คู่มือหลักสูตรอบรมป้องกันทุจริตตามแนวทางพุทธศาสนา-ระดับประถมศึกษา

คูม ือการฝก อบรม หลักสูตรการปองกันการทุจรติ ตามแนวพระพุทธศาสนา ระดับประถมศกึ ษา สาํ นักงานคณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจรติ แหงชาติ (ป.ป.ช.) รว่ มกับ มหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย (มจร)

“...ความซ่ือสตั ย สุจริต เปน พน้ื ฐานของความดที กุ อยา ง เด็กๆ จึงตอ งฝก ฝนอบรมใหเกดิ มขี นึ้ ในตนเอง เพ่อื จกั ไดเติบโตข้นึ เปนคนดี มีประโยชน และมชี ีวติ ทส่ี ะอาดท่ีเจรญิ มั่นคง...” ความตอนหน่ึง ในพระบรมราโชวาท พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหวั พระราชทานเนอื่ งในวันเดก็ แหงชาติ พ.ศ. ๒๕๓๑

พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ภูมิพลอดุลยเดช องคเ อกอัครศาสนปู ถัมภก

คํานํา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย มหาวิทยาลัยสงฆแหงคณะสงฆไทย ท่ี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว ลนเกลารัชกาลท่ี ๕ ไดทรงสถาปนาข้ึนเพ่ือเปนท่ีศึกษา พระไตรปฎ กและวชิ าช้ันสูง สําหรบั พระภกิ ษุสามเณรและประชาชนทัว่ ไป พนั ธกจิ ในการจดั การศกึ ษาของมหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั ดาํ เนนิ การไปควบคู กับการใหบริหารวิชาการแกสังคม โดยเฉพาะอยางย่ิงไดทําความรวมมือกับสํานักงานปองกันและ ปราบปรามการทุจริตแหงชาติ (ป.ป.ช.) เพ่ือขับเคล่ือนยุทธศาสตรชาติวาดวยการปองกันและ ปราบปรามการทุจริต โดยใชกลไกศาสนา ซ่ึงมีกิจกรรมหลักประกอบดวยการจัดสัมมนาแนวทางการ ขบั เคลื่อนการปองกันการทุจริตระหวางสํานักงาน ป.ป.ช. ประจําจังหวัด กับ หนวยงานของ มจร สวน ภมู ิภาค ๔๕ แหง การจัดทาํ หลักสตู รการปอ งกนั การทจุ รติ ตามแนวพระพทุ ธศาสนา และการจัดทํากณั ฑ เทศนการปอ งกันการทจุ ริตตามแนวพระพุทธศาสนา สําหรับการจัดทําหลักสูตรการปองกันการทุจริตตามแนวพระพุทธศาสนาฉบับนี้ มีทั้งระดับ ประถมศกึ ษาและระดบั มธั ยมศกึ ษา ซ่ึงมเี นอื้ หาทีเ่ หมาะสมสําหรับเดก็ นกั เรียนแตละวยั ท้งั นมี้ เี ปาหมาย ใหพ ระสอนศลี ธรรมในโรงเรียนในสังกดั ของมหาวทิ ยาลัยไปดําเนนิ การรว มกับสาํ นักงาน ป.ป.ช. ประจํา จงั หวดั ใหค รอบคลุมพืน้ ทใี่ หไดม ากที่สุดของประเทศ บัดน้ี หลักสูตรดังกลาวนี้เปนผลของความรวมมือระหวางมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย กับ สํานักงานปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติท่ีสามารถนําไปเปนคูมือใหผูสอน ผูบรรยายนําไปประกอบการฝกอบรมเพ่ือชวยกันขับเคล่ือนยุทธศาสตรชาติดานนี้ใหบรรลุผลตามที่ กําหนดไว จึงขออนุโมทนาขอบคุณคณะกรรมการจัดทําหลักสูตรและผูมีสวนเกี่ยวของในการจัดทํา หลกั สตู รน้ี จนสําเร็จลุลวงไปดวยไว ณ โอกาสน้ี พระพรหมบัณฑิต อธิการบดมี หาวทิ ยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ข ความเปน มา คณะกรรมการปอ งกนั และปราบปรามการทุจรติ แหง ชาติ มอี ํานาจหนาทใ่ี นการดําเนนิ การเพ่อื ปองกันการทุจริตโดยการเสริมสรางทัศนคติคานิยมในความซื่อสัตยสุจริต และดําเนินการใหประชาชน หรือกลุมบุคคลเขามามีสว นรวมในการปองกันและปราบปรามการทุจริต เพ่ือใหเปนไปตามเจตนารมณ ของรฐั ธรรมนูญ ซง่ึ ในภารกิจปอ งกันการทุจรติ ดานการเสริมสรางทัศนคติคานยิ มในความซื่อสัตยสุจริต เปนภารกิจที่สอดคลองตามยุทธศาสตรชาติวาดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริต ยุทธศาสตรท่ี ๑ ปลูกจิตสํานึก คานิยม คุณธรรม จริยธรรม และสรางวินัยแกทุกภาคสวน มีสาระสําคัญของ ยุทธศาสตรท่ีตองการสงเสริสมการเรียนรูและปฏิบัติตามหลักคุณธรรม จริยธรรม และวินัย ตลอดจน ผลักดันใหคานิยมเชิดชูความดี ความซื่อสัตยสุจรติ และรังเกยี จการทจุ ริตเปนคานิยมรวมของชาติ โดยมี เครอื ขา ยจากทกุ ภาคสว นของสงั คมรวมเปนกลไกสําคัญในการขบั เคล่ือนยุทธศาสตร โครงการปองกันการทุจริตตามแนวทางพระพุทธศาสนา ขับเคลื่อนโดยความรวมมือระหวาง สํานักงาน ป.ป.ช. กับ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลยั เปน โครงการตามมติคณะอนกุ รรมการ ประสานความรวมมือในการรณรงคปองกันการทุจริตระหวางสํานักงาน ป.ป.ช. กับ มหาวิทยาลัยมหา จุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (มจร) ในการประชุมครั้งท่ี ๑-๑/๒๕๕๖ เม่ือวันท่ี ๒๓ กันยายน ๒๕๕๖ ที่ ตองการขับเคล่ือนกิจกรรม/โครงการตามวัตถุประสงค และแนวทางการดําเนินงานและกิจกรรมความ รวมมือตามบันทึกขอตกลงความรรวมมือในการรณรงคปองกันและปราบปรามการทุจริต ระหวาง สํานักงาน ป.ป.ช. กับ มจร ที่ไดลงนามรวมกันในบันทึกขอตกลงความรวมมือ เม่ือวันท่ี ๕ กรกฎาคม ๒๕๕๖ โดยมีเจตนารมณส ืบเนื่องจากการท่สี ํานกั งาน ป.ป.ช. กับ มจร เห็นชอบรวมกนั ในการสนับสนุน เผยแพร และประสานความรวมมือในการพัฒนาหลักสูตร และการจัดการเรียนการสอนใหบุคลากร นิสิต นักศึกษา และนักเรียน ในสังกัด มจร ทุกระดับ ไดมีสวนรวมในการปองกันและปราบปรามการ ทจุ ริตโดยใชก ลไกทางศาสนา ซึ่งเปนกลไกหน่ึงในการขับเคลื่อนยุทธศาสตรชาตวิ าดวยการปองกันและ ปราบปรามการทุจริต และเปนโครงการหน่ึงที่สนับสนุนใหการปฏิบัติงานดานปองกันการทุจริตบรรลุ ตามเปาหมายท่จี ะพัฒนาคุณธรรม ความซอ่ื สัตยสจุ ริต และสรา งวินยั ใหเ กดิ ขึ้นในทุกภาคสวนของสงั คม โดยอาศยั การสอ่ื สารกับกลุมเปาหมาย ซง่ึ เปนนสิ ติ นักศึกษา นกั เรียน และบุคลากรทงั้ ฝายสงฆแ ละฝา ย ฆราวาส ในสงั กัด มจร ทกุ ระดับ ในการขับเคลอ่ื นภารกจิ ดานการปองกนั การทจุ ริต ดวยชองทางการจัด กจิ กรรมรปู แบบตางๆ คณะอนุกรรมการประสานความรวมมือในการรณรงคปองกันการทุจริต ระหวางสํานักงาน ป.ป.ช. กับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ไดรวมกันกําหนดการขับเคลื่อนกิจกรรมความ รวมมือเพือ่ รณรงคปอ งกันการทจุ ริตตามแนวทางพระพทุ ธศาสนา รวม ๗ กจิ กรรม ไดแ ก

ค (๑) การจัดทําคูมือหลักสูตรการปองกันการทุจริตตามแนวทางพระพุทธศาสนา (๒) การ สมั มนาแนวทางขับเคลอ่ื นการปองกันการทุจริตระหวาง สํานกั งาน ป.ป.ช. ประจําจังหวดั กับ มจร สวน ภูมิภาค ๔๕ แหง (๓) กิจกรรมประกวดคําขวัญหรือสัญลักษณรณรงคปองกันการทุจริต (๔) กิจกรรม กัณฑเทศนปอ งกันการทุจรติ (๕) กิจกรรมเผยแพร ประชาสัมพันธ โครงการปองกันการทุจริตตามแนว พระพุทธศาสนา ขับเคล่ือนโดยความรวมมือระหวาง สํานักงาน ป.ป.ช. กับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลัย (๖) การสัมมนาเพิ่มศักยภาพผูบริหารระดับสูง ระดับกลางและระดับตน ของ มจร เก่ียวกับกฎหมายปองกันการทุจริตและกฎหมายที่เกี่ยวของ (๒ รุน) และ (๗) การติดตามประเมินผล โครงการปองกันการทุจริตตามแนวทางพระพุทธศาสนาขับเคลื่อนโดยความรวมมือระหวาง สํานักงาน ป.ป.ช. กับ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ทั้งนี้กิจกรรมท่ี (๑) (๔) และ (๗) ขณะน้ีอยู ระหวางการดาํ เนินงานอยางตอเน่อื ง สว นกิจกรรมท่ี (๕) กําหนดแถลงขาวเพื่อเผยแพร ประชาสมั พันธ โครงการปอ งกันการทุจริตตามแนวทางพระพุทธศาสนา ขับเคล่ือนโดยความรวมมือระหวา ง สาํ นักงาน ป.ป.ช. กับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ภายในงานแถลงขาวการประชุมวิชาการ ระดับชาติ มจร คร้งั ที่ ๑ (MCU Congress I) และมีความคืบหนาของกิจกรรมที่ (๒) (๓) และ (๖) ที่ได ดําเนนิ การแลว เสรจ็ ตามเปาหมาย บรรลตุ ามวตั ถปุ ระสงค รวม ๓ กิจกรรม ดงั น้ี สมั มนาแนวทางขับเคลื่อนการปองกันการทจุ ริตระหวาง สํานกั งาน ป.ป.ช. ประจําจังหวัด กับ มจร สวนภูมภิ าค ๔๕ แหง วัตถุประสงค เพ่ือสงเสริม สนับสนุน เผยแพรและพัฒนาองคความรู ดานคุณธรรม ศีลธรรม จริยธรรม เพ่ือการปองกันและปราบปรามการทุจริต นําสูการปฏิบัติในระดับภูมิภาค และระดับจงั หวัด โดยให มจร พัฒนาหลักสูตรและกระบวนการเรียนการสอน ดานการมีสวนรวมในการปองกันและ ปราบปรามการทุจรติ ในระดับภูมิภาค และระดบั จังหวัด และพัฒนาความรว มมอื และสรา งเครอื ขา ยการ มีสวนรว มในการปอ งกันและปราบปรามการทจุ รติ อยางยั่งยนื ในระดับภมู ิภาคและระดับจังหวดั การดําเนินการ - จัดพิธีลงนามบนั ทึกขอตกลงความรวมมือในการรณรงคปองกนั และปราบปรามการทจุ ริต ระหวางสํานักงานคณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริต ประจําจังหวัด ๗๗ จงั หวัด กบั มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย ศูนยจงั หวัด ๔๕ แหง - ผบู รหิ าร มจร และผูบริหาร สํานักงาน ป.ป.ช. รวมกันมอบแนวนโยบายในการขับเคล่ือน ความรวมมอื ในการรณรงคปองกันและปราบปรามการทุจริตตามแนวพระพุทธศาสนา ใน ระดับจังหวดั - มแี นวทางการดําเนินงานและกจิ กรรมความรวมมอื โดยยึดหลกั การดําเนนิ งานทสี่ อดคลอง และเปนไปตามบันทึกขอตกลงความรวมมือในการรณรงคปองกันและปราบปรามการ

ง ทุจริตระหวางสํานักงาน ป.ป.ช. กับ มจร ที่ไดลงนามรวมกัน เมื่อวันที่ ๕ กรกฎาคม ๒๕๕๖ ดงั นี้ ๑) ประสานความรวมมือในการดําเนินงานขับเคลื่อนยุทธศาสตรชาติวาดวยการปองกัน และปราบปรามการทุจริต โดยใชกลไกทางพระพุทธศาสนา โดย มจร สวนภูมิภาค (๔๕ แหง) ดาํ เนินการนาํ เนอ้ื หาสาระองคความรดู า นการปอ งกนั และปราบปรามการทุจรติ ท่ไี ด ปรับปรุงและบรรจุไวในหลักสูตร เผยแพร และจัดในระบบการจัดการศึกษาของ มหาวทิ ยาลยั ในสงั กัดทกุ แหง ๒) รวมจัดใหความรูเกี่ยวกับยุทธศาสตรชาติวาดว ยการปองกนั และปราบปรามการทุจริต โดยเฉพาะแนวทางการสงเสริมดานคุณธรรม ศีลธรรม จริยธรรม เพื่อสรางความรู ความ เขาในและการมีสวนรวมในการเผยแพรรณรงคใหพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน นิสิต นักศึกษา นักเรียน และประชาชนทั่วไป เขามามีสวนรวมในการปองกันและปราบปราม การทจุ ริต ๓) สนับสนุนและสงเสรมิ ใหสวนงานของ มจร ทุกแหงเปน “เครือขา ยรณรงคปองกนั การ ทจุ ริต” ๔) รว มกนั ดาํ เนนิ การอนื่ ใด ตามทสี่ ํานกั งาน ป.ป.ช. และ มจร เหน็ สมควร การขบั เคลือ่ นในอนาคต - ผลักดันใหสํานักงาน ป.ป.ช. และ มจร สวนภูมิภาค ประสานความรวมมือในการ ขับเคล่ือนแนวทางการดําเนินงานและกิจกรรมความรวมมืออยางสอดคลองตามบันทึก ขอตกลงความรวมมือที่ไดลงนามรวมกัน เมื่อวันที่ ๕ กรกฎาคม ๒๕๕๖ เพื่อนํามาสูการ สงเสริม สนับสนุนใหบุคลากรและสวนงานในสังกัด มจร ทุกระดับ รวมเปนเครือขาย รณรงคปองกันการทุจรติ ตามแนวทางพระพุทธศาสนาของสาํ นักงาน ป.ป.ช. กจิ กรรมประกวดคาํ ขวัญหรือสัญลกั ษณรณรงคป องกันการทุจรติ วัตถุประสงค เพื่อสงเสริม สนับสนุน เผยแพรใหเกิดจิตสํานึก คานิยมคุณธรรม จริยธรรม สรางวินัย และเสริมสรางคานิยมในความซื่อสัตยสุจริต พ้ืนฐานของการดําเนินชีวิตท่ีนําไปสูการสราง สังคมโปรง ใสตามแนวทางพระพุทธศาสนา สามารถนําไปสูการรับรูอยา งเขาใจ เกิดการประพฤติปฏิบัติ ตนในครรลองท่ีดีงามตามแนวทางพระพุทธศาสนา ซ่ึงถือเปนศาสนาประจําชาติ และกระตุนเตือนให ประชาชนทุกคน ตระหนักในผลเสียหายรายแรงที่เกิดข้ึนจากการทุจริตคอรรัปชันผานองคความรูและ ชองทางการใชสอ่ื รูปแบบตา งๆ อยางสอดคลอ งเหมาะสม การดําเนินการ - แตง ตง้ั คณะทาํ งานประกวดคาํ ขวญั หรือสัญลกั ษณร ณรงคปอ งกันการทุจริต - เปดรับสมัครผูสนใจสงผลงานประกวดสัญลักษณและคําขวัญรณรงคปองกันการทุจริต ตง้ั แต ๑๖ มกราคม ๒๕๕๗ – ๒๑ กุมภาพนั ธ ๒๕๕๗ - มผี สู ง ผลงานเขา ประกวดฯ จากท่ัวประเทศ รวม ๕๖ ราย

จ - มีหลกั เกณฑในการตดั สนิ ประกอบดว ย แนวคิดและการสอื่ ความหมายของสญั ลักษณแ ละ คาํ ขวัญ ความคิดสรางสรรค การจัดองคประกอบและการใชสี ความสะดวกในการใชงาน โดยใชฉ นั ทามติของคณะกรรมการตัดสนิ ใหถือเปน ทยี่ ตุ ิ - ประกาศผลการตัดสิน ๑๓ มีนาคม ๒๕๕๗ รางวัลที่ ๑ โลเ กยี รติยศของสํานักงาน ป.ป.ช. พรอมเกียรติบัตร และเงินรางวัล จํานวน ๑๐๐,๐๐๐ บาท ไดแก นายพิเชษฐ พลไทย ประสงค จงั หวัดเชยี งใหม และรางวัลชมเชย ๒ รางวัล เกยี รติบัตรพรอ มเงินรางวลั รางวัล ละ ๑๐,๐๐๐ บาท นายดิเรก วิเศษวงษา จังหวัดฉะเชิงเทรา และนายบํารุง อิศรกุล จังหวัดปทุมธานี (เจาของรางวลั ทุกรางวัลไดรับเงนิ รางวัลจากสํานกั งาน ป.ป.ช. เรียบรอย แลว ) - กําหนดมอบโลเกียรติยศ สํานักงาน ป.ป.ช. และเกียรติบัตร ใหผูท่ีไดรับรางวัล โดยพระ พรหมบัณฑิต อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในวันแถลงขาวการ ประชมุ วิชาการระดบั ชาติ มจร ครั้งที่ ๑ (MCU Congress I) เรอ่ื งพทุ ธบรู ณาการเพือ่ การ พัฒนาจิตใจและสังคมประจําป ๒๕๕๗ ณ หอง ๔๐๑ ชั้น ๔ อาคารสํานักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย - นําสัญลักษณและคําขวัญรณรงคปองกันการทุจริตตามแนวทางพระพุทธศาสนาท่ีไดรับ รางวัลชนะเลิศเผยแพร ประชาสมั พนั ธไปยัง สาํ นักงาน ป.ป.ช. ประจาํ จงั หวดั ๗๗ จังหวัด และหนวยงานยในสังกัด มจร ไมนอยกวา ๔๕ แหง

