Ысқақ Ә. Жорғадан қалған тұяқ ем...

ЖАПЫРАЦТАЙ ТАГДЫРЛАР Куз патшасы ез мшдетш аткарып, Бара жатыр кыс патшасын бетке алып. Д1ршдеген жапыракты бутадан, Долы дауыл жулып-жулкып Kerri алып. Карлы боран шыдатпастай бет карып, Басып калды бар элемд1 бас салып. Жапырактай жатыр екен канша eMip, Жырымдалып, жулмаланып, тапгалып. Саргыш тарткан соцгы ушттер узшп. Туеin жатыр жапырак боп уплш. Жапырактар жыламандар кектемде, Келесщдер кайта кектеп ripmn. Шыдатпастай болды мше карлы ызгар, Кектедщдер, курадыцдар, солдыддар. Тапталмаса болтаны бул еьпрде, Д1ршдеген жапырактар, тагдырлар. Жауа 6epcin жадбырлар. Сота береш карлы ызгар. Кектем болып кул1мдеп, Кайта туар ай-жылдар. 99

КАРА АГАШ Кулап жатыр кара агаш, KyHi бшсен K3pi агаш. Бутактары куратан, Жапырак жок жалацаш. Емендей ед мыгым сен, Желге карсы турушы ед. Куши, жетш эттец-ай, Морт сыныпсыд бугш сен. Б1зде ем1рмен алыстьщ, Сынбадык тек майыстык. Карагаштай мыкты бол, Деунн ед1 эжем жарыктык. Кейде муздал денелпз, Тагдырдан сес керем!з. Кара аташтай тырмысып, ©Mip cypin келем1з. Шиыр жолдар б!з журген, Кайда апарар k im бшген. Жетем1з бе муратка, Кетем1з бе курдыммен?! Татдырга бас урармыз, Б1з де 6ip кун сынармыз. Канша мьщты болсак та, Кара тастай кулармыз. Сейтш елш тынармыз. Табигаттыд зады деп Кайта кектеп шыгармыз. Аман садтап калса егер, Мынау кыс пен мынау куз.

СЬЩЕЫРЛАГАН КУЛ1СЩ Сьщгырлаган кудпсщ, Елжтейш жур1с!ц. Он саласыц, сен калкам, Кумб1рлетш кум1с ун. Ер ж!гггке берпс!з, Ерке м!нез ipiciu. Агалардьщ аялар, Кд1згалдактай гулпсщ. Е^ол устаскан жарыцныд, Куллагында кутпсщ. Сеш жаман дегендер, Бул окпрде курысын. Б!реулердщ кол жетпес, Бшктеп шыцысыд. Олед жаздык ага боп, Энни кыз-ау, ci3 yuiiH! КУТУДЕМШ ТЕЛЕФОННЫЦ СЫДГЫРЫН Кутудемж гелефонныд сыдгырын, Куте-куте етт! дагы бар кушм. Сагынышын жепазетш журектщ, Жалганбады кайта-кайта, сым бупн. Досылгандай муц уст!не oip мудым, Телпртауда какап аяз тур бупн. Байланысшы акталады амалсыз, Болмай жатыр. дегендей-ак, кулдыгым. Карындасым болып кетт!д танысым, Косып керш! уз!лмес!н тагы сым. Б!р есымей кете алмаймын oepioip, Ак ботамньш «эке» деген дауысьгн. 101

TOHFA ТАРТУ Бшк турар шоктыгын, Арпагысыц тектшщ. Туын устар елщнщ, Азамат боп ос кушм. Жалын оттай жайнаган. Ер намысын кдйраган. Атац менен апацньщ, Кезайымы бол балам. Бул eMipre келгесш, Тасыц ерге ерлесш. Бар казакка таныткын, Сейдахмет эулетш. 0 р мшезд! экеннщ, IciH алга жалгагын. Б^ырандайын калыктап, Бшктерге самгагын. Адкылдаган анадныц, Ак пейшн актагын. Мура болтан бабацнан, Т екптки сактагын. Шуак шашып алда кун, Орындалсын арманьщ. Бар бакыггы тшеймш, Саган бупн Елдарым. Журектеп жырымды Саган Елдар арнадым. 102

КОС 0HEPIM КОС КАНАТЫМ Сез1мд1 жырлар жазатын. Сыр толы сурет салатын. Онердщ eni ез ел!м, Музадан алар лэззатын. Туппардай жуйрж шабатыя, Тамшыдай тунык агагын. Кдял мен шыгып шындарга, Калыктар кекке канатым. Бояумен, жырмен жазылтан, Кос енер кос канатым. АКЫНДАР КАНДАЙСЫНДАР, КАНДАЙСЫНДАР... Япыр-ай, акындар бул кандайсындар? Ойламайтын куй-Т1рлш жандарсындар. Баю ушш б!реулер алтын жиса, Ал сендер инеменен кудык казып, Сез маржанын 1здсуден талмайсыддар. Япыр-ай, акындар бул кандайсындар? Сауда жасап базарга бармайсыцдар. Баз 6ipeyaep ушне жиЬаз жиса, Ал сендер курастырган тиыньща, Ктгап сыйлап серелеп, тоймайсындар. Япыр-ай, акындар бул кандайсындар, Елщнщ болашагын ойлайсьщдар. Bipeyaep гунде журсе журтгы тонап. Ал сендер тан атканша коз шместен, Жакуг жырды елще арнайсындар. Япыр-ау, акындар бул кандайсындар? Ел шагтанса, шаттанып тойлайсындар. 103

Ел eHceci басылса сенде eruiin, Бас кеспек болса дагы, тш кеспек жок,- Деп басьщды катерге байлайсыцдар. Япыр-ау, акындар бул кандайсыцдар? Жырменен соз шындыдты коргайсьщдар. Жапалак арын сатып экш болса, Ал сендер эдшетпц булбулы боп, Кыранга кез1щц аш деп, сайрайсыцдар. Япыр-ау, адындар-ау, сондайсывдар, Шындык туын KeTepin колдайсындар, Кдйтпайсьщдар турса да кандай шьшдар, Болган соц тек осылай болтайсьщдар. БАУЫРЛАРГА! Бауырларым, Сендерге айтар буйымтай бар, Менщ кейб1р carrepiivuii угыцдар. 9лец деген асыл дертке шалдытып, Жургендешн TypiM бар. Бауырларым, Сендерге айтар сырым бар, От кеудемде уйтдып жатдан дуйын бар, Сол куйынды баспад болса душпаным, Сендер келш калкан болып турындар. Бауырларым, Сендерге айтар дастан бар, Жамандаса ел, сендер меш мадтацдар. Пендел1кпен осек сезге косылып, Маган карай тастарьщды атпацдар. Бауырларым, Сендерге айтар 6ip муцым, 104

