สำเนาของ 5.เกณฑ์การประเมิน 2558-เขียว

เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award พมิ พ์ครัง้ แรก กนั ยายน 2557 จำนวนพิมพ์ 1,000 เลม่ ISBN สงวนลิขสทิ ธ ์ิ สำนกั งาน ก.พ.ร. จดั ทำโดย สำนักงานคณะกรรมการพฒั นาระบบราชการ (สำนักงาน ก.พ.ร.) ถนนพิษณุโลก เขตดสุ ิต กรุงเทพฯ 10300 โทรศพั ท ์ 0-2356-9999 โทรสาร 0-2281-8169 พมิ พท์ ่ ี บรษิ ัท วชิ ั่น พริน้ ท์ แอนด์ มเี ดยี จำกดั 481/561 ถนนจรลั สนิทวงศ์ 37 แขวงบางขุนศรี เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ 10700 โทรศพั ท์ 0-2864-5689 โทรสาร 0-2864-5889 4 เกณฑค์ ุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

คำนำ มตคิ ณะรัฐมนตรใี นการประชุมเมอื่ วนั ท่ี 28 มิถนุ ายน 2548 เหน็ ชอบให้นำการพฒั นาคุณภาพการบริหาร จัดการภาครฐั มาใช้เป็นเครื่องมือผลักดันให้การพัฒนาระบบราชการมีประสิทธิภาพและยั่งยืน สำนกั งาน ก.พ.ร. ได้ดำเนนิ การตามมติคณะรัฐมนตรีดังกล่าวโดยได้ดำเนินการพัฒนาเกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ และ สง่ เสริมให้ส่วนราชการนำเกณฑ์ไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการองค์การอย่างต่อเนื่อง โดยเร่ิมจาก กำหนดเป็นตัวช้ีวัดตามคำรับรองการปฏิบัติราชการของส่วนราชการในปี พ.ศ. 2549 ต่อมาในปี พ.ศ. 2551 ไดป้ รับปรงุ เกณฑไ์ ปสูเ่ กณฑค์ ุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั ระดับพื้นฐาน (Fundamental Level) และกำหนด ใหส้ ่วนราชการนำไปใชใ้ นการพัฒนาองค์การปีละ 2 หมวด ระหว่างปี พ.ศ. 2552 – 2554 และเม่ือสว่ นราชการ ดำเนินการครบทงั้ 6 หมวด ได้จัดให้มกี ารตรวจรบั รองคณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั ระดับพืน้ ฐาน (Certified Fundamental Level) เพ่ือติดตาม และตรวจสอบความพร้อมของส่วนราชการก่อนท่ีจะเข้าสู่การดำเนินการ เก่ียวกบั รางวัลคณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ ในปี พ.ศ. 2555 โดยในการพจิ ารณาให้รางวัลจะพจิ ารณาจาก ระดบั การพัฒนาองคก์ ารตามเกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2550 อยา่ งไรกต็ าม เพอ่ื ใหเ้ กณฑค์ ณุ ภาพการการบรหิ ารจดั การภาครฐั มคี วามทนั สมยั ตามบรบิ ททเี่ ปล่ยี นแปลงไป รวมทงั้ เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั มาตรฐานสากล และแผนยทุ ธศาสตรก์ ารพฒั นาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2556 – 2561) อ.ก.พ.ร. เก่ียวกบั การพัฒนาคณุ ภาพการบริหารจัดการภาครฐั จึงเหน็ ควรปรับปรงุ เกณฑร์ างวลั คณุ ภาพการบริหาร จดั การภาครฐั โดยสาระสำคญั ของการเปลีย่ นแปลงเป็นการปรบั ใหส้ อดคลอ้ งกับบรบิ ทของภาคราชการในปจั จุบนั ที่ม่งุ เนน้ การตอบสนองและสร้างความพงึ พอใจ ตลอดจนความเช่อื ถือไวว้ างใจในการทำงานของภาครฐั การพัฒนา ไปสอู่ งคก์ ารที่มีขีดสมรรถนะสูง และการปรบั ตัวอย่างสมดลุ ในการทำงานระหวา่ งภาครัฐกบั ภาคสว่ นอน่ื ๆ รวมทั้ง ให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล และการสร้างความสามารถทางการแข่งขันของภาคราชการและระดบั ประเทศ ความรับผดิ ชอบตอ่ สังคม การใช้ประโยชนข์ องขอ้ มูลสารสนเทศของส่วนราชการ และผลลัพธ์ท่ีสะท้อนความสำเร็จ ของการบรหิ ารจดั การองคก์ ารอย่างยงั่ ยนื ดังนน้ั สำนักงาน ก.พ.ร. จึงได้จัดทำเกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 ขึ้น เพือ่ ใช้ เปน็ กรอบแนวทางในการพัฒนาการบรหิ ารจดั การองคก์ ารของหน่วยงานภาครัฐ และใช้ประกอบในการพิจารณา รางวัลคณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั ต่อไป สำนักงาน ก.พ.ร. เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 5 Public Sector Management Quality Award

6 เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

สารบญั หน้า สวนท่ี 1 บทนำ 1 ความเปน มาของการพฒั นาคุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั 3 ทมี่ าของเกณฑ์ 3 วัตถปุ ระสงคข องเกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครฐั 5 รางวลั คุณภาพการบริหารจัดการภาครฐั 5 ประโยชนตอสวนราชการ 6 สวนท่ี 2 เกณฑ์การพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ 7 ลกั ษณะสำคัญของเกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั 9 วธิ ใี ช้เกณฑ์ฉบบั น้ี 11 คา่ นยิ มและหลักการ 12 โครงสร้างของเกณฑ ์ 18 ลำดบั ขั้นของโครงสร้างคำถาม 19 รปู แบบหวั ข้อ 20 คะแนนของเกณฑค์ ณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั 21 เกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครฐั 22 ลกั ษณะสาํ คัญขององคการ 23 หมวด 1 การนําองคก าร 31 หมวด 2 การวางแผนเชงิ ยุทธศาสตร 37 หมวด 3 การใหความสําคญั กับผูรบั บริการและผูมีสว นไดส ว นเสยี 43 หมวด 4 การวดั การวเิ คราะห และการจดั การความรู้ 49 หมวด 5 การมงุ เนนบคุ ลากร 55 หมวด 6 การมุง่ เนน้ ระบบปฏิบตั ิการ 61 หมวด 7 ผลลพั ธก์ ารดำเนนิ การ 67 ระบบการใหค ะแนน 75 มติ ิการใหค้ ะแนน 75 ข้ันตอนการพัฒนาไปสู่กระบวนการที่สมบรู ณ์ 78 แนวทางการใหค ะแนน 80 แนวทางการตอบเกณฑ์ PMQA 83 เน้ือหาทเี่ ปลี่ยนจากเกณฑ์ ปี พ.ศ. 2550 86 สว นท่ี 3 ภาคผนวก 91 ภาคผนวก 1 คําอธิบายเพม่ิ เตมิ เก่ยี วกับหมวดและหัวขอ 93 ภาคผนวก 2 อภิธานศพั ท 121 ภาคผนวก 3 คำส่งั แตง่ ตง้ั คณะทำงานปรบั ปรงุ เกณฑร์ างวลั คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั 137 เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 7 Public Sector Management Quality Award

8 เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

ส่วนท่ี 1 บทนำ เกณฑค์ ณุ ภาพการบริหารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 1 Public Sector Management Quality Award

2 เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

ความเปน็ มาของการพฒั นาคณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั ยุทธศาสตรก์ ารพฒั นาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2546 - 2550) กำหนดใหม้ กี ารปรบั เปลย่ี นกระบวนการ และวิธีการทำงานเพื่อยกระดับขีดความสามารถและมาตรฐานการทำงานของหน่วยงานราชการให้อยู่ในระดับสูง เทยี บเทา่ มาตรฐานสากล โดยยดึ หลักการบรหิ ารกจิ การบ้านเมอื งท่ีดี การบริหารกิจการบ้านเมืองท่ดี เี ปน็ หลักการ บรหิ ารราชการที่ได้รับการตราข้ึนเป็นกฎหมาย ดังท่ีปรากฏในพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผน่ ดิน (ฉบับท่ี 5) พ.ศ. 2545 มาตรา 3/1 และต่อมาได้มกี ารออกพระราชกฤษฎกี าวา่ ดว้ ยหลกั เกณฑแ์ ละวิธีการบริหาร กจิ การบ้านเมืองทีด่ ี พ.ศ. 2546 เพื่อใหม้ แี นวทางการปฏบิ ัติทเ่ี ป็นรูปธรรมชดั เจนมากย่งิ ข้ึน โดยกำหนดเปา้ หมาย ของการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดีว่าให้เป็นไปเพื่อประโยชน์สุขของประชาชน เกิดผลสัมฤทธ์ิต่อภารกิจของรฐั มีประสทิ ธภิ าพและเกดิ ความค้มุ คา่ ในเชิงภารกจิ ของรัฐ ลดขัน้ ตอนการปฏิบัติงานท่ีเกนิ จำเป็น ประชาชนไดร้ ับการ อำนวยความสะดวกและได้รับการตอบสนองความตอ้ งการ รวมทงั้ มีการประเมนิ ผลการปฏิบัติงานอย่างสมำ่ เสมอ การบริหารราชการให้บรรลุเป้าหมายดังกล่าวจำเป็นต้องมีเกณฑ์การประเมินกระบวนการทำงานและ ผลการปฏิบตั งิ านทเ่ี ปน็ ทย่ี อมรบั กนั ทว่ั ไป ดงั นน้ั สำนกั งาน ก.พ.ร. โดยความรว่ มมอื ของสถาบนั เพมิ่ ผลผลติ แห่งชาติ จึงได้ดำเนนิ โครงการศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการปฏิบัติงานของส่วนราชการ โดยมเี ป้าหมายเพ่ือศึกษาวิธกี าร พฒั นาคณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั ตามวธิ กี ารบรหิ ารกจิ การบา้ นเมอื งทดี่ ี และกำหนดเกณฑค์ ณุ ภาพการบรหิ าร จัดการภาครฐั โดยใชแ้ นวทางซึ่งสามารถเทยี บเคียงกบั การบรหิ ารจดั การในระดบั สากล ท่ีได้รับการยอมรบั วา่ เปน็ เกณฑ์ที่สามารถประเมินจุดแข็งและโอกาสในการปรับปรุงของกระบวนการทำงานและผลการปฏิบัติงานของ องค์การต่างๆ ได้อย่างมีประสทิ ธิผล ท ่มี าของเกณฑ ์ ในช่วงทศวรรษ 1980 ประเทศสหรัฐอเมรกิ าสูญเสยี ความสามารถในการแขง่ ขันทางธุรกจิ เนือ่ งจากคู่แขง่ จากประเทศอน่ื ๆ มกี ารพฒั นามาตรฐานและคณุ ภาพของการบรหิ ารจดั การผา่ นกระบวนการปรบั ปรงุ อยา่ งตอ่ เนอื่ ง โดยเฉพาะบริษัทคูแ่ ขง่ จากประเทศญป่ี ่นุ ซง่ึ ส่งสินคา้ เข้าไปตีตลาดประเทศสหรฐั อเมริกา ไม่ว่าจะเป็นรถยนต์ สินค้า อปุ โภคบริโภค เครื่องใช้ไฟฟา้ ตลอดจนผลติ ภณั ฑ์อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ในปี ค.ศ. 1987 ประเทศสหรัฐอเมรกิ าจึงไดร้ ิเรมิ่ สร้างเกณฑร์ างวลั คณุ ภาพแหง่ ชาตขิ ึน้ เพื่อสง่ เสริมให้เกิด การบรหิ ารจดั การทดี่ ี และเปน็ แนวทางในการเพม่ิ ขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั ขององคก์ ารของประเทศสหรฐั อเมริกา โดยใหช้ อื่ ว่า Malcolm Baldrige National Quality Award (MBNQA) กรอบแนวคดิ ของเกณฑด์ งั กล่าวเกดิ จาก การระดมสมองจากผู้บริหารและนักวิชาการระดับแนวหน้าของประเทศว่าเกณฑ์รางวัลคุณภาพแห่งชาติ ควรประกอบดว้ ยองค์ประกอบท่บี ูรณาการกันอย่างไรบ้าง MBNQA ก่อให้เกิดการปรับปรุงและมุ่งเน้นคุณภาพของผลิตภัณฑ์และบริการของประเทศสหรัฐอเมริกา อยา่ งทไี่ มเ่ คยเป็นมากอ่ น คณุ ประโยชนท์ ี่สำคัญอยา่ งย่งิ ของการมี MBNQA คอื การที่มีกรอบการบรหิ ารจดั การที่ เป็นกรอบเดยี วกัน มภี าษาในการบริหารจัดการท่ีส่ือสารกนั ได้ นอกจากนี้ ยังเป็นการกระตนุ้ ใหอ้ งค์การตา่ ง ๆ มี การแลกเปล่ยี นขอ้ มูล ความรู้ และทักษะ เพือ่ ช่วยเหลือซึ่งกันและกันให้มแี นวทางการบริหารจดั การท่ดี ขี นึ้ ปจั จบุ นั MBNQA ไดร้ บั การยอมรบั วา่ เปน็ แนวทางในการบรหิ ารองคก์ ารทม่ี ปี ระสทิ ธผิ ลทส่ี ดุ ความโดดเดน่ ของเกณฑร์ างวลั คณุ ภาพแหง่ ชาตอิ ยตู่ รงทสี่ ามารถประยกุ ตใ์ ชไ้ ดก้ บั องคก์ ารทกุ ขนาด ทกุ ประเภท ทง้ั องคก์ ารภาคธรุ กจิ และภาครฐั องคก์ ารทแ่ี สวงหาผลกำไร และองคก์ ารทไี่ มแ่ สวงหาผลกำไร และสามารถประยกุ ตใ์ ช้ได้ ทง้ั องค์การธรุ กิจ องคก์ ารการศกึ ษา และองคก์ ารดา้ นสาธารณสขุ รวมถงึ หน่วยงานราชการ และหน่วยงานดา้ นทหาร เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 3 Public Sector Management Quality Award

ผลของการส่งเสริมให้องค์การต่าง ๆ มกี ารประเมนิ ตนเองและปรบั ปรงุ ตามเกณฑ์รางวัลคณุ ภาพแหง่ ชาติ สง่ ผลให้ประเทศสหรัฐอเมริกามีเศรษฐกิจที่มั่นคง กลายเป็นผู้นำท่ีย่ิงใหญ่ในตลาดโลกในเวลาต่อมา และเปน็ แนวทางให้ประเทศต่าง ๆ ประยุกต์ไปพัฒนาเป็นเกณฑ์รางวัลคุณภาพของชาติตนมากกว่า 70 ประเทศ โดย อาจกล่าวได้ว่า MBNQA ไดก้ ลายเป็นกรอบการบริหารจดั การองค์การในระดับโลก (ตวั อย่างดงั ตารางท่ี 1) ตารางท่ี 1 ตวั อย่างเกณฑ์รางวลั คณุ ภาพท่พี ัฒนาจาก MBNQA ของประเทศตา่ ง ๆ ประเทศ ช่ือเกณฑร์ างวลั คณุ ภาพทพี่ ฒั นาจาก MBNQA ปี ค.ศ. ทีเ่ ริม่ ประกาศ (Malcolm Baldrige National Quality Award) มอบรางวลั แคนาดา Canada Awards for Excellence (CAE) 1984 ออสเตรเลยี Australian Business Excellence Award (ABEA) 1988 สหภาพยุโรป European Quality Award (EQA) 1989 มาเลเซยี Prime Minister Quality Award (PMQA) 1991 สหราชอาณาจักร UK Business Excellence Award 1994 สงิ คโปร ์ Singapore Quality Award (SQA) 1994 ญป่ี นุ่ Japan Quality Award (JQA) 1995 การพฒั นาคุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั ได้นำแนวคิดและโครงสร้างของรางวัลคุณภาพของประเทศ สหรัฐอเมรกิ า (Malcolm Baldrige National Quality Award) มาปรบั ใชใ้ หส้ อดคลอ้ งกบั บรบิ ทของราชการไทย และสอดคล้องกับวิธีปฏิบัติราชการตามพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองท่ีดี พ.ศ. 2546 เกณฑค์ ุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั เกณฑค์ ณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั ซง่ึ มพี นื้ ฐานทางเทคนิคและกระบวนการเทยี บเทา่ กบั เกณฑร์ างวลั คุณภาพระดบั สูงสดุ ในหลายประเทศ เป็นกรอบแนวคิดในการบริหารจัดการที่สามารถนำมาประยุกต์ใชก้ ับการ พัฒนาการบริหารราชการเพ่ือให้องค์การภาครัฐมีกระบวนการทำงานและผลการปฏิบัติงานท่ีมีประสิทธิภาพและ ประสทิ ธผิ ลดียง่ิ ขนึ้ โดยมีเปา้ หมายคอื ประโยชนส์ ขุ ของประชาชนและประโยชนส์ งู สุดของประเทศชาต ิ 4 เกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

วตั ถุประสงค์ของเกณฑค์ ณุ ภาพการบริหารจดั การภาครฐั - เพือ่ ยกระดับคุณภาพการปฏบิ ัติงานของภาครฐั ให้สอดคล้องกับพระราชกฤษฎกี าวา่ ดว้ ยหลักเกณฑแ์ ละ วธิ ีการบรหิ ารกจิ การบ้านเมืองท่ีดี พ.ศ. 2546 - เพือ่ ให้หน่วยงานภาครฐั นำไปใชเ้ ปน็ แนวทางในการพฒั นาคณุ ภาพการบรหิ ารจดั การของหนว่ ยงาน ส่รู ะดับ มาตรฐานสากล - เพอื่ ใชเ้ ปน็ กรอบแนวทางในการประเมินตนเอง และเปน็ บรรทดั ฐานการตดิ ตามและประเมนิ ผลการบรหิ าร จัดการของหนว่ ยงานภาครัฐ ร างวลั คุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั เส้นทางรางวลั คุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ รางวัลคุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั (Public Sector Management Quality Award) เปน็ รางวัลทีม่ อบใหก้ บั หนว่ ยงานภาครฐั ทดี่ ำเนนิ การพฒั นาองคก์ ารอยา่ งตอ่ เนอื่ ง และมีผลดำเนินการ ปรบั ปรงุ องคก์ ารตามเกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั อย่างโดดเดน่ การดำเนนิ การท่ีผ่านมา สำนักงาน ก.พ.ร. ได้ศึกษาและจัดทำเกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 และส่งเสริมให้ส่วนราชการดำเนินการพัฒนาองค์การตามเกณฑ์ดังกล่าวผ่านตัวชี้วัดตาม คำรบั รองการปฏบิ ตั ิราชการของสว่ นราชการในปี พ.ศ. 2549 ต่อมาในปี พ.ศ. 2551 ได้ปรับปรุงเกณฑไ์ ปสเู่ กณฑ์ คุณภาพการบริหารจัดการภาครฐั ระดับพ้ืนฐาน (Fundamental Level) และกำหนดใหส้ ว่ นราชการนำไปใชใ้ น การพัฒนาองคก์ ารปลี ะ 2 หมวด ตง้ั แตป่ ี พ.ศ. 2552 เพอ่ื ใหก้ ารพฒั นาของสว่ นราชการเปน็ ไปอยา่ งคอ่ ยเปน็ คอ่ ยไป และยง่ั ยนื และเมื่อส่วนราชการดำเนินการจนครบทัง้ 6 หมวด ในปี พ.ศ. 2554 สำนกั งาน ก.พ.ร. ได้ดำเนินการ ตรวจรับรองคณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั ระดบั พน้ื ฐาน (Certified FL) เพอ่ื ตดิ ตาม และตรวจสอบความพร้อม ของส่วนราชการก่อนที่จะเข้าสู่การดำเนินการเก่ียวกับรางวัลคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (Public Sector Management Quality Award) ในปี พ.ศ. 2555 เป็นต้นมา สำนกั งาน ก.พ.ร. ไดจ้ ดั ให้มีรางวลั คณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐรายหมวด เพื่อเป็นการเชดิ ชเู กยี รติ สรา้ งแรงจงู ใจและสง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ การพฒั นาคณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั ของสว่ นราชการ อยา่ งตอ่ เนื่อง และยกระดับมาตรฐานใหเ้ ทียบเท่าสากล โดยไดก้ ำหนดหลักเกณฑ์ แนวทาง และกลไกการบริหาร รางวัลดว้ ยแนวคดิ “การปรับปรงุ ทีละข้นั ” กล่าวคือ สว่ นราชการใดพฒั นาองค์การตามเกณฑค์ ณุ ภาพการบริหาร จัดการภาครฐั ระดับพืน้ ฐาน (Fundamental Level) ครบทุกหมวดแลว้ และผ่านการรับรองคณุ ภาพการบรหิ าร จดั การภาครฐั ระดับพืน้ ฐาน (Certified Fundamental Level) รวมทั้งสามารถปรับปรุงองค์การอย่างตอ่ เน่อื ง จนมคี วามโดดเด่นในหมวดใดหมวดหนึ่ง จะสามารถขอรับรางวัลคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐรายหมวด และพัฒนาไปสูร่ างวัลคุณภาพการบริหารจัดการภาครฐั ต่อไปได้ (ภาพท่ี 1) เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 5 Public Sector Management Quality Award

ภาพท่ี 1 เป้าหมายการพฒั นาคณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั ประโยชนต์ อ่ สว่ นราชการ ส่วนราชการท่ีนำเกณฑ์คุณภาพการบริหารจดั การภาครัฐ ซ่งึ เปน็ กรอบการประเมินระดบั มาตรฐานสากล ไปเปรียบเทยี บกบั ระบบการบรหิ ารจดั การของสว่ นราชการ จะไดร้ บั ประโยชนใ์ นทกุ ขนั้ ตอน ตง้ั แตก่ ารตรวจประเมิน องค์การด้วยตนเอง (Self-Assessment) ซง่ึ จะทำให้ผูบ้ ริหารของส่วนราชการน้ัน ๆ ได้รบั ทราบวา่ ส่วนราชการ ของตนยงั มคี วามบกพร่องในเร่อื งใด จงึ สามารถกำหนดวิธีการและเปา้ หมายท่ชี ัดเจนในการจัดทำแผนปฏบิ ัตกิ าร เพ่ือปรับปรุงองค์การให้สมบรู ณ์มากข้นึ ตอ่ ไป ส่วนราชการสามารถนำเกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐไปใช้เป็นเคร่ืองมือในการจัดการ การดำเนนิ การของสว่ นราชการ เพอื่ ยกระดบั การบรหิ ารจดั การของสว่ นราชการ เพอ่ื ใหส้ ามารถสง่ มอบคุณค่าท่ดี ขี น้ึ ทั้งผลผลิตและบริการ ให้แก่ผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ซึ่งนับเป็นการตอบสนองต่อเป้าหมายของ พระราชกฤษฎกี าว่าดว้ ยหลกั เกณฑ์และวิธกี ารบริหารกิจการบา้ นเมอื งทีด่ ี พ.ศ. 2546 ด้วย สว่ นราชการทมี่ ีการบริหารจัดการท่ีเป็นเลิศจะมีภาพลักษณ์ท่ีดี ได้รับความนิยมชมชอบจากผู้รับบริการ และผูม้ ีสว่ นไดส้ ว่ นเสยี นอกจากน้ี ยงั มโี อกาสสง่ เสรมิ และสนบั สนนุ การพฒั นาขดี ความสามารถของสว่ นราชการอ่นื ๆ โดยการนำเสนอวิธปี ฏิบัติที่นำไปสคู่ วามสำเรจ็ และเปิดโอกาสให้มีการสื่อสารและแลกเปล่ียนวิธีปฏิบัติที่เป็นเลศิ ของส่วนราชการ เพ่ือเป็นแบบอยา่ งใหแ้ ก่สว่ นราชการอื่น ๆ นำไปประยุกตใ์ ชใ้ ห้ประสบผลสำเร็จเชน่ เดียวกัน 6 เกณฑ์คุณภาพการบริหารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

