ວິຊາບັນຊີ ພາສີ ເພື່ອການນໍາເຂົ້າແລະສົ່ງອອກ

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 189 การเปิ ดบญั ชีขายเช่ือ การเปิดบญั ชขี ายเช่อื (Open Account) เป็นกรณที ผ่ี ขู้ ายสนิ คา้ กบั ผซู้ อ้ื สนิ คา้ ตกลงซอ้ื ขายกนั โดยตรง ซง่ึ ผขู้ ายจะส่งสนิ คา้ พรอ้ มกบั เอกสารไปใหผ้ ซู้ อ้ื ใชก้ ่อนทจ่ี ะมกี ารจา่ ยชาํ ระค่า สนิ ค้าเกดิ ขน้ึ โดยในกรณีน้ีผู้ขายจะต้องทําสญั ญาซ้อื ขายกําหนดเง่อื นไขการชําระเงนิ หรอื เงอ่ื นไขอ่นื ๆ ระบลุ งในใบกาํ กบั สนิ คา้ (Invoice) ไวอ้ ยา่ งชดั เจน หากผซู้ อ้ื ไดร้ บั สนิ คา้ แลว้ จงึ จะ ไปตดิ ต่อธนาคารภายในประเทศของตนเพ่อื ทําการโอนจ่ายชาํ ระค่าสนิ คา้ ไปให้แก่ผขู้ ายตามท่ี ไดต้ กลงกนั ไว้ เชน่ 30 วนั 60 วนั เป็นตน้ หลงั จากทไ่ี ดร้ บั สนิ คา้ ทงั้ น้ี อาจจะกําหนดใหผ้ ซู้ อ้ื ชาํ ระเงนิ ค่าสนิ ค้าครงั้ เดยี วทงั้ หมดหรอื ชาํ ระเป็นงวดๆ ก็ได้ขน้ึ อย่กู บั ความสะดวกของทงั้ สอง ฝ่าย สาํ หรบั การเปิดบญั ชขี ายเช่อื ไว้ในกรณที ผ่ี ขู้ ายส่งสนิ คา้ ใหก้ ่อนตามวธิ นี ้ีผขู้ ายไดท้ าํ การ วเิ คราะห์แล้วเช่อื มนั่ ว่าผู้ซ้อื มคี วามสามารถและตงั้ ใจในการชําระหน้ีให้กบั ตนเองในอนาคต อยา่ งแน่นอน แต่วธิ กี ารชําระค่าสนิ ค้าตามวธิ นี ้ีค่อนขา้ งมคี วามเส่ยี งเกดิ ขน้ึ กบั ผู้ขายเป็นอย่างมาก หากว่าผซู้ อ้ื ไดท้ าํ การปฏเิ สธการจา่ ยชาํ ระเงนิ ตามทร่ี ะบุไวใ้ นใบกํากบั สนิ คา้ (Invoice) ภายหลงั จากท่มี กี ารได้รบั สนิ คา้ จากผู้ขายไปเป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้ ซ่งึ วธิ นี ้ีผู้ขายจะเป็นฝ่ายเสยี เปรยี บ เพราะไมม่ หี ลกั ประกนั ใดๆ ธนาคารจะเขา้ มาเกย่ี วขอ้ งเมอ่ื มกี ารโอนเงนิ ค่าสนิ คา้ เท่านนั้ ขนั้ ตอนสาํ หรบั วธิ กี ารชําระเงนิ ผ่านบญั ชโี ดยเปิดบญั ชขี ายเช่อื ไวผ้ ขู้ ายและผซู้ อ้ื ปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี 1. ผู้ขายและผู้ซ้อื ทงั้ สองฝ่ายติดต่อตกลงทําสญั ญาซ้อื ขายพรอ้ มระบุเง่อื นไขการ ชาํ ระเงนิ เงอ่ื นไขการสง่ มอบสนิ คา้ กนั เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ย 2. ผขู้ ายจะตอ้ งจดั ส่งสนิ คา้ พรอ้ มเอกสารไปให้กบั ผซู้ อ้ื ทอ่ี ย่ใู นต่างประเทศเพ่อื ทจ่ี ะให้ ผซู้ อ้ื นําไปออกของ 3. เม่ือผู้ซ้ือได้รับสินค้าเป็นท่ีเรียบร้อยครบถ้วนตามท่ีระบุไว้ในใบกํากับสินค้า (Invoice) ก็จะไปติดต่อกับธนาคารของตนเพ่ือท่ีจะจ่ายชําระค่าสินค้าไปให้ผู้ขายท่ีอยู่ใน ต่างประเทศ 4. หลงั จากนัน้ ธนาคารของผู้ซอ้ื เม่อื ได้รบั ชําระค่าสนิ ค้าแล้วก็จะทําการโอนเงนิ ผ่าน ส่งไปใหก้ บั ธนาคารของผขู้ ายในต่างประเทศ อาจจะเป็นการโอนในรปู ของดราฟต์ (Draft) หรอื โทรสาร (Telegraphic Transfer : T/T) 5. เม่อื ธนาคารต่างประเทศได้รบั เงนิ โอนผ่านมาจากธนาคารของผู้ซ้ือก็จะทําการ ตรวจสอบเอกสารต่างๆ พรอ้ มกบั ยอดจาํ นวนเงนิ หากพบว่ายอดจาํ นวนเงนิ เป็นทถ่ี ูกต้องแลว้ จงึ จะนําเงนิ เขา้ ในบญั ชใี หก้ บั ผขู้ าย หลงั จากนนั้ ธนาคารของผู้ขายกจ็ ะทาํ การแจง้ ไปยงั ผขู้ าย เพ่อื ให้ไดร้ บั ทราบว่ามเี งนิ ซ่งึ เกดิ จากการขายสนิ ค้าระหว่างประเทศเขา้ ในบญั ชขี องตนเป็นท่ี เรยี บรอ้ ยแลว้

190 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก แสดงภาพประกอบการอธบิ ายตามขนั้ ตอนขา้ งตน้ ไดด้ งั ภาพขา้ งลา่ งน้ี ผขู้ าย (ผสู้ ่งออก) ❷ ผซู้ อ้ื (ผนู้ ําเขา้ ) ❺ ❶ ❸ ธนาคารผขู้ าย ❹ ธนาคารผซู้ อ้ื ภาพท่ี 4.2 ขนั้ ตอนการเปิดบญั ชขี ายเช่อื (การชาํ ระผ่านบญั ช)ี ทม่ี า : (ชยั ชนะ ตรี สุกติ ตมิ า, 2558 หน้า 48) การชาระเงินตามตวั ๋ แลกเงิน การชําระเงนิ ตามตวั ๋ แลกเงนิ (Bill of Exchange) เป็นกรณีการจ่ายชาํ ระเงนิ ค่าสนิ คา้ ปฏบิ ตั เิ หมอื นกบั วธิ กี ารเปิดบญั ชขี ายเช่อื (หรอื การชําระผ่านบญั ชี) นนั่ เอง กล่าวคอื ผขู้ าย เช่อื มนั่ ในการให้เครดติ แก่ผู้ซ้อื แต่การชําระเงนิ ค่าสนิ คา้ จะใช้วธิ ผี ู้ขายออกตวั ๋ แลกเงนิ หรอื ดราฟตต์ ามมลู ค่าทส่ี ่งออก โดยสงั่ ใหผ้ ซู้ อ้ื จา่ ยเงนิ ตามตวั ๋ ซง่ึ มเี อกสารทางการคา้ ประกอบดว้ ย ไดแ้ ก่ ใบกํากบั สนิ คา้ (Invoice) ใบตราส่ง (Bill of Landing) กรมธรรมป์ ระกนั ภยั แนบตดิ ไป ดว้ ย ตวั ๋ แลกเงนิ ทผ่ี ู้ขายออกนนั้ จะใชบ้ รกิ ารตวั ๋ เรยี กเกบ็ (Bill for Collection) ของธนาคาร พาณชิ ย์ ซง่ึ ตวั ๋ เรยี กเกบ็ ผา่ นธนาคารนนั้ จะสามารถแบ่งออกไดเ้ ป็น 2 ชนิด 1. ตวั ๋ เรียกเกบ็ ประเภทจ่ายทนั ทีเม่อื เหน็ ตวั ๋ (Document Against Payment : D/P) ตวั ๋ เรยี กเก็บประเภทจา่ ยทนั ทเี ม่อื เหน็ ตวั ๋ คอื ตวั ๋ เรยี กเก็บทบ่ี งั คบั ใหผ้ ูซ้ อ้ื สนิ คา้ จะต้องชําระค่าสนิ ค้าทนั ทเี ม่อื เห็นตวั ๋ เสียก่อนถึงจะรบั เอกสารจากธนาคารไปออกของได้ สาํ หรบั การชาํ ระเงนิ คา่ สนิ คา้ ดว้ ยวธิ กี ารเรยี กเก็บผ่านธนาคารประเภทตวั ๋ เรยี กเกบ็ ประเภทจ่าย ทนั ทเี ม่อื เหน็ น้ีจะมลี กั ษณะคลา้ ยกบั การชําระดว้ ยเลตเตอรอ์ อฟเครดติ เพราะเอกสารทางการ คา้ ทุกอย่างจะผ่านธนาคารและผูซ้ อ้ื มกี รรมสทิ ธใิ ์ นตวั สนิ ค้าก็ต่อเม่อื ผูซ้ อ้ื ทําการชําระค่าสนิ ค้า เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 191 ขนั้ ตอนสาํ หรบั การชาํ ระดว้ ยวธิ กี ารเรยี กเกบ็ ผ่านธนาคารทงั้ สองฝา่ ยปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1.1 ผซู้ อ้ื และผขู้ ายตกลงซอ้ื ขายสนิ คา้ กนั เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้ หลงั จากนนั้ ผขู้ ายจะ ออกใบเสนอราคา (Pro forma Invoice) ใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื 1.2 ผขู้ ายจะจดั สง่ สนิ คา้ ไปใหผ้ ซู้ อ้ื ทอ่ี ยตู่ ่างประเทศ 1.3 ผขู้ ายจะสง่ เอกสารไปยงั ธนาคารของตนเพอ่ื เรยี กเกบ็ เงนิ กบั ผซู้ อ้ื 1.4 ธนาคารของผขู้ ายสง่ เอกสารไปเรยี กเกบ็ เงนิ กบั ผซู้ อ้ื ผา่ นธนาคารตวั แทนใน ประเทศผซู้ อ้ื 1.5 ธนาคารตวั แทนในประเทศของผซู้ อ้ื จะเรยี กเกบ็ เงนิ จากผซู้ อ้ื ตามเงอ่ื นไขทก่ี ําหนด ไว้ 1.6 ธนาคารตวั แทนในประเทศของผซู้ อ้ื จะส่งเงนิ ค่าสนิ คา้ ไปใหธ้ นาคารของผขู้ าย 1.7 ธนาคารของผขู้ ายจะสง่ เงนิ ค่าสนิ คา้ ใหแ้ ก่ผขู้ าย แสดงภาพประกอบการอธบิ ายตามขนั้ ตอนขา้ งตน้ ดงั ภาพขา้ งล่างน้ี ผขู้ าย (ผสู้ ง่ ออก) ❶ ผซู้ อ้ื (ผนู้ ําเขา้ ) ❼❸ ❷ ❺ ธนาคารผขู้ าย ❹ ธนาคารผซู้ อ้ื ❻ ภาพท่ี 4.3 ขนั้ ตอนการชาํ ระเงนิ ตามตวั ๋ เรยี กเกบ็ ประเภทจา่ ยทนั ทเี มอ่ื เหน็ ตวั ๋ ทม่ี า : (ประสาธน์ เกยี รตไิ พบลู ยก์ จิ , 2554 หน้า 30) 2. ตวั ๋ เรียกเกบ็ ประเภทจ่ายตามกาหนดเวลา (Document Against Acceptance : D/A) ตวั ๋ เรยี กเก็บประเภทจ่ายตามกําหนดเวลา คอื ตวั ๋ เรยี กเก็บประเภทจ่ายตาม กําหนดเวลาว่าเป็นตวั ๋ เรยี กเกบ็ เงนิ ทอ่ี นุญาตใหผ้ ซู้ อ้ื รบั รองตวั ๋ ฉบบั นั้นก่อนแลว้ จงึ จะสามารถ ไปออกของโดยผซู้ อ้ื จะตอ้ งจา่ ยค่าสนิ คา้ ใหต้ ามกําหนดระยะเวลาทร่ี ะบุไวใ้ นเอกสารทางการคา้ เช่น ผู้ขายอนุญาตให้ผู้ซ้อื ชําระค่าสนิ คา้ ภายใน 60 วนั หลงั จากทเ่ี หน็ ตวั ๋ หรอื ชําระค่าสนิ ค้า ภายใน 90 วนั นับจากวนั ทท่ี ร่ี ะบุในใบตราส่งสนิ คา้ เป็นต้น ตวั ๋ เรยี กเกบ็ ประเภทน้ีถอื เป็นตวั ๋ ลกั ษณะเครดติ เทอม ดงั นนั้ ตวั ๋ เรยี กเกบ็ D/A จะแตกต่างกบั ตวั ๋ เรยี กเกบ็ ประเภทแรกตรงทผ่ี ู้

192 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก ซ้อื มกี รรมสทิ ธใิ ์ นตวั สนิ คา้ ก่อนท่จี ะจ่ายชําระค่าสนิ คา้ ตามปกตแิ ลว้ ค่าใช้จ่ายทเ่ี กดิ จากการ ชาํ ระด้วยวธิ เี กบ็ ผ่านธนาคารจะถูกกว่าเม่อื เปรยี บเทยี บกบั การชําระดว้ ยเลตเตอรอ์ อฟเครดติ แต่กม็ คี วามเสย่ี งสงู กว่าโดยเฉพาะตวั ๋ เรยี กเกบ็ ประเภทจา่ ยตามกําหนดเวลา จงึ ไม่เหมาะกบั ผู้ ซอ้ื ทเ่ี ป็นลกู คา้ รายใหม่ ขนั้ ตอนสาํ หรบั การชาํ ระดว้ ยวธิ กี ารเรยี กเกบ็ ผ่านธนาคารทงั้ สองฝา่ ยปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 2.1 ผซู้ อ้ื และผขู้ ายตกลงซอ้ื ขายสนิ คา้ 2.2 ผขู้ ายสง่ สนิ คา้ ไปใหผ้ ซู้ อ้ื ตามขอ้ ตกลงทร่ี ะบตุ ามเอกสารทางการคา้ 2.3 ผขู้ ายสง่ เอกสารไปยงั ธนาคารของผขู้ ายเพอ่ื เรยี กเกบ็ เงนิ กบั ผซู้ อ้ื 2.4 ธนาคารของผขู้ ายส่งเอกสารไปเรยี กเกบ็ เงนิ กบั ผซู้ อ้ื ผา่ นธนาคารตวั แทนใน ประเทศผซู้ อ้ื 2.5 ธนาคารตวั แทนในประเทศผซู้ อ้ื สง่ มอบเอกสารใหผ้ ซู้ อ้ื นําไปออกของ 2.6 ผซู้ อ้ื ชาํ ระค่าสนิ คา้ ผ่านธนาคารตวั แทนภายในประเทศของตน 2.7 ธนาคารตวั แทนในประเทศของผซู้ อ้ื ส่งเงนิ คา่ สนิ คา้ ไปใหธ้ นาคารของผขู้ าย 2.8 ธนาคารของผขู้ ายส่งเงนิ ค่าสนิ คา้ ใหแ้ ก่ผขู้ าย แสดงภาพประกอบการอธบิ ายตามขนั้ ตอนขา้ งตน้ ไดด้ งั ภาพขา้ งล่างน้ี ผขู้ าย (ผสู้ ง่ ออก) ❶ ผซู้ อ้ื (ผนู้ ําเขา้ ) ❽❸ ❷ ❺❻ ธนาคารผขู้ าย ❹ ธนาคารผซู้ อ้ื ❼ ภาพท่ี 4.4 ขนั้ ตอนการชาํ ระเงนิ ตามตวั ๋ เรยี กเกบ็ ประเภทจา่ ยตามกําหนดเวลา ทม่ี า : (ประสาธน์ เกยี รตไิ พบลู ยก์ จิ , 2554 หน้า 31)

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 193 การชาระเงินด้วยวิธีเลตเตอรอ์ อฟเครดิต การชาํ ระเงนิ ดว้ ยวธิ เี ลตเตอรอ์ อฟเครดติ (Letter of Credit : L/C) เป็นการชําระค่าสนิ คา้ ผ่านธนาคารอกี วธิ หี น่ึงซง่ึ เป็นวธิ ที ไ่ี ดร้ บั ความนิยมมากทส่ี ุด เพราะถอื เป็นวธิ เี ดยี วทม่ี หี ลกั ประกนั พอทจ่ี ะเช่อื ไดว้ ่าผขู้ ายสนิ คา้ จะไดร้ บั ชาํ ระเงนิ ค่าขายสนิ คา้ เมอ่ื ไดม้ กี ารส่งมอบสนิ คา้ ลง เรอื ไปแลว้ และผซู้ อ้ื สนิ คา้ จะไดร้ บั สนิ คา้ เมอ่ื จ่ายเงนิ ค่าสนิ คา้ หลกั การในการขอเปิด L/C ผนู้ ํา เขา้ จะเป็นผตู้ ดิ ต่อขอทําการเปิดบญั ชที ธ่ี นาคารในประเทศของตนเพ่อื ขอใชเ้ ครดติ กบั ธนาคาร โดยผู้ซอ้ื จะใหธ้ นาคารในประเทศของตนทําหน้าท่เี ป็นคนกลางจา่ ยชําระค่าสนิ คา้ ใหก้ บั ผูข้ าย แทนตนล่วงหน้าไปก่อนเมอ่ื ตนไดร้ บั สนิ คา้ กจ็ ะจา่ ยเงนิ คนื ใหใ้ นภายหลงั เสมอื นว่าธนาคารผู้ขอ เปิด L/C จะมภี าระผกู พนั ในการจา่ ยชาํ ระเงนิ ใหแ้ ก่ผขู้ ายโดยตรงจงึ ถอื ว่ากรรมสทิ ธใิ ์ นตวั สนิ คา้ ทผ่ี ซู้ อ้ื สงั่ เพ่อื นําเขา้ มาใชใ้ นประเทศจะตกเป็นของธนาคารโดยชอบธรรมกรรมสทิ ธใิ ์ นตวั สนิ คา้ จะโอนไปยงั ผซู้ อ้ื กต็ ่อเม่อื มกี ารจ่ายชําระหน้ีใหก้ บั ธนาคารท่ตี นไปขอเปิด L/C เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ย ซง่ึ เอกสารทางการคา้ ส่วนใหญ่ทม่ี กั ระบุไว้ เช่น ใบตราส่งสนิ คา้ (Bill of Landing) ใบกํากบั สนิ คา้ (Commercial Invoice) กรมธรรม์ (Insurance Policy) เป็นตน้ ดงั นัน้ จงึ สรุปได้ว่าประโยชน์ทเ่ี กดิ จากการขอเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ของผูน้ ําเขา้ หรอื ผซู้ อ้ื สนิ คา้ มดี งั น้ี 1. การเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ทาํ ใหเ้ กดิ ความสะดวกในการคา้ ระหวา่ งประเทศโดย ธนาคารจะเขา้ มาผูกพนั เป็นตวั กลางรบั ประกนั การชําระเงนิ ค่าสนิ คา้ แทนผูซ้ อ้ื เม่ือผู้ขายหรอื ผสู้ ง่ สนิ คา้ ออกไดป้ ฏบิ ตั ติ ามขอ้ ตกลงและเงอ่ื นไขทก่ี ําหนดไวใ้ นเครดติ โดยครบถว้ น 2. การเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ เป็นการอาศยั เครดติ ของธนาคารภายใตป้ ระเพณี และพธิ ปี ฏบิ ตั เิ ก่ยี วกบั เครดติ ทม่ี เี อกสารประกอบของสภาหอการคา้ นานาชาติ จะมสี าขาหรอื ธนาคารตัวแทนในต่างประเทศมาช่วยเพ่อื ให้การดําเนินการตามเครดติ ได้รบั ความสะดวก ยงิ่ ขน้ึ โดยคําสงั่ หรอื การมอบอํานาจของธนาคารผอู้ อกเครดติ ใหส้ าขาหรอื ตวั แทนดําเนินการ ในเรอ่ื งการแจง้ เครดติ (Advice) การจา่ ยเงนิ (Payment) การรบั รองตวั ๋ (Acceptance) หรอื การรบั ซอ้ื ตวั ๋ (Negotiate) เป็นตน้ 3. การเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ช่วยใหผ้ ขู้ ายและผซู้ อ้ื สามารถใชส้ นิ เชอ่ื ต่างประเทศ ทงั้ ทางดา้ นการสง่ ออกและการนําเขา้ ทําใหเ้ กดิ ความคล่องตวั ในการดาํ เนินธรุ กจิ ตวั อย่างท่ี 1 การเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ เพ่อื การสงั่ สนิ คา้ เขา้ เพ่อื ความเขา้ ใจในเบ้อื งต้นของผทู้ ่เี กย่ี วขอ้ งกบั การชาํ ระเงนิ ดว้ ยวธิ เี ปิดเลตเตอรอ์ อฟ เครดติ จงึ ยกตวั อยา่ งการสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ จากต่างประเทศมาใหศ้ กึ ษาดงั น้ี บรษิ ทั ก และธนาคาร ข อยใู่ นประเทศไทย บรษิ ทั A และธนาคาร B อยใู่ นประเทศสหรฐั อเมรกิ า

194 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก บรษิ ทั ก ตอ้ งการสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ เครอ่ื งคอมพวิ เตอรพ์ รอ้ มอุปกรณ์ครบชุดจากบรษิ ทั A ท่ี รฐั นวิ ยอรค์ ประเทศสหรฐั อเมรกิ าโดยทงั้ สองฝา่ ยไดม้ กี ารตกลงทําสญั ญาซอ้ื ขายกนั และตกลง ทจ่ี ะให้มกี ารชําระเงนิ ดว้ ยวธิ เี ปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ชนิด Confirmed Irrevocable Credit บรษิ ทั ก เป็นลกู คา้ ธนาคาร ข จงึ ย่นื คาํ ขอเปิด L/C ชนิดเพกิ ถอนไม่ได้โดยใหร้ ายละเอยี ดตาม แบบฟอรม์ ของธนาคาร (Application for Opening of a Documentary Credit) เช่น ชนิดของ เครดติ วธิ แี จ้งเครดติ ช่อื และท่อี ยู่ของผู้ขายสนิ ค้า จํานวนเงนิ ของเครดติ รายการสนิ ค้า ระยะเวลาของตวั ๋ เงอ่ื นไขตามสญั ญาซอ้ื ขาย วนั หมดอายขุ องเครดติ และเงอ่ื นไขอ่ืนๆ อยา่ ง ครบถ้วน เม่อื ธนาคาร ข ได้รบั คําขอแล้วก็ทําการตรวจสอบเอกสารต่างๆ เห็นว่าถูกต้อง ครบถ้วนตามคําขอ จงึ พจิ ารณาว่าสมควรเปิด L/C ให้บรษิ ัท ก หรอื ไม่ โดยพิจารณาถึง ประวตั ิการติดต่อกบั ธนาคาร ฐานะความน่าเช่อื ถือของบรษิ ัท ก สนิ ค้าท่สี งั่ เข้ามาเป็นท่ี ต้องการของตลาดหรอื ไม่ มชี ่องทางการจดั จําหน่ายอย่างไร ความสามารถในการชําระหน้ี หลกั ประกนั ฯลฯ ซง่ึ ผลการพจิ ารณาไดข้ อ้ สรปุ วา่ บรษิ ทั ก มกี ารตดิ ต่อกบั ธนาคารมาเป็นระยะนานพอสมควร เคยขอสนิ เช่อื และเปิด L/C กบั ธนาคารมาก่อน สามารถชาํ ระหน้ไี ดต้ รงตามกําหนดไมเ่ คยมปี ระวตั เิ สยี หาย สนิ คา้ ท่ี สงั่ เขา้ มามี Brand Name ท่ดี เี ป็นท่ตี ้องการของตลาด คาดว่าบรษิ ทั ก จะสามารถชําระค่า สนิ คา้ ไดต้ ามเงอ่ื นไขของเครดติ จงึ อนุมตั เิ ปิด L/C ใหบ้ รษิ ทั ก โดยมปี ระธานกรรมการและ กรรมการผจู้ ดั การเป็นผคู้ ้าํ ประกนั และกาํ หนดเงนิ ประกนั เครดติ ไว้ 20% ของวงเงนิ เครดติ ดงั นัน้ ธนาคาร ข จงึ ออก L/C ไปยงั ธนาคาร B ทน่ี ิวยอรค์ ประเทศสหรฐั อเมรกิ า โดยใน L/C ระบุเง่อื นไขใหธ้ นาคาร ข ยนื ยนั เครดติ ให้กบั บรษิ ทั A (ผูร้ บั ประโยชน์) และเป็น ผู้รบั ซ้อื ตวั ๋ โดยตวั ๋ แลกเงนิ ท่บี รษิ ัท A ออกเพ่อื สงั่ ให้บรษิ ัท ก ชําระเงนิ ค่าสนิ ค้าเป็นตวั ๋ มี กําหนดระยะเวลาชําระเงนิ 30 days after sight เม่อื ธนาคาร B ไดร้ บั L/C แลว้ จะทําการ ตรวจสอบเอกสารและเง่อื นไขใน L/C หากพบว่าถูกต้องไม่มขี อ้ โต้แย้งใดๆ แล้วก็จะยนื ยนั เครดิตและแจ้งการเปิด L/C พร้อมส่งต้นฉบับ L/C ไปให้บริษัท A บริษัท A จะทําการ ตรวจสอบจํานวนมูลค่าสนิ ค้าตลอดจนข้อตกลงและเง่อื นไขต่างๆ ท่รี ะบุใน L/C เม่อื เหน็ ว่า ถูกต้องตามขอ้ ตกลงทุกประการแล้ว จงึ จดั เตรยี มสนิ ค้า จองระวางเรอื และทําประกนั ภยั เมอ่ื พรอ้ มแลว้ จงึ จดั ส่งสนิ คา้ ลงเรอื และยน่ื ขายลดตวั ๋ แลกเงนิ ทม่ี เี อกสารประกอบต่อธนาคาร B ซง่ึ จะมกี ารตรวจสอบอกี ครงั้ เมอ่ื เหน็ ว่าถูกตอ้ งตามเง่อื นไขของ L/C ทุกประการแลว้ กจ็ ะทํา การจ่ายเงนิ ให้กบั ผูข้ าย และส่งตวั ๋ แลกเงนิ พรอ้ ม Shipping Document ไปเรยี กเกบ็ เงนิ จาก ธนาคาร ข เม่อื ธนาคาร ข ได้รบั ตวั ๋ แลกเงนิ และ Shipping Document แล้วกจ็ ะใหบ้ รษิ ทั ก รบั รองตวั ๋ และเรยี กเกบ็ เงนิ ตามตวั ๋ เม่อื ครบกําหนดชําระเงนิ เม่อื เรยี กเก็บเงนิ ได้แลว้ จงึ ปล่อย เอกสาร Shipping Document ให้บรษิ ัท ก ไปออกสนิ ค้าจากบรษิ ัทเรอื ในกรณีบรษิ ทั ก ตอ้ งการออกสนิ คา้ ก่อนตวั ๋ ถงึ กําหนดชาํ ระเงนิ กจ็ ะตอ้ งขอทาํ Trust Receipt กบั ธนาคาร ข ทม่ี า : (ชนนิ ทร์ พทิ ยาววิ ธิ , 2549 หน้า 7–8 )

