แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ

ส่วนท่ี ๒ แผนแมบ่ ทภายใต้ยุทธศาสตรช์ าติ ประเด็น การเสรมิ สรา้ งใหค้ นไทยมีสุขภาวะทด่ี ี ๒.๑ บทน้า ทศิ ทางการขบั เคลอื่ นการพัฒนาและการเสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะท่ีดี ครอบคลุมทั้งด้าน กาย ใจ สติปัญญา และสังคม มุ่งเน้นการเสริมสร้างการจัดการสุขภาวะในทุกรูปแบบ ที่นาไปสู่การมีศักยภาพในการ จัดการสุขภาวะที่ดีได้ด้วยตนเอง พร้อมท้ังสนับสนุนให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการสร้างเสริมให้คนไทยมีสุขภาวะ ท่ีดี และมที ักษะดา้ นสขุ ภาวะทเ่ี หมาะสม ๒.๑.๑ เป้าหมายการพัฒนาตามยุทธศาสตร์ชาติ ยุทธศาสตรช์ าติดา้ นการพฒั นาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนษุ ย์ ๒.๑ คนไทยเปน็ คนดี คนเก่ง มีคุณภาพ พร้อมสาหรับชีวติ ในศตวรรษท่ี ๒๑ ๒.๒ สังคมไทยมสี ภาพแวดล้อมที่เอือ้ และสนับสนุนต่อการพัฒนาคนตลอดชว่ งชีวิต ยทุ ธศาสตรช์ าตดิ ้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสงั คม ๒.๑ การลดความเหล่ือมลา้ สร้างความเป็นธรรมในทุกมิติ ๒.๒ กระจายศูนย์กลางความเจรญิ ทางเศรษฐกิจและสงั คม เพมิ่ โอกาสให้ทุกภาคสว่ นเขา้ มาเป็นกาลังของการพฒั นาประเทศในทกุ ระดบั ยุทธศาสตรช์ าตดิ า้ นการสรา้ งการเตบิ โตบนคุณภาพชวี ิตทีเ่ ปน็ มิตรต่อสิง่ แวดล้อม ๒.๒ ฟืน้ ฟแู ละสรา้ งใหม่ฐานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพ่ือลดผลกระทบทางลบ จากการพฒั นาสังคมเศรษฐกิจของประเทศ ๒.๑.๒ ประเดน็ ภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ยทุ ธศาสตรช์ าตดิ ้านการพัฒนาและเสริมสรา้ งศักยภาพทรพั ยากรมนษุ ย์ ๔.๕ การเสริมสรา้ งใหค้ นไทยมสี ุขภาวะท่ดี ี ๔.๕.๑ การสร้างความรอบรู้ดา้ นสุขภาวะ ๔.๕.๒ การป้องกันและควบคมุ ปจั จัยเส่ยี งทค่ี ุกคามสุขภาวะ ๔.๕.๓ การสรา้ งสภาพแวดลอ้ มทเ่ี อือ้ ต่อการมีสุขภาวะที่ดี ๔.๕.๔ การพัฒนาระบบบริการสุขภาพที่ทนั สมยั สนบั สนุนการสร้างสขุ ภาวะทด่ี ี ๔.๕.๕ การสง่ เสริมใหช้ ุมชนเปน็ ฐานในการสรา้ งสขุ ภาวะที่ดใี นทกุ พน้ื ท่ี ยุทธศาสตรช์ าตดิ า้ นการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสงั คม ๔.๑ การลดความเหลอ่ื มล้า สร้างความเปน็ ธรรมในทุกมิติ ๔.๑.๗ สร้างความเป็นธรรมในการเข้าถึงบริการสาธารณสุข และการศึกษา โดยเฉพาะ สาหรบั ผมู้ รี ายได้น้อยและกลุ่มผ้ดู ้อยโอกาส -๓-

ยุทธศาสตรช์ าตดิ า้ นการสร้างการเติบโตบนคณุ ภาพชีวติ ท่ีเปน็ มิตรตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม ๔.๓ สรา้ งการเติบโตอยา่ งย่ังยนื บนสงั คมทเ่ี ปน็ มิตรต่อสภาพภมู อิ ากาศ ๔.๓.๔ พัฒนาและสร้างระบบรับมือปรับตัวต่อโรคอุบัติใหม่และโรคอุบัติซ้าท่ีเกิด จากการเปล่ยี นแปลงภมู อิ ากาศ ๔.๔ พัฒนาพ้ืนที่เมือง ชนบท เกษตรกรรมและอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ มุ่งเน้นความเป็น เมอื งทเี่ ตบิ โตอยา่ งต่อเน่ือง ๔.๔.๖ เสริมสร้างระบบสาธารณสุขและอนามัยสิ่งแวดล้อม และยกระดับ ความสามารถในการปอ้ งกนั โรคอบุ ตั ใิ หมแ่ ละอุบัติซา้ -๔-

๒.๒ เปา้ หมายและตัวชี้วดั ของแผนแมบ่ ทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด เปา้ หมาย ตวั ช้ีวัด ปี ๒๕๖๑- ๒๕๖๕ ไม่นอ้ ยกว่า ๖๘ ป คนไทยมสี ุขภาวะ อายุคาดเฉลี่ยของการมี ทดี่ ขี ึน้ และมีความเป็นอยู่ สุขภาพดี ดีเพมิ่ ขึ้น (อายเุ ฉล่ีย)

ดน็ การเสรมิ สร้างให้คนไทยมสี ขุ ภาวะท่ีดี ค่าเปา้ หมาย ๕ ปี ๒๕๖๖ – ๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑ – ๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๘๐ ปี ไมน่ ้อยกวา่ ๗๐ ปี ไม่น้อยกวา่ ๗๒ ปี ไม่นอ้ ยกว่า ๗๕ ปี -๕-

สว่ นท่ี ๓ แผนย่อยของแผนแม่บทภายใตย้ ทุ ธศาสตรช์ าติ ประเด็น การเสรมิ สร้างใหค้ นไทยมีสขุ ภาวะทดี่ ี ทิศทางการขับเคล่ือนการพัฒนาและการเสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะท่ีดีในแผนแม่บทภายใต้ ยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี (พ.ศ.๒๕๖๑ - ๒๕๘๐) จะมุ่งสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาวะ การป้องกันและควบคุมปัจจัย เสี่ยงที่คุกคามสุขภาวะ การสร้างสภาพแวดล้อมท่ีเอ้ือต่อการมีสุขภาวะท่ีดี การส่งเสริมให้ชุมชนเป็นฐานในการ สร้างสุขภาวะที่ดีในทุกพื้นท่ี และการพัฒนาระบบบริการสุขภาพที่ทันสมัยสนับสนุนการสร้างสุขภาวะที่ดี โดยมี แนวทางการพฒั นา ๕ แผนยอ่ ย ดังนี้ ๓.๑ แผนย่อยการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาวะและการป้องกันและควบคุมปัจจัยเสี่ยง ทคี่ ุกคามสุขภาวะ การสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาวะ โดยพัฒนาองค์ความรู้และการส่ือสารด้านสุขภาวะท่ีถูกต้องและ เชื่อถือได้ให้แก่ประชาชน พร้อมท้ังเฝ้าระวังและจัดการกับความรู้ด้านสุขภาวะที่ไม่ถูกต้อง จนเกิดเป็นทักษะ ทางปญั ญาและสังคมท่ีเปน็ การเพมิ่ ศักยภาพในการจัดการสุขภาวะตนเองของประชาชน อาทิ การปรับเปลี่ยน พฤตกิ รรมสขุ ภาพของตนเองใหม้ ีความเหมาะสม และการมีกจิ กรรมทางกายท่ีเพียงพอในการดารงชีวิต รวมทั้ง การป้องกันและควบคุมปัจจัยเส่ียงที่คุกคามสุขภาวะ โดยผลักดันการสร้างเสริมสุขภาวะในทุกนโยบายที่ให้ หน่วยงานทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการรับผิดชอบต่อสุขภาพของประชาชน เพ่ือลดภัยคุกคามที่เป็นอุปสรรค ต่อการพัฒนาสุขภาวะคนไทย ซ่ึงปัจจัยสาคัญที่จะขับเคล่ือนการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาวะให้บรรลุผล เป็นรปู ธรรมไดน้ ั้น จะตอ้ งอาศัยการทางานรว่ มกันของภาคส่วนต่างๆ ผสานกันการนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม ใหม่ ๆ มาใช้ ๓.๑.๑ แนวทางการพฒั นา ๑) สร้างเสริมความรู้เพื่อเพิ่มศักยภาพในการจัดการสุขภาวะของคนทุกกลุ่มวัย อาทิ ผ่าน การพัฒนาส่อื เพอื่ สง่ เสริมและเผยแพรอ่ งค์ความร้ดู า้ นสขุ ภาพและสุขภาวะท่ถี กู ต้องให้ประชาชนสามารถเข้าถึง โดยสะดวก และนาไปใชใ้ นการจัดการสุขภาพไดอ้ ยา่ งเหมาะสม ๒) พัฒนาภาคเี ครือขา่ ยประชาชน ชมุ ชม ท้องถ่ิน ให้มีความรู้เกี่ยวกับการเจ็บป่วยและตาย จากโรคท่ีป้องกันได้ มีศักยภาพในการป้องกันและควบคุมปัจจัยเส่ียงที่คุกคามสุขภาวะ ได้ด้วยตัวเอง นาไปสู่ การพึ่งตัวเอง และมีการกระจายอานาจการวางแผน การตัดสินใจ เพื่อให้ดาเนินการด้านสุขภาพต่าง ๆ ตอบสนองตอ่ ความจาเป็นในพนื้ ทอี่ ย่างแทจ้ รงิ รวมท้งั การพัฒนาระบบเฝ้าระวังป้องกนั และควบคุมทุกระดับ ๓) การพัฒนาระบบเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุม และกลไกการส่ือสารประชาสัมพันธ์แบบ บรู ณาการทุกระดบั เพือ่ ลดภัยคกุ คามทีเ่ ปน็ อุปสรรคตอ่ การพัฒนาสขุ ภาวะคนไทย ๔) กาหนดมาตรการป้องกนั และควบคุมปัจจัยเสี่ยงท่ีคุกคามสุขภาวะ โดยผลักดันการสร้าง เสริมสุขภาวะในทุกนโยบายท่ีให้หน่วยงานทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการรับผิดชอบต่อสุขภาพของประชาชน เพอื่ ลดภัยคกุ คามทเี่ ป็นอุปสรรคต่อการพฒั นาสขุ ภาวะคนไทย -๖-

๓.๑.๒ เป้าหมายและตวั ชว้ี ัด เป้าหมาย ตวั ชีว้ ดั ปี ๒๕๖๑ รอ้ ย ประชาชนมีความรอบรู้ด้าน อัตราความรอบรดู้ ้านสุขภาวะ สุขภาวะสามารถดูแลสขุ ภาพ ของประชากร มพี ฤติกรรมสขุ ภาพที่พงึ ประสงค์ และสามารถป้องกัน และลดโรคที่สามารถป้องกัน ได้ เกิดเป็นสังคมบ่มเพาะ จติ สานึกการมสี ุขภาพดีสูงข้ึน

ค่าเป้าหมาย ๑- ๒๕๖๕ ปี ๒๕๖๖ - ๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑ – ๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๘๐ ยละ ๕๐ ร้อยละ ๖๐ ร้อยละ ๘๐ ร้อยละ ๑๐๐ -๗-

