11. sınıf 21122020

GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ TEST - 4 1. 29Cu+ iyonu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 3. A) 28Ni atomu ile izoelektroniktir. BİLGİ B) Elektron dağılımının son terimi 3d10'dur. Kanın bileşenlerinden, hafif şurup kıvamında, sarı berrak olan sıvıya serum denir. Halk dilinde tuzlu su C) Yarı dolu orbitali yoktur. 1 olarak bilinen serum fizyolojik, %0,9 NaCI izotonik olarak açıklanan bir çözeltidir D) Spin kuantum sayısı (ms) değeri −  olan en fazla 14 elektron içerir. 2 Hastanelerde kullanılan serum homojen bir karışımdır. 100 mL serum 0,9 gram NaCI içermektedir. E) Cu atomunun değerlik elektronları s ve d orbitalle- rinde bulunur. 2. İdeal serbest piston Yukarıdaki bilgiler göz önüne alındığında, I. 1 litre serum hazırlamak için 9 gram NaCI kullanıl- malıdır. II. Serumdaki NaCI'nın kütlece derişimi %0,9'dur. III. 2 litre serum alan bir hasta, çözelti derişimi 2/13 mo- lar olan serum almış olur. ifadelerinden hangileri doğrudur? (Na: 23, CI: 35,5) CIO2(g) A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II F2(g)   D) II ve III  E) I, II ve III  Yukarıda serbest pistonlu kapta, 4. Aşağıda gösterildiği gibi ayrı ayrı kaplarda bulunan He 2CIO2(g) + F2(g) → 2FCIO2(g) ve CO2 gazları musluk yardımıyla sabit sıcaklıkta karış- tepkimesi tek basamakta gerçekleşmektedir. tırılıyor. Bu tepkime ile ilgili aşağıdaki işlemler sabit sıcaklıkta 3 atm Vakum 1 atm ayrı ayrı uygulanıyor: He gazı CO2 gazı I. Kaba bir miktar He gazı ilave ediliyor. II. Pistonun üzerine ağırlık konuyor. Buna göre ileri yönde gerçekleşen tepkime hızında- ki değişim ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru- dur? I II 1L 1L A) Değişmez Artar 3L B) Değişmez Azalır C) Azalır Azalır Buna göre, son durumda karışımın toplam basıncı D) Azalır Artar kaç atm olur? (Gazların ideal davranıldığı varsayıla- E) Azalır Değişmez caktır. A) 0,8  B) 1,0  C) 1,5  D) 2,0  E) 2,5 301

TEST - 4 GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ 5. 7. Hayrettin Öğretmen, atom numarasını yalnızca kendisi- I 200 mL 2 M Na2SO4 nin bildiği bir atomun temel hal elektron dizilimi ile ilgili sulu çözeltisi öğrencilerine şu bilgileri veriyor: • En yüksek enerjili orbitalin baş kuantum sayısı, II 300 mL 1 M NaNO3 sulu çözeltisi (n) = 3'tür. • En yüksek enerjili orbitalin açısal momentum kuan- Şekildeki sistemde musluk açılarak sıcaklıkları aynı olan I. kaptaki çözeltinin tamamı II. kaba aktarılıyor. tum sayısı () = 2 ve elektron sayısı 5'tir. bilgileri veriliyor. Buna göre, oluşan yeni çözeltideki Na+ ve NO3− Buna göre, bu element atomu ile ilgili hangi öğren- iyonlarının molar derişimleri aşağıdakilerden han- gisinde doğru olarak verilmiştir? cinin verdiği cevap kesinlikle yanlıştır?  [Na+] [NO3−] A) Dilruba: Küresel simetri özelliği gösterir. B) Nisa: Atom numarası 24'tür. C) Elif: 3. periyotta yer alır. D) Hatice: Açısal momentum kuantum sayısı () = 0 değerine sahip, elektron sayısı 8'dir. E) Zeynep: Değerlik orbitalleri 4s ve 3d'dir. A) 1,1 0,3 B) 2,2 0,6 C) 1,1 0,6 D) 2,2 0,3 E) 2,8 1,4 6. C3H4(g), C(k) ve H2(g)'nin birer mollerinin yanma tepki- 8. Aşağıdaki grafik, melerinin standart entalpi değişimleri aşağıda verilmiş- X2(g) + Y2(g) → 2XY(g) tepkimesine aittir. tir. Potansiyel enerji (kj) C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(s) ΔH° = −2220 kj 130 [X2Y2] C(k) + O2(g) → CO2(g)  ΔH° = −394 kj 90 H2(g) + 1/2O(g) → H2O(s)  ΔH° = −286 kj 30 Buna göre, Tepkime koordinatı 3C(k) + 4H2(g) → C3H8(g) Bu grafiğe göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? tepkimesinin aynı koşullardaki standart entalpi de- A) X2 gazının ortalama harcanma hızı XY gazının orta- ğişimi kaç kj'dür? lama oluşum hızının yarısıdır. A) −106  B) −53  C) +53 B) X2 ve Y2 gazları etkin çarpışma yapmıştır.   C) X2Y2 molekülü XY molekülünden daha kararlıdır. D) +106  E) −1680  D) İleri aktifleşme enerjisi 40 kJ'dür. E) Tepkimede geri aktifleşme enerjisi ileri aktifleşme enerjisinden büyüktür. 302

GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ TEST - 5 1. Elastik bir balonda gerçekleşen, 3. X tuzunun saf sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişi- 2X2(g) + 3Y2(g) → 2X2Y3(g) mi grafikteki gibidir. tepkimesinin sabit sıcaklıkta sonuçları aşağıdaki gibidir. Çözünürlük (mol X / 100 g su) Deney [X2]   M [Y2]   M Tepkime hızı 0,5 1 0,1 0,2 (mol / L.s) 2 . 10–4 2 0,2 0,4 16 . 10–4 3 0,1 0,6 18 . 10–4 0 Sıcaklık (°C) 34 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 34 °C sıcaklıkta hazırlanan 360 gram doygun çözelti 60 gram X tuzu içerdiğine göre, X'in mol kütlesi kaç- A) Tepkimenin hız denklemi, r = k . [X2] . [Y2]2 şeklinde- tır? dir. B) Tepkimenin gerçekleştiği balona sabit sıcaklıkta He A) 20  B) 30  C) 40  D) 50  E) 60 gazı ilave edilirse tepkime hızı azalır. C) Tepkime mekanizmalıdır. D) Hız sabiti k'nin birimi L2 dir. mol2 E) Hız sabitinin (k) sayısal değeri 0,05'tir. 4. Sürtünmesiz ideal pistonlu kap sabit sıcaklıkta denge- deyken kaba musluk yardımıyla sabit sıcaklıkta 1 mol He gazı ilave ediliyor. 2. 25 °C'de sulu çözeltilerin [H+] ve [OH−] molar derişimleri 56 gram NH3(g) He(g) CO(g) grafikteki gibidir. [H+] (mol / L) 10–3 K1 10–7 M2 F ARK L I 10–11 Y Buna göre, 10–11 10–7 10–3 [OH–] (mol / L) I. Hareketli piston K noktasında durur. II. NH3 gazının kısmi basıncının He gazının kısmi ba- sıncına oranı1'dir. Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? III. CO gazının özkütlesi iki katına çıkar. A) 1 yönünde çözeltilerin pH değeri azalır. B) M noktasında çözeltiler elektrik akımını iletmezler. ifadelerinden hangileri doğrudur? (CO:28 g/mol, C) K noktasında pOH değeri 11'dir. NH3:17 g/mol, bölmeler arası mesafeler eşittir; gazların D) Y noktasında çözeltiler bazik özellik gösterirler. ideal olduğu varsayılacaktır.) E) M noktasındaki çözeltiler nötr özellik gösterirler. A) Yalnız II  B) Yalnız III  C) I ve II   D) II ve III  E) I, II ve III  303