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 195 ชยั ชนะ ตรี สกุ ติ ตมิ า. (2558 : 56) กล่าวถงึ การชาํ ระเงนิ ดว้ ยเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ว่า 1. ขนั้ ตอนการชาระเงินวิธีเลตเตอรอ์ อฟเครดิต สาํ หรบั ขนั้ ตอนการของการชาํ ระเงนิ ดว้ ยวธิ เี ลตเตอรอ์ อฟเครดติ ใหผ้ ปู้ ระกอบการ ปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1.1 ผนู้ ําเขา้ และผสู้ ่งออก ตกลงทาํ สญั ญาการซอ้ื ขายสนิ คา้ และเหน็ ชอบยนิ ยอม ตามเง่อื นไขต่างๆ เช่น เง่อื นไขในการชาํ ระเงนิ ระยะเวลาในการชําระเงนิ เง่อื นไขในการส่ง มอบสนิ คา้ วนั เวลาในการสง่ มอบ เป็นตน้ โดยทาํ ความเขา้ ใจเป็นอยา่ งดที งั้ สองฝ่ายในการทาํ ธรุ กจิ เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ย 1.2 ผนู้ ําเขา้ หรอื ผซู้ อ้ื ทาํ การรอ้ งขอใหธ้ นาคารของตน (Issuing Bank) เปิด L/C โดยธนาคารผเู้ ปิด L/C จะพจิ ารณาจากฐานะการเงนิ ของผซู้ ้อื เอง ระยะเวลาของการชาํ ระเงนิ ค่าสนิ คา้ เป็นตน้ ซง่ึ มหี ลกั การทป่ี ฏบิ ตั ติ ่อกนั มดี งั น้ี 1.2.1 เงอ่ื นไขในการใหบ้ รกิ ารเพ่อื ใชส้ าํ หรบั การเปิด L/C โดยผนู้ ําเขา้ จะต้อง มวี งเงนิ L/C กบั ธนาคารของตนและตอ้ งยน่ื เอกสารเพ่อื ขอเปิด L/C 1.2.2 เอกสารขอเปิด L/C ประกอบดว้ ยคาํ ขอเปิด L/C จาํ นวน 2 ฉบบั ซง่ึ ต้องทําการประทบั ตราและลงนามโดยผู้มอี ํานาจลงนามมาเรยี บร้อย หลงั จากนัน้ ผู้นําเข้า จะตอ้ งกรอกขอ้ ความใหต้ รงกบั หลกั ฐานในการซอ้ื ขาย 1.2.3 ผนู้ ําเขา้ ยน่ื เอกสารทางการคา้ ดงั ต่อไปน้ี เชน่ ใบเสนอราคา ใบสงั่ ซอ้ื สญั ญาซอ้ื ขาย สาํ เนาแสดงรายละเอยี ดเกย่ี วกบั สนิ คา้ และขอ้ ตกลงในการซอ้ื ขาย 1.3 ธนาคารของผเู้ ปิด L/C ซง่ึ เป็นผซู้ อ้ื สนิ คา้ แทนผปู้ ระกอบการหรอื ผนู้ ําเขา้ จะ ทาํ การส่ง L/C ไปให้กบั ตวั แทนธนาคารผูแ้ จง้ L/C (Advising Bank) ดา้ นผขู้ ายหรอื ผสู้ ่งออก วธิ กี ารส่ง L/C อาจส่งทางไปรษณยี ์ หรอื ทางโทรเลข หรอื ส่งในลกั ษณะ SWIFT กไ็ ด้ 1.4 หลงั จากธนาคารผแู้ จง้ L/C ตรวจสอบลายเซน็ หรอื รหสั ลบั (Test Code) ใน L/C แลว้ จะทาํ การแจง้ ใหผ้ ขู้ ายหรอื ผสู้ ง่ ออกรบั ทราบ 1.5 ผูส้ ่งออกควรตรวจสอบดวู ่าเง่อื นไขต่างๆ ทร่ี ะบุใน L/C ว่าสามารถปฏบิ ตั ไิ ด้ หรอื ไม่ หากผสู้ ่งออกไม่สามารถปฏบิ ตั ติ ามเง่อื นไขดงั กล่าวได้ ผูส้ ่งออกควรรอ้ งขอให้มกี าร แกไ้ ข L/C 1.6 หลงั จากนนั้ ผสู้ ่งออกจะตอ้ งจดั ส่งสนิ ค้าใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื หรอื ผนู้ ําเขา้ แลว้ ผสู้ ่งออกทาํ การรวบรวมเอกสารทร่ี ะบใุ น L/C เชน่ ใบกํากบั สนิ คา้ ใบตราสง่ สนิ คา้ 1.7 เมอ่ื ผขู้ ายสนิ คา้ หรอื ผสู้ ่งออกไดย้ น่ื เอกสารต่างๆ ใหธ้ นาคารของตน ซง่ึ ตาม ปกตจิ ะเป็นธนาคารผแู้ จง้ ธนาคารผแู้ จง้ จะตรวจสอบเอกสารทงั้ หมดว่าตรงตามทร่ี ะบุใน L/C หรอื ไม่ หากเอกสารต่างๆ มคี วามถูกต้องเรยี บรอ้ ย ธนาคารผูแ้ จง้ จะจ่ายเงนิ ให้ล่วงหน้าแก่ ผขู้ ายไปก่อนและสง่ เอกสารทงั้ หมดในลาํ ดบั ถดั ไป

196 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 1.8 หลงั จากทไ่ี ดร้ บั เอกสารจากธนาคารผแู้ จง้ ธนาคารผเู้ ปิดจะมกี ารตรวจสอบ เอกสารต่างๆ ว่าถูกตอ้ งหรอื ไม่ หากเอกสารมคี วามถูกตอ้ งเรยี บรอ้ ย ธนาคารผเู้ ปิดจะชําระ คา่ สนิ คา้ แทนผนู้ ําเขา้ ใหแ้ ก่ธนาคารผแู้ จง้ 1.9 เมอ่ื ผซู้ อ้ื หรอื ผนู้ ําเขา้ ชําระเงนิ ค่าสนิ คา้ แลว้ ผซู้ อ้ื จะไดร้ บั ใบตราส่งเพ่อื ไปออก ของจากบรษิ ทั ขนส่ง ณ ทา่ หรอื สถานปี ลายทาง ปจั จบุ นั ธนาคารเพอ่ื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย (Export-Import Bank of Thailand) ไดเ้ ขา้ มามบี ทบาทใหบ้ รกิ ารประกนั การส่งออกภายใตเ้ งอ่ื นไขการชําระเงนิ แบบ L/C โดยธนาคารจะประกนั ความเสย่ี งทเ่ี กดิ จากการไม่ชาํ ระเงนิ ตาม L/C ทเ่ี ปิดมาจากธนาคาร ทวั่ โลกตามระเบยี บ UCP 600 โดยประโยชน์ทส่ี ่งออกจะไดร้ บั คอื ผสู้ ่งออกสามารถลดความ เส่ยี งจากการส่งออกตามเง่อื นไข L/C ความเส่ยี งทธ่ี นาคารเขา้ มาประกนั ใหผ้ ูส้ ่งออกแบ่งออก ไดเ้ ป็น 2 ประการคอื ประการแรก เป็นความเสย่ี งทางการคา้ เช่น การลม้ ละลายของธนาคาร หรอื ธนาคารไม่ชําระเงนิ ตามเง่อื นไขท่รี ะบุใน L/C และประการทสี่ อง เป็นความเสย่ี งทางการ เมอื ง เช่น ความเส่ยี งทางการเมอื งอาจจะเกิดจากสงครามจลาจล การปฏวิ ตั ิ เป็นต้น ซ่งึ เหตุการณ์เหลา่ น้เี ป็นเหตุผลทธ่ี นาคารไมส่ ามารถชาํ ระเงนิ ได้ สําหรบั เง่อื นไขในการรบั ประกันจากธนาคารเพ่ือการส่งออกและนําเข้าแห่ง ประเทศไทยกาํ หนดไวว้ ่า 1) L/C ตอ้ งเป็นประเภทเพกิ ถอนไมไ่ ด้ 2) ตอ้ งเป็น L/C ทไ่ี มม่ ขี อ้ บกพรอ่ ง 3) เงอ่ื นไข L/C ตอ้ งไม่ผดิ ระเบยี บ UCP 600 ตามบทบญั ญตั เิ กย่ี วกบั ประเพณี และพธิ กี ารทเ่ี ก่ยี วกบั L/C ทม่ี เี อกสารประกอบซง่ึ ธนาคารพาณิชยจ์ ะตอ้ งปฏบิ ตั เิ ป็นมาตรฐาน เหมอื นกนั ทวั่ โลก และถอื เป็นส่วนหน่ึงในสญั ญาทผ่ี ซู้ อ้ื –ผูข้ ายและธนาคารทุกฝ่ายทเ่ี กย่ี วขอ้ ง จะตอ้ งปฏบิ ตั ติ ามซง่ึ มขี อ้ ผกู มดั ในการซอ้ื ขายทก่ี ระทาํ โดย L/C นนั้ 4) เงอ่ื นไขการชาํ ระเงนิ ตอ้ งไมเ่ กนิ 180 วนั นบั ตงั้ แต่วนั ส่งสนิ คา้ ออก 5) เงอ่ื นไขใน L/C ตอ้ งไมร่ ะบุใหส้ ่งใบตราสง่ สนิ คา้ B/L แก่ผซู้ อ้ื ก่อน ถา้ หากผปู้ ระกอบการไดป้ ฏบิ ตั เิ ป็นไปตามเงอ่ื นไขทธ่ี นาคารกําหนดไว้ ธนาคารก็ จะรบั ซอ้ื ในอตั รา 100 เปอรเ์ ซน็ ตข์ องมลู คา่ ตวั ๋ แลกเงนิ ส่วนการเปิด L/C ไปเพ่ือวตั ถุประสงค์ในการซ้ือสินค้าจากผู้ขายท่ีอยู่ในต่าง ประเทศนนั้ ผซู้ อ้ื ควรระวงั เป็นอยา่ งมากตอ้ งใชห้ ลกั ความระมดั ระวงั ไดแ้ ก่ 1) ตรวจสอบความน่าเชอ่ื ถอื ของผขู้ ายใหแ้ น่ชดั เสยี ก่อนซง่ึ อาจกระทาํ ไดโ้ ดยการ ไปเยย่ี มโรงงานของผขู้ ายหรอื ใหธ้ นาคารเป็นผตู้ รวจสอบให้ 2) ตรวจสอบว่าเอกสารและเง่อื นไขต่างๆ ทร่ี ะบุไวใ้ นใบคาํ ขอเปิด L/C เพยี งพอ ต่อความตอ้ งการหรอื ไม่

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 197 3) ศกึ ษาขอ้ กําหนดของทางราชการเก่ยี วกบั สนิ คา้ ทจ่ี ะนําเขา้ เช่น การควบคุม การนําเขา้ หรอื มอี ากรพเิ ศษหรอื ไม่ เป็นตน้ ดงั นัน้ จากท่กี ล่าวถึงขนั้ ตอนในการชําระเงนิ สําหรบั การซ้อื ขายสนิ ค้าระหว่าง ประเทศโดยใช้เลตเตอรอ์ อฟเครดติ หรอื ทเ่ี รยี กสนั้ ๆ ว่า L/C นัน้ สรุปขนั้ ตอนสนั้ ๆ ง่ายๆ ต่อ การทาํ ความเขา้ ใจยงิ่ ขน้ึ และนํามาเขยี นภาพประกอบดงั น้ี 1) ผซู้ อ้ื และผขู้ ายตกลงซอ้ื ขายสนิ คา้ และผขู้ ายไดอ้ อกเอกสารใบเสนอราคา (Pro forma Invoice) ใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื 2) ผซู้ อ้ื แจง้ ธนาคารขอเปิด L/C โดยใชใ้ บเสนอราคา (Pro forma Invoice) ทผ่ี ู้ ขายส่งมาให้ 3) ธนาคารของผูซ้ อ้ื ดาํ เนินการเปิด L/C ส่งไปให้ผขู้ ายผ่านธนาคารตวั แทนใน ประเทศของผขู้ าย 4) ธนาคารตวั แทนในประเทศผขู้ ายแจง้ ผขู้ ายใหม้ ารบั L/C 5) ผขู้ ายส่งสนิ คา้ ไปใหผ้ ซู้ อ้ื 6) ผขู้ ายนําเอกสารไปขน้ึ เงนิ ทธ่ี นาคารตวั แทนโดยสง่ ผ่านธนาคารของผขู้ าย 7) ธนาคารตวั แทนส่งเอกสารไปเรยี กเกบ็ เงนิ จากธนาคารผเู้ ปิด L/C หรอื ธนาคาร ผจู้ า่ ยเงนิ แทน (Reimbursing Bank) 8) ธนาคารของผซู้ อ้ื เรยี กเกบ็ เงนิ จากผซู้ อ้ื แสดงภาพประกอบไดด้ งั น้ี ผขู้ าย (ผสู้ ่งออก) ❺ ผซู้ อ้ื (ผนู้ ําเขา้ ) ❹❻ ❶ ❽❷ ธนาคารผขู้ าย ❼ ธนาคารผซู้ อ้ื ❸ ภาพท่ี 4.5 ขนั้ ตอนการชาํ ระเงนิ โดยใชเ้ ลตเตอรอ์ อฟเครดติ ทม่ี า : (ประสาธน์ เกยี รตไิ พบลู ยก์ จิ , 2554 หน้า 29)

198 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 2. ประเภทของเลตเตอรอ์ อฟเครดิต เลตเตอรอ์ อฟเครดติ ทใ่ี ชใ้ นการซอ้ื ขายสนิ ค้าระหว่างประเทศมหี ลายประเภทแต่ท่ี นิยมนํามาใชก้ นั ในปจั จุบนั จะมี 2 ประเภท คอื เลตเตอรอ์ อฟเครดติ ทเ่ี พกิ ถอนได้และเลตเตอร์ ออฟเครดติ ทเ่ี พกิ ถอนไมไ่ ด้ ดงั นนั้ เครดติ ทุกฉบบั จะตอ้ งระบุใหช้ ดั เจนว่าเป็นประเภทใดหาก L/C ไม่ระบุใหเ้ ป็นทช่ี ดั เจนใหถ้ อื ว่าเครดติ ฉบบั นนั้ เป็นประเภทเพกิ ถอนไม่ได้ ซง่ึ ไมส่ ามารถ แกไ้ ขหรอื ยกเลกิ ไดจ้ นกว่าจะไดร้ บั การยนิ ยอมจากผซู้ อ้ื ผขู้ าย ธนาคารของผปู้ ิด L/C และ ธนาคารผแู้ จง้ L/C เสยี ก่อน 2.1 เลตเตอรอ์ อฟเครดติ ทเ่ี พกิ ถอนได้ (Revocable Letter of Credit) สําหรบั L/C ประเภทน้ีผู้ซอ้ื หรอื ธนาคารของผูซ้ อ้ื สามารถแก้ไขหรอื ยกเลกิ ไดท้ ุกเวลา โดยไม่ต้องแจง้ ให้ ผรู้ บั ผลประโยชน์หรอื ได้รบั ความยนิ ยอมจากผูข้ ายแต่ประการใดและมคี วามเสยี งสูงต่อผูข้ าย สนิ คา้ ทงั้ น้ธี นาคารผอู้ อกเครดติ (Issuing Bank) มคี วามผกู พนั จะตอ้ งจา่ ยเงนิ ชดเชยแก่สาขา ของตนหรอื ธนาคารอ่นื ทเ่ี ครดติ ชนิดเพกิ ถอนไดร้ ะบุใหเ้ หน็ ผจู้ ่ายเงนิ เมอ่ื เหน็ (At Sight) หรอื ผ่อนระยะเวลา (Sight Payment or Deferred Payment) รบั รองตวั ๋ (Acceptance) หรอื รบั ซอ้ื ตวั ๋ (Negotiate) เมอ่ื สาขาหรอื ธนาคารดงั กล่าวไดจ้ ่ายเงนิ หรอื รบั รองตวั ๋ หรอื รบั ซอ้ื ตวั ๋ ตาม เอกสารท่ถี ูกต้องตามข้อตกลงและตามเง่อื นไขของเครดติ ก่อนท่จี ะได้รบั แจ้งการแก้ไขหรอื ยกเลกิ เครดติ ฉบบั นนั้ ดงั นนั้ L/C ประเภทน้จี งึ ไมน่ ิยมนํามาใชใ้ นการซอ้ื ขายระหวา่ งประเทศ 2.2 เลตเตอรอ์ อฟเครดติ ทเ่ี พกิ ถอนไมไ่ ด้ (Irrevocable Letter of Credit) L/C ประเภทน้ีผู้ซ้อื หรอื ธนาคารของผู้ซ้อื เม่อื ได้เปิด L/C ออกไปแล้วจะทําการแก้ไขเปล่ยี นแปลง หรอื ยกเลกิ ขอ้ ความเง่อื นไขต่างๆ ไมไ่ ด้ สําหรบั L/C ประเภทน้ีจงึ เป็นประเภททใ่ี ชง้ านไดจ้ รงิ ในการคา้ ระหว่างประเทศ ซง่ึ ธนาคารผอู้ อกเครดติ หรอื ผซู้ อ้ื จะมภี าระผูกพนั ทแ่ี น่นอนทจ่ี ะต้อง จา่ ยเงนิ เมอ่ื เหน็ ตวั ๋ หรอื จา่ ยเงนิ ในวนั ใดวนั หน่ึงตามทก่ี ําหนดไวใ้ นเครดติ หรอื รบั รองตวั ๋ แลก เงนิ ท่ผี ู้รบั ประโยชน์สงั่ จา่ ย หรอื รบั ซอ้ื ตวั ๋ แลกเงนิ และจ่ายเงนิ ตามตวั ๋ ท่รี บั ซอ้ื นัน้ แลว้ แต่กรณี เมอ่ื มกี ารยน่ื เอกสารทก่ี ําหนดและมกี ารปฏบิ ตั ติ ามเงอ่ื นไขของเครดติ อยา่ งครบถว้ น ในกรณที ผ่ี รู้ บั ประโยชน์รอ้ งขอ ธนาคารผอู้ อกเครดติ (Issuing Bank) จะรอ้ งขอให้ ธนาคารผแู้ จง้ การเปิดเครดติ (Advising Bank) แจง้ ยนื ยนั เครดติ แก่ผรู้ บั ประโยชน์ดว้ ยเรยี กว่า “Confirm Irrevocable Letter of Credit” ซง่ึ เป็นการยนื ยนั เครดติ น้ีเท่ากบั ว่าธนาคารผยู้ นื ยนั เครดติ ยอ่ มมภี าระผกู พนั เชน่ เดยี วกบั ธนาคารผอู้ อกเครดติ ในฐานะตวั แทนทท่ี าํ งานตามสงั่ ของ ธนาคารผู้ออกเครดิตซ่งึ เป็นตัวการ ยกเว้นกรณีธนาคารผู้ยนื ยนั เครดติ แจ้งปฏิเสธไปยงั ธนาคารผอู้ อกเครดติ เม่อื ธนาคารผู้ยนื ยนั เครดติ (Confirm Bank) ได้จ่ายเงนิ ตามตวั ๋ ใหแ้ ก่ผู้รบั ผล ประโยชน์แลว้ กจ็ ะดาํ เนินการจดั ส่งเอกสารตามเลตเตอรอ์ อฟเครดติ มาใหธ้ นาคารผอู้ อกเครดติ เพ่อื เรยี กเก็บเงนิ จากผู้ซ้อื /ผู้สงั่ สนิ ค้าเขา้ โดยไม่ส่งตวั ๋ มาด้วย (ธนาคารผู้จ่ายเงนิ จะต้องเก็บ รกั ษาตวั ๋ ) โดยจะระบุขอ้ ความวธิ ปี ฏบิ ตั หิ รอื คาํ สงั่ ในเอกสารทเ่ี รยี กว่า “Bill’s Schedule” แทน

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 199 ดงั นัน้ ธนาคารผู้ออกเครดติ จงึ ใช้วธิ อี อกตวั ๋ แลกเงนิ อีกฉบบั หน่ึงสงั่ ให้ผู้ซ้อื /ผู้สงั่ สนิ ค้าเข้า จา่ ยเงนิ หรอื ออกเป็น Debit Note แจง้ ใหล้ กู คา้ ผซู้ อ้ื จา่ ยเงนิ โดยไม่ออกตวั ๋ ใหม่อกี กไ็ ด้ สําหรบั ภาระผูกพนั ดงั กล่าวจะถูกแก้ไขหรอื ยกเลกิ แม้จะเป็นเพยี งบางส่วนของเครดติ โดยปราศจาก ความยนิ ยอมของธนาคารผอู้ อกเครดติ ธนาคารผยู้ นื ยนั เครดติ และผรู้ บั ผลประโยชน์ไมไ่ ด้ จากท่กี ล่าวมาข้างต้นจงึ สรุปได้ว่าเครดติ ชนิดเพกิ ถอนไม่ได้น้ีเป็นคํารบั รองของ ธนาคารต่อผรู้ บั ประโยชน์ หรอื ต่อผทู้ รงสทิ ธติ ามตวั ๋ ทอ่ี อกตามเครดติ อยา่ งแน่นอนว่าธนาคาร จะปฏเิ สธการต่างๆ ทไ่ี ดร้ บั รองไวจ้ นครบถว้ นหากเง่อื นไขในเครดติ ไดร้ บั การปฏบิ ตั ใิ หถ้ ูกตอ้ ง การเปลย่ี นแปลงใดๆ หรอื การยกเลกิ ต้องไดร้ บั ความยนิ ยอมจากทุกฝ่ายทเ่ี กย่ี วขอ้ งจงึ จะมผี ล สมบูรณ์ ซ่งึ การรบั รองเครดติ ชนิดเพกิ ถอนไม่ได้ของธนาคารพาณิชย์โดยทวั่ ไปนัน้ จะมอี ยู่ 2 ประเภทคอื 1) ธนาคารรบั รองว่าจะจ่ายเงนิ ใหผ้ รู้ บั ประโยชน์ทนั ทเี ม่อื ยน่ื เอกสาร (Payment Upon Presentation of Documents) และ 2) ธนาคารรบั รองการชาํ ระเงนิ ตามระยะเวลาทร่ี ะบุ ไวใ้ นตวั ๋ (Deferred Payment) 3. ชนิดของเลตเตอรอ์ อฟเครดิต ชนนิ ทร์ พทิ ยาววิ ธิ (2553 : 14) กลา่ ววา่ ชนิดของเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ทม่ี กี ารใช้ ในการตดิ ต่อซ้อื ขายสนิ ค้าระหว่างประเทศนัน้ ในปจั จุบนั ท่นี ํามาใช้ในงานมอี ยู่ด้วยกนั หลาย ชนิด โดยธนาคารจะออกตามความต้องการของลูกค้าผู้สงั่ สนิ ค้าได้รอ้ งขอ ทงั้ น้ีขน้ึ อยู่กบั เง่อื นไขของบุคคลสองฝ่ายว่าจะชําระเงนิ ด้วยวธิ ใี ด ในบทน้ีจะขอนํามาใหศ้ กึ ษาเฉพาะชนิดท่ี สาํ คญั ไดแ้ ก่ 3.1 Fixed Letter Of Credit เป็นเครดติ ประเภททก่ี ําหนดจาํ นวนวงเงนิ และอายุ หรอื ระยะเวลาของเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ไวเ้ ป็นทแ่ี น่นอน เม่อื เครดติ ครบกําหนดทร่ี ะบุไวต้ าม ตวั ๋ แลว้ จะนําไปใชใ้ นการส่งสนิ คา้ หรอื ขอรบั เงนิ จากธนาคารอกี ไมไ่ ดถ้ อื ว่าสน้ิ สุดอายุความของ เครดติ ฉบบั นนั้ แลว้ 3.2 Sight Letter Of Credit เป็นเครดติ ประเภททธ่ี นาคารกาํ หนดใหผ้ รู้ บั ผลประ โยชน์ออกตวั ๋ แลกเงนิ เป็นชนดิ จา่ ยเงนิ เมอ่ื เหน็ (At Sight) 3.3 Time Letter Of Credit เป็นเครดติ ประเภททก่ี ําหนดใหผ้ รู้ บั ประโยชน์ออก ตวั ๋ แลกเงนิ ชนิดจ่ายมกี ําหนดระยะเวลาหลงั จากเม่อื เหน็ หรอื จากวนั ส่งของลงเรอื หรอื หลงั จากเรอื บรรทกุ สนิ คา้ มาถงึ ท่าเรอื อาทแิ ลว้ เช่น 30 วนั 60 วนั 90 วนั หรอื 120 วนั เป็นตน้ หรอื สนิ คา้ ประเภททุนทม่ี มี ลู ค่าสงู หากมกี ารผ่อนชาํ ระค่าสนิ ค้าอาจกําหนดนานขน้ึ เป็น 3–5 ปี กไ็ ด้ 3.4 Reimbursement Letter Of Credit เป็นเครดติ ประเภททอ่ี อกโดยธนาคารหน่ึง เพ่อื ให้อีกธนาคารหน่ึงจ่ายเงนิ ตามตวั ๋ ให้แก่ผู้รบั ประโยชน์ในประเทศ/ท้องถ่ินของตน ซ่งึ ธนาคารผจู้ า่ ยเงนิ ใหผ้ รู้ บั ประโยชน์หรอื ธนาคารผตู้ กลงรบั ซอ้ื ตวั ๋ น้ีเรยี กว่า “Paying Bank” หรอื

200 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก “Negotiating Bank” รบั เงนิ จากธนาคารแห่งท่สี ามเรยี กว่า “Reimbursing Bank” ในการน้ี ธนาคารผอู้ อกเครดติ จะตอ้ งมหี นังสอื ถงึ Reimbursing Bank เพ่อื แจง้ วตั ถุประสงคใ์ นการออก เครดติ ใหท้ ราบล่วงหน้าพรอ้ มทงั้ มคี ําสงั่ ให้ Reimbursing Bank ปฏบิ ตั ติ ามเง่อื นไขทร่ี ะบุไวใ้ น เครดติ ทม่ี ไี ปถงึ Negotiating Bank ตวั อย่างท่ี 2 สมมตวิ ่า Philippine Nation Bank, Manila เป็น Negotiating Bank จ่ายเงนิ ตามตวั ๋ ให้ผู้รบั ประโยชน์แทนธนาคาร ก. กรณีน้ีธนาคาร ก. ไม่มบี ญั ชกี บั Philippine Nation Bank, Manila แต่ Philippine Nation Bank, Manila สามารถไปเอาเงนิ คนื จากบญั ชี สํานักงานใหญ่ของ Bank of America, San Francisco ซง่ึ เป็นธนาคารตวั แทนต่างประเทศ (Correspondent Bank) ของธนาคาร ก. ทงั้ น้ีต้องเป็นไปตามคําสงั่ ธนาคาร ก. ทม่ี ไี ปถงึ Bank of America, San Francisco ตอนออกเครดติ กรณีเช่นน้ี Bank of America, San Francisco จงึ ถกู เรยี กว่า “Reimbursing Bank” 3.5 A.I.D. (The Agency For International Development) Letter Of Credit เป็น เครดติ ประเภทท่รี ฐั บาลสหรฐั อเมรกิ าไดอ้ นุมตั วิ งเงนิ ช่วยเหลอื แก่รฐั บาลต่างประเทศ เฉพาะ ในกรณรี ฐั บาลต่างประเทศต้องการซอ้ื สนิ คา้ และบรกิ ารอ่นื ๆ จากสหรฐั อเมรกิ าเท่านนั้ โดยให้ สถาบนั A.I.D. เป็นผดู้ าํ เนนิ การเรอ่ื งเงนิ ชว่ ยเหลอื โดยตรงแทนรฐั บาลสหรฐั อเมรกิ า ในกรณนี ้ี หากมอี งคก์ ารรฐั บาลตอ้ งการใหธ้ นาคารออกเครดติ ประเภท A.I.D. Letter of Credit น้ีธนาคาร กจ็ ะดาํ เนนิ การออกให้ โดยธนาคารจะออกเครดติ ไปยงั ผรู้ บั ประโยชน์โดยผ่านธนาคารทอ่ี ย่ใู น เขตท่ใี กล้ผูร้ บั ประโยชน์มากท่สี ุดเม่อื ถงึ เวลาชําระเงนิ ผู้รบั ประโยชน์ก็จะสามารถรบั เงนิ จาก สถาบนั A.I.D. โดยตรง 3.6 Bank To Bank Letter Of Credit เป็นการเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ภายใน ประเทศโดยอาศยั หลกั ประกันจากเลตเตอร์ออฟเครดติ ท่เี ปิดมาจากต่างประเทศ สําหรบั วธิ กี ารใชป้ ระโยชน์จากเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ชนิดน้จี าํ แนกออกไดเ้ ป็นดงั น้ี 3.6.1 วธิ ที ห่ี น่ึง เลตเตอรอ์ อฟเครดติ หนุนเครดติ ชนิดน้ีมี 2 ฉบบั ดว้ ยกนั คอื ฉบบั หน่ึงนัน้ ออกโดยอาศยั เครดิตอีกฉบบั หน่ึง ทงั้ น้ีเน่ืองจากเครดิตท่อี อกไปเดิมนัน้ เป็น เครดติ ท่ไี ม่สามารถจะโอนกนั ได้ ผู้รบั ประโยชน์ตามเครดติ ไม่ใช่ผู้ขายสนิ ค้าโดยตรงเป็นแต่ เพยี งนายหน้าจดั สนิ คา้ ซง่ึ ผู้ขายอนั แทจ้ รงิ ไม่เช่อื ถอื ผรู้ บั ประโยชน์ นอกจากผรู้ บั ประโยชน์จะ ไดม้ เี ครดติ ออกมาให้ผู้ขาย ธนาคารของผูร้ บั ประโยชน์จงึ ไดห้ าวธิ ชี ่วยเหลอื โดยทําการออก เครดติ ไปยงั ผูข้ ายท่แี ทจ้ รงิ ใหซ้ ่งึ มเี ครดติ ฉบบั แรกของผูร้ บั ประโยชน์เป็นหลกั ประกนั เครดติ ชนิดน้ีได้ใช้กันแพร่หลายหลังสงครามโลกครงั้ ท่ี 2 ในขณะนัน้ สินค้ายังเป็นท่ีหายากอยู่ โดย ทวั่ ไป ดงั นัน้ จงึ ยกตวั อย่างเพ่อื ให้เขา้ ใจและเหน็ ภาพได้ชดั เจนข้นึ เช่น นายมาอยู่ท่ี จงั หวดั อุดรธานีต้องการซ้อื ผ้าชนิดหน่ึงของประเทศจนี ซ่งึ ในขณะนัน้ สนิ ค้าหายากไม่รู้ว่าจะ ซ้อื จากจนี ได้ท่แี ห่งใด นายหาอยู่ท่ปี ระเทศลาวได้มกี ารเสนอขายผ้าชนิดน้ีให้แก่นายมาแต่ นายหาเองไมม่ คี วามตอ้ งการสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ จากจนี แต่อยา่ งใด นายมาเมอ่ื ตกลงซอ้ื สนิ คา้ จากนาย

