โรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน

โรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาท่ีย่ังยืน (Eco-school: Sharing and Learning Together) ทปี่ รกึ ษา ภาวณิ ี ปณุ ณกนั ต์ สากล ฐนิ ะกลุ เสรมิ ยศ สมมนั่ บรรพต อมราภบิ าล บรรณาธกิ าร อลงกต ศรวี จิ ติ รกมล เรไร เทยี่ งธรรม กองบรรณาธกิ าร นชุ นารถ ไกรสวุ รรณสาร จฑุ า กฬี า เอกรฐั ธมิ าชยั สภุ คั ไชยโย จารวุ รรณ ผายทอง สราวธุ ขาวพฒุ ิ หริ ณั ย ์ จนั ทนา กนั ตธ์ รี พ์ ฒั น ์ อยแู่ กว้ มะล ิ เกอื บสนั เทยี ะ เฟอ่ื งลดั ดา ดวนขนั ธ์ ฤดวี รรณ พทุ ธประเสรฐิ กฤษณพ์ งศ ์ ลวิ่ พฤกษพนั ธ์ จดั พมิ พเ์ ผยแพรโ่ ดย กองสง่ เสรมิ และเผยแพร่ กรมสง่ เสรมิ คณุ ภาพสงิ่ แวดลอ้ ม กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม ออกแบบรปู เลม่ และจดั พมิ พโ์ ดย บรษิ ทั เอบซิ อนิ เตอรก์ รปุ๊ จา� กดั

ค�ำน�ำ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อมริเร่ิมพัฒนาโครงการโรงเรียนส่ิงแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ย่ังยืน (Eco-school) ตง้ั แตป่ ี พ.ศ. 2551 และขยายผลการดำ� เนนิ โครงการมาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง โดยมเี ปา้ หมายหลกั คอื การสง่ เสรมิ ใหง้ านสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษา (Environmental Education - EE) เปน็ เครอ่ื งมอื ในการเรยี นรเู้ พอ่ื สรา้ ง พลเมอื งทมี่ จี ติ สำ� นกึ มคี วามตระหนกั มที กั ษะ และมสี ว่ นรว่ มในการดแู ล ปกปอ้ ง และแกไ้ ขปญั หาสง่ิ แวดลอ้ ม ตง้ั แตร่ ะดบั ชมุ ชนทอ้ งถนิ่ ระดบั ประเทศ รวมถงึ ระดบั ภมู ภิ าคอาเซยี น ซงึ่ ผลสมั ฤทธท์ิ เ่ี กดิ จากการเรยี นรตู้ าม แนวทางโรงเรยี นอโี คสคลู คอื เดก็ นกั เรยี น และครผู สู้ อนมกี ารเปลยี่ นแปลงทงั้ ดา้ นทศั นะคติ มคี วามภาคภมู ใิ จ และเหน็ คณุ คา่ ของสงิ่ แวดลอ้ ม และนำ� ไปสกู่ ารปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมทเี่ ปน็ มติ รตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม อนั เปน็ ตวั บง่ ชถ้ี งึ ความสำ� เรจ็ ของการพฒั นาผเู้ รยี นตามแนวทางการเรยี นรเู้ พอ่ื ความเปน็ พลเมอื งโลก กรมสง่ เสรมิ คณุ ภาพสงิ่ แวดลอ้ ม จงึ รวบรวมผลการดำ� เนนิ งานของโรงเรยี นอโี คสคลู ในทกุ ภมู ภิ าคของประเทศ เพื่อเผยแพร่และประชาสัมพนั ธผ์ ลการดำ� เนินงานของโรงเรียนใหเ้ ป็นท่ีรับรอู้ ยา่ งกว้างขวาง อีกทั้งเปน็ การแลก เปลี่ยนเรียนรู้เส้นทางการเดินทางสู่ความเป็นโรงเรียนสีเขียว หรืออีโคสคูล และแนวทางการพัฒนาโรงเรียนทั้ง ระบบ (Whole School Approach) ทสี่ ามารถดำ� เนนิ การไดอ้ ยา่ งตอ่ เนอ่ื งและยงั่ ยนื รวมถงึ เปน็ การสรา้ งแรง กระตนุ้ และแรงบนั ดาลใจใหแ้ กโ่ รงเรยี นอนื่ ๆ รวมถงึ ครู และบคุ คลากรทางการศกึ ษาใหเ้ กดิ ความมงุ่ หมน่ั และทมุ่ เท ให้แกก่ ารดำ� เนินงานโรงเรียนอโี คสคูลเพื่อมงุ่ สูจ่ ดุ หมายปลายทางเดียวกันคอื การส่งเสริมการเรยี นรู้เพือ่ พฒั นา พลเมอื งทมี่ คี วามพอเพยี งและยง่ั ยนื คณะผจู้ ดั ทำ� หวงั เปน็ อยา่ งยง่ิ วา่ หนงั สอื ผลการดำ� เนนิ งานโรงเรยี นสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาเพอื่ การพฒั นาทยี่ ง่ั ยนื (Eco-school: Sharing and Learning Together) จะเปน็ ประโยชนต์ อ่ การดำ� เนนิ งานดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาของ โรงเรยี น หนว่ ยงาน องคก์ ร รวมถงึ บคุ คลากรของหนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ ง และขอขอบคณุ เครอื ขา่ ยโรงเรยี นอโี คสคลู ทใี่ หค้ วามรว่ มมอื และสนบั สนนุ ขอ้ มลู สำ� หรบั การเผยแพรใ่ นครง้ั นเี้ ปน็ อยา่ งสงู กรมสง่ เสรมิ คณุ ภาพสงิ่ แวดลอ้ ม เมษายน 2558

สารบัญ ค�ำน�ำ 1 โรงเรียนบ้านโหล่นสามัคคี 43 ภาคเหนือ 4 โรงเรียนบุ่งคล้านคร 45 โรงเรียนชุมชนบ้านป่าสักน้อย 6 โรงเรียนเชียงแสน อาคาเดมี 8 โรงเรียนวิจิตราพิทยา 46 โรงเรียนดาราวิทยาลัย 10 โรงเรียนบ้านทุ่งฟ้าฮ่าม 12 โรงเรียนสตรีชัยภูมิ 48 โรงเรียนบ้านน�้ำมิน 14 โรงเรียนบ้านเมืองชุม 16 ภาคกลาง 50 โรงเรียนบ้านศรีกองงาม 18 52 โรงเรียนบ้านสันธาตุ 20 โรงเรียนตลิ่งชันวิทยา 54 โรงเรียนพานพิทยาคม 22 โรงเรียนตาคลีประชาสรรค์ 56 โรงเรียนแม่จันวิทยาคม โรงเรียนวัดถ่ัวทอง 25 โรงเรียนสามเสนวิทยาลัย ภาคใต้ 27 29 เขตประเวศ กรุงเทพมหานคร 59 โรงเรียนบ้านท่าขาม 31 61 โรงเรียนปะทิววิทยา 33 โรงเรียนคชเผือกอนุสรณ์ 63 โรงเรียนเมืองกระบี่ โรงเรียนคลองมะขามเทศ 65 โรงเรียนงามมานะ (แผน-ทับอุทิศ) 67 โรงเรียนอนุบาลกระบี่ โรงเรียนมัธยมสุวิทย์เสรีอนุสรณ์ 69 โรงเรียน อบจ.บ้านนาบอน โรงเรียนวัดกระทุ่มเสือปลา 72 โรงเรียนวัดตะกล�่ำ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 36 74 โรงเรียนขามแก่นนคร 38 โรงเรียนสุเหร่าจรเข้ขบ 76 โรงเรียนบ้านต้องโคกกะแซ 39 (กุลางกูรอุปถัมภ์) 78 โรงเรียนบ้านโนนส�ำราญ-ยางเรียน 41 โรงเรียนสุเหร่าทับช้าง 80 โรงเรียนบ้านหว้า โรงเรียนสุเหร่าทางควาย 82 โรงเรียนสุเหร่าบ้านม้า โรงเรียนสุเหร่าบึงหนองบอน ภาคผนวก

ภาคเหนือ

โรงเรียนชุมชนบ้านป่าสักน้อย : เกษตรอินทรีย์กับหนองบงคาย หลักสูตรท้องถิ่น เป็นหลักสูตรบูรณาการ ที่ผู้เรียนและครูร่วมกันสร้างข้ึนเพื่อให้ผู้เรียนได้ เรียนรู้ จากชีวิตจริง เกิดการเรียนรู้สามารถน�ำ ความรู้ไปใช้ในชีวิตอย่างมีคุณภาพและมีความสุข เปน็ สมาชกิ ทดี่ ขี องสงั คม การเรยี นการสอนจะสอน ตามความต้องการของผู้เรียน โดยครูเป็นผู้คอยให้ คำ� แนะนำ� ผเู้ รยี นเปน็ ผคู้ น้ ควา้ หาความรดู้ ว้ ยตนเอง เนอ้ื หาในหลกั สตู ร จะเปน็ เนอ้ื หาทผี่ เู้ รยี นไดศ้ กึ ษา คน้ ควา้ ดา้ นเกษตรอนิ ทรยี ์ ตามความสนใจ จากการ สำ� รวจการสงั เกตการสมั ภาษณ์การใชแ้ บบสอบถาม การทดลอง และการแลกเปลยี่ นเรยี นรู้ เพอ่ื ใหผ้ เู้ รยี น มคี วามรกั ตลอดจนเหน็ คณุ คา่ และความสำ� คญั ของสง่ิ แวดลอ้ มใกลต้ วั รวมถงึ พนื้ ทชี่ มุ่ นำน้ หนองบงคาย อนั จะนำ� ไปสกู่ ารอนรุ กั ษ์ ทยี่ งั่ ยนื ตอ่ ไป ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ การศึกษา ส�ำรวจ วิเคราะห์ อธิบาย เกี่ยวกับสภาพทั่วไปของหนองบงคาย แหล่งน�้ำในชุมชน การใช้ประโยชน์จาก แหลง่ นำ้� หนองบงคาย สภาพปญั หาสง่ิ แวดลอ้ มบรเิ วณหนองบงคาย สงิ่ แวดลอ้ มในชมุ ชน และในโรงเรยี น โดยใชก้ ระบวนการ เรยี นรแู้ บบใชป้ ระเดน็ ใชช้ มุ ชนเปน็ ฐาน และสรา้ งองคค์ วามรไู้ ดเ้ อง ลงมอื ปฏบิ ตั แิ กป้ ญั หา และอนรุ กั ษโ์ ดยใชเ้ กษตรอนิ ทรยี ์ ร่วมกับชุมชนการจัดการเรียนการสอนส่งผลให้นักเรียนได้ท�ำงานเป็นกลุ่ม ค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเองจากแหล่งเรียนรู้ และสถานการณจ์ รงิ เกดิ ความสามคั คี และหวงแหนทรพั ยากรธรรมชาติ มคี วามภมู ใิ จทม่ี สี ว่ นรว่ มในการอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม ในทอ้ งถนิ่ และหนองบงคาย พรอ้ มกบั นำ� แนวทางแกไ้ ขปญั หาสงิ่ แวดลอ้ มไปใชใ้ นโรงเรยี น ในครอบครวั มกี ารเผยแพรแ่ ลกเปลย่ี น เรยี นรรู้ ว่ มกบั ชมุ ชนและหนว่ ยงานอน่ื โรงเรยี นชมุ ชนบา้ นปา่ สกั นอ้ ยไดจ้ ดั ทำ� โครงสรา้ งรายวชิ าเพม่ิ เตมิ เรอ่ื ง “เกษตรอนิ ทรยี ์ กับหนองบงคาย” (ง 21203) กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 ประกอบไปด้วย 7 หนว่ ยการเรยี นรู้ ดงั นี้  หนว่ ยท่ี 1 ภมู นิ เิ วศหนองบงคาย  หนว่ ยที่ 2 สบื คน้ ความหมายไดช้ ดั เจน  หนว่ ยที่ 3 เหน็ ความสมั พนั ธต์ อ่ ชวี ติ และสง่ิ แวดลอ้ ม  หนว่ ยท่ี 4 เพง่ พศิ ถงึ ผลกระทบตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม  หนว่ ยท่ี 5 กำ� หนดทางเลอื กและวางแผนอนรุ กั ษ์  หนว่ ยท่ี 6 ชกั ชวนกนั ทำ�  หนว่ ยท่ี 7 นำ� มาแลกเปลย่ี นกบั ชมุ ชน 4

เป้าหมายในอนาคต เพ่ือให้นักเรียนเกิดความตระหนัก ตลอดจนการมีส่วนร่วมมีความผูกพัน เห็นคุณค่าของสิ่งแวดล้อม มีจิตสาธารณะ อยอู่ ยา่ งพอเพยี ง รว่ มอนรุ กั ษแ์ ละพฒั นาสง่ิ แวดลอ้ มในโรงเรยี นสชู่ มุ ชนและหนองบงคายอยา่ งยง่ั ยนื ตอ่ ไป โรงเรยี นชมุ ชนบา้ นปา่ สกั นอ้ ย 236 หมู่ 12 ตำ� บลปา่ สกั อำ� เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งราย 57150 โทรศพั ท์ 053-955041 ผบู้ รหิ าร นายชาญณรงค์ พงษส์ วรรค์ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1.นางวณี า ขตั ตยิ ะ 2.นางสมพร พนั ธว์ งค์ 3.นางจรี าพร ปนิ ตา 5

โรงเรียนเชียงแสนอคาเดม่ี : “หนองบงคายแหล่งน้นำเพื่อชีวิต” โรงเรยี นเชยี งแสนอคาเดม่ี เปน็ โรงเรยี นเอกชนทม่ี กี ารนำ� เอาแนวคดิ จดั การเรยี นรแู้ บบบรู ณาการ มาใชใ้ นการเรยี นการสอน เพอ่ื ใหเ้ ดก็ เกดิ การเรยี นรซู้ ง่ึ กระบวนการดงั กลา่ วไดแ้ ก่ การจดั กจิ กรรมรว่ มกนั ระหว่างผู้สอนและผู้เรียน การจัดกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อม และท่ีส�ำคัญท่ีสุด คือการออกแบบและการใช้เคร่ืองมือ/สื่อ เพื่อส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ต่างๆ โดยประเดน็ สำ� คญั คอื ตอ้ งทำ� ใหเ้ ดก็ สนใจ ใครร่ ู้ เพอื่ มงุ่ สเู่ ปา้ หมายสำ� คญั คอื เดก็ ไดเ้ รยี นรอู้ ยา่ งเตม็ ศกั ยภาพสมอง ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ เนน้ การจดั กระบวนการเรยี นรโู้ ดยใหน้ กั เรยี นไดน้ ำ� ความรจู้ ากการสบื คน้ การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ เรียนรู้สถานการณ์มาสรุปเป็นองค์ความรู้ และ วางแผนดำ� เนนิ งาน ซงึ่ นกั เรยี นอยากรวู้ า่ คณุ ภาพนำ�้ ในหนองบงคายเปน็ อยา่ งไร นกั เรยี นจงึ ชว่ ยกนั คดิ – นำ� เสนอแนวทางวธิ กี าร การแกไ้ ขปญั หาตามทไ่ี ดพ้ บเหน็ และคน้ ควา้ ศกึ ษาแลว้ ชว่ ยกนั คดั เลอื กแนวทางวธิ กี ารทเ่ี หน็ วา่ สามารถทำ� ไดจ้ รงิ การจัดท�ำการเรียนการสอนในข้ันตอนนี้จะมีความตื่นเต้น และสนุกสนาน มากเปน็ พเิ ศษ เพราะนกั เรยี นทกุ คนไดล้ งมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ เพอ่ื คน้ หาคำ� ตอบของ นักเรียนท่ีร่วมกันตั้งค�ำถามมาแต่ต้น ท�ำให้นักเรียนเห็นคุณค่าและประโยชน์ ของนำ�้ มากขนึ้ อยา่ งเหน็ ไดช้ ดั ซง่ึ ผลทไ่ี ดค้ อ่ นขา้ งเปน็ ทพี่ อใจของครแู ละนกั เรยี น เปน็ อยา่ งมาก ทำ� ใหน้ ักเรยี นเกิดการเรียนรู้ท่ยี ัง่ ยืนและติดตวั ไปตลอด ซึ่งต่างจากการเรยี นหนังสืออยใู่ นหอ้ งเพียงอย่างเดียว นกั เรยี นเกดิ ความภาคภมู ใิ จในผลงานของตนเอง จนทำ� ใหใ้ ครบางคนพดู วา่ โตขน้ึ มาหน/ู ผม อยากเปน็ นกั วทิ ยาศาสตร์ โดยได้จัดท�ำเป็นรายวิชาเพ่ิมเติมในสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ว 15201 เร่ือง “หนองบงคายแหล่งน�้ำเพ่ือชีวิต” ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5 ประกอบดว้ ย 7 หนว่ ยการเรยี น ดงั นี้  หนว่ ยท่ี 1 หนนู อ้ ยนกั สำ� รวจ  หนว่ ยที่ 2 ตรวจคน้ ขอ้ มลู ทหี่ ลากหลาย  หนว่ ยที่ 3 ขยายความสมั พนั ธ์  หนว่ ยท่ี 4 สรา้ งสรรคแ์ นวทางแกไ้ ข  หนว่ ยท่ี 5 รว่ มใจวางแผนงาน  หนว่ ยท่ี 6 ประสานปฏบิ ตั ิ  หนว่ ยท่ี 7 ตลาดนดั ความรู้ ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. คณะผบู้ รหิ ารโรงเรยี นทคี่ อยสนบั สนนุ เออ้ื เฟอ้ื ทงั้ แรงกายและแรงใจ ใหค้ ำ� ปรกึ ษาและใสใ่ จ กระตนุ้ อยตู่ ลอดเวลา 2. คณะครทู กุ ทา่ นทม่ี คี วามตง้ั ใจในการจดั กระบวนการเรยี นการสอนแบบ 7 ขน้ั ตอน โดยครไู มม่ องวา่ เปน็ เรอ่ื งใหม่ หรอื เปน็ เรอ่ื งทที่ ำ� ไดย้ าก สง่ ผลใหก้ ารเรยี นรขู้ องนกั เรยี นสนกุ สนาน มคี วามสขุ ตน่ื เตน้ และเกดิ เปน็ ความรทู้ คี่ งทนตดิ ตวั เดก็ นกั เรยี น ไปตลอดชวี ติ ถามกคี่ รง้ั ถามกร่ี อบ กจ็ ะตอบคำ� ถามนนั้ ไดเ้ สมอ 3. ผู้ปกครองเห็นความส�ำคัญในการจัดกระบวนการเรียนรู้แบบน้ี ซึ่งเป็นอีกปัจจัยหนึ่งท่ีช่วยผลักดันโครงการไปสู่ ความสำ� เรจ็ 6