Талай ма екен уяластар 6ip-6ipiH. Кбайте<лндер шала жагып арага, Ешкайсыца зиянсыз гой -прлнлм. Бауырларым, Сендерге айтар назым бар, КецЫмд1 менщ де 6ip табындар. Акын жаны еркелеуд1 калайды, Оны дагы сендер угып койындар. Бауырларым, Меш туган анам да, Ой ж1берш караддаршы маган да. «К^ара жорга» домбырасын устаган, Жалгызбын гой арацда. Сол жоргадай шабам ба, Жырдан бадыт табам ба? Акын деген жаны нэзж халык кой, Абайсызда морт узшш мен ез1м, Мулде кет1п калам ба? Жыламацдар сол кезде Meiii жоктап эмэнда! <5<y v S>

БАЛГАБЕК ВДЦЫРБЕКУЛЫНЬЩ АСЫ Л ЖАРЫ САФУРА АПАЙГА Аяулы апам Сафура, Затьщ сай эр кез атыца. Асыл жар бола бшдхщз, Балгабек сынды асылга. Тулгасы таудай езгерек, Атамыз ед1Балгабек. К,азыбек сынды бабадан, Жеткгзген 6i3re мол дерек. Ел уипн корган, ар болтав, Кдйыспас кара нар болган. С1зде де арман жок шыгар, Бэкеце асыл жар болган. Устаздык атгы ту устап, Сщ!рд1ц едбек елще. вз1щц бугш улыктап, Шыгарды журтыц тер1не. Шындыктьщ айтып шын атын, Ойладыц Умоет мурасын. Урпагы «Кара жорга» деп, Аркамнан кагып турасьщ. Кайыспай эр кез ер басьщ, Басьща ырыс орнасын. Ораздай асыл атадмен, Жамбылдыц рухы колдасын. Сафура апам сексенде, Деп enin 6yriH тойласын! 106

АСЫЛДАРЫ АЙКЫМНЫЦ Бпкпей жайсац деген атка бекер, ПЕренсем абыройым боска кетер. Маддайына елгмнщ туа бтсен, Бар менщ асылдарым мактан етер. Жарысып енер деген денен менен, 0м1рш ернектеген елец менен. Кдра жорга акыны дазагымнын, Шаттанам Умбетэл! деген де мен. Осет1 эн кещлде калыктаган, Музанын, шыцын асып шарьщтаган. Атадды эспеттеумен аш кунге, Тамсанып келед1 гой халык саган. Маратым музды мухит музын жарган, Антарктида жерше бурьш барган. Музды мухит 6ip тауы меяш дел, Зерделеп хздегеш гылым болган. Талгатым аспанда айга барып келген, Алла оган арландайын намыс берген. К^азадтыц кек байрагын желб1ретш, Айга да алтын казык кагып келген. Журегш шшердщ агасы боп, Жазушы менщ агам Нагашыбек. Сушнбай, Умоет, Жамбыл мураларын Кунттаган бул аганыц багасы кел. Орынтай кулагердей шауып журген, Ел ушш отка туеin жанып журген. Шашасына шан жукпас тулпарлары, Бэйгешя алдьт бермей алыл журген.

Жлгерш таска кайрап жанып келген, Алматыньщ жер астын казып керген. Алашулы алацсыз журсшхш деп, вкшебаев метро салып берген. Намысты еркашанда елден шыгар, Теки ата суы тунык, жердей шыгар. Асылдарын Айкымныц жырласын деп, Маган да Кудай онер берген шыгар. Ерлшш елде журш айкындаган, Жарк етш жасын оттай жаркылдаган. Арыстандай айбатты ул тудырган, Атьщнан айналайын, Айкым бабам! Д. КОНАЕВТЪЩ 100 ЖЫЛДЫГЫНА АРНАУ Сэлем берд1м агайын! Киел1 Балхаш елше. Бетегел1 белше, влешмд! ап келд1м, Крнаевтьщ жерше. Ак балыгы тулаган, К,орада малы щулаган, 1лешн айдын келше, Сэлем берд!м ишп. Баканас пен Балкаштын, К дсиегп TepiHe, Кемейден жырын толгаган, Алашка энш арнаган, Сушибай мен Жамбылдыд, YnriciH алга жалгаган, Умбетэл1 акыиныц, Бел баласы мен болам. Жинап альт халыкты, 108

Ысты менен Жалайыр, Ак дастаркан жайыпты, Крнаев деп кесинп, Акыны энге салыптьт, Тулпарлары дуб!рлеп, Бэйгеден озып келштп Ак сакалды карттары, Ак батасын 6epirrri, Ак жаулыкты аналар, Шашуларын тегштг Алладан тиген шапагат, Дшмухаммед атамыз, 100 жаска бупн келштг ^онаевты к1м десец? Бар казактыц ураны, Алатаудыц улары, Кдратаудьщ к,ыраны. Атырау мен Арканьщ, Тан, шолпандай шырагы, Каспий менен Аралдыц, Айдын тещз булагы, Казак деген хальщтын, Бойына такдан тумары, Оцтустж пен солтустж, Батые пенен шыгыстьщ, Мандайга б1ткен шынары. Ел баскарып елу жыл, Децгелеген заманнын, Изгшш тецдеп бурады. Крнай менен Жумабай, Медшахмет тектщен, Тект1 бала туады. Крнаевтыц кезшде, Кырык кала салынды, Ак туйен1ц карыны, Ырыс толып жарылды, юо

Астьвда толып кец дала, Сары алтыща малынды. Миллиард пут бидаймен, Ак. Kypiiin шабылды, Мэскеудщ ез1 мойындап, Кдзадда келш табынды. Алматы мен Риддерде, Кдпшагайда жамырап, Шамшырадтар жагылды, Ецбек epi атанып, Алтындатдан уш жулдыз, Кеудесше тадылды, Конаевты бул хунде, Барлык, элем таниды, Муражайы ашылып, Кдсиеттей eciMi, Алтынменен жазылды. Алып тулга аганы, Арттагы урпад садынды. Тазальщтьщ тадбасы, 0 р тулдадан табылды. Баканастыц жершде, Муражайы ашылып, Алтын дазыд дадылды. Дш агамньщ ад жолын, Нур адамыз жалгады. Кдзадымныц басына, Тэуелшздш орнады. Кек туымыз желбхреп, Кек аспанды шарлады. Бабамыздьщ эруагы, Бар Алашты дордады. Ацсар деген баласы, Облысты басдарып, Енбек жырын толдады. Аухадиев Кенес те. ПО

Елше ецбек арнады. Балтапулов Ьбасар, Намыс отын кайрады. Конайулы Аскар да, Академик атанып, Kiian жазып томдады. Ысты атаньгц :урпатын, К^дай 03i колдады. Ал, агайын, кел1ндер, Баканаста ашылган, Крнаевтай атамньщ, Муражайын керщдер, 100 жасаган тойында, Ак батаны берщдер. Баканас пен Балкашым, Ецбекпен тер тепцдер, Нурсултандай аганыц, Жолдауына ер1цдер. • Тэуелаз мынау казактыц, Ертедше сешндер. Дшмухаммед бабам деп, Акындарьщ толгасын, 100 жасаган тойында, Арнау жырын арнасын. Кдзагымньщ басына, Бак лен кызыр орнасын. Осы отырган бэрщдк Ысты Крнай бабамныц, Дшмухаммед данамныц, Зухрадай анамньщ, Оруагы колдасын! ш

