รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน >> ๔๓ การใชภ าษาในการเขียน การใชภ าษาในการเขียน มีหลกั การเขยี นดงั น้ี ๑. เขียนใหอานงา ย และเขาใจงาย ๒. เขียนตรงตามตวั สะกด การันต วรรณยุกตใหถ กู ตอง เชน พรามณ เขยี นผดิ ควรเปน พราหมณ โจษจรรย เขียนผิด ควรเปน โจษจนั อัฒจรรย เขียนผิด ควรเปน อัฒจนั ทร หนา รกั เขียนผิด ควรเปน นารัก โนต เขยี นผดิ ควรเปน โนต ๓. เขียนใหไดใจความชัดเจน ไมวกวน เขา ใจยาก เชน เขามารบั ประทานขาวเย็น ควรแกเ ปน เขามารบั ประทานขา วมอื้ เยน็ ๔บทท่ี ที่นเี่ สมอ ที่น่ีเสมอ การเ ีขยน จะทาํ อะไรกท็ าํ เสยี หมด ควรแกเ ปน จะทาํ อะไรก็เสยี หายหมด คนน้ีมอื แข็งเหลอื เกิน ควรแกเ ปน คนนี้มอื แข็งไมน ุมเลย ๔. ใชภาษางายๆ สั้น กะทัดรัด ไดใจความ ไมเขียนเยิ่นเยอ ฟุมเฟอยเกินความ จําเปน เชน รัฐบาลไดท ําความตกลงเร่อื งขายขา วกบั ประเทศในยุโรปแลว (ผิด) รฐั บาลตกลงเรือ่ งขายขา วกบั ประเทศในยุโรปแลว (ถูก) การขัดแยงกันและกนั จะนาํ มาซ่งึ การแตกความสามคั คี (ผดิ ) การขดั แยง กนั ทาํ ใหแ ตกความสามัคคี (ถกู ) ชาวนามีการตกลงกนั เรือ่ งราคาขาวกบั โรงสแี ลว (ผิด) ชาวนาตกลงเรือ่ งราคาขา วกับโรงสแี ลว (ถกู )
การเขยี น ๔๔ หนงั สอื เรียนสาระความรูพ ืน้ ฐาน ๕. ใชภาษาใหถูกตองตามแบบแผน หลีกเล่ียงใชคําหรือสํานวนมาปะปนกับภาษา ตางประเทศหรอื ภาษาท่ีใชในสอ่ื มวลชน เชน เขามสี ไตลในการพดู ที่เอก็ ไซตมาก (ไมด ี) เขามลี ีลาในการพูดสนุกตื่นเตนมาก (ดี) เธอไปกรงุ เทพฯ โดยรถทัวรปรับอากาศ (ไมด)ี เธอโดยสารรถประจาํ ทางปรับอากาศไปกรงุ เทพฯ (ด)ี กิจการคา ของเธอเจงเพราะแชรล ม (ไมด )ี กจิ การคาเธอลมเพราะมปี ญหาเงนิ นอกระบบ (ดี) ๖. ใชถ อ ยคาํ ทส่ี ภุ าพไพเราะ เหมาะสม มคี วามหมายดี หรอื ใชภ าษาเขยี นปนภาษาพดู ฉันถกู หมาขบหลายแผล (ไมดี) ๔บทท่ี ฉนั ถกู สุนขั กดั หลายแผล (ด)ี หมูที่บานฉันโปรดราํ ขาวมาก (ไมด)ี หมทู บ่ี านฉันชอบรําขาวมาก (ดี) พ่ีสาวฉนั ออกลูกท่โี รงพยาบาล (ไมด ี) พ่สี าวฉนั คลอดลกู ท่โี รงพยาบาล (ดี) เรือ่ งที่ ๒ หลักการเขียนแผนความคิด แผนภาพความคดิ เปนการแสดงความรู ความคดิ โดยใชแผนภาพในการนาํ ความรู หรอื ขอ เทจ็ จรงิ มาจดั เปน ระบบ สรา งเปน ภาพหรอื จดั ความคดิ รวบยอด นาํ หวั ขอ เรอ่ื งใดเรอื่ ง หนง่ึ มาแยกเปน หวั ขอ ยอ ยและนาํ มาจดั ลาํ ดบั เปน แผนภาพ เชน เมอื่ ผเู รยี นอา นหนงั สอื เรอ่ื ง ใดเรอ่ื งหนง่ึ หรอื ฟง เรอ่ื งใดเรอื่ งหนง่ึ มา กน็ าํ ขอ มลู ความรเู รอ่ื งราวตา งๆ มาจดั เปน แผนภาพ ความคดิ เราอาจใชภาพความคดิ ในการเตรยี มการอาน เตรยี มการเขยี นใชพ ัฒนาความรู ใน การใหเหตุผล ใชจ ัดขอบเขตสงิ่ ท่จี ะตองเขยี นหรือใชรวบรวมความรทู ตี่ องการ แนวคดิ เกยี่ วกับแผนภาพความคิด ๑. เราใชแ ผนภาพความคิด เม่อื เราพบวาขอ มลู ขาวสารตางๆ อยูกระจัดกระจาย นําขอมูลตางๆ นั้นมาเชื่อมโยงเปนแผนภาพความคิด ทําใหเกิดความเขาใจเปนความคิด รวบยอด ๒. แผนภาพความคดิ จะจดั ความคดิ ใหเ ปน ระบบ รวบรวมและจดั ลาํ ดบั ขอ เทจ็ จรงิ นาํ มาจดั ใหเ ปน หมวดหมู หรอื ทเ่ี รยี กวา แผนภาพเปน ความคดิ รวบยอดทชี่ ดั เจนจนเกดิ เปน ความรใู หม
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน >> ๔๕ ๓. การนาํ ความคดิ หรือขอเทจ็ จริงมาเขียนเปน แผนภาพ จะทาํ ใหจ าํ เร่อื งราวตา งๆ ไดง า ยขนึ้ ดกี วา การอา นตาํ ราหลายๆ เรอื่ ง เพราะหนงั สอื บรรยายดว ยตวั อกั ษร แตแ ผนภาพ จดั เรื่องราวเปนเครอื่ งหมาย หรือเปน ภาพ ทําใหจ าํ เร่อื งราวไดแ มนยําข้นึ ๔. แผนภาพความคิดจะใชภาษาผังท่ีเปนสัญลักษณและคําพูดมาสรางแผนภาพ ทําใหเกิดการเรียนรูดวยตนเอง เปนการเรียนโดยยึดผูเรียนเปนสําคัญ การจัดทําแผนภาพ ความคิด ผูเ รยี นจะตองอาศยั การฟง การพดู การอา น การเขียน และใชค วามคิดรวบรวม ความรู ขอ เทจ็ จรงิ มาจดั ทาํ แผนภาพเปน การเสรมิ แรงการเรยี น ทาํ ใหก ารเรยี นรมู คี วามหมาย มากขึ้น รปู แบบของแผนภาพความคิด มี ๔ รปู แบบ คือ ๑. รูปแบบการจัดกลมุ รูปแบบน้ีจะยดึ ความคดิ เปนสาํ คญั และจัดกลมุ ตามลาํ ดบั ความคดิ รวบยอด ยอ ยเปน แผนภาพ มกั เขยี นเปนแผนภาพกิ่ง ตวั อยา งเรือ่ งสง่ิ แวดลอม ๔บทท่ี การเ ีขยน
๔๖ หนงั สือเรยี นสาระความรพู น้ื ฐาน ๒. รปู แบบความคดิ รวบยอด รปู แบบนจี้ ะมคี วามคดิ หลกั และมขี อ เทจ็ จรงิ ทจ่ี ดั แบง เปน ระดับชนั้ มาสนับสนนุ ความคดิ หลกั เชน การกลา วถึงลักษณะการบรรยาย การรวบรวม ปญหา การแกป ญหา การเปรียบเทยี บเปน รูปแบบความคดิ รวบยอด ดังตวั อยางตอไปน้ี การจัดความคดิ ๔บทท่ี การเขยี น
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๔๗ ๓. รปู แบบการจดั ลาํ ดบั รปู แบบการจดั ลาํ ดบั ตามเหตกุ ารณ การจดั ลาํ ดบั ตามกาล เวลา การจัดลําดับการกระทํากอ นหลงั หรอื การจดั ลําดบั ตามกระบวนการ มกี ารเริม่ ตนและ การส้ินสดุ ตัวอยาง แผนภาพเสน ตรงแสดงเหตกุ ารณ ‡Àμÿ°“√≥å ‡Àμÿ°“√≥å ‡Àμÿ°“√≥å การเ ีขยน 1 2345 67 ๔บทที่ แผนภาพเสน โคง แสดงเหตกุ ารณ ‡Àμ°ÿ “√≥å 4 ‡Àμÿ°“√≥å 5 ‡Àμ°ÿ “√≥å 3 ‡Àμ°ÿ “√≥å 6 ‡Àμ°ÿ “√≥å 2 ‡Àμ°ÿ “√≥å 7 ‡Àμÿ°“√≥‡å √¡‘Ë μπâ ‡Àμ°ÿ “√≥å 8
การเขยี น ๔๘ หนงั สือเรยี นสาระความรูพ้ืนฐาน ๔. รปู แบบวงกลม รปู แบบนเี้ ปน ชดุ เหตกุ ารณภ ายใตก ระบวนการไมม จี ดุ เรม่ิ ตน และจดุ สน้ิ สุดแตเปนเหตกุ ารณท ่เี ปนลาํ ดบั ตอ เนอ่ื งกนั ดังตัวอยา ง เชน แผนภาพวงกลม ๔บทท่ี ประโยชนข องแผนภาพความคิด ๑. ชว ยบูรณาการความรเู ดิมกับความรูใ หม ๒. ชว ยพัฒนาความคิดรวบยอดใหชัดเจนข้นึ ๓. ชวยเนนองคป ระกอบลําดบั ของเรือ่ ง ๔. ชว ยพัฒนาการอาน การเขยี นและการคิด ๕. ชว ยวางแผนในการเขยี น และการปรับปรงุ การเขยี น ๖. ชวยวางแผนการสอนของครู โดยการสอนแบบบรู ณาการเนือ้ หา ๗. ชวยในการอภิปราย ๘. เปนเครอ่ื งมือประเมนิ ผล
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๔๙ วธิ กี ารสรางแผนภาพความคิด ๔บทท่ี การสรา งแผนภาพความคดิ หรอื การออกแบบแผนภาพความคดิ เปน การสรา งสรรค การเ ีขยน อยางหนึ่ง ผูสรางแผนภาพความคิดอาจใชงานศิลปะเขามาชวย โดยวาดภาพประกอบให แผนภาพความคิดนาสนใจและทําใหเห็นภาพของแผนภาพชัดเจนข้ึน การสรางแผนภาพ ความคิดจะนํามาใชในการทํางานรวมกันรวมคิดรวมทํา รวมกันแลกเปลี่ยนความรูและ ประสบการณทําใหผูเรียนรูจักการวางแผนงาน การกําหนดงานที่จะตองปฏิบัติ และเรียนรู การทาํ งานรว มกับผูอื่น ขนั้ ตอนการสรา งแผนภาพความคิด มีดงั น้ี ๑. กําหนดชอื่ เร่อื ง หรือความคดิ รวบยอดสําคัญ ๒. ระดมสมองทเ่ี กยี่ วขอ งกบั ชอื่ เรอื่ ง หรอื ความคดิ รวบยอดสาํ คญั เปน คาํ หรอื วลี นัน้ ๆ แลว จดบนั ทึกไว ๓. นําคําหรือวลีท่ีจดบันทึกที่เกี่ยวเนื่องสัมพันธกันมาจัดกลุม แลวตั้งชื่อกลุม คาํ เปนหัวขอ ยอ ย และเรียงลาํ ดับกลุม คาํ ๔. ออกแบบแผนภาพความคดิ โดยเขยี นชอื่ เรอื่ งไวก ลางหนา กระดาษ แลว วางชอื่ กลมุ คาํ หวั ขอยอ ย รอบชอ่ื เรื่อง นําคาํ ทสี่ นบั สนนุ วางรอบชอ่ื กลุม คาํ แลวใชเ สน โยงกลุมคาํ ใหเ หน็ ความสัมพันธ เสน โยงอาจเขียนคาํ อธิบายได กลุมคาํ อาจแสดงดว ยภาพประกอบ
การเขยี น ๕๐ หนงั สอื เรียนสาระความรพู น้ื ฐาน ตวั อยางเรื่องสิ่งมีชีวิตในบึง ๔บทที่ สรุป แผนภาพความคิด เปนการแสดงความรู ความคิดโดยใชแผนภาพเปนวิธีการนํา ความรู หรอื ขอ เทจ็ จรงิ มาจดั เปน ระบบสรา งเปน ภาพ หรอื จดั ความคดิ รวบยอดนาํ หวั ขอ เรอื่ ง ใด เรื่องหนง่ึ มาแยกเปนขอยอ ย และนํามาจัดลาํ ดบั เปน แผนภาพ รปู แบบแผนภาพความคดิ มี ๔ รปู แบบ คอื (๑) รปู แบบการจดั กลุม (๒) รูปแบบ ความคิดรวบยอด (๓) รปู แบบการจดั ลําดบั (๔) รปู แบบวงกลม
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๕๑ เรอื่ งท่ี ๓ การเขยี นเรยี งความและยอ ความ ๔บทท่ี การเขยี นเรยี งความ คอื การนาํ เอาคาํ มาประกอบแตง เปน เรอื่ งราวอาจใชว ธิ กี ารเขยี น การเ ีขยน หรอื การพดู กไ็ ด การเขยี นจดหมาย รายงาน ตอบคาํ ถาม ขา ว บทความ ฯลฯ อาศยั เรยี งความ เปน พนื้ ฐานทงั้ นนั้ ดงั นน้ั การเรยี งความจงึ มคี วามสาํ คญั ชว ยใหพ ดู หรอื เขยี นในรปู แบบตา งๆ ไดด ี นอกจากน้ี กอนเรยี งความเราตอ งคน ควารวบรวมความรู ความคดิ และนาํ มาจัดเปน ระเบยี บ จงึ เทา กับเปน การฝกสงิ่ เหลาน้ีใหกับตนเองไดอ ยา งดีอกี ดว ย องคประกอบของเรยี งความ การเรยี งความเรอ่ื งหนงึ่ ประกอบดวยสว นสาํ คัญ ๓ สว นคือ สวนนํา สวนเน้ือเรื่อง และสวนทาย หรือสรุป สวนนํา เปนสวนที่แสดงประเด็นหลักหรือจุดประสงคของเรื่อง สว นเน้อื เรอื่ งเปนสว นขยายโครงเร่ืองทว่ี างเอาไว สวนนจ้ี ะประกอบดว ยยอ หนา สวนทา ย เปนการเนน ย้ําประเด็นหลกั หรือจุดประสงค ๑. การเขียนสวนนํา ดังไดกลาวแลววาสวนนําเปนสวนท่ีแสดงประเด็นหลักหรือ จดุ ประสงคข องเรอื่ ง ดงั นนั้ สว นนาํ จงึ เปน การบอกผอู า นถงึ เนอื้ หาทนี่ าํ เสนอและยงั เปน การ เรา ความสนใจใหอ ยากอา นเรอื่ งจนจบ การเขยี นสว นนาํ เพอื่ เรา ความสนใจนน้ั มหี ลายวธิ ี ขึน้ อยูกับผูเขียนจะเลือกตามความเหมาะสม อาจนําดวยปญหาเรงดวน หรือหัวขอท่ีกําหนด เปน เรอ่ื งที่นาสนใจ การเลาเรื่องทจี่ ะเขยี น การยกคาํ พดู ขอความ หรอื สุภาษติ ท่นี า สนใจ บท รอ ยกรอง การอธบิ ายความเปน มาของเรอ่ื ง การบอกจดุ ประสงคข องการเขยี นการใหค าํ จาํ กดั ความของคาํ สําคญั ของเรอ่ื งทจี่ ะเขยี น แรงบนั ดาลใจ ฯลฯ ดังตวั อยาง เชน ๑.๑ นําดวยปญหาเรงดว น หรือหวั ขอ ทก่ี ําลงั เปน เรอ่ื งทีน่ า สนใจ เดยี๋ วน้ีไมวา จะเดินไปทางไหน จะพบกลมุ สนทนากลุมยอ ยๆ วสิ ัชณากันดวย เรื่อง “วิสามัญฆาตกรรม” ในคดียาเสพติด บางก็วาเปนความชอบธรรม บางก็วารุนแรง เกนิ เหตุ หลายคนจึงตง้ั คําถามวา ถาไมทาํ วสิ ามญั ฆาตกรรมกรณียาเสพตดิ แลว จะใชว ิธี การชอบธรรมอนั ใดทจ่ี ะลา งบางผูค า หรือบอ นทําลายเหลานีล้ งไดในเวลารวดเร็ว ๑.๒ นาํ ดว ยคาํ ถาม ถา ถามหนมุ สาวทง้ั หลายวา “อยากสวย” “อยากหลอ หรอื ไม” คาํ ตอบทไี่ ดค งจะ เปน คําตอบเดียวกนั วา “อยาก” จากน้นั ก็คงมีคาํ ถามตอ ไปวา “แลว ทาํ อยางไรจงึ จะสวยจะ หลอ ไดส มใจ ในเมือ่ ธรรมชาตขิ องหลายๆ คนกม็ ิไดห ลอ มาตัง้ แตเ ดมิ จะตอ งพึ่งพาเครอ่ื ง สําอาง หรือการศัลยกรรมหรือไรแลวจึงจะสวยหลอแบบธรรมชาติไดหรือไม ถาได จะทํา อยา งไร ๑.๓ นาํ ดวยการเลาเรอื่ งทจ่ี ะเขยี น งานมหกรรมหนงั สอื นานาชาตจิ ดั ขน้ึ เปน ประจาํ ในวนั พธุ แรกของเดอื นตลุ าคม ของทุกปท่เี มอื งแฟรงเฟร ต ประเทศเยอรมณี สาํ หรบั ป พ.ศ.๒๕๔๕ นบั เปนคร้งั ท่ี ๕๓
๕๒ หนงั สือเรยี นสาระความรูพ ้นื ฐาน ๑.๔ นําดวยการยกคําพดู ขอ ความ สุภาษิตท่นี าสนใจ ในอดีตเม่ือกลาวถึงครูหรือคนหาคุณคาของครู หลายคนมักนึกถึงความ เปรียบทัง้ หลายทม่ี กั ไดย นิ จนชินหู ไมว าจะเปนความเปรยี บทีว่ า “ครูคอื เรือจาง” “ครคู ือ ปูชนียบุคคล” หรือ “ครคู อื ผูใหแ สงสวางทางปญญา” ฯลฯ ความเปรยี บเหลาน้แี สดงใหเหน็ ถึงคณุ คา ความเสยี สละและการเปนนักพัฒนาของครู ในขณะท่ีปจ จบุ นั ทัศนคติในการมอง ครเู ปลย่ี นไป หลายคนมองวา ครเู ปน แคผ ทู ม่ี อี าชพี รบั จา งสอนหนงั สอื เทา นน้ั เพราะครสู มยั นไ้ี มไ ดอ บรมความประพฤตใิ หแ กผ เู รยี นควบคไู ปกบั การใหค วามรู ไมไ ดเ ปน ตวั อยา งทดี่ จี ะ เรียกวา “แมพ ิมพของชาต”ิ อาชพี ครูเปน อาชีพตกตาํ่ และดตู อยตํ่าในสายตาของคนทั่วไป ท้งั ๆ ทอ่ี าชพี น้ันเปน อาชีพทตี่ องทําหนาที่ในการพัฒนาคนท่ีจะไปเปน กาํ ลังสาํ คัญของการ พัฒนาประเทศชาติตอไป จึงถึงเวลาแลวที่จะตองมีการทบทวนหนาท่ี คุณธรรมและ อุดมการณของความเปนครูกนั เสยี ที ๑.๕ นาํ ดวยบทรอ ยกรอง ๔ “ความรกั เปนเหมือนโรคา บันดาลตาใหมืดมน บทท่ี ไมยนิ และไมย ล อปุ สรรคะใดใด ความรักเหมือนโคถึก กําลงั คึกผิขังไว การเขยี น กจ็ ะโลดจากคอกไป บย อมอยู ณ ทขี่ ัง ถา ปลอยไว กด็ ึงไปดว ยคาํ สงั่ ยิง่ หามกย็ ่ิงคลั่ง บห วนคดิ ถึงเจบ็ กาย” จากบทละครเรื่อง “มทั นพาธา” ของพระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา เจาอยหู ัว อธบิ ายความหมายของบทรอยกรอง ความรักเปนอารมณธรรมชาติอยางหนึ่งของมนุษย มีท้ังประโยชนและเปนโทษใน เวลาเดยี วกนั ความรกั ทอี่ ยบู นพนื้ ฐานของความบรสิ ทุ ธ์ิ จรงิ ใจและความมเี หตผุ ล ยอ มนาํ พา เปน เจา ของความรกั ไปในทางทถี่ กู ทค่ี วร แตถ า ความรกั นนั้ เปน เพยี งอารมณอ นั เกดิ จากความ หลงใหลในรูปกายภายนอก ความชื่นชมตามกระแสและความหลงผิด ความรักก็จะกอให เกดิ โทษ จงึ เปน ผเู ปรยี บเปรยวา \"ความรกั ทาํ ใหค นตาบอด\" ดว ยพระราชนพิ นธข องพระบาท ของสมเดจ็ พระมงกฏุ เกลา เจา อยหู วั ในเรอ่ื งมทั นพาธา ซง่ึ ไดแ สดงใหเ หน็ ภาพของความลมุ หลง อันเกิดจากความรักและทุกขสาหัสอันเกิดจากความรักไดเปนอยางดี สมกับช่ือเรื่อง มัท นพาธา ท่ีแปลวา ความบาดเจบ็ แหง ความรัก ๑.๖ นําดวยการอธบิ ายความเปน มาของเรือ่ ง เม่ือสัปดาหท่ีแลวขาพเจาไดไปรวมงานพระราชทานเพลิงศพของผูใหญทาน หนง่ึ ทา นเปน อดีตรองผวู าราชการจังหวดั จังหวดั หน่ึงทางภาคเหนอื ศพของทา นไดรบั การบรรจุไวใ นโกศ ขาพเจาจงึ ไดค น ควาเรอื่ งน้มี าเปน ความรูแกผ ูส นใจทว่ั ไป