เป้าหมายในอนาคต มกี ารบรหิ ารจดั การโรงเรยี นอโี คสคลู อยา่ งตอ่ เนอ่ื งสมำ�่ เสมอ โดยมงุ่ เนน้ การพฒั นาหลกั สตู รการจดั กระบวนการเรยี นรู้ ตาม 7 ขนั้ ตอน รวมถงึ การพฒั นากระบวนการคดิ โดยใชก้ ระบวนการเรยี นรทู้ ห่ี ลากหลาย เพอื่ รกั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งยง่ั ยนื เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “โรงเรยี นอโี คสคลู ทำ� ใหค้ ณุ ครมู คี วามกลา้ ทจ่ี ะคดิ และสรา้ งสรรคแ์ นวทางการจดั การเรยี นการสอน ใหมๆ่ ทค่ี ณุ ครคู ดิ วเิ คราะหแ์ ลว้ วา่ ทำ� แลว้ นา่ จะดี นา่ จะเกดิ ผลสำ� เรจ็ ได้ และนกั เรยี นกม็ สี ว่ นรว่ มในการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ นอกจากนย้ี งั ทำ� ใหเ้ กดิ การมสี ว่ นรว่ มระหวา่ งโรงเรยี นและชมุ ชน/ผปู้ กครอง การมสี ว่ นรว่ มของผปู้ กครองและชมุ ชนมคี วามสำ� คญั อยา่ งมากในการจดั กระบวนการเรยี นรขู้ องนกั เรยี น ซง่ึ โครงการนเ้ี ปน็ โครงการทค่ี วรทำ� ตอ่ ไปอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง” เสยี งจากครู “จากการเขา้ รว่ มโรงเรยี นอโี คสคลู ของกรมสง่ เสรมิ คณุ ภาพสง่ิ แวดลอ้ ม สะทอ้ นใหเ้ หน็ วา่ การใชก้ ระบวนการ เรยี นรตู้ ามสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษา 7 ขน้ั ตอน ชว่ ยใหก้ ารจดั การเรยี นการสอนเปน็ ขนั้ เปน็ ตอนและละเอยี ดมากขนึ้ เมอ่ื นำ� ไปจดั กจิ กรรม การเรยี นรู้ ทำ� ใหเ้ กดิ การเรยี นรทู้ ย่ี ง่ั ยนื ตอ่ ผเู้ รยี น สงั เกตไดว้ า่ นกั เรยี นมคี วามพยายาม ใสใ่ จคน้ ควา้ ใชว้ ธิ กี ารคน้ หาขอ้ มลู ตา่ งๆ ทหี่ ลากหลาย ไมใ่ ชจ่ ากแหลง่ ขอ้ มลู เพยี งแหลง่ เดยี ว เพอื่ ทนี่ กั เรยี นจะไดข้ อ้ สรปุ ทตี่ รงกนั มแี หลง่ อา้ งองิ ทเ่ี ชอ่ื ถอื ได้ มคี วามตงั้ ใจ ในการทำ� งาน ทำ� งานเปน็ ลำ� ดบั ขนั้ ตอน ไมย่ อ่ ทอ้ ตอ่ ความยากลำ� บาก ใหค้ วามสนใจทจี่ ะคน้ หาวธิ กี ารทห่ี ลากหลายมาตอบโจทย์ ท่นี ักเรยี นค้นหาอยู่ และที่ส�ำคัญนกั เรียนท�ำดว้ ยความสนุกสนาน มองเหน็ คณุ คา่ ในการท�ำงานรว่ มกนั ถงึ แมบ้ างครง้ั จะมขี อ้ ขดั แยง้ บา้ งกต็ าม” เสยี งจากนกั เรยี น “พวกเราชอบออกไปเรยี นรนู้ อกสถานท่ี ไมว่ า่ จะเปน็ กจิ กรรมของวชิ าอะไรกต็ าม เพราะทำ� ใหไ้ ดเ้ ปลย่ี น บรรยากาศ พวกเราตน่ื เตน้ และอยากจะเรยี นมาก กจิ กรรมของโรงเรยี นอโี คสคลู ทำ� ใหพ้ วกเราไดเ้ รยี นรเู้ รอ่ื งทไ่ี มเ่ คยรมู้ ากอ่ น และไดค้ น้ หาขอ้ มลู ทอ่ี ยากรไู้ ดด้ ว้ ยตวั เอง ไดฝ้ กึ การคดิ วเิ คราะหค์ วามสมั พนั ธเ์ รอื่ งทเี่ ราสนใจและเรยี นรสู้ ถานการณโ์ ดยอาศยั ขอ้ มลู ทห่ี ลากหลาย ทงั้ ไปสำ� รวจเอง จากผเู้ ฒา่ ผแู้ ก่ อนิ เตอรเ์ นต็ วทิ ยากร และคณุ ครู พวกเราไดค้ วามรเู้ ยอะมาก เรารว่ มมอื กนั มกี ารวางแผนแบง่ หนา้ ทกี่ นั ตามความถนดั บางอยา่ งทยี่ ากไปเรากช็ ว่ ยกนั จนสำ� เรจ็ ไดค้ ำ� ตอบทอี่ ยากรู้ และกส็ ามารถเผยแพร่ บอกตอ่ ผทู้ เ่ี กยี่ วขอ้ งได”้ โรงเรียนเชียงแสนอคาเดมี 190 หมู่ 6 ตำ� บลเวยี ง อำ� เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งราย 57150 โทรศพั ท์ 053-777314 โทรสาร 053-650518 ผบู้ รหิ าร นางอรญั ญา วรรณรตั น์ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นายธรี ะนติ ย์ พมิ พเ์ งนิ 2. นางสาวอมรนารี ปนิ ปนั คง 3. นางสาวเญอกลั ญ์ อนิ ทนลิ 7

โรงเรียนดาราวิทยาลัย : ดารารักษ์สิ่งแวดล้อม โรงเรยี นดาราวทิ ยาลยั เปน็ โรงเรยี นมธั ยมศกึ ษาขนาดใหญ่ และกอ่ ตง้ั มานานทสี่ ดุ ในเชยี งใหมแ่ ละในภาคเหนอื ของประเทศไทย วสิ ยั ทศั นข์ องโรงเรยี น คอื “โรงเรยี นดาราวทิ ยาลยั เปน็ โรงเรยี น ทมี่ คี ณุ ภาพ มงุ่ สมู่ าตรฐานสากล พฒั นาผเู้ รยี นใหเ้ ปน็ คนดตี าม หลกั คำ� สอนของครสิ ตศ์ าสนา เปน็ คนเกง่ เตม็ ศกั ยภาพ อนรุ กั ษ์ วฒั นธรรมและสงิ่ แวดลอ้ ม มที กั ษะในการดำ� เนนิ ชวี ติ ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง มคี วามสขุ ในการดำ� รงชวี ติ และ ความเป็นไทยมีการบริหารจัดการโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน” โรงเรียนแห่งน้ีได้ให้ความส�ำคัญกับเร่ืองสิ่งแวดล้อมศึกษา นอกจากน้ันยังน�ำโครงการบูรณาการเข้ากับการบริหารจัดการ โรงเรยี น กจิ กรรมการเรยี นการสอนอกี ดว้ ย ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 1 : นโยบายสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาและโครงสรา้ งการบรหิ ารจดั การ พันธกิจโรงเรียน “ข้อที่ 3 จัดการศึกษาสู่มาตรฐานสากลด้วยการพัฒนาหลักสูตรและการสอน อนุรักษ์วัฒนธรรม และสงิ่ แวดลอ้ ม การบรหิ ารจดั การ การสรา้ งเครอื ขา่ ยรว่ มพฒั นา และการนเิ ทศการจดั การศกึ ษา” พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ โรงเรยี นเปดิ สอนหลกั สตู รการเรยี นการสอน รายวชิ าประชากรและสง่ิ แวดลอ้ ม ระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 3 พนั ธกจิ ที่ 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม โรงเรยี นจัดโครงการ งาน และกิจกรรมท่ตี อบสนองการดำ� เนินงานดา้ นอโี คสคูล เช่น โครงการดารารักษ์ส่ิงแวดล้อม, กิจกรรมห้องเรียนสีเขียว ได้รับการสนับสนุนส่ือและอุปกรณ์จากการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย, กิจกรรม GLOBE ดาราวทิ ยาลยั , นกั เรยี นทำ� งานวจิ ยั ศกึ ษาคณุ ภาพของแมน่ ำ�้ ปงิ และนำ� เสนอผลการวจิ ยั ตอ่ ชมุ ชนเพอ่ื ปรบั ปรงุ แกไ้ ข, กจิ กรรม บำ� เพญ็ ประโยชนโ์ ดยนกั เรยี นมจี ติ อาสา ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ ผลจากการนำ� โครงการอโี คสคลู มาบรู ณาการกบั งานจดั การบรหิ ารโรงเรยี นทง้ั ระบบ ไมว่ า่ จะเปน็ งานกจิ กรรมการเรยี น การสอน กจิ กรรมพฒั นาผเู้ รยี น ดา้ นอาคารสถานที่ บรรจไุ วใ้ นนโยบาย วสิ ยั ทศั น์ พนั ธกจิ และอตั ลกั ษณข์ องโรงเรยี น ทำ� ให้ ผปู้ ฏบิ ตั งิ านทราบวตั ถปุ ระสงคแ์ ละแนวทางการปฏบิ ตั งิ านของโครงการ การดำ� เนนิ จงึ เปน็ ไปในทศิ ทางเดยี วกนั เป้าหมายในอนาคต โรงเรียนจะจัดให้โครงการอีโคสคูล เป็นโครงการพัฒนางานด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยใชห้ ลกั การมสี ว่ นรว่ มและบรู ณาการในการจดั หลกั สตู รสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาอยา่ งยงั่ ยนื 8

เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “พฒั นาการบรหิ ารจดั การโรงเรยี นเปน็ ฐาน เนน้ พฒั นาการเรยี นรทู้ เี่ นน้ ผเู้ รยี นเปน็ สำ� คญั พฒั นาการ จดั สภาพแวดลอ้ ม อาคารสถานที่ สง่ิ อำ� นวยความสะดวก และการบรกิ ารทส่ี ง่ เสรมิ การเรยี นรทู้ ง้ั ภายในและภายนอกโรงเรยี น โดยธำ� รงไวอ้ ยา่ งยงั่ ยนื และตอ่ เนอ่ื ง” เสียงจากครู “การจัดการเรียนการสอนด้านสิ่งแวดล้อมศึกษาจ�ำเป็นต้องมีกระบวนการปรับทัศนคติของนักเรียน และบุคลากรทางการศึกษาทุกส่วน ผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย เพ่ือเกิดการยอมรับรูปแบบการจัดการการเรียนการสอนท่ี เหมาะสม และสอดคล้องกับบริบทของโรงเรียน โดยไม่จ�ำเป็นต้องให้เกิดงานท่ีเพ่ิมภาระแก่ครูหรือผู้บริหารท่ีต้องรับผิดชอบ การไดร้ บั การสนบั สนนุ จากโรงเรยี นและหนว่ ยงานตา่ งๆ ไมว่ า่ ในดา้ นบคุ ลากรหรอื งบประมาณจะทำ� ใหค้ รมู กี ำ� ลงั ใจ” เสยี งจากนกั เรยี น “การไดล้ งมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ จนเกดิ ทกั ษะในการทำ� งาน ทำ� ใหเ้ กดิ ความภาคภมู ใิ จ การหาเครอื ขา่ ยในการ ทำ� งานจากรนุ่ นอ้ งทจ่ี ะรว่ มดำ� เนนิ กจิ กรรม ทำ� ใหก้ ารขบั เคลอ่ื นโครงการดำ� เนนิ ตอ่ ไปไดอ้ ยา่ งยง่ั ยนื ” โรงเรียนดาราวิทยาลัย เลขท่ี 196 ถนนแกว้ นวรฐั ตำ� บลวดั เกต อำ� เภอเมอื ง จงั หวดั เชยี งใหม่ รหสั ไปรษณยี ์ 50000 โทรศพั ท์ 053-241039, 244654, 377378 ผบู้ รหิ าร นางอวยพร หวา่ งตระกลู ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางพรสวรรค์ เอย่ี มบญุ 2. นางสาวเยาวลกั ษณ์ อนิ ตะ๊ 3. นางสาวอทุ ยั วรรณ ปน่ิ วฒั นากลุ 9

โรงเรียนบ้านทุ่งฟ้าฮ่าม : สารเคมีกับพ้ืนท่ีชุ่มนน้ำหนองบงคาย งานสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาในโรงเรยี น คอื เรอื่ งของการพฒั นาคนซงึ่ เปน็ สมาชกิ ของสงั คมใหเ้ ปน็ พลเมอื งทด่ี ี และมบี ทบาท ในการนำ� สงั คมไทยสกู่ ารพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื โรงเรยี นสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษาเพอ่ื การพฒั นาทยี่ ง่ั ยนื โรงเรยี นบา้ นทงุ่ ฟา้ ฮา่ ม สงั กดั สำ� นกั งาน เขตพนื้ การศกึ ษาประถมศกึ ษาเชยี งรายเขต 3 ตง้ั อยใู่ นเขตพน้ื ทรี่ อบๆ ของหนองลม่ และชมุ ชนไดใ้ ชป้ ระโยชนใ์ นบรเิ วณพนื้ ท่ี หนองลม่ และพน้ื ทชี่ มุ่ นำ�้ หนองบงคาย อำ� เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งราย ซงึ่ พนื้ ทชี่ มุ่ นำ้� แหง่ นไี้ ดร้ บั ประกาศใหม้ กี ารขนึ้ ทะเบยี น เป็นพ้ืนทีช่ มุ่ นำ้� ที่มคี วามสำ� คัญระหว่างประเทศ (Ramsar site) ตามอนุสัญญาว่าด้วยพ้ืนท่ีช่มุ น้�ำหรอื อนุสัญญา “แรมซาร”์ อนั ดบั ท่ี 1101 เมอ่ื วนั ที่ 5 มกราคม 2544 ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ โครงการโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาท่ีย่ังยืนของโรงเรียนบ้านทุ่งฟ้าฮ่ามเป็นโครงการท่ีจัดกิจกรรม การเรียนรู้ให้แก่นักเรียนโดยใช้กระบวนการ 7 ข้ันตอน ตามหลักการโรงเรียนอีโคสคูล เป็นกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียน เปน็ ส�ำคญั โดยใชบ้ รบิ ทของพนื้ ทช่ี มุ่ นำน้ หนองบงคายและหนองลม่ ในการจดั การเรยี นรู้ โดยปรบั ใหเ้ หมาะสมกบั ความตอ้ งการ ของโรงเรียนและชุมชนควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อมให้มีคุณภาพตามเกณฑ์ มาตรฐานการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน บนฐานเศรษฐกจิ พอเพยี ง มคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม วถิ ชี วี ติ ตามแบบพทุ ธ มจี ติ สำ� นกึ ในการอนรุ กั ษส์ งิ่ แวดลอ้ มและจดั การศกึ ษา โดยชมุ ชนมสี ว่ นรว่ ม โรงเรยี นบา้ นทงุ่ ฟา้ ฮา่ มไดจ้ ดั ทำ� หลกั สตู รสถานศกึ ษา เพ่ิมเติมกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ว.15201 เรื่อง “สารเคมีกับ พนื้ ทห่ี นองบงคาย” สำ� หรบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 - 6 ประกอบไปดว้ ย 7 หนว่ ยการเรยี นรู้ ดงั นี้  หนว่ ยท่ี 1 ศกึ ษาภมู นิ เิ วศหนองบงคายและหนองลม่  หนว่ ยท่ี 2 สนใจในสารเคมี  หนว่ ยที่ 3 ศกึ ษาถงึ ผลกระทบ 10

 หนว่ ยที่ 4 คน้ ใหพ้ บสงิ่ ทเี่ ปลยี่ นไป  หนว่ ยที่ 5 รว่ มใจคดิ คน้ หาทางแกไ้ ขปญั หา  หนว่ ยท่ี 6 บอกลาสารเคมี  หนว่ ยท่ี 7 เปดิ เวทแี ลกเปลย่ี นเรยี นรู้ ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. การสนบั สนนุ จากคณะศกึ ษานเิ ทศกใ์ นการนเิ ทศ ใหค้ วามรู้ 2. การอบรมใหค้ วามรแู้ กค่ รแู ละแนะนำ� โรงเรยี น 3. การติดตามการด�ำเนินกิจกรรมของโครงการของเทศบาลต�ำบลโยนก ท่ีให้การสนับสนุนสถานท่ีในการฝึกอบรม คณะครแู ละงบประมาณบางสว่ นในการจดั กจิ กรรมอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ มของพนื้ ทช่ี มุ่ นำน้ หนองบงคาย 4. การรว่ มมอื กนั ขององคก์ ร หนว่ ยงานตา่ งๆในทอ้ งถน่ิ โรงเรียนบ้านทุ่งฟ้าฮ่าม 187 หมทู่ ี่ 5 ตำ� บลโยนก อำ� เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งราย 57150 ผบู้ รหิ าร นางสาวกรกช ไชยประเสรฐิ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางภาสริ ิ มณู 2.นางนงลกั ษณ์ จันทาพูน 3.นางสาวสวุ รรณพร สวุ รรณดี 11

โรงเรียนบ้านน�้ำมิน : ป่าคือชีวิต โรงเรยี นบา้ นนำ�้ มนิ เปน็ โรงเรยี นชนบทขนาดเลก็ ตงั้ อยู่ อำ� เภอเชยี งคำ� จงั หวดั พะเยา เปดิ สอนระดบั ชนั้ อนบุ าลถงึ ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 ใหบ้ รกิ ารพนื้ ท่ี 3 หมบู่ า้ น “อกี สบิ ปี มาเย่ียมโรงเรียนใหม่นะ ภูเขาหัวโล้นรอบโรงเรียนจะต้อง กลายเปน็ ปา่ ใหไ้ ด”้ ประโยคนข้ี อง นายสมพศิ กาตบ๊ิ ผอู้ ำ� นวย การโรงเรยี นบา้ นนำ�้ มนิ สะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ ความมงุ่ มนั่ ตงั้ ใจท่ี จะทำ� งานดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มและโรงเรยี นแหง่ นสี้ ามารถพฒั นา งานดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาในโรงเรยี นไดเ้ ปน็ อยา่ งดี ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 1 : นโยบายสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาและโครงสรา้ งการบรหิ ารจดั การ วิสัยทัศน์ของโรงเรียน “ภายในปี 2558 โรงเรียนบ้านน้�ำมิน ก้าวสู่ความเป็นเลิศทางวิชาการ นักเรียนมีผลสัมฤทธ์ิ ทางการเรยี นเฉลย่ี ทกุ กลมุ่ สาระการเรยี นรเู้ ปน็ อนั ดบั 1 ใน 10 ของโรงเรยี นในสำ� นกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาพะเยา เขต 2 มที กั ษะดา้ นอาชพี เปน็ ผนู้ ำ� ในการอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ มและภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ มวี นิ ยั นอ้ มนำ� ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง มาใชใ้ นการดำ� เนนิ ชวี ติ ” พนั ธกจิ ที่ 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม  จดั กจิ กรรมปลกู ปา่ ระหวา่ งโรงเรยี น ชมุ ชน และองคก์ รทอ้ งถนิ่ อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ทำ� ใหโ้ รงเรยี นไดร้ บั รางวลั มากมาย เชน่ รางวลั โรงเรยี นมาตรฐานสงิ่ แวดลอ้ มจากพระเจา้ วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้ โสมสวลี พระวรราชาธนิ ดั ดามาตุ โครงการโรงเรยี น สรา้ งสรรคส์ งิ่ แวดลอ้ มเฉลมิ พระเกยี รติ (ตามรอยเทา้ พอ่ กบั ฮอนดา้ ) ครงั้ ที่ 5 และครงั้ ที่ 6, รางวลั ชนะเลศิ ระดบั ประถมศกึ ษา การประกวด Eco-school Award ประจำ� ปี 2553 จากคณะกรรมการนกั ธรุ กจิ เพอื่ สงิ่ แวดลอ้ มไทย  จดั ฐานการเรยี นรเู้ กยี่ วกบั สงิ่ แวดลอ้ ม เชน่ ฐานการเรยี นรกู้ ารใชพ้ ลงั งานแสงอาทติ ย์ การบำ� บดั นำ้� เสยี ศนู ยเ์ ศรษฐกจิ พอเพยี ง การทำ� นำ้� หมกั ชวี ภาพ เปน็ ตน้ ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. โรงเรยี นบา้ นนำ�้ มนิ ถอื เปน็ บา้ นหลงั ทสี่ องของเดก็ ทกุ คนในโรงเรยี น ทคี่ อยทำ� หนา้ ทสี่ รา้ งปฏบิ ตั กิ ารการใชช้ วี ติ รว่ มกนั ระหวา่ งรนุ่ พร่ี นุ่ นอ้ งใหส้ ามารถชว่ ยเหลอื ดแู ลซง่ึ กนั และกนั ใหเ้ ดก็ ไดเ้ รยี นรกู้ ารพง่ึ พาตวั เอง 2. บทบาทหนา้ ทข่ี องครแู ละผบู้ รหิ ารโรงเรยี นทเ่ี ปน็ แรงขบั ใหเ้ ดก็ เตบิ โตทา่ มกลางธรรมชาติ ใหเ้ ดก็ มคี วามรสู้ กึ และรบั รู้ วา่ ธรรมชาตเิ ปน็ สว่ นหนงึ่ ของชวี ติ เดก็ กจ็ ะมจี ติ สำ� นกึ และความรบั ผดิ ชอบตอ่ ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ มในพนื้ ทที่ ตี่ นเอง ไดอ้ ยอู่ าศยั 12