๓.๒ แผนยอ่ ยการใชช้ ุมชนเปน็ ฐานในการสรา้ งสภาพแวดล้อมทเ่ี ออ้ื ตอ่ การมีสขุ ภาวะทีด่ ี การใช้ชุมชนเป็นฐานในการสร้างสภาพแวดล้อมท่ีเอ้ือต่อการมีสุขภาวะท่ีดี โดยส่งเสริมให้มีการจัด สภาพแวดล้อมทางกายภาพที่เป็นมิตรต่อสุขภาพและเอื้อต่อการมีกิจกรรมสาหรับยกระดับสุขภาวะของสังคม จัดทามาตรการทางการเงนิ การคลงั ท่สี นบั สนุนสินค้าที่เป็นมิตรต่อสุขภาพ สนับสนุนการพัฒนาเทคโนโลยีและ นวัตกรรมที่ช่วยในการเสริมการมีสุขภาวะ รวมท้ังกาหนดให้มีการประเมินผลกระทบ ด้านสุขภาพ โดยชุมชน และภาคประชาชนก่อนการดาเนินโครงการท่ีอาจกระทบต่อระดับสุขภาวะ นอกจากนี้ส่งเสริมให้ชุมชนเป็น ฐานในการสร้างสุขภาวะท่ีดีในทุกพ้ืนท่ี โดยให้ชุมชนเป็นแหล่งบ่มเพาะจิตสานึกการมีสุขภาพดีของประชาชน ผ่านการจัดการความรู้ด้านสุขภาพที่เป็นประโยชน์และสนับสนุนให้มีการแลกเปล่ียนเรียนรู้ การสร้างสุขภาวะ ท่ีพึงประสงค์ระหว่างกัน โดยรัฐจะทาหน้าท่ีเป็นผู้อานวยความสะดวกที่สาคัญในการอานวยความสะดวกให้ ชมุ ชนสามารถสรา้ งการมสี ขุ ภาวะดีของตนเองได้ เพ่อื ให้ชุมชนเปน็ พน้ื ท่ีสาคัญในการจัดการสุขภาวะของแต่ละ พื้นท่ี ครอบคลุม ๑) การสร้างการมีส่วนร่วมเฝ้าระวังป้องกัน และแก้ไขปัญหาสุขภาพ และการพัฒนาคุณภาพ บริการอนามัยแบบบูรณาการร่วมกับชุมชน ๒) พัฒนาศักยภาพบุคลากรสาธารณสุขและหน่วยงานระดับท้องถ่ิน และชมุ ชน ในเรือ่ งอาชีวอนามัย บรกิ ารดา้ นเวชกรรม และระบบบรกิ ารสขุ ภาพ ๓.๒.๑ แนวทางการพัฒนา ๑) จัดสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่เป็นมิตรต่อสุขภาพและเอื้อต่อการมีกิจกรรมสาหรับ ยกระดับสุขภาวะของสังคม อาทิ พ้ืนที่สวนสาธารณะในชุมชน โครงข่ายเส้นทางสัญจรทางเท้าและทาง จักรยานท่ีเช่ือมโยงกับแหล่งที่อยู่อาศัย แหล่งงาน สถานศึกษา และพื้นท่ีนันทนาการของชุมชน การจัดการ พืน้ ที่สีเขยี วของชมุ ชน ๒) ส่งเสริมสนับสนุนให้เกิดมาตรการของภาครัฐที่สนับสนุนสินค้าท่ีเป็นมิตรต่อสุขภาพ ประชาชน อาทิ ฉลากสินค้าชุมชนเพื่อสุขภาพ มาตรการลดหย่อนภาษีกับผู้ประกอบการ และสนับสนุนการ พัฒนาเทคโนโลยีและนวตั กรรมท่ีช่วยในการเสรมิ การมสี ขุ ภาวะ ๓) สร้างการมีส่วนร่วมเฝ้าระวัง ป้องกัน และแก้ไขปัญหาสุขภาพ และการพัฒนาคุณภาพ บริการอนามัยแบบบูรณาการร่วมกับชุมชน รวมทั้งพัฒนาการวิเคราะห์ความเส่ียง การประเมินความต้องการ ด้านสุขภาพ เพื่อการกาหนดนโยบายและขับเคล่ือนการดาเนินงานด้านการป้องกันและควบคุมปัจจัยเส่ียงท่ี คุกคามสุขภาวะ ในระดับชุมชน ตาบล อาเภอ และระดับจังหวัด โดยพัฒนาแนวทางและศักยภาพบุคลากร สาธารณสุขและหน่วยงานระดบั ท้องถนิ่ และชุมชน ในเรื่องอาชวี อนามัยส่ิงแวดล้อม -๘-

๓.๒.๒ เป้าหมายและตัวช้วี ัด เป้าหมาย ตัวชี้วดั ปี ๒๕๖๑- ๒๕๖๕ ไม่เกินร้อยละ ๑๐๐ จานวนชมุ ชนสุขภาพดี อตั ราการนอน เพ่มิ ขนึ้ โรงพยาบาลโดยไม่ จาเปน็ ด้วยภาวะทค่ี วร ควบคมุ ดว้ ยบริการ ผู้ป่วยนอก (ambulatory care sensitive conditions : ACSC) ลดลง

คา่ เปา้ หมาย ๕ ปี ๒๕๖๖ - ๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑ – ๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๘๐ ๐ ไมเ่ กนิ ร้อยละ ๑๐๐ ไม่เกินร้อยละ ๑๐๐ ไม่เกนิ ร้อยละ ๑๐๐ -๙-

๓.๓ แผนย่อยการพัฒนาระบบบรกิ ารสุขภาพท่ที นั สมยั สนับสนุนการสร้างสขุ ภาวะทีด่ ี การพัฒนาระบบบริการสุขภาพที่ทันสมัยสนับสนุนการสร้างสุขภาวะที่ดี โดยนาเทคโนโลยีและ นวัตกรรมสมัยใหม่มาใช้ในการสร้างความเลิศทางด้านบริการทางการแพทย์และสุขภาพแบบครบวงจรและ ทันสมัย ที่รวมไปถึงการพัฒนาปัญญาประดิษฐ์ในการให้คาปรึกษา วินิจฉัย และพยากรณ์การเกิดโรคล่วงหน้า การพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพทางไกลให้มีความหลากหลาย เข้าถึงง่าย เพ่ือเป็นการแก้ไขปัญหาบุคลากร ทางการแพทย์ทม่ี คี วามเช่ียวชาญในพื้นท่ีหา่ งไกล มกี ารเชือ่ มโยงผลติ ภัณฑ์เข้ากับอนิ เทอรเ์ น็ต ทางด้านสุขภาพ และจดั ให้มีระบบการเก็บข้อมูลสุขภาพของประชาชนตลอดช่วงชีวิตให้มีประสิทธิภาพ โดยอยู่บนพื้นฐานความยั่งยืน ทางการคลัง รวมถึงการปฏิรูประบบการเก็บภาษีและรายจ่ายเพ่ือให้บริการด้านสุขภาพ ตลอดจนการ ปรับเปล่ียนและพัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพในการสร้างสุขภาวะที่ดีให้กับประชาชนทุกช่วงวัยอย่างมี ประสิทธภิ าพ พอเพียง เป็นธรรม และยัง่ ยืน ๓.๓.๑ แนวทางการพฒั นา ๑) ปรับเปล่ียนและพัฒนาระบบบริการสุขภาพที่ทันสมัย ได้ตามมาตรฐานสากล ภายใต้ ระบบการบริหารท่ีมีการกระจายอานาจ มีประสิทธิภาพ พอเพียง เป็นธรรมและย่ังยืน รวมท้ัง ปรับระบบ บรหิ ารจัดการทรัพยากรรว่ มกันระหวา่ งสถานพยาบาลทุกสงั กดั ในเขตพื้นท่ีสุขภาพในการพัฒนาคุณภาพระบบ บริการท้ังด้านบุคลากร ครุภัณฑ์ทางการแพทย์ และโครงสร้างพ้ืนฐานที่เชื่อมโยงบริการตั้งแต่ระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติยภูมิเข้าด้วยกันอย่างไม่มีอุปสรรค พร้อมพัฒนาระบบส่งต่อและระบบการแพทย์ฉุกเฉินท่ี รวดเรว็ และมีประสิทธิภาพ ตลอดจนการพัฒนาระบบฐานข้อมูลที่สามารถเช่ือมโยงทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องใน ระบบบริการสุขภาพ ๒) ปรับเปล่ียนและพัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพของประชาชนตลอดช่วงชีวิตให้มี ประสิทธิภาพ โดยอยู่บนพื้นฐานความยั่งยืนทางการคลัง โดยจัดทาแนวทางการรับภาระค่าใช้จ่ายร่วมกันท้ัง ภาครัฐและผู้ใช้บริการตามฐานะท่ีคานึงถึงความเป็นธรรมและการเข้าถึงบริการสุขภาพที่จาเป็นของกลุ่มผู้มี รายได้น้อย โดยพิจารณาถงึ ความเปน็ ไปได้ทางการคลังของประเทศ รวมทั้ง บูรณาการระบบข้อมูลสารสนเทศ ของแต่ละระบบหลกั ประกนั สุขภาพใหเ้ กิดความเปน็ เอกภาพทั้งเร่ืองสิทธิประโยชน์ การใช้บริการ งบประมาณ การเบกิ จ่าย และการติดตามประเมินผล ๓) นาเทคโนโลยีและนวัตกรรมสมัยใหม่มาใช้เพิ่มคุณภาพและประสิทธิภาพกับระบบ บรกิ ารสขุ ภาพ และระบบสุขภาพทางไกล เพ่ือเป็นการแก้ไขปัญหาขาดแคลนบุคลากรทางการแพทย์ที่มีความ เชีย่ วชาญ -๑๐-

๓.๓.๒ เป้าหมายและตัวชี้วดั เป้าหมาย ตัวช้วี ดั ปี ๒๕๖๑- ๒๕๖๕ การจัดอันดับ มรี ะบบสาธารณสุขที่ ประสทิ ธภิ าพระบบ อนั ดับที่ ได้มาตรฐานท่ี บริการสุขภาพ ๑ ใน ๒๕ ประชากรทุกระดับ เขา้ ถงึ ได้ดขี น้ึ

ค่าเป้าหมาย ปี ๒๕๖๖ - ๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑ – ๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๘๐ อนั ดบั ท่ี อันดับท่ี อนั ดับที่ ๑ ใน ๑๕ ๑ ใน ๒๐ ๑ ใน ๑๕ -๑๑-

๓.๔ แผนยอ่ ยการกระจายบริการสาธารณสุขอยา่ งท่ัวถึงและมีคณุ ภาพ การกระจายบริการสาธารณสุขอย่างทั่วถึงและมีคุณภาพเป็นแนวทางการพัฒนาท่ีจะช่วยลด ความเหล่ือมล้าในการเข้าถึงบริการทางสาธารณสุข ด้วยการพัฒนาสถานพยาบาลให้เพ่ิมบุคลากรทาง การแพทย์ให้เพียงพอและนาเทคโนโลยีดิจิทัลมาช่วยในการขยายการให้บริการ รวมท้ังยกระดับคุณภาพการ ให้บริการตามมาตรฐานสากลท่ัวทุกพื้นที่ ๓.๔.๑ แนวทางการพฒั นา ๑) ปฏิรูประบบการจัดบริการสาธารณสุขระดับปฐมภูมิและบริการดูแลระยะยาวสาหรับ ผู้สูงอายุท่ีมีภาวะพ่ึงพิงไปยังส่วนภูมิภาค โดยเฉพาะองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พัฒนารูปแบบและคุณภาพ การบริการปฐมภูมิ และเพิ่มขีดความสามารถของระบบและบุคลากร รวมท้ัง จัดให้มีกลไกช่วยเหลือและ สนับส นุนสวั สดิ กา รชุมช นท่ีค รอบค ลุมกา รให้ค วาม ช่วยเ หลือด้ านค่า ใช้จ่า ยท่ีจ า เป็น เพื่อใ ห้ประ ช าก ร กลุ่มเป้าหมายเข้าถึงบริการจากสถานพยาบาลของรัฐในพ้ืนท่ีได้ อาทิ ค่าใช้จ่ายการเดินทางไปสถานพยาบาล รวมทั้งจัดให้มีบริการด้านสุขภาพเชิงรุกทั้งในด้านการให้คาปรึกษา การควบคุมและป้องกันกลุ่มเส่ียงท่ีจะเกิด ปัญหาเร้ือรังต่อสขุ ภาพ และการส่งเสริมด้านสขุ อนามยั ๒) พฒั นากาลังคนและบุคลากรด้านสุขภาพสู่ความเป็นมืออาชีพ สร้างและพัฒนากลไกการ บริหารจัดการระบบการผลิตและพัฒนาบุคลากรด้านสุขภาพตลอดจนส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพของ เครอื ข่ายด้านสุขภาพ -๑๒-

