิวฒั นาการมาเปนเพลงลกู ทุงนั่นเอง ๒.๓ เพลงประกอบการเลน เชน รําโทน ตอมาคอื รําวง ลกู ชวง เขา ผี มอญซอนผา ๒.๔ เพลงประกอบพิธี เชน ทาํ ขวัญนาค ทาํ ขวญั จกุ แหน างแมว ๒.๕ เพลงเกี่ยวกับอาชีพ เตน กาํ ราํ เคียว ๒.๖ เพลงแขง ขนั สวนใหญค ือปฏิพากย เพลงเดก็ การเลน เปน การแสดงออกอยา งหนง่ึ ในกลมุ ชน จะแตกตา งกนั ไปตาม วัฒนธรรมและเม่ือมีการเลนเกิดขึ้นก็มักมีบทเพลงประกอบการเลนดวย เพลงที่รองงายๆ สั้นๆ สนกุ สนาน เชน รีรี ขาวสาร มอญซอ นผา จ้าํ จ้ีมะเขอื เปราะ แมงมมุ ขยุมหลงั คา เพลงผูใหญ เพลงผใู หญมีหลายประเภท นอกจากจะใหความสนกุ สนานบนั เทงิ ใจแลว ยงั สะทอนใหเ ห็นถึงความสามคั คีรว มใจกันทําสิ่งตา งๆ ของสังคมไทย สภาพวิถี ชวี ติ วฒั นธรรมประเพณตี า งๆ ไวอ ยา งนา ศกึ ษาอกี ดว ย ดา นเพลงกลอ มเดก็ จะเหน็ ความรกั ความผูกผันในครอบครัว ธรรมชาติ ส่ิงแวดลอม ตาํ นาน นิทาน ประวตั ศิ าสตร ตลอด จนจนิ ตนาการความรสู กึ นกึ คดิ ของมนษุ ย เนอื่ งจากความหลากหลายในเพลงกลอ มเดก็ จงึ เปนเพลงทีม่ คี ุณคา แกการรกั ษาไวเปน อยา งย่ิง คณุ คา ของเพลงพนื้ บาน เพลงพน้ื บานมีคุณคาอยา งมากมายท่ีสาํ คัญคือใหค วามบนั เทิงสนุกสนาน มีนา้ํ ใจ สามัคคี ในการทํางานชว ยเหลอื กัน สะทอนวัฒนธรรมประเพณี วิถชี วี ติ การแตงกาย ฯลฯ และเปน การปลกู ฝง เด็กใหครบองค ๔ คือ

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๖๒ หนังสอื เรียนสาระความรพู ืน้ ฐาน ๑. สงเสริมใหเ ดก็ มีกาํ ลังกายแขง็ แรง ๒. สง เสรมิ ใหเด็กมีสติปญญาเฉลียวฉลาด มไี หวพรบิ ปฏภิ าณดีในการแกป ญ หา ๓. สงเสริมใหเ ด็กมีจิตใจงาม มีคณุ ธรรมประจาํ ใจ ๔. รจู กั ปฏิบัติตนตอ สวนรวมในสังคม การปลูกฝงใหประชนพลเมืองของประเทศ เปนผูถึงพรอมดวยคุณสมบัติท้ัง ๔ ประการน้ี ตองปูพื้นรากฐานกันตง้ั แตเ ยาววัย และคอยเปน คอ ยไปทลี ะนอ ย จงึ จะซมึ ซาบ จนกลายเปนนสิ ยั สมัยนวี้ ทิ ยาศาสตรม ีมากเพยี งไร วัตถนุ ยิ มก็ตามมา วัตถนุ ิยมเจรญิ ขน้ึ ความเจรญิ ทางจติ ใจกน็ อ ยลง เปน ผลใหค วามมน่ั คงของประเทศไดร บั ความกระทบกระเทอื น ไปดว ยอยางแนน อน ดังนั้นเราจึงควรชว ยกันปลูกฝงอนรุ กั ษส บื สานใหด ํารงอยอู ยา งยง่ั ยนื สบื สานไป เพลงพื้นบานเกิดจากชาวบานเปนผูสรางบทเพลงและสืบทอดกันมาแบบปากตอ ปากโดยการจดจาํ บทเพลงเปนคํารอ งงา ยๆ ท่ีเปนเร่อื งราวใกลต วั ในทองถิน่ นน้ั ๆ จึงทําให ๖ เพลงพื้นบานของไทยในภาคตา งๆ มคี วามแตกตางกันออกไป ดงั นี้ บทที่ เพลงพ้ืนบานภาคกลาง มีอิทธิพลมาจากสภาพแวดลอมทางธรรมชาติ การ ประกอบอาชพี วิถกี ารดําเนินชีวิต พิธีกรรมและเทศกาลตา งๆ โดยสามารถแยกประเภท ไดดงั นี้ - เพลงท่ีรองเลนในฤดูน้ํามาก ไดแกเพลงเรือ เพลงรอยพรรษา เพลงรําภา ขาวสาร เพลงหนาใย เพลงครงึ่ ทอ น เปนตน - เพลงท่ีรองเลนในฤดเู ก่ียวขาวและนวดขาว ไดแกเพลงเก่ยี วขาว เพลงเตน กาํ ราํ เคยี ว เพลงซงึ่ ใชรองเลน ระหวา งเกยี่ วขา ว สาํ หรับเพลงสงฟาง เพลงพานฟาง เพลง โอก เพลงสงคอลําพวนเพลงเตะขาว และเพลงชักกระดาน ใชรอ งเลน ระหวางนวดขา ว เพลงทใี่ ชร อ งเลน ในชว งตรษุ สงกรานต ไดแ กเ พลงสงกรานต เพลงหยอ ย เพลงระบาํ บา นไร เพลงชา เจา หงส เพลงพวงมาลยั เพลงสนั นษิ ฐาน เพลงคลอ งชา ง และเพลงใจหวงั เพลงที่รอ งเลน ไดท กุ โอกาส เพอื่ ความเพลิดเพลินสนกุ สนาน เกิดความสามัคคีใน หมคู ณะ มกั จะรอ งเลน กนั ในโอกาสทํางานรวมกนั หรือมีงานบุญและงานรนื่ เรงิ ตางๆ โดย เปน เพลงในลกั ษณะพอ เพลงแมเ พลงอาชพี ทใี่ ชโ ตต อบกนั ไดแ กเ พลงเทพทอง เพลงปรบไก เพลงอีแวว เพลงฉอ ย เพลงลําตัด เพลงทรงเครอ่ื ง เปน ตน เพลงพน้ื บา นภาคเหนอื สามารถใชร อ งเลน ไดท กุ โอกาสโดยไมจ าํ กดั เทศกาลหรอื ฤดใู ดๆ ซงึ่ ใชร อ งเพลงเพอื่ ผอ นคลายอารมณแ ละการพกั ผอ นหยอ นใจ โดยลกั ษณะการขบั รอ งและทว งทาํ นองจะออ นโยน ฟง ดเู นบิ นาบนมุ นวล สอดคลอ งกบั เครอ่ื งดนตรหี ลกั ไดแ ก ป ซึ่ง สะลอ เปนตน นอกจากนี้ยงั สามารถจดั ประเภทของเพลงพ้ืนบานของภาคเหนือได ๓ ประเภทคอื ๑. เพลงซอ ใชรองโตตอบกนั โดยมีการบรรเลงป สะลอ และซงึ คลอไปดวย ๒. เพลงจอย เปนการนําบทประพันธของภาคเหนือมาขับรองเปนทํานองส้ันๆ