สารบัญ ฉ คาํ นาํ ก ความเปนมา ข สารบญั ฉ ระดับประถมศกึ ษา ๑ สวนที่ ๑ โครงสรา งหลกั สูตร ๑ โครงสรางหลกั สตู ร ๕ ตารางอบรม ๖ กาํ หนดการฝก อบรม ๗ สว นท่ี ๒ รายวิชา/เน้อื หาสาระ/กิจกรรม ๗ บทเรยี นท่ี ๑ แนวคดิ เกย่ี วกับการทกุ จรติ ๑๑ บทเรยี นท่ี ๒ ชาวพุทธตัวอยา งในการดาํ เนินชวี ติ แบบพอเพียงท่ีไมนําไปสกู ารทุจรติ ๒๕ บทเรียนที่ ๓ อาชีพสจุ รติ กบั การเปนพลเมืองดี ๓๐ บทเรยี นท่ี ๔ ธรรมพิทักษโ ลก ๓๖ บทเรียนที่ ๕ ความสะอาดกาย วาจา ใจ เพ่อื ความปลอดภัยในชีวติ ของเยาวชน ๕๘ บทเรยี นท่ี ๖ คนดตี ามวิถีพทุ ธศาสนา ๖๖ บทเรยี นที่ ๗ ทําดีไดด ี ทาํ ชั่วไดช ่ัว ๑๐๗ บทเรยี นท่ี ๘ บริหารจิต เจริญปญญา ๑๑๓ บทเรียนที่ ๙ เครอื ขา ยพุทธศาสนาทําไทยหา งไกลคอรร ัปชัน ๑๒๗ ๑๒๘ ภาคผนวก คณะทาํ งานจดั ทําหลกั สตู รและคมู ือการฝก อบรม คําสัง่ มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย

๑ หลกั สตู รฝกอบรมการปอ งการทุจริตตามแนวพระพทุ ธศาสนา สาํ หรับนักเรียนระดับประถมศึกษา มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย --------------------------- ๑. โครงสรา งหลกั สตู ร หลักสูตรฝกอบรมระยะสั้น “การปองกันการทุจริตตามแนวพระพุทธศาสนา” ดําเนินการโดย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เนนการเรียนรูหลักธรรมในพระพุทธศาสนาเพ่ือการปองกันการ ทุจริตตามแนวพระพุทธศาสนา มีรายละเอยี ดของหลกั สูตรดังน้ี ลาํ ดับ ชอื่ วิชา กิจกรรม เวลา/นาที ๑. ปฐมนเิ ทศ ๑.กจิ กรรมกลุมสมั พันธ ๖๐ ๒. เพลง/เกม ๖๐ ๓. บรรยายชี้แจงวัตถุประสงค การฝกอบรม ๖๐ ๒. แนวคิดเกย่ี วกบั การทจุ ริตคอรรปั ชัน ๑. การบรรยาย ๖๐ ๒. ดูวดี ทิ ศั น ๖๐ ๓. อภปิ ราย ๔. ซักถาม ๖๐ ๕. สรุป ๖๐ ๓. ชาวพุทธตัวอยางในการดําเนินชีวิตแบบ ๑. การบรรยาย พอเพียงท่ไี มน าํ ไปสกู ารทจุ รติ ๒. ดวู ีดทิ ัศน ๓. วาดภาพระบายสี ๔. อาชพี สุจริตกับการเปนพลเมอื งดี ๑. การบรรยายเร่อื ง อทินนาทาน ๒. เกม ๓. วาดภาพระบายสี ๕. ธรรมพิทกั ษโ ลก ๑. การบรรยายเรอ่ื ง หิริและ โอตตปั ปะ ๒. ดูวีดทิ ศั น ๓. อภิปราย ๔. ซกั ถาม ๕. สรุป ๖. ความสะอาดกาย วาจา ใจเพื่อความปลอดภัย ๑. การบรรยายเร่อื ง สุจริต ๓ ในชีวิตของเยาวชน ๒. ดวู ดี ทิ ัศน ๓. วาดภาพระบายสี ๗. คนดตี ามวถิ แี หงพทุ ธศาสนา ๑. การบรรยายเรอ่ื ง สัปปุรสิ ธรรม ๗

๒. เกม ๒ ๓. วาดภาพระบายสี ๖๐ ๘. ทาํ ดีไดด ี ทาํ ชวั่ ไดชัว่ ๑. การบรรยายเรื่องทําดีไดดี ๓๐ ทาํ ช่วั ไดช ่วั ๖๐ ๒. เพลง/นิทาน ๖๐๐ ๓. วาดภาพระบายสี ๙. บรหิ ารจติ เจริญปญญา นง่ั สมาธิ ๑๐. เค รือ ข าย พุ ท ธศ าส น านํ าไท ย ห างไก ล ๑. การบรรยาย คอรรปั ช่ัน ๒. อภปิ ราย ๓. ซักถาม รวม ๒. วัตถปุ ระสงค ๑. เพือ่ ใหผ ูเขา รับการอบรมไดมคี วามรคู วามเขา ใจในการหลกั พทุ ธธรรมท่ีสงเสรมิ ความซ่ือสตั ยส จุ รติ ๒. เพื่อใหผ ูเขา รบั การอบรมไดตระหนักในความสําคัญในการนําหลักพุทธธรรมไปใชในการปองกันการ ทจุ รติ ๓. เพ่ือใหผูเ ขารับการอบรมเรยี นรูและปฏบิ ัตติ ามแนวทางของหลักพุทธธรรม ๔. เพ่อื ใหปลกู ฝง โลกทัศนแกผ ูเขารับการอบรมเกี่ยวกบั การมีฐานะไดโ ดยไมต อ งโกง ๓. มาตรฐานผา นการฝก อบรม ผเู ขา รับการอบรมมีคุณลักษณะที่พึงประสงคใ นดานความซ่ือสัตย สุจริต เกิดความละอายชั่วกลัวบาป และยดึ ม่นั ในหลกั ศลี ๕ และหลักกรรม ๔. คณุ สมบัตขิ องผเู ขา รบั การอบรม นักเรียนระดบั ประถมศกึ ษาตอนปลาย ๕. ระยะเวลาในการฝกอบรม จํานวน ๒ วัน ๑ คืน ๖. คําอธบิ ายหลักสตู ร เปนการเรียนรูเกี่ยวกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาในการแกปญหาการทุจริตคอรรัปชัน ท้ังที่เปน บุคลาธษิ ฐาน คอื การยกตัวอยา งชาวพทุ ธทส่ี รางความดี ไมค ดโกง และธรรมาธิษฐาน คอื การนําเสนอเก่ียวกับ หลักอทินนาทาน หิริ โอตตัปปะ สุจริต ๓ สัปปุริสธรรม ๗ และหลักกรรมในพระพุทธศาสนา รวมท้ังมีการ เรียนรูภ าคปฏิบตั ิโดยการบริหารจิต เจริญปญญา ๗. กจิ กรรมรายวชิ า ๑. ปฐมนิเทศ ๒. แนวคิดเกี่ยวกับการทุจริตคอรรัปชัน

๓ ๓. ชาวพุทธตัวอยา งในการดําเนนิ ชวี ิตแบบพอเพียงท่ีไมนําไปสูการทจุ ริต ๔. อาชีพสุจริตกบั การเปนพลเมอื งดี ๕. ธรรมพิทักษโลก ๖. ความสะอาดกาย วาจา ใจเพอื่ ความปลอดภยั ในชีวิตของเยาวชน ๗. คนดีตามวิถแี หงพุทธศาสนา ๘. ทําดไี ดดี ทาํ ช่วั ไดชั่ว ๙. บริหารจติ เจรญิ ปญ ญา ๑๐. เครือขายพุทธศาสนานาํ ไทยหางไกลคอรร ปั ชัน ๘. วธิ กี ารฝก อบรม ๑. การบรรยาย ๒. การสาธติ และการปฏิบัติ ๓. เพลง/เกม ๔. กิจกรรมกลมุ ๕. กิจกรรมกลมุ สมั พนั ธ ๖. การวาดภาพ/ระบายสี ๗. วีดิทศั น ๙. การประเมนิ ผล ๑. วิธกี ารวดั ผล : สังเกตพฤตกิ รรม ประเมินความรู ประเมินผลงาน ๒. เครอื่ งมอื วดั ผล : แบบประเมินความรู แบบประเมินผลงาน แบบสังเกตพฤตกิ รรม ๓. เกณฑการประเมนิ ผล : ผานเกณฑร อยละ ๘๐ ๑๐. เกณฑการผา นหลักสูตร ๑. เวลาเขา รว มการฝกอบรมไมนอยกวา รอ ยละ ๘๐ ๒. ผา นเกณฑก ารประเมนิ ทุกรายวชิ าไมต าํ กวา รอยละ ๘๐ ๑๑. สอื่ การฝกอบรม ๑. สอ่ื โสตทัศนปู กรณ ๒. ใบงาน ใบความรู ใบกจิ กรรม การสาธิต การแสดงบทบาทสมมติ ๓. แผนภูมิ รูปภาพ แผนภาพ แผนพับ ท่ีเก่ียวกับเนื้อหาการปองกันการทุจริตตามแนว พระพุทธศาสนา ๔. กระดาษ A4 ๕. อุปกรณเคร่ืองเขยี น ๖. เพลง/เกม ๗. ภาพยนตร นทิ าน ๘. วดี ที ศั น ๙. เคร่อื งฉายโปรเจคเตอร ๑๐. เคร่ืองเสียง

๔ ๑๑. เคร่อื งดนตรี ๑๒. เครอื่ งแตง กายและอุปกรณป ระกอบการแสดง ๑๓. บทเพลง ๑๔. ไหมพรม ๑๒. เอกสารอางอิง/แหลงขอมูล ๑. ท.เลยี งพบิ ูลย. (๒๕๔๘). กฎแหง กรรม. กรงุ เทพฯ : เนช่ันบุคส. ๒. พระเทพโสภณ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต).(๒๕๔๔). พระพุทธศาสนาในสถานการณโลกปจจุบัน. กรุงเทพฯ : มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย. ๓. พระธรรมปฎก (ประยุทธ ปยุตฺโต). (๒๕๔๖). สูการศึกษาแนวพุทธ. (พิมพคร้ังท่ี 2) กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พอ งคการรับสงสินคาและพัสดภุ ณั ฑ (ร.ส.พ). ๔. พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยตุ ฺโต). (๒๕๔๘). รหู ลกั กอนแลวศึกษาและสอนใหไ ดผล. กรุงเทพฯ : บรษิ ทั พิมพสวย จํากัด. ๕. _______________. (๒๕๔๙). สุขภาวะองครวมแนวพุทธ ภาวะท่ีปลอดทุกขและเปนสุขในระบบ ชีวติ แหงธรรมชาตแิ ละสงั คมยคุ ไอท.ี กรุงเทพมหานคร : ธรรมสภา. ๖. ______________. (๒๕๔๙). หลักชาวพทุ ธ. กรงุ เทพมหานคร : ธรรมสภา. ๗. พุทธทาสภกิ ขุ. วิธีฝก สมาธิ วิปสสนา. กรุงเทพมหานคร : อรณุ วิทยา, ม.ป.ป.

ตารางอบรมหลกั สตู รฝก อบรมการปอง สําหรบั นักเรยี นระ วันที่ ๑ ของ ๐๘.๓๐ – ๐ ๙ .๓ ๐ – ๑ ๑ .๐ ๐ – ๑ ๒ .๓ ๐ – ๑๓ การฝกอบรม ๐๙.๓๐ ๑๑.๐๐ ๑๒.๐๐ ๑๓.๓๐ ๑๓ รั บ ร า ย ง า น - พิธีเปด พั ก / ๑. ปฐมนิเทศ พั ตัว - บรรยาย รับ ป ระทาน และกิจกรรม เคร พิเศษที่มาของ อาหาร กลมุ สมั พันธ โครงการและ วัตถุป ระสงค ของ ปปช.และ มจร วันท่ี ๒ ของ ๐๖.๐๐ – ๐ ๗ .๐ ๐ – ๐ ๘ .๐ ๐ – ๐ ๙ .๐ ๐ – ๐ ๙ .๑ ๕ – ๑ ๐ .๔ ๕ – ๑ ๒ การฝก อบรม ๐๗.๐๐ ๐๘.๐๐ ๐๙.๐๐ ๐๙.๑๕ ๑๐.๔๕ ๑๒.๐๐ ๑๓ ต่ื น ทํ า รับประทา ๖ . ธรร ม พั ก / ๗ . ค ว า ม พั ก / ๘ . ภ า ร กิ จ นอาหาร พิทักษโ ลก เค ร่ื อ งด่ื ม / สะอาดกาย รับประทาน ตา สว นตวั เชา ของวาง วาจา ใจ อาหาร แห เพื่ อ ค ว า ม ศา ปลอดภัยใน ชี วิ ต ข อ ง เยาวชน หมายเหตุ : ตารางการฝก อบรมอาจมกี ารปรับเปล่ียนไดต ามความเหมาะสม

๕ งการทจุ รติ ตามแนวพระพุทธศาสนา ะดับประถมศกึ ษา ๓ .๓ ๐ – ๑ ๓ .๔ ๕ – ๑ ๔ .๔ ๕ – ๑ ๕ .๐ ๐ – ๑ ๖ .๐ ๐ – ๑ ๗ .๓ ๐ – ๑ ๘ .๓ ๐ – ๒๐.๐๐ ๓.๔๕ ๑๔.๔๕ ๑๕.๐๐ ๑๖.๐๐ ๑๗.๓๐ ๑๘.๓๐ ๑๙.๓๐ ก/ ๒ . แ น ว คิ ด พั ก / ๓. ชาวพุทธ พั ก / ๔ . อ า ชี พ รบั ประ ทาน ๕. บริหาร ร่อื งดม่ื เก่ียวกับการ เครอื่ งดื่ม ตั ว อ ย า ง ใ น เค รื่ อ ง ด่ื ม / สุจริตกับการ อาหารเย็น จิต เจริญ ทุจริตคอรรัป ก า ร ดํ า เนิ น เกมสส นุก เปนพลเมือง ปญญา ชนั ชี วิ ต แ บ บ ดี พ อ เพี ย งที่ ไม นํ า ไป สู การทุจรติ ๒ .๐ ๐ – ๑ ๓ .๐ ๐ – ๑ ๓ .๑ ๕ – ๑ ๔ .๔ ๕ – ๑ ๕ .๐ ๐ – ๑๕.๓๐ ๓.๐๐ ๑๓.๑๕ ๑๔.๔๕ ๑๕.๐๐ ๑๕.๓๐ . คน ดี พั ก / ๙. ทําดีได พั ก / ๑ ๐ . กิ จ ก ร ร ม า ม วิ ถี เค รื่ อ ง ด่ื ม / ดี ทําช่ัวได เครื่องด่ืม/ เค รื อ ข า ย อําล า/พิ ธี หงพุทธ ของวาง ชั่ว ของวาง พุทธศาสนา ป ด าสนา นํ า ไ ท ย โครงการ ห า ง ไ ก ล คอรรปั ชัน่

๖ กําหนดการฝก อบรมหลกั สูตรฝกอบรมการปอ งการทุจริตตามแนวพระพทุ ธศาสนา สาํ หรบั นกั เรยี นระดบั ประถมศกึ ษา มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ระหวา งวันที่ ...........เดอื น .................................................พ.ศ............................... ณ ............................................................................................................... วันท่ี ๑ ของการฝก อบรม (วนั ......ที่ ..........เดือน..............................พ.ศ........) ๐๘.๓๐ – ๐๙.๓๐ น. รบั รายงานตวั ๐๙.๓๐ – ๑๑.๐๐ น. - พิธเี ปด - บรรยายพเิ ศษท่ีมาของโครงการและวตั ถุประสงคข อง ป.ป.ช.และ มจร ๑๑.๐๐ – ๑๒.๐๐ น. พัก/รบั ประทานอาหาร ๑๒.๓๐ – ๑๓.๓๐ น. ๑. ปฐมนิเทศและกิจกรรมกลุมสมั พนั ธ ๑๓.๓๐ – ๑๓.๔๕ น. พกั /เคร่อื งดมื่ ๑๓.๔๕ – ๑๔.๔๕ น. ๒. แนวคดิ เก่ียวกบั การทุจริตคอรร ปั ชนั ๑๔.๔๕ – ๑๕.๐๐ น. พกั /เครอื่ งด่ืม ๑๕.๐๐ – ๑๖.๐๐ น. ๓. ชาวพุทธตวั อยางในการดาํ เนินชีวิตแบบพอเพยี งท่ีไมนาํ ไปสกู ารทุจรติ ๑๖.๐๐ – ๑๗.๓๐ น. พกั /เครอ่ื งด่ืม/เกมสส นุก ๑๗.๓๐ – ๑๘.๓๐ น. ๔. อาชีพสุจริตกับการเปนพลเมอื งดี ๑๘.๓๐ – ๑๙.๓๐ น. รบั ประทานอาหารเยน็ ๒๐.๐๐ น. ๕. บรหิ ารจติ เจริญปญญา วนั ที่ ๒ ของการฝกอบรม (วนั ......ที่ ..........เดือน..............................พ.ศ........) ๐๖.๐๐ – ๐๗.๐๐ น. ตื่น ทําภารกิจสว นตัว ๐๗.๐๐ – ๐๘.๐๐ น. รับประทานอาหารเชา ๐๘.๐๐ – ๐๙.๐๐ น. ๖. ธรรมพิทักษโ ลก ๐๙.๐๐ – ๐๙.๑๕ น. พัก/เคร่อื งดืม่ /ของวา ง ๐๙.๑๕ – ๑๐.๔๕ น. ๗. ความสะอาดกาย วาจา ใจเพื่อความปลอดภัยในชวี ติ ของเยาวชน ๑๐.๔๕ – ๑๒.๐๐ น. พัก/รบั ประทานอาหาร ๑๒.๐๐ – ๑๓.๐๐ น. ๘. คนดตี ามวิถแี หง พทุ ธศาสนา ๑๓.๐๐ – ๑๓.๑๕ น. พัก/เครื่องด่ืม/ของวา ง ๑๓.๑๕ – ๑๔.๔๕ น. ๙. ทําดไี ดดี ทําช่วั ไดช ่ัว ๑๔.๔๕ – ๑๕.๐๐ น. พกั /เครอ่ื งดื่ม/ของวา ง ๑๕.๐๐ – ๑๕.๓๐ น. ๑๐. เครอื ขา ยพุทธศาสนานําไทยหางไกลคอรรปั ชนั ๑๕.๓๐ กจิ กรรมอาํ ลา/พธิ ีปดโครงการ หมายเหตุ : ตารางการฝก อบรมอาจมกี ารปรับเปล่ยี นไดตามความเหมาะสม

