วรรณกรรมรางวัลพานเเว่นฟ้า พ.ศ. ๒๕๖๐

กราบขอโทษพ่วี ิชัย แต่คงตอ้ งให้ลุงกอ้ งชว่ ยพูดปูทางกอ่ น ระหว่างหาเวลาเหมาะๆ อยู่นั้น ก็เกดิ ขา่ วรา้ ยขน้ึ มาทบุ หวั ใจคนไทยแทบแตกสลาย วันท่ี ๑๓ ตลุ าคม พ.ศ.๒๕๕๙ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู พิ ล อดุลยเดช เสด็จสู่สวรรคาลัย ได้เผยแพร่ไปสู่การรับรู้ของประชาชน เสียงร่�ำไห้ ดงั ระงมไปทว่ั แผ่นดิน ผมเลยไมม่ แี กใ่ จจะคดิ ถงึ เรอื่ งอื่นๆ อกี จนกระทง่ั เยน็ วนั ที่ ๒๐ ตุลาคม ระหวา่ งท่ีภรรยากบั แม่ยายออกไปหาซ้ือ เสือ้ ผา้ สดี �ำ เพอ่ื ใหเ้ พียงพอต่อการสวมใสไ่ ว้ทกุ ขเ์ ปน็ เวลาหนึง่ ปี ลูกสาวผมกลับมา ถึงบ้านพร้อมกับชายหนุ่มร่างสูง ผิวขาวเหลือง หน้าตาคมเข้ม ผมก�ำลังจะตีหน้า ยกั ษเ์ ขา้ ใส่ ใหส้ มบทบาทคณุ พอ่ หวงลกู สาว แตเ่ ดก็ หนมุ่ รบี ยกมอื ไหวอ้ ยา่ งออ่ นนอ้ ม “พว่ี ชั รชยั นิสิตแพทยป์ ีหนง่ึ คะ่ ” ลูกสาวแนะนำ� ผมรบี กระตกุ ยม้ิ ตรงเขา้ กอดบา่ หลานชาย หลงั จากทกั ทายกนั พอสมควร แลว้ ผมกบ็ อกวา่ ต้งั ใจจะไปขอโทษพี่วชิ ยั อย่พู อดี แต่ต้องวานลงุ ก้องใหช้ ่วยเจรจา เพราะเป็นผู้ใหญ่ทเ่ี ราท้ังสองให้ความเคารพนบั ถอื “เอาคูข่ ัดแยง้ มาไกล่เกล่ยี นะ่ หรือครับ” วชั รชัยส่ายหนา้ “ท�ำไมถงึ พดู อยา่ งน้ันล่ะ” ผมจบั ต้นชนปลายไมถ่ กู วชั รชยั เลา่ วา่ ตอนทพี่ อ่ ปลกู บา้ น ลงุ กอ้ งยกั ยอกคา่ วสั ดไุ ปเยอะ แตเ่ พอ่ื เหน็ แก่หน้าแม่ พว่ี ชิ ยั เลยท�ำเป็นไม่รเู้ ร่อื ง ตอ่ มาลงุ กอ้ งชวนพีช่ ายใหข้ ายทนี่ าพรอ้ มกับ ผม แต่พี่ชายไม่ยอมเลยทะเลาะกันใหญ่ จากนั้นลุงก้องก็มาคุยกับพ่อตาผม เพื่อ กดดนั ใหผ้ มขายท่ี พว่ี ชิ ยั รเู้ ขา้ เลยดา่ ลงุ กอ้ งไมไ่ วห้ นา้ ทงั้ สองจงึ บาดหมางกนั เรอื่ ยมา ลงุ กอ้ งไมเ่ คยไปมาหาส่ทู ีบ่ า้ นหลายปแี ลว้ ถา้ เจอกนั ตามงานทญี่ าตๆิ จัด ขน้ึ ทง้ั สองกจ็ ะคอยหลกี เลยี่ งกนั จงึ เปน็ ไปไมไ่ ดว้ า่ พวี่ ชิ ยั จะดา่ ผมใหล้ งุ กอ้ งฟงั มแี ต่ ญาติๆ เคยเลา่ ว่า ผมดา่ พ่วี ชิ ัยฝากไปกบั ลงุ กอ้ ง “เฮย้ ! ไมใ่ ชน่ ะ” ผมร้องขึน้ “พ่อบอกว่าตาก้องฟันค่านายหน้า จากการขายท่ีดินของอาชิตไปต้ัง เยอะ” วชั รชัยสรุปประเด็น 200 วรรณกรรมรางวัลพานแวน่ ฟ้า Downlode จากเพจ รางวลั พานเเว่นฟ้า

ดว้ ยความเป็นนกั ธุรกิจ ผมจึงไม่ถือสาท่ลี ุงกอ้ งได้คา่ นายหนา้ ไปบ้าง เม่อื ผมพอใจราคาที่ผู้ซื้อเสนอมาก็เป็นอันยุติ แต่หลังจากน้ันลุงก้องยังแวะเวียนมาหา ผมหลายคร้ัง ผมเคยฝากเงินไปให้หลานๆ ด้วย แน่นอนว่าลุงคงเก็บเข้ากระเป๋า ตัวเองหมด ผมไม่เสียดายเงินที่แบ่งปันให้ญาติผู้ใหญ่ใช้สอย แต่เจ็บใจท่ีเขาใช้วิธี สกปรก ยยุ งปลุกป่นั ให้เราแตกคอกัน แลว้ เกบ็ เกย่ี วผลประโยชนจ์ ากความชงิ ชงั ไป อย่างน่ารังเกียจ “ถา้ พวกเขาผดิ ใจกนั ทำ� ไมพชี่ ยั ยงั ใหล้ งุ กอ้ งมาตดิ ตอ่ ขอซอื้ ภาพเขยี นจาก อา ในราคาส่แี สนอีกละ่ ” ผมตัดสินใจถามให้สนิ้ สงสยั หลานชายเล่าต่อไปว่า เม่ือก่อนพ่ีวิชัยอยากเก็บเงินสดไว้ลงทุนปลูกข้าว พันธุ์ใหม่ เลยยอมสละภาพเขียนให้ผมไปก่อน แต่พอมีฐานะมั่นคงข้ึน พี่วิชัยเกิด อยากไดภ้ าพเขยี นของพอ่ คนื วชั รชยั เคยเสนอใหน้ ำ� ภาพถา่ ยตน้ ฉบบั ไปวาดใหม่ แต่ พวี่ ชิ ยั บอกวา่ พอ่ ผมสลกั ชอ่ื พวกเราไวห้ ลงั กรอบไม้ ตอ่ ใหไ้ ดภ้ าพใหมม่ ากจ็ ะไมม่ ชี อื่ ท่ีสลักด้วยฝีมือพ่อ พอลุงก้องไปคุยในหมู่ญาติว่ามาเยี่ยมผมบ่อยๆ พี่วิชัยเลยฝาก ญาติให้มาบอกลุงก้องว่าจะขอซื้อภาพเขียนคืน โดยยอมจ่ายค่าเสียเวลาให้ลุงก้อง สามหม่นื บาท วชั รชยั ขมวดควิ้ “พอ่ เห็นว่าคร้ังแรกอาชิตปฏิเสธ เลยบอกลงุ กอ้ งให้เพมิ่ เป็นห้าแสนแล้วนะครับ” “อะไรนะ” ผมรูส้ กึ มนึ เหมือนโดนสากตำ� นำ�้ พริกของแม่ตกใสห่ ัว หัวที่เคยบรรจุมันสมองอันเฉียบแหลม แล้วหัวเดียวกันน้ีก็ถูกลุงก้องปั่น จนเละเทะ ไมใ่ ชแ่ คห่ ลอกเอาประโยชนจ์ ากผมและพช่ี ายเทา่ นน้ั แตล่ งุ กอ้ งยงั อาศยั ความกลัวของผม มากดดันใหท้ รยศคดโกงพช่ี ายด้วย ดที ี่ความละอายใจของผมยัง ใชก้ ารได้ ถา้ ผมเอาภาพเขยี นใหม่ไปย้อมแมวขาย คงโดนกระทบื หมดสภาพแน่ ผมเพิ่งส�ำนึกได้ว่า ที่โกรธกับพี่ชายมาหลายปี ไม่ใช่เพราะเขาเลวร้าย นา่ กลวั แตเ่ ปน็ เพราะผมเลอื กฟงั แตส่ ง่ิ ทอ่ี ยากไดย้ นิ เสยี เงนิ ยงั ไมเ่ ทา่ ไหร่ แตเ่ สยี ดาย เวลาดีๆ ที่ผมกับพี่ชายเคยมีร่วมกนั ผมอยากไปกราบขอโทษพว่ี ชิ ยั เหลือเกนิ เลย ขอใหห้ ลานชายช่วยหยง่ั เสียงเขาก่อน ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 201 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

วัชรชัยดีดน้ิวก่อนจะบอกว่า วันรุ่งข้ึนพ่ีวิชัยจะเข้ากรุงเทพฯ มาร่วมร้อง เพลงสรรเสริญพระบารมี เพ่ือถวายอาลัยแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวใน พระบรมโกศ ซง่ึ จะจัดขึ้นที่ท้องสนามหลวง ในวนั ทย่ี ี่สิบสอง ตลุ าคม หลานชายจงึ ต้ังใจจะบอกกับบิดาตรงๆ ว่าผมอยากพบ เพ่ือปรับความเข้าใจ จากน้ันเขาจะ เกล้ียกลอ่ มพ่ีวิชัยใหม้ าพักที่บ้านผม แทนการเปดิ ห้องในโรงแรม “ดูใหด้ ีก่อนนะว่าพ่อเธอไม่ได้พกปนื มาดว้ ย” ผมกำ� ชบั หลานชาย “นอกจากจะหายโกรธเร่ืองท่ีอาขายท่ีดินแล้ว พ่อยังบ่นคิดถึงอาบ่อยๆ แต่ติดตรงท่ีตาก้องบอกว่าอายังด่าพ่อไม่เลิก พ่ออยากมาเห็นภาพเขียนของปู่มาก อาอยา่ กลวั ไปเลยครบั เดี๋ยวนี้พ่อไม่วู่วามเหมือนสมัยหนุ่มๆ แล้ว” วัชรชยั ใหค้ วาม มน่ั ใจ “อาก็ต้ังใจจะชวนยายหนูไปร่วมร้องเพลงสรรเสริญพระบารมีอยู่พอดี พวกเราไปพรอ้ มๆ กนั เลย แลว้ ขากลบั แวะกนิ ขา้ ว ในรา้ นอาหารรมิ แมน่ ำ้� เจา้ พระยา สกั มอ้ื นะ” ผมชวน “ไดค้ รบั ” วชั รชยั มองไปรอบๆ “ภาพเขยี นของปอู่ ยไู่ หนครบั ผมไมไ่ ดเ้ หน็ มาหลายปี คดิ ถงึ เหมอื นกัน” “คอื ว่า...” รมิ ฝีปากผมหนักอ้งึ เพราะไมร่ จู้ ะบอกหลานว่าอย่างไร ยายหนคู งรู้ว่าผมลำ� บากใจจงึ ช่วยแกส้ ถานการณ์ “คุณพ่อบ่นว่าสีท่ีเคลือบกรอบไม้ดูหมองๆ ไปหน่อย คุณแม่เลยส่งไปให้ ช่างท�ำใหมค่ ะ่ ” “พ่อพีอ่ ยากเหน็ มากเลยนะ ใกลเ้ สร็จหรือยงั ” วัชรชยั ถามยายหนู “ต้องโทร.ไปถามทางร้านกอ่ นค่ะ เดย๋ี วหนูจะเร่งให้” ลกู สาวเรม่ิ ท�ำหนา้ วิตก เพราะไมร่ ู้จะโทร.ไปที่ไหน หลังจากหลานชายกลบั ไปแลว้ ผมส่งั เด็กในบา้ นให้ท�ำความสะอาดหอ้ งท่ี พี่วิชยั เคยมาพัก จดรายการอาหารโปรดให้แม่ครัว ผมแทบจะรอซดเบยี รก์ ับพ่ีชาย ไม่ไหวแล้ว แต่ความต่ืนเต้นยินดีกลับฝ่อลีบลงอย่างรวดเร็ว เมื่อนึกถึงภาพเขียน ของพอ่ 202 วรรณกรรมรางวลั พานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟา้

ใครๆ กร็ วู้ า่ ภาพน้ันถกู ขโมยไปหลายปแี ล้ว จ่ๆู ผมจะหามาคืนคงล�ำบาก หากพี่วิชัยรู้ว่าผมเพิกเฉยต่อภาพเขียนของพ่อท่ีหายไป เขาคงโกรธผมอีกครั้ง ซ่ึง คราวนี้คงยนื ยาวไปช่ัวชีวิต เฮอ้ ...ผมจะท�ำอยา่ งไรดี พรงุ่ นพี้ ชี่ ายจะมาถงึ กรงุ เทพฯ แลว้ หากเขารคู้ วามจรงิ เราสองคนคงหมด โอกาสจูงมือกันไปร่วมร้องเพลงสรรเสริญพระบารมี คืนน้ีผมจึงลงมาน่ังทุกข์ใจอยู่ ในห้องนงั่ เลน่ คดิ ถึงพก่ี ค็ ดิ ถงึ กลวั กก็ ลัวสดุ ชวี ิต ผมจงึ เล่อื นตัวเองลงไปน่งั คกุ เข่า ยกมือขนึ้ ประณม ไปทางผนังด้านขวามอื ทเี่ คยแขวนภาพเขยี นของพ่อ “พ่อครับ ผมกับพ่ีชายเสียเวลากับการโกรธกันนานเกินไปแล้ว ช่วยให้ พวกเรากลบั มาคนื ดีกันด้วยเถอะครับ” ผมอธิษฐานเบาๆ ความเงยี บสงดั เปดิ หผู มจนไดย้ นิ เสยี งกอ้ กแกก้ เหมอื นหนตู ะกยุ ฝา้ เพดาน เสียงนั้นดังมาจากห้องเก็บของ ผมฉุดตัวเองให้ลุกขึ้นจากกับดักความกลัวที่ตัวเอง วางไว้ ต้องเปิดใจยอมรับความจริงเสียที ท่ีคิดว่าผีพ่อยื่นมือเย็นเฉียบมาตบบ่าน้ัน คงเป็นเพยี งไอเย็นทพ่ี ่นออกจากเครอ่ื งปรบั อากาศ ซ่ึงเปิดอุณหภูมิไว้ยสี่ บิ องศา สว่ นพี่วิชยั ถงึ จะเปน็ คนนา่ กลวั ก็จริง แต่ผมไมค่ วรกลัวเขา เกนิ กวา่ ระดับ ความน่ากลัวทมี่ ีอยู่ในตวั ปศี าจทีย่ ุยงให้เราแตกแยกกนั อยา่ งลุงกอ้ งตา่ งหากท่ีนา่ กลัวท่สี ดุ พอความกล้าตกผลกึ ผมจงึ เดินไปผลกั ประตูหอ้ งเกบ็ ของ แลว้ เปดิ ไฟ ถ้าอยากนง่ั ซดเบียรก์ บั พชี่ ายจรงิ ๆ คงไม่มมี อื วเิ ศษคู่ไหนปลดชนวนความ ร้าวฉานท้ิงไปได้ นอกจากมือคู่ที่เห็นชัดเจนว่าห้อยติดอยู่กับล�ำตัว อันมีรอยแผล เป็นที่โดนตะปูขูดข่วนปรากฏอยู่ข้างซ้าย เพราะมือคู่นี้ฉกภาพเขียนไปซุกซ่อนไว้ เมอื่ ครงั้ ทโ่ี ดนความรสู้ กึ ผดิ ทม่ิ แทงใจ จงึ ตอ้ งเปน็ มอื คเู่ ดยี วกนั ทค่ี ยุ้ หากลอ่ งใบใหญ่ หยบิ ผา้ มาเชด็ แผงฝนุ่ หนาเตอะ กอ่ นจะฉกี กระดาษหอ่ ทง้ั สชี่ นั้ ออก เพอื่ นำ� ภาพเขยี น ของพ่อไปแขวนไว้ทเ่ี ดิม ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 203 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟา้

รรู ั่วทีพ่ ้นื รองเท้าผ้าใบ กวี ศรธี รรมานุกูล “มนั กเ็ หมือนกบั รูร่ัวทีพ่ น้ื รองเทา้ ผ้าใบน่ันแหละ...เรารู้...เราสัมผัส เรา ช่วงใช้เพื่อปกป้องสิทธ์ิ ผลประโยชน์ คุ้มครองตัวเอง...แต่เราก็ไม่เคยที่จะคิด ซ่อมแซมมนั สกั คร้งั ” ครูเจตยกคันเร่ง เหยียบคลัตช์แล้วปล่อยให้รถประคองตัวมันเองไปตาม แรงเฉือ่ ยของรถ เมอ่ื เหน็ หว้าต้นใหญย่ นื ต้นโดดเดีย่ วอยูต่ รงทางแยกเบอื้ งหน้า มัน เป็นรถยนต์กระบะรุ่นยอดนิยมที่ผู้คนชมชอบใช้งานเพ่ือการพาณิชย์ซ่ึงมียอด จำ� หน่ายสูงสดุ ตดิ ตอ่ กนั เปน็ เวลาหลายปี แต่นน่ั กห็ มายถงึ เมอ่ื ราว ๓๐–๔๐ ปีก่อน โนน้ สภาพโดยทว่ั ไปหากไมม่ เี สยี งกระหมึ่ จากแรงขบั ของเครอ่ื งยนตใ์ ครๆ ทไี่ ดเ้ หน็ กค็ งจะอดนกึ ถงึ บรรดารถทจ่ี อดทง้ิ ไวต้ ามสสุ านรถอยา่ งทเ่ี คยเหน็ ในฉากภาพยนตร์ ตา่ งประเทศไมไ่ ด้ ทวา่ ในความเกา่ ครำ่� ครนึ นั้ ชนิ้ สว่ นตา่ งๆ ทจี่ ำ� เปน็ ตอ่ ทศั นวสิ ยั ของ การขบั ขก่ี ย็ งั ประกอบอยอู่ ยา่ งครบถว้ น แมว้ า่ วสั ดแุ ตล่ ะชน้ิ จะปราศจากความแนบ แน่นไปแล้วก็ตาม ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 205 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟา้

จากถนนลาดยางสายทางหลวงชนบท มนั ถกู บงั คบั ใหเ้ ลย้ี วขวาตดั เขา้ ถนน ลกู รงั ซงึ่ เตม็ ไปดว้ ยหลมุ บอ่ ขนาดเขอ่ื ง ครเู จตพยายามหกั หลบซา้ ยทขี วาที บางครง้ั ก็ต้องแตะเบรกอย่างกะทันหันเมื่อไม่อาจค�ำนวณสภาพเส้นทางเบื้องหน้าว่าจะหัก พวงมาลยั ไปทางไหนได้ถูก สองขา้ งทางอดุ มไปดว้ ยสวนยางพาราสลบั กบั ปา่ ปาลม์ นำ้� มนั มอี ยชู่ ว่ งหนง่ึ รถแล่นผ่านป้ายขนาดใหญ่มีตัวอักษรโดดเด่น “บ้านสวนโฮมสเตย์” ภายใน สวนปาล์มท่ีถูกประดับตกแต่งด้วยไม้ดอกไม้ประดับอ่ืนๆ อีกหลายชนิด มีบ้านหรู หลังเล็กๆ ถูกสร้างเรียงรายกันเป็นหน้ากระดาน เขายังนึกไม่ออกว่าเป็นความ ผิดพลาดของการจัดท�ำป้ายโฆษณาหรือความสับสนในการด�ำเนินธุรกิจของผู้เป็น เจา้ ของสวนปาลม์ นบั รอ้ ยไรร่ ายน้ี แตภ่ าพทเี่ หน็ นน้ั มนั ทำ� ใหเ้ ขานกึ ไปถงึ “รสี อรต์ ” ทุกครง้ั ทผ่ี ่าน อีกราวสามกิโลเมตรต่อมา หลังจากผ่านส่ิงที่เขาคิดว่ามันน่าจะเป็น รีสอร์ตน่นั ครูเจตกบ็ ังคับพวงมาลยั ไปทางขวาอีกครงั้ เพ่อื นำ� รถคชู่ พี ขบั เคล่อื นเข้า ตรอกแคบๆ ซงึ่ รถยนตไ์ มส่ ามารถวง่ิ สวนทางกนั ได้ แตม่ นั ไมน่ า่ หว่ งกงั วลอะไรหรอก เพราะเขารู้ดีว่าไม่มีรถยนต์คันไหนจะว่ิงสวนทางออกมา นอกจากจักรยานท่ี ไรบ้ งั โคลนทงั้ หนา้ และหลงั ของเจา้ ของบา้ นหลงั ทม่ี องเหน็ อยเู่ บอื้ งหนา้ เขาตอ้ งคอย ระวงั ในการประคองรถไมใ่ หเ้ ฉออกนอกทางอนั จำ� กดั นน้ั จนบางครง้ั กระจกมองขา้ ง เข้าไปเฉียดกับสายลวดหนามที่ถูกขึงเป็นแนวรั้วไว้ตลอดสองข้างทาง ต้นกล้า ยางพาราถกู ปลกู ไวเ้ ปน็ แนวอยา่ งสวยงาม ในระยะหา่ งของตน้ ยางพาราเหลา่ นน้ั ยงั มรี อ่ งมันแกวซงึ่ กำ� ลงั ทอดยอดขึ้นเตม็ พน้ื ที่ ครูเจตจ�ำได้ว่าเคยเล่าให้เด็กนักเรียนฟังบ่อยๆ ถึงวิธีการสร้างรั้วบ้านไว้ กันภัยของคนสมัยก่อนๆ ซ่ึงคนรุ่นผู้เฒ่าจะไม่นิยมสร้างร้ัวด้วยการก่อก�ำแพงหรือ รวั้ ลวดหนามอยา่ งคนยคุ ปจั จบุ นั หากแตจ่ ะใชม้ ติ รภาพทม่ี ตี อ่ เพอื่ นบา้ น สงั่ สมความ เอื้อเฟื้อแก่กันจนเกิดเป็นก�ำแพงน�้ำใจ ช่วยดูแล ช่วยสอดส่องรักษาให้กันและกัน โดยไม่ต้องลงทุนลงแรงอะไรมากมายกา่ ยกองเชน่ ทุกวันน้ี 206 วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