เป้าหมายในอนาคต 1. พฒั นาฐานการเรยี นรตู้ า่ งๆ ใหม้ คี วามมน่ั คงและยง่ั ยนื สามารถเปน็ ตวั อยา่ งใหแ้ กช่ มุ ชน และหนว่ ยงานอน่ื ๆ ที่ สนใจ เขา้ มาศกึ ษาดงู านไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ 2. สรา้ งเครอื ขา่ ยเดมิ ใหม้ น่ั คง และขยายเครอื ขา่ ยใหเ้ พม่ิ มากขน้ึ ตอ่ ไปในอนาคต เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “โครงการนเี้ ปน็ โครงการทด่ี ี ทสี่ ง่ เสรมิ ใหค้ ณะครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษา นกั เรยี น ผปู้ กครอง และชุมชน หันมาใส่ใจในการอนุรักษ์ทรัพยากรและส่ิงแวดล้อมเพ่ิมมากขึ้น โดยเริ่มต้นจากท่ีโรงเรียน ท่ีตัวนักเรียน และนำ� ไปขยายผลสคู่ รอบครวั และชมุ ชนตอ่ ไป” เสียงจากครู “โครงการน้ีเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียน ครอบครัว และชุมชนโดยรอบโรงเรียน ด้านการอนุรักษ์ ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม” เสียงจากนักเรียน “ท�ำให้เกิดความตระหนัก และอยากมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและ สงิ่ แวดลอ้ มทอ่ี าศยั อย”ู่ โรงเรียนบ้านน�้ำมิน เลขท่ี 98 หมู่ 6 ตำ� บลแมล่ าว อำ� เภอเชยี งคำ� จงั หวดั พะเยา รหสั ไปรษณยี ์ 56110 ผบู้ รหิ าร นายสมพศิ กาตบ๊ิ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นายสงั วาลย์ มสี ขุ 2. นายสายชล ชยั วนั 13

โรงเรียนบ้านเมืองชุม : การศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพป่าชุมชนบ้านดอนมูล โรงเรยี นบา้ นเมอื งชมุ เปน็ โรงเรยี นในระดบั ประถมศกึ ษา ขนาดเลก็ บรเิ วณดา้ นหลงั โรงเรยี นมแี มน่ ำ้น หางไหลผา่ นซง่ึ เปน็ แหล่งนน้ำที่ส�ำคัญของชุมชนโดยรอบ โรงเรียนบ้านเมืองชุม ได้เล็งเห็นความส�ำคัญและความจ�ำเป็นท่ีต้องจัดกิจกรรม ให้แก่นักเรียนได้เรียนรู้ และปลูกจิตส�ำนึกในการอนุรักษ์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จึงเข้าร่วมโครงการ โรงเรียนอีโคสคูล โดยใช้กระบวนการส่ิงแวดล้อมศึกษา เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์ ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมของท้องถิ่นอย่างมี ความรับผิดชอบ และพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนรุ่นปัจจุบัน ถึงคนรุ่นลูกหลานในอนาคต ให้ชุมชนมีชีวิตและความเป็นอยู่ท่ีดี มีสังคมท่ีย่ังยืน สามารถบูรณาการมุมมองด้านเศรษฐกิจ สงั คม วฒั นธรรมซงึ่ รวมถงึ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ และการเมอื ง โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ การบรโิ ภคทรพั ยากรธรรมชาตเิ พอื่ อนรุ กั ษไ์ ว้ สำ� หรบั อนาคต และมคี วามสขุ ในปจั จบุ นั กบั การดำ� รงชวี ติ ตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ การจดั กจิ กรรมคา่ ยการเรยี นรอู้ โี คสคลู ไดจ้ ดั รปู แบบกจิ กรรมทเ่ี นน้ ใหน้ กั เรยี นมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจวทิ ยาศาสตรท์ ใ่ี กลต้ วั ใหน้ กั เรยี นไดศ้ กึ ษาเกยี่ วกบั เรอ่ื งของสง่ิ แวดลอ้ ม ไดแ้ ก่ ระบบนเิ วศของแหลง่ นำน้ กจิ กรรมการศกึ ษาความหลากหลายทางชวี ภาพ ของป่าชุมชนดอนมูล การศึกษาบริบทของชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อม ซ่ึงในการจัดกิจกรรมได้จัดให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรม เกิดความสนุกสนาน ได้เรียนรู้ตามแนวความคิดหลักทางด้านวิทยาศาสตร์และส่ิงแวดล้อมโดยไม่รู้ตัว ปรับเปล่ียนความรู้สึก จากการเรยี นทย่ี ากเปน็ เรอื่ งงา่ ย ทำ� ใหเ้ กดิ ความรกั และสนใจวทิ ยาศาสตรม์ ากขน้ึ เป้าหมายในอนาคต จดั กจิ กรรมพฒั นาผเู้ รยี น กจิ กรรมการเรยี นรสู้ ง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา พฒั นาผเู้ รยี นใหม้ รี ะเบยี บ วนิ ยั มที กั ษะชวี ติ ใหผ้ เู้ รยี นไดเ้ รยี นรู้ และ พฒั นาดา้ นวชิ าการเตม็ ตามศกั ยภาพ เพอื่ ใหเ้ กดิ การเรยี นรตู้ ลอดชวี ติ มคี ณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ รว่ มอนรุ กั ษธ์ รรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม มี จิตสาธารณะ ใช้คุณธรรมด�ำรงชีวิตตามวิถีไทย สามารถอยู่ในสังคม ไดอ้ ยา่ งมคี วามสขุ 14

เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “ใหก้ ารสนบั สนนุ สง่ เสรมิ เพราะเปน็ กจิ กรรมทดี่ ี สง่ เสรมิ ใหเ้ ดก็ รจู้ กั คดิ เปน็ ทำ� เปน็ แกป้ ญั หาเปน็ และมที กั ษะทดี่ ใี นการแกป้ ญั หา” เสยี งจากครู ใหก้ ารตอบรบั ถงึ แมจ้ ะเปน็ กจิ กรรมทจ่ี ดั เขา้ สกู่ ระบวนการเรยี นการสอนไดย้ าก แตก่ ส็ ามารถดำ� เนนิ การ ไดผ้ ลสำ� เรจ็ อยา่ งดยี ง่ิ สง่ เสรมิ ใหเ้ ดก็ มคี ณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ เปน็ คนดขี องสงั คม เสยี งจากนกั เรยี น มคี วามรู้ ความเขา้ ใจในสงิ่ แวดลอ้ มในทอ้ งถน่ิ ของตน มคี วามสขุ เมอื่ ไดเ้ ขา้ รว่ มกจิ กรรม สามารถดำ� เนนิ กจิ กรรมไดต้ ามทกี่ ลมุ่ ของตนเองไดอ้ อกแบบการเรยี นรู้ ทำ� งานไดอ้ ยา่ งมคี วามสขุ และมปี ฏสิ มั พนั ธท์ ดี่ กี บั เพอ่ื นๆ โรงเรียนบ้านเมืองชุม เลขท่ี 269 หมู่ 5ตำ� บลเมอื งชมุ อำ� เภอเวยี งชยั จงั หวดั เชยี งราย 57210 ผบู้ รหิ าร สรุ ชยั ปน้ั ติ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นายชยั ยงค์ นาสมทรง 2 .นางอญั ชลี ทองสขุ 3. นายสมฤทธิ์ ตรรี ตั น์ 15

โรงเรียนบ้านศรีกองงาม : มหัศจรรย์พื้นที่ชุ่มนน้ำหนองบงคาย โรงเรยี นบา้ นศรกี องงามตง้ั อยใู่ นพน้ื ทชี่ มุ่ นำ้น หนองบงคาย อำ� เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งราย โรงเรยี นมงุ่ มนั่ บรหิ ารจดั การ ให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา โดยยึดโรงเรียน เป็นฐานจัดกิจกรรมการเรียนการสอนท่ียึดผู้เรียนเป็นส�ำคัญ โดยการมสี ว่ นรว่ มของทกุ ฝา่ ย ศษิ ยเ์ กา่ คณะกรรมการสถานศกึ ษา ผปู้ กครอง และชมุ ชน ทตี่ ง้ั อยใู่ นเขตพน้ื ทรี่ อบๆ ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ 4 : การมสี ว่ นรว่ มและเครอื ขา่ ยสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา ศกึ ษาดา้ นความหลากหลายทางชวี ภาพ เชน่ ระบบนเิ วศ ทรพั ยากรในแหลง่ นำ�้ การใชป้ ระโยชนใ์ นการดำ� เนนิ ชวี ติ จดั ให้ มกี ารพฒั นากระบวนการดา้ นการจดั การทรพั ยากรรว่ มกนั ระหวา่ งกลมุ่ โรงเรยี นพน้ื ทช่ี มุ่ นำ้� หนองบงคาย 10 โรงเรยี น โดยนำ� เอา วถิ ชี วี ติ ของชมุ ชนมาเปน็ ประเดน็ รว่ มกนั เพอื่ ศกึ ษาสงิ่ แวดลอ้ ม การใหค้ วามสำ� คญั ระหวา่ งโรงเรยี นกบั หนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ งใน การศกึ ษาสงิ่ แวดลอ้ ม หนว่ ยงานรฐั หนว่ ยงานการปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ เอกชน และการสรา้ งเครอื ขา่ ยโรงเรยี นสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษา โดยเผยแพรผ่ ลการดำ� เนนิ งานและการแลกเปลย่ี นเครอื ขา่ ย โดยโรงเรยี นบา้ นศรกี องงาม ไดจ้ ดั ทำ� รายวชิ าเพมิ่ เตมิ “มหศั จรรยพ์ น้ื ทช่ี มุ่ นำ้� หนองบงคาย” ประกอบไปดว้ ย 7 หนว่ ย การเรยี นรู้ ดงั น้ี  หนว่ ยที่ 1 อะไรเอย่ ดอกมคี ณุ คา่ มรี าคา  หนว่ ยท่ี 2 บวั หลากสี  หนว่ ยท่ี 3 บวั นอ้ ยสขุ สนั ต์  หนว่ ยที่ 4 เกดิ อะไรกบั บวั นอ้ ย  หนว่ ยที่ 5 คน้ ทางใหบ้ วั นอ้ ย  หนว่ ยท่ี 6 บวั นอ้ ยหนองบงคาย  หนว่ ยท่ี 7 ดำ� รงรกั ษาใหย้ งั่ ยนื เป้าหมายในอนาคต บริหารหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาให้มีการสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพื้นฐานของการท�ำงานของธรรมชาติ ระบบนเิ วศ ความเขา้ ใจในความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งมนษุ ยก์ บั สงิ่ แวดลอ้ ม สาเหตขุ องการเกดิ ปญั หาดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม และผลกระทบ ทเ่ี กดิ ขนึ้ จากการกระทำ� จากนำ้น มอื มนษุ ย์ รวมทงั้ แนวทางในการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หาเกดิ ขนึ้ การมสี ว่ นรว่ ม ทงั้ ในระดบั บคุ คล และระดบั สงั คมทจี่ ะชว่ ยใหม้ นษุ ยม์ ปี ระสบการณท์ แี่ ตกตา่ งกนั ในการนำ� ความรแู้ ละทกั ษะมาใชใ้ นการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หา เพอ่ื สามารถทำ� งานรว่ มกนั อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ 16

เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “ผบู้ รหิ ารจะตอ้ งเขา้ ไปมสี ว่ นรว่ ม ในการท�ำงาน การจัดท�ำหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษา ร่วม วางแผนการจัดการเรียนรู้ รวมถึงการให้ค�ำปรึกษาในการจัด กจิ กรรมการเรยี นรู้ 7 ขน้ั ตอนของกจิ กรรมสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา” เสียงจากครู “การได้เข้ารับการอบรมเก่ียวกับ 7 ข้ันตอนของกิจกรรมสิ่งแวดล้อมศึกษา และได้กลับมาจัดท�ำ หลกั สตู รสง่ิ แวดล้อมศกึ ษาในโรงเรยี น เป็นสว่ นสำ� คญั ท่ีทำ� ให้ นกั เรยี นเกดิ ความตระหนกั และเหน็ คณุ คา่ ของสงิ่ แวดลอ้ ม” เสียงจากนักเรียน “ท�ำให้เกิดความรู้ความเข้าใจ เกี่ยวกับพ้ืนฐานของการท�ำงานของธรรมชาติ ระบบนิเวศ ความเข้าใจในความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อม สาเหตุ ของการเกดิ ปญั หาดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มของทอ้ งถน่ิ และผลกระทบทเี่ กดิ จากการกระทำ� ของมนษุ ย์ รวมทงั้ แนวทางการแกไ้ ขปญั หา ในหนองบงคาย” โรงเรียนบ้านศรีกองงาม หมู่ 10 ตำ� บลบา้ นแซว อำ� เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งราย 57150 ผบู้ รหิ าร นายบำ� รงุ มนี า ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางสาวพมิ พช์ า ตาคำ� 2. นางสาวทศั นยี ์ โสภณอำ� นวยกจิ 17

โรงเรียนบ้านสันธาตุ : มหัศจรรย์ต้นกก โรงเรยี นบา้ นสนั ธาตุ สงั กดั สำ� นกั งานเขตพน้ื การศกึ ษาประถมศกึ ษาเชยี งรายเขต 3 ตงั้ อยตู่ ำ� บลโยนก อำ� เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งราย โรงเรยี นบา้ นสนั ธาตไุ ดจ้ ดั ทำ� หลกั สตู รสถานศกึ ษารายวชิ าเพม่ิ เตมิ เรอื่ ง “มหศั จรรยต์ น้ กก” เพอ่ื ใชใ้ นการ จัดกิจกรรมการเรียนรู้ เน้นให้นักเรียนตระหนักและเห็นคุณค่าของสิ่งแวดล้อมเพ่ือการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ตามเป้าหมาย ของโครงการโรงเรยี นอโี คสคลู ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จากการท�ำกิจกรรม ส่งผลให้นักเรียนมีทักษะ ในการคิดวิเคราะห์เกิดการเรียนรู้อย่างมีความหมาย มีการลงมือปฏิบัติจริง เกิดการเรียนรู้อย่างยั่งยืน นักเรียนได้เรียนรู้ร่วมกับชุมชน เกิดความตระหนัก หวงแหน และรักสิ่งแวดล้อม นักเรียนมีทักษะในการ ทำ� งาน โดยกระบวนการกลมุ่ มคี วามรบั ผดิ ชอบ รจู้ กั การวางแผน และนักเรียนสามารถใช้กระบวนการ เรยี นรู้ 7 ขน้ั ตอน เปน็ เครอื่ งมอื ในการแสวงหาความรู้ ในกลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ นื่ ๆ โรงเรยี นบา้ นสนั ธาตไุ ดเ้ ปดิ สอนวชิ าหลกั สตู รทอ้ งถนิ่ ตามหลกั การสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา ในรายวชิ าเพมิ่ เตมิ ว 16201 เรอ่ื ง “มหศั จรรยต์ น้ กก” กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 6 ประกอบ ไปดว้ ย 7 หนว่ ยการเรยี นรู้ ดงั น้ี  หนว่ ยที่ 1 นกั สำ� รวจนอ้ ย  หนว่ ยที่ 2 เรยี งรอ้ ยความรู้  หนว่ ยท่ี 3 สคู่ วามสมั พนั ธ ์  หนว่ ยที่ 4 รทู้ นั สถานการณ์  หนว่ ยท่ี 5 สรรสรา้ งแนวทาง  หนว่ ยท่ี 6 จากตน้ กกสผู่ นื เสอ่ื  หนว่ ยที่ 7 สรา้ งเครอื ขา่ ยในชมุ ชน ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ ความร่วมมือร่วมแรงของผู้บริหาร คณะครู และ ผู้ปกครอง องค์กรเอกชน และชุมชน ที่เข้ามามีส่วนร่วม ในการช่วยเหลือติดตามดูแล จนส่งผลให้นักเรียนเกิดการ เรยี นรู้ จงึ ทำ� ใหโ้ ครงการโรงเรยี นอโี คสคลู สำ� เรจ็ ได้ 18

เปา้ หมายในอนาคต การใชก้ ระบวนการเรยี นรู้ 7 ขนั้ ตอนในการจดั กจิ กรรมการเรยี นรใู้ นกลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ น่ื ๆ และการขยายผลในชว่ ง ชน้ั อน่ื ๆ ในโรงเรยี น เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “ควรดำ� เนนิ การขยายผลทกุ ชว่ งชนั้ ในโรงเรยี นเพอ่ื ใหเ้ กดิ การพฒั นาทงั้ ระบบ” เสยี งจากครู “ควรมกี ารพฒั นาหลกั สตู รแบบบรู ณาการ มกี ารอบรมเพม่ิ เตมิ และนเิ ทศตดิ ตามอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง” เสยี งจากนกั เรยี น “การเรยี นรจู้ ากการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมนอกหอ้ งเรยี นมคี วามนา่ สนใจมากกวา่ ในหอ้ งเรยี น เกดิ การเรยี นรู้ จากประสบการณต์ รง ทำ� ใหเ้ หน็ ความสำ� คญั ของการอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม” โรงเรียนบ้านสันธาตุ 341 หมู่ 4 ตำ� บลโยนก อำ� เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งราย 57150 โทรศพั ท์ 052-029600 ผบู้ รหิ าร นายทววี ฒั น์ ใจสบุ รรณ์ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางสกุ ญั ญา เชอ้ื เจด็ ตน 2. นางธนั ยธร วนิ นั 19

โรงเรียนพานพิทยาคม : โรงเรียนปลอดขยะ โรงเรียนพานพิทยาคมเป็นโรงเรียนมัธยมศึกษา ประจำ� อำ� เภอ ปญั หาขยะในปจั จบุ นั เรม่ิ กลายเปน็ ปญั หาใหญ่ ทกี่ ระจายในทกุ ทเ่ี นอื่ งจากประชากรทเ่ี พม่ิ มากขน้ึ โรงเรยี น พานพทิ ยาคมไดเ้ ลง็ เหน็ ถงึ ความสำ� คญั ทจ่ี ะตอ้ งแกไ้ ขปญั หา เกย่ี วกบั ขยะ โดยการทำ� งานทจ่ี ะใหไ้ ดผ้ ลควรจะเรมิ่ ตน้ จาก ภายในโรงเรียนเป็นอันดับแรก แล้วค่อยกระจายสู่ชุมชน และสงั คม โดยมนี กั เรยี นเปน็ ตวั กลางในการเผยแพรค่ วามรู้ ในการจดั การโรงเรยี นจงึ ไดจ้ ดั ทำ� โครงการ โรงเรยี นปลอดขยะ (Zero Waste School) ข้ึน โดยมีหลักการด�ำเนินงาน คอื การจดั การขยะอยา่ งเป็นระบบ ต้งั แต่การคดั แยกให้ได้ ขยะประเภทต่างๆ มากที่สุด และน�ำไปใช้ประโยชน์ให้ตรง ตามชนดิ ของขยะ จะทำ� ใหข้ ยะทไ่ี รป้ ระโยชนแ์ ละจะตอ้ งทง้ิ ไปเหลอื นอ้ ยทสี่ ดุ นอกจากนโ้ี รงเรยี นยงั ไดก้ ระตนุ้ และปลกู จติ สำ� นกึ ของนกั เรยี น และบคุ ลากรในโรงเรยี นใหม้ คี วามรู้ ความเขา้ ใจในการจดั การขยะทคี่ รอบคลมุ และมปี ระสทิ ธภิ าพมากทสี่ ดุ ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ เปดิ สอนรายวชิ าเพม่ิ เตมิ วทิ ยาศาสตรโ์ ลกทง้ั ระบบ ระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2 และวชิ าชวี วทิ ยา ระดบั ชน้ั มธั ยมศกึ ษา ปที ่ี 6 พนั ธกจิ ท่ี 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม  โครงการโรงเรยี นปลอดขยะ (PPK Zero Waste School) ประกอบดว้ ย 4 กจิ กรรม ไดแ้ ก่ 1) จดั ระบบบรหิ าร การจัดการขยะภายในโรงเรียน 2) อบรมนกั เรยี นแกนนำ� PPK Zero Waste 3) รณรงค์ให้ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับ ประเภทขยะ การคดั แยกขยะและการนำ� ไปใชป้ ระโยชนใ์ หก้ บั นกั เรยี นและบคุ ลากรโรงเรยี นพานพทิ ยาคม 4) ประกวดออกแบบ ถงั ขยะและสง่ิ ประดษิ ฐจ์ ากวสั ดเุ หลอื ใช้  โครงการหอ้ งเรยี นสเี ขยี ว 20

ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ ความรว่ มมอื จากทกุ ฝา่ ย ทง้ั ผบู้ รหิ าร คณะครู นกั เรยี น และชมุ ชน เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “พรอ้ มทจี่ ะใหก้ ารสนบั สนนุ การดำ� เนนิ งานทกุ โครงการ” เสยี งจากครู “อยากใหค้ ณะครทู กุ ชน้ั เรยี นมกี ารบรู ณาการ สอดแทรกความรู้ การแกไ้ ขปญั หา และการพฒั นาสง่ิ แวดลอ้ ม เขา้ ไปในทกุ วชิ าเรยี น เพอ่ื เปน็ การปลกู ฝงั ใหน้ กั เรยี นมจี ติ สำ� นกึ ทด่ี ที จ่ี ะดแู ล รกั ษาสง่ิ แวดลอ้ ม” เสยี งจากนกั เรยี น “ยนิ ดที ำ� กจิ กรรมทกุ อยา่ งทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั สงิ่ แวดลอ้ ม” โรงเรียนพานพิทยาคม ตำ� บลเมอื งพาน อำ� เภอพาน จงั หวดั เชยี งราย รหสั ไปรษณยี ์ 57120 โทรศพั ท์ 053-721512 ผบู้ รหิ าร นายสนอง สจุ รติ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นายกฤษดา คำ� มาบตุ ร 2. นายวทิ ยา มาทา 21

โรงเรียนแม่จันวิทยาคม : บ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง โรงเรียนแม่จันวิทยาคมเป็นโรงเรียนมัธยมศึกษา ประจ�ำอ�ำเภอ ตั้งอยู่อ�ำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย โดยมี วิสัยทัศน์ของโรงเรียน คือ “โรงเรียนแม่จันวิทยาคม จัด การเรียนการสอน และบริหารจัดการด้วยระบบคุณภาพ ภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง โดยใช้เทคโนโลยีและ การวจิ ยั มงุ่ พฒั นาใหน้ กั เรยี นสอื่ สารไดอ้ ยา่ งนอ้ ย 2 ภาษา มีสมรรถนะด้านการคิดผลิตงานอย่างสร้างสรรค์ รักษ์ สงิ่ แวดลอ้ ม ภมู ปิ ญั ญาและวฒั นธรรมของชาติ มคี ณุ ธรรม จริยธรรม” โรงเรียนเห็นถึงความส�ำคัญด้านส่ิงแวดล้อม ทำ� ใหเ้ กดิ โครงการ “บา้ นนม้ี รี กั ปลกู ผกั กนิ เอง” ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนในทุกระดับช้ัน ภายใต้โครงการ “บ้านน้ีมีรัก ปลูกผักกินเอง” โดยทางโรงเรียนได้รับ ความร่วมมือจากศูนย์พัฒนาพันธุ์พืชจักรพันธ์เพ็ญศิริ ให้นักเรียนเข้าศึกษาดูงาน จนเกิดความเข้าใจสามารถน�ำไปปฏิบัติ ตอ่ ท่ีโรงเรียนได้ ตั้งแต่ข้ันเตรียมแปลงจนกระท่ังเก็บผลผลิต และส่งขายให้กับแม่ค้าโรงอาหารของโรงเรียน ครู บุคลากร ในโรงเรยี น ผปู้ กครอง รวมทง้ั วางขายทโี่ รงพยาบาลแมจ่ นั และสง่ ขายใหก้ บั โรงแรมหรอื รสี อรท์ ทตี่ อ้ งการผกั ทป่ี ลอดสารพษิ นอกจากนน้ั ยงั มกี ารเพาะกลา้ เพอ่ื ใหน้ กั เรยี นนำ� กลบั ไปปลกู ทบ่ี า้ นเพอื่ ขยายผลตอ่ อกี ดว้ ย พนั ธกจิ ที่ 3 : การบรหิ ารจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม มีแหล่งเรียนรู้ส�ำหรับจัดกิจกรรมทั้งภายในและภายนอกโรงเรียน เช่น สวนหินและเฟิน สวนเกษตรเด็กผักรักเรียน บอ่ เลยี้ งปลา การปลกู พชื ไฮโดรโปนกิ ส์ สวนพฤกษศาสตรโ์ รงเรยี น แหลง่ เรยี นรนู้ ำ�้ พรุ อ้ นแมจ่ นั รอยเลอ่ื นแมจ่ นั ถำ้� หลวงนางนอน บา้ นนาหลงั คาแดง (เศรษฐกจิ พอเพยี ง) โรงเรยี นชาวนา ไรช่ า โครงการพฒั นาดอยตงุ เปน็ ตน้ จดั กจิ กรรมบรู ณาการในดา้ นตา่ งๆ เชน่  ดา้ นทรพั ยากรนำ�้ มชี มรมนกั สบื สายนำ้� จนั ดำ� เนนิ การตรวจสอบและเฝา้ ระวงั แมน่ ำ�้ จนั  ดา้ นพลงั งาน มกี ารจดั กจิ กรรมใหน้ กั เรยี นเหน็ คณุ คา่ ของพลงั งาน และใชพ้ ลงั งานอยา่ งประหยดั สง่ เสรมิ ใหศ้ กึ ษา หรอื ทำ� โครงงานทน่ี ำ� พลงั งานทดแทนมาใชม้ ากขน้ึ  ดา้ นปา่ ไม้ มกี ารรว่ มกบั ชมุ ชนในการปลกู ปา่ เพอ่ื เพม่ิ พน้ื ทปี่ า่ ใหก้ บั ชมุ ชน วดั และโรงเรยี น พนั ธกจิ ที่ 4 : การมสี ว่ นรว่ มและเครอื ขา่ ยสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษา จดั ตงั้ ชมุ นมุ ทด่ี ำ� เนนิ กจิ กรรมเกย่ี วกบั สงิ่ แวดลอ้ มดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มตา่ งๆ อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง รวมถงึ มกี ารศกึ ษาสภาพปญั หาจรงิ ท่ีเกิดข้ึนร่วมกับชุมชนและสถาบันอุดมศึกษาในรูปแบบงานวิจัยหรือโครงงานของนักเรียน เช่น การศึกษาเรื่องข้าวอินทรีย์ 22

วถิ สี ขุ ภาพ ประกอบดว้ ยโครงงานยอ่ ย 10 โครงงาน เชน่ การศกึ ษาสณั ฐานวทิ ยาของขา้ วในบรเิ วณอำ� เภอแมจ่ นั จงั หวดั เชยี งราย, ภมู ปิ ญั ญาการจดั การนำ�้ แบบเหมอื งฝาย, ปจั จยั ทมี่ ผี ลตอ่ การบรโิ ภคขา้ วกลอ้ งของคนในชมุ ชน เปน็ ตน้ หลงั จากมกี ารสนิ้ สดุ การศกึ ษาไดม้ กี ารนำ� ผลการศกึ ษาไปจดั นทิ รรศการเพอ่ื เปน็ ขอ้ มลู ยอ้ นกลบั สชู่ มุ ชน ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. นโยบายระดบั บรหิ ารทช่ี ดั เจน 2. การตดิ ตามและสนบั สนนุ อำ� นวยความสะดวกใหก้ บั ครแู ละนกั เรยี นทอ่ี อกไปเรยี นรใู้ นแหลง่ เรยี นรตู้ า่ งๆ ทงั้ ดา้ นพาหนะ และคา่ ใชจ้ า่ ยทจี่ ำ� เปน็ 3. ครแู กนนำ� และนกั เรยี นแกนนำ� ทท่ี ำ� งานดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง 4. ไดร้ บั ความรว่ มมอื จากชมุ ชน นกั วชิ าการ และเครอื ขา่ ยเปน็ อยา่ งดี เป้าหมายในอนาคต จัดท�ำหลักสูตรร่วมกับชุมชนโดยน�ำส่ิงท่ีเป็นปัญหาหรือความต้องการของชุมชนมาวิเคราะห์ร่วมกัน (ปัจจุบันได้เร่ิม ดำ� เนนิ การบางสว่ น เชน่ ปญั หาไฟปา่ และหมอกควนั ในอำ� เภอแมจ่ นั รอยเลอ่ื นแมจ่ นั ขา้ วอนิ ทรยี ว์ ถิ สี ขุ ภาพ) เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “สว่ นใหญจ่ ะเปน็ ฝา่ ยสนนั สนนุ ใหก้ จิ กรรมครู นกั เรยี น หรอื คณะทำ� งานนำ� เสนอเพอ่ื ใหเ้ กดิ การ พัฒนาได้บรรลุตามท่ีต้องการ คณะท�ำงานสามารถน�ำส่ิงท่ีคาดว่าเป็นอุปสรรคในการท�ำงานไปแก้ไข จึงรู้สึกช่ืนชมและเห็น พฒั นาการอยา่ งตอ่ เนอื่ งมาโดยตลอด” เสยี งจากครู “การนำ� เอาหลกั วธิ กี าร กระบวนการสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษามาใช้ ซงึ่ บางครงั้ รายวชิ าทด่ี ำ� เนนิ การจดั การเรยี นรู้ เน้ือหาอาจไม่สอดคล้องไปกับด้านสิ่งแวดล้อม แต่กระบวนการจะสามารถท�ำให้ผู้เรียนเรียนรู้ได้อย่างมีความหมาย และ กระบวนการสง่ิ แวดลอ้ มสว่ นใหญเ่ นน้ การปฏบิ ตั ทิ ำ� ใหผ้ เู้ รยี นเกดิ การเรยี นรทู้ ย่ี งั่ ยนื ” เสียงจากนักเรียน “ชอบท�ำกิจกรรมด้านส่ิงแวดล้อมศึกษาท่ีโรงเรียนจัด เพราะได้ปฏิบัติและเรียนรู้ร่วมกับเพื่อนๆ มกี ารแลกเปลย่ี นเรยี นรู้ ทำ� ใหก้ ลา้ แสดงออก กลา้ คดิ กลา้ นำ� เสนอ กลา้ คดั คา้ น รสู้ กึ ไมก่ ลวั วา่ ครหู รอื เพอ่ื นๆ จะตำ� หน”ิ โรงเรียนแม่จันวิทยาคม ถนนพหลโยธนิ ตำ� บลปา่ ซาง อำ� เภอแมจ่ นั จงั หวดั เชยี งราย รหสั ไปรษณยี ์ 57110 โทรศพั ท์ 053-771787 ผบู้ รหิ าร นายสรุ นิ ทร์ กนั คำ� ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นายสมศกั ด์ิ บง้ั เงนิ 2. นางกานดา ชว่ งชยั 3. นางสงิ หท์ อง ชาวเขตคำ� 23

ภาคใต้

โรงเรียนบ้านท่าขาม : ห้องเรียนธรรมชาติ ป่าชายเลนในชุมชนแม่ร�ำพึง โรงเรียนบ้านท่าขามเป็นโรงเรียนประถมขนาดเล็กท่ีอยู่ใกล้ชิดกับแหล่งทรัพยากรธรรมชาติท่ีส�ำคัญ คือ ป่าชายเลน และชายทะเล โดยป่าชายเลนเป็นแหล่งอาหารที่ส�ำคัญของชุมชนและเก่ียวข้องกับวิถีชีวิตของคนในชุมชน การอนุรักษ์และ ฟื้นฟูป่าชายเลนจึงเป็นหน้าท่ีของทุกคนที่จะต้องร่วมมือกัน การจัดกิจกรรมโดยการน�ำเอาปัญหาท่ีพบในชุมชนใกล้ตัวของ นกั เรยี นมาเปน็ ประเดน็ ในการเรยี นรู้ มสี ว่ นชว่ ยใหน้ กั เรยี นไดเ้ หน็ คณุ คา่ ของสง่ิ แวดลอ้ ม เกดิ ความตระหนกั รกั และหวงแหน ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ม่ี ใี นชมุ ชนของตนเอง ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 1 : นโยบายดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มของโรงเรยี น เปน็ เปา้ หมายสำ� คญั ทผี่ บู้ รหิ ารและคณะครทู กุ คนไดม้ งุ่ มนั่ พฒั นา มาอยา่ งตอ่ เนอ่ื งและยาวนาน พนั ธกจิ ที่ 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ โรงเรียนสนับสนุนให้นักเรียนด�ำเนินกิจกรรมโดยใช้แหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่อยู่ในชุมชน อาทิ ป่าไม้ ชายฝั่งทะเล ชายหาด ปา่ ชายเลน เปน็ พนื้ ทส่ี ำ� หรบั ศกึ ษา ซง่ึ การดำ� เนนิ กจิ กรรมดงั กลา่ วมาอยา่ งตอ่ เนอื่ งสง่ ผลใหน้ กั เรยี นตระหนกั ถงึ ปญั หา สง่ิ แวดลอ้ มเปน็ อยา่ งมากและสนใจเขา้ รว่ มกจิ กรรมเครอื ขา่ ยสง่ิ แวดลอ้ มดว้ ยความสมคั รใจ นอกจากนน้ั โรงเรยี นไดจ้ ดั ทำ� รายวชิ า เพม่ิ เตมิ ในระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 5 ว 15201 เรอ่ื ง “รกั ษป์ า่ ไม”้ มที งั้ หมด 7 หนว่ ยการเรยี นรู้ ประกอบไปดว้ ย  หนว่ ยที่ 1 เรอ่ื งเลา่ จากราวปา่  หนว่ ยที่ 2 ยอ้ นอดตี  หนว่ ยท่ี 3 ชวี ติ สมั พนั ธ์  หนว่ ยท่ี 4 นกั สบื ปา่ ชายเลน  หนว่ ยที่ 5 จอมวางแผน  หนว่ ยที่ 6 พลงั จว๋ิ แตแ่ จว๋  หนว่ ยที่ 7 ปนั ใจ.....ใหร้ กั ษป์ า่ ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. ครใู หค้ วามสำ� คญั กบั ปญั หาสงิ่ แวดลอ้ ม ชนี้ ำ� ใหน้ กั เรยี นเหน็ คุณค่าและความจ�ำเป็นที่จะต้องช่วยกันในการด�ำเนินกิจกรรมตาม แนวทางของโรงเรยี นอโี คสคลู ครเู ปน็ แบบอยา่ งทดี่ ใี นการดำ� เนนิ ชวี ติ ทเ่ี ปน็ มติ รกบั สง่ิ แวดลอ้ ม 25

2. นักเรียนได้รับการพัฒนาตามแนวทางที่ถูกต้อง โดยน�ำเอาปัญหาที่พบจริงเป็นโจทย์ในการศึกษาและลงมือในการ แกป้ ญั หาเหลา่ นน้ั ดว้ ยตนเอง 3. ชมุ ชนเหน็ ความสำ� คญั และใหก้ ารสนบั สนนุ ในทกุ ดา้ น ไมว่ า่ จะเปน็ ดา้ นความรู้ วทิ ยาการทที่ นั สมยั งบประมาณใน การดำ� เนนิ การ เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสียงจากผู้บริหาร “ สิ่งแวดล้อมคือชีวิต การสอนให้นักเรียนรู้จัก สง่ิ แวดลอ้ มกค็ อื การสอนใหน้ กั เรยี นรจู้ กั ชวี ติ นนั่ เอง” เสียงจากครู “การเปิดโอกาสให้นักเรียนได้เรียนรู้ด้วยการลงมือ ปฏบิ ตั จิ รงิ และไดม้ โี อกาสแกป้ ญั หาดว้ ยตนเอง นนั่ คอื การสอนทคี่ วรเกดิ ขนึ้ ในโรงเรยี นอโี คสคลู ” เสยี งจากนกั เรยี น “ภมู ใิ จมากทเ่ี ปน็ นกั เรยี นของโรงเรยี นอโี คสคลู คอื โรงเรยี นบา้ นทา่ ขามแหง่ นี้ เพราะผมไดร้ บั การปลกู ฝงั ใหร้ กั สงิ่ แวดลอ้ ม ต้ังแต่เข้าเรียนอนุบาลจนปัจจุบันอยู่ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 6 ผมได้ร่วมท�ำ กจิ กรรมมากมายทง้ั ทโ่ี รงเรยี นและนำ� กลบั ไปใชท้ บ่ี า้ น เชน่ การจดั การขยะ การ ประหยดั พลงั งาน กจิ กรรมมหงิ สาสายสบื เปน็ พเี่ ลยี้ งในกจิ กรรมนกั อนรุ กั ษร์ นุ่ เยาว์ ทุกกิจกรรมมีความหมาย เกดิ ประโยชนท์ ง้ั ตนเอง ชมุ ชนของเรา ประเทศและโลก อยากให้ทุกคนหันมาแก้ปัญหาส่ิงแวดล้อมร่วมกัน อยากให้งานสิ่งแวดล้อม ขยายผลไปยังโรงเรียนต่างๆ ท่ัวประเทศ และทุกหน่วยงานก็ควรให้ความ สำ� คญั ตอ่ ปญั หาสง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งตอ่ เนอ่ื งและจรงิ จงั ” โรงเรียนบ้านท่าขาม หมู่ 4 ตำ� บลแมร่ ำ� พงึ อำ� เภอบางสะพาน จงั หวดั ประจวบครี ขี นั ธ์ 77140 ผบู้ รหิ าร นายสรุ ศกั ด์ิ สายนาค ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางเยาวนารถ วงศเ์ รอื ง 2. นายศกั ดช์ิ ยั ครฑุ ชยั ยนั ต์ 26

โรงเรียนปะทิววิทยา : ป่าพรุตาอ้าย โรงเรยี นปะทวิ วทิ ยาเปน็ โรงเรยี นมธั ยมศกึ ษาประจำ� ตำ� บลขนาดเลก็ ใหบ้ รกิ ารพน้ื ที่ 3 ตำ� บล นโยบายของโรงเรยี น คอื “ให้ทุกสาระวิชามีการบูรณาการหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาเข้ากับสาระการเรียนรู้ทุกสาระวิชา เพ่ือปลูกฝังให้เด็กและ เยาวชนรกั ษส์ งิ่ แวดลอ้ ม และสรา้ งจติ สำ� นกึ ดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มใหอ้ ยใู่ นจติ ใจ และสรา้ งความเปน็ จติ อาสาใหก้ บั เยาวชนใน โรงเรยี น” กจิ กรรมทตี่ อบสนองนโยบายของโรงเรยี น คอื การอนรุ กั ษป์ า่ พรตุ าอา้ ย ซงึ่ เปน็ เสมอื นเสน้ เลอื ดใหญท่ หี่ ลอ่ เลย้ี งชมุ ชน ใหอ้ ยดู่ กี นิ ดี และมชี วี ติ ทรี่ ม่ เยน็ เปน็ สขุ มาเปน็ ระยะเวลานาน นอกจากน ี้ พรตุ าอา้ ยยงั เปน็ เสมอื นสนามเดก็ เลน่ ใหเ้ ดก็ ๆ มาวงิ่ เลน่ และลงเลน่ นำ้น กนั อยา่ งสนกุ สนาน รวมทงั้ เปน็ หอ้ งเรยี นธรรมชาตทิ ส่ี อนใหเ้ ดก็ ๆ ในหมบู่ า้ นเขา้ ใจเกยี่ วกบั ธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม ทอี่ ยรู่ อบตวั ปจั จบุ นั นปี้ า่ ตน้ นำน้ สว่ นหนง่ึ ไดถ้ กู ชาวบา้ นบกุ รกุ เพอ่ื ปลกู ปาลม์ นำน้ มนั ผลเสยี ทต่ี ามมา คอื นำ้น ในบรเิ วณนแ้ี หง้ ไป สภาพ ดนิ เปน็ กรด ทำ� ใหป้ า่ พรตุ าอา้ ยเสอื่ มโทรม ดงั นน้ั จงึ เกดิ โครงการอนรุ กั ษป์ า่ พรตุ าอา้ ยเสอ่ื มโทรม โดยความรว่ มมอื ของโรงเรยี น หนว่ ยงานทางดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม ชมุ ชน และผใู้ หญถ่ นอม จนิ ดาพรม ผเู้ ปน็ เสาหลกั ในการอนรุ กั ษแ์ ละฟน้ื ฟผู นื ปา่ พรแุ หง่ น้ี ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 1 : นโยบายสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาและโครงสรา้ งการบรหิ ารจดั การ 1.1 วสิ ยั ทศั นข์ องโรงเรยี น “สงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษาพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ เดก็ และเยาวชนสชู่ มุ ชน และเกดิ สำ� นกึ รกั บา้ นเกดิ ” 1.2 พนั ธกจิ ของโรงเรยี น สรา้ งการมสี ว่ นรว่ มกบั ชมุ ชนในการอนรุ กั ษพ์ ฒั นาฟน้ื ฟทู รพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม ในชมุ ชนทอ้ งถน่ิ และสรา้ งภาคเี ครอื ขา่ ยกลมุ่ อนรุ กั ษใ์ นโรงเรยี นเครอื ขา่ ยและชมุ ชนทอ้ งถนิ่ โดยมงุ่ เนน้ ประเดน็ ดงั ตอ่ ไปนี้  จดั กจิ กรรมสง่ เสรมิ พฒั นาใหผ้ เู้ รยี นมคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม  พฒั นาบคุ ลากรในโรงเรยี นเปน็ คนดแี ละสจุ รติ ดำ� รงชวี ติ ทม่ี คี ณุ ภาพ โดยยดึ หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง  สง่ เสรมิ ดา้ นการเปน็ ผนู้ ำ� อนรุ กั ษส์ งิ่ แวดลอ้ ม ขนบธรรมเนยี มประเพณแี ละภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ  พฒั นาหลกั สตู รและการจดั การเรยี นการสอนใหเ้ ทยี บเคยี งมาตรฐานสากล  สง่ เสรมิ ใหช้ มุ ชน องคก์ รภายนอก และผมู้ สี ว่ นไดเ้ สยี มสี ว่ นรว่ มในการจดั การศกึ ษาตามศกั ยภาพ 1.3 อตั ลกั ษณข์ องโรงเรยี น “สบื สานวฒั นธรรมไทย และใสใ่ จสง่ิ แวดลอ้ ม” พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้  จดั ทำ� หลกั สตู รทอ้ งถนิ่ ว20206 “ปา่ พรตุ าอา้ ยเสอื่ มโทรม” กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ เปดิ สอนระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2 ประกอบดว้ ย 7 หนว่ ยการเรยี นรู้ ดงั นี้  หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 1 อยั ยะ้ ! พรตุ าอา้ ย  หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 2 ฅนคน้ ปา่  หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 3 สายใยในปา่ พร ุ  หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 พรตุ าอา้ ยหายไป  หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 5 รกั ษน์ ะ พรตุ าอา้ ย  หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 6 พรตุ าอา้ ยคนื ชพี  หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 7 วนั นท้ี รี่ อคอย  จดั กจิ กรรมการเรยี นรตู้ า่ งๆ ของนกั เรยี น เชน่ กจิ กรรมคา่ ยเยาวชนรบั นอ้ งศนู ยส์ ง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาในทกุ ๆ ป,ี กจิ กรรม การอนรุ กั ษป์ า่ ตน้ นำ้� , กจิ กรรมอนรุ กั ษป์ า่ ชายเลนชมุ ชน, กจิ กรรมอนรุ กั ษป์ า่ สนั ทรายชมุ พร, กจิ กรรมการนบั นกเหยยี่ วอพยพ เขาดนิ สอ, การทำ� นาขา้ วเหลอื งปะทวิ โดยปฏบิ ตั จิ รงิ ในพน้ื ทจี่ รงิ สอนโดยปราชญช์ าวบา้ น 27

