คู่มือการบันทึกจดหมายเหตุเหตุการณ์สำคัญ

๒.๑.๘ การเวน วรรค การเวน วรรคมคี วามสาํ คัญในการเขียนภาษาไทย เพราะการเวน วรรคผิดท่ี หรือไม เวน วรรคเลย นอกจากทาํ ใหเ น้ือความไมช ัดเจนยงั อาจกอใหเกดิ ความเขา ใจผิดพลาด ราชบัณฑิตยสถานไดกําหนดหลักเกณฑก ารเวนวรรคไวอยา งละเอยี ด เชน เวน วรรคใหญเมือ่ จบประโยค เวนวรรคเล็กในประโยคความซอน ระหวางประโยคใหญกับประโยคยอย ที่มีคําสันธาน และ หรือ แต แม ฯลฯ นํา แตถาเปน ประโยคสั้นไมต องเวน วรรคเลก็ เวนวรรคเล็กในการแจกแจงแตล ะรายการในประโยคเดียวกนั การเวนวรรคเล็กในประโยคความซอนท่ีมีการแจกแจงรายการในประโยคเดียวกัน ตวั อยา งเชน “รายงานการสํารวจประสิทธิภาพการทํางานของขาราชการพลเรือน ๑๒ ชาติ ในเอเชีย ซึ่งจัดทําโดย บริษัทท่ีปรึกษาความเสี่ยงทางการเมือง และเศรษฐกิจที่มีสํานักงานในเขตบริหารพิเศษฮองกง ไดสํารวจความเห็น ชาวตา งชาติ จาํ นวน ๑,๒๗๔ คน ทเ่ี ขาไปทาํ งานในประเทศตาง ๆ ในเอเชยี มผี ลการจดั อนั ดับจากอันดับที่ ๑ ถงึ อันดบั ที่ ๑๒ ไดแก สาธารณรัฐสงิ คโปร เขตบรหิ ารพเิ ศษฮอ งกงแหง สาธารณรฐั ประชาชนจนี ประเทศไทย สาธารณรฐั เกาหลี ประเทศญ่ีปุน สหพันธรัฐมาเลเซีย ไตหวัน สาธารณรัฐสังคมนิยม เวียดนาม สาธารณรัฐประชาชนจีน สาธารณรัฐฟลิปปนส สาธารณรัฐ อนิ โดนเี ซยี และสาธารณรัฐอินเดยี ตามลาํ ดบั ...” (จดหมายเหตปุ ระเทศไทย พทุ ธศักราช ๒๕๕๒ วันพุธ ที่ ๓ มถิ นุ ายน พทุ ธศักราช ๒๕๕๒, ๒๕๕๔, หนา ๑๑๙ - ๑๒๐) 100 คูมือการบนั ทกึ จดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคัญ : หลกั เกณฑก ารเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คัญ

Hongkong การจัดอันดบั การสํารวจประสทิ ธิภาพการทํางานของขา ราชการพลเรอื น ๑๒ ชาตใิ นเอเชีย ๑. สาธารณรัฐสิงคโปร Republic of Singapore ๒. เขตบรหิ ารพิเศษฮอ งกงแหงสาธารณรัฐประชาชนจนี Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China ๓. ราชอาณาจักรไทย Kingdom of Thailand ๔. สาธารณรฐั เกาหลี Republic of Korea ๕. ประเทศญ่ีปุน Japan ๖. สหพนั ธรัฐมาเลเซยี Federation of Malaysia ๗. ไตหวัน Taiwan / Republic of China ๘. สาธารณรฐั สังคมนยิ มเวียดนาม Socialist Republic of Vietnam ๙. สาธารณรฐั ประชาชนจีน People's Republic of China ๑๐. สาธารณรฐั ฟล ิปปน ส Republic of the Philippines ๑๑. สาธารณรัฐอินโดนีเซีย Republic of Indonesia ๑๒. สาธารณรฐั อนิ เดีย Republic of India บทที่ ๒ องคค วามรูใ นการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคัญ 101

การเวนวรรคเล็กเม่ือใชเคร่ืองหมายวรรคตอน หลักเกณฑการใชเคร่ืองหมายวรรค ตอนและหลักเกณฑการเวนวรรคของราชบัณฑิตยสถานกําหนดไว ดังจะยกมาเฉพาะ เคร่อื งหมายวรรคตอนทสี่ าํ คญั เชน เวนวรรคเล็กหนาและหลังเครือ่ งหมาย ไปยาลใหญ ฯลฯ ไมย มกหรือยมก ๆ เทากับ = ตอ : ทวิภาค : วภิ ัชภาค :- อัศเจรีย ! ปรศั นี ? เวน วรรคเล็กหนา เครื่องหมาย อัญประกาศเปด “ วงเลบ็ เปด ( เวนวรรคเลก็ หลงั เคร่ืองหมาย อัญประกาศปด ” วงเลบ็ ปด ) ไปยาลนอย ฯ จลุ ภาค , อฒั ภาค ; เวนวรรคเล็กระหวา งตวั เลขกบั ตัวอักษร เชน ความยาว ๓.๕๘๗ เมตร จาํ นวนเงิน ๒๔.๕๐๘ ลา นบาท เวลา ๙.๓๐ นาฬก า วนั จันทร ท่ี ๒๖ กนั ยายน พุทธศักราช ๒๕๕๔ 102 คูมือการบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคัญ : หลกั เกณฑการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณสาํ คญั

๒.๑.๙ การเขียนคาํ ยอ คํายอ คือ อักษรยอท่ีกําหนดข้ึนใชแทนคําเต็มซึ่งเปนคําสามานยนามหรือ วิสามานยนาม โดยใชพยัญชนะตนของคําพยางคแรกที่เปนคําหลัก เปนอักษรยอ ถาคําสามานยนามหรือคําวิสามานยนามนั้นเปนคําประสมที่ประกอบดวยคํายอยหลายคํา อาจเลอื กพยญั ชนะตน ของคาํ สาํ คญั อน่ื ๆ รวมไมเ กนิ ๔ ตวั อกั ษร แลว ใสจ ดุ กาํ กบั หลงั อกั ษร ตัวสดุ ทายจดุ เดยี ว อยางไรก็ตาม หลักเกณฑการเขียนคํายอดังกลาวมีขอยกเวนสําหรับคํายอท่ีใชมา แตเดิม เชน พ.ศ. ยอมาจาก พุทธศักราช ร.ศ. ยอมาจาก รัตนโกสนิ ทรศก เม.ย. ยอ มาจาก เมษายน ก.พ. ยอมาจาก คณะกรรมการขา ราชการพลเรอื น อ.ก.พ. ยอมาจาก คณะอนุกรรมการขา ราชการพลเรอื น คาํ ยอ ทเ่ี กดิ ภายหลงั แตม ลี กั ษณะงานคลา ยคลงึ กบั งานทม่ี มี าแตเ ดมิ อาจใชค าํ ยอ องิ คาํ ยอ ลักษณะเดมิ เชน ก.ค. ยอมาจาก คณะกรรมการขาราชการครู อ.ก.ค. ยอมาจาก คณะอนกุ รรมการขา ราชการครู สวนคํายอของหนวยงานที่เกิดขึ้นใหมหลังจากมีการกําหนดหลักเกณฑการเขียน คํายอของราชบัณฑิตยสถานขน้ึ แลว มกั เปนไปตามหลกั เกณฑด งั กลา ว เชน กกต. ยอ มาจาก คณะกรรมการการเลือกตง้ั กสท. ยอ มาจาก การสอ่ื สารแหงประเทศไทย บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส าํ คัญ 103

แตกม็ ีบางหนว ยงานท่ีเกดิ ข้นึ ใหมไ มใ ชคํายอ ตามหลกั เกณฑด ังกลา ว เชน ป.ป.ส. ยอ มาจาก คณะกรรมการปอ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ป.ป.ช. ยอ มาจาก คณะกรรมการปอ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ แหงชาติ บางหนว ยงานใชคาํ ยอเปน ช่อื ของหนว ยงาน เชน บริษทั ปตท. จาํ กัด (มหาชน) บริษทั ปตท. สผ. จํากดั (มหาชน) บางหนว ยงานใชคาํ ยอ เปนชื่อของหนว ยงานโดยไมมีจดุ กํากบั เชน บริษทั ทศท คอรป อเรชัน่ จํากัด (มหาชน) บางหนวยงานใชคาํ ยอ ภาษาองั กฤษท่เี ขียนดว ยอกั ษรไทยเปน ช่อื หนว ยงาน เชน บรษิ ัท ทีโอที จํากดั (มหาชน) การใชคํายอท่ีไมเปนไปตามหลักเกณฑทั้งที่เปนช่ือของหนวยราชการดังตัวอยาง ขางตน ผูเรียบเรียงจดหมายเหตุตองมีความระมัดระวัง ปกติการเรียบเรียงจดหมายเหตุ ไมควรใชคํายอ เพราะนานไปผูคนควาอางอิงอาจไมทราบวาคํายอนั้นมาจากคําอะไร หรอื ถา จําเปน ตองใช ใหเ ขยี นคําเต็มแลว ใสค ํายอ ไวในวงเล็บเมอ่ื เขียนคร้ังแรก เชน กลมุ แนวรวมประชาธปิ ไตยตอ ตา นเผด็จการแหง ชาติ (นปช.) กลมุ พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย (พธม.) บรษิ ทั ทา อากาศยานไทย จาํ กดั (มหาชน) (ทอท.) เดมิ คอื การทา อากาศยาน แหง ประเทศไทย ซึง่ เปนรัฐวิสาหกจิ ใชคาํ ยอ เชนเดยี วกนั คือ ทอท. 104 คูมือการบนั ทกึ จดหมายเหตเุ หตุการณสําคญั : หลกั เกณฑก ารเรยี บเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคัญ

๒.๑.๑๐ การใชเครอ่ื งหมายวรรคตอน เคร่ืองหมายวรรคตอนของไทยมีท้ังเคร่ืองหมายที่ใชในปจจุบัน และเคร่ืองหมาย แบบโบราณ บางรูปแบบมีลักษณะเหมือนเคร่ืองหมายวรรคตอนของภาษาอังกฤษ การเขียนภาษาไทยทตี่ อ งใชเครือ่ งหมายวรรคตอนอยางมีระบบ มักใชเ ฉพาะงานเขยี นบาง ลกั ษณะ เชน พจนานุกรม งานบญั ญตั ศิ พั ท บรรณานุกรม เชิงอรรถ สว นงานเขียนทวั่ ไป นยิ มใชเ ครอ่ื งหมายวรรคตอนบางรปู เทา นนั้ ผสู นใจอาจศกึ ษารปู แบบเครอื่ งหมายวรรคตอน ความหมาย วธิ ใี ช ไดจ าก หลกั เกณฑก ารใชเ ครอ่ื งหมายวรรคตอนของราชบณั ฑติ ยสถาน เครื่องหมายวรรคตอนที่นิยมใชในงานเขียนทั่วไปแตมักใชไมถูกตอง มีหลักการใช พอสังเขป ดงั ตัวอยาง ๑) เครือ่ งหมายทบั ( / ) เปนเครอื่ งหมายวรรคตอนท่มี คี วามหมายไดหลายอยาง ข้ึนกับบรบิ ท เชน ใชค ั่นระหวางคาํ และ/หรอื หมายความวา อยางใดอยา งหนึ่ง หรอื ทงั้ ๒ อยา งก็ได เชน นาํ้ ตาลใชผ สมและ/หรอื โรยหนาขนม ใชค่นั ระหวางคํา แทนคําวา หรอื หมายความวา อยางใดอยางหน่งึ เชน เขต/อาํ เภอ ตรอก/ซอย ใชค่ันระหวา งคาํ หมายความวา ตอ เชน ราคา ๑๐๐ บาท/กโิ ลกรมั บางคร้ังพบวามีผูนําเครื่องหมายทับไปใชค่ันขอความในสุนทรพจน เปนท่ีเขาใจวา เมื่ออานใหหยุดวรรค ซึ่งเปนการนําไปใชดวยความเขาใจสวนตน ไมใชหลักเกณฑการใช เครอ่ื งหมายทบั บทที่ ๒ องคความรใู นการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตุการณส ําคัญ 105

๒) เครอ่ื งหมายยมกหรือไมย มก (ๆ) ใชเขียนหลงั คํา วลี ประโยค แสดงวาเปน คาํ ซ้าํ ในความหมายเดิม หนาทเ่ี ดมิ เชน สีดาํ ๆ ตวั เปน ๆ วันหนึ่ง ๆ ทั้งน้ี ไมใชไมยมกเมื่อเปนคําคนละความ คนละประเภท หรือเปนคํา ๒ พยางค ท่ีเขยี นเหมือนกัน เชน ไข ๕ ฟอง ฟองละ ๓ บาท (ฟอง คาํ แรกเปน คาํ ลกั ษณนาม ฟอง คาํ หลงั เปนคาํ นาม) สถานท่ที เี่ กดิ อุบตั เิ หตุ (ท่ี คําแรกเปนคาํ นาม ที่ คําหลังเปน คาํ สรรพนาม) มหกรรมการแสดงนานาชาติเฉลิมพระเกียรติ (นานา เปน คําบาลี หมายความวา ตาง ๆ) ๓) เคร่อื งหมายอญั ประกาศคู (“....”) และอญั ประกาศเด่ียว (‘...’) ใชเขียนกํากับขอความที่คัดมา หรือตองการเนน ขอความในอัญประกาศคูท่ีมี ขอความคัดมาหรือขอความเนนซอนอยูอีกช้ันหน่ึง ใหใชเคร่ืองหมายอัญประกาศเด่ียว ดังตวั อยา ง “พระราชหัตถเลขาของพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว มีขอความสําคัญอันเปนประวัติศาสตรการเมืองการปกครองของไทยวา ‘ขาพเจามีความเต็มใจที่จะสละอํานาจอันเปนของขาพเจาอยูแตเดิมใหแก ราษฎรโดยท่วั ไป แตขาพเจาไมย ินยอมยกอาํ นาจทั้งหลายของขา พเจาใหแก ผูใดคณะใดโดยเฉพาะเพ่ือใชอํานาจน้ันโดยสิทธิขาด และโดยไมฟงเสียง อันแทจริงของประชาราษฎร’ ขอความดงั กลา ว ตอมาไดอ ญั เชญิ ไปจารกึ ไว ทฐ่ี านพระบรมราชานุสาวรยี ท ี่หนา รฐั สภาดว ย” 106 คูม อื การบนั ทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คัญ : หลกั เกณฑการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคัญ

๔) เครื่องหมายยัติภงั ค ( - ) ใชเขียนไวสุดบรรทัด โดยเฉพาะในการพิมพเพื่อใชตอพยางคในคําท่ีมี หลายพยางคซ ึ่งจําเปนตอ งเขยี นแยกบรรทดั เชน คณะ - รฐั มนตรี พระรัตน - ตรัย เลขา - ธิการ ประ - ชาชน ภมู ิ - ศาสตร วทิ ยา - การ สม - ประสงค ความ - ตอ งการ ๕) เครอื่ งหมายยติภาค ( − ) ลักษณะเครื่องหมายขีดยาวกวาเครื่องหมายยัติภังค ใชในความหมายวา และ กบั ถึง เชน วันจันทร - วนั พุธ เดือนมกราคม - มิถุนายน พุทธศกั ราช ๒๕๕๓ - ๒๕๕๕ พจนานกุ รมไทย - องั กฤษ ๖) เครอื่ งหมายจลุ ภาค ( , ) ใชเ ขยี นเพอ่ื คน่ั รายการ เมอ่ื ใชใ นการเขยี นจาํ นวนทเี่ ปน ตวั เลขใชค น่ั ทกุ ๓ หลกั ดงั ตัวอยาง เคร่ืองราชอิสริยาภรณ ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ. (หมายความวา เคร่ืองราช อสิ รยิ าภรณม หาปรมาภรณช า งเผอื ก มหาวชริ มงกฎุ ทตุ ยิ จลุ จอมเกลา ) จํานวนเงิน ๒๔,๕๘๖,๓๐๐,๐๐๐ บาท พื้นที่ ๑๒,๕๐๐ ไร บทที่ ๒ องคค วามรูในการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณส าํ คัญ 107

๗) เครือ่ งหมายจุด ( . ) ใชเขียนไวหลังตัวอักษรเพ่ือแสดงวาเปนคํายอ เม่ือใชในการเขียนตัวเลขมี ความหมายเหมอื นจุดทศนิยม เชน กทม. ยอมาจาก กรุงเทพมหานคร พ.ศ. ยอ มาจาก พุทธศักราช จํานวนเงนิ ๒๔,๕๘๖.๓๐๐ ลา นบาท การเขยี นตวั เลขทใี่ ชเ ครอื่ งหมายจลุ ภาคและเครอ่ื งหมายจดุ ผเู รยี บเรยี งจดหมายเหตุ ตอ งระวงั การใชเ คร่ืองหมายและการใชคําลกั ษณนาม ดงั ตัวอยา ง จาํ นวนเงิน ๒๔,๕๘๖,๓๐๐,๐๐๐ บาท (หมายความวา สองหม่นื ส่ีพนั หา รอยแปดสิบหกลานสามแสนบาท) จํานวนเงิน ๒๔,๕๘๖.๓๐๐ ลา นบาท (หมายความวา สองหม่นื ส่ีพันหารอยแปดสบิ หกลา นสามแสนบาท) จาํ นวนเงิน ๒๔,๕๘๖,๓๐๐ ลา นบาท (หมายความวา ยี่สิบสลี่ านหา แสนแปดหม่นื หกพนั สามรอ ยลานบาท) จํานวนเงนิ ๒๔,๕๘๖,๓๐๐ บาท (หมายความวา ยส่ี บิ สลี่ า นหาแสนแปดหมน่ื หกพนั สามรอ ยบาท) จํานวนเงนิ ๒๔,๕๘๖.๓๐๐ บาท (เปนกรณีท่ีตองดูบริบทประกอบเพราะเปนการพิมพผิด ถาพิมพเลข ศนู ยเ กนิ หมายความวา สองหมนื่ สพี่ นั หา รอ ยแปดสบิ หกบาทสามสบิ สตางค แตถาพิมพเคร่ืองหมายจุดผิด ท่ีถูกคือเครื่องหมายจุลภาค หมายความวา ย่ีสิบสล่ี า นหาแสนแปดหมืน่ หกพันสามรอยบาท) โครงการขนาดใหญที่มีวงเงินงบประมาณสูง หากใชเคร่ืองหมายจุลภาคและ เครื่องหมายจุดผิด ทําใหวงเงินผิดและถาใชลักษณนามผิดดวยย่ิงทําใหวงเงินผิดพลาด ไปมาก 108 คมู ือการบันทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คญั : หลักเกณฑการเรยี บเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คญั