ส่วนท่ี 2 เกณฑค์ ุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั เกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 7 Public Sector Management Quality Award

8 เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

เกณฑค์ ุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ มีจุดมุ่งหมายเพ่ือใหส้ ว่ นราชการต่าง ๆ สามารถนำไปปรับใช้ได้ เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย ทำใหก้ ารส่งมอบผลผลติ และการบรกิ ารดขี น้ึ ปรบั ปรุงผลการดำเนินการดา้ นอ่นื ๆ และเพิ่ม ความสามารถในการแขง่ ขนั โดยทำใหเ้ กดิ ความสอดคลอ้ งกนั ของแผน กระบวนการการตดั สนิ ใจ บคุ ลากร การปฏบิ ัติการ และผลลัพธ์ การนำเกณฑ์น้ีไปใช้จะช่วยให้ส่วนราชการสามารถประเมินองค์การตนเองได้อย่างรอบด้านว่าขณะน้ี สภาพแวดล้อมเป็นอย่างไร และตอ้ งการม่งุ ไปทางใด เกณฑ์นี้เป็นเครือ่ งมือในการตรวจสอบทุกภาคส่วนของระบบ บรหิ ารงาน การพัฒนาปรับปรุงกระบวนการและผลลัพธ์ โดยตระหนักถึงคุณค่าที่ส่งมอบแก่ผู้รับบริการและ ผมู้ สี ว่ นไดส้ ่วนเสียทกุ กลุ่ม เกณฑ์ PMQA เป็นชดุ ของคำถามเกีย่ วกบั เรื่องสำคญั 7 ด้านในการบริหารและดำเนนิ งานของสว่ นราชการ ไดแ้ ก ่ 1. การนำองค์การ 2. การวางแผนเชงิ ยทุ ธศาสตร ์ 3. การให้ความสำคญั กับผูร้ ับบริการและผมู้ สี ว่ นได้สว่ นเสีย 4. การวัด การวเิ คราะห์ และการจัดการความรู ้ 5. การมุง่ เนน้ บคุ ลากร 6. การมงุ่ เนน้ ระบบปฏบิ ัติการ 7. ผลลพั ธก์ ารดำเนนิ การ คำถามเหล่าน้ีผูกโยงกันเป็นกรอบการบริหารผลการดำเนินการที่มีการบูรณาการเป็นหนึ่งเดียว การตอบคำถามเหล่านี้จะช่วยให้ส่วนราชการจัดการเร่ืองทรัพยากรให้สอดคล้องกัน ค้นหาจุดแข็งและโอกาส ในการพัฒนา การปรับปรุงการสื่อสาร การเพ่ิมประสิทธิภาพและความมีประสิทธิผล รวมท้ังบรรลุเป้าประสงค์ เชิงยุทธศาสตร์ ทา้ ยทส่ี ุดแลว้ ส่วนราชการจะกา้ วหน้าสคู่ วามเป็นเลิศโดย • สง่ มอบคุณค่าที่ดขี ้ึนอย่างต่อเนื่องให้กับผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ซึ่งส่งผลให้เกดิ ประโยชน์สขุ แก่ประชาชน และความสามารถในการแขง่ ขันของประเทศ • ปรับปรุงประสทิ ธผิ ลการดำเนินการและขดี ความสามารถของสว่ นราชการ • มีการปรบั ปรุงและเกิดการเรยี นรู้ของสว่ นราชการ และ • บุคลากรทกุ ระดับในสว่ นราชการมีการเรยี นร้แู ละพัฒนา ลักษณะสำคัญของเกณฑค์ ณุ ภาพการบริหารจัดการภาครฐั เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐประกอบด้วย ขอ้ คำถามต่าง ๆ ทม่ี ่งุ เนน้ การประเมนิ แต่ไม่ใช่ รายการตรวจสอบ (Check List) โดยมีลกั ษณะสำคญั ดังน้ ี 1. เกณฑ์มุง่ เน้นผลลัพธ ์ เกณฑม์ งุ่ เน้นให้ส่วนราชการปฏิบัติราชการให้เกิดผลอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล รวมทั้งมกี าร ปรบั ปรงุ อยา่ งตอ่ เนอื่ ง ฉะน้นั เกณฑ์จงึ ครอบคลมุ ทั้งกระบวนการและผลลพั ธ์ มงุ่ เน้นผลลพั ธใ์ นเรอื่ งหลกั ๆ เกย่ี วกบั ประสทิ ธผิ ลของการบรรลพุ นั ธกจิ ผรู้ บั บรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสีย บุคลากร การนำองคก์ ารและธรรมาภบิ าล รวมถงึ งบประมาณ การเงนิ และการเตบิ โต องคป์ ระกอบของตวั วดั เหลา่ น้ี ทำใหม้ ั่นใจไดว้ ่ายทุ ธศาสตร์ของส่วนราชการมีความสมดุล โดยไม่ละเลยผู้มีส่วนได้ส่วนเสียบางกลุ่ม วัตถุประสงค์ หรือเปา้ ประสงค์ทง้ั ระยะสน้ั และระยะยาวท่สี ำคัญ เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 9 Public Sector Management Quality Award

2. เกณฑส์ ามารถปรบั ใช้ได้ตามภารกิจของหนว่ ยงาน เกณฑป์ ระกอบด้วยข้อคำถามที่มุ่งเน้นผลลัพธ์ และไม่ได้มีการกำหนดวิธีการ เคร่ืองมือ โครงสร้าง หรือ รปู แบบในการปฏบิ ัตงิ าน เนื่องจากปัจจัยเหล่านี้ต้องผันแปรไปตามภารกิจ และกระบวนการปฏิบัตงิ าน ดังนนั้ สว่ นราชการจึงสามารถนำเกณฑ์นไ้ี ปประยุกตใ์ ชไ้ ดต้ าม “ลักษณะสำคัญขององค์การ” สามารถปรบั เปลี่ยนได้ตาม ยุทธศาสตรท์ เี่ ปลยี่ นแปลงไป ตลอดจนสามารถเลอื กใช้เครอ่ื งมอื เทคนิคตา่ ง ๆ ได้ตามความเหมาะสม เกณฑ์ PMQA ไม่กำหนดวธิ กี ารไว้ เนอื่ งจาก 1) เกณฑม์ ุ่งเน้นประเด็นสำคัญท่ีต้องมีร่วมกัน มากกว่าวิธีปฏิบัติที่เหมือน ๆ กัน ซึ่งช่วยให้เกดิ ความเขา้ ใจ การสื่อสาร การแลกเปล่ียน และมีความสอดคล้องไปในทิศทางเดียวกัน ในขณะท่ีสนับสนุนใหเ้ กิด นวัตกรรมและแนวทางท่หี ลากหลาย 2) เกณฑม์ งุ่ เนน้ ทผี่ ลลพั ธม์ ากกวา่ วธิ ปี ฏบิ ตั ิ เครอ่ื งมอื หรอื โครงสรา้ งของสว่ นราชการ เกณฑ์สนบั สนุน ให้สว่ นราชการตอบคำถามด้วยแนวทางท่ีสร้างสรรค์ ปรับให้เหมาะสมกับส่วนราชการ และมีความยดื หยุน่ กระตุน้ การเปลย่ี นแปลงท้ังแบบค่อยเป็นคอ่ ยไปและอยา่ งก้าวกระโดด รวมทง้ั การปรับปรุงด้วยการสรา้ งนวตั กรรม การเลอื กใช้เครอื่ งมอื วธิ กี าร ระบบและโครงสร้างของส่วนราชการ จงึ ข้ึนกบั ปัจจัยต่างๆ เช่น ขนาดและประเภท ของหนว่ ยงาน ความสมั พนั ธ์กบั สว่ นราชการอ่ืน และระดบั การพฒั นา รวมทั้งความสามารถและความรบั ผิดชอบ ของบคุ ลากรและความจำเปน็ ของการจดั การหว่ งโซอ่ ปุ ทาน ปจั จยั เหลา่ นมี้ คี วามแตกตา่ งกนั และมกั จะเปลย่ี นแปลง ไปตามววิ ัฒนาการของความต้องการและยุทธศาสตรข์ องส่วนราชการ การทเ่ี กณฑ์ไม่ได้กำหนดวิธีการไว้นี้มีจุดมุ่งหมายเพ่ือเสริมสร้างให้ส่วนราชการทำการปรับปรุง ทง้ั อย่าง ค่อยเปน็ คอ่ ยไปและอยา่ งกา้ วกระโดด ดงั นนั้ สว่ นราชการควรมกี ารพฒั นาและแสดงใหเ้ หน็ วา่ มแี นวทางทสี่ ร้างสรรค์ ปรบั ใชไ้ ด้ และมีความยืดหยนุ่ เพือ่ ใหบ้ รรลุตามข้อกำหนดของเกณฑ์ 3. เกณฑ์สนบั สนุนมมุ มองเชงิ ระบบเพอ่ื ให้เปา้ ประสงค์สอดคลอ้ งไปในทางเดยี วกัน เกณฑ์ PMQA สร้างความสอดคลอ้ งไปในทางเดยี วกนั ทัง้ สว่ นราชการ จากตัววดั ท่ไี ดม้ าจากกระบวนการ ของสว่ นราชการท่ีมีการเชื่อมโยงและเสริมซึ่งกันและกัน ตัววัดเหล่าน้ีผูกโยงโดยตรงกับคุณค่าในมุมมองของ ผู้รับบรกิ ารและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และกับผลการดำเนินการโดยรวม ดังนั้นการใช้ตัววัดเหล่าน้ี จึงเป็นกรอบที่ ทำใหก้ ิจกรรมต่าง ๆ ดำเนินไปในทิศทางเดียวกันอย่างต่อเนื่องโดยลดความจำเป็นที่จะต้องกำหนดวิธีปฏิบัติโดย ละเอยี ด หรอื ลดกระบวนการจดั การท่ซี บั ซ้อนเกนิ ไป ดังนัน้ ตัววัดเหลา่ นีจ้ งึ เปน็ ทง้ั เครอ่ื งมอื ในการสอื่ สาร และเป็น วิธกี ารถ่ายทอดความต้องการของผลการดำเนนิ การไปสกู่ ารปฏบิ ตั ิอย่างคงเสน้ คงวา ความสอดคลอ้ งไปในแนวทาง เดียวกันนี้ ทำให้มั่นใจว่าส่วนราชการมีความมุ่งหมายท่ีแน่ชัดและเป็นท่ีรับรู้ท่ัวท้ังองค์การ ในขณะเดียวกันก็ สนบั สนุนความคล่องตัว การสรา้ งนวัตกรรม และการกระจายอำนาจในการตัดสินใจ มุมมองเชงิ ระบบเพอ่ื ใหเ้ ปา้ ประสงคส์ อดคลอ้ งไปในทางเดยี วกนั เปน็ เรอื่ งทห่ี ยงั่ ลกึ อยใู่ นโครงสรา้ งทบ่ี ูรณาการ กันระหว่างคา่ นิยมหลกั และลักษณะสำคัญขององค์การ เกณฑ์ แนวทางการให้คะแนน การมุ่งเน้นผลลัพธ์ เหตุปจั จยั และผล และการเชอื่ มโยงขา้ มกระบวนการระหวา่ งหวั ขอ้ ตา่ ง ๆ ในเกณฑ ์ ซง่ึ ความเชอ่ื มโยงนจ้ี ำเปน็ ต้องมี การปรบั เปลย่ี นอย่างต่อเนื่องตามยุทธศาสตร์และเป้าหมายท่ีเปล่ียนไปตามเวลา เมื่อใช้เกณฑ์นี้ ขอ้ มลู ป้อนกลับ ระหวา่ งกระบวนการและผลลพั ธ์ จะช่วยให้เกิดวงจรแหง่ การลงมือพฒั นา 4 ข้ันตอน คือ 1. การออกแบบและเลอื กกระบวนการ วธิ กี าร และตัววดั ท่มี ปี ระสทิ ธิผล (แนวทาง-Approach) 2. การนำแนวทางไปปฏบิ ตั อิ ยา่ งคงเสน้ คงวา (การนำไปสกู่ ารปฏบิ ัต-ิ Deployment) 3. การตดิ ตามประเมนิ ความกา้ วหนา้ การเกบ็ และแบง่ ปนั ความรู้ รวมทงั้ การหาโอกาสในการสรา้ งนวตั กรรม (การเรียนร้-ู Learning) 4. การปรับแผนบนพืน้ ฐานของสง่ิ ทพี่ บจากการประเมินและผลการดำเนินการของสว่ นราชการ การทำให ้ กระบวนการและการปฏิบัติงานในหน่วยงานต่าง ๆ ประสานกลมกลืนกัน รวมท้งั การเลอื กตัววดั ของ กระบวนการและผลลพั ธ์ท่ดี กี ว่าเดิม (บรู ณาการ-Integration) 10 เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

4. เกณฑส์ นบั สนนุ การตรวจประเมนิ ทเ่ี น้นเป้าประสงค ์ เกณฑ์และแนวทางการใหค้ ะแนน ประกอบดว้ ยระบบการตรวจประเมนิ ซงึ่ แยกเปน็ 2 สว่ น ไดแ้ ก่ 1) สว่ นที่ เปน็ กระบวนการ 2) ส่วนที่เป็นผลลัพธ์ การใช้เกณฑ์เพ่ือประเมินตนเอง ช่วยให้ส่วนราชการทราบภาพคร่าว ๆ ของจุดแข็งและโอกาสพัฒนาจากการตอบคำถามตามข้อกำหนดต่าง ๆ 18 หัวข้อ ซึ่งเน้นท่ีผลการดำเนินการ ตามระดับพัฒนาการอย่างต่อเน่ืองของกระบวนการและผลการดำเนนิ การ (ดูแนวทางการให้คะแนน) ดว้ ยเหตุน้กี ารตรวจประเมินตามเกณฑ์ PMQA จึงนำไปสู่การปรับปรุงผลการดำเนินการอย่างจรงิ จังใน ทุกด้าน เครอื่ งมอื น้ีใหป้ ระโยชน์ในการบริหารจัดการมากกว่าวิธีการทบทวนผลการดำเนินการตามวิธีการอื่น ๆ และสามารถปรับใชไ้ ด้กบั ยทุ ธศาสตร์ ระบบการจดั การ และสว่ นราชการทหี่ ลากหลาย วธิ ีใชเ้ กณฑฉ์ บับน ี้ ส่วนราชการสามารถใช้เกณฑ์ PMQA เพื่อการพัฒนาระบบการบริหารจัดการเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ท่ีดี ประสบการณจ์ ากการใชเ้ กณฑน์ ้ี จะชว่ ยใหส้ ว่ นราชการสามารถตดั สนิ ใจไดว้ า่ ควรจะปรบั ใชเ้ กณฑใ์ นระดบั กา้ วหน้า ข้ึนไปไดอ้ ย่างไร • เริม่ เรยี นรเู้ กย่ี วกับเกณฑ์ PMQA อา่ นคำถามในลักษณะสำคัญขององค์การเพ่ือดูว่า สามารถตอบข้อคำถามได้มากน้อยเพียงใด การค้นหาคำตอบต่อขอ้ คำถามดังกล่าวอาจเป็นจดุ เร่มิ ตน้ ของการประเมนิ ตนเองด้วยเกณฑ์ PMQA ศกึ ษาคา่ นยิ มหลกั 11 ข้อ ของเกณฑ์ให้ละเอียด ค่านิยมดังกล่าวเป็นหลักการพ้ืนฐานและ ท่ีมาของข้อคำถามตา่ ง ๆ ในเกณฑ์น้ี เป็นสิ่งท่ีพบเห็นได้ในองค์การท่ีมีผลการดำเนินการที่โดดเด่น ส่วนราชการ อาจจะพิจารณาวา่ มีค่านยิ มหลกั เหลา่ นี้มากน้อยเพียงใด และควรจะปรบั ปรุงประเด็นใดบา้ ง ตอบคำถามทป่ี รากฏในหวั ขอ้ ทงั้ 18 ขอ้ เพอื่ จะเพมิ่ ความเขา้ ใจพนื้ ฐานเกย่ี วกบั เกณฑแ์ ละผลการ ดำเนนิ การของส่วนราชการ อ่านช่ือหมวด ช่อื หวั ขอ้ และช่อื ประเดน็ เพอื่ ให้เห็นความเช่อื มโยงของระบบการบรหิ ารจัดการ เพือ่ ผลการดำเนนิ การในภาพรวม สว่ นราชการอาจลองพจิ ารณาวา่ ในการดำเนนิ การแตล่ ะหมวดภายในสว่ นราชการ และการวดั ผลการดำเนินการ ได้คำนึงถึงมิติต่างๆ ข้างต้นหรือไม่ อ่านคำถามท่ีต่อจากหัวเร่ืองนั้นๆ เพ่ือ สร้างความเข้าใจมากขึ้น • ใชเ้ กณฑ์เพอื่ การประเมินองคก์ าร จดั ทำรายละเอียดของลักษณะสำคัญขององค์การให้ครบถ้วนให้มากที่สุด ในการตอบคำถามใน ลกั ษณะสำคญั อาจสรา้ งการมีส่วนรว่ มของบุคลากรในองค์การรวมทงั้ ผูบ้ รหิ ารของสว่ นราชการ คำตอบในลกั ษณะ สำคัญขององค์การนจี้ ะใชเ้ พ่อื การประเมินการดำเนินการในหมวดตา่ ง ๆ ต่อไป ใชข้ ้อคำถามในแต่ละหัวข้อเพื่อการประเมนิ ตนเองของส่วนราชการ โดยอาศัยแนวทางดังตอ่ ไปน้ ี 1) กำหนดขอบข่ายของการประเมินว่าครอบคลมุ ทง้ั สว่ นราชการ หน่วยงาน หรือพนื้ ท่ยี อ่ ย 2) ตง้ั คณะกรรมการรับผิดชอบรายหมวดเพ่ือทำหน้าที่ในการรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกบั การ ตอบขอ้ คำถามในแตล่ ะหัวขอ้ รวมทง้ั ผลลัพธ์ทเี่ ก่ยี วข้องในหมวด 7 3) ประเมินผลของข้อมูลทีร่ วบรวมไดเ้ ปรยี บเทยี บกบั เกณฑก์ ารประเมนิ ในแนวทางการใหค้ ะแนน เพอื่ ค้นหาชอ่ งวา่ งของการดำเนนิ การ และการเชอ่ื มโยงสผู่ ลลพั ธ์ (อาจใชค้ ณะกรรมการรบั ผดิ ชอบรายหมวด หรอื คณะกรรมการประเมินต่างหากอีกชุดหนึ่งก็ได้) สรุปผลการประเมินและโอกาสในการปรับปรุงเพ่ือให้ผู้บริหาร ส่วนราชการของหน่วยงานทถ่ี กู ประเมินรับทราบ 4) ผบู้ รหิ ารสว่ นราชการรว่ มกบั คณะกรรมการพจิ ารณานำผลการประเมนิ และโอกาสในการปรบั ปรงุ ไปจดั ทำแผนเพื่อพัฒนาสว่ นราชการอย่างตอ่ เน่ืองตอ่ ไป ในการประเมนิ องคก์ าร สว่ นราชการอาจเรม่ิ ตน้ ดว้ ยการใชแ้ นวทางคำถามในเนอื้ หาของขอ้ กำหนด โดยรวมในแตล่ ะหวั ขอ้ กอ่ นเพอื่ คน้ หาวา่ ยงั มเี รอื่ งใดทยี่ งั ไมไ่ ดด้ ำเนนิ การ สว่ นราชการควรใชก้ ารประเมนิ เพอ่ื เสรมิ สรา้ งจดุ เกณฑค์ ณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 11 Public Sector Management Quality Award