АУДАН OKIM IДАЛАБАЕВ МЫРЗАГА Оюм мырза Жандарбек, 0лец жаздым езще. Еск! досым болган деп! Ол1 кунге мен с1зге, Em6ip салмак салгам жок. Умбетэл! акыкныи... Мен урпагы болгам деп. Мазанды алып алдыца, Жагдай сурап баргам жок. Kixan шыгар, уй бер деп, Мэселе де койгам жок. Атак, дадк опер деп, Уакытынды алгам жок- Умбетэл1 тойында, Енд1 отырмын сол жагьш, Б1разыр-ак ойлан деп. внерще ауданньщ, Енбек егпм ершбей. Сол ецбепм б!рак та, Жур гой ein6ip кершбей. Акын досьщ емеспе ем, «1уара жорга» кезшдей, Демеушшк кутемш, Есю дослан ез1ндей. Комсомолда жургенде, Сауык-сайран салып ек. Ак волгамен сен мшген, Талай жерге барып ек, Ермек атты экецпщ, Ак батасьш алып ек. Епз козы сиякты, Eri3 достар болып ек. ЬСуралайдай сулудын, Асаба болып тойында, 112

Бетш ашып 6epin ек. Жас акындар уйретпм, Азды-кепт1 Terin тер. Суреши де шыгардым, Журналдардан келш кер. Райононыц бастытын, Тэрвбще салып кер. Уздш устаз ататын, Кеудем1зге тагып бер. Ол аз болса музейдщ, Газ, отынын жагып бер. Музейге де 6ip келж, Астымызта салып бер. Еркелеген акдлннын, Bip кещлш тауып кер. Умбетэл1 тойында, Жомарт эюм болып кер. ©згелердей сурампаз, Бола алмадым десек те. Ататы жок, дымы жок, Деген калдым есекке. Акын доска кемектес, Мэселеш кеш етпе. Эым болып ауданга, Орындалды арманыц. Мен ундн де мэртебе, Сенщ ecin, толтаньщ. Облыска ертен-ак, Кдвыметпен бартаньщ. Арасында акын-дос, Бар ед1 деп ойлагын. Дурыс болды Кдйратты, Зам эюм тып койганыц. Ескен менен Елдестд Кызыметке алтанын. Акын болып коштаймын.

Ак кец1лмен ол жагын. Шыныменен сыйласац, Умбетэл! аруагын. Okim досым ойлаи жур, Анда-санда мен жагын. Акындардын кедщд Оркашанда ак болар. Б1зден бата алсадыз, Басыцызга бак конар. Умбетэл! урпагы, Атак, дадксыз жургеш, Шыныменен уят болар. Деп эз1Лдеп ез1де, Есю досьщ хат жазар. АСЫЛ ТУГАН АРЫС ЕЦ Аяулы азамат, цамцор же, улагаттыустаз, галым-профессор М уса беков Сетлбайдыц рухыпа арналады Асыл туган арыс едщ, жан ага, Кдмкор едщ улкен-кнш балага. Капияда кете бардыц келмеске, Экшгенмен эттед орньщ тола ма?! 0н бойыднан ер мшезщ кершген, Шапагаттай нур-шуагыц теплген. Агайын мен туыс десе, елж1реп, Ет журегщ, асыл ага, езшген. Бшк едщ тауларындай Кегеннщ, Урпагы едщ Албан атты ер елдщ. 114

Талайларды алга суйреп, сен ага, Алгысына агайынныц белендщ. Журунп едщ дас батырдай даскайып, Халыд утт, нар кушщд1 адгарып. Риза болсын аруагыд арысым, Бугш сен! елщ жатыр еске алып. АКЫННЬЩ КАРА КЫЗЫ (Эпкем Дэм егулге) «Кара жорга» акынныд кара дызы, Оке yMixiH адтаган дара кызы. Кдтпар-катпар тарихтыц беттершде, Дарындардьщ ешпестей калады т . Таска кайрап намыстьщ устарасын, Бшк устал erriH сен устаз атын. Сен туралы жыр жазар журепнен, Аналык сез!мшд1 уккад акьш. Bipeyre жар, 6ipeyre ана болдыд, Жепм менен жеарге пана болдыд. Шимай-шатпад елнрдщ содпагынан, Дурыс багыт сиггейтш дара болдыд. Ажал альшюс 6ipaefi арысынды, Тагдыр салды езще тагы сынды. Сондадаты мойымай бул ем1рде, Кайрай бшдщ ешпейтш намысыцды. Аяулы жар Сешлбай асыл ед1, ©згелердед ер едд басым едй 115

Оруагына табынып Сешлекещпц, Калган урпак тагзыммен бас иедт Бул тойьщды сол агам кере алмады, Сум ажалды кос арыс жене алмады. Жан ед! гой пирюн бip орны белек, Тагдыр лшркш, б1здерд1 тагы алдады, Жазганына жазмыштьщ кенесщ де, Ум1тпенен карарсьщ келер кунге. Кермегешн аганыд езщ керш, Б1зге аналык нурыцды себерсщ де, Журегщнен естшер ана жыры, Бхр езще арналар дала гулЕ Арамызда кундей бон журе бергщ, «Кара жорга» акынныц кара кызы. КОМСОМОЛДАН ШЫККАНДАР Комсомолдан шыккандар, Елд1ц камын уккандар. Ауданьшньщ Езпнщ, Текилишен устацдар. Жандарбепм «дэу эюм», Кайрат болды зам эк!м. Ескен менен Елдес те, Kepcerri iciin багасын. Артканнан сод мол сетм , Ойлан елд1ц ертещн. Терт бурышын ауданнын, Tipen турсыц тертеущ. Умбетэл! epiM дер, Музейше келщдер. 116

Мерекел1К тойына, Келш кемек 6epiimep. Елдщ ойлап арманын, 0лец1мд1 арнадым. Ецбек етш, т е г т тер, Ein6ip атак алмадым. Есенкулдыц соцынан, Ешкашанда калмадым. EipaK-6ipaK алдьща, Атак сурап бармадым. Сендер бар деп мактанар, Бар ум тм адталар. Сен тертеущ туртанда, Еш елеусхз жургедхм, Шыныменен уят болар. Жамбыл, Умбет даната, Улкен-Kiiiii балага, Ептеп ецбек сщ1рд1м. Елге таныс ол ара. Егер кемек бермесед, Адам салып арата, ©кпемд! айтып барамын, Кыз да болса Сарата. Комсомолда тертеущ, Ойланыддар езара. САЕЫНДЫМ CEHI, ECAFA Ойласам 6ip сэт cis жайлы, Журепм тулап сыздайды. Санацды кетер сарсытып, Сум ажал неткен ызгарлы. Жырынды мунмен тербеттщ, Музанын унш селдеттщ. 117