๗ ช่อื วิชา แนวคิดเกย่ี วกับการทจุ ริต บทเรยี นท่ี ๑ ๖๐ นาที ขอบขา ยรายวิชา การทุจริตโดยภาพรวมจะสอดคลองกับคําวา “ฉอราษฎรบังหลวง” โดย “การฉอ ราษฎร” หมายถึง การท่ีเจาหนาท่ีของรัฐเรียกรับผลประโยชนในทางท่ีมิชอบจากราษฎรผูมา ขอรับบริการสวน “การบังหลวง” หมายถึง เจาหนาที่ของรัฐกระทําการทุจริตตอหนาท่ีอันทําให เกิดความเสียหายแกประโยชนของแผนดิน หรือเกิดการใชงบประมาณของแผนดินไปในทางที่มิ ชอบ ทําใหเสียหายแกผลประโยชนข องสวนรวม หรือทาํ ใหตนเองหรือบุคคลอ่ืนไดรบั ประโยชนมิ ชอบ ผลทตี่ ามจากพฤติกรรมฉอราษฎรบงั หลวงดังกลา วไดน ํามาสู ๑. การปฏิบัติราชการตามอํานาจหนาท่ีของเจา หนาท่ีของรัฐเปนไปในลักษณะท่ี ขาดหรือมีความรับผิดชอบไมเ พยี งพอ ๒. การปฏิบัติหนาทีของเจาหนาท่ีของรัฐไปในทางท่ีทําใหประชาชนขาดความ เชือ่ ถอื ในความมีคณุ ธรรม ความมจี รยิ ธรรม ๓. การปฏิบัติหนาท่ีของเจาหนาที่ของรัฐเปนไปโดยขาดการคํานึงถึงประโยชน สวนรวมและหลกั ธรรมาภบิ าล ๑) ปจ จัยเสี่ยงที่ทําใหเ กิดการทุจริตในลักษณะที่เรียกวา “ฉอราษฎร” เกิดจาก (๑) การขาดความสํานึกทางดานคุณธรรม จริยธรรม และความรับผิดชอบการ ทาํ งานตามมาตรฐานวิชาชพี ของเจา หนาทข่ี องรัฐ (๒) การขาดระบบการควบคุมภายในท่ีดีของหนวยงานภาครัฐ ทําใหเจาหนาท่ี ของรฐั สามารถใชชอ งวางในการเรียกรับผลประโยชนจ ากประชาชนผมู ีขอรับบริการ (๓) การสมยอมของประชาชนผูมาขอรับบริการ หรือการขาดความรูความเขาใจ อยางถูกตอง ทําใหประชาชนผูม าขอรับบริการคิดวาการเรยี กรับผลประโยชนดังกลาวเปนเรื่องท่ี ถูกตอ ง ๒) ปจจัยเสีย่ งทําใหเกิดการทุจริตในลกั ษณะทเ่ี รยี กวา “บังหลวง” เกิดจาก (๑) การขาดจิตสํานึกทางดานคุณธรรม จริยธรรม และความรับผิดชอบในการ ทํางานตามมาตรฐานวชิ าชพี ของเจา หนา ที่ของรัฐ (๒) ความตองการแสวงหาผาลประโยชนของเจาหนา ท่ขี องรัฐท่ีรบั ผิดชอบตองาน นนั้ ๆ (๓) การขาดระบบตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ ทําใหเจาหนาที่ของรัฐเห็นวาการ กระทาํ การทุจริตนน้ั มีความคุมคาทีจ่ ะเสย่ี ง

๘ จุดหมาย เพื่อใหนักเรียนทราบถึงปจจัยเส่ียงที่เปนเหตุในการปฏิบัติงานตามอํานาจหนาที่ของ เจาหนาที่ของรัฐเปนไปในลักษณะที่ขาดหรือมีความรับผิดชอบไมเพียงพอ และมีการปฏิบัติ ราชการโดยขาดการคํานึงถึงประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน และขาดการยึดมั่นใน หลักธรรมาภบิ าล เกิดจากสาเหตตุ างๆ ดังน้ี ๑) การขาดจิตสํานึกและความตระหนักทางดานคุณธรรม จริยธรรม และ จรรยาบรรณในวชิ าชีพของเจาหนาที่ของรัฐ ๒) การไมดาํ รงตนตามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ทําใหม ีความมุงหวังที่จะได ผลประโยชนอันมคิ วรไดสาํ หรับนําไปใชในการดาํ รงชีวติ ๓) การตอบสนองความตองการของผูท่ีตองการทําการทุจริตเพื่อใหไดผลประโยชน ตอบแทนหรือเพ่อื ใหผูน้ันใหก ารสนบั สนุนตนในดานตา งๆ เชน ความกา วหนา ในอาชีพราชการ ๔) หนวยงานภาครฐั ไมม มี าตรฐานการควบคุมภายในท่ีมีประสทิ ธภิ าพเพียงพอ ทาํ ให เจา หนาทข่ี องรฐั เห็นวามคี วามคุมคาทจี่ ะเสยี่ งทาํ ทุจรติ ๕) ภาคประชาชนยังขาดความรูความเขาใจ และขาดการมีสวนรวมในการเฝาระวัง และปอ งกันปญหาการกระทําทจุ ริตของเจา หนา ท่ขี องรฐั วัตถุประสงค เม่ือจบบทเรยี นน้ีแลว ผเู ขารบั การฝกอบรมสามารถ ๑. ทราบถึงแนวคิดเก่ียวกบั การทุจรติ คอรร ัปชัน ๒. ทราบถึงแนวคดิ เก่ยี วกบั การปอ งกันการทุจรติ คอรรปั ชนั ๓. ทราบถึงโทษของการทจุ ริตคอรร ัปชนั วิธีสอน/กิจกรรม ๑. นําเขาสูบทเรียนดวยการสํารวจและจัดระเบียบความสะอาดทางกาย เส้ือผา กระเปาของ ตนเอง หอ งเรียน สภาพแวดลอ ม และชวยกันจัดระเบียบหองเรยี น (๑๕ นาท)ี ๒. สอบถามบรรยากาศหองเรียนและความคิดเหน็ เกี่ยวกับรูปภาพหรอื CD ทแ่ี สดงภาพความ สะอาดกับภาพความสกปรกของสถานทต่ี างๆ เพื่อเปรยี บเทยี บความสะอาดภายนอก (๒๕ นาท)ี ๓. บรรยายเก่ียวกับการทุจริตคอรรัปชัน ละหลักธรรมที่เก่ียวกับเพ่ือเสริมสรางความเขาใจ (๒๕ นาที) ๔. แบง กลุมอภิปรายและจดั ทาํ รูปภาพปา ยนิเทศเพือ่ แสดงถึงความสําคัญของการตอ ตานการ ทจุ รติ คอรรัปชัน (๕๕ นาที) ๕. นาํ เสนอผลงานกลุม (๑๐ นาท)ี ๖. ซัก - ถาม (๑๐ นาที) ๗. สรุป (๑๐ นาที)

๙ สื่อการสอน ๑. แผนภาพ รูปภาพหรือ CD ที่แสดงความสะอาด-สกปรกของส่ิงแวดลอม และภาพที่แสดง การเบียดเบยี นตอ บุคคลและสงั คม ๒. เอกสาร/แผนภาพแสดงปรกอบ ๓. ใบงานเร่ืองการทจุ รติ คอรรปั ชนั ๔. ใบความรูเร่ือง “แนวคิดเกี่ยวกบั การทจุ รติ คอรรัปชนั ” การประเมินผล ๑. วิธีการวดั ผล : ประเมินจากการเรียนรแู ละพฤตกิ รรมการปฏิบัติกิจกรรมกลุม ๒. เครื่องมอื วัดผล : แบบวดั ความรแู ละแบบประเมนิ พฤตกิ รรมการปฏบิ ัตกิ ิจกรรมกลุม ๓. เกณฑก ารประเมินผล : มผี ลการประเมนิ ผานเกณฑท่ีกาํ หนดไมนอยกวา รอ ยละ ๖๐ เอกสารอา งองิ /แหลงขอ มูล สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน กระทรวงศึกษาธิการ, ตัวช้ีวัดและสาระการเรียนรูแ กนกลาง กลุมสาระการเรียนรสู ุขศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช (๒๕๕๑). กรุงเทพ : โรงพิมพชุมนุมสหกรณ การเกษตรแหง ประเทศไทย จํากัด เน้ือหาวิชา ๑. การปฏิบัติราชการตามอาํ นาจหนาที่ของเจาหนาที่ของรัฐเปนไปในลักษณะที่ขาด หรือมคี วามรบั ผิดชอบไมเพยี งพอ ๒. การปฏิบัติหนาท่ีของเจาหนาท่ีของรัฐไปในทางท่ีทําใหประชาชนขาดความ เชือ่ ถอื ในความมคี ณุ ธรรม ความมจี รยิ ธรรม ๓. การปฏิบัติหนาที่ของเจาหนาท่ีของรัฐเปนไปโดยขาดการคํานึงถึงประโยชน สว นรวมและหลกั ธรรมาภบิ าล ๑) ปจจยั เส่ยี งท่ที ําใหเ กดิ การทจุ รติ ในลกั ษณะทเ่ี รยี กวา “ฉอ ราษฎร” เกดิ จาก (๑) การขาดความสํานึกทางดานคุณธรรม จริยธรรม และความรับผิดชอบการ ทํางานตามมาตรฐานวชิ าชีพของเจาหนา ทข่ี องรฐั (๒) การขาดระบบการควบคุมภายในท่ีดีของหนวยงานภาครัฐ ทําใหเจาหนาที่ ของรฐั สามารถใชชองวา งในการเรยี กรับผลประโยชนจ ากประชาชนผูม ีขอรับบริการ (๓) การสมยอมของประชาชนผูมาขอรับบริการ หรือการขาดความรูความเขาใจ อยางถูกตอง ทําใหประชาชนผูม าขอรับบริการคิดวาการเรยี กรับผลประโยชนดังกลาวเปนเร่ืองที่ ถูกตอง ๒) ปจจยั เสย่ี งทําใหเกิดการทุจรติ ในลกั ษณะที่เรียกวา “บงั หลวง” เกดิ จาก (๑) การขาดจิตสํานึกทางดานคุณธรรม จริยธรรม และความรับผิดขอบในการ ทํางานตามมาตรฐานวิชาชพี ของเจาหนาทข่ี องรัฐ

๑๐ (๒) ความตองการแสวงหาผาลประโยชนของเจาหนาทข่ี องรัฐทร่ี ับผิดชอบตองาน นน้ั ๆ (๓) การขาดระบบตรวจสอบท่ีมีประสิทธิภาพ ทําใหเจาหนาท่ีของรัฐเห็นวาการ กระทําการทุจรติ นั้น มคี วามคมุ คาทจี่ ะเส่ยี ง ความหมายของคาํ สําคญั คําวา “การทุจริต” หมายถึง ความประพฤติชั่ว ถาเปนความประพฤตชิ ่ัว ทางกาย เรยี กวา กายทุจริต ถาเปน ความประพฤตชิ ว่ั ทางใจ เรียกวา มโนทุจริต ถาเปนความประพฤติชว่ั ทางวาจา เรยี กวา วจที จุ รติ (พจนานุกรมฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ หนา ๕๓๔) อาจกลาวไดวา การทุจริต ฉอราษฎรบังหลวง และคอรรัปชัน เปนคําที่มีความหมายเดียวกันกับคําวา “ทจุ รติ ” พฤติกรรมการฉอราษฎรบ ังหลวง คือ การกระทําท้ังหลายของการทุจริตในหนาที่ ราชการ การรีดนาทําเรนประชาชน การกิน สินบน ตลอดจน ความอยุติธรรมอื่นๆ ที่ขาราชการ หรือบุคคลอื่นใด ใชเปนเครื่องมือในการลิดรอน ความเปนธรรม และความถูกตองตามกฎหมาย ตามระเบียบ และตามขนบธรรมเนียมประเพณีของ สังคมไทย สวนใหญราษฎรผูเกย่ี วของในกรณีนน้ั ๆ จะเปนผูรูเหน็ สมยอม และสมคบในการกระทาํ ความหมายของการทจุ ริตตอหนา ที่ การทจุ ริตตอ หนาที่ หมายความวา ปฏบิ ตั ิ หรอื ละเวน การปฏิบตั ิอยางใดในตาํ แหนง หรือหนา ที่ หรือปฏิบัติหรือละเวนการปฏิบัติอยางใดในพฤติการณท่ีอาจทําใหผูอ่ืนเช่อื วามีตําแหนง หรือหนาที่ท้ังที่ ตนมไิ ดม ีตาํ แหนงเชน นั้นจรงิ ผลประโยชนสวนบคุ คล หรือผลประโยชนสวนตวั ประโยชนสวนบุคคล (สวนตัว) หมายถึง การกระทําใดๆ ท่ีมุงประโยชนสวนตนเปนเรื่องที่ เกี่ยวกับผลประโยชนสวนตัวของบุคคลน้ันน่ันเอง ประโยชนสวนตัวอาจหมายถึงสิ่งเกิดขึ้นแลวเปน ประโยชนเฉพาะตัวเอง และพวกพอ งกไ็ ด ผลประโยชนส วนรวม หรือประโยชนส าธารณะ หมายถึง ผลประโยชน หรอื สวัสดิการรวมกันของทุกคนท่ีเกิดขึ้นแลวเปนประโยชนกับสวนรวม เร่อื งท่ีเกย่ี วกับผลประโยชนข องทุกคน หรือสว นรวม

๑๑ บทเรียนท่ี ๒ ชื่อวชิ า ชาวพุทธตัวอยางในการดาํ เนนิ ชีวติ แบบพอเพยี งทไ่ี มนาํ ไปสกู ารทุจรติ ๖๐ นาที ขอบขายรายวิชา เรียนรูเรอ่ื งการดําเนนิ ชีวิตแบบพอเพียงที่ไมนําไปสูการทุจรติ ของชาวพุทธตัวอยางเนน ผูเรียนไดเรียนรูตระหนักถึงคุณคาและความสําคัญของการดําเนินชีวิตที่ประสบความสําเร็จ ผานชาดก และประวตั ิของชาวพทุ ธตวั อยางในปจจุบัน จุดหมาย เพ่ือใหผูเขารับการฝกอบรมมีความรู ความเขาใจ เก่ียวกับการดําเนินชีวิตแบบพอเพียงท่ีไม นาํ ไปสกู ารทจุ ริตของชาวพทุ ธตวั อยาง วตั ถปุ ระสงค เมือ่ จบบทเรยี นน้ีแลว ผูเขา รบั การฝกอบรมสามารถ ๑. รู และเขา ใจเกีย่ วกับการดาํ เนนิ ชวี ติ แบบพอเพยี ง ๒. เกิดแรงบันดาลใจในการดําเนินชีวิตแบบพอเพียงที่ไมนําไปสูการทุจริต โดยมุงประโยชน ตอ สงั คม ๓. ตระหนกั ถงึ คุณคาของการดาํ เนนิ ชวี ิตแบบพอเพียงทไ่ี มนําไปสกู ารทุจริต วธิ สี อน/กิจกรรม ๑. นําเขาสูบทเรียนดวยการแสดงภาพหรือวีดีทัศนชาวพุทธตัวอยางที่มีช่ือเสียงดานการ ดาํ เนินชีวติ พอเพยี งจนประสบความสําเรจ็ เปนทยี่ กยองท้งั ในระดับชาตแิ ละนานาชาติ ๒. แสดงภาพเปรียบเทยี บบคุ คลทด่ี าํ เนนิ ชวี ิตแบบพอเพยี งและแบบไมพ อเพียง ๓. บรรยายชาดกที่เก่ียวกับการดําเนินชีวิตแบบพอเพียง และหลักทิฏฐธัมมิกัตถสังวัตตนิก ธรรม ๔ ๔. ใหผูอบรมแบงกลุมกันคนควาศึกษาบุคคลตัวอยางในทองถิ่นหรือชุมชนของตน และให เหตุผลวา ทาํ ไมบุคคลเหลานน้ั ถึงประสบความสําเรจ็ และมคี วามสุขในการดําเนินชีวติ ๕. นาํ เสนอผลงานกลุม ๖. ใหผูอบรมรวมกนั อภิปรายวา การดําเนินชีวิตของชาวพุทธตัวอยางทีผ่ ูอบรมศึกษาหรือพบ เห็นในปจ จุบนั อะไรบา งทีส่ ามารถนํามาประยกุ ตใชในชวี ติ ประจําวนั ได จากนัน้ ใหบ นั ทึกลงในใบงาน

๑๒ ส่ือการสอน ๑. แผนภาพ รูปภาพหรือ CD หรือวีดีทัศน ที่แสดงถึงการดําเนินชีวิตแบบพอเพียงและไม พอเพยี ง ๒. เอกสาร/แผนภาพของชาวพทุ ธตัวอยาง ๓. ประวัติชาวพุทธตวั อยา งในอดีตและปจจบุ นั ๔. ใบงาน การประเมนิ ผล ๑. การประเมนิ ผลตามสภาพจรงิ - สงั เกตพฤติกรรมของผูเขารับการอบรมในการทํากจิ กรรม - สังเกตทกั ษะกระบวนการทํางานกลุมของผูเขา อบรม ๒. เครื่องมือวัดผล : ใบงาน แบบวัดความรูและแบบประเมินพฤติกรรมการปฏิบัติกิจกรรม กลมุ ๓. เกณฑก ารประเมินผล : มีผลการประเมนิ ผา นเกณฑท กี่ าํ หนดไมนอ ยกวา รอ ยละ ๖๐ เอกสารอางองิ /แหลง ขอ มลู ๑. พระธรรมปฎก (ประยุทธ ปยุตฺโต). (๒๕๔๖). สูการศึกษาแนวพุทธ. (พิมพคร้ังท่ี 2) กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพองคการรบั สง สินคาและพสั ดภุ ณั ฑ (ร.ส.พ). ๒. พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยุตฺโต). (๒๕๔๘). รูหลักกอนแลวศึกษาและสอนใหไดผล กรงุ เทพฯ : บรษิ ัท พิมพส วย จาํ กดั . ๓. __________________. (๒๕๔๙). สุขภาวะองครวมแนวพุทธ ภาวะที่ปลอดทุกขและ เปน สุขในระบบชีวิตแหง ธรรมชาตแิ ละสงั คมยคุ ไอที. กรุงเทพมหานคร : ธรรมสภา. ๔. _________________. (๒๕๔๙). หลักชาวพทุ ธ. กรงุ เทพมหานคร : ธรรมสภา.