แขง็ และใชโ้ อกาสในการปรับปรุงในการพัฒนาและสร้างความเข้มแข็งให้กับส่วนราชการ และเม่ือส่วนราชการ พร้อมอาจยื่นขอรบั การประเมินเพ่ือขอรบั รางวลั จาก ก.พ.ร. หรอื หน่วยงานภายนอกต่อไป คา่ น ยิ มและหลักการ เกณฑค์ ณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั จัดทำขน้ึ โดยอาศยั คา่ นิยมหลัก (Core Value) 11 ประการ ดังน ี้ 1. การนำองค์การอยา่ งมีวิสยั ทศั น ์ 2. ความเปน็ เลิศท่ีม่งุ เนน้ ผ้รู ับบริการ ผ้มู ีสว่ นไดส้ ่วนเสีย และประชาชน 3. การเรยี นรู้ขององค์การและของระดบั บคุ ลากร 4. การให้ความสำคัญกบั บุคลากรและเครอื ขา่ ย 5. ความสามารถในการปรบั ตวั 6. การมงุ่ เนน้ อนาคต 7. การสนบั สนนุ ให้เกิดนวัตกรรม 8. การจัดการโดยใช้ข้อมูลจรงิ 9. ความรบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คม 10. การมุง่ เนน้ ท่ีผลลพั ธแ์ ละการสร้างคณุ ค่า 11. มุมมองในเชงิ ระบบ 1. การนำองคก์ ารอยา่ งมีวสิ ัยทศั น ์ ผ้บู รหิ ารของสว่ นราชการมบี ทบาทสำคญั ทจ่ี ะขบั เคลอื่ นใหอ้ งคก์ ารประสบความสำเรจ็ โดยตอ้ งใหค้ วามสำคญั กบั เร่ือง ตอ่ ไปนี้ 1) การกำหนดทิศทาง ค่านิยมที่มีความชัดเจนและเป็นรูปธรรม โดยเน้นค่านิยมที่ให้ความสำคัญกับ ผู้รับบรกิ ารและผู้มสี ่วนได้ส่วนเสีย รวมทั้งกำหนดความคาดหวังท่ีมุ่งเน้นให้เกิดความสมดุลของความต้องการ ของผู้มีส่วนไดส้ ่วนเสียทั้งหมด ท้งั นี้เพอ่ื เปน็ การชีน้ ำการดำเนินกจิ กรรมและการตัดสนิ ใจของผ้บู ริหาร 2) การจัดทำยทุ ธศาสตร์ ระบบงาน และวิธีการต่าง ๆ เพ่อื ให้บรรลุผลการดำเนินการทเ่ี ปน็ เลศิ กระตนุ้ ให้ มีนวัตกรรม สรา้ งความรู้และความสามารถ และทำใหม้ น่ั ใจวา่ ส่วนราชการมีความยั่งยนื 3) การกำหนดใหม้ รี ะบบการตดิ ตามและทบทวนผลการดำเนินการ เพอ่ื นำผลดงั กลา่ วมาใชใ้ นการปรบั ปรุง และพัฒนาสว่ นราชการ 4) การสง่ เสรมิ ให้มีการกำกับดูแลท่ีดี และการเสริมสร้างจริยธรรมภายในให้มีความรับผิดชอบต่อ ผมู้ สี ว่ นได้ส่วนเสยี ทกุ กลุ่ม ทง้ั น้ผี บู้ ริหารระดับสงู ควรปฏิบัตติ นเปน็ แบบอยา่ งท่ีดี โดยการมีพฤติกรรมทีม่ จี รยิ ธรรม 5) การสรา้ งแรงบนั ดาลใจ จงู ใจ และกระตุ้นให้บคุ ลากรทกุ คนมสี ่วนร่วมในการทำใหส้ ่วนราชการประสบ ความสำเรจ็ มกี ารพัฒนาและเรยี นรู้ มนี วัตกรรม และมคี วามคดิ สรา้ งสรรค์ 6) การมสี ว่ นรว่ มในการวางแผน การสอ่ื สาร การสอนงาน การพัฒนาผู้นำในอนาคต การยกยอ่ งชมเชย บคุ ลากร และการเปน็ แบบอยา่ งทีด่ ี 2. ความเปน็ เลศิ ทม่ี ุ่งเนน้ ผูร้ บั บริการ ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสีย และประชาชน การดำเนนิ การของสว่ นราชการ มงุ่ เนน้ ใหเ้ กดิ ประโยชนส์ ขุ ของประชาชน ดงั นน้ั ผทู้ จี่ ะตดั สนิ วา่ สว่ นราชการใด ดำเนนิ การประสบความสำเร็จหรือไม่ ไดแ้ ก่ ประชาชนซง่ึ เปน็ ท้ังผูร้ ับบริการและผู้มีสว่ นไดส้ ว่ นเสยี น่ันเอง ท้งั นีอ้ งคก์ ารที่มงุ่ เน้นผู้รับบริการควรให้ความสำคญั กับเร่อื ง ดงั ต่อไปนี้ • การให้ความสำคัญกับผู้รับบริการในปัจจุบันและอนาคต คือ การเข้าใจความต้องการของผู้รบั บรกิ าร ในปัจจุบัน และการคาดการณ์ความตอ้ งการของผรู้ บั บรกิ ารที่พงึ มใี นอนาคต 12 เกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

• การสร้างความพึงพอใจในคุณภาพการบริการ สามารถดำเนินการได้ในทุกขั้นตอน ต้ังแต่การเข้าถึง บริการ คุณภาพของการใหบ้ รกิ าร การลดข้อผิดพลาดในการให้บรกิ าร การลดขอ้ ร้องเรียนจากผู้รบั บรกิ าร รวมท้งั ความสมั พนั ธร์ ะหว่างส่วนราชการกับผู้รับบรกิ าร ซึ่งช่วยสร้างความไว้วางใจ ความเช่ือมน่ั และความพึงพอใจใหก้ บั ผู้รับบรกิ าร ทงั้ นี้ สว่ นราชการทจี่ ะสามารถสรา้ งความพงึ พอใจใหก้ บั ผรู้ บั บรกิ ารไดน้ นั้ จำเปน็ ตอ้ งรบั ฟงั ความคดิ เห็น ของผ้รู ับบริการและผู้มีสว่ นไดส้ ว่ นเสยี สามารถคาดการณค์ วามเปลย่ี นแปลงในอนาคต และตระหนกั ถงึ การพฒั นา ทางเทคโนโลยี รวมทงั้ การตอบสนองอยา่ งรวดเรว็ และยดื หยนุ่ ตอ่ การเปลย่ี นแปลงของผรู้ บั บรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ่วนเสยี • ความเปน็ เลศิ ท่ีมุ่งเน้นผู้รับบริการ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และประชาชนนี้จึงไม่ใช่การให้ความสำคัญกบั กลุม่ บคุ คลใดบคุ คลหน่ึง แต่เป็นการมุง่ เนน้ ประโยชนส์ ุขทเี่ กดิ กับภาคประชาชนเป็นสำคัญ 3. การเรยี นร้ขู ององคก์ ารและของระดบั บคุ ลากร การทสี่ ว่ นราชการจะบรรลุผลสำเร็จในการดำเนินการไดน้ ้นั ต้องมีแนวทางทปี่ ฏิบัติได้เป็นอย่างดีในเรอ่ื ง การเรยี นรูข้ ององคก์ ารและของแต่ละบคุ คล การเรยี นรู้ขององค์การ รวมถงึ การปรบั ปรุงอยา่ งต่อเนื่องของแนวทาง ทม่ี อี ยแู่ ละการเปล่ียนแปลงทสี่ ำคญั ทนี่ ำไปสเู่ ปา้ ประสงคแ์ ละแนวทางใหม่ ๆ การเรยี นรตู้ อ้ งถกู ปลกู ฝงั ลงไปในแนวทาง ทส่ี ว่ นราชการปฏิบัติการ ซ่ึงหมายความวา่ การเรียนรู้จะตอ้ ง 1) เปน็ ปกตวิ สิ ัยของงานประจำวัน 2) มกี ารปฏบิ ัตใิ นระดบั บคุ คล หน่วยงาน และสว่ นราชการ 3) สง่ ผลตอ่ การแกป้ ญั หาทีต่ ้นเหต ุ 4) มุ่งเน้นการสรา้ งและแบ่งปนั ความรู้ทว่ั ทั้งองค์การ และ 5) เกดิ ขนึ้ จากโอกาสที่ทำใหเ้ กิดการเปลย่ี นแปลงทมี่ ีนัยสำคญั และมีความหมายแหล่งการเรยี นรใู้ นองค์การ รวมถึงความคิดของบุคลากร การวิจัยและพัฒนา ข้อมูลจากผู้รับบริการ การแบ่งปันวิธีปฏิบัติที่เป็นเลศิ และการเทยี บเคียง (Benchmarking) ท้งั นี้ การเรียนรขู้ ององค์การและบุคลากรส่งผลดงั น้ี • การเรยี นรู้ขององค์การส่งผล ดังน้ี 1) การเพ่ิมคณุ คา่ ใหแ้ ก่ผู้รบั บรกิ ารผ่านการบรกิ ารใหม่ ๆ หรอื ที่ปรับปรุงใหม ่ 2) การลดความผดิ พลาด ความสูญเสีย และต้นทุนทีเ่ กี่ยวขอ้ ง 3) การปรบั ปรงุ ความสามารถในการตอบสนองผรู้ ับบริการและการลดรอบเวลา 4) การเพ่มิ ประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธิผลในการใชท้ รพั ยากรทงั้ หมดของส่วนราชการ 5) การปรับปรุงผลการดำเนินการของส่วนราชการเพ่ือให้บรรลุผลในด้านความรับผิดชอบต่อสังคมและ การให้บรกิ ารต่อชมุ ชน • การเรียนรูข้ องบคุ ลากรส่งผล ดังน ี้ 1) ทำให้บุคลากรที่อยู่ในสว่ นราชการมีความพงึ พอใจและมีทักษะหลากหลายมากขึน้ 2) เกิดการเรียนรขู้ ้ามหน่วยงาน 3) สรา้ งสนิ ทรพั ย์ทางความร้ขู องส่วนราชการ 4) มีสภาพแวดล้อมทส่ี นบั สนุนใหม้ ีนวัตกรรม ดงั นน้ั การเรยี นรจู้ งึ ไมค่ วรมงุ่ เพยี งแตก่ ารใหไ้ ดผ้ ลผลติ และบรกิ ารทดี่ ขี นึ้ แตค่ วรมงุ่ ถงึ ความสามารถในการ ตอบสนองผูร้ ับบริการ การปรับตัว นวัตกรรมและมปี ระสทิ ธิภาพท่ดี ีขน้ึ ด้วย เพื่อทำใหส้ ว่ นราชการมคี วามย่งั ยืน รวมท้งั ทำใหบ้ คุ ลากรมีความพงึ พอใจและแรงจงู ใจในการม่งุ สู่ความเป็นเลิศ เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 13 Public Sector Management Quality Award

4. การให้ความสำคญั กบั บุคลากรและเครอื ขา่ ย การให้ความสำคญั กบั บุคลากร หมายถึง การมีความมงุ่ มน่ั ทีจ่ ะทำให้บุคลากรมคี วามพึงพอใจ มีการพฒั นา และมีความผาสกุ ซึ่งเกี่ยวข้องกับวิธีปฏิบัติงานที่มีความยืดหยุ่นและมีผลการดำเนินการท่ีดีท่ีปรับให้เหมาะสมกบั ความต้องการของบคุ ลากรท่ีมคี วามแตกตา่ งกันในดา้ นสถานท่ีทำงานและชวี ิตครอบครัว ความท้าทายทส่ี ำคญั ในการใหค้ วามสำคญั กับบคุ ลากร มีดงั นี้ 1) การแสดงใหเ้ ห็นถึงความมงุ่ มนั่ ของผบู้ ริหารของสว่ นราชการท่ีมีต่อความสำเร็จของบุคลากร 2) การยกย่องชมเชยบคุ ลากรท่ีมากกว่าการให้คา่ ตอบแทนตามปกติ 3) การสนับสนนุ การพัฒนาและความกา้ วหน้าของบคุ ลากร 4) การแบ่งปันความรู้เพื่อให้บุคลากรสามารถปฏิบัติงานได้ดียิ่งขึ้นและสนับสนุนให้ส่วนราชการบรรลุ วตั ถปุ ระสงค์เชงิ ยทุ ธศาสตร ์ 5) การสร้างสภาพแวดล้อมทีส่ ง่ เสรมิ ใหบ้ คุ ลากรกลา้ คดิ กลา้ ทำและมนี วตั กรรม 6) การสร้างสภาพแวดลอ้ มสนบั สนุนเพ่อื บคุ ลากรที่หลากหลาย สว่ นราชการตอ้ งสรา้ งความรว่ มมอื ทงั้ ภายในและภายนอกเพอื่ ใหส้ ามารถบรรลเุ ปา้ ประสงคโ์ ดยรวมไดด้ ขี ึน้ ความรว่ มมือภายในสว่ นราชการ อาจรวมถึงความรว่ มมือระหวา่ งบคุ ลากรและหน่วยงาน ซึง่ อาจนำไปสู่ การพัฒนาบุคลากร การฝึกอบรมข้ามหน่วยงาน หรือการปรับโครงสรา้ งงาน เชน่ การพัฒนาทีมงาน ความร่วมมือ ภายในสว่ นราชการ อาจเก่ียวข้องกับการสร้างเครือข่ายความสัมพันธ์ระหว่างหน่วยงานต่าง ๆ เพ่อื ปรบั ปรุง ความยืดหย่นุ การตอบสนอง และการแบง่ ปนั ความรู ้ ความรว่ มมอื ภายนอกสว่ นราชการ อาจเปน็ การรว่ มมอื กบั ผรู้ บั บรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี และหนว่ ยงาน ต่าง ๆ ทีเ่ ก่ยี วข้อง ความรว่ มมอื ในรปู แบบเครือข่ายเปน็ ความรว่ มมอื ภายนอกทม่ี ีความสำคัญมากขึ้นเรอื่ ย ๆ ความร่วมมือภายในและภายนอกส่วนราชการที่ดีจะก่อให้เกิดการพฒั นาต่อเปา้ ประสงค์ระยะยาว ซ่ึงเปน็ พ้นื ฐานสำคญั ของการพัฒนาและปรับปรุงส่วนราชการ ดังน้ันสว่ นราชการควรคำนึงถึงความต้องการทสี่ ำคญั ที่นำ ไปสู่ความสำเรจ็ รว่ มกัน มวี ธิ ีการส่ือสารอยา่ งสมำ่ เสมอ มแี นวทางในการประเมินความกา้ วหนา้ และวธิ กี ารปรบั ให้ เขา้ กบั สภาวะทเ่ี ปลยี่ นแปลง ในบางกรณกี ารใหก้ ารศกึ ษาและการฝกึ อบรมรว่ มกนั อาจเปน็ วธิ กี ารหนงึ่ ทคี่ มุ้ คา่ สำหรับ การพฒั นาบุคลากรและเครอื ข่าย 5. ความสามารถในการปรับตวั องค์การต้องมีความสามารถในการปรับตัวเพ่ือให้ประสบผลสำเร็จในภาวะปัจจุบันที่มีการเปลี่ยนแปลง ตลอดเวลา และมกี ารแขง่ ขนั ในระดบั โลก ซง่ึ หมายถงึ สว่ นราชการตอ้ งมกี ารตอบสนองทรี่ วดเรว็ ยงิ่ ขน้ึ มคี วามยดื หยุ่น และปรับเปลยี่ นตามความต้องการของผู้รับบริการเฉพาะราย ใช้เวลาสั้นลงในการส่งมอบผลผลิตและบริการใหม่ หรอื ทป่ี รบั ปรงุ ใหม่ ขณะเดียวกันส่วนราชการตอ้ งตอบสนองผ้รู ับบรกิ ารให้รวดเร็วและยืดหยุ่นมากขึ้น การปรับปรงุ ทส่ี ำคญั ในการลดเวลาในการตอบสนองความตอ้ งการของผรู้ บั บรกิ าร ทำใหส้ ว่ นราชการตอ้ งปรบั ปรงุ ระบบงานใหม่ ๆ ลดความซบั ซอ้ นของหนว่ ยงานและกระบวนการ หรอื มีความสามารถในการส่งตอ่ งานจากกระบวนการหนึ่งไปสู่อกี กระบวนการหนึ่งอย่างรวดเรว็ ดงั นั้น การอบรมบุคลากรในการทำงานแบบทีมข้ามสายงานและการมอบอำนาจ ในการตัดสนิ ใจจงึ มคี วามสำคัญอย่างย่งิ ในบรรยากาศการแขง่ ขนั ท่ีรุนแรง ปัจจัยแหง่ ความสำเรจ็ ทส่ี ำคญั ประการหนง่ึ ในการบรรลคุ วามทา้ ทายเชงิ แขง่ ขนั คอื รอบเวลาในการส่งมอบ ผลผลติ หรอื การบริการ หรอื รอบเวลาการสรา้ งนวัตกรรมเพื่อตอบสนองต่อความตอ้ งการท่ีมกี ารเปล่ียนแปลงอย่าง รวดเรว็ ส่วนราชการต้องบูรณาการการทำงานแต่ละข้ันตอนในกิจกรรมต่าง ๆ เร่ิมตั้งแต่การออกแบบระบบหรือ กรอบแนวคดิ ไปจนถึงการนำไปปฏิบตั ิ 14 เกณฑค์ ณุ ภาพการบริหารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

ผลการดำเนินการในดา้ นประสทิ ธภิ าพมคี วามสำคญั มากยง่ิ ขนึ้ รอบเวลากลายเปน็ ตวั วดั กระบวนการท่ีสำคัญ การมงุ่ เนน้ เรอื่ งเวลากอ่ ใหเ้ กดิ ประโยชนอ์ น่ื ๆ ทส่ี ำคญั ดว้ ย การปรบั ปรงุ ในเรอ่ื งเวลาจะผลกั ดนั ใหม้ กี ารปรบั ปรงุ ต่าง ๆ ในเร่อื งระบบงาน โครงสรา้ งองคก์ าร คณุ ภาพ ต้นทุน และการใชท้ รพั ยากรไปพร้อม ๆ กัน 6. การมงุ่ เนน้ อนาคต ในสภาพแวดล้อมปจั จบุ นั สว่ นราชการตอ้ งมีความเข้าใจปัจจัยต่าง ๆ ทั้งในระยะสั้นและระยะยาวท่มี ี ผลกระทบต่อการบรรลุพันธกิจและวิสัยทัศน์ของส่วนราชการ เพื่อให้ประสบความสำเรจ็ ต้องมแี นวคิดในการ มุ่งเนน้ อนาคตอยา่ งจรงิ จงั และมคี วามมงุ่ มน่ั ทจ่ี ะสรา้ งพนั ธะระยะยาวกบั ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ทส่ี ำคญั ไดแ้ ก่ ผรู้ บั บรกิ าร บุคลากร ผสู้ ง่ มอบบรกิ าร สาธารณชน เครอื ข่าย และชมุ ชนของสว่ นราชการ การวางแผนงานของสว่ นราชการจงึ ควรคาดการณล์ ว่ งหนา้ ถงึ ปจั จยั ตา่ ง ๆ เชน่ ความตอ้ งการของผู้รบั บริการ และความคาดหวงั ของผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี การพฒั นาดา้ นเทคโนโลยี การเปลยี่ นแปลงของกฎระเบยี บขอ้ บงั คบั ตา่ ง ๆ ความคาดหวังของชุมชนและสังคม ดังน้ัน เป้าประสงค์เชิงยุทธศาสตร์และการจัดสรรทรัพยากรจึงต้อง รองรับปจั จัยดังกล่าวด้วย การม่งุ เน้นอนาคต ครอบคลมุ ถึงการพัฒนาบคุ ลากรและผูส้ ง่ มอบบริการ การวางแผน พัฒนาผ้สู บื ทอดตำแหนง่ ทม่ี ปี ระสทิ ธผิ ล การสรา้ งโอกาสเพอ่ื นวตั กรรม และการคาดการณล์ ว่ งหนา้ ถงึ ความรบั ผิดชอบ ตอ่ สาธารณะตลอดจนการสรา้ งขีดความสามารถในการแข่งขนั ของประเทศ 7. การสนบั สนุนให้เกดิ นวตั กรรม นวตั กรรม หมายถงึ การเปลยี่ นแปลงทม่ี คี วามสำคญั ตอ่ การปรบั ปรงุ บรกิ าร กระบวนการ และการปฏบิ ตั กิ าร ของส่วนราชการ รวมทั้งการสรา้ งคณุ คา่ ใหมใ่ หแ้ กผ่ ูร้ ับบรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี นวัตกรรมควรนำสว่ นราชการ ไปสมู่ ติ ใิ หม่ในการดำเนินการ นวัตกรรมไม่เพียงจำกัดอยู่ในขอบเขตของการวิจัยและพัฒนาเท่าน้ัน นวัตกรรมมี ความสำคญั ต่อการดำเนินการในทกุ แงม่ มุ และทกุ กระบวนการ ผบู้ รหิ ารของส่วนราชการจึงควรชี้นำและจัดการให้ นวตั กรรมเปน็ ส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมการเรยี นรู้ สว่ นราชการควรบูรณาการนวัตกรรมไว้ในการทำงานประจำวนั และใชร้ ะบบการปรบั ปรุงผลการดำเนนิ การของสว่ นราชการสนบั สนุนใหเ้ กดิ นวตั กรรม นวตั กรรมเกดิ จากการสะสมความร้ขู องสว่ นราชการและบุคลากร ดงั นน้ั ความสามารถในการเผยแพรแ่ ละ ใช้ประโยชนจ์ ากความรเู้ หลา่ น้ีอยา่ งรวดเร็วจึงมคี วามสำคัญต่อการผลักดนั นวัตกรรมของส่วนราชการ 8. การจดั การโดยใช้ข้อมลู จริง การวดั และการวเิ คราะห์ผลการดำเนินการมีความสำคัญต่อสว่ นราชการ การวัดผลควรมาจากความจำเป็น และยุทธศาสตรห์ ลักของส่วนราชการ รวมท้ังควรให้ข้อมูลและสารสนเทศที่สำคัญอย่างย่ิงเก่ียวกับกระบวนการ ผลผลิต และผลลัพธท์ ี่สำคัญ การจดั การผลการดำเนินการของส่วนราชการต้องใช้ข้อมลู และสารสนเทศหลายประเภท ซง่ึ ควรครอบคลุม ถึงผลการดำเนินการด้านผรู้ ับบริการและผ้มู สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ผลผลติ และการบริการ รวมทัง้ การเปรยี บเทยี บผลการ ดำเนินการดา้ นการปฏิบัติการ กระบวนการ และผลการดำเนินการเทียบกับคู่เทียบ รวมถึงผลการดำเนนิ การของ ผู้สง่ มอบ บุคลากร ตลอดจนธรรมาภิบาลและการปฏบิ ัตติ ามกฎระเบียบข้อบงั คบั การวิเคราะห์ หมายถึง การสกัดสาระสำคัญของข้อมูลและสารสนเทศเพื่อสนับสนุนการประเมินผล การตดั สนิ ใจ และการปรบั ปรงุ ในการวเิ คราะหส์ ว่ นราชการจำเปน็ ตอ้ งใชข้ อ้ มลู เพอื่ บง่ บอกถงึ แนวโนม้ การคาดการณ์ และความเปน็ เหตเุ ปน็ ผลกนั ซง่ึ โดยปกตแิ ลว้ อาจไมเ่ หน็ เดน่ ชดั การวเิ คราะหจ์ ะสนบั สนนุ จดุ มงุ่ หมายหลาย ๆ ประการ เชน่ การวางแผน การทบทวนผลการดำเนินการโดยรวม การปรับปรุงการปฏบิ ัติการ การจัดการการเปลย่ี นแปลง และการเปรียบเทยี บผลการดำเนนิ การกับคู่เทยี บ เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 15 Public Sector Management Quality Award