Жулдыздар жайлы кеп жазып, Жулдыз боп агып сен кеттщ. Куз келсе суык какырап, Саргаяр сары жапырак- Сол кузбен сеш сагынып, Кез жасын теки атырал. Шр тутдан енер ер елш, Ордасы жырдын сен едщ. Бакдга кетп дегенге, Сене алмай элх келемш. Журунп ец мудлы жазып эн, Сол мунды мен де сагынам. ©31щц 1здеп жан ага, Шарк урып катты к,амыгам. iHire адал тшеущ, Аганыц тект! 6ipi едщ. внердщ отын маздатьш, Улп боп 6i3re жур едщ. 0зщс1з суьщ, кецш муз, Жокгаушьщ едж сенщ б!з. Сагынтып ceHi саргайып, Таты да келд1 коцыр куз. Жараткан нем жазымыш, Тагдырдьщ болып жазы, кыс. Жыр болып туды журектен, ©зще деген сагыныш. Сагындык сеш, Есага, Шэюрт боп ерген бэр1М13. 118

YMBETOB CEPIK AFAFA Жайсац мшез жайдары, Азаматтыц ардагы. Акын, батыр елшщ, Арда тутан тарланы. Атасы бар дал С1зд е й , 1нщщ жок армады. )Ki6eit мшез журегд Аккайнардыц тулеп. Мактан етер ез1ддд Жамоыл атты жыр ель CepiK агам ейткеш, Елд1кт1 ойлап жур едь Акыл косар атамсыд, Желд1 кунде панамсыд. Кдрасай мен Жамбылдыд, Эруагына адалсыд. Тартып тугад тегше, Берк жансыд сезще. Кош келшсщ агасы, Умбетэл! елше. С]зд]д де атад Умбет, Менщ де атам Умбет. Умбеттердщ рухына, Тагзым ету мшдет. «Кара жорта» атады, Келш капсыз 1здеп. Мактанамыз асылдыд, Сыныгымыз 6i3 деп. Парасатты дана 6ip, CepiK атты ага жур. Урпагына Умбеттщ, Кез кырынды салып жур. Аскактап 6ip ер басыд, Елщ гулдеп жайнасын.

Умбетай атаньщ, Эруаты колдасын. Мэцгшк ел казагым, Толайым жыр толгасын. Тэуелтздж кек туы, Тугырынан таймасьш. Мынау байтак жер!ме, Бак-береке орнасын. ЕРТЕГ1 ЭЖ Е (Воюем Нустжанга) Кой кездерщ кул1мдеп, К,оцыр дауысыц д1ршдеп, Жинап алып сен б1здр Отырушы ец, эжетай, Толганьш Ай, Кушм деп. ЕлiTin нур сезще. Бал киялга берше, Б13 аттанып Kexymi ек, ©зщменен эжетай, Ертеплер елше. Толатайдай алыпты, Муцлык, Зарлыд гарыпты. Кун астында кыз барын, Ертепцнен есЕдж. Кунекейдей кержЕ, Ак найзалы сауытты, Алпамыстай алыпты, Токсандагы Токтарбай, Алпыстаты Аналык, Зарлап журш керн т. Кара каска ат мшш, Камбар батыр шауыпты.

Тайбурыл тулпармен, Кобыланды жауды жецштт Баяндайын аруды, Караниет Карабай, Кодарга экел телштп Махаббагьщ уынан, Козы-Корпеш елшть Жаталбайлы Телеген, Ж1бекы 1здел келшть Кас сулуга керштр Шеге жырын тепптп Кос обаньщ тубшен, Бекежандар торыпты. Казасына батырдыд, Карт Базарбай шегштт Келдщ суын алыптар, EipaK жутып койыпты. Желмен oipre жарысыл, Желаядтар желштй Алтын сада асыдты, Мыстан кемшр хорыпты. Алдар косе, КЖчбад шал, Кожакасыр дегендер, Елд1 аралап кезштЕ Дел шубыртып эжем13, Жыр, ертел тегетш. Бала журек, бал кецш. Ертелдей ерлжке, Иманындай сенетш. Алпамыс пен Кобыланды, Болыл кетгам келетш. Бурынгыныц баласы, BeciK жыры. ертеп Ecrin ocin-енетш. Огкен кунд] еске алсам, Epreri оже тушме

Жш-жш енесщ. Ботаканым, кушм деп, Бетшнен кеп ебесщ, Бул кундерде эже жок, EpTeri айтып беретш. Журегше сэбидщ, Ерлж рухын себетш. вжелер бар тек кана, Магынасыз, баянсыз, Сериалдар керетш.

ЭКЕ ЭРУАГЫМЕН Т1ЛДЕСУ Тага алмаймын саган зсте, эке, мш, Борышьщды Отан уипн етедщ. Кдн майданда сонау согыс жылдары, Кеудещц сен окка дагы теседщ. Болмасан да айбыны аскан колбасшы, Ер намысы ж1гер1щц кайрапты. Каптап келген калыц жаудан ез жерш, Сен сиякты солдаттар-ак коргапты. 123

Келпен 6ipre бузып жаудьщ коршауын, Азат еттщ жерш байтам Польшаньщ. Ат т1зпнш 6ipaK тартып Берлиннен, Шыгарыпсьщ ата жаудыц талданын. Кдлран едщ жаута жасын атардай, Душпанныц да Kerri rici бата алмай. BipaK, бхрак, Жещс куш кешеп, Атьщ калды ескерусхз аталмай. Киындьщтыц сен талайын кертсщ , Жастытыцды сол сотысда бершсщ. 1\\алыц октыц несершен мерт болмай, Жараланып елще аман келшсщ. Туеin сосын ацгарына емтрдщ, Куйбец xipniK курмеуше жегщдщ. Кдс жауынан кайтпатан дас арыс'ым, 0м1рще нала болып, аллам-ай, Морт сындыц да бугшдщ?! Бiлeтiн журт ©3inui кеп мадтайды, Аккещл деп саган тецеу таппайды. Баз бгреулер «ащы сута» т е л т п , Алые жакда с ет апарып хастайды. Ащы суга жакын болсац нетыпты, Сол суменен жедбеп пе eдiк HeMicTi. Заманында шыкдан сол 6ip тажалды, Bip басыца сенщ экеп телштт Жамандьщ пен жаксылыхтьщ xeoi шын, Мадтанамын расында, эке, сол ушш. Мен ейткеш майдангердщ улымын, Кан майданда канын теккен ел1 ушш. 124