๑๓ ชาดกและประวัตชิ าวพทุ ธตวั อยา ง ๑. สวุ รรณหงั สชาดก ความเปน มา พระศาสดาเมอื่ ประทับอยู ณ พระวิหารเชตวนั ทรงปรารภภิกษณุ ีชื่อถุลลนันทา ตรัสเรือ่ งนม้ี คี ําเริม่ ตน วา ยํ ลทธฺ ํ เตน ตฏุ ฐพฺพํ ดงั ตอ ไปนี้ อบุ าสกคนหนึ่งในพระนครสาวตั ถี ปวารณากระเทียมกับภิกษุณีสงฆไว และส่ังกาํ ชับคนเฝา ไรวา หากภิกษุณีทั้งหลายพากันมาจงถวายใหรูปละสองสามกําเถิด ตั้งแตนั้นเปนตนมาพวกภิกษุณีเมื่อ ตอ งการกระเทียมก็จะพากันไปที่บานหรือไรของเขาคราวหน่ึงมีวันมหรสพกระเทียมในเรือนของอุบาสก หมดลงภิกษุณีช่ือวาถุลลนันทาพรอมดวยบริวารพากันไปที่เรือนของอุบาสกเม่ืออุบาสกนิมนตใหไปเอา กระเทียมท่ีไร จึงพากันไปไรขนกระเทียมไปอยางไมรูประมาณ ถูกคนเฝาไรตอวา ตอมาถูกพวกภิกษุณี ดว ยกัน และพวกภกิ ษุท้ังหลายติเตยี น และเมอ่ื ความทราบถึงพระพุทธเจา พระองคก ็ทรงตาํ หนิ แลวทรงนําอดีตนทิ านมาตรสั วา ในอดีต กาล ครั้งพระเจาพรหมทัตเสวยราชสมบัติ ณ พระนครพาราณสี พระโพธิสัตวบังเกิดในสกุลพราหมณ เมอ่ื เจรญิ วัยแลวไดส มรสกบั หญิงสาวคนหนง่ึ ไดม ธี ิดาสามคนชื่อ นันทา นนั ทวดี และสนุ ันทา ตอมาพระ โพธิสัตวไดทําไปเกิดเปนหงสทอง และมีญาณระลึกชาติได หงสทองไดเห็นความลําบากของนาง พราหมณีและพวกธิดามีประการตาง ๆ ก็คิดสงสาร จึงบินไป ณ ท่ีนั้น เกาะที่ทายกระเดื่องพรอมกับ สลัดขนทองใหห น่ึงขนแลว บินหนีไป นางพราหมณีพรอมธิดาก็นําขนทองน้ันไปขายเลี้ยงชีวิต หงสท องก็ มาเปน ระยะ ๆ สลดั ขนใหครงั้ ละหนง่ึ ขนและนางก็ไดน าํ ไปขายเปน ประจาํ ตลอดมา จนมีฐานะม่ังคง่ั ขนึ้ มี ความสุขความสบายตามสมควรอยูมาวันหนึ่งนางไดปรึกษากับลูก ๆ และเห็นวาข้ึนช่ือวาพวกดิรจั ฉานรู จิตใจไดยาก หงสทองอาจจะไมมาสลัดขนในที่นี้อีก จําเปนท่ีจะตองจับหงสทองมาถอนขนใหหมด เมื่อ ลูก ๆ ไมตกลง แตเพราะนางมีความโลภมาก ครั้นวันหนึ่งเม่ือหงสทองมาสลัดขนใหกไ็ ดรวบหงสทองน้ัน ไวพรอมกับถอนขนออกจนหมดแตเพราะหงสทองมิไดปลงใจใหทําใหขนเหลานั้นจึงเปนเหมือนขนนก ยางไปเสียหมด หงสทองเมื่อถูกถอนขนไปจนหมดก็ไมสามารถกางปกบินได นางจึงเอาใสตุมใหญเลี้ยงไว ขนท่ี งอกข้ึนใหมกก็ ลายเปนขาวไปหมด ครัน้ เม่ือขนข้ึนเต็มท่ีแลวหงสตัวน้ันก็จงึ บินหนไี ปพระพุทธเจาทรงนํา อดีตนิทานมาแลว ตรัสวา ดูกรภิกษุท้ังหลาย มิใชแตในบัดน้ีเทาน้ัน ท่ีถุลลนันทามีความปรารถนาใหญ แมในครงั้ กอนก็มคี วามปรารถนาใหญเ หมือนกัน และเพราะอาศัยเหตนุ ี้ พระองคจึงทรงบัญญัติสิกขาบท หา มภิกษุณฉี นั กระเทียม ภิกษุณีใดฉันกระเทยี ม ภิกษณุ ีน้ันตอ งอาบตั ปิ าจิตตยี  คตธิ รรมจากสวุ รรณหังสชาดก บุคคลไดสิ่งใด ควรยินดีสิ่งน้ัน ข้ึนชื่อวาบุคคลผูโลภมาก มิไดเปนที่รักเจริญใจ แมแกมารดา บังเกิดเกลา ไมอาจจะยังผูที่ไมเลื่อมใสใหเล่ือมใส ไมอาจยังผูท่ีเล่ือมใสแลวใหเลื่อมใสยิ่งขึ้น ไมอาจยัง ลาภที่ยังไมเ กดิ ใหบ ังเกิด หรือลาภทีเ่ กดิ แลวกไ็ มอาจกระทาํ ใหยั่งยืนได

๑๔ ๒. พระราชประวัติพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระนามเดิมวา “ พระวรวงศ เธอพระองคเจาภูมิพลอดุลยเดช” ทรงเปนพระราชโอรสในสมเด็จเจาฟามหิดล อดุลยเดช กรมหลวงสงขลานครินทร (ตอมาไดรับการเฉลิมพระนามาภิไธยเปน สมเด็จพระมหิตลาธิเบศรอดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก) และหมอมสังวาล (ตอมาไดรับการเฉลิมพระนามาภิไธย เปนสมเด็จพระศรีนครินทรา บรมราชชนนี) พระบาทสมเด็จพระ เจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงเสด็จพระราชสมภพ เม่ือวันท่ี ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๐ ณ โรงพยาบาล เมานทอ อเบอรน ( MOUNT AUBURN) รฐั เมสสาชูเขตต (MASSACHUSETTS) ประเทศสหรฐั อเมรกิ า เม่ือพระชนมายุได ๕ พรรษา ทรงเขารับการศึกษาที่โรงเรียนมาแตรเดอี กรุงเทพมหานคร ตอจากนั้นทรงเสด็จไปศึกษาตอ ณ ประเทศสวิตเซอรแลนด ใน ช้ันประถมศึกษา ที่โรงเรียนเมียรมองต (MERRIMENT) เมืองโลซานน (LASAGNA) ในป พ.ศ. ๒ ๔๗ ๘ ไดทรงเขาศึกษาตอท่ี CEDE NOUBELLE DE LA SUES ROMANCE CHILLY ซึ่ งเป น โรงเรีย น เอ ก ช น ท่ี รับ นั ก เรีย น น าน าช าติ ใน ระดับอดุ มศึกษาทรงเขา ศกึ ษาในแผนกวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยเมืองโลชานน ตอมาในป พ.ศ. ๒๔๘๑ ไดเสด็จนิวัตกลับประเทศไทยพรอมดวยพระบรมเชษฐาธริ าช พระบรมราชชนนี และสมเดจ็ พระนางเจา พน่ี างเธอ บรรลนุ ิติภาวะ ครัน้ เมื่อวันที่ ๙ มถิ ุนายน พ.ศ. ๒๔๘๙ พระบาทสมเด็จพระเจา อยหู ัวอานันทมหิดล ทรงเสด็จสวรรคตดวยพระแสงปน คณะรัฐมนตรีไดมีมติใหกราบบังคมทูลอัญเชิญ สมเด็จพระเจานองยาเธอเจาฟาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จข้ึนครองราชสมบัติขึ้นเปน พระมหากษตั รยิ องคท่ี ๙ แหงราชวงศจ ักรี ทรงมพี ระนามวา “ พระบาทสมเด็จพระ ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหติ ลาธิเบศ รามาธิบดจี ักรีนฤบดนิ ทร สยามนิ ทราธิ ราช บรมนาถบพิตร ซ่ึงในขณะน้ันมีพระชนมาพุเพียง ๑๙ พรรษา เทานั้น ยังไม คณะรฐั มนตรีจึงไดแตงตั้งคณะผสู ําเร็จราชการแทนพระองคข้นึ ซ่ึงประกอบไปดวย พระเจาบรมวงศเธอ กรมขุนชัยนารทนเรนทร และพระยามานวราชเทวี เพ่ือทําหนาที่บริหารราชการแผนดินจนกวา พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัวภูมิพลอดลุ ยเดช จะทรงบรรลุนิติภาวะ ท้ังยังทรงมีภารกิจในการศกึ ษาตอ อีกอยา งดวย ทรงเสด็จกลับประเทศสวิตเซอรแลนด ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๔๘๙ และเขาศึกษาตอ ใน มหาวิทยาลัยโลซานน ในสาขาวิชารฐั ศาสตรแทนสาขาวิศวกรรมศาสตร เนื่องดวยทรงคํานึงถึงพระราช ภารกจิ ในการปกครองประเทศเปน สาํ คัญ

๑๕ ระหวางท่ีประทับอยูตางประเทศนั้น ไดทรงหมั้นกับหมอมราชวงศสิริกิตต์ิ กิติยากร ธิดาในพระวรวงศ เธอกรมหมื่นจนั ทบุรีสรุ นาถ และหมอมหลวงบัว กติ ิยากร เม่ือวันที่ ๑๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๒ และได จดั พระราชพิธีอภิเษกสมรสข้นึ ในป พ.ศ. ๒๔๙๓ และสถาปนาข้ึนเปน สมเด็จพระนางเจาสริ กิ ิต์ิพระบรม ราชนิ ี ทรงไดเ ขา พธิ ีพระบรมราชาภิเษกในวนั ที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๓ ณ พระท่ี น่งั ไพศาลทักษิณในพระบรมมหาราชวงั ภายหลงั จากพระราชพิธพี ระบรม ราชาภิเษกแลว ไดทรงเสดจ็ พระราชดําเนนิ กลับประเทศสวิตเซอรแ ลนด เพื่อทํา การรักษาพระสขุ ภาพอันเน่ืองมาจากอบุ ตั ิเหตทุ างรถยนต ตามคาํ แนะนําของ แพทยชาวสวิตเซอรแลนด และทรงนิวัตกลับประเทศไทยในป พ.ศ. ๒๔๙๔ พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัวและสมเด็จพระนางเจาพระบรมราชินี มีพระโอรสและพระราชธดิ า รวม ๔ พระองค ไดแก สมเดจ็ พระเจาลกู เธอ เจา ฟา หญิงอุบลรตั นราชกญั ญา สริ ิวัฒนาพรรณวดี ประสตู เิ ม่ือวนั ที่ ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๔ ตอ มาไดทรงลาออกจากฐานนั ดรศกั ด์เิ พื่อสมรสกบั ชาวตางชาติ สมเด็จพระเจาลกู เธอ เจา ฟาวชริ าลงกรณฯ ประสูตเิ มื่อวันที่ ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๕ ตอ มาไดนบั การสถาปนาขึ้นเปน สมเด็จพระบรมโอรสาธิ ราช สยามมกฏุ ราชกมุ าร สมเดจ็ พระเจา ลูกเธอ เจาฟาสริ นิ ธรเทพรัตนราชสดุ า กติ ิวฒั นาดุลโสภาคย ประสูติเม่ือวันท่ี ๒ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๘ ตอ มาไดร ับการสถาปนาขน้ึ เปน สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดา เจา ฟามหาจักรีสิรนิ ธรรัฐสมี าคุรากรปย ชาติ สยามบรมราชกมุ ารี สมเด็จพระเจาลกู เธอ เจา ฟาจฬุ าลงภรณวลัยลักษณ อัครราชกุมารี ประสูตเิ ม่ือวนั ท่ี ๔ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๐๐

๑๖ พระราชประวตั กิ ารศึกษา เม่ือพุทธศักราช ๒๔๗๕ พระวรวงศเธอ พระองคเจาภูมิพลอดุลเดช ทรงเจริญ พระชนมายุ ๕ พรรษา ไดทรงเขารับการศึกษาเบื้องตนที่โรงเรียน มาแตรเดอี ถนนเพลินจิต กรุงเทพฯ ขณะน้ัน ประเทศไทยมีการเปล่ียนแปลงการปกครอง จากสมบรู ณาญาสิทธริ าชย เปนระบอบประชาธปิ ไตย โดยมีพระมหากษตั ริยอยู ใตกฎหมายรัฐธรรมนูญ การเมืองผันผวน ในเดือน กันยายน ๒๔๗๖ หมอม สังวาลย มหิดล ณ อยุธยา จึงทรงนําพระธิดา พระโอรส เสด็จไปประทับ ณ กรงุ โลซานน ประเทศ สวิตเซอรแ ลนด เพื่อทรงรบั การศึกษา พระวรวงศเธอ พระองคเจาภูมิพลอดุลเดช ทรงเขารับการศึกษา ช้ันประถมศึกษา ณ โรงเรียน เมียร มองต ชั้นมธั ยมศึกษา ณ โรงเรียน เอโกล นแู วล เดอ ลา สวิส โรมองต และโรงเรียน ยิมนาส กลาซคี กัง โตนาล ตามลําดบั และทรงไดรบั ประกาศนยี บัตร บาเชอลิเย เอ แลทร จากการศึกษา ดังกลาวทรงรอบ รูหลายภาษา ไดแก อังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมัน และ ละติน ตอจากน้ัน ทรงเขาศึกษาระดับอุดมศึกษา แผนกวิทยาศาสตร และวิศวกรรมศาสตร ที่มหาวทิ ยาลัยโลซานน

๑๗ ครั้นถึงวันท่ี ๒ มีนาคม ๒๔๗๗ พระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว ทรงประกาศสละราชสมบัติ รฐั บาลจึงกราบทูลอัญเชิญ พระวรวงศเธอ พระองคเจา อานันทมหิดล ซ่ึงสบื สายราชสันตติวงศ ลําดบั ท่ี ๑ และมีพระชนมายุเพียง ๙ พรรษา เสด็จเถลงิ ถวัลยราชย เปนพระมหากษัตรยิ องคท่ี ๘ แหงพระบรม ราชจักรีวงศ ซึ่งไดทรงสถาปนา พระวรวงศเธอ พระองคเจาภูมิพลอดุลเดช เปน สมเด็จพระเจานองยา เธอ เจาฟาภูมิพลอดุลยเดช ทรงสถาปนา หมอมสังวาลย มหิดล ณ อยุธยา เปน พระราชชนนีศรี สังวาลย และทรงสถาปนา พระวรวงศเธอ พระองคเจากัลยานิวัฒนาเปน สมเด็จพระเจาพ่ีนางเธอ เจา ฟา กัลยาณวิ ัฒนา สมเด็จพระเจานองยาเธอ เจาฟาภูมิพลอดุลเดช ไดโดยเสด็จพระบรมเชษฐาธิราช สมเด็จพระราชชนนี และสมเด็จพระเจาพี่นางเธอ นิวัติพระนคร เปนครั้งที่ ๒ เม่ือ เดือน พฤศจิกายน ๒๔๘๑ ประทับ ณ พระตําหนัก จิตลดารโหฐาน สวนจิตลดา เปนเวลา ๒ เดือน แลวเสด็จกลับไปทรงศึกษาตอ ณ กรุงโล ซานน ตอมาไดเสด็จนิวัติพระนครอีกครั้งเปนครั้งท่ี ๓ เม่ือ ๕ ธันวาคม ๒๔๘๘ ในครั้งนี้ ปวงชนชาวไทยใน แผนดินที่พระมหากษัตริยมิไดประทับเปนประมุขยาวนานกวา สิบป ตางปลาบปลื้มปติช่ืนชมโสมนัส ท่ี ไดช ่ืนชมพระบารมี สมเดจ็ พระยุวกษัตรยิ  ซ่งึ มีพระชนมพรรษา เพยี ง ๒๐ พรรษา พรอ มดว ยสมเด็จพระ เจานอ งยาเธอ พระชนมพรรษา ๑๘ พรรษา ท้ังสองพระองคเสด็จเสด็จพระราชดําเนินเคียงคูกันไปทรงเยี่ยมราษฎร ณ ท่ีตาง ๆ ในกรุงเทพฯ และ จังหวัดใกลเคียง แตความช่ืนชมโสมนัสนั้น ดํารงอยูมินาน ครั้งถึงวันที่ ๙ มิถุนายน ๒๔๙๘ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวอานันทมหิดล ไดเสด็จสวรรคต ณ พระที่นั่งบรมพิมานใน พระบรมมหาราชวัง พระราชประวัติเสด็จขึน้ ครองราชย ขณะที่พระเจานองยาเธอ เจาฟา ภูมพิ ลอดุลยเดช พระชนมพรรษา ๑๘ พรรษา รัฐบาลไดกราบบังคมทลู อญั เชิญขึ้นครองราชยเ ปน พระมหากษัตรยิ  รัชกาลท่ี ๙ แหงพระบรมราชจกั รีวงศ เม่ือวนั ที่ ๙ มิถนุ ายน นน้ั ทรงเฉลิมพระปรมาภิไธย วา สมเด็จพระเจา อยูหัวภมู ิพลอดุลยเดช และรฐั บาล ไดแ ตงต้ังผสู าํ เร็จราชการ บริหารราชกาลแผนดนิ แทนพระองค เนอ่ื งจากยังทรงพระเยาว และตองทรง ศกึ ษา ตอ ณ ตางประเทศ เมื่อวันที่ ๑๕ สิงหาคม ๒๔๙๘ ไดเสด็จพระราชดําเนิน กลับไปทรงศึกษา ตอ ณ กรุงโลซานน แมพระองคจะทรงโปรดวิชาวิศวกรรมศาสตรแตเพ่ือประโยชนในการปกครองประเทศ ไดทรงเปลี่ยนมาศึกษา วิชาการปกครองแทน เชน วิชากฎหมาย อักษรศาสตร รัฐศาสตร รัฐประศาสน ศาสตร ภมู ศิ าสตร นอกจากน้ี ทรงศกึ ษา และฝกฝนการดนตรดี ว ยพระองคเ องดวย