ในการปรับปรงุ ผลการดำเนินการและการจัดการการเปล่ียนแปลง ส่วนราชการควรให้ความสำคัญกบั การเลือกและใช้ตวั ช้ีวัดที่สะท้อนถึงปัจจัยต่าง ๆ ที่นำไปสู่การปรับปรุงผลการดำเนินการในทุกด้าน กลุ่มตัวช้ีวัด ที่เชื่อมโยงกับความต้องการของผู้รับบริการและผลการดำเนินการของส่วนราชการจะเป็นพื้นฐานท่ีเด่นชัดในการ ทำใหก้ ระบวนการท้ังหมดสอดคลอ้ งไปในแนวทางเดียวกนั กับเป้าประสงคข์ ององค์การ การวเิ คราะห์ข้อมูลท่ีไดจ้ ากกระบวนการตดิ ตาม อาจทำใหเ้ กิดการประเมินและเปลยี่ นตัววัดหรอื ดชั นีชีว้ ัด เพอ่ื ใหส้ นับสนนุ เป้าประสงคข์ องสว่ นราชการยิ่งขึน้ 9. ความรบั ผดิ ชอบต่อสังคม ผูบ้ ริหารของสว่ นราชการควรให้ความสำคัญต่อพฤติกรรมท่ีมีจรยิ ธรรม ความรับผิดชอบที่มีต่อสาธารณะ และการพิจารณาถงึ ความผาสกุ ของสงั คมและประโยชนส์ ขุ ของสงั คมดว้ ย ผบู้ รหิ ารของส่วนราชการควรเปน็ แบบอยา่ ง ที่ดใี นการม่งุ เนน้ จรยิ ธรรม และการคำนึงถึงความปลอดภัยและส่งิ แวดลอ้ มของสาธารณะ ครอบคลุมถงึ การปฏิบัติ การของสว่ นราชการ และวงจรชีวติ ของการบริการ นอกจากนนั้ ส่วนราชการควรให้ความสำคัญต่อการอนุรักษ์ทรัพยากรและการลดความสูญเสียต้งั แต่ ต้นทาง การวางแผนจงึ ควรคาดการณล์ ่วงหน้าถงึ ผลกระทบในเชิงลบท่ีอาจเกดิ ขึ้นจากการผลิต การส่งมอบ และ การบรกิ าร การวางแผนท่ีมีประสิทธิผลจึงควรป้องกันมิให้เกิดปัญหา แก้ไขปัญหาที่เกิดข้ึนอย่างถูกต้องรวดเร็ว และจัดสารสนเทศและการสนับสนุนเพื่อให้สาธารณะมีความปลอดภัย มีความเช่ือมั่น และเกิดความตระหนกั ในเรื่องดังกล่าวอยเู่ สมอ ส่วนราชการไม่เพียงต้องปฏบิ ัตติ ามหลกั นิติธรรมเท่านั้น แตค่ วรถอื เอาขอ้ บังคับต่าง ๆ และกฎหมายเปน็ โอกาสเพ่อื การปรับปรุง “ให้ดีกว่าสิ่งที่จำเป็นต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบ” ส่วนราชการควรตอกย้ำใหเ้ กิดการ ประพฤตปิ ฏบิ ตั อิ ย่างมีจริยธรรมในการดำเนินการและการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในทุกกรณี ผู้บริหาร ของส่วนราชการควรกำหนดข้อปฏิบัติด้านจริยธรรมในมาตรฐานระดับสูงและต้องมีการติดตามผลการปฏิบัติ ในทกุ ดา้ นอย่างสมำ่ เสมอ การคำนงึ ถงึ ความผาสกุ และประโยชนส์ ขุ ของสงั คม หมายถงึ การเปน็ ผนู้ ำและการสนบั สนนุ ระบบเศรษฐกจิ สงั คมและสภาพแวดล้อมภายใต้ขอบข่ายท่ีส่วนราชการสามารถครอบคลุมถงึ (ภายใต้ขอ้ จำกัดด้านทรัพยากรของ ส่วนราชการ) การสนับสนนุ และการเปน็ ผนู้ ำดงั กลา่ ว อาจรวมถงึ การพฒั นาดา้ นการศกึ ษา สขุ ภาวะและบรกิ ารอื่น ๆ ในชุมชน การปรบั ปรงุ สง่ิ แวดลอ้ มทด่ี เี ลศิ การเปน็ ตน้ แบบในประเดน็ ทมี่ คี วามสำคญั ตอ่ สงั คม การอนรุ กั ษท์ รัพยากร การลดปรมิ าณของเสีย การบริการชุมชนและการกุศล การปรบั ปรุงหลักปฏบิ ัติในภาคราชการที่เป็นตน้ แบบ และ การแลกเปลยี่ นเรยี นรู้ โดยอาจรว่ มกบั สว่ นราชการอนื่ และภาคเอกชนในการสรา้ งความรว่ มมอื เพอ่ื ใหบ้ รรลวุ ตั ถปุ ระสงค์ ดงั กล่าวด้วย การจัดการความรบั ผิดชอบตอ่ สงั คม จำเป็นต้องใช้ตัวชี้วัดท่ีเหมาะสมและความรับผิดชอบของผู้บรหิ าร ของส่วนราชการในการติดตามตวั วัดดังกลา่ ว 10. การมงุ่ เนน้ ท่ีผลลัพธ์และการสรา้ งคุณคา่ การวดั ผลการดำเนินการของส่วนราชการ จำเปน็ ต้องมุ่งเน้นผลลัพธ์ทส่ี ำคญั ผลลพั ธด์ ังกลา่ วควรใช้เพ่ือ สรา้ งคณุ คา่ และรกั ษาความสมดลุ ของคุณค่าใหแ้ กผ่ มู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสียที่สำคัญ ไดแ้ ก่ ผรู้ ับบริการ บุคลากร ผู้กำหนด นโยบาย ผ้สู ง่ มอบ สาธารณะ และชุมชน จากการสร้างคุณค่าให้แก่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่สำคัญเหล่านี้ ทำให้ สว่ นราชการสามารถสรา้ งภาพลักษณท์ ดี่ ี 16 เกณฑค์ ุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

ท้งั นยี้ ุทธศาสตร์ของส่วนราชการควรระบคุ วามต้องการของผู้มีส่วนได้สว่ นเสยี ทสี่ ำคญั อยา่ งชัดเจน เพื่อให้ สามารถบรรลเุ ปา้ หมายซ่งึ บางคร้งั อาจมคี วามขดั แยง้ กนั หรือมีการเปลยี่ นแปลงไป ยทุ ธศาสตรด์ งั กลา่ วจะชว่ ยทำให้ มัน่ ใจวา่ แผนงานและการปฏิบัตกิ ารต่าง ๆ ตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการท่แี ตกตา่ งกนั ของผู้มีสว่ นไดส้ ว่ นเสยี และ หลีกเล่ยี งผลกระทบในเชิงลบต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียใด ๆ การใช้ตัวช้ีวัดผลการดำเนินการแบบนำและแบบตาม (Leading & Lagging) ร่วมกันอย่างสมดุลเป็นวิธีการท่ีมีประสิทธิผลในการสื่อลำดับความสำคัญระยะส้ันและ ระยะยาวของสว่ นราชการ การตดิ ตามผลการดำเนนิ การจรงิ และเปน็ พนื้ ฐานทเ่ี ดน่ ชดั ในการปรบั ปรงุ ผลลพั ธ์ต่าง ๆ 11. มุมมองในเชงิ ระบบ เกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐให้มุมมองในเชิงระบบในการบริหารส่วนราชการและกระบวนการ ท่ีสำคญั เพอ่ื ใหบ้ รรลุผลลัพธ์ น่ันคือ ผลการดำเนินการที่เป็นเลิศ เกณฑ์ท้ัง 7 หมวดและค่านิยมหลักเปน็ กรอบ ในการสรา้ งระบบและการบรู ณาการกลไกของระบบเขา้ ดว้ ยกนั อยา่ งไรกต็ าม การจดั การผลการดำเนนิ การโดยรวม ใหป้ ระสบความสำเร็จ ต้องอาศัยการสังเคราะห์ที่มองภาพรวมของส่วนราชการ มุ่งเน้น วิสัยทัศน์พันธกิจ วตั ถปุ ระสงคเ์ ชงิ ยทุ ธศาสตรแ์ ละแผนปฏบิ ตั กิ าร ใหม้ คี วามสอดคลอ้ งไปในแนวทางเดยี วกนั และการบรู ณาการรว่ มกนั การสังเคราะห์ หมายถึง การมองภาพรวมของส่วนราชการโดยใช้คุณลักษณะที่สำคัญของส่วนราชการ สมรรถนะหลัก วตั ถปุ ระสงค์เชงิ ยทุ ธศาสตร์ แผนปฏิบตั ิการและระบบงาน การมุ่งไปในแนวทางเดยี วกนั หมายถึง การอาศยั ความเชื่อมโยงระหว่างข้อกำหนดต่าง ๆ ดังระบุไว้ในเกณฑ์น้ี เพ่ือให้แผนงาน กระบวนการ ตัววัด ตลอดจนกจิ กรรมตา่ งๆ ดำเนินไปอย่างคงเสน้ คงวา การบรู ณาการ หมายถึง การท่อี งคป์ ระกอบทุกภาคส่วนในระบบการบริหารจัดการของส่วนราชการมกี าร เช่อื มโยงปฏสิ มั พนั ธ์กันอย่างสมบรู ณแ์ ละใหผ้ ลลพั ธ์ตามที่ตง้ั ไว้ ซงึ่ เป็นการต่อยอดจากการมงุ่ ไปในแนวทางเดียวกนั มุมมองเชิงระบบ จึงหมายถึง การบริหารส่วนราชการและองค์ประกอบทัง้ หมดเพื่อใหม้ ีเกดิ ความยงั่ ยนื กบั ส่วนราชการและสภาพแวดลอ้ มโดยรวมของประเทศ กล่าวโดยสรุป แนวคิดหลักของการพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ คือ ต้องการท่ีจะเห็น หน่วยงานภาครัฐให้ความสำคัญกับการปฏิบัติราชการท่ีมุ่งเน้นให้การนำส่วนราชการเป็นไปอย่างมีวิสัยทัศน์ มีความรับผิดชอบตอ่ สังคม ใหค้ วามสำคัญกับประชาชน ผูร้ ับบริการ และผู้มีส่วนได้สว่ นเสยี ปรบั ปรงุ ระบบการ บริหารจัดการให้มีความสามารถในการปรับตวั ให้ทนั ต่อการเปล่ียนแปลง สง่ เสริมใหบ้ คุ ลากรและเครือข่ายมีการ พัฒนาตนเอง มคี วามคดิ รเิ รมิ่ และเรยี นรอู้ ยา่ งตอ่ เนอื่ ง สนบั สนนุ ใหเ้ กดิ นวตั กรรม ตดั สนิ ใจโดยอาศยั ขอ้ มลู สารสนเทศ อย่างแทจ้ รงิ และทำงานโดยมงุ่ เน้นผลลัพธ์เปน็ สำคญั เกณฑค์ ุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 17 Public Sector Management Quality Award

โครงสรา้ งของเกณฑ ์ มุมมองเชงิ ระบบ ภาพที่ 2 แสดงความสมั พนั ธข์ องระบบการดำเนนิ การทมี่ งุ่ เนน้ ผลลพั ธ์ ประกอบดว้ ยเกณฑท์ ง้ั 6 หมวด อยูท่ ี่ สว่ นกลางของภาพซงึ่ จะสง่ ผลตอ่ ผลลพั ธก์ ารดำเนนิ การในหมวด 7 ลักษณะสำคัญขององค์การ 1. การนำองค์การ 2. การวางแผน 5. การมงุ่ เน้น กา7ร.ดผำลเนลินพั กธา์ ร เชิงยทุ ธศาสตร ์ บุคลากร 3. การใหค้ วามสำคัญ กบั ผรู้ ับบรกิ าร 6. การมงุ่ เน้น และผู้มีส่วนไดส้ ่วนเสีย ระบบปฏิบัติการ 4. การวัด การวเิ คราะห์ และการจดั การความร ู้ ภาพท่ี 2 เกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั 7 หมวด ท่ีมคี วามเช่ือมโยงในเชิงระบบ ลกู ศรแนวนอนตรงกลางของภาพแสดงความความเชอื่ มโยงทส่ี ำคญั อยา่ งยง่ิ ระหวา่ ง “กลมุ่ การนำองค์การ” (หมวด 1 2 และ 3) และ “กล่มุ ผลลพั ธ”์ (หมวด 5 6 และ 7) และความสมั พันธ์โดยตรงระหว่างกลุ่มทั้งสอง ความสมั พนั ธข์ องกลุ่มต่าง ๆ สามารถแบง่ ตามลกั ษณะการปฏิบตั กิ ารเปน็ กลมุ่ ย่อย ดงั นี้ (1) ลกั ษณะสำคญั ขององคก์ าร บง่ บอกถงึ บรบิ ทและอธบิ ายวธิ กี ารปฏบิ ตั กิ ารของสว่ นราชการ สภาพแวดล้อม การดำเนนิ การ ความสมั พนั ธท์ ส่ี ำคญั ในการปฏบิ ตั กิ ารและความทา้ ทายเชงิ กลยทุ ธ์ ซงึ่ เปน็ แนวทางที่ครอบคลุมระบบ การจัดการผลการดำเนนิ การโดยรวม ลูกศรทิศทางเดียวจากหมวดการนำองค์การไปยงั ลักษณะสำคัญขององค์การ แสดงวา่ การเปลย่ี นแปลงสำคัญของลกั ษณะสำคญั ขององค์การตอ้ งเกดิ จากหมวดการนำองค์การ (2) กลุม่ การนำองค์การ (การนำองค์การ การวางแผนยุทธศาสตร์ และการมุ่งเน้นผู้รับบริการและ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย) เน้นให้เห็นความสำคัญว่าการนำองค์การต้องมุ่งเน้นที่ยุทธศาสตร์ ผู้รับบริการและ ผู้มสี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี โดยผบู้ รหิ ารของสว่ นราชการตอ้ งกำหนดทศิ ทางของสว่ นราชการและสรา้ งความยงั่ ยนื จากภาพที่ 2 จะเห็นว่าทง้ั 3 หมวดน้ี มลี ูกศร 2 ข้าง ซงึ่ แสดงว่า ทัง้ 3 หมวดน้ี ตอ้ งมกี ารปฏสิ ัมพนั ธเ์ ชอื่ มโยงกันอยู่ตลอดเวลา (3) กลุม่ ผลลัพธ์ (การมงุ่ เน้นบคุ ลากร การมุ่งเน้นระบบการปฏิบัติการ และผลลัพธ์การดำเนนิ การ) ประกอบด้วยกระบวนการท่มี ุ่งเน้นบคุ ลากร กระบวนการปฏบิ ตั ิการที่สำคญั และผลลัพธก์ ารดำเนินการ 18 เกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

(4) พ้ืนฐานของระบบ (การวดั การวิเคราะห์และการจัดการความรู้) มีความสำคัญอย่างย่งิ ในการทำให้ ส่วนราชการมีการจัดการที่มีประสิทธิผลและมีการปรับปรุงผลการดำเนินการและความสามารถในการแข่งขัน โดยระบบท่ใี ชข้ อ้ มูลจริงและใชค้ วามรเู้ ปน็ แรงผลักดัน จากภาพท่ี 2 จะเหน็ วา่ มลี ูกศร 2 ข้างเชื่อมโยงกบั หมวด 1 การนำองคก์ าร ซง่ึ แสดงใหเ้ หน็ ว่าผู้บรหิ ารของส่วนราชการจำเป็นต้องมีข้อมูลจรงิ เพอ่ื ใชใ้ นการตดั สนิ ใจ สว่ นลูกศร 2 ขา้ งท่เี ชือ่ มโยงกบั หมวด 7 ผลลพั ธ์การดำเนนิ การ แสดงใหเ้ ห็นวา่ ต้องมกี ารวัด การวเิ คราะห์ เพอ่ื ให้สามารถ รายงานผลลพั ธก์ ารดำเนนิ การของสว่ นราชการ นอกจากน้ี ยงั มลี กู ศรใหญท่ เ่ี ชอ่ื มโยงระหวา่ งหมวด 4 กบั หมวดอน่ื ๆ ทุกหมวด แสดงให้เห็นวา่ ในการบริหารจดั การนน้ั ตอ้ งมีการใชข้ ้อมูลและสารสนเทศอยู่ตลอดเวลา ล ำดบั ช้ันของโครงสร้างคำถาม เกณฑ์ PMQA ทง้ั 7 หมวดประกอบด้วยหัวขอ้ และประเดน็ ที่ควรพจิ ารณาตา่ ง ๆ ดงั น ี้ หัวขอ้ หวั ขอ้ ท้งั หมด มี 18 หัวข้อ (รวม 2 หัวขอ้ ในโครงร่างองค์การ) ซ่ึงแต่ละหวั ขอ้ มีจุดม่งุ เน้นที่เฉพาะเจาะจง หัวขอ้ เหล่าน้แี บง่ เปน็ 3 กลุ่มตามประเภทของข้อมูลที่สว่ นราชการตอ้ งอธบิ าย • ลกั ษณะสำคญั ขององค์การ กำหนดให้อธิบายสภาพแวดล้อมของสว่ นราชการ • หัวข้อท่ีเกยี่ วกับกระบวนการ (หมวด 1-6) กำหนดให้อธิบายกระบวนการในการบริหารงานของของ ส่วนราชการ • หัวขอ้ ท่เี กย่ี วกับผลลัพธ์ (หมวด 7) กำหนดใหร้ ายงานผลลพั ธข์ องการดำเนนิ การของสว่ นราชการ หมายเหต ุ หมายเหตมุ ีจุดประสงคเ์ พือ่ (1) อธบิ ายความหมายของคำศัพท์บางคำในเนอ้ื หา และข้อกำหนดทสี่ ำคญั ให้ ชัดเจน (2) ใหค้ ำแนะนำและตัวอยา่ งในการตอบ และ (3) ระบคุ วามเชื่อมโยงทีส่ ำคัญกบั หวั ขอ้ อน่ื ๆ ประเดน็ ทค่ี วรพิจารณา ในแตล่ ะหัวขอ้ มีประเดน็ ทค่ี วรพิจารณาอยา่ งนอ้ ยหนง่ึ ประเด็น (ข้นึ ตน้ ดว้ ย ก, ข, ค ตามลำดับ) ข้อกำหนด ข้อกำหนดของหัวข้อเป็นคำถามหรอื ข้อความซึ่งแบ่งได้ 3 ระดบั • ข้อกำหนดพน้ื ฐาน เป็นประโยคคำถามท่ีต่อจากหัวข้อเร่อื ง (เช่น “ส่วนราชการมีวิธีการอยา่ งไรในการ สรา้ งสภาพแวดล้อมด้านบคุ ลากรท่ีเกอ้ื หนนุ ต่อการปฏบิ ัตงิ านและมปี ระสิทธิผล”) • ขอ้ กำหนดโดยรวม เป็นยอ่ หน้าแรกท่ีบรรยายไว้ใต้ข้อกำหนดพื้นฐาน (เชน่ “ใหอ้ ธบิ ายวา่ สว่ นราชการม ี วธิ ีการอยา่ งไรในการบริหารขดี ความสามารถและอัตรากำลังด้านบคุ ลากร เพ่ือใหง้ านของสว่ นราชการ บรรลผุ ลสำเรจ็ ใหอ้ ธบิ ายวา่ สว่ นราชการดำเนนิ การอย่างไรเพื่อรักษาบรรยากาศ ในการทำงานทเ่ี กอ้ื หนนุ และมคี วามปลอดภยั ตอ่ การปฏิบัติงาน”) • ขอ้ กำหนดตา่ ง ๆ เปน็ คำถามยอ่ ยท่อี ยใู่ นแตล่ ะประเด็นท่คี วรพจิ ารณา • ขอ้ คำถาม ภายใตข้ ้อกำหนดต่าง ๆ ประกอบดว้ ยคำถามยอ่ ยทม่ี ตี วั เลขในวงเลบ็ เชน่ 1.1ก.(1) จะเร่มิ ต้น ดว้ ยหวั ข้อคำถามเป็นตัวเข้ม และตามด้วยคำถาม ซึ่งอาจมหี ลายคำถาม (นำหน้าด้วย bullet) คำถาม เหลา่ นี้มีความสมั พนั ธ์กัน และไม่จำเปน็ ตอ้ งแยกตอบแต่ละคำถาม คำถามเหล่าน้ีใชเ้ ป็นแนวทางในการ ทำความเขา้ ใจวา่ ต้องการสารสนเทศใดในการตอบขอ้ คำถามน้ัน เครื่องหมายดอกจัน “(*)” ที่ปรากฏอยู่ที่ท้ายของคำถาม หมายถึง ให้ส่วนราชการตอบตามความเหมาะสม ตามภารกิจของส่วนราชการน้ัน เกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 19 Public Sector Management Quality Award

