ວິຊາບັນຊີຊັ້ນກາງ1

230 ขาดทนุ จากการด้อยคา่ ของสินทรัพย์ 200,000 หลกั ทรัพยเ์ ผื่อขาย 200,000 บนั ทึกการดอ้ ยค่าของหลักทรพั ยเ์ ผือ่ ขาย มูลค่ายตุ ธิ รรม 360,000 มลู คา่ ท่ีคาดว่าจะได้รับคืน 160,000 ขาดทนุ จากการดอ้ ยคา่ 200,000 เริ่มแรกหลักทรัพย์เผ่ือขายมีจานวน 360,000 บาท ในวันส้ินงวดมูลค่ายุติธรรมเป็น 370,000 บาททาให้เกิดกาไรท่ียังไม่เกิดข้ึน 10,000 บาท ในปีต่อมากิจการต้องบันทึกการด้อยค่า ของหลักทรัพย์เผ่ือขายเน่ืองจากมีข้อบ่งชี้ มูลค่าที่คาดว่าจะได้รับคืนเหลือเพียง 160,000 บาท กิจการต้องปิดบัญชีรายการกาไรที่ยังไม่เกิดข้ึนท่ีแสดงในส่วนของผู้ถือหุ้นให้หมดไปจานวน 10,000 บาทไปยังบัญชีเงินลงทุน ทาให้บัญชีหลักทรัพย์เผื่อขายมีจานวน 360,000 บาท จากนั้น ต้องลดบัญชีหลักทรัพย์ลงให้เหลือ 160,000 บาท ในขณะเดียวกันจะเกิดขาดทุนจากการด้อยค่า จานวน 200,000 บาท ซงึ่ จะแสดงเปน็ ค่าใช้จ่ายในงบกาไรขาดทุนเบด็ เสร็จในงวดน้นั ทันที บรษิ ัท แม่สะรอง จากัด งบกาไรขาดทุน (บางสว่ น) สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี ส้นิ สดุ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 รายได้ กาไรจากการขายหลักทรพั ย์ xxx ค่าใชจ้ า่ ย ขาดทนุ จากการขายหลกั ทรัพย์ xxx ขาดทุนจากการด้อยคา่ 200,000 บรษิ ทั แมส่ ะรอง จากัด งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 255.. สนิ ทรัพย์ 31 ธันวาคม 2556 31 ธันวาคม 2557 สินทรพั ยไ์ มห่ มุนเวียน หลักทรัพยเ์ ผ่อื ขาย 370,000 160,000 หนส้ี ินและสว่ นของเจ้าของ

231 ส่วนของเจา้ ของ 10,000 - กาไร(ขาดทนุ )ที่ยงั ไม่เกดิ ขน้ึ ในหลักทรัพยเ์ ผอื่ ขาย การโอนเปล่ยี นประเภทเงินลงทุน มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 105 เร่ือง การบัญชีสาหรับเงินลงทุนในตราสารหน้ีและตรา สารทุนกาหนดว่า 40. กิจการตอ้ งปฏิบตั ิเก่ยี วกับการโอนเปลยี่ นเงนิ ลงทนุ จากประเภทหนึ่งไปเปน็ อกี ประเภทหนึ่ง ดงั ตอ่ ไปนี้ 40.1 การโอนเปลี่ยนตราสารทนุ ในความต้องการของตลาดและตราสารหน้ี 40.1.1 สาหรบั การโอนเปลย่ี นหลักทรพั ยเ์ พื่อค้าไปเป็นเงินลงทุนประเภท อ่ืน กิจการต้องใช้มูลค่ายุติธรรม ณ วันที่โอนในการบันทึกบัญชี และรับรู้ผลต่างระหว่างราคาตามบัญชีกับมูลค่ายุติธรรม ณ วัน น้นั ในงบกาไรขาดทุนทนั ที 40.1.2 สาหรบั การโอนเปลี่ยนเงินลงทนุ ประเภทอ่ืนไปเป็นหลักทรัพยเ์ พอื่ ค้า กิจการต้องใช้มูลค่ายุติธรรม ณ วันที่โอนในการบันทึกบัญชี และรับรผู้ ลต่างระหวา่ งราคาตามบญั ชกี บั มลู ค่ายุติธรรม ณ วันนั้น พร้อมทั้งกลับบัญชีทุกบัญชีที่เก่ียวข้องกับเงินลงทุนที่โอนเปล่ียน ในงบกาไรขาดทนุ ทันที 40.1.3 สาหรบั ตราสารหนีท้ โ่ี อนเปลย่ี นจากหลักทรพั ย์เผ่อื ขายไปเป็นตรา สารหน้ีที่จะถือจนครบกาหนด กิจการต้องใช้มูลค่ายุติธรรม ณ วันที่โอนในการบันทึกบัญชีและปรับปรุงส่วนเกินทุนหรือส่วนต่า กว่าทุนที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงมูลค่าของเงินลงทุนด้วย ผลต่างระหว่างราคาตามบัญชีกับมูลค่ายุติธรรม ณ วันที่โอน ส่วนเกินทุนหรือส่วนต่ากว่าทุนดังกล่าวยังคงแสดงเป็นรายการ แยกต่างหากในส่วนของเจ้าของ และตอ้ งตดั จาหน่ายตลอดอายุท่ี เหลืออยู่ของตราสารหนี้ในลักษณะเดียวกับการตัดจาหน่าย

232 ส่วนเกินหรือส่วนลดของตราสารหน้ีโดยใช้วิธีอัตราดอกเบี้ยท่ี แท้จรงิ หรือวิธอี ่ืนทใ่ี ห้ผลไมแ่ ตกตา่ งกัน 40.1.4 สาหรบั การโอนเปลย่ี นตราสารหนี้ทีจ่ ะถือจนครบกาหนดไปเปน็ หลักทรัพย์เผ่ือขาย กิจการต้องใช้มูลค่ายุติธรรม ณ วันที่โอนใน การบันทกึ บญั ชแี ละรบั รผู้ ลต่างระหว่างราคาตามบัญชีกับมูลค่า ยุติธรรม ณ วันที่โอนเป็นรายการแยกต่างหากในส่วนของ เจา้ ของ ตามทมี่ าตรฐานการบญั ชกี าหนด เมอ่ื กจิ การต้องการลงทุนในรูปแบบใด กิจการต้องมีการ วางแผนในการลงทนุ นน่ั ก็คือ เงนิ ลงทนุ ชวั่ คราวหรือเงินลงทุนระยะยาวและจะลงทุนในตราสารหนี้ หรือตราสารทุน คือระบุชัดเจนว่าจะเป็นเงินลงทุนประเภทใด แต่เมื่อเวลาผ่านไปกิจการอาจมี ความจาเป็นต้องโอนเปล่ียนประเภทของเงินลงทุน ซ่ึงสามารถทาได้หากมีข้อมูลสนับสนุนการ เปล่ียนแปลงนัน้ และกจิ การสามารถปฏิบัติตามวัตถุประสงค์ทีก่ าหนดไวใ้ หมไ่ ด้ การโอนเปลี่ยนเงนิ ลงทุนเพื่อคา้ เมื่อกิจการต้องการโอนเปลี่ยนประเภทของเงินลงทุน กิจการต้องบันทึกบัญชีเงินลงทุนท่ี กิจการต้องการเปลี่ยนออกไปด้านเครดิตและบันทึกบัญชีเงินลงทุนที่กิจการต้องการด้านเดบิต ตามท่ีมาตรฐานการบัญชีกาหนด กิจการต้องใช้มูลค่ายุติธรรมเป็นมูลค่าของเงินลงทุนใหม่ และ ผลต่างระหวา่ งมลู ค่าตามบัญชีกบั มลู ค่ายตุ ธิ รรมในการโอนเปล่ียนให้บันทึกบัญชีเป็น กาไรท่ียังไม่ เกิดขึ้นถือเป็นรายได้ หรือขาดทุนท่ียังไม่เกิดข้ึนถือเป็นค่าใช้จ่ายในงบกาไรขาดทุนทันที หากมี รายการใดเกย่ี วขอ้ งกิจการต้องจาหน่ายออกไปพร้อมกับเงินลงทุนนั้นด้วย เพื่อจะได้เหลือเพียงเงิน ลงทุนตวั ใหม่ท่ีกจิ การตอ้ งการ ตัวอย่างท่ี 4-12 การโอนเปลยี่ นหลักทรัพย์เพอ่ื ค้า ไปเปน็ หลกั ทรัพย์เผอ่ื ขาย 2556 ก.พ. 1 บริษัท แม่แตง จากัด ซ้ือหุ้นทุนบริษัท สะเมิง จากัด (มหาชน) ซึ่งเป็นบริษัทจด ทะเบยี นในตลาดหลักทรพั ย์ เปน็ เงิน 200,500 บาท มคี วามต้งั ใจจะถือไว้เพื่อคา้ ธ.ค. 31 บริษัท แม่แตง จากัดยังคงถือหุ้น บริษัท สะเมิง จากัด วันน้ีมูลค่ายุติธรรม ของ บรษิ ัท สะเมงิ จากัด (มหาชน) เท่ากบั 200,000 บาท 2557 ม.ค. 15 บรษิ ทั แมแ่ ตง จากดั ตกลงโอนเปลยี่ นเงินลงทุนจากเพ่อื ค้าเป็นถือหุ้นไวเ้ ผ่ือ

233 ขาย และในวันนี้มูลค่ายุติธรรม ของ บริษัท สะเมิง จากัด(มหาชน) จานวน 201,000 บาท คาส่งั บันทึกบญั ชีในสมดุ รายวนั ท่ัวไป ของบรษิ ทั แม่แตง จากัด สมุดรายวนั ท่วั ไป บริษทั แมแ่ ตง จากดั หน้า.. วนั เดือนปี รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต 2556 บญั ชี 200,500 ก.พ. 1 หลกั ทรัพย์เพอื่ คา้ 200,500 500 เงนิ สด 500 1,000 บนั ทึกการลงทนุ ใน บมจ.สะเมิง 200,000 ธ.ค. 31 ขาดทุนทยี่ งั ไมเ่ กิดขน้ึ หลกั ทรัพย์เพือ่ คา้ ปรบั เงินลงทนุ ให้เป็นมลู ค่ายตุ ธิ รรม มลู คา่ ตามบญั ชี 200,500 มูลคา่ ยตุ ิธรรม 200,000 ขาดทนุ (กาไรขาดทุนที่ยงั ไมเ่ กดิ ขึน้ ) 500 2557 201,000 ม.ค. 15 หลกั ทรัพย์เผื่อขาย (ใหม)่ กาไรทยี่ งั ไมเ่ กิดขึ้น หลักทรพั ย์เพ่ือคา้ (เก่า) โอนเปลี่ยนหลักทรัพยเ์ พ่ือคา้ ไปเปน็ เผือ่ ขาย อธิบาย การโอนเปลี่ยนเงนิ ลงทุนจากหลกั ทรัพยเ์ พ่ือค้าไปเป็นหลักทรัพย์เผื่อขาย ต้องบันทึกบัญชี ด้วยมูลค่ายุติธรรม ในวันที่ทาการโอนเปล่ียน คือ วันที่ 15 มกราคม 2557 คือ 201,000 บาท ส่วน ผลต่างระหว่างมูลค่าตามบัญชีของหลักทรัพย์เพื่อค้ากับมูลค่ายุติธรรมของหลักทรัพย์เผื่อขายคือ 1,000 บาท ใหบ้ ันทึกบัญชเี ปน็ กาไรที่ยงั ไม่เกิดขึน้ เปน็ บญั ชรี ายได้แสดงในงบกาไรขาดทนุ

234 ตวั อย่างท่ี 4-13 การโอนเปลีย่ นจากหลกั ทรพั ย์เผื่อขายไปเป็นหลกั ทรพั ยเ์ พือ่ คา้ 2556 ต.ค. 10 บริษัท ฮอด จากัด ลงทุนซ้ือหุ้น บริษัท ดอยเต่า จากัด( มหาชน) ซึ่งเป็นหุ้นใน ความตอ้ งการของตลาด เป็นเงนิ 200,000 บาท มีความตง้ั ใจจะถือไวเ้ ผอ่ื ขาย ธ.ค. 31 หุ้น บรษิ ัท ดอยเตา่ จากัด( มหาชน) มีมูลค่ายุติธรรม 201,000 บาท 2557 ม.ค. 4 บรษิ ทั ฮอด จากัด ตกลงเปล่ยี นจากหลกั ทรัพย์เผ่ือขายไปเป็นเพ่ือค้า ในวันน้ี หุ้น หนุ้ ของ บรษิ ทั ดอยเต่า จากัด( มหาชน) มมี ลู ค่ายตุ ิธรรม 202,000 บาท สมุดรายวนั ท่ัวไป บริษทั ฮอด จากัด หน้า.. วันเดือนปี รายการ เลขที่ เดบิต เครดติ หลักทรพั ยเ์ ผ่อื ขาย 2556 บัญชี ต.ค. 10 200,000 เงินสด 200,000 บนั ทึกการลงทนุ ในหุ้น ธ.ค. 31 หลกั ทรพั ยเ์ ผื่อขาย 1,000 กาไรขาดทนุ ท่ียังไม่เกิดขนึ้ ใน 1,000 หลกั ทรัพยเ์ ผื่อขาย 202,000 ปรับเงนิ ลงทุนให้เป็นมูลค่ายุติธรรม มูลค่ายุติธรรม 201,000 มูลคา่ ตามบัญชี 200,000 กาไรขาดทุนท่ยี ังไม่เกดิ ขนึ้ ใน หลกั ทรพั ยเ์ ผ่อื ขาย 1,000 ม.ค. 4 หลกั ทรพั ย์เพอ่ื ค้า (ใหม)่ กาไรขาดทนุ ทย่ี ังไม่เกดิ ขึ้น 1,000

235 ในหลักทรัพยเ์ ผอ่ื ขาย (ปิด) กาไรทย่ี ังไมเ่ กดิ ข้นึ ในหลกั ทรัพย์เพื่อคา้ 2,000 หลกั ทรัพยเ์ ผ่อื ขาย (เกา่ ) 201,000 โอนเปลีย่ นหลักทรัพยเ์ ผอ่ื ขายไปเป็นเพอ่ื ค้า อธิบาย การโอนเปลยี่ นเงินลงทนุ จากหลกั ทรพั ย์เผือ่ ขายไปเป็นหลักทรัพย์เพ่ือค้า ต้องบันทึกบัญชี ด้วยมูลค่ายุติธรรม ในวันที่ทาการโอนเปลี่ยน คือ วันท่ี 4 มกราคม 2557 คือ 202,000 บาท ส่วน ผลต่างระหว่างมูลค่าตามบัญชีของหลักทรัพย์เพ่ือค้ากับมูลค่ายุติธรรมของหลักทรัพย์เผ่ือขา ยคือ 2,000 บาท ให้บันทึกบัญชีเป็นกาไรท่ียังไม่เกิดข้ึนในหลักทรัพย์เพ่ือค้าเป็นรายได้แสดงในงบกาไร ขาดทุน และบัญชีกาไรขาดทุนท่ียังไม่เกิดขึ้นในหลักทรัพย์เผ่ือขายซึ่งเกิดจากการปรับมูลค่า หลักทรัพย์เผ่ือขาย กิจการต้องปิดบัญชีให้หมดไปด้วย เพราะหลักทรัพย์รายการใหม่ท่ีกิจการ ต้องการคอื หลักทรัพยเ์ พ่อื คา้ ตัวอยา่ งท่ี 4-14 จากหลักทรพั ย์เผือ่ ขายไปเป็นตราสารหนท้ี จี่ ะถือจนครบกาหนด วันที่ 1 มกราคม 2554 บริษัท ดอยเต่า จากัด ลงทุนซ้ือหุ้นกู้ จาก บริษัท แม่เอียบ จากัด (มหาชน) มูลค่า 400,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 8% ต่อปี บริษัท แม่เอียบ จากัด(มหาชน) จ่าย ดอกเบี้ยทุกวันที่ 31 ธันวาคม หุ้นกู้มีอายุ 4 ปี มีความตั้งใจที่จะถือไว้เผื่อขาย หุ้นกู้อยู่ในความ ต้องการของตลาด กิจการซ้ือหุ้นกู้ในราคา 421,384 บาท ทาให้อัตราดอกเบ้ียท่ีแท้จริงเป็น 6% มูลค่ายุติธรรมของหุ้นกู้ วันท่ี 31 ธันวาคม 2554 มีมูลค่า 410,000 บาท และวันที่ 31 ธันวาคม 2555 บรษิ ทั ดอยเตา่ จากดั ตัดสินใจโอนหุ้นกู้บริษัท แม่เอียบ จากัด ที่เป็นเผ่ือขายไปเป็นตราสาร หน้ที ่จี ะถือจนครบกาหนด โดยหุ้นกู้มีมูลค่ายุตธิ รรมในวนั นี้ เป็นจานวนเงนิ 401,000 บาท ใหท้ า 1. ตารางแสดงการคานวณเกยี่ วกบั ดอกเบยี้ รับตามวธิ ีอัตราดอกเบีย้ ท่ีแท้จริง 2. บันทกึ บัญชรี ายการทเ่ี กย่ี วขอ้ งในสมุดรายวันทวั่ ไปของบริษทั ดอยเต่า จากดั ดังน้ี 1 มกราคม 2554 บนั ทึกการซือ้ หนุ้ กู้ 31 ธนั วาคม 2554-31 ธันวาคม 2555 –บันทกึ รับดอกเบ้ียและตัดจาหน่ายสว่ นลด 31 ธนั วาคม 2555–โอนเปลีย่ นเป็นหลกั ทรัพยเ์ ผื่อขายไปเป็นตราสารหนี้ท่ีจะถือจนครบ กาหนด แสดงการคานวณดอกเบย้ี รบั ตามวิธีอัตราดอกเบ้ยี ท่ีแท้จรงิ วนั ที่ เงนิ สดรับ 8 % ดอกเบยี้ รบั 6 % สว่ นเกนิ มลู ค่าตดั มูลคา่ ตามบญั ชี (บาท) (บาท) จาหนา่ ย(บาท) (บาท) 421,384 1 ม.ค. 2554 - -