๓.๔.๒ เป้าหมายและตวั ชี้วัด เป้าหมาย ตวั ชว้ี ัด ปี ๒๕๖๑-๒ การเขา้ ถึงบรกิ าร ดชั นคี วามกา้ วหนา้ ของการ ทกุ จังหว ไมต่ า่ กว่า ๐ สาธารณสขุ มคี วามเหลื่อม พัฒนาคนด้านสุขภาพ ลา้ ลดลง -๑

คา่ เป้าหมาย ๒๕๖๕ ปี ๒๕๖๖-๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑-๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖-๒๕๘๐ วดั ทกุ จงั หวัด ทุกจังหวัด ทกุ จังหวัด ๐.๖๗ ไมต่ ่ากว่า ๐.๖๘ ไมต่ า่ กว่า ๐.๖๙ ไมต่ ่ากวา่ ๐.๗๐ ๑๓-

๓.๕ แผนย่อยการพัฒนาและสร้างระบบรับมือและปรับตัวต่อโรคอุบัติใหม่และโรคอุบัติซ้า ทเ่ี กิดจากการเปลย่ี นแปลงสภาพภูมิอากาศ โรคติดต่ออุบัติใหม่ อุบัติซ้า ท่ีประเทศไทยควรเฝ้าระวังและเตรียมความพร้อมหมายถึง โรคติดต่อ อันตราย ที่ได้ประกาศตามพระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ. ๒๕๕๘ ประกอบด้วย กาฬโรค ไข้ทรพิษ ไขเ้ ลือดออกไครเมียนคองโก ไข้เวสต์ไนล์ ไข้เหลือง ไข้ลาสซา โรคติดเชื้อไวรัสนิปาห์ โรคติดเชื้อไวรัสมาร์บวร์ก โรคติดเชื้อไวรัสอีโบลา โรคติดเช้ือไวรัสเฮนดรา โรคทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรงหรือโรคซาร์ส และโรค ทางเดนิ หายใจตะวนั ออกกลาง โรคอบุ ัติใหม่ อบุ ัติซ้า หรอื โรคติดต่ออันตรายมักเกิดการระบาดเป็นระยะ ๆ ทั้ง ยงั กอ่ ใหเ้ กดิ ผลกระทบต่อความมนั่ คง เศรษฐกจิ และสังคม อย่างกว้างขวาง จึงมีความจาเป็นอย่างยิ่งท่ีจะต้องมี การเตรียมการเฝ้าระวังและสร้างความพร้อมรับมือ เพ่ือยับย้ังป้องกันการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อเหล่านี้ รวมทง้ั จดั เตรยี มยาหรอื วคั ซีนเพื่อแกไ้ ขและรักษาผู้ปว่ ยจากโรคเหล่านี้ ๓.๕.๑ แนวทางการพฒั นา ๑) เผยแพร่ความร้สู ุขภาพและสร้างความตระหนกั ของประชาชน เรื่องโรคอุบัติใหม่และโรค อุบัติซ้าท่ีเกิดจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ โดยพัฒนาโครงสร้างระบบสาธารณสุข เครือข่ายเตือนภัยและ เฝ้าระวังโรคและภัยสุขภาพให้มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพในการรองรับการปรับตัวจากการเปลี่ยนแปลง สภาพภมู ิอากาศ ๒) พัฒนาและยกระดับระบบรับมือปรับตัวต่อโรคอุบัติใหม่และโรคอุบัติซ้าท่ีเกิดจากการ เปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ โดยพัฒนาระบบสาธารณสุขส่ิงแวดล้อมและเวชศาสตร์ป้องกัน ท้ังระบบติดตาม ตรวจสอบและเฝา้ ระวังโรคอุบตั ิใหม่และอุบตั ิซ้า ตลอดจน การให้วัคซีนแก่ประชากรกลุ่มเส่ียง และการพัฒนา ระบบการจัดการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ อย่างครบวงจรและบูรณาการ ๓) สร้างองค์ความรู้ด้านการส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคในประชากรทุกกลุ่ม โดย พัฒนาและสร้างระบบรับมือปรับตัวต่อสุขภาพท่ีเกิดจากการเปลี่ยนสภาพภูมิอากาศ โดยพัฒนาโครงสร้าง ระบบสาธารณสุข เครือข่ายเตือนภัยและเฝ้าระวังโรคและภัยสุขภาพให้มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพในการ รองรับการปรับตัวจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และพัฒนาระบบสาธารณสุขสิ่งแวดล้อมและเ วช ศาสตรป์ ้องกนั ทั้งระบบ และเพิ่มขดี ความสามารถในการตดิ ตาม วิเคราะห์และประเมินคาดการณ์แนวโน้มและ โอกาสเกดิ ปญั หาโรคและภัยจากส่ิงแวดล้อมทสี่ ่งผลกระทบต่อสุขภาพ รวมทั้งพัฒนาระบบควบคุมและป้องกัน การเกดิ โรคอบุ ัติใหม่และอบุ ัติซา้ ๔) เพ่ิมขีดความสามารถในการติดตาม วิเคราะห์และประเมินแนวโน้มโรคอุบัติใหม่และ อุบัตซิ า้ สรา้ งความพรอ้ มของภาคีเครือข่ายในการรับมือกับภาวะฉุกเฉินต่างๆ โดยควบคุมการแพร่ระบาดของ โรคอุบัติใหม่และโรคอุบัติซ้า โดยศึกษาวิจัยสร้างองค์ความรู้ด้านการส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคใน ประชากรทุกกลุ่ม เพ่ิมขีดความสามารถในการติดตาม วิเคราะห์ และประเมินแนวโน้มสถานการณ์ปัญหาโรค อุบัติใหม่และอุบัติซ้า พัฒนาระบบเฝ้าระวัง ป้องกัน รักษา และควบคุมโรคติดต่ออุบัติใหม่ ภายใต้แนวคิด สขุ ภาพหน่ึงเดียว รวมท้งั พฒั นาระบบการส่อื สารความเสีย่ งและประชาสัมพันธ์โรคตดิ ต่ออบุ ตั ใิ หม่ -๑๔-

๓.๕.๒ เป้าหมายและตัวชว้ี ัด เป้าหมาย ตัวชีว้ ดั ปี ๒๕๖๑- ๒๕๖ เพิ่มเปน็ ร้อยละ ประชาชนมีความรอบรู้ สัดสว่ นประชาชนท่ีมี สุขภาพ เรื่องโรคอุบตั ิ ความรู้สขุ ภาพ เรื่องโรค ใหม่และโรคอุบตั ซิ า้ ท่ี อบุ ตั ิใหม่และโรคอบุ ัติซา้ ท่เี กิดจากการ เกิดจากการเปล่ียนแปลง เปล่ยี นแปลงภมู ิอากาศ ภูมอิ ากาศมากขนึ้ (รอ้ ยละของประชากร ท้งั หมด) -๑

ค่าเป้าหมาย ๖๕ ปี ๒๕๖๖ – ๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑ – ๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๘๐ ๕ เพ่ิมเปน็ ร้อยละ ๑๐ เพมิ่ เปน็ ร้อยละ ๑๕ เพม่ิ เป็นร้อยละ ๒๐ ๑๕-

แผนแมบ่ ทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ (๑๔) ประเด็น ศักยภาพการกีฬา (พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐)

สารบญั หนา้ ๑ ส่วนท่ี ๑ บทสรุปผู้บรหิ าร ๒ ส่วนท่ี ๒ แผนแม่บทภายใตย้ ทุ ธศาสตร์ชาติ ประเด็น ศักยภาพการกีฬา ๓ ๓ ๒.๑ บทนา ๓ ๒.๑.๑ เปา้ หมายการพัฒนาตามยทุ ธศาสตร์ชาติ ๔ ๒.๑.๒ ประเด็นภายใตย้ ทุ ธศาสตรช์ าติ ๕ ๕ ๒.๒ เปา้ หมายและตวั ช้วี ดั ของแผนแมบ่ ทภายใตย้ ุทธศาสตรช์ าติ สว่ นที่ ๓ แผนยอ่ ยของแผนแม่บทภายใต้ยทุ ธศาสตร์ชาติ ประเด็น ศกั ยภาพการกฬี า ๕ ๖ ๓.๑ แผนย่อยการส่งเสรมิ การออกกาลงั กาย และกีฬาขั้นพื้นฐานใหก้ ลายเปน็ วถิ ชี ีวติ ๗ และการส่งเสริมใหป้ ระชาชนมสี ว่ นร่วมในกจิ กรรมออกกาลังกาย กฬี า ๗ และนันทนาการ ๘ ๓.๑.๑ แนวทางการพัฒนา ๙ ๓.๑.๒ เป้าหมายและตัวช้วี ดั ๙ ๑๐ ๓.๒ แผนย่อยการส่งเสรมิ การกีฬาเพอ่ื พัฒนาส่รู ะดับอาชีพ ๓.๒.๑ แนวทางการพฒั นา ๓.๒.๒ เปา้ หมายและตวั ชวี้ ดั ๓.๓ แผนย่อยการพฒั นาบุคลากรด้านการกีฬาและนนั ทนาการ ๓.๓.๑ แนวทางการพฒั นา ๓.๓.๒ เป้าหมายและตัวชีว้ ดั