รูปแบบหวั ข้อ หมวด 1 การนำองคก าร ควชาม่ือยหใ่งั นยวั หนื ขมอว้อยดากง(ไาIรtรeนนำmออกงจคtากiกtานlรeี้ เยป) ังนตกราวรจตปรรวะจเปมนิระรเะมบินบวกา ขาผรอู้บกรกำหิ กำาับรหดขนแูอลงดสอวพงคนน้ืกราาฐชรากวานธิรกีส(า่งั Bรกทาaร่ีสsว หiนcรรือาrชชeนี้ กqำาใรuหใชสirเว พeนอ่ื mรบาชรeรกลnาผุรtมลsี ) หวั ข้อ ดา นการปฏบิ ัตติ ามกฎหมาย มจี รยิ ธรรม และความรับผดิ ชอบตอสงั คม รวมทง้ั การสนับสนุนชุมชนทีส่ ำคญั 1.1 การนำองคการโดยผูบริหารของสว นราชการ: ผบู รหิ ารของสวนราชการนำองคก ารอยา งไร ข้อกำหนดโดยรวม ใหอธิบายกิจกรรมที่ผูบริหารทำดวยตัวเอง ในการชี้นำและทำใหสวนราชการย่ังยืน อธิบายวิธกี ารท่ี (Overall requirements) ผูบรหิ ารสรางสภาพแวดลอมเพ่ือใหบริการที่ดีกับผูรับบริการ สรางนวัตกรรม และมีผลการดำเนินการทีด่ ี รวมทงั้ อธบิ ายวิธีการทีผ่ ูบรหิ ารสื่อสารกบั บุคลากร ผรู ับบริการ และผมู สี วนไดสวนเสยี ทสี่ ำคญั ใหสว นราชการตอบคำถามตอไปน้ี ประเด็นพิจารณา ก. วสิ ัยทศั น คานิยม และพันธกจิ (Areas to address) (1) วสิ ัยทัศนและคา นยิ ม หวั ข้อโดยสรปุ ของ - ผูบรหิ ารของสว นราชการดำเนนิ การอยางไรในการกำหนดวิสยั ทัศนแ ละคานิยม ขอ้ กำหนดตา่ ง ๆ - ผบู รหิ ารของสว นราชการดำเนินการอยา งไรในการถา ยทอดวสิ ยั ทศั นแ ละคา นยิ มสกู ารปฏบิ ตั โิ ดยผา นระบบ การนำองคการไปยังบุคลากรในสวนราชการ สวนราชการหรือองคการท่ีเก่ียวของกันในการใหบริการ หรอื สง มอบงานตอกนั ท่สี ำคญั ผูร ับบรกิ ารและผมู ีสวนไดสว นเสีย - การปฏบิ ตั ติ นของผบู รหิ ารของสว นราชการไดแ สดงใหเ หน็ ถงึ ความมงุ มนั่ ตอ คา นยิ มของสว นราชการอยา งไร ขอ้ กำหนดตา่ ง ๆ/ขอ้ คำถาม (Multiple requirements) (2) การสงเสรมิ การประพฤตปิ ฏิบตั ติ ามหลักนิติธรรม ความโปรง ใส และความมจี รยิ ธรรม - การปฏบิ ตั ติ นของผบู ริหารของสว นราชการไดแ สดงใหเ หน็ ถงึ ความมงุ มน่ั ตอ การประพฤตติ ามหลกั นติ ธิ รรม ความโปรงใส และความมีจริยธรรมอยางไร - ผูบรหิ ารของสว นราชการไดสรางสภาพแวดลอมในองคก ารเพ่ือสิ่งเหลาน้อี ยา งไร (3) การสรางองคก ารคณุ ภาพทีย่ ง่ั ยืน - ผูบรหิ ารของสว นราชการดำเนินการอยา งไรท่ีจะทำใหสว นราชการมคี วามยัง่ ยืน - ผบู รหิ ารของสวนราชการดำเนนิ การในเร่อื งดงั ตอ ไปน้อี ยา งไร หมายเหตมุ ีวตั ถปุ ระสงค์เพือ่ • สรา งสภาพแวดลอ มเพอื่ ใหเ กดิ การบรรลพุ นั ธกจิ การปรบั ปรงุ ผลการดำเนนิ การของสว นราชการ และ 1. อธิบายคำศัพท์และ การเรยี นรรู ะดบั องคก ารและระดับบุคคล ขอ้ กำหนดที่ สำคัญ • สรา งวฒั นธรรมการทำงานของบคุ ลากรทสี่ ง มอบประสบการณท ดี่ ใี หแ กผ รู บั บรกิ ารและผมู สี ว นไดส ว นเสีย ให้ชดั เจน หอมยา งยคเงหเสตนุ 1คง.1วา และสงเสรมิ การมาใชบ รกิ ารของผูร ับบริการ 2. ให้คำแนะนำในการตอบ • 1สขม.อรีส1างวงอนสงรภควผ“รากมาผลพาใยูบลรนแงวกพัราดาิหธนลรกาอถตรามารขยรเงพทอดตอื่องำอ กสดเหนากวรัวนิานสรหกรรเารนาางียชรานนขสกวรอตวัารู กนรงะรส”ดรรวับามนชอหงกรกมคาาาากชรรยาบกรแถรารลงึแรลละควุะหหวตั กรวัถวั ารปุหหราพรนนะยัฒาาสงหสนงาคาวนนเผนชวใูน งนิรยำยาหงใทุ ชนาัวธนกอขศนาราอราสะคตด7ตร.รบั 1ขอกอแง–องลหสะง7ววัค/.นหสว6ราำนมานาชคกัสกลาวอหรนงตรรอืัวาเชทกยี าบรเทหาวั หนาหนว ยงานที่ 3. ระบหุ รืออธบิ ายความ • เชื่อมโยงที่สำคญั (1) วิสัยทัศนของสวนราชการควรเปนตัวกำหนดบริบทสำหรับวัตถุประสงคเชิงยุทธศาสตรและแผนปฏิบัติการ อธิบายไวใ นหัวขอ 2.1 และ 2.2 เPกuณbliฑcค Sณุe(2cภt)oาrพMกาa“ทรnบaรารgะงิหeกบาmราบeจรnดักtกาQทารuรี่ผนaภlูาบiำtคyอรรAิหฐังwคพาaก.รศrdา.สร2ว5”น58ร(าLชeกadารeนrsำhมipาใชSทyั่sวtทe้ังmส)วนหรมาาชยกถางึ ร วิธกี ารบรหิ าร ทัง้ ทีเ่ ปน ทางการและไมเปน 32 ซึ่งเปนพื้นฐานและวิธีท่ีใชในการตัดสินใจ เร่ืองสำคญั การสื่อสาร และการถายทอดเพ่ือนำไปปฏิบัติ รวมถึงโครงสรางและกลไกในการตัดสินใจ การเลอื กสรร และการพฒั นาผนู ำและผบู งั คบั บญั ชา ตลอดจนการเสรมิ สรา งคา นยิ ม ทศิ ทาง และความคาดหวัง ดานผลการดำเนินการ “หลกั นิตธิ รรม” หมายถงึ หลกั การบรหิ ารทปี่ ฏบิ ตั ติ ามหลกั กฎหมาย ยอมรบั กฎทบ่ี ญั ญตั ขิ น้ึ โดยความยุติธรรม และมผี ลบงั คับใชต อ ทกุ คน ผูบริหารของสวนราชการที่ใชหลักนิติธรรมในการปกครองตองแสดงใหเ ห็นถึง ความมงุ ม่นั ตอ การประพฤตติ ามหลกั นติ ธิ รรม ไมมคี วามลำเอียง สรา งมาตรฐานทดี่ ขี องความโปรง ใส และ ความมีจรยิ ธรรม (3) “ผลการดำเนนิ การ” หมายถงึ ผลผลิต (Output) และผลลัพธ (Outcome) ทไี่ ดจ ากกระบวนการ ผลผลิต และบริการ ซ่ึงทำใหสามารถประเมินและเปรียบเทียบกับเปาประสงค มาตรฐาน ผลลัพธท่ีผานมา และ องคการอนื่ ๆ ผลการดำเนนิ การอาจแสดงในรูปแบบการเงินและทีไ่ มใชการเงนิ ตามพันธกจิ “การสรางองคการคุณภาพทย่ี ั่งยนื ” หมายถงึ องคการทส่ี ามารถตอบสนองตอพนั ธกิจในปจ จบุ ันโดยใช ความคลองตวั และการบริหารจัดการเชงิ ยทุ ธศาสตร และสามารถเตรียมองคการใหพรอมรับสภาพแวดลอ ม ทางภาระหนาที่ และการปฏบิ ตั กิ ารในอนาคต - สว นราชการทม่ี คี วามย่งั ยืนตองพจิ ารณาทั้งปจจัยภายในและภายนอก ทเี่ ขามากระทบ ซึ่งในบริบทของ ความยงั่ ยนื แนวคดิ เรอ่ื งการปรบั ตวั ทจ่ี ะทำใหอ งคก ารประสบความสำเรจ็ ในอนาคตนนั้ รวมถงึ นวตั กรรม ดานเทคโนโลยีและนวัตกรรมระดับองคการดวย นอกจากนี้สวนราชการท่ีมีความย่ังยืนจะตองมี สภาพแวดลอมที่มีความปลอดภัยและมีสวัสดิภาพที่ดีสำหรับบุคลากรและผูมีสวนไดสวนเสียที่สำคัญ สามารถตอบสนองตอความเส่ียงและโอกาสตาง ๆ ที่เกิดอาจข้ึนจากการเปล่ียนแปลงของส่ิงแวดลอม และสภาพภูมิอากาศ (4) “การสอ่ื สาร” หมายรวมถงึ การสอื่ สารดว ยวาจา เอกสาร กรยิ าทา ทาง และการประพฤตติ นเปน แบบอยา งทดี่ ี 20 Pเกuณbliฑc์คSุณecภtoาrพMกาaรnบaรgิหeาmรeจnัดtกQาuรaภlาi“กทtคyกาวรราตี Aใัฐรชส(wสTพ่ืออ่ืwaสเ.ทeศrาdeคร. tโแ2นsบ)5โลบบ5ยล82สี อ็ า ทกรสิศ(นทBเlทาoงศg”อgาiหnจมgร)วามยแถถลงึ งึะกวากงราสสรงน สขท่ือา นวสสาาาอรรทเิเลป่มี ก็น ีปทรฏะรยิสอะัมนพกิๆันสทธ(งรั้Eภะlาeหยcวใtนาrงแoกลnันะicภทาัง้Fยผoนูส rอu่อื กmสาผsรา) แนขลเอวะบ็งผกไซรู ลบัตมุ สผ(าWใู รชeบ bรsกิ itาeร) ผูมีสว นไดส ว นเสยี และบคุ ลากร รวมทง้ั การตดิ ตามเวบ็ ไซตแ ละบลอ็ กภายนอก และตอบกลบั ตามทเ่ี หน็ สมควร

คะแนนของเกณฑค์ ุณภาพการบริหารจดั การภาครัฐ ลกั ษณะสำคญั ขององค์การ สว่ นท่ี 1 ลกั ษณะองคก์ าร ส่วนท่ี 2 สภาวการณ์ขององคก์ าร ห มวดและหวั ข้อตา่ งๆ คะแนน 1 การนำองคก์ าร 120 1.1 การนำองคก์ ารโดยผ้บู ริหารของสว่ นราชการ 70 1.2 การกำกับดูแลองค์การและความรับผิดชอบตอ่ สังคม 50 2 การวางแผนเชงิ ยุทธศาสตร์ 80 2.1 การจัดทำยทุ ธศาสตร์ 40 2.2 การนำยทุ ธศาสตร์ไปปฏบิ ตั ิ 40 3 การให้ความสำคญั กบั ผรู้ ับบรกิ ารและผูม้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสีย 110 3.1 สารสนเทศผ้รู ับบริการและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี 50 3.2 การสรา้ งความผูกพัน 60 4 การวัด การวิเคราะห์ และการจัดการความรู้ 100 4.1 การวดั การวิเคราะห์ และการปรบั ปรุงผลการดำเนนิ การของสว่ นราชการ 50 4.2 การจดั การความรู้ สารสนเทศ และเทคโนโลยีสารสนเทศ 50 5 การมงุ่ เน้นบคุ ลากร 90 5.1 สภาพแวดลอ้ มด้านบุคลากร 40 5.2 ความผกู พันของบุคลากร 50 6 การม่งุ เนน้ ระบบการปฏบิ ตั กิ าร 100 6.1 กระบวนการทำงาน 60 6.2 ประสิทธผิ ลการปฏบิ ตั ิการ 40 7 ผลลพั ธก์ ารดำเนนิ การ 400 7.1 ผลลพั ธด์ ้านประสทิ ธผิ ลและการบรรลุพนั ธกจิ 60 7.2 ผลลัพธ์ด้านการให้ความสำคญั ผูร้ บั บริการและผู้มสี ่วนไดส้ ่วนเสยี 70 7.3 ผลลพั ธด์ า้ นการมงุ่ เน้นบุคลากร 70 7.4 ผลลัพธ์ด้านการนำองคก์ ารและการกำกบั ดแู ล 70 7.5 ผลลพั ธ์ด้านงบประมาณ การเงิน และการเติบโต 60 7.6 ผลลัพธ์ดา้ นประสทิ ธผิ ลของกระบวนการและการจดั การห่วงโซ่อปุ ทาน 70 คะแนนรวม 1,000 เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 21 Public Sector Management Quality Award

เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจัดการภาครฐั ความสำคญั ของการเรม่ิ ตน้ ดว้ ยลักษณะสำคญั ขององคก์ าร ลักษณะสำคัญขององคก์ ารเปน็ จดุ เร่ิมต้นทเี่ หมาะสมทสี่ ดุ ในการประเมนิ ตนเอง และการเขยี นรายงานเพ่อื รับการตรวจประเมนิ จากภายนอก ลกั ษณะสำคญั ขององค์การมีความสำคัญเป็นอยา่ งย่งิ ดว้ ยเหตผุ ลดังตอ่ ไปน้ี • ชว่ ยในการระบุสารสนเทศสำคัญที่อาจขาดหายไปและมุ่งเน้นที่ข้อกำหนดท่ีอาจมีผลต่อการดำเนนิ การ และผลลัพธท์ ีส่ ำคญั ของสว่ นราชการ • ส่วนราชการอาจใชล้ ักษณะสำคัญขององค์การเป็นการประเมินตนเองเบ้ืองต้น หากพบว่ามสี ารสนเทศที่ ขดั แยง้ มีไม่เพียงพอ หรอื ขาดหายไป ส่วนราชการสามารถใช้ประเด็นเหล่านี้ในการนำไปวางแผนเพือ่ การปรบั ปรุง ระบบงานในเบ้อื งต้นได้ • ลักษณะสำคญั ขององคก์ ารกำหนดบรบิ ทในการตอบขอ้ กำหนดในเนอื้ หาของคำถามตา่ ง ๆ ในหมวด 1 - 7 สำหรบั รายละเอียดของเกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐ ดงั น้ี 22 เกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

ลกั ษณะสำคัญขององคก์ าร 1. ลักษณะองค์การ 2. สภาวการณ์ขององคก์ าร เกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 ก. สภาพแวดลอ้ ม ข. ความสัมพันธ์ ก. สภาพแวดล้อม ข. บรบิ ทเชิง ค. ระบบการปรบั ปรงุ Public Sector Management Quality Award ของส่วนราชการ ระดบั องคก์ าร ด้านการแขง่ ขนั ยุทธศาสตร์ ผลการดำเนนิ การ 23

ลักษณะสำคญั ขององค์การ ลักษณะสำคัญขององคก์ าร คือ ภาพรวมของส่วนราชการ ส่งิ สำคัญทมี่ ีอทิ ธิพลตอ่ วิธกี ารดำเนินงาน และ ความทา้ ทายสำคญั ที่สว่ นราชการเผชญิ อยู่ 1. ลกั ษณะองคก์ าร : คุณลักษณะสำคัญของสว่ นราชการคอื อะไร ให้อธิบายถึงสภาพแวดล้อมการดำเนินงานของสว่ นราชการและความสัมพันธ์ท่ีสำคัญกับผู้รับบริการ และผมู้ ีส่วนได้ส่วนเสยี สว่ นราชการอื่น และประชาชนโดยรวม ใหส้ ว่ นราชการตอบคำถามต่อไปน ้ี ก. สภาพแวดลอ้ มของส่วนราชการ (1) พันธกจิ หรอื หน้าทต่ี ามกฎหมาย - พันธกจิ หรือหน้าท่ีหลักตามกฎหมายของส่วนราชการคอื อะไรบา้ ง - ความสำคญั เชงิ เปรียบเทยี บของพนั ธกิจหรอื หน้าทตี่ ่อความสำเร็จของสว่ นราชการคอื อะไร - กลไก/วิธีการท่ีสว่ นราชการใชใ้ นการสง่ มอบผลผลติ และบรกิ ารตามพนั ธกิจคอื อะไร (2) วิสัยทศั นแ์ ละคา่ นยิ ม - เป้าประสงค์ วสิ ยั ทศั น์ และคา่ นยิ ม ของสว่ นราชการทีไ่ ดป้ ระกาศไว้คืออะไร - สมรรถนะหลกั ของส่วนราชการคืออะไร และมีความเกี่ยวขอ้ งอยา่ งไรกบั พันธกิจของสว่ นราชการ (3) ลกั ษณะโดยรวมของบุคลากร - ลกั ษณะโดยรวมของบคุ ลากรในส่วนราชการเป็นอยา่ งไร - มกี ารจำแนกบคุ ลากรออกเปน็ กลมุ่ และประเภทอะไรบา้ ง - อะไรคือข้อกำหนดพื้นฐานด้านการศึกษาสำหรบั กลมุ่ บคุ ลากรประเภทต่าง ๆ - องคป์ ระกอบสำคญั ที่ทำให้บุคลากรเหล่าน้ีมีส่วนร่วมในการทำงานเพื่อบรรลุพันธกิจและวิสยั ทศั นข์ อง สว่ นราชการคืออะไร - ในการทำงานจำเป็นต้องมีข้อกำหนดด้านสุขภาพและความปลอดภัยท่ีเป็นเรื่องเฉพาะของส่วนราชการ อะไรบ้าง (4) สนิ ทรัพย์ - สว่ นราชการมอี าคารสถานท่ี เทคโนโลยี และอุปกรณ์ ท่ีสำคัญอะไรบา้ ง (5) กฎหมาย กฎระเบยี บ และขอ้ บงั คบั - สว่ นราชการดำเนินการภายใตส้ ภาพแวดล้อมด้านกฎหมาย กฎระเบยี บ และข้อบังคับทีส่ ำคัญอะไรบ้าง 24 เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

ข. ความสมั พันธ์ระดับองคก์ าร (6) โครงสรา้ งองค์การ - โครงสรา้ งและระบบการกำกับดูแลของส่วนราชการมลี กั ษณะอย่างไร - ระบบการรายงานระหว่างคณะกรรมการกำกับดแู ลส่วนราชการ ผู้บริหารส่วนราชการ และส่วนราชการ ท่ีกำกบั มีลักษณะเชน่ ใด (*) (7) ผู้รับบริการและผู้มีสว่ นไดส้ ่วนเสีย - กลุ่มผู้รบั บริการและกล่มุ ผมู้ สี ว่ นไดส้ ่วนเสียทีส่ ำคัญของส่วนราชการมีอะไรบา้ ง (*) - กลมุ่ ดังกล่าวมีความต้องการและความคาดหวังที่สำคัญต่อผลผลิต ต่อการบรกิ ารท่ีมีให้ และตอ่ การ ปฏบิ ัติการของสว่ นราชการอย่างไร - ความต้องการและความคาดหวงั ของแตล่ ะกล่มุ มีความแตกตา่ งกนั อยา่ งไร (8) สว่ นราชการหรือองค์การท่เี กยี่ วข้องกนั ในการใหบ้ ริการหรือส่งมอบงานต่อกนั - สว่ นราชการหรอื องคก์ ารท่ีเกี่ยวข้องกนั ในการให้บริการหรอื สง่ มอบงานตอ่ กนั ท่ีสำคญั มีหน่วยงานใดบ้าง และมบี ทบาทอย่างไรในระบบงานของส่วนราชการ โดยเฉพาะอย่างยงิ่ ในการปฏบิ ัติตามภาระหน้าทข่ี อง สว่ นราชการ และการยกระดบั ความสามารถในการแขง่ ขันของประเทศ - หนว่ ยงานท่ีเกีย่ วขอ้ งดงั กล่าวมสี ว่ นรว่ มหรือบทบาทอะไรในการสร้างนวตั กรรมใหแ้ ก่สว่ นราชการ (*) - กลไกทสี่ ำคญั ในการส่อื สาร และข้อกำหนดสำคัญในการปฏิบตั ิงานรว่ มกนั มีอะไรบ้าง 2. สภาวการณข์ ององค์การ: สภาวการณ์เชงิ ยุทธศาสตร์ของส่วนราชการเป็นเชน่ ใด ใหอ้ ธิบายถึงสภาพแวดล้อมด้านการแขง่ ขนั ความทา้ ทาย ความได้เปรียบเชิงยทุ ธศาสตร์ทสี่ ำคญั และ ระบบการปรับปรงุ ผลการดำเนินการของส่วนราชการ ให้ส่วนราชการตอบคำถามตอ่ ไปน ้ี ก. สภาพแวดลอ้ มดา้ นการแขง่ ขัน (9) สภาพแวดล้อมดา้ นการแขง่ ขันทัง้ ภายในและภายนอกประเทศ - สภาพแวดลอ้ มดา้ นการแขง่ ขนั ทง้ั ภายในและภายนอกประเทศของสว่ นราชการเปน็ เชน่ ใด ประเภทการแขง่ ขนั และจำนวนคูแ่ ขง่ ขันในแต่ละประเภทเปน็ เชน่ ใด - ประเด็นการแข่งขันคืออะไร และผลการดำเนินการปัจจุบันของส่วนราชการในประเด็นดังกล่าวเมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั ค่แู ขง่ เป็นอยา่ งไร (10) การเปลย่ี นแปลงด้านการแขง่ ขัน - การเปลี่ยนแปลงท่สี ำคญั (ถ้ามี) ซึง่ มีผลต่อสถานการณแ์ ข่งขนั ของส่วนราชการ รวมถงึ การเปลยี่ นแปลง ท่ีสรา้ งโอกาส สำหรบั การสรา้ งนวตั กรรมและความรว่ มมอื คอื อะไร (*) เกณฑค์ ุณภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 25 Public Sector Management Quality Award

(11) แหล่งขอ้ มูลเชิงเปรยี บเทียบ - แหล่งขอ้ มูลสำคัญสำหรบั ข้อมูลเชงิ เปรยี บเทยี บ และเชงิ แขง่ ขนั ในลักษณะเดียวกันมีอะไรบ้าง - แหล่งข้อมลู สำคญั สำหรบั ข้อมลู เชงิ เปรยี บเทียบจากหนว่ ยงานอน่ื ๆ ทัง้ ในสว่ นราชการ นอกสว่ นราชการ และจากตา่ งประเภทกนั มอี ะไรบา้ ง - มีข้อจำกัดอะไร (ถ้าม)ี ในการไดม้ าซง่ึ ข้อมูลเหล่าน ้ี ข. บรบิ ทเชงิ ยทุ ธศาสตร์ (12) ความท้าทายเชิงยุทธศาสตรแ์ ละความได้เปรยี บเชงิ ยทุ ธศาสตร ์ - ความท้าทายเชิงยุทธศาสตร์และความได้เปรียบเชิงยุทธศาสตร์ของส่วนราชการในด้านพั น ธ กิจ ดา้ นการปฏบิ ัติการ ด้านความรบั ผดิ ชอบต่อสังคม และดา้ นบุคลากร คอื อะไร ค. ระบบการปรับปรุงผลการดำเนนิ การ (13) ระบบการปรับปรงุ ผลการดำเนินการ - องคป์ ระกอบสำคัญของระบบการปรบั ปรุงผลการดำเนนิ การ รวมทั้งกระบวนการประเมิน การปรับปรุง โครงการและกระบวนการที่สำคญั ของส่วนราชการมีอะไรบ้าง 26 เกณฑค์ ณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