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน>> ๑๖๓ โดยเน้ือหาของคาํ รอ งจะเปน การระบายความในใจ แสดงอารมณความรกั ความเงยี บเหงา ๖บทท่ี มีนกั รอ งเพียงคนเดียวและจะใชด นตรีบรรเลงในโอกาสตางๆ หรอื จอ ยอําลา วรรณค ีดและวรรณกรรม ๓. เพลงเดก็ มลี กั ษณะคลา ยกับเพลงเดก็ ของภาคอื่นๆ คือเพลงกลอ มเดก็ และ เพลงทีเ่ ด็กใชร องแลน กนั เพลงอ่ือลกู และเพลงสกิ จงุ จา เพลงพน้ื บา นภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื เพลงพน้ื บา นของภาคอสี าน ใชร อ งเพอ่ื ความสนุกสนานในงานรนื่ เรงิ ตางๆ สามารถแตงไดต ามวฒั นธรรม ๓ กลุมใหญๆ คอื กลมุ วัฒนธรรมหมอลํา กลมุ วฒั นธรรมเพลงโคราช และกลุม วฒั นธรรมเจรียงกนั ตรึม ดงั นี้ ๑. เพลงพนื้ บา นกลมุ วฒั นธรรมหมอลาํ ประกอบดว ยหมอลาํ และเซงิ้ โดยหมอลาํ แบง การลํานําและการรองออกเปน ๕ ประเภทคือ ลาํ เรื่อง ลํากลอน ลาํ หมู ลาํ เพลิน และลาํ ผฟี า สวนเซิ้งหรือคาํ รอ งจะใชคาํ รองรนื่ เรงิ เชน การแหบั้งไฟ การแหนางแมว การ แหนางดงั โดยเนอ้ื เรื่องในการซ่งึ อาจเปนการขอบริจาคเงนิ ในงานบุญ การเซ้ิงอวยชยั ใหพร หรอื เซิ้งเลา นทิ านชาดกตามโอกาส ๒. เพลงพ้ืนบานกลุมวัฒนธรรมเพลงโคราช เปน เพลงพืน้ บา นทเี่ ลนกนั มานานใน จังหวัดนครราชสมี า หรือโคราช ซ่งึ เนอ้ื เพลงมีลักษณะเดน มกี ารเลนสัมผสั อกั ษรและ สัมผัสสระทาํ ใหเ สียงนาฟงยิง่ ขึ้นและยงั มีเสยี ง ไช ชะ ชะ ชิ ชาย พรอ มมที ง้ั การรํา ประกอบแบบเหยาะตัวตามจังหวะขึ้นลง ซ่ึงเพลงโคราชนี้ นิยมเลนทุกโอกาสตามความ เหมาะสม ๓. เพลงพน้ื บานกลุม วัฒนธรรมเจรียงกันตรึม ท่ีนยิ มรองเลน กันในแถบจงั หวัดท่ี มีเขตตดิ ตอกับเขมร ไดแก จังหวดั บรุ ีรมั ย สุรนิ ทร และศรสี ะเกษ โดยคาํ วา กันตรึม นั้น หมายถงึ กลองกันตรึม ซงึ่ เปนเครื่องดนตรหี ลกั เวลาตีจะใชจ ังหวะเสยี งดัง โจะกนั ตรึมๆ และเจรยี งหมายถงึ การขบั หรอื การรอ งเพลงมี ๒ แบบคอื เจรยี งใชป ระกอบการบรรเลงดนตรี กันตรึม ซึ่งเมอื่ ขบั รอ งไปทอนหน่ึง ดนตรีกันตรึมก็จะรับและบรรเลงยาวอกี แบบคอื เจรียง ดนตรี ใชร อ งในงานโดยจะขบั รอ งไปเรอื่ ยๆ และมดี นตรบี รรเลงคลอไปเบาๆ ซงึ่ ในการรอ ง เพลงเจรยี งนั้นสามารถรอ งเลน ไดท ุกโอกาสโดยไมจ ํากดั ฤดหู รอื เทศกาล เพลงพน้ื บา นภาคใต มีอยูป ระมาณ ๘ ชนดิ มที งั้ การรอ งเดยี่ วและการรองเปน หมโู ดยสามารถแบงเปน ๒ กลุมใหญๆ คอื ๑. เพลงท่ีรองเฉพาะโอกาสหรือฤดู ไดแกเพลงเรือ เพลงบอก เพลงนาคําตัด เพลงกลอ มนาคหรือเพลงแหนาคเปนตน ๒. เพลงที่รองไมจาํ กัดโอกาส ไดแกเ พลงตันหยง ซงึ่ นยิ มรอ งในงานบวช งาน ขน้ึ ปใหมแ ละงานมงคลตางๆ เพลงเดก็ ที่รองกลอมใหเดก็ หลับ และเพลงฮลู หู รือลเิ กฮลู ู ที่ เปน การรอ งคลา ยๆ ลาํ ตดั โดยมรี าํ มะนาเปน เครอื่ งดนตรปี ระกอบจงั หวะกบั บทขบั รอ งภาษา ทองถิ่นคือภาษามลายเู ปนกลอนโตตอบกัน