สว่ นท่ี ๑ บทสรปุ ผ้บู ริหาร ยุทธศาสตร์ชาติให้ความสาคัญกับการกีฬาและนันทนาการบนฐานของวิทยาศาสตร์การกีฬา เพื่อเป็น เคร่อื งมือในการเสรมิ สร้างการพัฒนา ทัง้ ในการเสรมิ สรา้ งสุขภาวะ การพัฒนาจิตใจ การสร้างความสามัคคีของ คนในชาติ หล่อหลอมการเป็นพลเมืองดี พัฒนาคุณภาพชีวิต รวมถึงสร้างช่ือเสียงและเกียรติภูมิของ ประเทศชาติ ดังจะเห็นได้ว่าการกีฬาและนันทนาการเป็นกลไกสาคัญย่ิงในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ท่ีเป็น ทย่ี อมรบั ในระดับสากลในการสร้างคุณคา่ และมลู คา่ ให้แกป่ ระเทศ โดยในชว่ งที่ผ่านมา คนไทยมีแนวโน้มการออกกาลังกายและเล่นกีฬาลดลงในทุกกลุ่มอายุ โดยเฉพาะ ในกลุ่มเยาวชนช่วงอายุ ๑๑ – ๑๔ ปี รวมถึงประชากรเพศชายที่มีส่วนร่วมในกิจกรรมทางการกีฬาที่ลดลง โดยเฉล่ียร้อยละ ๒.๕ ต่อปี โดยลดลงจากร้อยละ ๓๓ ของประชากรเพศชายท้ังประเทศ ในปี ๒๕๔๗ เหลือ เพยี งร้อยละ ๒๗ ในปี ๒๕๕๔ ในขณะท่ีประชากรเพศหญิงยังมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางการกีฬาอย่างต่อเน่ือง และสม่าเสมอ อยู่ท่ีประมาณร้อยละ ๒๕ ของประชากรเพศหญิงท้ังประเทศ และเมื่อพิจารณาตามกลุ่มอายุ พบว่า กลุ่มที่มีอายุ ๑๕ - ๒๙ ปี เข้าร่วมการออกกาลังกายมากท่ีสุดถึงร้อยละ ๔๕ ซ่ึงสาเหตุหลักในการออก กาลังกายเนื่องมาจากความต้องการมีสุขภาพที่แข็งแรง สาหรับด้านกลุ่มนักกีฬาท่ีจดทะเบียนกับทางการกีฬา แห่งประเทศไทย มีประมาณ ๒๖๐,๐๐๐ ราย โดยหากจาแนกตามประเภทกีฬา พบว่าสองอันดับแรก เป็นนักกีฬาฟุตบอลร้อยละ ๑๖ และนักกีฬาลู่ลานร้อยละ ๑๐ นอกจากน้ี ยังพบว่ามีกลุ่มคนพิการประมาณ ๒,๗๐๐ รายต่อปีทเ่ี ข้ารว่ มการแข่งขันระดบั ชาติและนานาชาตปิ ระจาปี ทิศทางการขับเคลอื่ นศักยภาพการกีฬา ในแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐) จะมุ่งเน้นการส่งเสริมการใช้กิจกรรมกีฬาและนันทนาการบนฐานของวิทยาศาสตร์การกีฬา เป็นเครื่องมือในการ เสริมสร้างสขุ ภาวะของประชาชนอย่างครบวงจรและมีคุณภาพมาตรฐาน การสร้างนิสัยรักกีฬาและมีน้าใจเป็น นักกีฬา และการใช้กีฬาและนันทนาการบนฐานของวิทยาศาสตร์การกีฬา ในการพัฒนาจิตใจ สร้างความสามัคคี ของคนในชาติ หลอ่ หลอมการเป็นพลเมืองดี พัฒนาคุณภาพชีวิต รวมท้ังการพัฒนาทักษะด้านกีฬาสู่ความเป็น เลิศและกีฬาเพื่อการอาชีพในระดับนานาชาติในการสร้างช่ือเสียงและเกียรติภูมิของประเทศชาติเพ่ือรองรับ อุตสาหกรรมกีฬา แผนแมบ่ ทประเด็นศักยภาพการกีฬา ประกอบด้วย ๓ แผนย่อย ดงั น้ี ๑) การส่งเสริมการออกกาลังกาย และกีฬาขั้นพื้นฐานให้กลายเป็นวิถีชีวิตและการส่งเสริมให้ ประชาชนมีส่วนร่วมในกิจกรรมออกกาลังกาย กีฬาและนันทนาการ โดยส่งเสริมให้เกิดความรู้และ ความตระหนักในประโยชน์ของการออกกาลังกายและการเล่นกีฬาข้ันพื้นฐานท่ีมีความจาเป็นต่อทักษะในการ ดารงชีวิต รวมถึงการปฐมพยาบาลเบ้ืองต้น รวมถึงความรู้และทัศนคติที่ถูกต้องในการเล่นกีฬาและออกกาลังกาย เพอ่ื รักษาสุขภาพและนนั ทนาการ เช่น ธนาคารอปุ กรณ์กีฬา และอาสาสมัครการกีฬา ปลกู ฝังประชาชนมีน้าใจ นักกีฬา และมีระเบียบ วินัย รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย และรู้จักการขอโทษ ส่งเสริมการออกกาลังกายและการเล่น กีฬาของเด็กและเยาวชน ทุกกลมุ่ และทุกพื้นท่ีทั้งในสถานศึกษาและนอกสถานศึกษา ส่งเสริมสนับสนุนการจัด กิจกรรมออกกาลังกาย กีฬาและนันทนาการของประชาชนอย่างต่อเน่ืองในระดับท้องถิ่น ระดับจังหวัด ระดบั ภูมภิ าค และระดับชาติ ส่งเสริมและสนับสนุนกิจกรรมนันทนาการตามความถนัดหรือความสนใจเฉพาะ บุคคล ส่งเสริมสนับสนุนการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน อุปกรณ์ สถานท่ี และส่ิงอานวยความสะดวก -๑-

ด้านการออกกาลังกาย การกีฬาและนันทนาการ ส่งเสริมสนับสนุนความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน ในการรว่ มลงทุนและบริหารจัดการสถานกีฬาในระดับชุมชน ทอ้ งถน่ิ และระดับประเทศ ๒) การส่งเสริมการกีฬาเพื่อพัฒนาสู่ระดับอาชีพ โดยส่งเสริมการกีฬาเพ่ือพัฒนาสู่ระดับอาชีพ โดยมุ่งการสร้างและพัฒนานักกีฬาของชาติ การเฟ้นหานักกีฬาที่มีความสามารถ สร้างพ้ืนท่ีและโอกาสในการ แข่งขันแสดงศักยภาพด้านกีฬา นันทนาการ และวิทยาศาสตร์การกีฬา การส่งเสริมการจัดกีฬาระดับนานาชาติ และสร้างแรงบันดาลใจในการต่อยอดความสาเร็จจากความเป็นเลิศสู่การประกอบอาชีพและมีเส้นทางอาชีพที่ มน่ั คง ควบคู่กบั ส่งเสรมิ สนับสนนุ ศกึ ษาเชิงลึกด้านการกีฬา นันทนาการ และวทิ ยาศาสตรก์ ารกีฬา ๓) บุคลากรด้านการกีฬาและนันทนาการ โดยพัฒนาบุคลากรด้านการกีฬาและนันทนาการ โดยมุ่งสร้างและพัฒนาบุคลากรด้านการกีฬาและนันทนาการทั้งครูหรือผู้สอนกีฬา ผู้ตัดสินกีฬา นักวทิ ยาศาสตร์การกีฬา ผูบ้ ริหารการกีฬา อาสาสมคั รกฬี า ตลอดจนผู้ท่ีเกีย่ วข้องต่าง ๆ อย่างเป็นระบบและมี มาตรฐาน สามารถถา่ ยทอดความร้ใู หเ้ ด็ก เยาวชน ประชาชนทั่วไป บุคคลกลุ่มพิเศษ และผู้ด้อยโอกาสได้อย่าง ถกู ตอ้ ง และสามารถตอ่ ยอดศกั ยภาพในการพัฒนาเป็นบุคลากรทางการกีฬาและนันทนาการที่มีมาตรฐานของ ประเทศ รวมทั้งการสนับสนุนและส่งเสริมการผลิตบุคลากรและการพัฒนานวัตกรรมที่สนับสนุนการพัฒนา กฬี าและนันทนาการ -๒-

สว่ นท่ี ๒ แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น ศกั ยภาพการกีฬา ๒.๑ บทนา ศักยภาพการกีฬา โดยมุ่งส่งเสริมการใช้กิจกรรมกีฬาและนันทนาการบนฐานของวิทยาศาสตร์การกีฬา เป็นเครื่องมือในการเสริมสร้างสุขภาวะของประชาชนอย่างครบวงจรและมีคุณภาพมาตรฐาน การสร้างนิสัย รักกีฬาและมีน้าใจเป็นนักกีฬา และการใช้กีฬาและนันทนาการในการพัฒนาจิตใจ สร้างความสามัคคีของคน ในชาติ หลอ่ หลอมการเป็นพลเมืองดี พฒั นาคุณภาพชีวิต รวมท้ังการพัฒนาทักษะด้านกีฬาสู่ความเป็นเลิศและ กฬี าเพอ่ื การอาชีพในระดับนานาชาติในการสรา้ งชื่อเสยี งและเกียรตภิ ูมขิ องประเทศชาติ ๒.๑.๑ เป้าหมายการพฒั นาตามยุทธศาสตร์ชาติ ยทุ ธศาสตร์ชาตดิ ้านการพฒั นาและเสรมิ สร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ ๒.๑ คนไทยเป็นคนดี คนเก่ง มคี ุณภาพ พร้อมสาหรบั วถิ ีชวี ิตในศตวรรษที่ ๒๑ ๒.๒ สังคมไทยมีสภาพแวดล้อมท่ีเอื้อและสนบั สนุนต่อการพัฒนาคนตลอดชว่ งชีวิต ๒.๑.๒ ประเด็นภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ยทุ ธศาสตร์ชาติด้านการพัฒนาและเสริมสรา้ งศกั ยภาพทรพั ยากรมนุษย์ ๔.๗ การเสริมสรา้ งศักยภาพการกีฬาในการสร้างคุณคา่ ทางสงั คมและพฒั นาประเทศ ๔.๗.๑ การส่งเสริมการออกกาลังกาย และกีฬาขัน้ พื้นฐานให้กลายเป็นวิถชี วี ิต ๔.๗.๒ การส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมในกิจกรรมออกกาลังกาย กีฬาและ นนั ทนาการ ๔.๗.๓ การสง่ เสริมการกฬี าเพ่ือพฒั นาสรู่ ะดบั อาชีพ ๔.๗.๔ การพัฒนาบุคลากรด้านการกีฬาและนันทนาการเพ่ือรองรับการเติบโตของ อุตสาหกรรมกฬี า -๓-

๒.๒ เป้าหมายและตวั ชว้ี ดั ของแผนแมบ่ ทภายใตย้ ทุ ธศาสตรช์ าติ ประเดน็ ศ เปา้ หมาย ตวั ชว้ี ดั ปี ๒๕๖๑- ๒ ไมน่ ้อยกว่า คนไทยมีสุขภาพดีขึ้น มนี า้ ใจ อายุคาดเฉลี่ยของการมีสขุ ภาพดี นักกฬี า และมีวนิ ยั เคารพกฎ เพ่ิมขนึ้ ตอ่ เน่ือง (อายเุ ฉล่ีย) กตกิ ามากขน้ึ ดว้ ยกฬี า -๔-

ศักยภาพการกฬี า ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๘๐ ไมน่ ้อยกว่า ๗๕ ปี ค่าเปา้ หมาย ๒๕๖๕ ปี ๒๕๖๖ – ๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑ – ๒๕๗๕ ๖๘ ปี ไมน่ ้อยกว่า ๗๐ ปี ไม่นอ้ ยกวา่ ๗๒ ปี