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนตน >> ๕๓ ๑.๗ นาํ ดวยการบอกจดุ ประสงคข องการเขียน ๔บทที่ สามกก ท่ีผูอานท้ังในประเทศจีนและในประเทศไทยรูจักกันดีน้ันเปน การเ ีขยน นวนยิ าย สว นสามกก ทเ่ี ปน ประวตั ศิ าสตรม คี นรนู อ ยมาก แมแ ตค นจนี แผน ดนิ ใหญท ไ่ี ดเ รยี น จบขั้นอุดมศึกษาแลวก็มีนอยคนมากที่รูบทความเรื่องนี้จึงขอเร่ิมตนจากสามกกที่เปน ประวตั ิศาสตร ๒. การเขียนสวนเน้ือเรือ่ ง เน้ือเร่ืองเปนสวนสําคัญที่สุดของเรียงความ เพราะเปนสวนที่ตองแสดงความรู ความคดิ เหน็ ใหผ อู า นทราบตามโครงเรอื่ งทวี่ างไว เนอ้ื เรอ่ื งทต่ี อ งแสดงออกถงึ ความรคู วาม คิดเห็นอยางชัดเจนมีรายละเอียดที่เปนขอเท็จจริงและมีการอธิบายอยางเปนลําดับข้ัน มี การหยบิ ยกอุทาหรณ ตวั อยา ง ทฤษฎี สถติ ิ คาํ กลา วหลกั ปรัชญา หรอื สุภาษติ คาํ พังเพย ฯลฯ สนบั สนนุ ความรคู วามคดิ เห็นนัน้ เนื้อเรื่องประกอบดวยยอหนาตางๆ หลายยอหนาตามสาระสําคัญที่ตองการกลาว คือ เปรียบกนั วา เนื้อเร่อื งเหมอื นสว นลําตวั ของคนที่ประกอบดว ยอวัยวะตางๆ แตร วมกนั แลว เปนตวั บุคคล ดังน้ันการเขยี นเนื้อเร่อื งถงึ จะแตก แยกยอยออกไปอยางไร จะตอ งรกั ษา สาระสําคัญใหญข องเรอ่ื งไว การแตกแยกยอ ยเปนเรื่องๆ ไปเพ่ือประกอบสาระสาํ คญั ใหญ ของเรอ่ื งซง่ึ เปรยี บเหมอื นตวั คนสมบรู ณ ในแตล ะยอ หนา ประกอบดว ยสว นทเี่ ปน เนอื้ หา คอื ความรหู รอื ความคดิ เหน็ ทต่ี อ งการแสดงออก การอธบิ ายและอทุ าหรณค อื การอา งตวั อยา ง ฯลฯ ทีส่ นับสนุนใหเ ห็นจรงิ เหน็ จัง สว นสํานวนโวหารจะใชแ บบใดบาง โปรดศึกษาเร่อื งสาํ นวน โวหารในหวั ขอ ตอ ไปนี้ ตัวอยางการเขียนเน้ือเรอ่ื งแตล ะยอ หนา “อํา” เปน เดก็ ชายตวั เล็กๆ อายุแค ๑๒ ป ครั้งที่ลืมตาดูโลกไดแค ๓ เดอื น แมก็ ทอดทิ้งไป... สวนพอนั้นไมเคยรักและหวงใยอําเลย ส่ิงเดียวท่ีมีคาที่สุดในชีวิตของพอคือ เฮโรอนี ...ยา ..ลุง...ปาและอา ตอกยํา้ ใหอาํ ฟง เสมอวา “อยาทําตวั เลวๆ เหมอื นพอแกท่ีติด เฮโรอีนจนตาย” หรือ “กลัวแกจะเจริญรอยตามพอเพราะเชื้อมันไมท้ิงแถว ติดคุกหัวโต เหมอื นพอแก” คาํ พูดสารพดั ทอ่ี ํารบั ฟงมาต้ังแตย ังจําความไดซ ่งึ อําพยายามคิดตามประสา เด็กวา “เปน คาํ สง่ั สอน”...หรือ “ประชดประชนั ” กันแน ชอ่ื เสยี งวงศต ระกลู ของอาํ ถา เอย ไป หลายคนคงรจู กั เพราะเปน พวกเศรษฐที ค่ี า ขาย เปนหลักอยูใ นเขตอาํ เภอเมอื ง จังหวดั ชลบุรี มาหลายชวั่ อายุคนแลว ปกู บั ยามลี ูกทงั้ หมด ๙ คน ทุกคนราํ่ เรยี นกนั สงู ๆ และออกมาประกอบธุรกิจรา่ํ รวยเปน ลํา่ เปนสนั ยกเวน พอ ของ อาํ ซ่งึ ไมย อมเรยี น..ประพฤติตนเสียหาย....คบเพ่ือนชัว่ ...จนตดิ เฮโรอีน และฉีดเขา เสน จน ตายคาเข็ม ผลาญเงินปูกับยาไปมากมายยังทําใหชื่อเสียงวงศตระกูลปนป ปูช้ําใจจนตาย สว นยา อกตรมจมทกุ ขอ ยจู นทกุ วนั น้ี พวกลงุ ...ปา และอาตา งพากนั เกลยี ดพอ มากและกล็ าม มาถึง “อํา” ซง่ึ เปรียบเสมือน “ลูกตมุ ” ถวงวงศตระกลู
การเขยี น ๕๔ หนงั สือเรียนสาระความรพู ้นื ฐาน คดั จากจันทมิ า “ไอเ ลอื ดช่ัว” คอลัมน อนาคตไทย ฐานสัปดาหวิจารณ ฉบับที่ ๖๑ (๗๑) วันที่ ๙-๑๕ ม.ิ ย. ๓๗ หนา ๘๘ ระดับมัธยมศึกษาตอนตน หลกั สตู รการศกึ ษา นอกโรงเรยี น พ.ศ.๒๕๓๐ จากเน้อื หาในยอหนาตางๆ ขา งตน จะแบง เปน สวนตางๆ ได ดงั นี้ ๑. สวนที่เปน เน้ือหา ๒. สวนท่เี ปนการอธบิ าย ๓. สว นท่เี ปน อุทาหรณ หรอื การอา งอิง ๔. สว นท่เี ปน ตวั อยาง ๓. การเขยี นสวนทายหรอื สรปุ สวนทายหรือสวนสรุป หรือสวนปดเร่ือง เปนสวนที่มีความสัมพันธเกี่ยวเน่ือง กับเน้อื หาสวนอืน่ ๆ โดยตลอด และเปน สว นที่บอกผูอ า นวาเรื่องราวท่เี สนอมานัน้ ไดส ิ้นสดุ ๔ ลงแลว วธิ ีการเขียนสวนทายมีดวยกนั หลายวิธี เชน เนน ย้ําประเด็นหลกั เสนอคําถามหรือ บทท่ี ขอ ผดิ สรปุ เรอื่ ง เสนอความคดิ ของผเู ขยี น ขยายจดุ ประสงคข องผเู ขยี น หรอื สรปุ ดว ยสภุ าษติ คาํ คม สํานวนโวหาร คําพังเพย อา งคําพดู ของบุคคล อางทฤษฎหี ลักภาษา หรอื คาํ สอนและ บทรอยกรอง ฯลฯ ๓.๑ เนน ย้ําประเด็นหลกั หนว ยงานของเราจะทาํ หนา ทเี่ ปนผใู หบรกิ ารท่รี วดเรว็ ทซ่ี ื่อตรง โปรง ใส ตรวจสอบได เชน นต้ี อ ไป แมก ารปฏริ ปู ระบบราชการจะสง ผลใหห นว ยงานของเรา ตอ งเปลยี่ น สงั กดั ไปอยา งไร กต็ าม นนั่ เพราะเราตระหนกั ในบทบาทของเราในฐานะ “ขา ราชการ” แมว า ปจ จบุ นั เราจะถกู เรียกวา “เจาหนาที่ของรัฐ” ก็ตาม ๓.๒ เสนอคําถามหรอื ขอคดิ ใหผอู านใชวจิ ารณญาณ เคราะหก รรมทง้ั หลายอนั เกดิ กบั ญาตพิ น่ี อ งและลกู หลานของผคู นในบา น เมอื งของเราอันเกดิ จากความอาํ มหติ มักไดข องผูค า ยาเสพตดิ เหลา น้ี เปน สงิ่ สมควรหรือไม กับคาํ วา “วิสามัญฆาตกรรม” ทา นทอ่ี านบทความนี้จบลง คงมีคําตอบใหก บั ตวั เองแลว ๓.๓ สรปุ เรอื่ ง การกินอาหารจืด รางกายไดรับเกลือเล็กนอย จะทําใหชีวิตจิตใจ ราเริง แจมใสนา้ํ หนกั ตัวมากๆ จะลดลง หวั ใจไมต องทาํ หนา ทีห่ นกั ไตทําหนาทีไ่ ดดี ไมมบี วม ตามอวัยวะตางๆ และเปนการปองกนั โรคหัวใจ โรคไต หลอดเลอื ดแขง็ ความดนั โลหติ สูง ขอ อกั เสบ แผลกระเพาะอาหารและจะมอี ายยุ นื ดวย ๓.๔ เสนอความเหน็ ของผเู ขียน การปฏิรูปกระบวนการเรียนการสอนประสบผลสําเร็จหรือไม คงไมใชแค การเขา รบั การอบรมเทคนคิ วธิ กี ารสอนเพยี งอยา งเดยี ว ยงั ขนึ้ อยกู บั องคป ระกอบอนั สาํ คญั ยงิ่ กวาสง่ิ ใดคือ ตัวผูสอนมีใจและพรอมจะรบั ความเปล่ยี นแปลงที่เกิดขึน้ พรอ มๆ กับความ
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน >> ๕๕ กระตอื รอื รน ทจ่ี ะพฒั นาตนเองเพอื่ กลมุ เปา หมายคอื ผเู รยี น การปฏริ ปู กระบวนการเรยี นการ สอนกจ็ ะประสบความสําเรจ็ ได ๓.๕ ขยายจุดประสงคของผเู รียน ควบคกู บั บทรอ ยกรอง แมอาหารการกินและการออกกําลังกายจะทําใหคนเราสวยงามตาม ธรรมชาติอยูไดนานแตว นั หนึ่งเราก็คงหนไี มพน วัฏจักรธรรมชาติ คอื การเกิด แก เจบ็ และ ตาย รา งกายและความงามกค็ งตอ งเสอื่ มสิน้ ไปตามกาลเวลา ฉะนน้ั กอ็ ยา ไปยดึ ตดิ กบั ความ สวยงามมากนกั แตค วรยดึ ถือความงามของจิตใจเปน เรื่องสาํ คญั เพราะสง่ิ ท่จี ะเหลืออยใู น โลกนเ้ี มอื่ ความตายมาถงึ คอื ความดี ความชว่ั ของเราเทา นน้ั ดงั พระราชนพิ นธข องพระมหา สมณเจากรมพระปรมานชุ ติ ชโิ นรส ในเร่อื งกฤษณาสอนนอ งคําฉนั ทวา พฤษภกาสร อกี กญุ ชรอนั ปลดปลง โททนตเ สนงคง สาํ คญั หมายในกายมี นรชาติวางวาย มลายส้ินท้งั อินทรีย สถิตทั่วแตชั่วดี ประดบั ไวใ นโลกา ๔บทที่ แนวทางการเขียนเรยี งความ การเ ีขยน เมอ่ื ไดศ ึกษาองคประกอบอันจะนาํ ไปใชใ นการเขยี นเรยี งความแลว กอนทจ่ี ะลงมอื เขยี นเรยี งความผเู ขยี นตอ งเลอื กเรอื่ งและประเภทของเรอื่ งทจ่ี ะเขยี น หลงั จากนน้ั จงึ วางโครง เร่ืองใหช ัดเจนเพื่อเรียบเรยี งเนอ้ื หา ซ่ึงการเรียบเรียงเน้ือหานต้ี อ งอาศยั ความสามารถในการ เขียนยอหนา และการเชือ่ มโยงยอ หนาใหเปน เน้อื หาเดยี วกนั ๑. การเลอื กเร่อื ง ปญ หาสาํ คญั ประการหนง่ึ ของผเู ขยี นทไ่ี มส ามารถเรมิ่ ตน เขยี นได คอื ไมท ราบจะ เขียนเรื่องอะไรวิธีการแกปญหาดังกลาวคือ หัดเขียนเร่ืองใกลตัวของผูเขียน หรือเร่ืองท่ีผู เขยี นมีประสบการณดรี วมทัง้ เร่อื งทีผ่ ูเขียนมคี วามรูเ ปนอยา งดี หรือเขียนเรอื่ งทสี่ นใจ เปน เรื่องราวหรือเหตุการณที่กําลังอยูในความสนใจของบุคคลท่ัวไป นอกจากน้ีผูเขียนอาจ พิจารณาองคประกอบ ๔ ประการ เพ่ือเปนแนวทางในการตัดสินใจเลือกเร่ืองท่ีจะเขียนดัง ตอไปนี้ ๑.๑ กลุมผูอ า น ผูเ ขยี นควรเลือกเขยี นเร่อื งสาํ หรับกลุมผูอานเฉพาะและควร เปน กลมุ ผอู านที่ผเู ขยี นรูจกั ดี ท้งั ในดา นการศึกษา ประสบการณ วัย ฐานะ ความสนใจและ ความเช่ือ ๑.๒ ลักษณะเฉพาะของเร่ือง เร่ืองที่มีลักษณะพิเศษจึงดึงดูดใจใหผูอานสนใจ ลกั ษณะพเิ ศษดังกลา ว ไดแ ก ความแปลกใหม ความถกู ตองแมน ยํา แสดงความมรี สชาติ ๑.๓ เวลา เรอ่ื งที่จะเขยี นหากเปน เร่ืองที่อยใู นกาลสมัยหรือเปนปจจบุ ัน จะมผี ู สนใจอานมากสวนเร่ืองที่พนสมัยจะมีผูอานนอย นอกจากน้ีการใหเวลาในการเขียนของผู เขียนก็เปนส่ิงสําคัญถาผูเขียนมีเวลามาก ก็จะมีเวลาคนควาหาขอมูลเพ่ือการเขียนและการ
การเขยี น ๕๖ หนงั สอื เรียนสาระความรพู ื้นฐาน อางอิงไดมาก ถาผูเขียนมีเวลานอย การเขียนดวยเวลาเรงรัดก็อาจทําใหเน้ือหาขาดความ สมบูรณด วยการอา งองิ ๑.๔ โอกาส การเขียนเรื่องประเภทใดขึ้นอยูกับโอกาสดวย เชน ในโอกาส เทศกาลและวนั สาํ คญั ทางราชการและทางศาสนา กเ็ ลอื กเขยี นเรอื่ งทเี่ กยี่ วกบั โอกาสหรอื เทศ กาลนนั้ ๆ เปน ตน ๒. ประเภทของเรอ่ื งที่จะเขยี น การแบง ประเภทของเรอื่ งทจ่ี ะเขยี นนน้ั พจิ ารณาจากจดุ มงุ หมายในการเขยี น ซง่ึ แบงไดเปน ๔ ประเภทคอื ๒.๑ เร่อื งทเ่ี ขยี นเพือ่ ความรู เปนการถายทอดความรแู ละประสบการณรวมทงั้ หลักการตลอดจนขอเทจ็ จรงิ ตางๆ ใชว ธิ ีเขียนบอกเลา หรอื บรรยายรายละเอียด ๒.๒ เรอื่ งทเี่ ขยี นเพอ่ื ความเขา ใจ เปน การอธบิ ายใหผ อู น่ื เขา ใจความรู หลกั การ หรอื ประสบการณต า งๆ การเขยี นเพอ่ื ความเขา ใจมกั ควบคไู ปกบั การเขยี นเพอ่ื ใหเ กดิ ความรู ๔ ๒.๓ การเขยี นเพอื่ โนม นา วใจ เปน การเขยี นเพอ่ื ใหผ อู า นเชอ่ื ถอื และยอมรบั เพอ่ื บทที่ ใหผอู านไดร ับอรรถรสทางใจ ใหส นุกสนาน เพลิดเพลินไปกบั ขอเขยี นนั้นๆ ๓. การวางโครงเร่อื งกอ นเขียน การเขียนเรียงความเปนการเสนอความคิดตอผูอาน ผูเขียนจึงตองรวบรวม เลือกสรรและจัดระเบยี บความคิด แลว นาํ มาเรียบเรยี งเปนโครงเรอ่ื ง การรวบรวมความคิด อาจจะรวบรวมขอมูลจากประสบการณของผูเขียนเอง นําสวนที่เปนประสบการณตรงและ ประสบการณท างออ ม ซงึ่ เกดิ จากการฟง การอา น การพดู คยุ ซกั ถาม เปน ตน เมอื่ ไดข อ มลู แลว กน็ าํ ขอ มลู นน้ั มาจดั ระเบยี บความคดิ โดยจดั เรยี งลาํ ดบั ตามเวลา เหตกุ ารณ ความสาํ คญั และเหตผุ ล แลว จงึ เขยี นเปน โครงเรอื่ ง เพอ่ื เปน แนวทางใหง านเขยี นอยใู นกรอบ ไมอ อกนอก เรอ่ื ง และสามารถนาํ มาเขียนขยายความเปน เน้ือเร่อื งทีส่ มบรู ณ เขียนชอ่ื เรอ่ื งไวกลางหนา กระดาษ เลือกหัวขอที่นาสนใจที่สุดเปนคํานํา และเลือกหัวขอท่ีนาประทับใจที่สุดเปนสรุป นอกนนั้ เปนเน้ือเรื่อง ๓.๑ ชนิดของโครงเรอ่ื ง การเขยี นโครงเร่อื งนยิ มเขยี น ๒ แบบ คอื โครงเรอ่ื งแบบหวั ขอและโครง เรือ่ งแบบประโยค ๓.๑.๑ โครงเรื่องแบบหัวขอ เขียนโดยใชคําหรือวลีส้ันๆ เพื่อเสนอ ประเด็นความคดิ ๓.๑.๒ โครงเรอ่ื งแบบประโยค เขยี นเปน ประโยคทสี่ มบรู ณ โครงเรอ่ื งแบบ น้ีมรี ายละเอยี ดท่ีชดั เจนกวา โครงเรอื่ งแบบหวั ขอ ๓.๒ ระบบในการเขียนโครงเร่ือง การแบงหัวขอในการวางโครงเร่อื งอาจแบงเปน ๒ ระบบคอื ๓.๒.๑ ระบบตัวเลขและตัวอักษร เปนระบบท่ีนิยมใชกันท่ัวไป โดย กาํ หนดตัวเลขหรือประเด็นหลกั และตวั อักษรสําหรับประเดน็ รอง ดงั นี้
