KİTAP. 23

SB.6.5.1.Ülkemizin kaynaklarıyla ekonomik faaliyetlerini ilişkilendirir. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Arif KILIÇ SB.6.1.1. Sosyal rollerin zaman içerisindeki değişimini inceler. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Tuğçe DUMAN 82

ÖNEMLİ NOT AFİŞ TASARIMLARI ÖNSÖZ 83

SB.5.4.5. Yaptığı çalışmalarda bilimsel etiğe uygun davranır. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Mehmet GÜMÜŞ 84

SB.6.5.2. Kaynakların bilinçsiz kullanımının canlı yaşamına etkilerini analiz eder. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Binnur DURSUN 85

SB.7.1.4. İletişim araçlarından yararlanırken haklarını kullanır ve sorumluluklarını yerine getirir. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Beyza ATAMAN 86

SB.6.1.3. Toplumda uyum içerisinde yaşayabilmek için farklılıklara yönelik ön yargıları sorgular. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Öge AKKAN 87

SB.6.6.6. Türk Tarihinden ve güncel örneklerden yola çıkarak toplumsal hayatta kadına verilen değeri fark eder. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Beyza Asena PEKŞEN 88

SB.5.7.4. Çeşitli ülkelerde bulunan ortak miras ögelerine örnek verir. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Tuğçe KORKMAZ 89

SB.6.5.2. Kaynakların bilinçsizce tüketilmesinin canlı yaşamına etkilerini analiz eder Kazanımında kullanılabilecek materyal, Berk ŞAHİNGÖZ 90

SB. 5.1.4. Çocuk olarak haklarından yararlanmaya ve bu hakların ihlal edildiği durumlara örnekler verir. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Tuğçe DUMAN 91

SB. 6.1.5. Toplumsal birlikteliğin oluşmasında sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı destekleyici faaliyetlere katılır. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Tuğçe DUMAN 92

ÖNEMLİ NOT YEREL TARİH KAYNAKLARI ÖNSÖZ 93

Ankara şehri için kullanılabilecek materyal, Tuğçe KORKMAZ 94

Samsun şehri için kullanılabilecek materyal, Rümeysa CANDEMİR 95

Nevşehir şehri için kullanılabilecek materyal, Dilara BOZKURT 96

Nevşehir şehri için kullanılabilecek materyal, BÜYÜK SAAT KÜLESİ ADANA TAŞ KÖPRÜ Uzunluğu 32 metredir. Saat kuleleri arasında en uzunudur. Saat o kadar sağlamdırki 1998 Adana depremine rağmen yıkılmamıştır. Seyhan Nehri üzerindedir. IV. (385) yüzyılda Roma İmparatoru Hadrianus tarafından yaptırılmıştır. Yüzyıllarca Avrupa ile Asya arasında önemli bir köprü olmuştur. Taş Köprü 319 metre uzunluğunda ve 13 metre yüksekliğindedir. 21 kemerinden 14’ü ayaktadır. Ortadaki büyük kemerde iki aslan kabartması görülmektedir. Dünyanın halen kullanılan en eski köprülerden biri olarak bilinmektedir. ADANA VARDA KÖPRÜSÜ Adana-Ankara istikametinde, Karaisalı İlçesi Hacıkırı Köyü'nün yaklaşık bir kilometre güney batısında bulunan Varda Köprüsü halk tarafından Koca Köprü diye anılmaktadır. Köprü 99 metre yüksekliğinde ve 172 metre uzunluğunda olup derin bir vadiyi birbirine bağlamaktadır. Varda Köprüsünün bir diğer önemli ve ilginç özelliği ise düz bir köprü olmayıp virajlı olmasıdır. Güzide Yonca TOPAL 97