236 31 ธ.ค. 2554 32,000 25,283 6,717 414,667 31 ธ.ค. 2555 32,000 24,880 7,120 407,547 31 ธ.ค. 2556 32,000 24,453 7,547 400,000 96,000 74,616 21,384 - สมดุ รายวนั ท่ัวไป บริษัท ดอยเต่า จากดั หนา้ .. วันเดือนปี รายการ เลขที่ เดบิต เครดติ 2554 บญั ชี 421,384 ม.ค. 1 หลกั ทรพั ย์เผอ่ื ขาย 421,384 6,717 เงนิ สด 25,283 บันทึกการลงทุนในหนุ้ กู้ อายุ 3 ปี 4,667 ธ.ค. 31 เงินสด 32,000 7,120 24,880 หลักทรัพยเ์ ผื่อขาย ดอกเบย้ี รบั บนั ทกึ รบั เงนิ สดและตัดสว่ นเกนิ มลู คา่ 4,667 มลู คา่ ตามบัญชี 421,384 - 6,717 = 414,667 บาท ก า ไ ร ข า ด ทุ น ที่ ยั ง ไ ม่ เ กิ ด ขึ้ น จ า ก ก า ร ล ง ทุ น ใ น หลักทรพั ย์เผ่ือขาย หลักทรพั ยเ์ ผอื่ ขาย ปรับเงินลงทุนในเป็นมูลคา่ ยตุ ิธรรม มลู ค่าตามบัญชี 414,667 มลู คา่ ยตุ ิธรรม 410,000 ขาดทนุ (กาไรขาดทุนทย่ี งั ไม่เกดิ ขึ้น จากการลงทุนในหลกั ทรัพยเ์ ผื่อขาย) 4,667 2555 ธ.ค. 31 เงนิ สด 32,000 หลักทรัพยเ์ ผือ่ ขาย ดอกเบย้ี รับ บนั ทึกรบั เงนิ สดและตัดส่วนเกนิ มลู คา่

237 มูลคา่ ตามบัญชี 410,000 - 7,120 = 402,880 4,667 หลักทรพั ย์เผอ่ื ขาย 4,667 กาไรขาดทนุ ทย่ี ังไมเ่ กิดขน้ึ ในหลกั ทรัพย์ เครดติ เผ่อื ขาย ปดิ บัญชีกาไรขาดทนุ ที่ยังไมเ่ กิดข้ึน 407,547 วนั เดอื นปี รายการ เลขท่ี เดบิต 7,547 2554 401,000 24,453 บญั ชี 6,547 2556 6,547 ธ.ค. 31 ตราสารหนีท้ ีจ่ ะถือจนครบกาหนด(ใหม่) 400,000 32,000 ม.ค. 1 กาไรขาดทุนท่ียังไม่เกดิ ข้ึนในหลกั ทรพั ย์เผื่อขาย (ส่วนของผถู้ อื หนุ้ ) 6,547 หลักทรพั ยเ์ ผอ่ื ขาย(402,880+4,667)(เก่า) 400,000 โอนเปลี่ยนหลักทรัพย์เผื่อขายไปเป็นตราสารหนี้ที่ จะถือจนครบกาหนด เงินสด ตราสารหน้ที ี่จะถือจนครบกาหนด ดอกเบ้ยี รบั บนั ทึกรบั เงนิ สดและตดั ส่วนเกนิ มูลคา่ (410,000 - 7,547 = 402,453 บาท) ตราสารหนท้ี จ่ี ะถือจนครบกาหนด กาไรขาดทนุ ทยี่ ังไมเ่ กดิ ข้ึนใน หลักทรพั ยเ์ ผ่ือขาย ปิดบัญชีกาไรขาดทนุ ท่ียังไมเ่ กดิ ขึ้นในหลักทรพั ย์ เผ่อื ขาย เน่ืองจากถงึ วนั ครบกาหนดไถ่ถอน เงนิ สด ตราสารหนที้ ี่จะถือจนครบกาหนด ไถถ่ อนตราสารหนีท้ ่ีจะถือจนครบกาหนด

238 อธิบาย วันที่31 ธันวาคม 2555 กิจการใช้มูลค่ายุติธรรม ณ วันน้ีในการบันทึกบัญชีและปรับปรุง บัญชีกาไร(ขาดทนุ )ทยี่ งั ไมเ่ กดิ ข้ึนในหลักทรัพย์เผื่อขาย แสดงเป็นรายการในส่วนของเจ้าของ และ ตอ้ งตดั จาหน่ายตลอดอายุท่ีเหลืออย่ขู องตราสารหน้ีคือ 1 ปี ในวันท่ี 31 ธ.ค. 2556 วันที่ 31 ธันวาคม 2555 ขน้ั ตอนท่ี 1. รับดอกเบีย้ ห้นุ กู้ และตัดจาหน่ายส่วนเกนิ 2. โอนปิดบญั ชีกาไร(ขาดทนุ )ทยี่ งั ไม่เกิดขน้ึ 3. บันทึกโอนเปลย่ี นประเภทเงนิ ลงทนุ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2556 ขนั้ ตอนที่ 1. รับดอกเบยี้ หุน้ กู้ และตัดจาหนา่ ยสว่ นเกิน 2. ตดั จาหนา่ ยส่วนเกินจากการโอนเปล่ยี นประเภทเงนิ ลงทุน ตามอายุของหุน้ กทู้ ี่เหลอื โดยใช้วิธีเสน้ ตรง วนั ท่ี 1 มกราคม 2557 ตราสารหนี้ครบกาหนดไถถ่ อน ตัวอยา่ งท่ี 4-15 โอนเปล่ยี นจากตราสารหนท้ี ่ีจะถือจนครบกาหนดเป็นหลักทรัพยเ์ ผือ่ ขาย วันที่ 1 มกราคม 2553 บริษัท สารภี จากัด ซ้ือเงินลงทุนในตราสารหนี้จาก บริษัท แม่อาย จากัด (มหาชน) เป็นหุ้นกู้ มลู ค่า 200,000 บาท อัตราดอกเบ้ียระบุไว้ในใบหุ้น 8% ต่อปี บริษัท แม่ อาย จากัด (มหาชน)จ่ายดอกเบ้ียปีละคร้ัง ทุกวันที่ 31 ธันวาคม หุ้นกู้มีอายุ 4 ปี บริษัท สารภี จากัด มีความต้ังใจที่จะถือไว้จนครบกาหนด เป็นหุ้นกู้ท่ีอยู่ในความต้องการของตลาด กิจการซื้อ หุ้นกู้มาในราคา 187,320 บาท ทาให้อัตราดอกเบ้ียที่แท้จริงในท้องตลาดเป็น 10% หุ้นกู้ครบ กาหนดไถถ่ อน วนั ที่ 1 มกราคม 2557 มลู คา่ ยตุ ธิ รรมของหุ้นกู้ วันที่ 31 ธันวาคม 2553 เทา่ กบั 210,000 บาท วันท่ี 31 ธนั วาคม 2554 เทา่ กับ 205,000 บาท วันที่ 31 ธนั วาคม 2555 เท่ากบั 201,000 บาท วันที่ 2 มกราคม 2556 บริษัท สารภี จากดั ขายหุน้ ของบรษิ ทั แมอ่ าย จากัด (มหาชน)ใน ราคา 202,000 บาท คาส่ัง 1. ตารางแสดงการคานวณเก่ียวกับดอกเบ้ียรับตามวธิ ีอตั ราดอกเบ้ยี ทีแ่ ท้จริง 2. บนั ทกึ บญั ชีรายการที่เก่ยี วขอ้ งในสมดุ รายวันทัว่ ไปของบรษิ ทั สารภี จากดั ดงั น้ี 2.1 วนั ที่ 1 มกราคม 2553 บันทึกการซือ้ หนุ้ กู้ 2.2 วันท่ี 31 ธันวาคม 2553 - 31 ธันวาคม 2554 – บันทึกรับดอกเบ้ียและตัดจาหน่าย สว่ นลดมูลค่า

239 2.3 วันท่ี 31 ธนั วาคม 2554 - โอนเปล่ยี นเปน็ หลกั ทรพั ยเ์ ผื่อขาย 2.4 วันท่ี 31 ธันวาคม 2555 – บันทึกรับดอกเบ้ียและตัดจาหน่ายส่วนลดมูลค่าและ ปรับหลกั ทรัพยเ์ ผอื่ ขายใหเ้ ป็นมูลคา่ ยุติธรรม 2.5 วนั ท่ี 2 มกราคม 2556 ขายหุ้นกู้ แสดงการคานวณดอกเบีย้ รับตามวธิ ีอัตราดอกเบ้ยี ท่แี ท้จรงิ วนั ที่ เงินสดรบั (8%) ดอกเบี้ยรับ ส่วนลดมลู ค่าตดั มลู คา่ ตามบัญชี (10%) จาหนา่ ย 1 ม.ค. 2553 - 187,320 31 ธ.ค. 2553 16,000 - - 190,052 31 ธ.ค. 2554 16,000 18,732 2,732 193,057 31 ธ.ค. 2555 16,000 19,005 3,005 196,363 31 ธ.ค. 2556 16,000 19,306 3,306 200,000 64,000 19,637 3,637 76,680 12,680 - สมุดรายวนั ทวั่ ไป บรษิ ัท สารภี จากัด หน้า … วนั เดอื นปี รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ 2553 บญั ชี 187,320 ม.ค. 1 ตราสารหนท้ี จี่ ะถอื จนครบกาหนด 187,320 18,732 เงนิ สด บันทึกการลงทนุ ในห้นุ กู้ อายุ 4 ปี ธ.ค. 31 เงินสด 16,000 ตราสารหนท้ี จ่ี ะถือจนครบกาหนด 2,732 ดอกเบยี้ รับ บันทกึ รบั เงินสดและตดั ส่วนลดมลู คา่ พ.ศ.2554 16,000 ธ.ค. 31 เงินสด

240 3,005 19,005 ตราสารหนี้ท่ีจะถือจนครบกาหนด ดอกเบ้ยี รบั บันทึกรบั เงินสดและตดั สว่ นลดมูลคา่ วันเดือนปี รายการ เลขท่ี เดบติ เครดิต 193,057 2554 บัญชี 11,943 ธ.ค. 31 หลักทรพั ย์เผื่อขาย(ใหม่) 205,000 19,306 ตราสารหนี้ทจี่ ะถอื จนครบกาหนด(เกา่ ) 7,306 กาไรขาดทุนทยี่ ังไม่เกิดข้ึนในหลกั ทรัพยเ์ ผ่ือขาย (ส่วนของผ้ถู อื หุ้น) โอนเปล่ียนตราสารหน้ีท่ีจะถือจนครบกาหนดเป็น หลักทรพั ย์เผื่อขาย พ.ศ.2555 ธ.ค. 31 เงินสด 16,000 หลักทรัพย์เผื่อขาย 3,306 ดอกเบย้ี รับ บนั ทึกรับเงินสดและตัดสว่ นลดมูลคา่ 7,306 (ทาให้มูลค่าตามบญั ชี = 205,000 +3,306= 208,306) กาไรขาดทนุ ทย่ี ังไมเ่ กิดขึ้นในหลกั ทรัพย์เผ่ือขาย หลักทรัพย์เผอื่ ขาย ปรับเงินลงทนุ ใหเ้ ป็นมูลค่ายุตธิ รรม มูลค่าตามบัญชี 208,306 มลู คา่ ยุติธรรม 201,000 ขาดทนุ (กาไรขาดทุนทีย่ งั ไม่เกดิ ขน้ึ ในหลักทรัพยเ์ ผือ่ ขาย) 7,306 พ.ศ.2556 ม.ค. 2 เงนิ สด 202,000

241 กาไรขาดทุนที่ยงั ไม่เกดิ ข้นึ ในหลกั ทรัพย์เผ่อื ขาย 4,637 (11,943-7,306) 201,000 หลักทรพั ยเ์ ผ่อื ขาย 5,637 กาไรจากการขายหลกั ทรพั ย์ ขายหลักทรพั ยแ์ ละปดิ บัญชที เ่ี กีย่ วข้อง อธิบาย วันท่ีโอนเปลี่ยน 31 ธ.ค. 2555 จากตราสารหนี้ท่ีจะถือจนครบกาหนดเป็นหลักทรัพย์เผ่ือ ขาย หมายความว่ากิจการมีความต้ังใจท่ีจะไม่ถือจนครบกาหนด คือจะขายก่อนที่จะครบกาหนด นั่นเอง ซึ่งในวันโอนเปลี่ยนเกิดกาไร (กาไรขาดทุนท่ียังไม่เกิดข้ึนในหลักทรัพย์เผ่ือขาย) = 11,943 บาท และวันที่ 31 ธ.ค. การปรับมูลค่าเงินลงทุนทาให้มีผลขาดทุน (กาไรขาดทุนที่ยังไม่เกิดขึ้นใน หลักทรัพย์เผื่อขาย) =7,306 บาท การลงทุนในหลักทรัพย์ที่ผ่านมา 2 ปีทาให้เกิดผลกาไร (กาไร ขาดทนุ ท่ียังไม่เกิดขึ้นในหลักทรัพย์เผ่ือขาย) = 11,943- 7,306 = 4,637 บาท ให้ปิดบัญชีน้ีในวันท่ี ขายคือวันที่ 1 มกราคม 2556 ไดเ้ ลย การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงินและการเปิดเผยข้อมูลในหมายเหตุ ประกอบงบการเงนิ มาตรฐานการบัญชี ฉบับท่ี 105 เรื่อง การบัญชีสาหรับเงินลงทุนในตราสารหน้ีและตรา สารทุน กาหนดว่า กิจการต้องเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินหรือในหมายเหตุประกอบงบการเงิน เพอ่ื ใหผ้ ใู้ ช้งบการเงินไดเ้ ขา้ ใจในส่ิงที่กิจการตอ้ งการนาเสนอ ดังตอ่ ไปนี้ 1. นโยบายการบญั ชี ที่เกี่ยวกับการกาหนดมูลค่าของเงินลงทุน ว่าหลักทรัพย์รายการใด แสดงดว้ ยราคาทนุ รายการใดแสดงด้วยมูลค่ายุตธิ รรม 2. รายการท่ีมีความสาคัญต่อการตัดสินใจที่รวมอยู่ในงบกาไรขาดทุน เช่น ดอกเบี้ยรับ และเงินปันผล จานวนรวมของรายการกาไรและรายการขาดทุนจากการจาหน่ายเงินลงทุนแต่ละ ประเภท จานวนรวมของรายการกาไรและรายการขาดทุนท่ียังไม่เกิดขึ้นของหลักทรัพย์เพ่ือค้าและ เงินลงทุนท่วั ไป เป็นต้น 3. การต้องเปิดเผยข้อมลู ในหมายเหตุประกอบงบการเงิน เก่ียวกับตราสารหนี้ท่ีจะถือจน ครบเม่อื มีการขายหรอื การโอนเปลี่ยนประเภท