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน >> ๕๗ ๑) ................................................................................................................. ๔บทที่ (๑) ............................................................................................................ (๒) ........................................................................................................... การเ ีขยน ๒) ................................................................................................................. (๑) ............................................................................................................ (๒) ........................................................................................................... ๓.๒.๒ ระบบตัวเลข เปน การกําหนดตวั เลขหลกั เดียวใหก ับประเดน็ หลกั และ ตัวเลขสองหลกั และสามหลกั ใหกบั ประเด็นรองๆ ลงไป ดังนี้ ๑. .......................................................................................................... ๑.๑. ................................................................................................. ๑.๒. ................................................................................................. ๒. .......................................................................................................... ๒.๑. ................................................................................................. ๒.๒. ................................................................................................ ๓.๓ หลักในการวางโครงเรอ่ื ง หลักในการวางโครงเร่อื งน้นั ควรแยกประเด็นหลักและประเด็นยอจากกันให ชัดเจนโดยประเด็นหลักทุกขอควรมีความสําคัญเทากัน สวนประเด็นยอยจะเปนหัวขอท่ี สนบั สนนุ ประเดน็ หลกั ทง้ั นท้ี กุ ประเดน็ ตอ งตอ เนอ่ื งและสอดคลอ งกนั จงึ จะเปน โครงเรอ่ื งทด่ี ี ตัวอยา งโคลงเรื่องแบบหัวขอ เร่ือง ปญ หาการติดยาเสพติดของวยั รุนไทย ๑. สาเหตขุ องการตดิ ยาเสพติด ก. ตามเพื่อน ข. การหยารา งของบดิ า มารดา ค. พอแมไ มม ีเวลาใหล กู ง. การบงั คับขเู ขญ็ ๒. สภาพปญหาของการตดิ ยาเสพติดของวยั รนุ ไทย ก. จาํ นวนผตู ดิ ยา ข. การกออาชญากรรม ค. การคาประเวณี ๓. แนวทางการแกไขปญหา ก. การสรา งภมู ติ านทานในครอบครวั ข. การสรางชุมชนใหเ ขมแขง็ ค. กระบวนการบาํ บดั รักษาแบบผสมผสาน
การเขยี น ๕๘ หนงั สอื เรียนสาระความรพู ้ืนฐาน ตวั อยา งโครงเร่ืองแบบประโยค เร่ือง ปญหาการตดิ ยาเสพติดของวยั รุนไทย ๑. สาเหตุของการติดยาเสพติด มีหลายสาเหตุท้ังสาเหตุที่เกิดจากตัวเองและจาก ส่ิงแวดลอม ก. เสพตามเพ่อื น เพราะความอยากลอง คิดวาลองคร้ังเดยี วคงไมติด ข. บิดา มารดา หยารางกัน ลูกตองอยูกับฝายใดฝายหนึ่งทําใหรูสึกวาเหว เหงา และเศรา ลกึ ๆ ค. พอแมใหเ วลากับการทํางานหาเงินและการเขาสังคม ไมมีเวลาใหค รอบครัว ง. ในโรงเรยี นมกี ลมุ นกั เรยี นทที่ งั้ เสพและคา ยาเสพตดิ เอง ใชก าํ ลงั ขม ขบู บี บงั คบั ใหซือ้ ยา ๒. สภาพปญหาของการติดยาเสพติดของวัยรนุ ไทย ก. จาํ นวนวัยรุนทตี่ ิดยาเสพติดในปจ จุบันมจี าํ นวนเพ่ิมขนึ้ อยางรวดเร็ว ๔บทท่ี ข. ปญหาทต่ี ามมาของการตดิ ยาเสพตดิ คือการกอ อาชญากรรมทุกประเภท ค. ในหมวู ยั รนุ หญงิ ทต่ี ดิ ยาเสพตดิ มกั ตกเปน เหยอ่ื ของการคา ประเวณใี นทสี่ ดุ ๓. แนวทางการแกไ ขปญ หา ก. การใหความรัก ความอบอุน และความเอื้ออาทร รวมท้ังการมีเวลาใหกับ คนในครอบครวั เปนภูมติ านทานปญ หายาเสพติดไดอยางดี ข. การทําใหคนในชุมชนรักชุมชน ชวยเหลือแกปญหาในชุมชนจะเปนเกราะ ปองกันปญหายาเสพติดไดอยางดี เพราะเขารวมกันสอดสองดูแลปองกัน ชุมชนของตนเองจากยาเสพติด ค. สังคมใดท่ีมีผูคนสนใจใฝรู ใฝแสวงหาขอมูลขาวสาร ผูคนจะมีความรู เพียงพอท่ีจะพาตัวใหพน จากภยั คุกคามทุกรูปแบบดว ยปญ ญาความรทู มี่ ี ง. กระบวนการบําบดั ผตู ิดยามิใหกลับมาตดิ ใหม ทาํ ไดด วยการใหก ารรกั ษา ทางยาควบคกู ับการบาํ บัดทางจติ ใจ ดวยการใชก ารปฏบิ ัตทิ างธรรม ซ่งึ จะ เปน ภมู ติ า นทานทางใจที่ถาวร ๔. การเขียนยอหนา การยอหนาเปน ส่ิงจําเปนอีกอยา งหน่ึง เพราะจะชวยใหผ อู าน อานเขาใจงาย และอา นไดเ รว็ มชี อ งวา งใหไ ดพ กั สายตา ผเู ขยี นเรยี งความไดด ตี อ งรหู ลกั ในการเขยี นยอ หนา และนํายอหนาแตละหนามาเช่ือมโยงใหสัมพันธกัน ในยอหนาหน่ึงๆ ตองมีสาระเพียง ประการเดยี ว ถาจะขึ้นสาระสาํ คัญใหมตอ งขนึ้ ยอหนา ใหม ดังนน้ั การยอหนาจะมากหรือ นอ ยขนึ้ อยกู บั สาระสาํ คญั ทต่ี อ งการเขยี นถงึ ในเนอ้ื เรอื่ ง แตอ ยา งนอ ยการเขยี นเรยี งความตอ ง มี ๓ ยอหนา คอื ยอ หนา ทเี่ ปนคํานาํ เนอื้ เรือ่ งและสรปุ
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน >> ๕๙ ๔.๑ สว นประกอบยอ หนา ๔บทที่ ๑ ยอ หนา ประกอบดว ย ประโยคใจความสาํ คญั และประโยคขยายใจความ การเ ีขยน สาํ คญั หลายๆ ประโยค มาเรียบเรยี งตอเน่ืองกัน ๔.๒ ลักษณะของยอหนาท่ีดี ยอหนาท่ีดีควรมีลักษณะ ๓ ประการคือ เอกภาพ สัมพันธภาพ และ สารตั ถภาพ ๑. เอกภาพ คือความเปนอันหน่ึงอันเดียวกัน มีประโยคใจความสําคัญ ในยอ หนา เพยี งหนง่ึ สว นขยายหรอื สนบั สนนุ ตอ งกลา วถงึ ใจความสาํ คญั นน้ั ไมก ลา วนอกเรอ่ื ง ๒. สมั พนั ธภาพ คอื การเรยี บเรยี งขอ ความในยอ หนา ใหเ กย่ี วเนอ่ื งสมั พนั ธ กัน มีการลําดับความอยางมีระเบียบ นอกจากนี้ ยังควรมีความสัมพันธกับยอหนาที่มีมา กอนหรอื ยอหนา ทตี่ ามมาดวย ๓. สารตั ถภาพ คอื การเนน ความสาํ คญั ของยอ หนา แตละยอหนาและ ของเรื่องทั้งหมดโดยใชประโยคส้ันๆ สรุปกินความทั้งหมด อาจทําไดโดยการนําประโยค ใจความสําคัญมาไวตอนตนหรือตอนทาย ยอหนา หรือใชสรุปประโยคหรือวลีที่มีลักษณะ ซาํ้ ๆ กนั ๕. การเชอื่ มโยงยอ หนา การเชอื่ มโยงยอ หนา ทาํ ใหเ กดิ สมั พนั ธภาพระหวา งยอ หนา การเรยี งความเรอื่ ง หน่ึงยอมประกอบดวยหลายยอหนา การเรียงลําดับยอหนาตามความเหมาะสมจะทําให ขอ ความเกย่ี วเนอ่ื งเปน เรอื่ งเดยี วกนั วธิ กี ารเชอ่ื มโยงยอหนา แตล ะยอ หนา กเ็ ชน เดยี วกบั การ จดั ระเบยี บความคดิ ในการวางโครงเรื่อง ซ่ึงมีดวยกนั ๔ วิธคี อื ๕.๑ การลําดับยอหนาตามเวลา อาจลําดับตามเวลาในปฏิทินหรือตาม เหตุการณท่เี กดิ ขน้ึ กอนไปยังเหตกุ ารณที่เกดิ ข้นึ ภายหลงั ๕.๒ การลาํ ดบั ยอ หนา ตามสถานที่ เรยี งลาํ ดบั ขอ มลู ตามสถานทห่ี รอื ตามความ เปน จริงที่เกิดข้ึน ๕.๓ การลําดบั ยอ หนาตามเหตผุ ล อาจเรยี งลําดับจากเหตไุ ปหาผล หรือผลไป หาเหตุ ๖. สํานวนภาษา ๖.๑ ใชภาษาใหถ กู หลกั ภาษา เชน การใชล ักษณะนาม ปากกาใชว า “ดา ม” รถใชวา “คัน” พระภิกษุใชวา “รูป” เปนตน นอกจากนไี้ มค วรใชส าํ นวนภาษาตางประเทศ เชน ขณะท่ีขาพเจาจับรถไฟไปเชียงใหม ควรใชวา ขณะที่ขาพเจาโดยสารรถไฟไป เชยี งใหม บดิ าของขา พเจา ถูกเชิญไปเปนวิทยากร ควรใช บิดาของขาพเจาไดร บั เชิญไป เปน วทิ ยากร
การเขยี น ๖๐ หนงั สอื เรียนสาระความรพู นื้ ฐาน ๖.๒ ไมค วรใชภาษาพูด เชน ดจี ัง เมือ่ ไหร ทาน ฯลฯ ควรใชภ าษาเขียน ไดแก ดมี าก เมอื่ ไร รบั ประทาน ๖.๓ ไมควรใชภ าษาแสดง เชน พน ฝอย แจวอา ว สดุ เหว่ียง ฯลฯ ๖.๔ ควรหลีกเลี่ยงการใชค ําศพั ทยากท่ไี มจ าํ เปน เชน ปรเิ วทนากร ฯลฯ ซ่ึงมี คาํ ทงี่ า ยกวา ทค่ี วรใชค อื คาํ วา วติ ก หรอื ใชค าํ ทต่ี นเองไมท ราบความหมายทแี่ ทจ รงิ เชน บาง คนใชค าํ วา ใหญโ ตรโหฐาน คาํ วา รโหฐาน แปลวา ทล่ี บั ทถี่ กู ตอ งใช ใหญโ ตมโหฬาร เปน ตน ๖.๕ ใชคําใหถูกตองตามกาลเทศะและบุคคล เชน คําสุภาพ คําราชาศัพท เปนตน ๖.๖ ผกู ประโยคใหกระชบั รัดกุม เชน “ถาเจา เดินชา เชน นี้ เมอ่ื ไรจะไปถงึ ทท่ี ่ี จะไปสกั ท”ี ควรใชใ หก ระชบั วา “ถา เจา เดนิ ชา เชน นเ้ี มอ่ื ไรจะไปถงึ ทหี่ มายสกั ท”ี หรอื ประโยค วา “อนั ธรรมดาคนเราเกดิ มาในโลกนี้ บา งก็เปน คนดี บางกเ็ ปนคนชวั่ ” ควรใชวา “คนเรา ยอ มมที งั้ ดแี ละชว่ั ” เปนตน ๗. การใชห มายเลขกํากับ ๔บทที่ หวั ขอ ในเรยี งความจะไมใชห มายเลขกํากับ ถาจะกลาวแยกเปนขอ ๆ จะใช วา ประการที่ ๑........ประการที่ ๒.............หรือประเภทท่ี ๑..............ประเภทท่ี ๒............. แตจ ะไมใ ชเปน ๑............๒............เรียงลําดบั แบบการเขยี นท่ัวไป ๘. การแบงวรรคตอนและเคร่อื งหมายวรรคตอน เครือ่ งหมายวรรคตอน เชน มหัพภาค (.) อัฒภาค (;) จลุ ภาค (,) นั้น ไทย เลียนแบบฝร่ังมาจะใชหรือไมใชก็ได ถาใชตองใชใหถูกตอง ถาไมใชก็ใชแบบไทยเดิม คือ การเวน วรรคตอนโดยเวน เปน วรรคใหญ วรรคนอ ย ตามลักษณะประโยคทใี่ ช ๙. สํานวนโวหาร สํานวนกับโวหารเปนคําท่ีมีความหมายอยางเดียวกันนํามาซอนกัน หมายถึง ชั้นเชิงในการเรียบเรยี งถอ ยคาํ ในการเขียนเรียงความสาํ นวนโวหารทใี่ ชม ี ๕ แบบคือ ๙.๑ แบบบรรยาย หรือทีเ่ รยี กกันวา บรรยายโวหาร เปนโวหารเชงิ อธบิ ายหรือ เลาเรื่องอยางถ่ีถวนโวหารแบบน้ีเหมาะสําหรับเขียนเรื่องประเภทใหความรู เชน ประวัติ ตาํ นาน บนั ทึกเหตุการณ ฯลฯ ตัวอยาง บรรยายโวหาร เชน “ขณะทเี่ ราขบั รถขนึ้ เหนอื ไปนครวดั เราผา นบา นเรอื นซงึ่ ประดบั ดว ยธงสนี าํ้ เงนิ และแดงไวน อกบา นเราไปหยดุ ทห่ี นา วดั ซงึ่ ประตทู างเขา ตกแตง ดว ยดอกไมแ ละเครอื เถาไม ในเขตวัดสงฆหมจีวรสีสมสนทนาปราศรัยกับผูคนท่ีไปนมัสการอยูในปะรําไมปลูกขึ้น เปน พเิ ศษ ความประสงคท เ่ี ราไปหยดุ ทว่ี ดั กเ็ พอ่ื กอ พระทรายอนั เปน เรอ่ื งทส่ี าํ คญั ทสี่ ดุ ในวนั ข้ึนปใหมตามศรัทธาของพุทธศาสนิกชน การกอพระทรายเปนพิธีบุญ อธิษฐานขอพร อยา งหนง่ึ งานเทศกาลนเ้ี ปน เวลาทว่ี ดั ทกุ ๆ วดั จะตอ งเกบ็ กวาดใหส ะอาดทส่ี ดุ มกี ารสรงนาํ้ พระพทุ ธรูปเปน ประจาํ ปเพื่อขอใหฝนตกโดยเร็ว” จาก สมโรจน สวัสดกิ ุล ณ อยุธยา “วนั ปใหมท น่ี ครวดั ” งานเทศกาลในเอเชีย เลม ๑ โครงการความรวมมอื ทางดา นการพิมพ ชดุ ที่ ๒ ศนู ยวฒั นธรรมแหง เอเชียของยเู นสโก
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน >> ๖๑ ๙.๒ แบบพรรณนา หรือทเ่ี รียกวา พรรณนาโวหาร คือโวหารท่กี ลา วเปน เรื่อง ๔บทที่ ราวอยา งละเอยี ดใหผ อู า นนกึ เหน็ เปน ภาพ โดยใชถ อ ยคาํ ทที่ าํ ใหผ อู า นเกดิ ภาพในใจ มโนภาพ ขนึ้ โวหารแบบนี้สาํ หรับชมความงามของบา นเมือง สถานที่ บุคคล เกยี รตคิ ุณ คณุ ความดี การเ ีขยน ตา งๆ ตลอดจนพรรณนาอานภุ าพของกษตั รยิ แ ละพรรณนาความรสู กึ ตา งๆ เชน รกั โกรธ แคน ริษยา โศกเศรา เปน ตน ตวั อยางพรรณนาโวหาร เชน “เมอ่ื ถงึ ตอนนา้ํ ตนื้ พวกฝพ ายตา งชว ยกนั ถอ ทางนา้ํ คอ ยกวา งออกไปเปน หนอง นาํ้ ใหญแ ตน าํ้ สงบนง่ิ นา ประหลาด ปา รน แนวไปจากรมิ หนอง ปลอ ยใหต น หญา สเี ขยี วจาํ พวก ออคอยรบั แสงสะทอ นสนี ้าํ เงนิ แกจากทอ งฟา ปุยเมฆสีมวงลอยไปมาเหนอื ศีรษะ ทอดเงา ลงมาใตใบบวั และดอกบวั สีเงิน เรือนเลก็ หลังหน่งึ สรา งไวบนเสาสูง แลดูดาํ เมอ่ื มมาแตไ กล ตัวเรอื นมตี น ชะโอนสองตน ซ่ึงดูเหมอื นจะข้นึ อยูใ นราวปา เบ้อื งหลัง เอนตนลงเหนือหลังคา ทั้งตน และใบคลา ยจะเปนสญั ญาณวามคี วามเศรา โศกสดุ ประมาณ” จากทองสกุ เกตุโรจน “ทะเลใน” แปลและเรียบเรียงจากเร่ือง “The Lagoon” ของ Joseph Conrad การเขียนแบบสรางสรรค มหาวทิ ยาลัยรามคําแหง ๒๕๑๙ ๙.๓ แบบอุปมา หรือท่ีเรียกวาอุปมาโวหาร คือโวหารท่ียกเอาขอความมา เปรียบเทยี บเพ่อื ประกอบความใหเดน ชัดขึน้ ในกรณีท่ีหาถอ ยคํามาอธิบายใหเขา ใจไดยาก เชน เรอ่ื งทเ่ี ปนนามธรรมทงั้ หลายการจะทาํ ใหผ ูอ านเขา ใจเดน ชดั ควรนําส่ิงทมี่ ีตวั ตนหรือ สงิ่ ทคี่ ดิ วาผอู า นเคยพบมาเปรียบเทยี บหรืออาจนํากิรยิ าอาการของส่ิงตา งๆ มาเปรียบเทียบ ก็ได เชน เยน็ เหมอื นนํ้าแข็ง ขาวเหมอื นดั่งสําลี ไวเหมอื นลงิ บางทีอาจนําความรูสึกที่ สมั ผสั ไดทางกายมาเปรยี บเทยี บเปนความรสู กึ ทางใจ เชน รอนใจดังไฟเผา รักเหมอื น แกว ตา เปนตน โวหารแบบนม้ี กั ใชแ ทรกอยใู นโวหารแบบอ่นื ตัวอยา งอุปมาโวหาร เชน ความสวยเหมอื นดอกไม เมอื่ ถงึ เวลาจะรว งโรยตามอายขุ ยั แตค วามดเี หมอื นแผน ดนิ ตราบ ใดทโี่ ลกดาํ รงอยู ผืนดินจะไมม ีวนั สูญหายไดเลย ความดจี งึ เปน ของคูโลก และถาวรกวา ความสวย ควรหรอื ไมถ า เราจะหนั มาเทดิ ทนู ความดมี ากกวาความสวย เราจะไดทําแตสงิ่ ที่ ถกู เสียที ๙.๔ แบบสาธก หรือสาธกโวหาร สาธก หมายถึง ยกตัวอยางมาอางใหเห็น สาธกโวหารจงึ หมายถงึ โวหารทยี่ กตวั อยา งมาประกอบอา ง เพอื่ ใหผ อู า นเขา ใจเรอ่ื งไดช ดั เจน ขน้ึ ตวั อยา งทย่ี กมาอาจจะเปนตวั อยา งบคุ คล เหตกุ ารณห รอื นทิ าน โวหารแบบนม้ี กั แทรก อยโู วหารแบบอน่ื เชนเดยี วกับอปุ มาโวหาร ตัวอยา ง สาธกโวหาร เชน “....พึงสังเกตการบชู าในทางท่ผี ดิ ใหเกดิ โทษ ดังตอไปน้ี ในสาํ นกั อาจารยท ศิ าปาโมกข เมอื งตกั ศลิ า มเี ดก็ วยั รนุ เปน ลกู ศษิ ยอ ยหู ลายคน เรียนวิชาตางกันตามแตเขาถนัด มีเด็กวัยรุนคนหน่ึงชื่อ สัญชีวะ อยูในหมูนั้นเรียนเวทย มนตเสกสัตวตายใหฟนคืนชีพไดตามธรรมเนียมการเรียนเวทยมนตตองเรียนผูกและเรียน แกไปดวยกัน แตเ ขาไมไ ดเ รียนมนตแก”