พันธกิจท่ี 4 : การมีส่วนร่วมและเครือข่ายสิ่งแวดล้อมศึกษา โรงเรียนได้จัดท�ำโครงการ แผนงานเพื่อขอสนับสนุน งบประมาณจากแหลง่ ทนุ ภายนอก รวมถงึ การไดร้ บั ความรว่ มมอื จากชมุ ชน องคก์ รทอ้ งถน่ิ ในการอนรุ กั ษฟ์ น้ื ฟทู รพั ยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ้ มในชมุ ชน ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. โรงเรยี นไดจ้ ดั ทำ� แผนการสอนหลกั สตู รสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาในโรงเรยี นอยา่ งเปน็ รปู ธรรม 2. หลักสูตรที่น�ำมาใช้สอน เน้นการปฏิบัติจริง ให้นักเรียนลงพ้ืนท่ีจริง และลงมือปฏิบัติ โดยมีปราชญ์ชาวบ้านเป็นผู้ ให้ความรู้ในเร่ืองการฟื้นฟูและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ การได้ลงมือปฏิบัติจริงน้ัน เป็นการปลูกฝังท�ำให้เด็กมีจิตอาสา สำ� นกึ รกั และหวงแหน ในทรพั ยากรและสงิ่ แวดลอ้ มซงึ่ ตนเองเปน็ เจา้ ของ 3. โรงเรยี นเขา้ รว่ มกจิ กรรมสมั พนั ธก์ บั ชมุ ชนเพอ่ื สรา้ งการมสี ว่ นรว่ ม เชน่ เครอื ขา่ ยผปู้ กครอง เครอื ขา่ ยองคก์ รปกครอง สว่ นทอ้ งถน่ิ เครอื ขา่ ยผใู้ หญบ่ า้ นและผนู้ ำ� ทอ้ งถนิ่ การดำ� เนนิ งานจงึ ประสบผลสำ� เรจ็ เป้าหมายในอนาคต 1. สานตอ่ งานดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มทมี่ อี ยเู่ ดมิ เขา้ กบั หลกั สตู รสาระการเรยี นรใู้ นทกุ ๆ รายวชิ า ตามความถนดั ของครผู สู้ อน 2. ส่งบุคลากรครูในโรงเรียนเข้าไปมีส่วนร่วมเป็นคณะกรรมการชุมชนในการจัดท�ำแผนงานโครงการด้านการอนุรักษ์ ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มในชมุ ชน เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “ใหก้ ารสนบั สนนุ สง่ เสรมิ ใหบ้ คุ ลากรครใู นโรงเรยี นทำ� กจิ กรรมดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษาทง้ั ในโรงเรยี น ชมุ ชนและสงั คม และใหก้ ารสนบั สนนุ เยาวชนเขา้ รว่ มกจิ กรรมในชมุ ชน” เสยี งจากครู “ครเู ตม็ ใจและมคี วามพรอ้ มในการบรู ณาการเรอ่ื งสงิ่ แวดลอ้ มเขา้ กบั หลกั สตู รรายวชิ าทส่ี อน และมคี วามพรอ้ ม ที่จะเรียนรู้เพ่ิมเติมเพ่ือน�ำไปสู่การพัฒนาหลักสูตรให้แน่นย่ิงขึ้น และที่ส�ำคัญการมีใจเต็มร้อยต่อกิจกรรมสิ่งแวดล้อมศึกษา ทงั้ ระดบั โรงเรยี นและชมุ ชน พรอ้ มทจี่ ะถา่ ยทอดสเู่ ยาวชนตอ่ ไป” เสยี งจากนกั เรยี น “เกดิ จติ สำ� นกึ และตระหนกั ถงึ ปญั หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ มในชมุ ชนทอ้ งถนิ่ บา้ นเกดิ ตนเอง และพรอ้ มทจ่ี ะสบื สานความเปน็ ผนู้ ำ� ในการอนรุ กั ษฟ์ น้ื ฟทู รพั ยากรธรรมชาตใิ หม้ คี วามสมบรู ณ์ และไมท่ ำ� ลายใหเ้ สอ่ื มโทรม” โรงเรียนปะทิววิทยา หมทู่ ี่ 7 ตำ� บลบางสน อำ� เภอปะทวิ จงั หวดั ชมุ พร รหสั ไปรษณยี ์ 86160 โทรศพั ท์ 077-591043 ผบู้ รหิ าร นายสำ� รวจ ถนอมศกั ดิ์ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางนงคราญ คลา้ ยชชู ว่ ย 2. นางสาวปรารถนา ศลิ ปะเสวต 28

โรงเรียนเมืองกระบี่ : มีทักษะชีวิต เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม โรงเรยี นเมอื งกระบเ่ี ปดิ สอนระดบั ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 1-6 เขา้ รว่ มโครงการโรงเรยี นอโี คสคลู ตง้ั แตป่ ี 2550 อตั ลกั ษณ์ ของโรงเรียนคือ “มีทักษะชีวิต เป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม” มีการด�ำเนินงาน กิจกรรม โครงการด้านสิ่งแวดล้อมมากมาย โครงการหลายๆ โครงการเกย่ี วขอ้ งกบั การอนรุ กั ษฟ์ น้ื ฟปู า่ ชายเลนซง่ึ ถอื วา่ เปน็ หอ้ งเรยี นขนาดใหญข่ องนกั เรยี น แหลง่ เกอ้ื หนนุ ชีวิตของคนในชุมชน พื้นท่ีด�ำเนินโครงการหลักๆ ได้แก่ พื้นท่ีเกาะกลาง มีสภาพเป็นเกาะตั้งอยู่ฝั่งซ้ายของแม่น้นำกระบี่ ประกอบดว้ ยหมบู่ า้ นเกาะกลาง บา้ นคลองประสงค์ และบา้ นคลองกำ� ทรี่ าบบนเกาะถกู ใชใ้ นการทำ� นาขา้ ว และนากงุ้ ผลจาก ปา่ ชายเลนทเี่ สอื่ มโทรมลง ทำ� ใหเ้ กดิ ปญั หาคลน่ื กดั เซาะชายฝง่ั จากนำ้น เคม็ รกุ ทน่ี า ทำ� ใหน้ ากงุ้ ถกู ปลอ่ ยทง้ิ รา้ ง จำ� นวนสตั วน์ ำน้ กล็ ดนอ้ ยลง ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จัดท�ำหลักสูตรเป็นรายวิชาเพ่ิมเติมในสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เร่ือง ขุมทรัพย์ในป่าเลน ระดับช้ันมัธยมศึกษา ปที ่ี 2 นอกจากนยี้ งั มกี จิ กรรมตา่ งๆ เชน่ กจิ กรรมปลกู ปา่ ชายเลนในนากงุ้ รา้ ง, กจิ กรรมพนี่ ำ� นอ้ งรกั ษน์ ำ้� , กจิ กรรมปลกู โครงการ ชะลอคลื่น, กิจกรรมปล่อยปลาเพิ่มทรัพยากรสัตว์น้�ำ, กิจกรรมสร้างโรงเพาะพันธุ์ต้นกล้าโกงกาง โดยแต่ละกิจกรรมจะพา เด็กนักเรียนลงพ้ืนท่ีเพื่อเก็บข้อมูล และศึกษาสภาพและวิถีชีวิตของชุมชน ครูจะเปิดโอกาสให้นักเรียนด�ำเนินกิจกรรมเอง หลงั จากการลงพน้ื ทจ่ี ะมกี ารรวบรวมขอ้ มลู เพอ่ื จดั แสดงเปน็ นทิ รรศการผลงานของนกั เรยี น พนั ธกจิ ที่ 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม รณรงค์การใช้น�้ำและไฟฟ้าอย่างประหยัดโดยมีกระดานส�ำหรับการรณรงค์และประชาสัมพันธ์ มีการจัดกิจกรรม เพอ่ื สง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ การใชน้ ำ�้ ใชไ้ ฟฟา้ อยา่ งประหยดั เชน่ การประกวดวาดภาพ การประกวดเขยี นเรยี งความ เปน็ ตน้ พนั ธกจิ ที่ 4 : การมสี ว่ นรว่ มและเครอื ขา่ ยสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษา  ไดร้ บั การสนบั สนนุ วทิ ยากรจากหนว่ ยงานในพนื้ ทแ่ี ละคนในชมุ ชน  ไดร้ บั การสนบั สนนุ พนื้ ทน่ี าในการทำ� แปลงนาสาธติ ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. ใช้แหล่งเรียนรู้ท้ังในและนอกโรงเรียน โดยเฉพาะแหล่งเรียนรู้ ทรพั ยากรในทอ้ งถน่ิ 2. มีหน่วยงานท้ังภาครัฐและเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมกับโรงเรียน และชมุ ชน 29

เป้าหมายในอนาคต  ดำ� เนนิ การพฒั นาโรงเรยี นทงั้ ระบบใหเ้ ปน็ โรงเรยี นอโี คสคลู เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “ใหค้ วามรว่ มมอื สนบั สนนุ เปน็ อยา่ งดมี าตลอด ไดเ้ หน็ ถงึ การเปลย่ี นแปลงในการดำ� เนนิ กจิ กรรม” เสยี งจากครู “การจดั กจิ กรรมแตล่ ะครง้ั สว่ นใหญจ่ ดั นอกสถานท่ี บอ่ ยครง้ั ทค่ี รแู ละนกั เรยี นตอ้ งมคี า่ ใชจ้ า่ ยจากกจิ กรรม ทท่ี ำ� ” เสยี งจากนกั เรยี น “จากการทไ่ี ดท้ ำ� งานอโี คสคลู ทำ� ใหเ้ รารจู้ กั พนื้ ทใ่ี นทอ้ งถนิ่ รจู้ กั สายนำ�้ ทส่ี ำ� คญั ของจงั หวดั กระบี่ เหน็ ปญั หาทเ่ี กดิ ขนึ้ ซงึ่ ไดแ้ กไ้ ขรว่ มกนั ระหวา่ งโรงเรยี นกบั ชมุ ชน สามารถนำ� ความรทู้ ไี่ ดจ้ ากการทำ� งานมาใชใ้ นชวี ติ ประจำ� วนั ได้ และ จะชว่ ยอนรุ กั ษ์ ฟน้ื ฟทู รพั ยากรใหค้ งอยตู่ อ่ ไป” โรงเรียนเมืองกระบี่ เลขท่ี 83 ถนนศรตี รงั แขวงกระบใี่ หญ่ อำ� เภอเมอื ง จงั หวดั กระบ่ี รหสั ไปรษณยี ์ 81000 โทรศพั ท์ 075-663646 ผบู้ รหิ าร - ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางอมรทตั เอยี ดศรชี าย 2. นางสาวอรนชุ แกว้ วเิ ศษ 3. นายกษดิ ศิ ศรหี มนุ่ 4. นางสาวปยิ นาฏ ลม่ิ หลกั 30

โรงเรียนอนุบาลกระบี่ : ธนาคารขยะ โรงเรยี นอนบุ าลกระบเี่ ปน็ โรงเรยี นประถมศกึ ษาขนาดใหญ่ เปดิ สอนระดบั อนบุ าลถงึ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 6 วสิ ยั ทศั น์ ของโรงเรยี นคอื “โรงเรยี นอนบุ าลกระบี่ จดั การศกึ ษาสคู่ วามเปน็ เลศิ ควบคคู่ ณุ ธรรม จรยิ ธรรม เพอ่ื กา้ วสมู่ าตรฐานสากล บนพื้นฐานแห่งความเป็นไทย ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” หน่ึงในการด�ำเนินงานตามวิสัยทัศน์ของโรงเรียน อนบุ าลกระบี่ คอื การจดั ตง้ั โครงการธนาคารขยะ เพอื่ ใหค้ รแู ละนกั เรยี นไดเ้ หน็ รจู้ กั และเรยี นรทู้ จี่ ะรกั ษาความสะอาด รวมทง้ั ไดเ้ หน็ คา่ ของขยะทสี่ ามารถเปลยี่ นเปน็ สงิ่ ของหรอื แลกเปลยี่ นเปน็ เงนิ เพอ่ื นำ� เงนิ ไปใชย้ ามจำ� เปน็ ได้ ทางโรงเรยี นจะใหเ้ ดก็ และ ผู้ปกครองน�ำขยะมาขายให้แก่ธนาคารขยะ ขยะบางส่วนท่ีเหลือจากการขาย ครูผู้สอนจะคัดแยกและน�ำไปท�ำส่ิงประดิษฐ์ เพอ่ื นำ� ไปสอนตอ่ ไป นอกจากน้ี ทางโรงเรยี นยงั ใหเ้ ดก็ ๆ แบง่ กลมุ่ เกบ็ ขวดพลาสตกิ ทใี่ ชแ้ ลว้ ตามสี เชน่ กลมุ่ สฟี า้ จะมที ใ่ี สข่ ยะ ของกลมุ่ เพอ่ื ใหน้ กั เรยี นกลมุ่ สฟี า้ นำ� ขยะมาใสใ่ นสขี องตนเอง เมอื่ มกี ฬี าสี ทางโรงเรยี นกจ็ ะนำ� ขยะแตล่ ะสไี ปขายเพอ่ื นำ� เงนิ มาใหเ้ ดก็ ๆ นำ� ไปเปน็ คา่ ใชใ้ นงานกฬี าสตี อ่ ไป ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จดั ทำ� หลกั สตู รรายวชิ าเพม่ิ เตมิ ในสาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ระดบั ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 4 วชิ าปา่ ชายเลนถกู ทำ� ลาย นอกจากน้ันยังบูรณาการเร่ืองป่าชายเลนในทุกกลุ่มสาระและทุกระดับช้ัน โดยพาเด็กลงพ้ืนท่ีส�ำรวจและเก็บข้อมูลเพื่อให้ได้ ประเดน็ การเรยี นรทู้ เ่ี ดก็ สนใจ เพอ่ื นำ� มาทำ� การศกึ ษาตอ่ ยอด รวมถงึ มกี ารดำ� เนนิ กจิ กรรมการปลกู ปา่ ชายเลนรว่ มกนั ระหวา่ ง โรงเรยี นและชมุ ชน พนั ธกจิ ท่ี 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม  เปน็ โรงเรยี นตน้ แบบดา้ นการจดั กจิ กรรมธนาคารขยะของจงั หวดั กระบ่ี เปน็ สถานศกึ ษาพอเพยี ง  มแี หลง่ เรยี นรเู้ กย่ี วกบั ปา่ ชายเลนทงั้ ในและนอกบรเิ วณโรงเรยี น 31

พนั ธกจิ ที่ 4 : การมสี ว่ นรว่ มและเครอื ขา่ ยสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา ได้รับการสนับสนุนจากผู้ปกครองในการท�ำกิจกรรมร่วมกับเด็กนักเรียน รวมถึงได้รับการสนับสนุนพรรณไม้ที่ใช้ปลูก ปา่ ชายเลนจากเกษตรจงั หวดั ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. กรรมการสถานศกึ ษา ผบู้ รหิ าร ครู นกั เรยี น และผปู้ กครองรว่ มมอื และมคี วามเขา้ ใจตรงกนั ในการบรหิ ารจดั การโรงเรยี น อยา่ งเปน็ ระบบตลอดมา ตามนโยบายและพนั ธกจิ ทกี่ ำ� หนดรว่ มกนั 2. ใชห้ ลกั ธรรมาภบิ าลและหลกั ปฏบิ ตั ิ PDCA ใหค้ วามสำ� คญั กบั งานทกุ ฝา่ ย 3. มกี ารใหก้ ารสนบั สนนุ สง่ เสรมิ เพมิ่ ขวญั และกำ� ลงั ใจแกผ่ รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 4. มกี ารรายงานผลการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมอยา่ งเปน็ ระบบ ทกุ ฝา่ ยประสานความรว่ มมอื กนั อยา่ งเขม้ แขง็ เป้าหมายในอนาคต โรงเรยี นอนบุ าลกระบ่ี เปน็ โรงเรยี นอโี คสคลู ทผี่ า่ นการประเมนิ ตามเกณฑ์ และรกั ษาสภาพตลอดไป โรงเรียนอนุบาลกระบ่ี หมู่ 7 ถนนกระบ-่ี ทา่ เรอื ตำ� บลไสไทย อำ� เภอเมอื ง จงั หวดั กระบี่ รหสั ไปรษณยี ์ 81000 โทรศพั ท์ 075-620844 ผบู้ รหิ าร นายประมวล เบด็ เสรจ็ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางแกว้ ตา ประภาส 2. นางธนกิ านต์ ธรรมวสิ ทุ ธ์ิ 3. นางพรทพิ ย์ กาลสมั ฤทธ์ิ 32