TEST - 5 GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ 5. Şekilde dipte katısı ile dengede olan X maddesinin sulu 7. Aşağıda periyodik sistemin baş grup elementlerinden çözeltisi gösterilmiştir. bir kesit verilmiştir X(suda) XZ X(k) Kaba sabit sıcaklıkta bir miktar saf su ilave edilirse, Y aşağıdaki ifadelerden hangisi kesinlikle doğrudur? Buna göre, A) Kaynamaya başladığı sıcaklık düşer. I. 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan Z'dir. B) Buhar basıncı artar. II. Atom yarıçapı en büyük olan Y'dir. C) Kütlece yüzde derişimi değişmez. III. Elektron ilgisi en büyük olan Z'dir D) Molar derişimi artar. ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur? E) Çözelti kütlesi artar. A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) Yalnız III   D) I ve II  E) II ve III  8. Çözücü ve çözüneni aşağıdaki gibi olan çözeltilerden hangisinde tanecikler arası baskın etkileşim türü yanlış verilmiştir? (1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 17CI, 16S, 11Na) 6. Amonyağın elementlerine ayrışması, Tanecikler arası Çözücü Çözünen baskın etkileşim 2NH3(g) � N2(g) + 3H2(g) A) H2O NaCI İyon - dipol denklemine göre dengededir. B) H2O Hidrojen bağı C) C2H5OH NH3 Hidrojen bağı İdeal piston D) CH4 H2S London E) HCI O2 Dipol - dipol 2V H2S NH3(g) 9. I. CH3COO– V N2(g) II. Fe3+ H2(g) III. CN– IV. NH4+ Yukarıda verilen iyonlar su ile tepkimeye girdiğinde asit Piston sabit sıcaklıkta V konumuna getirilip sabitleniyor. veya baz gibi davranabilirler. Yeteri kadar beklenerek sistemin yeniden dengeye gel- mesi sağlanıyor. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bu ifade doğ- ru yapılmıştır? Bu olayla ilgili, I. Kaptaki H2'nin mol kesri, Asit Baz II. NH3'ün derişimi A) I ve III II ve IV III. Denge sabiti Kp B) II ve IV I ve III niceliklerinden hangileri azalır? C) III ve IV I ve II D) I ve IV II ve III A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) Yalnız III E) I ve II III ve IV   D) I ve II  E) II ve III  304

BAŞTAN SONA TEST - 9 1. Potansiyel enerji (kJ) 3. Aşağıdakilerin hangisindeki ısı değişiminin değeri II III bir bileşiğin molar oluşum ısısına eşittir? I A) CO(g) + 1/2O2(g) → CO2(g) Zaman B) 2H2(g) + O2(g) → 2H2O(g) Potansiyel enerji - zaman grafiği şekildeki gibi olan C) H2(g) + 1/2O2(g) → H2O(s) D) H2O2(s) → H2O(s) + 1/2O2(g) kimyasal tepkime ile ilgili aşağıdakilerden hangisi E) C2H5OH(g) → C2H5OH(s) yanlıştır? 