การเขยี น ๖๒ หนังสือเรยี นสาระความรพู น้ื ฐาน มาวันหนึง่ สัญชวี ะกับเพอ่ื นหลายคนพากันเขา ปา หาฟนตามเคย ไดพ บ เสือโครงตวั หนงึ่ นอนตายอยู “น่แี นะเพ่ือน เสอื ตาย” สัญชวี ะเอยขน้ึ “ขา จะเสกมนตใ หเสือ ตวั นฟ้ี น คนื ชพี ขน้ึ คอยดนู ะเพอื่ น” “แนเ ทยี วหรอื ” เพอ่ื นคนหนง่ึ พดู “ลองปลกุ มนั ใหค นื ชพี ลกุ ข้นึ ดซู ิ ถา เธอสามารถ” แลวเพื่อนๆ คน อ่นื ๆ ปน ขน้ึ ตน ไมคอยดู “แนซ นี า” สญั ชีวะ ยนื ยนั แลวเรม่ิ รายมนตเสกลงทร่ี างเสือ พอเจา เสือฟน คนื ชีพขน้ึ ยนื รูสกึ หิว มองเหน็ สญั ชวี ะ พอเปนอาหารแกหิวได จึงสะบัดแยกเขี้ยวอวดสัญชีวะและคํารามว่ิงปราดเขากัดกานคอ สญั ชวี ะลม ตายลง เมอื่ อาจารยไ ดท ราบขา วกส็ ลดใจและอาลยั รกั ในลกู ศษิ ยม าก จงึ เปลง อทุ าน ขน้ึ วา “นแี่ หละผลของการยกยอ งในทางทผ่ี ดิ ผยู กยอ งคนเลวรา ย ยอมรบั นบั ถอื เขาในทาง มิบังควรตองไดร บั ทกุ ขถงึ ตายเชนนเ้ี อง” จาก ฐะปะนยี นาครทรรพ การประพนั ธ ท ๐๔๑ อกั ษรเจริญทัศน ๒๕๑๙ หนา ๙ ๙.๕ แบบเทศน หรือเทศนาโวหาร คอื โวหารท่อี ธบิ ายชแี้ จงใหผ อู า นเชื่อถอื ๔บทที่ ตาม โดยยกเหตุผลขอ เท็จจรงิ อธบิ ายคุณ โทษ แนะนาํ สั่งสอน ตัวอยางเชน “คนคงแกเรยี นยอมมปี รีชาญาณ ฉลาดคิด ฉลาดทาํ ฉลาดพดู และมคี วาม รูสกึ สงู สํานึกในผิดชอบชว่ั ดี ไมกลา ทําในสิง่ ทผี่ ิดทีช่ ว่ั เพราะรูส ึกละอายขวยเขินแกใจ และรสู กึ สะดุงหวาดกลวั ตอผลรายอนั พึงจะไดรับ รูสึกอม่ิ ใจในความถกู ตอง รสู ึกเสยี ใจใน ความผิดพลาด และรูเทา ความถูกตองนนั้ วา มิไดอ ยทู ี่ดวงดาวประจําตัว แตอยทู ่ีการ กระทาํ ของตวั เอง พงึ ทราบวา ความฉลาดคดิ ฉลาดทาํ ฉลาดพดู และความรสู กึ สงู ทาํ ใหค ดิ ดี ท่จี รงิ และคดิ จรงิ ที่ดี ทาํ ดีท่จี ริง ทาํ จรงิ ที่ดี และพดู ดีที่จริง พดู จริงทีด่ ี น่คี ือวิธจี รรยาของ คนแกเรยี น จากฐะปะนีย นาครทรรพ การประพันธ ท ๐๔๑ อักษรเจรญิ ทศั น ๒๕๑๙ หนา ๘ โวหารตา งๆ ดงั กลา ว เม่ือใชเ ขยี นเรยี งความเรอ่ื งหน่งึ ๆ ไมไดห มายความวา จะใช เพียงโวหารใดโวหารหนงึ่ เพียงโวหารเดียว การเขยี นจะใชห ลายๆ แบบประกอบกันไป แลว แตค วามเหมาะสมตามลกั ษณะเน้ือเรอื่ งที่เขยี น การเขยี นเรยี งความเปน ศลิ ปะ หลกั การตา งๆ ทว่ี างไมไ ดเ ปน หลกั ตายตวั ตวั อยา ง คณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร ดงั นั้น จงึ เปน เพียงแนวปฏบิ ตั ิและขอ เสนอแนะ ในการเขยี นอาจ พลิกแพลงไดตามความเหมาะสมทีเ่ ห็นสมควร ตัวอยาง เรียงความเรอื่ ง สามเสา ครัวไทยแตกอ นครัง้ หุงขา วดว ยฟน นั้น มสี งิ่ สาํ คญั อยางหนึ่งคอื กอ นเสา เรายังหา ครัวอยางนดี้ ไู ดในชนบท กอ นเสา นัน้ อาจเปนดินหรือกอ นหนิ มสี ามกอนตงั้ ชนกันมีชอง วางสําหรับใสฟน กอนเสาสามกอนน้ีเองเปนท่ีสําหรับตั้งหมอขาวหมอแกงอันเปนอาหาร ประจาํ ชวี ติ ของคนไทย ดๆู ไปกอ นเสา สามกอ นนน้ั กเ็ ปน สญั ลกั ษณข องชาตไิ ทย เพราะชาติ
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน>> ๖๓ ไทยแตไ หนแตไ รก็ต้งั อยูบ นกอ นเสาสามกอนนนั้ มีชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย พระพุทธ ๔บทท่ี ศาสนากป็ ระกอบดว ยกอนเสา สามกอนคอื พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ การเ ีขยน กอ นเสา สามกอ นหรอื สามเสา นี้ เมอื่ คดิ ไปอกี ทกี เ็ ปน คตอิ นั ดที เ่ี รานา จะยดึ เปน เครอื่ ง เตอื นใจ ภาษิตจีนมีวา คนเราจะมชี วี ติ มน่ั คง จะตอ งนั่งบนมาสามขา มาสามขาตามภาษติ จนี นนั้ หมายถงึ สงิ่ สาํ คญั สามอยา งทพ่ี ยงุ ชวี ติ เรา สงิ่ สาํ คญั นน้ั จะเปน อะไรกไ็ ดแ ตต อ งมสี ามขา ถามีเพียงสองชีวติ กย็ งั ขาดความมั่นคง ภาษติ จีนน้ฟี ง คลา ยๆ “สามเสา” คอื วาชีวิตของเรา ตัง้ อยบู นกอ นสามกอ น จึงมคี วามม่ันคง ก็กอ นเสา ทง้ั สามสาํ หรับชีวิตนคี้ ืออะไร ตางคนอาจหากอ นเสา ท้งั สามสําหรับชีวิต ของตวั เองได บางทา นอาจยดึ พระไตรลักษณ คือ ความทกุ ข ๑ ความไมเท่ยี ง ๑ และความ ไมใชตวั ของเรา ๑ เปนการยึดเพื่อทําใจมิใหช อกชํ้าขนุ มัวในยามทตี่ กทุกขไ ดยาก หรือจะใช เปนเคร่ืองเตือนมิใหเกิดความทะเยอทะยานตน ทําลายสันติสุขของชีวิตก็ได บางคนยึด ไตรสกิ ขาเปนกอนเสา ทั้งสามแหง การยังชีวติ คอื ศลี สมาธิ ปญญา เปน หลกั ๒. การเขียนยอความ คือ การเก็บใจความสําคัญของเรื่องที่อานหรือฟงมา เรยี บเรียงใหมอ ยางยอ ๆ โดยไมท าํ ใหส าระสําคัญของเรอื่ งนั้นคลาดเคล่ือน หรอื ขาดหายไป การยอความเปนวิธีการหน่ึงท่ีชวยใหเราบันทึกเรื่องราวตางๆ ท่ีไดอานหรือฟงมา น้ันไวโดยยอๆ โดยเก็บรวบรวมไวเพ่ือมิใหหลงลืม หรือเพื่อนําเร่ืองท่ีบันทึกไวน้ันไปใชใน โอกาสตางๆ นอกจากนั้นการยอความยังชวยใหถายทอดเร่ืองราวตอไปยังผูอ่ืนไดถูกตอง รวดเร็วอีกดว ย หลกั การยอ ความ การยอความมหี ลกั การทัว่ ไปดังตอ ไปนี้ ๑. ยอ ความตามรปู แบบการยอ ความแบบตา งๆ กาํ หนดไวใ นหวั ขอ แบบการยอ ความ ๒. อานเรอ่ื งราวท่จี ะยออยางนอ ย ๒ เท่ยี ว เทยี่ วแรกจบั ใจความใหไ ดวา เร่ืองอะไร หรือใครทําอะไรที่ไหน อยางไร เที่ยวที่สองจับใจความใหละเอียดข้ึน และพิจารณาวาอะไร เปน ใจความสาํ คญั อะไรเปน ใจความประกอบหรอื พลความ หรอื ขอ ความทเ่ี สรมิ แตง ใจความ สําคัญใหเดนชัด ชัดเจน อะไรเปนกลวิธีการแตงถาจับใจความไมไดใหอานอีกจนกวาจะ สามารถจับใจความสําคญั ได ๓. พิจารณาเก็บเฉพาะใจความสาํ คญั หรือเกบ็ ใจความประกอบทจี่ าํ เปน ๔. นําเฉพาะใจความท่ีเก็บไวมาเรียบเรียบใหมดวยภาษาของตนเองตามรูปแบบที่ กาํ หนด ๕. ความสนั้ ยาวของการยอ ความไมส ามารถกาํ หนดเปน อตั ราสว นได ขน้ึ อยกู บั จดุ ประสงคของการยอและลักษณะของเรื่องที่ยอ ลักษณะของเรื่องก็คือเร่ืองใดท่ีมีใจความ ประกอบมากถา เราเกบ็ เฉพาะใจความสาํ คญั กย็ อ ไดส นั้ ถา เกบ็ ใจความประกอบทจ่ี าํ เปน ดว ย อัตราสวนความยาวจะเพ่มิ ขน้ึ ดงั นั้นจงึ ไมม ีเกณฑก าํ หนดเร่ืองอัตราสวนของยอ ความ
การเขยี น ๖๔ หนงั สอื เรียนสาระความรพู ืน้ ฐาน ๖. เปลยี่ นคาํ สรรพนามจากบรุ ษุ ที่ ๑ บรุ ษุ ท่ี ๒ เปนบรุ ุษที่ ๓ เพราะผูย อ ทาํ หนา ที่ เลาตอและเครอ่ื งหมายใดๆ ท่มี ีอยใู นขอ ความเดมิ จะไมใชในยอความ เชน มาลีพดู วา “พอ มาแลว ” เปลย่ี นเปน เธอพดู วา พอ มาแลว คอื ใหย อ รวมกนั ไป ไมแ ยกกลา วหรอื ขน้ึ บรรทดั ใหม ๗. ใชถ อ ยคาํ ภาษางา ยๆ ไดใ จความชดั เจน เชน อนั มวลบปุ ผามาลอี ยใู นไพรสนฑ เปลย่ี นเปน ดอกไมอ ยูในปา แตถามีคําราชาศพั ทยงั คงใชอยู ๘. เลอื กใชค าํ ไดค วามหมายครอบคลมุ เชน เพอ่ื กลา วถงึ หนงั สอื พมิ พ วทิ ยุ โทรทศั น ความใชค าํ วา “สอ่ื สารมวลชน” แทน หรอื เมอื่ กลา วถงึ สมดุ ดนิ สอ ปากกา ยางลบ ไมบ รรทดั ควรใชค าํ วา “เครอื่ งเขยี น” แทน เปน ตน ๙. ไมใ ชอ กั ษรยอ หรอื คาํ ยอ เวน แตอ กั ษรยอ หรอื คาํ ยอ นน้ั เปน ทเี่ ขา ใจและยอมรบั ใชก ันทว่ั ไปแลว เชน พ.ศ. ร.ส.พ. ส.ป.อ. ฯลฯ ๑๐. ขอความท่ียอแลวใหเขียนตอเน่ืองกันโดยใชคําเชื่อม เพ่ือใหความกระชับไม เยิ่นเยอ แตข อความทไ่ี มส มั พนั ธก ันใหยอ หนาเปน ตอนๆ ๔ ๑๑. การยอ ความเปนรอยกรอง กใ็ ชว ธิ เี ดียวกับรอ ยแกว แตเปล่ียนขอความจาก บทท่ี รอ ยกรองเปนรอยแกว ธรรมดากอ น รปู แบบการเขยี นยอ ความ เร่อื งที่จะยอมีหลายรูปแบบ เชน บทความ จดหมาย โอวาท ฯลฯ แตล ะรปู แบบมี แบบการข้ึนตน เฉพาะดังตอ ไปนี้ ๑. แบบของบทความ สารคดี ตํานาน นทิ าน นิยาย เรื่องส้ัน ฯลฯ ยอ (บทความ สารคดี ตาํ นาน นิทาน นิยาย เรือ่ งส้นั ) เรอ่ื ง ................................ ของ ..................(ผแู ตง ) .........................จาก..................(แหลง ทม่ี า).................ความวา (ขอ ความ).......................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๒. แบบของจดหมาย สาสน หนังสอื ราชการ ยอ (จดหมาย สาสน หนงั สือราชการ) ฉบบั ท.ี่ ..............................ของ................ ..........................................................ลงวันท่ี ความวา .................................................. (ขอ ความ).......................................................................................................... .....................................................................................................................................
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน>> ๖๕ ๓. แบบของประกาศ แจง ความ แถลงการณ ระเบยี บคําสัง่ ฯลฯ ๔บทที่ ยอ (ประกาศ แจง ความ แถลงการณ ระเบียบคาํ ส่ัง ) เรอ่ื ง .................................. ของ.........................................ลงวันท่ี .....................................................ความวา การเ ีขยน (ขอความ) ....................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๔. แบบของขาว ยอขา วเรื่อง.........................................จาก..........................ลงวนั ท่ี .................. ..............................................................ความวา .......................................................... (ขอ ความ) ....................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๕. แบบของโอวาท คําปราศรยั สนุ ทรพจน ยอ (โอวาท คาํ ปราศรัย สุนทรพจน ) ของ................................แก. ..................... .......................เนอ่ื งใน......................(โอกาส)...........................ท่.ี ......................ณ วนั ท่ี ..................................................................................ความวา (ขอ ความ) ....................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๖. แบบปาฐกถา คําสอน คาํ บรรยาย ถอ ยแถลง ยอ (ปาฐกถา คาํ สอน คําบรรยาย ถอ ยแถลง ) ของ............................................. เรื่อง........................................แก...........................................ท.่ี ................................... ...........................ณ วนั ท่.ี .........................................เวลา................................ความวา (ขอความ) ....................................................................................................... .....................................................................................................................................
การเขยี น ๖๖ หนงั สอื เรียนสาระความรพู ื้นฐาน ๗. แบบพระบรมราโชวาท เทศนา ยอ (พระบรมราโชวาท เทศนา ) ใน.........................................พระราชทานแก. ... ...............................................................ใน..........................................ที่..................... ...................ณ วนั ท่ี....................................ความวา (ขอความ) ....................................................................................................... ..................................................................................................................................... ๘. แบบท่เี ปนรอยกรอง ใหถ อดเปนรอยแกวกอ นแลว ยอตามรูปแบบ คอื ยอกลอนสุภาพ (หรอื รอยกรองแบบอื่นทยี่ อ ) เร่อื ง..................................ตอน..... .............................................................ความวา ๔ (ขอความ) ....................................................................................................... บทท่ี ..................................................................................................................................... ๙. ความเรียงทต่ี ดั ตอนมา ยอ เรอ่ื ง.......................ของ..........................คดั จากเรอ่ื ง ................................... ................................จากหนังสือ.......................................................................ความวา (ขอความ) ....................................................................................................... .....................................................................................................................................