โรงเรียน อบจ.บ้านนาบอน : ศูนย์การเรียนรู้ครบวงจรแก้ไขปัญหาส่ิงแวดล้อม โรงเรยี น อบจ.บา้ นนาบอน เปน็ โรงเรยี นระดบั ประถมศกึ ษาในสงั กดั องคก์ ารบรหิ าร สว่ นจงั หวดั ภเู กต็ ไดร้ บั “รางวลั สงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษาดเี ดน่ ระดบั ชาติ (Thailand EE Award) ประเภทหนว่ ยงานทสี่ ง่ เสรมิ สง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา ประจ�ำปี 2556” และยงั เปดิ “ศนู ย์ เรยี นรคู้ รบวงจรแกป้ ญั หาสงิ่ แวดลอ้ ม” เพอื่ ใหเ้ ปน็ แหลง่ เรยี นรขู้ องครู นกั เรยี น และ ประชาชนท่ีสนใจ โรงเรียนใช้หลักการจัดการโรงเรียนทั้งระบบ (Whole School Approach) ในการพฒั นาโรงเรยี น เพอ่ื สรา้ งเยาวชนทม่ี คี วามรบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คม และสิ่งแวดล้อม โดยผ่านกระบวนการพัฒนาบุคลากรด้านสิ่งแวดล้อม การพัฒนา นกั เรยี น การพฒั นางานสง่ิ แวดลอ้ มของโรงเรยี น การพฒั นาชมุ ชน ความสำ� เรจ็ ทงั้ หมด เกดิ จากความสามคั คขี องทกุ คนในโรงเรยี นและชมุ ชน ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 1 : นโยบายสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาและโครงสรา้ งการบรหิ ารจดั การ วสิ ยั ทศั นข์ องโรงเรยี น “โรงเรยี น อบจ.บา้ นนาบอน มงุ่ พฒั นาจดั การศกึ ษาใหน้ กั เรยี นมกี ารเรยี นรทู้ ดี่ ี มคี ณุ ภาพทกุ กลมุ่ สาระการเรยี นรคู้ คู่ ณุ ธรรม และประสานความรว่ มมอื กบั ชมุ ชนรว่ มอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ มพรอ้ มสปู่ ระชาคมอาเซยี น” พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ เปน็ โรงเรยี นนำ� รอ่ ง ในโครงการโรงเรยี นอโี คสคลู มหี ลกั สตู รบรู ณาการสงิ่ แวดลอ้ มใน 8 กลมุ่ สาระ โดยการจดั กจิ กรรม พฒั นาการเรยี นรู้ ชอ่ื โครงการนำ�้ หมกั พชิ ติ โลกรอ้ น ประกอบดว้ ย 3 กจิ กรรมยอ่ ย คอื 1) กจิ กรรมคดั แยกขยะ 2) กจิ กรรม พ้ืนท่ีสีเขียว 3) กิจกรรมอนุรักษ์พลังงาน (น้�ำ, ไฟ, ลดขยะมลพิษ) นอกจากน้ียังมีกิจกรรมเสริม เช่น กิจกรรมลด 50%, กจิ กรรม 10 แลก 1, กจิ กรรม 10 บาท 2 บาท, กจิ กรรมนาบอนสวยดว้ ยมอื เรา พนั ธกจิ ท่ี 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม เปน็ แหลง่ เรยี นรขู้ องผเู้ รยี นและชมุ ชน เชน่ การทำ� แกส๊ ชวี ภาพ, ปยุ๋ หมกั , ธนาคารขยะ เปน็ ตน้ โรงเรยี นเขา้ รว่ มประกวด โครงการตา่ งๆ เชน่ โครงการโรงเรยี นปลอดขยะและโครงการสรา้ งสรรคส์ งิ่ ประดษิ ฐจ์ ากวสั ดเุ หลอื ใช้ ฯลฯ มกี ารอบรมใหค้ วาม รนู้ กั เรยี นและบคุ ลากรในโรงเรยี นเกย่ี วกบั การปลกู พชื ไฮโดรโปรนกิ ส์ พนั ธกจิ ท่ี 4 : การมสี ว่ นรว่ มและเครอื ขา่ ยสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา อยรู่ ะหวา่ งการเตรยี มขยายผล เพอ่ื เปน็ ตน้ แบบใหแ้ กโ่ รงเรยี นอน่ื ในสงั กดั อบจ. แหง่ อน่ื ๆ ตอ่ ไป ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. มกี ารบรหิ ารจดั การเรอื่ งสงิ่ แวดลอ้ มอยา่ งมรี ะบบ โดยเรมิ่ ตง้ั แตก่ ารวางแผนโครงการ โครงสรา้ ง วสิ ยั ทศั น์ “โรงเรยี น อบจ.บา้ นนาบอน มงุ่ พฒั นาจดั การศกึ ษาใหน้ กั เรยี นมกี ารเรยี นรทู้ ดี่ ี มคี ณุ ภาพทกุ กลมุ่ สาระการเรยี นรคู้ คู่ ณุ ธรรม และประสาน ความรว่ มมอื กบั ชมุ ชน รว่ มอนรุ กั ษส์ งิ่ แวดลอ้ มพรอ้ มสปู่ ระชาคมอาเซยี น” 2. การพฒั นาครู นกั เรยี น และพฒั นาชมุ ชน ซงึ่ มหี นว่ ยงานทส่ี นบั สนนุ คอื องคก์ ารบรหิ ารสว่ นจงั หวดั ภเู กต็ รวมทงั้ มี หนว่ ยงานทส่ี นบั สนนุ กจิ กรรมในเรอ่ื งการแนะนำ� คอื มลู นธิ เิ พอื่ สงิ่ แวดลอ้ มจงั หวดั ภเู กต็ สงิ่ แวดลอ้ มภาคท่ี 15 และกลมุ่ งาน สง่ิ แวดลอ้ มของโรงพยาบาลวชริ ะภเู กต็ เทศบาลตำ� บลวชิ ติ 33

3. คณะกรรมการสถานศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน และผบู้ รหิ ารโรงเรยี นทคี่ อยใหก้ ำ� ลงั ใจและขบั เคลอ่ื นกจิ กรรมอยา่ งตอ่ เนอื่ งมา 4. นกั เรยี นทม่ี คี วามมงุ่ มนั่ ในการทำ� งาน 5. ครทู ม่ี กี ารพฒั นาตวั เองอยตู่ ลอดเวลา จงึ ทำ� ใหโ้ รงเรยี น อบจ.บา้ นนาบอน ประสบความสำ� เรจ็ ทงั้ ในดา้ นงานวชิ าการ 6. การมสี ว่ นรว่ มในการพฒั นาชมุ ชน โรงเรยี นไดร้ บั รางวลั อยา่ งมากมาย เชน่ โครงงานเรอื่ งสบจู่ ากนำ้น มนั เหลอื ใช้ ไดร้ บั รางวลั ชนะเลศิ ระดบั จงั หวดั และรางวลั เหรยี ญทองระดบั ภาค, การประกวดสงิ่ ประดษิ ฐจ์ ากวสั ดเุ หลอื ใชป้ ระเภทเครอื่ งใชภ้ ายในบา้ น ไดร้ บั รางวลั ชนะเลศิ ระดบั จงั หวดั เป้าหมายในอนาคต 1. โรงเรียนมีแหล่งเรียนรู้ และสามารถเปิดเป็นแหล่งเรียนรู้ให้แก่ชุมชนและโรงเรียนอื่นๆ มาศึกษาดูงานได้ เช่น ธนาคารขยะ สวนสมนุ ไพร ผลติ ภณั ฑพ์ ชิ ติ โลกรอ้ น ปยุ๋ หมกั ชวี ภาพ พลงั งานทดแทนจากแสงอาทติ ย์ เปน็ ตน้ 2. เปน็ แหลง่ จดั จำ� หนา่ ยผลติ ภณั ฑเ์ กยี่ วกบั สงิ่ แวดลอ้ มทเ่ี ดก็ นกั นกั เรยี นเปน็ ผคู้ ดิ คน้ และลงมอื ทำ� เอง เปน็ การสรา้ งรายไดเ้ สรมิ ควบคไู่ ปกบั การเรยี นรดู้ า้ นสงิ่ แวดลอ้ ม ซง่ึ ในขณะนท้ี างโรงเรยี น อบจ.บา้ นนาบอน มศี นู ยก์ ารเรยี นรอู้ ยา่ งครบวงจร โดยเฉพาะเรอื่ ง การจดั การเกยี่ วกบั ปญั หาขยะในโรงเรยี น เชน่ ศนู ยก์ ารเรยี นรเู้ รอ่ื งธนาคารขยะ การทำ� ปยุ๋ จากใบไมแ้ ละเศษอาหาร รวมถงึ เศษอาหาร ทเ่ี หลอื จากโรงอาหาร นำ� มาทำ� เปน็ แกส๊ ชวี ภาพ โดยโรงเรยี นจะเนน้ เรอ่ื งคณุ ธรรมควบคไู่ ปกบั การรกั ษาสงิ่ แวดลอ้ มดว้ ย เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “รสู้ กึ ภมู ใิ จทน่ี กั เรยี นของโรงเรยี น อบจ.บา้ นนาบอน มคี วามสามารถในการเปน็ ผนู้ ำ� และสามารถ ทำ� กจิ กรรมตา่ งๆ ทงั้ ในโรงเรยี นและกลบั ไปทำ� ทบ่ี า้ นใหผ้ ปู้ กครองไดเ้ หน็ อยา่ งเปน็ รปู ธรรม โรงเรยี น อบจ.บา้ นนาบอน มตี วั อยา่ ง ของความประสบความสำ� เรจ็ และทำ� ทกุ ดา้ นทเ่ี ปน็ เรอื่ งคณุ ธรรม สำ� หรบั รางวลั ทกุ รางวลั ทไี่ ดร้ บั ตอ้ งขอขอบคณุ คณะอาจารยท์ กุ คน ทท่ี ำ� ใหเ้ หน็ ตวั อยา่ งแหง่ ความดี ทำ� ใหโ้ รงเรยี น อบจ.บา้ นนาบอน ไดร้ บั การพจิ ารณาเปน็ โรงเรยี นตวั อยา่ งของประเทศตอ่ ไป” เสยี งจากครู ครวู รรณี สตี เี ลาะ “จากการทำ� งานอโี คสคลู เปน็ ระยะเวลารว่ ม 6 ปที ผ่ี า่ นมานน้ั ขา้ พเจา้ ไดร้ บั ประสบการณ์ มากมายจากการทำ� งานสงิ่ แวดลอ้ ม จากการเรม่ิ ตน้ ทจ่ี บั ตน้ ชนปลายไมถ่ กู จะเรมิ่ งานสงิ่ แวดลอ้ มยงั ไงดใี หเ้ กดิ ผลไดม้ ากทสี่ ดุ และใหท้ กุ คนมสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมสง่ิ แวดลอ้ มเพอื่ ใหเ้ กดิ ความยง่ั ยนื ซงึ่ มาถงึ วนั นก้ี ไ็ ดร้ บั การแนะนำ� จากหนว่ ยงาน และการ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซ่ึงกันและกันจากคนท�ำงานอีโคสคูล ท�ำให้ข้าพเจ้ามีแนวทางและสามารถด�ำเนินงานกิจกรรมส่ิงแวดล้อม ในโรงเรยี นไดด้ รี ะดบั หนง่ึ ” เสยี งจากนกั เรยี น เดก็ หญงิ บวั ชมพู แซเ่ ตยี ม “เรมิ่ จากทไ่ี ดเ้ ขา้ รว่ มชมุ นมุ วทิ ยาศาสตรส์ ง่ิ แวดลอ้ มกบั ครวู รรณี ตงั้ แต่ ป.4 ตอนนอ้ี ยู่ ป.6 แลว้ ตอนแรกโรงเรยี นไมม่ กี จิ กรรมสงิ่ แวดลอ้ ม แตต่ อนนมี้ กี จิ กรรมมากขนึ้ เชน่ กจิ กรรมการอบรมใหค้ วามรจู้ าก วทิ ยากรภายนอก การนำ� นกั เรยี นแกนนำ� สงิ่ แวดลอ้ มไปทศั นศกึ ษาดงู าน และมแี หลง่ เรยี นรใู้ นโรงเรยี นใหศ้ กึ ษา หนคู ดิ วา่ การ เปลยี่ นมาเปน็ โรงเรยี นอโี คสคลู เปน็ สง่ิ ทด่ี ”ี โรงเรียน อบจ.บ้านนาบอน เลขท่ี 30 ถนนเจา้ ฟา้ ตำ� บลวชิ ติ อำ� เภอเมอื ง จงั หวดั ภเู กต็ รหสั ไปรษณยี ์ 83000 โทรศพั ท์ 076-375708 ผบู้ รหิ าร นายชลชยั เทบตุ ร ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางสวุ รรณี สตี เี ลาะ 2. นางสาวหนง่ึ ฤทยั คำ� แหง 3. นายพทิ ยา ชมุ นาค 34

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

โรงเรียนขามแก่นนคร : อนุรักษ์ฟื้นฟูห้วยศิลา โรงเรียนขามแก่นนครเป็นโรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ และเป็น 1 ใน 13 โรงเรียนของจังหวัดขอนแก่น ที่ เขา้ รว่ มโครงการโรงเรยี นมาตรฐานสากล (World Class Standard School) วสิ ยั ทศั นข์ องโรงเรยี นคอื “โรงเรยี นขามแกน่ นคร เปน็ โรงเรยี นชน้ั นำ� พฒั นาผเู้ รยี นสคู่ วามเปน็ เลศิ ทางวชิ าการ ดนตร ี กฬี า สมู่ าตรฐานสากล เปน็ บคุ คลแหง่ การเรยี นรู้ มีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมท่ีพึงประสงค์ รักษ์สิ่งแวดล้อมและด�ำรงตนอย่างมีความสุขตามหลักของปรัชญา เศรษฐกจิ พอเพยี ง” กจิ กรรมหรอื โครงการใดๆ ทรี่ เิ รมิ่ โดยการมสี ว่ นรว่ มของเดก็ ครู และเครอื ขา่ ยในทอ้ งถนิ่ กจิ กรรมหรอื โครงการนั้นๆ ก็ถือได้ว่าส�ำเร็จไปแล้วคร่ึงทาง การสร้างแกนน�ำอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อมถือว่าเป็นจุดเด่นของการท�ำงานของ โรงเรยี นขามแกน่ นคร ประสบการณก์ ารทำ� งานจากพจ่ี ะถกู ถา่ ยทอดสนู่ อ้ งรนุ่ ตอ่ รนุ่ สบื ไป ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 1 : นโยบายสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาและโครงสรา้ งการบรหิ ารจดั การ โครงสรา้ งการบรหิ ารจดั การดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มดแู ลโดยกลมุ่ งานอำ� นวยการโรงเรยี น มรี องผอู้ ำ� นวยการเปน็ ผกู้ ำ� กบั ตดิ ตาม ดแู ล และประสานความรว่ มมอื อยา่ งใกลช้ ดิ นโยบายของโรงเรยี น “ขอ้ ที่ 1 พฒั นาคณุ ภาพผเู้ รยี นใหเ้ ปน็ คนดี คนเกง่ มรี ะเบยี บวนิ ยั มคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม และ ค่านิยมที่พึงประสงค์ สู่การเป็นพลเมืองอาเซียน เป็นพลโลก มีจิตสาธารณะรักษ์ส่ิงแวดล้อม และด�ำรงตนอย่างมีความสุข ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง มคี วามเปน็ สากลบนพนื้ ฐานความเปน็ ไทย” พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ เปดิ สอนวชิ าเพมิ่ เตมิ ว31281 รายวชิ าวทิ ยาศาสตรส์ งิ่ แวดลอ้ ม สอนระดบั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 4 พนั ธกจิ ท่ี 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม กจิ กรรมรณรงคอ์ นรุ กั ษต์ น้ ไมแ้ ละปลกู ตน้ ไมเ้ สรมิ เพมิ่ พน้ื ทส่ี เี ขยี วในโรงเรยี นและชมุ ชน รว่ มปลกู ปา่ ชมุ ชน แจกกลา้ ไม้ ใหผ้ ปู้ กครองไปปลกู ตามไรน่ า, กจิ กรรมการจดั การขยะและของเสยี ในโรงเรยี น, โครงการธนาคารขยะรไี ซเคลิ , กจิ กรรมทำ� ปยุ๋ หมักใบไม้, กิจกรรมน้�ำหมักจากขยะสด, ชุมนุมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (รักษ์ห้วยศิลาและรักษ์หนองซองแมว), กิจกรรมศึกษา Carbon Foot Print ของชมุ ชนโรงเรยี นขามแกน่ นคร ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. มที มี งานทด่ี ี เขม้ แขง็ มแี ผนงานและโครงการชดั เจน ครแู ละนกั เรยี นทกุ หอ้ งมสี ว่ นรว่ ม 2. ไดร้ บั ความรว่ มมอื อยา่ งดจี ากเครอื ขา่ ยในทอ้ งถนิ่ เป้าหมายในอนาคต 1. ประชุมเพื่อทบทวนพันธกิจท้ัง 4 ด้าน เพ่ือพัฒนาครูและผู้เกี่ยวข้องให้เข้าใจชัดเจนยิ่งขึ้นในการจัดกระบวนการ เรยี นรอู้ โี คสคลู 7 ขน้ั ตอน 2. นำ� เสนอโครงการสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษาเขา้ ไวใ้ นแผนยทุ ธศาสตรข์ องเทศบาลเมอื งศลิ า 36

เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสียงจากผู้บริหาร “เป็นการจัดการเรียนรู้ที่ทันสมัยสามารถพัฒนาทักษะการเรียนรู้ศตวรรษท่ี 21 สัมพันธ์กับแนว การศกึ ษาโรงเรยี นมาตรฐานสากล และหลกั ของปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ทง้ั ครแู ละนกั เรยี นไดเ้ รยี นรรู้ ว่ มกนั เปน็ การศกึ ษา ทพ่ี ฒั นาทง้ั ความรู้ ทกั ษะกระบวนการ ได้ Learn how to learn และทกั ษะชวี ติ ประเดน็ เนอื้ หาทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั ทอ้ งถนิ่ โดย ครูผู้จัดอ�ำนวยการให้เกิดการเรียนรู้ต้องสามารถวางแผน ประสานความร่วมมือ ช่วยกระตุ้นผู้เรียนและช่วยเชื่อมโยงกับ ประเดน็ สากลได”้ เสยี งจากครู “ควรเปน็ วาระแหง่ ชาตใิ นการปฏริ ปู การเรยี นรู้ สกู่ ารพฒั นาศกั ยภาพผเู้ รยี น ตอ้ งการใหก้ ระบวนการอโี คสคลู พฒั นาตอ่ เนอ่ื งในระบบงานวชิ าการ โดยประกาศเปน็ นโยบาย/แผนของ สพฐ. มกี ารเปดิ การอบรมใหค้ รโู ดยวทิ ยากร อยากใหม้ ี Coaching Team ใหค้ รใู นโรงเรยี นดว้ ย” เสียงจากนักเรียน “สนุกถ้าได้เรียนรู้นอกสถานท่ีร่วมกับเพื่อนๆ ได้เรียนรู้แบบไม่เครียด ไม่ต้องท่องจ�ำอย่างเดียว ไดเ้ รยี นรเู้ หน็ สภาพปญั หา และไดท้ ำ� กจิ กรรมทเ่ี ปน็ ประโยชนต์ อ่ โรงเรยี น ชมุ ชน รสู้ กึ ดี และภมู ใิ จ” โรงเรียนขามแก่นนคร เลขท่ี 100 หมู่ 15 ถนนกสกิ รทงุ่ สรา้ ง ตำ� บลศลิ า อำ� เภอเมอื ง จงั หวดั ขอนแกน่ รหสั ไปรษณยี ์ 40000 โทรศพั ท์ 043-241720 ผบู้ รหิ าร นายวรี เดช ซาตา ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางสภุ า มณญู ศกั ด์ิ 2. นางมลวิ รรณ วเิ ชฏฐะพงษ์ 3. นางวไิ ลลกั ษณ์ ชสู กลุ 37