๑๘ ใน พ.ศ. ๒๔๙๑ ระหวา งทรงศึกษาอยู ณ ประเทศสวติ เซอรแ ลนด น้ัน สมเดจ็ พระเจาอยหู ัวภูมพิ ลอดุลย เดช ไดทรงขบั รถยนตไปทรงรวมงานที่สถานเอกอคั รราชทูตไทย ณ กรงุ ปารีส ไดทรงพบและมีพระราช หฤทัยสนิทเสนหาใน หมอมราชวงศ สิริกิติ์ กิติยากร ธิดาของหมอมเจานักขัตมงคล กิติยากร เอกอคั รราชทูตไทย ประจาํ กรงุ ปารีส ในปเดียวกันนี้ สมเด็จพระเจาอยูหัวทรงประสบอุบัติเหตุทางรถยนตอยางรุนแรง ทรงบาทเจ็บที่พระ พักตรพระเนตรขวา และพระเศียร ทรงเขารับการรักษาที่โรงพยาบาลมอรเซส โปรดฯใหหมอมเจา ราชวงศสิริกิต์ิมาเฝาฯ ถวายการดูแลอยางใกลชิด พระสัมพันธภาพจึงแนนแฟนข้ึน และตอมาไดทรง หมั้น หมอมราชวงศสิริกิต์ิ เมื่อวันท่ี ๑๒ สิงหาคม ๒๔๙๒ โดยไดพระราชทานพระธํามรงควงที่สมเด็จ พระบรมราชนกหมน้ั สมเด็จพระราชชนนี สมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงไดรับการอภิบาลอยางดีย่ิงจากสมเด็จพระราชชนนี จึงมีพระ ปรีชาสามารถปราดเปรื่อง และมีพระจรยิ วัตรเปยมดวยคุณธรรมทุกประการ ซึ่งนอมนําใหพระองคเปน พระมหากษัตริยผูทรงดํารงสิริราชสมบัติเพียบพรอมดวยทศพิศราชธรรม จักรวรรดิวัตรธรรมและราช สังคหวัตถุ ทรงเจริญดวยพระเกียรติคุณบุญญาธิการเจิดจํารัส ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจทั้งปวงเพื่อ ประโยชนสุขของปวงชน เปนที่แซซองสรรเสริญทุกทิศานุทิศในเวลาตอมาตราบจนปจจุบัน พระราชพิธีราชาภิเษกสมรส เมื่อวันที่ ๒๗ กุมภาพันธ ๒๔๙๓ สมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จ พระราชดําเนินกลับประเทศไทย โปรดเกลาใหต้ังการพระราชพิธีถวายพระ เพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวอานันทมหิดล ระหวางวันที่ ๒๘-๓๐ มีนาคม ๒๔๙๓ และเมื่อวันที่ ๒๘ เมษายน ๒๔๙๓ ทรงประกอบพิธี ราชาภิเษกสมรส กับ หมอมราชวงศสิริกิติ์ กิติยากร ที่วังสระปทุม โดย สมเด็จ พระศรีสวรินทิราบรมราชเทวีพระพันวสาอัยยิกาเจา พระราชทานหล่ังนํ้าพระมหาสังขทรงจดทะเบียน สมรส ตามกฎหมายเชนเดยี วกับประชาชน ไดท รงสถาปนาหมอมราชวงศสริ ิกติ ิ์ ข้ึนเปน พระราชนิ ีสิริกติ ิ์ หลังจากน้ัน ไดเสด็จไปประทับพักผอน ณ พระราชวังไกลกังวล หัวหิน และท่ีน่ีเปนแหลงเกิดโครงการ อันเนื่องมาจากพระราชดําริโครงการแรกคือ พระราชทาน “ ถนนสายหวยมงคล” ใหแก “ ลุงรวย” และชาวบานที่มาชวยกันเข็นรถพระทีน่ ่ังขึ้นจากหลมดิน ทั้งน้ีเพราะแม “ หวยมงคล” จะอยูหางอําเภอ หัวหินเพียง ๒๐ กิโลเมตร แตไมมีถนนหนทาง ชาวบานไดรับความเดือดรอนในการดํารงชีวิตมาก ถนน สายหวยมงคล นี้จึงเปนถนนสายสําคัญ ท่ีนําไปสูโครงการในพระราชดําริ เพ่ือบําบัดทุกข บํารุงสุขแก พสกนิกรอีกจํานวนมากกวา ๒,๐๐๐ โครงการในปจจบุ นั พระบรมราชาภเิ ษก

๑๙ วันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๔๙๓ สมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดชไดทรงประกอบพระราชพิธีบรม ราชาภิเษกตามโบราณขัตติยราชประเพณี ณ พระท่ีน่ังไพศาลทักษิณ ในพระมหาราชวัง เฉลิมพระ ปรมาภไิ ธยตามจารึกในพระสุพรรณบัฏวา “ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศร รามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามิ นทราธิราช บรมนาถบพติ ร” และไดพระราชทานพระปฐมบรมราชโองการเปนสัจวาจาวา “ เราจะครองแผนดินโดยธรรม เพ่ือ ประโยชนสขุ ของมหาชนชาวสยาม” ในการน้ี ไดทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯสถาปนาเฉลิมพระเกียรติยศ สมเด็จพระราชินีสิริกิต์ิ พระอัคร มเหสเี ปน สมเดจ็ พระนางเจา สิริกิติ์ พระบรมราชินี วนั ที่ ๕ มิถนุ ายน ๒๔๙๓ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวไดเสด็จพรอมดวย สมเด็จพระนางเจาพระบรม ราชินี ไปยังสวิตเซอรแลนดอีกคร้ัง เพ่ือทรงรักษาพระสุขภาพ และเสด็จพระราชดําเนินนิวัติพระนคร เมื่อ ๒ ธนั วาคม ๒๔๙๔ ประทบั ณ พระตําหนักจิตรลดารโหฐาน และพระท่นี ั่งอมั พรสถาน ทง้ั สองพระองคมีพระราชธดิ า และพระราชโอรส ๔ พระองคด ังนี้ สมเด็จพระเจาลกู เธอ เจา ฟา อุบลรัตนราชกัญญา สิรวิ ฒั นาพรรณวดี ประสตู เิ ม่ือ ๔ เมษายน ๒๔๙๔ ณ โรงพยาบาลมองซวั นี่ โลซานน สมเดจ็ พระเจาลกู ยาเธอ เจา ฟาวชริ าลงกรณฯ ประสตู เิ ม่อื ๒๘ กรกฏคม ๒๔๙๕ ณ พระที่น่งั อมั พร สถาน ตอ มา ทรงไดรบั สถาปนาเปน สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช เจาฟา มหาวชริ าลงกรณฯ สยาม มกุฏราชกมุ าร เมื่อ ๒๘ กรกฏคม ๒๕๑๕ สมเด็จพระเจาลกู ยาเธอ เจา ฟาสริ ินธรเทพรัตนสดุ า กติ ิวัฒนาดลุ โสภาคย ประสูติเมื่อ ๒ เมษายน ๒๔๙๘ ณ พระท่นี ั่งอมั พรสถาน ภายหลังทรงไดรับสถาปนาเปน สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดา เจาฟา มหาจกั รีสิรินธร รฐั สมี าคุณากรปยชาติ สยามบรมราชกุมารี เมอื่ วนั ท่ี ๕ ธันวาคม ๒๕๒๐ สมเด็จพระเจาลูกเธอ เจา ฟา จฬุ าภรณวลัยลักษณ อัครราชกมุ ารี ประสูติเมอ่ื ๔ กรกฎาคม ๒๕๐๐ ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน ทรงพระผนวช

๒๐ เมือ่ วนั ท่ี ๒๒ ตุลาคม ๒๔๙๙ พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหัวไดท รงพระผนวช ณ วัด พระศรีรัตนศาสดาราม ทรงจําพรรษา ณ พระตําหนักปนหยา วัดบวรนิเวศวิหาร ปฏิบัติพระศาสนกิจ เปนเวลา ๑๕ วัน ระหวางนี้ สมเด็จพระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค ตอมาจึงทรงพระ กรณุ าโปรดเกลาฯ สถาปนาเปน สมเด็จพระนางเจาสิริกติ ์ิ พระบรมราชนิ ีนาถ ในรัชกาลนี้ ไดทรงพระกรุณาสถาปนาพระอิสริยยศสมเด็จพระบรมชนกนาถ ข้ึนเปน สมเด็จพระมหิต ลาธิเบศร อดลุ ยเดชวิกรมพระบรมราชชนก ทรงสถาปนา สมเด็จพระราชชนนี เปน สมเดจ็ พระศรนี คริน ทราบรมราชชนนี ทรงสถาปนา สมเด็จพระเจาพี่นางเธอ เจาฟากัลยาณิวัฒนา เปน สมเด็จพระเจาพี่ นางเธอ เจาฟากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครินทร และทรงประกอบพระราชพิธีเฉลิมพระ ปรมาภิไธย สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวอานันทมหิดล ใหม เมื่อวันที่ ๘ มิถุนายน ๒๕๓๙ เพื่อใหสมพระเกียรติตามโบราณขัตติยราชประเพณี ทั้งนี้ดวยพระจริยวัตรอันเปยม ดว ยพระกตัญกู ตเวทติ าธรรม อนั เปนท่ีแซซ องสรรเสรญิ พระปรมาภิไธยใหมท ่ที รงสถาปนาคอื “พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล อดุลยเดชวิมลรามาธิบดี จุฬาลงกรณราชปรียวร นัดดา มหิตลานเรศวรางกูร ไอศูรยสันตติวงศวิสุทธ วรุตมขัตติยศักตอรรคอุดม จักรีบรมราชวงศนิวิฐ ทศพิศราชธรรมอุกฤษฎนิบุณ อดุลยกฤษฏาภินิหารรังสฤษฎ สุสาธิตบูรพาธิการ ไพศาลเกียรติคุณอดุล พิเศษ สรรพเทเวศรานุรักษ ธัญอรรคลักษณวิจิตร โสภาคยสรรพางค มหาชโนตมงคประณตบาทบงกช ยุคล อเนกนกิ รชนสโมสรสมมต ประสทิ ธิวรยศมโหดมบรมราชสมบัติ นพปฎลเศวตฉตั ราดฉิ ตั ร สรรพรัฐ ทศทิศวิชิตไชย สกลมไหศวริยมหาสวามินทร มเหศวรมหินทรมหารามาธิราชวโรดม บรมนาถชาตอิ าชา วไศรย พุทธาทิไตรรัตน สรณารกั ษวิศิษฎศกั ตอัครนเรศรามาธิบดี พระอัฐมรามาธิบดินทร สยามินทราธิ ราชบรมนาถบพิตร” พระราชกรณยี กจิ ต้งั แตพุทธศกั ราช ๒๕๐๒ เปนตน มา พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว พรอมดวย สมเด็จพระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินี ไดเสด็จพระราชดําเนินไปทรงกระฉับ สัมพันธไมตรีกับประเทศตาง ๆ ท้ังในยุโรป อเมริกา ออสเตรเลีย และ เอเชีย และไดเสด็จพระราชดําเนินไปทรงเย่ียมราษฎรในภูมิภาคตางๆ ทุกภาคทรง ประจักษในปญหาของราษฎร ในชนบทที่ดํารงชีวิตดวยความยากจน ลําเค็ญ และดอยโอกาส ไดทรงพระวิริยะอุตสาหะหาทางแกปญหาตลอดมาตราบจน ปจ จบุ ัน อาจกลาวไดวา ทุกหนทุกแหงบนผืนแผนดินไทยท่ีรอยพระบาทไดประทับลง ไดทรงขจัดทุกขยากนํา ความผาสุกและทรงยกฐานะความเปนอยูของราษฎร ใหดีขึ้นดวยพระบุญญาธิการ และพระปรีชา

๒๑ สามารถปราดเปร่ือง พรอมดวยสายพระเนตรอันยาวไกล ทรงอุทิศพระองคเพื่อประโยชนสขุ ของราษฎร และเพื่อความเจริญพัฒนาของประเทศชาติตลอดระยะเวลาโดยมิไดท รงคํานงึ ประโยชนสุขสวนพระองค เลย พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ไดพระราชทานโครงการนานัปการมากกวา ๒,๐๐๐ โครงการ ทั้ง การแพทยสาธารณสุข การเกษตร การชลประทาน การพัฒนาท่ีดิน การศึกษา การพระศาสนา การ สังคมวัฒนธรรม การคมนาคม ตลอดจนการเศรษฐกิจ เพื่อประโยชนสุขของพสกนิกรในชนบท ท้ังยัง ทรงขจัดปญหาทุกขยากของ ประชาชนในชุมชนเมอื ง เชน ทรงแกปญหาการจราจร อุทกภัยและปญหา นํ้าเนาเสีย ในปจจุบนั ไดทรงรเิ ริ่มโครงการการชว ยสงเคราะหและอนุรักษช า งของไทยอีกดวย พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงตรากตรําพระวรกายทรงงานอยางมิทรงเหน็ดเหน่ือย แมในยามทรง พระประชวร ก็มิไดทรงหยุดย้ังพระราชดําริเพื่อขจัดความทุกขผดุงสุขแกพสกนิกร กลางแดดแผดกลา พระเสโทหลั่งชุมพระพักตรและพระวรกาย หยาดตกตองผืนปถพี ประดจุ นํ้าทพิ ยมนต ชโลมแผนดนิ แลง รา ง ใหกลับคืนความอดุ มสมบรู ณ นับแตเสด็จเถลิงถวัลยราชย ตราบจนปจ จุบนั นานกวา ๖๕ ป แลว แมในยามประเทศประสบภาวะเศรษฐกิจ ต้ังแต ป พ.ศ. ๒๕๓๙ เปนตนมา ก็ไดพระราชทานแนวทาง ดํารงชีพแบบ “ เศรษฐกิจพอเพียง” และ “ ทฤษฎีใหม” ใหราษฎรไดพ่ึงตนเอง ใชผืนแผนดินใหเกิด ประโยชนส งู สุด ประกอบอาชพี อยกู นิ ตามอตั ภาพ ซึ่งราษฎรไดยดึ ถือปฏิบตั เิ ปน ผลดีอยูใ นปจ จุบนั พระอัจฉรยิ ภาพ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ไดพระราชทานความรักอันย่ิงใหญแกอาณา ประชาราษฎร พระราชภารกิจอันหนักเพื่อประโยชนสุขของอาณ า ประชาราษฎร ปรากฏเปนท่ีประจักษเทิดทูนพระเกียรติคุณท้ังในหมูชาวไทย และชาวโลก จึงทรงไดรับการสดุดีและการทูลเกลาฯถวายปริญญากิตติมศักด์ิ เปนจํานวนมาก ทกุ สาขาวิชาการ ทัง้ ยงั มีพระอัจฉริยภาพดานดนตรอี ยางสูงสง ทรงพระราชนิพนธเพลงอันไพเราะนับแตพระเยาวจนถึงปจจุบันรวม ๔๗ เพลง ซ่ึงนักดนตรีทั้งไทยและ ตางประเทศนําไปบรรเลงอยางแพรหลาย เปนที่ประจักษในพระอัจฉริยภาพจนสถาบันดนตรีใน ออสเตรเลยี ไดทูลเกลาฯถวายสมาชิกภาพกิตติมศักดแิ์ ดพ ระองค นอกจากน้ันยังทรงเปนนักกีฬาชนะเลิศรางวัลเหรียญทอง ในการแขงขันกีฬาชีเกมสทรงไดรับยกยอง เปน “ อัครศิลปน” ของชาตินอกจากทรงพระปรีชาสามารถดานดนตรีแลว ยังทรงสรางสรรคงานจิต กรรมและวรรณกรรมอันทรงคุณคาไวเปนทรัพยสินทางปญญาของชาติ เชน ทรงพระราชนิพนธแปล เร่ือง ติโตนายอินทรผูปดทองหลังพระ และพระราชนิพนธเร่ือง ชาดก พระมหาชนก พระราชทานคติ ธรรมในการดาํ รงชีวติ ดว ยความวริ ยิ อตุ สาหะ อดทนจนพบความสําเรจ็ แกพ สกนกิ รท้งั ปวง ปวงชนชาวไทยตางมีความจงรักภัคดีเปนที่ยิ่งดังปรากฏวา ในวาระสําคัญ เชน ศุภวาระเถลิงถวัลยราช ครบ ๒๕ ป พระราชพิธีรัชดาภิเษก ๙ มิถุนายน ๒๕๑๔ พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๕