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน >> ๖๗ ขอความที่ยอ ถาเรือ่ งเดิมไมมชี ่อื เรอ่ื งใหตงั้ ชื่อเรอ่ื งใหต รงกบั ความสําคญั ของเรือ่ งนัน้ ๆ ๔บทที่ ตัวอยา งยอ ความ การเ ีขยน (รอ ยแกว) เรอื่ ง เปรียบเทียบนามสกลุ กบั ช่อื แซ คนเรายงั มอี ยเู ปน อนั มาก ซงึ่ ยงั มไิ ดส งั เกตวา นามสกลุ กบั ชอื่ แซข องจนี นนั้ ผดิ กนั อยางไร ผทู ี่แลดแู ตเ ผนิ ๆ หรอื ซ่งึ มไิ ดเ อาใจใสสอบสวนในขอ นี้ มักจะสําคญั วา เหมือนกัน และมีพวกจีนพวกนิยมจีนพอใจจะกลาววา การท่ีพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรง พระราชปรารภออกพระราชบญั ญตั ินามสกุลขนึ้ นัน้ โดยทรงพระราชนยิ มตามประเพณชี ือ่ แซข องจนี ซึ่งถา จะตรองดูกจ็ ะเห็นวา คงจะไมเ ปน เชน นนั้ โดยเหตทุ ีจ่ ะอธิบายตอไปน้ี แซข องจนี นั้น ตรงกบั “แคลน” ของพวกสกอตคือ เปน คณะหรือพวก หรือถา จะเทยี บทางวดั กค็ ลายสํานัก เชนท่เี ราไดย ินเขากลาวๆ กันอยูบอยๆ วาคนนัน้ เปน สํานกั วัดบวรนเิ วศ คนนีเ้ ปน สํานกั วดั โสมนสั ดงั น้เี ปน ตัวอยา ง สว นสกลุ นนั้ ตรงกับคําอังกฤษวา “แฟมลิ ี่” ขอ ผดิ กนั อันสาํ คัญในระหวางแซก บั นามสกลุ นั้นกค็ ือผูรวมแซไมไดเ ปนญาติสาย โลหติ กันก็ได แตส ว นที่รว มสกลุ นัน้ ถาไมไดเปนญาตสิ ายโลหิตตอ กันโดยแทแลวกร็ วมสกลุ กนั ไมไ ด นอกจากทจี่ ะรับเปน บตุ รบญุ ธรรมเปนพิเศษเทา น้นั ตดั ตอนจากเรือ่ งเปรียบเทียบนามสกลุ กบั แซ จากหนังสอื ปกิณกคดี พระราชนพิ นธ ของพระบาทสมเดจ็ พระรามาธิบดศี รีสินทรมหาวชริ าวุธ พระมงกฎุ เกลาเจา อยหู ัว ศลิ ปบรรณาคาร ๒๕๑๕ หนา ๗๕ - ๗๖ การยอ ความจะเกบ็ เฉพาะใจความสาํ คญั และใจความประกอบทจ่ี าํ เปน บางสว นเพอื่ ใหใ จความยอ ความสมบรู ณ ยอ หนา ท่ี ๑ ใจความสําคัญวา “คนเรายังมอี ยเู ปนอันมาก ซ่ึงยังมไิ ดสงั เกตวา นามสกุลกับชื่อแซข องจนี นนั้ ผดิ กันอยางไร” นอกนน้ั เปน ใจความประกอบ ใจความประกอบยอหนานี้ไมเก็บเพราะเห็นวาไมจําเปน เน่ืองจากใจความสําคัญ สมบูรณท จ่ี ะนาํ ไปยอ ไดอยแู ลว ยอ หนาท่ี ๒ ใจความสาํ คญั “ขอผดิ กันอันสําคญั ในระหวา งแซกับนามสกุลนัน้ ก็ คือ ผรู วมแซไมไ ดเ ปน ญาติสายโลหติ กันกไ็ ด แตผ รู ว มสกุลนนั้ ถาไมไ ดเ ปน ญาตสิ ายโลหติ ตอ กันโดยแทแลว ก็รวมสกลุ กันไมได” ใจความประกอบที่จําเปนที่ควรเก็บเพ่ือเสริมใจความสําคัญใหยอความไดใจความ สมบูรณครบถว นคือ
๖๘ หนังสอื เรยี นสาระความรพู ้นื ฐาน “แซของจีนเปน คณะหรอื พวก หรอื ถาจะเทียบทางวดั ก็คลายสาํ นัก” “..............นอกจากทจี่ ะรับเปน บุตรบญุ ธรรมเปน พิเศษเทานัน้ ” เมอ่ื ไดศึกษาหลกั การยออ่ืน ๆ ครบถวนกบั ดูรปู แบบการยอ ที่ใชแ ลว นาํ ใจความที่ เก็บไวมาเรียบเรียงใหมดวยถอยคําของตนเอง รูปแบบการยอเปนความเรียงท่ีตัดตอนมา ดงั นั้น จึงเขยี นยอความไดดงั น้ี ยอ เรอื่ ง เปรียบเทียบนามสกุลกบั ชื่อแซ ของพระบาทสมเดจ็ พระมหารามาธิบดี ศรสี นิ ทรมหาวชิราวุธพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว คดั จากเรอ่ื งเปรียบเทยี บนามสกลุ กับชอ่ื แซ จากหนงั สอื ปกณิ กคดี ความวา มคี นจาํ นวนมากไมไ ดส งั เกตวา นามสกลุ กบั แซข องจนี นน้ั ตา งกนั ผรู ว มแซข องจนี ไม ไดเ ปน ญาตสิ ายโลหติ กนั กไ็ ด แตเ ปน คณะหรอื พวกเหมอื นสาํ นกั วดั หนงึ่ สว นรว มสกลุ ตอ ง เปน ญาติสานโลหติ กนั โดยแทเทานน้ั เชนนั้นก็เปนบุตรบุญธรรมทีร่ ับไวเปนพเิ ศษ ถา เปน การยอท่มี ุง เก็บเฉพาะใจความสําคญั ข้นึ ตนรปู แบบเหมอื นกัน แตใ จความ จะสั้นเขา ดังนี้ มคี นจาํ นวนมากไมไ ดส งั เกตวา นามสกลุ กบั แซข องจนี นน้ั ตา งกนั ผรู ว มแซข องจนี ไมไดเ ปน ญาตสิ ายโลหติ กไ็ ด แตผูร ว มสกุลตอ งเปนญาติสายโลหิต หรือบตุ รบญุ ธรรมทร่ี บั ไวเปนพิเศษเทา นัน้ ตัวอยางยอความ (รอ ยกรอง) ทหารเอกสยามสูเศรษฐสงคราม กบั สิทธกิ ารจัดการศกึ ษาสาํ หรบั ประเทศ (กาพยฉ บัง) “ถามหนอยเถดิ หนผู เู พยี ร เสรจ็ จากโรงเรียน แลวเจาจักทําอะไร” “ฉนั เปนพอ คาก็ได ใหเตี่ยหัดให ตงั้ หา งอยางเถาแกฮง” ถามทวั่ ทกุ คนก็คง ใหค ําตอบลง รอยกนั มิพลันสงสยั จากโรงเรียนจีนจงไป ถามโรงเรียนไทย จักไดค าํ ตอบนาน “ผมคดิ เขาทําราชการ เชน ทา นขุนชาญ ลูกบา นเดยี วกันมน่ั หมาย”
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน >> ๖๙ “หนอู ยา นึกวางา ยดาย คิดเขาคา ขาย พอคาคอยนามง่ั ม”ี “ผมรกั ราชการงานดี ตาํ แหนงหนาท่ี ยศศกั ดิ์บัฎตรานาแสวง” “บัดยามสยามตอ งการแรง ไทยฉลาดทกุ แขนง ทัง้ นอกและในราชการ” “เศรษฐกิจกก็ ิจแกน สาร นกั เรยี นรกั งาน ควรเลือกประกอบเหมือนกัน” “ผมชอบราชการเทานนั้ ตง้ั ใจหมายมน่ั แตจ ะเขา รบั ราชการ” คาํ ตอบเชน นม้ี ปี ระมาณ ก่ีสว นรองวาน คํานงึ จะพึงพศิ วง นกึ ไปไมนา งวยงง การคา ขายคง ไมคุนไมคอ ยเคยทาํ เคยแตร งั เกยี จดวยซํา้ นายไพรด ว ยชาํ นาญลว นงานเรียก “ราชการ” ........................................................ ครเู ทพ โคลงกลอนของครเู ทพ เลม ๑ คุรสุ ภา ๒๕๑๕ ขอความทีย่ อ ไดดงั นี้ ยอ กาพยฉ บงั เรอ่ื งโครงกลอนของครเู ทพ ตอน ทหารเอกสยามสเู ศรษฐสงคราม กับสิทธิการจัดการศกึ ษาสําหรบั ประเทศ ความวา ถาถามนักเรียนในโรงเรียนจีนกับโรงเรียนไทยวา เม่ือสําเร็จการศึกษาแลวจะไป ประกอบอาชีพอะไร นักเรียนในโรงเรียนจีนตอบวา จะไปเปน พอคา และนกั เรียนในโรงเรยี น ไทยจะตอบวาจะทํางานราชการ คําตอบเชนน้ีเปนเพราะคนไทยไมคุนเคยและไมคอยเคย คาขายจึงไมเห็นความสําคัญท้ังๆ ท่ีเรื่องคาขายเปนเร่ืองสําคัญท่ีควรเลือกเปนอาชีพได เหมอื นกนั และเหมาะสมกบั ประเทศไทยทกี่ าํ ลงั ตอ งการคนฉลาดทาํ งานทกุ ประเภทไมใ ชเ พยี ง งานราชการเทาน้ัน สรุป ยอ ความเปน การเขยี นแบบหนงึ่ ทเ่ี กบ็ ใจความสาํ คญั ของเรอ่ื งเดมิ มาเขยี นใหมใ หส นั้ กวาเดิมเพ่ือสะดวกแกการเขาใจและการนําไปใช การยอความตองบอกลักษณะและที่มา ของขอความที่จะยอและยอใหไดใจความครบถวนใจความของขอ ความเดิม
๗๐ หนังสอื เรียนสาระความรูพ้นื ฐาน เรือ่ งท่ี ๔ การเขยี นเพ่ือการสื่อสาร ๑. การเขยี นจดหมาย เปน การสอื่ สารโดยตรงระหวา งบคุ คลหรอื ระหวา งหนว ยงาน ตางๆ ชวยทําใหร ะยะทางไกลเปนใกล เพราะไมว าบคุ คลหรอื หนว ยงานจะหางไกลกันแค ไหนก็สามารถใชจดหมายสงขาวคราวและแจงความประสงคไดตามความตองการ การสง สารหรือขอ ความในจดหมายตองเขียนใหแจมแจง ชดั เจนเพ่ือจะไดเ ขาใจตรงกนั ท้ังสองฝา ย องคประกอบและรปู แบบของจดหมาย ผูเรียนคงเคยเขียนจดหมายหรืออานจดหมายมาบางแลว คงจะสังเกตเห็นวา จดหมายนน้ั ไมว า ประเภทใด จะตอ งประกอบดว ยสง่ิ ตา งๆ ดังน้ี ๑. ทอี่ ยขู องผเู ขยี น เรมิ่ กง่ึ กลางหนากระดาษระหวางเสน คั่นหนากับริมของขอบ กระดาษ ๒. วนั เดอื น ป ทเ่ี ขยี นจดหมาย ใหเ ยอ้ื งมาทางซา ยของตาํ แหนง ทเ่ี ขยี นทอ่ี ยเู ลก็ นอ ย ๓. คําขน้ึ ตน หา งจากขอบกระดาษดานซาย ๑ น้ิว ๔. เนอ้ื หา ขน้ึ อยกู บั ยอ หนา ตามปกติ อาจจะอยหู า งจากขอบกระดาษดา นซา ย ๒ นว้ิ ๕. คําลงทายอยูแนวเดยี วกับท่อี ยขู องผเู ขียน ๖. ชอื่ ผเู ขียน อยูใ ตค ําลงทา ย ลํา้ เขาไปเล็กนอย ตวั อยา ง รปู แบบการเขียนจดหมายทว่ั ไป สถานทีเ่ ขยี นจดหมาย ............................. วนั ..........เดอื น......................ป............... ระยะ ๑ นิว้ คาํ ขึ้นตน .......................................................................................... ประมาณ ๒ น้ิว เนอ้ื หา ..................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... คําลงทา ย ............................................... ช่อื ผเู ขียน ...............................................
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน >> ๗๑ หลกั การทัว่ ไปในการเขยี นจดหมาย การเขยี นจดหมายควรคาํ นึงถงึ สงิ่ ตอไปน้ี ๑. การใชถ อยคาํ จดหมายที่ดี ตอ งใชถอยคําในการเขียนใหถ ูกตองเหมาะสม กบั ประเภทของจดหมายและผรู ับจดหมายดวย ไดแก จดหมายสวยตัว การเขียนจดหมายสวนตัวไมมีขอกําหนดเกี่ยวกับการใช คําขึ้นตนและคําลงทายท่ีตายตัวเพียงแตเลือกใชใหเหมาะสมเทานั้น คําข้ึนตนและลงทาย สาํ หรับบุคคลทวั่ ไป มแี นวทางการเขียนสาํ หรับเปนตวั อยา งใหเลอื กใช ดงั น้ี บคุ คลที่ติดตอ คําขนึ้ ตน คาํ ลงทาย กราบเทา ดว ยความเคารพ ญาตผิ ูใ หญ เชน พอ แม กราบเทา....................ที่ อยางสงู ปู ยา เคารพอยางสูง หรือกราบมาดว ยความ ตา ยาย เคารพรกั อยา งยงิ่ ญาติลาํ ดบั รองลงมา เชน กราบ....................ท่เี คารพ กราบมาดวยความเคารพ ลุง ปา นา อา หรือ กราบ.....................ที่ ดวยความเคารพ เคารพอยา งสงู ดว ยความเคารพอยา งสงู พหี่ รอื ญาตชิ นั้ พี่ พี.่ .....................ทร่ี กั ดว ยความรกั ครู อาจารยหรือผูบงั คับ ถงึ ....................ที่รัก หรือ รักหรอื คิดถงึ บญั ชาระดับสูง ....................เพอ่ื นรกั หรอื รกั และคิดถึง หรอื ........................นอ งรกั กราบเรยี น...........ท่เี คารพ ดว ยความเคารพอยางสงู อยา งสูง ผบู งั คับบญั ชาระดับใกล เรียน................ทเี่ คารพ ดวยความเคารพ ตัวผเู ขยี น
๗๒ หนังสือเรียนสาระความรพู นื้ ฐาน ๒. มารยาทในการเขียนจดหมาย ๒.๑ เลอื กกระดาษ ซอง ทสี่ ะอาดเรยี บรอ ย หากเปน ไปไดค วรใชก ระดาษที่ ทําขึ้นเพอื่ การเขยี นจดหมายโดยตรง แตถา หาไมไ ดก็ควรใชกระดาษทม่ี ีสีสุภาพ กระดาษ ทใ่ี ชเ ขยี นควรเปน กระดาษเตม็ แผน ไมฉีกขาด ไมย ยู ่ียับเยนิ ไมส กปรก ๒.๒ ซองจดหมายทดี่ ที สี่ ดุ คอื ซองทก่ี ารสอื่ สารแหง ประเทศไทยจดั ทาํ ขนึ้ เพราะ มขี นาดและคณุ ภาพไดม าตรฐาน ซองประเภทนมี้ จี าํ หนา ยตามทที่ าํ การไปรษณยี โ ทรเลขทกุ แหง ถาหาซองจดหมายของการสือ่ สารแหง ประเทศไทยไมไ ด กอ็ าจเลอื กซองซอ้ื จากซอง ทเ่ี อกชนทาํ ขน้ึ จาํ หนา ย ซง่ึ ถา เปน ในกรณหี ลงั นคี้ วรเลอื กซองทมี่ สี สี ภุ าพ ไมค วรมลี วดลาย ๒.๓ ไมค วรใชซ องท่ีมตี ราครุฑสง จดหมายท่ีมิใชหนงั สอื ราชการ ๒.๔ ไมควรใชซองท่ีมีขอบซองเปนลายขาวแดงน้ําเงินสลับกัน ซึ่งเปนซอง สาํ หรับสง จดหมายไปรษณยี อ ากาศไปยงั ตางประเทศ ๒.๕ เขียนหนังสือใหชัดเจน อานงาย การเขียนตัวอักษรคอนขางโตและเวน ชอ งไฟคอนขางหางจะชว ยใหจ ดหมายนนั้ อา นงาย ๒.๖ ไมค วรเขียนดว ยดนิ สอดาํ ดินสอสตี า งๆ หรอื หมกึ สแี ดง เพราะถอื วา ไม สภุ าพ สที ี่เหมาะสมคือ หมึกสีน้ําเงินและสดี ํา ๒.๗ จะตอ งศึกษาใหถ ูกตองถองแทก อ นวา ผูที่เราจะเขยี นจดหมายไปถึงนัน้ เปน ใครมีตาํ แหนง หนาท่อี ะไร การเขียนขอความในจดหมายก็ดี การจาหนาซองกด็ ี จะ ตอ งระบตุ าํ แหนง หนา ทชี่ น้ั ยศของผนู นั้ ใหถ กู ตอ งและตอ งสะกดชอื่ นามสกลุ ยศ ตาํ แหนง ของผนู นั้ ใหถ ูกตองดว ย ๒.๘ เม่ือเขียนจดหมายเสร็จแลว ตอ งพับใหเ รียบรอยแลว บรรจซุ อง จา หนา ซองใหถูกตองครบถวน ปดดวงตราไปรษณียยากรใหครบถวนตามราคาและถูกตําแหนง กอนที่จะนําไปสง ๒.๙ เขียนจา หนาซองจดหมาย ๒.๙.๑ เขยี นช่อื นามสกลุ ของผูรบั ใหถ ูกตอง ชัดเจน อา นงาย ถา ผรู ับ เปน แพทย เปน อาจารย หรอื ตาํ รวจ ทหาร หรอื คาํ นาํ หนา นามแสดงเกยี รตยิ ศหรอื ฐานนั ดร ศักดิ์ เชน บ.จ. ม.ร.ว. ม.ล. ก็ใชถ อ ยคําพเิ ศษเหลาน้ันนําหนาชื่อ คาํ นําหนาชอื่ ควรเขียน เต็ม ไมค วรใชค าํ ยอ ถาทราบตําแหนงก็ระบุตาํ แหนงลงไปดว ย ในกรณที ไี่ มท ราบรายละเอยี ดดงั กลา ว ควรใชค าํ วา คณุ นาํ หนา ชอ่ื ผรู บั ในการจา หนา ซองจดหมายนัน้ ๒.๙.๒ ระบุสถานท่ีของผูรับใหถูกตอง ชัดเจนและมีรายละเอียดพอที่ บรุ ษุ ไปรษณยี จ ะนาํ จดหมายไปสง ไดไ มผ ดิ พลาด ระบเุ ลขทบี่ า น หา งรา นหรอื สาํ นกั งาน ซอย ตรอก ถนน หมบู า น ตาํ บล อาํ เภอ ในกรณตี า งจงั หวดั หรอื แขวง เขต ในกรณกี รงุ เทพมหานคร ท่สี ําคญั คือจะตองระบรุ หสั ไปรษณยี ถกู ตองทกุ ครง้ั จดหมายจะถึงผรู บั เรว็ ขนึ้ หมายเหตุ การสอื่ สารแหง ประเทศไทยไดจ ดั ทาํ เอกสารแสดงรหสั ไปรษณยี
