คู่มือ_พลังงานทางเลือก

100 บทท่ี 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยีพลงั งานทางเลือก พฒั นาการของอุตสาหกรรมเอทานอลใน มกี ารห้ามการใช้ MTBE เป็นสารเพิ่มปริมาณ ประเทศสหรฐั อเมริกา ออกซิเจนในรฐั แคลิฟอร์เนีย (ต่อมาทกี ารหา้ ม MTBE ในรัฐนิวยอร์คและรัฐคอนเนคติกัต) เอทานอลทใ่ี ชใ้ นประเทศสหรฐั อเมรกิ าจะใชใ้ น นอกจากนั้น ได้มีกําหนด Renewable Fuel การผสมกบั น้ํามนั เบนซนิ ในอตั ราส่วน 10:90 โดย Standard (RFS) ซ่ึงกําหนดให้ต้องมีการเพิ่ม ปรมิ าตร โดย 90% ของเอทานอลทผ่ี ลติ ในประเทศ น้ํามนั เชอ้ื เพลงิ ชวี ภาพเป็น 20,000 ลา้ นลติ รใน สหรฐั อเมรกิ าใชข้ า้ วโพดเป็นวตั ถุดบิ ทงั้ น้ี ปรมิ าณ ปี พ.ศ. 2555 การผลติ เอทานอลของประเทศสหรฐั อเมรกิ ามกี าร เช่อื มโยงการอย่างมากกบั นโยบายของภาครฐั โดย จากนโยบายน้ํามนั แกส็ โซฮอล์ของรฐั บาล ในปี พ.ศ. 2533 รฐั สภาไดผ้ ่านกฎหมาย Clean Air สหรฐั อเมรกิ าทําใหป้ รมิ าณการผลิตไบโอเอทา Act ซ่ึงกําหนดให้ต้องมีการใช้น้ํามันเบนซินท่ีมี นอลเพมิ่ ข้นึ จากประมาณ 4,000 ล้านลติ รในปี ปริมาณออกซิเจนอย่างน้อย 2.7% เพ่ือลดการ พ.ศ. 2533 เป็นเกือบ 13,000 ล้านลิตรในปี ปล่อยก๊าซคารบ์ อนมอนอกไซด์ ในปีพ.ศ. 2542 ได้ พ.ศ. 2547 ภาพท่ี 2.41 ปรมิ าณการผลติ เอทานอลในประเทศสหรฐั อเมรกิ า ภาพท่ี 2.42 ตน้ ทนุ การผลติ เอทานอลตามชนิดของวตั ถุดบิ

บทท่ี 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยีพลังงานทางเลอื ก 101 ศกั ยภาพของประเทศไทยศกั ยภาพด้าน การศกึ ษาในปี พ.ศ. 2546 พบว่า สามารถใช้ วตั ถดุ ิบ กากน้ําตาลประมาณ 1 ล้านตนั ต่อปีในการ ผลติ ไบโอเอทานอลโดยไม่กระทบกบั การใช้ วตั ถุดบิ หลกั ทส่ี ามารถนํามาผลติ เป็นไบโอเอทา กากน้ําตาลในอุตสาหกรรมอ่นื หรอื สามารถ นอลได้ มอี ยใู่ นประเทศไทยในปรมิ าณมาก และใช้ นํามาผลติ เอธานอลได้ 800,000 ลติ รต่อวนั เทคโนโลยที ม่ี กี ารพฒั นาแลว้ คอื มนั สาํ ปะหลงั กากน้ําตาล และออ้ ย (3) อ้อย (1) มนั สาํ ปะหลงั จากการศึกษาของกรมควบคุมมลพิษ และ กล้าณรงค์ ศรีรอดและคณะในปี ใน ปี พ.ศ. 2546 มีการประเมินปริมาณหวั มนั พ.ศ.2546 และ พ.ศ.2547 พบว่ามกี ําลงั การ สาํ ปะหลงั ทส่ี ามารถนํามาผลติ เป็นไบโอเอทานอลอยทู่ ่ี ผลติ ออ้ ยอยู่ท่ี 60 ลา้ นตนั ในขณะทก่ี ําลงั การ 4 ล้านตนั ต่อปี ซ่งึ สามารถนําไปผลติ เป็นไบโอเอทา ผลติ น้ําตาลของโรงงานน้ําตาลในประเทศไทย นอลได้ 2.2 ลา้ นลติ รต่อวนั (กล้าณรงค์ ศรรี อด และ สามารถรับซ้ืออ้อยได้ 75 ล้านตัน ดังนั้น คณะ, 2546) ประเทศไทยไม่มีอ้อยส่วนเกินท่ีสามารถ นํามาใชใ้ นการผลติ ไบโอเอทานอลได้ เวน้ แต่ ทงั้ น้ี ไดม้ คี วามพยายามอยา่ งต่อเน่ืองจาก จะมีการขยายพ้ืนท่ีเพาะปลูกอ้อย เพิ่ม นกั วชิ าการเกษตรทจ่ี ะเพมิ่ ผลผลติ ต่อไรข่ องมนั ผลผลติ ต่อไร่หรอื ลดกําลงั การผลติ น้ําตาลใน สาํ ปะหลงั ในปจั จบุ นั ผลผลติ ต่อไรเ่ ฉลย่ี ของประเทศ อนาคต ทัง้ น้ี ผลผลิตต่อไร่ของไทยอยู่ท่ี อยทู่ ่ี 3.123 ตนั ต่อไร่ โดยมผี ลผลติ ต่อไรส่ งู สดุ อยทู่ ่ี 7.899 ตนั ต่อไร่ โดยมผี ลผลติ ต่อไร่สงู สดุ อย่ทู ่ี จ.ลพบุรี (3.8 ตนั ต่อไร)่ และต่าํ สดุ อยทู ่ี จ. แพร่ จ.อ่างทอง (9.449 ตนั ต่อไร่) และต่ําสุดอยู่ท่ี (2.614 ตนั ต่อไร)่ ซง่ึ สงู กวา่ ผลผลติ ต่อไรเ่ ฉลย่ี ของโลก จ. ลาํ ปาง (6.030 ตนั ต่อไร)่ ซง่ึ ต่าํ กวา่ ผลผลติ (1.751 ตนั ต่อไร)่ โดยมตี น้ ทุนเฉลย่ี ไรล่ ะ3,200 บาท ต่อไร่เฉล่ียของโลก (10.467 ตนั ต่อไร่) โดย ทงั้ น้ี ผลผลติ ต่อไรใ่ นประเทศอนิ เดยี มคี า่ สงู สดุ อยทู่ ่ี ผลผลิตต่อไร่ในประเทศโคลมั เบยี มคี ่าสูงสุด 4.467 ตนั ต่อไร่ อยทู่ ่ี 14.766 ตนั ต่อไร่ ดงั นนั้ ความเป็นไปได้ ใ น ก า ร เ พิ่ม ผ ล ผ ลิต ต่ อ ไ ร่ ข อ ง อ้ อ ย เ พ่ือ นํ า ดงั นนั้ เมอ่ื พจิ ารณาปรมิ าณมนั สาํ ปะหลงั ใน ผลผลิตท่ีเพ่ิมข้นึ มาผลิตเป็นไบโอเทนอลมี ปจั จบุ นั และความสมารถในการเพมิ่ ผลผลติ ต่อไรใ่ น ความเป็ นไปได้เชิงเทคนิค นอกจากน้ี อนาคต ศกั ยภาพของการใชม้ นั สาํ ปะหลงั เป็นวตั ถุดบิ ผลผลติ ต่อไร่เฉล่ยี สําหรบั ออ้ ยของไทยลดลง ในการผลติ ไบโอเอทานอลจงึ สงู อย่างต่อเน่ืองจาก 10.429 ตันต่อไร่ ในปี 2546 เหลอื 7.434 ตนั ต่อไรใ่ นปี 2548 (2) กากนํ้าตาล กากน้ําตาลเป็นผลติ ภณั ฑพ์ ลอยได้ (By-product) ของการผลติ น้ําตาลทรายบรโิ ภค กากน้ําตาลสามารถ ใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตสุราและเอทานอล จาก

102 บทที่ 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยพี ลงั งานทางเลือก โดยสรปุ หากรวมวตั ถุดบิ ท่ี ผลผ ิลต(ตัน) ่ตอไ ่ร ฟิลปิ ปินส์อินเดีย สามารถนํามาผลติ เป็นไบโอเอทานอล บราซลิ ทงั้ หมด ประเทศไทยมศี กั ยภาพในการ โลก ผลติ ไบโอเอทานอลประมาณ 4 ลา้ นลติ ร ไทย ต่อวนั ในปี พ.ศ.2552 (โดยไมไ่ ดม้ กี าร เพมิ่ พน้ื ทเ่ี พาะปลกู มนั สาํ ปะหลงั และออ้ ย ภาพท่ี 2.43 ศกั ยภาพการผลติ ไบโอเอทานอลจากกากน้ําตาล(ออ้ ย) อยา่ งมนี ยั สาํ คญั ) ซง่ึ เพยี งพอกบั การใช้ และมนั สาํ ปะหลงั ของประเทศไทย ผสมน้ํามนั เบนซนิ ในสดั สว่ น 10% โดย ปรมิ าตรและสามารถรองรบั กบั การเพมิ่ สดั สว่ นการผสมเป็น 15% โดยปรมิ าตร อยา่ งไรกด็ ี หากตอ้ งการเพมิ่ สดั สว่ นการ ผสมเป็น 20% หรอื ตอ้ งการรองรบั กบั ความตอ้ งการการใชน้ ้ํามนั เชอ้ื เพลงิ ท่ี เพม่ิ ขน้ึ รฐั บาลมคี วามจาํ เป็นทจ่ี ะตอ้ ง กาํ หนดนโยบายขยายพน้ื ทเ่ี พาะปลกู ใน ประเทศ/ประเทศเพอ่ื นบา้ น และ/หรอื ผลติ ไบโอเอทานอลจากวตั ถุดบิ อน่ื อาทิ ฟางขา้ ว ซงั ขา้ วโพด ภาพท่ี 2.44 ผลผลติ ตอ่ ไรเ่ ฉลย่ี สาํ หรบั ออ้ ยของประเทศไทยและประเทศ ผผู้ ลติ ออ้ ยทส่ี าํ คญั

บทที่ 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยพี ลังงานทางเลือก 103 ศกั ยภาพด้านเทคโนโลยีกระบวนการผลิต 95 – 4.0 ลา้ นลติ รต่อวนั ; แกส็ โซฮอล์ - 3.5 ลา้ นลติ รต่อวนั ) หากจะใชน้ ้ํามนั แกส็ โซฮอลท์ งั้ เทคโนโลยกี ระบวนการผลติ โดยเฉพาะการกาํ จดั ประเภทออกเทน 95 และ ออกเทน 91 (E10) น้ําเพอ่ื ใหไ้ ดเ้ อทานอล 99.5% นนั้ ยงั ตอ้ งพง่ึ พงิ การ จาํ เป็นจะตอ้ งมกี าํ ลงั ผลติ เอธานอล 2 ลา้ นลติ ร นําเขา้ เทคโนโลยจี ากต่างประเทศ ต่อวนั เมอ่ื ศกึ ษากาํ ลงั การผลติ เอธานอลของ สถานภาพไบโอเอทานอลในของประเทศไทย ประเทศไทยในปจั จบุ นั (มถิ ุนายน 2550) พบวา่ มเี พยี งประมาณ 1,055,000 ลติ รต่อวนั โดยแยก สถานภาพด้านการใช้ประโยชน์ ออกเป็นการผลติ จากกากน้ําตาลประมาณ 925,000 ลติ รต่อวนั และจากมนั สาํ ปะหลงั รฐั บาลไดก้ ําหนดยุทธศาสตรน์ ้ํามนั แกส็ โซฮอลใ์ น 130,000 ลติ รต่อวนั อยา่ งไรกด็ ี เมอ่ื เปรยี บเทยี บ ปี พ.ศ. 2547 โดยแบ่งเป็น 2 ระยะ ในระยะแรก (ปี กบั ความตอ้ งการไบโอเอทานอลเพอ่ื นํามาผสม พ.ศ. 2547-49) กําหนดให้มีการส่งเสริมการใช้แก็ส เป็นเชอ้ื เพลงิ ในปจั จบุ นั ทม่ี กี ารรายงานโดยกรม โซฮอล์ และในระยะท่สี อง (ปี พ.ศ. 2550 เป็นต้นไป) พฒั นาพลงั งานทดแทนและอนุรกั ษ์พลงั งาน จะบงั คบั ใหใ้ ช้แก็สโซฮอล์และจะทําการยกเลกิ น้ํามนั (กรกฏาคม 2550) พบวา่ มเี พยี งประมาณ เบนซินชนิดเลขออกเทน 95 อย่างไรก็ดี ขณะน้ีได้มี 461,000 ลติ รต่อวนั ซง่ึ แสดงใหเ้ หน็ วา่ การ การชะลอการยกเลกิ น้ํามนั เบนซนิ ชนิดเลขออกเทน 95 จดั การดา้ นการตลาดและการผลติ ยงั ไม่ ออกไปก่อน สอดคลอ้ งกนั จากขอ้ มลู ของ สาํ นกั งานนโยบายและแผน พลงั งาน มคี วามตอ้ งการน้ํามนั แกส็ โซลนี 19.8 ลา้ น ลติ รต่อวนั ในปี พ.ศ. 2549 (91 - 12.2 ลา้ นลติ รต่อวนั ; ภาพท่ี 2.45 ยทุ ธศาสตรเ์ อทานอลของประเทศไทย ประกาศในปี พ.ศ. 2548

104 บทท่ี 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยีพลงั งานทางเลือก ตารางท่ี 2.10 กําลงั การผลติ เอทานอลของโรงงานท่เี ปิดดําเนินการแลว้ และทค่ี าดว่าจะเปิดดาํ เนินการในไตรมาสแรกของปี พ.ศ. 2550 (ขอ้ มลู ณ สงิ หาคม 2550) หน่วย: ลติ รตอ่ วนั ผปู้ ระกอบการ จงั หวดั วตั ถุดบิ กาํ ลงั การ กาํ ลงั ผลติ เรมิ่ ผลติ ผลติ ตดิ ตงั้ จรงิ เฉลย่ี * 1. บรษิ ทั พรวไิ ล อนิ เตอรเ์ นชนั่ แนล อยธุ ยา กรพุ เทรดดง้ิ จาํ กดั นครปฐม กากน้ําตาล 25,000 - ต.ค. 46 2. บมจ. ไทยแอลกอฮอล์ กากน้ําตาล 200,000 128,200 ส.ค. 47 3. บรษิ ทั ไทยอะโกรเอนเนอรจ์ ี จาํ กดั สพุ รรณบรุ ี กากน้ําตาล 150,000 - ม.ค. 48 4. บรษิ ทั ไทยงว้ น เอทานอล จาํ กดั ขอนแก่น มนั สาํ ปะหลงั 130,000 105,700 ส.ค. 48 5. บรษิ ทั ขอนแก่นแอลกอฮอล์ จาํ กดั a) ขอนแกน่ 150,000 70,410 ม.ค. 49 6. บรษิ ทั เพโทรกรนี จาํ กดั b) ชยั ภมู ิ ออ้ ย/ 200,000 141,120 ธ.ค. 49 7. บรษิ ทั น้ําตาลไทยเอทานอล จาํ กดั c) กาญจนบรุ ี กากน้ําตาล 100,000 นครราชสมี า 100,000 - เม.ย. 50 8. บรษิ ทั เคไอเอทานอล จาํ กดั ออ้ ย/ 1,055,000 33,120 ม.ิ ย. 50 รวม กากน้ําตาล 478,550 ออ้ ย/ กากน้ําตาล ออ้ ย/ กากน้ําตาล ทงั้ น้ี เมอ่ื เปรยี บเทยี บปรมิ าณกากน้ําตาลทใ่ี ชใ้ นการผลติ เอทานอล ปรมิ าณมนั สาํ ปะหลงั ทใ่ี ชใ้ น การผลติ เอทานอลกบั ผลการศกึ ษาของกลา้ ณรงค์ ศรรี อดและคณะ พบว่ามกี ารใชก้ ากน้ําตาลเกอื บเตม็ ศกั ยภาพ (91%) ในขณะทม่ี กี ารผลติ ไบโอเอทานอลจากมนั สาํ ปะหลงั เพยี ง 10% ของวตั ถุดบิ ทส่ี ามารถ นํามาผลติ ไบโอเอทานอล ดงั นัน้ การผลติ ไบโอเอทานอลในอนาคต (5-10 ปี) ควรมุ่งเน้นทก่ี ารใชม้ นั สาํ ปะหลงั เป็นวตั ถุดบิ หลกั ในขณะทใ่ี นระยะยาวกวา่ นนั้ (มากกวา่ 10 ปี) ควรมุง่ เน้นทว่ี สั ดุเหลอื ทง้ิ ทาง การเกษตรทม่ี เี ซลลโู ลสเป็นสว่ นประกอบ

บทท่ี 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยีพลังงานทางเลือก 105 กงั หนั ลมผลิตไฟฟ้ า โดย ยวษิ ฐา พทิ กั ษว์ ชั ระ หลกั การโดยทวั่ ไปของเทคโนโลยี แนวตัง้ ฉากกับทิศทางการเคล่ือนท่ีของลม กังหันลมแนวนอนนั้นผ่านการพัฒนาอย่าง สําหรับหลักการทํางานทัว่ ไปของกังหันลม ต่อเน่ือง จึงมีประสิทธิภาพสูงกว่าและได้รับ ผลิตไฟฟ้า สามารถอธิบายแบบรวบรดั ได้ว่า เม่อื ความนิ ยมมากกว่ากังหันลมแนวตั้ง แต่ ลมมคี วามเรว็ มากพอทจ่ี ะปะทะกบั ใบพดั จนเกดิ การ จาํ เป็นตอ้ งตดิ ตงั้ บนเสาทม่ี คี วามสงู มาก หมุน พลังงานจลน์จากการเคล่ือนท่ีของลมจะ เปลย่ี นเป็นพลงั งานกลโดยการหมุนของใบพดั เกดิ 2. กงั หนั ลมแนวตงั้ หรอื กงั หนั ลมทม่ี แี กน การส่งแรงหมุนต่อกนั เป็นทอดๆ จากแกนหมุนของ หมุนของใบพดั อยู่ในแนวตงั้ และตงั้ ฉากกบั ทศิ ใบพดั สู่เฟืองเกียร์ สู่แกนหมุนของเคร่ืองกําเนิด ทางการเคล่อื นทข่ี องลม กงั หนั ลมแนวตงั้ มขี อ้ ดี ไฟฟ้าตามลําดบั และการหมุนในขนั้ สุดท้ายท่เี กดิ ทร่ี บั ลมไดท้ กุ ทศิ ทาง และสามารถตดิ ตงั้ ในระดบั ขน้ึ กบั แกนหมุนของเคร่อื งกําเนิดไฟฟ้าน่ีเองทเ่ี ป็น พน้ื ล่างหรอื ตําแหน่งทส่ี ูงจากพ้นื ดนิ ไม่มาก แต่ กลไกในการผลติ กระแสไฟฟ้า ไมค่ อ่ ยแพรห่ ลายเพราะมปี ระสทิ ธภิ าพต่ํากวา่ ในกรณีของกังหันลมท่ีผลิตไฟฟ้ าไว้ใช้ใน ครวั เรอื นหรือชุมชน กระแสไฟฟ้าท่ผี ลิตได้จะถูก ส่งไปเก็บสะสมอยู่ในแบตเตอร่ีขนาด 12 โวลต์ จากนัน้ จึงไหลผ่านเคร่ืองแปลงกระแสไฟฟ้าหรือ “อนิ เวอรเ์ ตอร”์ (Inverter) เพอ่ื แปลงกระแสไฟฟ้าให้ เหมาะสมและสามารถใชไ้ ดก้ บั เคร่อื งใชไ้ ฟฟ้านานา ชนิด แต่หากเป็ นกังหันลมท่ีผลิตไฟฟ้ าในเชิง พาณิชย์ เช่น เพ่ือขายกระแสไฟฟ้าให้การไฟฟ้า ฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย กส็ ามารถเดนิ สายไฟเขา้ สรู่ ะบบไดโ้ ดยไมต่ อ้ งมแี บตเตอรแ่ี ละอนิ เวอรเ์ ตอร์ กังหันลมท่ีใช้งานกันทัว่ โลกสามารถแบ่ง ออกเป็น 2 ประเภท คอื 1. กงั หนั ลมแนวนอน หรอื กงั หนั ลมทม่ี แี กน หมุนของใบพดั อยู่ในแนวนอน ซ่ึงติดตงั้ ใบพดั ใน