ทนั ทที ร่ี ถแลน่ เขา้ สบู่ รเิ วณบา้ น เดก็ ชายคนหนงึ่ วง่ิ ลว่ิ ออกมา ผา่ นผเู้ ปน็ พอ่ ซง่ึ นง่ั ทำ� เครอื่ งสานชนดิ หนงึ่ อยบู่ นแครไ่ มไ้ ผภ่ ายใตต้ น้ กระทอ้ นใหญซ่ ง่ึ ใบเกอื บโกรน๋ ไปตามฤดู มุมปากข้างหนงึ่ ยังตดิ ขา้ วสุกอยู่ ๒–๓ เม็ด ภายในปากยังเคี้ยวตยุ้ ๆ ใช้ เท้าเขี่ยลูกสุนัขสีขาวหม่นให้ลุกไปนอนที่อ่ืน แล้วโบกมือท�ำท่าทางเลียนแบบ พนกั งานบรกิ ารทจ่ี อดรถซงึ่ ครง้ั หนงึ่ เคยเหน็ เมอ่ื คราวทไ่ี ปซเู ปอรม์ ารเ์ กต็ กบั แม่ แต่ นนั่ ก็ราวสองปีก่อนโน้น เดก็ ชายรสู้ กึ เศรา้ สลดลงวบู หนงึ่ เมอื่ นกึ ถงึ ภาพของวนั นนั้ มนั เปน็ ครง้ั แรก และครง้ั เดยี วทเ่ี ดก็ ชายได้รจู้ กั ตลาดขายสินค้าใหญ่โตซง่ึ ไดย้ ินใครๆ พากนั เรียกวา่ “ห้างสรรพสินค้า” ข้างในเย็นฉ�่ำด้วยเคร่ืองปรับอากาศที่เด็กชายมองไม่เห็นท่ีมา ภายหลังกลับมาจากห้างเด็กชายได้ของติดมือมาเป็นรองเท้าผ้าใบสีน�้ำตาลและชุด สมดุ ภาพระบายสี ซึง่ ประกอบด้วยสมุดภาพการต์ ูนที่ยังไม่ไดแ้ ต่งแต้มสีไว้ มดี นิ สอ ทไ่ี สเ้ ปน็ สตี า่ งๆ ๑๒ สี และกบเหลาดนิ สออกี อนั หนง่ึ ประสบการณเ์ ทย่ี วหา้ งครงั้ นนั้ ไดถ้ กู นำ� มาเลา่ ในหอ้ งเรยี นครงั้ แลว้ ครงั้ เลา่ ดว้ ยความภาคภมู ใิ จ พรอ้ มๆ กบั การอวด ฝมี อื การลงสอี นั ฉกาจของเดก็ ชาย เดก็ ชายไมร่ วู้ า่ ระหวา่ งการไดไ้ ปเทยี่ วหา้ งกบั การ ได้เป็นเจ้าของรองเท้าและสมุดภาพระบายสีชุดนั้น เขาควรจะปลื้มสิ่งไหน มากกว่ากนั แตท่ ีแ่ นๆ่ เขารวู้ ่ามเี พอื่ นๆ หลายคนแอบอิจฉา เดก็ ชายไดร้ บั การยกยอ่ งประดจุ เปน็ ฮโี รจ่ ากเพอื่ นๆ อยหู่ ลายวนั ซงึ่ แนล่ ะ่ เด็กชายก็ตอบแทนและเรียกคะแนนความนิยมนั้นด้วยการยินยอมให้เพื่อนที่อยู่ ขา้ งเดยี วกนั ใชส้ มดุ ทคี่ รแู จกมาทาบรปู วาดในสมดุ ภาพระบายสขี องตน มนั เปน็ การ ก๊อปปท้ี ีป่ ระหยัดทส่ี ุด แตเ่ ดก็ ชายกภ็ ูมิใจในความเปน็ ต้นฉบับของตนเสมอมา การถ่ายทอดประสบการณ์เดินห้างของเด็กชายคงจะด�ำเนินต่อไปอีก หลายวนั ถา้ ไมเ่ กดิ เหตกุ ารณร์ ถชนคนในวนั นน้ั เสยี กอ่ น เหตกุ ารณน์ น้ั ทำ� ใหเ้ ดก็ ชาย ไมไ่ ดเ้ หน็ หนา้ แมอ่ กี เลย และประสบการณใ์ นซเู ปอรม์ ารเ์ กต็ ของเดก็ ชายกส็ นิ้ สดุ ลง แค่นั้น สมดุ ภาพระบายสที ่ีแมซ่ ้อื ให้ เขาระบายสจี นหมดทุกหนา้ แลว้ และเด็กชาย ก็พยายามลบภาพทเี่ ขาคิดว่ายงั ระบายสีไดไ้ มด่ ีพอ แลว้ ระบายมนั ใหม่ แตเ่ ด็กชาย ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 207 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟ้า

กเ็ ลกิ ล้มความคิดที่จะลบมัน หลังจากที่คนื หนง่ึ เขาพบว่าสมุดภาพระบายสเี ล่มนน้ั ไม่สามารถท่ีจะลบได้อีกแล้ว เพราะทุกครั้งท่ีเขาเปิดมันหยดน�้ำตาก็จะหยดแหมะ ลงบนภาพท�ำให้สมุดเปื่อยยุ่ย เขาจึงเก็บมันไว้ใต้ที่นอนและแอบเอาข้ึนมาเปิดดู ทุกคร้งั ทตี่ อ้ งนอนอยู่บา้ นคนเดยี ว รถคันน้ันเข้าไปจอดนิ่งสนิทภายใต้การโบกส่งสัญญาณมือของพนักงาน สมัครเล่นตัวน้อย สองเท้าเปล่าเปลือยของเด็กชายก้าวไปยืนรอที่ด้านข้างประตู คนขับ กางเกงนักเรียนขาสั้นสีกากีบั้นท้ายมีรอยปะชุนไปทั่วถูกดึงร้ังข้ึนไปจนถึง สะดอื แตม่ นั กล็ น่ื ไหลลงมาตดิ อยตู่ รงชว่ งงา่ มกน้ กบั สะโพกอกี ครงั้ เมอ่ื เจา้ ของปลอ่ ย สองมือยกขึ้นท�ำความเคารพผู้มาเยือนเมื่อเขาก้าวลงมาจากรถ ท่อนบนที่ เปลือยเปล่าของเด็กชายท�ำให้มองเห็นร่องรอยของสะดือที่จุ่นโผล่ออกมาเล็กน้อย จากหน้าทอ้ ง ถ้าเช่อื ตามคตชิ าวบา้ นกจ็ ะเหน็ วา่ เด็กชายคงจะร้องเก่งนา่ ดสู มยั เป็น ทารก “สวัสดีครบั คุณคร”ู เด็กชายเร่ิมประโยคทักทายตามที่ครูเคยสอน ภายหลังที่กลืนก้อน ขา้ วค�ำสดุ ทา้ ยท่ีตดิ มาจากในครวั อยา่ งรีบเรง่ ลงไปในคอ เสีย้ ววนิ าทขี องความเศร้า ที่คิดถึงแม่ถูกแทนที่โดยสิ้นเชิงด้วยความรู้สึกใหม่ที่ตื่นเต้นยินดี ผู้มาเยือนยกมือ รับไหว้แล้วหันไปท�ำความเคารพพ่อของเด็กชายซ่ึงวางมือจากงานเตรียมตัวอยู่ กอ่ นแล้ว “สวัสดีครับพี่น้อม” “หวัดดี ครูเจต” สองมอื นายน้อมยกข้ึนประสานไวก้ ่อนแล้ว แต่ค�ำพูดไมท่ ันครูเจต “วนั น้ีไมไ่ ปไหนหรือครบั ” ครูเจตถามพร้อมๆ กบั หย่อนตวั ลงนัง่ บนแคร่ ซ่งึ เจา้ ของบ้านใชผ้ ้าขาวมา้ ปัดเศษฝุ่นไมไ้ ผ่ไวค้ อยท่า “วนั น้ีวนั ทีส่ ิบหกนะครู” 208 วรรณกรรมรางวลั พานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟ้า

“แลว้ ...ออ้ ครับๆ” เจ้าของบา้ นหวั เราะแหะๆ ด้วยความรสู้ ึกกระดาก ดูเหมือนผู้มาเยอื นจะ ร้ทู นั ในความหมาย “ครูก็รู้นี่ คนจนอย่างเราๆ นี่ต้นเดือนกับกลางเดือนมันมีเรื่องให้ลุ้น กนั ตัวโกง่ ” “ฉนั ก็ลุ้นเหมอื นกันแหละพอ่ ” เด็กชายสอดมาพรอ้ มย่นื ขันนำ�้ ให้ครูเจต “ลุ้นอะไรของเอง็ วะไอน้ ้อย” “กล็ นุ้ ว่าเมอ่ื ไหร่พ่อจะซอื้ รองเท้านกั เรียนให้สกั ที” เดก็ นอ้ ยมองค้อน แล้วตหี นา้ เศร้า “เออน่า งวดนีเ้ ห็นทไี มพ่ ลาดแน่ ครลู ะ่ ไดซ้ ื้อไวบ้ ้างไหม” ครูเจตยกขันน้ำ� ขึ้นดมื่ แลว้ วางลงขา้ งกายกอ่ นตอบ “ไมเ่ ลยพน่ี อ้ ม ผมเลกิ เลน่ มาหลายปแี ลว้ ไมไ่ หว อายเดก็ เวลาถกู ถาม เดก็ มนั จะยอ้ นเอาได้ สอนใหเ้ ด็กไมเ่ ลน่ การพนันแตเ่ รากลับทำ� เสียเองแบบน้ี อกี อย่าง ไหนจะครูเล็กครูน้อยอีก ตั้งแต่ได้เลื่อนเป็น ผอ. ผมก็ต้องวางตัวใหม่ ต้องเป็น ตัวอย่างทดี่ ีให้ลูกน้องด้วย” “ดแี ลว้ ครู ผมกค็ ดิ ว่าถ้าถกู จังๆ สกั งวดกจ็ ะเลิกเหมือนกัน ฮา่ ๆ” ครูเจตย้ิมอย่างรูท้ นั หันไปพูดกบั เดก็ ชายวา่ “เป็นไงน้อย เสร็จไหม” “เสรจ็ แลว้ ครบั แตผ่ มยังไมไ่ ด้ตัง้ ชื่อเรื่องเลย” ว่าพลางเด็กชายก็ว่ิงแจ้นเข้าไปในบ้าน แล้วกลับมาใหม่พร้อมกับ ปกึ กระดาษในมือ ครูเจตรับมาพลิกดูอยา่ งครา่ วๆ ท่ีมุมบนกระดาษแผ่นแรกมีรอย ดินสอจางๆ สามบรรทดั ดูเหมือนเดก็ ชายจะก�ำหนดชือ่ เรื่องไว้แลว้ แต่ยงั ตัดสนิ ใจ ไมไ่ ด้ “หน้าทพ่ี ลเมอื ง” ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 209 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟ้า

“สง่ิ ที่ถูกมองขา้ ม” “ประชาธิปไตยในฝนั ” “ตกลงจะใช้ชอื่ ไหน” “ผมยงั เลอื กไม่ถกู เลยครบั ” เด็กชายลงั เล “เอาอยา่ งนน้ี ะ ครจู ะเอาไปพมิ พใ์ หก้ อ่ น สว่ นชอื่ เรอื่ งนอ้ ยตดั สนิ ใจไดแ้ ลว้ พรุ่งนค้ี ่อยไปบอกคร”ู “ได้ครบั ” เดก็ ชายรบั คำ� นายนอ้ มสง่ หอ่ ยาเสน้ ใหค้ รเู จต แตถ่ กู โบกมอื เปน็ เชงิ ปฏเิ สธ “ครูจะพามันไปประกวดท่ีไหนครับ เห็นน้อยมันบอกว่ามันชนะในระดับ โรงเรยี น” “เขตการศกึ ษาครบั พน่ี อ้ ม นอ้ ยผา่ นการคดั เลอื กในระดบั โรงเรยี นแลว้ ตอ่ ไปก็จะเข้าแขง่ ขันในระดบั เขต” ครูเจตอธิบายว่า น้อยเป็นนักเรียนในระดับประถมเพียงคนเดียวของ โรงเรียนท่ีมีผลงานการเขียนบทความผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ทางโรงเรียนจึงส่งน้อย ให้เป็นตัวแทนของโรงเรียนเข้าประกวดในระดับเขตต่อไป เร่ืองท่ีจะเขียนนั้นทาง กระทรวงได้ก�ำหนดให้เป็นเรื่องที่มีเน้ือหาส่งเสริมและปลูกฝังจิตส�ำนึกในการท�ำ หนา้ ทขี่ องพลเมอื งตามระบอบการปกครองแบบประชาธปิ ไตย นอ้ ยเปน็ เดก็ นกั เรยี น ที่มีผลการเรียนอยู่ในระดับดีเยี่ยม สามารถเข้าใจและอธิบายหลักการของรูปแบบ การปกครองระบอบประชาธิปไตยได้อย่างเกินวัย เปิดเทอมหน้าน้อยก็จะขึ้น ชนั้ ประถมหก ซงึ่ เดก็ ชายไดเ้ คยพดู กบั ครเู จตไวว้ า่ เมอื่ ขน้ึ ชน้ั ประถมหกแลว้ ตนกจ็ ะ เสนอตัวเขา้ ลงรับเลือกตง้ั เป็นประธานนกั เรียน นอ้ ยเป็นเดก็ กลา้ คิดกล้าแสดงออก ยอมรบั ฟังความคิดเหน็ ทแ่ี ตกต่าง กล้าโตแ้ ย้งกบั สิ่งท่ตี นคดิ วา่ ไม่ถกู ต้อง ครงั้ หนง่ึ เดก็ ชายออกไปอา่ นเรยี งความเรอ่ื ง “แม”่ ทหี่ นา้ ชน้ั นอ้ ยเขยี นวา่ แมค่ อื ผหู้ ญงิ ตน้ แบบของผทู้ ก่ี ระทำ� หนา้ ทข่ี องพลเมอื งตามระบอบประชาธปิ ไตย ใน 210 วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟา้ Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟา้

บริบทของความเป็นแม่น้ันยังมีพันธะกิจอีกมากมายท่ีแม่ต้องรับผิดชอบดูแล แม่ เปน็ เสมือนบ้านทีใ่ หล้ กู อยูอ่ าศยั ได้อย่างสขุ สบาย อบอ่นุ อิ่ม และปลอดภยั ตลอด ระยะเวลาเกา้ เดอื นโดยทลี่ กู ไมต่ อ้ งเสยี คา่ เชา่ แมเ่ ปน็ ธนาคารทลี่ กู สามารถถอนเงนิ ได้โดยไม่ต้องมีเงินฝาก และไม่มีวันหยุดเสาร์หรืออาทิตย์ แม่เป็นนักโภชนาการท่ี ยอดเยี่ยม คอยหาสง่ิ ดีๆ มปี ระโยชน์มาใหล้ ูกได้ด่มื กิน แมเ่ ป็นหมอ เปน็ พยาบาลท่ี ไมเ่ คยเกบ็ เงนิ คา่ ดแู ลรกั ษา แมเ่ ปน็ ครคู นแรกทส่ี อนใหล้ กู พดู สอนใหล้ กู เดนิ ปลกู ฝงั และขัดเกลากริ ยิ ามารยาทต่างๆ แมเ่ ปน็ นักบญั ชี เปน็ นักบริหารชน้ั เลิศ แม่เปน็ ชา่ ง ตา่ งๆ หลายสาขา เปน็ ชา่ งกอ่ สร้างอุปนิสัยทดี่ ีให้แกล่ ูก เปน็ ชา่ งแกไ้ ขพฤติกรรมอัน ไม่พงึ ประสงค์ แมบ่ อกวา่ สงั คมที่ดเี รม่ิ ต้นทีค่ รอบครวั เพราะครอบครวั คอื สถานบันแรก ทางสงั คม การอยรู่ ว่ มกนั จำ� เปน็ ทจ่ี ะตอ้ งเคารพสทิ ธซิ งึ่ กนั และกนั ทกุ คนมหี นา้ ทใี่ น การปฏบิ ัตติ ามบทบาทของการเปน็ พลเมืองที่ดี แมว้ ่าระบอบประชาธิปไตยจะเปน็ กลไกชี้วัดเพื่อหาฉันทามติความต้องการของคนส่วนใหญ่ แต่ก็ต้องเคารพในสิทธิ ของเสยี งขา้ งนอ้ ยดว้ ยเชน่ กนั แมบ่ อกวา่ บางครง้ั การเปน็ เสยี งขา้ งนอ้ ยกไ็ มไ่ ดถ้ อื วา่ ผดิ หรอื ไมถ่ กู ตอ้ ง เพยี งแตว่ า่ เสยี งขา้ งมากไดล้ งความเหน็ วา่ ควรจะดำ� เนนิ การเปน็ อย่างน้นั อยา่ งนี้ ซึ่งกไ็ มไ่ ด้แปลว่าการดำ� เนนิ นนั้ ๆ จะถกู ต้องเสมอไปเช่นกนั การใช้ ระบอบประชาธปิ ไตยในการปกครองเพยี งสว่ นเดยี วจงึ ไมส่ ามารถบรรลสุ จู่ ดุ มงุ่ หมาย อยา่ งสนั ตภิ าพได้ “ประชาธปิ ไตย” จงึ ตอ้ งดำ� เนนิ ควบคไู่ ปกบั หลกั “ธรรมาภบิ าล” ด้วย อันไดแ้ ก่ หลักนติ ิธรรม หลักคณุ ธรรม หลักความโปร่งใส หลกั การมีสว่ นร่วม หลกั การรับผดิ ชอบ และหลักความคุ้มค่า ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 211 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

