scienceup_01_dijital

KİME, KARŞIMIZA ÇIKAN OLAYLARDA KIMIN “GERÇEKTEN” ASTROLOG NASIL KENDI ÖZ IRADEMIZLE KARAR OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR? İNANALIM? ALMA YETIMIZI ZAYIFLATMAZ MI How do you understand who TO WHOM BU DURUM? is a ‘’real’’ astrologist? AND HOW SHOULD WE Doesn’t this situation weaken our Anlaşılmaz. Mümkün değil. Algınızın çok BELIEVE IN? ability to make decisions with our free açık olması ve bilgiyi çok iyi süzebiliyor olmanız gerekiyor. Ama en nihayetinde will on the matters we encounter? neden böyle bir çaba sarf etmek zo- Bir astrolog, danışmanlık verdiği kişinin runda kalasınız ki? Bizim bir dernekle- yerine ne yapıp ne yapmayacağını söy- şememe sorunumuz var Türkiye’de. Bu leyemez. Biz, yaklaşan etkiyi söyleriz. durumu çözersek mesleki standartlar Derim ki; yarın yağmur yağacak. Şemsi- aydınlanacak. yeyi alıp almamak senin kaderin. Senin It is not something understandable. It’s kararın. Benim görevim göksel etkiyi size nearly impossible. You should have a anlatmak. Benim senin iradene etki etme very open perception and a very good hakkım yok. Bu hastalıklı bir durum olur. filter for information. But, after all is said An astrologist cannot tell what a coun- and done, why would you have to make selee will or won’t do. We just tell the such an effort? We have a problem of upcoming effect. For example, I say that turning into an association in Turkey. If it will rain tomorrow. It is your self-deter- we can solve this problem, the occupa- mination to take or not to take the um- tional standards will be enlightened. brella. It is your decision. My mission is to explain the aethereal effect to you. I YERE VE KIŞIYE GÖRE don’t have the right to affect your will. DEĞIŞIR MI SONUÇLAR? That would be an unhealthy attitude. An astrologer cannot tell what to do or not Do the consequences vary to replace the person he advises. We by place and person? say the impending effect. I say It is go- ing to rain tomorrow. Whether or not to Tabi çok kişiye özel bir sistem zaten bu. take the umbrella is your destiny. Your Bazı insanlar krizden besleniyordur, zoru decision. My job is to tell you about the seviyordur, gökyüzünün zorlu anında ha- heavenly effect. I have no right to influ- rekete geçmesi gerekir onun, savaşması ence your will. This becomes a diseased doğasında var çünkü. Bazı insanlar risk condition. almayı hiç sevmez. Gökyüzünün o zorlu zamanlarında hareket etmemeyi tercih ASTROLOJIYE NIYE INANALIM? edebilirler. Bu tamamen kişinin nasıl bir karakterde, doğada, tabiatta olduğuyla Why should we believe in astrology? alakalı. Kişi psikolojik olarak bu yaklaşan Neden check-up yaptırırsınız? Önlem etkinin zorluğuyla baş edebilecek güce almak için. Veya niye hava durumunu sahip görüyorsa kendini harekete geçer. izlersiniz? Yağmur yokken, şemsiye ile Hissetmiyorsa harekete geçmez. Bu ka- çıkarsınız sokağa. Astroloji; olasılığı bil- dar. mektir. Of course, it is a tailor-made system. Why do you get through check-up? To Some people live on the crisis and like take precautions of course. Or why do the hard way. Such people should make you watch the weather forecast? Be- a move when the sky is in difficult times cause otherwise, you go out with an um- as the battle is inherent for them. On the brella when there is no rain. Astrology is other hand, some people do not like to to know the possibilities. take risks. They can choose not to make a move when the sky is in such difficult times. It is all about the character, en- vironment, and nature of the person. If that person feels psychologically strong enough to cope with this difficulty of the impending effect, they will make a move. However, if the same person does not feel ready, then they don’t make any move. That’s all. 99

Psikoloji Psychology BEĞENMEDİĞİN NE VARSA, SENİN ESERİN WHATEVER YOU DON’T LIKE IS YOUR FAULT Korku, gerginlik, saplantı… Nedeni anne babalarımızdan öğrendiklerimiz mi, yoksa onların kendi anne babalarından gördükleri mi? Nasıl bir ebeveyn olacağımızı aslında babaanne ve anneanneler şekillendiriyor. Fear, stress, obsession… Are they results of what we learn from our parents or what they see from their own parents? In fact, grandmothers shape how we make good as parents. 100