106 บทท่ี 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยพี ลงั งานทางเลอื ก กังหันลมผลิตไฟฟ้ ามีส่วนประกอบท่ี สาํ คญั 4 ส่วน คือ (1) แกนหมุนใบพดั เป็นสว่ นแรก ของกังหันลม ท่ีทําหน้าท่ีรับ หรอื ปะทะกบั แรงลม (2) ห้องเคร่ือง เป็นส่วนท่ีสําคญั ของกงั หนั ลม มลี กั ษณะคล้าย กล่องใส่ของขนาดใหญ่ เพ่ือ ป้องกนั สภาพอากาศภายนอก (3) เสา (4) ฐานราก เป็นสว่ นทร่ี บั น้ําหนัก ทงั้ หมดของชุดกงั หนั ลม เป็น ฐานคอนกรตี เสรมิ เหลก็ ศกั ยภาพการพฒั นาในอนาคต ของคนทงั้ โลก แต่หากพจิ ารณาการเพม่ิ ขน้ึ ของไฟฟ้า พลงั งานลมในแต่ละปี จะพบว่ากงั หนั ลมผลิตไฟฟ้ามี ขอ้ มูลล่าสุดจากสภาพลงั งานลมระดบั โลก อตั ราการเตบิ โตท่รี วดเรว็ มาก โดยเพม่ิ ขน้ึ เป็นเท่าตวั (Global Wind Energy Council ห รือ GWEC) ในชว่ ง 3 ปีทผ่ี า่ นมา ระบุว่า ในช่วงปลายปี 2551 กงั หนั ลมท่ีติดตัง้ และกระจายใช้งานอยู่ทวั่ โลกนัน้ สามารถผลิต GWEC คาดการณ์ว่า ภายในอกี 5 ปีขา้ งหน้า ขดี ไฟฟ้ ารวมกันได้ 120,798 เมกะวัตต์ โดย ความสามารถในการผลติ ไฟฟ้าพลงั งานลมทวั่ โลกจะ ประเทศทม่ี กี ารผลติ ไฟฟ้าจากกงั หนั ลมมากทส่ี ุด เพม่ิ ขน้ึ ไปถงึ 332,000 เมกะวตั ต์ โดยจะเตบิ โตต่อเน่ือง 5 อนั ดบั แรกคือ สหรฐั อเมริกา (25,170 เมกะ ในประเทศจนี สหภาพยุโรป และสหรฐั อเมรกิ า เพราะ วัตต์) เยอรมนี (23,903 เมกะวัตต์) สเปน รฐั บาลมีนโยบายสนับสนุนท่ีเข้มแข็งในการเปล่ียน (16,754 เมกะวตั ต)์ จนี (12,210 เมกะวตั ต)์ และ วิกฤตทางเศรษฐกิจโลกให้กลายเป็ นโอกาสของ อินเดีย (9,645 เมกะวตั ต์) แม้ตัวเลขรวมของ พลงั งานสะอาด ดว้ ยการกําหนดใหโ้ ครงการผลติ ไฟฟ้า ปริมาณไฟฟ้ าพลังลมในปจั จุบัน จะคิดเป็ น พลังลมเป็นศูนย์กลางของแผนการฟ้ืนฟูและกระตุ้น สดั ส่วนเพยี ง 1.5 เปอร์เซ็นต์ของการใช้ ไฟฟ้า เศรษฐกจิ

บทที่ 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยีพลังงานทางเลอื ก 107 สตฟี ซอวเ์ ยอร์ เลขานุการของสภาพลงั งานลม จงั หวดั นครศรธี รรมราช สงขลา และปตั ตานี ซง่ึ มี โลก แสดงความมัน่ อกมัน่ ใจว่า “พลังงานลมจะ ความเร็วลมเฉล่ียประมาณ 6.4 เมตร/วินาที ก่อใหเ้ กดิ การจา้ งงานและสรา้ งรายไดแ้ ก่ผคู้ นจาํ นวน ร อ ง ล ง ม า เ ป็ น แ ถ บ เ ทือ ก เ ข า ใ น จัง ห ว ัด เ พ ช ร บุ รี 100 ล้านคนภายในสน้ิ ทศวรรษน้ีอย่างแน่นอน ไม่ กาญจนบุรี และตาก ซ่ึงเป็นรอยต่อกบั ประเทศ ว่าเศรษฐกจิ ของโลกจะตกต่าํ หรอื ไมก่ ต็ าม” ทงั้ น้ีเป็น พม่า รวมทงั้ บนเทอื กเขาสูงในแถบภาคใต้ ซ่ึงมี เพราะปีทผ่ี ่านมา ท่ามกลางภาวะเศรษฐกจิ ถดถอย ความเรว็ ลมเฉล่ยี ประมาณ 5.6 เมตร/วนิ าที และ ไปทวั่ โลก แต่กลบั มกี ารลงทุนพลงั งานลมเพ่ิมข้นึ พ้ืนท่ีสูงในเขตอุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ อยา่ งเหน็ ไดช้ ดั โดยเฉพาะในสหรฐั อเมรกิ าและจนี จงั หวดั เชยี งใหม่ ซง่ึ มคี วามเรว็ ลมเฉลย่ี 5.1 เมตร/ วนิ าที ข ณ ะ ท่ี แ อ น ดู ร ว์ ก า ร์ รัด ด์ ท่ี ป รึก ษ า บรษิ ทั ผูผ้ ลติ กงั หนั ลมยกั ษ์ใหญ่ แสดงความเหน็ ว่า หากเปรยี บเทยี บตวั เลขเหล่าน้ีกบั ประเทศใน เดิมทีเดียวนัน้ พลงั งานลมถูกกดข่ี และถูกทําให้ แถบยุโรป ก็ต้องยอมรบั ประเทศไทยมศี กั ยภาพ กลายเป็นตัวตลกในแวดวงพลังงานมานาน แต่ ด้านพลงั งานลมด้อยกว่ามาก แต่การ “ดอ้ ยกว่า” ปจั จุบันสถานการณ์ได้เปล่ียนไปแล้ว แน่นอนว่า ไมไ่ ดห้ มายความว่า ประเทศไทยไมเ่ หมาะกบั การ พลงั งานลมได้รบั ความเช่อื มนั่ มากขน้ึ อกี ทงั้ ยงั ได้ ผลิตไฟฟ้ าจากพลังงานลม มนั บ่งบอกเพียงว่า ช่อื ว่าเป็นมติ รต่อสง่ิ แวดล้อม และมคี วามมนั่ คง ซ่งึ ประเทศไทยไม่เหมาะท่จี ะใช้กงั หนั ลมท่ีผลิตข้นึ เหตุผลเหล่าน้ีลว้ นทาํ ใหพ้ ลงั งานลมถูกเลอื กมากขน้ึ เพ่อื ตอบสนองกระแสลมความเรว็ สงู ในแถบยุโรป และในอนาคตกเ็ ช่อื ว่าต้นทุนของพลงั งานจากสาย เทา่ นนั้ เอง ลมจะลดลงเร่ือยๆ จนได้ช่ือว่ามีต้นทุนต่ําท่ีสุดใน บรรดาเชอ้ื เพลงิ ทกุ ชนิดทน่ี ํามาผลติ กระแสไฟฟ้า พลงั งานสะอาด.คอื แนวโน้มของโลก ดงั นัน้ ทศิ ทางการลงทุนเรอ่ื งพลงั งานจงึ กา้ วเดนิ ไปบนเสน้ ทาง ดงั กล่าว มกี ารเปิดเผยตวั เลขเปรยี บเทยี บระหว่างปี 2550 กบั ปี 2551 พบว่าตลาดพลงั งานสะอาดมกี าร เจรญิ เตบิ โตมากกว่า 50 เปอรเ์ ซน็ ต์ และแน่นอนว่า เป็นครงั้ แรกท่พี ลงั งานลมสามารถสรา้ งผลกําไรได้ ถงึ 5 หมน่ื ลา้ นดอลลารเ์ ลยทเี ดยี ว สําหรบั ในประเทศไทย เม่อื พ.ศ. 2544 กรม พฒั นาพลงั งานทดแทนและอนุรกั ษ์พลงั งาน (พพ.) จดั ทาํ แผนทศ่ี กั ยภาพพลงั งานลมในประเทศไทย ซง่ึ ทําให้ทราบว่า พ้ืนท่ีท่ีมีศักยภาพมากท่ีสุดใน ประเทศไทยอยู่บริเวณ ชายฝงั่ ทะเลอ่าวไทยของ

108 บทที่ 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยีพลังงานทางเลอื ก ประเดน็ น้ี ดร.วริ ชยั โรยนรนิ ทร์ ผูอ้ ํานวยการ แม้รายละเอียดในแผนยุทธศาสตร์การ ศูนย์วจิ ยั ประยุกต์ พลงั งานลม น้ําและแสงอาทติ ย์ พฒั นาพลงั งานทดแทนของประเทศไทยจะระบุ คณะวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าช ไว้ว่า ต้องเพมิ่ สดั ส่วนการใช้พลงั งานทดแทน มงคลธญั บุรี ซง่ึ กา้ วขน้ึ แท่นหน่ึงในผเู้ ชย่ี วชาญดา้ น จาก 0.5 เปอร์เซ็นต์ในปี พ.ศ. 2545 เป็น 8 กังหันลมผลิตไฟฟ้ าคนล่าสุดของประเทศไทย เปอร์เซ็นต์ในปี พ.ศ. 2554 โดยใช้มาตรการ ยืนยนั ว่า “บ้านเราต้องใช้กังหนั ลมท่ีออกแบบมา กําหนดให้ผู้ประกอบการโรงไฟฟ้ าใหม่ท่ีใช้ สาํ หรบั ลมทม่ี คี วามเรว็ ต่าํ ตอ้ งเป็นกงั หนั ลมตวั เลก็ ๆ เช้ือเพลิงฟอสซิลต้องสร้างโรงไฟฟ้ าจาก จาํ นวนหลายตวั คอ่ ยๆ รวมพลงั กนั แบบกองทพั มด” พลงั งานทดแทน เช่น ชวี มวล แสงอาทติ ย์ ลม ในสดั ส่วน 5 เปอร์เซ็นต์ รวมทงั้ ใช้มาตรการ นอกจากการมีศักยภาพเพียงพอสําหรบั การ ส่งเสริม (Incentive) โดยกําหนดการรับซ้ือ ผลติ ไฟฟ้าจากลมแลว้ นโยบายของรฐั บาลกถ็ อื เป็น ไฟฟ้าปลายทางด้วยราคาพเิ ศษ นอกจากน้ียงั อกี ส่วนทม่ี บี ทบาทสําคญั ในการกําหนดทศิ ทางการ ส่งเสรมิ การลงทุนแก่ผู้ประกอบการและผูผ้ ลติ เตบิ โตของพลงั งานลม กงั หนั ลม ดว้ ยมาตรการยกเวน้ ภาษี สนับสนุน เงินกู้ดอกเบ้ียต่ํา การเพิ่มราคารบั ซ้ือไฟฟ้ า (Adder) ต่อหน่วย และการอํานวยความสะดวก ในการเช่อื มเขา้ ระบบจาํ หน่ายไฟฟ้า ทว่ามาตรการทัง้ หมดน้ียงั ไม่ครอบคลุม เพียงพอท่ีจะทําให้กังหันลมเติบโตข้ึนมา ทดั เทยี มกบั พลงั งานสะอาดอ่นื ๆ เพราะหากจะ พูดกนั จรงิ ๆ แล้ว กงั หนั ลมผลิตไฟฟ้ายงั เป็น เทคโนโลยที ่ีใหม่มากสําหรบั ประเทศไทย จึง จําเป็นท่ีรฐั บาลจะเริ่มสร้างความรู้สึกคุ้นเคย ใหก้ บั ประชาชนเพ่อื ส่งเสรมิ การใชง้ านในระดบั ครวั เรือน ย่ิงไปกว่านัน้ รฐั บาลต้องสนับสนุน งบประมาณสําหรับวิจัยและพฒั นากังหนั ลม ผลิตไฟฟ้าอย่างต่อเน่ืองด้วย ทงั้ น้ีก็เพ่ือเพ่ิม ศกั ยภาพองคค์ วามรูใ้ นการสรา้ งกงั หนั ลมผลติ ไฟฟ้าทเ่ี หมาะสมกบั ลกั ษณะลมในประเทศไทย จริงๆ และเพ่ือให้สามารถพ่ึงพาตนเองได้ใน ระยะยาวแทนท่จี ะต้องรอการซ้อื หรอื ถ่ายทอด เทคโนโลยกี งั หนั จากต่างประเทศ

บทท่ี 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยพี ลังงานทางเลอื ก 109 ตวั อย่างการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย ระบบการบําบดั น้ําเสยี และไฟแสงสว่างบรเิ วณหาด แจ้งเกิดทุ่งกงั หนั ลมสญั ชาติไทย แสม โดยพบว่าสามารถลดการใชน้ ้ํามนั ดเี ซลในการ ปนั่ ไฟฟ้าได้ถึง 20 เปอรเ์ ซ็นต์ หรอื ประมาณวนั ละ หลังการตัง้ ตระหง่านของกงั หนั ลมตัวแรกใน 200 ลติ ร ประเทศไทยท่ีแหลมพรหมเทพ จ.ภูเก็ต ตัง้ แต่ปี 2526 หากแต่การต่อยอดเพ่ือใช้สายลมผลิต ซ่ึง ดร.วิรชัย กล่าวชัดเจนว่า “ประเทศไทย กระแสไฟฟ้ากลบั ไมป่ รากฏการเคล่อื นไหวใดๆ สามารถใช้กงั หนั ลมผลติ กระแสไฟฟ้าได้ เพยี งแต่ ต้องออกแบบใหเ้ หมาะสมกบั ลกั ษณะของลมในแต่ จนกระทัง่ ปี 2550 เกาะล้าน เมืองพัทยา ละพน้ื ท่ี เพอ่ื ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพสงู สดุ ” จ.ชลบุรี กส็ รา้ งความฮอื ฮาในแวดวงพลงั งานสะอาด เม่อื ว่าจา้ งมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลธญั บุรี การขยบั ตวั ของภาคธรุ กิจ ทําโครงการผลติ กระแสไฟฟ้าจากพลงั งานลม ดว้ ย การตดิ ตงั้ “ทุ่งกงั หนั ลม” จํานวน 45 ตวั โดยมี ดร. บัญชา วงษา, ธเนศ กิจสําเร็จ และวีรวัฒน์ วิรชัย โรยนรินทร์ ในฐานะคนไทยลําดับต้นๆ ท่ี ล้ิมศฤงคาร นักธุรกิจหนุ่มทงั้ 3 คน ได้รวมตวั กนั เชย่ี วชาญเร่อื งกงั หนั ลมผลติ ไฟฟ้า เป็นผรู้ บั ผดิ ชอบ ก่อตัง้ บริษัท Beta Progression Energy เพ่ือทํา โครงการ โครงการทุ่งกงั หนั ลมท่ีบริเวณร้านอาหารลูกปลา ต.นาโคก อ.เมอื ง จ.สมทุ รสาคร ดว้ ยเหตุผลของการ ทุ่งกงั หนั ลมท่เี กาะล้านจงึ ถูกออกแบบให้ผลติ วั ด ก ร ะ แ ส ล ม ต ล อ ด ทั้ง ปี ห ล า ย พ้ื น ท่ี ทั้ง กระแสไฟฟ้ าขนาด 200 กิโลวัตต์ เพ่ือป้อนเข้าสู่ จ.สมุทรปราการ จ.สมุทรสงคราม และ จ.ชลบุรี

110 บทที่ 2 ความเหมาะสมของเทคโนโลยีพลังงานทางเลอื ก คําตอบท่ีได้คือบริเวณน้ีดีท่ีสุด เพราะเป็นท่ีโล่ง ใกล้ กงั หนั ลมฝี มือชาวบา้ น ทะเลเพยี ง 2-3 กโิ ลเมตร มลี มมากกว่าจุดอ่นื ท่สี ําคญั คอื ใกลส้ ายสง่ ไฟฟ้า ซง่ึ ชว่ ยลดตน้ ทนุ ไดเ้ ยอะ กรณ์อุมา พงษ์น้อย, พระปลดั ชุมพล แห่ง วดั วงั ยาว, ณรงค์ สนี าค, สนั ติ โชคชยั ชํานาญ “เรามุ่งมัน่ เร่ืองพลังงานสะอาด โดยทําในเชิง กิจ จากกลุ่มศึกษาพลังงานทางเลือกเพ่ือ พาณิชย์ และหวงั ว่าจะเป็นโครงการนําร่อง เพราะถ้า อนาคต และทมี ชาวบา้ นรวม 6 คน คอื หวั เรย่ี ว สําเรจ็ กจ็ ะถอื เป็นรายแรกของประเทศไทยท่ที ําการซ้อื หัว แ ร ง สํา คัญ ใ น ก า ร แ จ้ง เ กิด กัง หัน ล ม ฝี มือ ขายไฟฟ้าในเชงิ พาณิชยก์ บั การไฟฟ้าส่วนภูมภิ าค โดย ชาวบ้านบ่อนอก เพ่ือป้อนไฟฟ้าให้กบั สถานี มกี ําลงั การผลติ 1.2 เมกะวตั ต์ และจะเสรจ็ สมบูรณ์ทงั้ วทิ ยชุ มุ ชน โครงการภายในเดือนมีนาคม 2554” ในท่ีสุดเดือน กุมภาพนั ธ์ 2552 ก้าวแรกของการร่วมสานฝนั ผ่าน จนในทส่ี ดุ 24 ธนั วาคม 2551 กงั หนั ลมตวั กงั หนั ลมก็สรา้ งกําลงั ใจใหเ้ กดิ ขน้ึ ทงั้ เจ้าของโครงการ แรกทต่ี งั้ อย่ใู นวดั สแ่ี ยกบ่อนอกกถ็ ูกใชง้ าน โดย และผผู้ า่ นไปมา มีสถานีโทรทัศน์ทีวีไทยและสถานีข่าว 24 ชัว่ โมงของยูบีซี เดินทางมาทําข่าว รวมทัง้ ข ณ ะ เ ดีย ว กัน ม า โ น ช ช ว น เ ส ถี ย ร แ ห่ ง กังหันลมฝี มือชาวบ้านบ่อนอกก็ถูกนําไป www.thaiwindfarm.com ก็ใช้ความสนใจในกลไกของ เผยแพรผ่ า่ นยทู ปู อกี ดว้ ย ไดนาโม ประดษิ ฐค์ ดิ คน้ กงั หนั ลมจากมนั สมองและสอง มอื ของตวั เอง เรยี นรู้ และลองผดิ ลองถูกครงั้ แลว้ ครงั้ เล่า แม้กงั หนั ลมของชุมชนบ่อนอกยงั ไม่อาจ กว่า 8 ปี เพ่อื สรา้ งกงั หนั ลมทเ่ี หมาะสมสาํ หรบั สายลมท่ี พูดได้ว่าประสบความสําเรจ็ อย่างเต็มรูปแบบ มีความแรงปานกลางถึงลมต่ํา ซ่ึงเป็นกระแสลมของ แต่ทมี ชาวบา้ นทร่ี ว่ มแรงร่วมใจกนั ตงั้ แต่เรมิ่ ตน้ ประเทศไทย ยงั คงกา้ วเดนิ ไปขา้ งหน้าอย่างไม่ทอ้ ถอย ดว้ ย หวังว่าหากความสําเร็จมาเยือนเม่ือใด การ อย่างไรก็ตาม บริษัท ผลิตไฟฟ้ าราชบุรีโฮลด้ิง เผยแพร่ความรู้ทงั้ หมดท่ีได้จากการทํากงั หนั จํากดั (มหาชน) ก็สร้างความฮือฮาครงั้ ใหม่ ด้วยการ ลมของชุมชนบ่อนอก จะถูกขยายและต่อยอด ประกาศลงทุนโครงการผลติ ไฟฟ้าจากพลงั ลม ในพน้ื ท่ี ออกไปนอกชุมชนเพ่ือให้ผู้ท่ีสนใจช่วยกัน จ.เพชรบูรณ์ โดยมกี ําลงั การผลิตติดตงั้ รวม 60 เมกะ พฒั นาใหม้ ศี กั ยภาพมากกวา่ ทเ่ี ป็นอยู่ วตั ต์ และจะมที ุ่งกงั หนั ลม 30 ตวั เพ่อื ผลิตไฟฟ้าขาย ใหก้ บั การไฟฟ้าฝา่ ยผลติ แห่งประเทศไทย (กฟผ.) ในปี 2554 ซง่ึ หากโครงการน้ีสาํ เรจ็ กจ็ ะถอื เป็นโครงการผลติ ไฟฟ้าจากพลงั ลมทม่ี กี ําลงั การผลติ ตดิ ตงั้ รวมใหญ่ท่สี ุด ของประเทศไทย