242 4. หากมขี อ้ มลู ใดที่จะทาให้ผ้ใู ชง้ บการเงินเข้าใจสิ่งท่ีกิจการนาเสนอ กิจการต้องเปิดเผย ข้อมลู นนั้ 5. เงินลงทุนท่ีไม่อยู่ในความต้องการของตลาดต้องแสดงในงบแสดงฐานะการเงินด้วย ราคาทุนเพราะเงินลงทุนที่ไม่อยู่ในความต้องการของตลาดไม่สามารถหามูลค่ายุติธรรมท่ี น่าเช่อื ถือได้ ดงั น้ันผ้บู รหิ ารจงึ ตอ้ งประมาณมูลคา่ ยุติธรรมข้นึ มาเองและแสดงวิธีการท่ีใช้ประมาณ มูลค่ายุติธรรมของเงินลงทุนท่ีไม่อยู่ในความต้องการของตลาดที่นามาเปรียบเทียบกับราคาทุน เพ่ือใหผ้ ใู้ ช้งบการเงนิ เข้าใจเหตผุ ลในการลงทุนของกจิ การ 6. กิจการต้องแสดงเงินลงทุนชั่วคราวเป็นสินทรัพย์หมุนเวียน ได้แก่ หลักทรัพย์เพ่ือค้า หลักทรัพย์เผื่อขายตราสารหน้ีท่ีครบกาหนดใน 1 ปี เงินลงทุนระยะยาวเป็นสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน ได้แก่ หลักทรัพย์เผื่อขาย ตราสารหนที้ จ่ี ะถือจนครบกาหนด ซ่ึงข้ึนอยู่กับระยะเวลาที่กิจการจะวาง แผนการถือเงินลงทุนหรือเป็นไปตามเง่ือนไขของตราสารน้ัน ส่วนเงินลงทุนในบริษัทร่วม บริษัท ยอ่ ยและเงนิ ลงทุนทั่วไปจะแสดงเปน็ เงนิ ลงทุนระยะยาว ทัง้ หมดน้ใี นงบแสดงฐานะการเงิน และกิจการต้องเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินเกี่ยวกับส่ิงท่ีกิจการปฏิบัติ น่ันคือนโยบายการ บัญชีโดยเริ่มจากการกาหนดมูลค่าของเงินลงทุน ผลตอบแทนจากการลงทุน คือ ดอกเบี้ยรับ เงิน ปันผลรับ เป็นต้นเม่ือกิจการขายหลักทรัพย์ออกไปจะเกิดกาไรหรือขาดทุนจากการขายหลักทรัพย์ หากกิจการโอนเปลี่ยนประเภทจะมีกาไรหรือขาดทุนจากการโอนเปล่ียน ในวันส้ินงวดกิจการต้อง ปรับมลู คา่ หลักทรพั ยเ์ พอื่ ค้าและหลักทรพั ยเ์ ผื่อขายให้เป็นมูลค่ายุติธรรมจะเกิดกาไรหรือขาดทุนที่ ยังไม่เกดิ ขึน้ ในหลกั ทรัพย์เพ่ือค้าหรือหลักทรัพย์เผ่ือขาย ตราสารหน้ีท่ีจะถือจนครบกาหนดจะต้อง แสดงด้วยราคาทนุ ตดั จาหนา่ ย มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สาหรบั กจิ การที่ไมม่ ีสว่ นไดเ้ สยี สาธารณะ ในมาตรฐานการรายงานทางการเงินสาหรบั กจิ การท่มี สี ่วนได้เสยี สาธารณะกับกิจการที่ไม่ มีส่วนได้เสียสาธารณะไม่ได้มีการกาหนดหลักปฏิบัติท่ีแตกต่างกัน ดังนั้นไม่ว่าจะเป็นกิจการใด ต้องปฏิบัติตามท่ีมาตรฐานการบัญชี ฉบับท่ี 105 เร่ือง การบัญชีสาหรับเงินลงทุนในตราสารหนี้ และตราสารทุนกาหนดทุกประการ ตวั อย่างที่ 4-16 การแสดงรายการเงนิ ลงทุนและหมายเหตุประกอบงบการเงินของบรษิ ทั ซพี ี ออลล์ จากัด (มหาชน) (ท่ีมา : งบการเงินบริษทั ซีพี ออลล์ จากัด (มหาชน) และบรษิ ัทย่อย สาหรับปี ส้ินสุดวันท่ี 31 ธนั วาคม 2556 )

บรษิ ัท ซีพี ออลล์ จา งบแสด สนิ ทรัพย์ หมายเหตุ 31 ธนั วาคม งบการเงนิ ร 2556 31 ธันวาค 2555 (ปรบั ปรงุ ให สนิ ทรัพยห์ มนุ เวียน 7 24,632,252,846 23,084,975 8 1,050,000,000 11,970,669 เงนิ สดและรายการเทียบเท่าเงินสด 6, 9 848,215,281 541,203 เงินลงทุนชว่ั คราว 6, 10 1,576,451,052 1,347,564 6, 11 19,915,860,237 9,148,331 ลกู หนี้การค้า 6, 12 5,939,798,244 2,761,475 ลูกหน้อี ืน่ สนิ คา้ คงเหลือ 53,962,577,660 48,854,220 สนิ ทรพั ย์หมุนเวยี นอ่นื รวมสินทรัพยห์ มุนเวยี น

243 ากัด (มหาชน) และบรษิ ทั ย่อย ดงฐานะการเงนิ รวม งบการเงนิ เฉพาะกจิ การ คม 1 มกราคม 31 ธนั วาคม 31 ธันวาคม 1 มกราคม 2555 2556 2555 2555 หม่) (ปรบั ปรุงใหม่) (ปรบั ปรงุ ใหม่) (ปรบั ปรงุ ใหม่) (บาท) 5,812 14,201,712,209 15,642,314,092 19,367,985,562 10,804,492,327 9,339 9,893,328,680 - 8,326,526,025 5,437,163,051 3,760 476,647,510 4,613 499,891,661 119,443,847 100,796,688 170,569,581 1,073 8,642,208,577 1,980,311,300 1,683,084,868 645,975,606 5,500 2,690,265,324 9,219,368,431 8,286,271,341 7,901,008,700 0,097 36,404,053,961 4,024,186,981 2,533,245,940 2,525,941,702 30,985,624,651 40,297,910,424 27,485,150,967 243

244 สนิ ทรพั ย์ไม่หมุนเวยี น 13 - 24,000 6 24,000,000 2,191,111 เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ทั ย่อย 8 101,111,582 เงนิ ลงทุนในบรษิ ัทท่ีเกย่ี วขอ้ งกนั 6- 18,094,249 เงินลงทนุ ระยะยาวอ่ืน 137,247 333,200,009 325,356 เงินให้กู้ยืมระยะยาวแก่บรษิ ทั ย่อย 6, 14 71,272,531,129 896,131 อสังหาริมทรพั ย์เพื่อการลงทุน 15 125,514,461,060 369,208 ทดี่ นิ อาคารและอุปกรณ์ คา่ ความนยิ ม 1,952,614,502 1,276,147 สิทธิการเช่า 16 33,545,826,599 23,313,453 สินทรัพย์ไมม่ ตี ัวตนอ่นื 17 344,285,897 72,167,673 สนิ ทรัพยภ์ าษีเงินได้รอการตัดบญั ชี 6, 18 1,614,872,920 สินทรัพยไ์ ม่หมุนเวียนอ่ืน รวมสินทรพั ย์ไม่หมนุ เวยี น 234,702,903,698 รวมสินทรัพย์ 288,665,481,358

244 - - 202,207,831,495 6,523,828,965 6,504,828,995 0,000 18,000,000 24,000,000 24,000,000 18,000,000 1,582 1,741,111,582 100,700,000 2,190,700,000 1,740,700,000 - - 1,600,000,000 360,000,000 290,000,000 -- --- 9,109 14,993,990,443 18,342,901,333 13,710,636,703 11,743,397,149 7,956 137,247,956 --- 6,762 311,132,620 381,943,527 325,356,762 311,132,620 1,877 683,836,216 633,987,163 583,398,416 449,680,849 8,363 351,769,494 54,538,987 268,893,801 236,320,373 7,657 1,051,494,748 1,797,633,339 1,564,499,253 1,359,275,152 3,306 19,288,583,059 225,143,535,844 25,551,313,900 22,653,335,138 3,403 55,692,637,020 256,129,160,495 65,849,224,324 50,138,486,105

245 8 เงนิ ลงทุนอ่ืน งบการเงนิ รวม งบการเงนิ เฉพาะกจิ การ เงนิ ลงทุนช่วั คราว 2556 2555 2556 2555 เงนิ ฝากสถาบันการเงินประเภทประจา ตว๋ั สัญญาใช้เงิน (ล้านบาท) กองทุนทบี่ รหิ ารโดยสถาบนั การเงนิ รวม - 10,391 - 7,327 1,050 1,380 - 800 เงินลงทุนระยะยาวอ่นื - 200 ตั๋วสญั ญาใชเ้ งิน - 200 - 8,327 พันธบตั รรฐั บาล 1,050 11,971 ห้นุ กไู้ มม่ หี ลกั ประกนั รวม - 1,300 - 1,300 1 501 1 501 รวมทง้ั ส้ิน 100 390 100 390 101 2,191 101 2,191 1,151 14,162 101 10,518 เงนิ ลงทุนอ่นื ทีจ่ ะถือจนครบกาหนดมอี ตั ราดอกเบ้ยี ระหวา่ งรอ้ ยละ 2.25 ถึงรอ้ ยละ 5.90 (2555: ระหว่างร้อย ละ 1.51 ถงึ ร้อยละ 5.90) และถึงกาหนดรับชาระภายใน 10 ปี (2555: ถึงกาหนดรับชาระภายใน 10 ป)ี ยอดเงินลงทนุ อื่น ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 2556 และ 2555 จดั ตามประเภทสกุลเงนิ ตราไดด้ งั น้ี งบการเงนิ รวม งบการเงนิ เฉพาะกจิ การ 2556 2555 2556 2555 1,151 9,491 (ล้านบาท) สกลุ เงนิ บาท 10,071 101 สกลุ เงินเรนมนิ บิ จีน สกลุ เงินดอลลาร์สหรัฐ - 3,064 - - รวม - 1,027 - 1,027 1,151 14,162 101 10,518

246 รายการเคลือ่ นไหวในระหว่างปีสิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 2556 และ 2555 มดี ังนี้ งบการเงนิ รวม งบการเงนิ เฉพาะกจิ การ 2556 2555 2556 2555 (ล้านบาท) เงนิ ลงทนุ ชัว่ คราว 11,971 9,893 8,327 5,437 ณ วนั ที่ 1 มกราคม 5,450 13,166 3,300 12,346 (16,467) (10,940) (11,658) (9,400) เพ่ิมข้นึ ลดลง 96 (148) 31 (56) ผลกระทบจากอตั ราแลกเปลี่ยน 1,050 11,971 - 8,327 ณ วันที่ 31 ธันวาคม เงนิ ลงทนุ ระยะยาวอืน่ 2,191 1,741 2,191 1,741 - 800 - 800 ณ วนั ท่ี 1 มกราคม (350) (2,090) (350) เพิม่ ขนึ้ (2,090) ลดลง 101 2,191 101 2,191 ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม

247 สรปุ วัตถุประสงค์ในการดาเนินงานของทุกธุรกิจคือ ผลกาไร ซ่ึงผลกาไรหมายถึง รายได้ที่สูง กว่าค่าใช้จ่าย เม่ือรายได้สูงกว่าค่าใช้จ่าย หมายถึงเงินเข้ามากกว่าเงินออก เม่ือเป็นเช่นนี้ กิจการ จะมีเงินเหลือ เงินที่เหลือน้ีกิจการควรนาไปลงทุนในลักษณะท่ีมีความเสียงต่าคือ ลงทุนในตลาด หลักทรัพย์ รูปแบบการลงทุนมีหลายรูปแบบ ข้ึนอยู่กับจานวนเงินท่ีเหลือ ระยะเวลา ความจาเป็น ในการใช้เงิน เรียกว่า เงินลงทุนในหลักทรัพย์ ซ่ึงมีการเปลี่ยนแปลงในมูลค่าทุกวันทาการของ ตลาดหลักทรัพย์ ส่งผลให้กิจการต้องปรับมูลค่าของเงินลงทุนในวันส้ินงวดเป็นมูลค่ายุติธรรมใน ขณะน้นั ดงั น้ี แผนผงั การปรบั มูลคา่ หลกั ทรพั ย์ให้เปน็ มูลคา่ ยุติธรรม 1. เพือ่ คา้ ซอ้ื BV* สนิ้ งวด ปี 2555 FV** เพิ่มข้นึ (กาไรท่ียงั ไมเ่ กิด) รายได้ คา่ ใชจ้ ่าย งบกาไรขาดทุน ลดลง (ขาดทุนที่ยังไมเ่ กดิ ) ตน้ งวด ปี 2556 ยอดยกมา มี 1. เพอ่ื คา้ เป็น FV 2. เผอ่ื ขาย ซ้ือ BV ส้ินงวด ปี 2555 FV เพม่ิ ข้ึน (กาไรขาดทนุ ท่ยี งั ไมเ่ กิดขน้ึ ) งบแสดงฐานะการเงนิ (ส่วนของผู้ถือหนุ้ ) ลดลง (กาไรขาดทุนที่ยังไม่เกิดขน้ึ ) ตน้ งวด ปี 2556 ยอดยกมา มี 1. เผ่อื ขายเปน็ FV 2. กาไรขาดทุนท่ียงั ไมเ่ กิดขนึ้ 3. ตราสารหน้ีทีจ่ ะถือจนครบกาหนด ไม่ต้องปรบั ใหเ้ ป็น FV * BV คือ BOOK VALUE คอื มลู ค่าตามบัญชี ** FV คือ FAIR VALUE คอื มลู คา่ ยตุ ิธรรม

248 เม่อื กจิ การไปลงทุนในตราสารหนหี้ รอื ตราสารทนุ ส่ิงแรกทตี่ ้องปฏิบตั คิ ือ กิจการจะต้องจัด ประเภทของเงินลงทุนนั้นทันที ตามความตั้งใจของกิจการหรือวัตถุประสงค์ของกิจการ และความ ตอ้ งการผลตอบแทนในรปู ของตราสารหน้หี รือตราสารทุน ไม่ว่าจะเป็นเพื่อค้า เผ่ือขาย ตราสารหนี้ ทจ่ี ะถือจนครบกาหนด และเงนิ ลงทุนทว่ั ไป เพ่อื จะไดน้ าไปบันทกึ บัญชแี ละปฏิบัติให้ถูกต้อง ซึ่งเงิน ลงทุนแต่ละประเภทจะมีวิธีการที่แตกต่างกันตามที่มาตรฐานการบัญชีกาหนด เริ่มตั้งแต่ การซื้อ หลักทรัพย์ การขายหลักทรัพย์ท้ังจานวน หารขายหลักทรัพย์เพียงบางส่วน การปรับมูลค่าเงิน ลงทุนให้เป็นมูลค่ายุติธรรมซึ่งทาได้ 2 แบบ คือการปรับโดยตรงไปท่ีบัญชีหลักทรัพย์หรือปรับผ่าน บญั ชคี ่าเผอื่ การปรับมลู คา่ ซ่ึงตอ่ มากจิ การอาจขายหรือโอนเปล่ียนประเภทของเงินลงทุนได้ตามท่ี มาตรฐานการบญั ชีอนญุ าต และอาจมเี หตุการณ์สาคัญหรือข้อบ่งชี้ว่า เงินลงทุนในหลักทรัพย์อาจ เกิดการด้อยค่า กิจการต้องทดสอบการด้อยค่าและบันทึกบัญชีขาดทุนจากการด้อยค่า เม่ือได้ ปฏิบัติจนครบทุกขั้นตอนแล้ว การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงิน งบกาไรขาดทุน กิจการ ต้องกาหนดนโยบายตามที่มาตรฐานการบัญชีกาหนด หากมีข้อมูลใดท่ีต้องการให้ผู้ใช้งบการเงิน ทราบ กิจการตอ้ งเปิดเผยขอ้ มลู นัน้ ในหมายเหตุประกอบงบการเงินเพ่ิมเตมิ ดว้ ย