ถ้าหากไม่ประกอบด้วยหลักต่างๆ ดังนี้แล้ว การด�ำเนินกิจกรรมต่างๆ ทางการเมอื งกย็ อ่ มกลายเป็นการเห็นแกต่ ัวทัง้ สิน้ มันจะกลายเปน็ การกระทำ� หรอื การเรียกร้องเพื่อตอบสนองความต้องการของบุคคลหรือกลุ่มคนเท่าน้ันมิได้เป็น ประชาธิปไตย เพราะประชาธิปไตยย่อมหมายถึงการถือเอาผลประโยชน์ของคน ส่วนใหญ่เปน็ หลัก แมบ่ อกวา่ เม่ือถงึ คราวที่จะต้องลงมติ ทุกคนจะมีหนง่ึ สทิ ธห์ิ นึ่งเสียงเทา่ ๆ กัน บ่อยครั้งท่ีในครอบครัวมีความเห็นหรือความต้องการไม่ตรงกัน แม่ก็จะใช้วิธี โหวตเพอ่ื หาข้อยุติ โดยถอื เอาเสียงข้างมากเปน็ หลกั และแนน่ อนที่สดุ น้อยจะอยู่ ฝา่ ยแมซ่ ง่ึ เปน็ ฝา่ ยชนะเสมอ แตก่ ใ็ ชว่ า่ เมอื่ โหวตเสยี งชนะแลว้ แมจ่ ะทำ� ทกุ อยา่ งให้ สมกับความต้องการของผู้ชนะเสมอไปไม่ หลายครั้งหลายคราที่น้อยเห็นแม่เอา ความเหน็ ของพอ่ ซงึ่ เปน็ เสยี งขา้ งนอ้ ยกลบั มาพจิ ารณาและปรกึ ษาขอความเหน็ ชอบ จากนอ้ ย เพอื่ ทจ่ี ะกลบั ไปเลอื กมตขิ องพอ่ โดยอาศยั หลกั ตา่ งๆ ของหลกั ธรรมาภบิ าล ดงั กล่าว เปน็ ตน้ วา่ พ่อเปน็ คนไมก่ นิ ไก่ เม่อื ถงึ เวลาที่จะต้องโหวตเสยี งว่าวนั น้นั จะ แกงอะไรระหวา่ ง หมกู บั ไก่ พอ่ เลอื กหมเู พยี งหนง่ึ เสยี ง นอ้ ยและแมเ่ ลอื กไกร่ วมเปน็ สองเสียง เม่ือแม่พิจารณาถึงหลักต่างๆ เป็นต้นว่า ความคุ้มค่า การมีส่วนร่วม ความรบั ผดิ ชอบแลว้ การเลอื กแกงหมกู น็ า่ จะเปน็ ตวั เลอื กทจี่ ะกอ่ ใหเ้ กดิ ความคมุ้ คา่ มากกว่า โดยสามารถกินกันไดท้ ั้งสามคนดังน้ี การเอาความเหน็ ของเสียงส่วนน้อย กลับมาพจิ ารณาและขอความเห็นจากผู้รว่ มโหวตก็เป็นสิง่ ทคี่ วรกระท�ำ หลายครง้ั ทเี่ กดิ เหตกุ ารณป์ ระทว้ งเพอื่ เรยี กรอ้ งความตอ้ งการของประชาชน บางกลมุ่ ไมว่ า่ จะเปน็ การเรยี กรอ้ งราคาพชื ผลทางการเกษตร การเรยี กรอ้ งขอสทิ ธทิ ่ี ทำ� กนิ บนเขตปา่ สงวน หรอื แมแ้ ตก่ ารเรยี กรอ้ งประชาธปิ ไตย การปดิ ถนน การนดั หยดุ งานเพอ่ื กดดนั รฐั บาลใหท้ ำ� ตามเงอื่ นไขของผชู้ มุ นมุ นนั้ แมบ่ อกวา่ เปน็ ความเหน็ แกต่ วั เราเรยี กรอ้ งหาความเปน็ ธรรมใหต้ วั เอง แตเ่ รากลบั ไมใ่ หค้ วามเปน็ ธรรมแกค่ นอน่ื ท่ีได้รับผลกระทบจากการประท้วงของเรา เราเฝ้าเรียกร้องอย่างโหยหาต่อ ประชาธิปไตย ในขณะท่เี ราไมร่ ้วู า่ แท้ที่จริงแล้วประชาธปิ ไตยคอื อะไร และจะธ�ำรง รกั ษาไว้ด้วยวิธไี หน 212 วรรณกรรมรางวัลพานแวน่ ฟา้ Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟ้า

แม่บอกว่า แท้ที่จริงแล้วเราไม่ต้องเรียกร้องประชาธิปไตยจากใครที่ไหน แตเ่ ราสามารถสรา้ งมนั ขน้ึ มาไดด้ ว้ ยตวั เราเอง เฉกเชน่ ความดี ไมต่ อ้ งแสวงหา เพยี ง เราไม่ทำ� ชวั่ ท้ังปวง ความดกี ็ยอ่ มปรากฏ นอกเหนือจากการมาธุระเรื่องการส่งบทความเข้าประกวดของน้อยแล้ว ครูเจตยังมีเร่ืองส�ำคัญท่ีจะพูดคุยท�ำความตกลงกับพ่อของน้อย ดังนั้นภายหลังท่ี มอบปึกกระดาษบทความให้เด็กชายน�ำไปใส่ไว้หน้ากระชังรถแล้ว เขาจึงเริ่มต้น ประเดน็ การสนทนาดว้ ยสหี นา้ เครง่ เครยี ด เดก็ ชายเองกพ็ อจะเขา้ ใจเรอื่ งราวทผ่ี ใู้ หญ่ ทัง้ สองจะคยุ กนั อยบู่ า้ งแล้ว จงึ หนั ไปเล่นกับเจ้าปยุ ฝา้ ยลูกสุนขั สขี าวหมน่ ๆ ตวั นั้น “พน่ี ้อมคิดดแี ล้วหรอื ครบั ” เงียบ...ไม่มีเสียงตอบ คู่สนทนาก้มหน้านิ่งแต่ไร้แววไตร่ตรอง ครูเจตจึง กลา่ วตอ่ “ผมอยากให้พ่ีคดิ ดูใหมอ่ ีกที อย่าวา่ อยา่ งโน้นอยา่ งน้ีเลยนะครับ น้อยลกู ของพ่ีเปน็ เด็กปอห้า เขากย็ ังพอจะรับรู้เร่อื งเหล่านี้ไดด้ ”ี ครูเจตหมายถึงการเลือกต้ังท่ีก�ำลังจะมาถึงในอีกไม่ช้า ซ่ึงไม่ว่าจะกี่ยุค ก่ีสมัย การทจุ ริตซ้อื เสยี งด้วยวธิ กี ารตา่ งๆ กย็ งั คงดำ� เนนิ ไปอยา่ งไม่มีวนั หมด และ มันก็คงจะไมม่ ีวนั หมดตราบใดท่ียังมีคนขายสิทธขิ์ ายเสียงอยู่ในระบบ “การเขียนบทความกับชวี ติ จรงิ มันไมเ่ หมอื นกันนะคร”ู นอ้ มคดิ ค�ำโต้แยง้ มาไดเ้ ป็นประโยคแรก “ต่อให้ไม่ขายสิทธิ์ขายเสียงแล้วเป็นไง เราเคยได้คนดีๆ ที่ไม่หาผล ประโยชน์ใส่ตัวมาบ้างไหม ทุกคนล้วนท�ำเพื่อผลประโยชน์กันทั้งน้ันแหละ ผมก็มี สิทธิ์ที่จะหาผลประโยชน์ใส่ตัวไม่ใช่หรือ คนอ่ืนๆ ก็เหมือนกันนั่นแหละ บอกผม หนอ่ ยวา่ ในละแวกนมี้ ใี ครบา้ งทไ่ี มร่ บั เงนิ แลว้ ตอ่ ใหผ้ มไมท่ ำ� คนอน่ื เขากท็ ำ� กนั อยดู่ ”ี “ก็เพราะเราต่างคนต่างคิดกันแบบนี้น่ะสิ เขาจึงซื้อพวกเราได้ ถูกล่ะเรา ไม่สามารถหา้ มคนอ่ืนได้ แตถ่ า้ เราหา้ มตวั เราเองได้ ตา่ งคนตา่ งหา้ ม การทุจริตกจ็ ะ ไมเ่ กิดข้ึนนะครบั ” ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 213 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟา้

“แล้วครคู ดิ หรอื ว่าจะมใี ครทไ่ี มย่ อมรบั เงนิ หรือของทเี่ ขาเอามาแจกนะ่ ” น้อมคาดคัน้ “อยา่ งนอ้ ยกม็ ผี มคนนึงล่ะ” ครเู จตตอบด้วยความมัน่ ใจพร้อมกับสดู ลมหายใจลกึ “กค็ รเู ปน็ ครู แถมยงั เปน็ ผอ. ดว้ ย ครจู ะไปเดอื ดรอ้ นอะไรละ่ เงนิ แคเ่ ลก็ ๆ นอ้ ยๆ สำ� หรบั ครมู นั คงไมม่ คี วามหมายอะไรหรอก แตส่ ำ� หรบั ผมแลว้ จะรอ้ ยสองรอ้ ย มนั กม็ คี า่ ทงั้ นน้ั แหละ ไหนจะขา้ วสาร นำ�้ ปลา ทกุ อยา่ งตอ้ งใชเ้ งนิ ทงั้ นนั้ นย่ี งั รองเทา้ นกั เรียนของเจา้ นอ้ ยอกี มนั ทวงกรอกหผู มอยู่ทุกวนั ไม่เห็นมใี ครช่วยไดเ้ ลย” “มีสิ” ครเู จตคิดในใจ “กร็ ัฐบาลเขาช่วยเหลือเด็กมาคนละหลายรอ้ ยแล้ว แตพ่ ีด่ ันเอาไปแทงหวยซะหมดนี่” ไมม่ ปี ระโยชนท์ จี่ ะเอานำ�้ มนั ไปราดบนไฟ ครเู จตคดิ ตอ้ งคอ่ ยๆ หวา่ นลอ้ ม ด้วยเหตผุ ล “ทำ� ไมผมจะไมเ่ ดอื ดรอ้ นละ่ พน่ี อ้ ม รไู้ หมครบั ยง่ิ มตี ำ� แหนง่ หนา้ ทกี่ ารงาน ใหญโ่ ตขน้ึ เทา่ ไหร่ ความลำ� บากใจกม็ มี ากขน้ึ เทา่ นน้ั มนั เปน็ จดุ สนใจของนกั การเมอื ง เลยทีเดียว ผมน่ะโดนติดต่อ ท้ังขอร้อง ทั้งข่ม ทั้งขู่กันเลยทีเดียวนะ แต่ที่ผมยัง ยนื หยดั อยไู่ ดน้ เี่ พราะอดุ มการณข์ องผมไมม่ วี นั เปลย่ี นแปลง ตอ่ ใหต้ อ้ งตายกเ็ ถอะ” ค�ำว่า “อุดมการณ์” ของครูเจต มันท�ำให้น้อมรู้สึกแปลบเข้าไปถึงหัวใจ ภาพใบหน้าของสุณยี ์เขา้ ยึดพ้ืนที่ในภวังค์ ใช่สิ ก็เพราะค�ำว่าอุดมการณไ์ ม่ใช่เหรอ จึงท�ำใหเ้ ขาตอ้ งเปน็ หม้าย และเจา้ น้อยตอ้ งก�ำพร้าแม่ เขาหวนนกึ ถงึ เหตกุ ารณเ์ มื่อ เกอื บสองปีกอ่ น สุณยี น์ อกจากเธอจะเป็นแม่บา้ นแลว้ เธอยังเป็นประธานกรรมการชุมชน และเป็นประธานกลุ่มองค์กรสตรขี องตำ� บลอีกดว้ ย เธอเปน็ คนฉลาดในสายตาของ กล่มุ ผู้มจี ติ อาสาด้วยกนั แต่ในสายตาของน้อม บางขณะเขาคดิ วา่ เธอโง่ โง่ที่ไมย่ อม ฉกฉวยโอกาสทจ่ี ะหาผลประโยชนใ์ สต่ วั คำ� วา่ อดุ มการณข์ องเธอมนั แขง็ กรา้ วมนั่ คง พอๆ กับความยากจนของครอบครวั เธอทมุ่ เทก�ำลังกายและแรงใจเพอื่ การพฒั นา 214 วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟา้

ชุมชนโดยไม่มีค่าตอบแทนใดๆ แม้แต่น้อย งบประมาณใดๆ ก็ตามที่เธอได้รับ มอบหมายใหเ้ ปน็ ผใู้ ชจ้ า่ ยดแู ล เธอจะทำ� บญั ชรี ายรบั รายจา่ ยและมหี ลกั ฐานไวอ้ ยา่ ง เข้มงวดท่ีสุด จะไม่มีเงินส่วนใดเล็ดลอดออกมาเป็นของส่วนตัวได้เลยสักแดงเดียว ด้วยเหตุนี้เธอจึงได้รับการแต่งตั้งให้เป็นคณะกรรมการตรวจสอบแผนงานของ ท้องถ่ินอีกหน่ึงต�ำแหน่ง ซ่ึงบางคร้ังการตรวจสอบโครงการเธอได้พบความไม่ชอบ มาพากลของการจดั ซอื้ จดั จา้ ง รวมถงึ ความไมถ่ กู ตอ้ งของการกอ่ สรา้ งดำ� เนนิ งาน มี คนเสนอเงนิ กอ้ นใหญเ่ พอ่ื แลกกบั การใหเ้ ธอเงยี บ และยนิ ยอมเซน็ อนมุ ตั ใิ หง้ านผา่ น แต่เธอกลับปฏิเสธอยา่ งไม่มเี ย่อื ใย สุณีย์ถูกรถชนตายภายหลังจากท่ีเธอปฏิเสธรายได้จากผู้รับเหมางานของ ชุมชนชิ้นหน่ึง เจ้าหน้าท่ีระบุว่ามันเป็นอุบัติเหตุ แต่น้อมรู้ดีว่าเธอตายเพราะถูก อดุ มการณพ์ งุ่ ชน เธอเชอื่ มนั่ วา่ ระบบการเมอื งของไทยจะกลบั มาขาวสะอาดบรสิ ทุ ธิ์ ได้ภายใต้อุดมการณ์ที่ม่ันคงและจิตใจที่ซ่ือสัตย์ เธอยังหวังว่าสักวันประชาธิปไตย จะเบ่งบานเคียงคู่ไปกับคุณธรรมจริยธรรมทางการเมืองในทุกระดับชั้น ซ่ึงเธอเช่ือ วา่ มันไดเ้ กิดขน้ึ แล้วภายในใจของเธอ “จะหาความบริสุทธิ์ยุติธรรมท่ามกลางวงล้อมของผลประโยชน์ได้จาก ทไี่ หน” นอ้ มร�ำพึง แต่กด็ ังพอท่ีคู่สนทนาจะไดย้ นิ “ครูเจตไม่รู้หรือว่าทุกวันน้ีเงินและอ�ำนาจมันสามารถท่ีจะซ้ือได้ทุกๆ สิ่ง ตอ่ ใหอ้ ดุ มการณก์ เ็ ถอะ มนั มแี ตอ่ ดุ มการณข์ องคนตายเทา่ นน้ั แหละทเ่ี งนิ ซอ้ื ไมไ่ ด”้ “ผมไมอ่ ยากให้พนี่ ้อมคิดเชิงเด่ยี วแบบนั้นเลย” ครเู จตพยายามหาเหตผุ ลมาหักล้าง “กม็ นั จรงิ ไหมละ่ ดอู ยา่ งการเลือกต้งั ผนู้ ำ� ท้องถนิ่ ในแต่ละครั้งสิ มันกซ็ ้ือ กนั ทงั้ นัน้ ซื้อกนั เปน็ ทอดๆ นกั การเมอื งระดับชาตกิ ท็ มุ่ เงินลงมาให้ผู้สมคั รทกุ ราย ไม่ว่าใครจะชนะ ผลสรุปก็คือเขาก็จะได้ฐานเสียงไว้ในมือเสมอ แล้วแบบนี้ยังจะมี คนดๆี ท่ีไหนไวใ้ ห้เราเลอื กอีก” ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 215 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟ้า

“แต่ผมยังเช่อื มน่ั ในพลังของความบรสิ ทุ ธ์ิ ผมเช่ือว่าบ้านเมอื งของเรายงั มีมือแห่งคุณธรรมอีกมากมายที่คอยประคับประคองหล่อเล้ียงรากแก้วแห่งวิถีทาง ประชาธปิ ไตยทเี่ รายงั ไมเ่ หน็ ใหม้ วี นั เตบิ โตเบง่ บานไดใ้ นทสี่ ดุ และแมว้ า่ ในขณะนเ้ี รา จะยงั มองไมเ่ หน็ คนดๆี ทจ่ี ะใหม้ อื เราเลอื ก แตแ่ คเ่ พยี งเราไมย่ กมอื ไปสนบั สนนุ อมุ้ ชู คนชั่วมนั ก็ควรจะเป็นกา้ วแรกที่ดกี วา่ ไมใ่ ชห่ รอื ครับ” บ่ายวันนน้ั หลังจากทค่ี รเู จตกลบั ไปแลว้ น้อมก็ได้แต่เปิดวทิ ยรุ อคอยชว่ ง เวลาทสี่ ำ� คญั สว่ นนอ้ ยกค็ รนุ่ คดิ ถงึ ชอ่ื เรอ่ื งของบทความไปพรอ้ มๆ กบั การรอลนุ้ ผล การออกรางวลั สลากกนิ แบ่งรัฐบาล แม้ว่าเด็กชายจะไม่ชอบใหพ้ อ่ ซอื้ หวย แตด่ ว้ ย ความคาดหวังวา่ ถา้ พ่อถกู เลข ตนก็จะไดร้ องเท้าใหม่ตามสัญญา จงึ ท�ำให้ต้องคอย ลุ้นตามไปดว้ ย ครเู จตเคยสอนนกั เรียนหนา้ เสาธงว่า “หวย” มาจากตัวยอ่ ของคำ� สามค�ำ คือ ห.=หายนะ ว.=วอดวาย ย.=ยับเยิน และครปู ราณีผู้สอนวชิ าการงานก็ได้เสริม ไวว้ า่ อบายมขุ คอื หนทางแหง่ ความเสอ่ื มมหี กอยา่ งไดแ้ ก่ การคบเพอ่ื นชวั่ การเทย่ี ว กลางคนื การเป็นนกั เลงหญิง การเปน็ นักเลงสุรา การเป็นนกั เลงการพนัน และการ ข้เี กียจ “ถกู ไหมพอ่ ” เด็กชายถามพ่อเม่ือผลประกาศรางวัลท่ีหน่งึ จบลง “ถกู กินน่ะส”ิ พ่อบ่นพึมพ�ำขย�ำกระดาษจดหวยปาลงบนพื้น เด็กชายก็พลอยจิตใจ ห่อเห่ียวไปดว้ ย นนั่ หมายถงึ ว่ารองเท้าผา้ ใบคใู่ หมไ่ ดห้ ลดุ ลอยไปอีกคร้ังนึงแล้ว “พอ่ นน่ั แหละ เอาเงนิ คา่ ชดุ คา่ รองเทา้ ทโ่ี รงเรยี นใหม้ าไปซอ้ื หวยจนหมด” เด็กชายตัดพอ้ ทำ� ท่าเหมือนจะรอ้ งไห้ “เอาน่ะ ใส่คูเ่ ก่าไปก่อนก็แลว้ กนั ” “แต่พืน้ มนั ขาดจนทะลุแลว้ นะพอ่ ” 216 วรรณกรรมรางวลั พานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

“เออนา่ ...เอง็ อย่าเซา้ ซใี้ ห้มาก พรงุ่ น้พี อ่ จะซ้ือให”้ น้อมเล็งเห็นความหวังคร้ังใหม่ เหม่อมองออกไปทางถนนท่าทางครุ่นคิด แต่ “อุดมการณ์” ของครูเจตเข้ามาก่อกวนท�ำให้ภาพรองเท้าผ้าใบคู่ใหม่ค่อยๆ รางเลอื น ครูเจตได้เล่ือนขึ้นเป็นผอ. เม่ือสองปีที่แล้วก่อนสุณีย์จะเสียชีวิตราวสาม เดอื น ผปู้ กครองของนกั เรยี นสว่ นใหญต่ า่ งกใ็ หค้ วามนบั หนา้ ถอื ตาครเู จตเปน็ อนั มาก ไม่เว้นแม้กระทั่งบรรดาหัวคะแนนและนักการเมืองท้องถ่ิน ต่างฝ่ายต่างก็ต้องการ ครเู จตไปเปน็ สมคั รพรรคพวก เพราะการคาดหวงั วา่ ครเู จตจะอาศยั ความเปน็ ครชู นี้ ำ� ผู้ปกครองของนักเรียนให้หันมาสนับสนุนตัวเองได้ แต่ทว่าครูเจตกลับเป็นคน ประเภทยึดมั่นต่ออุดมการณ์มากเหลือเกิน ดูเหมือนเงินจะไม่สามารถง้างให้จิตใจ ของเขาผ้นู ีอ้ อ่ นลงมาได้เลย จะว่าไปแล้วแม้เป็นถึง ผอ. โรงเรียน แตฐ่ านะทางการ เงินของครูเจตก็ไม่ถือว่าจะอยู่ในเกณฑ์ดีนัก สิ่งท่ีน้อมมองเห็นระหว่างครูเจตกับ สณุ ยี ว์ า่ มคี วามเหมอื นอยปู่ ระการหนง่ึ นน่ั กค็ อื ความเปน็ ผมู้ จี ติ สาธารณะของบคุ คล ท้ังคู่ ค�ำว่า “จิตอาสา” ได้กลายมาเป็นเครื่องน�ำทางในการด�ำเนินชีวิต และด้วย เหตุน้ีกระมังที่นักการเมืองต่างพากันทุ่มสุดตัวในการที่จะมัดใจคนเพียงหน่ึงคน มากกวา่ การเข้าไปน่ังในใจของคนส่วนใหญ่ บางทีเหล่านักการเมืองกลุ่มนี้อาจจะรู้จักหลักของความ “คุ้มค่า” เป็น อยา่ งดกี ไ็ ด้ การจา่ ยเงนิ ซอื้ ตวั คนหน่งึ คน แม้วา่ จะดว้ ยราคาทีส่ งู ลบิ ล่วิ แตก่ ็คงจะดี กวา่ การสุ่มแบบชนดิ เหว่ียงแหโดยมองไม่เห็นตัวปลากเ็ ปน็ ได้ แดดสายของวนั รงุ่ ขน้ึ นอ้ มปลงตกกบั การตดั สนิ ใจครง้ั สดุ ทา้ ย เมอ่ื ขา้ วสาร กน้ ถงั ถกู ขอดขนึ้ มาหงุ กนิ กนั ชนดิ ประทงั สองคนพอ่ ลกู สว่ นนอ้ ยยงั ตดั สนิ ใจไมไ่ ดอ้ ยู่ เช่นเดิมว่าควรใช้ช่ือบทความส�ำหรับส่งเข้าประกวดว่าอะไรดี เด็กชายคิดว่าบางที เขาอาจจะใชช้ ือ่ ใหมซ่ ง่ึ มันอาจจะเหมาะสมมากกว่าเดมิ กเ็ ป็นได้ “นอ้ ย ไปกันไดแ้ ล้ว” ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 217 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเว่นฟ้า