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน >> ๗๓ ของอาํ เภอและจงั หวดั ตา งๆ สาํ หรบั แจกจา ยใหป ระชาชน ทา นจะตดิ ตอ ขอรบั ไดจ ากทที่ าํ การ ไปรษณียโ ทรเลขทุกแหง ๒.๙.๓ การจา หนา ซอง การสอื่ สารแหง ประเทศไทย แนะนาํ ใหเ ขยี นนาม และที่อยูพรอมดวยรหัสไปรษณียของผูสงไวที่มุมบนดานซายมือของซองและเขียนช่ือผูรับ พรอ มทอี่ ยูและรหสั ไปรษณียไ วตรงกลาง ดงั ตัวอยา ง ตัวอยางการเขยี นจา หนา ซองจดหมาย (ชือ่ ท่ีอยผู ฝู าก) ทผี่ นกึ นายวศิ ษิ ฎ ดรุณวัด ตราไปรษณยี ย ากร 708/126 ถนนจรัลสนิทวงศ แขวงรองเมือง เขตปทมุ วนั กรุงเทพฯ 1 0 3 3 0 (ชอื่ และท่ีอยูของผูรบั ) นายสัญญา ทองสะพกั 364 ก 1 หมู 1 ถนนรมิ คลองรัดหลวง ตําบลตลาด อําเภอพระประแดง จังหวดั สมุทรปราการ รหัสไปรษณยี หมายเหตุ การส่ือสารแหงประเทศไทยมบี รกิ ารพเิ ศษตางๆ ทจ่ี ะชวยปองกันมใิ ห จดหมายสญู หายหรอื ชว ยใหจ ดหมายถงึ มอื ผรู บั ไดร วดเรว็ ทนั เวลา เชน บรกิ าร EMS เปน ตน ผสู นใจจะใชบ รกิ ารตา งๆ ดงั กลา ว จะตอ งไปตดิ ตอ ทที่ ที่ าํ การไปรษณยี โ ทรเลขโดยตรง เพราะ จะตอ งกรอกแบบรายการบางอยา งการเขยี นขอ ความในทาํ นองทว่ี า “ขอใหส ง ดว น” ลงบน ซองจดหมายไมท ําใหจ ดหมายถึงเร็วข้ึนแตอ ยางใด ประเภทของจดหมาย จดหมายแบงออกเปน ๔ ประเภท คอื จดหมายสว นตวั จดหมายกิจธรุ ะ จดหมายธรุ กิจ และจดหมายราชการหรอื หนงั สอื ราชการ ๑. จดหมายสว นตวั คอื จดหมายทบ่ี คุ คลซง่ึ รจู กั คยุ เคยกนั ตดิ ตอ กนั ดว ยวตั ถปุ ระสงค ทีเ่ ปนการสวนตัว เชน เพื่อสงขาวคราว ถามทกุ ขส ุข เลา เรอื่ งราว ฯลฯ เปนการติดตอ อยา งไมเ ปน ทางการ เชน จดหมายเลา เรอ่ื งราวทกุ ขส ขุ จดหมายแสดงความรสู กึ ยนิ ดี เสยี ใจ ขอบคุณหรือขอโทษในกรณีตางๆ เปน ตน
๗๔ หนงั สอื เรียนสาระความรพู ้ืนฐาน การเขียนจดหมายสวนตัวแมจะยินยอมใหใชถอยคําที่แสดงความสนิทสนมเปน กนั เองไดแ ตก ค็ วรระมดั ระวงั อยา ใหผ อู า นเขา ใจผดิ และควรแสดงความสาํ ราญมากกวา การ พดู กันโดยปกติ จดหมายสวนตัวท่ีมีเน้ือหาเปนการขอบคุณ หรือแสดงความยินดีอาจเขียนลงใน บตั รทอี่ อกแบบไวอยา งสวยงาม แทนการเขียนในกระดาษกไ็ ด การเขยี นจดหมายสวนตัว นยิ มใหเ ขียนดวยลายมือทอ่ี านงา ย แสดงความตั้งใจ เขียนไมน ยิ มใชการพิมพดดี จดหมายหรือจา หนา ซองจดหมายสว นตวั ตวั อยา งจดหมายสวนตัว บรษิ ัทเกษตร จาํ กดั ๔/๒๑ สขุ ุมวทิ กรุงเทพมหานคร ๑๐๑๑๐ ๑๒ เมษายน ๒๕๓๘ กราบเทา คณุ พอคุณแมทีเ่ คารพอยา งสงู ผมไดมารายงานตัวเขา ทํางานท่บี รษิ ัทนเ้ี รียบรอยแลว ต้ังแตว นั ท่ี ๑๐ บรษิ ทั น้ีมีสํานักงานใหญอยูตามที่อยูขางบนนี้ แตมีเรือนเพาะชําและสวนกลาไมขนาดใหญมาก อยูท ี่เขตมนี บุรี ทกุ เชาพนักงานทกุ คนจะตอ งมาลงเวลาปฏบิ ัตงิ านและรับทราบคําสัง่ หรือ รับมอบหมายงาน จากนนั้ จึงแยกยายกนั ไปปฏิบตั ิงาน ผมไดร บั มอบหมายใหด แู ลสวนกลา ไมท เ่ี ขตมนี บรุ ี ผมรบั ผดิ ชอบพน้ื ทเ่ี ขต ๙ ซงึ่ เปน เขตเพาะเลย้ี งดูแลกลาไมไ ผ มีคนงานชวยผมทาํ งาน ๓ คน ทุกคนเปนคนดแี ละ ขยนั งานท่ที ําจงึ เปน ไปดว ยดี ผมสขุ สบายดี เพราะทีพ่ ักซึง่ อยูชนั้ บนของสํานักงานบรษิ ัทซึง่ บริษทั จดั ให มคี วามสะอาดดแี ละกวา งขวางพอสมควร ทง้ั อยไู มไ กลยา นขายอาหาร ผมจงึ หาซอื้ อาหาร มารบั ประทานไดสะดวก นบั ไดวาผมไดท าํ งานที่ดี และมที ีพ่ ักทีส่ ะดวกสบายทกุ ประการ หวังวา คุณพอและคุณแมและนองทงั้ สองคงสบายดีเชนกนั ผมจะกลับมา เย่ียมบานถา มีวนั หยุดตดิ ตอกนั หลายวนั และจะเขียนจดหมายมาอีกในไมชานี้ ดวยความเคารพอยางสงู เสมา ธรรมจักรทอง
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนตน >> ๗๕ ๒. จดหมายกิจธุระ คือจดหมายติดตอระหวางบุคคลกับบุคคลหรือบุคคลกับ หนวยงานดว ยเรอ่ื งทม่ี ใิ ชเ รอ่ื งสวนตัว แตเ ปน เรอื่ งที่เกย่ี วกบั งาน เชน การสมัครงาน การ ตดิ ตอ สอบถาม การขอความรว มมอื ฯลฯ ภาษาทใ่ี ชจ งึ ตอ งสภุ าพและกลา วถงึ แตธ รุ ะเทา นน้ั ไมม ีขอ ความทีแ่ สดงความสมั พันธเ ปนการสวนตวั ตอ กนั ตวั อยางจดหมายกิจธุระ โรงเรยี นลาํ ปางกลั ยาณี ถนนพหลโยธนิ อ.เมือง จ.ลําปาง ๕๒๐๐๐ ๒๔ กนั ยายน ๒๕๒๘ เรยี น ผูจัดการวัสดุการศกึ ษา ๑๙๗๙ จํากดั ดว ยทางโรงเรยี นลําปางกลั ยาณี มีความประสงคจ ะซ้ือสไลดประกอบการสอน วิชาภาษาไทยระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน ตามรายการตอไปน้ี ๑. ชุดความสนุกในวัดเบญจมบพติ ร จํานวน ๑ ชดุ ๒. รามเกียรตต์ิ อนศกึ ไมยราพ จาํ นวน ๑ ชุด ๓. แมศรเี รือน จาํ นวน ๑ ชุด ๔. ขอคิดจากการบวช จาํ นวน ๑ ชุด ๕. หนงั ตะลงุ จาํ นวน ๑ ชดุ ตามรายการที่สั่งซื้อมาขางตน ดิฉันใครขอทราบวา รวมเปนเงินเทาไร จะลดไดก่ี เปอรเ ซน็ ต และถาตกลงซื้อจะจดั สง ทางไปรษณียไ ดห รือไม หวังวาทานคงจะแจงเกี่ยวกับรายละเอียดใหทราบโดยดวน จึงขอขอบคุณมา ในโอกาสน้ี ขอแสดงความนบั ถอื สมใจ หย่ิงศักด์ิ (น.ส.สมใจ หยิ่งศกั ดิ)์ ผชู ว ยพัสดหุ มวดวชิ าภาษาไทย
๗๖ หนงั สือเรียนสาระความรูพน้ื ฐาน ๓. จดหมายธรุ กจิ คอื จดหมายตดิ ตอ ในเรอ่ื งทเ่ี กย่ี วกบั ธรุ กจิ เชน การเสนอขาย สินคา การขอทราบรายละเอียดเพ่ิมเติมเก่ียวกับสินคาหรือบริการ การส่ังซ้ือสินคา การ ตดิ ตามทวงหนี้ ฯลฯ จดหมายกจิ ธรุ ะและจดหมายธรุ กจิ มลี กั ษณะการตดิ ตอ ทเี่ ปน ทางการมากกวา จดหมายสวนตวั จึงตอ งใชค าํ สภุ าพ งา ย และมีเนอ้ื ความกะทัดรัด เขา ใจไดตรงกันทงั้ ผู เขียนและผูอานในการใชภาษาเขียนใหถูกกับระดับของจดหมาย โดยท่ัวไปแลวถาเขียน จดหมายสวนตัวถึงบุคคลท่ีสนิทสนมกัน ก็จะใชคําระดับที่ไมเปนทางการ แตถาเขียน จดหมายธรุ กจิ ตางๆ กใ็ ชค ําระดบั ท่ีเปน ทางการ ตัวอยาง เปรียบเทียบคาํ เดมิ ท่เี ปนทางการกับคาํ ระดับทีไ่ มเปน ทางการ ท่ีเปนทางการ ทไี่ มเ ปนทางการ (สาํ หรบั เขยี นจดหมายธรุ กจิ และหนงั สอื (สําหรับเขียนจดหมายสวนตัวถึงผูท่ี ราชการ) คนุ เคย) ๑. เขาขบั ขร่ี ถจกั รยานยนตไปชม ๑. เขาขร่ี ถเคร่อื งไปดหู นงั ภาพยนตร ๒. บิดามารดาตองการใหข า พเจา มีอาชพี ๒. พอแมอ ยากใหฉันเปนหมอ แตฉัน เปนแพทย แตขา พเจา ตองการเปน ครู อยากเปน ครบู า นนอก ชนบท ๓. หนงั สือเลมน้คี งขายไดห มดในเวลาอัน ๓. หนังสอื เลมนี้มีหวังขายไดเ กล้ียงเพราะ รวดเรว็ เพราะรวบรวมวาทะสาํ คญั ๆ รวมคาํ ดังของคนดังไวหลายคน ของผูมีชื่อเสยี งไวหลายคน
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน >> ๗๗ ตวั อยา งจดหมายธรุ กิจ รานบรรณพิภพ ๔๒-๔๔ ถนนบุญวาทย อ.เมอื ง จ.ลาํ ปาง ๕๒๐๐ โทร. ๐๕๔ ๒๑๘๘๘๘ ๓ สงิ หาคม ๒๕๒๘ เร่ือง สง กระดาษอดั สําเนา เรยี น หวั หนาฝา ยพสั ดุสาํ นกั งานนํา้ คางและเพื่อน ตามท่ีส่ังกระดาษจัดสําเนาย่ีหอไดโต จํานวน ๕๐ รีมนั้นทางรานไดจัดสงมา เรยี บรอ ยแลว พรอ มทั้งไดแ นบใบสง ของมาดวย หากทางสํานักงานของทานไดรับสิ่งของดังกลาวครบถวนแลว กรุณาตอบให ทางรา นทราบดว ยจะเปน พระคณุ อยางสงู ขอแสดงความนบั ถอื ธาดา บรรณพภิ พ (นายธาดา บรรณพิภพ) ผูจัดการ ตวั อยา ง การจา หนา ซองจดหมายธุรกจิ รานบรรณพภิ พ ๔๒-๔๔ ถนนบุญวาทย อ.เมอื ง จ.ลําปาง ๕๒๐๐๐ โทร. ๑๕๔ ๒๑๘๘๘๘ เรียน หวั หนา ฝา ยพัสดุ สาํ นกั งานนา้ํ คา งและเพื่อน สํานกั งานนาํ้ คา งและเพื่อน ถนนเจริญประเทศ จงั หวัดลําปาง ๕๒๐๐๐
๗๘ หนังสอื เรยี นสาระความรพู ้นื ฐาน ๒. จดหมายราชการหรอื หนังสือราชการ คือสว นทีถ่ ือเปน หลักฐานในราชการ ไดแ กห นังสอื ทมี่ ีทไ่ี ปทม่ี าระหวางสวนราชการ หรือหนงั สือทีส่ วนราชการมไี ปถงึ หนว ยงาน อน่ื ซง่ึ มใิ ชส ว นราชการหรอื มไี ปถงึ บคุ คลภายนอก หรอื หนงั สอื ทหี่ นว ยงานอนื่ ซงึ่ มใิ ชส ว น ราชการ หรอื บคุ คลภายนอกเขียนมาถงึ สวนราชการ จดหมายราชการ ตองใชถอยคาํ และรปู แบบการเขียนใหถ กู ตอ งตามระเบยี บทีท่ าง ราชการกําหนดไว ระเบียบดังกลาวเรยี กวา ระเบยี บงานสารบรรณ รูปแบบหนงั สอื ราชการ จงึ มรี ูปแบบเฉพาะดังน้ี ๑. ตองใชก ระดาษของทางราชการ เปน กระดาษตราครฑุ สีขาว ๒. บอกลาํ ดบั ทก่ี ารออกหนงั สอื ของหนว ยงานนนั้ โดยใหล งรหสั พยญั ชนะและเลข ประจาํ ตวั ของเจา ของเรอ่ื งทบั เลขทะเบยี นหนงั สอื สง เชน นร ๐๑๑๐/๕๓๑ รหสั พยญั ชนะ นร คือ สาํ นักนายกรัฐมนตรี ๐๑๑๐ คอื เลขประจาํ ของเจาของเรื่อง ๕๓๑ คือทะเบยี น หนงั สอื ท่ีสงออก ๓. สวนราชการของหนังสือ ใหลงช่ือสวนราชการ สถานที่ราชการ หรือคณะ กรรมการซงึ่ เปน เจาของหนงั สอื นน้ั และลงสถานทีต่ ั้งไวดวย ๔. วนั เดอื นป ใหล งตวั เลขบอกวนั ท่ี ชอ่ื เตม็ ของเดอื นและตวั เลขของปพ ทุ ธศกั ราช ที่ออกหนงั สอื ๕. เรื่อง ใหลงเรอ่ื งยอ ทเี่ ปนใจความส้ันทส่ี ดุ ของหนังสือนัน้ ๖. คาํ ข้นึ ตน ใหใ ชค าํ ขึน้ ตน ตามฐานะของผรู บั หนงั สอื ตามดวยตาํ แหนง ของผูท่ี หนงั สอื นน้ั มถี งึ ๗. อา งถงึ (ถา ม)ี ใหอ างถึงหนังสอื ท่ีเคยมีตดิ ตอ กันเฉพาะหนังสือท่ีสว นราชการ ผูร บั หนงั สือน้ันไดร ับมากอนแลว โดยใหล งชอ่ื สวนราชการของหนงั สอื เลขทอี่ อกหนงั สอื วนั ที่ เดือน ปพุทธศกั ราชของหนงั สือ ๘. สิ่งท่ีสงมาดวย (ถา มี) ใหล งชื่อสิง่ ของหรอื เอกสารท่ีสง ไปพรอ มกบั หนังสือน้นั ถาไมสง ไปในซองเดียวกันใหแ จง วา สง ไปโดยทางใด ๙. ขอ ความ ใหล งสาระสาํ คญั ของเรอ่ื งใหช ดั เจนและเขา ใจงา ย หากมคี วามประสงค หลายประการใหแยกเปน ขอๆ ๑๐. คําลงทา ย ใหใ ชคาํ ลงทายตามฐานะของผูร บั หนงั สอื ๑๑. ลงชอ่ื ใหล งลายมอื เจา ของหนงั สอื และใหพ มิ พช อื่ เตม็ ของเจา ของลายมอื ไวใ ต ลายมอื ชอื่ ๑๒. ตาํ แหนง ใหล งตําแหนง เจาของหนงั สอื เชน อธบิ ดี ผวู า ราชการจงั หวดั ผบู ัญชาการกองพล ฯลฯ ๑๓. สวนราชการเจาของเร่ือง ใหลงช่ือสวนราชการเจาของเร่ืองหรือหนวยงานที่ ออกหนงั สือ พิมพไ วม มุ ลางซา ยแนวเดียวกบั ตาํ แหนงผอู อกหนงั สือหรอื ตํา่ กวา ๑๔. โทร. ใหลงหมายเลขโทรศพั ทของหนวยงานเจาของเรอื่ ง
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน >> ๗๙ ตัวอยางแบบจดหมายราชการ 1 ตราครุฑ 2 ท่ี............. 3 ชื่อสว นราชการเจาของหนงั สือ 5 เรอื่ ง................................. 4 วนั .......เดือน...................พ.ศ............. 6 เรยี น หรอื กราบเรียน....................... 7 อา งถึง..................................... (ถามี) 8 สงิ่ ทีส่ ง มาดวย......................... (ถา มี) 9 ขอ ความ .................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... สรปุ ................................................................................................................ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 10 คาํ ลงทาย............................................................ 11 ลายเซน็ ................................................. ช่ือตวั บรรจง.................................. 12 ตําแหนง ................................. 13 สวนราชการเจาของเรอื่ ง........................................ 14 โทรศัพท (ถามี) .......................................................
