เมืองนครสวรรค์

๘๓๘๔ วิถีชีวิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ราํ กลองยาว ราํ กลองยาว เปน การแสดงพน้ื บา นทม่ี ผี นู ยิ มชมกนั มาตงั้ แตอ ดตี และมีการสืบทอดมาจนถึงปจจุบัน ไดรับความบันเทิงทั้งผูแสดงและ ผูชม การแสดงพื้นบานชนิดนี้ จึงมีความสําคัญของเมืองปากน้ําโพ ปจจุบันมีใหชมหลายคณะ เชน - กลองยาวตาํ บลหนองปลิง - คณะกลองยาวตําบลวดั ไทรย - คณะกลองยาวโรงเรียนโพฒิสารศึกษา ตาํ บลปากนํ้าโพ - คณะกลองยาวโรงเรยี นบา นบอ ดนิ สอพอง ตาํ บลกลางแดด

วิถชี ีวติ วฒั นธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค ๓๘๕๙ การละเลน พน้ื บา นของเด็ก การละเลนพื้นบานของเด็ก ๆ ในเขตอําเภอเมืองนครสวรรค ซึ่งสวนใหญจะมีใหเห็นอยูในชนบทมากกวาในตัวเมือง มีการเลนกัน มากมายหลายอยางทส่ี ืบทอดตอกนั มา เชน ๑. กระโดดเชือก ๒. กาฟก ไข ๓. กําปุนกําปน ๔. กิง๊ กอง แกว ๕. ขาไกติดกัน ๖. ขายแตงโม ๗. ขี่มาสงเมือง ๘ . ขห่ี ลงั โยนกระเบื้องเขาวง ๙. โคงตีนเกวียน ๑๐. จิกยา ๑๑. ดีดลูกแกว ๑๒. เดินขาหย่งั ๑๓. ตอไก ๑๔. ตะลอ็ กตอกแตก ๑๕. ตาเขยง ฯลฯ

๙๓๐๔ วถิ ีชวี ิต วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค

วิถีชวี ิต วฒั นธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ๙๓๕๑ ๕บทท่ี วัฒนธรรมทองถ่นิ วิถีชีวิต – ความเปน อยู เดมิ พบการตง้ั ถน่ิ ฐานบา นเรอื นบรเิ วณรมิ แมน า้ํ มวี ดั เปน สถาบนั ที่มีความสําคัญ และมีบทบาทเกี่ยวของกับความเปนอยูทุกระยะ ชีวิตของประชาชน เปน แหลงศึกษา วัดเปนทช่ี มุ นุมของชาวบานในการ จดั งานรน่ื เริงตาง ๆ เปน สถานพยาบาล ตลอดจนทพ่ี กั คนเดินทาง และ พกั ผอ นหยอ นใจ และยงั รบั บรกิ ารประชาชนในดา นพธิ กี รรมอกี ดว ย เชน พิธีหลวง พิธีราษฎร ซึ่งไดปฏิบัติสืบมา มีทั้งพิธีสงฆ พิธีพราหมณ เปน ตน พระพุทธศาสนาไดรบั อิทธิพลมาจากยุคสโุ ขทัย เชน วดั วรนาถ บรรพต เปนวัดที่เชื่อกันวาพระพุทธศาสนาเขาประดิษฐานมั่นคงใน นครสวรรคเร่ิมตนที่วัดนี้ และมีรอยพระพุทธบาทศิลาจําลองที่สมเด็จ พระมหาธรรมราชาลิไททรงสราง มีเจดียวดั กบ(วดั วรนาถบรรพต) เปน เจดยี ศ ลิ ปะสมยั สโุ ขทยั ดว ย มหี ลกั ฐานปรากฏในศลิ าจารกึ หลกั ที่ ๒ ซงึ่ จารกึ ไวใ นสมยั พระเจา ลไิ ทย กษตั รยิ อ งคท ่ี ๕ แหง กรงุ สโุ ขทยั การสบื ทอด วัฒนธรรมจากบรรพบุรุษ และมีการพัฒนาวัฒนธรรมตามกาลเวลา ทําใหมีการเปลี่ยนแปลงไปปจจบุ นั

๓๙๔๒ วถิ ชี วี ติ วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค ภาษาและวรรณกรรม ดานภาษาและวรรณกรรม ชาวอําเภอเมืองนครสวรรค สว นใหญใ ชภ าษาไทยกลางแตก ม็ กี ลมุ ชนทพี่ ดู ภาษาของกลมุ ตนอยบู า ง เชน ภาษาจีน สวนใหญเปนพวกชาวจีนที่อาศัยอยูในตัวเมือง ปากนํ้าโพ ภาษาลาว ผูทใ่ี ชภาษาลาวมีไมมากนัก เชนชาวหมูท่ี ๓ ตําบล หนองปลิง และหมูท่ี ๙ ตาํ บลหนองกรด ภาษามอญ ผูท่ใี ชภาษามอญ บางสวนอยูในตําบลบานแกง การแตง กาย ลักษณะการแตงกาย จะแตงกายตามวิถีชีวิต เชน เดิมคนใน ชนบทชายจะนุงกางเกงขากวยสีเขม สวมเส้ือมอฮอม มีผาขาวมา คาดพุง(เคียนพุง) ใสงอบใบลาน สวนหญิงนุงโจงกระเบนผาลายหรือ โจงกระเบนสีเขม เสื้อแขนกระบอก สวมงอบ ในเวลาเลิกงานชายมกั จะ นุงกางเกงแพร เสื้อคอกลม เนื้อบางสีขาว มีผาขาวมาพาดไหล หญิง สวมเสอ้ื คอกระเชา สว นคนในตวั เมอื งทต่ี าํ บลปากนาํ้ โพสว นใหญจ ะเปน คนไทยเช้ือสายจีน ชายจะนุงกางเกงขาส้ันหรือยาว สวมเส้ือเช้ิตมีปก หรือเสื้อคอกลม หรือคอจีน ชายมีอายุจะนุงกางเกงแพรจีนสีดํา

วถิ ีชวี ิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ๙๓๓๕ สวมเสื้อคอจีนแขนส้ันหรือยาว หญิงมีอายุนิยมเกลาผมมวยและใชหวี สับเคร่ือง นิยมใชทองคําหรือหยก สวนในเทศกาลงานบุญ ชายหญิง จะพถิ พี ถิ นั แตง กายสะอาดสวมเสอ้ื ผา สสี นั สวยงาม ชายนยิ มนงุ กางเกง ขายาวเสื้อเชิ้ต หญิงนุงผาซ่นิ แทนโจงกระเบน ใสเสื้อแขนสั้นสวมหมวก หญิงสาวนุงกระโปรงพองบาน ใสเส้ือแขนสั้น สวมหมวก ถือกระเปา จันทบูร ปจจุบันชาย-หญิง แตงกายสากลนิยม มีการหันกลับไปใช ผาไหม ผาฝายและผาพื้นเมืองมากขึ้น การแตง การท่เี ปน เอกลกั ษณของเดก็ ไทย