Yozgat şehri için kullanılabilecek materyal, Görsel 1: Çapanoğlu Cami Görsel 2: Sarıkaya Roma Görsel 3: Kerkenes Harabeleri Hamamı Çapanoğlu Camii: Yozgat’ın en önemli ve en gösterişli yapılarından biri Çapanoğlu Camii. 1779 yılında Çapanoğlu Ahmet Paşa’nın büyük oğlu Mustafa Bey tarafından iç kısmı yaptırılan caminin dış kısmı ise 1795 yılında onun kardeşi Süleyman Bey tarafından yaptırılmıştır. Yozgat’ın sembol yapılarından olan camii akustiği ve kalem işi süslemeleriyle ziyaretçilerini hayran bırakmaktadır. Sarıkaya Roma (Kral Kızı) Hamamı: Yozgat’ta şifalı kaplıcalar olduğu bilenlerini vardır mutlaka. İşte Yozgat’ın Sarıkaya ilçesinde bulunan ve yapılan arkeolojik kazılar sonucu gün yüzüne çıkarılan tarihi Roma Hamamı da 2 bin yıllık tarihiyle bunun en güzel örneği. Dönemin kralı tarafından, yürüyemeyen kızının iyileşmesi için yaptırılan Roma Hamamı yapılan girişimler sonucunda 2018 yılında Unesco geçici miras listesine de alınmıştır. Kerkenes Harabeleri (Pteria Antik Kenti): Yozgat’ın Sorgun ilçesi Şahmuratlı köyünde bulunan Kerkenes Harabeleri’nde ilk kazı çalışmaları 2001 yılında başlamış ve günümüzde halen devam etmektedir. Her yıl düzenli olarak yapılan kazı çalışmalarıyla birlikte şehrin tarihte büyük bir yangınla yok olduğu, 7 kilometrelik sur duvarlarıyla 2.5 kilometre karelik yerleşim alanı oluşturduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Persler ve Lidyalılar arasında yapılan ve tarihte Güneş Tutulması Savaşı olarak bilinen savaşında burada yapıldığı tahmin edilmektedir. 98

Görsel 4: Nizamoğlu Konağı Görsel 5: Tavium Antik Kenti Görsel 6: Saat Kulesi (Aslan Figürü) Yozgat Müzesi (Nizamoğlu Konağı): 1871 yılında gayrimüslim bir Osmanlı vatandaşı tarafından yaptırılan konak daha sonra Nizamoğlu ailesi tarafından satın alındığı için Nizamoğlu Konağı olarak bilinmektedir. Konak 1979 yılında kamulaştırılmış, 1985 yılından itibaren de Yozgat müze binası olarak kullanılmaya başlanmıştır. İki kattan ve 10 salondan oluşan konağın alt katında Yozgat ilinde ortaya çıkarılan arkeolojik eserler sergilenirken üst katında ise etnografik eserler sergilenmektedir. Ayrıca konağın üst katında çok güzel tavan işlemeleri ve resimleri bulunan iki oda bulunmaktadır. Tavium Antik Kenti: Yozgat’ta Keltlerin yaşadığını kaç insanımız biliyor? Büyüknefes Köyü, Tavium Antik Kenti MÖ 280’li yıllarda Balkanlardan Anadolu’ya gelen Galatların Trokme (Trokmi) kolu tarafından kurulmuştur. Bölgenin adı da Antik Çağ’da Galatya’ydı. Almanların atası olarak kabul edilen Galatlar’ın, Tavium Antik Kenti’nde yaşadıkları dönemden kalma taş işlemeli birçok figür de günümüze kadar ulaşmıştır. Yozgat Saat Kulesi: Dönemin belediye başkanı Tevfik Zade Ahmet Bey tarafından 1908 yılında Şakir Usta adındaki bir ustaya yaptırılmıştır. Yozgat şehir merkezindeki bu heybetli ve asırlık kule zemin kat ve çanların bulunduğu kısımlarla birlikte yedi kattır. Çanların bulunduğu kattan itibaren üstteki ilk kattaki her cepheye ayrı yerleştirilmiş 4 saat bulunmaktadır. Her saat başında çalan çanlar şehrin her tarafından duyulacak şekildedir. Ayrıca kuledeki saatlerde kule ile aynı yaştadır. Necip ÇALIŞKAN 99