4. Aşağıdakilerin hangisinde formülü verilen bileşiğin A) Tepkimenin hızını II. basamak belirler. B) Tepkime III. adımda gerçekleşmiştir. hem adı, hem de altı çizili elementin yükseltgenme C) II. basamak endotermiktir. basamağı doğru verilmiştir? D) Toplu tepkime ekzotermiktir. E) Katalizör III. basamağın aktifleşme enerjisini düşü- rerek tepkimeyi hızlandırır. Yükseltgenme Bileşiğin formülü Adı basamağı A) MgO2 Magnezyum oksit −2 B) NaNO3 Sodyum nitrit +5 2. Sabit hacimli bir kapta bulunan belirli miktardaki ideal X C) Cu2O Bakır oksit +1 D) (NH4)2SO4 Amonyum sülfat −3 gazının sıcaklığı arttırılıyor. E) K3PO4 Potasyum fosfit +5 Buna göre, X gazı için çizilen aşağıdaki grafiklerden hangisi doğrudur? (P: Basınç, V: Hacim, d: Yoğunluk, n: Mol sayısı) A) d B) P . V t (ºC) P 5. 1 kg saf su içerisine 1 mol NaCI katısı eklenip çözün- C) n D) T (k) mesi ile hazırlanan çözeltinin kaynamaya başlama sı- caklığı 100,52 ºC olarak ölçülmüştür. V EP Buna göre, I. Çözelti deniz seviyesinden daha yüksek bir yerdedir. V II. 100,52 ºC’de çözeltinin buhar basıncı 760 mmHg’dir. III. Çözeltinin donmaya başlama sıcaklığı −1,86 ºC’dir. ifadelerinden hangileri doğrudur? (1 atm basınçta su için Kk = 0,52, Kd = 1,86) A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) Yalnız III V   D) I ve III  E) II ve III  305 KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE

TEST - 9 BAŞTAN SONA 6. Şekil - 1’deki gibi dengede olan sistemin hacmi sabit 8. Aşağıdaki tabloda kuvvetli ve zayıf asit - bazlar veril- sıcaklıkta şekil - II’deki durumu getirilip yeniden denge miştir. oluşuyor. Asit Zayıf / Baz Zayıf / Piston Kuvvetli Kuvvetli HCI Kuvvetli NaOH Kuvvetli Piston HCN Zayıf NH3 Zayıf N2O4(g) + ısı � 2V CH3COOH Zayıf KOH Kuvvetli 2NO2(g) N2O4(g) + ısı � V 2NO2(g) Buna göre, I. CH3COONa I II II. NaCN Şekil - II’deki denge durumu ile ilgili, III. KCI I. NO2(g) derişimi azalır. IV. NH4CI tuzlarından hangilerinin sulu çözeltisi bazik özellik II. Denge sabiti (Kc) değeri artar. gösterir? III. NO2(g) ve N2O4(g)’nin kısmi basınçları artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) I ve II A) I ve II  B) III ve IV  C) I ve IV   D) I ve III  E) II ve III    D) II ve III  E) II ve IV  7. 200 mL sulu HNO3 çözeltisinin NaOH çözeltisi ile oda 9. Ag2SO4(k) + ısı � Ag+(suda) + SO24−(suda) koşullarında yapılan titrasyonunda pH değişimi grafikte Kaptaki çözeltide Ag2SO4(k) ile Ag+ ve SO24−   iyonları verilmiştir. denge halindedir. pH Ag+(suda) SO42(−suda) 7 Ag2SO4(k) 2 Buna göre, Eklenen NaOH I. Sabit sıcaklıkta kaba CaSO4(k) ilave edilirse Ag+ 100 hacmi (mL) iyon derişimi azalır. Buna göre, I. HNO3 çözeltisinin başlangıç derişimi 0,02 molardır. II. Çözeltinin sıcaklığı arttırılırsa Ag2SO4’ün çözünürlü- II. NaOH çözeltisinin başlangıç derişimi 0,02 molardır. ğü artar. III. Dönüm noktasında 100 mL NaOH harcanmıştır. ifadelerinden hangileri doğrudur? III. Sıcaklık düşürülürse Ag2SO4’ün çözünürlük çarpımı (Kçç) değeri azalır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve III A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II   D) II ve III  E) I, II ve III    D) II ve III  E) I, II ve III  306 KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE

BAŞTAN SONA TEST - 10 1. X, Y ve Z element atomları ile ilgili, 3. C3H4(g) SO3(g) • X element atomunun tem hal elektron diziliminde en 0 ºC 273 ºC son orbitalinin baş kuantum sayısı (n) 3, açısal mo- 150 cm mentum kuantum sayısı() 1 ve bir tane yarı dolu or- bitali vardır. Farklı sıcaklıklardaki ideal C3H4 ve SO3 gazları cam borunun her iki ucundan aynı anda serbest bırakıl- • Y’nin atom numarası 29’dur. • Z2+ iyonunun elektron sayısı 18’dir. dığında ilk kez SO3 gazının bulunuduğu uçtan kaç cm uzaklıkta karşılaşırlar? (H: 1, C: 12, O:16, S: 32) bilgileri verilmektedir. A) 30  B) 50  C) 75  D) 100  E) 120 Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi kesinlikle doğrudur? 4. Aşağıdaki olaylardan hangisi ekzotermik (ısı veren) A) X, periyodik sistemin 3. periyot 13. grup elementidir. olaydır? B) Y+ iyonunun elektron dizilimi, 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d9 şeklindedir. A) Ham petrolün damıtılması B) Etil alkolün buharlaşması C) Y ve Z’nin temel elektron dağılımı küresel simetri C) Katı naftalinin süblimleşmesi özelliği gösterir. D) H2O molekülündeki H ile O arasındaki bağın kırıl- D) Z’nin temel hal elektron diziliminde en son orbitali- ması nin manyetik kuantum sayısı(m) −1, 0, +1 değerle- E) CO2 gazının suda çözünmesi rini alabilir. E) X ile Z aynı blok elementleridir. 2. İyonik bir katının saf suda çözünmesi ile oluşan X+a ile Y−b iyonlarının derişimlerinin zamanla değişimi grafikte verilmiştir. Derişim (mol / L) 4,5  .  10−3 Y−b 1,5  .  10−3 X+a 5. C2H4(g) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 2H2O(g) 0 Zaman (dk) tepkimesi 3 litrelik bir kapta gerçekleşirken 30 saniyede C2H4 gazının mol sayısı 0,5’ten 0,2 mole iniyor. Buna göre, çözünen katının formülü aşağıdakiler- den hangisi olabilir? Buna göre, CO2 gazının oluşma hızı kaç mol / L.dk’dır? A) XY  B) XY2  C) X2Y  D) XY3  E) X2Y3 A) 0,15  B) 0,30  C) 0,40  D) 0,60  E) 0,80 307 KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE

TEST - 10 BAŞTAN SONA 6. İki adımda gaz fazında ve sabit sıcaklıkta gerçekleşen 8. 25 ºC’de derişimleri ve hacimleri eşit olan CH3NH2 ve tepkimenin mekanizması aşağıda verilmiştir. HCI çözeltileri karıştırılıyor. Buna göre, oluşan çözelti ile ilgili aşağıdaki ifade- NO2 + F2 � NO2F + F (yavaş) lerden hangisi doğrudur? NO2 + F � NO2F (hızlı) A) Tampon çözelti özelliği gösterir. Buna göre, bu tepkimenin derişimler türünden den- B) pH değeri 7 olur. ge sabiti (Kc) aşağıdakilerden hangisidir? C) pH değeri, pOH değerinden daha büyüktür. D) Oluşan tuzun katyonu su ile hidrolize uğrar. A) Kc = [NO2F] . [F] B) Kc = [NO2F] E) Elektriği iletmez. [NO2]  .  [F2] [NO2]  .  [F] C) Kc = [NO2] . [F2] D) Kc = [NO2]2  .[F2] [NO2F]  .  [F] [NO2F]2 E) Kc = [NO2F]2 [NO2]2 [F2] 7. Vücudumuzdaki önemli tamponlardan, 9. Ca2+ ve F− iyonlarından oluşan CaF2 tuzunun oda sı- H2CO3 / HCO−3 caklığında saf sudaki çözünürlük çarpımının değeri (Kçç) 4,0 . 