๓๙๔ วิถชี วี ิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค การแตงการทเ่ี ปนเอกลักษณข องเดก็ ไทย อาหารการกิน การกินอยู อาหารหลกั คือขาวเจา เหมือนชาวภาคกลางท่ัวไป การรบั ประทานอาหารในชนบทสมยั กอ นนยิ มนง่ั ลอ มเปน วงกบั พนื้ บา น มีสํารบั กับขาววาง ใชจานสังกะสี ใชมือเปบขาว มีชอนสําหรบั ตกั แกง มถี ว ยหรอื จานใสนา้ํ เปลา วางขา ง ๆ สาํ หรบั ลา งมอื สว นชาวไทยเชอ้ื สาย จนี ซง่ึ มอี าชพี คา ขายอาศยั อยตู ามตกึ แถวในเมอื งจะนง่ั รบั ประทานอาหาร ลอ มเปน วงบนโตะ กลมทเ่ี รยี กวา “ซงึ้ ” นยิ มใชต ะเกยี บ แตป จ จบุ นั สภาพ บานเรือนเปลย่ี นไปตามวฒั นธรรมดานการกินอยูจึงนิยมแบบตะวนั ตก

วถิ ชี ีวติ วัฒนธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค ๙๓๕ ปลาเกลือ นครสวรรคไ ดช อ่ื วา เปน จงั หวดั ทม่ี ปี ลาชกุ ชมุ มาแตอ ดตี มแี หลง เพาะพันธปลาน้ําจืดท่ีใหญที่สุดในประไทย คือ บึงบอระเพ็ด ดังน้ัน การทําปลาเค็มจึงจัดไดวาเปนวิธีการถนอมอาหารที่สําคัญ นอกจาก ใชรับประทานในครัวเรือนแลวยังทําเพ่ือจําหนายสรางรายไดมหาศาล ใหแกชาวบานไดเปน อยางดี ปลาเกลือ

๓๙๔๖ วิถชี วี ิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค ขนมกระยาสารท ขนมกระยาสารทเปนอาหารทองถ่ินของชาวอําเภอเมือง นครสวรรค ซงึ่ ทํากินสืบทอดกันมาชานาน กระยาสารทมีหลายรสชาติ เชน กระยาสารทเสวยชนิดถั่ว, งาดํา, งาขาว และพิเศษคือชนิดเม็ด มะมวงหิมพานต ขา วหลาม ขาวหลามเปนอาหารพ้ืนบานท่ีนิยมปรุงรับประทานมาชานาน เพราะมีรสอรอย หอม หวาน มัน ซึ่งในอดีตจะหากระบอกไมไผไดงาย ชาวบานจึงนิยมทําขาวหลามรับประทานกันมาก การทําขาวหลาม มีสวนผสมที่สําคัญคือ ขาวเหนียว กะทิมะพราว นํ้าตาลทรายขาว เกลือ บางครั้งอาจใสถวั่ ดํา หรือสังขยาดวยกไ็ ด

วิถีชวี ติ วฒั นธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค ๓๙๕๗ ขา วหลามทม่ี รี สชาตอิ รอ ยขนึ้ ชอ่ื ของอาํ เภอเมอื งนครสวรรค คอื ทหี่ มบู า นสนั คู ตาํ บลนครสวรรคต ก ทเ่ี ราเรยี กกนั ตดิ ปากวา “ขา วหลาม สนั คู” และขาวหลามสามรส ตําบลนครสวรรคออก ลกู ชน้ิ ปลากราย อาํ เภอเมอื งนครสวรรค มอี าหารการกนิ ทอ่ี ดุ มสมบรู ณม าตง้ั แต อดีต โดยเฉพาะอาหารประเภทปลา เพราะวามีแหลงผลิตปลาน้ําจืด ทใี่ หญแหงหน่งึ คือ บึงบอระเพ็ด มีปลาหลายชนิดอาศัยอยูในบึงนี้ แต

๓๙๔๘ วถิ ีชีวติ วัฒนธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ปลาชนดิ หนง่ึ ทส่ี มมารถนาํ มาทาํ ลกู ชนิ้ ไดร สเปน เลศิ คอื ปลากรายนน่ั เอง จดุ เดน ของลกู ชน้ิ ปลากรายคอื มคี วามเหนยี ว รสอรอ ยจรงิ ๆ เปน อาหาร ขึ้นชอ่ื ของอาํ เภอเมืองนครสวรรคอีกอยางหนงึ่ ผลิตจากเนื้อปลากราย ลวน ๆ รอยเปอรเซ็นต ปลาทอดมัน ปลาทอดมัน หรือ ทอดมันปลากราย ทําจากปลากราย นํามา ขูดเอาแตเนื้อปลา ปรุงรสดวยเกลือและเครื่องเทศ นําไปปนเปนแผน กลมแบน ลงทอดในนํ้ามัน จนสุกสีเหลืองพอดี นําขึ้นจากนํ้ามัน แลว รับประทานได เปน อาหารท่มี ีรสชาติอรอยขึ้นชอ่ื ของเมืองปากนํ้าโพ

วถิ ชี วี ติ วัฒนธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค ๙๓๙๕ อาหารทเ่ี ปน เอกลักษณพ้นื บาน ขนมเปยะโมจิ อาชีพทอ งถน่ิ ชาวอาํ เภอเมืองนครสวรรค ประกอบอาชีพทีห่ ลากหลาย เชน คาขาย เกษตรกรรม รบั จางรบั ราชการ ฯลฯ ซง่ึ เปนอาชีพทีเ่ หมือนกบั อําเภออ่ืน ๆ ทั่วไป แตมีอาชีพในบางทองถ่ินท่ีไมเหมือนใคร และ เปนเอกลักษณ ในทองถ่ินน้ัน ๆ เปนอาชีพท่ีควรจะอนุรักษ สงเสริม ใหสืบทอดตอไป เชน

๑๓๐๔๐ วถิ ชี วี ิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค การทอเสอ่ื หวาย หมูบานที่ทอเสื่อหวายกันมากไดแก บานเกาะหงษ บาน ตะเคียนเล่อื น ซึ่งในอดีตนิยมทอเสื่อกนั แทบทกุ หลังคาเรือนท้ังหมูบาน ซึ่งหมูบานนี้อยูหางตัวเมืองนครสวรรคประมาณ ๘ กิโลเมตร ตาม เสนทางสายโกรกพระ – นครสวรรค วัสดุท่ีใชในการทอเสื่อไดแก หวาย และปอแสลงพัน หวาย ท่ีนิยมใชมากที่สุดคือ หวายขมกับหวายน้ํา หวายที่ใชจะมีผูนํามาขาย ถึงทบ่ี าน เปนหวายท่จี ักออกเปน เสน ๆ แลว สวนปอแสลงพนั พบไดท่ี อาํ เภอตากฟา และทจ่ี งั หวดั ตาก ลาํ ตนมีลกั ษณะเปน เกลียวขวนั้ ๆ โดย จะมีผูนาํ มาขายเชนเดียวกนั โดยมดั มาเปนพวง ๆ งานการทอเสอ่ื หวาย งานทอเสอื่ หวายเปน งานหตั กรรมทที่ าํ กนั มานาน ของชาวตาํ บล ตะเคียนเล่ือน ปจจุบันผูท่ีรับทอเส่ือหวายเหลืออยูนอยมาก เชน นางแฉลม เชตุนชุ อยูบานเลขท่ี ๑๑ หมูท่ี ๘ ตําบลตะเคียนเลื่อน สืบทอดการทอเสอ่ื มาจากบรรพบรุ ษุ รับทอเสื่อตามส่ัง ทั้งขนาด และ ลวดลาย