หมายเหตุ 1 ก (1) “ผลผลิตและบรกิ าร” ของสว่ นราชการ อาจหมายถงึ ผลผลติ โครงการ หรือ บรกิ ารตา่ ง ๆ ตามพันธกจิ และภาระหน้าท่ที ่ีประกาศไว ้ “กลไก/วิธีการการส่งมอบผลผลิตและบริการ” หมายถงึ วิธกี ารนำผลผลิตและบริการไปถึงผู้รับบริการ เช่น การส่งมอบผลผลิตและบริการโดยผ่านกลุ่มผู้รับมอบอำนาจ ผ่านคู่ความร่วมมือ หรือผ่านช่องทางอื่น ๆ “ความสำคญั เชงิ เปรยี บเทียบ”ของพันธกิจของส่วนราชการ หมายถงึ พันธกจิ หรือภาระหน้าทท่ี ่ีระบไุ ว้ ขอ้ ใด ทมี่ คี วามสำคญั ต่อความสำเร็จของส่วนราชการในด้านใด ตัวอย่างเช่น กรมปศุสัตว์อาจระบพุ ันธกจิ ไว้ 6 เรอื่ ง และภาระหนา้ ทตี่ ามกฎหมายไว ้ 8 เรอื่ ง แตอ่ าจระบวุ า่ พนั ธกจิ ของการวจิ ยั และพฒั นามคี วามสำคัญ ตอ่ การสรา้ งขดี ความสามารถในการแข่งขันของประเทศและสมรรถนะหลักของกรม และในขณะเดียวกัน พันธกิจของการบริหารจัดการวงจรการผลิตด้านปศุสัตว์มีความสำคัญในการเพิ่มมูลค่าเพิ่มแก่สินค้าปศุสัตว์ เปน็ ตน้ (2) สมรรถนะหลักขององคก์ าร (Core Competencies) หมายถงึ เรื่องทีส่ ว่ นราชการมคี วามชำนาญที่สุด สมรรถนะหลักขององค์การเป็นขีดความสามารถเชิงยุทธศาสตร์ท่ีสำคัญ ซ่ึงเป็นแกนหลักในการทำให้ ส่วนราชการบรรลุพันธกิจ หรือทำให้เกิดความได้เปรียบในสภาพแวดล้อมของการปฏิบัติการของตน สมรรถนะหลกั ขององค์การมกั เปน็ สิง่ ท้าทายทีค่ แู่ ขง่ หรอื ผสู้ ง่ มอบและพันธมิตรลอกเลียนแบบได้ยาก และ มักช่วยคงสภาพความไดเ้ ปรียบในการแข่งขันใหก้ ับส่วนราชการ (3) “บคุ ลากร” ได้แก่ ข้าราชการ พนกั งานราชการ พนกั งานของรัฐ ลูกจ้างประจำ และลูกจา้ งชว่ั คราว กล่มุ และสว่ นของบุคลากรหรือพนักงาน อาจจัดแบ่งตามประเภทของการจ้างงาน หรือความสัมพันธ์ในการ รายงานตามสัญญาจ้าง ทำเลที่ตัง้ ชว่ งเวลาการเข้าทำงาน สภาพแวดล้อมในการทำงาน นโยบาย สวสั ดกิ าร หรือปัจจยั อ่นื ๆ “ขอ้ กำหนดพนื้ ฐานด้านการศกึ ษา” หมายถงึ คณุ สมบตั ดิ า้ นการศกึ ษาทสี่ ว่ นราชการกำหนดขนึ้ ในการเข้าสู่ ตำแหนง่ เช่น ตำแหนง่ นกั วชิ าการการเงนิ และบญั ชี ระดบั ปฏบิ ัติการ ตอ้ งไดร้ ับปรญิ ญาตรี หรือคุณวฒุ ิ อย่างอ่ืนทีเ่ ทียบได้ในระดบั เดียวกัน ในสาขาการบัญชี สาขาวชิ าบริหารธุรกจิ หรอื สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ เป็นต้น (4) “สนิ ทรัพย”์ หมายถงึ ทีด่ ิน อาคารปฏิบัติการ เครื่องมืออุปกรณ์ ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและระบบ การทำงานทีท่ นั สมัย หรอื องค์ความรทู้ ี่ช่วยเพ่มิ ประสิทธิภาพในการทำงาน (5) “กฎหมาย กฎระเบยี บ ขอ้ บงั คับที่สำคญั ” หมายถึง กฎหมาย กฎระเบียบ ข้อบังคบั ทอ่ี อกโดยหนว่ ยงาน หรอื ส่วนราชการอ่นื ทเี่ ปน็ การบังคับกบั หน่วยงานทั่วไป หรือออกโดยส่วนราชการซ่ึงเป็นข้อผกู พนั ท่ีสำคญั ทีส่ ว่ นราชการเองตอ้ งปฏบิ ัติตาม เช่น กรมทางหลวงต้องดำเนินการประเมินผลกระทบด้านส่ิงแวดลอ้ ม กอ่ นดำเนนิ โครงการ โรงงานผลติ ยาขององคก์ ารเภสชั กรรม กระทรวงสาธารณสขุ ตอ้ งปฏบิ ตั ติ ามหลกั เกณฑ์ วิธกี ารที่ดใี นการผลติ (Good Manufacturing Practice – GMP) เปน็ ต้น เกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 27 Public Sector Management Quality Award

หมายเหตุ 1 ข (6) ระบบการกำกบั ดแู ลองค์การ (Organization Governance) หมายถงึ ระบบการจดั การและควบคุมต่าง ๆ ท่ีใชใ้ นส่วนราชการ รวมทัง้ ความรบั ผดิ ชอบในดา้ นตา่ ง ๆ ของหวั หนา้ ส่วนงาน คณะกรรมการบรหิ าร และ ของผ้บู รหิ ารของสว่ นราชการ การรายงานผล อาจรวมถงึ ความสมั พนั ธก์ บั หนว่ ยงานระดบั เหนอื ขน้ึ ไป หรอื แหลง่ ทนุ สำคญั เชน่ หน่วยงาน ระดับกระทรวง หรือสำนกั งบประมาณ สำนักงานตรวจเงนิ แผ่นดิน เปน็ ตน้ ในส่วนราชการบางแห่งอาจมีโครงสร้างที่ประกอบด้วยคณะกรรมการกำกับดูแล เช่น สภามหาวิทยาลัย คณะกรรมการตรวจสอบ เป็นต้น ควรอธิบายระบบการรายงานระหว่างคณะกรรมการกำกับดูแล และ ผ้บู ริหารสว่ นราชการ ตอ่ สว่ นราชการท่ีกำกับดว้ ย (7) “ผรู้ ับบริการ” หมายถึง ผู้ใช้และผู้ทค่ี าดวา่ จะใช้ผลผลติ และการบริการของสว่ นราชการ ผู้รับบรกิ ารอาจรวมถึงสมาชิก ผู้เสียภาษี ประชาชน ผู้รับบริการ ผู้ป่วย นักเรียน นักศึกษา ลูกความ และ ผไู้ ดร้ ับประโยชน์โดยตรง “ผู้มีสว่ นได้สว่ นเสยี ” หมายถึง ผ้ทู ีไ่ ด้รบั ผลกระทบ ทง้ั ทางบวกและทางลบ ท้งั ทางตรงและทางออ้ ม จาก การดำเนนิ การของส่วนราชการ เชน่ ประชาชน ชุมชนในทอ้ งถ่นิ บคุ ลากรในส่วนราชการ ผ้สู ง่ มอบงาน รวมท้งั ผูร้ ับบริการดว้ ย แม้ว่าผรู้ บั บริการเปน็ ส่วนหนง่ึ ในกลมุ่ ผ้มู ีส่วนไดส้ ่วนเสยี แต่ควรแยกผูร้ ับบรกิ ารที่ ได้รับผลกระทบโดยตรงออกมาเป็นอีกกลุ่มหน่ึงเพ่ือให้สามารถตอบสนองความต้องการและความคาดหวัง ไดอ้ ยา่ งชดั เจนในหมวด 3 (การให้ความสำคญั กบั ผู้รับบริการและผู้มีส่วนไดส้ ว่ นเสยี ) กลุ่มผูร้ บั บริการ อาจแบง่ ตามความคาดหวัง พฤตกิ รรม ความนยิ ม หรอื ลักษณะที่เหมือนกัน และในแต่ละ กล่มุ ยังอาจจำแนกย่อยลงไปอีกตามความแตกต่างและความเหมือนภายในกลุ่ม ส่วนราชการอาจพิจารณา การแบง่ กลุ่มผู้รับบริการตามลักษณะของผลผลิตหรือการบริการ ช่องทางการให้บริการ/จัดจำหน่าย ปริมาณผูร้ ับบรกิ าร มูลค่าทางเศรษฐกิจ พ้ืนที่ทางภูมิศาสตร์ หรือปัจจัยอ่ืน ๆ ท่ีส่วนราชการใช้ในการ จำแนก ความตอ้ งการของกลมุ่ ผู้รบั บริการ อาจรวมถึงการบรกิ ารทร่ี วดเรว็ การส่งมอบที่ตรงเวลา ความปลอดภยั การใชเ้ ทคโนโลยีท่ีเหนือช้ัน ความสมบูรณ์ถูกต้องของเอกสาร การตอบสนองอย่างรวดเร็ว การแก้ไข ข้อร้องเรียน และการบรกิ ารในหลายภาษา ความต้องการของกลุ่มผู้มสี ่วนได้สว่ นเสยี อาจรวมถึงพฤตกิ รรม ที่แสดงถงึ ความรบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คมและการบรกิ ารชมุ ชน การลดตน้ ทนุ ในการบรหิ ารจดั การ และความรวดเรว็ ของการตอบสนองในภาวะฉุกเฉิน (8) “สว่ นราชการหรือองค์การท่ีเกี่ยวข้องกันในการให้บริการ” หมายถึง ส่วนราชการหรือองค์การท่ีต้อง ปฏิบัตงิ านรว่ มกันในการให้บริการ เช่น กระทรวงอุตสาหกรรมและกระทรวงส่ิงแวดล้อมต้องปฏิบัติงาน รว่ มกนั เพอ่ื ออกใบอนญุ าตจัดต้ังโรงงาน “สว่ นราชการหรอื องค์การที่เกี่ยวข้องกันในการส่งมอบงานต่อกัน” หมายถึง ส่วนราชการหรือองค์การที่ ต้องรับผลการดำเนนิ การหรือข้อมลู จากส่วนราชการอนื่ จึงจะสามารถดำเนนิ การตามภารกิจไดส้ ำเรจ็ เช่น สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ต้องได้รับข้อมูลด้านเศรษฐกิจจากกระทรวง อ่ืนๆ เพอ่ื ให้สามารถรายงานผลการเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ได้ เป็นตน้ “ขอ้ กำหนดสำคญั ในการปฏบิ ตั งิ านรว่ มกนั ” หมายถงึ เงอื่ นไขการทำงานทส่ี ำคญั ทส่ี ว่ นราชการหรือองค์การ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกนั ไดก้ ำหนดขึ้นเพอื่ การปฏิบัตงิ านร่วมกัน เชน่ ความรวดเร็ว ความถกู ตอ้ ง ค่าใช้จ่าย เป็นตน้ กลไกการสอื่ สารต่าง ๆ ควรเป็นลักษณะ 2 ทิศทาง ซง่ึ อาจเป็นการตดิ ต่อโดยบคุ คล หรอื ทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ทางโทรศัพท์ และ/หรอื ทางเอกสาร ส่วนราชการอาจมกี ารเปลยี่ นแปลงแนวทางและวธิ กี ารเหลา่ นตี้ ามความตอ้ งการของกลมุ่ เปา้ หมาย ผรู้ บั บรกิ าร หรือผู้มสี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี 28 เกณฑค์ ณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

หมายเหตุ 1 ข กลไกการสอื่ สารต่าง ๆ ควรเป็นลกั ษณะ 2 ทิศทาง ซึ่งอาจเปน็ การตดิ ตอ่ โดยบุคคล หรือทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ทางโทรศัพท์ และ/หรือทางเอกสาร ส่วนราชการอาจมกี ารเปลยี่ นแปลงแนวทางและวธิ กี ารเหลา่ นต้ี ามความตอ้ งการของกลมุ่ เปา้ หมาย ผรู้ บั บริการ หรือผูม้ สี ่วนไดส้ ่วนเสยี หมายเหตุ 2 ก แม้ส่วนราชการไมไ่ ดอ้ ยใู่ นสภาพแวดลอ้ มการแขง่ ขนั ทรี่ นุ แรง เฉกเชน่ ภาคเอกชนทวั่ ไป แตอ่ ยา่ งไรกต็ าม ส่วนราชการ กม็ ีสภาพแวดล้อมการแขง่ ขนั สูง ทง้ั การแขง่ ขันกับองคก์ ารทไ่ี ม่แสวงหาผลกำไรอื่น และกบั หนว่ ยงานเอกชนอน่ื ท่ี ให้บริการคล้ายคลงึ กนั เพอ่ื ให้ไดม้ าซ่งึ งบประมาณและทนุ สนบั สนนุ บุคลากรทด่ี แี ละมีความสามารถ การเปน็ ท่ี ยอมรับในชมุ ชนอย่างเหมาะสม และการไดร้ บั ความร่วมมอื จากภาคสว่ นตา่ ง ๆ (9) การแข่งขนั แบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ 1) การแข่งขันเพ่ือความเป็นเลิศโดยการจัดระดับเทียบเคียง (Benchmarking) กบั องคก์ ารทเี่ ปน็ เลศิ และ 2) การแขง่ ขนั เพอื่ ความอยรู่ อด โดยเทยี บเคียงกบั องคก์ ารทีม่ ี ผูร้ บั บริการในกลมุ่ เดียวกนั “การแขง่ ขันเพื่อความเป็นเลิศโดยการจัดระดับเทียบเคียง (Benchmarking) กับองค์การท่ีเป็นเลิศ” หมายถงึ การคน้ หากระบวนการและผลลพั ธ์ ซง่ึ แสดงถงึ การปฏบิ ตั แิ ละดำเนนิ การอยา่ งดเี ยย่ี มในสว่ นราชการ ด้วยกนั หรือองคก์ รอ่ืนที่มหี นา้ ท่ีเหมือนหรือคล้ายคลงึ กนั เพ่ือการเรยี นรแู้ ละการปรับปรุงอยา่ งกา้ วกระโดด “การแขง่ ขันเพ่อื ความอยู่รอด” หมายถึง การค้นหาส่วนราชการด้วยกันหรือองค์การอื่นท่ีมีผู้รับบริการ ในกลุ่มเดียวกนั ท่เี ป็นคแู่ ขง่ ทงั้ นี้ เพอ่ื รักษาฐานกล่มุ ผู้รับบรกิ ารไว้กับส่วนราชการ “สภาพการแขง่ ขันภายในประเทศของสว่ นราชการ” อาจแบ่งเปน็ 2 ประเภท ได้แก่ 1) การแขง่ ขนั ระหวา่ งหนว่ ยงานภาครฐั (กรม หรอื จงั หวดั ) ท่มี ีหน้าที่รับผิดชอบเหมอื นกนั หรอื คลา้ ยคลงึ กัน เพอื่ เป็นองค์การทเี่ ปน็ เลศิ ในด้านนนั้ ๆ (สามารถเปรียบเทยี บท้ังในภาพรวม และในระดับ กิจกรรม) 2) การแขง่ ขันกับองค์การเอกชน เพื่อความอยู่รอดของส่วนราชการ เมื่อมีการเปดิ โอกาสให้ ภาคเอกชนเข้ามาแข่งขัน เช่น การเปดิ โอกาสใหโ้ รงพยาบาลเอกชนทีม่ ีต้นทุนต่อหน่วยต่ำกว่าหรือคุณภาพ ดกี ว่ามาใหบ้ รกิ าร เป็นต้น “สภาพการแข่งขันภายนอกประเทศ” อาจแบ่งเปน็ 1) การแข่งขันกับองค์การภาครัฐในต่างประเทศที่มีภารกิจคล้ายคลึงกัน เพ่ือเป็นองค์การท่ีมี มาตรฐานการปฏบิ ตั งิ านในระดับสากล เช่น สำนักงาน ก.พ.ร. กับ Public Service Division (PSD) ประเทศสิงคโปร์ และประเทศอ่นื เป็นตน้ 2) การแขง่ ขนั ในฐานะตวั แทนของประเทศ เพ่ือเพม่ิ ขีดความสามารถในการแขง่ ขนั ระหวา่ งประเทศ เชน่ กรมส่งเสรมิ การส่งออก ต้องเพิม่ สว่ นแบง่ ตลาดสำหรับสนิ ค้าไทยในตลาดโลก เปน็ ต้น (11) แหล่งข้อมูลเชิงเปรียบเทียบและข้อมูลเชิงแข่งขัน รวมถึงข้อมูลจากกระบวนการจัดระดับเทียบเคียง กับองคก์ ารท่ีเป็นเลิศ (Benchmarking) และการเปรียบเทียบในเชงิ แขง่ ขนั (Comparisons) แหล่งข้อมลู จากฐานข้อมูลต่าง ๆ ภายในและภายนอกประเทศ เชน่ สำนกั งาน ก.พ.ร. Institution for Management Development (IMD), World Economic Forum (WEF) และ Doing Business (World Bank) เปน็ ต้น เกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 29 Public Sector Management Quality Award

หมายเหตุ 2 ข (12) ความท้าทายเชงิ ยทุ ธศาสตร์และความได้เปรียบเชิงยุทธศาสตร์ อาจเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี ผลผลิตและ การบรกิ าร การเงิน การปฏบิ ัติการ ความสามารถของสว่ นราชการท่กี ำกบั ผรู้ บั บรกิ ารและตลาด ธุรกิจที่ เก่ยี วขอ้ งกบั สว่ นราชการ โลกาภวิ ัตน์ การเปลีย่ นแปลงสภาพภมู ิอากาศ หว่ งโซ่คณุ ค่า และผู้ทีเ่ ก่ยี วข้อง “ความไดเ้ ปรียบเชงิ ยุทธศาสตร์” อาจรวมถึงสิ่งทีท่ ำให้ส่วนราชการมีความโดดเดน่ เช่น การใหบ้ รกิ ารแบบ “one-stop service” ทำเลทต่ี ้งั ความสะดวกในการเข้าถึง อำนาจตัดสนิ ใจ อตั ราสว่ นตน้ ทนุ การบรหิ าร จดั การ และรูปแบบของการบรกิ าร “ความท้าทายเชงิ ยทุ ธศาสตร”์ หมายถึง สิ่งท่ีองค์การต้องเอาชนะเพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามยุทธศาสตร์ ตวั อย่างความทา้ ทายตามพนั ธกิจ เชน่ สถาบันการศกึ ษามพี นั ธกิจเก่ียวกับการผลติ กำลงั คนใหอ้ อกไปรับใช้ สงั คม ความทา้ ทายตามพนั ธกจิ อาจไดแ้ ก่ การผลิตบัณฑติ ทีม่ ีคุณภาพมาตรฐานสอดคล้องกบั ความต้องการ ของสังคมของประเทศ ความทา้ ทายด้านปฏบิ ัตกิ าร เช่น การให้บรกิ ารโดยใชเ้ ทคโนโลยีใหม่ การลดขัน้ ตอน ในการปฏิบัติงาน ความท้าทายด้านทรัพยากรบุคคล เช่น การรักษาขีดความสามารถในการทำงานตาม พันธกจิ ในขณะที่ตอ้ งเผชิญกบั การปรับลดอตั รากำลงั แนวทางทใี่ ชใ้ นการดำเนนิ การของสว่ นราชการควรสมั พนั ธก์ บั ความจำเปน็ และรปู แบบในการบริหารราชการ อาจนำเอาเทคนคิ หรือเครื่องมือในการปรับปรุงจากภาคเอกชนมาใช้ เช่น วิธีการ Plan-Do-Check-Act การลดขนั้ ตอน มาตรฐาน ISO แนวทาง Six Sigma เปน็ ต้น 30 เกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

หมวด 1 การนำองคก์ าร 1.1 การนำองค์การโดยผบู้ รหิ าร 1.2 การกำกับดูแลองค์การและ ของส่วนราชการ ความรบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คม เกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 ก. วสิ ัยทัศน์ คา่ นยิ ม ข. การสื่อสารผลการ ก. การกำกับ ข. การประพฤติ ค. ความรบั ผดิ ชอบต่อ Public Sector Management Quality Award และพันธกจิ ดำเนนิ การขององคก์ าร ดูแลองค์การ ปฏิบตั ติ ามกฎหมาย สงั คมและการสนบั สนนุ และอยา่ งมจี รยิ ธรรม ชมุ ชนทีส่ ำคัญ 31

หมวด 1 การนำองค์การ ในหมวดการนำองค์การ เป็นการตรวจประเมนิ ว่าผูบ้ ริหารของส่วนราชการสั่งการ หรือชี้นำให้สว่ นราชการมี ความย่งั ยนื อยา่ งไร นอกจากนี้ ยงั ตรวจประเมนิ ระบบการกำกับดแู ลองค์การ วิธกี ารทส่ี ว่ นราชการใช้เพ่ือบรรลผุ ล ด้านการปฏิบัตติ ามกฎหมาย มีจรยิ ธรรม และความรับผดิ ชอบตอ่ สังคม รวมท้ังการสนับสนุนชุมชนทสี่ ำคญั 1.1 การนำองค์การโดยผูบ้ ริหารของสว่ นราชการ: ผูบ้ ริหารของสว่ นราชการนำองค์การอย่างไร ให้อธิบายกิจกรรมที่ผู้บริหารทำด้วยตัวเอง ในการชี้นำและทำให้ส่วนราชการยั่งยืน อธิบายวิธีการท่ี ผู้บริหารสร้างสภาพแวดล้อมเพื่อให้บริการท่ีดีกับผู้รับบริการ สร้างนวัตกรรม และมีผลการดำเนินการท่ดี ี รวมทงั้ อธบิ ายวิธกี ารท่ผี ู้บริหารสอ่ื สารกบั บคุ ลากร ผู้รับบรกิ าร และผ้มู สี ่วนได้สว่ นเสียท่สี ำคัญ ให้สว่ นราชการตอบคำถามต่อไปน้ี ก. วสิ ยั ทัศน์ ค่านยิ ม และพันธกิจ (1) วสิ ัยทศั น์และค่านยิ ม - ผู้บริหารของสว่ นราชการดำเนนิ การอยา่ งไรในการกำหนดวสิ ยั ทศั น์และคา่ นยิ ม - ผบู้ รหิ ารของสว่ นราชการดำเนนิ การอยา่ งไรในการถา่ ยทอดวสิ ยั ทศั นแ์ ละคา่ นยิ มสกู่ ารปฏบิ ตั โิ ดยผา่ นระบบ การนำองค์การไปยังบุคลากรในส่วนราชการ ส่วนราชการหรือองค์การที่เก่ยี วข้องกนั ในการให้บรกิ าร หรือสง่ มอบงานต่อกนั ท่ีสำคัญ ผู้รบั บริการและผู้มสี ่วนไดส้ ่วนเสีย - การปฏบิ ตั ติ นของผบู้ รหิ ารของสว่ นราชการไดแ้ สดงใหเ้ หน็ ถงึ ความมงุ่ มนั่ ตอ่ คา่ นยิ มของสว่ นราชการอยา่ งไร (2) การส่งเสริมการประพฤติปฏบิ ตั ติ ามหลกั นติ ิธรรม ความโปรง่ ใส และความมีจรยิ ธรรม - การปฏบิ ตั ติ นของผบู้ ริหารของสว่ นราชการไดแ้ สดงใหเ้ หน็ ถงึ ความมงุ่ มน่ั ตอ่ การประพฤตติ ามหลกั นติ ธิ รรม ความโปร่งใส และความมีจรยิ ธรรมอย่างไร - ผบู้ ริหารของส่วนราชการได้สรา้ งสภาพแวดล้อมในองคก์ ารเพ่ือสงิ่ เหลา่ น้อี ย่างไร (3) การสร้างองค์การคุณภาพท่ยี ง่ั ยนื - ผบู้ รหิ ารของสว่ นราชการดำเนนิ การอย่างไรทจ่ี ะทำใหส้ ว่ นราชการมคี วามย่ังยืน - ผบู้ รหิ ารของส่วนราชการดำเนนิ การในเรื่องดงั ตอ่ ไปนี้อย่างไร • สร้างสภาพแวดลอ้ มเพอ่ื ใหเ้ กดิ การบรรลพุ นั ธกจิ การปรบั ปรงุ ผลการดำเนนิ การของสว่ นราชการ และ การเรยี นรู้ระดับองค์การและระดบั บุคคล • สรา้ งวฒั นธรรมการทำงานของบคุ ลากรทสี่ ง่ มอบประสบการณท์ ดี่ ใี หแ้ กผ่ รู้ บั บรกิ ารและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสีย อยา่ งคงเสน้ คงวา และสง่ เสริมการมาใช้บรกิ ารของผู้รบั บริการ • สร้างสภาพแวดลอ้ มเพอ่ื การสรา้ งนวตั กรรม การบรรลวุ ตั ถปุ ระสงคเ์ ชงิ ยทุ ธศาสตร์ และความคลอ่ งตัว ขององคก์ าร • มสี ว่ นร่วมในการถ่ายทอดการเรยี นรรู้ ะดับองค์การ และการพัฒนาผู้นำในอนาคตของสว่ นราชการ 32 เกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