๘๐ หนงั สอื เรยี นสาระความรพู ืน้ ฐาน ตัวอยา งรปู แบบจดหมายราชการ 1 2 5 ที่ ศธ ๐๒๑๐.๐๖/๔ ศนู ยเ ทคโนโลยีทางการศกึ ษา กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น 4 ถนนศรอี ยธุ ยา กทม. ๑๐๔๐๐ ๑๑ มกราคม ๒๕๕๔ 3 เรอ่ื ง ขอเชิญเปนวิทยากร 6 เรียน ผูช ว ยคณบดีคณะศกึ ษาศาสตร มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร วทิ ยาเขตกําแพงแสน 7 89 ดวยศูนยเทคโนโลยีทางการศึกษา สํานักงาน กศน. กําลังดําเนินการจัดและผลิต รายการโทรทศั นเ สรมิ หลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ วชิ าวทิ ยาศาสตร ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน เพอ่ื ออกอากาศทางสถานวี ทิ ยโุ ทรทศั น เพ่อื การศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร (ETV) ศูนยเทคโนโลยีทางการศึกษาจึงขอเรียนเชิญ อาจารยประสงค ตันพิชัย อาจารย ประจําภาควิชา อาชีวศึกษา คณะศึกษาศาสตร ซ่ึงเปนผูมีความรูและประสบการณ เรื่อง เทคโนโลยีในการขยายพันธุพืชเปนวิทยากร บรรยายเร่ืองดังกลาว โดยจะบันทึกเทปในวัน องั คาร ที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๕๔ เวลา ๑๐.๐๐-๑๑.๐๐ น. จึงเรียนมาเพื่อขอความอนเุ คราะห และขอขอบคุณเปน อยางสูงมา ณ โอกาสน้ี 10 ขอแสดงความนับถอื 11 รชั ดา คลีส่ ุนทร (นางรชั ดา คลี่สุนทร) 12 ผูอาํ นวยการศูนยเ ทคโนโลยที างการศกึ ษา 13 ฝา ยรายการโทรทัศนเ พ่อื การศึกษาตามหลกั สตู ร 14 โทร. ๐๒-๓๕๔๕๗๓๐-๔๐
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน >> ๘๑ การเขยี นขา ว ประกาศและแจงความ การเขยี นขา ว ประกาศและแจง ความ เปน สว นหนง่ึ ของจดหมายราชการ หรอื หนงั สอื ราชการซ่ึงก็คือหนังสือท่ีใชติดตอกันระหวางเจาหนาที่ของรัฐกับบุคคลภายนอกดวยเร่ือง เกย่ี วกับราชการ จดหมายราชการแบง ไดเ ปน ๕ ประเภท คอื ๑. หนังสือภายนอก ๒. หนังสือภายใน ๓. หนังสือประทับตราแทนการลงช่ือ ๔. หนังสอื สัง่ การและโฆษณา ๕. หนังสือทเี่ จาหนา ท่ที ําขึน้ หรอื รับไวเ ปนหลักฐานในราชการ การเขียนขาว ประกาศและแจงความ จัดอยูในจดหมายราชการประเภทท่ี ๔ คือ หนงั สอื ส่ังการและโฆษณา ซงึ่ แบงเปน ๙ ประเภท คือ ขอบังคับ ระเบยี บ คําสง่ั คาํ แนะนาํ คาํ ช้แี จง ประกาศ แจงความ แถลงการณแ ละขาว ในทนี่ จี้ ะกลาวถงึ การเขยี นขา ว ประกาศและแจงความ การเขียนขาว คือบรรดาขอ ความทท่ี างราชการเห็นสมควรเปด เผย เพ่ือแจง เหตุการณทค่ี วรสนใจ ใหท ราบ แบบการเขียนขาว ขา ว......................................ชือ่ สว นราชการทอี่ อกขา ว...................................... เร่อื ง ............................................................................................................................. ขอ ความทเี่ ปน ขา ว ………………………………………………………………… …….……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… สว นราชการเจาหนาที่ วัน เดอื น ป
๘๒ หนงั สือเรยี นสาระความรพู ืน้ ฐาน การเขียนประกาศ คือบรรดาขอ ความทท่ี างราชการประกาศใหท ราบเพอื่ ปฏิบตั ิ แบบประกาศ ประกาศ.....................................ชื่อสวนราชการที่ออกประกาศ ......................... เร่ือง ............................................................................................................................. ประกาศและขอ ความที่สั่งใหป ฏบิ ัติ ................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ประกาศ ณ วนั ที.่ ............................................... ลงช่ือ.................................................... พิมพช ือ่ เตม็ (ตาํ แหนง ) การเขียนแจงความ คอื บรรดาขอ ความใดๆทท่ี างราชการแจง ใหทราบ แบบแจง ความ แจงความ..........................................ช่ือสวนราชการทแ่ี จง ความ........................ เรอ่ื ง ............................................................................................................................. ขอความท่ีตอ งการใหท ราบ................................................................................ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... แจง ความ ณ วนั ท่ี.................................................... ลงช่อื ........................................................ พิมพช่อื เต็ม (ตําแหนง )
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนตน >> ๘๓ มารยาทในการเขียน ๑. ความรบั ผดิ ชอบ ไมว า จะเกดิ ผลดหี รอื ผลเสยี รวมทงั้ ขอ บกพรอ งตา งๆ ถอื เปน มารยาททส่ี ําคญั ทสี่ ุด ๒. การตรวจสอบความถกู ตองเพื่อใหผ อู า นไดอ า นงานเขียนท่ีถูกตอง ๓. การอา งอิงแหลงขอ มลู เพื่อใหเ กยี รตแิ กเ จา ของความคิดที่อางถึง ๔. ความเท่ียงธรรม ตอ งคํานึงถึงเหตุมากกวา ความรสู ึกสวนตน ๕. ความสะอาดเรียบรอย เขียนดวยลายมืออานงาย รวมทั้งการเลือกใชกระดาษ และสนี าํ้ หมกึ ดวย เร่อื งที่ ๕ การสรางนิสยั รกั การเขียนและการศกึ ษาคน ควา การเขียนหนังสอื จรงิ ๆ เปน เรอื่ งทีไ่ มยาก ถาไดเ ขยี นบอ ยๆ จะรสู กึ สนกุ แตค นสวน ใหญม กั มองวา การเขยี นเปน เรอ่ื งยาก เปน เรอ่ื งของคนทม่ี พี รสวรรคเ ทา นน้ั จงึ จะเขยี นได อนั ทจ่ี ริงถา หากผเู รยี นรักท่จี ะเขยี นและเขยี นใหไ ดดแี ลวไมต อ งพ่งึ พาพรสวรรคใดๆ ท้ังสิน้ ใน การเขียนพรแสวงตางหากที่จะเปนพลังผลักดันเบื้องตนที่จะทําใหผูสนใจการเขียนหนังสือ ไดดี พรแสวงในท่ีน้ีก็คือการหมั่นแสวงหาความรูน่ันเองประกอบกับมีใจรัก และมองเห็น ประโยชนข องการเขยี น รวมทั้งการฝกฝนการเขยี นบอ ยๆ จะทาํ ใหความชาํ นาญเกิดขึน้ ได หมัน่ แสวงหาความรู (พรแสวง) ในการเร่ิมตนของการเขียนอะไรก็ตาม ผูเขียนจะเขียนไมออกถาไมต้ังเปาหมายใน การเขยี นไวล ว งหนา วา จะเขยี นอะไร เขยี นทาํ ไมเพราะการเขยี นเรอ่ื ยเปอ ย ไมท าํ ใหง านเขยี น นา อา นและทาํ ใหง านชน้ิ นน้ั ไมม คี ณุ คา ทค่ี วร งานเขยี นทม่ี คี ณุ คา คอื งานเขยี นทเี่ ขยี นอยา งมี จดุ หมาย มขี อ มลู ทน่ี า เชอื่ ถอื และอา งองิ ไดซ งึ่ เกดิ จากการขยนั หมน่ั คน ควา ขอ มลู โดยเฉพาะ ในยุคขอมูลขาวสารไรพรมแดนดังเชนในปจจุบันการมีขอมูลยอมทําใหเปนผูท่ีไดเปรียบผู อ่ืนเปนอันมาก เพราะยุคปจจุบันเปนยุคแหงการแขงขันกันในทุกทางโดยเฉพาะในทาง เศรษฐกจิ ใครมขี อ มลู มากจะเปน ผไู ดเ ปรยี บคแู ขง ขนั อน่ื ๆ เพราะการนาํ ขอ มลู มาใชป ระโยชน ไดเร็วกวานั่นเอง การหมั่นแสวงหาความรูเพ่ือสะสมขอมูลตางๆใหตัวเองมากๆ จึงเปน ความไดเปรียบ และควรกระทําใหเปนนิสัยติดตัวไป เพราะการกระทําใดๆ ถาทําบอยๆ ทาํ เปน ประจําในวนั หนึ่งก็จะกลายเปนนสิ ยั และความเคยชินท่ตี อ งทําตอไป การคนควารวบรวมขอมูลเปนกิจกรรมท่ีจะทําใหเกิดความสนุกสนานทางวิชาการ เพราะยงิ่ คน ควา กจ็ ะยง่ิ ทาํ สงิ่ ทน่ี า สนใจมากขนึ้ ผทู ฝ่ี ก ตนใหเ ปน ผใู ครร ใู ครเ รยี น ชอบแสวงหา ความรจู ะมคี วามสขุ มากเมอ่ื ไดศ กึ ษาคน ควา และไดพ บสง่ิ แปลกๆใหมๆ ในภาษาไทยหรอื ใน ความรูแขนงอ่ืนๆบางคนเม่ือคนควาแลวจะรวบรวมไวอยางเปนระบบ ซึ่งจะใหประโยชน หลายประการดงั ตอ ไปนี้
๘๔ หนังสือเรยี นสาระความรพู ื้นฐาน ๑. เปน การสนองความอยากรอู ยากเหน็ ใครร ใู ครเ รยี นของตนเอง กลา วคอื การเรยี น ในช้ันเรียน ผูเรียนจะรับรูหรือทราบกฎเกณฑที่สําคัญและการยกตัวอยางเพียงเล็กนอย ผเู รยี นอาจไมเ ขา ใจแจม แจง ชดั เจนพอการศกึ ษาคน ควา เพมิ่ เตมิ จะทาํ ใหไ ดข อ มลู ทส่ี นใจมาก ขึน้ ทําใหเกิดความเขาใจเน้อื หาทเ่ี รียนไดแ จมชดั ขนึ้ ๒. เปนการสะสมความรูใหเพิ่มพูนยิ่งขึ้น ในขณะท่ีผูเรียนอานหรือทําการบรรยาย เพื่อหาความรูแมจะชัดเจนดีแลวแตเพื่อใหไดรับความรูกวางขวางขึ้นจึงศึกษาคนควาเพิ่ม เติมแลวเก็บรวบรวมสะสมความรไู ว ๓. คนควารวบรวมเพ่ือใชอางอิงในการจัดทํารายงานการคนควาทางวิชาการ การอา งองิ ความรใู นรายงานทางวชิ าการ จะทาํ ใหง านนนั้ มคี ณุ คา เชอื่ ถอื ยงิ่ ขนึ้ เปน การแสดง ความสามารถ ความรอบรแู ละความอุตสาหะวิรยิ ะของผจู ดั ทํารายงานน้นั การคนควาเพอื่ การอางอิงนี้ผูเรียนจะคนควาจากแหลงวิชาการตางๆ ยิ่งคนก็ยิ่งพบสรรพวิทยาการตางๆ ทําใหเกดิ ความสขุ สนุกสนานเพราะไดพ บเน้ือหาทีน่ า สนใจเพ่มิ ข้ึนทุกทๆี่ ๔. ใชค วามรทู ไี่ ดค น ควา รวบรวมไวส าํ หรบั ประกอบในการพดู และเขยี น การรวบรวม มีประโยชนเ พื่อประกอบการพูดและการเขียนใหมนี ํ้าหนกั นาเชอ่ื ถือยง่ิ ขนึ้ เชน เม่อื จะกลา ว ถงึ การพูดกอ็ าจยกคาํ ประพันธท แ่ี สดงแงคดิ เก่ยี วกับการพดู ขน้ึ ประกอบดวยเชน ถึงบางพดู พูดดเี ปน ศรศี กั ดิ์ มีคนรกั รสถอยอรอยจติ แมพูดชั่วตวั ตายทําลายมิตร จะชอบผดิ ในมนุษยเพราะพดู จา เปน มนุษยสุดนิยมที่ลมปาก จะไดย ากโหยหวิ เพราะชิวหา แมพูดดมี ีคนเขาเมตตา จะพดู จาจงพิเคราะหใ หเหมาะความ อนั ออ ยตาลหวานลนิ้ แลว สิน้ ซาก แตลมปากหวานหูมริ ูหาย แมเ จบ็ อนื่ หม่ืนแสนจะแคลนคลาย เจ็บจนตายน่ันเพราะเหนบ็ ใหเจบ็ ใจ (สุนทรภู) ๕. เพอ่ื ความจรรโลงใจของตนเอง การคน ควา หาความรแู ละเกบ็ รวบรวมและสะสม ไว นบั เปนความสขุ และเปนการสรางความจรรโลงใจใหแ กตนเองเปน อยา งยิง่ เพราะผเู ขียน บางคนเม่ือพบคาํ หรือขอความประจาํ ใดๆกม็ ักจะจดบนั ทกึ ไว โดยเฉพาะโคลงกลอนตา งๆ เชน ตวั อยา งการรวบรวมขอคดิ คาํ ถามเก่ยี วกบั ความรัก ความรกั เหมอื นโรคา บนั ดาลตาใหม ืดมน (มทั นะพาธา) ไมย ินและไมยล อปุ สรรคคะใดใด กําลังคกึ ผิขังไว ความรกั เหมือนโคถึก บยอมอยู ณ ที่ขงั ยอมโลดจากคอกไป
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๘๕ ตราบขุนครี ขี น ขาดสลาย แลแม รักบหายตราบหาย หกฟา จากโลก ไป สุริยนั จันทรขจาย หอนรา งอาลยั ไฟแลนลา งส่หี ลา นริ าศนรินทร โอวา อนิจจาความรกั เพงิ่ ประจักษด่ังสายน้ําไหล ตัง้ แตจ ะเช่ียวเปน เกลียวไป ท่ีไหนเลยจะไหลคนื มา รกั ชาตยิ อมสละแม อิเหนา รกั เกียรตจิ งเจตนพลี ชวี ี รกั ราชมงุ ภกั ดี ชีพได รกั ศาสนรานเศกิ ไส รองบาท กอ เก้ือพระศาสนา สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ มใี จรัก การจะทํากิจกรรมใดๆ ก็ตาม ถาจะใหไดผลดีจะตองมีใจรักในส่ิงน้ัน เรียกวา มคี วามรกั ความพอใจทจี่ ะเขียน หมนั่ ฝก ฝนบอ ยๆ มีความเขาใจทจ่ี ะเขียนใหไดดี และเม่อื เขียนแลวก็กลับมาทบทวนพิจารณาถึงคุณคาและประโยชนที่ไดจากการเขียน และการจะ เขยี นใหผ อู นื่ อา นพจิ ารณาดว ยใจเปน ธรรมและดว ยเหตดุ ว ยผล ทเี่ รยี กวา ตอ งมอี ทิ ธบิ าท ๔ อันเปน ธรรมมะของผูรักความเจรญิ กาวหนาเปนเรอ่ื งนาํ นนั้ คอื มฉี ันทะ วิรยิ ะ จติ ตะ และ วมิ งั สา เห็นประโยชน การท่ีผูเขียนจะเขียนหนังสือใหผูอ่ืนอานและอานสนุกหรืออานดวยความพอใจ ผู เขยี นตอ งตระหนกั รใู นตนเองเสยี กอ นวา เปน ผมู คี วามรทู างภาษาไทยเพยี งพอทจ่ี ะกอ ใหเ กดิ ประโยชนแกตนในดานตางๆ เชน ชวยใหติดตอส่ือสารกับผูอ่ืนไดอยางมีประสิทธิภาพ มี ความเช่อื ม่ันในตนเอง สามารถใชค วามรทู ีม่ ีเพ่อื ประโยชนแ กผอู ืน่ ได และมคี วามพรอมท่ี จะขยายความรูหรือขอมูลที่สะสมในตนเองใหผูอื่นอานไดอันจะเปนชองทางของการแลก เปลยี่ นขา วสารขอ มลู ระหวา งกนั ซงึ่ จะสง ผลใหข อ มลู ขา วสารและความรตู า งๆ ทมี่ ขี ยายออก ไปอยางกวา งขวาง ทาํ ใหความรทู ่มี ีอยูในโลกไมส ญู หายไปไดงา ยๆ การกระทาํ ใดๆ กต็ าม ในทางจิตวิทยากลา ววา ถา ทาํ ซา้ํ ๆ ทาํ บอยๆ การกระทาํ นนั้ ๆ จะกลายเปน นสิ ยั การหมนั่ ฝก ฝนการเขยี น ไมว า จะเขยี นอะไรกต็ าม กต็ อ งหมน่ั ฝก ฝน ใหเกิดเปนนิสัยข้ึนมาใหได อาจเริ่มจากการฝกฝนบันทึกขอความ หรือเรื่องราวที่ชื่นชอบ หรอื ที่เปนความรู ฝกเขียนบนั ทกึ ประจาํ วัน ฝกเขยี นเรียงความจากเรอ่ื งใกลตัว เรือ่ งทีต่ ัว