249 แบบฝึกหดั บทท่ี 4 เงนิ ลงทุน ข้อ 1 การปรับมูลค่าของเงินลงทุน กรณีมูลค่าของเงินลงทุนเพ่ิมขึ้น ปรับไปที่บัญชีเงินลงทุน โดยตรง โดยมูลคา่ ยตุ ิธรรมของเงนิ ลงทุนในวนั ส้ินงวดเป็น 11 บาท 2557 ส.ค. 1 หลักทรัพยเ์ พื่อคา้ 10 ธ.ค. 31 เงนิ สด 10 ซอ้ื เงินลงทนุ 1 หลักทรัพย์เพื่อคา้ กาไรท่ียงั ไม่เกดิ ข้ึนในหลักทรัพย์เพือ่ คา้ 1 ปรบั เงินลงทุนใหเ้ ป็นมลู คา่ ยตุ ิธรรม ให้เตมิ ตัวเลขในงบการเงินให้สมบูรณ์ งบกาไรขาดทุน (บางสว่ น) สาหรับระยะเวลา 1 ปี ส้นิ สดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 รายได้อื่น กาไรจากการขายหลกั ทรัพย์ กาไรทีย่ ังไม่เกิดข้ึนจากการลงทุนในหลกั ทรพั ยเ์ พ่ือคา้ 1 คา่ ใช้จ่ายอน่ื ขาดทนุ จากการขายหลักทรพั ย์ ขาดทุนทีย่ ังไมเ่ กิดขึ้นจากการลงทุนในหลกั ทรัพย์เพื่อค้า

250 งบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) 11 ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 สินทรัพย์ สินทรัพยห์ มนุ เวียน เงนิ ลงทนุ ในหลักทรพั ย์เพ่อื ค้า วนั ท่ี 1 มกราคม 2558 ยอดยกมาของบัญชีทีเ่ กย่ี วขอ้ งมีดงั นี้ บัญชเี งินลงทนุ ในหลกั ทรัพยเ์ พอ่ื คา้ 11 บาท 2558 ม.ค. 15 เงินสด 15 หลกั ทรัพย์เพ่ือค้า 11 กาไรจากการขายหลักทรพั ย์ 4 ขายหลกั ทรัพย์ในราคา 15 บาท ข้อ 2 การปรับมูลค่าเงินลงทุน กรณีมูลค่าของเงินลงทุนลดลง ปรับไปที่บัญชีเงินลงทุนโดยตรง มลู คา่ ยุติธรรมของเงนิ ลงทุนในวันสน้ิ งวดเป็น 8 บาท 2557 ส.ค. 1 หลกั ทรพั ย์เพ่ือคา้ 10 เงินสด 10 2 ซ้ือเงนิ ลงทนุ - ธ.ค. 31 ขาดทุนทีย่ งั ไม่เกิดขน้ึ จากการลงทุนในหลกั ทรพั ย์เพอื่ คา้ 2 - หลกั ทรพั ย์เพ่อื คา้ ปรับเงินลงทนุ ให้เปน็ มูลค่ายตุ ธิ รรม ให้เตมิ ตัวเลขในงบการเงนิ ให้สมบูรณ์ งบกาไรขาดทนุ (บางส่วน) รายได้อน่ื สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สน้ิ สุดวันที่ 31 ธนั วาคม 2554 กาไรจากการขายหลกั ทรพั ย์ กาไรที่ยงั ไมเ่ กดิ ข้นึ ในหลกั ทรัพย์เพ่ือคา้ - คา่ ใชจ้ ่ายอ่นื ขาดทนุ จากการขายหลักทรัพย์ ขาดทุนทย่ี ังไม่เกิดขึน้ ในหลกั ทรพั ยเ์ พ่อื ค้า 22

251 งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 2554 สนิ ทรัพยห์ มนุ เวียน สินทรัพย์ หลักทรพั ย์เพือ่ คา้ 10 วนั ที่ 1 มกราคม 2558 ยอดยกมาของบญั ชีทเ่ี กีย่ วขอ้ งมีดังน้ี บัญชเี งนิ ลงทุนในหลักทรพั ย์เพื่อคา้ 8 บาท 2558 เงินสด 15 ม.ค. 15 เงินลงทุนในหลกั ทรัพย์เพอ่ื คา้ กาไรจากการขายหลักทรัพย์ ขายเงินลงทนุ ในราคา 15 บาท ข้อ 3 การปรับมูลค่าเงินลงทุนกรณีมูลค่าของเงินลงทุนเพ่ิมข้ึน ปรับไปท่ีบัญชี “ค่าเผ่ือการปรับ มลู ค่าเงนิ ลงทนุ ” มลู คา่ ยตุ ธิ รรมของเงนิ ลงทนุ ในวันสิน้ งวดเปน็ 11 บาท 2554 ส.ค. 1 หลกั ทรัพยเ์ พือ่ ค้า 10 10 ธ.ค. 31 1 1 เงินสด ซ้อื เงนิ ลงทุน คา่ เผ่ือการปรับมลู ค่าเงินลงทนุ กาไรทีย่ ังไม่เกิดขนึ้ ในหลกั ทรัพย์เพ่อื คา้ ปรับเงนิ ลงทนุ ให้เปน็ มลู คา่ ยตุ ิธรรม ใหเ้ ตมิ ตัวเลขในงบการเงินให้สมบูรณ์

252 งบกาไรขาดทนุ (บางส่วน) รายไดอ้ น่ื สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สนิ้ สดุ วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 กาไรจากการขายหลักทรพั ย์ กาไรทยี่ ังไมเ่ กดิ ขึน้ ในหลกั ทรัพย์เพือ่ คา้ 1 ค่าใช้จา่ ยอน่ื ขาดทุนจากการขายหลักทรัพย์ ขาดทนุ ที่ยังไม่เกิดขึ้นในหลักทรพั ยเ์ พ่อื คา้ งบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 สนิ ทรัพย์ สินทรพั ย์หมนุ เวยี น หลักทรพั ยเ์ พื่อคา้ 10 บวก ค่าเผื่อการปรับมูลค่าเงนิ ลงทุน 1 11 วนั ที่ 1 มกราคม 2557 ยอดยกมาของบญั ชที ีเ่ กีย่ วขอ้ งมดี งั น้ี บญั ชเี งินลงทุนในหลกั ทรัพย์เพื่อคา้ 10 บาท, บัญชรี ายการปรบั มูลคา่ เงินลงทุนในหลกั ทรพั ยเ์ พ่อื 2558 ม.ค. 15 เงนิ สด 15 หลักทรัพยเ์ พอ่ื คา้ 10 ค่าเผ่ือการปรับมลู คา่ เงินลงทุน 1 กาไรจากการขายหลักทรัพย์ 4 ขายเงนิ ลงทุนในราคา 15 บาท

253 ข้อ 4 การปรับมูลค่าเงินลงทุน กรณีมูลค่าของเงินลงทุนลดลง ปรับไปท่ีบัญชี “ค่าเผ่ือการปรับ มูลคา่ เงนิ ลงทุน” มลู ค่ายตุ ธิ รรมของเงนิ ลงทุน ในวันส้ินงวดเป็น 8 บาท 2557 ส.ค. 1 หลักทรัพยเ์ พ่ือค้า 10 เงนิ สด 10 ซือ้ เงินลงทุน ธ.ค. 31 ขาดทนุ ท่ียงั ไมเ่ กิดขนึ้ หลกั ทรัพย์เพ่ือคา้ 2 ค่าเผอ่ื การปรับมลู คา่ เงินลงทุน 2 ปรบั เงนิ ลงทุนให้เป็นมูลค่ายุตธิ รรม ให้เตมิ ตัวเลขในงบการเงินให้สมบูรณ์ งบกาไรขาดทุน (บางสว่ น) สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สิน้ สดุ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 รายได้อื่น กาไรจากการขายหลกั ทรัพย์ กาไรทยี่ งั ไมเ่ กดิ ขึ้นในหลกั ทรพั ย์เพ่ือคา้ คา่ ใช้จา่ ยอ่ืน ขาดทุนจากการขายหลกั ทรพั ย์ ขาดทนุ ท่ยี งั ไมเ่ กดิ ข้ึนในหลกั ทรพั ย์เพอ่ื ค้า 2 งบแสดงฐานะการเงิน (บางสว่ น) ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 สินทรัพย์ สินทรพั ยห์ มุนเวียน เงินสด xxx หลกั ทรัพยเ์ พ่ือคา้ 10 หกั คา่ เผ่ือการปรบั มูลค่าเงินลงทนุ 2

254 วนั ที่ 1 มกราคม 2555 ยอดยกมาของบัญชีทเ่ี กย่ี วขอ้ งมีดังนี้ บญั ชีเงนิ ลงทุนในหลักทรัพยเ์ พ่อื คา้ 10 บาท,บัญชรี ายการปรับมลู คา่ เงนิ ลงทุนในหลกั ทรพั ยเ์ พื่อ 2558 ม.ค. 15 เงินสด 15 รายการปรับมูลค่าเงินลงทนุ ในหลกั ทรพั ยเ์ พอื่ ค้า 2 เงนิ ลงทนุ ในหลกั ทรัพย์เพื่อคา้ กาไรจากการขายหลกั ทรพั ย์ ขายเงนิ ลงทนุ ในราคา 15 บาท ข้อ 5 ใหค้ านวณราคาต่อหนุ้ ทุกครั้งทมี่ ีการซ้ือหลักทรัพย์และบันทึกรายการซื้อขายหลักทรัพย์ของ บริษัท ฟา้ ฮ่าม จากดั โดยตง้ั ใจจะถอื ไว้เพอื่ ค้า ดังต่อไปนี้ 2557 ม.ี ค. 2 ซื้อหุ้นสามัญ ใน บริษัท ช้างเผือก จากัด (มหาชน) ซ่ึงเป็นบริษัท จดทะเบียนใน ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยจานวน 1,000 หุ้น ราคาตามมูลค่าหุ้นละ 100 ม.ิ ย. 3 บาท ในราคาตลาดหนุ้ ละ 115 บาท เสยี ค่านายหนา้ และคา่ ธรรมเนยี ม 500 บาท ก.ค. 30 ขายหุ้นสามัญใน บริษัท ช้างเผือก จากัด (มหาชน) บางส่วน จานวน 500 หุ้น ใน ส.ค. 20 ราคาตลาดหุ้นละ 120 บาท ซ้อื หนุ้ สามัญในบริษัท ช้างเผอื ก จากัด (มหาชน) เพ่ิมเติม อีก 1,000 หุ้น ในราคา ห้นุ ละ 110 บาท เสียค่า นายหน้า 200 บาท ขายหุ้น บริษัท ช้างเผือก จากัด (มหาชน) บางส่วน จานวน 1,000 หุ้น ในราคา ตลาดห้นุ ละ 110 บาท ข้อ 6 วันที่ 3 พฤศจิกายน 2557 บริษัท หนองหอย จากัด ลงทุนซื้อหุ้นสามัญ ในราคา 40,000 บาท กิจการตงั้ ใจจะถือไวเ้ พ่ือคา้ คาสัง่ 1. บนั ทกึ รายการบญั ชเี พอ่ื ปรับมลู ค่าเงินลงทุน ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 2. การปรบั เงินลงทุนใหเ้ ป็นมูลคา่ ยุตธิ รรม สมมตเิ ปน็ 2 กรณี ดังนี้ 2.1 มูลค่ายตุ ธิ รรมของเงนิ ลงทนุ นีเ้ ทา่ กับ 41,000 บาท ปรบั ไปท่ีบญั ชีเงนิ ลงทุนโดยตรง 2.2 มูลค่ายตุ ิธรรมของเงนิ ลงทุนนี้เท่ากับ 37,000 บาท ปรับไปที่บัญชีค่าเผื่อการปรับมูลค่า เงนิ ลงทุน

255 ข้อ 7 บริษัท อุดรธานี จากัด ลงทุนซ้ือหลักทรัพย์ในกิจการต่างๆ ซึ่งเป็นบริษัทท่ีอยู่ในตลาด หลกั ทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย หลกั ทรัพยเ์ หลา่ น้ีกิจการมคี วามตง้ั ใจจะถือไว้เพอื่ ค้า ดังนี้ 2557 ม.ค. 9 ซื้อหุ้นสามัญบริษัท หนองคาย จากัด (มหาชน) 2,000 หุ้น ราคาที่ตราไว้หุ้นละ ม.ค. 10 100 บาท จ่ายเงินสดหุ้นละ 104 บาท เสียค่านายหน้าและค่าธรรมเนียม 2,500 ม.ค. 15 บาท ม.ค. 20 ซ้ือหุ้นสามัญบริษัท เลย จากัด (มหาชน) 4,000 หุ้น ราคาที่ตราไว้หุ้นละ 100 บาท จ่ายเงินสดหุ้นละ 102 บาท เสียค่านายหน้าและค่าธรรมเนียม 1,000 บาท และ กิจการซื้อหุ้นหลังวันประกาศจ่ายเงินปันผล ทาให้ต้องจ่ายเงินปันผลค้างรับ ในราคาหนุ้ ละ 1 บาท ซ้ือหุ้นกู้ 8% ของบริษัท ชัยภูมิ จากัด (มหาชน) ราคาท่ีตราไว้มูลค่า 200,000 บาท จ่ายเงินสดซื้อในราคาตลาด 220,000 บาท เสียค่านายหน้าและ ค่าธรรมเนียม 1,800 บาท หุ้นกู้จ่ายดอกเบ้ียปีละ 2 คร้ัง วันที่ 15 พ.ค. และวันท่ี 15 พ.ย. ได้รับเงนิ ปันผลจากบริษัท เลย จากดั (มหาชน) ม.ค. 31 ซื้อหุ้นสามัญ 9% จากบริษัท ร้อยเอ็ด จากัด (มหาชน) 1,500 หุ้น ราคาท่ีตราไว้ หุ้นละ 100 บาท ซื้อในมูลค่ายุติธรรมหุ้นละ 95 บาท เสียค่านายหน้าและ ค่าธรรมเนยี ม 1,000 บาท ก.พ. 4 ขายหุ้น บริษัท หนองคาย จากัด (มหาชน) ทั้งหมด 2,000 หุ้น ในราคาตลาดหุ้น พ.ค. 15 ละ 110 บาท เสยี คา่ ธรรมเนยี ม 900 บาท ได้รับดอกเบย้ี หุ้นกู้จาก บริษทั ชยั ภมู ิ จากดั (มหาชน) ม.ิ ย. 10 ขายหนุ้ สามญั ในบริษัท เลย จากัด(มหาชน) ทงั้ หมด 4,000 หุ้น ในราคาหุ้นละ 99 พ.ย. 15 บาท เสียคา่ ธรรมเนียม 1,200 บาท ได้รบั ดอกเบย้ี หุ้นกจู้ าก บรษิ ทั ชัยภูมิ จากดั (มหาชน) ธ.ค. 31 ปรับปรุงรายการดอกเบ้ียค้างรบั และปรับเงินลงทุนให้เป็นมูลค่ายุติธรรม โดยปรับ ไปที่บัญชีเงินลงทุน ดงั น้ี มูลค่ายตุ ธิ รรม บริษัท ชยั ภูมิ จากัด(มหาชน) 210,000 บาท บริษัท รอ้ ยเอด็ จากัด (มหาชน) 105,000 บาท