สว่ นที่ ๓ แผนยอ่ ยของแผนแม่บทภายใตย้ ุทธศาสตรช์ าติ ประเด็น ศักยภาพการกีฬา แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น ศักยภาพการกีฬา ประกอบด้วย ๓ แผนย่อย ได้แก่ ๑) การส่งเสริมการออกกาลงั กาย และกีฬาข้ันพื้นฐานให้กลายเป็นวิถีชีวิต และการส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วน ร่วมในกิจกรรมออกกาลังกาย กีฬาและนันทนาการ ๒) การส่งเสริมการกีฬาเพื่อพัฒนาสู่ระดับอาชีพ และ ๓) การพัฒนาบุคลากรดา้ นการกีฬาและนนั ทนาการ โดยมีรายละเอียด ดงั นี้ ๓.๑ แผนย่อย การส่งเสริมการออกกาลังกาย และกีฬาขั้นพื้นฐานให้กลายเป็นวิถีชีวิต และ การส่งเสรมิ ให้ประชาชนมีสว่ นรว่ มในกิจกรรมออกกาลังกาย กฬี าและนันทนาการ การส่งเสริมการออกกาลังกายและกีฬาขั้นพ้ืนฐานให้กลายเป็นวิถีชีวิต โดยส่งเสริมให้เด็ก เยาวชน ประชาชนทั่วไป บุคคลกลุ่มพิเศษ และผู้ด้อยโอกาส มีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับการออกกาลังกาย การปฐมพยาบาลเบื้องต้น และการเล่นกีฬาบางชนิดท่ีมีความจาเป็นต่อทักษะในการดารงชีวิต รวมทั้งการมี อสิ ระในการประกอบกิจกรรมนันทนาการตามความถนดั หรือความสนใจเฉพาะบุคคล และปฏิบัติอย่างต่อเน่ือง จนกลายเป็นวิถีชีวิต เพื่อพัฒนาจิตใจ สร้างความสัมพันธ์อันดี หล่อหลอมจิตวิญญาณและการเป็นพลเมืองดี ตลอดจนส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมในกิจกรรมออกกาลังกาย กีฬาและนันทนาการ โดยเน้นการส่งเสริม ความรแู้ ละความตระหนักถึงการออกกาลังกาย และกฬี าขนั้ พ้นื ฐาน การจัดกิจกรรมกีฬา การจัดหาและพัฒนา สถานท่ีและอปุ กรณก์ ฬี าทีเ่ พยี งพอและเหมาะสมเพ่ือการออกกาลังกาย สร้างโอกาสและสนับสนุนการมีส่วนร่วม ในกิจกรรมกีฬาอย่างต่อเน่ือง การปลูกฝังให้มีคุณธรรมของความเป็นนักกีฬา มีระเบียบ วินัย รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย และรู้จักการขอโทษ รวมถึงการพัฒนาบุคลากรและโครงสร้างพื้นฐาน ด้านอุปกรณ์ สถานท่ี และ ส่ิงอานวยความสะดวกทางกีฬาและนันทนาการท่ีมีคุณภาพและมาตรฐานสอดคล้องกับความต้องการ และเหมาะสมกับประชาชนทกุ กลุม่ ทกุ เพศ ทกุ วัย ๓.๑.๑ แนวทางการพัฒนา ๑) ส่งเสริมให้ประชาชนทุกกลุ่มวัย โดยเฉพาะกลุ่มเด็กและเยาวชน เรียนรู้วิธีการที่ถูกต้อง ในการออกกาลังกายและการเล่นกีฬาข้ันพื้นฐาน รวมท้ังสามารถปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้ ตลอดจนออกกาลัง กาย เล่นกีฬา หรือประกอบกิจกรรมนันทนาการตามความถนัดหรือความสนใจเฉพาะบุคคลอย่างต่อเนื่อง จนกลายเปน็ วถิ ีชีวิต เพื่อส่งเสรมิ ให้ประชาชนทุกกลุ่มวัยมีสุขภาวะที่ดี และพัฒนาให้มีน้าใจนักกีฬา มีระเบียบ วินัย รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย โดยยกระดับหลักสูตรวิชาพลศึกษาทั่วประเทศให้ได้มาตรฐานเดียวกัน และส่งเสริม การพัฒนาการออกกาลังกาย การกีฬาขั้นพื้นฐาน หรือการประกอบกิจกรรมนันทนาการตามความถนัดหรือ ความสนใจในชมุ ชนทอ้ งถ่นิ ๒) พฒั นาโครงสร้างพืน้ ฐาน อุปกรณ์ สถานท่ี และส่ิงอานวยความสะดวกเพ่ือการออกกาลังกาย การเล่นกีฬา หรือการประกอบกิจกรรมนันทนาการที่มีอยู่ในชุมชนเดิมหรือจัดหาใหม่เพิ่มเติม ให้มีความ เพียงพอ ปลอดภัย และเหมาะสมกับประชาชนทุกกลุ่มวัยในพ้ืนที่ โดยประสานความร่วมมือระหว่างองค์กร ปกครองส่วนท้องถ่ิน ภาคเอกชน ภาคการศึกษา และภาคประชาสังคมในพื้นที่ชุมชน การพัฒนาในการ รว่ มลงทนุ ร่วมให้ใชพ้ ืน้ ท่ี หรือร่วมบริหารจดั การพืน้ ทด่ี งั กล่าวในระดบั ชุมชนรว่ มกนั -๕-

๓.๑.๒ เปา้ หมายและตัวชี้วดั เปา้ หมาย ตัวชี้วดั ปี ๒ ๒ คนไทยออกกาลงั กาย เล่นกีฬา ประชาชนทุกภาคสว่ นของ และนันทนาการอย่างสมา่ เสมอ ประชากรทั้งหมดออกกาลงั กาย ร้อย เพม่ิ ขน้ึ อย่างสมา่ เสมอ -๖-

๒๕๖๑- ค่าเป้าหมาย ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๖๕ ๒๕๘๐ ปี ๒๕๖๖ - ปี ๒๕๗๑ – ยละ ๔๐ ๒๕๗๐ ๒๕๗๕ ร้อยละ ๘๐ รอ้ ยละ ๕๐ ร้อยละ ๗๐

๓.๒ แผนยอ่ ย การสง่ เสริมการกฬี าเพ่อื พัฒนาสูร่ ะดับอาชพี การส่งเสริมการกีฬาเพื่อพัฒนาสู่ระดับอาชีพ โดยมุ่งการสร้างและพัฒนานักกีฬาของชาติ การเฟ้นหา นักกีฬาท่ีมีความสามารถ สร้างพ้ืนท่ีและโอกาสในการแข่งขันแสดงศักยภาพด้านกีฬา นันทนาการ และ วิทยาศาสตรก์ ารกีฬา การสง่ เสริมการจัดกฬี าระดบั นานาชาติ และสร้างแรงบันดาลใจในการต่อยอดความสาเร็จ จากความเป็นเลิศสู่การประกอบอาชีพและมีเส้นทางอาชีพที่มั่นคง ควบคู่กับส่งเสริมสนับสนุนศึกษาเชิงลึก ดา้ นการกีฬา นันทนาการ และวทิ ยาศาสตรก์ ารกีฬา การจัดการความรู้และพัฒนาระบบฐานข้อมูล เพื่อนามาใช้ ส่งเสริมและสนบั สนนุ กีฬาเพือ่ ความเป็นเลิศ กีฬาเพื่อการอาชีพ และนันทนาการเชิงพาณิชย์ ซ่ึงปัจจัยสาคัญคือ ความรู้ในการพัฒนานักกีฬาระดับนานาชาติเพ่ือความเป็นเลิศและกีฬาอาชีพ เส้นทางการพัฒนานักกีฬาแต่ละ ชนดิ /แตล่ ะกลมุ่ ปัจจัยสนบั สนุนส่ิงอานวยความสะดวก ทงั้ ด้านโครงสร้างพื้นฐาน อุปกรณ์การกีฬาที่มีมาตรฐาน รองรบั กฬี านานาชาติ การส่งเสริมการพฒั นาแพลตฟอร์ม การพฒั นาระบบกลไกรองรับการสร้างนักกีฬาเป็นเลิศ และนักกีฬาอาชีพ รวมท้ังการยกระดับมาตรฐานการจัดการแข่งขันกีฬาเพื่อความเป็นเลิศ ทั้งในระดับชาติและ นานาชาติ ๓.๒.๑ แนวทางการพัฒนา ๑) พัฒนาระบบการเลือกสรรนักกีฬาที่มีความสามารถท่ัวประเทศ ต้ังแต่ระดับเยาวชนที่มี ความถนัดและทักษะด้านการกีฬา และสร้างโอกาสการพัฒนาทักษะทางการกีฬาโดยการเข้าร่วมแข่งขันกีฬา ในระดับประเทศต่าง ๆ เพ่อื พัฒนาสคู่ วามเป็นเลศิ และกฬี าเพอ่ื การอาชีพ ๒) ส่งเสริมศูนย์ฝึกกีฬาแห่งชาติท่ีมีอยู่ในพื้นท่ี และในประเภทกีฬาต่าง ๆ ให้ได้มาตรฐาน สากล พัฒนาปัจจัยสนับสนุน อาทิ สิ่งอานวยความสะดวกด้านโครงสร้างพ้ืนฐาน ด้านอุปกรณ์การกีฬาท่ีมี มาตรฐาน ดา้ นโภชนาการท่ีเหมาะสม และสนับสนุนการพัฒนาองค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์การกีฬา นวัตกรรม ท่ีเกี่ยวข้องกับการกีฬา และพัฒนาระบบฐานข้อมูลด้านการกีฬา เพื่อนามาใช้ส่งเสริมและสนับสนุนกีฬา เพ่ือความเปน็ เลิศ และกีฬาเพ่อื การอาชีพ ๓) ส่งเสริมสนับสนุนการเข้าร่วมแข่งขันกีฬาในระดับนานาชาติในทุกระดับ รวมทั้ง การยกระดับมาตรฐานการจัดการแข่งขันกีฬา เพ่ือความเป็นเลิศท้ังในระดับชาติและนานาชาติ และเพ่ือสร้าง แรงบันดาลใจในการต่อยอดความสาเร็จจากความเป็นเลิศสู่การประกอบอาชีพและมีเส้นทางอาชีพที่มั่นคง สนับสนุนอุตสาหกรรมการกีฬา พร้อมผลักดันการกีฬาเพ่ือการท่องเท่ียวและนันทนาการ มีการผลักดันให้ ประเทศไทยเปน็ เจา้ ภาพในการแขง่ ขนั กีฬา และพัฒนาเมอื งกีฬาตน้ แบบเพื่อรองรับการพฒั นาต่อไป -๗-

๓.๒.๒ เปา้ หมายและตัวชี้วดั เป้าหมาย ตวั ชว้ี ดั ปี ๒ ๒ นกั กีฬาไทยประสบความสาเร็จ อนั ดบั การแข่งขนั กีฬาในมหกรรม ในการแข่งขนั ระดบั นานาชาติ กฬี าระดับนานาชาติของนักกีฬา อันด ไทย ระด -๘-

๒๕๖๑- คา่ เปา้ หมาย ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๖๕ ๒๕๘๐ ปี ๒๕๖๖ - ปี ๒๕๗๑ – ดบั ๗ ใน ๒๕๗๐ ๒๕๗๕ อันดบั ๔ ใน ดับเอเชยี ระดบั เอเชยี อันดบั ๖ ใน อนั ดับ ๕ ใน ระดับเอเชยี ระดบั เอเชยี