๒๒ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๓๐ พระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก ทรงดํารงสิริราชสมบัติยาวนานกวา พระมหากษัตริยทุกพระองค ๒ กรกฎาคม ๒๕๓๑ มหามงคลสมัยฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ป ๙ มถิ ุนายน ๒๕๓๙ และในโอกาสพระราชพธิ ีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๔๒ น้ี รัฐบาลและประชาชนชาวไทย ไดพรอมใจกันจัดงานเฉลิมพระเกียรติและถวายพระพรชัยมงคล ดวย ความกตญั กู ตเวที สาํ นกึ ในพระมหากรณุ าธคิ ุณลนเกลาลน กระหมอม อยา งสมพระเกียรติทุกประการ พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหวั ไดทรงประกอบพระราชกรณียกจิ ตลอดระยะเวลากวา ๖๐ปทีท่ รงครองราชยเ ปน ประมุขแหง ราชอาณาจกั รไทย โดยสามารถสรุปไดดงั น้ี -มูลนธิ ิชัยพฒั นา -มลู นิธโิ ครงการหลวง -โครงการสวนพระองคส วนจิตรลดา -โครงการหลวงอา งขาง -โครงการปลกู ปาถาวร -โครงการแกม ลงิ -โครงการฝนหลวง -โครงการสารานกุ รมไทยสาํ หรบั เยาวชน -โครงการแกลง ดิน -กังหันชยั พัฒนา -แนวพระราชดําริ ผลิตแกส โซฮอลใ นโครงการ สวนพระองค (พ.ศ.๒๕๒๘) -แนวพระราชดําริ เศรษฐกจิ พอเพยี ง แบบอยางที่ควรประพฤตปิ ฏิบัติ พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู ัว ไดท รงตัง้ พระราชปณธิ านไวว า “จะปกครองแผนดินโดยธรรม เพ่ือประโยชนสขุ แหง มหาชนชาวสยาม” พระราชปณิธานไดท รงแสดงออกอยา งเปน รปู ธรรมผานทาง พระดํารัส เพอ่ื ใหแงค ิดตอสงั คมไทยในวาระตางๆ และผานทาง พระราชจริยาวตั รของพระองคอยา ง สม่ําเสมอและตอเนือ่ ง สมควรอยางยิ่งที่คนไทยทกุ คนจะนาํ มาศกึ ษาเรยี นรู ทําความเขาใจและยึดถือ เปนแนวทางการดํารงชีวิตและการประกอบสมั มาอาชีพเพื่อความเจริญรงุ เรืองของตนเองและครอบครวั รวมทั้งความเจรญิ กาวหนา ของประเทศชาติและสว นรวม ท้งั นส้ี าํ นกั งานคณะกรรมการวฒั นธรรม แหง ชาติ ไดนอ มนํา พระบรมราโชวาท (บางสว น) เกย่ี วกบั เรอื่ งความซ่ือสัตย สจุ รติ มาเปนแนวทาง ในการดาํ เนินชวี ิต “คนท่ีไมม ีความสุจรติ คนทีไ่ มมคี วามมน่ั คง ชอบแตมักงาย ไมมีวนั ทีจ่ ะสรา งสรรค ประโยชนสว นรวมท่สี ําคัญอนั ใดได ผทู ่มี ีความสุจริตและความมงุ มนั่ เทานัน้ จึงจะทํางานสาํ คัญยิ่งใหญ ทเี่ ปน คณุ ประโยชนแ ทจ รงิ ไดสําเร็จ” พระบรมราโชวาท ในพธิ พี ระราชทานปริญญาบัตร ของ จุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลัย ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๒๒

๒๓ ทรงพระเจริญย่ิงยืนนาน ทิฏฐธมั มกิ ตั ถสงั วตั ตนิกธรรม 4 (ธรรมทเี่ ปน ไปเพอ่ื ประโยชนใ นปจ จุบัน, หลักธรรมอนั อาํ นวยประโยชน สุขขนั้ ตน - virtues conducive to benefits in the present; virtues leading to temporal welfare) ๑. อฏุ ฐานสัมปทา (ถงึ พรอมดว ยความหมั่น คือ ขยันหม่ันเพียรในการปฏิบตั ิหนา ที่การงาน ประกอบอาชีพอนั สจุ ริต มีความชาํ นาญ รูจักใชปญ ญาสอดสอ ง ตรวจตรา หาอุบายวิธี สามารถจดั ดาํ เนนิ การใหไดผ ลดี - to be endowed with energy and industry; achievement of diligence) ๒. อารักขสัมปทา (ถงึ พรอมดว ยการรักษา คือรูจกั คมุ ครองเก็บรกั ษาโภคทรัพยและผลงานอันตน ไดท ําไวดวยความขยันหมั่นเพียร โดยชอบธรรม ดว ยกําลังงานของตน ไมใ หเ ปน อนั ตรายหรอื เส่ือมเสยี - to be endowed with watchfulness; achievement of protection) ๓. กัลยาณมติ ตตา (คบคนดเี ปนมติ ร คือ รูจักกาํ หนดบคุ คลในถ่นิ ทอี่ าศัย เลือกเสวนาสาํ เหนยี ก ศกึ ษาเย่ียงอยางทา นผูท รงคุณมศี รัทธา ศีล จาคะ ปญ ญา - good company; association with good people) ๔. สมชีวิตา (มีความเปนอยูเ หมาะสม คือ รูจกั กาํ หนดรายไดและรายจา ยเล้ียงชีวติ แตพอดี มใิ ห ฝด เคอื งหรือฟูมฟาย ใหร ายไดเ หนือรายจาย มีประหยัดเก็บไว - balanced livelihood; living economically) ธรรมหมวดน้ี เรยี กสั้นๆ วา ทฏิ ฐธัมมิกตั ถะ หรือเรยี กติดปากอยา งไทยๆ วา ทิฏฐธมั มกิ ตั ถ ประโยชน (อัตถะ แปลวา ประโยชน จึงมปี ระโยชนซา้ํ ซอนกันสองคํา)

๒๔ วัน..........เดอื น............................พ.ศ................. ชอ่ื -สกุล..................................................................................................................... ใบงานท่ี ๑ : ชาวพุทธตัวอยา งทีข่ าพเจารูจ ัก ใหผ ูเขารับการอบรมระบุชาวพทุ ธตัวอยา งในทองถิน่ หรือชุมชนของตนวา มีใครบา งทด่ี ําเนินชีวิต แบบพอเพียงไมทจุ รติ ลกั ษณะการดําเนินชีวิตของบุคคลดังกลา วเปนอยา งไร .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................

๒๕ .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. วนั ..........เดือน............................พ.ศ................. ชือ่ -สกลุ ..................................................................................................................... ใบงานท่ี ๒ : การดาํ เนินชวี ิตทข่ี าพเจาประทบั ใจ ใหผ เู ขา รบั การอบรมบนั ทกึ วา อะไรบา งทีใ่ นอนาคตสามารถนพมาใชเปน แบบอยา งในการดําเนิน ชีวิตทไี่ มทจุ รติ และมคี วามสุขได .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................

๒๖ .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................

๒๕ ชื่อวิชา อาชพี สจุ รติ กับการเปนพลเมอื งดี บทเรยี นที่ ๓ ๖๐ นาที ขอบขายรายวิชา เรียนรูความหมาย องคประกอบ มูลเหตุ และโทษของอทินนาทานที่มีตอชีวิตตนเองและเปน สาเหตุแหงความทุจริตคอรัปชั่นท่ีนําไปสูความขัดแยงทางสังคม ตลอดถึงศึกษาหลักความเปนพลเมืองดี ตามแนวทางพระพุทธศาสนา โดยการดํารงตนถูกตองเหมาะสมแกฐานะซึ่งเปนเหตุแหงความเจริญทั้ง ตอ ตนเองและสงั คม จุดหมาย เพ่ือใหผ ูเขา รบั การอบรมเขาใจถึงโทษของอทินนาทานทมี่ ตี อตนเองและสังคม เกิดเจตคตทิ ี่ดตี อ การปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ความเปน พลเมืองดตี ามแนวทางพระพุทธศาสนา วัตถปุ ระสงค ๑. อธบิ ายความหมาย องคป ระกอบ มูลเหตแุ ละโทษของอทินนาทานทม่ี ีตอ ชีวิตและสงั คมได ๒. อธิบายความเปน พลเมืองดตี ามแนวทางพระพทุ ธศาสนาได ๓. เกิดเจตคตทิ ่ีดีในการเวนจากอทนิ นาทานและตอ การปฏิบตั ิตนตามหลักความเปน พลเมืองดี ตามแนวทางพระพุทธศาสนา วธิ ีสอน/กิจกรรม ๑. นําเขาสูบทเรียนโดยใชส่ือมัลติมีเดีย หนังสือพิมพ หรือส่ือการเรียนรูอื่นๆท่ีสอดคลองกับ เนือ้ หาอทินนาทานและความเปน พลเมืองดี ๒. บรรยายอธบิ ายเนือ้ หาประกอบสือ่ ถามตอบเพอื่ ทดสอบความเขาใจเปน ระยะ ๓. แบง กลุมสนทนาโดยยกสถานการณเ หตุการณป ญ หาสังคมที่เกิดจากอทนิ นาทานท่ีเปน ท่ีรับ รูอยใู นปจจุบนั และการแกป ญหาอทนิ นาทานดว ยการประพฤตติ นเปน พลเมืองดีให เหมาะสมกับวยั และโอกาส ๔. ผูเขา อบรมรวมสรปุ บทเรยี นการเรียนรูโ ดยการทาํ ปา ยนิเทศแสดงโทษของอทินนาทานและ แนวทางการประพฤตติ นเปน พลเมืองดีที่เหมาะสมกับวัยและโอกาสของแตละคน ส่ือการสอน ๑. ใบความรูเรอ่ื ง “อทินนาทาน” ๒. ใบความรูเรอ่ื ง “พลเมืองดวี ถิ ีพุทธ” ๓. Power point ประกอบการบรรยาย อทนิ นาทาน และพลเมอื งดีวถิ ีพทุ ธ ๔. ส่ือมลั ติมเี ดีย หนังสือพิมพ หรือส่อื การเรยี นรอู ่ืนๆท่สี อดคลองกับเนื้อหาอทินนาทานและ ความเปน พลเมืองดี

๒๖ การประเมนิ ผล ๑. ประเมนิ ผลการเรียนรูผานการทําแบบทดสอบการเรียนรูเกี่ยวกบั อทินนาทานและความ เปนพลเมืองดีตามแนวทางพระพุทธศาสนาเปรียบเทียบกอ น-หลังการอบรม ๒. ประเมนิ ผลเจตคตโิ ดยการสอบถามสมั ภาษณแ ละการแสดงทัศนคตผิ า นการทาํ กิจกรรม ปายนิเทศแสดงโทษของอทนิ นาทานและแนวทางการประพฤติตนเปน พลเมืองดีท่ี เหมาะสมกบั วัยและโอกาสของแตล ะคน เอกสารอา งอิง/แหลง ขอ มูล ๑. หนังสือเรยี นวิชาพระพทุ ธศาสนา ระดบั ประถมศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร ๒. สิงคาลกสตู ร ใน พระไตรปฎ ก พระสุตตันตปฎก ทฆี นกิ าย ปาฏกิ วรรค ๓. ส่ือสารสนเทศทเี่ ก่ยี วของจากเว็บไซต และอน่ื ๆ เน้ือหาวิชา ๑. ความหมาย อาชีพสุจริตตรงกับหลักธรรม “สัมมาอาชีวะ” มาจากคําวา “สัมมา” หมายถึง โดยชอบ ดี ถูกตอง ถูกถวน สมบูรณ จริง แท กับ คําวา “อาชีวะ” หมายถึง อาชีพ การเล้ียงชีพ ความเพียร พยายามในการแสวงหาปจจัยยังชีพ หมายถึง การเวนจากมิจฉาชีพทุกชนิด ประกอบแตก ารงานที่สจุ ริต ไมผ ดิ กฎหมาย ไมผ ดิ ศีลธรรม ไมก อ ใหเ กิดความเดอื ดรอ นท้งั แกต นเองและบคุ คลอืน่ ๒. หลักการของอาชพี สจุ รติ อาชีพสุจริตทางกาย พระพุทธศาสนาสอนใหงดเวนการเลี้ยงชีพในทางที่ไมสมควร เรียกวา มจิ ฉาวณิชชา คอื การเลีย้ งชีพในทางที่ผดิ เพราะเปนอาชีพท่ีสงเสริมการเบียดเบียนและการทําลายชีวิต หลกั การของสัมมาอาชวี ะจะตองเวน จากการประกอบอาชพี ๕ ประการ คือ ๑) สตั ถวณิชชา การคาขาย อาวุธท่ีเปนเคร่ืองประหาร เชน หอกดาบ ปน ระเบิด ๒) สัตตวณิชชา การคาขายมนุษย ไดแก การคา ขายเด็ก การใชแรงงานเด็กและสตรีอยางทารุณ ๓) มังสวณิชชา การคาขายสัตวม ีชีวติ ๔) มัชชวณิชชา การคา ขายสิ่งมึนเมา ๕) วิสวณิชชา การคาขายยาพิษ ซึ่งถือเปนอาชีพท่ีมีโทษตอตนเองและสังคม อาชีพเหลาน้ีสงเสริมใหคนทําผิดจริยธรรมที่ดีงามของสังคม และสงผลกระทบเชิงลบตอสังคมเปนวง กวาง การประกอบอาชีพสุจริตทางกายจึงตองเวนจากการประกอบอาชีพท่ีสงเสริมหรือสนับสนุนให กระทําผิดศีลธรรมดังกลาว นอกจากน้ี การประกอบอาชีพสุจริตทางกายยังรวมถึงการเวนจากการการ ลักขโมย การทุจริต การคดโกง เพราะเปนการเบียดเบียนผูอ่ืนใหไดรับความเดือดรอน และทําใหสังคม เกดิ ความไมสงบสุข อาชีพสุจริตทางวาจา คือ ๑) การไมโกหกหลอกลวงเล้ียงชีพ โดยดําเนินชีวิตอยางมีสัจจะ รกั ษาความสัตย ๒) การไมพูดสอเสียดเล้ียงชีพ ไมยุยงใหคนแตกแยกหรือเขาใจผิดกันเพื่อผลประโยชน

๒๗ ของตนเอง ๓) การไมพูดคําหยาบเล้ียงชีพ ๔) การไมพูดเพอเจอเลี้ยงชีพ เวนจากการดําเนินชีวิตดวย อาศัยวาจาที่ไรสาระ ไรแกนสาร ไมเปนธรรมและไมประกอบดวยประโยชน เพราะคําพูดท่ีเพอเจอนั้น ทําใหผูฟงหลงผิด เขาใจผิดได ๕) การไมประจบเลี้ยงชีพ ไมประจบสอพอผูอื่นเพ่ือผลประโยชนของ ตนเอง ๖) การไมบังคับขูเข็ญเล้ียงชีพ วาจาน้นั ยอมไมเปนไปเพื่อการขมขูหรือบังคบั ขู เข็ญเพื่อแสวงหา ผลประโยชนจากบุคคลอน่ื ดวยความไมช อบธรรม อาชีพสุจริตทางใจ เปนแนวทางที่นําไปสูความสุขสงบภายใน โดยถอื หลกั การ คือ ๑) ไมอยาก ไดทรัพยคนอ่ืน ควบคุมความโลภไวได ๒) ไมคิดเบียดเบียนคนอื่นเล้ียงชีพ ควบคุมสภาพจิตใจตอความ พยาบาทปองรายผูอื่นเพ่ือหวังเอาแตประโยชนสวนตน ใหมีจิตเมตตา คิดเอื้อเฟอประโยชนแกผูอื่น ๓) ไมเ อารัดเอาเปรียบคนอ่ืนเลี้ยงชพี เวน จากการคดิ หาโอกาสฉกฉวยผลประโยชนจากผูอนื่ การประกอบอาชีพสุจริตทางใจมีความสําคัญท่ีสุด เพราะเปนตนเหตุใหการดําเนินชีวิตอื่นๆ ถกู ตอ งชอบธรรม ๓. เปาหมาย ๓.๑ เปาหมายสวนตวั (อตั ตประโยชน) พระพุทธศาสนาสอนใหด ําเนนิ ชวี ิตเพื่อบรรลปุ ระโยชน คอื ความสมบรู ณข องการดาํ เนินชวี ิต ๓ ดา น คอื ๑) ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน แปลวา “ธรรมท่ีเปนไปเพื่อใหไดมาซึ่งประโยชนในปจจุบัน” เกิด จากการประกอบอาชีพสุจริตถูกตองท้ังทางกฎหมายและศีลธรรม ผลประโยชนท่ีไดจ ากการประกอบกิจ น้ัน เปนผลท่ีไดทันตาเห็น อาจเปนเงิน ส่ิงของ ช่ือเสียง เกียรติยศ การยกยองสรรเสริญ หรือ ผลประโยชนอ าจเปน วัตถุหรือผลตอบแทนทางดานจิตใจก็ได อาจเปนสิ่งทบ่ี ุคคลทั่ว ๆ ไปปรารถนา ๒) สัมปรายิกัตถประโยชน แปลวา ประโยชนเบ้ืองหนา หรือ ประโยชนในดานคุณคาของชีวิต ประโยชน สาํ หรับชีวิตดานในเปนหลักประกนั ชีวิตในอนาคตและภพหนา คือหาเลี้ยงชวี ติ ไดดวยความสุจริตธรรม มี ความกาวหนาเติบใหญข้ึนดวยคุณธรรมของสัมมาชีพจนสามารถสรางหลักประกันที่ม่ันคงใหกับชีวิตใน อนาคตได ๓) ปรมตั ถประโยชน แปลวา ประโยชนสูงสุด เปน สาระทแ่ี ทจรงิ ของชีวิต มจี ติ ใจท่ีปราศจาก การเบียดเบียนอยางแทจริง จิตใจเปนอิสระไมถูกครอบงําดวยโลภะ โทสะโมหะ อันเน่ืองดวยการ ประกอบอาชพี ๓.๒ เปาหมายเพ่ือผูอ ่นื (ปรัตถประโยชน) พระพุทธศาสนานอกจากจะสอนใหทําประโยชนแกตนเองดวยการหาเล้ียงชีพท่ีถูกตองชอบ ธรรมจนสามารถสรางฐานะความเปนอยูอยางไมลําบากเดือดรอนแลว ยังมีเปาหมายการทําประโยชน ใหแ กผูอ่ืน ดวยการสอนใหแบง ปน เกอ้ื กลู และทําประโยชนใหกับผอู ่ืน เปนแบบอยางในการหาเลีย้ งชีพท่ี ดีแกผ ูอ่นื ทงั้ ทางดานวัตถแุ ละจิตใจอีกดว ย ซง่ึ เปน การทําประโยชนใหเ กิดกับบุคคลอื่น ๓.๓ เปาหมายเพ่ือสวนรวม (อุภยัตถประโยชน) พระพุทธศาสนาสอนใหทําประโยชนแก สวนรวม เชน การบําเพ็ญคุณประโยชนแกสังคม การแบงปนวิชาความรูเปนวิทยาทาน การรักษา ทรพั ยส นิ สมบัติสาธารณะ การชวยตรวจสอบดูแล ซอมแซม รวมไปถึงแนะนําแนวทางหรอื วิธีการในการ