๘) เคร่อื งหมายวงเลบ็ ( ) ใชกันขอความที่เปนสวนขยายหรือสวนอธิบายจากขอความหลัก ใชกันตัวเลข หัวขอหรือตัวอักษร เชน พระยาโบราณราชธานินทร (พร เดชะคปุ ต) ( ๑) ๑) ( ก) ก) ๙) เครอ่ื งหมายไขปลา หรือจดุ ไขป ลา (...) ใชล ะขอ ความทไี่ มต อ งการกลา วถงึ เพอ่ื แสดงวา ขอ ความนน้ั ๆ ตดั ตอนมาเพยี ง บางสวน เชน “ผูวาราชการกรุงเทพมหานครกลาวตอนรับพระราชอาคันตุกะในนาม ประชาชนชาวกรุงเทพมหานคร...จากน้ันมอบกุญแจเมืองทําดวยทองคํา นา้ํ หนกั ประมาณ ๙๐ กรมั หวั กญุ แจดา นหนา และดา นหลงั เปน รปู สญั ลกั ษณ ของกรงุ เทพมหานคร คือ รูปพระอนิ ทรท รงชางเอราวณั ดนุ นูน มลี วดลาย ไทยลอมรอบ กา นกญุ แจดา นหนา สลกั ดนุ วา ‘City of Bangkok’ ดานหลัง สลกั ดนุ วา ‘Bangkok Thailand’ ซงึ่ กรุงเทพมหานครจัดทาํ ขึ้นเพื่อมอบแด พระราชอาคันตกุ ะ ตงั้ แตพ ทุ ธศักราช ๒๕๔๓ เปนตนมา...” ๒.๑.๑๑ การเรยี งลําดับหัวขอ หรอื รายการ การเรียงลําดับหัวขอหรือรายการ ในที่นี้หมายถึงการเรียงลําดับดวยตัวเลข หรือ ตวั อักษรตามพจนานุกรม ๑) การเรยี งลาํ ดับหวั ขอหรอื รายการดว ยตัวเลข ระเบียบงานสารบรรณของสํานักนายกรัฐมนตรี พุทธศักราช ๒๕๒๖ ไดกําหนดการเรียงลําดับหัวขอโดยใชตัวเลขไวเปนช้ัน ๆ ซ่ึงเปนระบบมาตรฐานท่ีควรนํา มาใชใ นการเรยี งลําดบั หวั ขอหรอื รายการในการเรียบเรยี งจดหมายเหตุ ดังนี้ บทท่ี ๒ องคค วามรูในการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คญั 109

๑. ๑.๑ ๑.๑.๑ ๑.๑.๑.๑ ๒. ๒.๑ ๒.๒ ๒.๒.๑ ๒.๒.๒ ๒.๒.๒.๑ ตอจากชน้ั ที่ ๔ ถาประสงคจ ะแบงหัวขอยอ ยอกี ใหใ ชวงเล็บ เชน ๕.๑.๑.๑ (๑) (๑.๑) (๑.๑.๑) (๑.๑.๑.๑) สว นการจาํ แนกหวั ขอท่ีไมม ีหวั ขอ ยอยลงไปอกี อาจใชตัวอักษร เชน ขอ ก. หรือ ก. ขอ ข. หรอื ข. ๒) การเรียงลําดับหัวขอ หรอื รายการดว ยตัวอักษร การเรียงลําดับหัวขอหรือรายการดวยตัวอักษร มักใชในการเรียงลําดับอักษร ช่อื หนวยงาน กระทรวงทบวงกรม จังหวดั ประเทศ แบบพจนานกุ รม คอื ก ข ค ฆ งจ ฉ ช ซ ฌ ญฎ 110 คูมอื การบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คญั : หลักเกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคัญ

ฏฐ ฑ ฒ ณด ตถ ท ธ นบ ปผ ฝ พ ฟภ มย ร ฤ ฤๅ ล ฦ ฦๅ ว ศ ษส หฬ อ ฮ ั ะ (ผัวะ) ิ การเรยี งลําดบั สระ ใหเ รียงตามรูปสระ คือ ื เ ะ ั (กนั ) เ าะ (เจาะ) าำ เ ี ะ (เดยี ะ) ีึ แ ุู โ ะ (โปะ) เ ะ (เกะ) เ า (เขา) เ ิ (เกนิ ) เ ี (เสีย) เ ื (เสอื ) เ ื ะ (เกือะ) แ ะ (แพะ) โ ใไ ตวั อยา งการเรยี งลําดบั อกั ษรช่อื จงั หวดั เชน กรงุ เทพมหานคร กาฬสินธุ กําแพงเพชร ชยั นาท ชัยภมู ิ เชยี งราย เชียงใหม ฯลฯ บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคัญ 111

การเรียงลําดับอักษรช่ือหนวยราชการ มีขอยกเวนตามลักษณะการแบงสวน ราชการ คือ ระดบั กระทรวง เริม่ ดว ย สํานกั นายกรฐั มนตรี แลว จงึ เปน กระทรวง ก - ฮ ระดับกรม เริ่มดว ย สาํ นกั งานปลัดกระทรวง กรม ก - ฮ สาํ นัก ก - ฮ ระดบั กอง เร่มิ ดวย สาํ นกั งานเลขานกุ ารกรม กอง ก - ฮ สาํ นัก ก - ฮ ดังตวั อยา ง สํานักนายกรัฐมนตรี กระทรวงกลาโหม กระทรวงการคลงั สํานักงานปลัดกระทรวงการคลัง กรมธนารักษ กรมบัญชกี ลาง กรมศลุ กากร กรมสรรพสามิต กรมสรรพากร สาํ นกั งานคณะกรรมการกาํ กบั และสง เสรมิ การประกอบธรุ กจิ ประกนั ภยั สาํ นกั งานคณะกรรมการนโยบายรัฐวสิ าหกิจ สํานักงานบริหารหนี้สาธารณะ สํานักงานเศรษฐกจิ การคลัง ฯลฯ การเรยี งลาํ ดบั อกั ษรชอ่ื ประเทศ มขี อ ยกเวน ใหเ รยี งตามอกั ษรภาษาองั กฤษทเี่ ปน ชอ่ื หลกั ของประเทศ เชน รฐั บาหเ รน Bahrain สาธารณรัฐประชาชนบังกลาเทศ Bangladesh ราชอาณาจักรภฏู าน Bhutan เนการาบรไู นดารุสซาลาม Brunei ราชอาณาจกั รกัมพูชา Cambodia 112 คูมือการบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคัญ : หลกั เกณฑก ารเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณสําคญั

สาธารณรฐั ประชาชนจีน China สาธารณรฐั อนิ เดีย India รัฐอิสราเอล Israel ราชอาณาจกั รฮัชไมตจอรแดน Jordan ฯลฯ การเรยี บเรยี งจดหมายเหตใุ ชก ารเรยี งลาํ ดบั อกั ษรชอ่ื หนว ยราชการ จงั หวดั ประเทศ ฯลฯ มาก เชน การจดั งานเฉลมิ พระเกยี รตขิ องหนว ยราชการ การจดั โครงการและกจิ กรรม ของจงั หวดั พระราชสาสน และสารจากประมขุ ตา งประเทศถวายพระพรชยั มงคล การประชมุ ระหวางประเทศ ๒.๒ ความรเู กยี่ วกบั การเขยี น การเขยี น คอื ศลิ ปะในการใชค าํ ทเ่ี ลอื กแลว วา ถกู ตอ งเหมาะสมมาเรยี บเรยี งเปน รปู ประโยคท่มี ีเนื้อความชดั เจน กระชับ สละสลวย เกิดภาพพจน สอ่ื ความหมายไดครบถว น ตามทต่ี อ งการ การเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั ผเู รยี บเรยี งจงึ มใิ ชแ ตม คี วามรใู นการนาํ ถอยคาํ มาเขียนเปนประโยค หากตอ งรูจกั ลักษณะประโยคที่ดีดว ย ๒.๒.๑ การผูกประโยค หลกั เกณฑก ารผูกประโยคในภาษาไทย คือ การเขียนเรียงลําดบั ประธาน + กริยา + กรรม เชน ชาวบา น + พบ + ชางสําคญั หากมีสวนขยาย ก็จะอยูในลําดับเดิม คือ ประธาน (+ ขยายประธาน) + กริยา (+ ขยายกริยา) + กรรม (+ ขยายกรรม) เชน ชาวบาน (+ แถบปาเขาใหญ) + พบ (+ เหน็ กันหลายคนวา มี) + ชา งสําคัญ (+ ตามตาํ ราคชลักษณ) บทท่ี ๒ องคค วามรูในการเรยี บเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคญั 113