İstanbul şehri için kullanılabilecek materyal, KIZ KULESİ Kız kulesi İstanbul Boğazında ki Marmara denizi yakınlarında Salacak açıklarına küçük bir adacık üzerine inşa edilmiş bir yapıdır. Bizanslılardan kalan bir eser olan kız kulesi MÖ 24 yıllarına kadar dayanan bir geçmişe sahiptir. Kız kulesi Bizans döneminde gümrük istasyonu, Osmanlı döneminde savunma kalesi, sürgün istasyonu, karantina odası ve boğazdan geçen gemilerden vergi almakta sorumluydu. Fakat kulenin asıl işlevi yüzyıllardan beri insanlara ve gecede gemicilere göz kırpan feneri ile yol göstermektir. Kız kulesi 2000 yılında restore edilerek artık içerisinde çatal- bıçak seslerinin duyulduğu bir mekân halini almıştır GALATA KULESİ Kule, uzun yıllar boyunca gözlem kulesi olarak kullanılmıştır ve Galata yangın kulesi olarak adlandırılırdı. Kule ilk olarak Bizans imparatoru Justinianos tarafından 528 yılında inşa edilmiştir. Bugünkü görüntüsüne 1348 tarihinde Cenevizlilerin onarımı sonucunda ulaşmıştır. Bu şekilde dünyanın en eski kuleleri arasına giren Galata şu an 673 yaşındadır. Kule dokuz katlıdır ve yedi katında da asansör mevcuttur. Kule 17. Yüzyıldan sonra çok fazla ilgi görmeye başlamış. Bu ilgiyi de Türk havacılık tarihinde de büyük önemi olan Hezarfen Ahmet Çelebi bu kuleden Üsküdar’a kartal kanatlarıyla uçmayı başarmıştır. Buda Galata’nın önemi artmıştır. Kule 2013 yılında UNESCO tarafından Türkiye’deki Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir. 2020 yılında yapılan çalışmalar ile de müzeye dönüştürülmüştür. 100

SÜLEYMANİYE CAMİİ Süleymaniye Camii, Kanuni adına 1551-1557 tarihleri arasında Mimar Sinan tarafından inşa ettirilmiştir. Mimar Sinan bu camii için “Kalfalık eserimdir” demiştir. Caminin içerisinde medreseler, hamam, imaret, hazire, sıbyan mektebi, hastane, kütüphane ve dükkanlar vardır. Cami, Süleymaniye Külliyesi’nin bir parçası olarak inşa edilmiştir. Süleymaniye camiinin 4 adet minaresi vardır. Sebebi, Kanuni’nin İstanbul’un fethinden sonraki dördüncü padişah; bu dört minaredeki on şerefinin de Osmanlının onuncu padişahı olduğunun bir işaretidir. AYASOFYAİ KEBİR CAMİİ ŞERİFİ Ayasofya Bizans’ın İstanbul’a kattığı en nadide eserlerden biridir. Aynı yerde üç kez inşa edilmiştir. Günümüz Ayasofya Kebir Camii, İmparator Justinianos tarafından 532 – 537 yıllarında dönemin önemli mimarı Anthemios ve İsidoros’a yaptırılmıştır. 916 yıl Kilise olarak ibadete açık olan yapı, Fatih Sultan Mehmed’in 1453’ te İstanbul’u fethetmesiyle camiye çevrilmiştir. Ayasofya-i Kebir Camisi’nin mimarisindeki en önemli özelliği kubbesinin alışılmıştan daha büyük oluşu ve orta mekâna sahip olmasıdır. Cami inşasında mimarlar binanın yapımında mermer, taş ve tuğla kullanmış, kubbenin depremlerde kolay yıkılmaması için de hafif ve sağlam tuğlalar kullanılmıştır. 1934 yılında müzeye çevrilen yapı 2020 yılında yeniden Camiye çevrilip ismi Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi olarak değiştirilmiştir. 101