๒๘ หาเลี้ยงชีวิตที่ถูกตองดีงาม เปนแรงบันดาลใจใหผูอ่ืนรูจักคุณคาของชีวิตและดําเนินชีวิตตามครรลอง ครองธรรม ไมใ หเ ปน การหาเล้ียงชีพอันจะกระทบกระเทือนเสยี หายแกป ระโยชนส ขุ ของสวนรวม ตัวอยางผูประกอบอาชพี สุจริตในธรรมบท นทิ านสอนใจ เทพารกั ษก บั คนตัดไม ชาวปาผูหน่ึง ขณะเขาไปตัดตนไมซึ่งข้ึนอยูริมแมน้ําเกิดทําขวานหลุดมือตกจมหายลงไปในน้ํา เนื่องจากเขาวายนํ้าไมเปนและนึกเสียดายขวานคูชีวิตเลยน่ังลงรอ งไห เทพารักษมีความเมตตาสงสารได ปรากฏกายขึ้นกลาวปลอบโยน และลงไปงมขวานมาคืนให แตคิดอยากจะลองใจชายผูนี้ คร้ังแรกจึงนํา ขวางทองขน้ึ มาจากแมนํา้ แลว ถามวา “ขวานดานนีใ้ ชของเจา หรือไม” “ไมใชหรอกขอรับ ขวานของขาพเจา เปนขวานเหล็กธรรมดา” เทพารักษนึกพอใจแตยังคิดอยากจะทดสอบอีกครง้ั แสรง ดําลงไปคนหาในแมน้ําแลวโผลข้ึนมา พรอมกับขวานเงนิ ในมอื “ขวานดา นนี้ใชของเจา หรอื ไม” “ไมใ ชห รอกทาน ขวานของขาพเจาเปน ขวานเหล็กธรรมดา” เมื่อ เทพารักษนําขวานเหล็กมาคืนใหกับ ชาวตัดฝน ทานไดยกขวานเงินและขวานทองใหดวย เพ่ือเปนรางวัลในความซ่ือสัตยครั้น เพื่อนของชายตัดฟนทราบเรื่อง จึงทําทีออกไปตัดฟนแลวน่ังรองไห คร่ําครวญ หลังจากแกลงทําขวานหลนในแมน้ํา เมื่อเทพารักษปรากฏตัวข้ึนปลอบโยน และลองใจโดยงมขวานทองมาสงให ชายผูน้ันเกิดความ โลภรีบบอกวาเปนขวานของตนเทพารักษเห็นวาชายผูนี้ กลาวเท็จจึงแสดงฤทธิ์หายตัวไปทันที ชายผูไร ความซ่อื สัตยนอกจากไมไดขวานเงินและขวานทองเปนรางวัล แมแตขวานเหล็กของตนก็จมอยใู นแมนา้ํ นัน้ เอง นิทานเรอื่ งนี้สอนใหร วู า “ผูมคี วามซอ่ื สตั ยสุจรติ ยอ มไดร บั ผลดตี อบแทน ผูท ุจริตยอ มไดรับผลรายตอบสนอง” ใบงานความรเู รอื่ ง อาชพี สุจรติ เพ่อื ชีวิตทดี่ งี าม ๑. ความหมาย อาชีพสุจริตตรงกับหลักธรรม “สัมมาอาชีวะ” มาจากคําวา “สัมมา” หมายถึง โดยชอบ ดี ถูกตอง ถูกถวน สมบูรณ จริง แท กับ คําวา “อาชีวะ” หมายถึง อาชีพ การเลี้ยงชีพ ความเพียร พยายามในการแสวงหาปจจยั ยงั ชพี หมายถึง การเวนจากมิจฉาชีพทกุ ชนิด ประกอบแตก ารงานท่ีสุจริต ไมผ ิดกฎหมาย ไมผิดศีลธรรม ไมก อใหเ กดิ ความเดอื ดรอนท้งั แกตนเองและบคุ คลอนื่ ๒. หลักการของอาชีพสุจรติ อาชีพสุจริตทางกาย พระพุทธศาสนาสอนใหงดเวนการเลี้ยงชีพในทางท่ีไมสมควร เรียกวา มิจฉาวณิชชา คือการเล้ยี งชีพในทางท่ีผิด เพราะเปนอาชีพท่ีสงเสริมการเบียดเบียนและการทําลายชีวิต

๒๙ หลักการของสัมมาอาชวี ะจะตองเวน จากการประกอบอาชพี ๕ ประการ คือ ๑) สตั ถวณิชชา การคาขาย อาวุธท่ีเปนเคร่ืองประหาร เชน หอกดาบ ปน ระเบิด ๒) สัตตวณิชชา การคาขายมนุษย ไดแก การคา ขายเด็ก การใชแรงงานเด็กและสตรีอยางทารุณ ๓) มังสวณิชชา การคาขายสัตวม ีชีวิต ๔) มัชชวณิชชา การคา ขายส่ิงมึนเมา ๕) วิสวณิชชา การคาขายยาพิษ ซึ่งถือเปนอาชีพท่ีมีโทษตอตนเองและสังคม อาชีพเหลาน้ีสงเสริมใหคนทําผิดจริยธรรมท่ีดีงามของสังคม และสงผลกระทบเชิงลบตอสังคมเปนวง กวาง การประกอบอาชีพสุจริตทางกายจึงตองเวนจากการประกอบอาชีพท่ีสงเสริมหรือสนับสนุนให กระทําผิดศีลธรรมดังกลาว นอกจากน้ี การประกอบอาชีพสุจริตทางกายยังรวมถึงการเวนจากการการ ลักขโมย การทุจริต การคดโกง เพราะเปนการเบียดเบียนผูอื่นใหไดรับความเดือดรอน และทําใหสังคม เกิดความไมสงบสขุ อาชีพสุจริตทางวาจา คือ ๑) การไมโกหกหลอกลวงเล้ียงชีพ โดยดําเนินชีวิตอยางมีสัจจะ รกั ษาความสัตย ๒) การไมพูดสอเสียดเล้ียงชีพ ไมยุยงใหคนแตกแยกหรือเขาใจผิดกันเพ่ือผลประโยชน ของตนเอง ๓) การไมพูดคําหยาบเล้ียงชีพ ๔) การไมพูดเพอเจอเล้ียงชีพ เวนจากการดําเนินชีวิตดวย อาศัยวาจาที่ไรสาระ ไรแกนสาร ไมเปนธรรมและไมประกอบดวยประโยชน เพราะคําพูดที่เพอเจอนั้น ทําใหผูฟงหลงผิด เขาใจผิดได ๕) การไมประจบเล้ียงชีพ ไมประจบสอพอผูอ่ืนเพ่ือผลประโยชนของ ตนเอง ๖) การไมบังคับขูเข็ญเล้ยี งชีพ วาจานัน้ ยอมไมเปนไปเพ่ือการขมขูหรือบังคบั ขู เข็ญเพื่อแสวงหา ผลประโยชนจากบุคคลอ่นื ดว ยความไมช อบธรรม อาชีพสุจริตทางใจ เปนแนวทางที่นาํ ไปสูความสุขสงบภายใน โดยถือหลกั การ คือ ๑) ไมอยาก ไดทรัพยคนอ่ืน ควบคุมความโลภไวได ๒) ไมคิดเบียดเบียนคนอื่นเล้ียงชีพ ควบคุมสภาพจิตใจตอความ พยาบาทปองรายผูอื่นเพื่อหวังเอาแตประโยชนสวนตน ใหมีจิตเมตตา คิดเอ้ือเฟอประโยชนแกผูอ่ืน ๓) ไมเ อารดั เอาเปรียบคนอ่นื เล้ียงชีพ เวน จากการคิดหาโอกาสฉกฉวยผลประโยชนจ ากผูอ่ืน การประกอบอาชีพสุจริตทางใจมีความสําคัญท่ีสุด เพราะเปนตนเหตุใหการดําเนินชีวิตอื่นๆ ถูกตองชอบธรรม ๓. เปาหมาย ๓.๑ เปา หมายสว นตวั (อตั ตประโยชน) พระพุทธศาสนาสอนใหดําเนินชีวิตเพอ่ื บรรลุประโยชน คอื ความสมบรู ณของการดําเนินชีวิต ๓ ดาน คือ ๑) ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน แปลวา “ธรรมที่เปนไปเพ่ือใหไดมาซ่ึงประโยชนในปจจุบัน” เกิด จากการประกอบอาชีพสุจริตถูกตองท้ังทางกฎหมายและศีลธรรม ผลประโยชนท่ีไดจากการประกอบกิจ นั้น เปนผลที่ไดทันตาเห็น อาจเปนเงิน ส่ิงของ ช่ือเสียง เกียรติยศ การยกยองสรรเสริญ หรือ ผลประโยชนอาจเปน วตั ถุหรือผลตอบแทนทางดา นจิตใจก็ได อาจเปนสิ่งทบี่ ุคคลทั่ว ๆ ไปปรารถนา ๒) สัมปรายิกัตถประโยชน แปลวา ประโยชนเบื้องหนา หรือ ประโยชนในดานคุณคาของชีวิต ประโยชน สาํ หรับชวี ิตดานในเปน หลักประกันชีวติ ในอนาคตและภพหนา คือหาเล้ียงชีวิตไดดวยความสุจรติ ธรรม มี ความกาวหนาเติบใหญขึ้นดวยคุณธรรมของสัมมาชีพจนสามารถสรางหลักประกันท่ีม่ันคงใหกับชีวิตใน

๓๐ อนาคตได ๓) ปรมัตถประโยชน แปลวา ประโยชนสูงสดุ เปน สาระท่แี ทจรงิ ของชวี ิต มจี ติ ใจทป่ี ราศจาก การเบียดเบียนอยางแทจริง จิตใจเปนอิสระไมถูกครอบงําดวยโลภะ โทสะโมหะ อันเน่ืองดวยการ ประกอบอาชพี ๓.๒ เปา หมายเพ่ือผูอน่ื (ปรัตถประโยชน) พระพุทธศาสนานอกจากจะสอนใหทําประโยชนแกตนเองดวยการหาเล้ียงชีพท่ีถูกตองชอบ ธรรมจนสามารถสรางฐานะความเปนอยูอยางไมลําบากเดือดรอนแลว ยังมีเปาหมายการทําประโยชน ใหแ กผูอื่น ดวยการสอนใหแบงปน เก้อื กูลและทําประโยชนใ หกบั ผอู ืน่ เปนแบบอยา งในการหาเลย้ี งชพี ที่ ดีแกผอู ่ืนทั้งทางดานวัตถแุ ละจติ ใจอกี ดว ย ซึง่ เปน การทาํ ประโยชนใ หเ กิดกับบุคคลอ่ืน ๒.๓.๓ เปาหมายเพื่อสวนรวม (อุภยัตถประโยชน) พระพุทธศาสนาสอนใหทําประโยชนแก สวนรวม เชน การบําเพ็ญคุณประโยชนแกสังคม การแบงปนวิชาความรูเปนวิทยาทาน การรักษา ทรพั ยส นิ สมบัติสาธารณะ การชวยตรวจสอบดูแล ซอมแซม รวมไปถึงแนะนาํ แนวทางหรือวธิ ีการในการ หาเลี้ยงชีวิตท่ีถูกตองดีงาม เปนแรงบันดาลใจใหผูอ่ืนรูจักคุณคาของชีวิตและดําเนินชีวิตตามครรลอง ครองธรรม ไมใหเ ปนการหาเลี้ยงชพี อนั จะกระทบกระเทอื นเสียหายแกประโยชนส ขุ ของสวนรวม พระบรมราโชวาทเก่ยี วกับการประกอบอาชพี สจุ ริต พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของ มหาวิทยาลัยเชียงใหม 27 มกราคม 2523 “... การงานในชวี ิตนนั้ เปน ส่งิ สําคัญอยางยง่ิ เพราะหมายถึงการ ปฏิบัติตวั ปฏิบตั ภิ าระหนาท่ีทุก ๆ อยา ง เพ่ือสรางความสําเร็จ ใหแ กต นเองโดยรอบดาน ท้ังดา นหลักฐานอาชีพ ดานเกียรตยิ ศ ชอื่ เสียง ดา นสังคม และดานการรับใชชาติบา นเมือง ทา น ทงั้ หลายจะอาศยั วิชาความรเู ทาที่เรียนมาตามหลกั สูตรแตอ ยาง เดียวไมพอ จักตองเรียนรูใหกวางขวาง ฝกหดั ใหจ ดั เจนย่ิง ๆ ขึ้น ดว ย. และนอกจากวชิ าการ ยงั จะตอ งอาศัยคุณสมบตั ิอืน่ ๆ เปน ปจจัย เคร่ืองประกอบ สนับสนุนสงเสรมิ อกี หลายอยาง. ทส่ี ําคัญไดแ ก ความขวนขวายตง้ั ใจอันแนวแนและม่ันคงที่จะ ทาํ งาน ความสจุ รติ และบริสุทธิ์ใจในการปฏบิ ัติงาน ความหมัน่ ขยนั และความสมํ่าเสมอ อดทน ความมีสตคิ วบคุมความคดิ และ การกระทํา ใหเปนไปโดยถูกตองเท่ียงตรง ปราศจากอคติ ความ เฉลยี วฉลาดในการพิจารณากรณีทั้งปวงดวยเหตุผล ดวยความ สขุ ุมรอบคอบ. ขอ สาํ คัญ ควรจะไดท ราบตระหนกั ดว ยวา

๓๑ คุณสมบัตติ า ง ๆ ดงั กลาว รวมทั้งวชิ าความรู ตางเปนปจจยั ท่ี ประกอบกันและสนับสนุนกันและกนั อยตู ลอดเวลา. จึงเปนส่งิ ที่ ทา นจะตอ งฝกฝนอบรมใหเกิดขนึ้ ใหงอกงามขน้ึ พรอม ๆ กนั และนํามาปฏิบตั ิใหเก้ือกลู สง เสริมกันใหครบถวน ไมใหสวนใด สว นหน่ึงบกพรองยอหยอนจงึ จะอํานวยผลทีส่ มบูรณไ ด. …” คาํ กลอนสอนใจ มังสา เบิกทรพั ยวนั ละบาทซอ้ื นายหน่ึงเลยี้ งพยคั ฆา ไปอวน สองสามสน่ี ายมา กาํ กบั กันแฮ บงั ทรัพยส ส่ี วนถวน บาทสนิ้ เสือตาย๚ะ๛ คนโกงกินหน่ึงคน ผลงานของก็ยอมไมสมบูรณ และย่ิงมีคนโกงกินมากกิจการนั้นยอมไมสําเร็จ ตรงกับสํานวนคดในขอ งอในกระดูกคือวา หนูรคู วามหมายและสาํ นวนแลว

๓๐ ชอื่ วชิ า ธรรมพทิ กั ษโลก บทเรียนท่ี ๔ ๖๐ นาที ขอบขายวชิ า ความหมายของธรรมพิทักษโลก ในหัวขอหิริโอตตัปปะ ในฐานะเปนธรรมะคุมครองรักษาโลก และปองกันการทุจริตคอรรัปชันจากภายในสูภายนอก วิธีปฏิบัติตนใหมีหิริและโอตตัปปะ ชาดกท่ี เกีย่ วขอ งกับหริ ิและโอตตปั ปะ และสถานการณท ุจริตคอรรัปชันในสังคมปจ จบุ ัน จดุ หมาย เพ่ือใหผูเรียนรู เขาใจ และตระหนักหลักธรรมหิริโอตตัปปะในฐานะเปนธรรมะปองกันการ ทจุ ริตคอรรปั ชันและสรา งสังคมทีด่ ีงาม วตั ถุประสงค เพื่อใหผ เู รยี นนําหิริโอตตัปปะไปปฏิบตั ใิ นชวี ติ ประจาํ วนั วธิ สี อน/กิจกรรม ๑. นําเขาสูบทเรียนโดยการเลานิทานชาดก เร่ือง โมรณัจจชาดก วาดวยผูขาดหิริโอตตัปปะ หรือ เทวธรรมชาดก วาดวยคณุ ธรรมของเทวดา และซกั ถาม สะทอนความคิดของผเู รยี น ๒. แบงกลุมผูเรียนใหศึกษาสถานการณทุจริตคอรรัปชันจากขาวหนังสือพิมพที่วิทยากร จดั เตรยี มมาและวิเคราะหแ นวทางการใชห ริ ิโอตตัปปะปอ งกนั ไมใหเ กิดทุจรติ คอรร ัปชัน ๓. นําเสนอผลงานกลมุ ๔. ซกั ถาม ๕. สรปุ และบรรยายหลักธรรมหิริโอตตปั ปะในฐานะเปนธรรมะปอ งกนั การทจุ ริตคอรรัปชัน สือ่ การสอน ๑. วิดีโอ หรอื power point นําเสนอชาดกเกย่ี วกับหิรโิ อตตัปปะ ๑ เร่ือง เชน โมรณัจจชาดก เทวธรรมชาดก ๒. คลิปภาพขา วและภาพขาวหนงั สือพิมพเรอ่ื งการทุจริตคอรรปั ชนั ในสงั คมปจจุบนั ๓. ใบงาน ๔. ใบความรู เรอ่ื ง “หริ โิ อตตปั ปะกับการปอ งกันการทจุ ริตคอรร ปั ชนั ” การประเมนิ ผล ๑. วิธีการวดั ผล : ประเมนิ พฤตกิ รรมการปฏบิ ตั กิ ิจกรรมกลุม ๒. เครือ่ งมอื วดั ผล : แบบประเมนิ พฤตกิ รรมการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมกลมุ ๓. เกณฑการประเมินผล : มผี ลการประเมนิ ผา นเกณฑท่ีกําหนด เอกสารอางอิง/แหลงขอ มูล