Bebeklik evresinde oluşan bağ- Forms of attachment that emerge lanma biçimleri gelecekteki during our infantile periods not sosyal yaşantımızdaki eylem ve only determine the actions and tutumları belirlemekle kalmıyor, psi- behaviors in our social life in the future kolojimiz üzerinde de çok etkili olu- but also have a considerable impact yor. Bebeklik evresinde güvenli veya on our psychological state. Once the güvensiz bağlanma biçiminde tanım- basics of healthy relationships, namely lanan sağlıklı ilişkilerin temeli bir kez the safe or unsafe forms of attachment, oluştuktan sonra, yaşam boyu aynı are being laid during the infantile pe- şekilde devam ediyor. Üstelik bağlan- riod, they last lifelong. Moreover, our ma biçimlerimizi sadece anne-baba- forms of attachment are influenced larımızın davranışları da etkilemiyor. by the behavior of our parents as well Asıl belirleyici olan ebeveynlerin ken- as and more dominantly by what they di anne-babalarından öğrendikleri... learn from their own parents. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Elifnur Çeceli, from the University of Enstitüsü Gelişim Psikolojisi Progra- Maltepe, Developmental Psychology mı Psikoloji Anabilim Dalı’ndan Elif- Program of the Psychology Depart- nur Çeceli, 48-60 ay arası çocuklara ment at the Institute of Social Scienc- sahip 200 ebeveyn üzerinde yap- es, conducted a research project on tığı araştırmada ebeveynlerin anne 200 parents who have 48-60-month- babalarından algıladıkları tutumlar, old children. She examined the corre- anne babalarına bağlanma stilleri ile lation between the behaviors that par- kendi anne babalık tutumları arasın- ents observed from their own parents, daki ilişkiyi inceledi. Çeceli’nin araş- their forms of attachment, and their tırmasında aşırı annelik, ev kadınlığı- parental behaviors. The research re- nı reddetme, karı koca geçimsizliği vealed how the factors such as over- gibi etkenlerin saplantılı ve kayıtsız parenting, rejection to be a housewife, bağlanma düzeylerini nasıl etkilediği marital conflict cause the obsessive ortaya çıkarıldı. and indifferent attachment levels. Araştırma sonucunda, 48-60 ay ara- As a result of the research, reached sı çocuğa sahip ebeveynlerin anne meaningful relations that parents, babalarından algıladıkları tutumların who have 48-60-month-old children, etkilerine ilişkin anlamlı sonuçlar bu- observed from their own mothers lundu. Bazı sonuçları şöyle sıralamak and fathers. The conclusions can be mümkün: specified as follows: • Bu yaş grubundaki çocukların anne • 48-60-month-old children’s expec- babalarının kendi ebeveynlerinden al- tations for approval and attention fall gıladıkları karı-koca geçimsizliği dü- as the marital conflict level that their zeyleri arttıkça kabul ve ilgi beklenti- parents observed from their own leri de azalıyor. parents increases. • Kendi ebeveynlerinden algıladıkları • The psychological autonomy increas- aşırı annelik düzeyleri arttıkça psiko- es as the overprotectiveness level ob- lojik özerklik tutumları artıyor. served from own parents increase. • Ebeveynlerin kendi annelerinden • Overparenting level of parents by gördüğü aşırı ilgi, kendi çocuklarına their own mothers increases the au- gösterdikleri özerk ve özgür tutumla- tonomous and free behaviors that rı artırıyor. they adopt towards their children. 101

Psikoloji Psychology Erkek ve kız çocuğa • 48-60 ay arası çocuğa sahip ebe- • As the level of rejection to be a sahip ebeveynlerin veynlerin kendi ebeveynlerinden al- housewife that the parents having kontrol ve denetleme gıladıkları ev kadınlığını reddetme 48-60-month-old children observe güdüleri, anlamlı düzeyleri arttıkça psikolojik özerklik from their own parents increase, psy- şekilde farklı çıktı. tutumları artıyor. chological autonomy increases as well. The study • Kendi ebeveynlerinden algıladık- • Psychological autonomy increas- demonstrated that the ları karıkoca geçimsizliği düzeyleri es as the marital conflict level they controlling instincts arttıkça psikolojik özerklik tutumları observed from their own parents in- of the parents who artıyor. creases. have both male and • Kendi ebeveynlerinden algıladıkla- • Psychological autonomy increases female children are rı baskı ve disiplin düzeyleri arttıkça as the oppression and discipline level significantly different. psikolojik özerklik tutumları artıyor. exposed to by own parents increases. • Aşırı annelik düzeyleri arttıkça kont- • Their controlling behaviors increase as 102 rol denetleme tutumları artıyor. the overprotectiveness level increases. • Kendi ebeveynlerinden algıladıkla- • Their controlling behaviors increase rı baskı ve disiplin düzeyleri arttıkça as the oppression and discipline lev- kontrol ve denetleme tutumları ar- el that they were exposed to by their tıyor. own parents increases. Korku, ilişkileri nasıl etkiliyor? How does fear affect relationships? Çalışmaya göre, 48-60 ay arası ço- According to the study, as the over- cuğa sahip ebeveynlerin kendi ebe- parenting level of parents by their veynlerinden gördükleri aşırı annelik own parents increases, their “safe at- düzeyleri yükseldikçe, “güvenli bağ- tachment level” falls. lanma düzeyleri” azalıyor. As the levels of rejection to be a Ev kadınlığını reddetme düzeyleri ve housewife and the marital conflict kendi ebeveynlerinden algıladıkları that they observed from their own karı-koca geçimsizliği düzeyleri art- parents increase, their level of fearful tıkça korkulu bağlanma düzeyleri ise attachment increases. artış gösteriyor. So why? It is because the increase Peki neden? Çünkü kendi ebeveynle- of overprotectiveness, rejection to rinden algıladıkları aşırı annelik, ev ka- be a housewife, increase of the op- dınlığını reddetme ve baskı ve disiplin pression and discipline levels have düzeyleri artışı tüm bu tercihlerde et- an influence on all these preferences. kili. Sonuç olarak saplantılı bağlanma Consequently, obsessive attachment düzeyleri etkileniyor. levels are affected, as well. Erkek ve kız çocuğa sahip ebeveyn- The study demonstrated that the lerin kontrol ve denetleme güdüleri, controlling instincts of the parents anlamlı şekilde farklı çıktı. who have both male and female chil- Çocuğundan ayrı kalmış ebeveynlerin dren are significantly different. psikolojik özerkliği ise çocuğundan Another outcome was the notably ayrı kalmamış ebeveynlere göre an- higher degrees of psychological au- lamlı şekilde yüksek görüldü, bu da tonomy for the parents separated dikkat çekici başka bir detay. Çocuk- from their children than the ones not larından ayrı kalan ebeveynlerin kendi- separated, which is very remarkable. It lerini daha özerk buldukları ispatlandı. is proven that the first ones also find themselves more autonomous.