โรงเรียนบ้านต้องโคกกระแซ : นกในชุมชนของเรา นกเปน็ สงิ่ มชี วี ติ มคี วามสวยงามและมคี วามสำ� คญั ตอ่ ระบบนเิ วศ ความหลากหลายของนกบ่งบอกถึงความอุดมสมบูรณ์ของป่าไม้และ แหลง่ อาหาร โรงเรยี นบา้ นตอ้ งโคกกะแซ ตง้ั อยใู่ นเขตหมบู่ า้ นทตี่ ดิ กบั พ้ืนที่ของบึงโขงหลงทางด้านทิศตะวันตก ซ่ึงมีป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ ไดแ้ ก่ ปา่ ดอนหมอ้ ทอง ปา่ ดอนสวรรค์ ปา่ โคกกะแซ และปา่ ดบิ แลง้ ดา้ นหลงั โรงเรยี น กจิ กรรมของคนในชมุ ชน เชน่ การลา่ นกไมว่ า่ จะเพอ่ื เป็นอาหารหรือเพ่ือน�ำมาเลี้ยง ล้วนแต่เป็นภัยคุกคามต่อนกและ เป็นการกระท�ำที่ผิดต่อกฎหมาย อาจท�ำให้นกหายไปจากชุมชน โรงเรียนจึงมองเห็นความจ�ำเป็นเร่งด่วนในการประชาสัมพันธ์ให้คน ในชมุ ชนชว่ ยกนั อนรุ กั ษน์ กกอ่ นทจ่ี ะหมดไปจากชมุ ชน ผลงานทโ่ี ดดเดน่ พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ จัดให้มีการศึกษาความส�ำคัญของนก ความหลากหลายทางชีวภาพของนกในบึงโขงหลง และความสัมพันธ์ระหว่าง นก ปา่ ชมุ ชน และวถิ ชี วี ติ ของคนในชมุ ชน โดยกระบวนการสบื เสาะหาความรู้ สำ� รวจ สบื คน้ วเิ คราะห์ ตรวจสอบ และอธบิ าย เกย่ี วกบั สภาพปญั หา ระบแุ ละกำ� หนดแนวทางการแกป้ ญั หาการใชท้ รพั ยากรธรรมชาตทิ สี่ ง่ ผลกระทบตอ่ นก แนวทางในการ พฒั นาอยา่ งยง่ั ยนื การวางแผนและลงมอื ปฏบิ ตั ติ ามแผน ตระหนกั ถงึ ความสำ� คญั เหน็ คณุ คา่ ของนก เกดิ ความรกั ความหวงแหน และรว่ มกบั ชมุ ชนอนรุ กั ษน์ ก เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสียงจากผู้บริหาร “ครูได้จัดการเรียนการสอนอีโคสคูล โดยน�ำนักเรียนออกศึกษาพื้นท่ีบริเวณบึงโขงหลง เป็นการ เรยี นรจู้ ากสถานการณป์ ญั หาทเี่ กดิ ขน้ึ จรงิ ผเู้ รยี นไดม้ สี ว่ นรว่ มในการแสดงความคดิ เหน็ และมกี ารเปลย่ี นแปลงไปในทางทดี่ ”ี เสียงจากครู “เง่ือนไขด้านเวลาเป็นปัจจัยที่ส�ำคัญต่อความส�ำเร็จของการจัดกระบวนการเรียนรู้สิ่งแวดล้อมศึกษา การจดั ตารางสอนจงึ ตอ้ งสมั พนั ธก์ บั ชว่ งเวลาและแผนการนำ� นกั เรยี นออกไปทำ� การศกึ ษานอกสถานท”่ี เสยี งจากนกั เรยี น “มคี วามสขุ และรสู้ กึ ตน่ื เตน้ ทไี่ ดอ้ อกไปศกึ ษาทบ่ี งึ โขงหลง ไดส้ มั ผสั สถานทจ่ี รงิ ไดร้ บั รถู้ งึ ปญั หาตา่ งๆ ทเี่ กดิ ขนึ้ กบั บงึ โขงหลง” โรงเรียนบ้านต้องโคกกระแซ 289 หมู่ 2 ตำ� บลบา้ นตอ้ ง อำ� เภอเซกา จงั หวดั บงึ กาฬ 38150 โทรศพั ท์ 042-436845 โทรสาร 042-436845 ผบู้ รหิ าร นายคณติ อดุ มกนั ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ นายยทุ ธศาสตร์ ฮาดดา 38

โรงเรียนบ้านโนนส�ำราญ-ยางเรียน : คิดวิเคราะห์ สู่ส�ำนึกรักบ้านเกิด โรงเรียนบ้านโนนส�ำราญ-ยางเรียน เป็นโรงเรียนระดับประถมศึกษา ขนาดเลก็ เขตบรกิ ารของโรงเรยี นประกอบดว้ ย 4 หมบู่ า้ น มที รพั ยากรธรรมชาติ ท่ีอุดมสมบูรณ์และมีความหลากหลายทางชีวภาพ คือ ป่าภูวัว ซ่ึงเป็นสถานท่ี พบตน้ สริ นิ ธรวลั ลเี ปน็ แหง่ แรก มกี ง้ิ กา่ ภวู วั และกะเพราศกั ดสิ์ ทิ ธ์ิ สตั วแ์ ละพชื ท่ีค้นพบเป็นแห่งแรกและมีเพียงแห่งเดียวในโลก ด้วยเหตุผลดังกล่าวโรงเรียน บ้านโนนส�ำราญ-ยางเรียนจึงได้ ดําเนินงานสิ่งแวดล้อมศึกษาของโรงเรียนให้ กลมกลืนไปกับมิติการเรียนรู้ต่างๆ ท่ีเกิดขึ้นรอบๆ ตัวผู้เรียน ทั้งในโรงเรียน บ้าน ชุมชนและสังคมภายนอก เพื่อเสริมสร้างให้เยาวชน ท่ีผ่านการศึกษา ในระบบโรงเรยี น มคี ณุ สมบตั เิ ปน็ “พลเมอื งเพอื่ สง่ิ แวดลอ้ ม (Green Citizen)” ทมี่ คี วามรกั และเหน็ คณุ คา่ ชมุ ชนของตน และสามารถดาํ รงชวี ติ ภายใตห้ ลกั การ ของ “ความพอเพยี ง” การฝกึ ทกั ษะการคดิ วเิ คราะหผ์ า่ นกระบวนการสงิ่ แวดลอ้ ม ศกึ ษาจงึ เสมอื นเปน็ สงั คมสาธติ ทเี่ ดก็ จะไดเ้ รยี นเรอ่ื งเหลา่ นี้ เพอ่ื เสนอทางเลอื ก ของตวั เองในอนาคต ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้  โครงการนท้ี ำ� ใหไ้ ดห้ ลกั สตู รการเรยี นการสอนทเี่ นน้ ใหน้ กั เรยี นไดว้ เิ คราะหป์ ระเดน็ ปญั หาและวธิ กี ารแกป้ ญั หาดว้ ย ตนเอง โดยครเู ปน็ ผสู้ นบั สนนุ แตไ่ มช่ น้ี ำ� ครชู ใี้ หเ้ หน็ จดุ สำ� คญั ของการพฒั นาทกั ษะการคดิ วเิ คราะหข์ องนกั เรยี นโดยใช้ “บทปฏบิ ตั ิ การส่ิงแวดล้อมศึกษา” ครูต้องเป็นผู้เปิดประเด็นเพ่ือให้เด็กใช้เป็นกรอบในการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์สถานการณ์ปัญหา และครตู อ้ ง “เปดิ ประเดน็ ใหก้ วา้ ง” โดยไมร่ ะบปุ ระเดน็ อยา่ งเฉพาะเจาะจง หากครเู ปดิ ประเดน็ ไวก้ วา้ งแลว้ นกั เรยี นจะสามารถ วเิ คราะหป์ ระเดน็ ปญั หาไดม้ ากสามารถสรา้ งชดุ ความรใู้ หมท่ เี่ ปน็ ประโยชนต์ อ่ การอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตใิ นทอ้ งถน่ิ มสี ำ� นกึ รกั ถน่ิ เกดิ นอกจากนย้ี งั ไดช้ กั ชวนผปู้ กครอง ผนู้ ำ� ชมุ ชน กรรมการสถานศกึ ษาใหเ้ ขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรใน ทอ้ งถน่ิ ของตนเองเพอื่ ใหเ้ กดิ ความยง่ั ยนื อกี ดว้ ย ดว้ ยเหตผุ ลดงั กลา่ วโรงเรยี นบา้ นโนนสำ� ราญ-ยางเรยี น จงึ จดั ทำ� หลกั สตู รทอ้ งถน่ิ ในรายวชิ าเพม่ิ เตมิ กลมุ่ สาระการเรยี น รวู้ ทิ ยาศาสตร์ เรอ่ื ง“หว้ ยบงั บาตรภวู วั ”เพอื่ เปน็ การอนรุ กั ษต์ น้ นำ�้ การสบื ทอดภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ในการใชป้ ระโยชนจ์ ากปา่ ภวู วั เปน็ แนวทางในการจดั กจิ กรรมการเรยี นรสู้ ำ� หรบั ผเู้ รยี น ใหผ้ เู้ รยี นเกดิ ความรกั ความภาคภมู ใิ จ เหน็ คณุ คา่ ของภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ของตนเอง อนั จะนำ� สกู่ ารอนรุ กั ษพ์ ฒั นาสง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งยงั่ ยนื สบื ไป โดยมที งั้ หมด 7 หนว่ ยการเรยี นรู้ ประกอบไปดว้ ย  หนว่ ยที่ 1 จากตน้ สายถงึ ปลายนำ�้  หนว่ ยที่ 2 ยอ้ นรอยอดตี  หนว่ ยท่ี 3 วถิ ไี ทบา้ น  หนว่ ยที่ 4 หว้ ยบงั บาตรเปลย่ี นไป  หนว่ ยที่ 5 สรรคส์ รา้ งทางแก ้  หนว่ ยที่ 6 ดแู ลรว่ มกนั  หนว่ ยที่ 7 หว้ ยบงั บาตรยงั่ ยนื 39

ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. ความรว่ มมอื จากคณะครู นกั เรยี น คณะกรรมการสถานศกึ ษาผปู้ กครอง องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ (อบต.) 2. ความช่วยเหลือจากหน่วยงานหลายๆ ฝ่าย ทั้งภาครัฐและเอกชน เช่น ส�ำนักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้ และคณุ ภาพเยาวชน (สสค.) สำ� นกั งานทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มจงั หวดั บงึ กาฬ สำ� นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา ประถมศกึ ษาบงึ กาฬ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลโสกกา่ ม 3. ความมงุ่ มน่ั ตงั้ ใจของครใู นการปฏบิ ตั ภิ ารกจิ ใหบ้ รรลเุ ปา้ หมายอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ เป้าหมายในอนาคต 1. จดั กจิ กรรมการเรยี นรสู้ ง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาใหค้ รบทกุ ชน้ั เรยี นตง้ั แตร่ ะดบั ปฐมวยั ถงึ ระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 6 2. สร้างเครือข่ายโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพิ่มขึ้นเพื่อขยายการรับสมาชิกชมรมคนรักภูวัวรวมไปถึงการจัดท�ำส่ือ เผยแพรก่ จิ กรรมสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาของโรงเรยี น เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “เปน็ กจิ กรรมทดี่ มี ากทำ� ใหน้ กั เรยี นมองเหน็ ความสำ� คญั ของสงิ่ แวดลอ้ มทอ่ี ยใู่ กลต้ วั และสามารถ อยรู่ ว่ มกบั ปา่ ได้ ทส่ี ำ� คญั คอื มสี ำ� นกึ รกั บา้ นเกดิ ” เสยี งจากครู “การจดั การเรยี นรตู้ ามกระบวนการสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษาเพอื่ การพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื (Eco-school) 7 ขนั้ ตอน เปน็ กระบวนการทค่ี รไู มไ่ ดว้ างกรอบไวใ้ ห้ เดก็ ๆ ไดค้ ดิ เอง ทำ� เอง แกป้ ญั หาเอง เมอื่ เดก็ ๆ เกดิ การเรยี นรตู้ ง้ั แตต่ น้ เหตขุ องปญั หา และคดิ วเิ คราะหต์ ดั สนิ ใจไดเ้ อง เขาจะเกดิ จติ สำ� นกึ รกั และหวงแหนทอ้ งถน่ิ ประเดน็ สำ� คญั คอื การทเี่ ดก็ ไดพ้ ฒั นาทกั ษะการคดิ ทช่ี ดั เจนมาก รวมถงึ เกดิ ภาวะผนู้ ำ� กลา้ พดู กลา้ แสดงออก กลา้ ชวนผปู้ กครอง คนในชมุ ชน ใหท้ กุ คนหนั มารว่ มมอื กนั ในการ อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น ครูรู้สึกภูมิใจมากๆ เม่ือเด็กท่ีเรียนจบไปแล้วได้กลับมาร่วมกิจกรรมกับน้องๆ อย่างสม�่ำเสมอ อาจเปน็ เพราะเดก็ ๆ เหลา่ นนั้ รสู้ กึ รกั หวงแหนและผกู พนั ธก์ บั ทอ้ งถน่ิ นนั่ เอง” เสยี งจากนกั เรยี น “สนกุ มากๆ คะ่ ทไี่ ดเ้ รยี นรแู้ บบอโี คสคลู กระบวนการทค่ี รใู หป้ ฏบิ ตั ทิ ำ� ใหพ้ วกหนมู ที กั ษะการคดิ ทด่ี ขี น้ึ ทำ� ใหห้ นรู สู้ กึ รกั บา้ นเกดิ ของตวั เอง รกั ชมุ ชน รกั สงิ่ แวดลอ้ ม ทน่ี ค่ี อื บา้ นของเรา บา้ นทเ่ี ราจะอาศยั ไปจนวนั ตาย ถา้ เรา ไมช่ ว่ ยกนั อนรุ กั ษไ์ ว้ ใครจะมาดแู ลใหเ้ รา “ภวู วั ” เปน็ เหมอื นแหลง่ ชอ้ ปปง้ิ เปน็ เซเวน่ บกิ๊ ซี โลตสั ทพ่ี อเดนิ กลบั ออกมาจะตอ้ ง มขี องกนิ ตดิ ไมต้ ดิ มอื ออกมาดว้ ย ไมว่ า่ จะเปน็ เหด็ ผกั หนอ่ ไม้ เราเตบิ โตทา่ มกลางแหลง่ อาหารทสี่ มบรู ณแ์ ละเปน็ แหลง่ เรยี นรู้ ตามธรรมชาติ เราโชคดที เี่ กดิ ในพนื้ ทแ่ี หง่ นคี้ ะ่ ” โรงเรียนบ้านโนนส�ำราญ-ยางเรียน หมู่ 7 ตำ� บลโสกกา่ ม อำ� เภอเซกา จงั หวดั บงึ กาฬ 38150 โทรศพั ท์ 081-7391106 ผบู้ รหิ าร นายไพบลู ย์ รงุ่ เรอื งวงศ์ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางเจยี มใจ รงุ่ เรอื งวงศ์ 2. นางสาวเจยี มจติ ร มะลริ ส 3. นางสาวสธุ ดิ า ปอ้ งนอก 40

โรงเรียนบ้านหว้า : วันนี้ท่ีบ้านหว้า โรงเรยี นบา้ นหวา้ เปน็ โรงเรยี นขยายโอกาสประจำ� ตำ� บล มกี าร จัดการส่ิงแวดล้อมศึกษาโดยใช้ปัญหาของชุมชนเป็นฐานการเรียนรู้ เนน้ การพฒั นาผเู้ รยี นทกุ คน ใหม้ พี ฒั นาการอยา่ งสมดลุ ทง้ั ดา้ นรา่ งกาย อารมณ์-จิตใจ สังคมและสติปัญญา มีทักษะความรู้พ้ืนฐานตาม มาตรฐานการเรยี นรู้ มเี จตคตทิ ด่ี ตี อ่ การศกึ ษาและการประกอบอาชพี มีคุณธรรม จริยธรรมที่ดีงาม อนุรักษ์ส่ิงแวดล้อม ด�ำเนินชีวิตตาม ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และชุมชนมีส่วนร่วมในการบริหาร จดั การสถานศกึ ษา ผลงานที่โดดเด่น พันธกิจที่1 : นโยบายสิ่งแวดล้อมศึกษา “สิ่งแวดล้อมที่ดีส่งผลต่อคุณภาพชีวิตที่ดี”โครงสร้างการบริหารจัดการ การบรหิ ารจดั การแบบมสี ว่ นรว่ มโดยจดั ใหม้ คี ณะทำ� งาน 4 ทมี ประกอบไปดว้ ย ทมี นำ� (ผบู้ รหิ าร) ทมี ทำ� (ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ) ทมี ประสาน(ครปู ระจำ� ชนั้ ) ทมี ปฏบิ ตั (ิ ผบู้ รหิ าร ครผู รู้ บั ผดิ ชอบ ครปู ระจำ� ชนั้ นกั เรยี น ชมุ ชน) พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ โรงเรียนบ้านหว้าได้สอนวิชาสิ่งแวดล้อมศึกษาในรายวิชาเพ่ิมเติม กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษา ปที ี่ 2 เรอื่ ง “เบง่ิ หนองอเี อน็ ” โดยมที ง้ั หมด 7 หนว่ ย ประกอบไปดว้ ย  หนว่ ยท่ี 1 เบงิ่ บา้ นหวา้  หนว่ ยที่ 2 กา้ วหนา้ เกษตรกรรม  หนว่ ยท่ี 3 ศกึ ษาผลกระทบ  หนว่ ยที่ 4 คน้ ใหพ้ บทางแกไ้ ข  หนว่ ยที่ 5 รว่ มใจวางแผน  หนว่ ยที่ 6 แนวทางสรา้ งสรรค์  หนว่ ยท่ี 7 วนั แลกเปลยี่ นเรยี นรู้ ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. ผู้บริหาร ฝ่ายวิชาการ และครูผู้รับผิดชอบรายวิชา ตลอดจนความร่วมมือของชุมชนในการให้ข้อมูล ให้ความรู้ และความรว่ มมอื กนั แกป้ ญั หาระหวา่ งนกั เรยี นและชมุ ชน 2. โรงเรยี นมภี าคเี ครอื ขา่ ยในการจดั กจิ กรรมโรงเรยี นสง่ิ แวดลอ้ ม ศกึ ษา เชน่ โรงเรยี นในสงั กดั สำ� นกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษา ขอนแกน่ เขต 5 3. ภาคเี ครอื ขา่ ยในการสนบั สนนุ การดำ� เนนิ งานดา้ นสงิ่ แวดลอ้ ม เชน่ มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ และองคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลโนนทนั 41

เป้าหมายในอนาคต การสรา้ ง “ทายาท” สง่ิ แวดลอ้ ม โดยการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนตามหลกั สตู รและกจิ กรรมเสรมิ สงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษา ซง่ึ นกั เรยี นทกุ คนจะไดป้ ฏบิ ตั กิ จิ กรรมรว่ มกนั เพอ่ื ปลกู ฝงั ใหก้ บั นกั เรยี นทจี่ ะเปน็ บคุ ลากรทจี่ ะอยใู่ นชมุ ชนตอ่ ไปในอนาคต เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสียงจากผู้บริหาร “การท�ำงานด้านส่ิงแวดล้อมในโรงเรียน ไม่ใช่เฉพาะการท�ำงานในโรงเรียน แต่จะต้องเข้าสู่ชุมชนด้วย โดย ผา่ นจากตวั นกั เรยี นเขา้ สชู่ มุ ชน ซง่ึ ผลทเี่ กดิ ขนึ้ บางครงั้ อาจจะกนิ เวลา นานพอสมควร” เสียงจากครู “การท�ำงานด้านส่ิงแวดล้อมศึกษาในโรงเรียน เป็นเร่ืองยากท่ีจะถ่ายทอดองค์ความรู้สู่นักเรียนเพ่ือให้เกิดความรัก ต่อสิ่งแวดล้อม นอกจากความตระหนักแล้วยังจะต้องท�ำให้เกิด ความย่ังยืน เพราะคนที่จะสืบสานงานด้านส่ิงแวดล้อมต่อไปคือ นกั เรยี นในปจั จบุ นั ซงึ่ การทำ� งานบางครงั้ ตอ้ งสวนทางกบั การดำ� เนนิ ชีวิตประจ�ำวันของคนในชุมชน และสวนทางกับกระแสสังคมใน ปจั จบุ นั ” เสียงจากนักเรียน “การท�ำงานด้านส่ิงแวดล้อมควรจะมี การแลกเปล่ียนความรู้กับเพื่อนๆในต่างถิ่นบ้าง เพื่อให้เกิดความรู้ กระบวนการ ขน้ั ตอนการทำ� งาน สามารถเปน็ ภาคเี ครอื ขา่ ยกนั ได”้ โรงเรียนบ้านหว้า เลขท่ี 136 หมู่ 3 ถนนมะลวิ ลั ย์ ตำ� บลโนนทนั อำ� เภอหนองเรอื จงั หวดั ขอนแกน่ 40210 โทรศพั ท์ 042-499078 ผบู้ รหิ าร นายสมแพน จำ� ปาหวาย ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางสาวจติ รตชิ ยั เกษแกว้ 2. นายสายณั ห์ วเิ ศษดี 42