256 คาสัง่ บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวันทว่ั ไปของบริษัท อุดรธานี จากดั ข้อ 8 บริษทั แมส่ ะเรยี ง จากัด มรี ายละเอียดหลักทรัพย์เพื่อค้า ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 ดังน้ี มลู คา่ ยตุ ธิ รรม มูลค่าตามบญั ชี ห้นุ สามญั บรษิ ัท หางดง จากดั (มหาชน) 25,000 25,500 (1,000) หนุ้ สามัญ บรษิ ัท แมอ่ าย จากัด(มหาชน) 22,500 21,500 2,000 2557 ปรบั เงินลงทนุ ให้เปน็ มูลคา่ ยตุ ิธรรม ธ.ค. 31 2558 ขายหุ้นสามัญ บริษัท แม่อาย จากัด (มหาชน) ทั้งจานวนในมูลค่ายุติธรรม ม.ี ค. 1 25,000 บาท ก.ย. 5 ขายหุ้นสามัญ บรษิ ทั หางดง จากดั (มหาชน) ท้ังจานวนในราคา 26,000 บาท ต.ค. 2 ซือ้ หนุ้ สามัญ บริษทั พรา้ ว จากดั (มหาชน) ในราคาตลาด 27,500 บาท ธ.ค. 31 เงินลงทุน บรษิ ทั พรา้ ว จากดั (มหาชน)มีราคายตุ ิธรรม 26,750 บาท ให้ทา บนั ทึกบัญชใี นสมดุ รายวันท่ัวไป ท้ัง 2 วิธี และแสดงรายการในงบการเงนิ 8.1การปรบั เงนิ ลงทนุ ให้เปน็ มลู คา่ ยุตธิ รรม (ปรบั ไปท่บี ัญชีเงินลงทนุ ) บริษทั สันทราย จากดั งบกาไรขาดทนุ (บางส่วน) สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สิน้ สดุ วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 รายไดอ้ ่นื กาไรจากการขายหลักทรพั ย์ 7,000 กาไรทยี่ งั ไมเ่ กดิ ขึ้นในหลกั ทรพั ยเ์ พอื่ ค้า 1,500 คา่ ใช้จ่ายอ่นื ขาดทุนจากการขายหลักทรพั ย์ ขาดทุนท่ยี งั ไมเ่ กิดขึน้ หลกั ทรพั ยเ์ พ่อื ค้า

257 สนิ ทรพั ย์ บริษทั สันทราย จากัด xxx สนิ ทรพั ย์หมุนเวียน งบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) xxx เงินสด ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2557 หลกั ทรพั ย์เพ่ือคา้ ลูกหนีก้ ารคา้ 53,500 รายไดอ้ นื่ บรษิ ทั สนั ทราย จากดั งบกาไรขาดทนุ (บางส่วน) สาหรับระยะเวลา 1 ปี ส้ินสุด วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2558 กาไรจากการขายหลกั ทรพั ย์ 7,000 กาไรทยี่ ังไมเ่ กดิ ข้นึ ในหลกั ทรพั ยเ์ พ่ือค้า 1,500 คา่ ใชจ้ า่ ยอ่ืน ขาดทุนจากการขายหลักทรพั ย์ ขาดทุนท่ียงั ไม่เกิดข้ึนหลกั ทรพั ย์เพื่อคา้ สินทรัพย์หมุนเวยี น บริษทั สันทราย จากัด xxx เงนิ สด งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) xxx หลกั ทรัพย์เพ่ือค้า ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2558 สินทรัพย์ ลูกหนกี้ ารคา้ 53,500

258 8.2 การปรับเงนิ ลงทนุ ให้เปน็ มูลคา่ ยุติธรรม (ปรบั ผา่ นบญั ชีค่าเผื่อการปรับมลู คา่ เงินลงทนุ ) บริษัท สันทราย จากดั งบกาไรขาดทุน (บางส่วน) รายไดอ้ ่ืน สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สนิ้ สุด วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 กาไรจากการขายหลักทรัพย์ 7,000 กาไรที่ยังไม่เกดิ ข้ึนในหลกั ทรัพยเ์ พอื่ ค้า ค่าใช้จา่ ยอ่นื ขาดทุนจากการขายหลกั ทรัพย์ ขาดทุนท่ยี งั ไม่เกิดขน้ึ หลกั ทรัพย์เพ่ือค้า 1,500 บริษทั สันทราย จากัด งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 สินทรัพย์หมุนเวยี น สนิ ทรัพย์ เงนิ สด xxx 53,500 หลกั ทรัพยเ์ พื่อค้า 55,000 หกั ค่าเผือ่ การปรบั มลู คา่ เงินลงทุน (1,500) ขอ้ 9 วนั ท่ี 1 มกราคม 2554 บริษัท อยุธยา จากัด ลงทุนซื้อตราสารหนี้จาก บริษัท ชัยนาท จากัด (มหาชน) มูลค่าทีต่ ราไว้ 200,000 บาท อัตราดอกเบ้ีย 8% ต่อปี จ่ายดอกเบ้ียปีละคร้ัง ทุกวันท่ี 31 ธันวาคม หุ้นกู้มีอายุ 4 ปี มีความต้ังใจท่ีจะถือไว้จนครบกาหนด หุ้นกู้น้ีเป็นหุ้นกู้ที่อยู่ในความ ต้องการของตลาด กิจการซื้อหุ้นกู้มาในราคา 193,522 บาท ซึ่งทาให้อัตราดอกเบ้ียท่ีแท้จริงเป็น 9 % หุ้นกู้ครบกาหนดไถ่ถอน วนั ท่ี 1 มกราคม 2558 วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2554 มูลคา่ ยุติธรรมของหุ้นกเู้ ท่ากบั 210,000 บาท คาสัง่ 1. ตารางแสดงการคานวณเกี่ยวกบั ดอกเบี้ยรับตามวธิ ีอตั ราดอกเบ้ียทแ่ี ทจ้ รงิ 2. บันทกึ บญั ชรี ายการทเี่ กยี่ วข้องในสมดุ รายวันทั่วไปของบริษทั อยุธยา จากัด ดงั นี้ 2.1 วันท่ี 1 มกราคม 2554 บนั ทกึ การซื้อห้นุ กู้

259 2.2 วันที่ 31 ธันวาคม 2554 - 31 ธันวาคม 2557 - บันทึกรับดอกเบ้ียและตัดจาหน่าย สว่ นลดมลู คา่ 2.3 วนั ที่ 1 มกราคม 2558 หุ้นกู้ครบกาหนดไถถ่ อน การคานวณมลู ค่าปจั จบุ นั ของเงินลงทนุ มลู ค่าปจั จุบันของเงินต้น PVIF 4,9% : ( 200,000 x 0.70843 ) = 141,686 มลู ค่าปจั จุบันของดอกเบี้ยรบั PVIFA 4,9%: ( 16,000 x 3.23972 ) = 51,836 มลู ค่าปจั จบุ นั ของหุ้นกู้ = 193,522 ข้อ 10 วันที่ 1 มกราคม 2554 บริษัท ไชยวาน จากัด ลงทุนซื้อหุ้นกู้ จาก บริษัท นายูง จากัด (มหาชน) มูลค่าท่ีตราไว้ 400,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 12% ต่อปี จ่ายดอกเบี้ยทุกวันท่ี 31 ธันวาคม หุ้นกู้มีอายุ 4 ปี มีความตั้งใจท่ีจะถือไว้จนครบกาหนด หุ้นกู้นี้เป็นหุ้นกู้ท่ีอยู่ในความ ต้องการของตลาด กจิ การซอื้ หนุ้ ก้มู าในราคา 438,879 บาท ทาให้อตั ราดอกเบี้ยทแ่ี ทจ้ รงิ เป็น 9 % มูลค่ายุติธรรมของหุ้นกู้ วันที่ 31 ธันวาคม 2554 เท่ากับ 430,000 บาท และ วันท่ี 31 ธนั วาคม 2555 เทา่ กบั 410,000 บาท ขายหุ้นกู้บริษัท นายูง จากัด(มหาชน) ในวันที่ 1 มกราคม 2556 ในมูลค่ายุติธรรม 400,000 บาท คาสัง่ 1. ตารางแสดงการคานวณเก่ยี วกบั ดอกเบี้ยรับตามวธิ ีอัตราดอกเบย้ี ทแ่ี ทจ้ รงิ 2. บันทกึ บญั ชรี ายการทีเ่ กี่ยวข้องในสมุดรายวนั ท่ัวไปของบริษทั อยุธยา จากัด ดงั นี้ 2.1 วันท่ี 1 มกราคม 2554 บนั ทึกการซือ้ หนุ้ กู้ 2.2 วันที่ 31 ธันวาคม 2554 - 31 ธันวาคม 2557 - บันทึกรับดอกเบี้ยและตัดจาหน่าย สว่ นลดมลู คา่ 2.3 วนั ที่ 1 มกราคม 2558 หนุ้ ก้คู รบกาหนดไถ่ถอน การคานวณมูลคา่ ปัจจบุ นั ของเงินลงทุน มูลคา่ ปจั จบุ นั ของเงนิ ต้น PVIF 4,9% : ( 400,000 x 0.70843 ) = 283,372 มูลค่าปัจจุบันของดอกเบีย้ รบั PVIFA 4,9%: ( 48,000 x 3.23972 ) = 155,507 มูลค่าปัจจบุ ันของหุ้นกู้ = 438,879

260 ข้อ 11 ให้บนั ทึกรายการของบริษทั หนองปา่ คร่ัง จากัด ดังต่อไปนี้ 2557 ต.ค. 12 บริษทั หนองป่าครั่ง จากดั ซือ้ หลักทรพั ย์ในความตอ้ งการของตลาด จาก ธ.ค. 31 บริษัท แม่โป่ง จากัด (มหาชน) จานวน 20,000 หุ้น ในราคาหุ้นละ 108 บาท โดยมคี า่ นายหนา้ ในการซอ้ื 1,000 บาท มีความตง้ั ใจจะถอื ไวเ้ ผ่อื ขาย ห้นุ ของ บริษัท แม่โปง่ จากดั (มหาชน) มมี ูลคา่ ยุตธิ รรมหุน้ ละ 110 บาท 2558 ม.ี ค. 1 บริษัท หนองป่าคร่ัง จากัด ขายหุ้นของบริษัท แม่โป่ง จากัด (มหาชน) ท้ังหมดใน ราคาหนุ้ ละ 120 บาท คาสัง่ บันทกึ บัญชใี นสมดุ รายวันทว่ั ไปของบริษัท หนองป่าครง่ั จากดั ขอ้ 12 วนั ท่ี 1 มกราคม 2554 บริษัท ไชยปราการ จากัด ลงทุนซื้อหุ้นกู้ในบริษัท กัลยาณิวัฒนา จากัด(มหาชน) ซึ่งเป็นบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ หุ้นกู้มีราคาท่ีตราไว้มูลค่า 500,000 บาท มีอายุ 4 ปี ครบกาหนดไถ่ถอนในวันท่ี 1 มกราคม 2558 อัตราดอกเบ้ีย 6% ต่อปี มีความ ตัง้ ใจจะถอื ไว้เผื่อขาย บริษัท กัลยาณิวัฒนา จากัด (มหาชน) จ่ายดอกเบ้ียปีละ 1 คร้ัง ทุกวันที่ 31 ธนั วาคม กิจการซือ้ หุ้นมาราคา 536,297 บาท ในวนั ท่ี 1 มกราคม 2554 อตั ราดอกเบ้ยี ท่ีแท้จรงิ เป็น 4% ตอ่ ปี มลู ค่ายุตธิ รรมของหุ้นกู้ ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2554 เท่ากับ 540,000 บาท มูลคา่ ยตุ ธิ รรมของหุ้นกู้ ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 2555 เท่ากบั 500,000 บาท วันที่ 2 มกราคม 2556 บริษัท ไชยปราการ จากัดขายหุ้นกู้ทั้งหมดในมูลค่ายุติธรรม 510,000 บาท การปรบั เงนิ ลงทนุ ใหเ้ ป็นมลู คา่ ยุตธิ รรม (ปรบั ไปท่ีบัญชีเงินลงทนุ ) การคานวณมูลค่าปัจจุบนั ของเงินลงทนุ มลู คา่ ปัจจบุ ันของเงินต้น PVIF 4,4% : ( 500,000 x 0.85480 ) = 427,400 มูลค่าปจั จบุ ันของดอกเบย้ี รับ PVIFA 4,4%: ( 30,000 x 3.62990 ) = 108,897 มูลค่าปัจจบุ นั ของหุน้ กู้ = 536,297 คาสงั่ 1. ตารางแสดงการคานวณดอกเบ้ียรับตามวธิ ีอตั ราดอกเบี้ยท่แี ทจ้ ริง 2. บันทกึ รายการในสมุดรายวันทัว่ ไป

261 ข้อ 13 วันท่ี 1 มกราคม 2554 บริษัท ศรีเชียงใหม่ จากัด ลงทุนซ้ือหุ้นกู้จากบริษัท ท่าบ่อ จากัด (มหาชน) มูลค่าท่ีตราไว้ 300,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 10% ต่อปี จ่ายดอกเบ้ียทุกวันท่ี 31 ธันวาคม หุ้นก้มู อี ายุ 4 ปี โดยมีความตั้งใจท่ีจะถือไว้เผื่อขาย หุ้นกู้นี้เป็นหุ้นที่อยู่ในความต้องการ ของตลาด กจิ การซ้ือหุน้ กมู้ าในราคา 290,639 บาท ซึ่งทาให้อัตราดอกเบย้ี ทแี่ ทจ้ ริงเปน็ 11% มูลค่ายุติธรรมของหุ้นกู้ ในวันที่ 31 ธันวาคม 2554 เท่ากับ 305,000 บาท และ ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 2555 เป็น 302,000 บาท ต่อมาในวันท่ี 2 มกราคม 2556 ขายหุ้นกู้บริษัท ท่าบ่อ จากัด(มหาชน) ท้ังหมดไปในมูลค่ายตุ ธิ รรม 303,000 บาท คาสั่ง 1. ตารางแสดงการคานวณเกี่ยวกบั ดอกเบ้ยี รับตามวิธีอัตราดอกเบยี้ ทแ่ี ทจ้ รงิ 2. บันทกึ บญั ชีรายการที่เกย่ี วขอ้ งในสมุดรายวันท่วั ไปของบริษทั ศรีเชียงใหม่ จากัดตั้งแต่ 2.1 วนั ที่ 1 มกราคม 2554 ซอ้ื หุ้นกู้ 2.2 วนั ที่ 31 ธันวาคม 2554 (1) บนั ทกึ รับดอกเบีย้ และตดั จาหน่ายส่วนลดมูลค่า (2) ปรบั มูลค่าของเงนิ ลงทนุ ให้เปน็ มลู ค่ายุตธิ รรม 2.3 วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2555 (1) บันทึกรบั ดอกเบีย้ และตดั จาหนา่ ยส่วนลดมลู ค่า (2) ปรบั มูลค่าของเงินลงทนุ ให้เป็นมลู ค่ายุติธรรม 2.3 วันท่ี 2 มกราคม 2556 ขายหนุ้ ในมลู คา่ ยุตธิ รรม 303,000 บาท การคานวณมูลค่าปจั จุบันของเงินลงทนุ มูลคา่ ปัจจุบนั ของเงินต้น PVIF 4,11% : ( 300,000 x 0.65873 ) = 197,619 มูลคา่ ปจั จุบันของดอกเบ้ยี รับ PVIFA 4,11%: ( 30,000 x 3.10245 ) = 93,074 มลู ค่าปัจจบุ นั ของหนุ้ กู้ = 290,639 ข้อ 14 บริษัท เขาค้อ จากัด ลงทุนซ้ือหุ้นในบริษัท น้าหนาว จากัด (มหาชน) ในราคาตลาด 720,000 บาท เม่ือวันที่ 1 มกราคม 2556 มีความต้ังใจจะถือไว้เผื่อขาย วันท่ี 31 ธันวาคม 2556 มีมูลค่ายุติธรรมของหุ้นเท่ากับ 600,000 บาท การพิจารณาการด้อยค่าของเงินลงทุน พบข้อบ่งชี้ ว่าเงินลงทุนอาจเกิดการด้อยค่า เน่ืองจากบริษัท บ้านห้วย จากัด (มหาชน) กาลังประสบปัญหา การเปลี่ยนแปลงทางด้านการผลติ ที่ทันสมยั วันที่ 31 ธันวาคม 2557 บริษัท เขาค้อ จากัด พิจารณามูลค่าท่ีคาดว่าจะได้รับคืนเท่ากับ 320,000 บาท ซึง่ ทาใหห้ ลกั ทรัพยเ์ ผ่อื ขายเกดิ การด้อยค่า ในปี 2557 คาสัง่ บันทกึ บัญชรี ายการดอ้ ยค่าของหลักทรัพย์เผ่ือขาย