ข. การสื่อสารและผลการดำเนนิ การขององคก์ าร (4) การส่อื สาร - ผบู้ รหิ ารของสว่ นราชการดำเนินการอย่างไรในการสื่อสารและสรา้ งความผกู พนั กบั บคุ ลากรทว่ั ทง้ั องคก์ าร และกับผ้รู บั บรกิ ารและผู้มีส่วนไดส้ ว่ นเสียทสี่ ำคัญ - ผบู้ ริหารของส่วนราชการดำเนนิ การอยา่ งไรในการกระตุ้นใหเ้ กิดการสอ่ื สารทตี่ รงไปตรงมาและเปน็ ไปใน ลกั ษณะสองทิศทางรวมท้ังการใช้ส่ือเทคโนโลยีสารสนเทศอยา่ งมีประสิทธิผลในการส่ือสารให้ทราบถึง การตดั สินใจที่สำคัญ - ผู้บริหารของส่วนราชการมบี ทบาทเชิงรุกอยา่ งไรในการจงู ใจบคุ ลากร ซึ่งหมายรวมถึงการมีสว่ นรว่ มใน การใหร้ างวลั และยกยอ่ งชมเชย เพื่อเสริมสรา้ งให้มีผลการดำเนนิ การทด่ี แี ละใหค้ วามสำคญั กบั ผรู้ บั บรกิ าร และผมู้ ีส่วนได้สว่ นเสยี (5) การทำใหเ้ กิดการปฏิบัตอิ ย่างจรงิ จงั - ผบู้ รหิ ารของส่วนราชการดำเนินการอยา่ งไรในการทำใหเ้ กดิ การปฏบิ ตั เิ พอ่ื ใหส้ ว่ นราชการบรรลวุ ตั ถปุ ระสงค ์ ปรบั ปรุงผลการดำเนนิ การ สง่ เสริมนวตั กรรม และบรรลวุ ิสัยทัศน ์ - ในการกำหนดความคาดหวังตอ่ ผลการดำเนนิ การ ผบู้ รหิ ารของสว่ นราชการพจิ ารณาถึงการสรา้ งความสมดลุ ของคุณค่าระหว่างผรู้ บั บรกิ าร และผมู้ ีส่วนได้สว่ นเสียกลมุ่ ตา่ ง ๆ อย่างไร 1.2 การกำกับดูแลองค์การและความรับผิดชอบต่อสังคม: ส่วนราชการดำเนินการอย่างไรในการกำกับดแู ล ของสว่ นราชการ และทำให้บรรลุผลด้านความรบั ผิดชอบต่อสงั คม ใหอ้ ธิบายแนวทางที่ส่วนราชการใช้กำกับดูแลและการปรับปรุงการนำองค์การ ให้อธิบายวิธีการ ท่ีส่วนราชการสรา้ งความมั่นใจวา่ มีการดำเนินการอย่างถูกต้องตามกฎหมายและการประพฤติปฏบิ ัติอย่างมี จริยธรรม ทำใหบ้ รรลุผลด้านความรับผิดชอบตอ่ สงั คม และการสนบั สนนุ ชุมชนทีส่ ำคญั ให้สว่ นราชการตอบคำถามต่อไปนี้ ก. การกำกับดูแลองค์การ (6) ระบบการกำกบั ดแู ลองค์การ - สว่ นราชการดำเนนิ การอย่างไรในการทบทวนและทำใหป้ ระสบความสำเรจ็ ในระบบการกำกบั ดแู ลทสี่ ำคญั ตอ่ ไปน้ ี • ความรับผิดชอบตอ่ การปฏบิ ตั งิ านของส่วนราชการ • ความรบั ผดิ ชอบด้านการเงนิ และการปอ้ งกันการทุจรติ และประพฤตมิ ิชอบ • การปกปอ้ งผลประโยชนข์ องประเทศและผ้มู สี ว่ นไดส้ ่วนเสีย (7) การประเมนิ ผลการดำเนนิ การ - ส่วนราชการดำเนินการอย่างไรในการประเมินผลการดำเนินการของผู้บริหารส่วนราชการ รวมทงั้ ระบบ กำกบั ดูแลองค์การ - ผูบ้ ริหารสว่ นราชการและระบบกำกับดูแลองค์การใชผ้ ลการทบทวนผลการดำเนนิ การข้างตน้ ไปพฒั นาตอ่ และปรบั ปรงุ ประสทิ ธิผลของระบบการนำองคก์ ารอยา่ งไร เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 33 Public Sector Management Quality Award

ข. การประพฤตปิ ฏบิ ัติตามกฎหมายและอย่างมจี รยิ ธรรม (8) การประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ ามกฎหมายและกฎระเบียบ - ส่วนราชการดำเนนิ การอย่างไรในกรณีท่ีการบริการและการปฏิบัติงานมีผลกระทบในเชงิ ลบต่อสงั คม สว่ นราชการได้คาดการณ์ล่วงหน้าถึงความกังวลของสาธารณะที่มีต่อการบริการและการปฏบิ ตั ิงาน ท้งั ในปัจจบุ นั และในอนาคตอย่างไร - ส่วนราชการมีการเตรียมการเชิงรุกอย่างไรถึงความกังวลและผลกระทบเหล่าน้ี รวมถงึ การอนุรักษ์ ทรัพยากรธรรมชาติและใชก้ ระบวนการจดั การห่วงโซอ่ ปุ ทานที่มีประสิทธผิ ล - ส่วนราชการมกี ระบวนการ ตัววัด และเปา้ ประสงคท์ ส่ี ำคญั อะไรเพอื่ ใหก้ ารดำเนนิ การเปน็ ไปตาม ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั ทกี่ ำหนดหรอื ดกี ว่า - ส่วนราชการไดม้ กี ารกำหนดกระบวนการ ตัววัดและเปา้ ประสงคท์ ่ีสำคัญเพือ่ ดำเนนิ การเรือ่ งความเส่ียงท ี่ เก่ยี วข้องกบั การบรกิ าร และการปฏิบตั ิงานของตนอยา่ งไร (9) การประพฤตปิ ฏบิ ตั ิอย่างมจี ริยธรรม - สว่ นราชการดำเนนิ การอยา่ งไรในการส่งเสรมิ และสร้างความมน่ั ใจวา่ การปฏบิ ตั กิ ารทกุ ดา้ นของสว่ นราชการมี การประพฤตปิ ฏิบตั อิ ย่างมจี รยิ ธรรม - สว่ นราชการมีกระบวนการ และตัววัดหรือตัวชี้วัดที่สำคัญอะไร ในการส่งเสรมิ และกำกบั ดแู ลใหม้ ี การ ประพฤตปิ ฏิบัติอยา่ งมจี ริยธรรมภายใต้โครงสร้างการกำกับดูแลทว่ั ทั้งองคก์ าร รวมทั้งในการปฏิสมั พันธ์ กับผู้มีสว่ นได้สว่ นเสยี ทกุ กล่มุ - องค์การมวี ธิ กี ารอย่างไรในการกำกบั ดูแลและดำเนินการในกรณีทีม่ ีการกระทำทขี่ ัดต่อหลกั จรยิ ธรรม ค. ความรบั ผดิ ชอบต่อสงั คมและการสนับสนุนชุมชนท่สี ำคัญ (10) ความผาสกุ ของสงั คม - ส่วนราชการคำนงึ ถงึ ความผาสุกและประโยชนส์ ขุ ของสงั คมเปน็ สว่ นหนง่ึ ในยทุ ธศาสตรแ์ ละการปฏบิ ัตกิ าร ประจำวนั อย่างไร รวมถึงได้มีส่วนในการสรา้ งความสมบรู ณใ์ หก้ บั ระบบสิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกจิ อยา่ งไร (11) การสนับสนุนชมุ ชน - สว่ นราชการดำเนนิ การอยา่ งไรในการสนบั สนนุ ชมุ ชนใหม้ คี วามเขม้ แขง็ แกช่ มุ ชนทส่ี ำคญั ของสว่ นราชการ - ชุมชนที่สำคญั ของสว่ นราชการมีอะไรบ้าง ส่วนราชการมีวิธีการอย่างไรในการกำหนดชุมชนดังกล่าว รวมถงึ วธิ ีการ กำหนดกิจกรรมท่ีส่วนราชการเข้าไปมีส่วนร่วม ซ่ึงรวมถึงกิจกรรมท่ีใช้ประโยชน์ของ สมรรถนะหลกั ของสว่ นราชการ - ผูบ้ ริหารของส่วนราชการและบคุ ลากรมีส่วนร่วมในการดำเนินการดังกลา่ วอยา่ งไร 34 เกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

หมายเหตุ 1.1 1.1 ผลลัพธ์การดำเนนิ การของส่วนราชการควรรายงานในหัวข้อ 7.1 – 7.6 “ผู้บริหารของส่วนราชการ” หมายถึง หัวหน้าส่วนราชการ รองหวั หนา้ สว่ นราชการ หวั หนา้ หน่วยงานท่ี รายงานตรงต่อหวั หนา้ ส่วนราชการ และหัวหนา้ หนว่ ยงานระดับกอง/สำนัก หรือเทยี บเทา่ (1) วิสัยทัศน์ของส่วนราชการควรเป็นตัวกำหนดบริบทสำหรับวัตถุประสงค์เชิงยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการ อธบิ ายไว้ในหัวข้อ 2.1 และ 2.2 (2) “ระบบการนำองคก์ าร” (Leadership System) หมายถงึ วิธีการบรหิ าร ทง้ั ท่ีเปน็ ทางการและไมเ่ ป็น ทางการ ที่ผู้บริหารส่วนราชการนำมาใช้ทั่วทั้งส่วนราชการ ซ่ึงเป็นพ้ืนฐานและวิธีที่ใช้ในการตัดสินใจ เร่ืองสำคัญ การสื่อสาร และการถ่ายทอดเพ่ือนำไปปฏิบัติ รวมถึงโครงสร้างและกลไกในการตัดสินใจ การเลอื กสรร และการพฒั นาผนู้ ำและผบู้ งั คบั บญั ชา ตลอดจนการเสรมิ สรา้ งคา่ นยิ ม ทศิ ทาง และความคาดหวัง ดา้ นผลการดำเนนิ การ “หลักนติ ธิ รรม” หมายถงึ หลกั การบรหิ ารทปี่ ฏบิ ตั ติ ามหลกั กฎหมาย ยอมรบั กฎทบี่ ญั ญตั ขิ น้ึ โดยความยตุ ิธรรม และมีผลบงั คบั ใช้ตอ่ ทุกคน ผู้บริหารของส่วนราชการที่ใช้หลักนิติธรรมในการปกครองต้องแสดงใหเ้ หน็ ถงึ ความมงุ่ มัน่ ต่อการประพฤตติ ามหลักนิติธรรม ไม่มคี วามลำเอียง สรา้ งมาตรฐานที่ดีของความโปร่งใส และ ความมจี ริยธรรม (3) “ผลการดำเนินการ” หมายถึง ผลผลิต (Output) และผลลพั ธ์ (Outcome) ที่ได้จากกระบวนการ ผลผลติ และบริการ ซ่ึงทำให้สามารถประเมินและเปรียบเทียบกับเป้าประสงค์ มาตรฐาน ผลลัพธ์ที่ผ่านมา และ องคก์ ารอื่นๆ ผลการดำเนนิ การอาจแสดงในรูปแบบการเงนิ และทีไ่ มใ่ ชก่ ารเงนิ ตามพันธกิจ “การสรา้ งองคก์ ารคณุ ภาพท่ยี ั่งยืน” หมายถึง องคก์ ารทสี่ ามารถตอบสนองต่อพนั ธกจิ ในปัจจุบันโดยใช้ ความคลอ่ งตวั และการบรหิ ารจดั การเชิงยุทธศาสตร์ และสามารถเตรยี มองค์การให้พรอ้ มรบั สภาพแวดล้อม ทางภาระหนา้ ท่ี และการปฏบิ ัตกิ ารในอนาคต - ส่วนราชการทมี่ ีความย่งั ยนื ตอ้ งพิจารณาทั้งปัจจยั ภายในและภายนอก ทเ่ี ข้ามากระทบ ซ่งึ ในบรบิ ทของ ความยงั่ ยนื แนวคดิ เรอ่ื งการปรบั ตวั ทจ่ี ะทำใหอ้ งคก์ ารประสบความสำเรจ็ ในอนาคตนน้ั รวมถงึ นวตั กรรม ดา้ นเทคโนโลยีและนวัตกรรมระดับองค์การด้วย นอกจากนี้ส่วนราชการท่ีมีความยั่งยืนจะต้องมี สภาพแวดล้อมที่มีความปลอดภัยและมีสวัสดิภาพท่ีดีสำหรับบุคลากรและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่สำคัญ สามารถตอบสนองต่อความเส่ียงและโอกาสต่าง ๆ ที่เกิดอาจขึ้นจากการเปล่ียนแปลงของสิ่งแวดล้อม และสภาพภูมิอากาศ (4) “การสอื่ สาร” หมายรวมถงึ การสอื่ สารดว้ ยวาจา เอกสาร กรยิ าทา่ ทาง และการประพฤตติ นเปน็ แบบอยา่ งทดี่ ี “การส่ือสารแบบ 2 ทิศทาง” หมายถงึ การส่ือสารทีม่ ีปฏิสมั พนั ธ์ระหวา่ งกนั ทง้ั ผสู้ ่ือสารและผู้รบั สาร การใชส้ อื่ เทคโนโลยสี ารสนเทศอาจรวมถงึ การสง่ ขา่ วสารเปน็ ระยะ ๆ ทง้ั ภายในและภายนอก ผา่ นเวบ็ ไซต์ (Website) ทวตี (Tweets) บลอ็ ก (Blogging) และวงสนทนาอิเล็กทรอนกิ ส์ (Electronic Forums) ของกลมุ่ ผใู้ ชบ้ รกิ าร ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี และบคุ ลากร รวมทงั้ การตดิ ตามเวบ็ ไซตแ์ ละบลอ็ กภายนอก และตอบกลบั ตามทเ่ี หน็ สมควร (5) การมุ่งเน้นการปฏิบัติการอย่างจริงจังของผู้บริหารส่วนราชการต้องคำนึงถึงกลยุทธ์ บุคลากร ระบบงาน และสนิ ทรพั ย์ของส่วนราชการ ทง้ั นจ้ี ะรวมถึงการสรา้ งนวัตกรรมและการปรบั ปรงุ ผลิตภาพอยา่ งตอ่ เนอ่ื งซึ่ง อาจบรรลุได้โดยการขจัดความสูญเปลา่ (Waste) หรือลดรอบเวลา โดยอาจใชเ้ ทคนคิ ตา่ งๆ เช่น PDCA, Six Sigma, Lean รวมถึงส่ิงท่ีต้องให้เกิดการปฏิบัติอย่างจริงจังเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์เชิงยุทธศาสตร์ (Strategic Objectives) ขององค์การ (ศกึ ษาหัวขอ้ 2.2 ก (1) ) เกณฑ์คุณภาพการบรหิ ารจัดการภาครฐั พ.ศ. 2558 35 Public Sector Management Quality Award

หมายเหตุ 1.2 1.2 ควรนำเร่ืองความรับผิดชอบต่อสังคมในประเด็นที่มีความสำคัญอย่างย่ิงต่อความสำเร็จตามพันธกิจของ องคก์ ารไปใช้ประกอบในการจัดทำยุทธศาสตร์ (หัวข้อ 2.1) และในการมุง่ เนน้ การปฏิบตั กิ าร (หมวด 6) ดว้ ย ควรรายงานผลลพั ธส์ ำคัญในหัวขอ้ ผลลัพธด์ า้ นการนำองค์การและการกำกับดูแลองคก์ าร (หัวขอ้ 7.4) ตัวอยา่ งเชน่ ผลลัพธ์การปฏิบัติตามกฎระเบียบข้อบังคับและกฎหมาย (รวมถึงผลลัพธก์ ารตรวจสอบดา้ น การเงินตามข้อบงั คับ) การลดผลกระทบด้านส่ิงแวดล้อมโดยใช้เทคโนโลยีท่ีเป็นมิตรต่อส่ิงแวดลอ้ ม (Green Technology) กจิ กรรมอนรุ กั ษท์ รพั ยากร การลดคารบ์ อนฟตุ พรน้ิ ท์ (Carbon Footprint) หรอื วธิ กี ารอนื่ ๆ หรือการปรับปรุงผลกระทบตอ่ สังคม เชน่ การปฏบิ ตั ิต่อผ้ใู ช้แรงงานทเี่ ปน็ ทยี่ อมรับในระดับสากล (6) ความรับผดิ ชอบด้านการเงิน และการป้องกันการทุจริตและประพฤติมิชอบ ครอบคลุมถึงความโปร่งใส ในการดำเนินการของระบบกำกับดูแลองค์การรวมทั้งเร่ืองการควบคุมภายในของกระบวนการกำกับดูแล องคก์ าร (7) การประเมินผลการนำองคก์ ารอาจใช้ขอ้ มลู ที่ได้จากการประเมนิ โดยผู้รว่ มงาน ผลการทบทวนผลการดำเนนิ การของผู้บรหิ ารอยา่ งเปน็ ทางการ รวมทัง้ ใชข้ ้อมูลปอ้ นกลับและผลสำรวจทไ่ี ดจ้ ากบุคลากรและผู้มีส่วนได้ สว่ นเสยี อน่ื ๆ ทดี่ ำเนนิ การอยา่ งเปน็ ทางการหรอื ไมเ่ ปน็ ทางการ สำหรบั องคก์ ารภาครฐั บางแหง่ คณะกรรมการ ที่ปรึกษาภายนอกอาจเป็นผู้ประเมินผลการปฏิบัติงานของผู้บริหารของส่วนราชการและระบบกำกับดูแล องค์การ (8) “การจัดการหว่ งโซอปุ ทาน” ดคู ำอธิบายในหมายเหตทุ ้ายหมวด 6 (9) “การดำเนนิ การอยา่ งมจี รยิ ธรรม” หมายถึง วธิ กี ารทส่ี ว่ นราชการทำให้มัน่ ใจว่าการตดั สนิ ใจ การปฏบิ ัตกิ าร และการปฏสิ มั พันธ์กบั ผ้มู ีสว่ นไดส้ ่วนเสยี เป็นไปตามมโนธรรมและหลกั การของความถูกตอ้ ง สอดคล้องกับ กฎหมาย กฎระเบยี บ และข้อบังคับของส่วนราชการ รวมท้ังเป็นพ้ืนฐานของค่านิยมและวัฒนธรรมของ ส่วนราชการ ซง่ึ จะตัดสนิ “ความถูก” และ “ความผิด” ของการกระทำใด ๆ ตัววัดหรือตัวช้ีวัดของการประพฤติปฏิบัติอย่างมีจริยธรรมอาจรวมถึงสัดส่วนของกรรมการอิสระ ของระบบกำกบั ดูแลองค์การ การเปิดให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม การละเมิดจริยธรรมหรือการฝา่ ฝนื กฎเกณฑ์ ผลสำรวจการรับรขู้ องบคุ ลากรต่อจรยิ ธรรมของส่วนราชการ โทรศัพทส์ ายดว่ นจริยธรรม รวมทั้ง ผลการทบทวนและการตรวจสอบดา้ นจรยิ ธรรม ซงึ่ อาจรวมถงึ หลกั ฐานทแ่ี สดงใหเ้ หน็ วา่ สว่ นราชการมีนโยบาย การฝึกอบรมบุคลากรและระบบการติดตามเฝ้าระวังในเร่ืองผลประโยชน์ทับซ้อนและการใช้เงินงบประมาณ หรอื กองทุนอยา่ งเหมาะสม 1.2 ค เรอื่ งความผาสกุ ของสงั คมและการสนบั สนุนชมุ ชนที่สำคญั ในหวั ข้อ 1.2 ค อาจรวมถึงสง่ิ ท่ีสว่ นราชการทำ เพ่อื ปรับปรุงส่ิงแวดล้อม (เช่น ความร่วมมือเพื่ออนุรักษ์สภาพแวดล้อมหรือทรัพยากรธรรมชาติ) สร้าง ความเข้มแขง็ ใหก้ บั การศกึ ษาและสขุ อนามยั ของชมุ ชน และปรบั ปรงุ การดำเนนิ การของการค้าธรุ กิจ/กจิ การ ของผูป้ ระกอบการ สำหรับส่วนราชการบางแห่งท่ีมีพันธกิจในการสร้างความผาสุกของสังคมและสนับสนุนชุมชนที่สำคัญ โดยตรงอยแู่ ลว้ ควรอธบิ ายถงึ “การทมุ่ เทเปน็ พเิ ศษ” (Extra Efforts) ในการอทุ ศิ ตนเพอ่ื สนบั สนนุ ชมุ ชนนนั้ ๆ 36 เกณฑ์คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

หมวด 2 การวางแผนเชิงยทุ ธศาสตร ์ 2.1 การจัดทำยทุ ธศาสตร์ 2.2 การนำยทุ ธศาสตรไ์ ปปฏบิ ัติ เกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 ก. กระบวนการ ข. วัตถุประสงค ์ ก. การจัดทำแผนปฏิบัตกิ ารและ ข. การคาดการณ์ Public Sector Management Quality Award จดั ทำยทุ ธศาสตร ์ เชิงยุทธศาสตร์ การถ่ายทอดสู่การปฏบิ ตั ิ ผลการดำเนินการ 37