TOPKAPI SARAYI Osmanlı İmparatorluğu’na 600 yıl boyunca idare merkezi yapmıştır. Topkapı Sarayı İstanbul Sarayburnu’nda bulunmaktadır. Temelleri Fatih Sultan Mehmet zamanında 1460 yılında atılmış ve 1478 yılında tamamlanmıştır. Saray dört avlu ve harem bölümünden oluşmaktadır. Ek olarak silah ve ganimet deposu olarak kullanılan Cebehane, Divan-ı Hümayun, Adalet Kasrı ve Kutsal Emanetler Dairesi gibi yerler bulunmaktadır. Saray 1985 UNESCO Dünya Miraslar Listesi’ne giren İstanbul Tarihi yarımada içerisindeki tarihi eserlerin en başında gelmektedir. SULTAN AHMET CAMİİ Cami, 1609-1617 yılları arasında I. Ahmet tarafından Mimar Sedefkar Mehmed Ağa’ya yaptırılmıştır. Cami mavi, yeşil ve beyaz İznik çinileriyle bezendiği ve içerisinde de mavi ağırlıklı süslemeler olduğu için Avrupalılarca Mavi Camii (Blue Mosque) olarak adlandırılır. Cami, medreselerden, arasta, hamam, çeşme, hünkâr kasrı, sıbyan mektebi, imarethane ve daha birçok yapıdan oluşmaktadır. Türkiye’nin ilk altılı minareli camisidir. 102

KAPALI ÇARŞI Dünya’nın ilk alışveriş merkezlerinden biri olan kapalı çarşı 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet zamanında yapılmaya başlanmıştır. Çarşıyı büyüten ise Kanuni Sultan Süleyman’dır. Kaplı çarşıda dört bin adet dükkân bulunmaktadır. İçerisinde beş cami, bir tane mektep, yedi çeşme, on kuyu, bir sebil, bir şadırvan, yirmi dört kapı, on yedi han bulunmaktadır. Birçok deprem ve yangına şahit olan yapı günümüzde hala önemini ve yerini korumaktadır. YEREBATAN SARNICI Yerebatan sarnıcı, Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından 532 yılında yaptırılmıştır. Suyun içinden tavana doğru yükselen pek çok mermer sütundan dolayı Yerebatan Sarayı olarak anılmaktadır. 52 basamaklı merdivenle inilen ve uzunluğu 9 metreyi bulan 336 sütun bulunmaktadır. Sarnıç 100 ton su depolama kapasitesine sahiptir. Yerebatan sarnıcı Bizans döneminde imparatorların ikamet ettiği sarayların ve diğer sakinlerin su ihtiyacını karşılamıştır. 1987 yılından beri müze olarak kullanılmaktadır. Beyza Asena PEKŞEN 103

Muş şehri için kullanılabilecek materyal, Selma AYKURT 104

Trabzon şehri için kullanılabilecek materyal, Zeynep YILDIZ 105

Bursa şehri için kullanılabilecek materyal, Ayşe KARAKOÇ 106

Siirt şehri için kullanılabilecek materyal, şehri için kullanılabilecek materyal, Bahar ÖNKÜ 107

Çanakkale şehri için kullanılabilecek materyal, şehri için kullanılabilecek materyal, Özge AKKAN 108

Van şehri için kullanılabilecek materyal, şehri için kullanılabilecek materyal, Beyza ATAMAN 109

Hatay şehri için kullanılabilecek materyal, şehri için kullanılabilecek materyal,şehri için Mehmet GÜMÜŞ 110