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 201 หาแล้ว นายมาก็ไปหาธนาคารของตนเพ่อื ขอเปิดเครดติ ชนิดท่เี พกิ ถอนไม่ไดไ้ ปใหน้ ายหา เป็นเงนิ 10,000 หยวน เมอ่ื นายหาไดร้ บั เครดติ แลว้ กจ็ ะไปหาธนาคารของตนเพอ่ื ขอเปิดเครดติ ชนิดเดียวกนั ไปยงั นายรอคอยท่อี ยู่จีนเป็นจํานวนเงนิ เพียง 9,000 หยวน ส่วนอีก 1,000 หยวนนัน้ เป็นกําไรของนายหาในฐานะคนกลาง ตามปกตกิ ารกระทําของนายหาอาจไมเ่ ป็นท่ี พอใจของธนาคารมากนกั แต่นายหามเี ครดติ มาวางเป็นประกนั ธนาคารกอ็ าจออกเครดติ ใหน้ าย หาได้ สําหรบั เครดติ ท่ธี นาคารออกไป 9,000 หยวนน้ีมเี ครดติ 10,000 หยวนหนุนหลงั อยู่ เมอ่ื เครดติ ทอ่ี อกเป็นเครดติ แต่ละรายทแ่ี ตกต่างกนั นนั้ จาํ นวนเงนิ กย็ อ่ มมคี วามแตกต่างกนั ตาม ไปและสว่ นต่างนนั้ กค็ อื กาํ ไรของคนกลาง หลงั จากผขู้ ายสนิ คา้ ไดส้ ่งของลงเรอื แลว้ กส็ ่งตวั ๋ แลก เงนิ และเอกสารประกอบเครดติ ฉบบั หลงั มาทธ่ี นาคารของคนกลาง ใบตราส่ง (Bill of Landing) และกรมธรรมป์ ระกันภยั เป็นอนั ใช้ได้อีกตามเครดิตฉบบั แรกเพราะสนิ ค้าส่งตรงไปยงั ผู้ซ้อื สนิ ค้า ในการย่นื เอกสารเพ่อื ขอรบั เงนิ ตามเครดติ ฉบบั แรกคนกลางก็เปลย่ี นแต่เพยี งตวั ๋ แลก เงนิ และบญั ชรี าคาสนิ คา้ (Invoice) เท่านนั้ เพ่อื ใหจ้ าํ นวนตรงกนั 3.6.2 วธิ ที ส่ี อง เป็นเครดติ ทผ่ี สู้ งั่ สนิ คา้ เปิดผ่านคนกลางในประเทศหน่ึงและ ให้คนกลางเปิดเครดติ ไปให้ผู้ส่งสนิ ค้าท่อี ยู่ในอีกประเทศหน่ึง โดยอาศัยเครดติ ฉบบั ท่ผี ู้สงั่ สนิ ค้าเปิดไปให้เป็นหลกั ประกัน เช่น เม่อื คราวอินโดนีเซียตัดสัมพนั ธ์กับมาเลเซียและ สงิ คโปร์ ทงั้ สองฝ่ายไม่ยอมตดิ ต่อคา้ ขายกนั โดยเดด็ ขาด ฝา่ ยพ่อคา้ ทางสงิ คโปรต์ อ้ งการยาง จงึ หาทางเปิดเครดติ ผ่านไปทางโตเกยี วและใหท้ างโตเกยี วเปิดเครดติ ไปยงั อนิ โดนีเซยี เพ่อื ให้ พอ่ คา้ ทางอนิ โดนีเซยี สง่ สนิ คา้ ลงเรอื ไปยงั ญป่ี นุ่ แลว้ ถ่ายเรอื ส่งยอ้ นกลบั ไปสงิ คโปรอ์ กี ครงั้ 3.6.3 วธิ ที ส่ี าม จากทก่ี ล่าวไว้แลว้ ตามวธิ ที ห่ี น่ึงและวธิ ที ่สี องขา้ งต้นซง่ึ เป็น กรณีระหว่างผู้ซ้อื คนกลาง (นายหน้า) และผู้ขายแล้ว ยงั มกี รณีหากว่าผู้ขายไม่ใช่ผู้ผลติ สนิ คา้ และจาํ เป็นตอ้ งจดั หาสนิ คา้ จากผผู้ ลติ อกี ต่อหน่ึง และไม่ใช่กลไกของการโอนเครดติ ไม่ ว่าจะดว้ ยเหตุไม่สามารถใช้หรอื ไม่ต้องการใชก้ ต็ ามผขู้ ายอาจจะใชว้ ธิ นี ้ีไดโ้ ดยจะตอ้ งมกี ารเปิด เครดติ เป็น 2 ฉบบั คอื ฉบบั แรก ธนาคารของผซู้ อ้ื ออกเครดติ ไปยงั ผขู้ าย ฉบบั ทสี่ อง ธนาคาร ของผขู้ ายออกเครดติ ไปยงั ผู้ผลติ โดยอาศยั น้ําหนกั ความเช่อื ถอื หรอื การหนุนของเครดติ ฉบบั แรก สาํ หรบั ประโยชน์ของวธิ ที ส่ี ามน้ีกล่าวคอื สามารถช่วยผขู้ ายทไ่ี ม่มเี งนิ ทุนหรอื เครดติ เพยี ง พอทจ่ี ะเปิดเครดติ ซอ้ื สนิ ค้าโดยกําลงั ของตวั เองได้ กจ็ ะใชป้ ระโยชน์จากเครดติ ฉบบั ทห่ี น่ึงมา สนับสนุนเพ่อื ให้ธนาคารออกเครดติ ฉบบั ทส่ี องแจง้ ไปยงั ผผู้ ลติ สนิ คา้ โดยเครดติ ฉบบั ทส่ี องน้ี จะมวี งเงนิ เครดติ ต่าํ กวา่ เครดติ ฉบบั ทห่ี น่งึ ซง่ึ สว่ นต่างน้จี ะเป็นกําไรของผขู้ าย นอกจากนนั้ การ เปิดเครดติ ฉบบั ทส่ี องยงั มปี ระโยชน์ทางดา้ นช่วยใหผ้ ขู้ ายปกปิดขอ้ มลู บางประการ เช่น ราคา สนิ ค้า ช่อื ผซู้ ้อื ท่แี ทจ้ รงิ แหล่งผลติ สนิ คา้ อนั เป็นการป้องกนั ไม่ให้ผซู้ อ้ื และผูผ้ ลติ สนิ คา้ รจู้ กั หรอื สามารถตดิ ต่อกนั ไดโ้ ดยตรงอนั อาจจะเป็นสาเหตุใหผ้ ขู้ ายตอ้ งเสยี ธรุ กจิ ไปในอนาคต

202 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 3.7 Revolving Letter Of Credit เป็นเครดติ ทม่ี วี งเงนิ หมุนเวยี นไดต้ ลอดไปโดย ไม่ต้องเปิดเครดติ ฉบบั ใหม่ภายในเง่อื นเวลาทธ่ี นาคารอนุมตั แิ ละภายใต้เง่อื นไขท่รี ะบุไว้ใน เครดติ 3.8 Red Clause Credit เป็นเครดติ ทผ่ี ซู้ ้อื /ผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ ขอให้ธนาคารผูอ้ อก เครดติ จ่ายเงนิ ล่วงหน้าบางส่วนใหแ้ ก่ผรู้ บั ประโยชน์ (ภายใต้เงอ่ื นไขของสญั ญาซ้อื ขาย) เพ่อื นําไปเป็นค่าใชจ้ ่ายในการจดั หาสนิ คา้ ทจ่ี ะส่งมาใหผ้ ขู้ อเปิดเครดติ ซง่ึ ในการน้ีในเครดติ จะพมิ พ์ คาํ วา่ RED CLAUSE ดว้ ยหมกึ สแี ดงซง่ึ ปจั จบุ นั น้ีเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ชนดิ น้ีไมค่ ่อยนิยมใชก้ นั 3.9 Stan By Credit เป็น Clean L/C ทธ่ี นาคารในประเทศหน่งึ ส่งไปใหก้ บั ธนาคาร ในต่างประเทศเพ่อื ค้าํ ประกนั บรษิ ทั ใดบรษิ ทั หน่ึงทเ่ี ขา้ ไปทําธุรกจิ ในประเทศนนั้ อาจเป็นการ ประมูลงานของรฐั บาลซ่งึ มีข้อบังคบั ว่าจะต้องมผี ู้ค้ําประกันเพ่ือป้องกันการบดิ พร้ิวเพราะ เกย่ี วกบั เงนิ จาํ นวนมากธนาคารในประเทศนนั้ คงไม่กลา้ เสย่ี งค้าํ ประกนั อาคนั ตุกะเพราะไม่รจู้ กั ดีจงึ จําเป็นต้องให้ธนาคารในประเทศของตนออกหนังสือรบั รองการจ่ายเงินหากเกิดการ เสยี หายใดๆ ขน้ึ ธนาคารในต่างประเทศจงึ คา้ํ ประกนั ให้ 3.10 Transferable Credit เป็นเครดติ ชนิดโอนไดโ้ ดยผสู้ ่งออกจะทําความตกลง กบั ผสู้ งั่ ซ้อื สนิ คา้ ใหข้ อธนาคารเปิดเครดติ เป็นชนิดโอนไดเ้ พ่อื ทผ่ี สู้ ่งออกจะไดใ้ ชป้ ระโยชน์จาก เครดติ โอนไปใหบ้ ุคคลทส่ี ามได้ ซ่งึ อาจจะเป็นกรณีผูส้ ่งออกไม่ได้เป็นผูผ้ ลติ หรอื มปี ญั หาใน การจดั หาสนิ คา้ หรอื ขาดเงนิ ทุนหมนุ เวยี นจาํ เป็นต้องโอนเครดติ ไปใหบ้ ุคคลทส่ี ามคนเดยี วหรอื หลายคนใหเ้ ป็นผรู้ บั เครดติ จดั ส่งสนิ คา้ ใหก้ บั ผซู้ อ้ื สนิ คา้ แทน จงึ สรุปได้ว่าชนิดเครดติ ท่กี ล่าวมาขา้ งต้นทงั้ 10 ชนิดนัน้ จะมที ่นี ิยมใช้เป็นส่วนใหญ่ เพยี ง 3 ชนิดเท่านนั้ คอื Sight Letter Of Credit, Time Letter Of Credit, และ Transferable Credit สว่ นเครดติ ชนดิ อ่นื ๆ ไมค่ อ่ ยนยิ มใชก้ นั อยา่ งแพร่หลายนกั แต่ไดก้ ล่าวไวเ้ พ่อื ในอนาคต ขา้ งหน้าอาจจะนํามาใชป้ ระโยชน์ได้ ชนิดของสญั ญาซื้อขาย ชนนิ ทร์ พทิ ยาววิ ธิ (2553 : 19) ไดก้ ล่าวถงึ ชนิดของสญั ญาซอ้ื ขายสนิ คา้ (Types Of Contract) ในการทาํ สญั ญาระหว่างประเทศว่าผซู้ อ้ื และผขู้ ายจะตอ้ งตกลงราคาสนิ คา้ กนั ใหเ้ ป็น ทเ่ี รยี บรอ้ ยก่อนว่าราคาสนิ คา้ ท่ซี อ้ื ขายกนั นัน้ ได้รวมค่าใชจ้ ่ายอะไรบ้าง ซง่ึ เงอ่ื นไขของราคา สนิ คา้ ทใ่ี ชต้ กลงกนั สาํ หรบั การคา้ ระหว่างประเทศทส่ี าํ คญั และพบบอ่ ยๆ มดี งั น้ี

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 203 1. ราคา F.O.B (Free On Board) ราคาตาม F.O.B วธิ นี ้เี ป็นราคาทน่ี ิยมใชก้ นั โดยทวั่ ไปซง่ึ ผขู้ ายตกลงขายสนิ คา้ โดยรวมค่าใชจ้ ่ายต่างๆ ตงั้ แต่เมอื งต้นทาง (Port of Loading) จนกว่าสนิ คา้ ไดข้ น้ึ ระวางเรอื เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้ สาํ หรบั ภาระความรบั ผดิ ของทงั้ สองฝา่ ยมดี งั น้ี 1.1 ภาระของผขู้ าย ผขู้ ายจะตอ้ งจา่ ยคา่ ใชจ้ า่ ยต่างๆ จนกวา่ สนิ คา้ จะขน้ึ ระวาง เรอื เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยตลอดจนรบั ผดิ ชอบความเสยี หายทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ ในชวั่ ระยะนนั้ 1.2 ภาระของผซู้ อ้ื ผซู้ อ้ื จะตอ้ งเป็นผเู้ สยี คา่ ใชจ้ า่ ยต่างๆ ทเ่ี กดิ ขน้ึ หลงั จากสนิ คา้ ไดข้ น้ึ ระวางเรอื เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้ จา่ ยค่าระวางบรรทกุ ภาษขี าออก และทาํ การประกนั ภยั 2. ราคา C & F (Cost & Freight) ราคา C & F เงอ่ื นไขตามวธิ นี ้เี ป็นราคาสนิ คา้ ทไ่ี ดร้ วมคา่ ใชจ้ า่ ยต่างๆ และค่า ระวางเรอื จนถงึ เมอื งท่าปลายทาง (Port of Discharge) ภาระของทงั้ สองฝ่ายทต่ี อ้ งปฏบิ ตั ติ ่อ กนั มดี งั น้ี 2.1 ภาระของผู้ขาย ผู้ขายจะต้องจ่ายค่าระวางขนส่งจนถงึ เมอื งปลายทาง ค่า ภาษขี าออกและคา่ ใชจ้ า่ ยต่างๆ ในการส่งออกจดั ใหไ้ ดม้ าซง่ึ Clean Bill of Lading และจดั ส่งให้ ผซู้ อ้ื หรอื ตามคาํ สงั่ 2.2 ภาระของผู้ซ้ือ ทันทีท่ีสินค้ามาถึงเมืองท่าปลายทาง ผู้ซ้ือจะต้องออก ค่าใชจ้ า่ ยต่างๆ ทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ หลงั จากนนั้ ทาํ การประกนั ภยั เอง 3. ราคา C.I.F (Cost Insurance And Freight) ราคา C.I.F เงอ่ื นไขตามวธิ นี ้ผี ขู้ ายไดร้ วมราคาค่าสนิ คา้ ค่าประกนั ภยั และค่า ขนส่งต่างๆ จนถงึ ท่าเรอื ปลายทางไว้ในราคาสนิ คา้ เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยแล้ว ซง่ึ ภาระของทงั้ สอง ฝา่ ยทต่ี อ้ งปฏบิ ตั มิ ดี งั น้ี 3.1 ภาระของผขู้ าย ผขู้ ายตอ้ งเป็นผเู้ สยี ค่าใชจ้ า่ ยทงั้ หมด กล่าวคอื ตอ้ งจ่ายค่า ประกนั ภยั ค่าขนส่ง และค่าใชจ้ า่ ยอ่นื ๆ จนกวา่ จะถงึ เมอื งท่าปลายทาง 3.2 ภาระของผู้ซ้ือ ผู้ซ้ือจะรับภาระค่าใช้จ่ายต่างๆ เม่ือสินค้ามาถึงเมือง ปลายทางแลว้ เทา่ นนั้ เชน่ ค่า Landing Charges และค่าภาษขี าเขา้ เป็นตน้ 4. ราคา F.A.S (Free Along Side Ship) ราคา F.A.S เงอ่ื นไขตามวธิ นี ้รี าคาสนิ คา้ จะรวมค่าใชจ้ า่ ยต่างๆ จนกวา่ ไดม้ กี ารส่ง มอบสนิ คา้ จนถงึ สถานทท่ี จ่ี ะขนของขน้ึ เรอื เดนิ ทะเลได้ ซง่ึ ภาระของทงั้ สองฝา่ ยมดี งั น้ี

204 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 4.1 ภาระของผขู้ าย ผขู้ ายต้องส่งมอบสนิ คา้ ใหแ้ ก่ผูซ้ อ้ื จนถงึ ท่าเรอื โดยตนเอง เป็นผเู้ สยี ค่าใชจ้ า่ ยต่างๆ และรบั ผดิ ชอบจนกว่าสนิ คา้ จะถงึ ท่าเรอื ตลอดจนช่วยเหลอื ผซู้ อ้ื ใน การจดั ทาํ เอกสารต่างๆ ในการส่งออก 4.2 ภาระของผู้ซ้อื ผู้ซ้อื ต้องแจ้งช่ือเรอื หรอื กําหนดเวลาวันส่งมอบสินค้าถึง ท่าเรอื ผู้ซอ้ื ต้องจ่ายค่าท่าเรอื ค่าขนส่งต่างๆ และค่าระวางบรรทุก ค่าภาษขี าออก ทําการ ประกนั ภยั และคา่ ใชจ้ า่ ยต่างๆ ทผ่ี ขู้ ายตอ้ งเสยี ไปในการใหไ้ ดม้ าซง่ึ เอกสารต่างๆ 5. ราคา Cost Insurance Freight & Commission Or Interest (C.I.F & C.OR.I) ราคา Cost Insurance Freight & Commission Or Interest เงอ่ื นไขตามวธิ นี ้รี าคา สนิ ค้านัน้ ได้รวมค่าประกนั ภยั ค่าระวางขนส่ง ค่าธรรมเนียมในการจดั ซ้อื หรอื ดอกเบ้ยี ไว้ ดว้ ยแลว้ สว่ นภาระของผขู้ ายและผซู้ อ้ื มลี กั ษณะเชน่ เดยี วกนั กบั เงอ่ื นไข C.I.F. 6. ราคาจากโรงงาน (EX Factory) หรอื จากคลงั สินค้า (EX Warehouse) หรอื จากแหล่งกาเนิดต่างๆ (EX Point Of Origin) เงอ่ื นไขตามวธิ นี ้ผี ขู้ ายตกลงทจ่ี ะสง่ มอบสนิ คา้ ใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื ตามสถานทร่ี ะบแุ ละวนั เวลาทไ่ี ดท้ าํ การกาํ หนด ส่วนภาระของทงั้ สองฝา่ ยมดี งั น้ี 6.1 ภาระของผู้ขาย ผูข้ ายต้องรบั ภาระค่าใชจ้ ่ายและภยั ทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ จนกระทงั่ ผู้ ซ้อื รบั มอบสินค้าตามกําหนดระยะเวลาหรอื ตามสถานท่ที ่ตี กลง และช่วยเหลอื ผู้ซ้อื ในการ จดั ทาํ เอกสารต่างๆ ในการสง่ ของออกตามคาํ ขอของผซู้ อ้ื 6.2 ภาระของผู้ซอ้ื ผู้ซ้อื จะต้องรบั ดําเนินการต่างๆ ทนั ทที ่ตี นรบั มอบสนิ ค้าตาม กําหนดเวลาหรอื สถานทท่ี ร่ี ะบุไว้ จ่ายค่าใชจ้ ่ายต่างๆ ในการดาํ เนินพธิ กี ารส่งออก เช่น ค่า ภาษแี ละคา่ ดาํ เนนิ การในการใหไ้ ดม้ าซง่ึ เอกสารในการขนสง่ ต่างๆ ทผ่ี ขู้ ายชว่ ยจดั การให้ เอกสารที่เก่ียวข้องกบั เครดิต สาํ หรบั เอกสารทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั เลตเตอรอ์ อฟเครดติ ทส่ี าํ คญั ไดแ้ ก่ ตวั ๋ แลกเงนิ (Bill of Exchange or Draft) ซง่ึ เป็นเอกสารทางการเงนิ (Financial Documents) ชนิดหน่ึงและเป็น เอกสารประกอบเครดติ ซง่ึ เป็นเอกสารทางการคา้ (Commercial Documents) โดยปกตแิ ลว้ ก็ จะประกอบด้วย เอกสารการขนส่ง เอกสารประกนั ภยั และบญั ชรี าคาสนิ ค้า แต่ถ้าหาก เครดติ ฉบบั ใดกําหนดใหย้ ่นื เอกสารนอกเหนือจากทก่ี ล่าวมา เครดติ ฉบบั นนั้ จะต้องกําหนดไว้ ด้วยว่า ใครเป็นผู้ออกเอกสาร มขี ้อความหรอื ข้อมูลประการใด แต่ถ้าเครดิตมไิ ด้กําหนด รายละเอยี ดดงั กล่าวไว้ธนาคารก็อาจรบั เอกสารไว้ได้ ถ้าขอ้ มูลเอกสารนัน้ สามารถอ้างองิ ถงึ

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 205 สนิ คา้ หรอื บรกิ ารทร่ี ะบุไวใ้ นบญั ชรี าคาสนิ คา้ ทย่ี น่ื มาหรอื กรณีทเ่ี ครดติ ไม่ไดก้ ําหนดใหย้ ่นื บญั ชี ราคาสนิ คา้ กจ็ ะตอ้ งมขี อ้ มลู ระบไุ วใ้ นเครดติ ดว้ ย ชนินทร์ พทิ ยาววิ ธิ . (2553 : 25) กล่าวว่าเอกสารทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั เครดติ ซง่ึ ใชส้ าํ หรบั การคา้ ระหว่างประเทศประกอบดว้ ย 1. ตวั ๋ แลกเงิน (Bill of Exchange or Draft) ตวั ๋ แลกเงนิ เป็นตราสารทผ่ี สู้ ง่ สนิ คา้ ออกหรอื ผรู้ บั ผลประโยชน์ (Beneficiary) เป็นผู้ ออกตวั ๋ เรยี กว่า “Drawer” สงั่ ให้ผู้ซ้อื /ผู้สงั่ สนิ คา้ เขา้ ท่เี รยี กว่า “Drawee” จ่ายเงนิ ตามตวั ๋ หรอื อาจจะสงั่ ใหธ้ นาคารผแู้ จง้ เครดติ หรอื สาขาธนาคารผอู้ อกเครดติ หรอื ธนาคารตวั แทนซง่ึ เป็น ธนาคารผยู้ นื ยนั เครดติ เป็นผจู้ า่ ยเงนิ ตามตวั ๋ กไ็ ด้ ทงั้ น้ขี น้ึ อยกู่ บั ประเภทและเงอ่ื นไขของเครดติ ทก่ี ําหนดไวส้ าํ หรบั ตวั ๋ แลกเงนิ ท่ี Drawee เป็นผอู้ อกหรอื สงั่ จ่ายอาจจะเป็นตวั ๋ ชนิดจ่ายเม่อื เหน็ (Sight Bill) หรอื ชนดิ มกี ําหนดเวลา (Time Draft) แลว้ แต่กรณตี ามขอ้ กาํ หนดของเครดติ ดงั นนั้ ในการตรวจสอบตวั ๋ แลกเงนิ ว่ามคี วามครบถว้ นสมบูรณ์ของรายการหรอื ไม่ให้ ตรวจดขู อ้ ความจากรายการทต่ี อ้ งปรากฎไวด้ งั น้ี 1.1 Drawee ออกตวั ๋ แลกเงนิ มาย่นื ภายในกําหนเวลาของเครดติ หรอื ไม่ 1.2 จาํ นวนเงนิ ไมเ่ กนิ วงเงนิ ทก่ี าํ หนดไวใ้ นเครดติ 1.3 มขี อ้ ความแจง้ ตรงตามทเ่ี ครดติ กําหนด เช่น “Drawn under…………….Bank L/C No. ……………. Date…………………….” เป็นตน้ 1.4 ชนิดของตวั ๋ ถูกตอ้ งตามทเ่ี ครดติ กาํ หนดไวห้ รอื ไม่ คอื เป็น Sight Bill หรอื Time Draft 1.5 ช่อื Drawee ถูกตอ้ งตามทก่ี าํ หนดไวใ้ นเครดติ หรอื ไม่ 2. ใบกากบั สินค้า (Commercial Invoice or Invoice) ใบกาํ กบั สนิ คา้ เป็นเอกสารบญั ชที แ่ี สดงรายการและราคาสนิ คา้ ทผ่ี ขู้ ายสนิ คา้ ออก ใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื สนิ คา้ โดยบญั ชรี าคาสนิ คา้ ทถ่ี กู ตอ้ งควรมรี ายการดงั ต่อไปน้ี 2.1 ช่อื และสถานทอ่ี ยขู่ องผขู้ ายสนิ คา้ 2.2 ชอ่ื และสถานทอ่ี ยขู่ องผซู้ อ้ื สนิ คา้ 2.3 เครอ่ื งหมายและเลขหมายทป่ี รากฏบนหบี ห่อบรรจสุ นิ คา้ 2.4 จาํ นวนและลกั ษณะของหบี ห่อ เช่น 10 หบี 100 ถุง เป็นตน้ 2.5 หน่วยของสนิ คา้ เชน่ เป็นโหล เป็นชน้ิ เป็นกโิ ลกรม เป็นตน้ 2.6 รายการสนิ คา้ และราคาต่อหน่วย เช่น คอมพวิ เตอร์ 1 เครอ่ื ง ราคาต่อเครอ่ื ง 25,000 บาท

206 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 2.7 น้ําหนกั ของสนิ คา้ แยกเป็น น้ําหนักสุทธิ (Total Net Weight) และน้ําหนัก รวม (Total Gross Weight) 2.8 แหล่งต้นกําเนิดสนิ คา้ ทผ่ี ขู้ าย/ผสู้ ่งสนิ คา้ ออกทําขน้ึ เพ่อื มอบใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื /ผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ ตามสญั ญาซอ้ื ขายและตามเครดติ 2.9 ราคาสนิ คา้ จะเป็น F.O.B (Free On Board) หรอื F.A.S (Free Along Side Ship) หรอื C & F (Cost & Freight) หรอื C.I.F. (Cost Insurance Freight) สําหรบั ขอ้ บกพร่องทเ่ี กดิ จากการตรวจสอบเอกสารใบกํากบั สนิ คา้ ส่วนมากมกั พบ เหตุการณ์ดงั น้ี 1) การเรยี กหรอื สะกดชอ่ื สนิ คา้ ไมต่ รงตามเครดติ 2) ชอ่ื ผซู้ อ้ื สนิ คา้ ไมต่ รงตามชอ่ื ในเครดติ 3) บญั ชรี าคาสนิ คา้ ทาํ ขน้ึ โดยบุคคลท่ี 3 ซง่ึ ไมไ่ ดเ้ ป็นผรู้ บั ประโยชน์ตามเครดติ 4) จาํ นวนเงนิ หรอื ปรมิ าณสนิ คา้ มากกว่าทร่ี ะบไุ วใ้ นเครดติ 5) จาํ นวนฉบบั ของบญั ชรี าคาสนิ คา้ มากกวา่ ทร่ี ะบุไวใ้ นเครดติ 6) ราคาสนิ คา้ ไมต่ รงตามทร่ี ะบไุ วใ้ นเครดติ 7) การคาํ นวณยอดเงนิ เรยี กเกบ็ ไมถ่ ูกตอ้ ง 8) เครอ่ื งหมายบนหบี หอ่ ไมต่ รงกบั เอกสารอ่นื เชน่ ใบตราสง่ หรอื กรมธรรม์ ประกนั ภยั 9) น้ําหนกั ทแ่ี สดงไมต่ รงกบั เอกสารอ่นื 10) แสดงการคาํ นวณเงนิ โดยใชน้ ้ําหนกั รวมทงั้ หบี หอ่ ซง่ึ ตามเครดติ ไมไ่ ดอ้ นุญาต 11) ไมไ่ ดร้ ะบุ Shipping Marks & Number. ตามทเ่ี ครดติ ตอ้ งการ 3. ใบตราส่ง (Bill of Landing : B/L) ใบตราสง่ ถอื เป็นเอกสารการขนส่งทอ่ี อกโดยผรู้ บั ขนสง่ สนิ คา้ หรอื บรษิ ทั ทบ่ี รรทกุ สินค้าทําข้นึ เพ่อื แสดงว่าได้รบั ขนส่งสินค้าไปให้บุคคลอีกคนหน่ึงยงั จุดหมายปลายทางท่ี กําหนดตามขอ้ ตกลงและเงอ่ื นไขทร่ี ะบไุ ว้ ใบตราส่งอาจแยกออกเป็นใบตราส่งทางทะเล ใบตราส่งทางรถไฟ และใบตราส่ง ทางอากาศ แต่การส่งสินค้าท่กี ระทํากนั เป็นส่วนมากจะเป็นการขนส่งทางทะเลคอื การใช้ บรกิ ารเดนิ เรอื เป็นหลกั เพราะสามารถรองรบั น้ําหนกั ในการขนส่งสนิ คา้ ไดใ้ นปรมิ าณทม่ี ากกว่า ชอ่ งทางอ่นื ซง่ึ โดยปกตแิ ลว้ ใบตราสง่ สนิ คา้ จะมขี อ้ ความดงั ต่อไปน้ี 3.1 ช่อื และสถานทอ่ี ยขู่ องผสู้ ง่ สนิ คา้ 3.2 ชอ่ื และสถานทอ่ี ยขู่ องผรู้ บั สนิ คา้ 3.3 ชอ่ื ของเรอื 3.4 ชอ่ื ของทา่ เรอื ทส่ี ง่ สนิ คา้ ออก