วิถีชวี ิต วฒั นธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค ๑๓๕๐๑ ภาพนางแฉลม เชตนุ ชุ ภูมิปญญาดา นการทอเสอ่ื หวาย การทําเคร่อื งปน ดินเผา ท่ีตําบลบานแกง มีการประกอบอาชีพการทําเครื่องปนดินเผา ตามประวัติกลาววาเมื่อประมาณ ๑๕๐ ปมาแลวไดมีชาวมอญจาก อาํ เภอปากเกรด็ จงั หวัดนนทบรุ ี ประมาณ ๓๐ คน นําเคร่ืองปนดินเผาใสเรือแจวเพ่ือขายตามลําน้ําเจาพระยา ขน้ึ ไปเรอ่ื ยๆ จนถงึ ปากนาํ้ โพ ตอ จากนนั้ ไดแ จวเรอื เขา สแู มน าํ้ ปง จนมาถงึ

๑๓๐๔๒ วถิ ชี วี ติ วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค ตําบลบานแกงไดมาพบบึงขนาดใหญซึ่งมีดินเหนียวอยูมาก ชาวมอญ กลมุ นจ้ี งึ คดิ จะตง้ั หลกั แหลง ทาํ เครอื่ งปน ดนิ เผาทนี่ เี่ สยี เลยจะไดไ มต อ ง นําสินคาบรรทุกใสเรือมาจากจังหวัดนนทบุรี จากนั้นจึงตัดสินใจตั้ง หลกั แหลงเพ่อื ประกอบอาชีพการทําเครอื่ งปน ดินเผามาจนถึงทุกวนั นี้ เคร่ืองปนดินเผาท่ีนิยมทําไดแก โอง อาง กระถางปลูกตนไม เปน ตน ประชากรตาํ บลบา นแกง สว นใหญจ ะประกอบอาชพี เกษตรกรรม เชน การทํานา ทําไรออย การปลูกพืชผักตาง ๆ และการคาขาย แต ในหมูบานมอญจะปรากฏอาชีพทําเคร่ืองปนดินเผาอยางเดียว เพราะ เชื่อวาเปน งานทท่ี ําสบาย ทําอยูในรม ซึ่งวันหน่งึ ๆ ทําเครือ่ งปนดินเผา ได ๕๐ - ๘๐ ใบ และมีรายไดดีกวาอาชีพอยางอ่นื ดา นหัตถกรรมงานเคร่อื งปน ดินเผา งานเครื่องปนดินเผา จะมีทําอยูในกลุมชาวบานมอญ ตําบล บานแกง ชางปน ฝมือดีในอดีตคือ นางกี่ เลี้ยงสขุ อยูบานเลขที่ ๗๓

วิถีชีวิต วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ๓๑๕๐๓ ตําบลบานแกง งานปน ดินเผาแบบมอญ อยูที่บานมอญ ตาํ บลบานแกง อําเภอเมืองนครสวรรค เน่ืองจากท่ีตําบลแหงน้ี มีดินท่ีมีแรเหล็กมาก เมอ่ื นาํ มาปน เปน โอง ปน กระถางตนไมเปน ตน นาํ ไปเผาแลวจะไดสีแดง เหมือนดินทางจังหวัดนนทบุรี ถือวาเปนอาชีพของคนในทองถ่ิน สวน ผปู น กส็ บื เชอ้ื สายและวธิ กี ารปน การเผาแบบคนมอญ จากการสอบถาม นางกิมลวน หอมสนิท อายุ ๕๒ ป ผูมีอาชีพปนโองมอญท่ีบานแกง ก็ใหการยืนยันวา พวกตนนั้นสืบเชื้อสายมาจากมอญ ประเพณีการเกิด ประเพณที ส่ี าํ คญั ของอาํ เภอเมอื งนครสวรรค สว นใหญม สี าเหตุ เกิดจากความเช่ือตาง ๆ ของชาวบานอันแสดงถึงภูมิปญญาทองถ่ิน ที่มีคุณคา ความเชื่อเหลานั้น จะถายทอดโดยการพร่ําสอนบอกกลาว ตอ ๆ กนั มาจากคนรนุ หนง่ึ สคู นอกี รนุ หนง่ึ ดงั ประเพณกี ารเกดิ ประเพณี การบวช การแตงงาน ฯลฯ

๑๓๐๔ วถิ ชี ีวิต วัฒนธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ประเพณีการบวช คนในอําเภอเมืองนครสวรรคสวนมากนับถือศาสนาพุทธ พอ แมจึงมีความเชื่อวาถามีลูกชายขอใหไดบวชเพื่อศึกษาพระธรรมวินัย และจะไดอานิสงสเกาะชายผาเหลืองลูกขึ้นสวรรค การบวชจะกระทาํ ไดเมอ่ื ชายมีอายุ ๒๐ ปบ ริบรู ณ พอแมจะพา ไปฝากวัดที่จะอุปสมบทกับอุปชฌายหรือเจาอาวาส เพ่ือฉายาในเพศ บรรพชิต และใหอยูวดั ตั้งแต ๗–๑๕ วัน หรือ ๑ เดือน เพอ่ื การทองขาน นาคและเรียนรูขนบธรรมเนียมประเพณีพระสงฆ

วิถีชีวิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค ๑๓๐๕๕ ประเพณีลอยกระทงสาย และกระทงกะลา บานหนาผา อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค เม่ือ ใกลวันที่จะมีพิธีลอยชาวบานหนาผาจะนํากะลาที่เก็บสะสมไวตลอด ท้ังปมาทําความสะอาด และตกแตงดวยกระดาษสีนําเทียนวางไว กลางกะลาไมใ สด อกไม และเหมอื นธปู เหมอื นกระทงทวั่ ไป เมอ่ื ถงึ วนั เพญ็ ขึ้น ๑๕ ค่ํา เดือนสิบสอง เวลา ๑๘.๐๐ น. – ๒๔.๐๐ น. ชาวบานหนาผา จะนํากระทงกะลาท่ีเตรียมไวจํานวนเปนพันใบมาจุดเทียน แลวปลอย กระทงกะลาลงในแมน า้ํ เจา พระยาโดยเรมิ่ ตงั้ แตบ รเิ วณหนา ผา หนา ศาล เจา พอ เจา แมห นา ผา อาํ เภอเมอื งนครสวรรคป ระเพณลี อยกระทงสายน้ี ทําข้ึนเพ่ือขอบคุณและ ขอขมาแมพระคงคาท่ีไดใหผูคนมีนํ้าดื่มน้ําใช และถายท้ิงของเสียลงแมนํ้า และยังแสดงใหเห็นถึงความสามัคคีและ ความคดิ รเิ รม่ิ ทางศลิ ปะของชาวบา นเปน อยา งดี ซงึ่ เปน ประเพณที มี่ มี า ต้ังแต พ.ศ. ๒๔๔๐ ถึงปจ จุบนั

๑๓๐๔๖ วถิ ีชวี ิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค ประเพณีตรษุ จีน ตรงกับวันขึ้น ๑ ค่ํา เดือน ๑ ตามปฏิทินจีน เปนประเพณี เกยี่ วกบั การไหวเ จา ไหวบ รรพบรุ ษุ ของคนไทยเชอื้ สายจนี ทอี่ ยใู นอาํ เภอ เมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค มีกิจกรรมการแสดงหลายอยาง เชน การแหเจาพอ – เจาแม ปากน้ําโพ แหมงั กรทอง เชิดสิงโต เทศกาลตรุษจีน ซง่ึ ถือเปนวันขึ้นปใหมของจีน จดั เปน พิธีกรรม ท่ีสําคัญมาก เพราะไมเพียงแตเปนการเฉลิมฉลองการเริ่มศักราชใหม พรอม ๆ กับการเริ่มงานใหมเทานั้น หากยังเปนชวงเวลาของการบูชา เทพเจา เพ่อื ความเปน สิริมงคลในปที่ใกลจะมาถึงดวย อญั เชิญ เจา พอ -เจา แม ประทบั เพอ่ื ใหประชาชนกราบไหวบ ูชา ในชวงเทศกาลตรษุ จีน

วิถีชีวติ วัฒนธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค ๓๑๐๕๗ เทศกาลตรุษจีนท่ีปากน้ําโพ นอกจากจะมีความสําคัญตอ ชาวจีนดังกลาวแลว ยังไดรับการถือปฏิบัติจากชาวจีนเปนพิเศษกวา ทอี่ น่ื ๆ เพราะไมเพียงแตจะมีการเซนไหวเจาตามเทศกาลเทานน้ั แตยงั ถอื เปน ประเพณที ตี่ อ งเชญิ เจา ออกแหร อบตลาดเพอื่ ความเปน สริ มิ งคล ดวย สาเหตทุ ่ตี องมีการเชิญเจาออกแหกเ็ นอ่ื งจาก เมือ่ ประมาณ ๗๐ กวาปท่ีผานมาไดเกิดอหิวาตกโรคขึ้นในปากนํ้าโพ ผูคนพากันเจ็บปวย ลมตายลงจํานวนมาก เน่ืองจากการแพทยยังไมเจริญ เมื่อมีคนใน ครอบครวั เจบ็ ปว ยชาวบา นกม็ กั ใชน า้ํ ปนู สาดพนื้ หอ ง เพอ่ื ฆา เชอื้ โรคและ แยกผปู ว ยออกตา งหาก รา นคา ตอ งใชเ ชอื กกนั ไมใ หค นภายนอกเขา รา น ดวยเกรงจะนําเช้ือโรคมาแพร แตก็ยังไมสามารถระงับโรครายน้ีได ยังคงมีคนตายจํานวนมาก ในท่ีสุดชาวบานจึงพากันไปบนบานตอ เจา พอ – เจา แมข อใหช ว ยปกปอ งรกั ษาและไดน าํ ผา ยนั ต เจา พอ – เจา แม ที่เรียกวา “ฮู” มาเผาใสน้ํา (ตม) ใหคนดื่มพรอมกับไดมีการอัญเชิญ

๑๓๐๔๘ วถิ ีชีวติ วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค เจาพอ – เจาแมออกแหรอบตลาดเพ่อื เปนการขับไลโรคราย และนํามา ซึง่ ความเปนสิริมงคลแกชีวิตครอบครวั โดยไดเพม่ิ รปู ขบวนการละเลน ตาง ๆ จนกลายเปน ประเพณีทย่ี งิ่ ใหญในปจจุบนั นอกจากนี้ ในแตละอาํ เภอทม่ี ีคนไทยเชื้อสายจีนอาศยั อยู เชน อาํ เภอชุมแสง อาํ เภอทาตะโก อําเภอลาดยาว อาํ เภอตาคลี ไดจดั ใหมี การแหเจาพอเจาแมเปน งานประจาํ ปดวย เพ่อื ความเปนสิริมงคล และ ปด เปาภยั พิบตั ิใหพนจากชมุ ชน

วิถีชวี ิต วฒั นธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค ๑๓๕๐๙ ประเพณีแขง เรือ เปน ประเพณขี องชาวบา นทอ่ี าศยั อยบู รเิ วณรมิ ฝง แมน าํ้ เจา พระยา เชน อาํ เภอเมืองนครสวรรค อาํ เภอโกรกพระ และอาํ เภอพยหุ ะคีรี เมอื่ ถงึ เดอื น ๑๑ หลงั ออกพรรษาแลว ภายในเดอื นตลุ าคม หรอื พฤศจกิ ายน ของทกุ ๆ ป ซงึ่ เปนฤดูนํ้าหลาก ชาวบานจะจดั ใหมีงานเทศกาลปดทอง ไหวพระ และแขงเรือยาวกนั ในวนั ไหวพระประจาํ ป เชน ทวี่ ดั เขาจอมคีรี นาคพรต วดั เกาะหงษ ตาํ บลตะเคยี นเลอ่ื น อาํ เภอเมอื งนครสวรรค โดย แตละสถานท่จี ะกาํ หนดวันไมใหซ้ํากัน ประเภทของเรอื จะเปน เรอื ขนาดกลางฝพ ายตง้ั แต ๓๐ - ๔๐ คน ความยาวประมาณ ๑๕ วา หรอื ๓๐ เมตร ทห่ี วั เรอื จะผกู ผา แพรสตี า ง ๆ มีพวงมาลยั คลองมีบายศรีและธงประจาํ เรือ สวนทายเรือจะมีผาแพรสี มีพวงมาลัยคลอง เรือยาวท่ีมีชื่อตางกัน มักตั้งชื่อตามเรื่องใน ประวัติศาสตร วรรณคดี หรือสัตวที่มีอํานาจ เชน เรือกุมารทอง เรือราชสีหทอง ฝพายจะแตงตัวสีสันสวยงาม นิยมสวมเส้ือแขนสั้น กางเกงขาสัน้ การแขง ขนั จะเชญิ ผใู หญใ นจงั หวดั มาเปน กรรมการตดั สนิ โดย กอ นการแขง ขนั จะจบั สลากเลือกทนุ และพายเรือตามกระแสนา้ํ ไปตาม ทุน ขณะแขงขันเรือแตละลําจะรองเพลงใหจังหวะการพายเรือใหพาย พรอมกนั เรือลาํ ไหนถึงทุนกอนเรือลําน้ันเปนผูชนะ