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๖๔ หนงั สอื เรยี นสาระความรูพน้ื ฐาน กจิ กรรมเพลงพนื้ บา น ๑. ผเู รียนคดิ วา คําวา “เพลงพ้ืนบาน” ความหมายวาอยา งไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๒. ผเู รยี นคดิ วา “เพลงพน้ื บา น” มอี ะไรบา ง และในทอ งถน่ิ ของผเู รยี นมกี ารละเลน ๖บทท่ี พ้ืนบานอะไรบา ง ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๓. ผูเรียนคดิ วา “ เพลงพ้ืนบาน” ในชุมชนหรอื ทอ งถิ่นแตละภาคมีความเหมือน กันหรือแตกตางอยา งไรบางยกตวั อยางประกอบ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๑๖๕ ๔. คาํ ชีแ้ จง ใหน กั ศกึ ษาตอบคาํ ถามตอไปนใี้ หถูกตอ ง ๖บทท่ี ๑. ความหมายของเพลงพื้นบา น ขอ ใดกลาวถกู ตองทสี่ ุด วรรณค ีดและวรรณกรรม ก. เพลงทช่ี าวบานรอ ง ข. เพลงที่ชาวบานประพันธ ค. เพลงทีช่ าวบา นรวมกนั ร่นื เรงิ ง. เพลงทีช่ าวบานรวมกนั แสดง ๒. ขอ ใดเปนคุณสมบตั ิของเพลงพน้ื บานเดน ชดั ทสี่ ดุ ก. แสดงเอกลักษณข องคนในหมูบ าน ข. ทกุ คนรอ งได ค. มสี มั ผสั คลอ งจอง ง. ใหค วามบนั เทิง ๓. โดยทั่วไปแลวเพลงพืน้ บานจะมลี ักษณะเดน คือ ก. มีความสนุกสนาน ใชภาษาคมคาย มีภาษาบาลสี ันสกฤต ข. มีความเรียบงายทง้ั ดา นแตง กายและการเลน ค. เปน วรรณกรรมอมุขปาฐะ มคี วามเปน พ้นื บานพืน้ เมือง ง. มภี าษาถน่ิ ปะปนอยู จังหวะเรา ใจ ใชศ ัพทส ูงชวนฟง ๔. เพลงพื้นบานที่ประกอบการทํางาน คอื เพลงอะไร ก. เพลงเตนกํารําเคียว ข. หมอลํา ค. เพลงเรอื ง. เพลงฉอ ย ๕. เพลงแหน างแมวจัดเปนเพลงชนิดใด ก. เพลงปฏพิ ากย ข. เพลงประกอบการเลน ค. เพลงประกอบพิธี ง. เพลงเขาผเี ชิญผี ๖. เพลงท่ใี ชร อ งเกีย้ วพาราสี หลงั จากทําบญุ ตักบาตรแลว มานง่ั รอบโบสถ เรียกวา เพลงอะไร ก. เพลงพวงมาลัย ข. เพลงลําตัด ค. เพลงราํ วง ง. เพลงพษิ ฐาน

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๖๖ หนังสือเรียนสาระความรพู ืน้ ฐาน ๗. จะนัง่ แตห อทอแตห ูก นัง่ เล้ียงแตกันแตไ ร จากบทเพลงน้ที าํ ใหเราไดรบั ความรู เกย่ี วกับสงิ่ ใดบาง ก. การทํางาน การเลีย้ งดบู ตุ ร ข. การเลี้ยงลกู ในสมยั โบราณ การใชเวลาวางใหเ ปน ประโยชน ค. การทอผา การแตงกาย ง. การปลกู เรอื น การเลยี้ งดบู ตุ ร ๘. “วดั เอย วดั โบสถ ปลกู ขา วโพดสาลี เจา ลกู เขยตกยาก แมย ายกพ็ รากลกู สาวหนี ตน ขา วโพดสาลตี ง้ั แตน ้ีจะโรยรา” เพลงกลอ มเด็กนี้มจี ดุ มงุ หมายเพือ่ อะไร ก. สอนใหร ูจกั มสี มั มาอาชีพ ข. สอนใหมีความประพฤติดี ค. สอนเก่ียวกบั ความรกั การทํามาหากิน ง. สอนใหเ ปน ผมู ีคุณธรรม ๖ ๙. เพลงกลอ มเดก็ มีจุดมุงหมายเพือ่ อะไร บทท่ี ก. อบรมส่งั สอน ข. แสดงความในใจของแมท่มี ตี อลกู ค. ตอ งการใหเดก็ นอนหลบั ง. ถกู ทุกขอ ๑๐. ขอ ใดเปน ประโยชนและคณุ คาของเพลงพ้ืนบา น ก. ทราบเกรด็ ยอยความรใู นดานตา งๆ ข. ไดค วามรูเก่ียวกับวัฒนธรรมในยคุ สมยั นนั้ ค. ทําใหท ราบลักษณะของวรรณกรรมลายลกั ษณทองถิน่ ง. ขอ ก. และ ข. ถูก 

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๑๖๗ เพลงกลอ มเด็ก ๖บทท่ี วรรณค ีดและวรรณกรรม เพลงกลอมเดก็ คือเพลงท่รี อ งเพื่อกลอมเดก็ ใหเ ด็กนอยๆ เกดิ ความเพลิดเพลนิ และอบอุนใจจะไดหลบั งายและหลบั สบายเปน เพลงทม่ี เี นอ้ื ความสัน้ ๆ รอ งงาย ชาวบา นใน อดตี รอ งกนั ไดเ นอ่ื งจากไดย นิ ไดฟ ง มาตง้ั แตเ กดิ คอื ไดฟ ง พอ แมร อ งกลอ มตนเอง นอ ง หลาน ฯลฯ เมอ่ื มลี กู กม็ กั รอ งกลอ มลกู จงึ เปน เพลงทรี่ อ งกนั ไดเ ปน สว นมากเราจงึ พบวา เพลงกลอ มเดก็ มอี ยทู กุ ภมู ภิ าคของไทยและเปน วฒั นธรรมทเี่ กย่ี วขอ งกบั การเลยี้ งดขู องเดก็ ในสงั คมไทย ซง่ึ หากศึกษาจะพบวา ๑. เพลงกลอ มเดก็ มหี นา ทก่ี ลอ มใหเ ดก็ หลบั โดยตรง ดงั นนั้ จงึ เปน เพลงทมี่ ที าํ นอง ฟง สบาย แสดงความรักใครห ว งใยของผใู หญท ีม่ ีตอเดก็ ๒. เพลงกลอ มเดก็ มหี นาทีแ่ อบแฝงหลายประการ การสอนภาษา เพื่อใหเด็กออกเสียงตางๆ ไดโดยการหัดเลียนเสียง และออก เสยี งตางๆ ไดเ รว็ ขึน้ ถา ยทอดความรตู างๆ ไดแก เรอื่ งราวเก่ียวกบั ธรรมชาติ การดาํ เนินชวี ิต การ ทํามาหากนิ ของสงั คมตนเอง การสรางคา นยิ มตา งๆ รวมทงั้ การระบายอารมณแ ละความใน ใจของผรู อ งนอกจากนพี้ บวา สว นมากแลว เพลงกลอ มเดก็ มกั มใี จความแสดงถงึ ความรกั ใคร หว งใยลกู ซงึ่ ความรกั ความหว งใยนแี้ สดงออกมาในรปู ของการทะนถุ นอมกลอ มเกลยี้ งเกบ็ เดก็ ไวใ กลต วั บทเพลงกลอ มเดก็ จงึ เปน บทเพลงทแี่ สดงอารมณค วามรกั ความผกู พนั ระหวา ง แม ลกู ซง่ึ แตล ะบทมักแสดงความรกั ความอาทร นาทะนุถนอมทีแ่ มมีตอลกู อยา งซาบซง้ึ เพลงกลอ มเดก็ เปน วฒั นธรรมทอ งถนิ่ อยา งหนง่ึ ทส่ี ะทอ นใหเ หน็ ความเชอื่ คา นยิ ม ของคนในทองถิ่นตางๆ คนทุกชาติทุกภาษาในโลกมีบทเพลงกลอมเด็กดวยกันท้ังน้ัน สนั นษิ ฐานวา เพลงกลอ มเดก็ มวี วิ ฒั นาการจากการเลา นทิ าน ใหเ ดก็ ฟง กอ นนอน ดงั นน้ั เพลง กลอ มเดก็ บางเพลงจึงมลี กั ษณะเน้อื รองท่ีเปนเรอื่ งเปนราว เชน จนั ทโครพ ไชยเชษฐ พระ รถเสน เปน ตน การทต่ี อ งมีเพลงกลอ มเดก็ กเ็ พือ่ ใหเด็กเกิดความเพลิดเพลิน หลบั งาย เกิด ความอบอนุ ใจ ลกั ษณะของเพลงกลอ มเด็ก ลกั ษณะกลอนของเพลงกลอ มเดก็ จะเปน กลอนชาวบา น ไมม แี บบแผนแนน อน เพยี ง แตมีสัมผัสคลองจองกันบาง ถอยคําที่ใชในบางครั้งอาจไมมีความหมายเน้ือเรื่องเก่ียวกับ ธรรมชาติสิ่งแวดลอมเรื่องราวตางๆ ที่เกี่ยวกับชีวิต ความเปนอยู สะทอนใหเห็นความรัก ความหว งใยของแมทม่ี ีตอลูก ส่ังสอน เสยี ดสีสังคม เปนตน สามารถแยกเปนขอ ๆ ไดดังนี้ เปนบทรอ ยกรองส้นั ๆ มีคาํ คลองจองตอ เนอื่ งกนั มีฉันทลักษณไมแ นน อน ใชคาํ งา ยๆ สั้นหรือยาวก็ได มีจงั หวะในการรองและทํานองท่ีเรยี บงาย สนกุ สนานจดจําไดง า ย