๓.๓ แผนย่อย การพฒั นาบุคลากรด้านการกีฬาและนนั ทนาการ การพัฒนาบุคลากรด้านการกีฬาและนันทนาการ โดยมุ่งสร้างและพัฒนาบุคลากรด้านการกีฬาและ นันทนาการท้ังครูหรือผู้ฝึกสอนกีฬา ผู้ตัดสินกีฬา นักวิทยาศาสตร์การกีฬา ผู้บริหารการกีฬา อาสาสมัครกีฬา ตลอดจนผู้ที่เก่ียวข้องต่าง ๆ อย่างเป็นระบบและมีมาตรฐาน สามารถถ่ายทอดความรู้ให้เด็ก เยาวชน ประชาชนทว่ั ไป บุคคลกลมุ่ พเิ ศษ และผดู้ อ้ ยโอกาสได้อยา่ งถูกต้อง และสามารถต่อยอดศักยภาพในการพัฒนา เป็นบุคลากรทางการกีฬาและนนั ทนาการท่ีมีมาตรฐานของประเทศ รวมทั้งการสนับสนุนและส่งเสริมการผลิต บคุ ลากรและการพฒั นานวัตกรรมท่สี นบั สนุนการพัฒนากฬี าและนนั ทนาการ ๓.๓.๑ แนวทางการพฒั นา ๑) ส่งเสริมและพัฒนาบุคลากรทางการกีฬา อาทิ ผู้ฝึกสอนกีฬา ผู้ตัดสินกีฬา ผู้บริหารการ กฬี า อาสาสมัครกีฬา โดยเฉพาะกลุ่มกีฬาเป้าหมายท่ีประชาชนไทยมีความนิยม หรือมีศักยภาพในการพัฒนา ในระดับอาชีพ บนฐานด้านวิทยาศาสตร์การกีฬาให้มีคุณภาพและมาตรฐานในระดับสากล มีจานวนเพียงพอ สามารถให้บริการด้านกีฬาได้อย่างทั่วถึง และสามารถถ่ายทอดความรู้ให้แก่ เด็ก เยาวชน ประชาชนทั่วไป บคุ คลกล่มุ พเิ ศษ และผดู้ อ้ ยโอกาสไดอ้ ย่างถูกต้อง ๒) ส่งเสริมและพัฒนาบุคลากรทางด้านนันทนาการตามความถนัดหรือความสนใจเฉพาะ บุคคล โดยสนับสนุนให้เกิดการประกวดหรือการแข่งขันเพ่ือสร้างเครือข่าย รวมทั้งส่งเสริมการรวมกลุ่มหรือ จัดตั้งชมรมเพ่ือคัดสรรบุคลากรนันทนาการตัวอย่าง และทาให้เกิดการแลกเปลี่ยนและพัฒนาทักษะของกลุ่ม ผู้สนใจ ตลอดจนส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ ความเข้าใจ เห็นคุณค่าความแตกต่าง และต่อยอดความเป็น พหุปญั ญาของสงั คม -๙-

๓.๓.๒ เป้าหมายและตัวช้ีวดั ตวั ช้วี ัด ปี ๒๕๖๑- เปา้ หมาย มบี ุคลากรด้านการกีฬา เพม่ิ ข้ึนร้อ นันทนาการ และวทิ ยาศาสตร์ ตอ่ ไ บคุ ลากรด้านการกีฬาและ การกีฬาทัว่ ประเทศท่ีไดร้ ับการ นันทนาการมีคุณภาพและ รับรองมาตรฐานเพ่มิ ขึน้ มาตรฐานเพิ่มขน้ึ (เฉล่ียรอ้ ยละ) -๑๐-

- ๒๕๖๕ ค่าเปา้ หมาย ปี ๒๕๗๖ - ๒๕๘๐ อยละ ๕ ปี ๒๕๖๖ - ๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑ – ๒๕๗๕ มสี ัดสว่ นที่เหมาะสมตาม ไป มาตรฐานสากล เพมิ่ ขนึ้ ร้อยละ ๕ เพมิ่ ขึน้ ร้อยละ ๕ ต่อไป ต่อไป

แผนแมบ่ ทภายใตย้ ทุ ธศาสตร์ชาติ (๑๕) ประเดน็ พลังทางสงั คม (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐)

สารบัญ หนา้ ๑ สว่ นที่ ๑ บทสรปุ ผู้บรหิ าร ๓ ส่วนท่ี ๒ แผนแมบ่ ทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น พลงั ทางสังคม ๓ ๓ ๒.๑ บทนา ๓ ๒.๑.๑ เป้าหมายการพัฒนาตามยุทธศาสตร์ชาติ ๕ ๒.๑.๒ ประเด็นภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ๖ ๖ ๒.๒ เป้าหมายและตวั ชว้ี ัดของแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ๖ ส่วนที่ ๓ แผนย่อยของแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น พลงั ทางสงั คม ๘ ๙ ๓.๑ แผนย่อยการเสรมิ สรา้ งทนุ ทางสังคม ๙ ๓.๑.๑ แนวทางการพฒั นา ๑๐ ๓.๑.๒ เป้าหมายและตวั ช้ีวัด ๓.๒ แผนยอ่ ยการรองรับสงั คมสงู วยั เชงิ รกุ ๓.๒.๑ แนวทางการพัฒนา ๓.๒.๒ เป้าหมายและตัวช้ีวัด -๒-

ส่วนท่ี ๑ บทสรปุ ผ้บู ริหาร การเสรมิ สร้างพลังทางสังคมจะเปน็ ปัจจยั แหง่ ความสาเร็จท่ีสาคัญที่จะเป็นกลไกช่วยให้การดาเนินการ ตามยทุ ธศาสตรช์ าติในด้านต่าง ๆ สามารถบรรลุวัตถุประสงค์ได้ตามเป้าหมาย โดยเฉพาะด้านการสร้างโอกาส และความเสมอภาคทางสังคม โดยการดึงเอาพลังของภาคส่วนต่าง ๆ ทั้งภาคเอกชน ประชาสังคม ชุมชน ท้องถิ่น มาร่วมขับเคล่ือน การสนับสนุนการรวมตัวของประชาชนเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนใน ก า ร ร่ ว ม แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า ใ ห้ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ร ะ ดั บ พื้ น ท่ี บ น ฐ า น อ ง ค์ ค ว า ม รู้ แ ล ะ ค ว า ม เ ข้ า ใ จ ในบริบทและสภาพปัญหาในเชิงลึกท่ีแท้จริง ด้านความม่ันคง โดยการพัฒนาและเสริมสร้างสังคมและชุมชน ให้มีความเข้มแข็ง เพ่ือให้เป็นหนึ่งในกลไกการแก้ไขปัญหาของประเทศแบบบูรณาการร่วมกับภาคส่วนอ่ืน ๆ และด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ โดยการปรับเปล่ียนค่านิยมและวัฒนธรรม เพอ่ื ใหค้ นไทยมีวถิ ีการดาเนินชีวิตและมีจิตสานึกร่วมในการสร้างสังคมที่น่าอยู่ เพ่ือให้การพัฒนาประเทศมีส่วนร่วม จากชุมชนและสังคม และนาไปสู่การบรรลุวิสัยทัศน์ “ประเทศไทยมีความม่ันคง มั่งค่ัง ยั่งยืน เป็นประเทศ พฒั นาแลว้ ดว้ ยการพฒั นาตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง” ไดอ้ ยา่ งไมท่ ง้ิ ใครไว้ขา้ งหลัง ที่ผ่านมา ภาคีการพัฒนาต่าง ๆ อาจมีข้อจากัดในการเข้ามาเป็นส่วนร่วมในการพัฒนาประเทศ ซึ่งสะท้อนได้จากองค์ประกอบในมิติด้านโอกาสของดัชนีชี้วัดความก้าวหน้าทางสังคมในปี ๒๕๖๑ จัดทาโดย องค์กร Social Progress Imperative ที่ได้จัดอันดับให้ประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ ๙๒ จากท้ังหมด ๑๔๖ ประเทศ และได้คะแนนเพียง ๔๕.๙๑ ในมิติด้านโอกาส โดยด้านท่ีประเทศไทยจาเป็นต้องเร่งให้ความสาคัญ คอื การเปดิ โอกาสให้ภาคสว่ นต่าง ๆ มีส่วนรว่ มในการเป็นภาคีการพฒั นาสังคมและประเทศ ดังนั้น แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น พลังทางสังคม จึงได้กาหนดเป้าหมายให้ประเทศไทยมี ความเท่าเทียมและเสมอภาคในสังคม ผ่านการมีส่วนร่วมจากประชากรทุกกลุ่ม ทุกเพศ ทุกวัย และภาคีต่าง ๆ ในทุกระดบั ในการร่วมเป็นกลไกในการจัดการกับปัญหาความเหล่ือมล้าและการสร้างความเป็นธรรมทางเศรษฐกิจ และสงั คมของประเทศ ทีเ่ ก้ือกลู การดาเนินการของภาครัฐอย่างเป็นระบบ โดยเป็นการแก้ไขปัญหาที่สอดคล้องกับ ความต้องการระดับพื้นท่ีท่ีมีความแตกต่างระหว่างกัน บนองค์ความรู้ ข้อมูล และหลักวิชาการท่ีมีส่วนร่วมจาก ชุมชนและภาคีในสงั คมอย่างแท้จรงิ โดยแผนแมบ่ ทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น พลังทางสังคม ประกอบด้วย ๒ แผนย่อย ได้แก่ ๑) การเสริมสร้างทุนทางสังคม เน้นการเปิดโอกาสให้เกิดกระบวนการรวมตัวของประชากรกลุ่มต่าง ๆ รวมถึงภาคเี ครือขา่ ย ในการรว่ มคิด ร่วมทา และร่วมเป็นพลังสาคัญในการจัดการกับปัญหาความเหลื่อมล้าทาง เศรษฐกิจและสังคมประชาสังคม โดยการเพิ่มขีดความสามารถของชุมชนท้องถ่ินในการพัฒนา การพึ่งตนเอง และการจัดการตนเอง การต่อยอดจากรากฐานของสังคมวัฒนธรรมไทยมีทุนเดิมเป็นที่ยกย่องและยอมรับท่ัว โลก คือความมีน้าใจ การช่วยเหลือเกื้อกูลกัน รวมทั้งทุนทางศิลปวัฒนธรรมที่ตกทอดมาอย่างยาวนานใน ประวัติศาสตร์ และมีรากเหง้าร่วมกับประเทศเพ่ือนบ้านบนคาบสมุทรอินโดจีนหรือดินแดนสุวรรณภูมิ ที่สามารถนาสู่การสร้างให้เกิดท้ังมูลค่าและคุณค่าใหม่ร่วมกันได้ การดึงพลังต่าง ๆ เหล่านี้ออกมาใช้ในการ แก้ไขปัญหาความเหลื่อมล้าและความไม่เสมอภาคของประเทศ และนาไปสู่การพัฒนาอย่างมั่นคงและย่ังยืน บนรากฐานของทนุ ทางสังคมและวฒั นธรรมทีม่ ีอยู่ -๑-

๒) การรองรับสังคมสูงวัยเชิงรุก เน้นการเตรียมคนและสังคมเชิงรุกให้คนทุกช่วงวัยตระหนัก มีความรอบรู้ และความพร้อมรองรับการเป็นสังคมสูงวัยในทุกมิติ ทั้งในมิติเศรษฐกิจ สังคม สุขภาพ และสภาพแวดล้อม เพ่ือให้เป็นประชากรท่ีมีคุณภาพท่ีสามารถพ่ึงตนเองและเป็นพลังในการพัฒนาครอบครัว ชมุ ชน สงั คม และประเทศให้นานที่สุด รวมท้ังส่งเสริมให้ผู้สูงอายุเป็นพลังสังคมด้วยการถ่ายทอดประสบการณ์ และภูมิปัญญาให้กับประชากรรุ่นอ่ืน ๆ และส่งเสริมการปรับเปลี่ยนมุมมองและทัศนคติของสังคมท่ีมีต่อการ ปฏิบตั กิ บั ผ้สู งู อายุ -๒-