ปญ หาท่พี บในการผกู ประโยค คือ การใชสว นขยายซอน ๆ กนั การใชสว นขยายผิด ลําดบั การใชสวนขยายท่ยี ืดยาวจนเปนหลาย ๆ ประโยคยอ ยแทรกอยใู นประโยคใหญ จน ขอความทงั้ ยอหนา คอื ๑ ประโยคเทา น้นั ทําใหยากตอการหาใจความหลกั คือ ประธาน + กริยา + กรรม จึงทําใหเขาใจผดิ สื่อความผดิ หรือจับประเดน็ ผดิ ดงั ตัวอยา ง ชาวบาน (+ ซ่ึงอาศัยอยูแถบปาเขาใหญ + ท่ีเปนรอยตอของ สามจงั หวัดภาคอสี าน + คอื นครนายก ปราจีนบรุ ี นครราชสีมา) + พบ (+ เห็นกันหลายคน + ในทองที่หลายหมูบาน + วามีฝูงชางปาลงกินพืชไร เสียหายเปน จํานวนมาก + และมี) + ชา งสาํ คัญ (ซง่ึ มีลักษณะตรงตามตาํ รา คชลักษณ + อันเปนชางสาํ คญั ท่ีตองนาํ ขึน้ นอมเกลา ฯ ถวาย + ตามโบราณ ราชประเพณี + รวมอยใู นฝูงชา งปา ดังกลา ว) บางประโยคท่ีมีการแจกแจงรายการจํานวนมาก สํานวนการเรียบเรียงอาจทําให เนื้อความไมชัดเจน ดงั ตวั อยาง “การจดั อนั ดบั มหาวทิ ยาลัยท่ีดที ี่สดุ ในภมู ิภาคเอเชยี ของ QS Asian Universities Ranking 2009 ปรากฏวา มหาวิทยาลัยของรัฐของไทย ตดิ อนั ดบั ดังน้ี อันดบั สงู สุดของมหาวทิ ยาลัยไทยคอื มหาวิทยาลยั มหดิ ล อันดับท่ี ๓๐ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย อันดับท่ี ๓๕ มหาวิทยาลัย เชียงใหม อันดับที่ ๘๑ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร อนั ดบั ท่ี ๘๕ มหาวทิ ยาลัย เกษตรศาสตร อนั ดบั ท่ี ๑๐๘ มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร อนั ดบั ที่ ๑๐๙...” ปญหาคือ คําวา อันดับที่ อยูกอนหรือหลังชื่อมหาวิทยาลัย เร่ิมจากมหาวิทยาลัย มหดิ ล นอกจากอยอู นั ดบั สงู สุดแลวยังอยูใ นอันดับท่ี ๓๐ หรือจุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลยั อยู อนั ดบั ท่ี ๓๐ การเขยี นรายการลกั ษณะดงั กลา ว หากเพมิ่ คาํ กรยิ า อยู ระหวา งประธานและ กรรม ใหเปนประโยคยอยอยูในประโยคใหญก จ็ ะทําใหชดั เจน เชน ... อันดับสูงสุดของมหาวิทยาลัยไทยคือ มหาวิทยาลัยมหิดล อยู อันดบั ที่ ๓๐ จฬุ าลงกรณมหาวิทยาลยั อยอู ันดับที่ ๓๕... 114 คูม ือการบันทกึ จดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คัญ : หลักเกณฑก ารเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตุการณสําคญั

มหาวิทยาลยั ลําดบั ตอไปอาจละคาํ วา อยู เพอ่ื มิใหต องใชค ําซา้ํ ๆ กนั หลายแหง แต ขอ ความจะชดั เจนขน้ึ เพราะมีการใชป ระธาน + กริยา + กรรม อยา งชดั เจนในประโยคนาํ แลว อกี ปญ หาหนงึ่ ในการเขยี นประโยคภาษาไทย คอื การวางรปู ประโยคแบบภาษาองั กฤษ รวมทง้ั การใชคําทบั ศพั ทภาษาอังกฤษโดยไมม ีความจําเปน ตัวอยา ง เชน “การประชุมกลุมผูวาราชการจังหวัดในภาคเหนือดวยระบบวีดิโอ คอนเฟอรเรนซ โดยมีรัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทยเปนประธาน ภายหลังการอภิปรายกันอยางกวางขวาง ที่ประชุมมีมติใหจัดงานโอท็อป และการทองเที่ยวแบบโฮมสเตย เพื่อสงเสริมปการทองเที่ยวสากลในระดับ ทอ งถน่ิ ” ควรปรับแกก ารวางรปู ประโยคและการใชคาํ ภาษาไทยเปน ดงั น้ี “การประชุมกลุมผูวาราชการจังหวัดในภาคเหนือดวยระบบการ ประชุมทางไกลผานจอภาพ มีรัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทยเปน ประธาน ที่ประชุมไดอภิปรายกันอยางกวางขวางและมีมติใหจัดงานหนึ่ง ตําบลหน่ึงผลิตภัณฑและการทองเท่ียวแบบคางแรมท่ีบานชาวบาน เพ่ือ สง เสรมิ ปการทองเท่ยี วสากลในระดับทองถนิ่ ” ลกั ษณะการผกู ประโยคในภาษาไทย ไวยากรณไทยจําแนกรูปแบบประโยคไวหลายลักษณะ เฉพาะที่ควรรูในการเรียบ เรยี งจดหมายเหตุ คือ ๑) ประโยคความเดยี ว มกี รยิ าเดยี ว เชน “พระราชบัญญัติน้ีเรียกวา ‘พระราชบัญญัติคํานําหนานามหญิง พ.ศ. ๒๕๕๑’ ” (มาตรา ๑ พระราชบัญญตั คิ าํ นําหนา นามหญิง พุทธศกั ราช ๒๕๕๑) บทท่ี ๒ องคความรูในการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณส าํ คัญ 115

๒) ประโยครวม มีกริยาซอ นกนั หลายคํา เชน “หญิงซ่ึงมีอายุ ๑๕ ปบริบูรณข้ึนไปและยังไมไดจดทะเบียนสมรส ใหใชคํานําหนานามวา ‘นางสาว’ ” (มาตรา ๔ พระราชบญั ญัติคาํ นําหนานามหญงิ พุทธศกั ราช ๒๕๕๑) ๓) ประโยคความซอ น มมี ากกวา หนงึ่ ใจความ คอื อาจมหี ลายประธาน หลายกรยิ า หรอื หลายกรรม โดยใชคาํ เช่อื มประเภท บพุ บท และ สนั ธาน ท่ี ซง่ึ สวน และ ฯลฯ หาก จาํ เปน ตอ งเขยี นประโยคลกั ษณะน้ี แตล ะใจความตอ งสมั พนั ธก นั มฉิ ะนน้ั การเรม่ิ ตน ประโยค ใหมจ ะเหมาะสมกวา ดงั ตวั อยา ง “เหตผุ ลในการประกาศใชพ ระราชบญั ญตั ฉิ บบั นี้ คอื โดยทก่ี ารใชค าํ นาํ หนา นามของหญงิ ท่ีจดทะเบยี นสมรสแลว และหญงิ ทีจ่ ดทะเบยี นสมรสแลว และตอ มาการสมรสไดส น้ิ สดุ ลงตอ งใชค าํ นาํ หนา นามคาํ เดยี ว โดยมอิ าจเลอื ก ไดตามความสมคั รใจ ทาํ ใหเกดิ ผล กระทบตอ หญงิ ดังกลา วในการดํารงชีวติ ประจําวนั อาทิ การประกอบอาชพี การศึกษาของบตุ ร และการทาํ นติ กิ รรม ตาง ๆ สงผลใหก ารใชคาํ นาํ หนา นามในลกั ษณะดังกลา วของหญงิ มีลักษณะ เปนการเลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรมตอบุคคลเพราะเหตุแหงความแตกตาง ทางเพศ สมควรกาํ หนดใหห ญงิ มที างเลอื กในการใชค าํ นาํ หนา นามตามความ สมัครใจซึ่งเปนการสอดคลองกับการเลือกใชนามสกุลตามกฎหมายวาดวย ช่อื บุคคล จึงจําเปนตองตราพระราชบญั ญตั นิ ้ี (พระราชบญั ญัติคํานําหนานามหญิง พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑) อยางไรก็ตาม การเขียนประโยคความซอนซึ่งมีคําเชื่อมอยูภายในประโยคแลว หากไดใชคําเชื่อมระหวางประโยคอีก อาจกอใหเกิดความสับสนในการเขาใจความหมาย ตัวอยา งเชน 116 คูมอื การบันทกึ จดหมายเหตเุ หตุการณส ําคัญ : หลักเกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคัญ

“๔.๓.๑ ลงทุนดานบริการสุขภาพ โดยการพัฒนาคุณภาพการให บริการท้ังระบบอยางมีบูรณาการเชื่อมโยงในทุกระดับ จัดใหมีระบบ สารสนเทศทางสาธารณสุขที่มีประสิทธิภาพ และเรงผลิตบุคลากรทางการ แพทยและสาธารณสุขใหเพียงพอกับปริมาณงานที่เพ่ิมขึ้นตามขอเท็จจริง ในปจจุบัน เพ่ิมขีดความสามารถของโรงพยาบาลระดับตาง ๆ โดยเฉพาะ โรงพยาบาลศนู ยร วมความเปน เลศิ ทก่ี ระจายอยูในสวนภูมภิ าค และมรี ะบบ การสง ตอ ผปู ว ยไปสโู รงพยาบาลตา ง ๆ อยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ รวมทงั้ สนบั สนนุ ใหโรงพยาบาลในระดับตาง ๆ มีอุปกรณทางการแพทยท่ีทันสมัย รวมทั้ง พฒั นาสถานบรกิ ารปฐมภมู ใิ นเขตเมอื งและชนบททส่ี มบรู ณแ บบทว่ั ประเทศ (คําแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรี แถลงตอรัฐสภา, ๒๕๕๔) เห็นไดวา ตัวอยางคําแถลงนโยบายที่ยกมา ผูรางคําแถลงไดเขียนข้ึนใหมจาก เอกสารเดิม ซึ่งมีลักษณะเปนขอ ๆ โดยใช การเวนวรรค กับ คําเชื่อม และ... และ... รวมท้งั ...รวมท้ัง... แทนขอยอยเดมิ เกดิ เปนประโยคความซอ น ๑ ประโยคในยอ หนาเดียว ทมี่ คี วามยาวหลายบรรทดั นอกจากน้ี การใชค าํ นามและคํากริยาปนกันในการเรม่ิ ประโยค ยอ ย ยงั ทาํ ใหยากตอ การทําความเขาใจ ดังคําท่ีพมิ พดว ยตวั ดาํ เชน การพัฒนา เปน คํานาม จดั เรง เพม่ิ มี สนบั สนนุ พฒั นา เปนคาํ กรยิ า และ รวมท้ัง รวมท้ัง เปนคาํ เช่ือม จงึ ทาํ ใหเ กดิ ขอ สงสยั วา นโยบายการลงทนุ ดา นบรกิ ารสขุ ภาพ มี ๖ ประการ หรอื ๔ ประการ ประโยควา “และเรง ผลติ บคุ ลากรทางการแพทย. ..” เปน นโยบายประการ ใหม หรือยงั คงอยใู นนโยบาย “จดั ใหมรี ะบบสารสนเทศ...” ประโยควา “และมีระบบการสงตอ ผูป วย...” เปน นโยบายประการใหม หรือยังคงรวมอยูในนโยบาย “เพ่มิ ขีดความสามารถของโรงพยาบาล...” บทที่ ๒ องคค วามรูในการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณสาํ คัญ 117

ปญหาดังกลาวนี้อาจหมดไปถาผูเขียนรางคําแถลงนโยบายใชศิลปะการใชคําเขา ชวย โดยปรับคําเริ่มแตละขอยอยใหเปนคํานาม แสดงวาเปนการเริ่มประโยคใหมหรือ นโยบายประการใหม ความในวรรคถัดไปซ่ึงเริ่มดวยคํากริยา จะมีลักษณะเปน ประโยค รวม คือ ประธานเดยี ว + กริยาหลายกริยา รปู ประโยคก็จะเปน ประธาน + กรยิ า + กรรม นโยบายแตล ะประการคอื ประโยค ๑ ประโยค และใชค าํ เชอ่ื มนาํ หนา ประโยคซงึ่ เปน นโยบายประการสุดทา ย ดังนี้ “๔.๓.๑ การลงทุนดานบริการสุขภาพ โดยการพัฒนาคุณภาพ การใหบริการทั้งระบบอยางมีบูรณาการเชื่อมโยงในทุกระดับ การจัดใหมี ระบบสารสนเทศทางสาธารณสุขท่ีมีประสิทธิภาพ การเรงผลิตบุคลากร ทางการแพทยและสาธารณสุขใหเพียงพอกับปริมาณงานท่ีเพิ่มข้ึนตามขอ เท็จจริงในปจจุบัน การเพิ่มขีดความสามารถของโรงพยาบาลระดับตาง ๆ โดยเฉพาะโรงพยาบาลศูนยความเปนเลิศท่ีกระจายอยูในสวนภูมิภาค และ มีระบบการสงตอ ผปู วยไปยังโรงพยาบาลตา ง ๆ การสนบั สนนุ ใหโ รงพยาบาล ระดบั ตา ง ๆ มเี ครอ่ื งมอื อปุ กรณท างการแพทยแ ละหอ งปฏบิ ตั กิ ารวทิ ยาศาสตร การแพทยทที่ ันสมัย รวมท้ังการพัฒนาสถานบริการปฐมภมู ิในเขตเมืองและ ชนบทท่สี มบูรณแบบท่ัวประเทศ” การเรยี บเรยี งขอ ความใหมจ ากของเดมิ ทเ่ี ขยี นเปน ขอ ๆ ดงั ตวั อยา งคาํ แถลงนโยบาย ของรัฐบาลที่ยกมาขางตน ผูเรียบเรียงจดหมายเหตุจะพบเสมอในการเรียบเรียงเน้ือความ ประเภท โครงการ กจิ กรรม อํานาจหนา ท่ี ความรับผดิ ชอบ วตั ถปุ ระสงค เปา หมาย ฯลฯ หลักที่ผูเรยี บเรยี งพึงปฏบิ ัติ คือการผูกประโยคที่มี ประธาน + กริยา + กรรม โดยแปลง คาํ กรยิ าใหเปนคาํ นามเพ่อื ทําหนาท่ปี ระธาน ๒.๒.๒ ลักษณะประโยคท่ีดี ประโยคทด่ี ีควรมีเนอื้ ความชดั เจนวา ใคร ทําอะไร ทีไ่ หน เมื่อไร อยา งไร ทาํ ทาํ ไม โดยใชภาษาทก่ี ระชับ สละสลวย เกดิ ภาพพจน 118 คูมอื การบันทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคัญ : หลกั เกณฑก ารเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตุการณส ําคัญ

๑) ภาษาทกี่ ระชับ เชน - ใชคําท่ีมีความหมายกวางแทนการแจกแจงรายละเอียด ซึ่งจะทําใหประโยค สั้นลง ดังท่ีเคยยกตัวอยางในเร่ือง คําและความหมายของคํา เชน อัญมณี พืชไร ไมผล หากเกรงวา ผูอา นอาจไมเ ขา ใจ จะยกตัวอยางประกอบพอสังเขปก็ได เชน พชื ไร หมายถึง ออ ย มนั สําปะหลัง ขาวโพด ฯลฯ - ใชคําหรือวลีกระชับความในกรณีท่ีประธานของประโยคมีหลายประธาน ทาํ กริยาเดยี วกัน โดยใชคาํ วา ลวน เหลาน้ี ทงั้ หมดนี้ พรอ มกนั รวมกนั ฯลฯ เชน เวลา ๙ นาฬก า ๑๕ นาที ขา ราชการ พอ คา ประชาชน นกั เรยี น นักศึกษา พรอมกันถวายพระพรชัยมงคลที่บริเวณสนามหนาศาลากลาง จงั หวัดอบุ ลราชธานี - ใชคาํ ทส่ี ้นั ตรงจดุ หมาย ตรงความหมายของคาํ เชน ผูผ ลิตมีรายไดทวีคณู ขึน้ หลายสิบเทา เปน คาํ ผดิ ความหมาย ตองใชวา ผผู ลิตมรี ายไดเ พ่ิมขน้ึ หลายสิบเทา - ไมใชคํากํากวม เชน นกั ศกึ ษามหาวทิ ยาลยั ทยี่ ากจน (อาจหมายความไดท งั้ นกั ศกึ ษา ท่ยี ากจน หรือ มหาวทิ ยาลัยที่ยากจน) ประโยคที่ถูกตอ งควรเปน นกั ศกึ ษามหาวทิ ยาลยั ผยู ากจน (หมายความถงึ นกั ศกึ ษา เพราะ คําวา ผู เปน คาํ สรรพนามของบุคคล) บทที่ ๒ องคความรูในการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคญั 119

๒) ภาษาทีส่ ละสลวย ถูกตองตามลําดบั ความ ถูกตองตามฐานะของบคุ คล เชน “ขอความรวมมือใหจังหวัดที่สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระ สงั ฆราช สกลมหาสงั ฆปรณิ ายก ทรงสรา งโรงเรียน โรงพยาบาล ศาสนสถาน ทีท่ รงอุปถัมภและที่อยูใ นสังฆราชปู ถมั ภ และมหาวิทยาลยั ทีถ่ วายปรญิ ญา ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักด์ิแดสมเด็จพระสังฆราช และท่ีอยูในสังฆราชูปถัมภ รว มจดั กิจกรรมปฏิบตั ธิ รรมตามความเหมาะสมเพ่ือถวายพระกศุ ล” (จดหมายเหตุงานฉลองพระชนั ษา ๙๖ ป สมเดจ็ พระญาณสังวร สมเดจ็ พระสงั ฆราช สกลมหาสังฆปรณิ ายก, ๒๕๕๔, หนา ๖๐) จดหมายเหตุที่คัดมาเปนตัวอยาง ไดใหความสําคัญแกส่ิงที่ทรงสราง มากอนส่ิงที่ ทรงอปุ ถมั ภ สว นสงั ฆราชปู ถมั ภ หมายถงึ สงิ่ ทอี่ ยใู นความอปุ ถมั ภข องสมเดจ็ พระสงั ฆราช พระองคกอน ๆ มาจนถงึ พระองคป จจุบนั จากนน้ั จงึ เปนหนวยงานทเ่ี คยถวายพระเกียรติ ดว ยการถวายปริญญาดษุ ฎบี ณั ฑิตกติ ติมศักด์ิ หากมีการเรยี บเรยี งโดยไมมกี ารลําดับความ ดังกลาว ประโยคตัวอยางก็นาจะมีความวกวนอยูมิใชนอยเพราะเนื้อความประกอบดวย กจิ กรรมถึง ๙ ส่ิง ๓) ภาษาทเ่ี กดิ ภาพพจน คือการเขียนท่ีทําใหผูอานมองเห็นภาพไดชัดเจน เขียนตามลําดับเหตุการณกอน - หลงั ไมว กวนใชค าํ ทถี่ กู ตอ ง ผเู รยี บเรยี งจดหมายเหตพุ งึ ระลกึ วา จดหมายเหตนุ น้ั ตอ งเขยี น เพอ่ื ใหบุคคลท่วั ไปอานแลว เขา ใจ ดงั ตัวอยาง “เวลา ๑๐ นาฬกา ๕๙ นาที พระเจาวรวงศเ ธอ พระองคเ จาโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ ทรงจุดเทียนพระมหามงคลบนธรรมาสนศิลา ทางดานทิศเหนือและดานทิศใตตามลําดับ ทรงจุดเทียนเทาพระองคในตู ขางธรรมาสนศิลาดานทิศเหนือซึ่งเปนดานพระพุทธรูปฉลองพระองค 120 คมู ือการบันทกึ จดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคัญ : หลักเกณฑก ารเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คัญ