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๖๘ หนงั สอื เรยี นสาระความรูพนื้ ฐาน จดุ มุงหมายของเพลงกลอมเด็ก ๑. ชกั ชวนใหเดก็ นอนหลบั ๒. เน้อื ความแสดงถงึ ความรัก ความหวงใย ความหวงแหนของแมท่ีมตี อ ลกู ประเภทของเน้อื เพลงกลอมเดก็ แสดงความรักความหว งใย กลาวถงึ สิ่งแวดลอม เลาเปนนทิ านและวรรณคดี เปนการเลาประสบการณ ลอ เลยี นและเสียดสีสังคม ความรูเกี่ยวกับการดูแลเดก็ เปนคติคําสอน ๖บทท่ี ตวั อยางเพลงกลอ มเดก็ นกเขาขนั นกเขาเอย ขนั แตเ ชา ไปจนเยน็ ขนั ไปใหด งั แมจ ะฟง เสยี งเลน เนอ้ื เยน็ เจา คนเดยี วเอย กาเหวา กาเหวา เอย ไขใหแ มกาฟก แมกาหลงรกั คิดวา ลกู ในอทุ ร คาบขาวมาเผอื่ คาบเหย่อื มาปอน ปกหางเจายังออ น สอนรอ นสอนบนิ แมกาพาไปกนิ ที่ปากนา้ํ แมค งคา ตีนเหยียบสาหรา ย ปากกไ็ ซห าปลา กินกงุ กินก้งั กนิ หอยกระพงั แมงดา กินแลวบินมา จับตัวหวาโพธ์ทิ อง นายพรานเหน็ เขา เย่ียมเยย่ี มมองมอง ยกปนขึน้ สอง หมายจอ งแมก าดาํ ตัวหนึง่ วา จะตม ตวั หนึง่ วาจะยาํ แมก าตาดาํ แสนระกําใจเอย วัดโบสถ วดั เอย วดั โบสถ ปลูกขา วโพดสาลี ลกู เขยตกยาก แมยายกพ็ รากลูกสาวหนี ตน ขาวโพดสาลี ตั้งแตน ีจ้ ะโรยรา นอนไปเถดิ นอนไปเถดิ แมจ ะกลอ ม นวลละมอ มแมจะไกว ทองคําแมอ ยาร่ําไห สายสดุ ใจเจาแมเ อย เจาเน้อื ละมนุ เจา เน้ือละมุนเอย เจา เน้อื อนุ เหมอื นสาํ ลี แมม ใิ หผ ใู ดตอ ง เน้ือเจา จะหมองศรี ทองดีเจาคนเดยี วเอย

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน>> ๑๖๙ เจา เนอื้ ออ น เจา เน้ือออนเอย ออ นแมจ ะกนิ นม แมจะอุม เจา ออกชม กินนมแลวนอนเปลเอย เพลงกลอมเด็กในแตล ะภาค ในประเทศไทยเราน้นั มีเพลงกลอมเด็กอยทู วั่ ทกุ ภาค เนอื้ รอ งและทํานองจะตา งกัน ไปมชี อ่ื เรยี กหลายอยา ง เชน ภาคเหนือเรียก “เพลงนอนสาหลา” “นอนสาเดอ” ภาคกลาง เรียก “เพลงกลอ มเด็ก” “เพลงกลอมลกู ” สวนภาคใตเรียก “เพลงชานอ ง” เพลงนอ งนอน” และ “เพลงรองเรือ” โดยเพลงกลอมเด็กเปน คตชิ าวบา นประเภทใชภ าษาเปน ส่อื ทถ่ี า ยทอด จากปากตอ ปากแตโ บราณ เรยี กวา “มขุ ปาฐะ” มลี กั ษณะเปน วฒั นธรรมพนื้ บา นทมี่ บี ทบาท และหนา ทแ่ี สดงเอกลักษณข องแตล ะชมุ ชน เพลงกลอ มเด็กภาคกลาง ๖บทท่ี เพลงกลอ มเดก็ ภาคกลางเปน ทร่ี จู กั แพรห ลายและมกี ารบนั ทกึ ไวเ ปน หลกั ฐานมากวา วรรณค ีดและวรรณกรรม เพลงกลอ มเด็กภาคอน่ื ซึ่งจะสะดวกแกการศึกษาคนควา การฟนฟูและการอนรุ กั ษ โดย ไมมีชื่อเฉพาะสําหรับเรียกเพลงกลอมเด็กภาคกลาง เน่ืองจากข้ึนตนบทรองดวยคําหลาก หลายชนิดตามแตเนื้อหาของเพลง ไดมีการศึกษาแบงประเภทเน้ือหาของเพลงกลอมเด็ก ภาคกลางไวค ลายกนั คือ ๑. ประเภทสะทอ นใหเ หน็ ความรกั ความผกู พนั ระหวา งแมก บั ลกู ดงั จะเหน็ ไดจ าก ถอ ยคาํ ท่ใี หเ รียกลูกวาเจาเนอื้ ละเอียด เจาเน้อื อุน เจาเนือ้ เยน็ สุดทร่ี กั สุดสายใจ เปน ตน ๒. ประเภทสะทอนใหเหน็ ความเปน อยขู องไทยภาคกลางในดา นตา งๆ เชน ความ เจรญิ ทางวตั ถปุ ระเพณี วฒั นธรรมตา งๆ ความศรทั ธา ความเชอื่ คณุ ธรรมประจาํ ใจ อารมณ ขันและการทํามาหากินของประชาชน ๓. ประเภทใหความรูดานตางๆ เชนความรูทางภาษา ธรรมชาติวิทยา วรรณคดี นิทาน ภมู ิศาสตร ประวัตศิ าสตร แบบแผนการปกครองและครอบครวั ลกั ษณะทาํ นองและลลี าของเพลงกลอ มเดก็ ภาคกลางจะเปน การขบั กลอ มอยา งชา ๆ เชนเดียวกับภาคอื่นๆ กลุมเสยี งก็จะซ้าํ ๆ เชน กนั แตจ ะเนนการใชเสยี งทมุ เย็น และยึดคํา แตล ะคาํ ใหเ ชอ่ื มกลนื กนั ไปอยา งไพเราะ ออ นหวาน ไมใ หม เี สยี งสะดดุ ทงั้ นเี้ พอื่ มงุ ใหเ ดก็ ฟง จนหลับสนิทในท่สี ดุ ตัวอยา งเพลงกลอ มเด็กภาคกลาง แมจ ะเหใ หน อนวนั โอละเหเอย นอนวนั เถิดแมคณุ ตนื่ ขึ้นมาจะอาบนํ้าทําขวัญ แมม ใิ หเจา ไปเลน ท่ที า พอ เนือ้ เยน็ เอย มันจะคาบเจาเขา ถํ้า จระเขห รา เจา ทองคําพอ คณุ