Antalya şehri için kullanılabilecek materyal, şehri için kullanılabilecek materyal SAKLIKENT KAYAK MERKEZİ Torosların Beydağları kısmında yer alan Bakırlıdağ kuzey yamacına kurulmuş 500 dağ evi ve kayak tesislerinden oluşan bir kayak kompleksidir. Akdeniz`e ve Ekvator`a en yakın kayak tesislerinden birisi olan Saklıkent kayak merkezinde Aralık 10 – Nisan 10 arasında yaklaşık 120 gün kaliteli kayak imkânı vardır. Özellikle Şubat sonu ve Mart aylarında \" Gündüz Kayak, öğleden sonra deniz\" sloganı ile öne çıkan Saklıkent kayak merkezi, Ilıman iklimi sayesinde ülkemizdeki sıcaklığın en yüksek olduğu kayak merkezidir. SİDE ANTİK KENTİ Antik dönemde Pamfilya’nın en önemli liman kenti olan Side, Antalya’nın Manavgat ilçesinde bulunmaktadır. Side, MÖ VII. yüzyılda bir yerleşim merkezi olmuştur. MÖ VI. yüzyılda tüm Pamfilya ile birlikte Lidya Krallığı'nın egemenliğine girmiş, Lidya Krallığı’nın 547/46’da yıkılışından sonra Perslerin hâkimiyeti altına girmiştir. Bu devirde özgürlüğünü bir ölçüde koruyan kent, kendi adına sikke basmıştır. Büyük İskender’in Anadolu seferindehiçbir direniş göstermeden kapılarını Makedonya kralına açan Side, daha sonraları İskender’in kurduğu büyük sikke basım merkezlerinden biri olmuştur. ASPENDOS Antalya - Alanya karayolunun 44'üncü kilometresinden kuzeye dönen yolun 2'nci kilometresinde yer alan Aspendos, sadece Anadolu’nun değil tüm Akdeniz dünyasının en iyi korunagelmiş Roma Dönemi tiyatrosuna sahip olmasıyla ünlüdür. Şehir, bölgenin en büyük nehirlerinden Köprüçay (Antik Eurymedon) yakınlarındaki tepe düzlüğünde kurulmuştur. Akdeniz ile ulaşımını ve gelişmesini yakınındaki nehre ve dolayısıyla çevresindeki bereketli topraklara borçlu olan Aspendos’ta bugün çoğunlukla tiyatro ve suyolları ziyaret edilir. Şehre ait diğer yapıların kalıntıları ise tiyatronun yaslandığı tepenin düzlüğünde yer alır. KALEİÇİ Kaleiçi; büyük bir bölümü yıkılmış ve yok olmuş at nalı şeklinde içten ve dıştan surlarla çevrilidir. Surlar, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devirleri ortak eseridir. Surların 80 burcu vardır. Surların içinde kiremit çatılı 3000 kadar ev bulunmaktadır. Evlerin karakteristik yapıları Antalya'nın sadece mimari tarihi hakkında fikir vermekle kalmaz, aynı zamanda bölgedeki yaşam tarzını, gelenek ve görenekleri en iyi şekilde yansıtır. 1972 yılında Antalya iç limanı ve Kaleiçi semti, özgün dokusu nedeniyle \"Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu\" tarafından \"SİT bölgesi\" olarak koruma altına alınmıştır. Turizm Bakanlığı'na \"Antalya- Kaleiçi Kompleksi\" restorasyon çalışmasından dolayı, 28 Nisan 1984’de FİJET (Uluslararası Turizm Yazarları Birliği) tarafından Altın Elma Turizm Oskarı ödülü verilmiştir. Günümüzde Kaleiçi otelleri, pansiyonları, restoranları ve barları ile eğlence merkezi haline gelmiştir. Emre KALKAN 111

ÖNEMLİ NOT ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖRNEKLERİ ÖNSÖZ 112

SB.5.3.1. Haritalar üzerinde yaşadığı yer ve çevresinin yeryüzü şekillerini genel olarak açıklar. Kazanımında kullanılabilecek materyal, AÇIK UÇLU SORULAR (Sorular 10’ar puandır.) 1) Haritaların amaçlarını nasıl sıralarsınız? 2) Haritada lejantlarında hangi simgeler ve işaretler bulunmaktadır kısaca belirtiniz? 3) Fiziki haritanın içerinde hangi yeryüzü şekilleri ve nasıl gösterildiğini açıklayınız EŞLEŞTİRME (Sorular 5’er puandır.) Sarı, Kahverengi, Batı, Kırmızı nokta, Kesik, Beyaz, Yeşil nokta, Kuzey, Yatay, Geçit, Zirve Yukarıda belirtilen öğeleri aşağıdaki boşluklara yerleştiriniz. 1) Harita lejantında ilçe merkezlerini ............ ile gösterilir. 2) Fiziki haritada 3600 m ile 4000 m arası ............... renkte gösterilir. 3) Haritalarda üst kısım ............. Yönünü göstermektedir. 4) Fiziki haritalarda demir yolları .................. çizgilerle gösterilir. 5) Haritalarda en yüksek yerlere ............. Denir ve ............. Rengi ile gösterilir. 6) Haritaların lejantında ülke sınırlarını ................. Ilı gösterilir. ÇOKTAN SEÇMELİ (Sorular 5’er puandır.) 1) Aşağıdakilerden hangisi fiziki lejantında 2) Fiziki haritalarda 0 m ile 400 m Bulunan kısaltmalardan birisi değildir arasındaki renk lejantta nasıl gösterilmektedir? A. Dağ A. Yeşil B. Tepe B. Sarı C. Zirve C. Kahverengi D. Geçit D. Turuncu 3) Aşağıdakilerden hangisi fiziki haritanın özelliklerinden birisi değildir? A. Dağ, ova, plato gibi öğeleri gösterir. B. Lejantta verilen tenler ile yükseklikler öğrenilir. C. Önemli merkezleri işaret ve simgelerle gösterir. D. Fiziki haritalarda denizlerin altına indikçe su sıcaklıklarını öğrenmemize yardımcı olur. 113