น้อมเรียกบตุ รชาย “ไปไหนพอ่ ” “อา้ ว ก็บา้ นกำ� นันธงไง” “บา้ นกำ� นนั ไปท�ำไมพอ่ หรอื วา่ พ่อจะ...” “เออน่า เอ็งอย่าถามมาก จะเอาไหมรองเทา้ ใหม”่ “เอาซีพ่อ แต่ถ้าพ่อจะไปแบบน้ัน...ฉันไมเ่ อารองเทา้ กไ็ ด้” “บะ๊ ไอ้นี่ อย่ามากเร่อื งนกั เลย” พอ่ เริ่มร�ำคาญ “งั้น ตอ้ งโหวตเสียงลงมตนิ ะพอ่ ฉันโหวตไมไ่ ป” “แตพ่ ่อโหวตวา่ ไป เพราะฉะนัน้ พอ่ ชนะ” เด็กชายเอยี งคอทำ� หน้างง “หนึง่ ต่อหนึง่ ชนะได้ไง เสมอส”ิ “พ่อเปน็ พอ่ เสียงของพ่อใหญ่กวา่ พอ่ ชนะ” เด็กชายเง้างอด แต่รู้ว่าลงพ่อพูดแบบนี้แล้วไม่มีทางเป็นอย่างอื่นไปได้ เด็กชายนึกถึงแม่ ถ้าแม่ยังอยู่เขาจะต้องเป็นฝ่ายชนะแน่ เท่าที่จ�ำได้เด็กชายอยู่ ฝา่ ยเดยี วกบั แม่ตลอด “พอ่ เผดจ็ การชดั ๆ” เดก็ ชายบ่นพมึ พำ� หยบิ รองเทา้ ผา้ ใบมาสวม แล้วก้าวเดนิ ตามพอ่ ไปอย่าง อิดออด “เหน็ ไหมละ่ พอ่ พน้ื รองเทา้ มนั ขาดจนเปน็ ชอ่ งโหวแ่ ลว้ กอ้ นหนิ ตำ� ตนี เจบ็ ชะมดั เลย” เด็กชายยังไม่หยุดบ่น คอยใช้ส้นเท้ากระแทกพ้ืนเพ่ือไล่เศษหินและ เม็ดทรายใหอ้ อกมาจากรองเทา้ เปน็ ระยะๆ “เหอะน่า ทนอีกประเดีย๋ วกจ็ ะมเี งินซ้ือใหมแ่ ล้ว” 218 วรรณกรรมรางวลั พานแวน่ ฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟา้

พ่อหันมาปลอบ “เราจะไปเอาเงนิ ท่บี ้านก�ำนันธงเหรอพ่อ พ่อจะขายเสยี งจริงๆ เหรอ” เด็กชายคิดถึงแม่และนึกถึงค�ำสอนของครูเจตท่ีหมั่นอบรมให้เด็กๆ รู้จัก การทำ� หนา้ ท่ีและเปน็ พลเมืองที่ดขี องสงั คม ครูเจตบอกวา่ กำ� นนั ธงเป็นหวั คะแนน และเปน็ ว่าทีพ่ อ่ ตาของอดตี ส.ส. คนหน่งึ กลุ่มของกำ� นนั ธงเปน็ กลุ่มอทิ ธิพลขนาด ใหญ่ ทุกๆ สมัยหาเสียงก่อนการเลือกต้ัง ท่ีบ้านของก�ำนันธงจะคลาคล�่ำไปด้วย บรรดาหวั คะแนนและผู้น�ำชมุ ชนต่างๆ มากมาย ครเู จตบอกว่าทบ่ี า้ นกำ� นันธงเปน็ แหล่งจ่ายเงินและส่ิงของส�ำหรับการซื้อเสียงในแต่ละคร้ัง เงินที่น�ำมาซ้ือเสียงและ ใช้จ่ายล้วนเป็นเงินไม่บริสุทธิ์ เป็นเงินที่ได้มาจากการทุจริตคอร์รัปชัน โกงกิน บา้ นเมอื ง สดุ ทา้ ยเมอ่ื คนกลมุ่ นไ้ี ดเ้ ขา้ ไปบรหิ ารประเทศกจ็ ะคดโกงกนั ตอ่ เปน็ ทอดๆ เกือบๆ ห้ากิโลต่อมาพ่อเอาแต่ย่�ำเดินโดยไม่พูดหรือตอบค�ำถามอะไรอีก เด็กน้อยก็เฝ้าแต่ครุ่นคิด โตขึ้นเขาจะไม่เป็นอย่างพ่อแน่นอน แต่เขาจะเป็นอย่าง ครเู จต บ้านก�ำนันธงปลูกสร้างบนเน้ือท่ีหลายไร่ ก่อก�ำแพงสูงราวสามเมตรยาว สดุ ลกู หลู กู ตา ภายในมตี วั บา้ น ศาลา และโรงเรอื นตา่ งๆ แยกออกเปน็ สว่ นๆ มากมาย หลายหลัง มีรถยนต์จอดเรียงรายอยู่เกือบสิบคัน เม่ือพ่อและน้อยเลี้ยวเข้าประตู บา้ นมีคนเดนิ สวนออกมาสองคน ท่าทางยิ้มแย้ม “กำ� นนั อยไู่ หม” พอ่ ถาม “อยทู่ ี่ศาลาประชมุ โนน่ ไง” หนง่ึ ในสองชายคนนน้ั ตอบ แลว้ พากนั เดนิ ออกไปโดยไมส่ นใจอะไรอกี พอ่ พาน้อยเดินไปยังศาลาหลังใหญ่ท่ีสุดตามค�ำชี้บอก และก่อนที่พ่อจะทันหักมุมที่ เหล่ียมเสาน่ันเอง พ่อกห็ ยดุ กกึ ลง ยกมือห้ามเป็นสัญญาณไม่ใหน้ ้อยเดินต่อ “อะไรพอ่ ” ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 219 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟา้

เสียงน้อยกระซิบ พอ่ ทำ� มอื จ๊ปุ าก นอ้ ยจงึ สงบน่งิ ไดย้ นิ เสยี งคนพูดอะไร แวว่ ๆ ออกมาแตฟ่ ังไม่ถนดั เพราะอย่คู นละเหลยี่ มมุมกบั พอ่ “เสียงนน้ั คนุ้ ๆ” นอ้ ย คิดในใจ “ครูเจต” พอ่ กระซบิ กับตวั เอง ขมวดคิว้ ทำ� ทา่ ฉงน มเี สียงแว่วออกมาอีก พ่อทำ� มอื ท�ำไมใ้ ห้หยดุ อยู่กบั ท่ี ก่อนท่ีตวั เองจะก้าวไปอกี สองถึงสามกา้ วแลว้ ชะเง้อหน้ามอง ไปยังภาพเบ้อื งหน้า “ถ้าครูเจตตัดสินใจได้ก่อนหน้าน้ี ป่านน้ีคงสบายไปตั้งนานแล้ว นี่เก็บไว้ ใชน้ ะ เลก็ ๆ นอ้ ยๆ คิดซะวา่ เปน็ คา่ นำ�้ ชากแ็ ล้วกัน” พ่อเห็นก�ำนันธงยื่นซองสีน�้ำตาลให้ ครูเจตยกมือโค้งไหว้ด้วยความ นอบน้อมกอ่ นรับซองน้นั มา “แลว้ นี่ กุญแจ” ครูเจตยกมือไหวก้ ำ� นันเป็นค�ำรบทส่ี อง “ครเู จตเอาไวใ้ ชน้ ะ ทิง้ มนั ไปไดแ้ ล้วไอ้รถสับปะรังเคคันนั้นนะ่ ” พ่อเพิ่งเหลือบไปเห็นรถยนต์คันเก่าของครูเจตจอดสนิทนิ่งอยู่ในโรงรถ คอ่ นข้างลับตา “คันนี้ครูเจตเอาไปใช้พลางๆ ก่อน ชนะการเลือกต้ังแล้วผมจะให้เด็กๆ ไปจดั การคนั ใหมม่ าให้ทนั ทีเลย” พอ่ ก้าวถอยหลังออกมาอย่างช้าๆ ภายในหูยงั ไดย้ นิ เสยี งครูเจตซำ้� ๆ กัน “ครบั ครับ ครบั ” “มีอะไรพอ่ ” เด็กชายเร่ิมต้ังค�ำถามภายหลังที่พ่อพาเดินออกมาไกลจากบ้านก�ำนันธง แล้วพอสมควร “ไปกันเถอะ” พ่อตอบสั้นๆ เดก็ ชายงง หยุดเดิน พ่อเลยหนั กลบั มาสบตาเดก็ น้อย 220 วรรณกรรมรางวัลพานแวน่ ฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟา้

“ถา้ แม่ยงั อย”ู่ ค�ำพูดพ่อส่ันๆ แต่ฟงั ดูม่ันคง “เอง็ วา่ แม่จะเอามตทิ ่ีเราโหวตกันกลบั มาทบทวนไหม” “พ่อหมายถึง ต่อให้โหวตชนะแล้วว่าจะขายเสียง แต่เอาหลักนิติธรรม คณุ ธรรม ความโปรง่ ใส การมสี ว่ นรว่ ม ความรบั ผดิ ชอบ และความคมุ้ คา่ มาพจิ ารณา แลว้ ตัดสินใจใหมเ่ หรอ” “ใช่ แกคิดวา่ แมจ่ ะตัดสินใจยงั ไง” “แม่กจ็ ะเลอื กไมข่ ายเสยี งนะ่ ส”ิ “งัน้ ...พอ่ คดิ เหมือนแม่แก” เดก็ ชายอง้ึ ในคำ� พดู ของพอ่ และนบั เปน็ ครง้ั แรกทเ่ี ดก็ ชายรสู้ กึ วา่ ความคดิ ของเขาและพ่อประสานเขา้ เป็นหนึ่งเดียว “ไปกนั ไดแ้ ล้วล่ะ” พ่อกระตนุ้ พลางโอบไหลเ่ ดก็ นอ้ ย แตน่ ัน่ มันกย็ ังไม่ใชท่ างทีจ่ ะกลบั บ้าน “แล้วคราวนเ้ี ราจะไปไหนกนั พ่อ” “ร้านซอ่ มโกเหนยี ว” พ่อตอบย้ิมๆ ตาก่อประกายความหวังเจิดจ้ามากกว่าครั้งใดๆ ที่น้อย เคยเห็น “ร้านซ่อม ไปท�ำไมพอ่ ” “เศษยางรถเหลือใชเ้ ยอะแยะ เราจะขอไปซ่อมพื้นรองเท้ากัน” เดก็ ชายอมยม้ิ มองสบตาพอ่ ได้ยนิ พอ่ พดู เบาๆ แต่แจ่มชัดถนัดหวู ่า “มันก็เหมือนกับรูร่ัวท่ีพ้ืนรองเท้าผ้าใบนั่นแหละ...เรารู้...เราสัมผัส เราช่วงใชเ้ พือ่ ปกป้องสิทธ์ิ ผลประโยชน์ คุม้ ครองตวั เอง...แต่เรากไ็ มเ่ คยท่จี ะคดิ ซ่อมแซมมนั สกั ครงั้ ” ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 221 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟ้า

Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟา้

สารภีตคี รู บหุ ลันบัณรสี ๑ ตะวันแล่นอ้อมจันทน์เทศต้นสูงใหญ่กลางลาน ซึ่งก�ำลังออกดอกเป็น​ กระเปาะเล็กสีเหลืองนวลพราวไปทั้งต้น ใต้โคนที่เป็นล�ำต้นผู้และเมียพันเกลียว เกี่ยวกระหวัดกันหลายทศวรรษ มีเด็กหลายคนก�ำลังวิ่งเล่นเกรียวกราวอาบแดด บ่ายอ่อนแสง เสียงร้องละเล่น...อีมอญซ่อนผ้า ตุ๊กตาอยู่ข้างหลัง...ดังแทรกเสียง หัวเราะร่าไร้เดียงสา สารภีคล�ำพบอะไรบางอย่างถูกหย่อนไว้ด้านหลัง ฉวยติดมือ ลุกข้ึนแล่นไล่ตีเพื่อนพลางฉงน...ก็ไทยเล่นแล้วท�ำไมมอญซ่อน ฟันเฟืองในหัวของ เดก็ หญงิ หมุนตวิ้ ๆ เรว็ พอกับก้าวสั้นทีแ่ ลน่ ตามหลงั มอญ มือที่ปักปลายเข็มลงบนผ้าฝ้ายขาวนวลขึงเรียบตึงด้วยสะดึงชะงักลง แม่ เงยหน้าจากงาน ยืดตัวส่งสายตาอ่อนโยนเจือความเอ็นดูไปทางเสียงแจ้วแถวต้น จันทนใ์ หญก่ ลางลานดนิ ไมไ่ กลจากนอกชานเรอื นทล่ี อ้ มวงกนั กบั พวกพีน่ ้อง คลา้ ย วงมอญซอ่ นผา้ ของลกู ๆ หากเปน็ วงชนุ ผา้ ของแมๆ่ ตอ้ งเลาะชายกระโปรงสกี รมทา่ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 223 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟา้

ลงอกี สกั สองนวิ้ พอใหย้ าวคลมุ เขา่ พรอ้ มทงั้ ปกั จดุ ทส่ี ามลงบนปกบวั ของเสอื้ นกั เรยี น อีกไม่ก่ีวันจะเปิดเทอมใหญ่ สารภีจะข้ึน ป.สาม ก�ำลังคิดจะเรียกให้หยุดเล่นสัก ประเดย๋ี ว มาลองดคู วามยาวของกระโปรง แมก่ ลบั เปน็ ฝา่ ยถกู เสยี งรอ้ งใสของสารภี เรียกขน้ึ เสยี ก่อน “พ่อมาแล้ว” สารภีท้ิงวงมอญซ่อนผ้า ถลาเข้าไปหาผู้ชายผิวคล้ามแดดร่างสันทัด พ่อ เสร็จจากงานในไร่ แวะยกยอในบึงใหญ่ ได้ปลามาหลายตัว ใช้หญ้าคาร้อยเหงือก หอ้ ยตดิ ปลายพร้ากลบั มาบา้ น พอได้ตม้ กบั ยอดมะขามซดน้ำ� เปรี้ยวชุ่มคอมือ้ เยน็ “ไม่บาปหรือจ๊ะพ่อ” สารภีรับพวงปลา แต่พอเห็นตัวใหญ่สุดยัง กระดกุ กระดกิ อา้ ปากพะงาบๆ ก็ทำ� คว้ิ ยน่ หนา้ แหย “ไม่หรอก เอ็งเอาไปใหแ้ มจ่ ดั การไวๆ เข้าเถอะ” “น่าจะรอให้มันตายเองก่อนไม่ดีหรือจ๊ะ ให้แม่ฆ่า บาปก็ตกถึงแม่สิ หนู ว่า...” เห็นสายตาดใุ ต้ค้ิวหนาเป็นปืน้ ของพ่อ สารภเี ปลย่ี นใจ ไม่วา่ อะไรเพม่ิ ให้ถกู ดุเปล่าๆ พ่อเพิ่งกลับจากงานในไร่มาเหน่ือยๆ เด็กหญิงคว้าพวงปลาได้ ว่ิงลิ่วข้ึน บันไดทลี ะสองข้นั ร้องตะโกน...แมจ่ า๋ พอ่ ใหท้ ำ� ต้มโคล้ง วงชุนผ้าพากันแยกย้าย แม่เข้าครัว จุดเตาหุงหาอาหาร ควันฟืนลอยไล้ แสงแดดหรบุ หรู่ สง่ กลนิ่ หอมฟงุ้ ไปในอากาศ สารภถี กู เรยี กไปชว่ ยหยบิ จบั โนน่ นอ่ี ยู่ ใกลๆ้ แตเ่ พียงครเู่ ดยี วก็แอบลัดเลาะออกมานั่งดพู อ่ กับพวกลงุ ๆ อาๆ ลอ้ มวงยาม แดดรม่ ลมตก จิบเหลา้ ขาวพอให้เสน้ สายไดย้ ืดคลายเคลด็ ยอกจากงานหนัก คุยกัน โขมงถงึ เรอ่ื งราวในหมู่บ้าน “พรงุ่ นขี้ า้ วา่ จะไม่เขา้ ไรส่ กั วนั ทถ่ี างแล้วตอ้ งผงึ่ ไว้ รอใหแ้ หง้ พอเผาได้เสยี กอ่ น” ลงุ บญุ ผอู้ าวโุ สทส่ี ดุ ในวงมองไปรอบๆ รอกลนื กบั แกลม้ ทตี่ กั เขา้ ปาก แลว้ สาด นำ�้ ใสราวตาตก๊ั แตนตามไปลา้ งคาวสม้ ววั ไมเ่ หน็ วา่ ใครจะถามตอ่ นอกจากมองตอบ แลว้ เลกิ ควิ้ จงึ ขยายความเตมิ “ขา้ จะไปชว่ ยผใู้ หญป่ น้ั เขาขอแรงไปทำ� ทางปนู เขา้ วดั 224 วรรณกรรมรางวลั พานแวน่ ฟา้ Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟา้

งบน้ีน่ีฝีมือผู้ใหญ่ล้วนๆ เลยนะ หน้าฝนท่ีจะถึงน่ีหลวงพ่อก็ไม่ต้องล�ำบากย่�ำโคลน ออกมาเดินบาตรแล้ว พอหน้ากฐิน ผ้าป่าพวกญาติโยมจากในเมืองจะมาท�ำบุญก็ สะดวก แถมยงั ดดู เี ป็นหนา้ เปน็ ตา น่แี หละโว้ย พวกเราคนบา้ นใต้ไดย้ มิ้ ออกเพราะ เลือกไมผ่ ิดคนจรงิ ๆ” ลุงบุญหัวเราะเอิ๊กอ๊ากก่อนจะชนแก้วกนั รอบวง สดู กลน่ิ กบั แกลม้ หอม สารภยี ง่ิ ขยบั เขา้ ใกลจ้ นไปนง่ั แอบขา้ งหลงั พอ่ ลอบ มองค่วั กุง้ ฝอยในจานสงั กะสีกลางวง ยิง่ กล่นิ เปรยี้ วสม้ มะขามจิ้มพรกิ เกลือที่พ่อส่ง เขา้ ปากเคย้ี วยำ่� โชยแตะจมูกดว้ ยแลว้ เด็กหญงิ ถงึ กับท�ำตาโตกลนื นำ�้ ลายอึกใหญ่ “ฉันก็วา่ จะไปเหมือนกนั แหละพี่บญุ แต่คงช่วยแคต่ อนเช้านะ ตอนบา่ ยนี่ วา่ จะไปช่วยพวกบ้านเหนือเขานิดนงึ เหน็ วา่ ทนี่ าตาเยอื้ นขอแรงลงแขก” พ่อกลืน ส้มมะขามเปยี ก ทำ� หนา้ แหยตอบลงุ ส่วนสารภีหยุดกลืนนำ�้ ลาย หูผ่งึ ทนั ทีที่ได้ยิน ค�ำว่าลงแขก พวกอาๆ แค่ดูท่าไม่เห็นด้วยกับพ่อนักที่จะไปช่วยท่ีบ้านเหนือ ไอ้ พวกนัน้ มันคนละหมู่ คนละบา้ น...ลงุ ค้านเสียงแขง็ แต่พอ่ ก็พยายามอธบิ ายเหตุผล ทต่ี อ้ งไปชว่ ยอกี บา้ นหนง่ึ เรอ่ื งเสยี งอะไรสกั อยา่ ง ทส่ี ารภไี มค่ อ่ ยเขา้ ใจนกั วา่ ไปชว่ ย ลงแขกมันเก่ียวกับคะแนนตรงไหน หรือจะเหมือนการสอบที่ต้องมีการให้คะแนน แลว้ เสยี งทพ่ี อ่ วา่ ตอนเลอื กผใู้ หญบ่ า้ น ตอ้ งออกเสยี งดงั กนั แคไ่ หนนะ แตเ่ รอ่ื งมแี ขก มาลง สารภีสนใจจัง “พอ่ ...” สารภชี แู ขนขนึ้ สงู เหมอื นทค่ี รสู อนไว้ เพอื่ จะขออนญุ าตออกความ เหน็ บ้าง ถ้ามแี ขกมาลงคงเป็นงานใหญ่พอดูทีเดยี ว ถึงกับปิดวกิ ลเิ กขนาดน้ี แตพ่ ่อ เพยี งสง่ เสยี งอมื แลว้ ไมไ่ ดส้ นใจลกู สาว ยงั ถกเรอ่ื งทลี่ งุ เรยี กวา่ การเมอื งบา้ นเหนอื กบั บ้านใต้ไมเ่ สรจ็ “พ่อ...” สารภีย�ำ้ ยังยกแขนขวาชูหรา ส่วนมอื ซ้ายเขย่าไหลพ่ อ่ เบาๆ ถา้ ไม่มใี ครอยากไปกบั พ่อชว่ ยตาเย้ือนลงแขก สารภจี ะอาสาเอง “อะไรของเอ็งวะนังสารภี ย่งุ จริง ผ้ใู หญ่เขาจะคยุ กัน” “หนไู ปช่วยพ่อได้ไหมจะ๊ หนูอยากไปดลู เิ ก” ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 225 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