๓๑ ๑. คณาจารยประจาํ โรงพมิ พเ ล่ยี งเซยี งจงเจรญิ . (ม.ป.ป.). วิชาธรรมวิภาคและคิหิปฏิบัติ ฉบับ สมบรู ณ. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พเ ลีย่ งเซยี งจงเจรญิ . ๒. คณาจารยสํานักพิมพเล่ียงเชียง. (๒๕๔๙). หนังสือเรียนนักธรรมชั้นตรี ฉบับมาตรฐาน บูรณาการชวี ิต วชิ าธรรมวภิ าค. กรุงเทพฯ : เลี่ยงเชยี ง. ๓. คณาจารยแ หงโรงพิมพเลี่ยงเชียง. (๒๕๕๐). วิชาธรรมวภิ าคและคหิ ปิ ฏิบัติ ฉบับมาตรฐาน. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พเ ลี่ยงเชยี ง. ๔. ปน มุทุกันต, พันเอก. (๒๕๓๙). แนวสอนธรรมะ ตามหลักสูตรนักธรรมตรี.พิมพครั้งท่ี ๒. กรุเทพฯ: โรงพิมพมหามกฏุ ราชวิทยาลยั . ๕. พระธรรมกิตติวงษ (ทองดี สรุ เตโช ราชบณั ฑติ ). (๒๕๕๐). พจนานุกรมเพื่อการศกึ ษาพทุ ธ ศาสน ชุด ศัพทว ิเคราะห.กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพเล่ียงเชียง. ๖. พระธรรมเจดีย (ประกอบ ธมฺมเสฏโ ป.ธ.๙). (๒๕๕๒). ธรรมวิภาคบรรยาย ฉบับ กรมการศาสนา. กรงุ เทพฯ: หจก.ประยรู สาสนไทย การพมิ พ. ๗. พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยุตฺโต). (๒๕๕๑). พจนานุกรมพุทธศาสตร ฉบับประมวล ธรรม.พิมพค ร้งั ท่ี ๑๗. กรงุ เทพมหานคร : โรงพมิ พม หาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั . ๘. ______________. (๒๕๕๑). พจนานุกรมพุทธศาสน ฉบับประมวลศพั ท.พิมพครงั้ ที่ ๑๒. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลยั . ๙. มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (๒๕๔๒). พระไตรปฎก ภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลยั . เน้อื หา ๑. ความหมายและความสําคญั โลกปาลธรรม ธรรมคอื คมุ ครองโลก มี ๒ อยาง ไดแก ๑. หิริ ความละอายแกใ จ ๒. โอตตัปปะ ความเกรงกลัว หิริ ความละอายแกใจ หมายถึงละอายใจตอการทําความชั่ว มองเห็นความช่ัววาเปนสิ่งนา ละอาย นารังเกียจ ไมควรทํา ความช่ัวคือสิ่งที่กอใหเกิดความเดือดรอนแกผูทําและผูถูกทํา เชน การดา กัน ดูถูกกัน ทํารายกัน ฆากัน การลักขโมย เปนตน ธรรมคือหิริ ความละอายแกใจจะปองกันไมใหทํา ความชั่วเชนน้นั โอตตัปปะ ความเกรงกลัว หมายถึงเกรงกลัวตอการทําความช่ัว มองเห็นผลของการทํา ความชั่ววาจะทําใหตนตองไดรบั ความเดือดรอน เชน เมอ่ื ดาคนอ่ืนตนก็ตองถูกดาตอบ ทํารา ยผูอื่นตนก็ ตองถกู ทํารา ยตอบ ผทู ี่ทําความช่วั นอกจากจะไดรับผลในปจจุบันแลว เมื่อตายไปกต็ องรบั ผลตออีก เชน ตองไปรับใชกรรมในนรกเปนตน ธรรมคือโอตตัปปะ ความเกรงกลัวบาปจะปองกันไมใหทําชั่วและไม ตองไดรับความเดือดรอนท่มี สี าเหตมุ าจากการทาํ ความชว่ั น้นั หิริและโอตตัปปะ ชื่อวาธรรมเปนโลกบาลคือคุมครองโลก เพราะเปนธรรมท่ีเปนเหตุ เบอื้ งตน ใหค นเกลยี ดความชัว่ กลัวความผดิ อันจะทําใหโ ลกน้สี งบสุข ไมม กี ารเบียดเบียนทํารายกนั

๓๒ หิริ โอตตัปปะ นอกจากไดชื่อวาเปนโลกบาลคือคุมครองโลก ยังมีชื่อเรียกอีก ๒ อยาง คือ (๑) สุกกธรรม ธรรมท่ีสรางคนใหขาวสะอาด(ดี, ไดรับแตส่ิงดีๆ) (๒) เทวธรรม ธรรมท่ีสรางคนใหเปน เทวดา หรอื ผยู ง่ิ ใหญ ๒. ประโยชนของการมีหิริและโอตตปั ปะ ทําใหไ มมีคนทําความช่ัว ถึงมีกล็ ดนอ ยลง เพราะคนเกิดความละอายใจ และไมกลาทําความ ช่วั โลกก็จะสงบสุข จึงกลาวไดวาโลกไดรับความคุมครองปอ งกันจากคนมีหริ ิ โอตตปั ปะ ๓. โทษของการขาดหริ แิ ละโอตตัปปะ ถามนุษยขาดธรรมคือหิริและโอตตัปปะ โลกจะมีแตการรบราฆาฟนกัน ใครเกง แข็งแรงกวา ก็มีชีวิตอยูรอด ใครออนแอจะถูกทําราย ถูกฆา เกิดสงครามแผขยายไปทั่ว ไมเปนอันทํามาหากิน ผูคน ตางอยดู ว ยความหวาดระแวงภัย ๔. วิธีฝกใหม หี ิรแิ ละโอตตปั ปะ กอนทําส่ิงใดใหพิจารณากอนวา เปนความช่ัวหรือไม วิธีพิจารณาความช่ัว ก็คือ ดูผลที่จะ เกิดจากการทําน้ัน ถาผลท่ีจะเกิด สรางความเดือดรอนใหตนเองและผูอ่ืน ใหคิดไวกอนวาเปนความช่ัว เม่ือรวู า เปนความชวั่ ก็คิดพจิ ารณาตอไปน้ี ๑) คิดพิจารณาถึงตระกูลของตนวา เรามีตระกูลดี พอแมสอนมาดี การทําความชั่ว อยา งคนไมดีทํา เปน ส่ิงท่นี า ละอาย การไดร บั ผลของความชั่ว เปน สงิ่ ที่นากลัว ๒) คิดพิจารณาถึงอายุของตนวา เราเปนผูใหญแลว การทําความชั่วอยางท่ีคนไร เดียงสาทาํ เปน ส่ิงที่นาละอาย การไดร ับผลของความชัว่ เปน ส่ิงท่นี ากลัว ๓) คิดพิจารณาถึงกาํ ลังกายของตนวา เราเปนคนมีกําลังแข็งแรง การทําความชั่วอยา ง ทคี่ นออนแอหากินลาํ บากทาํ เปนสง่ิ ท่นี าละอาย การไดรบั ผลของความช่ัว เปน สิ่งทีน่ า กลวั ๔) คิดพิจารณาถึงกําลังความรูของตนวา เรามีความรูดี การทําความชั่วอยางที่คนไมมี ความรทู าํ เปนส่ิงท่นี าละอาย การไดร บั ผลของความช่วั เปนส่ิงทน่ี ากลัว เมือ่ พิจารณาดังนี้ เห็นโทษของการทาํ ความช่วั แลวพงึ ละเวน เสยี ๕. หริ ิและโอตตปั ปะกับการปอ งกนั ทจุ รติ คอรร ัปชัน การทุจริตคอรรัปชัน หมายถึง การไมซ่ือสัตย สุจริต ของบุคคลกลุมหน่ึง ท่ีรวมมือกันทํา ความช่ัวโดยเจตนา มกี ารไตรต รอง วางแผนอยา งมีขัน้ ตอน หรือมีกระบวนการอยา งแยบยล ปญหาการทุจริตคอรรัปชัน เปนปญหาท่ีกอใหเกิดผลกระทบในวงกวางไมวาจะเปนปญหา ตอระบบเศรษฐกิจ สังคม ตลอดจนผลกระทบตอความมั่นคงของประเทศการแกไขปญหาการทุจริตคอร รัปชัน ไมสามารถกระทําไดโดยการบังคับใชกฎหมายกับหนวยงานภาครัฐเพียงอยางเดียว หากแตควร เปน การเสริมสราง สง เสริมคา นิยม และกระตนุ ใหเกดิ จิตสํานึกและการมสี ว นรว มในการแกไขปญ หาการ ทจุ ริตคอรร ัปชนั โดยภาพรวม หิริโอตตัปปะ หมายถึง ความละอายและความเกรงกลัวตอบาป เปนธรรมะสําคัญท่ีใช ควบคุมจิตใจมนุษยใหอยูในความดี ใชในการดําเนินชีวิต และอยูรวมกันของคนในสังคม การดําเนินงาน และการปฏิบัติหนาที่ เปนธรรมะท่ีชวยปองกันการทุจริตคอรรัปชันจากภายในตัวบุคคล สรางสังคม สุจรติ และดีงามอยา งย่ังยืน

๓๓ บคุ คลตัวอยา งท่ีต้ังตนอยใู นหลักหริ ิโอตตัปปะ ชาดกเรอ่ื ง นัจจชาดก : ชาดกวา ดว ยความไมล ะอายตอ บาป เหตทุ ตี่ รสั ชาดก :พระสัมมาสัมพทุ ธเจาทรงปรารภการเสื่อมจากพระรตั นตรัยของพระภกิ ษุ เนื้อหาชาดก : ในอดตี กาล เมอ่ื ครัน้ ตน ๆ กปั โลกน้มี ีแตความรม รื่น สวยงาม อดุ มไปดว ย พชื พันธุ ธญั ญาหาร หมสู ัตวอยรู วมกนั อยา งมีระเบียบวินยั มีความเคารพซง่ึ กันและกัน ในครง้ั น้ัน ราชสีหเ ปน หัวหนาของสตั วส เ่ี ทา ทง้ั หลาย ปลาอานนทเปน หวั หนาของปลาทั้งหลาย และพญาหงสเปนหัวหนา ของ นกทงั้ หลาย พญาหงสนั้นมีลกู สาวอยตู ัวหนึง่ รปู รา งสสี ันของนางนนั้ สวยงามเปนท่เี ล่ืองลอื กิริยามารยาท ออ นชอย เรียบรอ ย และสงา งามสมกับเปนธิดาของพญาหงส เม่ือนางเจรญิ วัยสมควรจะ มคี ไู ดแลว พญาหงสจึงปา วประกาศใหบ รรดานกทงั้ หลายมาประชุมกนั ทลี่ านแหงหน่งึ ในปา เพ่อื ใหน าง เลือกคูครอง ตามใจชอบ บรรดานกหนุม ๆ ทง้ั หลายท่ีมาประชุมกนั นั้น ตางใฝฝ น ทจ่ี ะครองใจธดิ าพญา หงส แตน างมี ความพอใจนกยูงหนมุ ผสู งางามตวั หนงึ่ จงึ กลา วกับบิดาวา “พอ คะ...นกยงู ตัวนั้นดูงามเดน เปน สงา ยิ่งกวานกใด ๆ ลูกขอเลือกนกยูงตัวน้ันคะ” เมื่อ พญาหงสท ราบเชน นั้น จงึ ประกาศเรยี กนกยงู หนมุ ออกมากลางลานประชุม นกทัง้ หลาย จึงพากนั รุม ลอ มนกยูงหนุมเพื่อแสดงความยินดี นกยูงหนุมรสู ึกลําพองใจจึงกลาววา “เพื่อนเอย เปนธรรมดาทผ่ี ูม ี ความสงางามอยางเราจะเปน ทห่ี มายปองของสตรที ้ังหลาย แตค วามงามท่ที า นเห็นอยูนี้ยังนอ ยนัก จงดูน่ี สิ...” วาแลว นกยูงหนมุ ก็รําแพนหางกางปกรําทา มกลางฝงู นก เมือ่ พญาหงสเห็นดงั นัน้ กร็ สู กึ เคอื งใจ ยง่ิ นกั นึกตาํ หนวิ า นกยูงตัวน้ีขาด “หริ ”ิ คอื ไมมี ความละอายใจแมแ ตนอย ซํา้ ยังขาด “โอตตัปปะ” ไมเกรงคาํ นนิ ทา กลา ราํ อวดตวั ทา มกลางที่ประชมุ เชนนี้ จงึ เอย ขึน้ วา “เจา นกยงู เอย เสียงของเจาน้ันไพเราะจับใจ หลงั ของเจาก็งามสงา ลาํ คอเปนเงางาม ราวกบั แกวไพฑูรย หางกย็ าวตงั้ วา แตจ ะหาความละอายใจ และสํารวมกายแมสักนดิ ไมมี จงึ ไดม าราํ แพน หางกางปกรําเชน น้ี เราไมย กลูกสาวใหเ จา” พูดดงั นั้นแลว พญาหงสก ป็ ระกาศยกธิดาของตนให หงสผเู ปนหลาน เมอื่ นกยูงหนุมไมไดธ ิดา พญาหงสมาเปนคูก็รูส ึกอับอายขายหนาย่ิงนกั จึงบนิ หนี ไป จากที่นนั่ ทนั ที ขอคิดจากชาดก : 1) ผใู ดรตู ัววา ตนมีนิสยั ติดตวั ที่ ไมดี เชน เห็นแกความสะดวกสบาย เกยี จคราน ควรรีบ ปรบั ปรุงตวั เสยี ใหม ใหน ิสัยไมด ีหมดไปในชาตินี้ ไมตดิ ตัวขามภพขา มชาติ 2) ผใู ดสํารวมกริ ิยามารยาทใหเ รยี บรอ ย ออนนอ มถอมตนอยูเสมอ ยอมไดรับความเอ็นดู จาก ผูใ หญ และไดร บั ความสนิทสนมรกั ใครจากหมูคนทีเ่ สมอกัน 3) ผทู ี่ ฝก สมาธิอยูเ สมอจะมีความสาํ รวมกาย วาจา ใจ เพราะมีสตคิ อยกํากบั การกระทําอยู ตลอดเวลา ประ

๓๔ พระบรมราโชวาท พระราชดํารัส พระราชทานแกนักศึกษามหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตสงขลา 25 กันยายน 2523 “... ทุกคนมีจิตใจท่ีปรารถนาความสุข หรือความสําเร็จ แตการหาความสุขหรือ ความสําเร็จน้ี ยอมตองเหน่ือย เหน่ือยแน ไมมีใครท่ีมีความสุขหรือความสําเร็จไดโดยท่ีไม เหนอ่ื ย ถาไมอยากทีจ่ ะเหนอ่ื ยก็ตองฝก ฝนกําลัง กําลังกายก็ตอ งฝก คนทน่ี อนอยูเฉย ๆ แมจ ะ สมมุติวานอนอยูเฉย ๆ ไมไดเดนิ ไมไ ดไปไหน เปนเวลาสกั 10 วนั รับรองไดว าเวลาลุกขึ้นไม มีกําลัง คือกําลังไมไดมาจากการพักผอน กําลังมาจากความเพียร การฝก เชนคนท่ีไดออก กําลังลุกข้นึ เดินทุกวนั ขยับกายใหไดเ ปน การฝกกาย ยอมมีกําลังกาย ผูท่ีเปนนกั กีฬาเขาตอง ฝก การฝกนั้นเหนื่อย เหน่ือยแตวาเมื่อเหน่ือยแลวสรางกําลังขึ้นมา มันคอย ๆ หายเหนื่อย ถาสมมุติวาเราไมไดสรางกําลัง เราไมไดฝกกายใหมีกําลัง เดินเพียง 50 เมตร กเ็ หนื่อยแลว แตถาฝกรางกายใหดี เดินหลายกิโลเมตรก็ไมสูจะเหน่ือยนัก จิตใจก็เหมือนกัน จะตอ งมีกําลัง และกําลังน้นั เพ่ือความสุข ความสาํ เร็จ ไมใชวาไมเหนื่อย ตองเหนื่อย ตองฝก จติ ใจใหด ี ถา ฝก จติ ใจใหดี ไมใหข้ีเกยี จ ใหรูจ กั วางานเปน อยางไร แลวก็เช่ือวา ถา ทํางานอยา ง นัน้ กจ็ ะไดผ ลดี เปน ตน ก็จะทาํ ใหม คี วามสาํ เรจ็ รา งกายและจติ ใจจะแขง็ แรงพรอมกนั ...” บทเพลงหริ โิ อตตปั ปะ จะโกงจะกนิ กนั ไปถึงไหน รจู กั อับอายกนั บางซี ไมตองทําเปนไมรูไมช้ี ทา นนน่ั แหละตวั ดี รูอ ยูแกใจ เห็นวา มาดดี ความรูม ี ดูเงียบ เฉียบหรู คดิ อะไรอยู คนเขารทู ัน ทานจําไว ผลประโยชนไ มเ ขา ตวั กผ็ ูชิดใกล มนั แสนจะนาอาย รบั ไมไ ดจ ริงๆ (สรอ ย) คดิ โครงการดี ใหผูคนไดประโยชนมากเหลือ กไ็ มวายเผื่อเหลา พวกพองของทานท้งั ลาย ก็รเู รอื่ งกอ น จะวาวอน มันชว ยไมได อยา งน้กี น็ าอาย รับไมไดจรงิ ๆ รวู า มนั ผิด ไมย ากเลยแคเลน แงก ฎหมาย รื้อนโยบาย ปรับเขาไป ใหเ ขา ใกลอีกนดิ ประเดี๋ยวกถ็ ูก หากไมม องมมุ นัน้ กไ็ มผิด \"ผมไมท จุ รติ ..แค..ฮมึ .......

๓๕ หยุดโกงหยุดกินกนั ทีไดไหม รจู กั อบั อายกนั บา งซี หยุดสกั วนั สกั เดือน สักป ใหชาติฟน ซะที เพ่ือลูกหลานของเรา

๓๖ ใบงาน เรื่อง โลกปาลธรรมกับการปองกนั การทุจริตคอรร ัปชั่น สมาชิกกลุม .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. คาํ ชแ้ี จง ผเู รยี นศึกษาสถานการณจากภาพขาวหนงั สอื พมิ พแ ละวิเคราะหสถานการณใ นประเดน็ ตอไปน้ี ๑. ปญหาการทจุ ริตคอรร ัปชั่น .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ๒. สาเหตขุ องการทจุ รติ คอรร ัปชั่น .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ๓. แนวทางแกไข .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ๔. หิริและโอตตัปปะกับการปองกนั การทจุ รติ คอรร ปั ชน่ั .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................