บทที่ 3 การวเิ คราะหความเปน ไปไดและความเส่ียงในการลงทุน 111 บทที่ 3 การวิเคราะหค์ วามเป็ นไปไดแ้ ละความเสีย่ งในการลงทนุ นธิ วิ ดี มณวี ฒั นา หลกั การลงทนุ สําหรบั ทางเศรษฐศาสตร์ กล่าวถึง การ ลงทุน คอื การทําใหเ้ กดิ ผลผลติ งอกเงยขน้ึ มา คาํ ว่า “การลงทุน” ในโครงการด้าน ในระยะต่อไป ไดแ้ ก่ การก่อสรา้ งอาคารสถานท่ี พลงั งานทางเลือกมีความหมายว่าอะไร การซ้ือเคร่ืองจักรอุปกรณ์ เคร่ืองใช้ การ เปลย่ี นแปลงของสนิ คา้ คงเหลอื ทเ่ี ป็นวตั ถุดบิ ใน การลงทนุ นนั้ เป็นคาํ ทใ่ี ชก้ นั ทวั่ ไปในการทาํ การผลิตสินค้าต่างๆ เป็นต้น (ธํารงค์ อุดม ธุรกจิ และมกั จะมคี วามหมายเกย่ี วขอ้ งกบั การใชเ้ งนิ ไพจติ รกุล และศิรวิ รรณ เสรรี ตั น์ 2542: 115- เพอ่ื ใหไ้ ดผ้ ลกาํ ไร คาํ วา่ “การลงทุน” ยงั มี 128; เอนก เธียรถาวร 2538; 90-91; วนั ชยั ความหมายทแ่ี ตกต่างกนั ไปบา้ งในมมุ มองของ ริจิรวนิช และชอุ่ม พลอยมีค่า 2537: 21-26) ผเู้ กย่ี วขอ้ งในแต่ละดา้ น ดา้ นการเงนิ และการบญั ชี สําหรบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กนัน้ เป็น กลา่ วถงึ กจิ กรรมการลงทุน คอื กจิ กรรมทม่ี กี าร กิจกรรมท่ีเก่ียวข้องกับการจัดหา จัดเตรียม จดั หา ซอ้ื หรอื ขายสนิ ทรพั ยร์ ะยะยาว เชน่ เครอ่ื งจกั ร เคร่อื งจกั ร วสั ดุ อุปกรณ์ และวตั ถุดบิ ต่างๆ ท่ี อปุ กรณ์ต่างๆ หรอื หลกั ทรพั ยโ์ ดยมวี ตั ถุประสงคเ์ พอ่ื ต้องอาศยั ทรพั ยากรในแต่ละพ้นื ท่ี ภูมปิ ญั ญา หาประโยชน์จากการลงทนุ ในชว่ งระยะเวลาหน่ึงให้ และการมสี ่วนร่วมจากบุคคลในท้องถิ่นท่ีต้อง คุม้ คา่ กบั อตั ราเงนิ เฟ้อและความไมแ่ น่นอนทอ่ี าจจะ ร่วมแรงร่วมใจกันวางแผน และจัดเตรียม เกดิ ขน้ึ ในอนาคต โดยการลงทนุ นนั้ ไมไ่ ดต้ งั้ ใจจะขาย เคร่อื งจกั ร วสั ดุ อุปกรณ์ และวตั ถุดบิ ต่างๆ ซง่ึ เป็นเงนิ สดเพอ่ื ใชเ้ ป็นเงนิ หมนุ เวยี นในกจิ การ (จริ ตั น์ มวี ตั ถุประสงค์เพ่อื ใหเ้ กดิ ประโยชน์งอกเงยใน สงั ขแ์ กว้ 2543: 7-9; 2540: สมาคมนกั บญั ชแี ละ การดูแลธรรมชาติ สุขภาพ และภูมปิ ญั ญาของ ผสู้ อบบญั ชรี บั อนุญาตแหง่ ประเทศไทย 2538: 59; ท้องถ่ินเราในระยะต่อไป (เดชรตั สุขกําเนิด Brigham and Houston, 1998: 5-6; Reilly, 1992: 6 2551: 19-28) ดังนัน้ คําว่า “การลงทุน” ใน อา้ งถงึ ใน จริ ตั น์ สงั ขแ์ กว้ 2542: 7) เรยี กงา่ ยๆ วา่ โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก คอื กจิ กรรมท่ี กจิ กรรมการลงทุนในทางบญั ชจี ะแยกออกจาก เกิดจากการมีส่วนร่วมใช้ภูมิปญั ญาและ กจิ กรรมการดาํ เนินงานทม่ี กี ารผลติ สนิ คา้ เพอ่ื ขาย ทรพั ยากรในทอ้ งถน่ิ เพ่อื วางแผนและจดั เตรยี ม หรอื การซอ้ื มาขายไป เคร่ืองจักร วัสดุ อุปกรณ์ และวัตถุดิบต่างๆ เพ่อื ใหเ้ กดิ โครงการพลงั งานทางเลอื กทม่ี คี วาม งอกเงยในระยะต่อไป

112 บทท่ี 3 การวเิ คราะหความเปน ไปไดและความเสยี่ งในการลงทนุ ประเภทของการลงทนุ ในโครงการด้าน 3. การลงทุนในวตั ถุดบิ เป็นสนิ คา้ คงคลงั สาํ หรบั การผลิตพลังงานทางเลือก วัตถุดิบท่ีมีใน พลงั งานทางเลือก ท้องถน่ิ (Inventory investment) เช่น แกลบ เศษไม้ มลู สตั ว์ น้ํามนั พชื ใชแ้ ลว้ สบ่ดู าํ เมลด็ หากแบ่งประเภทของการลงทุนในโครงการดา้ น พชื ทานตะวนั หรอื วสั ดุทางการเกษตรเหลอื พลงั งานทางเลอื กตามรายจา่ ยของการลงทุน แบ่งได้ 3 ใช้ เช่น ทางมะพร้าว กะลา ก่ิงไม้ ท่อนไม้ ประเภท ดงั น้ี ตน้ ไม้ หรอื ผลไม้ เป็นตน้ 1. การลงทุนเพ่ือการก่อสร้างในท่ีอยู่อาศัยหรือ หากแบ่งประเภทของการลงทุนตามลกั ษณะ สนิ ทรพั ยท์ เ่ี คล่อื นยา้ ยไม่ได้ (Residential invest- ของการลงทุน แบง่ ได้ 2 ประเภท ment) เช่น การก่อสร้างศาลาและอาคารสําหรบั 1. ก า ร ล ง ทุ น ท ด แ ท น (Replacement โครงการเตาเผาถ่าน การก่อสร้างโรงไฟฟ้าชีว มวล การก่อสร้างบ่อหมักก๊าซชีวภาพของ investment) หมายถงึ การลงทุนเพ่อื ทดแทน โครงการใชป้ ระโยชน์ของเสยี จากฟารม์ สุกร การ สินทรพั ย์เดิมท่ีมอี ยู่แล้ว แต่เก่า ผุพงั เส่ือม ก่อสรา้ งโรงอบยางพาราพลงั งานแสงอาทติ ย์ การ โทรม เส่ือมประสิทธิภาพ เช่น การสร้าง ก่อสรา้ งบ่อหมกั ก๊าซชวี ภาพจากมลู สตั ว์ หรอื การ เตาเผาถ่านอดั แท่งท่ีมีคุณภาพสูงทดแทน ก่อสรา้ งบ่อหมกั ก๊าซชวี ภาพเพ่อื บําบดั น้ําเสยี จาก เตาเผาถ่านเตาเดิม การผลิตเคร่ืองฆ่า การผลติ ยางแผน่ เป็นตน้ เชอ้ื จุลนิ ทรยี ใ์ นดนิ สอพองดว้ ยพลงั งานความ 2. การลงทุนในเคร่ืองจักร เคร่ืองใช้ รถขนส่ง ร้อนจากแสงอาทิตย์แทนเตา กระทะและ อุปกรณ์ต่างๆ (Business fixed investment) เช่น อุปกรณ์ผลติ และบรรจดุ นิ สอพองเดมิ เป็นตน้ เคร่อื งผลติ ไบโอดเี ซลจากไขมนั หมแู บบครบวงจร 2. การลงทุนสุทธิ หรือการลงทุนใหม่ (Net ท่อน้ําและเคร่อื งทําน้ําร้อนพลงั งานแสงอาทิตย์ investment) หมายถึง การลงทุนก่อสร้าง พัดลมระบายอากาศท่ีใช้ในโรงอบยางพารา โรงงาน อาคาร ท่ีพักใหม่ หรือการสร้าง พลังงานแสงอาทิตย์ เคร่ืองฆ่าเช้ือจุลินทรีย์ใน จัดหา จัดซ้ือเคร่ืองจักร วัสดุ อุปกรณ์ รถ ดนิ สอพองดว้ ยพลงั งานความรอ้ นจากแสงอาทติ ย์ ขนส่ง วัตถุดิบเพ่ิมเติมจากเดิม เช่น การ เตาเผาถ่านอดั แท่งจากเศษไมโ้ กงกาง เคร่อื งผลติ ก่อสรา้ งโรงไฟฟ้าชวี มวลขน้ึ ใหม่ การก่อสรา้ ง น้ํามนั ไบโอดเี ซลจากสบู่ดํา เตาเผาถ่านและผลติ บ่ อ ห มัก ก๊ า ซ ชีว ภ า พ ข อ ง โ ค ร ง ก า ร ใ ช้ ไ อ น้ํ า สํ า ห ร ับ อ บ ฆ่ า เ ช้ือ ร า แ ล ะ เ ช้ือ เ ห็ด ข้ีม้า ใ น ประโยชน์ของเสยี จากฟารม์ สกุ ร การก่อสรา้ ง โรงเรอื นเพาะเหด็ เตาเผาถ่านและผลติ น้ําสม้ ควนั โรงอบยางพาราพลังงานแสงอาทิตย์ การ ไม้ เคร่อื งผลติ น้ํามนั ไบโอดเี ซลจากพชื ทานตะวนั ผลติ เคร่อื งผลติ ไบโอดเี ซลจากไขมนั หมแู บบ เคร่อื งอบสมุนไพรด้วยพลงั งานแสงอาทติ ย์ เตา ครบวงจรขน้ึ ใหม่ การทาํ เตาเผาถ่านและผลติ ก๊าซเช้ือเพลิงชีวมวลจากเช้ือเพลิงแกลบเพ่ือ ไอน้ําสาํ หรบั อบฆา่ เชอ้ื ราและเชอ้ื เหด็ ขม้ี า้ ใน สุขภาพ หรือเคร่ืองผลิตน้ํามันไบโอดีเซลจาก โรงเรอื นเพาะเหด็ ขน้ึ มาใหม่ เป็นตน้ น้ํามนั พชื ใชแ้ ลว้ เป็นตน้

บทที่ 3 การวิเคราะหค วามเปนไปไดแ ละความเส่ียงในการลงทุน 113 สมการของการลงทุนมวลรวม การลงทนุ ทดแทนในโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก รวมกบั การลงทุนสทุ ธใิ นโครงการดา้ น พลงั งานทางเลอื ก คอื การลงทนุ มวลรวมในโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก แสดงไดด้ งั น้ี การลงทนุ มวลรวม = การลงทนุ ทดแทน + การลงทนุ สทุ ธิ Gross investment = Replacement investment + Net investment แนวทางของการลงทุนในโครงการด้าน แนวทางการลงทุนในโครงการดา้ นพลงั งาน ทางเลอื กเพอ่ื สรา้ งความงอกเงยดา้ นภมู ปิ ญั ญา การ พลงั งานทางเลือกเพื่อชมุ ชนยงั่ ยืน กระจายในการมสี ว่ นรว่ ม และความมนั่ คงปลอดภยั ดา้ นทรพั ยากรในทอ้ งถน่ิ ชว่ ยใหช้ ุมชนเกดิ การ 1. ความงอกเงย (Growth) หมายถึง การเกิด พฒั นาอยา่ งยงั่ ยนื เพราะชุมชนสามารถสรา้ ง การพฒั นาและคดิ คน้ นวตั กรรมและภูมปิ ญั ญา ภมู คิ มุ้ กนั ในระหวา่ งการทาํ โครงการพลงั งาน ท้องถ่ินอย่างต่อเน่ืองโดยอาศัยการลงทุนใน ทางเลอื กทน่ี อกจากจะชว่ ยแกไ้ ขปญั หาขดี จาํ กดั ดา้ น โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก พลงั งานและขดี จาํ กดั ในการรองรบั ของเสยี ของโลก เรา อดุ มการณ์น้ีเป็นความดแี ละเป็นความสขุ ตงั้ แต่ท่ี 2. การกระจาย (Diversification) หมายถงึ การ เราไดเ้ รม่ิ คดิ วางแผน ลงมอื ปฏบิ ตั ิ ไปจนประเมนิ ผล การลงทุนโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กของชมุ ชน เกดิ การระดมความคดิ เหน็ และการดําเนินงาน เรา ภมู คิ มุ้ กนั เกดิ ขน้ึ ในจติ ใจของผมู้ สี ว่ นรว่ มทกุ คน ช่วยเหลือเก้ือกูลกันท่ีมีการมีส่วนร่วมอย่าง ทกุ ระดบั ทกุ คนในชมุ ชนและตวั เราเองสามารถเป็น กวา้ งขวางและกระจายอยา่ งทวั่ ถงึ ของบุคลากร สว่ นหน่ึงในการลงทนุ โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก ในท้องถิ่นและชุมชน โดยอาศยั การลงทุนใน จะมากหรอื น้อยแคไ่ หน สามารถทาํ ไดต้ ามความ โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก พรอ้ มของเรา ทาํ เทา่ ทท่ี าํ ได้ คอ่ ยๆ เรมิ่ ทาํ จาก 3. ความมนั่ คงปลอดภยั (Security) หมายถึง ความคดิ จากภมู ปิ ญั ญาทม่ี ี จากทรพั ยากรทม่ี ี จาก บุคลากรเทา่ ทม่ี ี เราคดิ ใหญ่ คดิ จะชว่ ยลดภาวะโลก การมีความมนั่ คงทงั้ ด้านทรพั ยากรท่ีมีอยู่ใน รอ้ น เปิดโลกทศั น์ มองไปขา้ งหน้า มองไปทอ่ี นาคต ท้องถิ่น และด้านภูมิปญั ญาท่ีจะคงอยู่เป็น ใชป้ ระสบการณ์เป็นบทเรยี น แต่เราเรม่ิ ทาํ แต่เลก็ ๆ ต้นแบบในการพัฒนาต่อไป เป็นการสร้าง เรมิ่ ทาํ เทา่ ทจ่ี ะทาํ ได้ อยกู่ บั ปจั จบุ นั คอ่ ยๆ ขยาย ภูมคิ ุม้ กนั โดยอาศยั การลงทุนในโครงการดา้ น กวา้ งขวาง ทาํ แบบชา้ ๆ คอ่ ยเป็นคอ่ ยไป อยา่ งมนั่ คง พลงั งานทางเลอื ก

114 บทที่ 3 การวิเคราะหความเปนไปไดแ ละความเสยี่ งในการลงทุน ภาพท่ี 3.1 หลกั การตดั สนิ ใจลงทนุ โดยยดึ แนวทางความงอกเงย การกระจายและความมนั่ คงปลอดภยั หลกั การตดั สินใจเพื่อการลงทุนในโครงการ ความมัน่ คงปลอดภัยด้านทรัพยากรใน ท้องถิ่น กรณีท่ีเรามีโครงการพลังงาน ด้านพลงั งานทางเลือกเพื่อชมุ ชนยงั่ ยืน ทางเลอื กจาํ นวนมาก และโครงการเหล่านัน้ (ท่ีมีอยู่จํานวนมาก) สอดคล้องกับแนว การยดึ แนวทางของการลงทนุ ทงั้ 3 ประการ ทางการลงทุนทงั้ 3 ประการท่กี ล่าวไว้แล้ว ไดแ้ ก่ ความงอกเงยดา้ นภมู ปิ ญั ญา การกระจาย ขา้ งต้น หากเราต้องการวเิ คราะห์เพมิ่ เติม ในการมสี ว่ นรว่ ม และความมนั่ คงปลอดภยั ดา้ น เราสามารถใชผ้ ลการวเิ คราะหค์ วามเป็นไป ทรพั ยากรในทอ้ งถนิ่ ไ ด้ แ ล ะ ค ว า ม เ ส่ี ย ง ใ น ก า ร ล ง ทุ น ม า ช่ ว ย การวเิ คราะหค์ วามเป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี งใน ตดั สนิ ใจ หากโครงการใดไม่สอดคล้องกบั การลงทุนเพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ หลกั การท่ี แนวทางการลงทุนทงั้ 3 ประการทกี่ ล่าวขา้ ง สองน้ี เราสามารถใชช้ ว่ ยเสรมิ เพอ่ื ประกอบการ การวเิ คราะหค์ วามเป็นไปไดแ้ ละความเสยี่ ง ตดั สนิ ใจโดยอาศยั แนวทางความงอกเงยดา้ น ในการลงทุนย่อมมปี ระโยชน์น้อยมากหรอื ภมู ปิ ญั ญา การกระจายในการมสี ว่ นรว่ มและ บางครงั้ ทาํ ใหเ้ กดิ โทษได้

บทท่ี 3 การวิเคราะหความเปนไปไดแ ละความเสย่ี งในการลงทุน 115 ดงั นนั้ หลกั การวเิ คราะหค์ วามเป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี งในการลงทุนเพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ ลงทนุ ในโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กนนั้ จงึ ใชส้ าํ หรบั ประกอบการตดั สนิ ใจเทา่ นนั้ เป็นการวเิ คราะห์ เสรมิ เพมิ่ เตมิ สาํ หรบั กรณที ม่ี โี ครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กทด่ี จี าํ นวนมากๆ โดยการวเิ คราะหค์ วาม เป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี งในการลงทนุ เพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจทจ่ี ะกล่าวถงึ ต่อไปน้ี ไดแ้ ก่ การวเิ คราะห์ ความคุม้ คา่ ในการลงทุน การวเิ คราะหจ์ ดุ คุม้ ทุน การวเิ คราะหผ์ ลการดาํ เนินงาน และการวเิ คราะหค์ วาม เสย่ี งในการลงทุน ภาพท่ี 3.2 หลกั การตดั สนิ ใจลงทนุ ในโครงการพลงั งานทางเลอื กเพอ่ื ชุมชนอยา่ งยงั่ ยนื