หมวด 2 การวางแผนเชงิ ยทุ ธศาสตร์ ในหมวดการวางแผนเชงิ ยทุ ธศาสตร์ เปน็ การตรวจประเมนิ วธิ กี ารในการจดั ทำวตั ถปุ ระสงคเ์ ชงิ ยทุ ธศาสตร์ และแผนปฏบิ ตั กิ ารของส่วนราชการ การนำไปปฏิบัติ การปรบั เปลย่ี นเมือ่ สถานการณ์เปลย่ี นไป ตลอดจนวธิ ีการ วดั ผลความกา้ วหน้า 2.1 การจัดทำยุทธศาสตร:์ ส่วนราชการมีวธิ กี ารอยา่ งไรในการจัดทำยทุ ธศาสตร์ ให้อธิบายวิธีการท่ีส่วนราชการใช้ในการกำหนดยุทธศาสตร์ท่ีให้ความสำคัญกับความท้าทายเชิง ยทุ ธศาสตร์ และใชป้ ระโยชน์จากความได้เปรียบเชงิ ยทุ ธศาสตร์ รวมถงึ การยกระดบั ความสามารถในการแขง่ ขนั ผลการดำเนนิ การโดยรวม และความสำเร็จในอนาคต ให้อธิบายวิธีการท่ีส่วนราชการตัดสินใจเร่อื งระบบงาน ที่สำคัญ รวมทั้งสรุประบบงานทส่ี ำคญั วัตถุประสงคเ์ ชงิ ยทุ ธศาสตร์ทีส่ ำคัญของสว่ นราชการและเปา้ ประสงคท์ ่ี เกยี่ วขอ้ ง ให้สว่ นราชการตอบคำถามตอ่ ไปน ี้ ก. กระบวนการจัดทำยุทธศาสตร ์ (1) กระบวนการวางแผนยุทธศาสตร์ - สว่ นราชการมวี ิธกี ารอยา่ งไรในการวางแผนยทุ ธศาสตร์ ขนั้ ตอนทสี่ ำคญั ของกระบวนการจดั ทำยทุ ธศาสตร ์ มอี ะไรบ้าง และผเู้ กี่ยวข้องท่ีสำคญั มใี ครบา้ ง - กรอบเวลาของการวางแผนระยะสั้นและระยะยาวคืออะไร ส่วนราชการมีวิธีการอย่างไรในการทำให ้ กระบวนการวางแผนเชงิ ยทุ ธศาสตรม์ ีความสอดคลอ้ งกับกรอบเวลาดังกลา่ ว - กระบวนการวางแผนเชิงยทุ ธศาสตร์ไดค้ ำนึงถงึ ความตอ้ งการของสว่ นราชการในด้านความคล่องตวั และ ความยืดหยนุ่ ในการปฏบิ ตั กิ ารอย่างไร (2) นวตั กรรม - ส่วนราชการมวี ธิ กี ารอยา่ งไรในการสรา้ งสภาพแวดลอ้ มทส่ี นบั สนนุ การสรา้ งนวตั กรรม สว่ นราชการมวี ธิ กี าร อยา่ งไรในการกำหนดโอกาสเชงิ ยุทธศาสตร ์ - โอกาสเชิงยทุ ธศาสตรท์ ีส่ ำคัญของส่วนราชการคืออะไร (*) (3) การวเิ คราะห์และกำหนดยุทธศาสตร์ - ส่วนราชการมวี ธิ กี ารอยา่ งไรในการรวบรวมและวเิ คราะหข์ อ้ มลู และพฒั นาสารสนเทศทเ่ี กยี่ วกบั องคป์ ระกอบ สำคญั ตอ่ ไปน้มี าเป็นส่วนหน่งึ ของกระบวนการวางแผนเชิงยทุ ธศาสตร ์ • ความท้าทายเชงิ ยุทธศาสตร์ และความไดเ้ ปรยี บเชงิ ยทุ ธศาสตร์ • ความเสี่ยงทคี่ ุกคามตอ่ ความย่ังยืนของส่วนราชการ • จดุ บอดท่อี าจเกิดข้นึ ในกระบวนการวางแผนเชิงยทุ ธศาสตรแ์ ละในสารสนเทศ • ความสามารถของสว่ นราชการในการนำแผนยุทธศาสตรไ์ ปปฏบิ ตั ิ 38 เกณฑ์คุณภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

(4) ระบบงานและสมรรถนะหลกั ของสว่ นราชการ - ส่วนราชการมวี ธิ กี ารอยา่ งไรในการตดั สนิ ใจเรอ่ื งระบบงาน ระบบงานทส่ี ำคญั ของสว่ นราชการมีอะไรบา้ ง - สว่ นราชการมีวิธีการอย่างไรในการตัดสินใจว่ากระบวนการใดจะดำเนนิ การโดยผู้ส่งมอบและพนั ธมติ ร การตดั สนิ ใจเหล่าน้ีได้คำนึงถึงสมรรถนะหลักของส่วนราชการ และสมรรถนะหลักของผู้ส่งมอบและ พนั ธมิตรท่มี ศี กั ยภาพอย่างไร - สว่ นราชการมีวิธกี ารอยา่ งไรในการกำหนดสมรรถนะหลกั ในอนาคตของส่วนราชการ ข. วัตถปุ ระสงค์เชิงยทุ ธศาสตร ์ (5) วตั ถปุ ระสงคเ์ ชงิ ยทุ ธศาสตรท์ สี่ ำคญั - วตั ถปุ ระสงค์เชิงยุทธศาสตร์ที่สำคัญของส่วนราชการมอี ะไรบา้ ง ใหร้ ะบกุ รอบเวลาทจ่ี ะบรรลวุ ตั ถปุ ระสงค ์ ดงั กลา่ ว เป้าประสงค์ท่สี ำคัญทีส่ ุดของวัตถุประสงค์เชิงยทุ ธศาสตร์เหล่าน้ันมอี ะไรบา้ ง - การเปลย่ี นแปลงทีส่ ำคัญ (ถา้ ม)ี ในดา้ นผลผลติ และบรกิ าร ผรู้ บั บรกิ าร และกลมุ่ เปา้ หมาย ผสู้ ง่ มอบและ พันธมติ ร และการปฏบิ ัตกิ ารท่ีไดว้ างแผนไวม้ ีอะไรบา้ ง (6) การพจิ ารณาวัตถปุ ระสงค์เชิงยทุ ธศาสตร์ - วัตถุประสงคเ์ ชิงยทุ ธศาสตร์ของส่วนราชการสามารถตอบประเดน็ ต่อไปนอ้ี ยา่ งไร • ตอบสนองความทา้ ทายเชงิ ยุทธศาสตร์ และใช้ประโยชน์จากความไดเ้ ปรยี บเชงิ ยทุ ธศาสตร์ • ตอบสนองโอกาสในการสร้างนวตั กรรมในผลผลิตและบริการ • ใชป้ ระโยชนจ์ ากสมรรถนะหลักของสว่ นราชการ และโอกาสในการสร้างสมรรถนะใหม่ • สรา้ งสมดุลระหว่างโอกาสและความทา้ ทายในระยะสน้ั และระยะยาว • สรา้ งความสมดุลของความต้องการของผูม้ ีสว่ นได้ส่วนเสยี ท่ีสำคญั ทง้ั หมด 2.2 การนำยทุ ธศาสตรไ์ ปปฏบิ ัติ : สว่ นราชการนำยทุ ธศาสตร์ไปปฏบิ ตั ิอย่างไร ใหอ้ ธบิ ายวธิ กี ารแปลงวัตถปุ ระสงคเ์ ชงิ ยทุ ธศาสตรไ์ ปสู่แผนปฏิบัติการ ใหส้ รุปแผนปฏบิ ัติการ วิธีการ ถ่ายทอด สกู่ ารปฏิบตั ิ และตัววัดหรอื ตัวช้ีวัดท่ีสำคัญในการติดตามความก้าวหน้า รวมทั้งคาดการณผ์ ลการ ดำเนนิ การในอนาคตของตัววดั หรอื ตัวช้ีวัดเหลา่ น้กี บั ค่าเทียบเคียงที่สำคญั ให้สว่ นราชการตอบคำถามต่อไปนี้ ก. การจัดทำแผนปฏิบัติการและการถา่ ยทอดสกู่ ารปฏิบัต ิ (7) การจดั ทำแผนปฏิบตั กิ าร - สว่ นราชการมีวิธีการอย่างไรในการจัดทำแผนปฏบิ ตั กิ าร แผนปฏบิ ตั กิ ารทส่ี ำคญั ท้งั ระยะสน้ั และระยะยาว ของสว่ นราชการมีอะไรบ้าง แผนดงั กลา่ วมคี วามสมั พันธ์กับวัตถุประสงคเ์ ชงิ ยทุ ธศาสตรข์ องสว่ นราชการ อะไรบา้ ง (8) การนำแผนปฏบิ ตั กิ ารไปปฏบิ ตั ิ - สว่ นราชการมวี ิธีการอยา่ งไรในการถา่ ยทอดแผนปฏิบัติการสู่การปฏบิ ัตทิ ัว่ ทั้งส่วนราชการ ไปยังบคุ ลากร ผู้สง่ มอบ และพนั ธมติ รทส่ี ำคญั เพ่อื ใหม้ ั่นใจวา่ ส่วนราชการบรรลวุ ตั ถุประสงค์เชงิ ยุทธศาสตรท์ ี่สำคญั เกณฑค์ ณุ ภาพการบรหิ ารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 39 Public Sector Management Quality Award

- ส่วนราชการมีวิธีการอย่างไรเพ่ือทำให้ม่ันใจว่าผลการดำเนินการทส่ี ำคัญตามแผนปฏิบัติการจะประสบ ผลสำเร็จตามวตั ถปุ ระสงค์ท่ีต้งั ไว ้ (9) การจัดสรรทรพั ยากร - สว่ นราชการทำอย่างไรให้มั่นใจว่าทรัพยากรด้านงบประมาณและดา้ นอ่นื ๆ มีพร้อมใชใ้ นการสนับสนนุ แผนปฏบิ ตั กิ ารจนประสบความสำเรจ็ และบรรลพุ นั ธะผกู พนั ในปจั จบุ นั สว่ นราชการมวี ธิ กี ารจดั สรรทรพั ยากร เหล่าน้อี ย่างไรเพ่ือสนับสนุนแผนปฏบิ ัตกิ าร - ส่วนราชการจัดการความเสี่ยงด้านการเงินและด้านอน่ื ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกับแผนดังกล่าวอย่างไร เพื่อทำให้เกิด ความม่นั ใจถึงความสำเร็จของส่วนราชการ (10) แผนดา้ นทรพั ยากรบุคคล - แผนด้านทรัพยากรบุคคลที่สำคัญที่สนับสนุนวัตถุประสงค์เชิงยุทธศาสตร์และแผนปฏิบตั กิ ารระยะสั้น และระยะยาวมีอะไรบ้าง แผนดังกล่าวได้คำนึงถึงผลกระทบต่อบุคลากร และความเปล่ยี นแปลงท่ีอาจ เกิดขน้ึ เก่ยี วขอ้ งกับความตอ้ งการดา้ นขดี ความสามารถและอัตรากำลงั บคุ ลากรอยา่ งไร (11) ตวั วัดผลการดำเนินการ - ตวั วัดหรอื ตัวช้วี ัดผลการดำเนินการท่ีสำคัญ ท่ีใช้ติดตามความสำเร็จและประสทิ ธิผลของแผนปฏิบตั ิการ มอี ะไรบ้าง - สว่ นราชการมวี ธิ กี ารอยา่ งไรเพอื่ ทำใหม้ นั่ ใจวา่ ระบบการวดั ผลโดยรวมของแผนปฏบิ ตั กิ าร เสรมิ ใหส้ ว่ นราชการ มุ่งไปในแนวทางเดียวกัน (12) การปรับเปลี่ยนแผนปฏิบัติการ - ในกรณที ส่ี ถานการณ์บังคับให้ต้องปรับแผน ส่วนราชการมีวิธีการอยา่ งไรในการปรบั แผน และนำแผน ปฏิบตั กิ ารใหมไ่ ปปฏบิ ตั ไิ ด้โดยอย่างรวดเรว็ ข. การคาดการณ์ผลการดำเนินการ (13) การคาดการณผ์ ลการดำเนินการ - การคาดการณผ์ ลการดำเนินการตามกรอบเวลาของการวางแผนทง้ั ระยะสนั้ และระยะยาวของสว่ นราชการ ตามตวั วดั หรือตวั ชี้วดั ผลการดำเนนิ การท่ีสำคญั ท่ีระบุไวใ้ นข้อ 2.2 ก (11) มอี ะไรบา้ ง - ผลการดำเนินการทีค่ าดการณไ์ ว้ของตัววัดหรอื ตวั ชว้ี ดั เหลา่ นเ้ี ปน็ อยา่ งไรเมอื่ เปรยี บเทยี บกบั ผลทค่ี าดการณ์ ของคแู่ ข่ง/คู่เทียบ หรือของส่วนราชการในระดบั ที่เทียบเคียงกนั ได้ และเมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั คา่ เทยี บเคยี ง ทีส่ ำคัญ - สว่ นราชการจะทำอยา่ งไรหากพบวา่ มีความแตกตา่ งเมอ่ื เปรยี บเทยี บกับคแู่ ขง่ /คเู่ ทยี บ หรอื กบั สว่ นราชการ ในระดบั ทเ่ี ทยี บเคยี งกนั ได ้ 40 เกณฑ์คณุ ภาพการบริหารจดั การภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award

หมายเหตุ 2.1 2.1 หัวขอ้ น้กี ล่าวถึงยุทธศาสตร์โดยรวมของส่วนราชการ ซงึ่ อาจรวมถงึ การเปล่ยี นแปลงในผลผลิต บรกิ าร และ กระบวนการในการส่งมอบ อยา่ งไรก็ตามยุทธศาสตร์ท่ีเกี่ยวข้องในการออกแบบผลผลิตและบรกิ าร และ การสร้างความผูกพนั กบั ผูร้ ับบรกิ ารและผู้มีสว่ นไดส้ ่วนเสียควรไปนำเสนอในหัวข้อ 3.2 และ 6.1 (*) “การจดั ทำยทุ ธศาสตร์” (Strategy Development) หมายถึง แนวทางของส่วนราชการในการเตรยี มการ สำหรบั อนาคต การจัดทำยุทธศาสตร์อาจใช้รูปแบบต่าง ๆ ของการพยากรณ์ การคาดคะเน ทางเลือก การจำลองสถานการณ์ องค์ความรู้ (ดูหัวข้อ 4.2 ก เกีย่ วกับความรขู้ องสว่ นราชการ) การวเิ คราะหห์ รอื แนวทางอื่นทช่ี ว่ ยใหเ้ ห็นภาพในอนาคตเพือ่ การตดั สินใจและการจดั สรรทรพั ยากร การจดั ทำยทุ ธศาสตรอ์ าจ เกีย่ วข้องกบั การมีสว่ นร่วมของผู้ส่งมอบ ตวั แทนการใหบ้ รกิ าร พนั ธมิตร และประชาชน “ยทุ ธศาสตร”์ ควรตคี วามอยา่ งกว้าง ๆ ยุทธศาสตร์อาจเปน็ ผลจากหรือนำไปสสู่ ิง่ ตอ่ ไปนี้ เชน่ ผลผลติ และ บริการใหม่ การกำหนดกลุม่ ผู้รบั บริการหรือกลมุ่ เปา้ หมายท่ีสำคญั ใหม่ สมรรถนะหลักใหมข่ องส่วนราชการ (New Core Competencies) การจัดเก็บรายได้ที่เพ่ิมขึ้นด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น การหาพันธมิตรและ การสรา้ งความร่วมมอื ใหม่ รวมทงั้ อาจเป็นการมุ่งตอบสนองความตอ้ งการของชุมชนหรอื สาธารณะ (2) โอกาสเชิงยุทธศาสตร์ เกิดจากการคิดอย่างสร้างสรรค์ การระดมสมอง การใช้ประโยชน์อย่างเตม็ ที่จาก การเปลี่ยนแปลงตา่ ง ๆ ท่ีเกดิ จากกระบวนการของงานวจิ ยั และนวัตกรรม จากการคาดการณอ์ ยา่ งฉกี แนว และแนวทางอ่ืน ๆ ท่ีใช้ในการจินตนาการอนาคตที่แตกต่างออกไป บรรยากาศที่เปิดให้คิดอย่างเสรี โดยปราศจากการชนี้ ำ จะชว่ ยทำใหเ้ กดิ ความคดิ ใหม่ ๆ ทน่ี ำไปสโู่ อกาสเชงิ ยทุ ธศาสตร์ การจะเลือกใช้โอกาส เชิงยทุ ธศาสตรใ์ ดนนั้ ตอ้ งคำนงึ ถึงความเสี่ยงทเ่ี ก่ียวข้อง การเงนิ และอน่ื ๆ เพ่อื ตดั สนิ ใจเลอื กด้วยสตปิ ญั ญา (3) ข้อมูลและสารสนเทศที่ใช้ อาจเกี่ยวข้องกับ ผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ความคาดหวัง โอกาส สมรรถนะหลัก สภาพแวดล้อมในการแข่งขัน และผลการดำเนินการของส่วนราชการในปัจจุบัน และ ในอนาคตเมอื่ เทยี บกบั คา่ เปรยี บเทยี บหรอื ของคแู่ ขง่ /คเู่ ทยี บ วงจรชวี ติ ของเทคโนโลยที เ่ี กย่ี วขอ้ ง นวตั กรรม ใหม่ ๆ ที่เกิดข้ึน หรอื การเปลี่ยนแปลงทีอ่ าจมผี ลตอ่ ผลผลติ และบริการของส่วนราชการ ความต้องการดา้ น ทรพั ยากรบุคคล ความเสี่ยงท่ีเก่ียวข้องด้านการเงิน สังคม จริยธรรม ข้อกฎหมาย เทคโนโลยี และ ความมั่นคง การเปล่ียนแปลงของเศรษฐกิจโลก และความสามารถในการเตรียมพร้อมและปอ้ งกนั ภัยพบิ ตั ิ และภาวะฉกุ เฉนิ (4) การตดั สินใจเร่อื งระบบงาน เป็นการตัดสนิ ใจระดบั ยทุ ธศาสตร์ ซ่ึงจะรวมถงึ การปกปอ้ งทรัพยส์ ินทางปญั ญา และการใชป้ ระโยชนจ์ ากสมรรถนะหลกั ของสว่ นราชการ การตดั สนิ ใจในเรือ่ งนจี้ ะสง่ ผลต่อการออกแบบ และโครงสร้าง ขนาด แหล่งท่ตี ั้ง ความสามารถในการลดตน้ ทนุ ค่าใชจ้ า่ ย และความยง่ั ยนื ของส่วนราชการ ตัวอยา่ งเชน่ ส่วนราชการอาจกำหนดระบบงาน 3 ด้าน ด้านการออกแบบกระบวนการและการบริการ ดา้ นการสง่ มอบ และดา้ นสนบั สนนุ การผลติ สว่ นราชการอาจพจิ ารณาใหภ้ าคเอกชนเขา้ มามบี ทบาทในระบบ การสง่ มอบบริการเพือ่ ลดต้นทุนค่าใชจ้ า่ ยในระยะยาว 2.1ข วัตถุประสงคเ์ ชิงยุทธศาสตร์ อาจรวมถึงการตอบสนองท่ีรวดเร็ว การผลติ หรอื บริการตรงตามความต้องการ ของผู้รับบริการเฉพาะราย การใช้สถานที่ร่วมกับพันธมิตร ขีดความสามารถและอัตรากำลังของบุคลากร การสร้างนวตั กรรมท่รี วดเรว็ หรือตามการเปลี่ยนแปลงของตลาด การไดร้ บั การรับรองในระบบคณุ ภาพหรือ ระบบสิ่งแวดล้อมตามมาตรฐาน ISO การแสดงถงึ ความเปน็ ผ้นู ำด้านความรับผิดชอบต่อสงั คม การบรหิ าร ความสัมพันธ์กับผู้ส่งมอบและผู้รับบริการผ่านสื่อสังคมออนไลน์และเว็บไซต์ รวมทงั้ การยกระดับคณุ ภาพ ของผลผลิตและการบริการ การตอบคำถามตามเกณฑค์ วรมุ่งสนองตอบความทา้ ทาย ความไดเ้ ปรียบและ ลกั ษณะเฉพาะของส่วนราชการ ซึ่งมีความสำคญั อย่างยง่ิ ตอ่ ความสำเรจ็ และต่อการส่งเสริมใหผ้ ลการดำเนิน การโดยรวมของส่วนราชการดีขน้ึ อย่างตอ่ เนื่อง เกณฑค์ ณุ ภาพการบริหารจดั การภาครฐั พ.ศ. 2558 41 Public Sector Management Quality Award

หมายเหตุ 2.2 2.2 การจัดทำยทุ ธศาสตร์และแผนปฏบิ ัติการ รวมทงั้ การถ่ายทอดสู่การปฏบิ ตั มิ ีความเชอ่ื มโยงอย่างใกลช้ ิดกับ หัวข้ออน่ื ในเกณฑ์ ตัวอย่างการเชอื่ มโยงที่สำคัญ มีดงั นี้ • หวั ข้อ 1.1 การกำหนดและสอื่ สารทศิ ทางของผ้บู ริหารของสว่ นราชการ • หมวด 3 การรวบรวมขอ้ มลู และสารสนเทศเก่ียวกบั ผู้รับบรกิ ารและผู้มสี ว่ นไดส้ ่วนเสยี เพื่อเป็น ขอ้ มูลสำหรบั ยทุ ธศาสตรแ์ ละแผนปฏบิ ตั กิ ารของสว่ นราชการ รวมท้ังการถ่ายทอดแผนปฏิบัติการ สู่การปฏบิ ัต ิ • หมวด 4 การวดั การวเิ คราะหข์ อ้ มลู และการจดั การความรู้ เพื่อตอบสนองความตอ้ งการดา้ น สารสนเทศที่สำคัญ เพ่ือสนบั สนุนการจัดทำยุทธศาสตร์ของส่วนราชการ เพื่อเป็นฐานข้อมลู ใน การวัดผลการดำเนนิ การ และเพ่ือติดตามความก้าวหน้าในการบรรลวุ ัตถุประสงค์เชิงยทุ ธศาสตร์ และแผนปฏบิ ัตกิ าร • หมวด 5 การตอบสนองความต้องการของส่วนราชการด้านขีดความสามารถและอัตรากำลัง บคุ ลากร เร่อื งการระบคุ วามตอ้ งการและการออกแบบระบบการพฒั นาและการเรยี นรขู้ องบุคลากร และเรอื่ งการดำเนินการเปล่ียนแปลงดา้ นบุคลากร ซึ่งเป็นผลจากแผนปฏบิ ตั กิ าร • หมวด 6 การตอบสนองต่อการเปลย่ี นแปลงกระบวนการทำงานซง่ึ เป็นผลจากแผนปฏบิ ตั กิ าร • หัวข้อ 7.1 การบรรลวุ ตั ถุประสงคท์ เี่ กย่ี วข้องกับยทุ ธศาสตร์และแผนปฏิบตั ิการของสว่ นราชการ (11) ตัววดั และตัวชว้ี ดั ผลการดำเนินการทคี่ าดการณไ์ ว้ (หัวขอ้ 2.2 ข) อาจรวมถึงการเปล่ียนแปลงที่เปน็ ผลจาก ภาระหน้าท่ีใหม่ การสร้างคุณค่าใหม่ และการปรับเปลี่ยนรูปแบบการบริการ คำสั่งตามกฎหมายใหม่ ขอ้ กำหนดตามกฎหมายหรือมาตรฐานอุตสาหกรรม และนวัตกรรมท่ีสำคัญที่คาดว่าจะเกิดข้ึนในอนาคต ดา้ นบริการและการใชเ้ ทคโนโลยี 42 เกณฑ์คณุ ภาพการบรหิ ารจัดการภาครัฐ พ.ศ. 2558 Public Sector Management Quality Award