Кей урпагыц эттец соны укпайды, Душпан созге басын шултып куптайды. Эке атьщды иемдешп жургенге, О, кудрет уялатын уксайды. Намыстанам соган налып корланам, Кдйран атыц сол урпавда кор бсшган. Кдрсы алдьщнан шыккан тажал душпаннан, Осындай 6ip iurreH шыккан жау жаман. Сорлы урпагыц есер ме екен, ез бе екен, Коздер1 ашых, кецшдер! шел ме екен. Жаман эке болсац болган шыгарсьщ, Жаксы экесш 6ipey берер дей ме екен? Кдгцрвдт угар мейл1 бшгендер, Солай-солай бутан эсте кулмендер. 0л1 емес Tipi экесш бшмей-ак, Бул ем1рде кеп кой oni жургендер. Сынаганша менщ ©лген экемдт Жоктарынды ездерщнщ хздецдер. Ал мен ез1м мактан тутам сеш эсте, Тепсе renciH кей урпагыц езекке. Майдангердщ урпагымын ер кеуде, Онан артык маган мактан керек пе?! Кер сокырлар табаласын, таласын, Эткен кунге кезш ашып карасын. Экелер1 тастап кеткен пенделер, Ажыратсын ер мен ездщ арасын. Сен елсец де, урпагынмын TipiMiH, Атыцмен-ак аскакпын да, ipiMiH. Олжа да емес, Жолда емес, eciMiM... Мен Мусаханулымын.

АНАМА Жастыгьщды жалмап согыс жылдары. Бар ецбекп аткарыддар тылдагы. Жед1Стуын желб1реткен желменен. Сен сиядты казагымньщ дыздары, Журе алмадын oip-ак жецш астымен, Болсац даты «Кара жорга» журнагы. Kepin талай сум ем1рдщ ызгарын, Жеслрлштщ тарггьщ ерте у дэмш. Долы дауыл Tycipce де ецсецд1 Мойымадьщ, морт кетпедщ, сынбадыд. Жем тасыган балапанга кустайын, Шыр-шыр етш кунд13-тун1 тыдбадыд. Седщ ардац, мше, 6i3 де ер жеттк, ©ке болыи баламызды тербеттж. Шалые басдан кездерхм13 бар шытар, Б1рад сатан уят келдрш кермепшз. ¥лын болсын, к,ызьщ болсын эйтеу!р, ©Mip жупн арта журш ерлепшз. Мудлы кезбен ой жупртш еткенге, Сен де келдщ асыл ана сексенге. ¥л-дыздарыц, жулдыздарыц тургадда, Болады той 6ip езт кайтым жод деуге. ¥мыттырар еткен кундщ е к с т н , Тэубе-тэубе куадыштар кеп сенде. 126

БАУЫРЫМА (Онуарбекке) Б1зД1Н©Mip, бауырым, Кунде кыргын шапкылау. Б1реулерден ат сурау, Б1реулерден бап сурау. Сен сиякгы елгенше, Б]зге тыным жок; мынау. Сен де ем1рден ©ткенше, Шапкыладын шаптьщ-ау. 0Mip дэмш татгыц-ау, Бул жалганныц аштылау, Шреулерге кдттылау, EciKTepiH аш гьщ-ау. Бхздщ ем 1р, бауырым, Ку л р л ш д курактау. Bip шепшп, 6ip array, Балаларды жылатпау. Колын жайып езгеден, Кара нанды сурагпау. 0зщ tikkqh агашты, взш гнауып кушатпау. С1зде елнрден еткенше, Талай терд1 тект!щз. ¥рпак сушп ествдз, Аяк асты онан сон, Курт езгерш кегпщз. Б1реулерд1 сеюлщз, Бошалаган бурадай, Айдалага KerriHi3. Акырында мерт болыл. Жанбастай боп ентш з.

Жаныц болып жэннатта, Бузылмасын шыркыцыз. Тозак оты келсе егер, Газал отын бурющз, Артга калган урпакты, К^олдап журсш рухыцыз. Жаксы адам деп ез1цдр Еске альт жур журтьщыз СУШЮТМ! (Асыл жарыма) Сушюлм! Кеште болса кад1рщд1 шын уктым, Бакытымды ещд гана бшпшн. Сен1н аркад бшгше жедютщ, К^ур аттайын желе жортып шыгыппын. Аяулым! Сен болмасац шырагымды жагар kim, Кец1Л1мд1 баскан кезде калу мун. Суйеунпм де, колдаушым да e3iH бол, Отбасымныц 6epeKeci бола алдьщ. Суйгешм! Артка бассам мен1 алдыга суйредщ, Тагдырыда каргыс айта бшмедщ. Мен курсшсем сенде 6 ipre all урып, 0 xri талай кара булттай тундерщ. Асылым! Болса даты сурген емip басы мун. Eipre кулш, кейде 6 ipre жасыдыд, Акындарга эйел болу каслрет, Кдареттщ талай отын тасыдьщ. Мен1 барлык жец!стерге жетюзген, Сенщ тана акылын гой, асылым!

АКСИОМА (Жарым К,алдыгулге) Суду кореец кетесщ деп кылмыцдап, CeKTi эйел!м меш ныктап ызгырлап. Сулуларды керу ушш жаралган, Сез1м1мд1 кайтып коям шынжырлап. 0 н бойымда була сез1м, ой-арман, KepiicriHi керу ушш жаралган. Сенесщ бе, менщ жаньш журепм, Сулулыктыц бояуымен боялган. 0 кпелеме, оган бола жан-жарым, Акын жанын угушы ец гой ардагым. Сулуларды жырга белеу ушш де, Cipa, акын мен суретнп болганым. 0 лш-ешш кез алмайтын езгеден, EMecniH гой махаббатка шелдеген. Kepiidire карал кезд! тойдырып, Шабыт алам елещмнен мен деген. Отбасымда 6 ip езщсщ KepiicriM, Бакытыма менщ гана жолыктыц. Саган деген махаббатты мендеп, Дэлелдеус1з Аксиома деп уккын. 129

ЖУРИЛ ДОСЫМ, ЖАЙЛАУГА Журил досым, жаз жайлауга керемет, Табылады жанга жайлы не керек. Кдргалыныц аясында асыр сап, Рахагганып шер таркатып келер ек. Кеттж хане, атка бхздер хонайых, Малды ауылга, жайлау жакда барайык. Таудьщ мелд!р булагынан су iuiin, Кэусэршен асау шабыт алайых. Ку тзрлжтщ куйбедшен жальщтым, Бшктерд! ацсап-ак мен халыппын. К,онагы боп хайтайьщшы к е л -Kecip, Малшы деген ах ниегп халыктыд. Шыгып альпз бшпне шабыттьщ, Келш тур 6 ip жыр десерт агыткым. Сагынатын жыр дегенд1 хебше, Жайлаудагы жандар екен соны уктым. А Щ У ОУЕН, АККУ КЫЗ Бузып тылсым томага тыныштыкты, Bipax ХУ хыз кус тузагын узin шыкты. Кдлыхтады ауада ахку эуен, Керсетхендей тэкаппар бипспкп. Эн де эдемд зн салган хыз да эдеми Канаттасып аккумен хыз келедг Крс сулулык косылып сахнада, Махаббаттыд маржанын ызгендедг Ахху эуен ауаны д!ршдегп, KepixTi хыз кедшд! кул1мдеттг Аххусынды эдепп карындасым, Журехтерд! жылытып унщ жеттг 130