๑๓๑๔๐ วิถชี วี ิต วัฒนธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค การแขงเรือในจังหวัดนครสวรรคมีชื่อเสียงมาก โดยเฉพาะ ทวี่ ัดเกาะหงษ ตาํ บลตะเคียนเลื่อน อาํ เภอเมืองนครสวรรค และมีเรือ ทมี่ ชี อื่ เสยี งจากตา งจงั หวดั มารว มแขง ขนั ดว ย เชน เรอื ศรทองจากจงั หวดั พิจิตร เรือเทวีนันทวนั จากจังหวดั อางทอง ปจจุบันจงั หวดั เปน ผูจัดการ แขงขนั ขึ้นดวย โดยแขงขันกนั บริเวณแมนํ้าเจาพระยา หนาศาลากลาง จังหวดั นครสวรรค

วถิ ีชวี ิต วัฒนธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค ๓๑๕๑๑ ประเพณแี ขง เรอื นอกจากจะสรา งความสนกุ สนานทส่ี อดคลอ ง กบั ธรรมชาติในทองถน่ิ แลวยงั สรางความสามคั คี ฝก ความเปน ระเบียบ ความรักใครกลมเกลียวระหวางชุมชนในทองถิ่นเดียวกัน และสมาน สามคั คีกบั คนตางถิ่น

๑๓๑๔๒ วิถชี วี ติ วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค รกุ ขมรดก ตะเคียนทอง สถานท่ี วัดเกาะหงษ ตําบลตะเคียนเล่ือน อําเภอเมือนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค อายุ ประมาณ ๑๒๐ ป ขนาด เสน รอบวง ๔๖๐ ซม. (โดยประมาณ) ความสูง ๒๐ เมตร (โดยประมาณ) ประวัติของตนไมโดยสงั เขป วัดเกาะหงษ เปนวัดที่มีชื่อเสียงวัดหน่ึงในจังหวัดนครสวรรค เพราะเปน สถานทที่ อ งเทยี่ วทางวฒั นธรรม ภายในวดั มตี น ตะเคยี นใหญ จาํ นวนมากกวา ๒๐ ตน ดว ยเจา อาวาสวดั เกาะหงษ หลวงปอู นิ ทร เปน ผูอนรุ กั ษไว เจา ของ (หนว ยงาน/บคุ คล) วัดเกาะหงษ ผใู หขอ มูล สาํ นกั บริหารพื้นทอ่ี นรุ ักษที่ ๑๒ นครสวรรค

วถิ ชี ีวติ วัฒนธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค ๓๑๑๕๓ ไทรยอย สถานที่ วัดไทรใต ตําบลปากนํ้าโพ อําเภอเมืองนครสวรรค จงั หวัด นครสวรรค อายุ ประมาณ ๕๐ – ๖๐ ป ขนาด เสน รอบวง ๑,๐๖๗ ซม. (โดยประมาณ) ความสงู ๑๐ เมตร (โดยประมาณ) ประวัติของตนไมโดยสังเขป วัดไทรใตเปนวัดที่เกาแก กอสรางมาต้ังแตสมัยรัตนโกสินทร ตอนตน กอสรางเมือ่ พ.ศ. ๒๔๕๐ เดิมมีช่อื วา วดั ไทรทอง ตอมามีการ สรางวัดทางทิศเหนือของวัดไทรทอง ช่ือวา วัดไทรเหนือ วัดไทรทอง จึงเปลย่ี นชื่อเปน วัดไทรทองใต แตประชาชนเรียกวา วดั ไทรใต คาํ วา ทอง หายไป วดั นเ้ี คยเปน สาํ นกั วปิ ส สนามากอ น และเมอื่ สมยั สงครามโลก ครงั้ ทสี่ องศาลากลางจงั หวดั นครสวรรค ไดย า ยมาตง้ั ทวี่ ดั ไทรใตเ ปน การ ชว่ั คราว และสภาพเดมิ เปน ชมุ ชนตงั้ อยรู มิ ฝง แมน าํ้ ปง มคี วามอดุ มสมบรู ณ เปนอยางมาก ประชาชนเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา มีวัดจึงเปนที่ ยึดเหน่ียวจิตใจ วัดสมัยกอน ๆ ท่ีตั้งริมแมน้ําจะมีตนไทรจํานวนมาก ชุมชนแถวน้ีสมัยกอนอยูริมนํ้าจึงมีตนไทรมากมาย จึงเปนท่ีมาของ วัดไทร เจาของ (หนว ยงาน/บุคคล) วดั ไทรใต ผูใหขอมลู พระมหาบุญนง่ิ (ผูชวยเจาอาวาสวัดไทรใต) โทร. ๐๘๖๒๑๒ ๘๑๗๐

๑๓๑๔ วิถชี วี ิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค พิกลุ สถานท่ี วดั เกาะหงษ ตาํ บลตะเคียนเลื่อน อําเภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค อายุ ประมาณ มากกวา ๑๐๐ ป ขนาด เสน รอบวง ๓๕๐ ซม. (โดยประมาณ) ความสูง ๓๐ เมตร (โดยประมาณ) ประวตั ิของตนไมโ ดยสงั เขป ดา นหลงั วหิ ารวดั เกาะหงษ บรเิ วณซมุ ประตวู ดั พบตน ยางอนิ เดยี ตงั้ ตระหงา นอยา งโดดเดน ไมป รากฏหลกั ฐานวา เกดิ ขน้ึ เมอื่ ใด สนั นษิ ฐาน วาเกิดข้ึนเองตามธรรมชาติ และยังอยูในบริเวณภาพจําลองเรือเสด็จ ประพาสตน (รชั กาลที่ ๕) เมอื่ วนั ที่ ๑๒ สงิ หาคม รศ.๑๒๕ (พ.ศ. ๒๔๔๙) อีกดวย เจาของ (หนว ยงาน/บคุ คล) วัดเกาะหงษ ผใู หขอ มลู สํานักบริหารพื้นท่อี นุรกั ษที่ ๑๒ นครสวรรค