๑๗๐ หนงั สือเรียนสาระความรูพ ้นื ฐาน เพลงกลอ มเด็กภาคเหนอืวรรณคดแี ละวรรณกรรม สําหรับภาคเหนือมีเพลงกลอมลูกสืบทอดเปนลักษณะแบบแผนเฉพาะของตนเอง มาชานานอาจารยสงิ ฆะ วรรณไสย แหงมหาวิทยาลัยเชยี งใหม เรียกฉันทลักษณของเพลง กลอมเด็กภาคเหนือวา “คําร่ํา” ซึ่งจัดเปนลํานําชนิดหน่ึงหมายถึงการรํ่าพรรณนามีเสียง ไพเราะสูงตํ่าตามเสียงวรรณยุกตของสําเนียงภาคเหนือ นยิ มใชแตงในการรํ่าบอกไฟขึ้น รํ่า สรางวหิ าร รํา่ สรางเจดีย ร่าํ สรางถนนข้ึนดอยสุเทพ และแตงเปนคํากลอมเด็ก คาํ กลอมเด็กนพี้ อ แม ปยู า ตายาย ในภาคเหนือสมัยกอ นมกั จะใชข บั กลอมสอน ลกู หลานขณะอมุ เด็กนั่งชงิ ชาแกวงไกวชาๆ จนเด็กงวงนอนจงึ อุมไปวางบนท่ีนอนหรือใน แปลแลวแหกลอมตอ จนเด็กหลับสนิทคาํ กลอ มเดก็ นจี้ งึ เรียกวา “สกิ จุงจาโหน” ตามคําทใ่ี ช ขึ้นตน เพลง ลกั ษณะเดน ของเพลงกลอ มเดก็ ภาคเหนอื นอกจากจะขนึ้ ตน ดว ยคาํ วา สกิ จงุ จาโหน แลว ยงั มกั จะขน้ึ ตน ดว ยคาํ วา “ออื่ จา” เปน สว นใหญจ งึ เรยี กเพลงกลอ มเดก็ นว้ี า เพลงออื่ ลกู ๖ ทํานองและลีลาอ่ือลูกจะเปนไปชาๆ ดวยนํ้าเสียงทุมเย็น ตามถอยคําท่ีสรรมาเพ่ือสั่งสอน บทที่ พรรณนาถึงความรักความหว งใยลูกนอ ย จนถึงคําปลอบ คาํ ขู ขณะยังไมยอมหลับถอ ยคาํ ตางๆในเพลงกลอมเด็กภาคเหนือจะสะทอนใหเห็นสภาพความเปนอยู สิ่งแวดลอมและ วัฒนธรรมตางๆ ของคนในภาคเหนือในอดีตจนปจจุบันไดเปนอยางดีนับวาเปนประโยชน ทางออมท่ีไดรับนอกเหนือจากความอบอุนใจของลูกที่จะเปนประโยชนโดยตรงของเพลง กลอ มเด็ก ตัวอยางเพลงกลอมเด็กภาคเหนือ ปอ นายแดงสา ออื่ อื่อ อือ จา เก็บบา สา นใสโ ถง แมน ายไปนานอกบา น เกบ็ บาหา ใสป ก เกบ็ ลูกกง ใสว า หนวยหนงึ่ เอาไวขายแลกขา ว หนวยหนึ่งเกบ็ ไวก ินเมื่อแลง อ่ือ ออื จา หนว ยหนึ่งเอาไวเ ปนเปอนเจา เพลงกลอมเดก็ ภาคอีสาน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสาน เปนดินแดนที่กวางขวางและมีประชากร มากทีส่ ดุ ในบรรดา ๔ ภาคของไทยเพลงกลอมลูกจงึ มีหลายสาํ เนยี งถา เปน อีสานตอนเหนือ จะมีสาํ เนียงคลาย ลาว ถา เปนอีสานตอนใตจ ะมีสําเนียงคลา ยเขมร แตเพลงกลอมลกู ที่แพร หลายและยอมรับวา เปน เอกลักษณของอสี านจะเปน สําเนียงของอสี านตอนเหนือ และมกั จะ ข้ึนตน ดวยคาํ วา “นอนสาหลา ” หรอื “นอนสาเดอ” หรือ “นอนสาแมเยอ” มีทํานองลีลา เรียบงา ยชาๆ และมีสุม เสยี งซ้าํ ๆ กนั ทั้งเพลงเชน เดยี วกับภาคเหนือ การใชถ อ ยคํามเี สียง สัมผัสคลายกลอนสุภาพท่ัวไปและมีคําพ้ืนบานที่มีความหมายในเชิงสั่นสอนลูกหลานดวย