К^анипаныд осы едьау, ганибетд Аккумен кыз кещлдщ сэн! де осы, Гэкку дэурен сез1мнщ кылын шертш Жастыгымньщ жалт eiri жалын оты. АК KVCbIM Эшмен ce3i: Э.Ысцац. Келцй кел касыма жан жарым, Журектен жырымды аряайын. взщмен елйрде косылган, Жок шыгар м е т ц де арманым. Крйырмасы: Белейтш ерекше сез^мге, Мелд1р 6 ip сез!м бар кезшде. Жанымныц жайкалткан жалауын, 0 з1нсщ осынау елярде. Ак кайыд сиякты ак мусш, Тадгы 6ip шыдтардай пэкшсщ. Жуз1нд1 журсший муц шалмай, Ад булттан жаралган ак кусым. Жарасып жубымыз жалганда, Жетерм1'з эл! бгз арманга. Жанымньщ жалауы жыгылмас, Кдсымда жан-жарьш сен барда. К,айырмасы: Екеум^з шыркайтын эн епз, Сол энмен эуелеп келем1з. Bip уйдщ шырагын жылытар, Жалынныд барына сенемгз. 131

АЙЕРКЕМ Oni мен cesi: Э. Ысцацов. Ак, ботадай , Айеркем, Тэй-тэй басып кел еркем. Куанамыз бэр1мхз, Кдз-даз бассац сен ертед. Крйырмасы: Элди бепем, эй-эшм, Кушагыма кел айым. Журепмд! жоргек кып, 031нд1 орал дояйын. Аспандагы куши экеп, Мацдайыда дадайын. Жулдызбенен, Айды экеп Алда дылып тагайын. Ата, ападныц жырысыд, Эке, анадныц гулюйу Казагымныц кырмызы, Ай мандайлы кызысыд. Цайырмасы: Сен де ертед есерсщ, Ойнап, шауып кетерсщ. Аскдктатып арманды Ай мен кунге жетерсщ. МАДИНАГА Кд1зым, гул!м, шыдга бггкен шынарым, Журепмнщ дылын шертер жыр-этм. Жуткан сайын жупар шашар жаныма, Тау суындай таза, кэусар булагым.

Кызгалдагым, кырга б!ткен гул кызым, Маусымдагы туган totti кырмызым. Кэмелетке сенщ толган жасьщды, Тойлап, мше, жатырмыз гой б!з бугш. Жансын гой сен жаралган шын ерекше, Одан артык 6 i3re бакыт керек пе? Айьщ туып болашакта ак ботам, Шыга бергш б!з шьщпаган белеске. Валдай тш кумарлыкты кдндырган, Кеше гана бала едщ гой балдырган. Енд1 мше кэмелетке толыпсыд, Кызыр колдап ак жол шыксын алдыцнан. ©з урпагын ерге суйреп жетелер, ¥л-кыз уипн жанын берер экелер. Ак батамды берд!М саган, ак ботам, Ак арманды аскактатып осе бер. ЖЕТ1М БОП ЖУР1П ЖЕТ1ЛД1К Жет^м боп журш жетшдж, 0 м1рден керуен кеипрдк. Экенщ асып жасынан, Gpeai урпак ес]рдж. Таяк жеп талай жыладык, Жоктан да барды курадык. Bipeyaep 6 i3ai жек керсе, Bipeyre б1здер унадык- Эдеппен. арды сакгадык. Адалдык жолдан аспадык. Жарымай журш кшмге, Жамандык жолга баспадык.

Еркелеп tips кермедш, ©кйрде ерге ерледж. Алысып журш тагдырмен, Эйтеугр ееик, елмедж. Мешр1мге ^атты шелдедж, Жалганка медет бер дедж. Жетелеп журш, 6 ip-6 ipiH, Кеудеш тжтеп жендедж. ©кеш еттж багалап, Ананы еттж аялап. Бабаньщ асыл атына, Келтлрмей кеггж жаман ат. Буд кунде бгздер 6 ip елм!з, Океден тошз тугелтшз. Жак;сылыд келсе куанып, Шаттыктьщ туын Т1герм13. Жаманат келсе жиылып, Желкесш 6 ipre узерм1з. Бауырга-бауыр т1реум1з, Алланыц берген жасы бар, Жайдалып етшр суреркйз. К1м бшсш канша журерлпз

ЭЖЕ ЖАЙЛЫ ЕСТЕЛ1К (Цаншатай эжеге) 0 M ip унпн алысып, дурмекпенен, Бул далата юм келш, к!м кетпеген. Бабалардьщ тарихта, калган Ыя, Керу упнн эл1де 1здеп келем. Сагым кундер , жамырап арасында 0 ai есщде сол 6 ip шак, нанасьщ ба? Барушы едш сол уйге жш б1здер, Алматыньщ тау самал жагасында. Сол 6 ip уйде ез1ме таныс кептен, Балалык;тыц дэуреш калып кеткен. 0 нпрбектей атамыз ул-кызына, Шацырагын мура кып салып кеткен. Дэмш татсац алмасы тамсанатын, Шиеш мен жуз1м1 бал таматын. К^ашан барсац кул1мдеп сары кемшр, Кдншатайдай апамыз карсы алатын. Аман-есен жатыр ма ауылыц деп, Нусшжан мен К^урманбай бауырым деп. Еркелетш сипайтын мацдайымнан, Мусаханныд туяты, жарыгым деп. Белмеунй ед! б1здерд1 ботенсщ деп, Туыстьщтын nemni етелсш деп. Жш келш туртын деп урсушы едй Жиен неме, жат болып кетерсщ деп. Сары кемшр, кекшш кез, кул!мдеген, Еркелетш б1здерд1 кушм деген. 135

Заманында керсе де кеп киындык, Ишмеген, ем1рден туцщмеген. Жш б!зд1 жетелеп жебеупн едд Жет1МС1ц деп жол сиггеп демеуцй едй Балалыктыц бал кундей, елесшен, Сары KeMnip, сары алтын, керем сень Жет1м болып, кеп жерде суршгем1з, Кбайта турып 613 алга жупргем13. Кднщатайдай апаньщ рухы демеп, Ж!г1т болдыд жйерл! бугщде 6 i3. Ж е™ кушж сиякты кайсарланып, Таяк жед1к ем!рден тайсалмадык. Жаныстардыц атына ешкашанда, Жиен болып жаман ат, ой салмадьщ. Ой тербетш, тускенде жаныма муц, Олец жазып кайтыдан арыламын. Биб1ханша, Кдншатай, Кдншай ала, Жш есме-ап, езхнд! сатынмын. Кдншатайдай эз анам, асыл тектш, Жыр жазбасам, мен! айтар акын деп нам. Эруаты езще риза шытар, Сымагул мен Оспанбек, Энирбектщ. Туыстыктьщ тумары узЬдмеген, Сатынамын сол кунд! бупн де мен. Кдншатайдай апамньщ тусед! еске, Мелд1реген кездер! кулгмдеген. Bip ескертк1ш койсам да артык болмас, 03ini3re киел1 жырымменен. 136