Böylece, yapılan bu araştırma sonu- Thus, as the research shows once again, Ebeveynler anne cunda huzursuz bir evde büyüyen once the children who were raised in babalarından ne kadar çocuğun ebeveyn olduğunda çocu- an uneasy home environment become çok baskı görürlerse o ğuyla olan ilişkisini bu deneyimlerin parents themselves, these experiences kadar çok özgür olmaya etkilediği yeniden kanıtlanmış oldu. have an influence on the relationship ve özerklik kazanmaya Ebeveynlerin kendi annelerinden gör- with their own children. Overparenting dükleri aşırı ilgi ise tam tersi bir etkide of parents by their own mothers has a çalışıyor. bulunarak kendi çocuklarına göster- reverse impact and increases free be- The more oppression the dikleri özgür tutumlarını artırıyor. havior that they adopt towards their parents were exposed to Oysa, çocuklar; bağlanma ihtiyacı gi- children. derildiğinde ve bakım veren kişi ge- Yet, the children, once their need for by their parents during rekli olduğu durumlarda ulaşılacak attachment is fulfilled and their care- their childhood, the noktada olduğunda, etrafı tanıma ara- taker is available whenever they need, yışı içerisinde oluyor. Bu açıdan kendi seek to discover their environment. more independence and ihtiyaçları tatmin edilmemiş bir çocu- Therefore, the children whose needs autonomy they tend to gain. ğun ebeveyn olduğunda çocuğunun are not satisfied are most likely to be bağımsızlığını fazladan desteklemesi a parent who supports the independ- muhtemel görünüyor. ence of their children too much. Geçimsiz ailelerin çocuklarına ne What happens to the children being oluyor? exposed to marital conflict? Karı koca geçimsizlikleri yaşayan A high incidence situation is that the ebeveynlerin özgür ve özerk oldukları parents having marital conflicts tend sık rastlanan bir durum. Ebeveynler, to be free and autonomous. The more anne babalarından ne kadar çok baskı oppression the parents were exposed görürlerse o kadar çok özgür olmaya to by their parents during their child- ve özerklik kazanmaya çalışıyor. Ebe- hood, the more independence and veynlerin kendi ailelerinde gördükleri autonomy they tend to gain. Expo- aşırı denetleyici ve kontrolcü oluşları sure to extreme controlling behaviors ile kendi çocuklarının üzerinde de aşı- during their childhood deeply impacts rı kontrol ve denetleme tutumları bu parent’s controlling attitudes towards anlamda çok ilişkili. Aşırı bağımlı bir their own children. Safe attachment annenin çocuğunda güvenli bağlan- level of the children having an overde- ma oranı düşük çıkıyor. pendent mother turns out to be low. Yine, kendi annesinden “yüksek dü- Also, parents observing “high levels zeyde ev kadınlığını reddetme” duy- of rejection to be a housewife” from gusu algılayan bir ebeveynin “korku- their own mother are expected to lu bağlanma”nın eseri olmuş olması have feelings of “fearful attachment”, beklenen bir duygu. Araştırmada bu which is a result that the research sonuca dikkat çekiliyor. Geçim soru- emphasizes. Growing in families suf- nu yaşayan ailelerde baskı altında bir fering from marital conflict, parents çocuk büyütme tavrı içselleştirilmiş might have internalized the behavior olabiliyor. Bu durum da çocuklarda of raising children under pressure, ex- korkulu bağlanmayı arttırıyor. acerbates the fearful attachment. Sonuçta, “aşırı annelik” düzeyi arttık- As a consequence, it is inevitable to ça da çocuğun anneye bağımlı hale talk about a problematic case that the geldiği sorunlu bir halden bahsetmek children become dependent on their kaçınılmaz oluyor. mother as the “overparenting” level increases. 103

Sinema Cinema ROBOTLAR HAYAL KURAR MI? DO ROBOTS IMAGINE? Yazar / Writer: Doç. Dr Aybike Serttaş Anlatı içinde dünü, bugünü ve yarını saklar. Bu nedenle söz sihirlidir. Sinema içinde hayatı ve anlatıyı barındırır; sinema da sihirlidir. Son zamanlarda sıkça duyduğum bir ifade, sinema ve hayatın kesiştiği noktalardan birini hatırlatıyor bana; “Adeta bir distopyanın içindeyiz.” diyor pek çok insan sohbetlerde ve susup gözlerimizi hüzünle uzaklara dikiyoruz. Distopyanın içinde olmaktan ne anladığımızı birbirimize sorma gereği duymuyoruz çünkü kelimenin karamsar bir çağrışım yaptığı ortada. Narrative embodies past, present and future in itself. That’s why the word is magical. Cinema features life and narrative, thus, it is magical as well. A statement that I hear constantly these days reminds me of the intersection between cinema and life: “We virtually go through a dystopia,” say many people during conversations and we all keep quiet having a faraway look. We do not feel the need to ask each other what we understand by being in a dystopia since the word has an obvious pessimistic connotation. 104