วถิ ชี ีวติ วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ๑๓๑๕๕ ๖บทท่ี แหลง ทองเทย่ี วเชิงวฒั นธรรม เจดียจุฬามณี วัดคีรีวงค พระจุฬามณีเจดีย เปนองคเจดียขนาดใหญต้ังอยูบนยอดเขา ดานในเจดีย มีท้ังหมดสี่ช้ัน ดานหนาบนฐานช้ันแรกเปนท่ีจุดธูปเทียน บูชา ช้ันท่ีสองจะมี รูปหลอเหมือนขนาดเทาองคจริงของพระช่ือดัง หลายองค เชน รอยพระพทุ ธบาทจาํ ลอง ๑๒ ราศี, พระพฒุ าจารยโต วดั ระฆงั , หลวงปทู วดวดั ชา งไห, หลวงพอ สดวดั ปากนา้ํ และอกี หลายองค ชน้ั ทสี่ ามพระจฬุ ามณเี จดยี  ประดษิ ฐานพระพทุ ธรปู จาํ ลองทส่ี าํ คญั ของ เมอื งไทยไวไ ห ประชาชนไดก ราบไวบ ชู ามพี ระแกว มรกต, พระพทุ ธชนิ ราช,

๑๓๑๔๖ วิถชี ีวติ วัฒนธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค พระพทุ ธโสธร, พระพทุ ธรปู วดั ไรข งิ ชน้ั ๔ มองเหน็ ววิ ของเมอื งนครสวรรค ไดใ นมมุ กวา ง โดยจะมองเหน็ บงึ บอระเพด็ ควรมาชมววิ ชว งเชา และเยน็ เห็นวิวสวย มาก เปนสถานที่ท่ีเหมาะในการปฏิบัติธรรมอีกแหงหนึ่ง เปนมหาเจดียท่ีสรางไวอยางย่ิงใหญและสวยงามดวยศิลปกรรม ที่นาชนื่ ชม อทุ ยานสวรรค อุทยานสวรรค ตั้งอยูท่ี ถนนวงสวรรค ต.ปากนํ้าโพ อ.เมือง นครสวรรค จ.นครสวรรค เปน สวนสาธารณะขนาดใหญบ นพน้ื ท่ี ๓๑๔ ไร ตรงกลางเปน เกาะมีพื้นท่ปี ระมาณ ๓ ไร จดุ เดนทีม่ องเห็นมาแตไกล คือมังกรสวรรคขนาดใหญท่ีต้ังตระหงานอยูตรงกลาง อุทยานสวรรค ประกอบดวยหนองนํ้าขนาดใหญเรียกวา หนองสมบุญ มีถนนวงเหวน

วิถชี วี ิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค ๓๑๕๑๗ ๒ ชั้นลอมรอบ ตรงกลางเปนเกาะ ซึ่งมีเนื้อท่ี ๔ ไร มีสวนหยอม สนามหญา น้ําพุ เวทีกลางแจง นํ้าตกจําลอง ศาลาและสวนสุขภาพ อุทยานสวรรคนี้เปนสวนสาธารณะที่ไดรับรางวัลสวนสาธารณะระดับ ดีมากจากกรมอนามัยอีกดวย อทุ ยานสวรรค ตงั้ อยใู จกลางเมอื งนครสวรรค ตดิ กบั ทางหลวง สายเอเซีย ฝงขาเขากรุงเทพมองเห็นรูปปนมังกรเดนเปนสงา สําหรับ นักทองเที่ยวที่สนใจมาชมความดงามของรูปปนมังกรและกราบไหว ขอพรเจาแมกวนอิม สามารถจอดรถดานหนา ภายในอุทยานสวรรค เปน พื้นทโ่ี ลง กวา ง มมี งั กรสวรรคขนาดใหญเ ดนตระหงา นอยตู รงกลาง บนฐานวงกลมสงู รายลอ มดว ยมงั กรขนาดเลก็ ๔ ตวั หนั หนา ไปคนละทศิ ที่ฐานวงกลมตกแตงดวยเมฆ มีศาลารอบ ๔ หลัง และสะพานแบบ สถาปตยกรรมจีนเพื่อเปนทางเดินเขาไปยังมังกรสวรรค ดานลางเปน สระบัว

๑๓๑๔๘ วิถชี วี ติ วัฒนธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค วัดนครสวรรค หลวงพอศรีสวรรค

วิถชี ีวิต วฒั นธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค ๓๑๕๑๙ วัดนครสวรรค วัดนครสวรรคเดิมมีนามวา “วัดหัวเมือง” เปนวดั เกาแกคูบาน คเู มอื งมาแตโ บราณ จากหลกั ฐานโบราณวตั ถุ นา เชอ่ื วา สรา งขน้ึ ในตอน ปลายสมัยกรุงสุโขทัย วัดหัวเมืองไดรับพระราชทานวิสุงคามสีมาเม่ือ พ.ศ. ๑๙๗๒ ตรงกบั รชั สมยั ของสมเดจ็ พระบรมราชาธริ าชท่ี ๒ (พระเจา สามพระยา) อนั เปน รชั กาลท่ี ๗ แหงกรงุ ศรีอยธุ ยาวดั นครสวรรค เปน พระอารามหลวงช้ันตรี ชนิดสามญั ต้ังอยูเลขที่ ๗๐๒ ถนนโกสีย ตาํ บล ปากนํ้าโพ อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค

๑๓๒๔๐ วิถชี ีวิต วัฒนธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค วดั กบ หรือวัดวรนาถบรรพต หรือวดั ปากพระบาง ตง้ั อยบู นเขากบ เขต เทศบาลนครนครสวรรค ทางฝง ซา ยของแมน า้ํ ปง เชน เดียวกับเมืองพระบางท่ีต้ัง อยูเชิงเขา

วถิ ชี ีวติ วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค ๑๓๒๕๑ วัดศรีสวรรคส ังฆาราม วดั ศรีสวรรคสงั ฆาราม (วัดถือนา้ํ ) ตั้งอยูตําบลนครสวรรคออก หางจากตัวเมือง ๔ กิโลเมตรไปตามถนนพหลโยธิน ( นครสวรรค-กรงุ เทพ ฯ ) เขาไปทาง คา ยจริ ประวตั ิ ซง่ึ เปน สถานทส่ี าํ หรบั ขา ราชการ กระทาํ พธิ ถี อื นาํ้ พพิ ฒั น สตั ยาโดยมใี บหอก ใบพาย มดี าบสมยั โบราณ พระพทุ ธรปู ปางปฐมเทศนา และพระพทุ ธรปู เนือ้ เงนิ บรรจอุ ยภู ายในพระประธาน ในอโุ บสถหลงั เกา ประมาณอายุได ๑๐๐ ปเศษ

๑๓๒๔๒ วิถีชวี ติ วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ตลาดนํ้าทา เรือคลองคาง ตลาดทาเรือคลองคาง ตลาดวิถีชุมชนแหงใหมริมแมน้ําปง จงั หวัดนครสวรรค ไปเดินชอปปงเพลิน ๆ นงั่ ทานอาหารชิลล ๆ เคลา เสียงดนตรีสดเพราะ ๆ ทามกลางบรรยากาศแบบยอนยุคจากอดีต ทา เรอื เกา ทขี่ าดการใชป ระโยชน พฒั นาจนกลายมาเปน “ตลาดทา เรอื คลองคาง” ดวยความรวมมือกันระหวางคนในชุมชนและหนวยงาน ทองถ่ิน เพ่ือใหชาวบานไดมีพื้นที่ประกอบอาชีพเสริม ควบคูไปกับ การสงเสริมการทองเท่ยี วของจังหวดั นครสวรรค