“เฮย้ นังน่ี เขาจะไปลงแขกท�ำงานกัน เอ็งจะไปดลู ิเกทไ่ี หน” “อา้ ว...ก็ลงแขกไงพ่อ ไมใ่ ชแ่ ขกลเิ กลงโรงหรอกเหรอ แบบงานวดั ปีกลาย โนน้ ไง ใหห้ นูไปด้วยนะจะ๊ ” สารภที ำ� เสียงหวานตงั้ ใจจะอ้อนพอ่ แต่กน็ กึ แปลกใจที่ ลุงๆ อาๆ พากนั หวั เราะครนื ใหญ่ ส่วนพ่อถึงกับตบแคร่ไมด้ งั ผาง “บะ๊ นงั สารภี ลงแขกไมใ่ ชอ่ อกแขก เดก็ เดย๋ี วนนี้ ไ่ี มร่ ปู้ ระสปี ระสา จะเอาแต่ สนกุ ” “อ้าว! ง้ันลงแขกมันคืออะไรหรือจ๊ะพ่อ” สารภีท�ำตาโต ไม่เข้าใจ ความหมายอยูด่ ี “สารภีเอ๊ย เอ็งก็อย่าช่างซักนักเลยวะ สงสัยเยอะแยะไปได้ โตๆ แล้วก็ จะรเู้ องนน่ั แหละ ไปๆ เปน็ เดก็ เปน็ เลก็ อยา่ มายงุ่ ผใู้ หญน่ กั เลย ไปชว่ ยแมเ่ คา้ ในครวั ดีกว่า” อาสมชิงไล่หลานสาวก่อนจะถูกผู้เป็นพ่อตวาด สารภีขยับจะแย้ง อ้าปาก แลว้ แตพ่ อเหน็ มอื โบกไลข่ องอา กบั สายตาดขุ องพอ่ แลว้ ตอ้ งรบี ถอย ตกลงเดก็ หญงิ เลยไมร่ ู้วา่ ลงแขกคอื อะไร แต่ที่แนๆ่ ไมใ่ ช่แขกโรงลิเก ๒ พ่อยังคงหัวเสียเร่ืองคะแนนเสียงอยู่ แม้วงผู้ใหญ่จะราไปได้สักพักหนึ่ง ถึงจะอาบน้�ำอาบท่าให้คลายร้อนรุ่มตามค�ำแม่บอก แต่ดูเหมือนใจของพ่อยังคง รุ่มร้อน พวกลุงๆ อาๆ ไม่เข้าใจการเมืองอย่างแท้จริง...พ่อพึมพ�ำ “พ่ีบุญแกไม่ มองการณไ์ กล ถา้ คนของหมูเ่ ราได้เป็นนายก อบต. ขึ้นมา ต่อไปอะไรเจริญๆ ดๆี ก็ จะมาลงแถวน้ี ใกลบ้ า้ น ถา้ อยากจะใหญก่ วา่ นกี้ ต็ อ้ งลงทนุ กนั บา้ ง ไปชว่ ยบา้ นเหนอื หนอ่ ยจะเปน็ ไรเชยี ว” “กนิ ขา้ วดีกวา่ จ้ะพ”่ี แม่เลี่ยงการพูดเรื่องที่พ่อมักจะบอกว่าไม่ใช่เรื่องของผู้หญิง สารภีเลย ไม่อยากถามว่าการเมืองท่ีลุงบุญกับพ่อถกเถียงกันแทบทุกครั้งท่ีตั้งวงหลังเลิกงาน 226 วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟ้า

ไรม่ นั คอื อะไร สารภไี มเ่ พยี งแตจ่ ะเปน็ ผหู้ ญงิ เหมอื นแม่ แตย่ งั เปน็ เดก็ อกี ดว้ ย สารภี ไดแ้ ตค่ ดิ เดาไปตามประสาวา่ คงคลา้ ยๆ การบา้ น เหน็ ลงุ ชอบพดู สองคำ� นตี้ ดิ กนั เสมอ เร่อื งการบา้ นการเมือง ถ้ามนั คล้ายกนั ละกส็ ารภเี ดาว่าการเมืองคอื สงิ่ ทีต่ ้องทำ� ถา้ ไมท่ ำ� จะโดนครูตี แมต่ กั ขา้ วใหท้ กุ คน ดเู หมอื นวา่ ตม้ โคลง้ ปลายอดมะขามจะชว่ ยใหพ้ อ่ คลาย ความร้อนรุ่มลงได้ดีกว่าแป้งน้�ำท่ีประจนลายพร้อยไปท้ังตัว ทุกคนก้มหน้าก้มตา กนิ ข้าวอยา่ งเอร็ดอร่อย ตม้ โคล้งของแม่มีรสชาตกิ ลมกล่อม เน้ือปลาหวานเสียจน สารภแี ทบจะลงไปงมในชามโคม “สารภ”ี แม่ท�ำเสยี งเหมือนต�ำหนิ “อย่ากนิ แตก่ บั อยา่ งเดยี วสิ” “กม็ นั อรอ่ ยนน่ี าแมจ่ า๋ ” สารภอี อด ยงั คงใชช้ อ้ นกลางวนอยใู่ นชามตม้ โคลง้ “คนตะกละกนิ แตก่ บั ไมก่ นิ ขา้ ว จะเปน็ ตานขโมยรไู้ หม” แมเ่ อด็ เบาๆ ตมี อื ลูกสาวให้ละจากชอ้ นกลาง แล้วตักเน้อื ปลาใสจ่ านพ่อท่ียงั ไมไ่ ด้ล้มิ เลยสกั ช้นิ “ตานขโมยเป็นยังไงหรือจะ๊ หนูไดย้ ินอาสมดสุ ายใจแบบน้ีเหมือนกัน แต่ หนูกับสายใจไม่ได้ขโมยใครนะ ก็อาศรีท�ำหมกเห็ดอร่อยจนเรากินกันเพลินเกือบ หมดจาน” “เอ็งจะซักให้ได้อะไรวะ แม่เขาบอกให้กินข้าวก็กินๆ เข้าไปสินังสารภีนี่ พอ่ จะดูข่าวบ้าง ไดย้ นิ แตเ่ สยี งเอง็ เถยี งแมฉ่ อดๆ” “หนไู มไ่ ดเ้ ถยี งสกั หนอ่ ย หนแู คส่ งสยั ...” โอดไดค้ รงึ่ คำ� กโ็ ดนสายตาดขุ อง พ่อขึงใส่ สารภีก้มหน้าตักข้าวเข้าปาก เลยไม่ได้รู้ว่าตกลงตานขโมยคืออะไร แล้ว ทำ� ไมเราถงึ ตอ้ งกลวั การเปน็ ตานขโมย รอใหข้ า้ วในปากออกรสหวานแลว้ ตกั นำ�้ แกง ซดตาม ความเผด็ ปะแลม่ ๆ รอ้ นดว้ ยพรกิ จี่ ตะไครท้ ุบ อมความเปรย้ี วซา่ นกระพุง้ แก้ม อร่อยเหาะเสียจนสารภีเผลอท�ำเสียงโฮกเหมือนตอนพ่อซด เลยถูกแม่ตีอีก เผยี ะหนงึ่ เบาๆ ทต่ี น้ ขาแลว้ ปรามดว้ ยสายตา ดแี ตพ่ อ่ กำ� ลงั สนใจภาพเคลอื่ นไหวใน โทรทัศน์ สารภเี ลยรอดตัวไป ไมโ่ ดนตวาดซำ�้ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 227 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

กลุ่มนักศึกษาออกมาเดินขบวน และปิดล้อมท�ำเนียบฯ ตึกไทยคู่ฟ้า ประท้วงผลการเลือกต้ัง...ผู้ประกาศเล่าข่าวตามภาพการจลาจลในกรุงเทพฯ ด้วย น้ำ� เสียงนา่ สนใจเสียจนสารภเี องยังพลอยจอ้ งจอตาเขมง็ ปากอ้าหวอ “นงั สารภี!” พอ่ ตวาดเสยี งดงั จนทกุ คนพากันสะดงุ้ ไม่เฉพาะแตค่ นถกู ดุ เทา่ นั้น เด็กหญิงรีบกม้ หนา้ กม้ ตาตกั แตข่ า้ วเปล่าเขา้ ปาก ไมก่ ลา้ เงยหน้าดโู ทรทัศน์ อีกเลย แค่เงี่ยหูฟังอย่างสนใจ ตามที่พ่อบอกว่าควรสนใจข่าวสารจะได้รอบรู้ แต่ เวลากนิ ขา้ วเปน็ เวลาเดยี วทคี่ รอบครวั อยพู่ รอ้ มหนา้ ไมใ่ ชเ่ วลาจะมาใสใ่ จกบั โทรทศั น์ พ่อดุทุกคน และส่ังหา้ มไมใ่ หค้ นอน่ื เงยหน้าดโู ทรทัศน์ และห้ามท�ำเสยี งดังรบกวน เสยี งช้อนขูดจานขา้ วดังจนพอ่ รอ้ งส่ังให้พหี่ มนุ เร่งเสยี ง ข่าวที่พี่ๆ นกั ศึกษาไปล้อมตกึ หลงั สวยน่นั ทำ� ให้พอ่ หงดุ หงิดยง่ิ กว่าเรอ่ื งที่ ลุงบุญกบั พวกอาๆ ไม่รู้จักการเมืองเสยี อกี พอ่ บน่ เร่ืองเดก็ ปากยังไม่ส้นิ กลนิ่ นำ้� นม อวดดีวา่ เรียนสูง นอกจากจะไม่เคารพกฎเกณฑ์แลว้ ยงั ไมเ่ คารพการตัดสนิ ใจของ คนทั้งประเทศ “เสียงข้างมากเลือกเข้ามาจะถูกใจไหมก็ต้องยอมรับสิ น่ีเอะอะก็ออกมา ประทว้ ง ไอแ้ จกเงนิ ใครๆ เขากท็ ำ� กนั แจกกนั ทกุ ฝา่ ย แจกกนั มานานแลว้ จะผดิ อะไร นักหนา ก็แค่ท�ำให้ชาวบ้านมีเงินกินใช้กันบ้าง เอาไว้ส่งพวกมันเรียนหนังสือสูงๆ นแ่ี หละ อย่างนไ้ี ม่ต้องมีหรอกเลือกตง้ั อยากไดใ้ ครกแ็ ต่งต้งั กนั เลยดีกว่า พวกเด็ก เมือ่ วานซืนนี่ ขนาดมีหน้าทแ่ี คเ่ รยี นๆ ใหจ้ บๆ มนั ยงั ทำ� กนั ไมไ่ ด้ จะมาย่งุ อะไรกบั เรอ่ื งของผ้ใู หญ่ เขาปกครองบ้านเมอื งนะ ไม่ใชเ่ ลน่ ขายของ” ขา่ วจบไปแลว้ พอ่ ยัง พมึ พ�ำอยา่ งหวั เสีย สารภีดูละครหลังข่าวกับแม่และพ่ีสาวไม่ค่อยรู้เรื่องนัก แค่เข้าใจว่านาง อิจฉาสองคนพุ่งเข้าหากัน ด่าทอจิกผม ตบกันสน่ันจอแย่งพระเอก เพราะมัวแต่ สงสยั เรอ่ื งเสยี ง นอกจากเสยี งคอ่ ยกบั เสยี งดงั ทเ่ี ดก็ หญงิ รจู้ กั ดแี ลว้ เจา้ เสยี งขา้ งนอ้ ย ขา้ งมากนนั่ มนั เปน็ เสยี งอะไร แบบไหนกนั แน่ แถมเสยี งยงั ซอื้ ขายไดด้ ว้ ย จะเหมอื น 228 วรรณกรรมรางวลั พานแวน่ ฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟ้า

กับพี่หล้าลกู ป้าเหรียญทีใ่ ครว่าไปขายเสยี งอย่กู รุงเทพฯ ไหม แต่น่ันนา้ พุมบอกว่าอี หลา้ มนั ไปเป็นหางเคร่อื งต่างหาก สารภีไม่กลา้ ถามใครโดยเฉพาะพ่อ กลัวจะได้คำ� ตอบว่าไม่ใช่เร่ืองของเด็ก เรื่องของสารภีคือต้องตั้งใจเรียนและเป็นคนดี พ่อบอก อยา่ งน้นั แต่สารภีก็ยงั สงสัย และอยากได้ค�ำตอบว่าแบบไหนคอื คนดี ท่แี น่ๆ ตอ้ งดี แบบแม่ ดแี บบพอ่ คนดตี อ้ งทำ� ตามทผี่ ใู้ หญส่ ง่ั สอน แลว้ พอ่ ละ่ ตอ้ งทำ� ตามคำ� สง่ั สอน ของใครถึงจะได้เปน็ คนดี กวา่ สารภจี ะหลบั ตาลงไปได้ ภาพคนดคี อ่ ยๆ ชดั เจนขน้ึ พอ่ บอกวา่ ...คนดี ต้องยอมรบั เสียงข้างมาก งา่ ยนิดเดยี ว ถา้ สารภรี ้วู ่ามันคืออะไร สารภีจะยอมรบั มนั แต่ที่แน่ๆ สารภีมั่นใจว่าทุกอย่างท่ีพ่อพูดถูกต้อง เพราะพ่อโตกว่า อ่านหนังสือ เกง่ กวา่ รเู้ หน็ มากกวา่ แมแ่ ละสารภมี ากนกั หมบู่ า้ นเรามผี ใู้ หญบ่ า้ นดี เราเลอื กคนถกู ลงุ บญุ วา่ อยา่ งนน้ั สารภหี ลบั ไปพรอ้ มรอยยม้ิ เธอชา่ งโงจ่ รงิ ๆ อกี หนอ่ ยเธอจะรอู้ ยา่ ง พ่อเองแหละ เพราะโรงเรียนเป็นทีท่ ่ีให้คนไปเรียนรู้ ชือ่ มนั ก็บอกอยแู่ ล้ว อกี ไม่กี่วัน สารภีจะขึ้น ป.สาม ๓ เช้าวันนี้เข้าสัปดาห์ท่ีสองแล้วที่ต้องเดินไปโรงเรียนพร้อมเพื่อนนักเรียน บ้านข้างๆ แต่สารภกี ลบั ต่นื เต้นยิ่งกว่าวนั แรกเสยี อกี เด็กหญงิ ต่นื แต่เชา้ แล้วเลือก หยิบชุดนักเรียนตัวท่ีดูใหม่ที่สุดมาสวมใส่ หวีผมทรงพวงมาลัยตัดสั้นเสมอต่ิงหู มีหน้าม้าส้ันเต่อโชว์ปื้นค้ิวหนาเหนือดวงตากลมใสอยู่หลายรอบ เสียดายที่ไม่มีโบ ผกู ผมสวยๆ เดก็ หญงิ อยากใหแ้ มม่ ดั แกละใหเ้ หมอื นตวั การต์ นู ญป่ี นุ่ หนา้ ตานา่ รกั ใน โทรทัศน์ “หนจู ะสมคั รเปน็ หวั หนา้ หอ้ ง” สารภกี ระซบิ บอกแม่ มนั เปน็ ความลบั ของ ผูห้ ญงิ ด้วยกนั ไวใ้ หเ้ ธอได้รับเลอื กเสยี ก่อนเถอะ เด็กหญิงหมายม่ัน เย็นนพ้ี อ่ คงจะ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 229 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟ้า

ดใี จ เหมือนตอนท่ีลงุ ปั้น พ่ชี ายแท้ๆ ของแม่ได้รบั เลอื กเป็นผใู้ หญบ่ า้ น แลว้ ท�ำให้ บ้านของสารภีพลอยมีหนา้ มตี าไปด้วย สารภีคิดว่าเธอพร้อมจะเป็นหัวหน้าชั้นมากกว่าเพื่อนคนอ่ืนๆ หนึ่งละ เพราะเธอเคยเป็นหัวหน้าชั้นมาตลอดต้ังแต่ ป.หนึ่ง และสอง ปีนี้เธอก็ท�ำหน้าท่ี หัวหน้าชั้นช่ัวคราวมาหนึ่งสัปดาห์ จนถึงเมื่อวานที่ครูไสวบอกกับนักเรียนทุกคน ก่อนที่เธอจะน�ำสวดมนต์...พรุ่งนเ้ี ราจะเลือกหวั หนา้ ชั้น จอ้ งมองธงไตรรงคป์ ลิวไสว คอ่ ยๆ ไตข่ ึน้ จนถงึ ยอดเสา สารภีไม่ร้วู ่าทำ� ไม วันน้ีเธอถึงร้องเพลงชาติดังกังวานกว่าทุกวัน ทั้งที่แดดจัดจ้ายามแปดนาฬิกาส่อง กลางกระหมอ่ มเดก็ นกั เรยี นทกุ คนทเี่ ขา้ แถวกลางสนาม เหยยี บหญา้ เขยี วอมนำ�้ ตาล ข้ึนหร็อมแหร็ม เด็กหญิงกลั้นหัวเราะจนสุดความสามารถเม่ือโยงความบางของ วชั พชื กบั ผมศรี ษะของครใู หญต่ ามทไ่ี ดย้ นิ ลงุ นกั การบน่ อบุ อบิ เมอ่ื คลอ้ ยหลงั คนถกู นินทาว่าขี้ใจน้อย หลังจากท่ีรับค�ำสั่งให้ไปช่วยถากหญ้าในสวนล�ำไยของครูพร้อม รอยยมิ้ ประจบ...ลงุ นกั การแกก่ วา่ พอ่ ยงั ตอ้ งรบั ฟงั แบบเดก็ ตอ่ หนา้ ครใู หญ่ สารภคี ดิ ว่าคงเปน็ เพราะลุงแกช่อื เลก็ หรอื เปล่า ถงึ ตอ้ งฟงั ครใู หญ่ชือ่ เบิม้ มแี ตเ่ ดก็ ทยี่ งั ตอ้ งเพมิ่ ความแขง็ แกรง่ ของกระดกู ดว้ ยวติ ามนิ ดี ครใู หญก่ ลา่ ว ในวันหนึ่ง น่ันปะไร ครูอื่นแม้จะไม่ใหญ่ถึงได้ยืนหลบแดดใต้ร่มชายคาในอาคาร ถ้าเป็นวันอื่นสารภีคงจะทนไหวเพ่ือกระดูกท่ีแข็งแกร่ง แต่วันนี้สารภีตื่นเต้นจน แดดกลา้ นน้ั พารอ้ นระยบั สารภสี งสยั ถา้ แดดดกี บั รา่ งกายขนาดนน้ั เธอและนกั เรยี น คนอนื่ ๆ มกิ ลายเปน็ พวกเหน็ แกต่ วั หรอกหรอื ในเมอื่ ครสู อนใหน้ กั เรยี นทกุ คนเออื้ เฟอ้ื ต่อคนชรา...ครูท้ังนอ้ ยท้งั ใหญ่ควรไดร้ บั ไอแดดดๆี มีคุณประโยชน์บ้าง สารภีอยาก เออื้ เฟื้อ รม่ เงาในตวั อาคารใหค้ วามชมุ่ ฉำ�่ ผวิ กาย แตห่ วั ใจของสารภกี ลบั ยง่ิ รอ้ นรมุ่ เมื่อเลิกแถวเดินเข้าห้องเรียน ไม่ต่างจากพ่อท่ีเหงื่อแตกพล่ักตอนนับคะแนนเสียง ของลุงเม่ือปีกลาย ห้าสิบต่อสิบเอ็ดเสียง ลุงชนะการเลือกตั้งอย่างเป็นเอกฉันท์ 230 วรรณกรรมรางวลั พานแวน่ ฟา้ Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟา้