D istopik filmlerde, dünya in- In dystopic movies, the world has sanlar için yaşanmaz bir hâl become an unlivable place. Dealing almıştır. Postmodernizm, with themes such as postmodern- yabancılaşma, militarizm, otoriter ism, alienation, militarism, authoritari- devlet yapısı, çok uluslu teknoloji an state, capitalist ambitions of multi- şirketlerinin kapitalist hırsları gibi national technology companies, these temalar içeren bu filmler, içlerinde movies embrace not only a pessimistic hem karamsar bir gelecek hayalini projection of the future but also heavy hem de mevcut sistemin ağır bir criticisms against the present estab- eleştirisini barındırır. Sinemada bu lishment. This genre accentuates the tür, bilginin en değerli meta oldu- fact that the information is the most ğunu vurgularken, teknolojik geliş- valuable asset and, holds implications melerle bireysel ve toplumsal mut- that technological advancement and luluğun ters orantılı olduğuna dair the individual and collective happiness mesajlar içerir. are inversely proportional. Distopik filmlerin bir alt türü olan ve As a subgenre of dystopic movies, post-endüstri dünyasını tasvir eden cyberpunk which depicts the post-in- siberpunk filmlerde de dünya kâbus dustrial world has also a nightmarish atmosferine sahiptir, aynı zamanda atmosphere. Moreover, such movies bu filmler çağdaş toplumun bazı bi- could also be seen as a warning to leşenlerine karşı bir uyarı olarak da certain elements of contemporary so- görülebilir: Kameralarla dolu bir dün- ciety: In a world full of cameras and yada, mesajların, telefonların ve sos- under the circumstances in which yal medyanın sıkça hacklendiği koşul- messages, cell phones, and social me- larda, kişilerin mahremiyetlerine zarar dia accounts are often hacked, it is gelmesinden korkmaları normaldir. quite normal that people are worried Pek çok yerde kullanılan çeşitli ek- about their privacy. Various screens ranlar, hem gözetlendiğimizi vurgular used in numerous places not only em- hem de bize başka hayatların sessiz phasize that we are monitored but gözlemcileri olduğumuzu hatırlatır. also remind us that we are silent ob- Türün örneklerinde gelecekteki kent- servers of different lives. Examples of ler tehlikeli, yabancılaşmış, büyük şir- this subgenre describe future cities as ketlerin hâkim olduğu, medyaya doy- dangerous, alienated megacities that muş megakentler olarak tasvir edilir. are dominated by big companies and Hayatlar ve zihinler, teknolojiye her media. Lives and minds are integrated zamankinden daha fazla entegredir. into technology more than ever. 1982 tarihli bir siberpunk film olan Bla- A cyberpunk movie from 1982, Blade de Runner, yirmi birinci yüzyılı betim- Runner sets in 2019 and portrays the ler ve filmsel zamana göre yıl 2019’dur. 21st century. In the movie which is Film, Philip K. Dick’in Do Androids Dre- adapted from Philip K. Dick’s novel am of Electric Sheep romanından uyar- Do Androids Dream of Electric Sheep, 105

Sinema Cinema Robotlar “Biz bilgisayar lanmıştır. Filmde Tyrel Corp. adlı şirket, the company called Tyrel Corp had al- değiliz. Biz canlıyız. Ortak robot evrimini gerçekleştirmiş ve insa- ready attained robotic evolution and yanlarımız var, ortak na benzeyen kopyalar üretmiştir. Dünya produced human-like replicants. Once sorunlarımız…” derken dışı gezegenlerde köle olarak kullanılan these robots that are used as slaves kendileri üzerine düşünmüş bu robotlar bir süre sonra isyan edin- in extraterrestrial planets revolt, their olduklarını ve kendilerini ce yok edilmelerine karar verilmiştir. destruction becomes imminent. Since nasıl tanımladıklarını Filmde bu durum “infaz değil, emekliye the destruction is expressed with the gösterirler. ayırma” şeklinde anlatılmaktadır ki köle line “retirement, not execution” in the The robots, also, question olarak kullanılan bu robotların işçi sını- movie, it is safe to say that the slave themselves. By saying “We fını temsil ettiği söylenebilir. robots represent the working class. are not computers. We are physical. We’ve got Film, genel planda karanlık bir kent The movie starts with a master shot a lot in common, similar görüntüsüyle başlar. Ölçek yaklaştı- of a dark city image. As the camera problems…” they express ğında uçan otomobiller, dünya dışı comes close, flying automobiles and their self-reflections and kolonilerde yeni bir yaşam vaadi billboards promising a new life in ex- self-definitions. sunan dev reklam panoları ilk göze traterrestrial colonies are the first çarpan ögelerdir. Öyküde öteki, ro- things that draw attention. The mar- botlardır. Asi ve vahşi olarak tasvir ginalized character in this story is ro- edilirler ve teker teker öldürülürler. bots, which are demonstrated as sav- Filmdeki tabirle kopyalar, gerçek bir ages and killed one by one. As said in insandan yalnızca bazı testlere tâbi the movie, they could only be distin- tutularak ayırt edilebilirler. Kopya- guished from an actual human by be- ların başlangıçta duygulara sahip ing put to some tests. When it is real- değilken bir süre sonra duyguları da ized that the replicants could imitate taklit edebildikleri anlaşılınca yok emotions, that is an ability which they edilme süreçleri başlar. Tyrol şir- lack initially, their annihilation begins. ketinin sloganı ise “İnsandan daha Tyrol’s motto is “More human than hu- insan”dır. Daha kusursuz kopyalar man”. To produce even more perfect üretmek için, şirket kopyalara geç- replicants, the company has put emo- miş, duygular ve anılar yüklemiştir. tions and memories inside the robots. Bir süre sonra robotlar kendi özgün After a while, they have constituted duygularına ve düşüncelerine ulaş- their own emotions and opinions. This mışlardır. Bu gelişme kopya oldukla- development leads them to refuse rını kabul etmemelerine sebep olur. that they are mere replicants. Filmdeki iç mekânlar gölgeli, az ışık- The interiors in the movie are shady lı, duvarlarında yansımalar olan yer- and low-light places with reflections on lerdir. Dış mekânlar ise karanlık, sisli their walls, while the outdoor is dark, ve ıslaktır. Kent karmaşık, kalabalık, foggy and wet. The city is intricate, sürekli trafiğin yoğun olduğu, hare- crowded and congested and, always ket hâlinde bir kenttir. Farklı alt kül- in motion. Different sub-cultures and türlere ve sosyoekonomik özelliklere people of various socioeconomic char- mensup insanlar iç içedir. Tek tip in- acteristics overlap each other. Humans 106