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 207 3.5 ช่อื ของท่าเรอื จดุ หมายปลายทาง 3.6 รายการสนิ คา้ 3.7 เครอ่ื งหมายและเลขหมายบนหบี ห่อทบ่ี รรจสุ นิ คา้ 3.8 น้ําหนกั และขนาดของหบี หอ่ 3.9 วนั และสถานทส่ี ่งของออก 3.10 ลายมอื ชอ่ื ของนายเรอื หรอื ตวั แทน สาํ หรบั การตรวจใบตราส่งนนั้ จะตอ้ งดวู า่ ใบตราส่งมคี รบชุดตามจาํ นวนฉบบั ทร่ี ะบุ ไวห้ รอื ไม่ ผสู้ ่งสนิ คา้ ออกไดส้ ลกั หลงั ใบตราส่งถูกต้องเรยี บรอ้ ยหรอื ไม่ สําหรบั ขอ้ บกพร่องท่ี เกย่ี วกบั ใบตราสง่ นนั้ อาจมดี งั ต่อไปน้คี อื 1) มกี ารแกไ้ ขขอ้ ความบางอยา่ งในใบตราสง่ แต่ไมม่ กี ารลงลายมอื ช่อื รบั รองโดย บรษิ ทั เรอื 2) ใบตราส่งแสดงการสง่ มอบสนิ คา้ ใหก้ บั บุคคลทไ่ี มไ่ ดร้ ะบไุ วใ้ นเครดติ เชน่ ใน เครดติ กําหนดใหส้ ่งสนิ ค้าตามคําสงั่ ของธนาคารผอู้ อกเครดติ แต่ในใบตราส่งใหส้ ่งไปถงึ ผซู้ ้อื สนิ คา้ ซง่ึ เป็นการผดิ เงอ่ื นไขของเครดติ ถอื เป็น Wrong Consignee 3) ไมม่ กี ารแสดงวา่ ค่าระวางชาํ ระแลว้ หรอื ยงั 4) ไมไ่ ดร้ ะบวุ ่าสนิ คา้ ไดน้ ําขน้ึ เรอื เรยี บรอ้ ยแลว้ 5) วนั ทใ่ี นใบตราส่งชา้ กวา่ กาํ หนดทใ่ี หไ้ วใ้ นเครดติ 6) ส่งมอบใบตราส่งใหแ้ ก่ธนาคารชา้ เกนิ ไป 7) ทา่ เรอื ปลายทางไมต่ รงตามทร่ี ะบไุ วใ้ นเครดติ 8) ช่อื สนิ คา้ ไมต่ รงตามบญั ชรี าคาสนิ คา้ และเอกสารอ่นื ๆ 4. ใบรบั ส่งพสั ดภุ ณั ฑท์ างไปรษณีย์ (Parcel Post Receipt) ใบรบั สง่ พสั ดภุ ณั ฑท์ างไปรษณยี ถ์ อื วา่ เป็นใบรบั ออกโดยสาํ นกั งานไปรษณยี ข์ อง ประเทศต้นทางให้ไว้เป็นหลกั ฐานว่าจะจดั ส่งหบี ห่อพสั ดุภณั ฑต์ ามท่รี ะบุไว้ให้ผู้รบั ผ่านทาง สาํ นกั งานไปรษณยี ใ์ นประเทศของผรู้ บั 5. กรมธรรมป์ ระกนั ภยั (Insurance Policy or Certificate) กรมธรรมป์ ระกนั ภยั ถอื ไดว้ า่ เป็นเอกสารทอ่ี อกโดยบรษิ ทั ประกนั ภยั (Insurance Company) ซง่ึ แสดงภาระผกู พนั ของบรษิ ทั ภยั ทต่ี กลงยนิ ยอมประกนั /ชดใชค้ วามเสยี หายสนิ คา้ ระหว่างทางทจ่ี ะเกดิ จากภยั ต่างๆ ใหแ้ ก่ประโยชน์ตามทร่ี ะบุไวใ้ นกรมธรรมส์ าํ หรบั การประกนั สนิ คา้ ส่วนใหญ่มกั จะเป็นการทาํ ประกนั ภยั ทางทะเลและภยั จากสงครามหรอื อาจจะเพม่ิ เงอ่ื นไข การประกนั ประเภทอ่นื ๆ อกี กไ็ ดต้ ามความเสย่ี งทค่ี าดว่าจะเกดิ ขน้ึ

208 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก การตรวจสอบเอกสารกรมธรรมป์ ระกนั ภยั จะต้องตรวจดูว่าผสู้ ่งสนิ คา้ ออกไดเ้ อา ประกันภัยสินค้าถูกต้องครบถ้วนตามเครดิตหรือไม่ โดยข้อผิดพลาดท่ีเกิดข้นึ เก่ียวกับ กรมธรรมป์ ระกนั ภยั น้สี ่วนมากไดแ้ ก่ 5.1 จาํ นวนเงนิ ทเ่ี อาประกนั ไมเ่ พยี งพอ 5.2 ชอ่ื สนิ คา้ ไมต่ รงตามใบกาํ กบั สนิ คา้ และเอกสารอ่นื ๆ 5.3 เครอ่ื งหมายบนหบี ห่อไมป่ รากฏในกรมธรรมป์ ระกนั ภยั 5.4 วนั ทเ่ี อาประกนั ชา้ กว่าวนั ทบ่ี รรทกุ สนิ คา้ ลงเรอื ตามใบตราสง่ 5.5 กรมธรรมไ์ มค่ รบชุด เชน่ ชุดหน่งึ มี 3 ฉบบั แต่ส่งเพยี ง 1 ฉบบั 5.6 มกี ารแก้ไขขอ้ ความในกรมธรรมแ์ ต่ไม่มกี ารลงลายมอื ช่อื รบั รองการแกไ้ ขโดย ผมู้ อี ํานาจลงนามของบรษิ ทั รบั ประกนั หรอื ไมไ่ ดป้ ระทบั ตราสาํ คญั 5.7 ชอ่ื เรอื บรรทุกสนิ คา้ ไมไ่ ดร้ ะบุไวใ้ นกรมธรรมป์ ระกนั ภยั 5.8 ช่อื เมอื งทา่ ตน้ ทางและเมอื งทา่ ปลายทางทข่ี นสง่ สนิ คา้ ไมไ่ ดร้ ะบไุ วใ้ นกรมธรรม์ ประกนั ภยั 5.9 กรณที ส่ี นิ คา้ จะตอ้ งมกี ารถ่ายเรอื กรมธรรม์จะไม่คุม้ ถงึ ภยั ทเ่ี กดิ ขน้ึ โดยการ ถ่ายเรอื ดว้ ย 5.10 เงอ่ื นไขการเอาประกนั ในกรมธรรมป์ ระกนั ภยั ไม่ครบตามเง่อื นไขทร่ี ะบุไวใ้ น เครดติ 6. เอกสารอื่นๆ นอกจากเอกสารท่ไี ด้กล่าวมาขา้ งต้นซ่งึ เป็นเอกสารหลกั ประกอบเครดติ แล้วนัน้ เครดติ บางฉบบั อาจจะระบุเง่อื นไขให้มเี อกสารอ่นื ๆ ประกอบดว้ ยเพ่อื ความสะดวกของผซู้ อ้ื /ผู้ สงั่ สนิ คา้ เขา้ ทางดา้ นพธิ กี ารศุลกากรเมอ่ื สนิ คา้ ถงึ ปลายทาง เช่น 6.1 ใบกาํ กบั สนิ คา้ ทก่ี งสุลรบั รอง ถอื ว่าเป็นเอกสารซง่ึ รบั รองโดยสถานกงสุลของ ประเทศผขู้ ายเพ่อื รบั รองราคาสนิ คา้ ว่าเป็นราคาท่ีถูกต้องตามความเป็นจรงิ เพ่อื ประโยชน์ของ ผซู้ อ้ื สนิ คา้ /ผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ ทางดา้ นการประเมนิ ภาษศี ุลกากรขาเขา้ 6.2 ใบรายการสนิ ค้าท่บี รรจุหบี ห่อและน้ําหนัก เป็นเอกสารแสดงรายละเอียด เก่ยี วกบั รายการสนิ ค้า น้ําหนัก ขนาดของสนิ ค้า จํานวนสนิ ค้าท่บี รรจุหบี ห่อ เป็นต้น ซ่งึ เอกสารประเภทน้ีจะอํานวยความสะดวกใหเ้ จา้ หน้าทศ่ี ุลกากรประเทศทน่ี ําสนิ คา้ เขา้ เพ่อื ใชใ้ น การตรวจสอบและเป็นประโยชน์ในการเกบ็ รกั ษาสนิ คา้ ในคลงั สนิ คา้ ของผซู้ อ้ื 6.3 ใบรบั รองถนิ่ กําเนิดสนิ คา้ เป็นเอกสารทอ่ี อกเพ่อื แสดงวา่ สนิ คา้ ทส่ี ่งออกนนั้ ได้ ผลติ ในประเทศของผขู้ าย ออกโดยสภาการคา้ องคก์ รอสิ ระ หรอื หน่วยงานของรฐั ทงั้ น้ีเพ่อื ประโยชน์ด้านภาษีศุลกากรของผู้ซ้อื /ผู้สัง่ สนิ ค้าเข้าภายใต้ข้อตกลงว่าด้วยการลดหย่อนลด หรอื ยกเวน้ อตั ราอากรสาํ หรบั ของนําเขา้ ทม่ี แี หล่งกําเนิดจากประเทศทเ่ี ป็นภาคหี รอื ประเทศทม่ี ี

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 209 ข้อตกลงระหว่างกนั หรอื การให้สทิ ธิลดหย่อนภาษีสําหรบั ประเทศท่ีกําลงั อยู่ในระหว่างการ พฒั นา 6.4 ใบรบั รองคุณภาพของสนิ ค้า เป็นเอกสารทส่ี ถาบนั ตรวจสอบคุณภาพสนิ ค้า เป็นผอู้ อกเพ่อื แสดงคณุ ภาพ น้ําหนกั และสภาพของสนิ คา้ 6.5 ใบสําคญั แสดงการวเิ คราะห์ เป็นเอกสารแสดงผลการตรวจวเิ คราะห์สนิ ค้า เพ่อื เป็นการยนื ยนั หรอื รบั รองว่าสนิ คา้ นนั้ มสี ่วนผสมตามทผ่ี ซู้ อ้ื ต้องการ (ในกรณีสนิ คา้ ประเภท อาหารผลการวเิ คราะหต์ อ้ งแสดงว่าไม่มจี ุลนิ ทรยี เ์ ป็นอนั ตรายต่อผบู้ รโิ ภค) และถูกต้องตามท่ี ระบไุ วใ้ นเครดติ เช่น หน่วยงานกระทรวงวทิ ยาศาสตร์ เป็นตน้ 6.6 ใบสําคญั แสดงสุขภาพ เป็นเอกสารทท่ี ําขน้ึ โดยองคก์ รอสิ ระเพ่อื รบั รองความ บรสิ ทุ ธิ ์ ความสะอาด และสภาพสนิ คา้ หรอื สุขภาพของสตั วม์ ชี วี ติ เป็นตน้ การกาหนดระยะเวลาของเครดิต ชนนิ ทร์ พทิ ยาววิ ธิ . (2553 : 34) กล่าวว่าในการกําหนดระยะเวลาของเครดติ (Date Terms) ไมม่ ขี อ้ กําหนดไวอ้ ยา่ งแน่นอน ทงั้ น้กี ารกาํ หนดเวลาของเครดติ อาจจะขน้ึ อย่กู บั ปจั จยั ต่างๆ ดงั ต่อไปน้ี 1. ปจั จยั ดา้ นกฎระเบยี บหรอื กฎหมายของประเทศผสู้ ่งสนิ คา้ ออก สาํ หรบั ในประเทศ ไทยได้มกี ารออกกฎกระทรวงตามพระราชบญั ญตั ิควบคุมการแลกเปล่ยี นเงนิ พุทธศกั ราช 2485 กําหนดไวว้ ่า “บุคคลใดส่งของออกนอกประเทศต้องจดั ให้ได้มาซง่ึ เงนิ ตราต่างประเทศ ในทนั ทที ่ไี ด้รบั ชําระค่าของ เว้นแต่จะมกี ารกําหนดเง่อื นไขเวลาการชําระค่าของไว้ซ่งึ จะ กําหนดเกนิ กว่า 120 วนั นับแต่วนั ส่งออกนอกประเทศไม่ได้” นัน้ จงึ หมายถงึ ว่า การกําหนด ระยะเวลาของการใหเ้ ครดติ กน็ ่าจะนบั จากชว่ งเวลาทค่ี าดว่าจะผลติ หรอื เตรยี มสนิ คา้ เพ่อื ส่งออก ได้บวกด้วยช่วงเวลาท่คี าดว่าจะได้รบั ชําระเงนิ ตามตวั ๋ ซ่งึ ต้องไม่เกิน 120 วนั นับแต่วนั ส่ง สนิ คา้ ออก 2. ปจั จยั ดา้ นตวั สนิ คา้ หากเป็นสนิ คา้ ประเภททุนทม่ี มี ลู ค่าสูงและมเี งอ่ื นไขชําระเงนิ เป็นงวดๆ กาํ หนดเวลาของเครดติ กอ็ าจจะยาว ซง่ึ สว่ นใหญ่มกั จะเป็นกรณกี ารนําเขา้ สนิ คา้ 3. ปจั จยั ดา้ นกฎระเบยี บของธนาคาร เช่น อาจกําหนดเวลาในช่วง 6 เดอื น หรอื 9 เดอื น หรอื 12 เดอื น และเม่อื ครบกําหนดเวลาแลว้ ธนาคารกอ็ าจจะพจิ ารณาต่ออายเุ ครดติ ออกไปไดอ้ กี ตามความจาํ เป็น 4. ปจั จยั ตวั บคุ คล เก่ยี วกบั ขอ้ ตกลงหรอื สญั ญาระหว่างผซู้ อ้ื /ผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ กบั ผขู้ าย/ ผสู้ ง่ สนิ คา้ ออก

210 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก ตวั อย่างท่ี 3 การนับระยะเวลาของเครดติ โดยพจิ ารณาจากคําท่รี ะบุไว้ในเอกสาร เช่น คาํ วา่ 1. “to” (ถงึ ) “Until” (จนกวา่ หรอื จนกระทงั่ ) “till” (จนถงึ ) “from” (จาก) และคาํ อ่นื ใด ทม่ี คี วามหมายคลา้ ยคลงึ กนั ทใ่ี ชก้ บั วนั ทใ่ี นเครดติ ใหถ้ อื วา่ รวมถงึ วนั ทท่ี ร่ี ะบุไวด้ ว้ ย 2. “after” (หลงั จากหรอื หลงั ) ใหถ้ อื วา่ ไมน่ บั รวมวนั ทท่ี ร่ี ะบุไว้ 3. “first half” (ครง่ึ แรก) “second half” (ครง่ึ ทส่ี อง) ของเดอื นใหน้ บั จากวนั ท่ี 1 ถงึ วนั ท่ี 15 และจากวนั ท่ี 16 ถงึ วนั สดุ ทา้ ยของเดอื นตามลาํ ดบั 4. “beginning” (การเรมิ่ ตน้ ) “middle” (ตอนกลาง) หรอื “end” (ทา้ ย) ของเดอื น ใหน้ บั จากวนั ท่ี 1 ถงึ วนั ท่ี 10 จากวนั ท่ี 11 ถงึ วนั ท่ี 20 และจากวนั ท่ี 21 ถงึ วนั สุดทา้ ยของเดอื น ตามลาํ ดบั สาํ หรบั การกําหนดวนั ทอ่ี อกเอกสารในการขนส่งมเี กณฑก์ ําหนดไวด้ งั น้ี 1. กรณเี อกสารขนส่งสนิ คา้ แสดงถงึ การส่งหรอื การรบั สนิ คา้ ไวใ้ นความดูแล หรอื การ รบั สนิ คา้ เพ่อื รอการส่งโดยวธิ กี ารอ่นื นอกเหนือจากทางอากาศ ใหใ้ ช้วนั ท่ที แ่ี สดงบนเอกสาร การขนส่งหรอื วนั ทป่ี ระทบั ตรารบั สนิ คา้ แลว้ แต่วนั ไหนจะเป็นวนั หลงั กวา่ กนั 2. กรณีเอกสารการขนส่งแสดงการขนส่งโดยทางอากาศ ให้ใชว้ นั ทร่ี ะบุบนเอกสาร ขนส่งหรอื วนั ทข่ี องเทย่ี วบนิ จรงิ (กรณเี ครดติ กาํ หนด) 3. กรณเี อกสารการขนส่งแสดงถงึ การบรรทุกสนิ คา้ ลงเรอื ทป่ี รากฏช่อื ใหใ้ ชว้ นั ทอ่ี อก เอกสารการขนส่งหรอื กรณีท่ขี ้อความระบุว่า “บรรทุกสนิ ค้าลงเรอื แล้ว” ให้ใช้วนั ท่ที ่กี ํากบั ขอ้ ความนนั้ การปฏิบตั ิของธนาคารผอู้ อกเครดิตเก่ียวกบั ตวั ๋ แลกเงินค่าสินค้าเข้า เม่อื ธนาคารดา้ นผอู้ อกเครดติ หากไดท้ าํ การรบั ตวั ๋ แลกเงนิ (ดร๊าฟท)์ พรอ้ มทงั้ เอกสาร ใบกํากบั สนิ คา้ (Commercial Invoice) จากธนาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ (Negotiating Bank) แลว้ กจ็ ะ ทําการตรวจสอบความถูกต้องของเอกสารดงั กล่าวว่ามคี รบถ้วนและถูกต้องตามเง่อื นไขท่ี เครดิตกําหนดไว้หรือไม่ ถ้าไม่ถูกต้องก็ต้องทําการทกั ท้วงไปยงั ธนาคารผู้รบั ซ้ือตัว๋ ใน ระยะเวลาอนั สมควรเพ่อื แก้ไขขอ้ บกพรอ่ งหรอื ขอ้ ผดิ พลาดนนั้ โดยด่วน ถา้ หากธนาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ ไมส่ ามารถแกไ้ ขไดค้ วามรบั ผดิ กจ็ ะตกธนาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ ทงั้ น้ี เน่อื งจากผขู้ อเปิดเครดติ หรอื ผจู้ า่ ยเงนิ ตามตวั ๋ มสี ทิ ธทิ จ่ี ะจา่ ยเงนิ ใหแ้ ก่ธนาคารผอู้ อกเครดติ ดว้ ยเหตุทเ่ี อกสารไมถ่ ูกตอ้ ง และครบถ้วนตามท่ีกําหนดไว้ในเครดติ แต่ถ้าเอกสารมคี รบถ้วนและถูกต้องตามเง่อื นไขท่ี กําหนดไวใ้ นเครดติ แลว้ ธนาคารผอู้ อกเครดติ กม็ ภี าระทจ่ี ะต้องชาํ ระเงนิ ใหแ้ ก่ธนาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ และเรยี กเกบ็ เงนิ จากลกู คา้ ผขู้ อเปิดเครดติ หรอื ผจู้ า่ ยเงนิ ตามตวั ๋ ได้ โดยมวี ธิ ปี ฏบิ ตั ดิ งั น้ี

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 211 1. ตวั ๋ จ่ายเมอื่ เหน็ (Sight Bill) เมอ่ื ธนาคารผอู้ อกเครดติ ชาํ ระเงนิ ใหธ้ นาคารตวั แทนของผขู้ ายสนิ คา้ แลว้ กจ็ ะแจง้ ใหล้ ูกค้าผู้ขอเปิดเครดติ หรอื ผู้จ่ายเงนิ ตามตวั ๋ ให้ชําระเงนิ เม่อื ได้รบั ชําระแล้วธนาคารผู้ออก เครดติ กจ็ ะสลกั หลงั ตวั ๋ แลกเงนิ ว่า “Payment Received” และสลกั หลงั Bill of Landing โอน สทิ ธใิ นสนิ คา้ ใหแ้ ก่ลกู คา้ พรอ้ มทงั้ มอบเอกสารอ่นื ๆ เพ่อื ใหล้ กู คา้ นําไปรบั สนิ คา้ ต่อไปหากลูกคา้ มปี ญั หาไมส่ ามารถชาํ ระเงนิ ไดธ้ นาคารอาจจะพจิ ารณาใหล้ กู คา้ ทํา Trust Receipt 2. ตวั ๋ มีกาหนดเวลา (Usance Bill) ธนาคารผตู้ กลงรบั ซอ้ื หรอื ผรู้ บั ประโยชน์จะส่งผ่านมาทางธนาคารผอู้ อกเครดติ เพอ่ื ใหล้ กู คา้ ผขู้ อเปิดเครดติ ซง่ึ เป็นผจู้ า่ ยเงนิ ตามตวั ๋ รบั รองซง่ึ ในทางปฏบิ ตั ธิ นาคารผอู้ อกเครดติ จะ ใหล้ กู คา้ ผขู้ อเปิดเครดติ หรอื ผจู้ า่ ยเงนิ ตามตวั ๋ รบั รองตวั ๋ โดยเขยี นคําว่า “Accepted” ไวด้ า้ นหน้า ของตวั ๋ ลงชอ่ื วนั ทร่ี บั รองตวั ๋ และวนั ทค่ี รบกําหนดจา่ ยเงนิ กาํ กบั ไวเ้ มอ่ื เรยี บรอ้ ยแลว้ ธนาคาร ผอู้ อกเครดติ กจ็ ะแจง้ การรบั รองตวั ๋ ไปใหธ้ นาคารผู้ตกลงรบั ซอ้ื หรอื ผู้รบั ประโยชน์แล้วจะมอบ เอกสารเพอ่ื ใหล้ กู คา้ นําไปออกสนิ คา้ จากท่าเรอื เลตเตอรอ์ อฟเครดิตเพื่อการสงั ่ สินค้าเข้า ชนนิ ทร์ พทิ ยาววิ ธิ (2549 : 47) ไดก้ ล่าวว่าหลงั จากผซู้ อ้ื สนิ คา้ /ผนู้ ําเขา้ สนิ คา้ ไดเ้ จรจา ตกลงซอ้ื สนิ คา้ จากผขู้ ายในต่างประเทศจนมกี ารออกใบสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ (Purchase Order) หรอื ทาํ สญั ญาซอ้ื ขาย (Sale Contract) กนั เรยี บรอ้ ยขนั้ ตอนต่อไปกค็ อื การเขา้ ไปเจรจาทําความตกลง กบั ธนาคารเพ่อื ขอเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ เพ่อื สงั่ สนิ คา้ เขา้ (Import Letter of Credit) กบั ธนาคารโดยต้องย่นื ความประสงค์ทําคําขอตามแบบฟอรม์ ของธนาคารท่เี รยี กว่า “Application for Commercial Credit” หรอื “Application for Opening of a Documentary Credit” ซง่ึ ตาม แบบฟอร์มของธนาคารดงั กล่าวจะมสี าระสําคญั ท่จี ะต้องแจ้งให้ธนาคารทราบว่าจะขอเปิด เครดติ ชนิดใด หรอื ตอ้ งยนื ยนั เครดติ โดยธนาคารผอู้ อกเครดติ หรอื ไม่ ส่วนเอกสารทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ตอ้ งแนบไปชว่ งตอนทข่ี อเปิดเครดติ น้ปี ระกอบดว้ ย หลกั ฐานการซอ้ื ขายสนิ คา้ รายการสนิ คา้ และราคาสาํ หรบั เสนอขาย (Proforma Invoice) หรอื สาํ เนาโทรเลขระบุราคาสนิ คา้ ชนิดสนิ คา้ หรอื ใบสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ (Purchase Order) หรอื สญั ญาซ้อื ขาย (Sales Contract) หรอื หลกั ฐาน อย่างอ่นื ท่แี สดงว่าผู้ขายยนิ ยอมขายสนิ ค้าให้กบั ผู้ขอเปิดเครดติ ในราคาท่ตี กลงกนั และใน กรณที ส่ี นิ คา้ ทส่ี งั่ เขา้ มาเป็นสนิ คา้ ตอ้ งหา้ ม เช่น วตั ถุระเบดิ อาวุธปืน สนิ คา้ เกษตรบางชนิด ผู้ขอเปิดจะต้องแนบสําเนาใบอนุญาตนําเข้าเพ่อื เป็นหลกั ฐานให้ธนาคารด้วย เม่อื ธนาคาร ไดร้ บั คาํ ขอแลว้ เจา้ หน้าทธ่ี นาคารกจ็ ะตรวจดคู วามถูกต้องขอคําขอและเอกสาร ถา้ เหน็ ว่าไม่

212 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก ถูกตอ้ งก็จะใหผ้ ูข้ อเปิดเครดติ ช้แี จงและแกไ้ ขใหถ้ ูกต้องต่อจากนนั้ จงึ เขา้ กระบวนการพจิ ารณา สนิ เชอ่ื ตามหลกั เกณฑข์ องธนาคารต่อไป ส่วนหลกั เกณฑก์ ารพจิ ารณานัน้ ธนาคารจะออกเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ตามคําขอของ ลกู คา้ ถอื เป็นการใหส้ นิ เช่อื ประเภทหน่ึง เพราะการออกเครดติ เท่ากบั ธนาคารไดเ้ ขา้ มาผูกพนั รบั ประกนั การชําระค่าสนิ คา้ ใหแ้ ก่ผูข้ ายตามเง่อื นไขของเครดติ ดงั นัน้ ในการพจิ ารณาออก เครดติ ตามคาํ ขอของลูกคา้ ธนาคารจงึ จาํ เป็นต้องมกี ารรวบรวมขอ้ มลู เช่น ขอ้ มลู พน้ื ฐานจาก การสมั ภาษณ์ลกู คา้ ขอ้ มลู ทางการเงนิ เป็นตน้ ซง่ึ สง่ิ เหล่าน้จี ะนํามาตดั สนิ ใจในการวเิ คราะห์ เครดติ หรอื ในบางครงั้ ธนาคารอาจเรยี กรอ้ งใหล้ กู คา้ วางเงนิ ประกนั ซง่ึ เรยี กว่าเงนิ มดั จาํ เครดติ เป็นอตั รารอ้ ยละ 5% - 25% ของวงเงนิ เครดติ หรอื อาจมกี ารเรยี กหลกั ทรพั ยเ์ ป็นประกนั หรอื มบี ุคคลค้าํ ประกนั ดว้ ยทงั้ น้ขี น้ึ อยกู่ บั ฐานะการเงนิ และความน่าเชอ่ื ถอื ของลกู คา้ 1. พิธีการเปิ ดเลตเตอรอ์ อฟเครดิตเพ่ือการสงั่ สินค้าเข้า ในการเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ เพ่อื การสงั่ สนิ คา้ เขา้ มาใชใ้ นประเทศนนั้ พธิ กี ารจะ เรม่ิ นับตงั้ แต่ผู้ซ้อื สนิ ค้าตดิ ต่อกบั ผู้ขายเพ่อื สงั่ สนิ ค้าเขา้ จนถึงผู้ซ้อื ได้รบั สนิ ค้า ส่วนผู้ขายก็ ไดร้ บั ชําระเงนิ ค่าสนิ คา้ เป็นท่เี รยี บรอ้ ย ซง่ึ พธิ กี ารเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ หรอื เรยี กสนั้ ๆ ว่า การเปิด L/C เพ่อื การสงั่ สนิ คา้ เขา้ น้สี ามารถจาํ แนกออกไดเ้ ป็น 10 ขนั้ ตอนดงั น้ี ขนั้ ตอนท่ี 1 ขอเปิดเครดติ เมอ่ื ผซู้ อ้ื และผขู้ ายตกลงทจ่ี ะมกี ารซอ้ื ขายสนิ คา้ กนั โดย ทงั้ น้ีผซู้ อ้ื ไดอ้ อกใบสงั่ ซอ้ื (Purchase Order) หรอื ทาํ สญั ญาซอ้ื ขาย (Sales Contract) และตก ลงท่จี ะให้มกี ารชําระเงนิ โดยวธิ เี ปิดเลตเตอร์ออฟเครดติ จากธนาคารประเทศของผู้ซ้อื /ผู้สงั่ สนิ คา้ เขา้ (Importer) ไปยงั ธนาคารของประเทศผขู้ าย/ผสู้ ่งสนิ คา้ ออก (Exporter) โดยมเี ง่อื นไข ใหธ้ นาคารผูแ้ จง้ เครดติ (Advising Bank) ยนื ยนั เครดติ ดว้ ย ดงั นัน้ ธนาคารผแู้ จง้ เครดติ จงึ เป็นธนาคารตวั แทนต่างประเทศทธ่ี นาคารผอู้ อกเครดติ มคี าํ สงั่ หรอื มอบอํานาจใหท้ ําหน้าทเ่ี ป็น ธนาคารผยู้ นื ยนั เครดติ (Confirming Bank) เพอ่ื ใหเ้ ครดติ มคี วามน่าเช่อื ถอื ยงิ่ ขน้ึ และทาํ หน้าท่ี เป็นธนาคารผตู้ กลงรบั ซอ้ื ตวั ๋ แลกเงนิ ทผ่ี ขู้ าย/ผรู้ บั ผลประโยชน์เป็นผอู้ อก (Negotiating Bank) โดยพรอ้ มกนั ขนั้ ตอนท่ี 2 พจิ ารณาคาํ ขอเมอ่ื ธนาคารไดร้ บั คําขอเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ จาก ผูซ้ ้อื /ผู้สงั่ สนิ ค้าเขา้ แล้วจะทําการตรวจสอบเอกสารและพจิ ารณาคําขอตามพธิ กี ารพจิ ารณา สนิ เชอ่ื ขนั้ ตอนท่ี 3 ออกเครดติ เมอ่ื คาํ ขอไดร้ บั การอนุมตั แิ ลว้ ธนาคารกจ็ ะออกเลตเตอร์ ออฟเครดติ ตามแบบฟอรม์ ซง่ึ จะมจี าํ นวนฉบบั ตามความจาํ เป็นทต่ี อ้ งการใช้ เช่น ตน้ ฉบบั และ คฉู่ บบั ท่ี 1 ส่งไปธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ค่ฉู บบั ท่ี 2 ส่งไปใหล้ กู คา้ ทข่ี อเปิดเครดติ ค่ฉู บบั ท่ี 3 เก็บเขา้ แฟ้มเลตเตอร์ออฟเครดติ ให้เรยี งตามเลขท่ี คู่ฉบบั ท่ี 4 เก็บเข้าแฟ้มเลตเตอรอ์ อฟ เครดติ ใหแ้ ยกตามรายตวั ลกู คา้ เป็นตน้