YAPILANDIRILMIŞ GRİD (25 puan) 3 12 4 56 8 79 10 11 12 A. Haritada en yüksek yerleri göstermeye yarayan renk. ( ) B. Haritada yükseltisi en düşük olan yerlere verilen renk. ( ) C. Kendi akarsu yatağını aşındırarak oluşan şekil. ( ) D. Bulunduğu yere gire yüksek olan ve zirveye doğru yamaçları olan eğimli yeryüzü şekli. ( ) E. Karalarda çukur içinde birikmiş sulara denir. ( ) F. Haritalarda başkentin gösterim şekli. ( ) G. Haritalarda illerin gösterim şekli. ( ) H. Bulunduğu yere göre alçak kalmış, derin olmayan düzlüklere denir. ( ) İ. Bulunduğu yere göre yüksekte kalmış, akarsu vadilerinin bulunduğu düzlüklerdir. ( ) J. Yeryüzünde bulunan yağmur ve zirvede birikmiş karların erimesiyle, belirli zaman dilimlerinde akan sulara denir. ( ) K. Fiziki haritada dağ zirvesinin gösterildiği şekil. ( ) L. Haritada yön bulmaya yarayan araç (şekil lejantta da belirtilir). ( ) Arif KILIÇ 114

SB.5.2.1. Somut kalıntılardan yola çıkarak Anadolu ve Mezopotamya uygarlıklarının insanlık tarihine önemli katkılarını fark eder. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Sümerler tekerlek ve yazıyı icat etmekle kalmamışlar ve kendilerine ziggurat adı verilen tapınaklar inşa etmişlerdir. (Doğru) Urartular Asurlular, Hammurabi kanunları Mezopotamya’da yaşamış ve tarihte bilinen ile medeniyetlere adalet ilk kütüphaneyi inşa kavramını yerleştirmişlerdir. etmişlerdir. (Yanlış) (Yanlış) Kral Midas ile ünlü olan Lidyalılar tarihte Hititler anal(yıllık) Hipokrat, Hekataois, Frigler, kiremit, çengelli adı verilen yıllıklarla Herodot gibi birçok devrim yaratacak iğne gibi eşyalarıyla ilk tarih yazılığını bilim adamı bir icat olan başlatmışlardır. İyonlarda kendinden sonraki parayı icat yaşamışlardır. medeniyetlere örnek etmişlerdir. (Doğru) (Doğru) olmuşlardır. (Doğru) (Doğru) 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. ÇIKIŞ ÇIKIŞ ÇIKIŞ ÇIKIŞ ÇIKIŞ ÇIKIŞ ÇIKIŞ ÇIKIŞ (10 (20 (0 (10 (20 (30 (10 (20 puan) puan) puan) puan) puan) puan) puan) puan) Beyza Asena PEKŞEN 115

SB:6.7.4. Popüler kültürün, kültürümüz üzerindeki etkilerini sorgular. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Kutu içinde verilen anahtar kelime ile ilgili aklınıza gelen kelimeleri boş kutucuklara sıralayınız. (Her kutu için düşünme süresi 3-5 saniye) ------------- POPÜLER KÜLTÜR ---------------- Rumeysa CANDEMİR 116

SB 7.2.3 Avrupa'daki gelişmelere bağlantılı olarak Osmanlı Devleti'ni değişime zorlayan süreçleri kavrar. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Özge AKKAN 117

SB.6.6.1. Demokrasinin temel ilkeleri açısından farklı yönetim biçimlerini karşılaştırır Kazanımında kullanılabilecek materyal, Mehmet GÜMÜŞ 118