สว่ นที่ ๒ แผนแมบ่ ทภายใต้ยทุ ธศาสตร์ชาติ ประเด็น พลงั ทางสงั คม ๒.๑ บทนา การเสริมสร้างพลังทางสังคมเป็นหนึ่งในประเด็นยุทธศาสตร์ท่ีมุ่งระดมสรรพกาลังจากประชากร ทุกกลุ่ม ทุกเพศ ทุกวัย และจากภาคส่วนต่าง ๆ ในทุกระดับ ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ภาคเอกชน ชุมชน ท้องถ่ิน ท้องทมี่ าเปน็ กลไกในการช่วยสร้างโอกาสและแก้ไขปญั หาความไม่เสมอภาค เนื่องจากการทางานโดยกลไกและ กาลังทรัพยากรของภาครัฐแต่เพียงฝ่ายเดียวอาจไม่เพียงพอและไม่สามารถตอบสนองต่อความต้องการของ ประชาชนได้อย่างแท้จริง จึงควรนาจุดเด่นและศักยภาพของภาคส่วนอ่ืน ๆ ของสังคม มาเป็นแรงพลังในการ ช่วยแก้ไขปัญหา เพ่ือไม่ให้เกิดการท้ิงใครไว้ข้างหลัง และการเกิดพัฒนาอย่างมีส่วนร่วมที่แท้จริง การดึงพลังต่าง ๆ เหล่าน้ีออกมาสร้างชาติสร้างอนาคต จะนาไปสู่การพัฒนาอย่างมั่นคงและย่ังยืน โดยแผนแม่บทภายใต้ ยทุ ธศาสตรช์ าติ ประเด็น พลังทางสังคมมีความสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาและประเด็นยุทธศาสตร์ของ ยุทธศาสตรช์ าติด้านที่เก่ียวขอ้ ง ดังนี้ ๒.๑.๑ เปา้ หมายการพัฒนาตามยุทธศาสตรช์ าติ ยุทธศาสตรช์ าตดิ ้านความมน่ั คง ๒.๑ ประชาชนอย่ดู ี กินดี และมีความสุข ยุทธศาสตร์ชาตดิ า้ นการพัฒนาและเสริมสร้างศกั ยภาพทรพั ยากรมนุษย์ ๒.๒ สังคมไทยมสี ภาพแวดล้อมทเ่ี ออื้ และสนับสนุนต่อการพัฒนาคนตลอดช่วงชวี ิต ยทุ ธศาสตร์ชาติดา้ นการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม ๒.๑ สรา้ งความเปน็ ธรรมและลดความเหลือ่ มล้าในทุกมิติ ๒.๒ กระจายศูนย์กลางความเจริญทางเศรษฐกิจและสังคม เพิ่มโอกาสให้ทุกภาคส่วนเข้า มาเปน็ กาลังของการพฒั นาประเทศในทุกระดับ ๒.๓ เพ่ิมขีดความสามารถของชุมชนและท้องถ่ินในการพัฒนา การพึ่งตนเอง และการ จัดการตนเองเพ่อื สร้างสังคมคุณภาพ ๒.๑.๒ ประเดน็ ภายใต้ยทุ ธศาสตรช์ าติ ยทุ ธศาสตรช์ าตดิ ้านความม่ันคง ๔.๑ การรกั ษาความสงบภายในประเทศ ๔.๑.๑ การพัฒนาและเสริมสร้างคนในทุกภาคส่วนให้มีความเข้มแข็ง มีความพร้อม ตระหนกั ในเร่ืองความมั่นคง และมสี ว่ นรว่ มในการแกไ้ ขปญั หา ยุทธศาสตรช์ าตดิ ้านการพัฒนาและเสรมิ สรา้ งศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ ๔.๑ การปรับเปล่ยี นคา่ นิยมและวฒั นธรรม ๔.๑.๔ การปลูกฝงั คา่ นยิ มและวัฒนธรรมโดยใช้ชุมชนเปน็ ฐาน -๓-

๔.๖ การสรา้ งสภาพแวดลอ้ มท่เี ออ้ื ตอ่ การพัฒนาและเสรมิ ศักยภาพทรัพยากรมนษุ ย์ ๔.๖.๒ การส่งเสริมบทบาทและการมีส่วนร่วมของภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กร ปกครองส่วนทอ้ งถิ่น ครอบครัว และชมุ ชนในการพัฒนาทรัพยากรมนษุ ย์ ๔.๖.๔ การพฒั นาระบบฐานข้อมูลเพอื่ การพฒั นาทรัพยากรมนุษย์ ยุทธศาสตร์ชาตดิ ้านการสรา้ งโอกาสและความเสมอภาคทางสงั คม ๔.๑ การลดความเหลือ่ มล้า สรา้ งความเป็นธรรมในทกุ มติ ิ ๔.๑.๕ สร้างหลักประกันทางสังคมท่ีครอบคลุมและเหมาะสมกับคนทุกช่วงวัย ทกุ เพศและทุกกลุ่ม ๔.๒ การกระจายศูนย์กลางความเจรญิ ทางเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยี ๔.๒.๒ กาหนดแผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมของแตล่ ะกลมุ่ จงั หวัดในมิตติ า่ ง ๆ ๔.๒.๕ สนบั สนนุ การพัฒนาพ้ืนทบี่ นฐานข้อมลู ความรู้ เทคโนโลยีและนวตั กรรม ๔.๓ การเสรมิ สร้างพลังทางสงั คม ๔.๓.๑ สร้างสงั คมเข้มแข็งทแ่ี บง่ ปัน ไมท่ อดทิ้งกนั และมีคณุ ธรรม ๔.๓.๒ การรองรับสงั คมสงู วัยอยา่ งมคี ณุ ภาพ ๔.๓.๓ สนับสนุนความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน ภาควิชาการ ภาคประชาสงั คม และภาคประชาชน ๔.๓.๔ ส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศ และบทบาทของสตรีในการสร้างสรรค์สงั คม ๔.๓.๕ สนบั สนนุ การพัฒนาบนฐานทนุ ทางสังคมและวฒั นธรรม ๔.๔ การเพ่ิมขีดความสามารถของชุมชนท้องถ่ินในการพัฒนา การพึ่งตนเองและการ จัดการตนเอง ๔.๔.๑ ส่งเสริมการปรับพฤติกรรมในระดับครัวเรือน ให้มีขีดความสามารถในการ จัดการวางแผนชวี ติ สขุ ภาพ ครอบครัว การเงนิ และอาชพี ๔.๔.๒ เสริมสร้างศกั ยภาพของชุมชนในการพง่ึ ตนเองและการพึ่งพากันเอง ๔.๔.๓ สร้างการมสี ่วนรว่ มของภาคส่วนตา่ ง ๆ เพ่ือสรา้ งประชาธิปไตยชมุ ชน ๔.๔.๔ สรา้ งภูมคิ ุ้มกนั ทางปญั ญาใหก้ ับชุมชน -๔-

๒.๒ เปา้ หมายและตวั ชว้ี ัดของแผนแมบ่ ทภายใตย้ ทุ ธศาสตร์ชาติ ประเด เปา้ หมาย ตวั ชว้ี ัด ปี ๒๕๖๑ ทกุ ภาคส่วนมสี ่วนรว่ มใน มิตดิ า้ นโอกาสของดัชนีชีว้ ัด เพ การพฒั นาสังคมเพ่มิ ขึ้น ความกา้ วหน้าทางสังคม ร้อยล (เฉลี่ยร้อยละ) -๕

ด็น พลงั ทางสงั คม ค่าเปา้ หมาย ๑ -๒๕๖๕ ปี ๒๕๖๖-๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑-๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖-๒๕๘๐ พมิ่ ขึ้น เพ่มิ ขึน้ เพิ่มข้ึน เพิ่มขน้ึ ละ ๑๐ รอ้ ยละ ๑๐ ร้อยละ ๑๐ รอ้ ยละ ๑๐ ๕-

สว่ นที่ ๓ แผนย่อยของแผนแมบ่ ทภายใตย้ ทุ ธศาสตร์ชาติ ประเดน็ พลังทางสังคม ทศิ ทางการขับเคล่ือนการเสรมิ สรา้ งพลังทางสังคมเพ่ือให้บรรลุเป้าหมายการเพิ่มโอกาสให้ทุกภาคส่วน ในทุกระดับเข้ามาเป็นกาลังของการพัฒนา ผ่านการระดมสรรพกาลังจากประชากรทุกกลุ่ม ทุกเพศ ทุกวัย การสร้างพื้นที่ให้เกิดการปรึกษาหารือ สร้างความเข้าใจและยอมรับถึงคุณค่าและความแตกต่าง และสร้าง เป้าหมายรว่ มหรอื จุดร่วมอยา่ งสร้างสรรค์ จะมงุ่ เน้นการดาเนินการใน ๒ แผนยอ่ ย ไดแ้ ก่ การเสริมสร้างทุนทาง สงั คม และการรองรบั สังคมสงู วัยเชิงรกุ โดยมรี ายละเอียด ดังนี้ ๓.๑ แผนย่อยการเสริมสร้างทนุ ทางสังคม เน้นการเสรมิ สร้างศักยภาพและความสามารถของประชาชน รวมท้ังการเปิดโอกาสให้เกิดกระบวนการ รวมตัวของประชากรทุกกลุ่ม ทุกเพศ ทุกวัย รวมถึงภาคีเครือข่ายพัฒนา ในการร่วมคิด ร่วมลงมือพัฒนา จะเป็นพลังสาคัญในการสรา้ งโอกาสและความเสมอภาคในสังคมควบคู่ไปกับการดาเนินการของภาครัฐในระยะ ๒๐ ปีข้างหน้า เน่ืองจากการทางานโดยกลไกและกาลังทรัพยากรของภาครัฐแต่เพียงฝ่ายเดียวในการแก้ไข ปัญหาความเหล่ือมล้าและความไม่เสมอภาคอาจไม่เพียงพอและไม่สามารถตอบสนองต่อความต้องการของ ประชาชนได้อย่างแท้จริง รวมทั้งเน้นการนารากฐานของสังคมวัฒนธรรมไทยในการเป็นสังคมแห่งการให้ ที่สมาชิกมีน้าใจและคอยช่วยเหลือเก้ือกูลกัน มาใช้เป็นพลังในการดูแลกันและกันเพ่ือไม่ให้คนกลุ่มใดกลุ่มหน่ึง ถูกทอดท้ิงให้ตกอยู่ในภาวะยากลาบาก และการนาทุนทางศิลปวัฒนธรรมที่ตกทอดมาอย่างยาวนาน ในประวัติศาสตร์ การมีรากเหง้าร่วมกับประเทศเพ่ือนบ้านบนคาบสมุทรอินโดจีนหรือดินแดนสุวรรณภูมิ ในการสร้างให้เกิดท้งั มลู คา่ และคณุ ค่าใหม่รว่ มกันได้ ๓.๑.๑ แนวทางการพัฒนา ๑) เสริมสร้างสังคมแห่งการให้และช่วยเหลือกันและกัน โดยการนาทุนทางสังคมและ วัฒนธรรมในเรื่องของการมีน้าใจเอ้ือเฟื้อเผื่อแผ่ การรู้จักให้ รู้จักแบ่งบัน และเสียสละ โดยยึดหลักคุณธรรม ไม่เลือกปฏิบัติ มาส่งเสริมอาสาสมัครเพ่ือทาประโยชน์ส่วนรวมและสร้างสังคมแห่งการให้ รวมทั้งการพัฒนา กลไกและระบบสนับสนุนการบริหารจัดการเครือข่ายในระดับจังหวัดผ่านการระดมพลังความร่วมมือของรัฐ และภาคประชาชนในระดับจังหวัด การส่งเสริมให้มีกลไกเช่ือมโยงกับนโยบายและการบริหารจัดการ ในส่วนกลางและส่วนท้องถิ่น พร้อมทั้งส่งเสริมให้มีกลไกและระบบการสนับสนุนต่าง ๆ ท่ีเก่ียวข้องเพื่อ การสร้างภาคีเครือข่ายในระดับอาเภอ ตาบล และชุมชน เพ่ือสนับสนุนการทางานระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน ภาควิชาการ ภาคประชาสังคม และภาคประชาชนเพ่ือการพัฒนา และมีพื้นท่ีสาธารณะ เพื่อปรึกษาหารือ ปัญหาสาธารณะของพื้นที่ ตง้ั แตร่ ะดับชมุ ชน ท้องถ่นิ อาเภอจนถงึ ระดบั จังหวัด ๒) เพิ่มขีดความสามารถของชุมชนท้องถิ่นในการพัฒนา การพึ่งตนเอง และการจัดการ ตนเอง ส่งเสริมให้มีระบบการสนับสนุนความเข้มแข็งและเพ่ิมขีดความสามารถของชุมชนท้องถ่ินท่ีครอบคลุม ทุกมิติตั้งแต่ เศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม และการขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะ ต้ังแต่ระดั บ ชุมชน ตาบล อาเภอ จังหวัด ท่ีเนนการมีสวนรวมของทุกภาคส่วน เสริมสร้างผู้นาการเปลี่ยนแปลงสามวัย ในท้องถิ่น ได้แก่ เยาวชน คนวัยทางาน และผู้สูงอายุ เพ่ือให้เกิดการสืบทอดทักษะภูมิปัญญาของกลุ่มคนที่จะ เป็นแกนนาการพัฒนาในท้องถ่ินระดับตาบลและหมู่บ้าน ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่มาจากทุกวัย -๖-