10−12’dir. tampon sistemi aşağıdaki tepkime denklemine göre ça- Buna göre, CaF2 tuzu ve bu tuzun oda sıcaklığında- lışmaktadır. ki doygun sulu çözeltisiyle ilgili aşağıdaki ifadeler- den hangisi yanlıştır? H2CO3(suda) + H2O(s) � HCO−3(suda) + H3O+(suda) A) Tuzun oda sıcaklığındaki molar çözünürlüğü Bu tampon sistemine aynı sıcaklıkta, 1,0  .  10−4’tür. I. Bir miktar NaHCO3 ekleniyor. II. Bir miktar H2CO3 uzaklaştırılıyor. B) Tuzun molar çözülünürlüğü F−’nin molar derişiminin işlemleri ayrı ayrı uygulandığında tampon çözelti- iki katıdır. nin pH değeri nasıl değişir? C) Ca2+’nın molar derişimi F−’ninkinden küçüktür. D) Tuzun çözünürlük çarpımı ifadesi Kçç = [Ca2+] . [F−]2’dir. I   II E) Tuzun molar çözünürlüğü Ca2+’nın molar derişimine A) Değişmez Artar eşittir. B) Değişmez Azalır 10. 25  ºC’de 100 mililitre suda en fazla 3,4 miligram AB2 C) Artar Azalır katısı çözülebiliyor. Buna göre, aynı sıcaklıkta AB2’nin çözünürlük çar- D) Artar Artar pımı (Kçç) kaçtır? (AB2 : 34 g / mol) E) Azalır Azalır A) 1 . 10−9   B) 4 . 10−6  C) 4 . 10−9     D) 2 . 10−9   E) 4 . 10−12   308 KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE

ÜNİTE I - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. 3. enerji düzeyinde 7 elektron olacak şekilde elektron dizilimi yapılır. 1s2  2s2  2p6  3s2  3p5 Nötr durumda elektron dizilimindeki toplam elektron sayısı atom numarasına eşittir. 1. Atom numarası = 2 + 2 + 6 + 2 + 5 = 17 olur. b. Elektron dizilimi p orbitali ile sonlandığı için p bloku elementidir. c. En yüksek enerji düzeyi 3, değerlik elektron sayısı 7 olduğundan 3. periyot, 7A grubu elementidir. a. (n + ) değeri büyük olan orbitalin enerjisi daha büyüktür. (n + ) değeri aynı olduğunda n değerine bakılır. Buna göre orbitallerinin enerjileri arasındaki ilişki, 4s < 3d < 4p şeklinde olur. 2. b. 4d alt enerji düzeyindeki orbitaller; n = 4,  = 2 ve m = −2, −1, 0, +1, +2 değerlerini alır. a. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d 10 b. Değerlik elektron orbitalleri 4s ve 3d’dir. 3. c. Değerlik elektron sayısı (4s ve 3d) toplam elektron sayısıdır. 1 + 10 = 11’dir. d. En yüksek enerji düzeyi 4 olduğundan 4. periyot, son orbitali d olduğundan B grubu, Değerlik elektron sayısı 11 − 10 = 1’dir. Bu nedenle 4. periyot, 1B grubunda yer alır. Bulunduğu grup Element Bulunduğu blok Değerlik orbital Değerlik elektron Bulunduğu periyot Yaygın IUPAC çeşidi sayısı 9F p s-p 7 2 7A 17 s s2 1 8A 18 4. 2He 25Mn d s - d 7 4 7B 7 30Zn d s - d 12 4 2B 12 35Br p s - p 7 4 7A 17 a. A: 1, B: 2, C: 1, D: 2 5. b. A: 1A, B: 2A, C: 1A, D: 2A c. C > A, D > B Cr atomunun küresel simetri özelliği gösteren kararlı halinin elektron dizilimi aşağıdaki gibidir. 24Cr: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d5 6. Atomun en yüksek enerji düzeyindeki orbitallerine değerlik orbitalleri, değerlik orbitallerindeki elektronlara değerlik elekt- ronları denir. Değerlik elektron sayısı değerlik orbitallerindeki (4s ve 3d) toplam elektron sayısı 1 + 5 = 6’dır. Değerlik elektron sayısı 6’dır. 7. a. K b. CI c. K d. Na < AI < Mg < S < P < CI < Ar 309