116 บทท่ี 3 การวเิ คราะหความเปน ไปไดและความเสี่ยงในการลงทนุ หลกั การวิเคราะห์ความเป็ นไปได้และ การวิเคราะห์ความเป็ นไปได้และความ ความเส่ียงในการลงทุนโครงการด้าน เสี่ยงของโครงการด้านพลงั งานทางเลือก พลังงานทางเลือกเพื่อประกอบการ เพื่อชมุ ชนยงั่ ยืนมีขนั้ ตอนอย่างไรบา้ ง ตดั สินใจ ขนั้ ตอนการวิเคราะห์ความเป็นไปได้และ ความเสย่ี งของโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กเพ่อื 1. การพยายามนําขอ้ มลู ทป่ี ระเมนิ ไดม้ า ชุมชนยงั่ ยืนถือว่าเป็นเพียงขนั้ ตอนหน่ึงในการ แปลงเป็นตวั เลขเพอ่ื ใชใ้ นการคดิ คาํ นวณ จัดทําโครงการด้านพลังงานทางเลือก โดยมี และการคาํ นึงถงึ ขอ้ มลู ทไ่ี มส่ ามารถแปลง ตัวอย่างขัน้ ตอนการจัดทําโครงการพลังงาน เป็นตวั เลขได้ เชน่ ขอ้ มลู อ่นื ๆ ดา้ น ทางเลือกเพ่ือชุมชนยัง่ ยืนโครงการหน่ึง สรุป สขุ ภาพ สงิ่ แวดลอ้ ม ชุมชน สงั คม ดา้ น ขนั้ ตอนการจดั ทาํ โครงการทวั่ ไป มดี งั น้ี การผลติ วตั ถุดบิ ทรพั ยากร ดา้ นเทคนิค 1. จดั ระบบข้อมูลและวิเคราะห์สถานการณ์ วชิ าการ เทคโนโลยี ดา้ นการใชป้ ระโยชน์ ในชมุ ชน ตลาด ดา้ นการจดั การ การมี ด้านพลังงานทางเลือกท่ีเก่ียวข้องกับ สว่ นรว่ มของชมุ ชน เป็นตน้ โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กของชุมชน ตนเอง 2. การประมาณการขอ้ มลู ปจั จบุ นั และ 2. กําหนดทศิ ทางการจดั ทําโครงการพลงั งาน อนาคต โดยจดั ทาํ เป็นกรณศี กึ ษาคาดวา่ ทางเลอื กและวเิ คราะหค์ วามเป็นไปไดแ้ ละ ดที ส่ี ดุ (Best case scenario) ความเส่ยี งของโครงการเพ่ือประกอบการ กรณศี กึ ษาปกติ (Base case scenario) ตดั สนิ ใจ และกรณศี กึ ษาทค่ี าดวา่ แยท่ ส่ี ดุ (Worst 3. วางแผนการดําเนินงานโครงการด้าน case scenario) พลงั งานทางเลอื ก 4. ดําเนินงานตามแผนโครงการดา้ นพลงั งาน 3. การคาํ นวณความเป็นไปได้ และแนวโน้ม ทางเลอื ก ไดแ้ ก่ การสรา้ ง การทดสอบ และ ของความผนั ผวนหรอื การเปลย่ี นแปลงท่ี การใชง้ าน เป็นตน้ อาจจะเกดิ ขน้ึ ในอนาคต 5. การตรวจสอบ และประเมนิ ผลโครงการเพ่อื การปรบั ปรงุ ต่อเน่ือง 6. การจดั ทาํ รายงานผลโครงการดา้ นพลงั งาน ทางเลือกและเป็นข้อมูลเพ่ือการปรบั ปรุง พัฒนาหรือจัดทําโครงการด้านพลังงาน ทางเลอื กอน่ื ๆ ต่อไป

บทที่ 3 การวเิ คราะหค วามเปนไปไดและความเสี่ยงในการลงทุน 117 จะเหน็ ไดว้ า่ การวเิ คราะหค์ วามเป็นไปไดแ้ ละ ซบั ซอ้ นมากขน้ึ หรอื ทางเลอื กทต่ี อ้ งตดั สนิ ใจภายหลงั ความเสย่ี งของโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กนัน้ ยากในการตดั สนิ ใจทนั ที มตี น้ ทนุ สงู มาก เป็นตน้ เป็นสว่ นหน่ึงของขนั้ ตอนการจดั ทาํ โครงการอย่แู ลว้ โครงการของเราเดิมเคยทําไว้อย่างไร ดีอยู่แล้ว 3. ประเมนิ ความเป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี งดา้ นต่างๆ อย่างไร เราสามารถนํามาวเิ คราะหค์ วามเป็นไปได้ และความเสย่ี งของโครงการเพ่อื การพฒั นาต่อเน่ือง ดา้ นสขุ ภาพ สงิ่ แวดลอ้ ม ชมุ ชน สงั คม ในระยะยาว เป็นกระบวนการหน่ึงในการจดั การ ดา้ นการผลติ วตั ถุดบิ ทรพั ยากร ข้อมูลและสามารถใช้ประโยชน์เพ่ือประกอบการ ดา้ นเทคนิควชิ าการ เทคโนโลยี ตดั สนิ ใจและขยายผลต่อไปไดอ้ กี ดว้ ย ดงั นัน้ จงึ ถอื ดา้ นการใชป้ ระโยชน์ในชุมชน ตลาด ว่าการวเิ คราะหค์ วามเป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี งของ ดา้ นการจดั การ การมสี ว่ นรว่ มของชมุ ชน โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กมคี วามสาํ คญั ในการ ดา้ นการเงนิ การลงทุน จดั ทําโครงการ โดยสรุปขนั้ ตอนการวเิ คราะหค์ วาม การประเมนิ ความเป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี งใน เป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี งของโครงการดา้ นพลงั งาน ดา้ นต่างๆ เป็นการพยายามนําขอ้ มลู ทป่ี ระเมนิ ไดม้ า ทางเลอื กเพอ่ื ชุมชนยงั่ ยนื ไดด้ งั น้ี แปลงเป็นตวั เลขเพอ่ื ใชใ้ นการคดิ คาํ นวณ และการ 1. การกําหนดทางเลอื กท่ีเป็นไปได้ ซ่งึ หลงั จาก คาํ นึงถงึ ขอ้ มลู ทไ่ี มส่ ามารถแปลงเป็นตวั เลขได้ เชน่ ขอ้ มลู อน่ื ๆ ดา้ นสขุ ภาพ สง่ิ แวดลอ้ ม ชมุ ชน สงั คม การท่เี ราคดั เลอื กหรอื มโี ครงการต่างๆ ท่ผี ่าน ดา้ นการผลติ วตั ถุดบิ ทรพั ยากร ดา้ นเทคนิควชิ าการ การประเมินปริมาณความสูญเสียจากสมดุล เทคโนโลยี ดา้ นการใชป้ ระโยชน์ในชุมชน ตลาด ดา้ น ของวสั ดุและพลงั งานแลว้ เราจงึ นํามากําหนด การจดั การ การมสี ว่ นรว่ มของชุมชน เป็นตน้ แลว้ ทางเลอื กทเ่ี ป็นไปได้ จากกรณีทม่ี หี ลากหลาย นํามาประมาณการโดยอาศยั ขอ้ มลู อดตี ปจั จบุ นั และ ทางเลอื ก เราสามารถนํามาจดั หมวดหมู่ เช่น อนาคต โดยจดั ทาํ เป็นกรณศี กึ ษาคาดวา่ ดที ส่ี ดุ (Best ทางเลอื กเพ่อื การใชว้ ตั ถุดบิ ทดแทน ทางเลอื ก case scenario) กรณศี กึ ษาปกติ (Base case เพอ่ื การนํากลบั มาใชใ้ หม่ เป็นตน้ scenario) และกรณศี กึ ษาทค่ี าดวา่ แยท่ ส่ี ดุ (Worst 2. คัดเลือกเฉพาะทางเลือกท่ีมีศักยภาพสูง case scenario) และคาํ นวณความเป็นไปได้ แนวโน้ม สอดคล้องตามหลักการของการลงทุนท่ียึด ของความผนั ผวนหรอื การเปลย่ี นแปลงทอ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ แนวทางความงอกเงยด้านภูมิปญั ญา การ ในอนาคต กระจายในการมีส่วนร่วม และความมัน่ คง 4. จดั ลาํ ดบั ความเป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี ง ปลอดภัยด้านทรพั ยากรในท้องถ่ิน ตัวอย่าง 5. ตัดสินใจเลือกเพ่ือนําไปสู่การวางแผนการ การจดั หมวดหมู่ทางเลอื กท่มี ศี กั ยภาพสูงเช่น ดําเนินงานต่อไป โดยการนําเสนอขอ้ มลู จากผล ทางเลอื กทส่ี ามารถปฏบิ ตั ไิ ดท้ นั ที มที รพั ยากร การวิเคราะห์ให้กบั ผู้เก่ียวข้องหรือผู้มีส่วนได้ ในทอ้ งถน่ิ มผี ตู้ อ้ งการใชป้ ระโยชน์ มผี ตู้ อ้ งการ ส่วนเสยี การอภปิ รายแลกเปล่ยี นความคดิ เหน็ มสี ่วนร่วม ใชง้ บประมาณน้อย หรอื ทางเลอื ก การระดมสมองหาแนวทางสร้างสรรค์เพ่อื การ ทต่ี อ้ งการการวเิ คราะหเ์ พมิ่ เตมิ ใชเ้ ทคโนโลยี ตดั สนิ ใจโดยไม่ละเลยความคดิ เหน็ จากทุกกลุ่ม และประโยชน์สว่ นรวมของชมุ ชน

118 บทท่ี 3 การวเิ คราะหความเปนไปไดและความเสย่ี งในการลงทนุ ภาพท่ี 3.3 ขนั้ ตอนการวเิ คราะหค์ วามเป็นไปไดแ้ ละความเสย่ี ง การวิเคราะห์ความเป็ นไปได้และความเส่ียงโดยอาศยั เทคนิ คด้านการเงินที่จะ กล่าวถึงในลาํ ดบั ต่อไป มีดงั นี้ 1. การวเิ คราะหค์ วามคุม้ คา่ ในการลงทนุ 2. การวเิ คราะหจ์ ุดคุม้ ทุน 3. การวเิ คราะหผ์ ลการดาํ เนินงาน 4. การวเิ คราะหค์ วามเสย่ี งในการลงทนุ

บทที่ 3 การวเิ คราะหความเปนไปไดแ ละความเสี่ยงในการลงทนุ 119 การวิเคราะหค์ วามค้มุ ค่าในการลงทนุ รวมถงึ การวเิ คราะหเ์ พอ่ื ใหเ้ หน็ ว่าโครงการทม่ี ี รายรบั ในอนาคตเทยี บเป็นปจั จุบนั เท่ากบั เงนิ ความสาํ คญั ของการวิเคราะหค์ วามค้มุ ค่า ลงทุนพอดี ไม่ไดก้ ําไร แต่ไม่ขาดทุน มอี ตั รา ในการลงทุนของโครงการด้านพลงั งาน ผลตอบแทนอย่างไร (หรือเรียกว่า อัตรา ทางเลือก ผลตอบแทนภายใน) ผลการวิเคราะห์มูลค่า ปจั จุบันสุทธิ ระยะเวลาคืนทุน และอัตรา เน่ืองจากโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กนัน้ ผลตอบแทนภายใน ทจ่ี ะกลา่ วต่อไปน้ี ยอ่ มทาํ เกย่ี วขอ้ งกบั ชุมชนในทอ้ งถน่ิ และสงิ่ แวดลอ้ มหลายๆ ให้เราสามารถใช้ประกอบการตัดสินใจและ ดา้ น มผี ลกระทบต่อการดําเนินชวี ติ และการดําเนิน ระดมความเห็นเพ่ือคัดเลือกโครงการท่ีดี โครงการเป็นเวลานาน แล้วยงั อาศยั ทรพั ยากรใน หลากหลายโครงการได้ นอกจากน้ี ด้วย ทอ้ งถน่ิ เคร่อื งมอื วสั ดุ อุปกรณ์ เงนิ ทุน บุคลากรใน กระบวนการวเิ คราะหค์ วามคุม้ ค่าในการลงทุน ท้องถ่ินท่ีต่างต้องเสยี สละแรงกาย แรงใจ และทุน ยังเป็ นการสนับสนุนให้โครงการของเรา ทรัพย์ในช่วงระยะเวลาหน่ึง ถึงแม้ว่าเราจะยึด ก่อใหเ้ กดิ การกระจายในการมสี ่วนร่วม ความ แนวทางความงอกเงยดา้ นภูมปิ ญั ญา การกระจาย มนั่ คงปลอดภยั ดา้ นทรพั ยากรในทอ้ งถนิ่ และ ในการมีส่วนร่วม และความมนั่ คงปลอดภัยด้าน ความงอกเงยด้านภูมิปญั ญาของชุมชนอีก ทรัพยากรในท้องถิ่น แต่หากโครงการสามารถ ด้วย เพราะด้วยตัวกระบวนการก็ทําให้เกิด วิเคราะห์ความคุ้มค่าของแรงงาน วัตถุดิบ หรือ การมีส่วนร่วม การสืบค้นหาเก็บข้อมูล สนิ ทรพั ยต์ ่างๆ ทใ่ี ชส้ าํ หรบั โครงการจะทําใหเ้ หน็ ว่า ช่วยเหลือเก้ือกูล และระดมความคิดเห็น มูลค่าโครงการท่ีใช้ไปทงั้ ในปจั จุบนั และอนาคต ตี ร่วมกนั ในท่นี ้ีจะกล่าวถึงการวเิ คราะห์ความ เป็นมูลค่าปจั จุบันได้เท่าไร (หรือเรียกว่า มูลค่า คุม้ ค่าในการลงทุน 3 วธิ ี คอื วธิ มี ลู ค่าปจั จุบนั ปจั จุบันสุทธิ) และการวิเคราะห์เพ่ือให้เห็นว่า สุทธิ วธิ รี ะยะเวลาคนื ทุน และวธิ ผี ลตอบแทน ระยะเวลาท่จี ะทําใหโ้ ครงการของเราคนื ทุนได้บ้าง ภายใน หรอื ไม่ เมอ่ื ไร (หรอื เรยี กวา่ ระยะเวลาคนื ทุน)

120 บทท่ี 3 การวเิ คราะหความเปน ไปไดและความเส่ยี งในการลงทนุ วิธีมลู ค่าปัจจบุ นั สทุ ธิ (Net present value ข้อดีของการวิเคราะห์ความคุ้มค่าในการ ลงทุนโครงการด้านพลงั งานทางเลอื กด้วยวธิ ีมูลค่า method: NPV method) ปจั จุบนั สุทธิ คอื เป็นวธิ ที ค่ี ํานึงถงึ มลู ค่าของเงนิ ตาม ระยะเวลาท่ีผ่านไป สําหรับข้อเสียของวิธีมูลค่า มูลค่าปจั จุบันสุทธิ (Net present value: NPV) ปจั จุบันสุทธิ คือ การท่ีเราต้องกําหนดอัตรา หมายถงึ ผลต่างระหว่างมูลค่าปจั จุบนั ของกระแสเงนิ ผลตอบแทนทต่ี ้องการ หรอื อตั ราส่วนลดขน้ึ ก่อนจงึ สดหรือตัวเงนิ ท่ีแปลงจากการประเมนิ ด้านต่างๆ ท่ี จะคดิ คาํ นวณดว้ ยวธิ นี ้ีได้ เก่ยี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กทค่ี าดว่า จะไดร้ บั ในแต่ละปีตลอดอายโุ ครงการกบั มลู คา่ ปจั จุบนั สมการของมลู คา่ ปจั จบุ นั สทุ ธแิ สดงไดด้ งั น้ี ของกระแสเงนิ สดจา่ ยออกไปโครงการ n มูลค่าปจั จุบนั (Present value: PV) เกิดจาก ΣNPV= การทเ่ี งนิ มคี ่าเปลย่ี นแปลงไปตามกาลเวลาทห่ี ากเกบ็ t=1 (Rt – Ct) ไว้เฉยๆ ไม่ได้ทําอะไร เงินสดท่ีมีอยู่ย่อมมีค่า (1+r)t เปลย่ี นไปโดยขน้ึ กบั ระยะเวลาทผ่ี า่ นพน้ ไป อตั ราเงนิ เฟ้อ อตั ราดอกเบ้ีย ในแต่ละปีหรอื แต่ละช่วงเวลาท่ี โดย ผ่านไป และยงั มมี ูลค่าเปล่ยี นไปขน้ึ กบั ค่าเสยี โอกาส NPV คอื มลู คา่ ปจั จบุ นั สทุ ธิ ในการนําเงินท่ีมีอยู่ไปทํากิจกรรมหรอื โครงการท่ีมี Rt คอื กระแสเงนิ สดรบั หรอื รายไดท้ ค่ี าดวา่ ไดร้ บั ณ ประโยชน์ต่างๆ จงึ เกิดการคํานวณมูลค่าปจั จุบนั ขน้ึ แ ล ะ เ งิน ทุ น ท่ีล ง ทุ น ใ น ปัจ จุ บัน แ ล้ว ทํา ใ ห้เ กิด ปีท่ี t ผลตอบแทนจากการลงทุน ย่อมทําให้มูลค่าเงิน Ct คอื กระแสเงนิ สดจา่ ย หรอื รายจา่ ยทค่ี าดไว้ ณ ปี อนาคต (Future value: FV) เพมิ่ ขน้ึ อกี ดว้ ย ท่ี t สมการแสดงความสัมพันธ์ระหว่างมูลค่า r คอื อตั ราผลตอบแทน (อตั ราสว่ นลด) ปจั จบุ นั และมลู คา่ อนาคต แสดงไดด้ งั น้ี t คอื ระยะเวลา ปีท่ี 0 ถงึ n PV= FV หลกั การตดั สนิ ใจเพ่อื การลงทุนจากวธิ มี ลู ค่า (1+r)n ปจั จุบันสุทธิ คือ มูลค่าปจั จุบันสุทธิมีค่าเป็นบวก และค่ายงิ่ สูงคาดว่าจะยงิ่ น่าสนใจสําหรบั การลงทุน โดย โดยใชผ้ ลการคาํ นวณน้ีเป็นสว่ นหน่ึงในการพจิ ารณา PV คอื มลู คา่ ปจั จุบนั ของเงนิ เพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ FV คอื มลู คา่ อนาคตของเงนิ เมอ่ื สน้ิ ระยะเวลา n R คอื อตั ราผลตอบแทน (อตั ราดอกเบย้ี ) อย่างไรก็ตามผลการคํานวณยงั ข้ึนอยู่กับ n คอื ระยะเวลา ความน่าเช่อื ถอื ของขอ้ มูลทน่ี ํามาใช้ สภาพแวดลอ้ ม ของชุมชน สถานการณ์ในขณะทต่ี ดั สนิ ใจ และขอ้ มลู อ่นื ๆ ทย่ี งั ไม่ไดป้ ระเมนิ เป็นตวั เลข รวมถงึ การระดม ค ว า ม คิ ด เ ห็ น เ พ่ื อ ตี ค ว า ม ห ม า ย จ า ก ผู้ ท่ี มี ส่ ว น เกย่ี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย

บทท่ี 3 การวิเคราะหความเปน ไปไดและความเสี่ยงในการลงทุน 121 วิธีอตั ราผลตอบแทนภายใน (Internal ข้อดีของการวิเคราะห์ความคุ้มค่าในการ ลงทุนโครงการด้านพลังงานทางเลือกด้วยวิธี rate of return method: IRR Method) อัตราผลตอบแทนภายใน คือ การท่ีวิธีน้ีได้ คํานึงถึงมูลค่าของเงนิ ตามระยะเวลาท่ีผ่านไป อตั ราผลตอบแทนภายใน (Internal rate แ ล ะ ย ัง คํ า นึ ง ถึ ง ก ร ะ แ ส เ งิ น ส ด ร ับ ต ล อ ด อ า ยุ of return: IRR) หมายถึง อัตราท่ีทําให้มูลค่า โครงการ สาํ หรบั ขอ้ เสยี ของวธิ นี ้ี คอื การคาํ นวณ ปจั จุบนั สุทธิของโครงการด้านพลงั งานทางเลอื ก คอ่ นขา้ งยงุ่ ยากซบั ซอ้ น เทา่ กบั ศนู ย์ (NPV = 0) หลักการตัดสินใจเพ่ือการลงทุนจากวิธี สมการแสดงความสัมพันธ์ของอัตรา อตั ราผลตอบแทนภายใน คอื อตั ราผลตอบแทน ผลตอบแทนภายในกับมูลค่าปจั จุบันสุทธิของ ภายในย่ิงสูง คาดว่าจะย่ิงน่าสนใจสําหรบั การ โครงการ มดี งั น้ี ลงทุน โดยใช้ผลการคํานวณน้ีเป็นส่วนหน่ึงใน การพจิ ารณาเพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ n ΣNPV= อย่างไรก็ตามผลการคํานวณยงั ข้นึ อยู่กบั t=1 (Rt – Ct) ค ว า ม น่ า เ ช่ื อ ถื อ ข อ ง ข้ อ มู ล ท่ี นํ า ม า ใ ช้ (1+r)t สภาพแวดล้อมของชุมชน สถานการณ์ในขณะท่ี ตดั สนิ ใจ และขอ้ มูลอ่นื ๆ ท่ยี งั ไม่ได้ประเมนิ เป็น โดย ตัวเลข รวมถึงการระดมความคิดเห็นเพ่ือ NPV คอื มลู คา่ ปจั จุบนั สทุ ธิ โดยให้ NPV = 0 ตคี วามหมายจากผูท้ ม่ี สี ่วนเก่ยี วขอ้ งกบั โครงการ Rt คอื กระแสเงนิ สดรบั หรอื รายไดท้ ค่ี าดวา่ ไดร้ บั ดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย ณ ปีท่ี t Ct คอื กระแสเงนิ สดจา่ ยออก หรอื รายจา่ ยทค่ี าด ไว้ ณ ปีท่ี t r คอื อตั ราผลตอบแทนภายในทต่ี อ้ งการ คาํ นวณหา t คอื ระยะเวลา ปีท่ี 0 ถงึ n