ЕРКЕЛЕ (Аид ага) Кдлзым менщ еркелегш, еркеле, Еркелжй жаткызбаймын келтеге. Еркелетш отырутцы едт меш эжем, Болыпты деп oip суду кыз ертеде. Ажарынан KepiHexiH кодыр муц, Сол эжемнщ к;ой кездерш сагындым. Сол эжеме жырдан коям ескертюш, Мен ейткеш огад мэцп карызбын. Алаке\\тм аткызтанша ак тадды, Жинап алып едшец шуйке бастарды. Айтушы ед1 эжем менщ ертеп, Согушы ед1 жатка жыр мен дастанды. Ертепмен мен есешп ер жетпм, Дэмш таттым жет1м ©Mip кермектщ. BipaK-oipaK эжем кусап сендерге, 0M ip i 6ip epxeri айтып бермеппш. Кднатымен б!зд1 эжемхз демейтш, Жыр-дастанга агыл-тегш белейтш. Жалгыз улын кан майданнан оралгад, Ертепдепдей батырларга тенейтш. Жат келсе де жарылкайтын жебейтш, Сен бетенсщ езге екенсщ демейтш. Кдйргшщ эжелер1 ертеп, Бшмейд1 гой оган, кызым. не дейсщ. Ертепдей сен осе бер ак ботам. Квдшщпд куанышы кебейсш. Нусшжандай epxeri эжем болыпты, Сол эженщ uieoepeci ем дегейсщ. 137

НЕМЕРЕМ Немерем! Саган арнап жазайыншы мен елец, Валдай тэгп кылыктарыц не деген Сен келгел! шуак толып ушме, Кецейгендей болып цалды керегем. Кулыным! Кулагыма жагып сэби ушщ, Отбаеымныц арттырдыц гой жылуын. Шел1ркеген нэрестенщ, июше Аццылдаган аталардыц 6ipiMiH. К^ызыгым! Жудырьщтай жергектеп бузыгым, Жалгасы боп бабалардьщ жырыныц. Аман болсац Шоцан болып асарсыц, Аскар таудай Алтын емел бшгш. Эшм деп! Жаздым саган жырларымды, цаз1р кеп, Бес каруыц сайлап еткен ел1м деп. Хан Tonipi шындарына ту тжкен, Сенщ атац Хангелд1 мен Райымбек. Ардагым! Суйшбай мен Жамбыл жырын жалгагын, Аялагын Умбеташ аруагын. Бала цыран цанаттанып ушар деп, Кутер ceHi Кдргалыдай тауларыц. Тек аман бол, сен жаным.

ДОМБЫРА МЕН НЕМЕРЕ Акын ата алып домбырасын ардакты, Сырлы эуещц мудлы эуенд1толгатты. Алдындагы жылап жаткан немере, Коя салып шанагьша жармасты. Елен eTin жас сэбидщ кунагы, Атасыныд тарткан куш унады. Токтап калып ед! кара домбыра, Таты тарткын дегендей боп жылады. Бала кедш коцыр унд11здеген, Мэн бермейм1з мундайларта б!з деген. Ty6i текп болып шыгар дел туйд1м, EeciKTeri ескен бала куйменен. Сэби келсе шуак кетпес уйден кш; Кулыншагым отбасымды гулдещцр. Деп бупнде эдет таптым балага, Домбыраны тартып берер 6ip мезгш. Ойламаддар менщ муным жэй ермек, Атам келш елед айтьт берер деп, Отыратын болды каз!р немерем, Кос шектщ KyM6ipine елецдеп. Мен де журмш нагыз казак домбыра, Екендтн енерменен дэлелдеп!

БАЛЫМ Эт мея co3i: Э. Ы сцац Нурга болеп бпдерд!, Бул ем!рге дыз келдт Атасы мен аласы, Суйшип бер 6i3re ендт Цстырмасы: Аспандагы айым, Журектеп эшм. Балалык, шад бал дэурен Балапаным, балым. Атасыньщ шаттыгы, Апасыньщ аддуы. Ад бёс1кке белейм!з, Ад 6©neHi сап, мше. К'Стырмасы: Десек ем ip гулденсш, Бул ©Mipre дыз келсш. Шаттыд, байлыд, береке Бал бебекпен бар келсш. с у й е м ш к;ос БЫ ЗЫ М ДЫ 0лш~©шш суйесщ деп дызынды, Анам менщ ашуланып булшдт ©з ботамды суймегенде мен ендд Юмд1 суйем, тусшбед!м муньщды. Же™ жаста жепм далып, зар туды, Бул ем!рден керд1Мталай салдынды. 140

0з экемнщ кермеген соц мешр!мш, EMipeHin басайын 6ip маукымды. Ею ботам жалгар менщ жырымды, EKi кызым Tirep менщ туымды . Улкен турып езшме деп балага, Крйшы сол 6ip ecKi калган ырымды. Борышымды мен экелш етейш, Кос кызыммен бшктерге жетешн. Умбетэл1 отын жаккан етшрмей, Емес пе едщ Дэмегул мен екеущ. Ею кызым желб1реген тулымды, Куанышка толтырып жур ушмдг Аман болса осы exeyi шыгарар , Кос шектей кумб!рлетш кушмдк Kepin журмш ту кетерген кызыцды Керген1м жок таска намыс кайраган, Жау журектт жалындаган улынды. ¥КСАСТЬЩ (Жан досы м Щ рж ант ) Сенщ де атан Ыскак, Менщ де атам Ыскак. Б1здщ ата xeriMi3, Дэл осындай уксас. Менщ экем Мусахан. Сенщ экец Жорахан. Агайынды юсщей, Апарина карасан. Сен де тудьщ акпанда, Мен де тудым акпанда. Екеум1здщ анамыз, Акылдасып тапкан ба. Елу тогыз жылгысыц,

Елу тогыз бул KiciHt. Екеум1з де алыппыз, Доцыз жылдыц улпсш. Сенде атадан тогызсын, Менде атадан тогызбын. Удсатданын караты, Бул жактан да ем^рдщ. Сенщ де жарьщ томпиган, Менщ де жарым томпиган. Ад пен дара демесец, Айнымайды-ау, алтыннан. Сенщ де адал журегщ, Мешц де адал TuieyiM. Кудай б1зге бермептд Арамдыдтьщ мшезш. Сенде де бар ул-дыздар, Менде де бар жулдыздар. Екеум1здх эке деп, Шауып жур гой «дургырлар». Сен де жедщ дара нан, Мен де жедщ дара нан. Интернатта б1здердд Епздердей санаган. Сенде болдын, мугал1м, Мен де болдым мугал^м. Бул не деген удсастыд, Б1тпейтугын шырагым. ¥дсастыдпен дос еткен, Б1зд1 cipo дудайым. Бул ем1рде Нуржан-ау, Саган саулыд сурайын. Аман болгын тш-кезден, Клайда журсец шэй1м..! 142