san yoktur; fakat insanlar ortak bir are not standardized, but they seem to Bu sahne içinde ruhsal paydada buluşmuş gibidir. find common spiritual ground. dikkat çekici bir sistem eleştirisi vardır: Filmin ana karakteri Deckard’ın da During the movie, it is sometimes im- Bu sisteme dâhil robot olabileceği zaman zaman ima plied that the principal character, Deck- olanların tek kurtuluş edilir. Bu durum karakterin “Ben ard could also be a robot. This prompts kimim?” sorusunu tetikler. Filmde the character to ask “Who am I?”. It is yolu ölmektir. kendini sorgulayan sadece ana ka- not only the principal character who rakter değildir. Robotlar “Biz bil- questions himself. The robots, also, The scene provides a gisayar değiliz. Biz canlıyız. Ortak question themselves. By saying “We are remarkable critique yanlarımız var, ortak sorunlarımız…” not computers. We are physical. We’ve of the established derken kendileri üzerine düşünmüş got a lot in common, similar problems…” olduklarını ve kendilerini nasıl ta- they express their self-reflections and order: The only escape nımladıklarını gösterirler. Maddi ve self-definitions. Regardless of the mate- for those who are fiziksel koşullar ne olursa olsun insa- rial and physical conditions, the human’s implicated in the nın anlam arayışı sürmektedir. Soru quest for meaning continues. Asking system is to die. sormak insanın doğasında vardır ve questions is part of human nature and, ne olursa olsun insan kendisi için çi- the human, at any rate, manages to go 107 zilen sınırların dışına çıkmayı başarır. beyond the given borders. Questioning Sorgulamak rahatsızlık verici fakat is something disturbing but it is also lib- özgürleştiricidir. Filmde daha fazla erating. The replicant killing its creator yaşam isteyen kopyanın yaratıcısını for his desire to increase his lifespan is öldürmesi de işçi-işveren ilişkisini another good metaphor that represents betimleyen iyi bir metafordur. Aynı the labor relations. At the same time, the zamanda film boyunca genel bir scene constitutes an example for one tema olarak işlenen, insanın kendi of the prevailing themes of the movie, ürettiği teknolojiye yenilmesi konu- particularly the human’s defeat by the su bu sahnede somutlaşır. technology that he/she has created. Filmin sonunda, köle olmaya itiraz At the end of the movie, the lifetime of eden asi kopyanın yaşam süresi sona the replicant who rose against being erer ve elindeki beyaz güvercin uçar slave ends and the white pigeon that it gider. Bu sahne içinde dikkat çekici carries fly away. The scene provides a bir sistem eleştirisi vardır: Bu siste- remarkable critique of the established me dâhil olanların tek kurtuluş yolu order: The only escape for those who ölmektir. Pek çok kültürde ölüm, ru- are implicated in the system is to die. hun geçici dünyadan kalıcı dünyaya Many cultures see death as the soul’s geçişi, bir çeşit kurtuluş, hatta yeni- passage to the permanent world, kind den başlangıçtır. Kapanış karesinde, of liberation, even a fresh start. In the fi- daha önce yardımcı karakter Racha- nal frame of the movie, the words used el için söylenen sözler bir kez daha for the supporting character, Rachel, duyulur: “Yaşayamayacak olması is heard once again: “It’s too bad she çok kötü, fakat kim yaşıyor ki?” won’t live. But then again, who does?”