วถิ ีชีวติ วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค ๓๑๒๕๓ ๗บทท่ี บคุ คลผทู าํ คุณประโยชน ดา นวัฒนธรรมท่คี วรยกยอ ง ผทู ําคุณประโยชนตอ สงั คม บุคคลทที่ าํ คณุ ประโยชนดา นวฒั นธรรม นายกรุณา กศุ ลาสัย นกั อกั ษรศาสตร ผูมีผลงานดีเดนดานวรรณศิลป นายกรุณา กุศลาสัย เดิมช่ือ กิมฮง แซโคว เกิดวันท่ี ๑๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๓ ในเรือกระแซง หนาวัดตะแบก ตาํ ลแควใหญ

๑๓๒๔ วิถีชีวติ วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค มีเชื้อสายเปนจีนแตจิ๋ว ปู และตาเปนเจาสัวทําการคาขาย เดินเรือขายสินคาในยานแควใหญ – ปากนา้ํ โพ บา นทอี่ าศยั อยกู ค็ ือเรือนแพทใี่ ชท าํ การคา นายกรณุ ากต็ ง้ั ใจ ศกึ ษาความรแู ละเขยี นหนงั สอื อยา งจรงิ จงั จนเกดิ ผลงานอนั เปน ประโยชน แกประชาชนท่วั ไปเปนอยางมาก รายช่ือหนังสือท่ีนายกรุณาไดแปลในขณะถูกจําคุกและ ไดจดั พิมพเปนเลมในภายหลังโดยยอมีดังนี้ ๑. คีตาญชลี ของ รพินทรนาถ ฐากูร ๒. พบถน่ิ อินเดีย ของ ยวาหระลาล เนหรู ๓. ชีวประวตั ิของขาพเจา ของ มหาตมา คานธี ๔. การศึกษาในอินเดียในสมยั โบราณ ๕ ภารตะวิทยา ๖. พทุ ธศาสนาในชีวิตและความนึกคิดของชาวอินเดีย ๗. ประวตั ิศาสตรของอินเดียโดยยอ ๘. ขาพเจาทดลองความจริง อัตชีวประวตั ิฉบบั สมบรู ณ ของมหาตมา คานธี ๙. แดนักศึกษา ของมหาตมา คานธี ๑๐. รวมเร่อื งเอกของ รพินทรนาถ ฐากูร ๑๑. ชุมนมุ นิทานภารตะ ๑๒. วาทะคานธี ฯลฯ

วถิ ชี วี ิต วฒั นธรรม อําเภอเมอื งนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ๑๓๒๕๕ แพทยผเู อ้อื เฟอตอ สงั คม นายแพทย ขุนวิวรณส ขุ วิทยา ขนุ วิวรณสขุ วิทยา เดิมช่อื หวง โลหะวณิชย เกิดเมอ่ื วนั ที่ ๒๐ มถิ นุ ายน ๒๔๔๓ ทต่ี าํ บล อาํ แพง อาํ เภอบา นแพว จงั หวดั สมทุ รสาคร บิดาช่ือ นายฮุน พาณิชย มารดาช่ือนางเคลือบ มีอาชีพเปน ชาวนา มีพน่ี องรวมบิดามารดา จํานวน ๕ คน ชวี ติ การทาํ งาน เมอ่ื ทา นศกึ ษาจบแพทยศ าสตรแ ลว ดาํ รงตาํ แหนง สาธารณสขุ จงั หวัดนครสวรรค ตลอดชีวิตของทานไดบําเพ็ญประโยชนตอสังคมตลอดมา นอกจากบริจาคเงินชวยเหลือทางการแพทยและโรงพยาบาลแลว

๑๓๒๔๖ วถิ ชี ีวิต วัฒนธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค ทานไดมอบเงินบํารุงการศึกษาและทุนการศึกษาแกโรงเรียนตาง ๆ อยางตอเนอ่ื ง ทั้งโรงเรียนทบ่ี านเกิด โรงเรียนทท่ี านเรียนและโรงเรียน ในจังหวัดนครสวรรคมากมายหลายโรงเรียน นอกจากนี้ ทานยังเปน กาํ ลงั สาํ คญั ในการดาํ เนินการใหไดทีด่ ินเชิงเขากบกอสรางสถานศึกษา ในปจ จบุ นั คอื โรงเรยี นนครสวรรค โรงเรยี นเขากบ (ววิ รณส ขุ วทิ ยา) และ วทิ ยาลยั อาชวี ศกึ ษานครสวรรค นบั วา ทา นมคี ณุ ปู การตอ การศกึ ษาของ จงั หวดั นครสวรรคเ ปน อยา งยงิ่ ตาํ แหนง หลงั สดุ คอื ประธานสภาเทศบาล เมอื งนครสวรรค ขนุ ววิ รณส ขุ วทิ ยาไดร บั พระมหากรณุ าธคิ ณุ จากพระบาท สมเดจ็ พระมงกฏุ เกลา เจา อยหู วั ทรงโปรดเกลา ฯ พระราชทานนามสกลุ “โลหะวณิชย” และพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวโปรดเกลาฯ ใหรองอาํ มาตยโทหวง โลหะวณิชย เปน “ขนุ วิวรณสขุ วิทยา” ทานไดรบั พระราชทานเคร่ืองราชอิสริยาภรณทวีติยาภรณมงกุฏไทยและ ทวีติยาภรณชางเผือก

วิถชี ีวิต วัฒนธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค ๑๓๕๒๗ นายนทั ธี พคุ ยาภรณ เกิดเม่อื วันที่ ๑๒ มิถนุ ายน ๒๔๘๓ การศึกษา สําเร็จช้นั ม.๘ โรงเรียนอํานวยศิลป นิติศาสตรบณั ฑิต มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร ปริญญาโท M.Ed.-Loyola University, New Orleans,Louisiana, U.S.A ผูดํารงตําแหนงประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดนครสวรรค คนที่ ๒ เรมิ่ ดาํ รงตาํ แหนง เมอ่ื พ.ศ. ๒๕๔๑ – ปจ จบุ นั ทา นเปน ผมู คี วามรู ความสามารถ และมีใจรักงานดานวัฒนธรรมมากย่งิ นัก ทุมเททํางาน จนเปนที่ประจักษ