โรงเรียนบ้านโหล่นสามัคคี : โรงเรียนดีใกล้บ้าน โรงเรยี นบา้ นโหลน่ สามคั คเี ปน็ โรงเรยี นระดบั ตำ� บล เปดิ สอนตง้ั แตร่ ะดบั อนบุ าลถงึ ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน้ ใหบ้ รกิ าร พน้ื ท่ี 5 หมบู่ า้ น ไดแ้ ก่ หมบู่ า้ นโหลน่ หมบู่ า้ นนายายชี หมบู่ า้ นชบี น หมบู่ า้ นหว้ ยสามกลอง และหมบู่ า้ นดอนเขาเขยี ว “โรงเรยี นดี ใกล้บ้าน” คือ โรงเรียนในอุดมคติส�ำหรับพื้นท่ีต่างจังหวัด การพัฒนาโรงเรียนตามแนวทาง โรงเรียนดีใกล้บ้านนี้ เพ่ือขยาย ความเจรญิ ดา้ นการศกึ ษาสทู่ กุ พนื้ ทอี่ ยา่ งทวั่ ถงึ เพอื่ เออ้ื ใหเ้ ดก็ ในตา่ งจงั หวดั มโี อกาสไดร้ บั การศกึ ษาในโรงเรยี นทม่ี คี วามพรอ้ ม มศี กั ยภาพทง้ั ทางดา้ นวชิ าการ ดา้ นสนั ทนาการ ดา้ นสงิ่ แวดลอ้ ม และดา้ นสงิ่ อำ� นวยความสะดวกตา่ งๆ โดยเดก็ ไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ ง เขา้ ไปเรยี นถงึ ในเมอื ง หนง่ึ ในแนวทางทโี่ รงเรยี นบา้ นโหลน่ สามคั คตี อ้ งการพฒั นาตามแบบของโรงเรยี นดใี กลบ้ า้ น ไดถ้ กู กำ� หนด ไวใ้ นวสิ ยั ทศั นข์ องโรงเรยี น นนั่ คอื “โรงเรยี นบา้ นโหลน่ สามคั คี เปน็ โรงเรยี นดใี กลบ้ า้ น” ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 1 : นโยบายสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษาและโครงสรา้ งการบรหิ ารจดั การ นโยบายโรงเรยี น “เกง่ ดี มสี ขุ มคี วามเปน็ ไทย หว่ งใยสง่ิ แวดลอ้ ม” พนั ธกจิ ท่ี 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม โรงเรยี นทำ� กจิ กรรมเกยี่ วกบั สง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งหลากหลาย โดยใหเ้ ดก็ นกั เรยี นเปน็ ผลู้ งมอื ปฏบิ ตั ิ รว่ มเปน็ ผดู้ แู ลรบั ผดิ ชอบ ร่วมเป็นเจ้าของ เช่น กิจกรรมร่วมเครือข่ายสิ่งแวดล้อมศึกษาเขตรักษาพันธุ์ป่าภูเขียว ทุ่งกะมัง, การสร้างศูนย์การเรียนรู้ ภายในโรงเรยี น สรา้ งศนู ยก์ ารเรยี นรปู้ รชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ขดุ บอ่ เลย้ี งปลา แปลงปลกู พชื ผกั สวนครวั , สรา้ งศนู ยก์ ารเรยี นรู้ เกษตรชวี ภาพ ทำ� ปยุ๋ หมกั จากเศษพชื และผลไม,้ การจดั ประชมุ การสง่ เสรมิ อาชพี สรา้ งความเขม้ แขง็ ในสถานศกึ ษาสานสมั พนั ธ์ สชู่ มุ ชน, การทำ� หอ้ งสมดุ ยนื อา่ นตามบรเิ วณตน้ ไมท้ วั่ โรงเรยี น ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. การบรหิ ารงานทดี่ ี เปน็ ไปตามแนวทางทว่ี างไว้ 2. การจดั สรรแบง่ หนา้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบ กระจายงานของทง้ั ครแู ละนกั เรยี นทม่ี สี ว่ นรว่ มในการดำ� เนนิ กจิ กรรม 3. การจดั กระบวนการเรยี นรโู้ ดยครแู ละฝา่ ยบรหิ าร การสรา้ งความตระหนกั ใหน้ กั เรยี นปฏบิ ตั ไิ ดจ้ รงิ ทำ� ใหก้ ารดำ� เนนิ งาน สำ� เรจ็ ลลุ ว่ ง ทำ� ใหส้ ภาพแวดลอ้ มในโรงเรยี นรม่ รน่ื นา่ ดู นา่ อยู่ และนา่ เรยี น เป้าหมายในอนาคต จะปรับปรุงแหล่งเรียนรู้ท่ีมีในปัจจุบันท้ังในโรงเรียนและในชุมชน พร้อมท้ังจะเพ่ิมเติมแหล่งเรียนรู้ใหม่ๆ ตาม ภมู ปิ ญั ญาชาวบา้ น ใหม้ คี วามยง่ั ยนื สบื ไป 43

เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “ยนิ ดมี อบนโยบายแกค่ รู โดยจดั ใหม้ กี ารปรบั ปรงุ แหลง่ เรยี นรู้ จดั สภาพแวดลอ้ มทเ่ี หมาะสม” เสยี งจากครู “ครทู กุ คนสามารถใชแ้ หลง่ เรยี นรใู้ นโรงเรยี นและในชมุ ชนได้ สามารถถา่ ยทอดใหน้ กั เรยี นไดร้ บั ประสบการณ์ ตรง เกดิ การเรยี นรอู้ ยา่ งตอ่ เนอื่ งและยงั่ ยนื ” เสียงจากนักเรียน “โรงเรียนจัดแหล่งเรียนรู้ได้ดีมาก สามารถเรียนรู้ได้ตลอดเวลา เช่น เวลาว่างก็สามารถมาเล่น มาเรยี นรใู้ นแหลง่ เรยี นรทู้ มี่ อี ยใู่ นโรงเรยี นได”้ โรงเรียนบ้านโหล่นสามัคคี เลขท่ี 10 หมู่ 21 ตำ� บลนางแดด อำ� เภอหนองบวั แดง จงั หวดั ชยั ภมู ิ รหสั ไปรษณยี ์ 36210 ผบู้ รหิ าร นายพษิ ณุ เกลยี้ งไธสง ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นายฉลอง อมั พวา 2. นายธงชยั หมหู่ วั นา 3. นายประสทิ ธิ์ แคนชยั ภมู ิ 44

โรงเรียนบุ่งคล้านคร :ก้ิงก่าภูวัว โรงเรยี นบงุ่ คลา้ นคร เปน็ โรงเรยี นขนาดกลางทต่ี ง้ั อยใู่ นอำ� เภอขนาดเลก็ ของจงั หวดั บงึ กาฬ ภมู ปิ ระเทศสว่ นใหญเ่ ปน็ ทร่ี าบ สลบั เนนิ เขา โดยมี “ภวู วั ” คอื ภเู ขาทอี่ ดุ มสมบรู ณไ์ ปดว้ ยปา่ ไมแ้ ละสตั วป์ า่ ชาวบา้ นทอ่ี าศยั ในเขตพน้ื ทบี่ งุ่ คลา้ สว่ นใหญอ่ พยพ มาจากพน้ื ทใ่ี กลเ้ คยี งเพอ่ื ประกอบอาชพี ทางเกษตรกรรม มคี วามเชอ่ื ในเรอื่ งประเพณแี ละพธิ กี รรมของชาวอสิ าน (ฮตี สบิ สอง คลองสบิ ส)่ี ใชภ้ าษาญอ้ ภไู ทย ลาว เปน็ ภาษาถนิ่ ทำ� ใหม้ วี ฒั นธรรมทหี่ ลากหลาย เพอื่ เปน็ การสบื ทอดภมู ปิ ญั ญาของทอ้ งถนิ่ และการใชป้ ระโยชนจ์ ากปา่ ภวู วั อนั ทรงคณุ คา่ เปน็ แนวทางในการจดั กจิ กรรมการเรยี นรขู้ องผเู้ รยี น ใหเ้ กดิ ความรกั ความภมู ใิ จ เหน็ คณุ คา่ ของปา่ ภวู วั และภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ของตนเอง อนั จะนำ� ไปสกู่ ารอนรุ กั ษพ์ ฒั นาสง่ิ แวดลอ้ มทยี่ งั่ ยนื ตอ่ ไป ผลงานท่ีโดดเด่น พนั ธกจิ ท่ี 2 : การจดั กระบวนการเรยี นรู้ โรงเรียนบงุ่ คลา้ นคร ไดจ้ ัดทำ� หลักสตู รทอ้ งถ่นิ เรือ่ ง “ก้ิงกา่ ภวู ัว” เพือ่ ทำ� การศกึ ษาสภาพทางภมู ิศาสตร์ ลักษณะทาง กายภาพ ชวี ภาพ และการดำ� รงชวี ติ ของกงิ้ กา่ โดยใชก้ ระบวนการสรา้ งองคค์ วามรดู้ ว้ ยการสบื คน้ สงั เกต รวบรวมขอ้ มลู จาก แหลง่ เรยี นรใู้ นทอ้ งถนิ่ ทง้ั ยงั ไดจ้ ดั กจิ กรรมทห่ี ลากหลายเพอื่ เปดิ โอกาสใหเ้ กดิ การเรยี นรู้ อาทเิ ชน่ การปลกู ปา่ แคมปง้ิ ธรรมชาติ นกั ขา่ วนอ้ ย มหงิ สาสายสบื และทส่ี ำ� คญั คอื มคั คเุ ทศกภ์ วู วั ซงึ่ นกั เรยี นและครรู ว่ มกนั ทำ� งานอยา่ งตอ่ เนอื่ ง ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. ความรว่ มมอื จากทกุ ภาคสว่ นโดยเฉพาะครทู เี่ สยี สละและอทุ ศิ ตนเพอ่ื นกั เรยี น 2. ผบู้ รหิ ารทเี่ ขา้ ใจบทบาทและบรบิ ท 3. องคก์ รชมุ ชนทง้ั ภาครฐั และเอกชนทเี่ หน็ ความสำ� คญั ของการศกึ ษาและอนรุ กั ษส์ งิ่ แวดลอ้ ม เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสยี งจากผบู้ รหิ าร “เปน็ กจิ กรรมทด่ี มี ากทำ� ใหน้ กั เรยี นเหน็ ความสำ� คญั ของสงิ่ แวดลอ้ มทอี่ ยใู่ กลต้ วั และสามารถอยรู่ ว่ ม กบั ปา่ ได้ ทสี่ ำ� คญั คอื มสี ำ� นกึ รกั บา้ นเกดิ ” เสยี งจากครู “การทำ� งานดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษาในโรงเรยี น เปน็ เรอ่ื งยากทจ่ี ะถา่ ยทอดองคค์ วามรสู้ นู่ กั เรยี นเพอื่ ใหเ้ กดิ ความรกั ตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม นอกจากความตระหนกั แลว้ ยงั จะตอ้ งทำ� ใหเ้ กดิ ความยงั่ ยนื ตอ่ ไป เปน็ การสอนทม่ี คี วามสขุ ” เสยี งจากนกั เรยี น “ทำ� ใหพ้ วกเราไดเ้ ปลยี่ นบรรยากาศ พวกเราตนื่ เตน้ และอยากจะเรยี นมาก ทำ� ใหพ้ วกเราไดเ้ รยี นรู้ เรอ่ื งทไ่ี มเ่ คยรมู้ ากอ่ น และไดค้ น้ หาขอ้ มลู ทอ่ี ยากรไู้ ดด้ ว้ ยตวั เอง” โรงเรียนบุ่งคล้านคร เลขท่ี 155 หมู่ 2 ถนนบงึ กาฬ-บา้ นแพง ตำ� บลบงุ่ คลา้ อำ� เภอบงุ่ คลา้ จงั หวดั บงึ กาฬ 38000 โทรศพั ท์ 042-499078 โทรสาร 042-499113 ผบู้ รหิ าร นายอทุ ยั วงศอ์ ามาตร ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นายภศิ นุ สดุ าทพิ ย์ 2. นางสาวดอกไม้ สวุ รรณสาร 3. นายธรี ะพงศ์ ศรนี อก 45

โรงเรียนวิจิตราพิทยา โรงเรยี นวจิ ติ ราพทิ ยาเปน็ โรงเรยี นระดบั มธั ยมศกึ ษาทอ่ี ยใู่ นเขตพนื้ ทขี่ องทหารและเปน็ ศนู ยส์ ง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา โดยโรงเรยี น จดั การศกึ ษาพฒั นาผเู้ รยี นใหม้ คี ณุ ภาพมาตรฐานตามหลกั สตู รการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน มคี วามสามารถดา้ นเทคโนโลยี มคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม โดยบคุ ลากรมอื อาชพี และชมุ ชนมสี ว่ นรว่ มในการบรหิ ารจดั การตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง สปู่ ระชาคมอาเซยี น จัดกระบวนการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้น พน้ื ฐาน พ.ศ. 2551 ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 3 : การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม มีการจัดการภูมิทัศน์และแหล่งเรียนรู้ภายในโรงเรียนท่ีร่มร่ืน สวยงามท้ังภายในห้องเรียนและบริเวณโดยรอบ มีการ จัดตั้งธนาคารขยะรีไซเคิลในการบริหารจัดการเพ่ือฝึกให้นักเรียนมีความตระหนักและใส่ใจในปัญหาส่ิงแวดล้อมภายใน โรงเรยี นและชมุ ชน ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. ความร่วมมืออย่างดีของครู บุคลากร ทางการศกึ ษา นกั เรยี น ตลอดจนผปู้ กครอง 2. โรงเรยี นมเี ครอื ขา่ ยสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษากบั เทศบาลเมอื งวารนิ ชำ� ราบ และเทศบาลตำ� บลแสนสขุ โดยโรงเรียนได้รับความร่วมมือและประสานงาน ดำ� เนนิ การดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มอยา่ งสมำ่� เสมอ 3. ระบบการบริหารจัดการภายในองค์กร โดยคณุ ครทู กุ กล่มุ สาระการเรยี นรู้ ใหค้ วามสำ� คญั ในกระบวนการจัดการเรียนการสอนเพื่อยกระดับ ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนให้สูงข้ึนตามนโยบายของ สพฐ. สพม. เป้าหมายในอนาคต 1. พฒั นาภมู ทิ ศั น์ จดั บรรยากาศทางการศกึ ษาใหเ้ ปน็ สงั คมแหง่ การเรยี นรแู้ ละเออื้ ตอ่ ผเู้ รยี น 2. พัฒนาการบริหารจัดการให้เข้มแข็งทันสมัยและมีส่วนร่วมจากผู้เกี่ยวข้อง โดยเน้นการประกันคุณภาพการศึกษา การบรหิ ารโดยใชโ้ รงเรยี นเปน็ ฐานสรา้ งความตระหนกั ใหผ้ ปู้ กครอง และชมุ ชนเหน็ ความสำ� คญั มสี ว่ นรว่ มในการพฒั นาการศกึ ษา 46

เสียงสะท้อนจากคนท�ำงาน เสียงจากผู้บริหาร “โรงเรียนพร้อมให้ความร่วมมือกับกรมส่งเสริมคุณภาพส่ิงแวดล้อมในการด�ำเนินงานโครงการ โรงเรยี นอโี คสคลู ” เสยี งจากครู “พรอ้ มใหค้ วามรว่ มมอื ในการดำ� เนนิ งาน แตก่ ารดำ� เนนิ งานเพอื่ ใหเ้ กดิ ความคลอ่ งตวั ทางกรมสง่ เสรมิ ฯ ควรประสานงานกบั สพฐ. เพอื่ ใหเ้ กดิ นโยบายจากตน้ สงั กดั จะทำ� ใหก้ ารดำ� เนนิ งานลลุ ว่ งและเกดิ ประสทิ ธภิ าพสงู สดุ ” เสียงจากนักเรียน “ถ้าระบบการบริหารจัดการภายในองค์กรเป็นระบบและคล่องตัว นักเรียนสามารถด�ำเนินการ ไปพรอ้ มกบั ครทู รี่ บั ผดิ ชอบไดอ้ ยา่ งเตม็ ความสามารถและเกดิ ประสทิ ธผิ ล” โรงเรียนวิจิตราพิทยา เลขที่ 313/11 หมู่ 2 ถนนวารนิ พบิ ลู ตำ� บลแสนสขุ อำ� เภอวารนิ ชำ� ราบ จงั หวดั อบุ ลราชธานี 34190 โทรศพั ท์ 5-321472 โทรสาร 045-324011 ผบู้ รหิ าร นายนพรตั น์ ทองแสง ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นางพชั ราภรณ์ ทองบอ่ 2. นางสาวสรุ ตั น์ ภาคแกว้ 3. นายประสงค์ สรอ้ ยเพชร 47

โรงเรียนสตรีชัยภูมิ : กิจกรรมฟื้นฟูป่าต้นน้นำ โรงเรยี นสตรชี ยั ภมู เิ ปน็ โรงเรยี นมธั ยมศกึ ษาขนาดใหญ่ เปดิ สอนระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาชนั้ ปที ่ี 1 – 6 อดตี เปน็ โรงเรยี นสตรี ประจำ� จงั หวดั ปจั จบุ นั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาตอนตน้ เปน็ นกั เรยี นหญงิ ลว้ น สว่ นชน้ั มธั ยมศกึ ษาตอนปลายเปน็ แบบสหศกึ ษา โรงเรยี น ไดเ้ หน็ ความส�ำคญั ของปา่ จงึ จดั กจิ กรรมปลกู ปา่ ขนึ้ ทกุ ปี โดยเรม่ิ ตง้ั แตป่ ี 2542 ผนื ปา่ ทอ่ี ดุ มสมบรู ณเ์ รม่ิ แผข่ ยายพน้ื ทกี่ วา้ ง ออกไปทกุ ปี ดว้ ยความรว่ มมอื เปน็ อยา่ งดขี องทงั้ บคุ ลากรในโรงเรยี น คณะครู นกั เรยี น ผปู้ กครอง ชมุ ชน และหนว่ ยงานตา่ งๆ โรงเรยี นจดั กจิ กรรมปลกู ปา่ โดยเขา้ รว่ มกบั หนว่ ยงานทงั้ ภาครฐั และเอกชนอยอู่ ยา่ งสมำม่ เสมอ เพอ่ื ความตอ้ งการทอ่ี ยากจะเหน็ ภเู ขาในทอ้ งถน่ิ กลบั มาเขยี วชอมุ่ ดว้ ยตน้ ไมน้ อ้ ยใหญอ่ กี ครง้ั ผลงานที่โดดเด่น พนั ธกจิ ที่ 4 : การมสี ว่ นรว่ มและเครอื ขา่ ยสง่ิ แวดลอ้ มศกึ ษา โรงเรียนได้จัดกิจกรรมร่วมปลูกป่าและดูแลแหล่งน้�ำตามชุมชนอย่างต่อเน่ือง เช่น กิจกรรมฟื้นฟูป่าต้นน้�ำล�ำปะทาว, วดั ปา่ มหาวนั อำ� เภอแกง้ ครอ้ จงั หวดั ชยั ภมู ,ิ ชมรมเดก็ รกั นก, กจิ กรรมปลกู ปา่ ทภี่ หู ลง รว่ มกบั ปตท. และเทศบาล และกจิ กรรม ปลกู ปา่ กบั เครอื ขา่ ยทวี่ ดั ภเู ขาทอง ปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 1. ครแู ละผบู้ รหิ ารโรงเรยี นเปน็ ผนู้ ำ� และตวั อยา่ งทด่ี ขี องนกั เรยี น 2. ครมู อี ดุ มการณ์ มงุ่ มน่ั ในการทำ� งาน มงุ่ มนั่ ทจี่ ะดแู ลสง่ิ แวดลอ้ ม 3. มกี ารจดั การเรยี นรใู้ นรปู แบบบรู ณาการในสาระการเรยี นรู้ ทำ� ให้ นกั เรยี นสนใจทจ่ี ะเปน็ สว่ นหนง่ี ในการดแู ล รกั ษาสงิ่ แวดลอ้ ม เป้าหมายในอนาคต 1. ร่วมกับชุมชน และองค์กรต่างๆ ท้ังจากภาครัฐและเอกชน จดั กจิ กรรมปลกู ปา่ ฟน้ื ฟปู า่ ตน้ นำน้ อยา่ งตอ่ เนอื่ ง 2. ขยายเครอื ขา่ ยสชู่ มุ ชน องคก์ รรฐั องคก์ รเอกชน ใหม้ ากขนึ้ กวา่ เดมิ โรงเรียนสตรีชัยภูมิ เลขท่ี 372 ถนนบรรณาการ ตำ� บลในเมอื ง อำ� เภอเมอื ง จงั หวดั ชยั ภมู ิ รหสั ไปรษณยี ์ 36000 โทรศพั ท์ 044-811162 ผบู้ รหิ าร นายสมชาย คำ� พทิ กั ษ์ ครผู รู้ บั ผดิ ชอบโครงการ 1. นายวรวทิ ย์ ตนั ภบิ าล 2. นายชรนิ ทร์ มาบจะบก 3. นางวไิ ล วรรณบษุ ปวชิ 48