122 บทท่ี 3 การวเิ คราะหความเปนไปไดแ ละความเสี่ยงในการลงทนุ วิธีระยะเวลาคืนทนุ (Payback period โดย method: PB method) PB คอื ระยะเวลาคนื ทุน R คอื กระแสเงนิ สดรบั ทไ่ี ดร้ บั เทา่ กนั ในแต่ละปี ระยะเวลาคนื ทุน (Payback period: PB) C คอื กระแสเงนิ สดจา่ ยออกสทุ ธิ หมายถงึ ระยะเวลาทก่ี ระแสเงนิ สดรบั สทุ ธจิ ากการ ลงทุนในโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กมจี าํ นวน ขอ้ ดขี องการวเิ คราะหค์ วามคุม้ คา่ ในการลงทนุ เทา่ กบั กระแสเงนิ สดจา่ ยลงทนุ สทุ ธติ อนเรม่ิ โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ยวธิ ีระยะเวลาคนื โครงการ ทุน คอื เป็นวธิ ีท่ีสะดวกในการคํานวณและให้ความ เขา้ ใจแกผ่ ลู้ งทุนไดง้ า่ ย สาํ หรบั ขอ้ เสยี ของวธิ นี ้ี คอื ยงั สมการของระยะเวลาคนื ทุน แสดงไดด้ งั น้ี ไม่ไดแ้ สดงความสามารถในการทาํ กําไรของโครงการ ยงั ไมค่ าํ นึงถงึ กระแสเงนิ สดรบั ในภายหลงั ระยะเวลาท่ี ผลรวมของกระแสเงนิ สดรบั (Rt) ไดค้ นื ทุนแลว้ และไมไ่ ดค้ าํ นึงคา่ เงนิ ตามเวลา ในแต่ละปีสะสมจากวนั เรม่ิ โครงการ = กระแสเงนิ สดจา่ ยออกสทุ ธ(ิ Ct) ห ลั ก ก า ร ตั ด สิ น ใ จ เ พ่ื อ ก า ร ล ง ทุ น จ า ก วิ ธี ระยะเวลาคนื ทุน คอื ระยะเวลาคนื ทุนยงิ่ สนั้ คาดว่าจะ โดย ยง่ิ น่าสนใจสําหรบั การลงทุน โดยใชผ้ ลการคํานวณน้ี t คอื ระยะเวลาคนื ทุนทต่ี อ้ งการคาํ นวณ เป็นสว่ นหน่ึงในการพจิ ารณาเพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ Rt คอื กระแสเงนิ สดรบั หรอื รายไดท้ ค่ี าดวา่ ไดร้ บั อย่างไรก็ตามผลการคํานวณยังข้ึนอยู่กับ ณ ปีท่ี t ความน่าเช่อื ถือของขอ้ มูลท่นี ํามาใช้ สภาพแวดล้อม Ct คอื กระแสเงนิ สดจา่ ยออก หรอื รายจา่ ยทค่ี าดไว้ ของชุมชน สถานการณ์ในขณะท่ตี ดั สนิ ใจ และขอ้ มูล อ่นื ๆ ท่ยี งั ไม่ได้ประเมนิ เป็นตวั เลข รวมถงึ การระดม ณ ปีท่ี t ความคดิ เหน็ เพ่อื ตคี วามหมายจากผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ ง t คอื ระยะเวลา ปีท่ี 0 ถงึ ปีทค่ี นื ทนุ กบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย สาํ หรบั กรณีทก่ี ระแสเงนิ สดรบั ของโครงการ เทา่ กนั ทุกปี สามารถใชส้ มการดงั น้ี PB = กระแสเงินสดจ่ายออกสทุ ธิ (C) กระแสเงินสดรบั ในแต่ละปี (R)

บทที่ 3 การวเิ คราะหค วามเปนไปไดและความเสี่ยงในการลงทุน 123 ตวั อย่างการคาํ นวณ โครงการพลงั งานทางเลือกแบบประหยดั พลงั งาน 2 โครงการ มกี ระแสเงนิ สดรบั จากการ ประหยดั พลงั งานรวมรายไดเ้ พมิ่ เตมิ และมกี ระแสเงนิ สดจา่ ย ณ สน้ิ ปีในแต่ละปีดงั ตารางดา้ นล่าง โดย คดิ อตั ราสว่ นลด 3% ต่อปี ตอ้ งการทราบมลู คา่ ปจั จุบนั สทุ ธิ อตั ราผลตอบแทนภายใน และระยะเวลาคนื ทนุ ของโครงการทงั้ สอง หน่วย: บาท โครงการ A โครงการ B กระแส กระแส กระแส กระแส เงนิ สดจา่ ย เงนิ สดรบั เงนิ สดจา่ ย เงนิ สดรบั ณ วนั เรม่ิ ตน้ โครงการ 10,000 - 20,000 - สน้ิ ปีท่ี 1 2,000 5,000 3,000 9,000 สน้ิ ปีท่ี 2 1,500 6,000 3,000 9,500 สน้ิ ปีท่ี 3 1,000 9,000 3,000 11,000 สน้ิ ปีท่ี 4 1,000 9,000 2,000 12,000 สน้ิ ปีท่ี 5 1,000 9,000 1,800 13,000 วิธีการคาํ นวณ หากเราพจิ ารณาโครงการทงั้ สองดว้ ยวธิ กี ารคดิ กระแสเงนิ สดสุทธใิ นแต่ละปีแล้วนํามาบวกกนั โดยไมค่ าํ นึงถงึ มลู คา่ ของเงนิ ทเ่ี ปลย่ี นแปลงไปตามกาลเวลา ไดผ้ ลการคาํ นวณดงั น้ี หน่วย: บาท โครงการ A โครงการ B กระแสเงนิ สด ณ วนั เรมิ่ โครงการ -10,000 -20,000 กระแสเงนิ สด ณ สน้ิ ปีท่ี 1 3,000 6,000 กระแสเงนิ สด ณ สน้ิ ปีท่ี 2 4,500 6,500 กระแสเงนิ สด ณ สน้ิ ปีท่ี 3 8,000 8,000 กระแสเงนิ สด ณ สน้ิ ปีท่ี 4 8,000 10,000 กระแสเงนิ สด ณ สน้ิ ปีท่ี 5 8,000 11,200 กระแสเงนิ สดสทุ ธิ 5 ปี 21,500 21,700 ดงั นนั้ โครงการ B มกี ระแสเงนิ สดสุทธิ 5 ปี เท่ากบั 21,700 บาท ซง่ึ มากกว่ากระแสเงนิ สดสุทธิ ของโครงการ A

124 บทที่ 3 การวเิ คราะหค วามเปน ไปไดแ ละความเสีย่ งในการลงทนุ วิธีมลู ค่าปัจจบุ นั สทุ ธิ (Net present value method: NPV method) แทนค่าในสมการ PV= FV (1+r)n โดย PV คอื มลู คา่ ปจั จบุ นั ของเงนิ FV คอื มลู คา่ อนาคตของเงนิ เมอ่ื สน้ิ ระยะเวลา n จากตาราง r คอื อตั ราผลตอบแทน (อตั ราดอกเบย้ี ) = 3% n คอื ระยะเวลา 5 ปี n ΣNPV= t=1 (Rt – Ct) (1+r)t โดย NPV คอื มลู คา่ ปจั จุบนั สทุ ธิ Rt คอื กระแสเงนิ สดรบั หรอื รายไดท้ ค่ี าดวา่ ไดร้ บั ณ ปีท่ี t Ct คอื กระแสเงนิ สดจา่ ย หรอื รายจา่ ยทค่ี าดไว้ ณ ปีท่ี t r คอื อตั ราผลตอบแทน (อตั ราดอกเบย้ี ) = 3% t คอื ระยะเวลา ปีท่ี 0 ถงึ 5 PV ณ วนั เรม่ิ ตน้ ของโครงการ A = -10,000 / (1+3%)0 = -10,000 บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 1 ของโครงการ A = 3,000 / (1+3%)1 = 2,913 บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 2 ของโครงการ A = 4,500 / (1+3%)2 = 4,242 บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 3 ของโครงการ A = 8,000 / (1+3%)3 = 7,321 บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 4 ของโครงการ A = 8,000 / (1+3%)4 = 7,108บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 5 ของโครงการ A = 8,000 / (1+3%)5 = 6,901 บาท รวม PV ตลอด 5 ปีของโครงการ A หรอื NPV = 18,484 บาท

บทท่ี 3 การวเิ คราะหความเปน ไปไดแ ละความเสย่ี งในการลงทนุ 125 PV ณ วนั เรม่ิ ตน้ ของโครงการ B = -10,000 / (1+3%)0 = -20,000 บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 1 ของโครงการ B = 6,000 / (1+3%)1 = 5,825 บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 2 ของโครงการ B = 6,500 / (1+3%)2 = 6,127 บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 3 ของโครงการ B = 8,000 / (1+3%)3 = 7,321 บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 4 ของโครงการ B = 10,000 / (1+3%)4 = 8,885บาท PV ณ สน้ิ ปีท่ี 5 ของโครงการ B = 11,200 / (1+3%)5 = 9,661 บาท รวม PV ตลอด 5 ปีของโครงการ B หรอื NPV = 17,819 บาท สรปุ ผลการคาํ นวณไดด้ งั น้ี โครงการ B โครงการ B -10,000 -20,000 หน่วย: บาท 2,913 5,825 PV ณ วนั เรม่ิ ตน้ โครงการ 4,242 6,127 PV ณ สน้ิ ปีท่ี 1 7,321 7,321 PV ณ สน้ิ ปีท่ี 2 7,108 8,885 PV ณ สน้ิ ปีท่ี 3 6,901 9,661 PV ณ สน้ิ ปีท่ี 4 18,484 17,819 PV ณ สน้ิ ปีท่ี 5 NPV ระยะเวลา 5 ปี ดงั นัน้ โครงการ A มมี ูลค่าปจั จุบนั สุทธริ ะยะเวลา 5 ปี เท่ากบั 18,484 บาท ซ่งึ มากกว่ามูลค่าปจั จุบนั สทุ ธขิ องโครงการ B นอกจากนนั้ ขอ้ มลู NPV ทไ่ี ดจ้ ากการคาํ นวณน้ี จะนําไปใชใ้ นวธิ ผี ลตอบแทนภายในซง่ึ จะกล่าวต่อไป

126 บทท่ี 3 การวเิ คราะหค วามเปนไปไดแ ละความเส่ยี งในการลงทนุ วิธีอตั ราผลตอบแทนภายใน (Internal rate of return method: IRR method) แทนค่าในสมการ เดิมโดยหาอตั ราผลตอบแทนที่ทาํ ให้ NPV = 0 n ΣNPV= (Rt – Ct) =0 t=1 (1+r)t โดย NPV คอื มลู คา่ ปจั จุบนั สทุ ธิ โดยให้ NPV = 0 Rt คอื กระแสเงนิ สดรบั หรอื รายไดท้ ค่ี าดวา่ ไดร้ บั ณ ปีท่ี t Ct คอื กระแสเงนิ สดจา่ ยออก หรอื รายจา่ ยทค่ี าดไว้ ณ ปีท่ี t r คอื อตั ราผลตอบแทนภายในทต่ี อ้ งการคาํ นวณหา t คอื ระยะเวลา ปีท่ี 0 ถงึ 5 ค่า NPV ท่คี ํานวณโดยใช้อตั ราผลตอบแทน r = 3% จากตวั อย่างท่ีแล้ว จะนํามาใช้ในการหาอตั รา ผลตอบแทนภายใน และคํานวณหา NPV ด้วยวิธีเดียวกนั โดยใช้อตั ราผลตอบแทนท่แี ตกต่างกนั เพอ่ื ใหไ้ ดค้ า่ NPV เขา้ ใกล้ หรอื เทา่ กบั 0 (ศนู ย)์ สรปุ ผลการคาํ นวณไดต้ ามตารางดงั น้ี โครงการ B r NPV โครงการ A 0% 21,700 r NPV 3% 17,819 0% 21,500 3% 18,484 20% 3,467 20% 7,328 30% -1,379 30% 3,567 40% -4,797 40% 924 50% -7,291 50% -996 จะเหน็ ไดว้ ่า อตั ราผลตอบแทนภายในของโครงการ A มคี ่าอย่รู ะหว่าง 40% - 50% ซง่ึ มากกว่าอตั รา ผลตอบแทนภายในของโครงการ B ซง่ึ มคี า่ อยรู่ ะหวา่ ง 20% - 30%

บทท่ี 3 การวเิ คราะหค วามเปนไปไดและความเสี่ยงในการลงทนุ 127 และหากคาํ นวณใหล้ ะเอยี ดยงิ่ ขน้ึ จะไดต้ วั เลขทล่ี ะเอยี ดมากขน้ึ ซง่ึ ขน้ึ กบั การแทนค่าอตั ราผลตอบแทน (r) ทอ่ี ตั ราต่างๆ กนั โครงการ A โครงการ B r NPV r NPV 40.00% 924 20.00% 3,467 42.00% 492 22.00% 2,349 44.44% 0 24.00% 1,312 46.00% -297 26.76% 0 48.00% -657 28.00% -546 50.00% -996 30.00% -1,379 ดังนัน้ จะเห็นได้ว่า อัตราผลตอบแทนภายในของโครงการ A มีค่า 44.44% ซ่ึงมากกว่าอัตรา ผลตอบแทนภายในของโครงการ B ซง่ึ มคี า่ 26.76%

128 บทที่ 3 การวเิ คราะหความเปน ไปไดแ ละความเสยี่ งในการลงทนุ วิธีระยะเวลาคืนทนุ (Payback period method: PB method) แทนค่าในสมการดงั นี้ ผลรวมของกระแสเงินสดรบั (Rt) ในแต่ละปี สะสมจากวนั เริ่มโครงการ = กระแสเงินสดจ่ายออกสทุ ธิ(Ct) โดย t คอื ระยะเวลาคนื ทุนทต่ี อ้ งการคาํ นวณ Rt คอื กระแสเงนิ สดรบั หรอื รายไดท้ ค่ี าดวา่ ไดร้ บั ณ ปีท่ี t Ct คอื กระแสเงนิ สดจา่ ยออก หรอื รายจา่ ยทค่ี าดไว้ ณ ปีท่ี t t คอื ระยะเวลา ปีท่ี 0 ถงึ ปีทค่ี นื ทนุ สรปุ กระแสเงนิ สดสทุ ธใิ นแต่ละปี ตามตารางต่อไปน้ี โครงการ A โครงการ B -10,000 -20,000 หน่วย: บาท 3,000 6,000 กระแสเงนิ สด ณ วนั เรม่ิ โครงการ 4,500 6,500 กระแสเงนิ สดสทุ ธิ ณ สน้ิ ปีท่ี 1 8,000 8,000 กระแสเงนิ สดสทุ ธิ ณ สน้ิ ปีท่ี 2 8,000 10,000 กระแสเงนิ สดสทุ ธิ ณ สน้ิ ปีท่ี 3 8,000 11,200 กระแสเงนิ สดสทุ ธิ ณ สน้ิ ปีท่ี 4 21,500 21,700 กระแสเงนิ สดสทุ ธิ ณ สน้ิ ปีท่ี 5 กระแสเงนิ สดสทุ ธิ 5 ปี โครงการ A โครงการ B -10,000 -20,000 สรปุ กระแสเงนิ สดสะสมในแต่ละปีตามตารางต่อไปน้ี -7,000 -14,000 7,500 12,500 หน่วย: บาท 12,500 14,500 กระแสเงนิ สดสะสม ณ วนั เรม่ิ โครงการ 16,000 18,000 กระแสเงนิ สดสะสม ณ สน้ิ ปีท่ี 1 16,000 21,200 กระแสเงนิ สดสะสม ณ สน้ิ ปีท่ี 2 กระแสเงนิ สดสะสม ณ สน้ิ ปีท่ี 3 กระแสเงนิ สดสะสม ณ สน้ิ ปีท่ี 4 กระแสเงนิ สดสะสม ณ สน้ิ ปีท่ี 5 ดงั นนั้ ระยะเวลาคนื ทุนของโครงการ A คอื ภายในปีท่ี 2 ซง่ึ ใกลเ้ คยี งกบั ระยะเวลาคนื ทุนของโครงการ B คอื ภายในปีท่ี 2 เชน่ กนั

บทที่ 3 การวิเคราะหความเปน ไปไดและความเสี่ยงในการลงทุน 129 หากคาํ นวณใหล้ ะเอยี ดยงิ่ ขน้ึ เพ่อื ประมาณการณ์ระยะเวลาคนื ทุน โดยเทยี บบญั ญตั ไิ ตรยางศห์ า ระยะเวลา กเ่ี ดอื นในปีนนั้ ทก่ี ระแสเงนิ สดสะสม เทา่ กบั ศนู ยร์ ะยะเวลาคนื ทุนของโครงการ A = [7,000 / (7000+7,500)]x 12 เดอื น = 5.8 เดอื น ระยะเวลาคนื ทุนของโครงการ B= [1400 / (14,000+12,500)]x 12 เดอื น = 6.3 เดอื น ดงั นนั้ ระยะเวลาคนื ทุนของโครงการ A คอื ภายใน 1 ปี 6 เดอื น ซง่ึ สนั้ กวา่ ระยะเวลาคนื ทุนของ โครงการ B คอื ภายใน 1 ปี 7 เดอื น อยา่ งไรกต็ ามผลการคาํ นวณยงั ขน้ึ อยกู่ บั ความน่าเช่อื ถอื ของขอ้ มลู ทน่ี ํามาใช้ สภาพแวดลอ้ มของ ชุมชน สถานการณ์ในขณะทต่ี ดั สนิ ใจ และขอ้ มูลอ่นื ๆ ทย่ี งั ไม่ไดป้ ระเมนิ เป็นตวั เลข รวมถงึ การระดม ความคดิ เหน็ เพอ่ื ตคี วามหมายจากผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย การวิเคราะหจ์ ดุ ค้มุ ทนุ ความสําคญั ของการวเิ คราะห์จุดคุม้ ทุนในการ สามารถใช้ประกอบการตดั สนิ ใจและระดม ลงทุนของโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก ค ว า ม เ ห็น เ พ่ือ คัด เ ลือ ก โ ค ร ง ก า ร ท่ีดี หลากหลายโครงการได้ นอกจากน้ี ด้วย เน่ืองจากโครงการด้านพลงั งานทางเลือกนัน้ กระบวนการวเิ คราะหจ์ ุดคุม้ ทุนในการลงทุน เก่ยี วขอ้ งกบั ทรพั ยากรในทอ้ งถน่ิ หรอื วตั ถุดบิ ต่างๆ ยัง เ ป็ น ก า ร ส นับ ส นุ น ใ ห้โ ค ร ง ก า ร ข อ ง เ ร า ท่ใี ช้ในชุมชนในการทําให้เกิดการประหยดั พลงั งาน ก่อให้เกิดการกระจายในการมีส่วนร่วม ประโยชน์ต่อสุขภาพ สงิ่ แวดลอ้ ม รวมถงึ ผลติ ภณั ฑท์ ่ี ความมัน่ คงปลอดภัยด้านทรัพยากรใน เป็นผลพลอยได้อีกด้วย ถึงแม้ว่าเราจะยดึ แนวทาง ท้องถิ่น และความงอกเงยด้านภูมิปญั ญา ความงอกเงยด้านภูมิปญั ญา การกระจายในการมี ข อ ง ชุ ม ช น อี ก ด้ ว ย เ พ ร า ะ ด้ ว ย ตั ว ส่วนร่วม และความมนั่ คงปลอดภยั ดา้ นทรพั ยากรใน กระบวนการกท็ ําใหเ้ กดิ การมสี ่วนร่วม การ ทอ้ งถน่ิ แต่หากโครงการสามารถวเิ คราะหไ์ ดว้ า่ ระดบั สบื ค้นหาเก็บข้อมูล ช่วยเหลือเก้ือกูล และ การผลติ ใหเ้ กดิ ผลดา้ นพลงั งาน หรอื ผลติ ภณั ฑต์ ่างๆ ระดมความคดิ เหน็ ร่วมกนั ในทน่ี ้ีจะกล่าวถงึ มากน้อยเท่าไร (หรือเรียกว่า จุดคุ้มทุนในรูปของ การวเิ คราะหจ์ ดุ คุม้ ทนุ ดว้ ยวธิ กี ารใชส้ มการ ปริมาณ) และการวิเคราะห์ระดับมูลค่าผลด้าน พลงั งาน หรอื มูลค่าผลติ ภณั ฑท์ ผ่ี ลติ ไดแ้ ค่ไหน (หรอื เรยี กวา่ จุดคุม้ ทนุ ในรปู ของยอดขาย) ยอ่ มทาํ ใหเ้ รา