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนตน>> ๑๗๑ ความรักความผูกพัน ซึ่งมักประกอบดว ย ๔ สวนเสมอ คือสวนท่ีเปน การปลอบโยน การขู และการขอโดยมงุ ใหเ ดก็ หลบั เรว็ ๆ นอกจากนก้ี จ็ ะเปน คาํ ทแี่ สดงสภาพสงั คมดา นตา งๆ เชน ความเปนอยู บรรยากาศในหมูบาน คานิยม ขนบธรรมเนียมประเพณีเปนตน คุณคาของ เพลงกลอ มเด็กอีส่ านจงึ มพี รอมทง้ั ทางดา นจิตใจและดานการศึกษาของชาติ ตวั อยาง เพลงกลอ มเด็กของภาคอสี าน นอนสาหลาหลับตาสามเิ ยอ แมไ ปไฮ หมกไข มาหา แมไ ปนา จ่ปี า มาปอน แมเ ลย้ี งมอน ในปา สวนมอน เพลงกลอ มเดก็ ภาคใต ๖บทที่ ในบรรดาภาษาถนิ่ ภาคใตเ ปน ภาษาทคี่ นไทยสว นใหญร จู กั มากทสี่ ดุ เพราะมสี าํ เนยี ง วรรณค ีดและวรรณกรรม ทเี่ ปน เอกลกั ษณช ดั เจนทสี่ ดุ เชน เดยี วกบั เพลงกลอ มเดก็ ภาคใตท ม่ี ที าํ นองและลลี าเดน เปน ของตนเองเพลงกลอมเดก็ ภาคใตมีชอื่ เรียก ๔ อยา ง คือ เพลงรองเรอื เพลงชานองหรอื เพลงชา นอ ง เพลงเสภาและเพลงนอ งนอน ทเี่ รยี กเพลงรอ งเรอื สนั นษิ ฐานวา นา จะเปน ลกั ษณะ ของเปลท่ีใชผาผกู มีรปู รา งคลา ยเรือ เพลงชานองหรอื ชานอง คําวา ชา มาจากคําวา บชู า ซึ่งแปลวาสดุดหี รือกลอ มขวัญ ชานองหรือชานอ งจึงหมายถงึ การสดดุ ีแมซ ้อื ซึง่ เช่อื กันวา เปนเทวดาหรือผีประจําทารก เพลงเสภาเปนเพลงท่ีใชโตคารมกันเปนบทปฏิพากยแสดง ปฏภิ าณไหวพริบ นาํ มาใชเปนเพลงกลอ มลูกนอ งนอน เปน การมงุ กลอมนอ งหรือกลอ มลกู โดยตรง ลกั ษณะเดน ของเพลงกลอ มลกู ภาคใตไ มว า จะเปน เพลงประเภทใดคอื มกั จะขน้ึ ตน ดว ยคาํ วา “ฮา เออ ” หรอื คาํ วา “เหอ” แทรกอยูเ สมอในวรรคแรกของบทเพลง แลวจงึ ขับกลอมไปชาๆ เหมือนภาคอ่ืนๆ จากหลักฐานการคนควาเพลงกลอมเด็กภาคใต ของ ศาสตราจารยว งศ พงศไ พบลู ย ระบไุ วว า เพลงกลอ มเดก็ ภาคใตม จี ดุ ประสงคแ ละโอกาสการ ใชก วา งขวางจํานวนเพลงจึงมีมากถึง ๔๓๐๐ เพลง นบั วามากกวาทกุ ภาคในประเทศ ตวั อยางเพลงกลอ มเด็กภาคใต รองโรกันทงั้ บา น ...รอ งเรือเหอ ไมใชเ ร่อื งของทา น ทานเหอ อยา เกบ็ ไปใสใจ รองเรอื ชาหลาย ไมเ กย่ี วไมพานไปหาใคร ทานอยา เก็บมาใสใ จ รองเรอื ชาหลาน...เอง ...โผกเปลเหอ โผกไวใตต น ชมพู ใหแ หวนชายไปทัง้ คู บอกพอบอกแมว าหาย พอ วาไมร บั รบู ญุ แมวา ไมรับรูดาย บอกพอ บอกแมว าแหวนหาย ตดิ มอื พี่ชายไป ....................................

วรรณคดแี ละวรรณกรรม๑๗๒ หนงั สอื เรยี นสาระความรูพื้นฐาน กิจกรรมเพลงกลอ มเดก็ ๑. ใหน กั ศกึ ษาคน ควา บทเพลงกลอ มเดก็ ทม่ี อี ยใู นทอ งถน่ิ ของตน บนั ทกึ ไวพ รอ ม ทง้ั แปลความหมายหรืออธิบายคําภาษาถ่นิ นน้ั ๆ บทเพลงกลอ มเด็ก ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๖บทท่ี ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน >> ๑๗๓ เฉลย ิกจกรรม ทายบท เฉลย บทที่ ๑ เร่อื งการฟง การดู กจิ กรรมที่ ๑ ใหผ เู รียนตอบคําถามตอไปนี้ ๑.๑ การฟง และการดู หมายถงึ การที่มนษุ ยร บั รูเร่อื งราวตา งๆ จากแหลงของ เสยี งหรอื ภาพหรอื เหตกุ ารณซ งึ่ เปน การฟง จากผพู ดู โดยตรง หรอื ฟง และดผู า นอปุ กรณห รอื สง่ิ ตา งๆ แลว เกดิ การรบั รแู ละนาํ ไปใชป ระโยชนไ ดโ ดยตอ งศกึ ษาจนเกดิ ความถกู ตอ ง วอ งไว ไดป ระสทิ ธิภาพ ๑.๒ จดุ มุงหมายของการฟงและการดู ๑. ฟง เพอ่ื จบั ใจความสาํ คญั ไดว า เรอื่ งทฟี่ ง นน้ั เปน เรอ่ื งเกยี่ วกบั อะไร เกดิ ขน้ึ ที่ไหนเมอ่ื ไร หรือใครทาํ อะไรท่ไี หน เมือ่ ไร ๒. ฟง เพอ่ื จบั ใจความโดยละเอยี ด ผฟู ง ตอ งมสี มาธใิ นการฟง มกี ารบนั ทกึ ยอ เพอ่ื ชวยความจาํ ๓. ฟง และดเู พอ่ื ความเพลดิ เพลนิ ไดแ กก ารฟง เพลง ฟง ดนตรี ดภู าพยนตร ดูภาพสวยงาม ฟงนทิ าน เปนตน กจิ กรรมที่ ๓ เลือกคําตอบทถ่ี กู ตองทส่ี ุดเพียงคาํ ตอบเดยี ว ๑. ก ๒. ง ๓. ค ๔. ข ๕. ก  เฉลย บทท่ี ๒ การพดู กิจกรรมท่ี ๑ ใหผเู รียนเลอื กคําตอบทถ่ี กู ท่ีสดุ เพยี งขอ เดียว ๑. ง ๒. ข ๓. ข ๔. ค ๕. ค กิจกรรมท่ี ๓ ใหผเู รียนยกตัวอยา งการกระทาํ ที่ไมม มี ารยาทในการพูดมา ๕ ตวั อยาง ๑. พดู ใหร ายผอู ืน่ ๒. พูดหยาบคาย ๓. พดู ยกตนขมทาน ๔. พูดดุดนั พดู เสียงดัง ๕. พูดไมถ ูกกาลเทศะ 