พ่อบอกทุกคนอยา่ งยินดี แต่สารภีสงสยั ไหนพ่อบอกวา่ บ้านใตม้ ีชาวบา้ นเกือบหา้ รอ้ ยคน “เดก็ ๆ กบั คนแกไ่ มน่ บั ส”ิ พอ่ วา่ อยา่ งนนั้ สารภยี อมรบั แมอ้ ยากจะบอกวา่ เดก็ หรอื คนแกก่ เ็ ปน็ คนเหมือนกบั พอ่ แม่ แลว้ ก็พวกลุงๆ อาๆ นน่ั แหละ แต่ถึงจะ กนั คนแกแ่ บบยายกบั เดก็ อยา่ งสารภอี อกไปเดก็ หญงิ นบั นว้ิ ดแู ลว้ พบวา่ คนปกตกิ น็ า่ หลายรอ้ ยคนอยู่ ห้าสิบเสยี งตอ่ หลายร้อยน่มี นั มากไหมนะ “มากสิ น่ีแหละเสียงขา้ งมาก” สารภีจำ� คำ� ท่ีพอ่ ยนื ยนั กับทกุ ๆ คนได้ ถ้า พอ่ ยืนยนั มนั กต็ อ้ งมากตามนนั้ แหละ เสียงที่ไมเ่ ปลง่ ออกมามันไมม่ คี วามหมาย... พอ่ ส�ำทบั สารภีหวังว่าจะเดินตามรอยเทา้ ลงุ ปั้น ไดเ้ สยี งข้างมากบา้ ง “นกั เรยี นกราบ” สารภกี ลา่ วนำ� นกั เรยี นในหอ้ ง ป.๓ ทบั ๑ เมอ่ื ครเู ดนิ เขา้ มาในหอ้ ง ครไู สวอายพุ อๆ กับแมแ่ ตย่ งั ไมม่ ีลูก สารภไี ด้ยินพ่ี ป.โตๆ เรียกครูวา่ สาว ทึนทึก สารภเี คยถามว่าเหมือนมะพรา้ วไหม พวกพี่ ป.โตๆ ไมต่ อบ กลบั ไลต่ ะเพดิ สารภใี ห้ไปเล่นทอ่ี น่ื สารภีคดิ จะถามครเู ร่อื งทึนทกึ แต่ครูไสวเฮีย้ บที่สุดในโรงเรยี น ใครๆ ก็กลัวกันท้ังน้ัน สารภเี ลยเก็บความสงสยั ไว้ คำ� ว่าทึนทกึ ฟงั ดูไม่นา่ จะดีกบั คน ไม่เหมือนมะพร้าวท่ียิ่งทึนทึกย่ิงอร่อย แล้วถ้าดีจริง พวกพ่ีๆ ป.โตคงไม่แอบพูด ลับหลัง ครูไสวยืนน่ิง กวาดสายตาไปทั่วห้อง ขยับแว่นกรอบรูปส่ีเหล่ียมผืนผ้า กระจกหนาเตอะก้มศีรษะรับค�ำสวัสดีค่ะ/ครับคุณครู ด้วยสีหน้าเรียบ อมรอยยิ้ม น้อยๆ อย่างพึงใจท่ีมุมปาก สารภีแอบดีใจ ครูไสวคงพอใจท่ีเธอท�ำหน้าที่ที่ได้รับ มอบหมายอยา่ งครบถว้ น “ก่อนจะเรม่ิ เรยี น ครูขอประกาศ...” สารภใี จเต้น ฉีกยิม้ กว้าง เหมอื นดอกไม้ตูมกำ� ลังคลีก่ ลีบทีละนอ้ ย แต่ยัง ไม่ทันได้เบ่งบานเต็มดอกดีนักก็ถูกเด็ดท้ิงริมทางเสียก่อน เมื่อประกาศของครูไสว จบลงดว้ ยการแตง่ ตงั้ ให้ ด.ช.ทรงพลเปน็ หวั หนา้ หอ้ ง สารภยี งั งงๆ แตท่ รงพลเหมอื น ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 231 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟ้า

จะเตรียมตัวอยู่แล้ว เด็กชายไม่มีทีท่าขัดเขินเลยแม้แต่น้อยตอนท่ีลุกขึ้นและ โค้งค�ำนับครูไสว นี่ขนาดทรงพลเพ่ิงย้ายมาเรียนท่ีนี่พร้อมกับพ่อท่ีย้ายมาเป็น ครใู หญ่นะ แล้วทีส่ ำ� คัญกวา่ นนั้ สารภยี งั ไมไ่ ด้เลือกใครเลย ไมม่ ีใครในหอ้ งได้เลือก อะไรเลย ยกเวน้ ครไู สว ถงึ สารภจี ะกลวั ครดู ุ แตก่ ช็ มู อื ขวาขน้ึ โดยอตั โนมตั เิ มอื่ มสี งิ่ ที่ เธอไมเ่ ข้าใจ สารภชี ูมอื ขวาบ่อยกวา่ คนอน่ื ในหอ้ ง คงเปน็ เพราะเธอโง่กวา่ คนอื่นถงึ ไม่ค่อยเขา้ ใจอะไรง่ายๆ และเจา้ ปัญหา ครูไสวดเุ ธอบ่อยคร้ัง “คุณครูขา เราจะไม่เลือกหัวหน้าห้องเหมือนเลือกผู้ใหญ่บ้านหรือคะ” สารภถี ามเสยี งดงั ยงั ไมท่ นั รอใหค้ รไู สวชส้ี ง่ั ใหถ้ ามได้ แตม่ นั เปน็ กรณจี ำ� เปน็ เพราะ ครไู สวกำ� ลงั เขยี นชอ่ื หวั หนา้ หอ้ งคนใหมล่ งบนกระดานดำ� หนั หลงั ใหก้ บั นกั เรยี นใน หอ้ ง คุณครูสาวใหญห่ นั ขวับ “สารภี ครูยังไม่ทันอนุญาตให้พูด เธอโพล่งข้ึนมาเสียก่อนแบบน้ี เสีย มารยาทมาก ท�ำเหมือนไม่เคารพผู้ใหญ่ แต่เอาเถอะครั้งนค้ี รูจะผอ่ นผนั ให้ เธอว่า ยังไงนะ ท�ำไมเราไม่เลือกหัวหน้าห้องหรือนี่ไง ครูเลือกแล้วไง เลือก ด.ช.ทรงพล ท่คี รเู หน็ วา่ เหมาะสม” “หนูหมายถึงแบบเลือกที่ทุกคนต้องโหวตให้ได้เสียงข้างมาก” เด็กหญิง ฉวยเอาคำ� ทไ่ี ดย้ นิ พอ่ พดู บอ่ ยมาใชจ้ ะไดไ้ มผ่ ดิ พลาด ครไู สวคงจะเขา้ ใจความหมายดี แต่ดูเหมือนค�ำน้ีจะไม่เหมาะกับเด็กแบบสารภี นัยน์ตาหลังเลนส์หนาของครูไสว วาวโรจน์ จ้องสารภีเขม็ง หากเป็นการทดลองในชั่วโมงวิทยาศาสตร์ สารภีคง มอดไหมเ้ หมอื นเศษกระดาษท่คี รใู ช้แว่นขยายสอ่ งกลางแสงแดด “อืม...เธอเรยี กร้องสทิ ธิใช่ไหม ไดส้ ิ ครจู ะให้โหวต เอ้า ไหนใครไม่อยาก ได้ทรงพลเป็นหัวหน้าหอ้ งยกมือข้นึ ” ความเงียบปกคลุมไปทั่วห้อง ป.๓ ทับ ๑ กระท่ังสารภีที่ครูหลายคนให้ สมญาวา่ แมห่ นทู ำ� ไมยงั กม้ หนา้ แขนขวาตกลงแนบลำ� ตวั สารภอี ยากยกมอื แตไ่ มใ่ ช่ แบบนี้ ไมใ่ ชย่ กมอื เพอื่ จะบอกวา่ ไมเ่ ลอื ก สารภเี กรงใจเพอื่ น ทรงพลจะเสยี ใจ สารภี คิดว่าอย่างนั้น 232 วรรณกรรมรางวลั พานแวน่ ฟ้า Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

๔ แต่ตอนน้ีสารภีเร่ิมเสียใจแล้ว เพื่อนคนอ่ืนจะเสียใจไหมท่ีไม่ได้ยกมือใน วันน้นั สารภไี มร่ ู้ ทุกวนั น้ที รงพลเป็นคนบอกนักเรยี นกราบแทนสารภี รวบรวมเกบ็ การบา้ นเพอ่ื นรว่ มหอ้ งไปสง่ ทโ่ี ตะ๊ ครไู สวดา้ นหลงั หอ้ ง น�ำสวดมนต์ บอกจดแทนครู และคอยจดชอื่ คนคยุ กนั ในหอ้ งเรยี นไวฟ้ อ้ งเวลาครไู มอ่ ยู่ ทรงพลจะถอื ไมเ้ รยี วแทน ครู เดนิ ไปรอบๆ หอ้ งแบบครู เคาะลงบนโต๊ะหากเพื่อนคนไหนไมเ่ ช่อื ฟัง งานของ หัวหน้าห้อง ทรงพลท�ำหมดยกเว้นการท�ำความสะอาด และจัดโต๊ะท�ำงานของครู ไสวยังคงตกเป็นของสารภีเหมือนเดิม เพราะทรงพลออกค�ำส่ัง ยกเว้นดอกไม้... ทรงพลจะตัดดอกไม้ที่ลุงภารโรงปลูกไว้ภายในโรงเรียนมาปักแจกันบนโต๊ะครูไสว แล้วก็รอยิ้มรบั คำ� ชม สารภแี ละทกุ คนตอ้ งทำ� ตามคำ� สง่ั หวั หนา้ หอ้ ง ซง่ึ สารภไี มเ่ ดอื ดรอ้ นนกั กบั การตอ้ งทำ� ตามในสงิ่ ทค่ี วรทำ� แตเ่ รอ่ื งบางอยา่ ง เชน่ สง่ สมดุ การบา้ นใหท้ รงพลลอก กอ่ น หรอื ตอ้ งซอื้ ขนมทท่ี รงพลนำ� มาขาย หรอื ...ไมเ่ ลน่ กบั คนทที่ รงพลไมช่ อบ สารภี สงสัยว่ามันใช่หรือ แต่ถ้าใครไม่ยอมท�ำตามทรงพลจะจดช่ือไว้แล้วบอกครูไสวว่า คนนไี้ มเ่ ชอ่ื ฟงั แอบคยุ กนั เวลาทคี่ รไู มอ่ ยู่ และทที่ ำ� ใหส้ ารภเี สยี ใจหนกั ขนึ้ คอื ทรงพล ไม่ไดอ้ ยากเปน็ หวั หนา้ ทกุ คนเฉพาะในหอ้ งเรยี น แตก่ ลางสนาม ตอนพักเท่ยี ง หรือ หลงั เลิกเรียน ทรงพลก็ยงั เป็นหัวหน้าไมย่ อมเวน้ ว่าง แมบ่ ่นกบั สารภีวา่ ลุงปนั้ สวม หวั โขนเปน็ ผู้ใหญ่บา้ นตลอดเวลา ไมเ่ วน้ แม้แตก่ บั ยาย แตส่ ารภีชอบที่พ่สี าวบอกว่า ลุงปั้นเหมือนพระเอกลิเกลงจากเวทีทั้งชฎามากกว่า จะต่างกันที่พระเอกลิเกกับ ลงุ ปน้ั ไมไ่ ดบ้ งั คบั ใหใ้ ครทำ� อะไรตามใจชอบตลอดเวลา ถา้ โรงเรยี นเปน็ จกั รวาลของ สารภแี ละเพอ่ื นๆ ทรงพลกท็ ำ� ตวั เปน็ ดาวฤกษด์ วงโตแลว้ ทกุ คนตอ้ งโคจรรอบๆ เปน็ ดาวบรวิ าร ขนาดจะเล่นโมราเรยี กชอ่ื กเ็ ถอะ “ทรงพล” นธิ ิร้องเรียกชื่อเพื่อนทนั ทที ่ีโยนลกู เทนนสิ ขึน้ ฟา้ ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 233 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟา้

คนอน่ื แตกฮือวิง่ หนี สวนทางกับทรงพลทจ่ี ะต้องควา้ มันไวก้ อ่ นท่บี อลจะ เดง้ บนพน้ื เกนิ หนง่ึ ครง้ั ตามกตกิ าของโมราเรยี กชอ่ื แตต่ อนทที่ รงพลรบั ลกู บอลไดน้ น้ั ใครๆ ก็เห็นว่าบอลเด้งลงพ้ืนเป็นครั้งท่ีสอง สารภีกับเพื่อนคนอื่นหยุดนิ่งอยู่กับที่ หัวเราะกันคิกคักทั้งที่รู้สึกหนาวๆ ร้อนๆ ว่าจะโดนทรงพลปาเอาด้วยลูกเทนนิส ในมือ แตแ่ ทนทีจ่ ะท�ำตามกติกา ทรงพลกลับโยนบอลขน้ึ กลางอากาศ เม่อื เห็นวา่ ทุกคนไกลเกินระยะจะขว้างถงึ “สารภี” ทรงพลเล่นต่อหน้าตาเฉย ร้องเรียกสารภี เด็กหญิงได้ยินเต็ม สองหู แตไ่ มไ่ ดร้ บี วง่ิ ไปรบั ลกู บอลเมอื่ ถกู เรยี กชอื่ เพอ่ื นคนอน่ื ๆ กพ็ ลอยยนื งง ทรงพล ควรจะเลอื กปาเพอ่ื นคนใดคนหนงึ่ สิ ถา้ ปาถกู ใครคนนน้ั จะตอ้ งเสยี นอ่ ง แตถ่ า้ ปาไม่ ถกู ทรงพลน่ันแหละจะตอ้ งเสยี น่อง ยืนเป็นเป้าน่งิ ให้ทกุ คนปาเอาเจบ็ ๆ “ไม่ใช่แบบนั้นสิทรงพล ก็เธอมารับบอลไม่ทัน เธอก็ต้องเลือกปาเพ่ือน ไมใ่ ชเ่ ลน่ ตอ่ แบบน้ี ผดิ กติกานี่” สารภเี ดินไปหยบิ ลูกเทนนสิ ที่เด้งข้ึนลงหลายครงั้ ท่ี กระทบพนื้ จนหมดแรงนอนนงิ่ บนสนาม “ทโี่ รงเรียนเกา่ ของเราเล่นแบบนี้ เดง้ ได้ต้งั สามครั้ง” ทรงพลไม่ยอมรับ “แต่ทีน่ เ่ี ราเล่นกนั มาแบบน้ี เด้งไดค้ รัง้ เดยี ว” สารภไี ม่ยอมเหมือนกัน “แล้วไงล่ะ เปลี่ยนไม่ได้เหรอ กฎทุกกฎมีข้อยกเว้น พ่อเราบอก” พอ ทรงพลอา้ งถงึ พอ่ ทเี่ ปน็ ครใู หญ่ เดก็ หลายคนทฮี่ อื ฮาอยกู่ บั สารภเี รม่ิ เงยี บไป แตส่ ารภี ยังไม่เงียบ “เปล่ยี นไดส้ ิ ถ้าบอกกนั ก่อน แล้วทุกคนเหน็ ดว้ ย ถ้าไมบ่ อกกอ่ นกต็ ้องใช้ กตกิ าเดมิ จะมาอ้างแบบน้ีไดไ้ ง ข้ีโกงน่”ี “เราไม่ได้โกง แต่เธอน่ันแหละเร่ืองมาก ไหนล่ะ ใครไม่เห็นด้วยกับเรา ยกมอื ขนึ้ สิ มไี หม” ทรงพลเรม่ิ เสยี งแขง็ กวาดสายตามองเพอ่ื นๆ แลว้ มาหยดุ นงิ่ อยู่ ตรงสารภที ช่ี มู อื ขวาหราอยคู่ นเดยี ว “แคเ่ ธอคนเดยี วเองนะ เหน็ มะ เราบอกแลว้ วา่ เธอเรอ่ื งมาก คนอนื่ ไมเ่ หน็ จะเปน็ ไรเลยใชไ่ หม” ทรงพลถามอกี ครงั้ แตท่ กุ คนยงั กม้ หน้านง่ิ 234 วรรณกรรมรางวลั พานแวน่ ฟา้ Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟา้

“ลูกบอลก็ของเรา ถา้ ไมเ่ หน็ ดว้ ยกับเรากเ็ อาบอลเราคนื มา ไมต่ ้องเล่นกัน แล้วล่ะ” ทรงพลเดินมากระชากลูกเทนนิสออกจากมือสารภี เดินบ่นพึมพ�ำเรื่อง เพื่อนไม่สำ� นึกบุญคุณ กนิ ขนมที่เอามาแจกฟรีทุกวนั แตก่ ลบั ไมม่ ีนำ�้ ใจสนับสนุนเขา กะอีแค่เปล่ียนกติกานิดๆ หน่อยๆ ไม่ใช่เร่ืองร้ายแรงอะไร ทรงพลเดินไปไกลแล้ว สารภยี งั อยทู่ า่ มกลางเพอื่ นคนอนื่ ทก่ี ำ� ลงั มองขวาง...เพราะความเรอ่ื งมากของสารภี คนเดยี วแทๆ้ ทำ� ใหท้ กุ คนตอ้ งน่งั เงียบหงอย รอคอยเวลาท่รี ะฆังเขา้ เรยี นดงั ข้นึ ๕ ตอนน้ีกลายเป็นสารภีเร่ืองเยอะ สารภีคิดว่าจะถามครูไสวในวิชาหน้าท่ี พลเมอื งว่ากตกิ าคืออะไรกันแน่ เราต้องยดึ ถือมันแคไ่ หน และคำ� ส่ัง เราต้องท�ำตาม ทุกอยา่ งไหม สารภีอยากถามแตก่ ก็ ลัวครูไสว เดก็ หญงิ คดิ ว่าเรอ่ื งโมราเรยี กชื่อเธอ ไม่น่าจะผดิ พอ่ เคยบน่ พๆี่ นักศึกษาเรือ่ งไม่เคารพกตกิ า นที่ รงพลกไ็ ม่เคารพกติกา ถงึ จะถกู มองวา่ เรอ่ื งมาก สารภไี มน่ า่ จะผดิ แตเ่ รอื่ งไมย่ อมใหท้ รงพลลอกการบา้ นนี่ สารภีไม่แน่ใจว่าก�ำลังท้าทายอ�ำนาจครูไสวเหมือนท่ีพ่อว่าพวกนักศึกษาท้าทาย อำ� นาจรฐั ไหม สารภชี อบตามยายไปวดั ตอนวนั พระใหญเ่ พราะมขี นม มขี องกนิ เหลอื เยอะ แยะให้ขนกลับบ้าน ตอนท่ีรอหลวงพ่อแจกขนม สารภีต้องนั่งฟังค�ำสอนของท่าน เสยี ก่อน ทา่ นสอนวา่ หากเราตงั้ คำ� ถามว่าพระพุทธองค์มจี รงิ ไหม เท่ากบั เราไม่เชอื่ วา่ พระพทุ ธเจา้ มตี วั ตนจรงิ ๆ ในความเชอื่ มน่ั ตอ้ งไมก่ งั วลสงสยั สารภถี ามครไู สว ครู บอกใหไ้ ปอา่ นหนงั สอื แบบเรยี นวชิ าศลี ธรรม ถา้ หนงั สอื เขยี นไวอ้ ยา่ งไรแสดงวา่ เปน็ อย่างน้ัน และถ้าสารภีตอบค�ำถามวิชาศีลธรรมเป็นอย่างอ่ืน นอกเหนือไปจากที่ หนังสอื เขยี นบอก สารภีกไ็ มไ่ ดค้ ะแนน และจะสอบตก สารภตี อบตามน้นั ตามที่ หนังสือเขียนบอกไว้ สารภีเลยไม่กล้าถามครู ได้แต่หาค�ำตอบเอาเอง เธอรู้ว่าการ ไมย่ อมใหท้ รงพลลอกการบา้ นเปน็ การขดั คำ� สงั่ หวั หนา้ หอ้ ง แตก่ ารขดั คำ� สงั่ หวั หนา้ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 235 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟา้

ห้องหมายถึงการไม่นับถือครูไสวได้อย่างไรกัน ทรงพลบอกว่าสารภีก�ำลังท้าทาย อ�ำนาจของเสียงส่วนมาก...ทุกคนให้ทรงพลลอกการบ้านแลกกับลูกอมรสอร่อยท่ี ไมม่ ขี ายแถวน.ี้ ..ใครๆ กย็ อม สารภไี มย่ อมเทา่ กบั สารภแี ปลกประหลาด ทรงพลบอก วา่ มนั เรยี กวา่ แตกแยก และสารภคี วรจะปรองดองกบั เขา ไมท่ ำ� ใหค้ รไู สวตอ้ งหนกั ใจ สารภีคิดว่าคนหนักใจไม่น่าจะใช่ครูไสว แต่เป็นสารภี ครูไสวมีไม้เรียว แต่สารภี มอื เปลา่ สารภอี ยากปรกึ ษาพอ่ แตพ่ อ่ ดทุ กุ ครงั้ ทสี่ ารภอี า้ ปาก มหิ นำ� ซำ�้ พอ่ กบั พวก ลุงๆ อาๆ ก�ำลงั มปี ญั หาใหญม่ ากกวา่ ปญั หาของสารภ.ี ..ราคาข้าวโพดตกตำ่� สารภี ได้ยินพ่อครางตอนกุมขมับ ผู้ใหญ่ปั้นลุงของสารภีก�ำลังชักชวนให้พวกพ่อกับลุงๆ อาๆ และชาวไรใ่ นบา้ นใตพ้ ากนั แสดงพลงั เรยี กรอ้ งเงนิ ประกนั ใหท้ ดั เทยี มกบั หมอู่ นื่ ทม่ี พี วก อบต. คอยชว่ ยเหลอื สารภเี หน็ ลงุ บญุ กระซบิ กบั พอ่ สารภคี ดิ วา่ ลงุ บญุ คงจะ บอกพอ่ วา่ ลงุ เขา้ ใจความคดิ จะไปชว่ ยพวกบา้ นเหนอื เพราะอะไร ครง้ั ตอ่ ไปอาจจะมี อบต. เปน็ คนบา้ นใต้ “เราต้องแสดงพลังประชาชน” พวกพ่อ ลุงๆ และอาๆ พากันกำ� ดา้ มพรา้ ชขู ึ้นเหนือหวั ร้องตะโกนตามลงุ ผใู้ หญป่ น้ั เสยี งดงั กระหมึ่ สารภมี องพวกผใู้ หญพ่ ากนั เดนิ ออกไปเปน็ กลมุ่ มงุ่ หนา้ ไป ยงั บา้ นนายก อบต. สารภรี อพอ่ จนคำ�่ เพอื่ จะถกู ดเุ มอ่ื ยกมอื ถามพอ่ วา่ พลงั ประชาชน เหมือนกบั พลังแสงอาทติ ยไ์ หม “ไม่ใช่เร่ืองของเด็ก” พ่อตวาดแล้วไล่สารภีไปนอน กว่าสารภีจะหลับก็ เกือบดึกคล้อย...พลังงานคือส่ิงที่ท�ำงานได้ ถ้าพลังประชาชนท�ำให้พ่อได้รับเงิน ประกนั ราคาขา้ วโพดเพม่ิ กน็ า่ จะเปน็ พลงั งานชนดิ หนง่ึ เหมอื นพลงั งานแสงอาทติ ยส์ ิ พรุ่งน้ีสารภีคิดวา่ จะไปหาค�ำตอบใหม้ ัน่ ใจอกี ครงั้ ในแบบเรยี นวทิ ยาศาสตร์ 236 วรรณกรรมรางวลั พานแว่นฟา้ Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