130 บทท่ี 3 การวิเคราะหค วามเปนไปไดแ ละความเสีย่ งในการลงทนุ วิธีการวิเคราะหจ์ ดุ ค้มุ ทนุ (Break even ข้อดีของการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนของ analysis) โดยใช้สมการ โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก คอื เป็นวธิ ี ท่ีคํานวณตามสมการได้ไม่ยากนักและ จุดคุ้มทุน (Break even point) หมายถึง ส า ม า ร ถ ค า ด ก า ร ณ์ ค ว า ม ต้อ ง ก า ร ใ ช้ ระดบั การผลติ หรอื มลู ค่าการขายระดบั ใดระดบั หน่ึงท่ี ป ร ะ โ ย ช น์ จ า ก ก า ร ผ ลิต ใ น โ ค ร ง ก า ร ด้ า น ก่อใหเ้ กดิ รายไดร้ วม (Total revenues) ของโครงการ พลังงาน สําหรบั ข้อเสียของการวิเคราะห์ ด้านพลังงานทางเลือก เท่ากับ ต้นทุนรวม (Total จุดคุ้มทุน คือ การท่ีเราต้องหาข้อมูล cost) ของโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก นัน่ คอื จุด เก่ียวกบั ต้นทุนผนั แปรและต้นทุนคงท่ีของ ทไ่ี มม่ ผี ลกาํ ไรหรอื ขาดทุนจากการดาํ เนินงาน แต่ละผลติ ภณั ฑก์ ่อนจงึ จะคดิ คาํ นวณดว้ ยวธิ ี น้ีได้ สมการจุดคุ้มทุนในรูปของปริมาณ แสดงได้ ดงั น้ี หลกั การตดั สินใจเพ่อื การลงทุนจาก การวเิ คราะหจ์ ุดคุม้ ทุน คอื ดคู วามเป็นไปได้ P·Q* = V·Q* + FC ของตลาดหรือความต้องการใช้ประโยชน์ จากปริมาณท่ีเป็ นจุดคุ้มทุน เพ่ือการ Q* = FC / (P-V) วางแผนวัตถุดิบ การผลิต วางแผนกําไร โดยยิ่งจุดคุ้มทุนต่ํา คาดว่าจะย่ิงน่าสนใจ โดย สําหรบั การลงทุน โดยใช้ผลการคํานวณน้ี P คอื ราคาขายต่อหน่วย (บาท/หน่วย) เ ป็ น ส่ ว น ห น่ึ ง ใ น ก า ร พิ จ า ร ณ า เ พ่ื อ V คอื ตน้ ทุนผนั แปรต่อหน่วย (บาท/หน่วย) ประกอบการตดั สนิ ใจ Q* คอื ปรมิ าณขายทเ่ี ป็นจดุ คุม้ ทนุ (หน่วย) FC คอื ตน้ ทุนคงทร่ี วม (บาท) อยา่ งไรกต็ ามผลการคาํ นวณยงั ขน้ึ อยู่ กับ ค ว า ม น่ า เ ช่ือ ถือ ข อ ง ข้อ มู ล ท่ีนํ า ม า ใ ช้ สมการจดุ คมุ้ ทนุ ในรปู ของยอดขาย แสดงได้ สภาพแวดล้อมของชุมชน สถานการณ์ใน ดงั น้ี ขณะท่ตี ัดสินใจ และขอ้ มูลอ่ืนๆ ท่ียงั ไม่ได้ ประเมนิ เป็นตวั เลข รวมถงึ การระดมความ S* = P·Q* คิดเห็นเพ่ือตีความหมายจากผู้ท่ีมีส่วน เกย่ี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก โดย ดว้ ย S* คอื ยอดขายทเ่ี ป็นจุดคุม้ ทนุ (บาท) P คอื ราคาขายต่อหน่วย (บาท/หน่วย) Q* คอื ปรมิ าณขายทเ่ี ป็นจดุ คมุ้ ทนุ (หน่วย)

บทที่ 3 การวเิ คราะหความเปนไปไดและความเสี่ยงในการลงทนุ 131 ตวั อย่างโครงการเตาเผาถ่านมขี อ้ มูลเบอ้ื งตน้ ดงั ตารางต่อไปน้ี ตอ้ งการหาจุดคุม้ ทุนในรปู ของปรมิ าณ และในรปู ของยอดขาย คา่ ไมฟ้ ืน โครงการเตาเผาถ่าน บาทต่อตนั จาํ นวนไมฟ้ ืน 600 กโิ ลกรมั ต่อรอบการผลติ รอบการผลติ 330 รอบการผลติ ต่อเดอื น คา่ ปนู 4 บาทต่อรอบการผลติ คา่ แรงเรยี งฟืนและนําถ่านออก 80 บาทต่อรอบการผลติ คา่ แรงหาฟืน 250 บาทต่อรอบการผลติ คา่ ใชจ้ า่ ยในการจดั การขายฟืน 250 บาทต่อเดอื น ราคาขายถ่านหน้าฟารม์ 900 บาทต่อกโิ ลกรมั 5 วิธีการวิเคราะหจ์ ดุ ค้มุ ทนุ (Break even analysis) โดยใช้สมการ P·Q* = V·Q* + FC Q* = FC / (P-V) โดย P คอื ราคาขายต่อหน่วย (บาท/หน่วย) V คอื ตน้ ทุนผนั แปรต่อหน่วย (บาท/หน่วย) Q* คอื ปรมิ าณขายทเ่ี ป็นจดุ คุม้ ทุน (หน่วย) FC คอื ตน้ ทนุ คงทร่ี วม (บาท) S* = P·Q* โดย S* คอื ยอดขายทเ่ี ป็นจุดคมุ้ ทนุ (บาท) P คอื ราคาขายต่อหน่วย (บาท/หน่วย) Q* คอื ปรมิ าณขายทเ่ี ป็นจุดคุม้ ทุน (หน่วย)

132 บทท่ี 3 การวเิ คราะหค วามเปน ไปไดและความเสย่ี งในการลงทนุ แทนค่าหาต้นทุนผนั แปร หน่วยเป็นบาทต่อรอบการผลิต เพ่อื คํานวณหาจุดคุ้มทุนในรูปของ ปรมิ าณทเ่ี ป็นรอบการผลติ จากนนั้ จงึ หาจุดคมุ้ ทนุ ในรปู ของยอดขาย ตน้ ทนุ ผนั แปร 198 บาทต่อรอบการผลติ คา่ ไมฟ้ ืน = 600/1000*330 บาทต่อรอบการผลติ 80 บาทต่อรอบการผลติ คา่ ปนู 250 บาทต่อรอบการผลติ คา่ แรงเรยี งฟืนและนําถ่านออก 250 บาทต่อรอบการผลติ คา่ แรงหาฟืน 778 รวมตน้ ทนุ ผนั แปร = 198+80+250+250 บาทต่อเดอื น บาทต่อรอบการผลติ ตน้ ทนุ คงท่ี 900 คา่ ใชจ้ า่ ยในการจดั การขายฟืน รอบการผลติ ต่อเดอื น ราคาขาย 1,650 รอบการผลติ ต่อเดอื น ราคาขายถ่านหน้าฟารม์ = 330 x 5 กโิ ลกรมั ต่อเดอื น บาทต่อเดอื น แทนคา่ ในสมการไดผ้ ลดงั น้ี 1.03 จดุ คมุ้ ทุนในรปู ของปรมิ าณ (Q*) = 900 / (1,650 – 778) 2 จุดคุม้ ทนุ ในรปู ของปรมิ าณ (Q*) ปดั เศษขน้ึ เป็น 660 จุดคุม้ ทุนในรปู ของปรมิ าณ (Q*) = 330 x 2 3,300 จดุ คุม้ ทุนในรปู ของยอดขาย (Q*) = 1,650 x 2 ดงั นัน้ จุดคุ้มทุนในโครงการเตาเผาถ่าน คอื 2 รอบการผลติ ต่อเดอื น (คํานวณ ได้ 1.03 รอบต่อ เดอื น) หรอื 660 กโิ ลกรมั ต่อเดอื น และจดุ คุม้ ทุนในรปู ของยอดขาย คอื 3,300 บาทต่อเดอื น อย่างไรกต็ ามผลการคํานวณยงั ขน้ึ อยู่กบั ความน่าเช่อื ถอื ของขอ้ มลู ทน่ี ํามาใช้ สภาพแวดลอ้ มของ ชุมชน สถานการณ์ในขณะท่ตี ดั สนิ ใจ และขอ้ มูลอ่นื ๆ ท่ยี งั ไม่ได้ประเมนิ เป็นตวั เลข รวมถึงการระดม ความคดิ เหน็ เพอ่ื ตคี วามหมายจากผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย

บทที่ 3 การวเิ คราะหความเปน ไปไดแ ละความเสี่ยงในการลงทนุ 133 การวิเคราะหผ์ ลการดาํ เนินงาน ความสาํ คญั ของการวิเคราะหผ์ ลการ ประกอบการตดั สนิ ใจและระดมความเหน็ เพอ่ื คดั เลอื กโครงการทด่ี หี ลากหลายโครงการได้ ดาํ เนินงานของโครงการด้านพลงั งาน นอกจากน้ี ดว้ ยกระบวนการวเิ คราะหผ์ ลการ ดาํ เนินงานยงั เป็นการสนบั สนุนใหโ้ ครงการของ ทางเลือก เรากอ่ ใหเ้ กดิ การกระจายในการมสี ว่ นรว่ ม ความ มนั่ คงปลอดภยั ดา้ นทรพั ยากรในทอ้ งถน่ิ และ เน่ืองจากโครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กนนั้ ความงอกเงยดา้ นภมู ปิ ญั ญาของชมุ ชนอกี ดว้ ย เกย่ี วขอ้ งกบั การใชท้ รพั ยากรในชมุ ชน วตั ถุดบิ ใน เพราะดว้ ยตวั กระบวนการกท็ าํ ใหเ้ กดิ การมสี ว่ น ทอ้ งถนิ่ แรงงานจากชุมชน และผลกระทบต่อการ รว่ ม การสบื คน้ หาเกบ็ ขอ้ มลู ชว่ ยเหลอื เกอ้ื กลู ดาํ เนินชวี ติ หลายๆ ดา้ น ถงึ แมว้ า่ เราจะยดึ แนวทาง และระดมความคดิ เหน็ รว่ มกนั ในทน่ี ้ีจะกล่าวถงึ ความงอกเงยดา้ นภมู ปิ ญั ญา การกระจายในการมี การวเิ คราะหผ์ ลการดาํ เนินงาน ไดแ้ ก่ สว่ นรว่ ม และความมนั่ คงปลอดภยั ดา้ นทรพั ยากรใน ผลตอบแทนจากการดาํ เนินงานของโครงการ ทอ้ งถน่ิ แลว้ แต่หากโครงการสามารถวเิ คราะหผ์ ลการ ประสทิ ธภิ าพของการใชส้ นิ ทรพั ยใ์ นโครงการ ดาํ เนินงานโดยพจิ ารณาจากประโยชน์ของโครงการ ฐานะการเงนิ ของโครงการ และสภาพคลอ่ งของ หรอื ผลตอบแทนจากโครงการ ไมว่ า่ จะเป็นพลงั งานท่ี โครงการ ประหยดั ได้ ประโยชน์ต่อชมุ ชนดา้ นสขุ ภาพ สง่ิ แวดลอ้ ม การมสี ว่ นรว่ มและอน่ื ๆ วา่ มปี ระโยชน์ เทา่ ไร (หรอื เรยี กวา่ ผลตอบแทนจากการดาํ เนินงาน) การวเิ คราะหป์ ระสทิ ธภิ าพในการใชท้ รพั ยากร วตั ถุดบิ วสั ดอุ ุปกรณ์ต่างๆ วา่ มปี ระสทิ ธภิ าพมาก น้อยแคไ่ หน (หรอื เรยี กวา่ ประสทิ ธภิ าพในการใช้ สนิ ทรพั ย)์ การวเิ คราะหค์ วามสามารถในการชาํ ระเงนิ กยู้ มื ต่างๆ หรอื หน้ีสนิ ต่างๆ วา่ เป็นอยา่ งไร (หรอื เรยี กวา่ ฐานะการเงนิ ) รวมถงึ การวเิ คราะหเ์ งนิ ทนุ หมนุ เวยี น ความสามารถในการชาํ ระเงนิ กยู้ มื ระยะสนั้ รวมถงึ หน้ีสนิ ระยะสนั้ ต่างๆ วา่ เป็นอยา่ งไร (หรอื เรยี กวา่ สภาพคลอ่ ง) ยอ่ มทาํ ใหเ้ ราสามารถใช้

134 บทที่ 3 การวิเคราะหความเปนไปไดและความเสี่ยงในการลงทนุ การวิเคราะหผ์ ลตอบแทนจากการ ผ ล ต อ บ แ ท น ข อ ง ก า ร ดํ า เ นิ น ง า น (Benefit) หมายถึง ประโยชน์ต่างๆ และ ดาํ เนินงานโครงการด้านพลงั งานทางเลือก ผลตอบแทนสทุ ธทิ ไ่ี ดจ้ ากการดาํ เนินงานของ โครงการด้านพลังงานทางเลือก โดย (Benefit analysis) พยายามแปลงขอ้ มลู ทม่ี อี ยใู่ หเ้ ป็นตวั เลขและ คาํ นึงถงึ ขอ้ มลู ทเ่ี ป็นผลกระทบดา้ นอน่ื ๆ ทไ่ี ม่ หลกั การตดั สนิ ใจเพอ่ื การลงทุนจากการวเิ คราะห์ สามารถแปลงเป็นตัวเลขได้ โดยแสดงได้ ผลตอบแทนจากการดําเนินงาน คอื ผลตอบแทนจาก ตามสมการดงั น้ี การดําเนินงานมคี ่าเป็นบวก และค่ายงิ่ สูงคาดว่าจะยง่ิ น่าสนใจสําหรบั การลงทุน โดยใชผ้ ลการคํานวณน้ีเป็น สว่ นหน่ึงในการพจิ ารณาเพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ อย่างไรกต็ ามผลการคํานวณยงั ขน้ึ อยู่กบั ความ น่าเช่ือถือของข้อมูลท่ีนํามาใช้ สภาพแวดล้อมของ ชุมชน สถานการณ์ในขณะท่ตี ดั สนิ ใจ และขอ้ มูลอ่นื ๆ ท่ยี งั ไม่ได้ประเมนิ เป็นตวั เลข รวมถึงการระดมความ คิดเห็นเพ่ือตีความหมายจากผู้ท่ีมีส่วนเก่ียวข้องกับ โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย ผลตอบแทนจากการดาํ เนินงาน = ผลประโยชน์ที่ได้รบั – ต้นทุน – ค่าใช้จ่าย อตั ราส่วนผลตอบแทนต่อต้นทนุ และค่าใช้จ่าย (Benefit cost ratio: BC ratio) = ผลประโยชน์ท่ีได้รบั / (ต้นทนุ +ค่าใช้จ่าย)

บทที่ 3 การวิเคราะหความเปนไปไดและความเส่ียงในการลงทนุ 135 การวิเคราะหป์ ระสิทธิภาพของการใช้ การวิเคราะหฐ์ านะการเงินของโครงการ สินทรพั ยใ์ นโครงการด้านพลงั งานทางเลือก (Utilization analysis) ด้านพลงั งานทางเลือก (Leverage ประสทิ ธิภาพของการใช้สนิ ทรพั ย์ (Utilization) analysis) หมายถึง อตั ราส่วนการใช้ประโยชน์จากสนิ ทรพั ย์ใน โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก ไมว่ ่าจะเป็นอาคาร สง่ิ การวิเคราะห์ฐานะการเงิน (Utilization ปลูกสรา้ ง โรงงาน เคร่อื งจกั ร เคร่อื งมอื วสั ดุ อุปกรณ์ analysis) หมายถงึ การวเิ คราะหอ์ ตั ราสว่ นมลู คา่ รถขนส่ง วตั ถุดบิ สนิ ค้าคงคลงั เป็นต้น เปรยี บเทยี บ สนิ ทรพั ยใ์ นโครงการด้านพลงั งานทางเลอื ก ไม่ กับมูลค่าของสินทรัพย์ของโครงการ โดยพยายาม วา่ จะเป็นอาคาร สง่ิ ปลูกสรา้ ง โรงงาน เครอ่ื งจกั ร แปลงข้อมูลท่มี อี ยู่ให้เป็นตัวเลขและคํานึงถึงข้อมูลท่ี เคร่อื งมอื วสั ดุ อุปกรณ์ รถขนส่ง วตั ถุดบิ สนิ คา้ เป็นผลกระทบดา้ นอ่นื ๆ ทไ่ี มส่ ามารถแปลงเป็นตวั เลข คงคลัง เป็นต้น เปรียบเทียบกับหน้ีสินของ ได้ โดยแสดงไดต้ ามสมการดงั น้ี โครงการ รวมถึงการวเิ คราะห์อตั ราส่วนหน้ีสนิ ของโครงการ เปรียบเทียบกับส่วนท่ีเป็นเงิน ประสิทธิภาพของการใช้สินทรพั ย์ ลงทุนของคนท่ีเป็นเจ้าของในโครงการ โดย = ผลตอบแทน / สินทรพั ย์ พ ย า ย า ม แ ป ล ง ข้อ มูล ท่ีมีอ ยู่ใ ห้เ ป็ น ตัว เ ล ข แ ล ะ คํานึงถึงข้อมูลท่ีเป็นผลกระทบด้านอ่ืนๆ ท่ีไม่ สามารถแปลงเป็นตัวเลขได้ โดยแสดงได้ตาม สมการดงั น้ี ห ลั ก ก า ร ตั ด สิ น ใ จ เ พ่ื อ ก า ร ล ง ทุ น จ า ก ก า ร อตั ราส่วนสินทรพั ยต์ ่อหนี้สิน วิเคราะห์ประสิทธิภาพของการใช้สินทรัพย์ใน = สินทรพั ย์ / หนี้สิน โครงการด้านพลงั งานทางเลือก คือ ประสทิ ธิภาพ ของการใช้สนิ ทรพั ย์มคี ่ายง่ิ สูงคาดว่าจะยงิ่ น่าสนใจ อตั ราส่วนหนี้สินต่อส่วนของเจา้ ของ สําหรบั การลงทุน โดยใช้ผลการคํานวณน้ีเป็นส่วน = หนี้สิน / ส่วนของเจา้ ของ หน่ึงในการพจิ ารณาเพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ หลกั การตดั สนิ ใจเพ่อื การลงทุนจากการ อย่างไรก็ตามผลการคํานวณยงั ข้ึนอยู่กับ วิ เ ค ร า ะ ห์ อัต ร า ส่ ว น สิน ท ร ัพ ย์ ต่ อ ห น้ี สิ น ข อ ง ความน่าเช่อื ถอื ของขอ้ มูลทน่ี ํามาใช้ สภาพแวดลอ้ ม โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื ก คอื อตั ราส่วนมี ของชุมชน สถานการณ์ในขณะทต่ี ดั สนิ ใจ และขอ้ มลู ค่ายิง่ สูง คาดว่าจะฐานะการเงนิ จะย่ิงดี หรือมี อ่นื ๆ ทย่ี งั ไมไ่ ดป้ ระเมนิ เป็นตวั เลข รวมถงึ การระดม หน้ีสินไม่มากเม่ือเทียบกับสินทรัพย์ สําหรับ ค ว า ม คิ ด เ ห็ น เ พ่ื อ ตี ค ว า ม ห ม า ย จ า ก ผู้ ท่ี มี ส่ ว น หลกั การตดั สนิ ใจเพอ่ื การลงทุนจากการวเิ คราะห์ เกย่ี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย อตั ราสว่ นหน้ีสนิ ต่อสว่ นของเจา้ ของในโครงการ