๘๖ หนงั สอื เรยี นสาระความรูพ้นื ฐาน เรามคี วามรมู ากทส่ี ดุ มขี อ มลู มากทส่ี ดุ กอ น แลว คอ ยๆ เขยี นเรอื่ งทไ่ี กลตวั ออกไป โดยเขยี น เรอ่ื งทอี่ ยากเขยี นกอ นแลว ขยายออกไปสเู รอ่ื งทเี่ ปน วทิ ยาการความรตู า ง ๆ เพอื่ เปน การสรา ง ความเชอื่ มนั่ ใหแ กต นเองทลี ะนอ ย ถา ปฏบิ ตั ไิ ดเ ชน นจี้ ะทาํ ใหผ เู รยี นเกดิ ความรกั ในการเขยี น และการคนควา ข้นึ มาได การเขยี นแสดงความคดิ เห็น การเขียนแสดงความคิดเห็น หมายถึง การเขียนที่ประกอบดวยขอมูลอันเปนขอ เทจ็ จรงิ กบั การแสดงความคดิ เหน็ ตอ เรอื่ งใดเรอ่ื งหนง่ึ ความคดิ เหน็ ควรจะมเี หตผุ ล และเปน ไปในทางสรางสรรค หลักการเขยี นแสดงความคดิ เหน็ ๑. การเลือกเรื่อง ผูเขียนควรเลือกเร่ืองที่เปนที่สนใจของสังคมหรือเปนเร่ืองท่ีทัน สมยั อาจเกี่ยวกบั เหตกุ ารณทางการเมอื ง เศรษฐกิจ สังคม การศึกษา ศาสนา ศลิ ปะ วิทยาศาสตร หรือขา วเหตุการณป ระจําวัน ทั้งน้ผี เู ขียนควรมีความรู และความเขา ใจเร่อื ง ท่ีตนจะแสดงความคิดเห็นเปนอยา งดี เพื่อจะแสดงความคดิ เห็นไดอ ยา งลกึ ซึง้ ๒. การใหขอ เท็จจรงิ ขอ มูลทเ่ี ลอื กมาน้นั จะตองมรี ายละเอยี ดตา งๆ เชน ทีม่ า ของเรอ่ื งความสาํ คัญและเหตกุ ารณ เปน ตน ๓. แสดงความคิดเห็น ผูเขียนอาจแสดงความคิดเห็นตอเร่ืองที่จะเขียนได ๔ ลกั ษณะ คอื ๓.๑ การแสดงความคิดเห็นในลักษณะต้งั ขอสังเกต ๓.๒ การแสดงความคดิ เหน็ เพ่ือสนับสนุน ขอ เท็จจริง ๓.๓ การแสดงความคิดเหน็ เพ่อื โตแยง ขอ เท็จจริง ๓.๔ การแสดงความคดิ เห็นเพื่อประเมินคา ๔. การเรยี บเรยี ง ๔.๑ การตงั้ ชอ่ื ควรตงั้ ชอ่ื เรอื่ งใหเ รา ความสนใจผอู า น และสอดคลอ งกบั เนอื้ หา ท่ีจะเขียน ๔.๒ การเปดเรอ่ื ง ควรเปดเรอื่ งใหน าสนใจชวนใหผอู านตดิ ตามเรื่องตอ ไป ๔.๓ การลาํ ดบั เรอ่ื ง ควรลาํ ดบั ใหม คี วามตอ เนอ่ื งสอดคลอ งกนั ตงั้ แตต น จนจบ ไมเ ขยี นวกไปวนมา ๔.๔ การปดเร่ือง ใชหลักการเดียวกับการเขียนสรุปและควรปดเร่ืองใหผูอาน ประทบั ใจ ๕. การใชภ าษา ควรใชภาษาอยางสละสลวย ชัดเจน ไมเยน่ิ เยอ ใชสาํ นวนโวหาร อยา งเหมาะสมกบั เรอื่ ง ใชถ อ ยคาํ ทส่ี อื่ สารความหมายไดต รงตามอารมณ และความรสู กึ ของ ผูเขียน ท้ังน้ีพึงหลีกเลี่ยงการใชถอยคําที่แสดงอารมณรุนแรง และควรใชถอยคําในเชิง สรางสรรคดว ย
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน >> ๘๗ การเขยี นโตแยง การเขยี นโตแยง เปน การเขียนแสดงความคดิ เหน็ ลกั ษณะหนึง่ โดยมงุ ท่ีจะโตแ ยง ขอเท็จจรงิ หรอื เหตกุ ารณที่เกดิ ข้ึน ตลอดจนโตแ ยงความคิดของผูอนื่ ดว ยความคดิ เห็น ในการสรา งสรรค วธิ กี ารเขยี นโตแ ยง ตอ งตงั้ ประเดน็ วา จะโตแ ยง ในเรอ่ื งใดกช็ ใี้ หเ หน็ จดุ ดอ ยของเรอื่ ง ที่จะโตแยง น้นั พรอ มทั้งหาเหตผุ ลมาสนบั สนุนความคิดของตนแลวเรยี บเรยี งใหเ ปน ภาษา ของตนท่เี ขา ใจงา ย และใชค ําที่มีพลังในการกระตุนใหเ กดิ ความคิดเหน็ คลอยตาม ขอควรระวงั ในการเขยี นโตแ ยง ไมค วรเขยี นใหเกดิ ความแตกแยก ควรใชเหตุผล และควรเขยี นเชงิ สรา งสรรค มารยาทในการเขียนโตแยง ตอ งจริงใจ ใชภาษาสุภาพ ตัวอยาง การเขยี นโตแยง ชุดวิชาภาษาไทย ม.ตน เลมของปราจีนฯ หนา ๕๘-๕๙ การเขยี นคําขวัญ คาํ ขวญั คอื ขอ ความส้นั ๆ เขยี นดว ยถอยคาํ ที่เลือกสรรเปน พเิ ศษเพือ่ ใหป ระทบั ใจ ผฟู ง จูงใจใหค ดิ หรอื ปฏิบตั ิ เชน คาํ ขวัญวันเดก็ พ.ศ. ๒๕๕๔ รอบคอบ รูคิด มีจิตสาธารณะ คาํ ขวญั วนั ครู ยกยอ งพระคุณครู เชดิ ชูความเปน ไทย คาํ ขวัญของการส่ือสารแหงประเทศไทย จาหนา ถวนถ่ี ไปรษณียหางาย จดหมายถงึ เรว็ คําขวญั โรงพยาบาลสมุทรสาคร บริการดุจญาตมิ ิตร ทกุ ชวี ิตมีคุณคา
๘๘ หนังสอื เรยี นสาระความรูพ ืน้ ฐาน ประโยชน ของคําขวญั คอื ใชเ ปนเครอื่ งเตอื นใจใหป ฏิบัติตาม องคประกอบ ของคําขวญั มี ๓ สว น คือ ๑. ความมงุ หมายหรอื แนวคิด ๒. ขอ ความหรอื เนื้อหา ๓. ศลิ ปะแหงการใชถ อยคาํ องคป ระกอบท้ัง ๓ สวนน้ี จะประสมกลมกลืนกันในตัวคาํ ขวัญนน้ั อยางเหมาะสม ลักษณะของคาํ ขวญั ที่ดี มีดังตอไปน้ี ๑. มีเจตนาที่ดตี อผูฟง ผูปฏบิ ัติ หรอื ผลประโยชนข องสว นรวม เชน คาํ ขวญั เชญิ ชวนงดการสูบบหุ รี่ คําขวญั เชิญชวนใหป ระหยัดนํา้ ประหยัดไฟ ฯลฯ ๒. มเี ปา หมายชดั เจนเพยี งเปา หมายเดยี ว เชน เพอื่ ใหเ คารพกฎจราจรเพอื่ ใหช ว ย รกั ษาความสะอาดของถนน ฯลฯ ๓. มเี นอ้ื หาครอบคลมุ เปา หมาย ๔. ไพเราะ สัมผัสคลองจอง มพี ลังโนมนาวใจผูฟงใหจ ําและปฏิบัตติ าม ข้นั ตอนในการเขียนคาํ ขวญั คําขวัญทดี่ ตี อ งเปน ขอ ความสั้นๆ ไพเราะ มีพลังใน การโนมนาวใจผูฟงหรืออานเขียนครอบคลุมเปาหมายท่ีกําหนดไวอยางชัดเจน มีข้ันตอน ดังน้ี ข้นั เตรยี ม ๑. กําหนดจดุ มงุ หมายใหช ดั เจนวา จะใหผฟู งคดิ หรอื ปฏบิ ัติเรอื่ งอะไร อยา งไร ๒. กําหนดกลุมผูใชค าํ ขวญั วาเปนคนกลุม ใด เชน คําขวญั สาํ หรบั เด็ก ตอ งเขยี น ใหงายกวา คําขวญั สาํ หรบั ผใู หญ ๓. ศกึ ษาหาความรเู ก่ยี วกับเร่ืองทีจ่ ะเขียนคาํ ขวัญอยา งนอ ย ๗๐ คาํ ขวญั ขนั้ ลงมือเขยี น ๑. เรยี บเรยี งขอ ความทจ่ี ะเปน รอ ยแกว ใหม เี นอ้ื หาครอบคลมุ เปา หมายทก่ี าํ หนดไว ๒. เรยี บเรียงขอ ความในขอ ๑ ใหเ ปน ขอ ความทมี่ สี ัมผสั และมถี อยคาํ ที่มีพลังโนม นา วใจ โดยลองเขยี นดหู ลายๆ ขอ ความ แลว พจิ ารณาตดั ขอ ความทไี่ มเ หมาะสมออกไป จน เหลือขอ ความท่ีพอใจประมาณ ๓-๔ ขอ ความ ๓. เลือกขอความที่ดที ส่ี ดุ เอาไวใ ช ข้ันตรวจทาน นําคําขวัญที่ไดมา พิจารณาตรวจทานการใชคําท่ีถูกตองตาม ความหมายและความนิยม และการเขียนสะกดการนั ต
รายวชิ าภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน>> ๘๙ การเขียนคําโฆษณา การเขียนคําโฆษณา เปนการใชภาษาเพ่ือทําใหผูอานเกิดความสนใจสิ่งท่ีผูเขียน นําเสนอ การเขียนโฆษณามกี ลวิธตี างๆ ที่ควรศึกษาเพ่ือพัฒนาทกั ษะการคิดและการเขียน เปนการเขียนที่ใชในวงการธุรกิจ การคา การใชถอยคํามีลักษณะดึงดูดความสนใจจาก ผูบริโภค เพื่อใหจดจําสินคาไดงายซึ่งจําเปนกับกิจการในการขยายตัวทางการคาของธุรกิจ บริษทั นัน้ ๆ จุดประสงคข องการเขยี นคาํ โฆษณา ๑. เพ่ือใหผูบริโภครูจักสินคาหรือบริการของบริษัทและสนใจอยากซื้อมาใชหรือ อยากใชบ รกิ าร ๒. เพอ่ื เตอื นใจผบู รโิ ภคใหจ ดจาํ สนิ คา ไดแ มน ยาํ ทาํ ใหย อดขายสนิ คา ชนดิ นน้ั ๆ อยตู วั หรือเอาชนะคแู ขงทางการคา ได กลวธิ ใี นการเขยี นคาํ โฆษณา ๑. การเนน ความสาํ คญั เฉพาะบคุ ล เชน “เอกลกั ษณส าํ หรบั บรุ ษุ ” “นาํ้ หอมประจาํ กายสําหรับผูมีรสนิยม” การเขียนโฆษณาวิธีน้ีเปนการสรางความรูสึกใหผูบริโภคอยากเปน บุคคลเดนทม่ี ีความสําคญั ๒. การสรางความเปน พวกเดยี วกัน การเขยี นโฆษณาวธิ นี นี้ ยิ มใชค ําวา “เรา” เพือ่ สรา งความรสู กึ วา เปน พวกเดยี วกนั เชน “เราหว งใยดวงใจดวงนอ ยของทา น” “เราสามารถ ชว ยทานได” ๓.การสรา งความกลวั การเขยี นโฆษณาวธิ นี ใ้ี ชไ ดผ ลกบั ผบู รโิ ภคทไี่ มม คี วามมนั่ ใจ ตนเองและหว่นั เกรงเหตุการณใ นอนาคต เชน “ระวงั ยาลดความอว นท่ีทา นใชอย”ู “คุณ กําลงั ตกอยูในอันตราย” “บุตรหลานของทานอยูท ามกลางพิษภัยของโรคไขหวดั นก” ๔. การเนนความเปนชาตินิยม การเขียนโฆษณาวิธีน้ีเปนการสรางความรูสึกรัก ชาตใิ หเกิดข้นึ ในสํานึกผูบรโิ ภค เชน “ไทยทํา ไทยใช ไทยเจรญิ ” “ใชสนิ คาไทย เงินตรา ไมร วั่ ไหล ไปตา งประเทศ” ๕. การใชอ ทิ ธิพลของกลุม การโฆษณาวธิ ีนี้ใชหลักธรรมชาตขิ องมนษุ ย ซ่งึ นยิ ม ทําตามอยางกนั มาเปน จดุ โฆษณา เชน “ใครๆ กน็ ยิ มใช.....” “ทกุ สงั คมตา งชน่ื ชอบ....” “นางงาม ๙ ใน ๑๐ คนใช. ...” ๖. การปดบังบางสว น การเขียนโฆษณาวิธีน้ีจะไมแ จงความจรงิ ทั้งหมด ภาษาที่ ใชมีลกั ษณะไมชดั เจนตองใหผ ูบริโภคเขา ใจเอาเอง เชน “สบายไปลานเจ็ดเคลด็ ลับในการ ดูแลบา น” “ดาวนนอ ยผอนนาน” ๗. การเนน ประสาทสมั ผสั การเขยี นโฆษณาวธิ นี ใี้ ชห ลกั ธรรมชาตขิ องมนษุ ยท พี่ อใจ ในรปู รส
๙๐ หนังสอื เรยี นสาระความรพู ้นื ฐาน กล่ิน เสียง และสมั ผสั จึงใชถ อยคําท่สี ่ือความหมายเกี่ยวกบั ประสาทสัมผัสซ่ึงสว นใหญเ ปน คํากรยิ าหรือคําวเิ ศษณ เชน “เคร่อื งดมื่ คนรุนใหม สดใส ซาบซา” “เพยี งคาํ เดียว เคย้ี ว เพลนิ ใจ ๘. การใชคาํ ภาษาตางประเทศ การเขียนโฆษณาวธิ ีใชห ลกั การตอบสนองคา นยิ ม ของคนไทยทน่ี ยิ มใชภาษาตา งประเทศในการสอ่ื สาร จึงนําคําภาษาตา งประเทศมาใชเ ขยี น คาํ โฆษณา เชน “สกินโลช่ัน เบา นุม ขาว บรสิ ุทธ”ิ์ “แปงเดก็ สูตรผสมมลิ คโ ปรตีน” ๙. การใชภ าษาแสลง หรอื ภาษาปาก การเขยี นโฆษณาวธิ นี ้ี เปน การนาํ ภาษาแสดง หรือภาษาปาก ซ่ึงผูใชสินคา กลุม นีน้ ยิ มใชเ พื่อสรางความรสู กึ คนุ เคย วางใจ เชน “หรอย ยงั ไง ไปชมิ เอง” “จะปวดเฮดทาํ ไม ใชบริการเราดกี วา ๑๐. การกลา วเกนิ จรงิ การโฆษณาวิธีนี้เนนความสนใจโดยไมคํานงึ ถงึ หลกั ความ จรงิ และผบู ริโภคสวนใหญก ย็ อมรบั สินคาน้ัน โดยไมพ ยายามไตรต รองวา ความเปน จรงิ เปน อยา งไร เชน “คณุ ภาพลา นเปอรเซ็นต” “น้าํ หอมที่หอมจนเทวดาตามตือ้ ” นอกจากน้ี ยงั พบวา ภาษาโฆษณานยิ มใชค าํ คลอ งจองและคาํ สน้ั ๆ ทส่ี อื่ ความหมาย ชัดเจนเพื่อใหผ ูบ รโิ ภคจาํ สินคา ไดข้ึนใจและนิยมใชส นิ คาชนิดน้ัน การเขียนรายงานการคนควา การเขียนรายงานเปนการเขียนเนื้อหาทางวิชาการที่ไดศึกษาคนความาเปนอยางดี และเรียบเรียงอยางมีระเบยี บแบบแผน ทาํ ใหเกดิ ความรูสกึ ความเขาใจเร่ืองทศี่ กึ ษาดียง่ิ ข้ึน สว นประกอบของรายงาน มี ๓ สว น คือ ๑. สวนนํา กลา วถงึ วัตถุประสงค และขอบเขตรายงานเร่ืองนี้ ๒. สวนเนื้อเรอื่ ง กลาวถงึ สาระสําคญั ของเร่อื งอยา งละเอียด ทาํ ใหผ อู านมีความ เขาใจวาใครทาํ อะไร ทไี่ หน เมอ่ื ไร ทาํ ไม และมขี ัน้ ตอนในการทาํ อยา งไร ๓. สว นสรปุ กลา วถงึ ผลของการดาํ เนินงาน รวมทงั้ ขอเสนอแนะ หรอื ความคิด เห็นทีเ่ ปนผลจากการกระทํานน้ั ดวย ลักษณะของรายงานที่ดี ๑. ขอ มลู เชื่อถอื ได มแี หลงอางอิงชัดเจน ๒. สอดคลอ งกบั จุดมงุ หมายทีต่ ั้งไว ๓. มรี ายละเอียดครบถว น ๔. มกี ารใชต าราง แผนภมู ิ ภาพประกอบ ฯลฯ ท่ชี ว ยใหเขาใจงา ย ๕. มีวิธีการเรียนท่ีนา อาน ๖. เน้อื หาทนั สมัย ทันเหตุการณ
รายวิชาภาษาไทย (พท21001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนตน>> ๙๑ ข้ันตอนในการเขยี นรายงาน ๑. เลอื กเรื่อง เปน เรื่องที่ผเู ขยี นมคี วามรู หรือสนใจเปนพเิ ศษ มแี หลงขอ มูล เปน ประโยชนแกผอู าน ๒. กาํ หนดจดุ มงุ หมายของรายงาน ตอ งกาํ หนดใหช ดั เจนและสามารถเขยี นใหเ กดิ ผลตามจดุ มงุ หมายได ๓. กําหนดขอบเขตของเร่อื ง โดยใหส มั ผัสกบั จุดมุง หมาย ๔. ทาํ โครงเรื่อง เพ่อื ชว ยใหร ายงานมีการจัดหวั ขออยา งเปน ลําดับไมส บั สน และมี ประเด็นเนอื้ เร่ืองที่จะเขยี นครบถว น โครงเรอื่ งจะประกอบดว ย ความนาํ หวั ขอ ใหญแ ละหวั ขอ ยอ ย การแบง หวั ขอ มหี ลกั ดังนี้ ๑. เรยี งลําดับหัวขอ ใหญ และจัดแบง หัวขอใหด ี อยา ใหมหี วั ขอยอยทไ่ี มเกี่ยวของ เขาไปปะปนอยูใ นหวั ขอ ใหญ ๒. การใชช ่ือหัวขอ ยอย ไมควรยาวเกนิ ไป ควรใชใหก ะทดั รดั ใจความครอบคลมุ เน้ือหาตอนนัน้ ๆ โดยเฉพาะ ๓. ไมค วรแบง เนือ้ เรื่องออกเปน หัวขอยอ ยๆ มากเกนิ ไป ๔. แตละหัวขอในโครงเร่ืองจะตองมีความสัมพันธตอเน่ืองกันโดยลําดับในการจัด เรยี งลาํ ดบั หวั ขอ อาจทาํ ไดห ลายวธิ ี เชน เรยี งตามลาํ ดบั เวลาหรอื ตามความสมั พนั ธร ะหวา ง หัวขอ โดยดูลกั ษณะของเนอ้ื เร่อื งเปนหลัก เชน การเขียนรายงานเร่ือง ประวัติการพัฒนา หมูบา นเฉลิมพระเกียรติ ควรวางโครงเรื่องตามลําดบั เวลา เพราะผลของการพัฒนาใน ระยะแรก มีสว นสําคัญเกี่ยวขอ งกบั การพัฒนาในระยะหลัง เราอาจวางโครงเร่อื ง ดังน้ี ๑. ความนาํ ๒. สภาพทั่วไปของหมูบานเฉลิมพระเกยี รติกอน พ.ศ. ๒๕๐๕ ๓. การพฒั นาหมูบานเฉลิมพระเกียรตริ ะยะท่ี ๑ พ.ศ. ๒๕๐๕ – ๒๕๑๕ ๓.๑ เปา หมายของการพฒั นา ๓.๒ วิธีการใช ๓.๓ ปญ หาและอปุ สรรค ๓.๔ ผลการพัฒนาและผลกระทบ ๔. การพัฒนาหมูบา นเฉลิมพระเกียรติ ระยะท่ี ๒ พ.ศ. ๒๕๑๕ – ๒๕๒๕ หวั ขอ ยอ ยเปน ลกั ษณะเดยี วกบั ขอ ๓ ๕. การพัฒนาหมูบานเฉลิมพระเกียรติระยะที่ ๓ พ.ศ. ๒๕๒๕ – ๒๕๓๕ หัวขอ ยอ ยเปน ลกั ษณะเดียวกับขอ ๓ ๖. การพัฒนาหมบู านเฉลิมพระเกียรติ – สภาพปจ จบุ นั ๖.๑ เปา หมายของการพฒั นา ๖.๒ วิธกี ารใช
๙๒ หนังสือเรยี นสาระความรูพนื้ ฐาน ๖.๓ ปญหาอปุ สรรค ๖.๔ การคาดการณผลการพัฒนา ๗. ขอสรุป การเรยี งเนอื้ หา เมอ่ื ทาํ โครงเรอ่ื งเรยี บรอ ยแลว ผเู ขยี นจงึ คน ควา รวบรวมขอ มลู จากแหลงตางๆ แลวบันทึกไว จากน้ันนํามาเรียบเรียงตามลําดับท่ีกําหนดไวในโครงเรื่อง โดยใชถ อ ยคาํ สาํ นวนของตวั เองใหม ากทสี่ ดุ ถา คดั ลอกขอ ความจากเอกสารหรอื หนงั สอื เลม ใดตอ งอา งถงึ แหลงทมี่ าดวย การกรอกแบบพิมพแ ละใบสมัครงาน แบบรายการ แบบพมิ พ แบบฟอรม หมายถงึ เอกสารทที่ าํ ขึ้นโดยพิมพข อ ความ ไวบางสวนและเวนที่วางไวบางสวนสําหรับใหผูท่ีเกี่ยวของกรอกขอความลงไปในที่วางซึ่ง เวนไวนัน้ ประโยชนข องแบบรายการ มดี งั นี้ ๑. ประโยชนส าํ หรบั ผกู รอก แบบรายการชว ยใหผ กู รอกไมต อ งเขยี นขอ ความทย่ี ดื ยาวตา งๆ ลงไปทง้ั หมด จะเขยี นแตเ ฉพาะรายละเอยี ดทผ่ี จู ดั ทาํ แบบรายการตอ งการเทา นน้ั ทําใหเ กิดความสะดวกรวดเร็ว ๒. ประโยชนสําหรับผูจัดทํา แบบรายงานชวยใหสามารถเก็บขอมูลที่ตองการได รวดเรว็ เปนระเบียบสะดวกทจี่ ะนาํ ขอมลู นน้ั กลับมาใชอีก รวมท้ังใชเปนหลกั ฐานเอกสารได ดว ย ความสําคญั ของการกรอกแบบรายการ การกรอกแบบรายการมคี วามสาํ คญั มากเพราะแบบรายการใชเ ปน หลกั ฐานเอกสาร ได แบบรายการท่ีกรอกแลว มผี ลผูกพนั ทางกฎหมาย ซ่ึงผูกรอกจะตองรบั ผิดชอบแบบ รายการบางอยา ง เชน สัญญาซือ้ ขาย สัญญาคํ้าประกัน ฯลฯ อาจมีผลผกู พนั ตอ ทรัพยส ิน เงนิ ทองจํานวนมาก ขอ ควรระวงั ในกรณที แี่ บบรายการตอ งลงลายมอื ชอ่ื หา มลงนามในแบบรายการ ที่เขียนหรือพิมพขอความไมครบถวน หรือขอความที่ยังไมเขาใจชัดเจนเด็ดขาด ไมวาใน เรอื่ งใดๆ
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