พระพุทธยอดฟาจุฬาโลกย และดานทิศใตซ่ึงเปนดานพระพุทธรูปฉลอง พระองค พระพุทธเลิศหลานภาไลย จากนั้น ทรงจุดธูปเทียนเคร่ืองบูชา พระรตั นตรยั ทรงกราบ แลว เสดจ็ ไปทรงประเคนพดั รองทร่ี ะลกึ งานบาํ เพญ็ พระราชกุศล ฉลองพระชนมายุ ๘๔ พรรษา สมเดจ็ พระเจา ภคินีเธอ เจาฟา เพชรรตั นราชสดุ า สริ โิ สภาพณั ณวดี แดส มเดจ็ พระราชาคณะและพระราชา คณะ ๑๐ รปู ทจี่ ะเจรญิ พระพทุ ธมนต เสรจ็ แลว ถวายความเคารพพระราช อาสน ทรงรับการถวายความเคารพของผูมาเฝา ประทับพระเกาอ”้ี (จดหมายเหตุงานฉลองพระชนมายุ ๘๔ พรรษา สมเด็จพระเจา ภคินีเธอ เจาฟา เพชรรตั นราชสุดา สริ ิโสภาพณั ณวดี, ๒๕๕๔, หนา ๑๒๑) การใชภ าษาทเ่ี กดิ ภาพพจนม คี วามสาํ คญั มากในการเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ กย่ี วกบั การตัง้ แตง ในพระราชพิธี หรือพิธี การอธิบายลักษณะสิ่งของ เชน เหรยี ญท่ีระลึก ธนบตั ร ท่ีระลึก ตราสัญลักษณงานพระราชพิธี ซึ่งมักอธิบายจากบนลงลาง และจากซายไปขวา หากมสี ง่ิ สาํ คญั อยตู รงกลาง กอ็ าจเรม่ิ จากตรงกลาง แลว ขน้ึ ดา นบน ดา นซา ย ดา นขวา และ ดา นลาง ดงั ตัวอยา ง “ความหมาย ตราสญั ลักษณงานเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั เนอ่ื งในโอกาสพระราชพิธมี หามงคล เฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ อักษรพระปรมาภิไธย ภ.ป.ร. สีเหลืองทอง อันเปนสีประจําวัน พระบรมราชสมภพอยูกลางตราสัญลักษณ ขลิบรอบตัวอักษรดวยสีทอง บนพน้ื วงกลมสนี าํ้ เงนิ ลอ มรอบดว ยกรอบโคง เรยี บสเี หลอื งทอง หมายความวา พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงเปนศูนยรวมดวงใจของคนไทยท้ังชาติ ดา นบนอกั ษรพระปรมาภิไธยเปนเลข ๙ หมายถงึ พระมหากษตั รยิ พระองค ท่ี ๙ แหงพระบรมราชจักรีวงศ เลข ๙ นั้น อยูภายใตพระมหาพิชัยมงกุฎ บทท่ี ๒ องคความรูใ นการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคญั 121

122 คมู อื การบันทกึ จดหมายเหตเุ หตุการณสาํ คัญ : หลกั เกณฑก ารเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคญั

อันเปนเครื่องประกอบพระบรมราชอิสริยยศของพระมหากษัตริย และเปน เครื่องหมายแหงความเปนสมเด็จพระบรมราชาธิราช ถัดลงมาดานขาง ซายขวาของอักษรพระปรมาภิไธยมีลายพุมขาวบิณฑสีทอง ซ่ึงมีสัปตปฎล เศวตฉัตรประดิษฐานอยูเบ้ืองบน ดานนอกสุดเปนกรอบโคงมีลวดลายสี ทองบนพื้นสีเขียว หมายถึง สีอันเปนเดชแหงวันพระบรมราชสมภพ อีกทั้ง ยังหมายถึงความม่ังคั่งอุดมสมบูรณและความสงบรมเย็น ดานลางอักษร พระปรมาภิไธยเปนรูปกระตายสีขาว กระตายน้ันทรงเคร่ืองอยูในลักษณะ กาํ ลงั กา วยา ง อนั หมายถงึ ปม หามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ตรงกับ ปเ ถาะ ซง่ึ มกี ระตา ยเปน เครอ่ื งหมายแหง ปน กั ษตั ร โดยรปู กระตา ยอยบู นพน้ื สนี าํ้ เงนิ มลี ายกระหนกสที อง อนั หมายถงึ ความเจรญิ รงุ เรอื งของประเทศไทย ภายใตพระบรมโพธิสมภาร เบื้องลางตราสัญลักษณเปนแพรแถบสีชมพู ขลบิ ทอง เขยี นอกั ษรสที อง ความวา พระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔” (ตราสัญลักษณง านเฉลมิ พระเกยี รติ พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว เนอื่ งในโอกาสพระราชพิธี มหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔, ๒๕๕๕, หนา ๒๘) ตวั อยา งการเรยี บเรยี งจดหมายเหตอุ ธบิ ายการตง้ั แตง ทป่ี ระดษิ ฐานพระโกศพระศพ สมเดจ็ พระเจา พน่ี างเธอ เจา ฟา กลั ยาณวิ ฒั นา กรมหลวงนราธวิ าสราชนครนิ ทร โดยอธบิ าย จากบนลงลาง ดังน้ี บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคัญ 123

“พระโกศพระศพ ภายในพระทีน่ งั่ ดสุ ติ มหาปราสาท มขุ ดา นตะวันตกเปน ท่ีประดิษฐาน พระโกศพระศพสมเด็จพระเจาพี่นางเธอ เจาฟากัลยาณิวัฒนา กรมหลวง นราธิวาสราชนครินทร เหนือพระแทนแวนฟาเบญจดล ภายใตสัปตปฎล เศวตฉตั ร พระโกศทป่ี ระกอบพระอิสรยิ ยศนั้นคอื พระโกศทองใหญ ซึง่ ประดบั พุม เฟอ ง ดอกไมไหว และดอกไมเ อว เต็มตามพระอสิ รยิ ยศ ทัง้ นี้ ธรรมเนียม การประดับตกแตงพระโกศ โดยปรกติมีลดหลั่นกันเปนหลายชั้นตาม พระเกยี รติยศ พระบรมศพหรอื พระศพ คราวน้ี พระราชทานเครื่องประดับ พระโกศครบทกุ อยา ง ทเ่ี รยี กวา พมุ ขา วบณิ ฑน น้ั ประดบั ทย่ี อดพระโกศ ถดั ลง มาที่ช้ันกระจงั ฝาพระโกศ ประดับดอกไมเ พชร เรียกวา ดอกไมไหว (ใบปรือ) ที่ปากพระโกศ โดยรอบหอ ยเฟองเพชรมพี ูเ งินหอ ยเปน ระยะทุกมุมทงั้ ๘ มมุ ทเ่ี อวพระโกศประดับดอกไมเพชรเรียกวา ดอกไมเ อว โดยรอบอกี อยางหนึง่ ทเ่ี อวพระโกศดา นหนา ตดิ พระภษู าโยง ทอดลงมายงั พานพระมหากฐนิ บนเสาบัวกลุม ซึ่งต้ังอยูเบ้ืองหนา พระภูษาโยงบนพานพระมหากฐินน้ัน พับทบกันไว เม่ือมีการสดับปกรณพระศพ เจาพนักงานจะไดคล่ีพระภูษา โยงออกไปจนถึงอาสนสงฆ ใชลาดไปตามความยาวของอาสนสงฆโดยมี ผา ขาวรองอยชู ั้นหน่งึ กอ น พระโกศประดิษฐานเหนือพระแทนแวนฟาเบญจดล สลักลายดุน ประดบั รตั นชาตสิ ขี าว ชนั้ พระแทน แวน ฟา ทองตกแตง ดว ยพมุ แกว พมุ ตาดทอง เทยี นไฟฟา และแจกนั ปก ดอกไมโ ลหะสที อง ทม่ี มุ พระแทน แวน ฟา ทองทกุ ชน้ั ปกสุวรรณฉัตรและสุวรรณฉัตรคันดาล (คันฉัตรท่ีมีรูปเปนมุมฉาก ๒ ทบ) พระแทน แวน ฟา ทองทปี่ ระดษิ ฐานพระโกศนนั้ ตงั้ อยบู นพระแทน ปด ทองทราย อกี ทีหนง่ึ ตั้งพมุ ตาดทองในคหู าโดยรอบพระแทน ทองทราย 124 คูมือการบนั ทกึ จดหมายเหตุเหตุการณสําคัญ : หลักเกณฑการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคัญ

รอบพระแทนทองทรายนนั้ แวดลอ มดวยเครอื่ งพระอภิรุมชมุ สายหกั ทองขวาง (ปก ไหมทองหักเสนไปตามขวางลายลงไปบนผืนผา ) ประกอบดว ย ฉตั รชุมสาย ๓ ชั้น ฉัตร ๕ ชัน้ ฉตั ร ๗ ชั้น และบงั แทรก” (จดหมายเหตุงานพระศพสมเด็จพระเจาภคนิ ีเธอ เจาฟา กลั ยาณิวฒั นา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร, ๒๕๕๓, หนา ๖๗) แมใ นการทอดพระภษู าโยง การใชภ าษาทเ่ี กดิ ภาพพจนก เ็ ปน สงิ่ จาํ เปน ใหร วู า ในการ พระราชพิธีนั้น เจาหนา ทีป่ ฏบิ ตั อิ ยางไร ดงั ตวั อยาง “...เจาพนกั งานภษู ามาลาเชญิ เสาบวั ๔ เสา สําหรับรองรบั พระภษู า โยงมาตั้งเปนระยะจากหนาพระแทนที่ประดิษฐานพระโกศพระศพจนถึง ธรรมาสนที่ตนอาสนสงฆ แลวคล่ีพระภูษาโยงจากท่ีประดิษฐานพระโกศ พระศพ นาํ มาพกั ไวท เ่ี สาบวั ขา งธรรมาสน แลว ลาดพระภษู าโยงอกี สายหนง่ึ ที่ หนา พระสงฆท ้ัง ๕ รปู จากนน้ั เชญิ ปลายพระภูษาโยงทั้งสองสายสอดเชอ่ื ม กันบนพานพระมหากฐิน เสร็จแลวถวายความเคารพ เวลา ๑๘ นาฬก า ๒๒ นาที พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมิพล อดลุ ยเดช เสดจ็ ไปทรงทอดผา ไตรถวายสมเดจ็ พระมหารชั มงั คลาจารย และ พระสงฆท่ีสวดธรรมคาถาทั้ง ๔ รูป แลวประทับพระราชอาสน พระสงฆ สดับปกรณ จบแลว เจาพนักงานภูษามาลาพับพระภูษาโยงทั้งสองสายเขา ท่เี ดิม” (จดหมายเหตงุ านพระศพสมเดจ็ พระเจาพีน่ างเธอ เจา ฟากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธวิ าสราชนครินทร, ๒๕๕๓, หนา ๑๑๗) บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คัญ 125

เสาบัว พระภูษาโยง การลาดพระภษู าโยงบนเสาบัว 126 คมู อื การบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคญั : หลักเกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคญั

๓. องคความรทู างเน้ือหา ในแตละวันมีเหตุการณสําคัญตาง ๆ เกิดข้ึนเปนจํานวนมาก ทั้งเหตุการณสําคัญ ระดับชาติ ระดับทองถิ่น หรือสําคัญเฉพาะองคกรใดองคกรหน่ึง เหตุการณเหลานี้มี หลกั ฐานปรากฏในหลายลกั ษณะ เชน ภาพถา ย วดี ทิ ศั น รายงานขา ว เอกสาร สง่ิ พมิ พ วตั ถุ อาคารสถานที่ ตลอดจนคาํ บอกเลา ของผรู เู หน็ เหตกุ ารณ หลกั ฐานเหลา นหี้ ากมไิ ดร วบรวม เกบ็ รกั ษาไวใ หเ ปน ระบบ บางรายการอาจสญู หายหรอื เสอื่ มสภาพ หรอื หากไดร วบรวมเกบ็ รักษาไวก็เปนขอมูลท่ีกระจัดกระจายอยูในเอกสารหลายรูปแบบ หลายองคกรท่ีเก่ียวของ กวา จะไดร บั การประเมนิ คณุ คา เพอ่ื สง เกบ็ รกั ษาในหอจดหมายเหตุ กอ็ าจเหลอื เพยี งบางสว น ไมค รบถวนสมบูรณ เม่ือเวลาผา นไป การศึกษาวจิ ัยทางประวตั ศิ าสตรข องชาตทิ เ่ี ก่ียวขอ ง กับเหตุการณนั้น ๆ ยอมกระทําไดยากข้ึน การเรียบเรียงจดหมายเหตุจึงเปนกลวิธีหน่ึง ในการรอ ยเรยี งหลกั ฐานเหลา นน้ั เขา ดว ยกนั ตงั้ แตเ หตกุ ารณน น้ั เกดิ ขนึ้ จนสน้ิ สดุ ลง โดยทนั ที ผูวิจัยที่ประสงคจะสืบคนยอนไปยังเอกสารปฐมภูมิของเร่ืองท่ีเรียบเรียงไวก็สามารถ กระทําไดงายขึ้น ดังน้ัน องคความรูทางเนื้อหา ในการเรียบเรียงจดหมายเหตุ จึงเปน ส่ิงสําคญั ย่งิ องคค วามรูทางเน้ือหา มกี ระบวนการดําเนนิ งาน ๗ ข้นั ตอน คือ ๑. การพิจารณาคัดเลือกเหตกุ ารณสําคัญ ๒. การศกึ ษาคนควาภมู หิ ลังและประวตั ิความเปน มาของเหตุการณ ๓. การรวบรวมเอกสารขอ มลู ทีเ่ กยี่ วขอ งกับเหตกุ ารณ ๔. การสงั เกตการณและบนั ทึกเหตุการณ ๕. การเรียบเรียงตน ฉบบั จดหมายเหตุ ๖. การจัดเก็บตน ฉบับจดหมายเหตุและเอกสารขอมลู ๗. การใหบ รกิ ารศึกษาคนควาวิจยั ๓.๑ การพจิ ารณาคดั เลือกเหตุการณสําคัญ การพจิ ารณาวา เหตกุ ารณใ ดเปน เหตกุ ารณส าํ คญั โดยทวั่ ไปจะพจิ ารณาจากลกั ษณะ ผลกระทบทเ่ี กิดแกประชาชน เชน บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคัญ 127

การสรางพระบรมราชานุสาวรียพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว พระปยมหาราช ของจังหวัดตรัง มีความสําคัญตอประชาชนและหนวยราชการใน จังหวดั ตรงั การจัดงานแหเทียนเขาพรรษาของกลุมประเทศในลุมแมน้ําโขง มีความสําคัญตอ ประชาชนและพทุ ธศาสนกิ ชนในภาคอีสาน การนอ มเกลา ฯ ถวายชา งสาํ คญั และพระราชพธิ ขี น้ึ ระวางสมโภช ทจี่ งั หวดั นราธวิ าส มีความสําคญั ตอสถาบันพระมหากษัตริย และประวัติศาสตรจ ังหวดั นราธวิ าส การบูรณปฏิสงั ขรณองคพ ระธาตพุ นม จงั หวัดนครพนม มคี วามสําคัญตอประชาชน ทวั่ ประเทศ เพราะพระธาตุพนมเปนปูชนยี สถานสาํ คัญในพระพุทธศาสนา พระธาตุพนม 128 คูมือการบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคญั : หลักเกณฑการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คัญ

(ภาพเหตุการณ) สภาพความเสียหายทบี่ ริเวณหาดกมลา จังหวัดภูเก็ต ถายเม่อื วันอาทิตย ที่ ๒๖ ธนั วาคม พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๗ เหตกุ ารณธ รณพี บิ ตั จิ ากคลน่ื สนึ ามทิ จ่ี งั หวดั กระบ่ี ตรงั พงั งา ภเู กต็ ระนอง และสตลู มคี วามสําคัญระดบั โลก เพราะเปน เหตกุ ารณท่ีเกดิ ข้นึ พรอ มกันในหลายประเทศ กอความ เสียหายท้ังดา นชีวิต ทรพั ยสิน อาชพี สาธารณประโยชน และสิง่ แวดลอม มีผูเสียชีวิตและ สญู หายถึง ๒๙๖,๙๖๒ ราย เฉพาะในประเทศไทย มผี ูเสยี ชีวติ และสูญหายทง้ั ชาวไทยและ ชาวตา งประเทศถึง ๘,๓๘๘ ราย การเสด็จพระราชดําเนินเยือนประเทศไทยของสมเด็จพระเจากรุงเดนมารกและ สมเดจ็ พระราชนิ อี นิ กรดิ มคี วามสาํ คญั ตอ สถาบนั พระมหากษตั รยิ  ตอ สมั พนั ธไมตรรี ะหวา ง ไทยกบั ราชอาณาจักรเดนมารก และตอ ประชาชนของท้ังสองประเทศ การพจิ ารณาคดั เลอื กเหตกุ ารณเ พอ่ื เรยี บเรยี งเปน จดหมายเหตุ จงึ มที งั้ เรอื่ งทเี่ กย่ี วกบั บคุ คล เหตกุ ารณ สถานท่ี สง่ิ ของ เนอื้ หาอาจเกีย่ วขอ งกับการเมืองการปกครอง เศรษฐกจิ สังคม ขนบประเพณีและวัฒนธรรม ประวตั ิศาสตร โบราณคดี ดังตัวอยาง จดหมายเหตทุ ี่ บนั ทกึ เรยี บเรยี งโดยกลมุ งานบนั ทกึ เหตกุ ารณ สาํ นกั หอจดหมายเหตแุ หง ชาติ กรมศลิ ปากร เชน บทท่ี ๒ องคค วามรูใ นการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคัญ 129