262 ข้อ 15 บริษัท เวียงคุก จากัด ลงทุนซื้อหุ้นในบริษัท สระใคร จากัด (มหาชน) ในมูลค่ายุติธรรม 720,000 บาท เมื่อวันท่ี 1 มกราคม 2556 มีความต้ังใจจะถือไว้เผ่ือขาย วันท่ี 31 ธันวาคม 2556 มูลค่ายุติธรรมของหุ้น จานวน 740,000 บาท ได้พิจารณาการด้อยค่าของเงินลงทุนพบข้อบ่งชี้ว่า เงนิ ลงทนุ อาจเกดิ การดอ้ ยคา่ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 บริษัท เวียงคุก จากัด พิจารณามูลค่าที่คาดว่าจะได้รับคืนเท่ากับ 320,000 บาท ซึ่งทาให้หลักทรัพยเ์ ผือ่ ขายเกดิ การด้อยค่า ในปี 2557 คาส่ัง บันทึกบญั ชรี ายการดอ้ ยคา่ ของหลกั ทรพั ย์เผือ่ ขาย ข้อ 16 2557 บรษิ ัท เซกา จากัด ซือ้ หุ้นสามัญบริษทั บงึ กาฬ จากัด(มหาชน) เป็นบริษัทจด ก.ค. 1 ทะเบียนในตลาดหลกั ทรพั ย์ เปน็ เงนิ 300,000 บาท มีความตัง้ ใจจะถอื ไว้เพ่อื ค้า หนุ้ บรษิ ทั บงึ กาฬ จากดั (มหาชน) มีมลู คา่ ยุตธิ รรม 330,000 บาท ธ.ค. 31 2558 บริษทั เซกา จากัด ตกลงใจที่จะถือห้นุ ไว้เผอื่ ขาย โดยในวันน้หี ุ้นทุน ของ บรษิ ัท ม.ค. 15 บงึ กาฬจากดั (มหาชน) มมี ูลคา่ ยุตธิ รรม 332,000 บาท คาสัง่ ให้บนั ทกึ บัญชใี นสมุดรายวนั ทัว่ ไปของ บรษิ ทั เซกา จากดั ข้อ 17 บริษัท สกลนคร จากัด ลงทุนซ้ือหุ้น บริษัท มหาสารคาม จากัด (มหาชน) ซ่ึงเป็น 2557 หุน้ ในตลาดหลกั ทรพั ย์ เปน็ เงิน 450,000 บาท โดยตั้งใจจะถือไวเ้ ผ่ือขาย ต.ค. 20 หุ้น บริษัท มหาสารคาม จากัด( มหาชน) มมี ลู คา่ ยุตธิ รรม 480,000 บาท ธ.ค. 31 บริษัท ฮอด จากัด เปลี่ยนความตั้งใจ เปลี่ยนจากเผ่ือขาย ไปเป็นเพื่อค้า ในวันนี้ 2558 ห้นุ ของ บริษทั ดอยเต่า จากดั ( มหาชน) มีมลู คา่ ยตุ ิธรรม 465,000 บาท ม.ี ค. 4 คาส่งั ใหบ้ นั ทึกบญั ชใี นสมดุ รายวันทั่วไปบรษิ ัท สกลนคร จากดั

263 ข้อ 18 จากโจทยข์ อ้ 12. วันท่ี 1 มกราคม 2554 บรษิ ัท ศรีเชียงใหม่ จากัด ลงทุนซื้อหุ้นกู้จากบริษัท ท่าบ่อ จากัด(มหาชน) มูลค่าที่ตราไว้ 300,000 บาท อัตราดอกเบ้ีย 10% ต่อปี จ่ายดอกเบี้ยทุกวันที่ 31 ธนั วาคม ห้นุ กูม้ อี ายุ 4 ปี มีความต้ังใจท่ีจะถือไว้เผื่อขาย หุ้นกู้นี้เป็นหุ้นท่ีอยู่ในความต้องการของ ตลาด กิจการซอ้ื หุน้ ก้มู าในราคา 290,639 บาท ซง่ึ ทาใหอ้ ตั ราดอกเบี้ยท่แี ทจ้ รงิ เปน็ 11% ต มูลค่ายุติธรรมของหุ้นกู้ ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2554 เท่ากับ 305,000 บาท และ ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 2555 เปน็ 302,000 บาท วันท่ี 1 มกราคม 2557 ตราสารหนค้ี รบกาหนดไถ่ถอน คาสง่ั 1. ตารางแสดงการคานวณเกยี่ วกบั ดอกเบีย้ รับตามวิธีอัตราดอกเบี้ยทแ่ี ทจ้ รงิ 2. บนั ทึกบญั ชีรายการทีเ่ กี่ยวขอ้ งในสมุดรายวันท่วั ไปของบริษัท ศรีเชียงใหม่ จากดั ต้ังแต่ 1 มกราคม 2554 ซื้อหนุ้ กู้ 31 ธันวาคม 2554 1. บันทึกรับดอกเบ้ียและตัดจาหน่ายส่วนลดมลู คา่ 2. ปรบั มูลค่าของเงนิ ลงทนุ ใหเ้ ป็นมูลคา่ ยตุ ธิ รรม 31 ธันวาคม 2555 1. บนั ทึกรับดอกเบยี้ และตัดจาหน่ายส่วนลดมูลคา่ 2. ปรบั มลู ค่าของเงนิ ลงทุนใหเ้ ปน็ มูลคา่ ยุติธรรม 3. โอนเปล่ียนจากหลักทรัพย์เผื่อขายไปเป็นตราสารหนี้ท่ีจะถือ จนครบกาหนด 31 ธันวาคม 2556 1. รบั ดอกเบยี้ หนุ้ กู้ และตดั จาหนา่ ยสว่ นลด 2. ตัดจาหน่ายส่วนเกินจากการโอนเปล่ียนประเภทเงินลงทุน ตามอายุของหุน้ กูท้ ีเ่ หลือโดยใชว้ ธิ เี สน้ ตรง 1 มกราคม 2557 ตราสารหนค้ี รบกาหนดไถถ่ อน การคานวณมลู ค่าปจั จุบันของเงนิ ลงทุน มูลค่าปจั จบุ นั ของเงนิ ตน้ PVIF 4,11% : ( 300,000 x 0.65873 ) = 197,619 มลู ค่าปจั จุบันของดอกเบี้ยรบั PVIFA 4,11%: ( 30,000 x 3.10245 ) = 93,074 มูลค่าปัจจุบนั ของหนุ้ กู้ = 290,639

264 ขอ้ 19 จากโจทย์ ข้อ 9. วันท่ี 1 มกราคม 2554 บริษัท ไชยวาน จากัด ลงทุนซ้ือหุ้นกู้ จาก บริษัท นายูง จากัด(มหาชน) มีความตง้ั ใจท่จี ะถอื ไว้จนครบกาหนด มูลค่าท่ีตราไว้ 400,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 12% ต่อปี จ่ายดอกเบี้ยทุกวันที่ 31 ธันวาคม หุ้นกู้มีอายุ 4 ปี หุ้นกู้น้ีเป็นหุ้นกู้ที่อยู่ในความ ต้องการของตลาด กจิ การซอ้ื หนุ้ กูม้ าในราคา 438,879 บาท ทาใหอ้ ัตราดอกเบี้ยท่ีแทจ้ ริงเป็น 9 % มูลค่ายุติธรรมของหุ้นกู้ วันที่ 31 ธันวาคม 2554 เท่ากับ 430,000 บาท และ วันที่ 31 ธนั วาคม 2555 เทา่ กับ 410,000 บาท การคานวณมลู คา่ ปัจจบุ ันของเงินลงทนุ มูลคา่ ปจั จบุ นั ของเงินต้นPVIF 4,9% : ( 400,000 x 0.70843 ) = 283,372 มลู คา่ ปัจจบุ ันของดอกเบ้ยี รับ PVIFA 4,9%: ( 48,000 x 3.23972 ) = 155,507 มลู คา่ ปจั จบุ นั ของหุ้นกู้ = 438,879 คาสั่ง 1. ตารางแสดงการคานวณเกยี่ วกับดอกเบ้ียรับตามวิธีอตั ราดอกเบีย้ ทีแ่ ท้จริง 2. บนั ทึกบญั ชีรายการท่เี กี่ยวข้องในสมุดรายวนั ทั่วไปของบริษัท ไชยวาน จากดั ดังน้ี 1 มกราคม 2554 บนั ทกึ การซอ้ื หนุ้ กู้ 31 ธนั วาคม 2554 บนั ทึกรบั ดอกเบย้ี และตดั จาหน่ายส่วนเกนิ มูลคา่ 31 ธันวาคม 2555 1. บนั ทกึ รบั ดอกเบี้ยและตดั จาหนา่ ยส่วนเกินมลู คา่ 2. โอนเปลี่ยนเป็นหลักทรัพย์เผื่อขาย 2 มกราคม 2556 ขายหุน้ กูไ้ ปในราคา 400,000 บาท

265 เอกสารอา้ งองิ กรมพฒั นาธุรกจิ การค้า. (2554). คาชีแ้ จงกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กาหนดรายการย่อท่ีต้องมี ในงบการเงนิ . สืบคน้ เม่ือ 17 กมุ ภาพันธ์. 2558, จาก http://www.dbd.go.th/ewt_news.php?nid=1099&filename=law06 กอบแก้ว รัตนอุบล. (2555). การบัญชีช้ันกลาง 1. พิมพ์ครั้งท่ี 4. กรุงเทพมหานคร: มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์. บรษิ ัท ซีพี ออลล์ จากัด (มหาชน) และบริษัทย่อย. (2556). หมายเหตุประกอบงบการเงิน บมจ ซพี ีออลล.์ สืบคน้ เมื่อ วันท่ี 18 มกราคม 2558, จาก http://capital.sec.or.th/webapp/corp_fin/datafile/dsf/0721120000-00- 00TG204L02061.PDF ดุษฎี สงวนชาติ, กชกร เฉลิมกาญจนา, ณัฐชานนท์ โกมุทพฒุ ิพงศ์, ดวงสมร อรพินท์, ประภาภรณ์ เกียรติกุลวัฒนา, ปริญดา มณีโรจน์, พรรณนิภา รอดวรรณะ และ สมพงษ์ พรอุปถัมภ์. (2554). การบญั ชีข้นั กลาง. พมิ พ์ครงั้ ที่ 5. กรุงเทพมหานคร: สานกั พิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย. ธารินี พงศ์สุพัฒน์. (2555). การบัญชีข้ันกลาง 1. พิมพ์คร้ังท่ี 12. กรุงเทพมหานคร: วชิรินทร์ สาสน์ พริ้นทต์ ิ้ง จากดั . นิพันธ์ เห็นโชคชัยชนะ และ ศิลปพร ศรีจั่นเพชร. (2554).ทฤษฏีการบัญชี กรุงเทพมหานคร: หจก.ทพี เี อน็ เพรส. นุชจรี พิเชฐกุล. (2556). การบัญชชี ั้นกลาง 2. กรงุ เทพ: ทีพีเอ็นเพรส. บุญเสริม วิมุกตะนันท์, ดุษฎี สงวนชาติ, นันทพร พิทยะ และ พิมพ์พนา ปีตธวัชชัย (2556). การ บัญชีชั้นกลาง 1. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพมหานคร: สานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย. สภาวชิ าชพี บัญชีในพระบรมราชูปถัมภ.์ (2557). มาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ที่ 27 เรื่อง งบ การเงินเฉพาะกจิ การ. สืบคน้ เม่ือ 10 ก.ค. 57, จาก http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TAS%2027-%20web.pdf , มาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 105 เรอื่ ง การบัญชสี าหรับเงินลงทุนในตราสารหน้ี และตราสารทนุ . สบื คน้ เมอ่ื 20 มกราคม 2557, จาก http://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1359010309/105_web.pdf

266 , (2557). มาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ที่ 28 เรอ่ื ง เงินลงทุนในบริษัทรว่ มและการรว่ ม ค้า. สบื คน้ เม่ือ 10 กรกฎาคม. 2557, จาก http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TAS%2028-web.pdf , (2557). มาตรฐานการบัญชี ฉบบั ท่ี 36 เร่ือง การด้อยคา่ ของสนิ ทรัพย์. สืบคน้ เมื่อ 10 กรกฎาคม. 2557, จาก http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TAS%2036-web.pdf , (2557). มาตรฐานการบญั ชี ฉบับที่ 105 เร่อื ง การบัญชสี าหรับเงนิ ลงทุนในตรา สารหนี้และตราสารทนุ . สืบค้นเม่ือ 10 กรกฎาคม. 2557, จาก http://fap.or.th.a33.readyplanet.net/images/column_1359010309/105_web.pdf , (2557). มาตรฐานการรายงานทางการเงิน ฉบับที่ 10 เรื่อง งบการเงินรวม. สืบค้น เม่ือ 10 กรกฎาคม. 2557, จาก http://www.fap.or.th/images/column_1412565962/TFRS%2010-web.pdf สมาคมนักบญั ชแี ละผ้สู อบบัญชีรบั อนุญาตแห่งประเทศไทย. (2538). ศพั ท์บัญชี. กรงุ เทพมหานคร: บริษัท พ.ี เอ. ลฟี วิ่ง จากดั .