๑๓๒๔๘ วิถีชีวติ วัฒนธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค นางชะเวง ออ นละมา ย ศิลปนดีเดน จังหวัดนครสวรรค ป ๒๕๔๓ สาขาศิลปะการแสดง ประวัตินางชะเวง ออนละมาย (กลน่ั เขตตกิจ)วนั /เดือน/ปเกิด ๑ ธนั วาคม ๒๔๗๓ ภมู ิลาํ เนา ทาตะกุย (กรมทหารเกา) ตลาดใต อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค บิดา – มารดา บิดาช่ือ นายเฉลา กล่นั เขตตกิจ มารดาชอ่ื ละออง กลัน่ เขตตกิจ การศึกษา ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ โรงเรียนโคกหมอประชาธนูทิศ ชอ่ื เสียงศิลปะการแสดง ดานหุนกระบอก

วถิ ีชีวิต วัฒนธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ๑๓๕๒๙ ผลงาน/กิจกรรม ไดร บั เชญิ จากสาํ นกั งานวฒั นธรรมแหง ชาติใหไ ปแสดงหนุ กระบอก หนา พระทนี่ ง่ั สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ในงาน มหกรรมหนุ ไทย ป ๒๕๓๕ประยกุ ตน ทิ านพนื้ บา นของจงั หวดั นครสวรรค เปนบทแสดง ละครหุนกระบอกเขียนบทรองเพลงประกอบการแสดง ของตน อนุรักษและรักษารูปแบบการแสดงหุนกระบอกแบบด้ังเดิม ท้ังสรางสรรค ผลงานใหม ๆ มากมาย ไดรบั เชิญไปแสดงงานตาง ๆ เชน งานประจาํ ปวัดนครสวรรค, วดั ไทรเหนือ, วัดเกาเลี้ยว, วนั สงกรานต, งานวนั อนรุ กั ษมรดกไทย

๑๓๔๐ วิถีชีวิต วัฒนธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค

วถิ ชี ีวิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวัดนครสวรรค ๑๓๕๓๑ บรรณานกุ รม คณะสาธารณสขุ ศาสตร มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. (๒๕๕๐). จงั หวดั นครสวรรค. แหลงที่มา : http://www.ph.mahidol.ac.th/๒๕๕๑/html/ body-nakornsawan.html. (ออนไลน) สบื คน เมอื่ : ๖ ก.พ. ๒๕๖๓ เจ. วลิ เลยี่ ม สกนิ เนอร (เขยี น) ชาญวทิ ย เกษตรศริ ิ (บรรณาธกิ ารแปล). (๒๕๒๙). สงั คมจนี ในประเทศไทย : ประวตั ศิ าสตรเ ชงิ วเิ คราะห. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. ไมไปไมรู! ๙ สถานท่ที องเทีย่ วเมืองส่แี คว จ.นครสวรรค. (๒๐๑๘). แหลงทมี่ า http://tavel.mthai.com/๑๕๕๓๔๕.htm. (ออนไลน). สืบคนเม่อื : ๕ ก.พ. ๒๕๖๓. สถานทท่ี องเท่ยี วนครสวรรค-ท่เี ทยี่ วจังหวัดนครสวรรค. (มรบ). แหลง ทม่ี า http://www.bkkfly.com/trvel/thailand/nakhonsawan. html. (ออนไลน). สืบคนเม่อื : ๑๐ ก.พ. ๒๕๖๓. สาํ นกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษานครสวรรค เขต ๑. (๒๕๖๑). กรอบหลกั สตู ร ระดบั ทองถนิ่ สํานักงานเขตพื้นท่กี ารศึกษานครสวรรค เขต ๑ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ป พ.ศ. ๒๕๖๑).นครสวรรค : สาํ นกั งานเขตพน้ื ที่ การศึกษานครสวรรค เขต ๑.

๑๓๔๒ วิถชี ีวติ วัฒนธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค สาํ นักงานวัฒนธรรมจงั หวัดนครสวรรค. วิถีชีวิตวฒั นธรรมจงั หวัด นครสวรรค. นครสวรรค : องคก ารบรหิ ารสว นจงั หวดั นครสวรรค สาํ นกั ศิลปะและวฒั นธรรม มหาวิทยาลยั ราชภฎั นครสวรรค. (๒๕๕๘). “ ๑๐๐ ป วถิ ปี ากนา้ํ โพ”: ความหลากหลายทางวฒั นธรรมและ ชาติพนั ธุในนครสวรรค. กรุงเทพฯ : บริษัท ซีดี เอ็กซเพิรท จํากัด. สาํ นกั ศิลปะและวฒั นธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฎนครสวรรค. (๒๕๖๑). ขอมูลมรดกภูมิปญ ญาทางวฒั นธรรมและศกั ยภาพทองถ่นิ จงั หวัดนครสวรรค. นครสวรรค : ริมปงการพิมพ สุจิตต วงษเทศ. (๒๕๕๑). หนังสือแผนทป่ี ระวัติศาสตรและแผนท่ี วฒั นธรรมของ (สยาม) ประเทศไทย. กรงุ เทพฯ สชุ าติ แสงทอง. (๒๕๕๗). รายงานวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณ ประจาํ ปง บประมาณ ๒๕๕๖ โครงการความหลากหลายทางวฒั นธรรมชมุ ชนคนตน แมน้ําเจาพระยาสูการทองเท่ยี วอยางย่ังยืน. นครสวรรค : ริมปงการพิมพ สภุ รณ โอเจรญิ . (๒๕๒๘). นครสวรรค : รฐั กงึ่ กลาง รายงานการสมั มนา ประวตั ิศาสตรและวัฒนธรรม ทองถ่นิ จงั หวดั นครสวรรค. นครสวรรค : วิทยาลัยครูนครสวรรค

วิถีชีวิต วัฒนธรรม อําเภอเมืองนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค ๑๓๕๓๓ แหลง ทอ งเทยี่ ว – การทอ งเทยี่ วนครสวรรค ขอ มลู ทอ งเทยี่ วนครสวรรค พิจิตร. แหลงท่มี า : http://www.tourismnakhonsawan.org/th/ province-1/%EO%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%B8%A5 %EO%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%97%EO%B9%88% E0%B8%AD%E0%B8%87%EO%B9%80%E0%B8%79% E0%B8%B5%E9%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A2% E0%B8%A7/. (ออนไลน). สืบคน : ๙ ก.พ. ๒๕๖๒ ๑๓ ทเ่ี ท่ียวนครสวรรค ไปเทย่ี วเมือ่ ไรตองขอแวะมาเชค็ อิน. (มรบ.). แหลงท่มี า https://travel.kapook.com/view๑๔๐๓๔๘.html. (ออนไลน). สืบคน : ๖ ก.พ. ๒๕๖๓

๓๔ วถิ ชี ีวิต วฒั นธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จังหวดั นครสวรรค

วิถีชวี ิต วัฒนธรรม อาํ เภอเมอื งนครสวรรค จังหวัดนครสวรรค ๑๓๓๕๕ ภาคผนวก

๑๓๔๖ วิถีชีวิต วัฒนธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค

วถิ ีชวี ติ วัฒนธรรม อาํ เภอเมืองนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค ๓๑๓๕๗