Kitap Book BU AY NE OKUYALIM? Okunacak o kadar çok kitap, WHAT TO READ When there are so many books, bilimsel çalışma, deneyim, THIS MONTH? scientific studies, experiences, research, but often we don’t know what to read. araştırmalar var ama çoğu kez Especially in these days when we spend ne okuyacağımızı bilemiyoruz. more time at home and with ourselves Özellikle korona salgını nedeniyle due to corona pandemic, for those who say “What should we read? “, we evde ve kendimizle daha çok have compiled some of the books that zaman geçirdiğimiz bu günlerde have just been published. Good and “Ne okuyalım?” diyenler için raflara bountiful readings… yeni çıkan bazı kitapları sizler için derledik. İyi ve bol okumalar… ZAMANI YAKALAYAN OFISLER BÖYLE YAŞIYORUZ ARTIK OFFICES CAPTURING TIME THE WAY WE LIVE NOW Şebnem Toker / Doğan Kitap Susan Sontag / Can Yayınları Şirketlerin giderek AIDS’in toplumu kasıp büyüdüğü küresel çağda, kavurmaya başladığı ofisler de büyük bir hızla yıllarda, New York’lu bir değişiyor. Aynı anda adam bu amansız hastalığın hem bir kentte hem de belirtilerini göstermeye dünyanın başka bir yerinde başlar. Manhattan’ın olmak, kıtalararası uzun eğitimli seçkin tabakasına seyahatler yapmak, farklı ait geniş arkadaş çevresi, kültürlerin bir arada olduğu kullandığı ilaçlardan tuttuğu toplantılar düzenlemek günlüğe kadar hastalık gerekiyor. Çeyrek asra sürecini konuşurken, bir yaklaşan kariyeri boyunca yandan kendi ölümlerini farklı kurumlarda çalışmış düşünür. Hastalık, asla olan Şebnem Toker, ofis yalnızca hastaya ait değildir. hayatında kendini kaybolmuş hisseden herkes için Sontag’ın bir dostunun hastalığa yakalanmasını bir rehber niteliğinde. öğrendiği gün bir oturuşta kaleme aldığı öykü In our global age when companies have been Covid-19 salgın günlerinde ilginizi çekebilir. increasingly growing, the offices are changing At the time when AIDS was ravaging the at a great pace as well. Being simultaneously society, a New York man notices that he has in a city and another part of the world, making the symptoms of this incurable disease. While long intercontinental voyages, and organizing his elite and educated group of friends from events in which different cultures converge has Manhattan discusses the disease process from now become unavoidable. Şebnem Toker has the medications to the diary that he keeps, they worked at many various institutions throughout reflect on their own death as well. Never a disease her 25-year career, and her book constitutes a merely concerns the patient. The story which guide for everyone who feels lost in their office Sontag wrote in one sitting after hearing her environments. friend’s disease might catch your attention during the Covid-19 epidemic. 108

AHMET HAŞIM ESTETIĞI ÜZERINE ÖZGÜRLEŞEBILMEK - KURAMSAL ANALIZLER ÖZGÜR OLMA CESARETI THEORETICAL ANALYSIS ON THE COURAGE TO BE FREE AHMET HAŞIM AESTHETICS Guy Finley / Destek Dr. Cem Yılmaz Budan / Grafiker Yayımlandığı Modern Türk şiirinin ülkelerde haftalarca kurucuları arasında yer alan çok satanlar Ahmet Haşim, kendine özgü listesinde yer alan estetiği, düşünce dünyası ve kitap özgür olabilme yaşam pratiğiyle günümüzde cesareti üzerine de muhtelif incelemelere korkulara meydan konu olmayı sürdürüyor. okuyan eşsiz bir Haşim’in estetiğini tüm manifesto olarak cepheleriyle kavrayabilmek nitelendiriliyor. Daha için, şairin sanatını ve önce Türkiye’de fikriyatını şekillendiren yüz binlerce kaynakları bütüncül bir okuyucuyla buluşan yaklaşımla değerlendirmek Vazgeçebilmek ve kaçınılmaz. Kitap, bu Sevebilmek kitaplarının da yazarı olan bütüncül yaklaşımın oluşumuna katkıda bulunmak Guy Finley bu kitabında insanların kendi üzere Ahmet Haşim estetiğine ilişkin alternatif yaşamını yönetebilmesinin değerini ve okuma/değerlendirme yöntemleri öneren bir önemini anlatıyor. Yazarın insan hayatını içeriğe sahip. Edebiyattan plastik sanatlara uzanan iyileştirme gücü için gerekli bilgeliği geniş bir disiplinlerarası yaklaşımla ele alınan sunduğu kitap kişisel gelişimin en önemli analizler, şairin sanat kuramı alanındaki görüşleri, parçalarından biri olan bireysel özgürlük flanör kimliği ve batılı kaynakları da çalışma lar adımı için gerekli anahtarları okuyucuların kapsamında inceleniyor. dikkatine sunuyor. As one of the founding fathers of modern Turkish The book, which remained on the poetry, Ahmet Haşim continues to be a subject bestseller lists in many countries for of various interpretations with his distinctive weeks, is seen as a unique manifesto on approach to aesthetics, his world of thought being courageous against fears. Also the and lifestyle. To grasp Haşim’s aesthetics in author of the books that were published every aspect, it is indispensable to evaluate in Turkey titled “The Secret of Letting the sources that shape the poet’s art and ideas Go” and “Relationship Magic,” Guy Finley with a holistic perspective. As a contribution stresses the importance and merit of to the formation of such a perspective, the self-freedom in The Courage to Be Free. book suggests alternative analytical methods Furthermore, he provides the necessary regarding the aesthetics of Ahmet Haşim. The wisdom to acquire the ability of self- book carries out its analyses through a wide range improvement and presents the essential of interdisciplinary approaches extending from keys for individual freedom, which is one literature to plastic arts. Haşim’s opinion on art of the most crucial aspects of personal theory, his flâneur personality, and his Western growth. sources are also the book’s topics of discussion. 109