๖ ครูไสวอนุญาตให้นักเรียนไปด่ืมน้�ำ ปัสสาวะได้ในช่วงพักระหว่างชั่วโมง ภาษาไทยกบั เลขคณิต เพอ่ื นรว่ มโตะ๊ ของสารภีแอบหยิบขนมไขอ่ อกมากนิ บรรเทา ความหวิ กอ่ นจะถงึ เวลาพกั เทยี่ ง ขนมไขฝ่ มี อื เมยี ครใู หญท่ ท่ี รงพลหวิ้ ตะกรา้ เดนิ ขาย หลงั จากทบ่ี อกทำ� ความเคารพครไู สวตอนเชา้ และเลอื กขนมชนิ้ ทสี่ วยทส่ี ดุ วางไวบ้ น โต๊ะครูหลงั หอ้ งเรียน สารภีไม่ได้ซื้อขนมไข่ แต่มขี ้าวตม้ มดั ท่ีแมท่ ำ� มารองท้อง แอบ กัดไปได้เพียงค�ำเดียว เสียงทรงอ�ำนาจของครูไสวก็ดังขึ้น สารภีท�ำผิด กินขนมใน ห้องเรยี น “คนอ่ืนก็กิน” สารภีแย้ง ตกใจจนน้�ำตาคลอที่ครูไสวเร่งเสียงดังข้ึนอีก ครูต�ำหนิว่าสารภีเถียงค�ำไม่ตกฟาก ท�ำผิดแล้วยังให้ร้ายคนอ่ืน ครูไสวเรียกสารภี ออกไปยนื กอดอกหนา้ หอ้ ง สารภไี มอ่ ยากทำ� ตาม แตค่ รลู ากสารภอี อกไป รอ้ งสง่ั ให้ ทรงพลไปหยบิ ไมเ้ รียวมา เจ็บไหม สารภถี ามตัวเอง เจ็บสิ ถงึ จะมกี ระโปรงรองรับ แรงหวดทุเลาไปมาก แตท่ ่ีต้นขาของสารภีมีรอยแดงๆ พาดขวาง สารภไี มไ่ ดบ้ อกใครเรอื่ งโดนตี ขนื บอกอาจจะโดนพอ่ หวดซำ�้ อกี โดยเฉพาะ สารภีมีความผิดจริงๆ นั่นแหละท่ีกินขนมในห้องเรียน แต่สารภีหิวน่ี เม่ือท้องหิว ก็ตอ้ งกนิ หลวงพ่อเคยบอกว่ามนั เปน็ ธรรมชาติ เพยี งแต่สารภสี งสยั ว่าทำ� ไมโดนตี อยคู่ นเดยี ว แตส่ ารภไี มค่ ดิ จะถามครอู กี แลว้ ถามแลว้ ครไู มเ่ ขา้ ใจคดิ วา่ สารภที า้ ทาย ทำ� ไมไม่มีใครคดิ วา่ สารภถี ามเพราะความไม่รูบ้ า้ งนะ โตแล้วก็รเู้ อง พอ่ บอกบอ่ ยๆ น่ีสารภยี งั ไมโ่ ต สารภีกเ็ ลยยงั ไมร่ ูส้ ิถึงต้องถาม แต่สารภคี ิดได้แลว้ ตอ่ ไปสารภจี ะ ไมถ่ ามใคร แตช่ ยั ชนะของพอ่ กบั ลงุ ๆ อาๆ ทำ� ใหส้ ารภสี งสยั อกี วา่ สารภนี า่ จะมสี ทิ ธิ์ ถามสิ เหมอื นพอ่ กับพวกลงุ ๆ อาๆ ท่ไี ปถามหาความชอบธรรมในเงนิ ชดเชยราคา ขา้ วโพด เยน็ นัน้ พ่อหยิบไส้กรอกฝร่ังทซี่ ื้อมาจากหน้าตลาดเพอื่ ฉลองชยั ชนะ ส่งให้ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 237 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

สารภหี น่ึงไม้ มันอรอ่ ยมาก แตค่ นละแบบกับไสก้ รอกข้าวทแี่ ม่ท�ำเอง...ชัยชนะมนั หอมอรอ่ ยแบบนี้น่เี อง พ่อหัวเราะรา่ อารมณด์ ี ไมด่ ุสารภเี ลยเย็นนัน้ ๗ “วิทยาศาสตร์คือสิ่งท่ีพิสูจน์ได้” ครูไสวเร่ิมหลังจากที่เรียกให้ทรงพลไป วาดภาพจกั รวาลบนกระดานดำ� มดี วงอาทติ ยเ์ ปน็ ศนู ยก์ ลางและดาวเคราะหท์ กุ ดวง ในระบบจะต้องหมุนรอบดวงอาทิตย์ รวมท้ังโลกเราด้วย สารภีอยากให้ทรงพลใช้ ชอล์กสเี หลอื งระบายดวงจนั ทร์ แล้ววาดกระตา่ ยไวใ้ นน้นั สักตัว “สารภ.ี ..สารภี” สารภีสะดุ้ง หลุดจากภวังค์เมื่อถูกเสียงแหลมสูงเรียกช่ือเป็นคร้ังท่ีสอง ครูไสวมีสีหน้าหงุดหงิดที่ต้องทวนค�ำถามที่ตั้งอีกคร้ัง อะไรมีขนาดใหญ่ท่ีสุด โลก ดวงจันทร์ ดวงอาทิตย์ “เออ่ ...” สารภอี กึ อกั อยนู่ าน กอ่ นจะตอบอยา่ งลงั เลวา่ นา่ จะเปน็ โลก ตอบ แลว้ รีบกม้ หนา้ ไมก่ ล้าสบตาทผ่ี ใู้ หญ่เรียกว่าตาเขียว ทงั้ ที่ตาครูไสวยงั คงมีสีด�ำ แลว้ สารภคี ดิ วา่ ตวั เองคงจะไดร้ บั รคู้ ำ� ตอบวา่ ดวงอาทติ ยใ์ หญท่ สี่ ดุ ในจกั รวาลพรอ้ มกบั รู้ รสขมของบอระเพด็ เชน่ ทกุ ครง้ั ทนี่ กั เรยี นตอบคำ� ถามผดิ แตห่ ลงั จากทสี่ ารภพี ยายาม อธิบายให้ครูฟังว่าท�ำไมเธอถึงคิดว่าโลกใหญ่ท่ีสุด เรื่องกลับบานปลายกลายเป็น สารภีกลา่ วหาวา่ ครโู กหก...สารภเี ปล่านะ “วันก่อนหนหู ยบิ เหรียญบาทมาส่อง แล้วมองไม่เห็นดวงอาทติ ย์เลย แลว้ ดวงอาทิตย์จะใหญท่ ีส่ ดุ ไดย้ ังไง” แค่นแี้ หละท่สี ารภแี ย้งครู ก็มันจริงอย่างนนั้ นน่ี า สารภเี อาเหรยี ญมาสอ่ งใกลๆ้ ตา ขนาดเปน็ เหรยี ญบาทรนุ่ ใหมข่ นาดเลก็ นะ ยงั มอง ไมเ่ หน็ ดวงอาทติ ย์ กต็ อ้ งแปลวา่ ดวงอาทิตยเ์ ล็กกว่า ถงึ ถกู เหรียญบาทบงั มดิ ใชไ่ หม ล่ะ พอลองท�ำกับพระจันทร์ก็ได้ผลเหมือนกัน แล้วเหรียญบาทเล็กกว่าก�ำมือของ 238 วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟา้

สารภที ่ยี นื อยู่บนโลกกว้างใหญ่ แค่นท้ี ุกคนกน็ า่ จะคิดได้สวิ า่ โลกใหญ่ท่ีสดุ สารภีไม่เห็นด้วยนัก แต่ต้องเดินมายืนกอดอกหน้าช้ันเรียนเพราะถูก ทรงพลผลกั ออกมา “หนไู มผ่ ดิ ” สารภขี อโทษครแู ลว้ แตไ่ มย่ อมรบั ผดิ กส็ ารภไี มร่ .ู้ .. ครูไสวโกรธหนักจะไล่สารภีออกจากห้องเรียน สารภีมองปลายไม้เรียวที่ครูไสว กวดั แกวง่ ในมืออย่างหวาดกลวั ขวับที่สามแล้วครูไสวย่ิงแผดเสียงดังกว่าเดิมที่สารภีด้ือด้านไม่ยอมรับผิด สารภกี ดั ฟนั แยง้ ไปวา่ จะตอ้ งยอมรบั ทำ� ไมในเมอื่ เธอไมผ่ ดิ สารภไี มไ่ ดท้ า้ ทายครไู สว แต่สารภีไม่รู้ ครูไสวตัวส่ันเทิ้ม เงื้อไม้เรียวท่ีนาบลงแล้วท้ิงรอยไว้บนก้นสารภีแล้ว ถึงสามครงั้ ขึน้ สงู อกี ครัง้ คราวน้ีสารภมี องตาม และก่อนที่ไม้จะหวดลงมานาบเนื้อ สารภีตัดสินใจแย่งมนั มาจากมือครู หกั เปน็ สองท่อน แล้วปาไม้เรยี วใสห่ นา้ ครไู สว ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 239 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟา้

อะไรกช็ ่าง สรุ ยิ า แดนล�ำโขง ๑. ความฝนั หลงั จากกฤต เรยี นจบ ปวส. สาขาชา่ งกอ่ สรา้ งจากวทิ ยาลยั เทคนคิ ประจำ� จังหวัด เขาก็เลือกเข้าท�ำงานกับบริษัทเอกชนรับเหมาก่อสร้าง ตระเวนท�ำงาน น้อยใหญ่ในต�ำแหน่งโฟร์แมน ท้ังก่อสร้างบ้าน ตึกระฟ้า เขื่อน ถนนหนทาง เขา ค่อยๆ สั่งสมประสบการณ์และทักษะการท�ำงาน ในระหว่างน้ีก็ใช้ความพากเพียร วริ ยิ ะอตุ สาหะเรยี นตอ่ ภาคคำ�่ จนจบปรญิ ญาตรี สาขาวศิ วกรรมโยธา เจา้ ของบรษิ ทั ไวใ้ จเขามากจงึ ยนิ ยอมใหเ้ ขาทำ� ธรุ กรรมทางการเงนิ ตลอดจนใหเ้ ปน็ ตวั แทนในการ แขง่ ขนั สอบราคา การประกวดราคาของทางราชการ เขาเปน็ กลจกั รและกญุ แจดอก สำ� คญั ท่ีบรษิ ัทประสบความสำ� เรจ็ แม้จะได้รับมอบอ�ำนาจจากเถ้าแก่ในการส่ังซื้อของได้ทุกอย่างในนาม บริษัท แต่ไม่มีเลยสักครั้งท่ีเขาจะยักยอกหรือทุจริตเงินของเถ้าแก่ไปแม้สตางค์ แดงเดยี ว ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 241 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเว่นฟา้

ความสตั ยซ์ อ่ื นี้ เถา้ แกไ่ ดย้ นิ จากปากหวั หนา้ คนงานหลายคนแลว้ และจาก การเฝ้าติดตามพฤติกรรมโฟร์แมนหนุ่มน้อยผู้น้ี เถ้าแก่ก็วางใจพร้อมที่จะวาง ตำ� แหนง่ ส�ำคญั ของบริษัทใหเ้ ขาดูแล รอเพยี งอายุและประสบการณ์ทม่ี ากกวา่ น้ี และปีท่หี กของการท�ำงาน เขากไ็ ด้รับตำ� แหน่งวิศวกรโครงการของบรษิ ัท เงินเดือนห้าหม่ืนบาท รถกระบะหนึ่งคัน บ้านพักท่ีไม่ต้องเช่า รวมท้ังเงินโบนัส ประจ�ำปีอกี นบั แสนบาท คอื สินนำ้� ใจและเครื่องพันธนาการใจอยา่ งยิ่งยวด กฤตถกู สอนจากรนุ่ พท่ี ี่เปน็ วศิ วกรบางคนวา่ เหล็กในแบบแปลนกอ่ สรา้ ง บางงานสามารถลดขนาดลงได้ เพราะผู้ออกแบบก�ำหนดขนาดหน้าตัดเหล็กใหญ่ เกนิ ไป มนั เกินจ�ำเปน็ ลดลงอีกสกั มิลสองมลิ กร็ ับแรงได้ปลอดภัย เพียงลดขนาดหน้าตัดเหล็กลงสักมิลหรือลดคุณภาพวัสดุก่อสร้างลง สักหน่อย เงินกเ็ หลอื เพิม่ ขึน้ เปน็ แสนๆ ความใจออ่ นแมจ้ ะเปน็ อปุ สรรคตอ่ ความซอ่ื ตรง แตก่ ไ็ มท่ ำ� ใหเ้ ขาหวน่ั ไหว ในเกียรติวิชาชีพวิศวกรรม บ่อยครั้งท่ีเขาผิดใจกับหัวหน้าคนงานรุ่นพี่เร่ืองการลด สเปกวัสดุก่อสรา้ ง จนถึงขั้นสั่งรอื้ ถอนโครงสรา้ ง เสา คาน การลดสเปกแม้มันจะ ท�ำให้บริษัทได้รับก�ำไรเพิ่มข้ึน แต่มันจะท�ำให้ศักด์ิศรีในวิชาชีพลดน้อยลง หลาย ไซต์งานท�ำให้เขาเกิดรู้สึกเหน่ือยหน่ายใจยิ่งนัก แต่หนึ่งเดียวท่ียึดโยงจิตใจเขาให้ ยนื หยัดอยไู่ ด้โดยมั่นคง คอื กำ� ลงั ใจจากแม่ แมบ่ อกกฤตหลายครง้ั วา่ ไมอ่ ยากเหน็ เขาตอ้ งเปน็ ลกู จา้ งคนอนื่ ตลอดชวี ติ งานดี เงนิ ดแี ตเ่ หนอ่ื ยสายตวั แทบขาด วงิ่ รอกหลายทหี่ ลายจงั หวดั ทำ� งานแทบไมม่ ี เสาร์ อาทติ ย์ ท�ำอย่างนี้ทกุ วันๆ อายุจะไม่ยนื แมอ่ ยากใหเ้ ขาอยู่เป็นหลกั แหลง่ มี ครอบครัวที่ม่ันคง ที่ทางเรือกสวนไร่นาก็มี แม่อยากให้เขากลับบ้านท�ำงานรับใช้ บ้านเกิด ตอบแทนคุณแผ่นดินเหมือนพ่อ พ่อเป็นได้แค่ลูกจ้างหลวง แม้ไม่ได้รับ ราชการแต่พ่อก็ภูมิใจและใฝ่ฝันอย่างสูงส่งว่า ลูกชายคนเดียวของพ่อจะสามารถ สอบเข้ารบั ราชการได้ กฤตพยายามบา่ ยเบยี่ งหลายครงั้ แตเ่ มอื่ เหน็ นำ�้ ตาแมเ่ ขากใ็ จออ่ น เขาบอก 242 วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟ้า

แมว่ า่ ความตง้ั ใจของพอ่ กบั แมท่ จี่ ะใหล้ กู รบั ราชการเปน็ สง่ิ ประเสรฐิ แตง่ านราชการ ไมใ่ ชจ่ ะเดินเข้าไปสมัครแล้วได้เป็นเลย มนั ตอ้ งสอบแข่งขนั กบั คนอกี ไม่รู้เท่าไหร่ แม่บอกว่าสอบได้หรือไม่ได้ ไม่เป็นไร แต่อยากให้ลูกลองไปสมัครดูก่อน อยา่ งน้อยก็ทำ� ใหว้ ญิ ญาณของพอ่ เปน็ สขุ แมจ่ ะบงั คบั ลูกคร้งั นีค้ รัง้ เดยี วเท่าน้นั ถา้ สอบไมไ่ ดแ้ มจ่ ะไม่ร้องขออีก จะใหล้ กู เดินตามสายทางท่ีลกู เลือก แตถ่ ้าสอบได้ ลกู ตอ้ งรับราชการ กฤตมเี วลาเพยี งหนงึ่ สปั ดาหส์ ำ� หรบั การเตรยี มตวั สอบ เขาใชเ้ วลาวา่ งจาก งานประจ�ำท่ีมีอย่างล้นมือตะลุยอ่านหนังสือ ซ่ึงก็เป็นเวลาเลยห้าทุ่มหกทุ่มไปแล้ว ทุกคืน การห่างหายจากต�ำรับต�ำราสร้างความท้อใจในการท�ำความเข้าใจเน้ือหา วิชาสอบอยไู่ มน่ อ้ ยโดยเฉพาะวิชาภาษาไทย เขารตู้ ัวดวี ่าเตรยี มตัวนอ้ ยมาก อาจสู้ คนอื่นไม่ได้ แต่ด้วยนิสัยจริงจัง ทุ่มเทท่ีติดตัวมาต้ังแต่วัยเด็ก ก็ไม่ได้ท�ำให้ท้อแท้ หมดหวังง่ายๆ เขาต้ังใจอย่างเต็มที่ แม้ข้อสอบส่วนใหญ่จะท�ำให้เขาถึงกับส่ันหัว เพราะจนปัญญาจะหาค�ำตอบได้ในระยะเวลาอันจ�ำกัด แต่เขาก็ได้ท�ำข้อสอบถึง วนิ าทสี ุดท้าย จนกรรมการคมุ หอ้ งสอบมาดงึ กระดาษคำ� ตอบจากมอื ผลสอบประกาศในเดอื นถัดมา เสียงแม่กระช่มุ กระชวยขณะพดู โทรศพั ท์ กบั กฤต “ผมเตรยี มตวั นอ้ ยไปหนอ่ ยแม่แตก่ ท็ ำ� เตม็ ทแี่ ล้ว” “ไม่เป็นไรลกู อยา่ งน้อยลกู ก็สอบติด แมจ้ ะตดิ เป็นคนสดุ ทา้ ย” เกือบปีผ่านไปอย่างรวดเร็ว ทุกอย่างในชีวิตของกฤตดูราบเรียบไม่มี อุปสรรคขวากหนามใดๆ เขายังท�ำหน้าที่เป็นวิศวกรโครงการ เขารับผิดชอบงาน มากขน้ึ งานทม่ี มี ลู คา่ ไมส่ งู มากนกั เถา้ แกใ่ หเ้ ขาลงนามแทนในสญั ญาได้ มนั เปน็ ความ ภมู ิใจอยา่ งสูงสุดชนดิ ท่ลี ูกน้องคนอื่นๆ ตอ้ งอิจฉา เชา้ วนั หนง่ึ ในเดอื นมถิ นุ ายน ฝนพรำ� แตเ่ ชา้ มดื กฤตยงั นอนหลบั ใหลอยใู่ น หอ้ งพกั เสียงเคาะประตูหนักๆ ของใครคนหนึ่งปลุกให้เขาลุกจากท่นี อน เขางวั เงยี ลกุ ขน้ึ ไปเปดิ ประตู เหน็ แมย่ นื ยม้ิ แปน้ ชดุ ผา้ ไหมทอมอื ของแมซ่ งึ่ เปยี กปอนไปทงั้ ชดุ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 243 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟา้