136 บทท่ี 3 การวิเคราะหความเปน ไปไดแ ละความเสย่ี งในการลงทนุ ดา้ นพลงั งานทางเลอื ก คอื อตั ราส่วนมคี ่ายง่ิ ต่ํา คาด การวเิ คราะหอ์ ตั ราสว่ นหมุนเวยี นของ ว่าจะฐานะการเงนิ จะยง่ิ ดี หรอื มหี น้ีสนิ ไมม่ ากเม่อื เทยี บ โครงการด้านพลังงานทางเลือก คือ กบั เงนิ ทุนของเจา้ ของ โดยใชผ้ ลการคาํ นวณน้ีเป็นสว่ น อตั ราสว่ นมคี า่ ยงิ่ สงู คาดวา่ จะสภาพคลอ่ งจะ หน่ึงในการพจิ ารณาเพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ ย่ิงดี หรือมีสินทรพั ย์หมุนเวียนท่ีสามารถ แปลงเป็นเงนิ สดเพ่ือการชําระหน้ีสนิ ระยะ อย่างไรก็ตามผลการคํานวณยงั ขน้ึ อยู่กบั ความ สนั้ ไดม้ าก โดยใชผ้ ลการคํานวณน้ีเป็นส่วน น่าเช่ือถือของข้อมูลท่ีนํามาใช้ สภาพแวดล้อมของ ห น่ึ ง ใ น ก า ร พิ จ า ร ณ า เ พ่ื อ ป ร ะ ก อ บ ก า ร ชุมชน สถานการณ์ในขณะท่ตี ดั สนิ ใจ และขอ้ มูลอ่นื ๆ ตดั สนิ ใจ ท่ยี งั ไม่ได้ประเมนิ เป็นตวั เลข รวมถึงการระดมความ คิดเห็นเพ่ือตีความหมายจากผู้ท่ีมีส่วนเก่ียวข้องกับ อย่างไรก็ตามผลการคํานวณยัง โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย ข้ึนอยู่กับความน่ าเช่ือถือของข้อมูลท่ี นํ า ม า ใ ช้ ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม ข อ ง ชุ ม ช น การวิเคราะห์สภาพคล่องของโครงการด้าน สถานการณ์ในขณะท่ีตัดสินใจ และข้อมูล พลงั งานทางเลือก (Liquidity analysis) อ่นื ๆ ท่ยี งั ไม่ได้ประเมนิ เป็นตวั เลข รวมถึง การระดมความคดิ เหน็ เพอ่ื ตคี วามหมายจาก สภาพคล่อง (Liquidity) หมายถงึ ความสามารถ ผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งาน ในการชาํ ระเงนิ กยู้ มื ระยะสนั้ หรอื หน้ีสนิ ระยะสนั้ ทใ่ี ชใ้ น ทางเลอื กดว้ ย การดําเนินงานโครงการด้านพลังงานทางเลือกซ่ึง สามารถชําระหน้ีด้วยสินทรพั ย์หมุนเวียนท่ีสามารถ เปล่ียนเป็นเงินสดได้ง่าย เช่น เงินสํารองท่ีใช้ใน โครงการ วตั ถุดิบต่างๆ เป็นต้น โดยพยายามแปลง ข้อ มูล ท่ีมีอ ยู่ใ ห้เ ป็ นตัว เ ล ข แ ล ะ คํา นึ ง ถึง ข้อ มูล ท่ีเ ป็ น ผลกระทบด้านอ่นื ๆ ท่ไี ม่สามารถแปลงเป็นตวั เลขได้ โดยแสดงไดต้ ามสมการดงั น้ี อตั ราส่วนหมนุ เวียน = สินทรพั ยห์ มนุ เวียน / หนี้สินหมนุ เวียน

บทที่ 3 การวิเคราะหความเปน ไปไดแ ละความเสี่ยงในการลงทุน 137 ตวั อย่าง โครงการผลิตก๊าซชีวภาพจากฟาร์มหมู โดยมีข้อมูลเบ้ืองต้นดังแสดงในตาราง และสามารถ ตงั้ สมมตฐิ านเพม่ิ เตมิ หากขอ้ มลู ไมเ่ พยี งพอ ตอ้ งการทราบผลการดาํ เนินงานของโครงการดงั กล่าว ขอ้ มลู เบอ้ื งตน้ สาํ หรบั โครงการผลติ ก๊าซชวี ภาพจากฟารม์ หมู คา่ กอ่ สรา้ งบอ่ หมกั ก๊าซ 700,000 บาท เงนิ กยู้ มื กองทนุ 600,000 บาท อตั ราดอกเบย้ี เงนิ กยู้ มื กองทนุ 3% ต่อปี คา่ แรงดแู ลรกั ษาบอ่ ก๊าซ 200 บาทต่อวนั คา่ อะไหล่ซ่อมบาํ รงุ อุปกรณ์ 300 บาทต่อเดอื น ไดร้ บั เครดติ คา่ อะไหลซ่ อ่ มบาํ รงุ อปุ กรณ์ 60 วนั ราคาขายก๊าซ 30 บาทต่อเดอื นต่อครวั เรอื น จาํ นวนครวั เรอื น 150 ครวั เรอื น ระยะเวลา 12 เดอื น ราคาขายกาก 2.50 บาทต่อกโิ ลกรมั หมู 1 ตวั มกี าํ ลงั ผลติ กาก 0.31 กโิ ลกรมั ต่อวนั ต่อตวั จาํ นวนหมู 600 ตวั ระดมเงนิ ทนุ จากสมาชกิ ในหมบู่ า้ น 120,000 บาท สรปุ ขอ้ มลู เบอ้ื งตน้ ไดด้ งั น้ี บาท หน้ีสนิ และสว่ นของเจา้ ของ บาท สนิ ทรพั ย์ 20,600 เจา้ หน้ีคา่ อะไหล่2 600 เงนิ สดหมนุ เวยี น1 700,000 เงนิ กยู้ มื กองทนุ 600,000 บ่อหมกั ก๊าซ 120,000 ทนุ จากสมาชกิ 720,600 รวมสนิ ทรพั ย์ 720,600 รวมหน้ีสนิ และสว่ นของเจา้ ของ 1คาํ นวณจาก 720,600 – 700,000 = 20,600 บาท 2คาํ นวณจาก คา่ อะไหล่ซอ่ มบาํ รงุ อุปกรณ์ 300 บาทต่อเดอื น คณู ระยะเวลาทไ่ี ดร้ บั เครดติ คา่ อะไหล่ซอ่ มบาํ รงุ อุปกรณ์ 60 วนั หารดว้ ย 30 = 300 x 60 / 30 = 600 บาท

138 บทที่ 3 การวิเคราะหค วามเปน ไปไดและความเส่ียงในการลงทุน ผลตอบแทนจากการดาํ เนินงาน 54,000 บาทต่อปี ผลประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั จากการขายก๊าซ3 169,725 บาทต่อปี ผลประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั จากการขายกาก4 94,600 บาทต่อปี ตน้ ทนุ และคา่ ใชจ้ า่ ย5 129,125 บาทต่อปี ผลตอบแทนจากการดาํ เนินงาน6 แทนคา่ ในสมการดงั น้ี ผลตอบแทนจากการดาํ เนินงาน = ผลประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั – ตน้ ทนุ – คา่ ใชจ้ า่ ย อตั ราส่วนผลตอบแทนต่อต้นทนุ และค่าใช้จ่าย (Benefit cost ratio: BC ratio) = ผลประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั / (ตน้ ทุน+คา่ ใชจ้ า่ ย) ผลตอบแทนจากการดําเนินงาน = ผลตอบแทนจากการขายก๊าซ + ผลตอบแทนจากการขายกาก – ค่าแรงดูแลรักษาบ่อ – ค่าอะไหล่ซ่อมบํารุง – ดอกเบ้ียเงินกู้ยืมกองทุน = (30*150*12) + (2.50*0.31*600*365) – (200*365) – (300*12) – (600,000*3%) = 54,000 + 169,725 – 94,600 = 129,125 บาทต่อปี 3คาํ นวณจาก ราคาขายก๊าซ x จาํ นวนครวั เรอื น x ระยะเวลาในหน่งึ ปี = 30 x 150 x 12 = 54,000 บาทตอ่ ปี 4คาํ นวณจาก ราคาขายกาก x กาํ ลงั ผลติ กากของหมหู น่งึ ตวั x จาํ นวนหมู x ระยะเวลาในหน่งึ ปี = 2.50 x 0.31 x 600 x 365 = 169,725 บาทต่อปี 5คาํ นวณจาก (คา่ แรงดแู ลรกั ษาบอ่ ก๊าซ x ระยะเวลาในหน่ึงปี) + (เงนิ กยู้ มื กองทุน x อตั ราดอกเบย้ี เงนิ กยู้ มื กองทนุ ) + (คา่ อะไหล่ซ่อม บาํ รงุ อุปกรณ์ x ระยะเวลาในหน่ึงปี) = (200x365) + (600,000 x 3%) + (300 x 12) = 94,600 บาทต่อปี 6คาํ นวณจาก ผลประโยชน์ หกั ตน้ ทุนและคา่ ใชจ้ า่ ย = 54,000 + 169,725 - 94,600 = 129,125 บาทตอ่ ปี

บทที่ 3 การวิเคราะหความเปน ไปไดและความเสี่ยงในการลงทุน 139 อตั ราสว่ นผลตอบแทนต่อตน้ ทุนและคา่ ใชจ้ า่ ย = (54,000 + 169,725) / 94,600 = 2.36 เทา่ ประสิทธิภาพของการใช้สินทรพั ย์ = ผลตอบแทน / สินทรพั ย์ ประสทิ ธภิ าพของการใชส้ นิ ทรพั ย์ = (129,125 / 720,600) * 100 = 18% อตั ราส่วนสินทรพั ยต์ ่อหนี้สิน = สินทรพั ย์ / หนี้สิน อตั ราส่วนหนี้สินต่อส่วนของเจา้ ของ = หนี้สิน / ส่วนของเจ้าของ อตั ราสว่ นสนิ ทรพั ยต์ ่อหน้ีสนิ = 720,600 / (600+600,000) = 1.20 เทา่ อตั ราสว่ นหน้ีสนิ ต่อสว่ นของเจา้ ของ = (600+600,000) / 120,000 = 5.01 เทา่ อตั ราส่วนหมนุ เวียน = สินทรพั ยห์ มนุ เวียน / หนี้สินหมนุ เวียน อตั ราสว่ นหมนุ เวยี น = 20,600 / 600 = 34.33 เทา่ อยา่ งไรกต็ ามผลการคาํ นวณยงั ขน้ึ อยกู่ บั ความน่าเช่อื ถอื ของขอ้ มลู ทน่ี ํามาใช้ สภาพแวดลอ้ มของ ชุมชน สถานการณ์ในขณะทต่ี ดั สนิ ใจ และขอ้ มูลอ่นื ๆ ท่ยี งั ไม่ไดป้ ระเมนิ เป็นตวั เลข รวมถงึ การระดม ความคดิ เหน็ เพอ่ื ตคี วามหมายจากผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย

140 บทท่ี 3 การวิเคราะหความเปนไปไดและความเสี่ยงในการลงทุน การวิเคราะหค์ วามเสี่ยง ความสาํ คญั ของการวิเคราะหค์ วามเส่ียง ทางเลอื กทเ่ี ราประมาณการไวท้ งั้ ผลตอบแทนท่ี คาดว่าจะได้รับ ต้นทุน ค่าใช้จ่าย เงินลงทุน ของโครงการด้านพลงั งานทางเลือก ก่อสรา้ ง เครอ่ื งจกั ร อุปกรณ์ต่างๆ โดยวเิ คราะห์ ความเป็ นไปได้ของโครงการ ได้แก่ การ ในการวเิ คราะหท์ ผ่ี า่ นมาขา้ งตน้ เป็นการ วิเคราะห์ความคุ้มค่า การวิเคราะห์จุดคุ้มทุน วเิ คราะหโ์ ดยยงั ไมไ่ ดค้ าํ นึงถงึ ความเสย่ี งทเ่ี กดิ ขน้ึ ใน การวิเคราะห์ผลการดําเนินงานท่ีกล่าวไว้แล้ว ระดบั ผลประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั จากการลงทุนในโครงการ ข้า ง ต้น ห า ก สิ่ง ท่ีป ร ะ ม า ณ ก า ร ไ ว้มีก า ร ซง่ึ ในความเป็นจรงิ อาจจะเกดิ ความไมแ่ น่นอนของ เปล่ียนแปลง หรือมีความไม่แน่นอน หรือมี ราคาขาย ราคาตน้ ทนุ คา่ ใชจ้ า่ ยวตั ถุดบิ หรอื การ ความผนั ผวนเกิดข้นึ ล้วนเป็นความเส่ียงของ ลงทนุ เพมิ่ เตมิ ต่างๆ เน่ืองจากโครงการดา้ นพลงั งาน โครงการ ดงั นนั้ ความเสย่ี งหรอื ความไมแ่ น่นอน ทางเลอื กนนั้ เกย่ี วขอ้ งกบั การใชท้ รพั ยากรในชมุ ชน ทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ ถอื วา่ เป็นสง่ิ ปกตขิ องโครงการ และ วตั ถุดบิ ในทอ้ งถน่ิ แรงงานจากชุมชน ตลาด และยงั เป็นส่ิงท่ีดีมาก หากเรามีโอกาสประมาณการ ขน้ึ กบั สถานการณ์ดา้ นพลงั งานโลก สภาพแวดลอ้ ม ความไม่แน่นอนท่ีอาจจะเกิดข้ึนในด้านต่างๆ ทางเศรษฐกจิ การเมอื ง รวมถงึ แนวนโยบายดา้ น ของการลงทุนในโครงการ ได้แก่ ด้านสุขภาพ พลงั งานทาํ ใหโ้ ครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กทเ่ี รา สง่ิ แวดลอ้ ม ชุมชน สงั คม ดา้ นการผลติ วตั ถุดบิ ตดั สนิ ใจบนพน้ื ฐานขอ้ มลู ในปจั จุบนั ยอ่ มมโี อกาส ทรพั ยากร ดา้ นเทคนิควชิ าการ เทคโนโลยี ดา้ น เปลย่ี นแปลงเกดิ ความไมแ่ น่นอนในอนาคต การใชป้ ระโยชน์ในชุมชน ตลาด ดา้ นการจดั การ ผลกระทบต่อการดาํ เนินชวี ติ หลายๆ ดา้ น ถงึ แมว้ า่ การมสี ่วนร่วมของชุมชน และด้านการเงนิ การ เราจะยดึ แนวทางความงอกเงยดา้ นภมู ปิ ญั ญา การ ลงทุน นอกจากน้ี ด้วยกระบวนการวิเคราะห์ กระจายในการมสี ว่ นรว่ ม และความมนั่ คงปลอดภยั ความเสย่ี งในการลงทุนยงั เป็นการสนับสนุนให้ ดา้ นทรพั ยากรในทอ้ งถน่ิ ในปจั จบุ นั แลว้ แต่หาก โครงการของเราก่อใหเ้ กดิ การกระจายในการมี โครงการสามารถประมาณการความไมแ่ น่นอนท่ี สว่ นรว่ ม ความมนั่ คงปลอดภยั ดา้ นทรพั ยากรใน อาจจะเกดิ ขน้ึ โดยจดั ทาํ เป็นกรณศี กึ ษาทป่ี ระมาณ ท้องถิ่น และความงอกเงยด้านภูมปิ ญั ญาของ การในกรณที ค่ี าดวา่ ดที ส่ี ดุ (Best case scenario) ชุมชนอกี ดว้ ย เพราะดว้ ยตวั กระบวนการกท็ าํ ให้ กรณที ค่ี าดวา่ เป็นสถานการณ์ปกติ (Base case เกิดการมีส่วนร่วม การสืบค้นหาเก็บข้อมูล scenario) และกรณที ค่ี าดวา่ แยท่ ส่ี ดุ (Worst case ชว่ ยเหลอื เกอ้ื กลู และระดมความคดิ เหน็ รว่ มกนั scenario) เพอ่ื ทาํ ใหเ้ หน็ เป็นแนวทางในการเตรยี ม แผนทางออกหรอื แผนฉุกเฉนิ หากสง่ิ ทด่ี าํ เนินการไม่ เป็นไปตามแผนทว่ี างไว้ ซง่ึ โครงการดา้ นพลงั งาน

บทที่ 3 การวิเคราะหค วามเปน ไปไดและความเส่ียงในการลงทุน 141 การวิเคราะหค์ วามเสี่ยงในการลงทนุ หลกั การตดั สนิ ใจเพอ่ื การลงทุนจากการ วเิ คราะหค์ วามเสย่ี งของโครงการด้านพลงั งาน โครงการด้านพลงั งานทางเลือก (Risk ทางเลือก คือ ความเส่ียงในสถานการณ์ท่ีแย่ ทส่ี ุดสามารถยอมรบั ได้ มแี ผนทางออกหรอื แผน analysis) ฉุกเฉินเตรยี มพรอ้ มไว้ โดยใชผ้ ลการคํานวณน้ี เป็นส่วนหน่ึงในการพจิ ารณาเพ่อื ประกอบการ ความเสย่ี ง (Risk) หมายถงึ ความผนั แปรของ ตดั สนิ ใจ เหตุการณ์ท่ีผิดไปจากผลลัพธ์ท่ีคาดหมายไว้โดย ในทางสถิติสามารถคํานวณค่าความเส่ยี งโดยหาค่า อย่างไรก็ตามผลการคํานวณยงั ข้นึ อยู่ ตัวกลางท่ีคาดหวัง (Expected value) แล้วหาค่า กับ ค ว าม น่ าเช่ือถือของข้อมูล ท่ีนํ า ม า ใ ช้ เบ่ียงเบนมาตรฐาน และค่าสัมประสิทธิค์ วาม สภาพแวดลอ้ มของชุมชน สถานการณ์ในขณะท่ี แปรปรวน นอกจากน้ี ความเสย่ี งยงั สามารถพจิ ารณา ตดั สนิ ใจ และขอ้ มลู อ่นื ๆ ทย่ี งั ไม่ไดป้ ระเมนิ เป็น จากความไวของการเปล่ยี นแปลงตวั แปรท่เี ก่ยี วขอ้ ง ตัวเลข รวมถึงการระดมความคิดเห็นเพ่ือ กั บ ก า ร ดํ า เ นิ น ง า น ข อ ง โ ค ร ง ก า ร ด้ า น พ ลั ง ง า น ตคี วามหมายจากผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั โครงการ ทางเลอื ก เชน่ ระดบั ราคาขาย ราคาตน้ ทุน ค่าใชจ้ า่ ย ดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย เงนิ ลงทุน เป็นตน้ การจําลองสถานการณ์เพ่ือประเมินความ เส่ียงในการลงทุนโครงการโดยการประมาณการ ขอ้ มูลท่ใี ชใ้ นการวเิ คราะห์ความคุม้ ค่า การวเิ คราะห์ จุดคุม้ ทุน และการวเิ คราะหผ์ ลการดําเนินงานไวแ้ ลว้ ข้างต้น โดยแบ่งเป็นสถานการณ์จําลองในกรณีท่ีดี ทส่ี ุด (Best case scenario) สถานการณ์จําลองแบบ ปกติ (Base case scenario) และสถานการณ์จําลอง ใ น ก ร ณี ท่ีแ ย่ ท่ีสุ ด (Worst case scenario) โ ด ย สามารถใชค้ อมพวิ เตอรช์ ว่ ยการคดิ คาํ นวณไดส้ ะดวก ยงิ่ ขน้ึ