Kitap Book MERAKLI ZIHINLER KAYGI ÇAĞI CURIOUS MINDS AGE OF ANXIETY John Brockman / Pegasus Yayınları Kemal Sayar / Kapı Yayınları Meraklı Zihinler, Ölümcül salgın bizi 27 bilim insanının evlerimize ve korkuya özgün otobiyografik hapsetti. Görünen o hikayelerinden ki bu salgın geçse bile oluşuyor. Her yazar, ardından bir ruhsal enkaz bilim insanı olma bırakacak. Bu süreç kararlılığını tetikleyen içinde her birimizi adeta anı ya da çocukken mikrobiyolog kesildik, etkisi altında kaldığı sürekli haber izlemekten kişileri, olayları ve malumat yorgunu olduk. ortamları tanımlamaya Sürecin belirsizliği pek çalışıyor. Onları çoğumuzda kaygıya ve birer bilim insanı ümitsizliğe yol açtı. Bir olmaya iten olaylar kaygı çağında yaşıyoruz mı yaşadılar, yoksa şartlar mı öyle şekillendi? artık. Yumrukları gözümüzle seçemediğimiz bir Bilimi seçmelerinde anne ve babalarının, yerden yiyoruz. Bir yandan da umutla hayata akranlarının veya öğretmenlerinin payı neydi? tutunuyoruz. Bu kitabı oluşturan makaleler Neden psikolojiyi değil de matematiği ya yaşadığımız koronavirüs salgınını toplumsal ve da neden biyolojiyi değil de fiziği seçtiler? ruhsal düzlemde daha iyi anlamaya çalışıyor. Bilim insanı olma yolundaki dönüm noktaları, Bununla yetinmiyor ve buradan daha az hataları ve aydınlanma anları nelerdi? Meraklı hasarla çıkabilmemiz için bazı pratik ipuçları ve Zihinler’in bize yalnızca bilim değil, hayat öneriler sunuyor. hakkında da öğreteceği pek çok şey var. The deadly pandemic has trapped us in our The book comprises authentic homes and in fear. It seems that even if this autobiographical stories of 27 scientists. pandemic passes, it will cause a spiritual crash. Each author tries to define the memories In this process, every one of us was almost that stimulated their determination to microbiologist, we were tired of watching be scientists or the persons, events, and the news constantly. The uncertainty of the environments by which they were affected. process has led to anxiety and despair in many Did they go through events that led of us. Now we live in an age of anxiety. We are them to be scientists, or was it only the punched from the spot that we cannot see. At circumstances? What role did their parents, the same time, we hold on to life with hope. peers, and teachers play in their choice to be The articles that make up this book are trying scientists? Why not psychology, mathematics, to better understand the coronavirus pandemic or biology but physics? What are the turning we are experiencing on a social and spiritual points, mistakes, and moments of illumination level. The book is not content with this and on their journey to be scientists? Curious offers some practical tips and suggestions to Minds teaches us many things on not only the help us get out of here with less damage. It is science but also the life itself. a guide book to increase our mental resilience and better cope with anxiety. 110

DERIN ÖĞRENME HITITLER: ANADOLU SAVAŞÇILARI DEEP LEARNING WARRIORS OF ANATOLIA: A CONCISE HISTORY OF THE HITTITES Zeynep Ünal / Nobel Bilimsel Eserler Trevor Bryce / Kronik Kitap Son yıllarda, yapay Hititler; Genç Tunç zekâ tekniklerinden Çağı’nda Antik insan beyninin çalışma Yakındoğu’nun en büyük şeklinden esinlenerek askeri gücü haline nasıl geliştirilen ve yapay geldiler? Düşmanları sinir ağları ilkeleri karşısındaki zaafları üzerine inşa edilen derin nelerdi? Anayurtları öğrenme yaklaşımları, olan ve denizlerle verilerin tanınması ve bağlantısı bulunmayan sınıflandırılmasında Anadolu’nun ırmaklarını etkin yöntem olması seyrüsefere imkan sebebiyle büyük tanımayışı karşısında ne önem kazandı. Kitapta tür önlemler almışlardı? yapay zekâ kavramı Nüfuslarının azlığıyla detaylı şeklide ele alınmış. Yapay zekâ kavramı açıklamaya çalışılırken tarihsel ve kimi zaman ülkelerini kasıp kavuran salgın gelişiminde yer alan önemli detaylara yer hastalıklarla nasıl mücadele ediyorlardı? verilmiş, ilkel tekniklerden daha gelişmiş Bu antik imparatorluğun yükselişinin ve tekniklere doğru bir akış takip edilmiş. Bazı parlak başarılarının arkasında hangi güçler geleneksel tekniklerin sağladığı avantajlardan yatıyordu? Antik dünyanın, tarihi üç bin yıldan dolayı günümüzde halen kullanıldığı ve fazla bir süredir kayıtlardan silinmiş olan ve en gelişmiş teknikler için bir temel oluşturduğu gizemli uygarlıklarından biri olarak gösterilen vurgulanmış. Hititleri olabildiğince canlı ve alışılmadık bir üslupla kaleme alan Trevor Byrce, hem Hitit In recent years, artificial intelligence savaşçılarını hem de Hititlerin toplumsal, dini techniques inspired by the way the human ve siyasi kültürünü açığa çıkarıyor. brain works and built on the principles of artificial neural networks, deep learning How did the Hittites become the greatest approaches, since it is an effective method military power of the Ancient Near East for the recognition and classification of in the Early Bronze Age? What were their data has gained importance. The concept of weaknesses against their enemies? What artificial intelligence is discussed in detail in kind of measures did they take against the the book. While trying to explain the concept fact that Anatolia, which has no connection of artificial intelligence, important details in to the seas and has no means of navigation, its historical development were given and has no connection to the seas? How were a flow was followed from primitive to more they struggling with the scarcity of their advanced techniques. It has been emphasized population and the pandemic that sometimes that some traditional techniques are still used ravaged their country? What powers lay today due to their advantages and provide a behind the rise and glittering achievements basis for advanced techniques. of this ancient empire? Trevor Byrce, entitles the Hittites as one of the most mysterious civilizations, which has been erased from the records for more than three thousand years. 111