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 213 ขนั้ ตอนท่ี 4 สง่ เอกสารเครดติ ธนาคารผอู้ อกเครดติ (Issuing Bank) สง่ เอกสาร เครดติ ไปให้ธนาคารตวั แทนในต่างประเทศเพ่อื แจง้ เครดติ ไปยงั ผู้รบั ประโยชน์เรยี กธนาคาร ตวั แทนดงั กลา่ ววา่ “ธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ” (Advising Bank) ในกรณีทธ่ี นาคารผอู้ อกเครดติ ไม่ มบี ญั ชรี ะหว่างกนั กบั ธนาคารผู้จ่ายเงนิ หรอื กรณีออกเครดติ ไปยงั ประเทศท่ใี ช้เงนิ ตราต่าง สกุลกบั เงนิ ตราท่ตี ้องจ่ายตามตวั ๋ แลกเงนิ ทร่ี ะบุในเครดติ ธนาคารผูอ้ อกเครดติ อาจจะต้องมี คาํ สงั่ หรอื มอบอํานาจใหธ้ นาคารตวั แทนในต่างประเทศจา่ ยเงนิ ใหธ้ นาคารผรู้ บั รองตวั ๋ ตามทเ่ี ลต เตอรอ์ อฟเครดติ ไดร้ ะบุไว้ หรอื ธนาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ แลกเงนิ ทผ่ี ขู้ าย/ผรู้ บั ผลประโยชน์จากบญั ชี ของตนได้ ทงั้ น้ธี นาคารผอู้ อกเครดติ จะตอ้ งส่งค่ฉู บบั เลตเตอรอ์ อฟเครดติ ไปใหธ้ นาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ แลกเงนิ ทผ่ี ขู้ าย/ผรู้ บั ผลประโยชน์ดว้ ย ขนั้ ตอนท่ี 5 แจง้ เครดติ เมอ่ื ธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ไดร้ บั เอกสารเครดติ จากธนาคาร ผอู้ อกเครดติ แลว้ หลงั จากนนั้ กจ็ ะทาํ การตรวจสอบความถูกตอ้ งของเอกสารเม่อื เหน็ ว่าถูกต้อง ครบถ้วนตามเง่อื นไขของเครดิตแล้ว ก็จะจดั ส่งเลตเตอร์ออฟเครดิตนัน้ ไปยงั ผู้ขาย/ผู้รบั ผลประโยชน์ ในกรณีธนาคารผอู้ อกเครดติ มคี ําสงั่ หรอื มอบอํานาจใหธ้ นาคารผแู้ จง้ เครดติ ทํา การยนื ยนั เครดติ ใหแ้ ก่ผรู้ บั ประโยชน์กจ็ ะดําเนินการไปตามคําสงั่ นนั้ จงึ เท่ากบั ว่าธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ทาํ หน้าทเ่ี ป็นธนาคารผยู้ นื ยนั เครดติ ไปดว้ ย ขนั้ ตอนท่ี 6 ตรวจสอบเอกสารและจดั สง่ สนิ คา้ เมอ่ื ผรู้ บั ประโยชน์ไดร้ บั การแจง้ เครดติ แลว้ ซง่ึ เหน็ วา่ เครดติ นนั้ มคี วามถูกตอ้ งครบถว้ นตามเง่อื นไขของสญั ญากจ็ ะดาํ เนินการ จองระวางเรอื ทาํ ประกนั ภยั และจดั สง่ สนิ คา้ ลงเรอื ขนั้ ตอนท่ี 7 ยน่ื ตวั ๋ พรอ้ มเอกสารเพ่อื รบั เงนิ หลงั จากมกี ารจดั ส่งสนิ คา้ ลงเรอื เป็น ท่เี รยี บรอ้ ยแล้ว ผู้รบั ประโยชน์ก็จะจดั ทําตวั ๋ แลกเงนิ (ดร๊าฟท์) พรอ้ มทงั้ แนบเอกสารการ ขนส่ง (Shipping Document) ย่นื ต่อธนาคารตวั แทนเพ่อื ขอรบั เงนิ จากธนาคารผูร้ บั รองตวั ๋ ตามทเ่ี ลตเตอรอ์ อฟเครดติ ระบไุ ว้ หรอื ใหธ้ นาคารผรู้ บั รองตวั ๋ ไดร้ บั รองตวั ๋ หรอื ใหธ้ นาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ ไดร้ บั ซอ้ื ตวั ๋ แลว้ แต่กรณตี ามเงอ่ื นไขของเครดติ ขนั้ ตอนท่ี 8 ส่งตวั ๋ และเอกสารไปยงั ธนาคารผอู้ อกเครดติ เมอ่ื ธนาคารตวั แทนได้ จา่ ยเงนิ หรอื รบั ซอ้ื ตวั ๋ จากผรู้ บั ประโยชน์ กจ็ ะทําการหกั บญั ชขี องธนาคารผอู้ อกเครดติ ในกรณี มบี ญั ชเี งนิ ฝาก หรอื ถ้าไม่มบี ญั ชเี งนิ ฝากธนาคารตวั แทนดงั กล่าวก็จะส่งตวั ๋ พรอ้ มเอกสารไป เรยี กเกบ็ เงนิ กบั ธนาคารผอู้ อกเครดติ ขนั้ ตอนท่ี 9 ผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ จา่ ยชาํ ระเงนิ ตามตวั ๋ เมอ่ื ธนาคารผอู้ อกเครดติ ไดร้ บั ตวั ๋ พรอ้ มเอกสารก็จะทําการตรวจสอบเม่อื เหน็ ว่าได้มกี ารดําเนินการตามเง่อื นไขของเครดติ ทุก ประการแล้ว ก็จะทําการหกั บญั ชขี องผู้ขอเปิดเครดติ หรอื ส่งตวั ๋ ไปเรยี กเก็บเงนิ จากผู้ขอเปิด เครดติ พรอ้ มดว้ ยค่าธรรมเนียมในกรณีเป็นตวั ๋ ชนิดจ่ายเมอ่ื เหน็ (At Sight) แต่ถา้ หากเป็นตวั ๋ ชนดิ มกี าํ หนดเวลาธนาคารกจ็ ะส่งตวั ๋ ไปใหผ้ ขู้ อเปิดเครดติ รบั รองตวั ๋ โดยยงั ไมป่ ล่อยเอกสารรบั สนิ คา้ ใหไ้ ป และจะปลอ่ ยเอกสารรบั สนิ คา้ กต็ ่อเมอ่ื ไดม้ กี ารชาํ ระเงนิ ตามตวั ๋ เรยี บรอ้ ยแลว้ ส่วน

214 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก กรณีท่ีตวั ๋ ชนิดจ่ายเม่อื เห็นนัน้ หากผู้ขอเปิดเครดติ ยงั ไม่มเี งนิ พอท่จี ะจ่ายหรอื เป็นตัว๋ ชนิด กําหนดเวลาแต่ตอ้ งการรบั เอกสารไปเพ่อื ออกสนิ คา้ ก่อนกจ็ ะตอ้ งทํา Trust Receipt (T/R) กบั ธนาคารก่อน ขนั้ ตอนท่ี 10 รบั สนิ คา้ เมอ่ื ผขู้ อเปิดเครดติ ไดร้ บั เอกสารและสนิ คา้ แลว้ กจ็ ะต้องนํา ใบตราส่งไปย่นื ต่อบรษิ ทั เดนิ เรอื ทร่ี บั ขนสนิ ค้าเพ่อื ขอใบส่งมอบสนิ ค้าหรอื ใบขนสนิ คา้ แลว้ ไป ดาํ เนนิ การเกย่ี วกบั พธิ กี ารศุลกากรเพอ่ื ออกสนิ คา้ ต่อไป สาํ หรบั บางกรณเี รอื อาจเดนิ ทางมาถงึ ก่อนท่ธี นาคารผู้ออกเครดติ จะไดร้ บั ใบตราส่ง หรอื เป็นกรณีท่ธี นาคารผู้ออกเครดติ ได้รบั ตัว๋ และเอกสารแลว้ แต่ยงั ขาดใบตราส่ง และผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ มคี วามจําเป็นต้องการรบั สนิ คา้ โดยไม่ อาจรอใบตราส่งอีกทงั้ ยงั ไม่ได้ชําระเงนิ ตามตวั ๋ ให้ธนาคารผู้ออกเครดิตก็จะต้องทํา Trust Receipt กบั ธนาคารโดยขอใหธ้ นาคารออกหนังสอื ค้ําประกนั เพ่อื ออกสนิ ค้าให้บรษิ ัทเดนิ เรอื เพ่อื ขอรบั สนิ คา้ นนั้ ๆ เลตเตอรอ์ อฟเครดิตเพ่ือการส่งสินค้าออก เลตเตอรอ์ อฟเครดติ เพ่อื การส่งสนิ คา้ ออก (Export Letter of Credit) เป็นกรณกี ลบั กนั กบั เลตเตอรอ์ อฟเครดติ เพ่อื การสงั่ สนิ คา้ เขา้ กล่าวคอื ผซู้ อ้ื /ผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ ในต่างประเทศจะเป็น ผู้ขอเปิดเครดิตกับธนาคารของตน โดยธนาคารผู้ออกเครดิตและผู้ขาย/ผู้ส่งสนิ ค้าออกใน ประเทศจะเป็นผู้รบั ประโยชน์จากเครดติ ซง่ึ ธนาคารในประเทศจะเป็นธนาคารผู้แจง้ เครดติ หรอื ธนาคารจา่ ยเงนิ หรอื ธนาคารผรู้ บั รองตวั ๋ หรอื ธนาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ ตามคาํ สงั่ หรอื ตามการ มอบอํานาจของธนาคารผอู้ อกเครดติ ตามเงอ่ื นไขทร่ี ะบไุ วใ้ นเครดติ ชนนิ ทร์ พทิ ยาววิ ธิ (2549 : 53) กลา่ วถงึ เลตเตอรอ์ อฟเครดติ เพ่อื การส่งสนิ คา้ ออกไว้ ดงั น้ี 1. พิธีการจดั ส่งเลตเตอรอ์ อฟเครดิตให้ผขู้ ายหรอื ผ้รู บั ประโยชน์ สาํ หรบั พธิ กี ารเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ของธนาคารผูอ้ อกเครดติ (Issuing Bank) ท่ี อย่ใู นต่างประเทศเพ่อื แจง้ เครดติ มายงั ธนาคารในประเทศของผู้ขายนัน้ จะมวี ธิ กี ารปฏบิ ตั อิ ยู่ ดว้ ยกนั 3 กรณคี อื 1.1 การมคี าํ สงั่ ใหธ้ นาคารผแู้ จง้ เครดติ (Advising Bank) ดาํ เนนิ การแจง้ เครดติ ไปยงั ผรู้ บั ประโยชน์ (Beneficiary) ซง่ึ ในกรณนี ้ถี อื ว่าธนาคารผแู้ จง้ เครดติ มหี น้าทเ่ี พยี งการแจง้ เครดติ ไปใหผ้ รู้ บั ประโยชน์ไดท้ ราบเท่านนั้ ซง่ึ ไม่มขี อ้ ผกู พนั ใดๆ เกย่ี วกบั การชําระเงนิ ค่าสนิ คา้ ใหแ้ ก่ผรู้ บั ประโยชน์ เม่อื ผรู้ บั ประโยชน์ทาํ การออกตวั ๋ แลกเงนิ (Bill of Exchange or Draft) พร้อมเอกสาร (Shipping Document) มาย่นื ต่อธนาคารผู้แจง้ เครดติ ก็ถือว่าธนาคารผู้แจ้ง

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 215 เครดติ ไม่มอี ํานาจท่จี ะกระทําการแทนธนาคารผู้ออกเครดติ ในการจ่ายเงนิ ตามตวั ๋ ให้กบั ผู้รบั ประโยชน์ นอกเสียจากว่าธนาคารผู้แจ้งเครดิตจะพิจารณารบั ซ้ือตัว๋ (Negotiate) ท่ีผู้รบั ประโยชน์นํามายน่ื ทงั้ น้ีขน้ึ อยกู่ บั ดุลยพนิ ิจของธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ท่ีจะรบั ซอ้ื ตวั ๋ ไวห้ รอื ไมซ่ ง่ึ ตามปกติแล้วธนาคารผู้แจ้งเครดติ จะรบั ซ้อื ตวั ๋ และส่งตวั ๋ เงนิ พร้อมแนบเอกสารการส่งสนิ ค้า ต่างๆ ท่อี อกโดยผู้รบั ประโยชน์ไปให้ธนาคารผู้ออกเครดติ เพ่อื เรยี กเก็บเงนิ ตามตวั ๋ จากผู้สงั่ สนิ คา้ เขา้ ต่อไป แสดงภาพประกอบจากคาํ อธบิ ายขา้ งตน้ ดงั น้ี ผขู้ าย (ผสู้ ่งออก) ผซู้ อ้ื (ผนู้ ําเขา้ ) ❶ ❷ ออกตวั ๋ แลกเงนิ ❹ เรยี กเกบ็ เงนิ แจง้ พรอ้ มเอกสาร ธนาคารผอู้ อกเครดติ (ตวั แทนผซู้ อ้ื ) ธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ❸ (ตวั แทนผขู้ าย) ส่งตวั ๋ แลกเงนิ ภาพท่ี 4.6 การจดั สง่ เลตเตอรอ์ อฟเครดติ ดาํ เนินการโดยธนาคารผแู้ จง้ เครดติ 1.2 การมคี าํ สงั่ ใหธ้ นาคารผแู้ จง้ เครดติ (Advising Bank) ดาํ เนินการแจง้ เครดติ (Advice) และมอบอํานาจใหธ้ นาคารผแู้ จง้ เครดติ เพ่อื ยนื ยนั เครดติ (Confirmed Credit) ไปยงั ผู้รบั ประโยชน์ด้วย ซง่ึ กรณีน้ีธนาคารผูอ้ อกเครดติ ในฐานะตวั การก็จะต้องรบั ผดิ ชอบในการ กระทําของตวั แทน กล่าวคอื ธนาคารผู้แจง้ เครดติ หรอื ธนาคารผู้ยนื ยนั เครดติ เม่อื ได้ทําการ จ่ายเงนิ ตามตวั ๋ (ค่าสนิ ค้า) ใหก้ บั ผูร้ บั ประโยชน์ (ผสู้ ่งสนิ คา้ ออก) แสดงภาพประกอบจากคํา อธบิ ายขา้ งตน้ ดงั น้ี ผขู้ าย (ผสู้ ง่ ออก) ผซู้ อ้ื (ผนู้ ําเขา้ ) ❷ ❸ รบั เงนิ ตามตวั ๋ ขอเปิด L/C แจง้ จากธนาคาร ❶ ธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ธนาคารผอู้ อกเครดติ (ตวั แทนผขู้ าย) สง่ ตวั ๋ ใหธ้ นาคาร (ตวั แทนผซู้ อ้ื ) ผขู้ าย ภาพท่ี 4.7 การแจง้ เครดติ โดยธนาคารผอู้ อกเครดติ มสี ่วนรว่ มรบั ผดิ ในการกระทาํ

216 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 1.3 การมคี าํ สงั่ ใหธ้ นาคารผแู้ จง้ เครดติ (Advising Bank) ดาํ เนนิ การแจง้ เครดติ (Advice) และยงั ระบุในเครดติ เป็นการเฉพาะเจาะจงด้วยว่าให้ธนาคารตวั แทนในประเทศท่ี เรยี กว่า “ธนาคารผถู้ ูกเจาะจง” (Restricted Bank) ใหร้ บั ซอ้ื ตวั ๋ ตามเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ท่ีผรู้ บั ประโยชน์เปิดมาโดยเฉพาะเชน่ ในเครดติ ประทบั ตราคําว่า “THIS CREDIT IS RESTRICTED BANK AT CHARTERED BANK LTD.” ซง่ึ ในกรณเี ช่นน้ีหากผรู้ บั ประโยชน์ไมม่ บี ญั ชอี ย่กู บั CHARTERED BANK LTD. แต่มบี ญั ชอี ยกู่ บั ธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ตามหลกั ปฏบิ ตั ผิ แู้ จง้ เครดติ จะต้องส่งเอกสารทอ่ี อกตามเครดติ ไปให้ CHARTERED BANK LTD. ซง่ึ เป็นธนาคารผู้ถูก เจาะจงใหร้ บั ซอ้ื ตวั ๋ แลว้ CHARTERED BANK LTD. กจ็ ะส่งเงนิ มาใหธ้ นาคารผแู้ จง้ เครดติ ซง่ึ อาจจะเป็นการนําเงนิ เขา้ บญั ชี กรณีธนาคารผู้แจง้ เครดติ มบี ญั ชเี งนิ ฝากกบั CHARTERED BANK LTD. หากเมอ่ื ธนาคารผแู้ จง้ เครดติ ไดร้ บั เงนิ แลว้ กจ็ ะนําเงนิ เขา้ บญั ชใี หแ้ ก่ลูกคา้ ผรู้ บั ผลประโยชน์ต่อไป ในการน้ีธนาคารผูแ้ จง้ เครดติ จะทําหน้าทเ่ี ป็นเพยี งผดู้ ําเนินการตรวจสอบ ความถกู ตอ้ งของเอกสารตามเครดติ เพ่อื สง่ ใหธ้ นาคารผรู้ บั ซอ้ื ตวั ๋ โดยตรงเทา่ นนั้ ดังนัน้ จงึ สรุปได้ว่าการเปิดเลตเตอร์ออฟเครดิตเพ่ือการส่งสินค้าออกให้ปฏิบัติ เช่นเดียวกับพิธีการเปิดเลตเตอร์ออฟเครดิตเพ่ือการสงั่ สินค้าเข้ามาซ่ึงมีอยู่ 10 ขนั้ ตอน เหมอื นกนั แต่ในดา้ นวงจรพธิ กี ารก็เปล่ยี นจากผูส้ ่งสนิ ค้าออกเป็นผู้ขายท่อี ย่ใู นประเทศท่จี ะ เป็นผรู้ บั ประโยชน์ และผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ เป็นผซู้ อ้ื ในต่างประเทศซง่ึ จะเป็นผขู้ อเปิดเครดติ นนั่ เอง สินเช่ือเพื่อการนาเข้า การทําธุรกิจผู้ประกอบการจําเป็นท่ตี ้องใช้เงนิ ทุนหมุนเวยี นเป็นจํานวนมากเพ่อื ให้ ธุรกจิ ดําเนินไปอย่างราบร่นื หากว่ามเี งนิ สดในมอื ทก่ี ิจการถืออย่มู จี ํานวนไม่มากนักก็ต้องหา วธิ กี ารอย่างอ่นื ซ่งึ ในการทําธุรกจิ ปจั จุบนั ส่วนมากนิยมเปิดวงเงนิ สนิ เช่อื จากธนาคารหรอื สถาบนั การเงนิ เพ่อื ความคล่องตวั ทางการเงนิ ในการนําเขา้ สนิ คา้ หรอื วตั ถุดบิ จากต่างประเทศ ในปรมิ าณท่มี ากผู้ประกอบการมคี วามจําเป็นต้องมศี กั ยภาพสูงในการใช้ประโยชน์จากการ แปลงสนิ ทรพั ยใ์ ห้เป็นทุนหรอื เป็นหน้ีสินท่จี ะก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อการดําเนินธุรกิจ หรอื การใชเ้ ครดติ บรกิ ารสนิ เช่อื ต่างประเทศกบั ธนาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคารทม่ี บี รกิ ารเก่ยี วกบั การคา้ ต่างประเทศ เช่น ธนาคารเพอ่ื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย เป็นตน้ สาํ หรบั การสงั่ สนิ คา้ เขา้ ผซู้ อ้ื สามารถใชป้ ระโยชน์จากการเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ดว้ ย ตวั เครดติ เอง และ/หรอื การใชร้ ะบบสนิ เชอ่ื กบั ธนาคาร เช่น การทาํ ทรสั ตร์ ซี ที (Trust Receipt) การค้ําประกนั เพ่อื ออกสนิ คา้ (Shipping Guarantee) การค้าํ ประกนั ภาษี (Tax Guarantee) การใชต้ วั ๋ เงนิ ท่รี บั รองโดยธนาคาร (Banker’s Acceptance) การรไี ฟแนนซงิ่ (Refinancing) เป็นตน้

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 217 ดงั นนั้ สนิ เช่อื ทใ่ี หบ้ รกิ ารแก่สนิ คา้ ทน่ี ําเขา้ มาจากต่างประเทศ คอื เงนิ กู้ทธ่ี นาคารหรอื สถาบนั การเงนิ ให้แก่ผู้นําเขา้ เพ่อื ให้ผู้นําเข้าได้นําสนิ ค้ามาใชใ้ นธุรกจิ ก่อนทม่ี กี ารจ่ายชําระ เงนิ ค่าสนิ คา้ ทงั้ จาํ นวน ซง่ึ สนิ เช่อื ทางการคา้ ทส่ี าํ คญั สาํ หรบั การนําเขา้ ไดแ้ ก่ 1. วงเงินเลตเตอรอ์ อฟเครดิต (Letter of Credit : L/C) วงเงนิ เลตเตอรอ์ อฟเครดติ เป็นสนิ เช่อื เพ่อื การนําเขา้ ทธ่ี นาคารใหว้ งเงนิ แก่ผนู้ ําเขา้ โดยมหี ลกั ประกนั ใชใ้ นการเปิด L/C เพ่อื ซอ้ื สนิ คา้ จากต่างประเทศโดยธนาคารจะประเมนิ ความ ต้องการใช้และกําหนดวงเงนิ ตามความจําเป็นของผู้ประกอบการอาจเป็นวงเงนิ ท่ใี ช้ได้อย่าง ถาวรหรอื วงเงนิ ชวั่ คราวหรอื วงเงนิ เฉพาะกจิ กไ็ ด้ ถา้ เป็น L/C At Sight เม่อื สนิ คา้ ขนส่งมาถงึ ธนาคารจะเรยี กเก็บเงนิ ค่าสนิ ค้าจากผูน้ ําเขา้ ก่อน หากผูซ้ อ้ื ไม่ต้องการชําระเงนิ สดในทนั ทกี ็ สามารถขอทาํ T/R เพ่อื ขอรบั ของไปก่อนการชาํ ระเงนิ ได้ แต่ถ้าหากเป็น L/C Term เม่อื สนิ คา้ มาถงึ ธนาคารกจ็ ะใหผ้ ู้นําเขา้ ย่นื T/R เพ่อื ขอรบั ของไปก่อนการชําระเงนิ ดงั นัน้ จะเหน็ ว่าการ ใชว้ งเงนิ L/C จงึ ใชค้ วบค่กู บั วงเงนิ T/R 2. วงเงินทรสั ตร์ ซี ีท (Trust Receipt : T/R) วงเงนิ ทรสั ต์รซี ที เป็นสนิ เช่อื สําหรบั สนิ คา้ นําเขา้ ทธ่ี นาคารใหแ้ ก่ลูกค้าท่ผี นู้ ําเขา้ ซ่งึ สงั่ ซ้อื สนิ คา้ โดยการเปิด L/C ผ่านธนาคารเพ่อื ใหผ้ ู้นําเขา้ รบั สนิ คา้ ไปก่อนการชําระเงนิ สนิ เช่อื T/R น้ีเป็นสนิ เช่อื ทไ่ี ดร้ บั ความนิยมมากทส่ี ุด กล่าวคอื เม่อื ผู้ซอ้ื ได้เปิด L/C สงั่ ซอ้ื สนิ คา้ และ สนิ ค้าได้ถูกส่งมาถึงเมอื งท่าปลายทางแล้ว โดยปกติสทิ ธขิ ์ องสนิ ค้าจะตกอยู่กบั ธนาคารซ่งึ ธนาคารจะโอนสทิ ธขิ ์ องสนิ คา้ ใหแ้ ก่ผูซ้ อ้ื กต็ ่อเมอ่ื ผูซ้ อ้ื ไดช้ ําระค่าสนิ คา้ ใหแ้ ก่ทางธนาคารเป็นท่ี เรยี บรอ้ ยแลว้ แต่ถา้ หากผซู้ อ้ื ยงั ไมต่ อ้ งการชาํ ระเงนิ คา่ สนิ คา้ และมขี อ้ ตกลงหรอื มวี งเงนิ สนิ เช่อื T/R อยกู่ บั ธนาคาร ผซู้ อ้ื สามารถขอรบั ของไปก่อนการชาํ ระเงนิ ค่าสนิ คา้ โดยการยน่ื เอกสารท่ี เรยี กวา่ T/R ต่อธนาคารซง่ึ มลี กั ษณะดงั น้ี 2.1 ทรสั ตร์ ซี ที (T/R) คอื ตราสารหรอื หนงั สอื สญั ญาทผ่ี ซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผนู้ ําเขา้ ทาํ ไวต้ ่อธนาคารผเู้ ปิด L/C ซง่ึ ตามปกตจิ ะเป็นธนาคารทผ่ี ซู้ อ้ื มบี ญั ชอี ยู่ ในส่วนทจ่ี ะขอรบั เอกสาร ท่สี ่งมาจากธนาคารตวั แทนของผูข้ ายเพ่อื นําเอกสารดงั กล่าวไปรบั ของก่อนการชําระเงนิ ค่า สนิ ค้าให้แก่ธนาคารนัน้ ธนาคารจะโอนสทิ ธกิ ์ ารครอบครองสนิ ค้าไปใหแ้ ก่ผูซ้ อ้ื ซง่ึ เป็นลูกค้า ของธนาคารให้นําสนิ คา้ ไปครอบครองหรอื เพ่อื นําไปจําหน่ายหาผลประโยชน์ โดยทผ่ี ซู้ อ้ื ตอ้ ง ให้คํารบั รองว่ากรรมสทิ ธใิ ์ นสนิ ค้ายงั คงเป็นของธนาคาร ซ่งึ ธนาคารจะเรยี กสนิ ค้ากลบั คืน เมอ่ื ไรกไ็ ดต้ ามแต่ธนาคารเหน็ สมควร 2.2 เมอ่ื ผนู้ ําเขา้ ขายสนิ คา้ ไดแ้ ลว้ หรอื เม่อื เวลาผ่านไประยะหน่ึง ผนู้ ําเขา้ เหน็ ว่า ควรจะจ่ายค่าสนิ คา้ ใหแ้ ก่ธนาคารกจ็ ะไปตดิ ต่อขอชําระค่าสนิ ค้านัน้ กบั ธนาคารพรอ้ มทงั้ ชําระ คา่ ดอกเบย้ี