142 บทที่ 3 การวเิ คราะหค วามเปน ไปไดและความเสีย่ งในการลงทนุ ตวั อย่าง โครงการผลิตก๊าซชีวภาพจากฟาร์มหมู โดยมีข้อมูลเบ้ืองต้นดังแสดงในตาราง และสามารถ ตงั้ สมมตฐิ านเพม่ิ เตมิ หากขอ้ มลู ไม่เพยี งพอ ต้องการทราบผลการดําเนินงานของโครงการดงั กล่าวใน สถานการณ์จาํ ลองทแ่ี ตกต่างกนั โครงการผลติ ก๊าซชวี ภาพจากฟารม์ หมู คา่ ก่อสรา้ งบ่อหมกั ก๊าซ 700,000 บาท เงนิ กยู้ มื กองทุน 600,000 บาท อตั ราดอกเบย้ี เงนิ กยู้ มื กองทนุ 3% ต่อปี คา่ แรงดแู ลรกั ษาบ่อก๊าซ 200 บาทต่อวนั คา่ อะไหล่ซอ่ มบาํ รงุ อุปกรณ์ 300 บาทต่อเดอื น ไดร้ บั เครดติ คา่ อะไหล่ซ่อมบาํ รงุ อปุ กรณ์ 60 วนั ราคาขายก๊าซ 30 บาทต่อเดอื นต่อครวั เรอื น จาํ นวนครวั เรอื น 150 ครวั เรอื น ระยะเวลา 12 เดอื น ราคาขายกาก 2.50 บาทต่อกโิ ลกรมั หมู 1 ตวั มกี าํ ลงั ผลติ กาก 0.31 กโิ ลกรมั ต่อวนั ต่อตวั จาํ นวนหมู 600 ตวั ระดมเงนิ ทนุ จากสมาชกิ ในหมบู่ า้ น 120,000 บาท ระยะเวลา 365 วนั สถานการณ์ทด่ี ที ส่ี ดุ รายไดจ้ ากการขายก๊าซเพมิ่ ขน้ึ 10% ต่อปี รายไดจ้ ากการขายกากเพมิ่ ขน้ึ 15% ต่อปี ตน้ ทนุ และคา่ ใชจ้ า่ ยลดลง 5% ต่อปี สถานการณ์ทแ่ี ยท่ ส่ี ดุ รายไดจ้ ากการขายก๊าซลดลง 30% ต่อปี รายไดจ้ ากการขายกากลดลง 20% ต่อปี ตน้ ทนุ และคา่ ใชจ้ า่ ยเพม่ิ ขน้ึ 15% ต่อปี

บทที่ 3 การวิเคราะหค วามเปน ไปไดและความเสยี่ งในการลงทนุ 143 สรปุ ผลการคาํ นวณผลการดาํ เนินงานโครงการดงั กล่าวตามตารางดงั น้ี ผลตอบแทนจากการดาํ เนินงาน สถานการณ์ สถานการณ์ สถานการณ์ หน่วย แยท่ ส่ี ดุ ปกติ ดที ส่ี ดุ ผลประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั จากการขายก๊าซ 37,800 54,000 59,400 บาทต่อปี ผลประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั จากการขายกาก 135,780 169,725 195,184 บาทต่อปี ตน้ ทุนและคา่ ใชจ้ า่ ย 108,790 94,600 89,870 บาทต่อปี ผลตอบแทนจากการดาํ เนินงาน 64,790 129,125 164,714 บาทต่อปี อตั ราสว่ นผลประโยชน์ ต่อตน้ ทุนและคา่ ใชจ้ า่ ย 1.60 2.36 2.83 เทา่ ประสทิ ธภิ าพของการใชส้ นิ ทรพั ย์ 9% 18% 23% จากผลการคํานวณสามารถพิจารณาจากสถานการณ์ท่ีแย่ท่ีสุด ว่าผลตอบแทนจากการ ดําเนินงาน 64,790 บาทต่อปี สามารถยอมรบั ไดห้ รอื ไม่ ประสทิ ธภิ าพของสนิ ทรพั ยป์ ระมาณ 9% มี ผลกระทบอย่างไรและเตรยี มแผนทางออกอย่างไรไวบ้ า้ ง โดยใชผ้ ลการคํานวณน้ีเป็นส่วนหน่ึงในการ พจิ ารณาเพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจ อย่างไรกต็ ามผลการคํานวณยงั ขน้ึ อย่กู บั ความน่าเช่อื ถอื ของขอ้ มลู ทน่ี ํามาใช้ สภาพแวดลอ้ ม ของชุมชน สถานการณ์ในขณะท่ตี ดั สนิ ใจ และขอ้ มูลอ่นื ๆ ท่ยี งั ไม่ไดป้ ระเมนิ เป็นตวั เลข รวมถงึ การ ระดมความคดิ เหน็ เพอ่ื ตคี วามหมายจากผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั โครงการดา้ นพลงั งานทางเลอื กดว้ ย

144 บทท่ี 3 การวิเคราะหค วามเปนไปไดแ ละความเสี่ยงในการลงทนุ นักลงทนุ จึงควรยึดหลกั การลงทนุ ในโครงการพลงั งานทางเลือก เพื่อการพฒั นาชมุ ชนอย่างยงั่ ยืน

บทท่ี 3 การวเิ คราะหความเปน ไปไดแ ละความเสย่ี งในการลงทนุ 145 บรรณานุกรม วนั ชยั รจิ ริ วนิช และชอุม่ พลอยมคี า่ (2537) เศรษฐศาสตร์ วศิ วกรรม กรงุ เทพฯ สาํ นกั พมิ พแ์ หง่ จุฬาลงกรณ์ มหาวทิ ยาลยั จริ ตั น์ สงั ขแ์ กว้ (2543) การลงทุน พมิ พค์ รงั้ ท่ี 3 กรงุ เทพฯ สาํ นกั พมิ พม์ หาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ เอนก เธยี รถาวร (2538) เศรษศาสตรม์ หภาค 1 พมิ พค์ รงั้ ท่ี 11 กรงุ เทพฯ สาํ นกั พมิ พม์ หาวทิ ยาลยั รามคาํ แหง Reilly, F.K. (1992). Investments. 3rd ed. Fort Werth: The Dryden Press. สมาคมนกั บญั ชแี ละผสู้ อบบญั ชรี บั อนุญาตแหง่ ประเทศไทย (2538) ศพั ทบ์ ญั ชี พมิ พค์ รงั้ ท่ี 6 กรงุ เทพฯ บรษิ ทั พี เอ ลฟี วง่ิ จาํ กดั ธาํ รงค์ อุดมไพจติ รกุล และศริ วิ รรณ เสรรี ตั น์ (2542) เศรษฐศาสตรจ์ ุลภาค Microeconomics กรงุ เทพฯ บรษิ ทั ธรี ะฟิลม์ และไซเทก็ ซ์ จาํ กดั Brigham, E.F. and Houston, J.F. (1998). Fundamentals of Financial Management. 8th ed. Orlando: The Dryden Press. เดชรตั สขุ กาํ เนิด (2551) พลงั งาน งานทมี่ พี ลงั กรงุ เทพฯ มลู นิธโิ ลกสเี ขยี ว

146 บทที่ 3 การวิเคราะหความเปนไปไดแ ละความเสี่ยงในการลงทนุ

บทท่ี 4 การวเิ คราะหผลกระทบทางสิง่ แวดลอมและสขุ ภาพ 147 บทที่ 4 การวิเคราะหผ์ ลกระทบทางสิ่งแวดลอ้ มและสุขภาพ ดร.เดชรตั สุขกาํ เนิด การประเมินผลกระทบทาง ในสงั คมไทยมใี ชก้ ารประเมนิ ผลกระทบ สิ่งแวดล้อมและสขุ ภาพสาํ หรบั การ หลายแนวทาง ไดแ้ ก่ พฒั นาพลงั งานทางเลือกเพ่ือชมุ ชน 1) ใช้การประเมินผลกระทบเป็น หากเราลองพจิ ารณาปญั หาต่างๆ รอบตวั เรา เราจะตดั สนิ ใจแกป้ ญั หาอยา่ งไร โดยทวั่ ไป เรา เครอื่ งมือตามกฎหมายที่กาํ หนดให้ทาํ เชน่ กจ็ ะนึกถงึ การรวบรวมขอ้ มลู รวบรวมความคดิ เหน็ แลว้ ผมู้ อี าํ นาจรบั ผดิ ชอบกต็ ดั สนิ ใจ หรอื อาจเน้น การประเมนิ ผลกระทบต่อคณุ ภาพ การพจิ ารณาและตดั สนิ ใจรว่ มกนั ของหลายๆ ฝา่ ย สงิ่ แวดลอ้ มและสขุ ภาพ สาํ หรบั การ ดาํ เนินโครงการหรอื กจิ กรรมทอ่ี าจ การประเมนิ ผลกระทบ เป็นแนวคดิ และ ก่อใหเ้ กดิ ผลกระทบต่อชุมชนอยา่ ง เครอ่ื งมอื หน่ึงสาํ หรบั สนบั สนุนการตดั สนิ ใจ โดย รนุ แรง ทงั้ ทางคุณภาพสงิ่ แวดลอ้ ม มองไปในอนาคต เพอ่ื พจิ ารณาปญั หา หาทางเลอื ก ทรพั ยากรธรรมชาติ หรอื สขุ ภาพ ตาม ต่างๆ ในการแกป้ ญั หา แลว้ ประเมนิ ผลกระทบของ มาตรา 67 วรรค 2 ของรฐั ธรรมนูญแหง่ ทางเลอื กต่างๆ เหลา่ นนั้ เพอ่ื สนบั สนุนการ ราชอาณาจกั ร ตดั สนิ ใจในทางเลอื กทเ่ี หมาะสมทส่ี ดุ การประเมนิ ผลกระทบสงิ่ แวดลอ้ มหรอื การประเมนิ ผลกระทบ แตกต่างจากการ อไี อเอ (Environmental Impact ประเมนิ ผล ซง่ึ มงุ่ พจิ ารณาและวเิ คราะหผ์ ลท่ี Assessment) ตาม พ.ร.บ.สง่ เสรมิ และ เกดิ ขน้ึ หลงั จากดาํ เนินการไปแลว้ วา่ ดหี รอื ไมด่ ี รกั ษาคณุ ภาพสงิ่ แวดลอ้ ม พ.ศ.2535 อยา่ งไรบา้ ง เพอ่ื การปรบั ปรงุ ใหด้ ขี น้ึ ต่อไป แต่การ กาํ หนดใหโ้ ครงการ 22 ประเภท ตอ้ ง ประเมนิ ผลกระทบ เป็นการ พจิ ารณาผลทอ่ี าจจะ ทาํ การประเมนิ ผลกระทบสง่ิ แวดลอ้ ม เกดิ ขน้ึ ในอนาคต วา่ แต่ละแนวทางจะเกดิ ผล และสง่ ใหห้ น่วยราชการพจิ ารณาอนุมตั ิ อยา่ งไรบา้ ง เชน่ หากตดั สนิ ใจในทางเลอื กทห่ี น่ึง กอ่ นเรม่ิ ดาํ เนินโครงการ ซง่ึ โครงการ น่าจะเกดิ ผลอยา่ งไรบา้ ง แลว้ หากทาํ ตามทางเลอื ก ดา้ นพลงั งาน ทก่ี าํ หนดใหจ้ ดั ทาํ อไี อเอ อน่ื ผลทน่ี ่าจะเกดิ ขน้ึ แตกต่างกนั อยา่ งไร ไดแ้ ก่ โรงไฟฟ้าพลงั ความรอ้ นตงั้ แต่ 10 เมกะวตั ตข์ น้ึ ไปและเขอ่ื นผลติ ไฟฟ้า ขนาดใหญ่ทม่ี คี วามจุของอา่ งเกบ็ น้ํา ตงั้ แต่ 90 ลา้ นลกู บาศกเ์ มตรขน้ึ ไป

148 บทที่ 4 การวิเคราะหผ ลกระทบทางสง่ิ แวดลอ มและสุขภาพ 2) ใช้การประเมิ นผลกระทบ เป็ น (1) การประเมินผลกระทบของสภาพชุมชนท่ี เป็นอยู่เดิม เพ่ือวิเคราะห์ปญั หาต่างๆ ของ กระบวนการเรียนรู้ร่วมกันในสังคม เช่น ชุมชนทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั พลงั งาน ทงั้ ภาระคา่ ใชจ้ า่ ย ปั ญ ห า ด้ า น สั ง ค ม สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม การประเมนิ ผลกระทบทางสขุ ภาพหรอื เอชไอเอ ทรพั ยากรธรรมชาติ และปญั หาสุขภาพ หรือ (Health Impact Assessment) เพ่ือการสร้าง วิเคราะห์แนวทางการพฒั นาของชุมชนท่ีอาจ ความเข้าใจร่วมกนั เก่ียวกบั ปญั หาผลกระทบ กําหนดไวแ้ ลว้ เพ่อื การตดั สนิ ใจพฒั นาพลงั งาน ทางเลอื กต่างๆ และผลกระทบท่อี าจจะเกดิ ขน้ึ ทางเลอื ก เพอ่ื สนบั สนุนกระบวนการตดั สนิ ใจรว่ มกนั ซง่ึ มี การพฒั นาและใชเ้ อชไอเอโดยชุมชนและองคก์ ร (2) การประเมนิ ผลกระทบของเทคโนโลยพี ลงั งาน ปกครองส่วนท้องถิ่น ในระบบการประเมนิ ผล ทางเลอื กต่างๆ ทจ่ี ะนํามาใชใ้ นชุมชน เน่ืองจาก กระทบส่ิงแวดล้อม ในเชิงนโยบาย และใน แต่ละเทคโนโลยี กม็ ผี ลกระทบทงั้ ในดา้ นดแี ละ ประเดน็ ขา้ มพรมแดนระหวา่ งประเทศ ไม่ดแี ตกต่างกนั มากน้อยไม่เหมอื นกนั เพ่อื ให้ สามารถตดั สนิ ใจเลอื กเทคโนโลยที เ่ี หมาะสมกบั การพฒั นาพลงั งานทางเลอื กเพอ่ื ชุมชน ชุมชน สามารถประยกุ ตใ์ ชก้ ารประเมนิ ผลกระทบเพอ่ื นําไปสกู่ ารพฒั นาชมุ ชนและสงั คมอยา่ งยงั่ ยนื (3) การประเมินผลกระทบของสภาพชุมชน ไดห้ ลายขนั้ ตอน โดยอาจจะสรปุ ไดด้ งั แผนภาพ หลงั จากไดพ้ ฒั นาเทคโนโลยพี ลงั งานทางเลอื ก มาใช้แล้ว เกิดผลต่อชุมชนในด้านใด อย่างไร บา้ ง (4) การประเมนิ ผลกระทบจากการพฒั นาพลงั งาน ทางเลือกในชุมชน เพ่อื การตัดสินใจขยายผล ต่อไปในทอ้ งถน่ิ เครอื ข่ายชุมชน จงั หวดั หรอื นโยบายระดบั ชาติ ภาพท่ี 4.1 การประเมนิ ผลกระทบกบั พลงั งานทางเลอื กชมุ ชน

บทที่ 4 การวเิ คราะหผลกระทบทางสิง่ แวดลอมและสขุ ภาพ 149 ขนั้ ตอนเหล่าน้ี ไมไ่ ดแ้ ยกจากกนั เดด็ ขาด จะครอบคลุมเรอ่ื งใดบา้ ง แต่ละเรอ่ื งควร แต่เช่อื มโยงกนั ซง่ึ เราสามารถเลอื กการ ครอบคลุมประเดน็ และรายละเอยี ดอยา่ งไรบา้ ง ประเมนิ ผลกระทบใหค้ รอบคลุมหลายขนั้ ตอน เปรยี บไดก้ บั การตงั้ หางเสอื ของเรอื ใหด้ ี กอ่ นออก ตามแต่วตั ถุประสงคข์ องเรา เชน่ อาจเลอื ก เดนิ ทาง คอื ก่อนจะไปเกบ็ ขอ้ มลู มาวเิ คราะห์ ประเมนิ ผลกระทบของทางเลอื กเทคโนโลยี ผลกระทบต่อไป ต่างๆ และการเปลย่ี นแปลงของชมุ ชนเพอ่ื สนบั สนุนการเรยี นรขู้ องชมุ ชนในการพฒั นา 3. การวิเคราะห์ผลกระทบ เป็นการเก็บข้อมูล ต่อไป หรอื อาจเลอื กประเมนิ ผลกระทบตงั้ แต่ ต่างๆ ทงั้ ขอ้ มลู พน้ื ฐาน ขอ้ มลู เชงิ ปรมิ าณ เชงิ สภาพเดมิ ของชมุ ชนไปจนถงึ การเปลย่ี นแปลง คุณภาพ ขอ้ มลู ชุมชน เพ่อื นํามาวเิ คราะหแ์ ละ ของชมุ ชนหลงั จากการพฒั นาพลงั งานทางเลอื ก ประเมนิ ผลกระทบในดา้ นต่างๆ เพอ่ื เรยี บเรยี ง ตลอดจนการขยายผลไปสทู่ อ้ งถน่ิ อ่นื ๆ หรอื และจดั ทาํ ออกมาเป็นรา่ งรายงาน ระดบั ชาติ เพอ่ื ผลกั ดนั นโยบายสาธารณะใน การพฒั นาพลงั งานทางเลอื กเพอ่ื ชมุ ชน 4. การตรวจสอบร่างรายงานและผลการประเมนิ ร่ า ง ร า ย ง า น ฉ บับ ส ม บู ร ณ์ จํ า เ ป็ น ต้อ ง มีก า ร กระบวนการประเมินผลกระทบ ตรวจสอบ เพ่ือพิจารณาความถูกต้องและ ทางสิ่งแวดล้อมและสขุ ภาพ (1) เหมาะสมของแนวทางการประเมนิ ผลกระทบ การรวบรวมข้อมูลต่างๆ และการวิเคราะห์ การประเมินผลกระทบทางส่ิงแวดล้อม ผลกระทบท่ีน่าจะเกิดข้ึน เพ่ือการปรับปรุง และสุขภาพ มีขนั้ ตอนตามหลักการของการ แกไ้ ขเพมิ่ เตมิ ใหส้ มบรู ณ์ ประเมนิ ผลกระทบ ซ่งึ ประกอบดว้ ย 6 ขนั้ ตอน หลกั ไดแ้ ก่ 5. การผลักดันการตัดสินใจ ทัง้ กระบวนการ 1. การคดั กรองโครงการ กจิ กรรม หรอื นโยบาย ประเมนิ ผลกระทบและรายงานฉบบั สมบูรณ์ มุ่งท่ีจะผลักดันกระบวนการตัดสินใจท่ีจะ วา่ เรอ่ื งใดควรทาํ การประเมนิ ผลกระทบ หรอื นําไปสู่การดําเนินนโยบายหรือโครงการท่ี เ ร่ือ ง ใ ด ไ ม่ จํ า เ ป็ น ต้ อ ง ทํ า ก า ร ป ร ะ เ มิน ผ ล สรา้ งความยงั่ ยนื ด้านสงิ่ แวดล้อมและสุขภาพ กระทบ จงึ จําเป็นตอ้ งเขา้ ใจกระบวนการตดั สนิ ใจ และ 2. การกาํ หนดขอบเขตและประเดน็ สาํ หรบั การ ปจั จัยต่างๆ ท่ีสําคัญต่อการผลักดันการ ประเมนิ ผลกระทบ เมอ่ื เลอื กแลว้ วา่ ตดั สนิ ใจ นโยบายหรอื โครงการใดจะทาํ การ ประเมนิ ผลกระทบ กต็ อ้ งมากาํ หนดขอบเขต ในการประเมนิ ผลกระทบวา่