Güncel Actual K opernik Atmosfer Gözlem Servisi, OZON T he Copernicus Earth Observation Arktik üzerinde yer alan ozon ta- TABAKASINDAKI Programme has announced the bakasındaki en büyük deliğin ka- coverage of the largest hole in the pandığını açıkladı. EN BÜYÜK ozone layer above the Arctic. Kopernik Atmosfer Gözlem Servisi’nden DELIK KAPANDI “The Northern Hemisphere ozone hole yapılan açıklamada “2020 Kuzey Yarım- of 2020 is uncommonly covered” The küre ozon deliği eşine az rastlanır şekil- OZONE LAYER’S LARGEST Copernicus Earth Observation Pro- de kapandı” ifadeleri kullanıldı. HOLE COVERED gramme said in a statement. Bilim insanları ender görülür bir delik Scientists observed the formation of oluşumu gözlemledi ve bunun kuzey rare hole, which were thought to be due kutbundaki düşük sıcaklıkların bir so- to low temperatures in the Arctic, and it nucu olduğu düşünülüyor, deliğin Gü- has been argued that the expansion of ney Yarımküre’ye kadar genişlemesinin the hole into the Southern Hemisphere insanlar için riski olacağı belirtiliyordu. would pose a risk to humanity. On the Öte yandan uzmanlar, bu gelişmenin other hand, experts noted that this yeni tip koronavirüs (Kovid-19) karanti- development had nothing to do with nasıyla herhangi bir ilgisinin olmadığını the quarantine of the new coronavirus kaydetti. Kapanmaya neden olan ana (Covid-19). The main factor that causes etkenin, karbon salınımındaki düşüşün coverage is not the reduction of carbon değil, stratosfer tabakasında meydana emissions, but rather the warming of the gelen ısınmanın olduğu bilgisi veriliyor. stratospheric layer. GENETIK ÖMRÜMÜZ 38 YIL! OUR GENETIC LIFESPAN IS 38 YEARS! A vustralyalı bilim insanları, omurgalı I n their study of the life cycle of vertebrates, canlıların yaşam döngüsünü inceledik- Australian scientists have concluded that leri çalışmada modern insanın geneti- modern man’s genetics enables them to live ğinin en çok 38 yıla kadar yaşamaya olanak up to a maximum of 38 years. New lifestyles verdiğini sonucuna ulaştıklarını açıkladı. İnsan and developments in the field of medicine ömrü, yeni yaşam tarzı ve tıp alanındaki geliş- prolong human life. melerle uzuyor. The research team, which examined the life Avustralya Bilimsel Araştırma Kurumu spans of vertebrates through gene analy- (CSIRO) bünyesinde gen analizi ile omurgalı sis within the Commonwealth Scientific and canlıların yaşam sürelerini inceleyen araştırma Industrial Research Organisation (CSIRO), ekibi,insan genetik saatinin 38 yılla sınırlı oldu- found that the human genetic clock was limit- ğunu buldu. Ekip ayrıca homosapiensi önce- ed to 38 years. The team also found that Ne- leyen Neandertal ve Denisova insanlarının ya- anderthal and Denisova man who prioritized şama sürelerinin de 37,8 yıl olduğunu saptadı. Homosapien had a life span of 37.8 years. Omurgalıların hayat süresi tespitinin DNA’ları Dr. Ben Mayne, a member of the research baz alarak yapıldığını açıklayan araştırma eki- team who explained that the life expectancy binin üyesi Dr. Ben Mayne, bir canlının tüm of vertebrates is determined based on DNA, gen haritasına sahip olunduğunda ne kadar explained that it is also estimated how long yaşayabileceğini de tahmin edildiğini açıkladı. a living thing can live if it has a whole gene Bu araştırmaya göre en uzun yaşayan omur- map. According to this study, the Bowhead galı konumundaki Bowhead balinası 268 yıl whale, the longest-living vertebrate, lives yaşıyordu. Nesli tükenen mamutlara en fazla 268 years. An extinct mammoth was given 65 yıl ömür biçilirken Galapagos Adaları’nda a maximum life span of 65 years, while an yaşamış olan yine nesli tükenmiş bir dev kap- extinct giant tortoise species that lived on lumbağa türünün ise maksimum hayat süresi- the Galapagos Islands had a maximum life nin 120 yıl olarak ortaya çıktığı belirtildi. Şem- span of 120 years. Chimpanzees, on the oth- panzelerin ise insandan ortalama 1,7 yıl daha er hand, were found to live an average of 1.7 uzun yaşadığını bulundu. years longer than humans. 112

Vanilla Media is the one and only agency that focuses specifically on education marketing in Turkey. We develop marketing and communications strategies for universities and innovative ideas to be published on street, campus, TV and social media. Our services include developing strategies for communications management, producing ideas for guerilla and viral marketing, digital media projects, tv commercials and conducting field research. Strategy • Content • Production w w w.v a n i l l a m e d i a . c o m . t r

Açtığın Yolda, Kurduğun Ülküde, Gösterdiğin Amaçta, Durmadan Yürüyoruz. 19 MAYIS ATATÜRK’Ü ANMA, GENÇLİK VE SPOR BAYRAMIMIZ KUTLU OLSUN.