รฐั พิธเี ปดสะพานพระรามหก ๑๒ ธันวาคม ๒๔๙๖ (จ/๒๔๙๖/๑๓) บนั ทกึ เหตกุ ารณส ุริยุปราคาครงั้ สาํ คัญในประเทศไทย ๒๐ มิถุนายน ๒๔๙๘ (จ/๒๔๙๘/๓) จดหมายเหตุงานถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี พระพนั วัสสาอัยยกิ าเจา (จ/๒๔๙๙/๑) จอมพล สฤษด์ิ ธนะรัชต กอการปฏิวัติยึดอํานาจการปกครองจากจอมพล แปลก พบิ ลู สงคราม (จ/๒๕๐๐/๕ - ๑๑) พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั และสมเดจ็ พระนางเจา ฯ พระบรมราชนิ นี าถ เสดจ็ ฯ เยอื นสหพนั ธม ลายา ระหวา งวนั ท่ี ๒๐ - ๒๗ มถิ นุ ายน ๒๕๐๕ (จ/๒๕๐๕/๑๐) การเกดิ วาตภยั ครง้ั รา ยแรงในจงั หวดั ภาคใตข องประเทศไทย ระหวา งวนั ท่ี ๒๕ - ๒๖ ตลุ าคม ๒๕๐๕ (จ/๒๕๐๕/๑๖) การประชุมองคการพุทธศาสนิกสัมพันธแหงโลก ครั้งที่ ๘ ณ จังหวัดเชียงใหม ระหวา งวนั ที่ ๑๗ พฤศจิกายน ถึงวนั ที่ ๑๐ ธนั วาคม ๒๕๐๙ (จ/๒๕๐๙/๒๓) จดหมายเหตพุ ระราชพธิ รี ชั ดาภเิ ษก พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ย เดชฯ สยามนิ ทราธิราช บรมนาถบพิตร พทุ ธศักราช ๒๕๑๔ (จ/๒๕๑๔/๑๓) พระราชพธิ ขี น้ึ ระวางและสมโภชชา งสาํ คญั จงั หวดั นราธวิ าส วนั ที่ ๒๓ - ๒๕ สงิ หาคม ๒๕๒๐ (จ/๒๕๒๐/๒) จดหมายเหตุการบูรณะบุษบกทรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร พุทธศักราช ๒๕๒๕ - ๒๕๒๘ (จ/๒๕๒๕/๑๔ - ๑๖) 130 คมู อื การบันทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคญั : หลกั เกณฑก ารเรยี บเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคญั

ตวั อยา ง จดหมายเหตุ เรื่อง รัฐพธิ เี ปด สะพานพระรามหก วันที่ ๑๒ ธนั วาคม พทุ ธศกั ราช ๒๔๙๖ บทที่ ๒ องคค วามรูในการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คัญ 131

ตวั อยา ง จดหมายเหตุ เรอ่ื ง ประมวลแถลงการณแ ละประกาศตา ง ๆ ของคณะปฏวิ ตั ิ วนั ที่ ๑๖ กนั ยายน พทุ ธศกั ราช ๒๕๐๐ 132 คูมอื การบันทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส ําคญั : หลกั เกณฑการเรยี บเรียงจดหมายเหตุเหตุการณส าํ คัญ

ตวั อยาง จดหมายเหตุ เรอ่ื ง สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา กรมหลวงวชิรญาณวงศ สิน้ พระชนม พทุ ธศักราช ๒๕๐๑ บทที่ ๒ องคความรูในการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คัญ 133

ตัวอยาง จดหมายเหตุ เร่อื ง พระราชพธิ ีสมโภชขึ้นระวางชา งสําคญั ณ โรงชา งสําคัญ พระราชวงั ดสุ ิต วนั ท่ี ๑๐ - ๑๑ พฤศจกิ ายน พทุ ธศักราช ๒๕๐๒ 134 คมู อื การบันทกึ จดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คัญ : หลกั เกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณส าํ คญั

ตัวอยา ง จดหมายเหตุ เรอ่ื ง พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว และสมเด็จพระนางเจา ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ เสด็จฯ เยือนสหพนั ธมลายา พุทธศักราช ๒๕๐๕ บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตุการณส ําคญั 135

ตัวอยาง จดหมายเหตุ เร่อื ง พิธยี กชอ ฟา พระอุโบสถวดั บวรสถานสทุ ธาวาส ตาํ บลทา ชางวงั หนา จงั หวัดพระนคร วันท่ี ๑๒ ธันวาคม พทุ ธศกั ราช ๒๕๐๕ 136 คมู ือการบนั ทึกจดหมายเหตุเหตกุ ารณสําคญั : หลักเกณฑการเรยี บเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คัญ

ตัวอยาง จดหมายเหตุ เรอ่ื ง พระราชพธิ สี มโภชข้นึ ระวางชางสําคญั (เชอื กท่ี ๒) ทโี่ รงบม ยา อาํ เภอสนั กาํ แพง จังหวดั เชยี งใหม วันจนั ทร ที่ ๑๗ มกราคม พุทธศักราช ๒๕๐๙ บทที่ ๒ องคค วามรใู นการเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ หตุการณสาํ คญั 137

ตัวอยา ง จดหมายเหตุ เรอ่ื ง พระบรมราชานสุ าวรียพระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจาอยูหวั 138 คูมอื การบนั ทึกจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคัญ : หลกั เกณฑการเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คญั

ตวั อยาง จดหมายเหตุ เร่อื ง พระราชพธิ ีรชั ดาภิเษก พทุ ธศักราช ๒๕๑๔ บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคญั 139

ตัวอยา ง จดหมายเหตุ เรอ่ื ง การเดินทางของคณะนาฏศลิ ป กรมศลิ ปากร ไปแสดง ณ สาธารณรฐั ประชาชนจนี วันที่ ๑๕ เมษายน - ๖ พฤษภาคม พุทธศกั ราช ๒๕๑๙ 140 คมู อื การบนั ทกึ จดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คญั : หลกั เกณฑการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตุการณสาํ คญั

ตัวอยา ง จดหมายเหตุ เรอ่ื ง พระราชพธิ ีข้ึนระวางและสมโภชชางสาํ คญั จงั หวดั นราธวิ าส วันที่ ๒๓ - ๒๕ สงิ หาคม พุทธศกั ราช ๒๕๒๐ บทท่ี ๒ องคความรูในการเรียบเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคญั 141

ตวั อยา ง จดหมายเหตุ เรอื่ ง รายงานการสาํ รวจบุษบกที่ประดิษฐานพระพุทธมหามณีรัตนปฏมิ ากร พุทธศกั ราช ๒๕๒๕ 142 คมู ือการบันทกึ จดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คัญ : หลักเกณฑการเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตุการณส าํ คัญ

ตวั อยา ง จดหมายเหตุ เร่ือง พระประสตู กิ าร พระราชพิธสี มโภช ๓ วนั สมโภชเดอื น และขึน้ พระอู พระเจา หลานเธอ พระองคเจาอทิตยาทรกติ ิคุณ พุทธศักราช ๒๕๒๗ บทท่ี ๒ องคความรูในการเรยี บเรียงจดหมายเหตเุ หตุการณส ําคญั 143

ตัวอยา ง จดหมายเหตุ เรื่อง งานประเพณลี ากพระรอนพบิ ูลย จงั หวดั นครศรธี รรมราช วันที่ ๑๒ ตุลาคม พุทธศกั ราช ๒๕๓๕ 144 คูม ือการบันทกึ จดหมายเหตเุ หตุการณสาํ คญั : หลกั เกณฑการเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณสาํ คัญ

ตวั อยา ง จดหมายเหตุ เรอื่ ง งานพระบรมศพสมเด็จพระศรนี ครินทราบรมราชชนนี พทุ ธศักราช ๒๕๓๘ บทที่ ๒ องคความรใู นการเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสําคญั 145

ตัวอยา ง จดหมายเหตุ เรอื่ ง งานพระบรมศพสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี พุทธศักราช ๒๕๓๘ 146 คูม ือการบนั ทึกจดหมายเหตุเหตุการณสําคัญ : หลกั เกณฑก ารเรียบเรียงจดหมายเหตุเหตุการณสาํ คัญ

ตัวอยา ง บนั ทกึ เหตุการณ เรื่อง พธิ ีฉลองฉัตรทองคําประจําฐานชุกชพี ระพุทธมหามณรี ตั นปฏมิ ากร ณ พระอโุ บสถวัดพระศรรี ตั นศาสดาราม วันเสาร ที่ ๕ ตลุ าคม พุทธศกั ราช ๒๕๓๙ บทท่ี ๒ องคความรใู นการเรียบเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณส าํ คัญ 147

ตัวอยาง จดหมายเหตุ เรือ่ ง งานเฉลมิ พระเกยี รติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยหู ัว ในโอกาสทวี่ ันพระบรมราชสมภพ ครบ ๑๕๐ ป พุทธศักราช ๒๕๔๖ 148 คูมอื การบนั ทกึ จดหมายเหตุเหตกุ ารณส าํ คัญ : หลกั เกณฑก ารเรียบเรยี งจดหมายเหตุเหตกุ ารณส ําคญั

ตวั อยาง จดหมายเหตุ เรอื่ ง งานเฉลิมพระเกยี รตพิ ระบาทสมเด็จพระจอมเกลา เจา อยูหัว ในโอกาสที่วันพระบรมราชสมภพครบ ๒๐๐ ป พทุ ธศกั ราช ๒๕๔๗ บทที่ ๒ องคความรูในการเรยี บเรยี งจดหมายเหตเุ หตกุ ารณสาํ คญั 149