218 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 2.3 โดยทวั่ ไปธนาคารจะคดิ ค่าธรรมเนียม T/R เทา่ กบั 0.125 2.4 ธนาคารจะเรยี กหลกั ประกนั ในรปู ของหลกั ทรพั ย์ เงนิ สดหรอื บุคคลกไ็ ดต้ าม แต่ธนาคารจะเหน็ สมควร สําหรบั วธิ กี ารทํา Trust Receipt เมอ่ื ผขู้ ายสนิ คา้ หรอื ผรู้ บั ประโยชน์ไดแ้ จง้ การเปิด เครดติ และส่งสนิ ค้าลงเรอื เพ่อื ส่งให้ผซู้ ้อื /ผู้สงั่ สนิ คา้ เขา้ แล้ว ผูร้ บั ประโยชน์จะออกตวั ๋ แลกเงนิ โดยมเี อกสารการคา้ ประกอบส่งผา่ นธนาคารผเู้ รยี กเกบ็ หรอื ธนาคารผรู้ บั ตวั ๋ ไปใหธ้ นาคารผอู้ อก เครดติ เพ่อื เรยี กเก็บเงนิ จากผู้สงั่ สนิ ค้าเข้าซ่งึ เป็นผู้ชําระเงนิ ตามตวั ๋ แต่ถ้าผู้สงั่ สนิ ค้าเข้ามี ปญั หายงั ไม่สามารถชําระเงนิ ตามตวั ๋ ไดแ้ ละมคี วามจําเป็นต้องนําสนิ ค้าไปจาํ หน่ายหรอื ผลติ ก่อนซง่ึ อาจจะเป็นบางส่วนหรอื ทงั้ หมด ผูส้ งั่ สนิ ค้าเขา้ กจ็ ะต้องขอทํา T/R เพ่อื ขอรบั เอกสาร ประกอบในการส่งสนิ ค้าจากธนาคารนําไปขอรบั ใบสงั่ ใหส้ ่งมอบสนิ คา้ (Delivery Order) จาก บรษิ ทั เรอื เพอ่ื นําไปออกสนิ คา้ จากกรมศุลกากรโดยยงั มไิ ดช้ าํ ระเงนิ ตามตวั ๋ ใหแ้ ก่ธนาคาร การทาํ T/R กบั ธนาคาร ผสู้ งั่ สนิ คา้ เขา้ จะขอเม่อื เรอื ไดเ้ ขา้ เทยี บท่าแลว้ หรอื อาจจะขอ ก่อนหน้า 1-2 วนั กไ็ ดโ้ ดยการมคี ําขอถงึ ธนาคารแจง้ ความประสงคพ์ รอ้ มรายละเอยี ดเก่ยี วกบั วงเงนิ T/R หรอื ไมต่ ามวธิ พี จิ ารณาใหส้ นิ เช่อื ทวั่ ๆ ไป คอื การพจิ ารณาถงึ วตั ถุประสงค์ การ ชําระคนื การป้องกนั ความเส่ยี ง เป็นต้น ในการทํา T/R กรรมสทิ ธใิ ์ นสนิ ค้าจะตกไปอยู่กบั ลกู คา้ ในขณะทม่ี ภี าระหน้ีจะตกอย่กู บั ธนาคารทจ่ี ะต้องชําระเงนิ ตามตวั ๋ เมอ่ื ถงึ กําหนดประกอบ กบั ความเส่ยี งในการทํา T/R ของธนาคารมอี ยู่ด้วยกนั หลายระดบั ทงั้ น้ีขน้ึ อยู่กบั วธิ กี ารนับ ระยะเวลาการชําระเงนิ ตามเครดติ เพ่อื เป็นการบรหิ ารความเส่ยี งภายใต้เง่อื นไขท่ธี นาคาร ยอมรบั ได้ ธนาคารจงึ จําเป็นต้องจดั ให้มหี ลกั ประกนั เช่น การให้มหี ลกั ทรพั ย์ค้ําประกนั และ/หรอื มเี งนิ ฝากประจาํ เป็นประกนั และ/หรอื มเี งนิ วางประกนั เป็นอตั รารอ้ ยละของมลู ค่าตวั ๋ (สนิ คา้ ) และ/หรอื จาํ นําสนิ คา้ เป็นประกนั และ/หรอื มผี คู้ ้ําประกนั ซง่ึ เป็นเจา้ ของหรอื ผูบ้ รหิ าร ระดบั สงู ของบรษิ ทั ฯ ทงั้ น้ขี น้ึ อยกู่ บั เกณฑค์ วามเสย่ี งและความน่าเชอ่ื ถอื ทางเครดติ ของลกู คา้ เม่อื ธนาคารไดพ้ จิ ารณาอนุมตั วิ งเงนิ T/R ให้แล้ว ผู้สงั่ สนิ คา้ เข้าต้องจดั การในเร่อื ง หลกั ประกนั และ/หรอื หนังสอื ค้ําประกนั ใหเ้ รยี บรอ้ ยก่อนจงึ จะเรม่ิ ใช้วงเงนิ T/R กบั ธนาคารได้ ในการขอทํา T/R อาจจะเป็นการขอวงเงนิ เฉพาะครงั้ หรอื วงเงนิ ถาวรเพ่อื การทํา T/R ในครงั้ ต่อๆ ไปดว้ ยกไ็ ด้ ซง่ึ ในกรณกี ารมวี งเงนิ ถาวรกบั ธนาคารในการขอทํา T/R แต่ละครงั้ ธนาคาร จะดําเนินการตรวจสอบวงเงนิ ของลูกค้าโดยนํายอดคงค้างบวก T/R ทข่ี อใหม่ เม่อื รวมแล้ว จะตอ้ งมยี อดไมเ่ กนิ วงเงนิ ทธ่ี นาคารอนุมตั ไิ ว้ ส่วนเง่อื นไขของการทํา Trust Receipt นัน้ ผู้สงั่ สนิ คา้ เขา้ ทไ่ี ดร้ บั อนุมตั วิ งเงนิ แล้ว จะตอ้ งทาํ สญั ญากบั ธนาคารและตอ้ งปฏบิ ตั ติ ามเงอ่ื นไขทธ่ี นาคารกําหนดดงั น้ี 1) ต้องจาํ นําสนิ คา้ ไวก้ บั ธนาคาร (ถา้ มกี ารจาํ นํา) สนิ คา้ ทไ่ี ดน้ ําออกมานนั้ จะต้องนํา เขา้ ไวใ้ นโกดงั หรอื คลงั สนิ คา้ ในนามของธนาคารโดยธนาคารเป็นผู้มสี ทิ ธใ์ นสนิ คา้ เหล่านนั้ การ

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 219 นําสนิ ค้าออกจากโกดงั หรอื คลงั สนิ ค้าในแต่ละครงั้ จะต้องไดร้ บั ความยนิ ยอมจากธนาคารก่อน เสมอ 2) ผูข้ อต้องรบั รองว่าจะนําเงนิ ทไ่ี ดร้ บั จากการขายสนิ คา้ มาผ่อนชาํ ระใหแ้ ก่ธนาคาร ซง่ึ ธนาคารจะพจิ ารณาถงึ ความเหมาะสมวา่ จะใหล้ ูกคา้ ชาํ ระหน้ภี ายในกําหนดกว่ี นั 3) ผขู้ อจะต้องทําประกนั อคั คภี ยั สนิ คา้ และสลกั หลงั กรมธรรมม์ อบใหธ้ นาคารรบั ผล ประโยชน์เมอ่ื ตกลงเงอ่ื นไขการทาํ สญั ญา Trust Receipt เรยี บรอ้ ยแลว้ ธนาคารจะสลกั หลงั ใบ ขนส่งสนิ คา้ ต้นฉบบั มอบให้ลกู คา้ พรอ้ มกบั ใบกํากบั สนิ คา้ ใบบรรจุสนิ คา้ สญั ญากรมธรรม์ เพ่อื ลูกคา้ /ผูส้ งั่ สนิ คา้ เขา้ นําไปแลกใบส่งมอบสนิ คา้ จากบรษิ ทั เรอื และนําไปยน่ื ต่อกรมศุลกากร เพอ่ื ออกของจากทา่ เรอื ต่อไป ระยะเวลาของการทาํ Trust Receipt จะกาํ หนดเวลาไว้ 2 ช่วงคอื 1) ระยะสนั้ มกี ําหนดการจา่ ยชาํ ระหน้ีอยใู่ นช่วงระยะเวลาอายหุ น้ีไม่เกนิ 1 ปี เช่น 30 วนั หรอื 60 วนั หรอื 90 วนั หรอื 120 วนั เป็นตน้ 2) ระยะยาว มกี ําหนดระยะเวลาจ่ายชําระหน้ีเกนิ 1 ปีขน้ึ ไปแต่โดยปกตธิ นาคารจะ หลกี เล่ยี งการพจิ ารณาให้ยกเวน้ ลูกค้าบางราย เพราะการทํา T/R ระยะยาวนานเกนิ ไปส่วน ใหญ่จะไม่ใช่กรณนี ําไปใชห้ มนุ เวยี น แต่จะเป็นการลงทุนในสนิ ทรพั ยถ์ าวรซง่ึ ผดิ วตั ถุประสงค์ ของการทาํ T/R ตวั อย่างที่ 4 การนบั ระยะเวลาของการ Trust Receipt จากข้อมูลเดิมของตัวอย่างท่ี 1 ในหัวข้อการเปิดเลตเตอร์ออฟเครดิตเพ่ือการสงั่ สนิ ค้าเขา้ สมมตวิ ่าเม่อื สนิ ค้ามาถึงท่าเรอื กรุงเทพฯ แลว้ แต่บรษิ ัท ก. มปี ญั หาไม่สามารถ ชําระเงนิ ตามตวั ๋ เม่อื ถงึ กําหนดได้ (ตวั ๋ 30 days at sight) และต้องการจะนําสนิ คา้ ออกไป จําหน่ายก่อน เม่อื เป็นดงั น้ีบรษิ ัท ก. ก็จะต้องติดต่อกับธนาคาร ข. ย่นื คําขอทํา T/R ระบุ วงเงนิ T/R ทต่ี อ้ งการ ระยะเวลาในการขอทาํ T/R และเสนอหลกั ประกนั เมอ่ื ธนาคารไดร้ บั คาํ ขอแล้วก็จะพิจารณาว่าจะให้วงเงนิ T/R ตามคําขอหรอื ไม่ โดยใช้วิธีการเหมือนกับการ พจิ ารณาปลอ่ ยสนิ เช่อื ทวั่ ๆ ไป เมอ่ื ธนาคารพจิ ารณาอนุมตั วิ งเงนิ T/R ใหแ้ ลว้ บรษิ ทั ก. ต้อง จดั การเกย่ี วกบั หลกั ประกนั หรอื หนังสอื ค้าํ ประกนั ให้เรยี บรอ้ ยและทําหนังสอื สญั ญาทรสั ต์รซี ที มอบไวก้ บั ธนาคาร ซง่ึ สญั ญาดงั กล่าวจะระบุเง่อื นไขต่างๆ ทเ่ี ป็นสาระสําคญั คอื สญั ญาว่าจะ ครอบครองสนิ ค้าและเงนิ ท่ขี ายสนิ ค้าไว้สําหรบั ธนาคาร ข. หรอื เพ่อื ประกนั หน้ีของตนและ ยอมรบั ว่าสนิ คา้ ทส่ี ่งมาและรบั ไวน้ นั้ เป็นของธนาคาร ข. (กรณีตอ้ งมกี ารจาํ นําสนิ คา้ ก็จะตอ้ งมี การทาํ สญั ญาจาํ นําและทาํ ประกนั ภยั สนิ คา้ คา้ ) หลงั จากนัน้ ธนาคาร ข. กจ็ ะสลกั หลงั Bill of Landing และมอบเอกสาร Shipping Document ใหบ้ รษิ ทั ก. เพ่อื นําไปออกสนิ คา้ จากบรษิ ทั เรอื และเม่อื ตวั ๋ ถงึ กําหนดชําระเงนิ ธนาคาร ก. ก็จะจ่ายเงนิ ให้ธนาคาร B ซ่งึ เป็นผูร้ บั ซอ้ื ตวั ๋ และตงั้ บรษิ ทั ก. เป็นลกู หน้ี (คดิ ดอกเบ้ยี นบั แต่วนั ทธ่ี นาคาร ข. ชําระเงนิ ใหธ้ นาคาร B จนถงึ

220 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก วนั ท่บี รษิ ทั ก. ชําระหน้ีเสรจ็ ส้นิ ตามอตั ราท่ตี กลงกนั ในสญั ญา) เม่อื บรษิ ทั ก. ขายสนิ ค้าได้ แลว้ กจ็ ะนําเงนิ มาชาํ ระใหก้ บั ธนาคาร ข. ภายในกําหนดระยะเวลาทท่ี าํ T/R ทม่ี า : (ชนนิ ทร์ พทิ ยาววิ ธิ , 2553 หน้า 158) สญั ญาทรสั ต์รีซีท เรยี น บมจ. ธนาคารกรงุ ไทย วนั ท.่ี ...................................... โดยหนังสอื ฉบบั น้ี ขา้ พเจา้ .................................................................................... ขอยนื ยนั ต่อ บมจ. ธนาคารกรุงไทย ซ่ึงต่อไปน้ีจะเรยี กว่า “ธนาคาร” ว่าขา้ พเจา้ ไดร้ บั มอบ เอกสารแสดงสทิ ธใิ นสนิ ค้าซ่งึ ระบุไว้ในรายละเอยี ดของสนิ ค้าและจํานวนเงนิ ตามรายละเอยี ด ของสนิ คา้ และจาํ นวนเงนิ ตามหน้ที รสั ตร์ ซี ที ทแ่ี นบทา้ ยหนงั สอื น้แี ละถอื เป็นส่วนหน่ึงแห่งสญั ญา น้ีดว้ ย “รายละเอยี ดแนบทา้ ย” ไปจากธนาคารเพ่อื นําไปออกสนิ คา้ ทไ่ี ด้สงั่ ซ้อื ไวโ้ ดยท่ยี งั มไิ ด้ ชาํ ระเงนิ ค่าสนิ คา้ ตามจาํ นวนทร่ี ะบไุ วใ้ นรายละเอยี ดแนบทา้ ยใหแ้ ก่ธนาคาร ขา้ พเจา้ ขอรบั รองวา่ กรรมสทิ ธใิ ์ นสนิ คา้ ตามเอกสารแสดงสทิ ธดิ งั กล่าวเป็นของธนาคาร แต่เพยี งผเู้ ดยี ว และการทธ่ี นาคารไดย้ นิ ยอมใหข้ า้ พเจ้าไดย้ ดึ ถอื ครอบครองเอกสารแสดงสทิ ธิ ในสนิ คา้ นัน้ เป็นการกระทําเพ่อื ประโยชน์ของขา้ พเจา้ ในการชาํ ระหน้ีทรสั ต์รซี ที ใหแ้ ก่ธนาคาร และขอใหส้ ญั ญาต่อธนาคารดงั มขี อ้ ความต่อไปน้ี ขอ้ 1. เม่อื ขา้ พเจา้ ไดร้ บั สนิ ค้าดงั กล่าวมาแลว้ ขา้ พเจา้ จะนําไปเกบ็ ไวท้ .่ี ............... ถนน................. ตาํ บล/แขวง.................... อาํ เภอ/เขต................... จงั หวดั ......................... และขา้ พเจา้ ยอมเสยี ค่าเช่าโกดงั ค่าเก็บรกั ษาสนิ ค้า ค่าใช้จ่ายในการขอออกสนิ ค้าและค่า อากรขาเข้าสินค้าทงั้ ส้ิน และจะเก็บรกั ษาไว้เพ่ือประโยชน์ของธนาคารโดยไม่เรยี กร้อง ค่าตอบแทนจากธนาคารและขอรบั ผดิ ชอบในความเสยี หาย บุบสลาย สญู หาย หรอื เสอ่ื ม ราคาของสนิ คา้ ดงั กลา่ ว รวมถงึ ความเสยี หายทเ่ี กดิ ขน้ึ แก่บุคคลอ่นื ไมว่ ่าจะดว้ ยเหตุใดแต่เพยี ง ผเู้ ดยี วทุกประการ ขอ้ 2. เม่อื ขา้ พเจา้ ไดน้ ําเอกสารแสดงสทิ ธใิ นสนิ คา้ ไปออกสนิ ค้าและไดน้ ําสนิ ค้าไป เก็บไว้ท่คี ลงั สนิ ค้าแล้ว ข้าพเจ้าจะนําใบรบั คลงั สนิ ค้าซ่งึ อกในนามธนาคารและใบประทวน สนิ คา้ ไปมอบใหธ้ นาคารทนั ที เวน้ แต่ธนาคารจะมคี าํ สงั่ เปลย่ี นแปลงเป็นอย่างอ่นื ขอ้ 3. ในกรณที ข่ี า้ พเจา้ ขายสนิ คา้ ทไ่ี ดร้ บั มอบจากธนาคารดงั กล่าวในขอ้ 1. ได้ หรอื กรณที ส่ี นิ คา้ ดงั กลา่ วถกู ยดึ อายดั ขา้ พเจา้ จะตอ้ งแจง้ ใหธ้ นาคารทราบทนั ที

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 221 ขอ้ 4. ในกรณที ข่ี า้ พเจา้ ไดข้ ายสนิ คา้ ดงั กล่าวไปว่าจะขายในรปู สนิ คา้ วตั ถุดบิ หรอื ใน รปู สนิ ค้าสาํ เรจ็ รปู หรอื นําสนิ คา้ วตั ถุดบิ มาประกอบผลติ แลว้ นําออกขายหรอื ถงึ แมว้ ่าขา้ พเจา้ จะมไิ ด้นําสนิ ค้าออกขายก็ดี หรอื ถงึ แมว้ ่าสนิ ค้านัน้ จะเป็นสนิ ค้าประเภททุนซ่งึ ไม่ได้นําออก ขายกต็ าม ขา้ พเจา้ จะต้องนําเงนิ มาชําระค่าสนิ ค้าในจํานวนและในกําหนดเวลาท่รี ะบุไวต้ าม รายละเอยี ดแนบทา้ ยใหแ้ ก่ธนาคารโดยคาํ นวณเงนิ ตราต่างประเทศทร่ี ะบุไวใ้ นรายละเอยี ดแนบ ทา้ ยเป็นเงนิ ไทยตามอตั ราแลกเปลย่ี นทธ่ี นาคารตอ้ งชําระค่าสนิ คา้ แทนขา้ พเจา้ หรอื ตามอตั ราท่ี ตกลงกนั ไวห้ รอื ในอตั ราแลกเปลย่ี นของธนาคาร ณ วนั ครบกําหนดชาํ ระเงนิ ตามทรสั ตร์ ซี ที หรอื ในอตั ราท่ไี ด้กําหนดไว้แนบท้ายหนังสอื น้ี โดยข้าพเจา้ ยนิ ยอมให้ธนาคารเป็นผู้เลอื กท่จี ะใช้ อตั ราใดแล้วแต่จะเหน็ สมควรตลอดจนยอมให้ธนาคารคดิ ดอกเบ้ยี ในจาํ นวนเงนิ ท่รี ะบุไว้ตาม รายละเอยี ดแนบทา้ ยในอตั ราสงู สุดทธ่ี นาคารพาณิชยเ์ รยี กเกบ็ ไดต้ ามทม่ี ปี ระกาศของธนาคาร แห่งประเทศไทยเกย่ี วกบั การกําหนดใหธ้ นาคารพาณชิ ยใ์ นเร่อื งดอกเบย้ี และส่วนลด (ปจั จบุ นั เท่ากบั ร้อยละ 15 ต่อปี) นับแต่วนั ท่ธี นาคารได้ชําระเงนิ ค่าสนิ ค้าแทนข้าพเจ้ารวมทงั้ เสยี ค่าธรรมเนียมค่าใชจ้ า่ ยใดๆ อนั เกย่ี วกบั หน้ที รสั ตร์ ซี ที ตามหนงั สอื ทุกอยา่ งทกุ ประการ ขอ้ 5. ธนาคารมสี ทิ ธเิ รยี กใหข้ า้ พเจา้ ชําระหน้ีทรสั ต์รซี ที บางส่วนหรอื ทงั้ หมดก่อนถงึ วนั ครบกําหนดชาํ ระตามรายละเอยี ดแนบทา้ ยเม่อื ใดก็ไดห้ ากธนาคารเหน็ สมควร โดยไมต่ ้อง คํานึงว่าข้าพเจ้าจะได้ขายสินค้าได้บางส่วนหรอื ทงั้ หมดหรอื ไม่หรือแม้จะยงั ไม่ถึงวนั ครบ กาํ หนดชาํ ระตามรายละเอยี ดแนบทา้ ยดงั กลา่ วกต็ าม ขอ้ 6. ในกรณีดงั ต่อไปน้ี ขา้ พเจ้ายอมให้ธนาคารถือว่าขา้ พเจา้ ตกเป็นผู้ผดิ นัดผดิ สญั ญาและใหธ้ นาคารใชส้ ทิ ธนิ ําสนิ คา้ กลบั ไปส่กู ารครอบครองของธนาคาร และ/หรือยดึ เงนิ ท่ี ขายสนิ ค้าไดท้ งั้ หมดโดยไม่ต้องแจง้ ใหข้ า้ พเจา้ ทราบล่วงหน้าแต่ประการใดถงึ แมจ้ ะยงั ไมค่ รบ กําหนดชาํ ระเงนิ คา่ สนิ คา้ ตามทร่ี ะบุไวใ้ นรายละเอยี ดแนบทา้ ยกต็ าม 6.1 เม่อื ข้าพเจา้ ไม่สามารถชําระเงนิ จํานวนใดจํานวนหน่ึงหรอื หลายจํานวน ตามรายละเอยี ดแนบทา้ ยเมอ่ื ถงึ กําหนดชําระ 6.2 เมอ่ื ขา้ พเจา้ ไมป่ ฏบิ ตั หิ รอื ปฏบิ ตั ผิ ดิ เงอ่ื นไขต่างๆ ทร่ี ะบไุ วใ้ นสญั ญาน้ี 6.3 เมอ่ื ปรากฏว่าหลกั ฐาน หนังสอื ขอ้ รบั รอง หรอื เอกสารใดทข่ี า้ พเจา้ มอบ ใหแ้ ก่ธนาคารมขี อ้ ความเทจ็ หรอื เป็นเอกสารปลอมหรอื ไม่มผี ลบงั คบั ตามกฎหมาย 6.4 เมอ่ื ขา้ พเจา้ ถูกฟ้องรอ้ งดาํ เนินคดี หรอื มเี หตุการณ์อ่นื ใดทธ่ี นาคารเหน็ ว่า อาจก่อใหเ้ กดิ ความเสยี หายต่อการดาํ เนินการหรอื สถานะการเงนิ ของขา้ พเจา้ 6.5 เม่อื ขา้ พเจา้ ตกเป็นผมู้ หี น้ีสนิ ล้นพ้นตวั หรอื ถูกพิทกั ษ์ทรพั ย์ หรอื ถูกเจา้ พนกั งานยดึ หรอื อายดั ทรพั ย์ 6.6 เมอ่ื ขา้ พเจา้ ผดิ นดั ชาํ ระหน้สี นิ อ่นื ๆ ทม่ี อี ยตู่ ่อธนาคาร

222 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 6.7 เม่อื สนิ ค้าดงั กล่าวเกดิ ความเสยี หาย บุบสลาย สูญหายหรอื เส่อื มราคา ไมว่ ่าดว้ ยเหตุใด ขอ้ 7. ในกรณที ข่ี า้ พเจา้ ตกเป็นผผู้ ดิ สญั ญาดงั กล่าวในขอ้ 6. ไมว่ ่าธนาคารจะไดแ้ จง้ ให้ ขา้ พเจา้ ทราบเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรว่าขา้ พเจา้ ไดต้ กเป็นผู้ผดิ นัดผดิ สญั ญาแล้วหรอื ไม่กต็ าม ขา้ พเจา้ ยอมใหธ้ นาคารถอื วา่ เป็นการผดิ นดั ในเงนิ ทกุ จาํ นวนทร่ี ะบุไวใ้ นรายละเอยี ดแนบทา้ ย และให้ถือว่าเงินทุกจํานวนดงั กล่าวถึงกําหนดชําระทนั ที และข้าพเจ้ายอมให้ธนาคารคิด ดอกเบย้ี ในจาํ นวนเงนิ ทร่ี ะบุไวใ้ นรายละเอยี ดแนบทา้ ยทค่ี า้ งชําระดงั กลา่ วในอตั ราตามท่ี กําหนดในขอ้ 4. นับแต่วนั ทข่ี า้ พเจา้ ตกเป็นผผู้ ดิ นัดสญั ญาจนกว่าจะชําระหน้ีตามจาํ นวนเงนิ ท่ี ระบุไว้ในรายละเอยี ดแนบทา้ ยทงั้ หมดเสรจ็ ส้นิ และขา้ พเจา้ ยนิ ยอมให้ธนาคารหกั บญั ชเี งนิ ฝากทุกประเภทของขา้ พเจา้ ท่มี อี ยู่กบั ธนาคารเพ่อื ชําระหน้ีของข้าเจา้ ตามหนังสอื ฉบบั น้ีได้ ทนั ที และเม่อื หกั แล้วปรากฏยงั เหลอื หน้ีค้างชําระอยู่อกี เป็นจาํ นวนเท่าใด ขา้ พเจ้ายอมให้ ธนาคารนําหน้ีท่ีเหลอื ค้างชําระดงั กล่าวลงจ่ายในบญั ชเี ดนิ สะพดั ของขา้ พเจา้ และเป็นหน้ีท่ี ขา้ พเจา้ จะต้องชําระใหแ้ ก่ธนาคารพรอ้ มดอกเบ้ยี ในอตั ราสูงสุดดงั กล่าวตามประเพณีการคดิ ดอกเบย้ี ทบต้นในบญั ชเี ดนิ สะพดั ของธนาคารนับแต่วนั ทเ่ี ป็นหน้ีตามบญั ชเี ดนิ สะพดั ตลอดจน รบั ผดิ ชดใชค้ ่าเสยี หายทงั้ หลายในบรรดาท่ธี นาคารจะได้รบั อนั เน่ืองจากการผดิ นัดผดิ สญั ญา ของข้าพเจา้ รวมทงั้ ค่าใชจ้ ่ายในการเตอื น เรยี กรอ้ ง ทวงถาม ดําเนินคดี และการบงั คบั ชาํ ระหน้ี จนเตม็ จาํ นวนทกุ อยา่ งทกุ ประการ อน่ึง ในกรณีท่มี กี ารจํานองเป็นประกนั หน้ีทรสั ต์รซี ีทตามหนังสอื น้ีและธนาคารได้ บงั คบั จาํ นองได้บงั คบั จาํ นองเอาทรพั ยท์ จ่ี าํ นองขายทอดตลาดไดเ้ งนิ สุทธไิ ม่พอชําระหน้ี หรอื ในกรณีธนาคารเอาทรพั ยท์ ่จี ํานองหลุดเป็นสทิ ธแิ ละราคาทรพั ยท์ จ่ี ํานองต่ํากว่าจํานวนหน้ีอยู่ เท่าใด ข้าพเจ้ายอมชําระหน้ีท่ขี าดจํานวนนัน้ จากทรพั ย์สินอ่ืนของข้าพเจ้าแก่ธนาคารจน ครบถว้ น ขอ้ 8. ในกรณที ธ่ี นาคารเรยี กใหข้ า้ พเจา้ ชาํ ระหน้ีก่อนกําหนดตามขอ้ 5. หรอื ในกรณที ่ี ข้าพเจ้าตกเป็นผู้ผิดนัดผดิ สญั ญาดงั กล่าวในข้อ 6. และข้าพเจ้ายงั ขายสินค้าไม่หมดหาก ธนาคารมคี วามประสงคจ์ ะใหข้ า้ พเจา้ สง่ มอบสนิ คา้ ทเ่ี หลอื ขา้ พเจา้ จะตอ้ งสง่ มอบสนิ คา้ คนื ให้ แก่ธนาคารทนั ทไี มว่ ่าสนิ คา้ นนั้ จะไดน้ ําไปประกอบวตั ถุอ่นื แลว้ หรอื ไม่กต็ ามโดยจะไมเ่ รยี กรอ้ ง ค่าเช่าโกดงั ค่าออกสินค้า ค่าอากรขาเข้า เงนิ หรอื ค่าตอบแทนใดๆ จากธนาคาร และ ธนาคารมสี ทิ ธิท่ไี ด้รบั มอบมาน้ีออกขายตามวธิ กี ารและในราคาท่ธี นาคารเหน็ สมควรแต่ฝ่าย เดยี ว โดยขา้ พเจา้ จะไมไ่ ดแ้ ยง้ แต่อยา่ งใดทงั้ สน้ิ หากขายแลว้ ไดเ้ งนิ สุทธหิ ลงั หกั ค่าธรรมเนียม ค่าใชจ้ ่ายต่างๆ แลว้ ไม่พอชําระค่าสนิ คา้ ตามจาํ นวนทร่ี ะบุไวใ้ นรายละเอยี ดแนบท้ายครบถ้วน ขาดอยู่เท่าไร ขา้ พเจ้ายอมชําระให้จนครบพร้อมดอกเบ้ยี ของจํานวนเงนิ ท่ยี งั ชําระไม่ครบ ดงั กลา่ วในอตั ราตามทก่ี าํ หนดในขอ้ 4. นบั แต่วนั ทธ่ี นาคารหกั เงนิ ค่าขายสนิ คา้