และสนับสนุนการแก้ไขปัญหาและพัฒนาชุมชนได้ด้วยตนเอง พัฒนาระบบฐานข้อมูลพื้นฐานเพ่ือใช้ ประกอบการจัดทาแผนพัฒนาชุมชนที่มีกระบวนการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนและบนฐานข้อมูลเชิงประจักษ์ โดยยึดยทุ ธศาสตรช์ าติและแผนระดบั ต่าง ๆ ทเี่ ก่ยี วข้องเปน็ กรอบการดาเนินงาน ๓) ส่งเสริมศักยภาพ บทบาทสตรี และสิทธิมนุษยชน ให้ทุกเพศสภาพร่วมเป็นพลังในการ ขับเคลื่อนการพัฒนาสังคมด้วยการปรับเปลี่ยนทัศนคติและบทบาทของทุกเพศสภาพ เสริมสร้างความเข้าใจ และการยอมรับของสังคมต่อเรื่องเพศสภาพและความเสมอภาคทางเพศ ส่งเสริมให้ทุกเพศสภาพมีส่วนร่วม รับผิดชอบครอบครัวและร่วมกันพัฒนาสังคม ส่งเสริมความเข้มแข็งของสถาบันครอบครัว พัฒนาระบบ สวัสดิการทางสังคมในสถานประกอบการเพ่ือให้ท้ังชายและหญิงสามารถดูแลครอบครัวได้อย่างสมดุลกับ การทางาน เพ่อื สง่ เสรมิ การสรา้ งประชากรรุ่นใหม่บนรากฐานของครอบครัวที่มีคุณภาพ เพิ่มโอกาสของสตรีใน การทางานเชิงเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่อง ตลอดจนเพ่ิมศักยภาพ ความรู้ความสามารถ และภาวะผู้นาของสตรี เพื่อให้สามารถมีบทบาทในทางการเมืองและการบริหารท้ังในระดับนานาชาติ ระดับชาติ และในระดับท้องถ่ิน ไดอ้ ย่างเหมาะสมและกว้างขวาง ๔) ต่อยอดการพัฒนาบนฐานทุนทางสังคมและวัฒนธรรม โดยการอนุรักษ์และฟื้นฟู ทุนทางสังคมและวัฒนธรรมของแต่ละชุมชน ถ่ายทอดองค์ความรู้และภูมิปัญญา การสร้างความภาคภูมิใจ ในรากเหง้าของคนในทอ้ งถ่ิน เพอ่ื ส่งเสริมทนุ ทางสงั คมและวัฒนธรรมของทอ้ งถ่ิน ให้ดารงอยู่และสามารถนาไป ต่อยอดพัฒนาสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์ รวมท้ังส่งเสริมความร่วมมือขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและภาคีการ พัฒนาต่าง ๆ ในการยกระดับคุณค่าที่หลากหลายทางสังคมและวัฒนธรรม การพัฒนานวัตกรรมจากทุนทาง วัฒนธรรม เพื่อต่อยอดสู่การเพ่ิมมูลค่าทางเศรษฐกิจที่สร้างสรรค์ และการส่งเสริมความร่วมมือด้านวัฒนธรรม ระหว่างประเทศ บนฐานมรดกทางวัฒนธรรมท่ีมีร่วมกันกับประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภูมิภาคอาเซียน รวมถึง การยกระดบั เปน็ มรดกทางวัฒนธรรมของชาตแิ ละของโลก -๗-

๓.๑.๒ เปา้ หมายและตัวช้ีวดั ตวั ชี้วดั เปา้ หมาย ดัชนีชี้วัดทุนทางสังคม ภาคกี ารพฒั นามบี ทบาท (เฉล่ยี รอ้ ยละ) ในการพฒั นาสงั คมมากขึน้ อยา่ งต่อเนื่อง -๘

ค่าเปา้ หมาย ปี ๒๕๖๑-๒๕๖๕ ปี ๒๕๖๖-๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑-๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖-๒๕๘๐ เพมิ่ ข้ึน เพิ่มขน้ึ เพ่มิ ขน้ึ เพ่มิ ขน้ึ ร้อยละ ๑๐ รอ้ ยละ ๑๐ รอ้ ยละ ๑๐ รอ้ ยละ ๑๐ ๘-

๓.๒ แผนยอ่ ยการรองรบั สังคมสงู วัยเชงิ รุก เน้นการดึงพลังและศักยภาพของผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นกลุ่มประชากรท่ีมีภูมิปัญญา องค์ความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ จึงควรไดร้ บั การสง่ เสรมิ ใหไ้ ดน้ าศักยภาพที่มใี นตวั เองในด้านต่าง ๆ ออกมาใช้ ให้เกิดประโยชน์ในการขับเคลื่อนการพัฒนาสังคม และการสร้างความตระหนักถึงความสาคัญของการเตรียม ความพร้อมของประชากรวัยเด็กและวัยแรงงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มประชากรอายุ ๒๕ - ๕๙ ปีในปัจจุบัน ซึ่งจะเป็นคลื่นมนุษย์ลูกใหญ่ที่กาลังจะกลายเป็นผู้สูงอายุภายในช่วง ๒๐ ปีข้างหน้า ท้ังในมิติเศรษฐกิจ สังคม สุขภาพ และสภาพแวดล้อม เพื่อให้เป็นประชากรท่ีมีคุณภาพสามารถพ่ึงตนเองและเป็นพลังในการพัฒนาและ ยกระดับคณุ ภาพตนเอง ครอบครัว ชมุ ชน และสงั คมให้นานทส่ี ดุ ๓.๒.๑ แนวทางการพัฒนา ๑) เร่งส่งเสริมการเตรียมการก่อนยามสูงอายุเพื่อให้สูงวัยในทุกมิติอย่างมีคุณภาพ โดยการสร้างความตระหนกั และการเตรียมการเมอ่ื ยามสูงอายุ รวมทั้งสง่ เสรมิ ใหผ้ ทู้ ่จี ะเป็นผูส้ งู อายุในอนาคตได้ มกี ารเตรยี มการให้พรอ้ มท้ังในมติ สิ ุขภาพ เศรษฐกิจ สงั คม และสภาพแวดลอ้ ม และเปน็ ผสู้ งู อายุท่ีมีกาลัง มีแรง มีความมนั่ คงทางรายได้ และพ่งึ พาตนเองได้ ๒) เพ่ิมบทบาททางเศรษฐกจิ และสังคมของผู้สูงอายุ ส่งเสริมการนาความรู้ ประสบการณ์ และภูมปิ ญั ญาที่สั่งสมมาตลอดชว่ งชีวติ ของผ้สู ูงอายุมาถ่ายทอดสู่คนรุ่นหลัง เพื่อให้เกิดการสืบสานและต่อยอด การพัฒนาสังคม รวมทัง้ ส่งเสรมิ การรวมกลุ่มของผู้สูงอายุเพือ่ ทากิจกรรมทีเ่ ปน็ ประโยชน์และสามารถช่วยเหลือ ชุมชนและสังคม เพ่ือให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพกายท่ีแข็งแรง สุขภาพจิตท่ีดี มีคุณภาพชีวิตที่ดีมีศักด์ิศรี และมี ความสุขในการดาเนินชีวิตในสังคม และสามารถคงไว้ซึ่งศักยภาพและบทบาทในการสร้างสรรค์สังคม เป็นอีก หน่งึ แรงพลงั ในการช่วยขบั เคลือ่ นและพฒั นาประเทศไดเ้ ช่นเดียวกบั ชว่ งวัยอนื่ ๆ ๓) เพ่ิมบทบาทภาคส่วนอ่นื ๆ ในการรองรับสงั คมสงู วัย สนับสนุนให้สังคมและภาคส่วนอื่น ๆ ตระหนักและยอมรับถึงคุณค่าของผู้สูงอายุ และก่อให้เกิดการปรับเปล่ียนมุมมองและทัศนคติของสังคมและ ภาคส่วนอื่น ๆ ในการปฏิบัติกับผู้สูงอายุ พร้อมทั้งส่งเสริมการจ้างงานผู้สูงอายุที่เหมาะสมตามศักยภาพและ สมรรถนะ สนับสนุนให้ผู้สูงอายุมีส่วนร่วมทางสังคม จัดเตรียมสภาพแวดล้อมท่ีเอ้ืออานวยต่อการดาเนินชีวิต ของผสู้ งู อายุและทกุ ชว่ งวยั ให้สามารถใช้ร่วมกันไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธิภาพ รวมทั้งพัฒนาศักยภาพบุคลากรทุกภาค สว่ นและนวตั กรรมเพื่อรองรับการดาเนนิ ชวี ิตของผูส้ งู อายุ -๙-

๓.๒.๒ เป้าหมายและตัวช้ีวดั เป้าหมาย ตวั ชวี้ ดั ๑. ประชากรไทยมี สดั ส่วนประชากรอายุ ๒๕ – ๕๙ ปีทีม่ ี การเตรยี มการก่อนยาม การเตรียมการเพ่ือยามสูงอายุท้ังมติ ิทาง สูงอายเุ พื่อให้สูงวัยอยา่ ง เศรษฐกิจ สงั คม สุขภาพ และ มคี ณุ ภาพเพ่ิมขน้ึ สภาพแวดลอ้ ม เทยี บกับจานวนประชากร อายุ ๒๕ - ๕๙ ปี ทั้งหมด (เฉล่ียรอ้ ยละ) ๒. ผูส้ งู อายมุ ีความเป็นอยู่ท่ี สัดส่วนผ้สู งู อายทุ ่ีประสบปัญหา ดขี ึ้นอยา่ งต่อเนื่อง ความยากจนหลายมติ ิลดลง (เฉลี่ยร้อยละ) -๑

คา่ เปา้ หมาย ปี ๒๕๖๑-๒๕๖๕ ปี ๒๕๖๖-๒๕๗๐ ปี ๒๕๗๑-๒๕๗๕ ปี ๒๕๗๖-๒๕๘๐ รอ้ ยละ ๖๐ รอ้ ยละ ๖๕ ร้อยละ ๗๐ ร้อยละ ๘๐ ลดลงรอ้ ยละ ๑๐ ลดลงรอ้ ยละ ๑๕ ลดลงร้อยละ ๒๐ ลดลงร้อยละ ๒๕ ๑๐-