SB.6.5 2 Kaynakların bilinçsizce tüketilmesinin canlı yaşamına etkilerini analiz eder. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Dilara BOZKURT 119

SB.5.3.2. Yaşadığı çevrede görülen iklimin, insan faaliyetlerine etkisini, günlük yaşantısından örnekler vererek sunar. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Aşağıdaki tabloda bazı şehirlerimizin nüfus ile ilgili bazı özellikleri verilmiştir. Şehirlerin bu özelliklerinin getirdiği sonuçları ilgili yerlere işaretleyiniz. Şehirler Özellikleri Göç alır Göç verir Nüfus Nüfus 1 İstanbul fazladır azdır 2 Kars Yükselti ve engebe azdır. iklim şartları 3 Antalya ılımandır. Sanayi, ticaret, turizm gelişmiştir. Yükselti ve engebe fazladır. Kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Tarım alanları azdır. İklim şartları elverişlidir. Turizm gelişmiştir. 4 Tuz Gölü İklim şartları elverişlidir. Ulaşım yolları çevresi üzerinde yer alır. Sanayi ve ticaret gelişmiştir. 5 Bursa Yağış azdır. Buharlaşma ve kuraklık fazladır. Tarım ürünü çeşitliliği azdır. 6 Gaziantep Yer şekilleri sadedir. Ulaşım yolları üzerinde yer alır. Tarım, sanayi ve ticaret gelişmiştir. Musadin ÇİÖEK 120

SB.7.5.5. Dünyadaki gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan yeni meslekleri dikkate alarak mesleki tercihlerine yönelik planlama yapar. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Tuğçe KORKMAZ 121

SB.6.2.1. Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletlerinin coğrafi, siyasi, ekonomik ve kültürel özelliklerine ilişkin çıkarımlarda bulunur. Kazanımında kullanılabilir. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Anlam Çözümleme tablosu: Aşağıdaki ifadeleri doğru yerlere işaretleyiniz. Her doğru cevap 10 puan, toplamda 100 puandır. Açıklamalar Asya Hun Devleti Uygur Devleti Kök Türk Devleti 1)Bilinen ilk 6) Uygur hükümdarı 7) Köktürk Teoman’dır. 8) Asya Hun 2)Yenisey nehrinin çevresi ilk 9) Uygur yurtlarıdır. 10) Köktürk 3)Bumin Kağan Şeyda BOZDAĞ tarafından Türk adıyla kurulan ilk Türk devletidir. 4)745 yılında Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından kurulmuştur. 5)Hangi devlet Çinlilerle yaptığı savaşlar sonunda Çin Seddi yapılmıştır. 6)Mâni dinini kabul etmişlerdir. 7)Ötüken devletin merkezidir. 8)Metehan tarafından onlu sistem kurulmuştur. 9)Kırgızlar tarafından hangi devlete son verilmiştir. 10)Uygurlar tarafından yıkılmış hükümdarı ilteriş unvanı almıştır. Cevaplar: 1) 1.Asya Hun 2) 2. Köktürk 3) 3. Köktürk 4) 4. Uygur 5) Asya Hun 122

SB:7.6.1.Demokrasiyi ve demokrasinin gelişim evrelerini açıklar. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Bahar ÖNKÜ 123

SB:5.3.3. Yaşadığı yer ve çevresindeki doğal özellikler ile beşerî özelliklerin nüfus ve yerleşme üzerindeki etkilerine örnekler verir. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Selma AYKURT 124

SB.6.5.1. Ülkemizin kaynaklarıyla ekonomik faaliyetlerini ilişkilendirir. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Ayşe KARAKOÇ 125

S.B 6.6.2 Türkiye Cumhuriyeti devletinde yasama, yürütme ve yargı Güçleri arasındaki ilişkiyi açıklar. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Zeynep YILDIZ 126