เฉลยกจิ กรรมทา ยบท ๑๗๔ หนงั สอื เรยี นสาระความรพู น้ื ฐาน เฉลย บทที่ ๓ การอาน กจิ กรรมที่ ๑ ๑. การอานในใจมีจุดมุงหมาย คือ ๑) จับใจความไดถกู ตองรวดเร็ว ๒) เกดิ ความรู ความเขาใจ และความคิด ๓) ใชเ วลาวางใหเปนประโยชน ๔) ถา ยทอดความรูใหผูอน่ื ได ๒. การอา นออกเสยี งมีหลักการ ๑) ออกเสยี งถกู ตอ งชัดเจน ๒) เสียงดังใหผ ูฟง ไดย ิน ๓) เปนเสียงพดู โดยธรรมชาติ ๔) เขา ถงึ ลักษณะของเนือ้ เรอื่ ง ๕) รจู ักทอดจังหวะและหยุดหายใจ ๓. จงยกตัวอยา งการอานออกเสยี งท่เี ปนทางการ คือ การอานในช้ันเรยี น อานในที่ประชุม อานรายงาน อา นคําปราศรยั อา นสารในโอกาสที่ สําคญั ตา งๆ กิจกรรมท่ี ๒ การนําขอความหรอื ประโยคทเ่ี ปนหวั ใจของเรื่องออกมา กิจกรรมที่ ๓ วิทยุ โทรทศั น เทปเสยี ง วดี ทิ ศั น ซีดี คอมพวิ เตอร อินเทอรเน็ต กิจกรรมท่ี ๔ การอา นเพอื่ การวเิ คราะหวิจารณ เปน การอธิบายลกั ษณะของงานเขียนโดย แยกแยะรายละเอยี ดสง่ิ ทสี่ าํ คญั ของงานเขยี นนน้ั ออกมาใหเ ดน ชดั เพอ่ื ชใ้ี หเ หน็ สว นทงี่ ดงาม หรอื จดุ พกพรองทแ่ี ฝงอยเู พอ่ื ใหเห็นคุณคา ของหนังสอื เลม นั้น การวจิ ารณห นงั สอื เปนการหาความรปู ระเภท และลกั ษณะของงานเขียนเรอ่ื งน้ันๆ ใหเขาใจกอนวิจารณ มีการแยกประเด็นขอ ดี ขอบกพรอ งทคี่ วรนาํ มากลา วถึงไวตา งหาก ใหชัดเจนและเปรียบเทยี บกับผลงานของนักเขียนที่เขียนเรือ่ งในแนวเดยี วกนั กจิ กรรมท่ี ๕ มารยาทในการอา นมดี งั น้ี ๑. ไมอ านออกเสยี งดังในท่ีทต่ี องการความสงบ ๒. ไมท าํ ลายหนงั สอื โดยขดู ขดี พับ หรือฉกี สวนทต่ี องการ ๓. ไมควรอานเรือ่ งท่เี ปน สว นตวั ของผูอื่น ๔. อา นอยา งตั้งใจ มีสมาธิ และไมทําลายสมาธผิ ูอ น่ื ๕. เม่ืออานหนงั สือเสรจ็ แลวควรเก็บหนังสอื ไวทีเ่ ดิม

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน >> ๑๗๕ เฉลย บทที่ ๕ หลักการใชภ าษา กจิ กรรมที่ ๑ แยกคําตอ ไปนีต้ ามตาราง คําประสม ผลไม พลเรอื น นพเกา คําสมาส รฐั บาล ศลิ ปกรรม รปู ธรรม มหาชน อคั คภี ยั พระเนตร พทุ ธกาล คหกรรม ภูมศิ าสตร คาํ สนธิ วิทยาลยั สญั ญาณ นโยบาย กจิ กรรม ๒ ใหผ เู รยี นพจิ ารณาประโยคตอ ไปนว้ี าเปน ประโยคชนิดใด เฉลย ิกจกรรม ทายบท ๑. ประโยคความเดียว ๒. ประโยคความซอ น ๓. ประโยคความเดยี ว ๔. ประโยคความรวม ๕. ประโยคความเดยี ว กิจกรรมท่ี ๕ จับคูสาํ นวนใหตรงกบั ความหมาย ๕ก ๖ญ ๑ ฒ๒ ฉ ๓ ซ ๔ จ ๑๑ ฎ ๑๒ ช ๗ ฐ ๘ ฑ ๙ ณ ๑๐ ข กิจกรรมที่ ๖ เขยี นคาํ พังเพยใหตรงกับความหมาย ๑. รําไมด ีโทษปโ ทษกลอง ๒. มอื ไมพ ายเอาเทา รานาํ้ ๓. ข่ชี า งจับต๊ักแตน ๔. ฟน ฝอยหาตะเขบ็ ๕. กระเชอกันรัว่ กิจกรรมที่ ๗ ๑. กลอนสุภาพ ๒. กาพยยานี ๑๑ 

เฉลยกจิ กรรมทา ยบท ๑๗๖ หนงั สือเรยี นสาระความรูพ ืน้ ฐาน เฉลย บทที่ ๖ วรรณคดแี ละวรรณกรรม ๑. การพนิ ิจ หมายถึง การพจิ ารณาตรวจสอบ พรอมทง้ั วิเคราะหแ ยกแยะและ ประเมินคาได ๒. หลักเกณฑใ นการพินิจวรรณคดีและวรรณกรรม ๑) ความเปนมาหรอื ประวัติหนังสือและผแู ตง ๒) ลกั ษณะคาํ ประพันธ ๓) เร่อื งยอ ๔) เน้ือเรื่อง ๕) แนวคดิ จุดมุงหมาย ๖) คณุ คาของวรรณคดแี ละวรรณกรรม ๓. เพลงพ้นื บาน หมายถงึ เพลงท่เี กดิ จากคนทอ งถนิ่ ตางๆ ที่คดิ รูปแบบการเลน ทวงทาํ นอง ภาษาเรยี บงายไมซบั ซอน ๔. เพลงพื้นบาน จะแบงเปนภาคตามภูมิศาสตร คือ เพลงพ้ืนบานภาคกลาง เพลงพื้นบา นภาคเหนอื เพลงพ้ืนบานภาคใต และเพลงพนื้ บา นภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ ๕. – ๖. ๑.ข ๒. ก ๓. ข ๔. ก ๕. ค ๖.ค ๗. ค ๘. ค ๙. ง ๑๐. ง 

รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน>> ๑๗๗ บรรณานกุ รม การศกึ ษานอกโรงเรียน, กระทรวงศึกษาธิการ, หมวดวชิ าภาษาไทย (สองระดบั ) ชดุ ที่ ๑ การรบั สารดว ย การอา น และการฟง ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน หลกั สูตรการ ศึกษานอกโรงเรยี น กรุงเทพฯ โรงพมิ พค ุรุสภา ๒๕๔๑ การศึกษานอกโรงเรียน กทม : ชุดการเรียนทางไกล หมวดวิชาภาษาไทย ระดับ มัธยมศกึ ษาตอนตน โรงพมิ พค รุ สุ ภา, ๒๕๔๖ กรมการศกึ ษานอกโรงเรียน, กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. แบบเรียนวชิ าภาษาไทย (วชิ าบงั คับ) ตอนท่ี ๒ ภาษาไทยเพอ่ื พฒั นาการสง สารตามหลกั สตู รการศกึ ษานอกโรงเรยี น ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน พุทธศกั ราช ๒๕๓๐ กรมการศึกษานอกโรงเรียน, กระทรวงศึกษาธิการ. หนังสืออานเพิ่มเติม วิชาภาษาไทย (วิชาบังคบั ) ตอนท่ี ๑ ภาษาไทยเพื่อพฒั นาการรับสาร หลักสูตรการศกึ ษา นอกโรงเรยี น ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน พทุ ธศักราช ๒๕๓๐ กรมการศึกษานอกโรงเรียน, กระทรวงศึกษาธิการ.แบบเรียนภาษาไทย (วิชาเลือก) ตอนท่ี ๒ ศลิ ปศกึ ษาตามหลกั สตู รการศกึ ษานอกโรงเรยี น ระดบั มธั ยมศกึ ษา ตอนตน พทุ ธศกั ราช ๒๕๓๐ โรงพมิ พค ุรสุ ภาลาดพราว ๒๕๔๐ กรมการศึกษานอกโรงเรียน, กระทรวงศึกษาธิการ. หมวดวิชาภาษาไทย (วิชาบังคับ) ชดุ ท่ี ๓ การพดู ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน หลกั สตู รการศกึ ษานอกโรงเรยี น พมิ พค ร้งั ท่ี ๒ พ.ศ.๒๕๓๙. กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. ชดุ วชิ าภาษาไทย หมวดวชิ าภาษาไทย ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน โรงพมิ พค รุ ุสภาลาดพรา ว ๒๕๔๖ ณัฐยา อาจมังกร, ภาษาไทย ระดับมัธยมศึกษาตอนตน หลักสูตรการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๔๔ สามเจรญิ พาณชิ ย การพิมพ (กรุงเทพฯ) จาํ กดั ๒๕๔๘ ประพันธ เรืองณรงค กลุมสาระการเรียนรู ภาษาไทยชวงชั้นที่ ๓ ม.๑-๓ (เลม ๑) กรงุ เทพฯ : ประสานมิตร ๒๕๔๕. ประพนธ เรืองณรงค รศ. และคณะ ชุดปฏริ ูปการเรยี นรู กลุมสาระการเรียนรภู าษาไทย ชวงชั้นที่ ๓ ม.๑-ม.๓ วราภรณ บํารุงกุล อานถูก-สะกดถูก-คํา-ความหมาย-ประโยค.กรุงเทพฯ : ตนออ ๒๕๓๖.๒๕๒ หนา. ศกึ ษาธิการ, กระทรวง. หมวดวชิ าภาษาไทย (วชิ าบงั คบั ) ชดุ ท่ี ๕ ภาษาพาสนกุ ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน หลกั สตู รการศกึ ษานอกโรงเรยี น กรงุ เทพฯ ครุ สุ ภา ๒๕๓๘. สาํ นกั งาน กศน. จงั หวดั ปราจนี บรุ .ี ชดุ วชิ าภาษาไทย.ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน โรงพิมพ คุรสุ ภา ๒๕๔๖ อมั รา บญุ าทิพย และบุปผา บุญาทิพย, ภาษาไทย ๑ กรงุ เทพ : ประสานมติ ร, ๒๕๔๐

๑๗๘ หนงั สือเรียนสาระความรูพน้ื ฐาน หลกั สูตรการศกึ ษานอกระบบระดับการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ รายชอ่ื ผเู ขา รว มประชมุ ปฏบิ ตั กิ ารพฒั นาหนงั สอื เรยี นวชิ าภาษาไทย ระหวา งวนั ที่ ๑๐ – ๑๓ กมุ ภาพันธ ๒๕๕๒ ณ บานทะเลสีครีมรสี อรท จังหวัดสมุทรสงคราม ๑. นางสาวพมิ พใ จ สทิ ธสิ รุ ศกั ด์ิ ขา ราชการบาํ นาญ ๒. นางพมิ พาพร อนิ ทจกั ร สถาบนั กศน. ภาคเหนอื ๓. นางกานดา ธวิ งศ สถาบนั กศน. ภาคเหนอื ๔. นายเรงิ กองแกว สาํ นกั งาน กศน. จงั หวดั นนทบรุ ี รายชอ่ื ผเู ขา รว มประชมุ บรรณาธกิ ารหนงั สอื เรยี นวชิ าภาษาไทย ครง้ั ท่ี ๑ ระหวา งวนั ท่ี ๗ – ๑๐ กนั ยายน ๒๕๕๒ ณ โรงแรมอทู องอนิ น จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา ๑. นางสาวพมิ พใ จ สทิ ธสิ รุ ศกั ด์ิ ขา ราชการบาํ นาญ ๒. นายเรงิ กองแกว สาํ นกั งาน กศน. จงั หวดั นนทบรุ ี ๓. นางนพรตั น เวโรจนเ สรวี งศ กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น ครง้ั ท่ี ๒ ระหวา งวนั ท่ี ๑๒ – ๑๕ มกราคม ๒๕๕๓ ณ โรงแรมอทู องอนิ น จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา ๑. นางสาวพมิ พใ จ สทิ ธสิ รุ ศกั ด์ิ ขา ราชการบาํ นาญ ๒. นายเรงิ กองแกว สาํ นกั งาน กศน. จงั หวดั นนทบรุ ี ๓. นางนพรตั น เวโรจนเ สรวี งศ กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น

รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน>> ๑๗๙ คณะผจู ัดทาํ ทีป่ รกึ ษา บุญเรอื ง เลขาธิการ กศน. อ่มิ สวุ รรณ รองเลขาธกิ าร กศน. ๑. นายประเสริฐ จําป รองเลขาธกิ าร กศน. ๒. ดร.ชัยยศ แกว ไทรฮะ ท่ปี รกึ ษาดานการพฒั นาหลักสูตร กศน. ๓. นายวัชรนิ ทร ตัณฑวุฑโฒ ผอู าํ นวยการกลุม พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น ๔. ดร.ทองอยู ๕. นางรักขณา คณะทาํ งาน กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน ๑. นายสุรพงษ มน่ั มะโน กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน ๒. นายศภุ โชค ศรรี ัตนศลิ ป กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน ๓. นางสาววรรณพร ปท มานนท กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน ๔. นางสาวศรญิ ญา กุลประดิษฐ ๕. นางสาวเพชรนิ ทร เหลืองจติ วฒั นา ผูพ มิ พต นฉบบั ๑. นางปย วดี คะเนสม กลุม พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น ๒. นางเพชรนิ ทร เหลืองจติ วฒั นา กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น ๓. นางสาวกรวรรณ กววี งษพพิ ฒั น กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน ๔. นางสาวชาลีนี ธรรมธษิ า กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น ๕. นางสาวอรศิ รา บา นชี กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น ผูออกแบบปก นายศุภโชค ศรรี ตั นศลิ ป กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน

บนั ทกึ