Ш ЕШ ЕН БАЖА Шешен бажа калайсыц, Ойлы кезбен еткенге, Туцгиык, 6ip царайсыц. Kspi тарих бетшен, К^алган isjp санайсыц. Не жазып ек, Аллага, Калыц орман коркаулар, Б1зд1 сонша талайтын. Мешц де бар кек туым, Сенщ де бар бек туыц, Кие тутцан цасцырды, Урпагымыз текпнщ. Орыс орман улытып, Бермед1 гой тек тыным. Мешц атам хан Кене, Сенщ атац Шэмш-дц ^оргаймын деп ез елш, Крлына алып каруды. Eipi кезш даланы, Eipi кез1п тау-тасты, Сарбаз жиып сабылды. Атамекен жер ушш, Тогемш деп канымды. Exeyi де езд1ктщ, От шогына карылды. Арыстандай тордагы, Айбат шепп тарылды. Саткындьщтан бастары, Арыстардыц шабылды. Кешепден тэу:рлеу, Десек тагы кун!м1з Торге шыкпай жатыр гой, Б1здщ асыл тшм1з. Желб1*реп 6ip турса да 143

Кек аспанда туымыз. Жазылмаган жарасы, Аш каскьфдыц 6ipiMi3. Т^оргау унлн ез елш, Алысуга шак турмыз. Орман елмен белдесш, Жан беруге бап турмыз. Берюпейтш едюлей, Бхз ейгкеш кдскырмыз! Б1Р АДАМГА Акынныц алдап атагын, Жагдайьщды жасадьщ. Ацкау елге молда боп, Ураньщ болды осы энщ. Шындыктан неге кашайын, Уытты жырга косайын. Кдсылуына куланньщ, Оледнщ огын басайын. KopiHin елге кол-Kecip, Журесщ болып сен н отр, Дейсщ-ау, 1штей мэз болып, Былайгы журтты керсокыр. Онер мен елец хакында, Талайга канык атыд да. Кдшыгьщ кейде кынжылтар, Белгш xiini пакырга. Солай да, солай, байкагын, Адамга уксас сайкалым. Ke3i ашык елдщ атынан, Датымды саган айтамын. Кектещцрсец Kepiлin, Жебесш кектщ тартамын, Байкагын шьфак, байкагын. 14 4

ШОЛЖАЦЦЫЗ Шошацдама шолжад кыз, Б1зде сендей болганбыз, Арулардыц жанына, Талай жара салкадбыз. Махаббаттьщ отына, Жалын болып жанканбыз. Журектерш кыздардыд, Жшси байлап койганбыз. Cepi болып селтеддеп, Кдлзды ауылга барганбыз. Дэл езщдей жас болмай, Келда дейсщ кайдан б1з?! Жылдар eTin жас келш, Ойга салмак салганбыз. Жастык шадтьщ елшен, Жапаладтай жалп етш, Сыртда шыгып далганбыз. Солай-солай кайран кыз, Кунде болмас тойлар кыз. Осы куш уйдегд Бэйбшеге армадбыз. 0M ip осы амал не, Кбайта туа алмаймыз. Б^зге тукан епз кун, Саган туар ойлан кыз. Кер маралдай керипп, Шыга келдщ кайдан кыз. Эй, шолжан кыз, шолжад кыз J4 5

ЭДЕМ1 ЩЛЗ ©дем]кыз есщде ме, есщде, Алматыда айлы туншц кеипнде. Кулнагымда турушы едщ сен менщ, Лу т л кагып гашык журек теыцде. Эдем! кыз есщде ме, еюцде, Даяр едж кекке ушып кегуге. Аппак ай мен шагылысып, жарасып, Мед бар ед1 туратугын бетщде. Жалындаган жастык атты жырымыз, ЛэйльМэжнун сиякты ек кой шыны б!з Крл устасып ылги 6 ipre журупп ек, Айрылмастай мэдп баки жубьшыз. Алау шактыд калып артта ак тады, Арамызга акау тусе бастады. ©Mip толкын дауылымен б1здерд1, Ею жакка итерд1де тастады. Содан 6 epi жылдар, айлар, кун етп, ©згелердщ косагыныд 6 ipi етп. Ecki жара ептеп кейде сыр 6 epin, Сыздатады кайран мынау журект]. Эдем1 кьп кауыз жарган гул мусш, Сактай бшген ар мен намыс улпсш. Осы кун! отбасында б1реудщ, Сары карын бэйб]ше боп журмющ. 0 зге жардыд отын жагып маздатып, Елуд] де едсерд] гой бул юсщ. 146

А '.'Н ЖАСТАРГА 0СИЕТ Алла деп 1мен бастайын создан б а с ы н , Сейлесе Кызыл типы болдырмасын. Осиет мен айтайын кейшпге. Кулак сап тында мин кэрЕжасьщ. Айт десен накыл сез1 аянбайын. Кергенмен бшгешмдх баяндайын. Мусылман менin дпнм ayел басган, Ей, Алла, нурын геккен саяддамын. 147

Акканга накыл сез гой салмактысы, 0 сиет елец болар жан-жактысы. Жетюзген мьша б1зге асыл дшдц Мухаммед адамзаттыц ардацтысы. Кдсиетп ютабым Куран KopiM, Мухаммед Расулы тек бip алланыц, Бабамныц асыл дш! мусылмандык, Кектен тускен б^здерге сыйы Алланыц. Бшемш Алла сенщ актытыцды, Журекке нур куятын пэктшцдх Алла деп бугш бастал сездщ басын, Ана тшде айтайын шаттытымды. Алты алаш ер казактыц баласымын, ^асиепх казак тш ана тш м, Мъщ елш, мьщ Tipiain гасыр бойы, Бугшге жеткен ешпей дана т1л1м. Кдзак тш м каркындап кулаштаган, 0згелерд1 ©Kciiin жылатпатан, Алланыц ез1 де рас, сез1 де рас, Деп Абайда сол тицц растатан. Алыптарды туган кеп, сайын далам, Домбыра алып адындар арындаган, Kemeri жыр алыбы Жамбыл карт та, Бес уакыт намазынан жацылматан. Менщ тш м Абайдыц дана тш , Менщ тш м Жамбылдыц дара тш , Менщ Т1Л1Мешкашан елмейтугын, Эр казактын кездеп карашыты. 0 рл1ктщ рухы бар астарында, Менщ тш м батырлар дастанында, 148