ข้างกายซ้ายขวาแม่เป็นน้าชายและน้าสาวยืนย้ิมแต้ไม่แพ้กัน เขาจากบ้านมานาน หลายปีแม่ไม่เคยมาเยี่ยมสักคร้ัง นี่เป็นครั้งแรก เขาดีใจจนน�้ำตาไหล แม่ยิ้มอย่าง เมตตากอ่ นยื่นจดหมายฉบบั หนง่ึ ให้เขาอา่ น กฤตรับมาอย่างงงๆ ซองจดหมายมีตราสัญลักษณ์ครุฑด�ำท่ีมุมซอง เขา ช�ำเลืองมองแม่แวบหน่ึง ก่อนดึงจดหมายออกมาคลี่อ่าน อ่านไปเพียงสองสาม บรรทัดกเ็ ขา้ ใจในการมาเยือนของแม่ แม่บอกว่าคนท่ีสอบได้ล�ำดับหนึ่งถึงห้าสิบคนแรกได้เป็นตัวจริงหมด แต่ อกี สามสบิ คนหลงั เขาขนึ้ บญั ชไี วห้ นงึ่ ปี ตำ� แหนง่ นายชา่ งโยธาวา่ งหลายจงั หวดั ดงั นนั้ เขาจึงเรยี กบรรจทุ ง้ั หมดเลย “ดใี จไหมลกู ” น�้ำตาแห่งความปีติของแม่ไหลพรากพร้อมรอยย้ิม มันเป็นรอยยิ้มและ หยาดน้�ำตาท่ีปลาบปล้ืมอย่างสุดซงึ้ จนเขาเองกย็ ม้ิ รบั ทั้งน้�ำตา กฤตนกึ ถึงภาพในอดีตขณะท่ีพ่อกำ� ลงั กม้ ๆ เงยๆ อยู่ในรางระบายนำ้� เสยี เหม็นๆ หลงั ตลาดสดเพอ่ื ขุดลอกท่อที่อุดตัน มนั เป็นงานอาสาชมุ ชนทีน่ ้อยคนนกั จะกล้าลงมือ หลังจากจบงานวันน้ัน แม่ต้องทายาแก้ผื่นคันให้พ่ออยู่เป็นอาทิตย์ ความเป็นจิตอาสาของพ่อปรากฏให้ผู้คนพบเห็นจนเป็นภาพชินตา วันหยุดเสาร์ อาทติ ยพ์ อ่ เอาถังน้�ำขึ้นรถกระบะแล้วตระเวนรดนำ้� ตน้ ไม้ตามสวนสาธารณะ บา้ งก็ จดจอ่ กบั การเกบ็ ขยะตามรมิ ถนนหนทางจนมดื ค่�ำ วนั งานบญุ ประเพณปี ระจ�ำปพี อ่ สาละวนกับงานตดิ ต้ังไฟฟา้ ส่องสวา่ งภายในวัดวนุ่ วายไปถงึ เยน็ ภาพจติ สาธารณะ ตรงึ ตราเขามาต้งั แตเ่ ด็ก ขณะทภ่ี าพของพ่อยืนยิ้มคา้ งบนบนั ไดอะลูมิเนยี ม ตายคา เขม็ ขดั เซฟตย้ี ดึ กบั เสาไฟฟา้ เพราะโดนกระแสไฟฟา้ ดดู กเ็ ปน็ ภาพทเ่ี ขาอยากทวงถาม ความยุติธรรมกับพญามัจจุราชว่า สมควรแล้วหรือที่มาพรากชีวิตคนดีๆ อย่างพ่อ โดยวธิ ีน้ี 244 วรรณกรรมรางวัลพานแวน่ ฟา้ Downlode จากเพจ รางวลั พานเเว่นฟา้

กฤตตัดสินใจลาออกจากบรษิ ัทรบั เหมาก่อสร้าง ทา่ มกลางความเสียดาย ของเถา้ แก่ ถงึ แมท้ า้ ยทีส่ ุด เถ้าแก่จะเสนอเงินเดอื นและสวสั ดิการเพ่มิ อีกเป็นหม่ืน กไ็ ม่สามารถเหน่ยี วรั้งพนั ธะสญั ญาระหวา่ งเขากบั แมไ่ ด้ ยส่ี ิบสอง กรกฎาคม ปี ๒๕๔๔ กฤตสวมชุดกากเี ดนิ ทางไปรายงานตัวที่ จงั หวดั เพอ่ื เขา้ รบั ราชการในตำ� แหนง่ นายชา่ งโยธาประจำ� องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บล มาตง้ั แตบ่ ัดนนั้ กฤตรสู้ กึ อดึ อดั ในชว่ งแรกทเี่ ขา้ มาทำ� งาน เพราะกวา่ จะอนมุ ตั งิ านใดๆ ตอ้ ง เสนองานหลายขน้ั ตอน มันเชอื่ งช้า อืดอาด ไมท่ ันใจ ผดิ กับระบบการทำ� งานของ บริษัทเอกชน จากวิศวกรโครงการของบริษัทควบคุมงานก่อสร้างคราวละหลาย สิบล้านบาท มีคนงานภายใต้คอนโทรลหลายสิบชีวิต บัดนี้มาท�ำงานในหน่วยงาน เลก็ ๆ แถมเปน็ ลกู นอ้ งคอยฟงั ค�ำสง่ั จากคนอน่ื จากเงนิ เดอื นหา้ หมนื่ มารบั แคห่ กพนั กว่าบาท หากไม่เหน็ แก่พอ่ กับแม่ เขาคงลาออกตงั้ แต่เดือนแรกๆ ทีเ่ ข้ามาบรรจุ ความหงุดหงิดตามติดไปถึงบ้าน แม่เตือนเขาให้ใจเย็นๆ ค่อยๆ ปรับตัว เดย๋ี วก็ชินไปเอง เงนิ เดือนนอ้ ยแตม่ ั่นคง อยกู่ บั แม่บา้ นก็ไม่ตอ้ งเช่าข้าวไม่ต้องซอ้ื มี น้อยก็ใชต้ ามนอ้ ยไมเ่ ห็นเดอื ดรอ้ นอะไร ไรน่ า ปปู ลาเรากม็ กี นิ ไมเ่ คยขาดไมม่ อี ะไร ต้องห่วง เปน็ ขา้ ราชการให้ดวงวญิ ญาณพ่อชนื่ ใจหน่อยเถอะ เขาไมอ่ ยากขดั ใจแม่ เพราะสำ� นกึ บญุ คณุ ของทา่ น จงึ ฝนื ทำ� งานตอ่ ไปดว้ ย จติ ใจทีห่ อ่ เหย่ี วแห้งแลง้ เตม็ ทน แม่มองพฤตกิ รรมนัน้ อย่างเข้าใจ ความหม่นหมอง ของลกู ชายแสดงออกมาใหเ้ หน็ อยทู่ กุ ววี่ นั ในวนั หนง่ึ แมจ่ งึ บอกเขาวา่ ลกู จะลาออก กไ็ ดแ้ ตข่ อใหผ้ า่ นการทดลองงานหกเดอื นกอ่ น ครบหกเดอื นเมอ่ื ไหร่ ลกู จะเปน็ อสิ ระ ทันที กฤตเฝ้านับวันเวลาให้ผา่ นพน้ ไปโดยเรว็ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 245 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า

๒. แรงดลบนั ดาลใจ เย็นวันหนงึ่ ฝงู ปลวกเดินเรียงแถวเป็นแนวยาวจากโคนตน้ ไม้ แล้วมดุ หาย เข้าไปใต้รอยแตกพ้ืนคอนกรตี ของบ้าน ฝงู มดต่างขนไขย่ ้ายรังกนั ขวักไขวไ่ ปบนพ้ืน และฝาผนงั บา้ น สรา้ งความงนุ งงใหก้ บั กฤตเปน็ อยา่ งมาก ทวา่ แมก่ ลบั แสดงทา่ ทาง ครุ่นคิดก่อนจะพูดเตือนด้วยน้�ำเสียงเครียดว่า คืนนี้ให้ระวัง จะมีฝนใหญ่มาเยือน หมู่บ้านเรา และในช่วงดึกสงัด ค�ำพยากรณ์ของแม่ก็เป็นจริงเพราะสายลมเร่ิมพัด อ้ืออึงมาจากทางสวนหลังบ้าน เสียงกิ่งก้านใบไม้โยกไหวด้วยแรงลม จนกฤตต้อง ลกุ ขน้ึ มาปดิ หนา้ ตา่ ง เขาเรม่ิ ตกใจเพราะเสยี งตน้ ไมใ้ หญใ่ นสวนหกั โคน่ ดงั โครมคราม ไฟฟ้าดับพรึบพร้อมกัน ทุกอย่างอึงอลอยู่ภายใต้ความมืดมิด บัดนี้เขารู้แล้วว่า คำ� เตอื นแม่จะเป็นจรงิ ในไมช่ ้า กฤตตง้ั สตกิ อ่ นควา้ ไฟฉายรบี วงิ่ ลงไปหาแมท่ ช่ี นั้ ลา่ ง เขารบี เขา้ ไปประคอง แม่และคอยระวังภัยไม่ห่าง ทั้งแม่ลูกน่ิงฟังเสียงพายุหมุนที่ก�ำลังเกร้ียวกราดอยู่ ภายนอก เขาจินตนาการภาพต้นไม้ใหญ่หลังบ้านหักโค่น เสียงหลังคากระเบ้ืองท่ี ดังล่นั ปวั๊ ะ! เป๊ียะ! โครงหลังคาเหล็กดงั โครมครามครืดคราดคลา้ ยกำ� ลงั โดนยกั ษ์ จบั เขยา่ พายหุ มนุ มดุ ตวั ผา่ นรอู ฐิ บลอ็ กชอ่ งเลก็ ๆ ดงั หวดี หววิ เหมอื นปศิ าจกรดี รอ้ ง อยา่ งโหยหวน เสียงฟา้ คำ� รามดังเปรยี้ งปรา้ ง สายฟ้าแลบแปลบปลาบเปน็ ชว่ งๆ ไม่ นานนกั สายฝนกเ็ รมิ่ เทกระหนำ่� ลงมาเหมอื นฟา้ รว่ั นำ�้ ฝนไหลเทลงมาตามชอ่ งบนั ได ลงสพู่ น้ื ชนั้ ลา่ งอยา่ งงา่ ยดาย ไมน่ านมนั กไ็ หลแทรกซมึ ผา่ นชอ่ งธรณปี ระตมู าถงึ เทา้ ของกฤตและแม่ เขาพยุงแมข่ น้ึ ไปนัง่ บนเตยี ง เสียงสายฝนสาดซัดกระทบผนังหอ้ งตรงหัวนอนดังซ่าๆ แมร่ ำ� พึงแผว่ เบา บ้านเราไม่เคยโดนพายุร้ายแรงขนาดนี้ เวรกรรมอันใดหนอ เขาฉายไฟออกไป นอกบา้ น เห็นต้นไมล้ ้มระเนระนาด โอ่งเก็บนำ้� ใบใหญแ่ ตก นำ้� ก�ำลงั ทะลกั ปดุ ๆ 246 วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟ้า

ตลอดคืนจนเกือบตีห้าพายุฝนจึงสงบลง กฤตเก็บข้าวของภายในบ้านท่ี ชำ� รุดเสยี หาย เกบ็ กวาดสัมภาระทีก่ ระจุยกระจายไปคนละทศิ ละทางให้เขา้ ท่ี เขา สำ� รวจบรเิ วณบา้ นครา่ วๆ พบวา่ กระเบอ้ื งหลงั คาโดนลมหอบหายไปทงั้ แถบ ขา้ วของ พวกกะละมงั ถงั นำ�้ ปลิวไปคนละทศิ ละทาง กงิ่ ตน้ มะมว่ งใหญ่ข้างบ้านหกั ลงพาด อยู่บนหลังคาห้องครัว ต้นหมากแก่จัดต้นหน่ึงโค่นลงทับกระโปรงรถกระบะบุบไป ขา้ งหนง่ึ ขณะทเี่ กบ็ ขา้ วของ รอเวลาใหฟ้ า้ สวา่ งเพอ่ื จะทำ� อะไรไดม้ ากกวา่ นี้ นำ้� เสยี ง ทอ่ี อ่ นโยนก็ดังขึน้ “ไปท�ำหนา้ ที่ลกู สิ ถึงเวลาแลว้ ” “ไปไหนแม่...ฝนก็ตก...ไฟฟ้าก็ดับ...โทรศัพท์ก็ใช้การไม่ได้” กฤตถามแม่ ดว้ ยความงงงนั “ไปทำ� หนา้ ท่ี ไปช่วยคนสิลูก” “โถ่! แม่ ให้มนั สวา่ งก่อน ชว่ ยเราก่อนดีกวา่ บ้านเรากพ็ ังท้งั แถบ” กฤต แยง้ เสียงสูง “ลกู ต้องไป ถ้าลกู ไมไ่ ป แมจ่ ะไป” แมน่ ้�ำเสียงจรงิ จงั “โถ่! แม่ เรากเ็ ดือดรอ้ นนะ” กฤตพยายามยกเหตผุ ลมาคัดคา้ นคำ� พดู แม่ “แม่ไม่เป็นไร น้าๆ ก็อยู่ แม่ดแู ลตัวเองได้” แม่พูดเสียงหนกั แน่น “แต่...” “กฤต น่กี ญุ แจรถลกู ” แมย่ ื่นกญุ แจใหล้ ูกชาย พร้อมรอยยมิ้ ที่เป่ียมด้วย ความหวังในเงาสลัวของแสงตะเกียง “ครับแม่ ผมจะไปเดย๋ี วน้ี” กฤตรับค�ำอยา่ งจำ� ยอม “ช่วยคนให้เสร็จก่อนนะลูก ไม่ต้องห่วงทางนี้” เสียงแม่ส่ังเน้นย้�ำไล่ หลังกฤต กฤตสตารท์ รถกระบะดังกระหึ่ม เขาโลง่ ใจท่ีเคร่อื งไมต่ ดิ ขัด เข้าเกียรห์ ลัง ถอยกรดู ตน้ หมากแก่ก็หล่นตบุ ลงพ้นื เสียงเครอ่ื งยนตค์ อ่ ยหา่ งไปเร่ือยๆ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ 247 Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟ้า

ตง้ั แตต่ หี า้ จนถงึ เทยี่ ง กฤตยงั ไมไ่ ดห้ ยดุ ขบั รถ แมแ้ ตข่ า้ วสกั คำ� ยงั ไมไ่ ดแ้ ตะ สงิ่ ทต่ี กถงึ ทอ้ งมเี พยี งนำ�้ ขวดทเี่ สยี บอยขู่ า้ งเบาะรถ เขาขบั รถเทยี วรบั สง่ คนบาดเจบ็ ไปโรงพยาบาลหลายเทย่ี ว ระหวา่ งทางขบั รถเขามองเหน็ เรอื นชานบา้ นชอ่ งเสยี หาย หลายหลัง บางหลังสังกะสีถูกยกหายไปทั้งแถบ หลังคาอุโบสถ ศาลาการเปรียญ เปดิ เปงิ เพราะฤทธริ์ า้ ยแรงลม ภาพความเสยี หายทปี่ รากฏตอ่ สายตาเปน็ ภาพทท่ี ำ� ให้ หดหู่หัวใจอยา่ งท่สี ดุ สวนยางหลายสวนท่กี ำ� ลังจะไดก้ รดี หกั โคน่ เกอื บทงั้ หมด มนั เป็นภาพหายนะทเี่ จ้าของสวนยางหวั ใจแทบแหลกสลาย งานเกบ็ กวาดถนนหนทาง ตน้ ไม้ สายไฟฟ้า นำ�้ ประปา เป็นงานท่ีตามมา อย่างกระช้นั ชิด กฤตปฏบิ ตั หิ น้าทอ่ี ย่างแขง็ ขันโดยไม่รจู้ กั เหน็ดเหน่อื ย เข้าบ้านน้ัน ออกบา้ นน้ี เพอื่ สำ� รวจความเสยี หายของอาคารบา้ นเรอื น ตลอดสปั ดาห์ เขาสาละวน กับการช่วยเหลือชาวบ้านอย่างสุดก�ำลังท้ังวัน ทั้งคืน ประสานงานกับหน่วยงาน ต่างๆ เพ่ือจัดหาสังกะสี กระเบื้อง ไม้เนอ้ื แขง็ รวมทง้ั รบั บรจิ าคข้าวสาร อาหารแห้ง ยารกั ษาโรคจากหนว่ ยงานทงั้ ภาครฐั และเอกชน สารอะดรนี าลนิ หลง่ั ยามทเ่ี ขาไดย้ นิ คำ� วา่ ขอบคณุ ครบั ขอบคณุ คะ่ รอยยมิ้ สหี นา้ แววตาของชาวบา้ นทำ� ใหร้ สู้ กึ ปลม้ื ปตี ิ จนน�ำ้ ตาซมึ นี่คือความสุขทางใจท่ีไม่มีในงานบริษัทรับเหมาก่อสร้างท่ีเขาเคยท�ำ มัน เปน็ ความสขุ ใจทเี่ งนิ ไมส่ ามารถซอ้ื หาได้ เสนห่ ข์ องงานราชการไมไ่ ดอ้ ยทู่ ก่ี ารไดเ้ ปน็ เจ้าคนนายคน คอยบังคับบัญชาใครต่อใครให้ท�ำโน่นท�ำนี่ แต่อยู่ที่การได้มีโอกาส บรกิ ารรบั ใชป้ ระชาชนอยา่ งทมุ่ เทเสยี สละ ท�ำใหพ้ วกเขายมิ้ ทำ� ใหพ้ วกเขามคี วามสขุ นับต้ังแต่วันน้ัน นายช่างโยธาคนใหม่ของต�ำบลท่ีช่ือกฤตก็เร่ิมจารึกชื่อในหัวใจ ชาวบา้ น สบิ หา้ ปผี า่ นไป กฤตไมเ่ คยถามไถถ่ งึ งานเอกชนรบั เหมากอ่ สรา้ งอกี เลย ลม พายุหมุนในคืนนนั้ ไดพ้ ัดพาความฝันใฝ่ในการเป็นเถา้ แก่น้อยไปอยา่ งไม่เหลอื ใย 248 วรรณกรรมรางวลั พานแวน่ ฟ้า Downlode จากเพจ รางวัลพานเเวน่ ฟ้า

๓. สขุ ภายใน “นายชา่ งครับ อาทิตยห์ น้าบวชลูกชายนะครับ” น่ีไม่ใช่ค�ำเชญิ ใหไ้ ปเปน็ ประธานในพิธีอปุ สมบท หรอื แคเ่ ชอื้ เชิญใหไ้ ปเป็น เกยี รตริ ว่ มรบั ประทานอาหารงานบวชของลูกชายผ้ใู หญบ่ ้านเทา่ น้ัน แตเ่ ปน็ อีกนยั หน่งึ เพ่ือเชิญให้ไปเซ้งิ กลองยาวแห่นาคเขา้ โบสถน์ นั่ เอง วงกลองยาวอสี าน นอกจากจะมีกลองยาว แคน ฉิ่ง ฉาบ กรบั เบส แล้ว สิ่งที่ถอื วา่ เปน็ เครอื่ งดนตรชี ิน้ เอกที่ขาดไม่ได้คอื พิณ พณิ อาจหาซ้อื ได้ไม่ยาก แต่สงิ่ ทหี่ ายากยง่ิ คอื นกั ดดี พณิ ทง้ั ตำ� บลทก่ี ฤตทำ� งานอยมู่ คี นเลน่ พณิ เปน็ แคค่ นเดยี ว และ ปจั จบุ นั ก็อายุมากแล้ว เดนิ เหนิ กไ็ ม่คอ่ ยคล่อง หัวหน้าคณะกลองยาวเคยพดู วา่ อีก ไม่นานวงกลองยาวเห็นทีต้องยุบเพราะขาดคนสืบสานแล้ว หมดยุคเฒ่าเลื่อม พณิ ทอง เห็นทตี อ้ งเลิกกัน ใครเลา่ จะรวู้ า่ คนหนมุ่ รนุ่ ใหมไ่ ฟแรง แตง่ ตวั ทนั สมยั จะมเี สยี งพณิ ในหวั ใจ และสามารถเล่นพิณได้คล่องแคล่วไม่แพ้เฒ่าเลื่อม พิณทอง จนหัวหน้ากลองยาว พดู วา่ เพชรเมด็ งามไมไ่ ดอ้ ยใู่ นตมในโคลนทไี่ หน แตอ่ ยใู่ น อบต. เรานเ่ี อง นบั ตง้ั แตน่ น้ั งานแหข่ ันหมาก บุญบ้งั ไฟ ผ้าป่า กฐนิ บญุ ผะเหวด กณั ฑ์หลอน ตน้ เงิน และงาน ร่ืนเริงอื่นๆ ก็กลับมาครกึ ครน้ื และคึกคักย่งิ กวา่ เดิม “สมแล้วท่ีเคยเป็นนักดนตรีประจ�ำวงเหล้าของคณะวิศวะ ค่าตัวมือพิณ เท่าไหร่วะ?” เพ่อื นสนทิ สมัยเรียนภาคคำ�่ ถาม “หา้ ร้อยบาทถว้ น ถ้าไกลกแ็ พงกวา่ น้ัน” กฤตตอบอมยม้ิ “โห! เล่นสองสามชั่วโมง รายได้พิเศษดนี ห่ี วา่ เดือนๆ หนง่ึ เลน่ ตง้ั หลาย งาน” เพอื่ นอทุ านเสยี งสงู “ไม่เอาสกั บาท” กฤตตอบนำ้� เสียงราบเรียบ “หา...ไมเ่ อาสักบาท แล้วเอง็ ไปเลน่ ท�ำไม” เพ่ือนย�ำ้ ค�ำ “ก.็ ..อยากทำ� อยากสบื สาน เงนิ ท่ีหวั หนา้ วงแบ่งใหก้ ท็ ำ� บญุ หมด หยอดตู้ ประจำ� ปี ๒๕๖๐ 249 Downlode จากเพจ รางวลั พานเเวน่ ฟ้า