267 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทที่ 5 สินค้าคงเหลือ หัวข้อเนอื้ หาประจาบท 1. ความหมายและประเภทของสินค้าคงเหลอื 2. การรับรแู้ ละการวัดมูลคา่ สนิ คา้ คงเหลือ 3. การบันทึกบญั ชเี กีย่ วกบั สินคา้ คงเหลือ 4. การตรวจนับสนิ คา้ คงเหลอื เปน็ จานวนหน่วย 5. การวัดมลู ค่าสนิ คา้ คงเหลือให้เป็นบาท 6. การคานวณสนิ คา้ คงเหลอื โดยประมาณ 7. การคานวณสินค้าคงเหลือวิธีราคาทุนหรือมูลค่าสุทธิที่จะได้รับแล้วแต่ราคาใดจะต่า กวา่ 8. การคานวณสินค้าคงเหลอื วิธีอนื่ 9. การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงนิ และการเปิดเผยข้อมลู ในหมายเหตุ ประกอบงบการเงนิ 10. มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สาหรบั กิจการทีไ่ มม่ ีส่วนได้เสยี สาธารณะ วัตถุประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม เมอ่ื ศึกษาบทน้ีแล้ว ผ้ศู ึกษาสามารถ 1. ทราบถึงความหมายและความสาคญั ของสนิ คา้ คงเหลือ 2. เข้าใจและสามารถอธิบายวธิ ีการบนั ทกึ บญั ชที ่เี กย่ี วข้องกับสินคา้ คงเหลอื 3. สามารถอธิบายถึงวิธีการตรวจนบั และการวดั มูลคา่ สนิ ค้าคงเหลือได้ 4. สามารถอธิบายถึงวิธกี ารตรวจนบั และการวัดมลู ค่าสนิ ค้าคงเหลือโดยประมาณได้ 5. สามารถหาแนวทางแก้ปญั หาในทางปฏิบัติเกี่ยวกับสินคา้ คงเหลือได้ วธิ ีการสอนและกิจกรรมการเรยี นการสอนประจาบท 1. แนะนาเนอื้ หารายวิชา 2. แนะนาตารา เอกสารอื่น เว็บไซต์ท่เี กย่ี วขอ้ ง เพ่อื ศึกษาเพิ่มเติม 3. แนะนากจิ กรรมการเรยี นการสอนการวัดผลและการประเมิน

268 4. บรรยายโดยใชห้ นังสอื และยกตวั อยา่ งประกอบให้นักศึกษามีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ บทเนือ้ หาที่เรยี นและนักศึกษามสี ่วนรว่ มในการซักถามแทรกระหวา่ งการบรรยาย 5. ใหน้ กั ศกึ ษาศึกษาและทาแบบฝึกหัดท้งั ในห้องเรยี นและการบา้ น 6. การจาลองเหตุการณ์ทางธรุ กจิ โดยให้นกั ศกึ ษาไดฝ้ กึ ปฏิบัตเิ ลียนแบบเหตุการณจ์ ริง 7. อาจารย์เฉลยแบบฝึกหัดรวมถึงการบ้าน ส่อื การเรยี นการสอน 1. ตาราหลกั 2. เอกสารประกอบการสอน บทความต่างๆ ทีเ่ กีย่ วข้อง 3. มาตรฐานการบัญชแี ละมาตรฐานการรายงานทางการเงินท่เี ก่ียวข้อง 3.1 มาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ท่ี 2 (ปรบั ปรุง 2557) เรื่อง สินคา้ คงเหลอื 3.2 มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สาหรบั กิจการท่ไี ม่มสี ว่ นได้เสียสาธารณะ 3.3 พระราชบญั ญตั กิ ารบัญชี พ.ศ. 2543 การวดั และประเมินผล 1. สงั เกตจากการเขา้ เรียนตรงเวลาและความสนใจในห้องเรียน 2. สอบถามเพ่ือประเมนิ ความเข้าใจในเน้อื หาท่ีเรียนโดยสมุ่ ถามเป็นรายบุคคล 3. เฉลยแบบฝึกหัดในชั่วโมงเรียนและให้สมาชิกในกลุ่มดูแลกันเองโดยการเปลี่ยนกัน ตรวจและใหค้ ะแนน

269 บทท่ี 5 สนิ ค้าคงเหลือ สินค้าคงเหลือเป็นสินทรัพย์หมุนเวียนที่กิจการต้องให้ความสาคัญไม่ว่าจะเป็นกิจการค้า ปลีก กิจการค้าส่ง หรือกิจการผลิตสินค้า ซึ่งกิจการต้องลงทุนในสินค้าคงเหลือเป็นจานวนมาก สินคา้ คงเหลือเปน็ สินทรพั ยท์ ีก่ จิ การไมไ่ ด้มีไวเ้ พอ่ื ใชป้ ระโยชน์ แตม่ ไี วเ้ พอื่ ขาย สินค้าคงเหลือจะถูก นาเสนอในงบกาไรขาดทุนเป็นส่วนหนึ่งของค่าใช้จ่าย และยังถูกนาเสนอในงบแสดงฐานะการเงิน เป็นสินทรัพย์หมุนเวียนอีกด้วย กิจการต้องให้ความสาคัญกับสินค้าคงเหลือ โดยเร่ิมต้ังแต่แรกท่ี กิจการได้สินค้ามาจากการซ้ือ การขายสินค้าออกไป การคานวณต้นทุนของสินค้า วิธีการในการ จัดการเกี่ยวกับสินค้าที่ยังคงเหลืออยู่ เพื่อให้เกิดความถูกต้องและสามารถวางแผนการลงทุนใน สนิ คา้ ซึ่งมีเป็นจานวนมากในกจิ การหนงึ่ ๆ น่ันเอง ความหมายและประเภทของสินค้าคงเหลอื สมนึก เออ้ื จริ ะพงษ์พันธ์ และ สมเดช โรจน์ครุ เี สถยี ร (2552: 327) กล่าววา่ ธุรกิจซื้อ-ขายสินค้า (Merchandising firm) ธุรกิจประเภทน้ีมิได้ทาการผลิตสินค้าเอง แต่ จะซือ้ มาจากบคุ คลภายนอกและนามาขาย เชน่ รา้ นขายเสื้อผ้าสาเร็จรูป ห้างสรรพสินค้า ร้านขาย เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้า ร้านขายของชา รา้ นขายเฟอร์นเิ จอร์ ร้านขายหนงั สือ เป็นตน้ และ ธุรกิจผลิตสินค้า (Manufacturing firm) เป็นธุรกิจท่ีจะทาการผลิตสินค้าสาเร็จรูปเอง โดย การซ้ือวัตถุดิบมาเข้ากระบวนการผลิต จนได้เป็นสินค้าสาเร็จรูปออกจาหน่าย เช่น โรงงาน อุตสาหกรรมต่างๆ จันทนา สาขากร และ ศิลปพร ศรีจั่นเพชร (2556: 6-1) กล่าวว่า กิจการซ้ือขายสินค้าเป็น ธุรกิจท่ีซ้ือสินค้าแล้วนามาขาย มักเรียกว่า “ธุรกิจซื้อมาขายไป” (Trading Business) เช่น ธุรกิจ ขายเคร่ืองใช้ไฟฟา้ ธุรกจิ ขายเคร่ืองอุปโภคบริโภค ธุรกิจขายเครื่องใช้ในครัวเรือน ธุรกิจขายเส้ือผ้า สาเร็จรูป เป็นต้น กิจการที่ซื้อสินค้าและขายสินค้าโดยตรงแก่ผู้บริโภคเรียกว่า “ผู้ค้าปลีก” (Retailers) ซ่ึงเปน็ การประกอบการคา้ ปลีก เชน่ รา้ นค้าปลีกท่ัวไป ห้างสรรพสินค้า เป็นต้น ตรงกัน ข้ามกับธุรกิจที่ซื้อสินค้าและขายสินค้าให้ผู้ค้าปลีกเรียกว่า “ผู้ค้าส่ง” (Wholesalers) ซ่ึงเป็นการ ประกอบการคา้ ส่ง เช่น บริษัทค้าสง่ ต่างๆ ซง่ึ เป็นตัวแทนจาหน่ายใหก้ บั ธุรกจิ ผูผ้ ลติ สินคา้

270 จากความหมายของสินค้าคงเหลอื จะเห็นว่าธุรกิจซ้ือ-ขายสินค้าน้ีจะเริ่มจากการซื้อสินค้า มาแล้วนาสินค้ามาขายต่อซึ่งกิจการท่ีทาเช่นน้ีอาจเรียกตัวเองว่าเป็น “ผู้ค้าปลีก” (Retailers) คือ ซ้ือสนิ คา้ มาแล้วนาสินค้ามาขายเป็นหน่วยย่อย เช่น ซื้อสบู่มาจานวน 3 โหล หรือ 36 ก้อน เมื่อมีผู้ มาซื้อ 1 ก้อน ขาย 1 ก้อน เป็นต้น หรือ “ผู้ค้าส่ง” (Wholesalers) คือซื้อสินค้ามาแล้วนาสินค้ามา ขายแต่จะไม่ขายเป็นหน่วยย่อย เช่น ซื้อสบู่มาจานวน 3 โหล หรือ 36 ก้อน เม่ือมีผู้มาซื้อจะขาย ครั้งละ 6 ก้อน หรือ 12 ก้อน เป็นต้น โดยที่ราคาขายสินค้าอาจมีการเปล่ียนแปลงหรือไม่ เปล่ียนแปลงในระหว่างงวด และในการซ้ือขายนี้ ตัวกลางคือ สินค้า ซ่ึงโดยท่ัวไปจะมีความ แตกต่างกัน อาจเป็นสินค้าที่มีไว้ใช้ สินค้าที่มีไว้รับประทาน สินค้าท่ีมีราคาแพง สินค้าที่มีราคาถูก สินค้าที่มีอายุส้ัน สินค้าท่ีมีอายุยาว เป็นต้น ทาให้กิจการท่ีประกอบธุรกิจในลักษณะน้ี ต้องหา วิธีการบันทึกบัญชีให้เหมาะสมกับสินค้าที่จะซื้อมาขาย โดยสินค้าท่ีซื้อมา ถ้าถูกขายออกไปจะ ส่งผลดตี อ่ กจิ การคอื ก่อใหเ้ กิดรายไดจ้ ากการขายสินค้าและสง่ ผลเป็นกาไรสุทธิในที่สุด ส่วนปัญหา คอื สินคา้ ที่ยังไม่ถูกขายออกไป ซึ่งมีหลายชนิด หลายราคา ที่กิจการต้องให้ความสาคัญ สินค้าจึง ถกู เรียกวา่ “สนิ ค้าคงเหลอื ” บุญเสริม วิมุกตะนันท์ และคณะ (2557: 172) กล่าวว่า กิจการอุตสาหกรรมจะมีบัญชี สนิ ค้าคงเหลือ 3 ประเภท คอื วัตถดุ บิ งานระหวา่ งทา และสินค้าสาเร็จรปู ความหมายของรายการย่อในงบการเงิน พ.ศ. 2554 ให้ความหมายของ สินค้าคงเหลือ หมายถึง สินค้าสาเร็จรูป งานหรือสินค้าระหว่างทา วัตถุดิบและวัสดุที่ใช้ในการผลิตเพ่ือขายหรือ ใหบ้ รกิ ารตามปกติของกิจการ มาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 2 (ปรับปรุง 2557) เรื่อง สินค้าคงเหลือ ได้ให้ความหมายของ สนิ ค้าคงเหลอื ไวว้ ่า หมายถงึ สินทรพั ย์ซง่ึ มลี กั ษณะใดลกั ษณะหนงึ่ ดงั ตอ่ ไปนี้ 1) ถอื ไวเ้ พื่อขายตามลักษณะการประกอบธุรกจิ ตามปกติของกจิ การ 2) อยใู่ นระหว่างกระบวนการผลิตเพอ่ื ใหเ้ ปน็ สินคา้ สาเร็จรปู เพอื่ ขาย 3) อย่ใู นรูปวตั ถดุ ิบหรอื วัสดทุ ีม่ ไี ว้เพ่ือใชใ้ นกระบวนการผลิตสินค้าหรือให้บริการ จากความหมายขา้ งต้น สินค้าคงเหลือ หมายถึง สนิ ทรัพยท์ ่ีกจิ การมีไวข้ าย หรือ สนิ ทรัพยท์ ่อี ยู่ในกระบวนการ ผลิตเพ่ือนามาผลิตให้เสร็จเป็นสินค้าสาเร็จรูปแล้วนามาขาย หรือสินทรัพย์ที่เป็นวัตถุดิบท่ีมีไว้ใช้ ในกระบวนการผลติ ” อธิบายได้ ดังนี้ 1. สินทรัพยท์ ก่ี จิ การมีไวข้ าย คือ สนิ ค้าสาเร็จรปู หรอื สินคา้ คงเหลือ เช่น ปากกา ดินสอ ยางลบ เป็นตน้

271 2. สินทรัพย์ที่อยู่ในกระบวนการผลิตเพื่อผลิตให้เป็นสินค้าสาเร็จรูปแล้วนามาขาย คือ สินค้าระหว่างผลติ หรืองานระหว่างทา หมายถึง วตั ถุดิบทีถ่ ูกสง่ เข้ากระบวนการผลิต แต่ผลิตยังไม่ เสรจ็ เช่น เสือ้ ทีย่ ังตัดไม่เสร็จ ตู้กับข้าวท่ียังไม่ได้ตดิ มอื จับ เป็นตน้ 3. สนิ ทรัพยท์ ีเ่ ป็นวัตถุดิบที่มีไว้ใช้ในกระบวนการผลิต คือ วัตถุดิบท่ีเป็นส่วนประกอบใน การผลิต เช่น วัตถุดิบของการผลิตเสอื้ สาเร็จรปู คอื ผา้ ดา้ ย กระดุม เป็นต้น เมื่อทราบความหมายของสินค้าคงเหลือและทราบว่าในแต่ละกิจการสินค้าคงเหลือมี ความแตกต่างกันแล้ว จะต้องทราบว่าสินค้าคงเหลือมีความสาคัญต่อกิจการในลักษณะใดบ้าง การบริหารจัดการเรื่องจานวนของสินค้า เป็นอีกหนึ่งเรื่องท่ีกิจการต้องให้ความสาคัญ หากกิจการ ขายสินค้าจนหมดทาให้กิจการขาดรายได้ จึงต้องพิจารณาจานวนของสินค้าคงเหลือให้มีเพียงพอ ต่อการขาย และกจิ การจะได้สามารถวางแผนการจัดซ้อื การเก็บรกั ษาตอ่ ไป สนิ ค้าคงเหลือ ภาพท่ี 5.1 สนิ คา้ คงเหลือสาหรับกิจการซอ้ื สินคา้ มาเพื่อขาย วัตถุดิบทมี่ ไี ว้ใชใ้ นกระบวนการผลิต งานระหวา่ งทา หมายถึง วัตถุดบิ ท่ีถกู สง่ เข้ากระบวนการ ผลิต แต่ผลิตยังไม่เสรจ็ สนิ ค้าสาเร็จรูป ภาพที่ 5.2 สนิ คา้ คงเหลือสาหรับกิจการอุตสาหกรรม

272 ความสาคัญของสินคา้ คงเหลอื ห้างหุน้ ส่วนจากดั เกไ๋ ก๋ หา้ งหุน้ ส่วนจากัด เก๋ไก๋ งบกาไรขาดทนุ สาหรบั งวด 1 ปี ส้ินสดุ วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 งบแสดงฐานะการเงนิ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 ขายสทุ ธิ สินทรพั ย์หมนุ เวียน 350,000 หกั ต้นทุนขาย : เงินสด 278,797 สนิ คา้ คงเหลือ(ตน้ งวด) 5,000 ลกู หน้ีการค้า 87,650 บวก ซอื้ สนิ ค้า 310,000 สนิ ค้าคงเหลือ (ปลายงวด) 186,905 บวก ค่าขนสง่ เข้า 500 วสั ดุสานักงาน 1,300 หัก สง่ คนื สนิ ค้า 100 รวมสินทรพั ยห์ มุนเวยี น 554,652 หกั สว่ นลดรบั 300 310,100 สินคา้ ที่มีเพอ่ื ขาย 315,100 หกั สินค้าคงเหลือ(ปลายงวด) 186,905 128,195 กาไรขั้นตน้ 221,805 ภาพท่ี 5.3 การแสดงบัญชสี ินค้าคงเหลือในงบกาไรขาดทุนและงบแสดงฐานะการเงนิ จากภาพที่ 5.3 งบกาไรขาดทุนจะแสดงบัญชีต้นทุนขาย ซึ่งหมายถึงค่าใช้จ่ายในการขาย สินคา้ รายการแรกท่ีเกย่ี วขอ้ งคอื บญั ชีสนิ คา้ คงเหลอื ตน้ งวดเป็นสินค้าท่ีขายไม่หมดจากงวดท่ีแล้ว จะถูกนามาขายในงวดนี้ รายการท่ีสองคือ บัญชีซื้อสุทธิคือรายการที่เกี่ยวข้องกับการซื้อสินค้า ทั้งหมดโดยนามาบวกเข้ากับบัญชีสินค้าคงเหลือต้นงวดและรายการสุดท้ายบัญชีสินค้าคงเหลือ ปลายงวดเป็นสินค้าที่ขายไม่หมดของงวดน้ีจะนาไปขายต่อในงวดถัดไปจึงต้องนามาหักออกจาก บัญชีซ้ือสุทธิทาให้กิจการทราบจานวนของค่าใช้จ่ายในการขายสินค้า ส่วนในงบแสดงฐานะ การเงิน จะแสดงบัญชีสินค้าคงเหลือปลายงวดท่ียังไม่ถูกขายออกไปเพราะเป็นสินทรัพย์ของ กิจการที่ยังคงเหลืออยู่ซึ่งจะนาถูกไปขายในงวดถัดไป จะไม่แสดงบัญชีสินค้าคงเหลือต้นงวดและ บญั ชที ี่เกี่ยวขอ้ งกับการซ้ือสินคา้ เพราะถกู ขายไปแล้ว จะเห็นได้ว่าหากเกิดข้อผิดพลาดในเร่ืองใดๆ จะกระทบท้งั 2 งบการเงิน เป็นเร่ืองปกติท่ีกิจการจะต้องมีสินค้าท่ียังคงเหลืออยู่ ดังน้ันเพื่อให้เข้าใจง่ายจึงมักเรียก บัญชีสินค้าว่า “สินค้าคงเหลือ” ดังน้ันกิจการซื้อสินค้ามาขาย เช่น ร้านขายของเบ็ดเตล็ด ไม่ว่าจะ เป็น สบู่ ยาสีฟัน ไม้จิ้มฟัน จะเรียกว่า “สินค้าคงเหลือ” เพียงชื่อเดียวเท่านั้น หากเป็นกิจการผลิต สินค้าเอง สินค้าที่มีไว้ขายจะถูกเรียกว่า “สินค้าสาเร็จรูป”กิจการต้องใช้วิธีการบันทึกบัญชีให้