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 223 ชําระหน้ีและปรากฎว่ายงั เหลอื หน้ีค้างชําระอยู่ต่อธนาคารอีกจนกว่าจะชําระเงนิ ทุกจํานวน ตามทร่ี ะบไุ วใ้ นรายละเอยี ดแนบทา้ ยเสรจ็ สน้ิ ขอ้ 9. ในกรณีท่ปี รากฏภายหลงั ว่า เอกสารการส่งสนิ ค้ามขี อ้ กําหนด เง่อื นไข ไม่ ตรงกบั ขอ้ กําหนด และ/หรอื เง่อื นไขทร่ี ะบุไวใ้ นคําขอเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ หรอื เอกสารใดท่ี เก่ยี วขอ้ งหรอื ในเลตเตอร์ออฟเครดติ เองกต็ ามหรอื ในกรณีท่เี อกสารการส่งสนิ คา้ และ/หรือ สนิ คา้ เกดิ ความเสยี หายหรอื สูญหายไมว่ ่าจะเป็นบางส่วนหรอื ทงั้ หมด และไม่ว่าจะเกดิ ขน้ึ จาก เหตุใดๆ แมเ้ ป็นเหตุสดุ วสิ ยั กต็ าม ขา้ พเจา้ กต็ กลงยนิ ยอมชาํ ระเงนิ คา่ สนิ คา้ ใหก้ บั ธนาคารตาม จํานวนและกําหนดเวลาท่รี ะบุไว้ในรายละเอยี ดแนบทา้ ยจนครบถ้วนโดยไม่มเี ง่อื นไขหรอื ข้อ โตแ้ ยง้ ใดๆ ทงั้ สน้ิ ขอ้ 10. ขา้ พเจา้ จะไมน่ ําเอกสารแสดงสทิ ธใิ นสนิ คา้ และ/หรอื สนิ คา้ ไปก่อใหเ้ กดิ ภาระ ผกู พนั ใดๆ ตลอดระยะเวลาทย่ี งั เป็นหน้ที รสั ตร์ ซี ที ตามหนงั สอื ฉบบั น้อี ยตู่ ่อธนาคาร ขอ้ 11. ขา้ พเจา้ ตกลงนําสนิ ค้าดงั กล่าวประกนั อคั คภี ยั ไวก้ บั บรษิ ทั ประกนั ท่ธี นาคาร เห็นชอบในวงเงนิ เอาประกันไม่น้อยกว่าจํานวนเงนิ ท่ีระบุไว้ในรายละเอียดแนบท้ายโดย กําหนดใหธ้ นาคารเป็นผู้รบั ประโยชน์และขา้ พเจา้ เป็นผู้ชําระค่าเบ้ยี ประกนั ภยั เอง โดยจะส่ง มอบกรมธรรมป์ ระกนั ภยั ใหธ้ นาคารเกบ็ ไวใ้ นทนั ทที ท่ี าํ สญั ญาประกนั ภยั เสรจ็ เรยี บรอ้ ย หากขา้ พเจา้ ไมท่ ําสญั ญาประกนั อคั คภี ยั สนิ คา้ ดงั กล่าวหรอื ไมย่ อมชําระค่าเบย้ี ประกนั ไมว่ ่างวดหน่ึงงวดใด ธนาคารมสี ทิ ธทิ จ่ี ะทาํ สญั ญาประกนั อคั คภี ยั โดยระบุใหธ้ นาคารเป็นผรู้ บั ประโยชน์หรือชําระค่าเบ้ียประกันแทนข้าพเจ้า และข้าพเจ้าจะต้องชําระค่าเบ้ียประกัน ค่าธรรมเนียม ค่าใช้จ่ายในการเอาประกนั ภยั สนิ ค้าดงั กล่าวให้แก่ธนาคารทนั ทโี ดยยอมให้ ธนาคารมีสิทธิหักเงินจากบัญชีเงินฝากทุกประเภทของข้าพเจ้าเพ่ือชําระค่าเบ้ียประกัน ค่าธรรมเนยี ม ค่าใชจ้ า่ ยดงั กลา่ วได้ อน่งึ ขา้ พเจา้ ขอใหส้ ญั ญาวา่ เมอ่ื ไดร้ ะบใุ หธ้ นาคารเป็นผรู้ บั ประโยชน์ในการเอาประกนั ดงั กล่าวแลว้ ขา้ พเจา้ จะไมเ่ ปลย่ี นแปลงแกไ้ ขผรู้ บั ประโยชน์จากธนาคารเป็นบุคคล นิตบิ ุคคล อ่นื เป็นอนั ขาดตลอดระยะเวลาทข่ี า้ พเจา้ ยงั ชาํ ระหน้ีทรสั ตร์ ซี ที ตามหนงั สอื ฉบบั น้ีใหแ้ ก่ธนาคาร ไมค่ รบถว้ น ลงช่อื ...................................................ผสู้ ญั ญา ลงช่อื ......................................................พยาน ลงช่อื ......................................................พยาน

224 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก รายละเอียดของสินค้าและจานวนเงินตามหนี้ทรสั ตร์ ีซีท ⧠ เลตเตอรอ์ อฟเครดติ หมายเลข.......................................................................................... ⧠ ตวั ๋ เรยี กเกบ็ สนิ คา้ เขา้ (ไอ.บ.ี ซ.ี ) หมายเลข...................................................................... จาํ นวนเงนิ ตามตวั ๋ วนั ครบกาํ หนด ประเภทของ เครอ่ื งหมาย ช่อื เรอื และใบ แลกเงนิ /ตาม ชาํ ระ สนิ คา้ หบี ห่อ ตราสง่ สนิ คา้ ใบกํากบั ราคาสนิ คา้ เลขท่ี เอกสารทไ่ี ดร้ บั ไป ⧠ Invoice ⧠ Insurance Policy or Certificate ⧠ Bill of Landing ⧠ Packing List/ Weight Note ⧠ Others………………………… ลงช่อื ...........................................ผรู้ บั ผเู้ ตรยี ม........................................... วนั ท.่ี ........................................... ผตู้ รวจ............................................. ผอู้ นุมตั .ิ ........................................... ทม่ี า : (www.ktb.co.th/ktb/Download/.../MediaFile_5260TrustReceiptContract.d... / สบื คน้ เมอ่ื 8 มนี าคม 2558)

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 225 จากท่ีกล่าวมาข้างต้นจะเห็นว่า สญั ญาทรสั ต์รซี ีทจะเกิดข้นึ ตามประเพณีการค้า ระหว่างประเทศอนั เกดิ จากการท่ผี ูส้ งั่ สนิ ค้าเขา้ ขอให้ธนาคารชําระเงนิ ค่าสนิ ค้าให้ตามความ ผกู พนั ในเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ไปก่อนซง่ึ ผซู้ อ้ื มคี วามจาํ เป็นตอ้ งขอรบั เอกสารเพ่อื นําสนิ คา้ ออก มาขายหรอื ผลติ เพ่อื นํามาจําหน่ายให้ได้ซง่ึ เงนิ ตราท่นี ํามาจ่ายชําระหน้ีใหก้ บั ธนาคารต่อไป ดงั นัน้ ธนาคารจงึ ใหผ้ ู้สงั่ สนิ คา้ เขา้ ลงลายมอื ช่อื ไว้ในสญั ญาทรสั ต์รีซที ตามรูปแบบทธ่ี นาคาร กําหนดขน้ึ โดยยอมรบั ว่าสนิ คา้ นัน้ เป็นกรรมสทิ ธขิ ์ องธนาคาร ในการทําสญั ญาทรสั ต์รซี ที จะมี ผลทาํ ใหเ้ งนิ ทล่ี กู คา้ ไดจ้ ากการจาํ หน่ายสนิ คา้ ตกเป็นของธนาคารทนั ที เน่ืองจากธนาคารเป็น เ จ้า ข อ ง สิน ค้า ด ัง ก ล่ า ว แ ม้ลู ก ค้า จ ะ เ ป็ นผู้ค ร อ บ ค รอ ง เ ง ิน ค่ าข า ย สิน ค้า ก็ต า ม แ ต่ ก็เ ป็ น ก า ร ครอบครองหรอื ยดึ ถอื ไวแ้ ทนธนาคารเพอ่ื ชาํ ระหน้ตี ามสญั ญาขอเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ และ เงนิ ทล่ี กู คา้ ไดม้ าจากการขายสนิ คา้ นนั้ ธนาคารมสี ทิ ธนิ ์ ํามาหกั ชําระหน้ีค่าสนิ คา้ ทธ่ี นาคารชาํ ระ แทนลกู คา้ ไดห้ ากไมพ่ อลกู คา้ จะตอ้ งรบั ผดิ ชอบหน้ีในส่วนทข่ี าดอกี จนครบจาํ นวน แต่ธนาคาร ไม่มสี ทิ ธนิ ์ ําเงนิ เหล่าน้ีไปหกั หน้ีประเภทอ่นื ของลูกค้าทไ่ี ม่เก่ยี วขอ้ งกบั หน้ีตามสญั ญาขอเปิด เลตเตอรอ์ อฟเครดติ และตามสญั ญาทรสั ต์รซี ที เน่ืองจากจะทาํ ใหผ้ คู้ ้าํ ประกนั ตามสญั ญาขอเปิด เลตเตอรอ์ อฟเครดติ และสญั ญาทรสั ตร์ ซี ที เสยี เปรยี บได้ 3. แฟคตรอร่ิง (Factoring) แฟคตรอรงิ่ คือ การให้บรกิ ารทางการเงนิ ท่ดี ําเนินการโดยสถาบนั การเงนิ ท่ี เรยี กว่าบรษิ ทั แฟคตรอรง่ิ แก่ผูข้ ายสนิ ค้าหรอื บรกิ าร โดยการทผ่ี ูข้ ายสนิ คา้ นําลูกหน้ีการค้าท่ี ยงั ไมค่ รบกําหนดชําระเงนิ ไปแลกเปลย่ี นเป็นเงนิ สดในทนั ทเี พ่อื ใชห้ มุนเวยี นในกจิ การของตน ด้วยการโอนสิทธกิ ารรบั เงนิ ในหน้ีการค้าท่ีรอเรยี กเก็บเงนิ และโอนสทิ ธใิ ์ นความเป็นเจา้ หน้ี ใหก้ บั บรษิ ทั แฟคตรอรงิ่ พรอ้ มทงั้ ส่งมอบเอกสารหน้กี ารคา้ ต่างๆ เช่น ใบกาํ กบั สนิ คา้ ใบรบั วาง บลิ หรอื ใบเสรจ็ รบั เงนิ เป็นตน้ เน่ืองจากเป็นการแลกเปลย่ี นใหแ้ ก่บรษิ ทั แฟคตรอรง่ิ ซง่ึ อย่ใู น ฐานะผรู้ บั โอนสทิ ธจิ ์ ะเรยี กเกบ็ เงนิ จากลูกหน้ีเพ่อื ตดั ชาํ ระกบั เงนิ ทผ่ี ขู้ ายสนิ คา้ หรอื บรกิ ารไดร้ บั ลว่ งหน้าไปก่อน การโอนสทิ ธเิ ์รยี กรอ้ งของหน้ีการคา้ กระทาํ ไดโ้ ดยการทาํ หนงั สอื โอนสทิ ธเิ ์ รยี กรอ้ ง หน้ีการค้าจากผู้ขายสนิ คา้ ไปใหแ้ ก่บรษิ ทั แฟคตรอรงิ่ จากนัน้ บรษิ ทั แฟคตรอรงิ่ จะส่งหนังสอื การโอนสทิ ธใิ ์ ห้ลูกหน้ีหรอื ผซู้ อ้ื สนิ คา้ รบั ทราบว่าหน้ีทางการคา้ ไดโ้ อนจากผู้ขายสนิ ค้ามาสู่ตน เพ่อื ใหผ้ ู้ขายสนิ ค้าชําระหน้ีการคา้ แก่บรษิ ทั แฟคตรอรงิ่ แทนการชําระให้ผูข้ ายสนิ ค้าเม่อื ครบ กาํ หนดการจา่ ยเงนิ จงึ ถอื ว่าการแลกเปลย่ี นหน้กี ารคา้ เป็นเงนิ สดระหว่างบรษิ ทั แฟคตรอรง่ิ กบั ผขู้ ายสนิ คา้ จงึ เป็นสนิ เชอ่ื ทางการคา้ อกี รปู แบบหน่งึ ดงั นัน้ แฟคตรอรง่ิ สามารถใช้เป็นเคร่อื งมอื ในการฟ้ืนฟูสนิ เช่อื เพ่อื การคา้ สําหรบั ผปู้ ระกอบการขนาดกลางและขนาดยอ่ มไดเ้ ป็นอยา่ งดี เพราะสามารถช่วยเหลอื ผปู้ ระกอบการ ทไ่ี ม่สามารถขอสนิ เช่อื จากธนาคารเน่ืองจากขาดหลกั ประกนั แต่บรษิ ทั แฟคตรอรง่ิ ให้สนิ เช่อื

226 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก ผปู้ ระกอบการไดโ้ ดยมหี น้กี ารคา้ ทจ่ี ะรบั โอนมาจากผขู้ ายสนิ คา้ เป็นหลกั ประกนั กล่าวคอื หน้ี การคา้ ทค่ี ุณภาพดที แ่ี ฟคตรอรงิ่ รบั โอนสทิ ธเิ ์ รยี กรอ้ งมาน้ีกค็ อื หลกั ประกนั ในการปล่อยสนิ เช่อื นนั่ เอง สินเชื่อเพ่ือการส่งออก เมอ่ื เรม่ิ ทาํ ธุรกจิ ส่งออก ผปู้ ระกอบการมคี วามจาํ เป็นอย่างยงิ่ ทจ่ี ะตอ้ งหาแหล่งเงนิ ทุน ไ ว้เ พ่ือ เ ป็ น ทุ น ใ น ก า ร ผ ลิต สิน ค้า ห รือ เ พ่ือ ไ ว้ใ ช้เ ป็ น ค่ า ใ ช้จ่ า ย ท่ีเ ก่ีย ว เ น่ื อ ง กับ ก า ร ส่ ง อ อ ก ผู้ประกอบการอาจจะต้องใช้บรกิ ารกู้ยมื จากสถาบนั การเงนิ เช่น ธนาคารพาณิชย์ต่างๆ (Commercial Bank) ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย (Exim Bank) เป็นตน้ ในการใชบ้ รกิ ารกูย้ มื เงนิ กบั ธนาคารวตั ถุประสงคค์ อื ตอ้ งการใหธ้ นาคารพาณิชยไ์ ดร้ บั รองความ น่าเช่อื ถือให้แก่กจิ การว่าฐานะผลการดําเนินธุรกจิ มคี วามมนั่ คงยนื นาน ไม่มปี ญั หาในการ สง่ ออก ในการขอกผู้ สู้ ่งออกจะตอ้ งมอบสนิ คา้ ใหธ้ นาคารครอบครองและต้องทําประกนั อคั คภี ยั แลว้ มอบใหธ้ นาคารเป็นผรู้ บั ผลประโยชน์ตามกรมธรรมใ์ นวงเงนิ ไมน่ ้อยกว่าจาํ นวนทธ่ี นาคาร ให้กู้ยมื ซ่งึ สินค้าอาจจะเก็บไว้ใน ณ สถานท่ีเก็บสินค้าของธนาคารหรอื โกดงั ของบรษิ ัท คลงั สนิ คา้ ทธ่ี นาคารใหค้ วามเหน็ ชอบกไ็ ด้ การขอรบั สนิ คา้ ท่จี าํ นําไวก้ บั ธนาคารเพ่อื ทาํ การ สง่ ออกจะตอ้ งแจง้ ใหธ้ นาคารทราบดว้ ยการทาํ หนังสอื เป็นลายลกั ษณ์อกั ษรตามแบบฟอรม์ ของ ธนาคารซง่ึ ตามแบบฟอรม์ จะมรี ายละเอยี ดว่าเป็นสนิ คา้ อะไร จํานวนเท่าใด สนิ คา้ จะส่งออก โดยเรอื อะไร และเมอ่ื ใด ทงั้ น้ีอาจจะตอ้ งใชส้ ญั ญาซอ้ื ขายสนิ คา้ โดยมอบ L/C ใหธ้ นาคารเพ่อื ใชป้ ระกอบการพจิ ารณาการสงั่ จา่ ยสนิ คา้ ดว้ ย สมพงษ์ เฟ่ืองอารมย์ (2554 : 172) ไดก้ ล่าวว่าการขอสนิ เช่อื เพ่อื การส่งออก (Export Financial) ถา้ ธนาคารพาณชิ ยเ์ ป็นผใู้ หก้ ูเ้ อง ธนาคารจะคดิ อตั ราดอกเบย้ี ประมาณ 13% ต่อปี และถ้าตวั ๋ ทน่ี ํามาขอกูผ้ ู้ส่งออกไม่สามารถชาํ ระคนื ธนาคารพาณชิ ยใ์ นวนั ครบกําหนดชาํ ระเงนิ ธนาคารจะคดิ อตั ราดอกเบย้ี สาํ หรบั จาํ นวนเงนิ ตน้ ทค่ี รบกําหนดชําระนนั้ ประมาณ 14% นบั จาก วนั ท่ตี วั ๋ ครบกําหนดชําระ สําหรบั ผู้ส่งออกท่ธี นาคารพาณิชย์รบั รองแล้วเห็นว่ามคี วามพึง เช่อื ถอื ได้ ธนาคารพาณิชยก์ ็จะย่นื เร่อื งไปท่ธี นาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศ ไทยเพ่อื ใหผ้ ูส้ ่งออกรายนนั้ สามารถนําตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ (Promissory Note) ไปขายต่อใหก้ บั ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แหง่ ประเทศไทยซง่ึ จะเสยี ดอกเบย้ี ต่ํากว่าธนาคารพาณิชยใ์ น อตั รา 7% ต่อปีเท่านนั้ แต่ถา้ หากผสู้ ่งออกไม่สามารถชาํ ระคนื เงนิ ใหแ้ ก่ธนาคารเพ่อื การส่งออก และนําเขา้ แห่งประเทศไทยในวนั ครบกําหนด ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศ ไทยจะหกั บญั ชขี องธนาคารพาณชิ ยต์ ามจาํ นวนทข่ี อขายตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ไวก้ บั ธนาคารเพ่อื การ ส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทยและคดิ เบย้ี ปรบั จากผสู้ ่งออกประมาณ 8% ต่อปีนบั จากวนั ท่ี

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 227 กูจ้ นถงึ วนั ครบกําหนดชาํ ระเงนิ (อตั ราดอกเบย้ี น้ีสามารถปรบั ขน้ึ ลงไดแ้ ลว้ แต่สภาพการณ์ทาง เศรษฐกจิ ของแต่ละปี ซง่ึ จะตอ้ งดาํ เนนิ การตามนโยบายของกระทรวงการคลงั กําหนด) ดงั นัน้ สนิ เช่อื เพ่อื การส่งออกจงึ ถือว่าเป็นสนิ เช่อื ประเภทระยะสนั้ ท่ธี นาคารให้การ สนับสนุนแก่ผู้ส่งออกโดยมวี ตั ถุประสงค์หลกั กล่าวคอื ให้ผู้ส่งออกมสี ภาพคล่องทางด้าน เงนิ ทุนหมุนเวยี นอนั เป็นการช่วยส่งเสรมิ ให้มกี ารส่งสนิ ค้าออกเพมิ่ ในปรมิ าณท่มี ากขน้ึ โดย สนิ เชอ่ื เพ่อื การสง่ ออกทส่ี าํ คญั มดี งั น้ี 1. สินเชื่อก่อนการส่งสินค้าออก (Pre-Export Financing) สนิ เชอ่ื ก่อนการส่งสนิ คา้ ออก หมายถงึ การทธ่ี นาคารพาณชิ ยใ์ หส้ นิ เชอ่ื แก่ผสู้ ่ง ออกในกรณีทผ่ี สู้ ่งออกไดร้ บั ใบสงั่ ซอ้ื L/C ทผ่ี ซู้ อ้ื ส่งมาและผสู้ ่งออกไม่มสี นิ คา้ เพยี งพอในโกดงั หรอื มเี งนิ ไมพ่ อไปซอ้ื สนิ คา้ ใหค้ รบตามจาํ นวนทผ่ี ซู้ อ้ื ส่งมา ในกรณีน้ีผสู้ ่งออกกจ็ ะนํา L/C หรอื ใบสญั ญาสงั่ ซอ้ื ไปขอทาํ Packing Credit กบั ธนาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและ นําเขา้ แห่งประเทศไทย (Exim Bank) โดยมอบกรรมสทิ ธหิ ์ รอื สนิ ค้าทเ่ี กบ็ ไวใ้ นโกดงั ใหอ้ ยใู่ น ความครอบครองของธนาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย ไปก่อน ซ่งึ สนิ เช่อื ก่อนการส่งออกทธ่ี นาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แหง่ ประเทศไทยใหบ้ รกิ ารแก่ลกู คา้ ผสู้ ง่ ออกจาํ แนกไดด้ งั น้ี 1.1 สนิ เช่อื จาํ นําสนิ คา้ (Packing Stock or Local Bills Discounted) สนิ เช่อื ประเภทน้มี ลี กั ษณะ คอื ผสู้ ง่ ออกจะมสี นิ คา้ จาํ นวนหน่งึ อยใู่ นกจิ การอยแู่ ลว้ แต่ต้องการเงนิ ทุน เพ่ือไปซ้ือสินค้าเพิ่มเติมอีกจํานวนหน่ึงให้มีปรมิ าณท่ีมากไว้ หรือต้องการเงนิ ทุนไปใช้ หมนุ เวยี นเพ่อื ใหค้ รบตามคําสงั่ ของผสู้ งั่ ซอ้ื หรอื อาจกําลงั คอยเรอื ท่จี ะมารบั สนิ คา้ เพ่อื จะส่งไป ยงั ประเทศผู้สงั่ ซอ้ื แต่ยงั ไมค่ รบตามจาํ นวน หรอื อาจจะนําไปเป็นค่าใชจ้ ่ายในการส่งออกกไ็ ด้ ซ่งึ ผูส้ ่งออกสามารถดําเนินการขอกู้เงนิ จากธนาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและ นําเขา้ แห่งประเทศไทยไดโ้ ดยนําเอาสนิ คา้ ทม่ี อี ยแู่ ลว้ ไปจาํ นํากบั ธนาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคาร เพอ่ื การสง่ ออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย ในกรณนี ้ีธนาคารจะใหก้ ู้ไดไ้ มเ่ กนิ 80% ของราคา สนิ ค้าท่นี ํามาจาํ นํา โดยธนาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศ ไทยจะถอื ราคาประเมนิ พรอ้ มกบั ราคาทแ่ี ทจ้ รงิ ในทอ้ งตลาดมาเป็นหลกั เกณฑใ์ นการพจิ ารณา ให้ราคาสนิ ค้าแต่ละประเภท ผู้ส่งออกอาจจะมสี นิ ค้าอยู่ในโกดงั ของตนเองก็สามารถจะเอา สนิ ค้าในโกดงั นัน้ ไปจํานําไว้กบั ธนาคารพาณิชย์หรอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่ง ประเทศไทยแลว้ นําเงนิ กูท้ ไ่ี ดไ้ ปซอ้ื สนิ คา้ เพม่ิ เตมิ ในส่วนทต่ี ้องการ แต่ในกรณีทผ่ี สู้ ่งออกได้มี สินค้าจํานวนหน่ึงแล้วแต่ไปฝากไว้กับคลังสินค้า ซ่ึงคลังสินค้าแต่ละแห่งจะต้องออกใบ ประทวนในการรบั สนิ คา้ นนั้ ไว้ ผู้ส่งออกก็สามารถท่จี ะเอาใบประทวนนนั้ ไปจํานํากบั ธนาคาร ไดถ้ อื ว่าเป็นการจาํ นําสนิ คา้ แต่ละประเภทไดเ้ หมอื นกนั เช่น นําขา้ วโพดไปฝากไวท้ ไ่ี ซโลทาง บรษิ ทั กจ็ ะออก Silo Receipt ใหแ้ ก่ผสู้ ่งออก ผสู้ ่งออกกส็ ามารถนํา Silo Receipt นนั้ ไปจาํ นํา

228 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า – ส่งออก ไว้ให้กับธนาคารพาณิชย์หรือธนาคารเพ่ือการส่งออกและนําเข้าแห่งประเทศไทยได้เช่น เดยี วกนั เน่ืองจากสนิ คา้ ท่ผี ูส้ ่งออกมอบให้ธนาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและ นําเขา้ แห่งประเทศไทยนนั้ ใชเ้ ป็นหลกั ประกนั ในการใหส้ นิ เช่อื ของธนาคาร ดงั นัน้ จงึ จาํ เป็นท่ี จะตอ้ งดแู ลหลกั ประกนั อยา่ งใกลช้ ดิ ซง่ึ วธิ กี ารทธ่ี นาคารดแู ลหลกั ประกนั คอื 1.1.1 ธนาคารดแู ลหลกั ประกนั เอง เน่อื งจากธนาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคาร เพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทยไมม่ สี ถานทเ่ี กบ็ สนิ คา้ เป็นของธนาคารเองจงึ มคี วาม จาํ เป็นอย่างยงิ่ ทต่ี ้องจดั การสถานทน่ี ํามาเกบ็ รกั ษาสนิ ค้าท่ลี ูกค้าไดน้ ํามาจํานํา หากลูกค้ามี สถานทเ่ี กบ็ รกั ษาสนิ คา้ ของผสู้ ่งออกเอง ธนาคารกจ็ ะทําการขอเช่าสถานทเ่ี กบ็ สนิ คา้ ดงั กล่าว ของผสู้ ่งออกแลว้ ธนาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทยกจ็ ะ จดั ส่งเจ้าหน้าท่ขี องธนาคารเขา้ ไปดูแลสนิ ค้าในโกดงั แห่งนัน้ พร้อมจดั ทํารายการแจ้งความ เคล่อื นไหวสภาพสนิ คา้ อย่อู ย่างต่อเน่ืองตลอดทุกเวลา แต่ถ้าหากว่าผสู้ ่งออกไม่มสี ถานทเ่ี ก็บ สนิ คา้ เป็นของตนเองธนาคารกจ็ ะดาํ เนินการไปเช่าสถานทบ่ี คุ คลอ่นื กไ็ ด้ 1.1.2 ใหบ้ ุคคลทส่ี ามดูแลหลกั ประกนั แทนธนาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การสง่ ออกและนําเขา้ แหง่ ประเทศไทย ในกรณที ผ่ี สู้ ่งออกขอสนิ เชอ่ื จาํ นําสนิ คา้ จากธนาคารแต่ ปรากฏว่าไม่มสี ถานท่หี รอื โกดงั สนิ ค้าของตนเอง จําเป็นต้องไปใช้บรกิ ารรบั ฝากกบั บรษิ ัท คลงั สนิ คา้ อ่นื ทป่ี ระกอบธุรกจิ ดา้ นการรบั ฝากสนิ คา้ ซง่ึ ทางบรษิ ทั คลงั สนิ คา้ จะออกใบรบั สนิ คา้ พรอ้ มใบประทวนสนิ คา้ ใหแ้ ก่ผสู้ ง่ ออกเพ่อื ทจ่ี ะไดใ้ ชเ้ ป็นตราสารในการโอนหรอื เป็นหลกั ประกนั การขอสนิ เช่อื ได้ 1.1.3 การจดั ทาํ สญั ญาวงเงนิ การรบั จาํ นําสนิ คา้ ธนาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แหง่ ประเทศไทยจะใหเ้ จา้ หน้าทพ่ี จิ ารณาการตงั้ วงเงนิ สนิ เช่อื จาํ นําสนิ คา้ ให้แก่ผู้ส่งออกทย่ี ่นื ขอเป็นวงเงนิ สนิ เช่อื จาํ นําสนิ คา้ โดยแยกออกจากวงเงนิ สนิ เช่อื อย่างอ่นื เม่อื พจิ ารณาดําเนินการอนุมตั ิวงเงนิ ให้ผู้ส่งออกเรยี บรอ้ ยแล้วจะต้องมกี ารจดั ทํา สญั ญาซง่ึ มเี อกสารต่างๆ ประกอบดงั น้ี 1.1.3.1 ในกรณธี นาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคารเพอ่ื การส่งออกและ นําเขา้ แห่งประเทศไทยเป็นผดู้ ูแลหลกั ประกนั เอง ผขู้ อสนิ เช่อื จาํ นําสนิ คา้ จะตอ้ งจดั ทาํ สญั ญา และเอกสารต่างๆ ประกอบดงั น้ี 1) สญั ญาจาํ นําสนิ คา้ 2) สญั ญาเชา่ โกดงั 3) สญั ญาเช่าชว่ งโกดงั 4) กรมธรรม์ประกันภัยซ่ึงระบุให้ธนาคารเป็นผู้รับผล ประโยชน์ 5) ตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ 6) คาํ ขอกเู้ งนิ