SB.7.4. Teknoloji ve Toplum Ünitesinde kullanılabilecek materyal, Ödev İçin İzlenecek Yollar: • “Bilim, Teknoloji ve Toplum” ünitesinin tamamını kapsayacak şekilde geçmişten günümüze ünitenin kapsadığı buluşları derlemek, • Buluşlar ve buluşları hayata geçiren bilim adamlarını birleştirmek, • Buluşların ve bilim insanlarının görsellerini bulmak, • Buluşlarla ilgili kısa bilgiler vermek, • Bir tarih şeridi hazırlamak ve bunları birleştirmek, • Aşağıdaki formda değerlendirme ölçeğine göre puanlandırılacaktır. Araç ve Gereçler: Karton ya da tarih şeridi oluşturulabilecek herhangi bir artık malzeme, yapıştırıcı, makas, çeşitli kaynaklar, görseller, dilediğiniz gibi renklendirme yapabileceğiniz kalemler vb. PROJE DEĞERLENDİRME FORMU Projenin Adı : Adı-Soyadı : Öğrenci Nu : Sınıfı : BECERİLER Hiçbir Nadiren Bazen Sıklıkla Her Zaman Zaman 1 2 34 5 I.PROJE HAZIRLAMA SÜRECİ 0 0 00 0 Projenin içeriğini belirleme Projeye uygun görseller kullanma Projeyi bireysel hazırlama İhtiyaçları belirleme Farklı kaynaklardan bilgi toplama Projeyi plana göre gerçekleştirme Projenin ait olduğu üniteye hâkim olma Proje çalışmasını gerçekleştirme Proje malzemelerini etkili kullanma II.PROJENİN İÇERİĞİ Türkçeyi doğru ve düzgün yazma Bilgilerin doğruluğu Toplanan bilgilerin uygun yerleştirilmesi El becerisini iyi kullanma Yaratıcılık yeteneğini kullanma TOPLAM Binnur DURSUN 127

SB.7.5.4. Tarih boyunca Türklerde meslek edindirme ve meslek etiği kazandırmada rol Meslek liselerinde 1. Çıkış Emre KALKAN oynayan kurumları tanır. meslek edindirme 0 Puan Kazanımında kullanılabilecek materyal, Ahilik Teşkilatı Hacı Ahilik ve Lonca 128 Bektaş-ı Veli Teşkilatları sağlık eğitimi 2. Çıkış tarafından alanında faaliyet verilmemektedir. 1 Puan göstermiştir. (Yanlış) kurulmuştur. (Yanlış) (Yanlış) 3. Çıkış Ahilik Teşkilatı 2 Puan Türkiye Selçuklu ve Lonca Teşkilatı esnaf Osmanlı Devleti’ nin ve zanaatkarlardan 4. Çıkış oluşmaktadır. 1 Puan kuruluş yıllarında (Doğru) kendine yer bulur. 5. Çıkış Halk eğitimi 3 Puan (Doğru) merkezleri meslek edindirme kurumları 6. Çıkış 2 Puan arasında yer almaktadır. (Doğru) 7. Çıkış 2 Puan Lonca Teşkilatı’ na gayrimüslimler de 8. Çıkış üye olabilmektedir. 1 Puan (Doğru)

ÖNEMLİ NOT GAZETE HABERİ ÖRNEKLERİ ÖNSÖZ 129

SB.6.5.2. Kaynakların bilinçsizce tüketilmesinin canlı yaşamına etkilerini analiz eder. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Yandaki gazete haberinin detayında ülkemizdeki yıllık yağış miktarının son yıllarda oldukça düştüğü ve su tüketiminin bu hızda devam etmesi durumunda önümüzdeki yıllarda tüm canlıların su sıkıntısı çekeceği vurgulanmış. Ayrıca çok geç olmadan, yetkilerin su tasarrufu konusunda acil alması gereken bir dizi önleme yer verilmiş. Milliyet Ege İzmir Gazetesi (07.08.2014) Yandaki gazete haberinin detayında ise insanların geçmiş yıllarda bilinçsizce denizi kirletmesiyle birlikte balıkların İstanbul Boğazını terk ettiğine dikkat çekilmiş. Günümüzde ise boğazın eski haline dönmesiyle birlikte başta yunuslar olmak üzere birçok balığın tekrar boğazın sularına akın ettiği belirtilmiş. Necip ÇALIŞKAN 130

SB.5.5.5.Bilinçli bir tüketici olarak haklarını kullanır. Kazanımında kullanılabilecek materyal, Güzide Yonca TOPAL 131