273 เหมาะสมกับกิจการเอง ระหว่างวิธีการบันทึกบัญชีสินค้าอย่างต่อเน่ืองหรือบันทึกบัญชีเมื่อถึงวัน ส้ินงวดกไ็ ด้ (กอบแกว้ รัตนอุบล, 2555: 4-4) การรับรู้และการวัดมูลค่าสินค้าคงเหลือ ต่อไปน้ีจะเป็นวิธีการบันทึกบัญชีของสินค้า คงเหลอื ซงึ่ ขึ้นอย่กู ับชนิดของสนิ คา้ และลกั ษณะของกจิ การนัน้ ว่ามคี วามเหมาะสมอยา่ งไร การบนั ทกึ บญั ชเี กี่ยวกับสินค้าคงเหลอื 1. วิธีการบนั ทึกบัญชสี ินค้าคงเหลืออย่างต่อเนือ่ ง (Perpetual Inventory system) 2. วิธกี ารบันทึกบัญชสี ินคา้ คงเหลอื เมอื่ ถงึ วันส้ินงวด (Periodic Inventory system) 1. วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลืออย่างต่อเนื่อง (Perpetual Inventory system) สรุปเป็น ข้ันตอนได้ ดงั น้ี กิจกรรม ชอื่ บญั ชี การบนั ทกึ บัญชี เมือ่ ซื้อสนิ คา้ สินคา้ คงเหลอื กิจการจะบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือซ่ึงเป็นบัญชี สินทรัพย์ทางดา้ นเดบติ เมอ่ื จ่ายคา่ ขนส่งเขา้ สนิ คา้ คงเหลือ กิจการจะบันทึกบัญชีรายการนี้เป็นการเพ่ิมขึ้น เมื่อส่งคืนสินค้าและ สนิ ค้าคงเหลอื ของบัญชสี ินค้าคงเหลือดา้ นเดบิต ส่วนลด กจิ การจะบันทกึ บญั ชีรายการนี้เป็นการลดลงของ บัญชสี ินค้าคงเหลอื ด้านเครดิต เม่ือได้รับสว่ นลดรบั สินคา้ คงเหลอื กจิ การจะบันทกึ บญั ชีรายการนี้เป็นการลดลงของ เมื่อขายสินค้า ขายสินคา้ สนิ ค้าคงเหลือด้านเครดิต กจิ การจะบันทึกบญั ชรี ายได้จากการขายสินค้าใน ราคาขายและบันทึกบัญชีการลดลงของสินค้า คงเหลือด้านเครดิตพร้อมกับการบันทึกค่าใช้จ่าย ช่ือบัญชีต้นทุนขายในราคาทุนของสินค้าคงเหลือ ดา้ นเดบิต

274 กิจกรรม ชอื่ บัญชี การบนั ทึกบญั ชี เม่ือรับคืนสินค้า (เม่ือ รับคืนสินค้าและ กิจการจะบันทึกบัญชีรายการรับคืนสินค้าใน กิจการรับคืนสินค้า สว่ นลด ราคาขายโดย กลับมาดว้ ย) 1.กิจการคืนเงินสดในกรณีขายสดหรือบันทึกการ ลดลงของลูกหนใ้ี นกรณขี ายเชอ่ื และในราคาขาย 2.บนั ทกึ บญั ชกี ารกลับมาของบัญชีสินค้าคงเหลือ ด้านเดบิตพร้อมกับการบันทึกบัญชีด้านเครดิต เป็นการลดลงของคา่ ใช้จา่ ยชื่อบัญชีต้นทุนขายใน ราคาทนุ เมื่อรับคืนสินค้า (เมื่อ รบั คืนและ กิจการจะบันทึกบัญชีรายการรับคืนสินค้าใน กิ จ ก า ร ไ ม่ ไ ด้ รั บ คื น ส่วนลด ราคาขายโดยที่กิจการคืนเงินสดในกรณีขายสด สินค้ากลับมา กิจการ หรือบันทึกการลดลงของลูกหนีใ้ นกรณีขายเชื่อ แค่ลดราคาสินคา้ ) การบันทึกบัญชีเช่นน้ีเป็นการบันทึกบัญชีอย่างละเอียดและส่งผลให้กิจการทราบจานวน สินค้าคงเหลือได้ตลอดเวลา มีประโยชน์ต่อกิจการในเรื่องของการสั่งซื้อสินค้าให้เพียงพอต่อการ ขาย และเมื่อถึงวันส้ินงวดกิจการต้องตรวจสอบจานวนสินค้าคงเหลือท่ีมีอยู่จริงกับจานวนสินค้า คงเหลือที่ปรากฏในสมุดบัญชีของกิจการ กิจการควรทาการตรวจนับสินค้าคงเหลืออย่างน้อยงวด ละหน่ึงคร้ัง และกิจการต้องยึดตามจานวนท่ีตรวจนับได้จริงเท่านั้น (บุญเสริม วิมุกตะนันท์ และ คณะ, 2556: 174)

275 2. วธิ ีการบนั ทกึ บญั ชีสินคา้ คงเหลือเมื่อถึงวันสิ้นงวด (Periodic Inventory system) สรุปเป็น ขน้ั ตอนได้ ดงั นี้ กจิ กรรม ชือ่ บัญชี การบนั ทกึ บัญชี เมื่อซ้ือสินคา้ ซือ้ สินค้า กิ จ ก า ร จ ะ บั น ทึ ก บั ญ ชี สิ น ค้ า ค ง เ ห ลื อ ซึ่ ง เ ป็ น บั ญ ชี สนิ ทรพั ยท์ างดา้ นเดบติ เมื่อจ่ายค่าขนส่ง ค่าขนสง่ เข้า กิจการจะบันทกึ บญั ชีรายการนี้เป็นการเพิ่มขึ้นของบัญชี เขา้ สนิ ค้าคงเหลอื ด้านเดบิต เมื่อสง่ คนื สินค้าและ ส่ง คืนสินค้า กิจการจะบันทึกบัญชีรายการน้ีเป็นการลดลงของบัญชี ส่วนลด และสว่ นลด สนิ ค้าคงเหลือด้านเครดิต เมอ่ื ไดร้ ับส่วนลดรบั สว่ นลดรับ กิจการจะบันทึกบัญชีรายการนี้เป็นการลดลงของสินค้า คงเหลือดา้ นเครดิต เมือ่ ขายสนิ ค้า ขายสนิ คา้ กิจการจะบันทึกบัญชีรายได้จากการขายสินค้าในราคา ขายเทา่ น้ัน เ มื่ อ รั บ คื น สิ น ค้ า รั บ คื น แ ล ะ กิจการจะบันทึกบัญชีรายการรับคืนสินค้าในราคาขาย (เมื่อกิจการรับคืน สว่ นลด โดยที่กิจการคืนเงินสดในกรณีขายสดหรือบันทึกการ ลดลงของลกู หนี้ในกรณขี ายเชื่อในราคาขาย สนิ ค้ากลับมาดว้ ย) เ ม่ื อ รั บ คื น สิ น ค้ า รั บ คื น แ ล ะ กิจการจะบันทึกบัญชีรายการรับคืนสินค้าในราคาขาย (เม่ือกิจการไม่ได้รับ สว่ นลด โดยท่ีกิจการคืนเงินสดในกรณีขายสดหรือบันทึกการ คื น สิ น ค้ า ก ลั บ ม า ลดลงของลูกหน้ีในกรณีขายเชื่อในราคาขาย ซ่ึงจะเป็น กิจการแค่ลดราคา เช่นเดียวกบั การรับสนิ ค้ากลับคืนมา น่นั เอง สินคา้ ) การบันทึกบัญชี วิธีนี้มีแนวคิดว่า เม่ือกิจการซ้ือสินค้าให้บันทึกบัญชีเป็นค่าใช้จ่ายไว้ก่อน ซ่ึงหมายถึงบันทึกบัญชีไว้ในราคาทุน ซ่ึงมีรายการท่ีเกิดข้ึนเนื่องจากการซ้ือสินค้าได้แก่ ค่าขนส่ง เข้า ส่งคืนสินค้าและส่วนลดรับ จะบันทึกบัญชีตามช่ือของเหตุการณ์ท่ีเกิดขึ้นตามจริงได้เลย เม่ือ ขายสินคา้ กจิ การต้องบนั ทกึ บัญชใี นราคาขายเพียงรายการเดียว หากมีการรับคืนสินค้าก็จะบันทึก บัญชรี ายการรับคืนสนิ ค้ากลับมาในราคาขาย ทาให้กิจการไม่สามารถทราบจานวนของสินค้าที่ถูก ขายออกไปและจานวนสินค้าคงเหลือปลายงวดท่ียังคงเหลืออยู่ ซึ่งรายการเหล่าน้ีมีความสาคัญ

276 เพราะกิจการต้องนาสินค้าคงเหลือมาบันทึกบัญชีเป็นสินค้าท่ียังคงเหลืออยู่ของกิจการ เพราะใน ระหวา่ งงวดกิจการไม่ได้บันทึกบัญชีสินคา้ คงเหลอื ในสมุดบญั ชีแต่อย่างใด ดังนั้นเม่ือถึงวันส้ินงวดกิจการจะต้องตรวจนับจานวนและวัดมูลค่าสินค้าคงเหลือปลาย งวดเพ่ือกิจการจะได้ทาการปิดบัญชีต่อไป โดยการคานวณนั้นสามารถปรับจากเหตุการณ์ที่เกิด ข้ึนมาเปน็ สูตรเพ่ือตรวจสอบกับการบนั ทึกการปดิ บัญชี ได้ดงั นี้ ซอื้ สทุ ธิ = ซอื้ สนิ ค้า + ค่าขนส่งเข้า – สง่ คนื สนิ ค้า – ส่วนลดรับ ต้นทนุ ขาย = สินค้าคงเหลอื ต้นงวด + ซ้ือสุทธิ – สินค้าคงเหลือปลายงวด ท่มี า : สมนึก เอื้อจิระพงษ์พนั ธ์ และ สมเดช โรจน์ครุ เี สถียร (2552: 348) บัญชีต้นทุนขายท่ีจะคานวณจากสูตรต้นทุนขายจะคานวณหลังจากท่ีกิจการได้ตรวจนับ และวัดมลู คา่ สนิ ค้าคงเหลอื ปลายงวดแลว้ เริ่มต้นจากบัญชีสินค้าคงเหลือต้นงวดบวกด้วยบัญชีซ้ือ สินคา้ และรายการท่ีเกยี่ วขอ้ งกับการซื้อ ได้แก่ ค่าขนส่งเข้า ส่งคืนสินค้าและส่วนลดรับเป็นซ้ือสุทธิ และหักสินค้าคงเหลือปลายงวดออกเพราะยังไม่ถูกขายออกไป จากสูตรต้นทุนขายนี้ทาให้กิจการ ทราบจานวนของต้นทุนขายซ่ึงเป็นค่าใช้จ่ายในการขายสินค้าเพ่ือจะนาไปคานวณข้ันตอนต่อไป คือ กาไรข้นั ต้น กจิ การต้องคานวณหารายการขายสุทธิและรายการกาไรขั้นต้นซึ่งรายการท้ัง 2 รายการนี้ จะต้องนาเสนอในงบกาไรขาดทุนเพียงแต่นามาใช้ในการคานวณเพ่ือต้องการทราบข้อมูลก่อนที่ จะลงมือจดั ทางบการเงินจริงอีกครง้ั หนง่ึ มสี ตู รในการคานวณ ดังนี้ ขายสุทธิ = ขายสินคา้ – รับคนื สินค้า – ส่วนลดจา่ ย กาไรข้ันต้น = ขายสทุ ธิ – ตน้ ทนุ ขาย ทมี่ า : สมนกึ เอื้อจริ ะพงษพ์ ันธ์ และ สมเดช โรจน์คุรเี สถยี ร (2552: 377)

277 ตารางที่ 5.1 การเปรียบเทียบการบันทกึ บัญชเี ก่ยี วกบั สนิ คา้ คงเหลือท้ัง 2 วิธี เหตกุ ารณ์ การบันทกึ บัญชีสินค้าอยา่ ง การบันทึกบัญชีสนิ ค้าเมอ่ื ถึงวนั ต่อเนือ่ ง สิ้นงวด (Perpetual Inventory System) (Periodic Inventory System) ซ้ือสินค้า12 ชิ้น เดบิต สนิ ค้าคงเหลือ 24 เดบติ ซอื้ สนิ คา้ 24 ชิน้ ละ 2 บาท เครดิต เงินสดหรอื เจ้าหนี้ 24 เครดติ เงนิ สดหรือเจา้ หนี้ 24 ขายสินค้า 10 ช้ิน เดบิต เงนิ สด 50 เดบติ เงินสด 50 ช้นิ ละ 5 บาท เครดิต ขายสนิ ค้า 50 เครดติ ขายสินค้า 50 เดบติ ตน้ ทนุ ขาย 20 ไม่ต้องบันทึกต้นทุนของสินค้าท่ีขาย เครดิต สินค้าคงเหลือ 20 ไปแล้ว (10 ชิน้ x 2 บาท)= 20 บาท ซ้ือสินค้า12 ชิ้น เดบติ สินค้าคงเหลอื 30 เดบติ ซือ้ สนิ คา้ 30 ชน้ิ ละ 2.50 บาท เครดติ เงนิ สดหรอื เจา้ หนี้ 30 เครดิต เงินสดหรอื เจา้ หน้ี 30 ขายสินค้า 10 ชิ้น เดบิต เงนิ สด 50 เดบิต เงินสด 50 ช้ินละ 5 บาท เครดิต ขายสนิ คา้ 50 เครดิต ขายสินคา้ 50 เดบติ ตน้ ทุนขาย 24 ไม่ต้องบันทึกต้นทุนของสินค้าที่ขาย เครดิต สนิ ค้าคงเหลือ 24 ไปแล้ว (2ช้ินx2 บาท)+(8ชิน้ x2.50บาท) = 4 +20 = 24 บาท เม่ือถงึ วันสิน้ งวด บัญชีสินค้าคงเหลือแสดงมูลค่าใน กิจการต้องตรวจนับจานวนสินค้า บญั ชีแยกประเภทจานวน 10 บาท คงเหลือ = 4 ชิ้น และทาการวัด ประกอบด้วย มูลค่าสินค้าคงเหลือตามวิธีเข้าก่อน 4 ชน้ิ ๆ ละ 2.50 บาท = 10 บาท ออกก่อน =(4ชิ้น x 2.50 บาท) = 10 บาท บัญชีต้นทุนขายแสดงมูลค่าใน ต้นทุนขาย = สินค้าคงเหลือต้นงวด บญั ชแี ยกประเภทจานวน 44 บาท + ซอ้ื สุทธิ – สนิ ค้าคงเหลือปลายงวด (ขายครั้งแรก 20 +ขายครั้งที่สอง ต้นทนุ ขาย = 0 + (24 + 30 ) – 10 24 ) = 44 บาท