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 229 7) ใบรบั สนิ คา้ ทว่ี างประกนั การกูย้ มื เงนิ จากธนาคาร 1.1.3.2 ในกรณีท่ีบุคคลท่ีสามดูแลหลกั ประกัน (คลังสินค้า) แทน ธนาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย ผขู้ อจํานําสนิ ค้ากบั ธนาคารตอ้ งจดั ทาํ สญั ญาและเอกสารประกอบดงั น้ี 1) สญั ญาจาํ นําสนิ คา้ 2) กรมธรรมป์ ระกนั ภยั ซง่ึ ระบใุ หธ้ นาคารเป็นผรู้ บั ผล ประโยชน์ 3) ตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ 4) คาํ ขอกเู้ งนิ 5) ใบรบั สนิ คา้ ทว่ี างประกนั การกยู้ มื เงนิ จากธนาคาร 6) ใบประทวนสนิ คา้ สลกั หลงั จาํ นํากบั ธนาคาร 1.1.4 การตรวจสอบสญั ญาและเอกสารประกอบ สําหรบั ตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ มี แบบฟอรม์ และวธิ กี ารตรวจสอบเช่นเดยี วกบั การขอ Packing Credit ส่วนคําขอกู้เงนิ จะตอ้ งมี รายละเอยี ดดงั ต่อไปน้ี 1.1.4.1 เลขท่ี ตามทล่ี งทะเบยี นตามลาํ ดบั ก่อนหลงั ซง่ึ เป็นเลขทเ่ี ดยี ว กนั กบั ตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ 1.1.4.2 ทาํ ท่ี คอื สถานทจ่ี ดั ทาํ คาํ ขอกเู้ งนิ ควรจะเป็นธนาคาร 1.1.4.3 วนั ท่ี เป็นวนั ทท่ี าํ การขอกเู้ งนิ 1.1.4.4 ขา้ พเจา้ ใหร้ ะบุช่อื ผขู้ อกู้เงนิ เป็นช่อื เดยี วกบั ช่อื ในใบรบั ฝาก สนิ คา้ และใบประทวนสนิ คา้ 1.1.4.5 จาํ นวนเงนิ เป็นจาํ นวนเงนิ ทข่ี อกูต้ อ้ งตรงกบั ในตวั ๋ สญั ญาใช้ เงนิ 1.1.4.6 กําหนดวนั ชาํ ระเงนิ ตรงกบั ในตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ 1.1.4.7 อตั ราดอกเบย้ี ตามทก่ี าํ หนดไว้ 1.1.4.8 รายละเอยี ดของสนิ คา้ จะต้องตรงกบั ในใบรบั ฝากสนิ คา้ และใบ ประทวนสนิ คา้ 1.1.4.9 วนั ทท่ี ําสญั ญาอา้ งองิ คอื วนั ทท่ี ําสญั ญาจาํ นําสนิ คา้ ตอนตงั้ วงเงนิ ไว้ 1.1.4.10 ลายมอื ช่อื ผู้ทไ่ี ดร้ บั มอบอํานาจพรอ้ มประทบั ตราซง่ึ สามารถ ตรวจสอบความถูกตอ้ งไดโ้ ดยเจา้ หน้าทต่ี รวจลายเซน็ ของธนาคาร 1.1.4.11 ทอ่ี ยขู่ องผขู้ อสนิ เช่อื และใบรบั ฝากสนิ คา้ จะตอ้ งมรี ายละเอยี ด ดงั ต่อไปน้ี

230 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก 1.1.4.12 ออกโดยเจา้ หน้าทข่ี องธนาคารพาณิชยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การ ส่งออกและนําเขา้ แหง่ ประเทศไทยทส่ี ง่ ไปดแู ลสนิ คา้ หรอื ออกโดยกจิ การคลงั สนิ คา้ ทเ่ี ช่อื ถอื ได้ (โดยธนาคารจะพจิ ารณาถงึ ความมนั่ คง ความมชี ่อื เสยี ง ความซ่อื สตั ย์ และประสทิ ธภิ าพใน การดแู ลสนิ คา้ ) 1.1.4.13 ระบเุ งอ่ื นไขการมอบสนิ คา้ ตามใบรบั ฝากเพ่อื เป็นประกนั การ ขอสนิ เชอ่ื 1.1.4.14 ระบุรายละเอยี ดของประเภทสนิ คา้ จาํ นวน และน้ําหนกั ไว้ อยา่ งชดั เจน 1.1.4.15 มกี ารประกนั ภยั โดยยกผลประโยชน์ใหธ้ นาคาร 1.1.4.16 มกี ารตรวจสอบคณุ ภาพสนิ คา้ เพ่อื การประเมนิ 1.1.5 จํานวนเงนิ ในการให้สนิ เช่อื จํานําสนิ ค้า สนิ เช่อื ท่นี ํามาวางเป็นหลกั ประกนั ในการขอสนิ เช่อื จาํ นําสนิ ค้าถอื เป็นหลกั ทรพั ยค์ ้ําประกนั ตอ้ งมกี ารประเมนิ ราคาสนิ ค้า นัน้ ทงั้ น้ีจะต้องพิจารณาอย่างรอบคอบถึงชนิด คุณภาพ ขนาด ประเภท และอ่นื ๆ ซ่งึ อาจจะทําให้ราคาสนิ ค้านัน้ แตกต่างกนั โดยแหล่งตรวจสอบราคาสนิ ค้าเพ่อื การประเมนิ อาจ ตรวจสอบไดจ้ าก 1.1.5.1 ดา้ นการใหบ้ รกิ ารสนิ เช่อื การคลงั สนิ คา้ ของธนาคารพาณิชย์ หรอื ธนาคารเพ่อื การสง่ ออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย 1.1.5.2 หนงั สอื พมิ พธ์ ุรกจิ ขา่ วพาณชิ ย์ 1.1.5.3 สาํ รวจราคาซอ้ื ขายในตลาดทวั่ ๆ ไป ตวั อย่างที่ 5 สนิ เช่อื จาํ นําสนิ คา้ บรษิ ทั เกษตรไร่นา จํากดั นําขา้ วสารชนิดขา้ วขาว 100% จาํ นวน 20,000 กระสอบ ไปจาํ นําไวก้ บั ธนาคารพาณชิ ยใ์ นราคากระสอบละ 1,000 บาท และขา้ วสารชนิดขา้ วขาว 100% ไดเ้ กบ็ ไวใ้ นโกดงั ของธนาคารพาณิชย์ บรษิ ทั เกษตรไรน่ า จาํ กดั สามารถกูเ้ งนิ จากธนาคาร พาณชิ ยไ์ ด้ 60% คดิ เป็นจาํ นวนเงนิ เท่าใด วธิ คี าํ นวณ นําขา้ วจาํ นวน 20,000 กระสอบมาคณู ราคากระสอบละ 1,000 บาท (20,000 X 1,000) = 20,000,000 บาท ธนาคารใหก้ ไู้ ด้ 60% = 20,000,0000 X 60 100 = 12,000,000 บาท ดงั นนั้ บรษิ ทั ฯ จะกเู้ งนิ จากธนาคารพาณชิ ยไ์ ดจ้ าํ นวน 12,000,000 บาท

การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 231 กรณีน้ี บรษิ ทั เกษตรไร่นา จาํ กดั จะตอ้ งนํา L/C ทผ่ี ซู้ อ้ื เปิดมาจา่ ยค่าสนิ คา้ สาํ หรบั คา่ สนิ คา้ ทไ่ี ดเ้ คยขอกชู้ นิด Packing Stock ไว้ หรอื ในบางครงั้ ผสู้ ง่ ออกอาจจะเปลย่ี นตวั ๋ สญั ญา ใชเ้ งนิ จากเดมิ 60% ของมลู ค่าสนิ คา้ มาเป็น 80% ของจาํ นวนเงนิ ตาม L/C กไ็ ดแ้ ต่ทงั้ น้ีจะตอ้ ง ไมเ่ กนิ 80% ของมลู ค่าสนิ คา้ โดยจะคาํ นวณจากปรมิ าณสนิ คา้ คงเหลอื ในใบรบั ฝากสนิ คา้ ตาม ราคาต่อหน่วยใน L/C ตวั อย่างท่ี 6 การเปลย่ี นแปลงอตั ราสนิ เชอ่ื จาํ นําสนิ คา้ จากฉบบั เดมิ สมมตวิ ่าบรษิ ทั เกษตรไร่นา จาํ กดั ไดร้ บั L/C ชนิดเพกิ ถอนไมไ่ ด้ เปิดมาสาํ หรบั จ่าย ค่าสนิ ค้าขา้ วขาว 100% จาํ นวน 20,000 กระสอบ กระสอบละ US$ 20.00 ทไ่ี ดท้ ํา Packing Stock ไว้ บรษิ ทั เกษตรไร่นา จาํ กดั สามารถกู้เงนิ จากธนาคารพาณิชยไ์ ด้ 80% คดิ เป็น จาํ นวนเงนิ เท่าใด (สมมตวิ า่ อตั ราแลกเปลย่ี น 1 US$ เท่ากบั 40.00 บาท) วธิ คี าํ นวณ นําขา้ วจาํ นวน 20,000 กระสอบมาคณู ราคากระสอบละ US$ 20.00 (20,000 X 20.00) = US$ 400,000 นําอตั ราแลกเปลย่ี น 1 US$ เทา่ กบั 40.00 บาทมาคณู กบั US$ 400,000 (US$ 400,000 X 40.00) = 16,000,000 บาท บรษิ ทั สามารถกูไ้ ด้ 80% = 16,000,0000 X 80 100 = 12,800,000 บาท ดงั นนั้ บรษิ ทั ฯ จะกู้เงนิ จากธนาคารพาณิชยไ์ ดจ้ าํ นวน 12,800,000 บาท แต่มเี งอ่ื นไข อยทู่ ว่ี ่าบรษิ ทั เกษตรไร่นา จาํ กดั จะตอ้ งจ่ายชําระเงนิ คนื ธนาคารก่อนตามตวั ๋ สญั ญาฉบบั เดมิ จาํ นวน 12,000,000 บาท และธนาคารจะจา่ ยในสว่ นทเ่ี หลอื อกี 800,000 บาท ใหก้ บั บรษิ ทั ฯ

232 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก ใบรบั สินค้าที่วางเป็นหลกั ประ จากบรษิ ทั .................................... เกบ็ อยู่ ณ โกดงั สนิ คา้ เลขท่ี .................................. ถนน ...................................... ตาํ บล ................. ยกมา สนิ คา้ เพม่ิ สนิ คา้ สนิ คา้ ค รายการสนิ คา้ วนั น้ี ถอนออกวนั น้ี กระสอบ/ตนั กระสอบ/ตนั กระสอบ/ตนั D/O กระสอ ขา้ วหอม ขา้ วขาว 100% ขา้ วขาว 8% ขา้ วขาว 10% ขา้ วขาว 15% ขา้ วขาว เอ. ขา้ วขาว ซ.ี ขา้ วเหนยี ว ขา้ วโพด มนั สาํ ปะหลงั อดั เมด็ ถวั่ เหลอื ง ............................................................... ................................. เจา้ หน้าทฝ่ี า่ ยจาํ นํา ผรู้ กั ษาส ทม่ี า : (สมพงษ์ เฟ่ืองอารมย,์ 2554 หน้า 234)

ะกนั การก้ยู ืมเงินจากธนาคาร เลขท่ี ................................. ..................................... วนั ท่ี ................................. ......................... อาํ เภอ ....................................... จงั หวดั ............................................................. คงเหลอื ราคาตลาด ราคาประเมนิ จาํ นวนเงนิ สนิ เชอ่ื หมายเหตุ อบ/ตนั @ บาท @ บาท บาท ...................................... ...................................................................... สนิ คา้ จาํ นํา เจา้ หน้าทธ่ี นาคาร

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนา บญั ชีรายการ ตามสญั ญาจาํ นําเลขท.่ี ................................................................. จากบรษิ ทั ................................................................................... เกบ็ อยู่ ณ สถานทเ่ี กบ็ รกั ษาทรพั ยส์ นิ /สนิ คา้ /สนิ คา้ หมายเลข ......................................................... ตงั้ ถนน ..................................................... แขวง/ตาํ บล ......................................................... เขต/อําเ วนั ท่ี รายการสนิ คา้ ............................................................... ................................. ผจู้ าํ นํา ผรู้ กั ษาสนิ ทม่ี า : (สมพงษ์ เฟ่ืองอารมย,์ 2554 หน้า 235)

าเข้า – ส่งออก 233 รสินค้าจานา เลขท.่ี ....................................... วนั ท.่ี ....................................... งอยู่เลขท่ี ........................................... ตรอก/ซอย ............................................................................ เภอ ................................................... จงั หวดั .................................................................................. จาํ นวนสนิ คา้ จาํ นวนเงนิ สนิ เชอ่ื ทข่ี อจาํ นําสนิ คา้ หมายเหตุ ...................................... ...................................................................... นคา้ จาํ นํา ตรวจโดย

234 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก ใบประทวนสินค้า บรษิ ทั สยามคลงั สนิ คา้ จาํ กดั ไดร้ บั ฝากสนิ คา้ จาก ไทย จาํ กดั อยบู่ า้ นเลขท่ี ............................................................................................................... ดงั มรี ายละเอยี ดต่อไปน้ี โดยผฝู้ ากยอมรบั เงอ่ื นไขของการฝากดงั ปรากฏในตอนทา้ ย เกบ็ ไวค้ ลงั สนิ คา้ ของบรษิ ทั เลขท่ี .................................................................................... กําหนดเวลาฝากสนิ คา้ ตงั้ แต่วนั ท่ี .............................. ค่าบาํ เหน็จเกบ็ รกั ษา .................... เหมาพน้ื ท.่ี .......................................บาท / เดอื น เครอ่ื งหมายและเลข สภาพและรายการสนิ คา้ เป็นไป จาํ นวนกระสอบ หมายเหตุ ลาํ ดบั บนหบี หอ่ ตามทร่ี บั แจง้ จากผฝู้ ากโดยไมม่ ี การตรวจสอบ ชนดิ โอวเปา เมลด็ กาแฟ 1,002 1871 4/2/40 (หน่งึ พนั สองกระสอบ) 1,002 วนั ท่ี นามผรู้ บั ประกนั รายการประกนั ภยั กรมธรรม์ จาํ นวนเงนิ ทป่ี ระกนั กาํ หนดเวลาประกนั เงอ่ื นไขของการฝาก ผทู้ รงใบรบั น้ียอ่ มผกู พนั ตนเองตามเงอ่ื นไขดงั จะกล่าวต่อไปน้ี คอื (1) บรษิ ทั จะไมร่ บั ผดิ ชอบในการทข่ี องซง่ึ เกบ็ รกั ษาไวท้ ต่ี อ้ งสญู เสยี ไปซง่ึ น้ําหนกั หรอื ส่วนหน่งึ ส่วนใด หรอื ทงั้ หมดตอ้ งถกู ทาํ ลาย หรอื สญู เสยี ไปโดยธรรมชาติ หรอื โดยความแปร ปรวนของอากาศ หรอื โดยความบกพรอ่ งในการผกู มดั หบี ห่อ หรอื ดว้ ยเหตุทห่ี บี ห่อหรอื เคร่อื ง ป้องกนั นนั้ ไดบ้ บุ สลายไป หรอื โดยอนั ตรายอนั เกดิ จากการกระทาํ ของแมลงหรอื สตั ว์ หรอื โดย ภยั นอกอํานาจ เช่น อุทกภยั วาตภยั ภยั อ่นื เน่ืองจากการสงคราม การจลาจล การกบฏ การปฏวิ ตั ิ การแผร่ งั สี การนดั หยดุ งานของกรรมกร และอ่นื ๆ (2) ผฝู้ ากเป็นผปู้ ระกนั อคั คภี ยั และภยั อ่นื ๆ ดว้ ยทนุ ทรพั ยข์ องตนเอง ในกรณที ส่ี นิ คา้ ท่นี ํามาฝากมไิ ด้มปี ระกนั และผู้ฝากมไิ ด้ขอร้องให้บรษิ ทั น้ีจดั การในเร่อื งเอาประกนั อคั คภี ยั และภยั อ่นื ๆ แทนตน บรษิ ทั เป็นอนั พน้ ความรบั ผิดชอบอนั เกดิ จากอคั คภี ยั และภยั อ่นื ๆ ไม่ว่า กรณใี ดๆ

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 235 (3) ผใู้ ดจะโดยรหู้ รอื โดยประมาณเลนิ เล่อกต็ ามนําวตั ถุระเบดิ หรอื วตั ถุอนั ตราย หรอื วตั ถุตอ้ งหา้ มตามกฎหมายมาฝากไว้ โดยมไิ ดบ้ อกกลา่ วและไดร้ บั ความยนิ ยอมจากบรษิ ทั เป็นพเิ ศษแล้ว เป็นการมชิ อบและถ้าบรษิ ทั ตรวจพบ บรษิ ทั สงวนสทิ ธจิ ์ ะทําลาย จาํ หน่าย หรอื จดั การอย่างหน่ึงอย่างใดได้ตามทบ่ี รษิ ทั เหน็ สมควรโดยคดิ ค่าใช้จ่ายในการน้ีจากผู้ฝาก และถ้าบรษิ ทั ไดร้ บั ความเสยี หายจากวตั ถุนัน้ ด้วยประการใดๆ ผู้นําวตั ถุดบิ ๆ มาฝากจาํ ต้อง รบั ผดิ ชอบใชค้ า่ เสยี หายนนั้ ใหแ้ ก่บรษิ ทั อกี ดว้ ย (4) ค่าใชจ้ า่ ยต่างๆ ในการรยั เขา้ สนิ คา้ และขนออก และ/หรอื ขนยา้ ยตรวจสอบเพ่อื ความปลอดภยั บรษิ ทั ยอ่ มทาํ ไดโ้ ดยคดิ ค่าใชจ้ า่ ยจากผฝู้ าก (5) ในกรณที ก่ี ําหนดอายขุ องการฝากไดส้ ุดสน้ิ ลงหรอื ในกรณที บ่ี รษิ ทั ไดแ้ จง้ ใหท้ ราบ ล่วงหน้ามาแลว้ ไม่น้อยกว่า 1 เดอื น ใหน้ ําสนิ คา้ ออกไปหรอื ผฝู้ ากคา้ งชําระค่าฝากสนิ คา้ เกนิ กว่า 6 เดอื น ผู้ทรงใบรบั น้ีมไิ ด้นําของออกไปจากทเ่ี ก็บรกั ษา บรษิ ทั จะได้คดิ ค่าเก็บรกั ษา เพม่ิ ข้นึ เป็นสองเท่า และบรษิ ทั จะนําสนิ ค้าดงั กล่าวออกขายทอดตลาดนําเงนิ มาชําระหน้ีค่า ฝากสนิ คา้ (6) ผฝู้ ากจะตอ้ งชาํ ระค่าฝากสนิ คา้ เป็นรายเดอื นทุกๆ วนั ท่ี 1 ของเดอื น การคาํ นวณ ค่ารบั ฝากสนิ คา้ จะคดิ เป็นรายเดอื นปฏทิ นิ อยา่ งน้อย 1 เดอื น คอื การคํานวณค่ารบั ฝากสนิ ค้า เดอื นใด ใหใ้ ชย้ อดสนิ คา้ คงเหลอื ออกมาจากเดอื นก่อนเป็นฐานในการคํานวณค่ารบั ฝากสนิ คา้ เป็น 1 เดอื น และสนิ คา้ ทน่ี ําเขา้ ฝากใหม่ ณ วนั ใดของเดอื นใหค้ ดิ เป็น 1 เดอื น (7) เวลาใดเวลาหน่งึ ถา้ บรษิ ทั เหน็ ว่าของทผ่ี ฝู้ ากทาํ การสลกั หลงั จาํ นําไวก้ บั บรษิ ทั ไดเ้ ส่อื มราคาสะสม จะด้วยเหตุใดๆ กต็ าม หรอื ถ้าว่าสง่ิ ของทจ่ี าํ นําไวน้ ้ีไดบ้ ุบสลายหรอื ตอ้ ง ภยั อนั ตรายสูญเสยี ไป บรษิ ทั ทรงไว้ซง่ึ สทิ ธทิ จ่ี ะเรยี กรอ้ งให้ผฝู้ ากนําของมาเพมิ่ หรอื นําเงนิ สว่ นหน่ึงหรอื ทงั้ หมดของต้นเงนิ และดอกเบย้ี มาคนื ใหก้ บั บรษิ ทั ถา้ ผจู้ าํ บดิ พลว้ิ ไม่ยอมปฏบิ ตั ิ หรอื ไม่สามารถปฏบิ ตั ติ ามความท่กี ล่าวมาน้ี บรษิ ัทมสี ทิ ธจิ ะเอาทรพั ยท์ ่ฝี ากไว้น้ีออกขาย ทอดตลาดได้ อน่ึง ถ้าเงนิ ซ่งึ ไดจ้ ากการขายทอดตลาดน้ีมีจํานวนสุทธนิ ้อยกว่าจํานวนเงนิ ท่ี คา้ งชําระคอื เงนิ ต้นและดอกเบ้ยี และค่าอุปกรณ์ต่างๆ เงนิ ยงั ขาดจาํ นวนอยู่เท่าใด ผู้จํานํา จะตอ้ งรบั ผดิ ชอบรบั ใชเ้ งนิ ทข่ี าดจาํ นวนอยนู่ นั้ ใหแ้ ก่บรษิ ทั จนครบถว้ น ลงนาม........................................... ...........................................นายคลงั สนิ คา้ ทม่ี า : (สมพงษ์ เฟ่ืองอารมย,์ 2554 หน้า 236)

236 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก ในการขอไถ่ถอนสนิ ค้าทจ่ี ํานําไวก้ บั ธนาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและ นําเขา้ แห่งประเทศไทย ผขู้ อจะตอ้ งชําระหน้ีตามตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ คนื ใหก้ บั ทางธนาคารจงึ จะมี สทิ ธขิ อไถ่ถอนสนิ ค้าท่วี างเป็นหลกั ประกนั ไปจากธนาคาร หากผู้ส่งออกชําระเงนิ คนื ก่อน กําหนดทางธนาคารจะคนื ส่วนลดทค่ี ดิ ล่วงหน้าใหแ้ ก่ผูส้ ่งออก ดงั นนั้ การไถ่ถอนจาํ นําสนิ คา้ จงึ สรปุ ไดค้ อื 1) การไถ่ถอนสนิ คา้ ทจ่ี าํ นํา ผอู้ อกตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ตอ้ งชาํ ระหน้ีตามตวั ๋ สญั ญาใช้ เ งิน ใ ห้ กับ ธ น า ค า ร จึง จ ะ ส า ม า ร ถ นํ า สิน ค้ า ท่ีว า ง เ ป็ น ห ลัก ป ร ะ กัน คืน ไ ป จ า ก ธ น า ค า ร ไ ด้ 2) เอกสารประกอบการไถ่ถอนจาํ นําสนิ คา้ ผอู้ อกตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ทต่ี อ้ งการไถ่ถอนจาํ นําสนิ คา้ ตอ้ งแสดงความจาํ นงกบั ธนาคารโดยออกหนงั สอื ขอไถ่ถอนจาํ นําสนิ คา้ ยน่ื ใหธ้ นาคารพจิ ารณา และ 3) เอกสารการสงั่ ปล่อยสนิ คา้ เม่อื ธนาคารพจิ ารณาอนุมตั ใิ ห้ผอู้ อกตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ไถ่ ถอนสนิ ค้าทจ่ี าํ นําได้ธนาคารจะออกใบสงั่ ปล่อยสนิ คา้ ให้กบั ผู้จาํ นําเพ่อื นําไปขอรบั สนิ ค้าจาก ผดู้ แู ลโกดงั หรอื คลงั สนิ คา้ แลว้ แต่กรณี 1.2 สนิ เชอ่ื Packing Credit เมอ่ื ลกู คา้ ผสู้ ง่ สนิ คา้ ออกไดร้ บั แจง้ การเปิดเลตเตอร์ ออฟเครดติ (L/C) ของผซู้ อ้ื สนิ คา้ จากธนาคารแลว้ ผสู้ ่งสนิ คา้ ออกจะดําเนินการจดั หาสนิ คา้ ให้ เพยี งพอกบั ความตอ้ งการของผสู้ งั่ ซอ้ื เพอ่ื จดั สง่ ไปใหผ้ ซู้ อ้ื ตามจาํ นวนทร่ี ะบุไวใ้ นเครดติ ในการ จดั หาสนิ คา้ นัน้ ๆ ในบางครงั้ ลูกคา้ ผู้ส่งออกอาจมสี นิ ค้าเพยี งพอตามจํานวนท่รี ะบุไวใ้ นเครดติ ผสู้ ่งออกกไ็ ม่เกดิ ปญั หาอนั ใด แต่หากในกรณีทส่ี นิ คา้ ในสต๊อกไม่เพยี งพอตามจาํ นวนทร่ี ะบุไว้ ในเครดติ ลกู คา้ ผสู้ ง่ ออกจงึ จาํ เป็นจะตอ้ งไปหาซอ้ื สนิ คา้ เพม่ิ เตมิ ใหค้ รบตามจาํ นวน ในบางครงั้ ผสู้ ่งออกอาจมเี งนิ สดในมอื ไม่เพยี งพอทจ่ี ะซอ้ื สนิ คา้ ตามทต่ี อ้ งการไดท้ งั้ หมดจาํ เป็นตอ้ งตดิ ต่อ ขอกู้เงนิ จากธนาคารโดยจะมอบสญั ญาเลตเตอร์ออฟเครดติ ฉบบั ท่ผี ู้สงั่ ซ้อื สนิ ค้าเปิดให้กบั ธนาคารยดึ ถอื ไวพ้ รอ้ มกบั เซน็ มอบสทิ ธกิ ารรบั เงนิ เพ่อื ใชเ้ ป็นหลกั ประกนั เงนิ กู้ และนําเงนิ กู้ จาํ นวนนนั้ ไปหาซอ้ื สนิ คา้ ตามจาํ นวนทเ่ี ครดติ ระบุไว้ ซง่ึ ธนาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การ ส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทยจะใหส้ นิ เช่อื Packing Credit โดยใชส้ ญั ญาเลตเตอรอ์ อฟ เครดติ เป็นหลกั ประกนั ไมเ่ กนิ 80% ของจาํ นวนเงนิ ทร่ี ะบุไวใ้ นสญั ญาเลตเตอรอ์ อฟเครดติ กรณที ส่ี นิ เช่อื Packing Credit ของผสู้ ่งออกไม่มสี ญั ญาเลตเตอรอ์ อฟเครดติ แต่ผสู้ ่ง สนิ คา้ ออกมคี วามประสงคท์ จ่ี ะขอใชเ้ งนิ ก่อนจะต้องใชส้ ญั ญาซอ้ื ขายหรอื ใบสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ ทไ่ี ดต้ ก ลงไวก้ บั ผซู้ อ้ื มาเพ่อื ขอใหธ้ นาคารพาณชิ ยห์ รอื ธนาคารเพ่อื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศ ไทยออกเงนิ หรอื จ่ายเงนิ ล่วงหน้าก่อน ซง่ึ ธนาคารจะพจิ ารณาใหเ้ งนิ กไ็ ดแ้ ต่ไมเ่ กนิ 70% ของ จาํ นวนเงนิ ตามมลู ค่าของราคาสนิ คา้ ตามสญั ญาซ้อื ขายนัน้ ๆ ระยะเวลาใช้คนื เงนิ กู้จะไม่เกนิ วนั ทส่ี ง่ มอบสนิ คา้ ลงเรอื บวกเพมิ่ ไดอ้ กี 10 วนั แต่รวมกนั แลว้ จะตอ้ งไมเ่ กนิ 180 วนั การใหผ้ กู้ ู้ แบบน้ีมหี ลกั ทรพั ยค์ ้ําประกนั เป็นวธิ เี ดยี วกนั กบั การใหก้ ู้ตามสญั ญาเลตเตอรอ์ อฟเครดติ แต่จะ แตกต่างกนั ตรงจํานวนเงนิ ทใ่ี หก้ ู้คนื ตามสญั ญาเลตเตอรอ์ อฟเครดติ นัน้ ปกตใิ ห้กู้ไดใ้ นจาํ นวน เงนิ 80% ของยอดเงนิ ในสญั ญาเลตเตอรอ์ อฟเครดติ และใหก้ ูเ้ ป็นเวลานานเท่ากบั วนั หมดอายุ