ÜNİTE I - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK  = 0 olduğunda m değeri 0 olmak üzere 1 değer alır. 1 tane s orbitaline karşılık gelir.  = 1 olduğunda m değeri −1, 0, +1 olmak üzere üç değer alır. 3 tane p orbitaline karşılık gelir. 8.  = 2 olduğunda m = −2, −1, 0, +1, +2 olmak üzere beş değer alır. 5 tane d orbitaline karşılık gelir.  = 3 olduğunda m = −3, −2, −1, 0, +1, +2, +3 olmak üzere 7 değer alır. 7 tane f orbitaline karşılık gelir.  değeri 0 ile n − 1 arasında değerler alır. n = 1 olduğunda  = n − 1 yani  = 1 − 1 olacağından  = 0 olur. Açısal momentum kuantum sayısının her bir değeri, alt enerji düzeyindeki bir orbital türüne karşılık gelir. Atomun kuantum modelinde, tek elektronun hareketini tanımlamak için üç koordinat gerektiğinde bu dalga fonksiyonları n,  ve m olmak üzere üç kuantum sayısı ile karakterize edilir. Bilim insanları bu üç kuantum sayısının değerine bağlı olmayan fakat atomdaki bir elektronun davranışını açıklayan dördüncü bir kuantum sayısına daha gerek olduğu belirt- 9. mişlerdir. Bu kuantum sayısı da spin kuantum (ms) sayısıdır. Pauli İlkesi, bir atomda dört kuantum sayısının aynı olamayacağını belirtir. Çünkü 4 kuantum sayısının aynı olması tek bir elektronu ifade eder. Bir başka ifadeyle n,  ve m değerleri aynı olsa bile ms değeri farklı olmalıdır. Bu nedenle elekt- ronun biri ms = +1/2, diğeri ms = −1/2 değerine sahiptir. En fazla 3 kuantum sayısı aynı olabilir. 10.  = 4 olduğundan m değeri −4, −3, −2, −1, 0, +1, +2, +3, +4 olmak üzere 9 değer alır. 9 tane g orbitaline karşılık gelir. Bir orbital en fazla 2 elektron alabilir. g orbitalleri en fazla 18 elektron alabilir. a. 28Ni: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d8 b. 25Mn: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d5 c. 15P: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3 11. d. Bir atom, elektron verirken öncelikle enerjisi en yüksek olan orbitaldeki elektronunu veya elektronlarını verir. 24Cr3+: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d3 şeklinde olur. e. 35Br: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p5 35Br7+: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 şeklindedir. f. S elementinin atom numarası 16’dır. Dolayısıyla elektron sayısı da atom numarasına eşittir. S2− iyonu ise S atomunun dışarıdan iki elektron almış halidir. S2− iyonunda 18 elektron vardır. 16S2−: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 • Bileşikler nötr olduğundan bir bileşikteki atomların yükseltgenme basamaklarının toplamı sıfırdır. • Çok atomlu bir iyonun yükü, atomların yükseltgenme basamaklarının toplamına eşittir. +2 X−2 a. MgSO4: 1.(+2) + X + 4.(−2) = 0 � X = +6’dır. + X −2 b. KCIO4: 1.(+1) + X + 4.(−2) = 0 � X = +7’dir. 12. c. N+aMXnO−24: 1.(+1) + X + 4.(−2) = 0 � X = +7’dir. d. (CXO−23)2−: X + 3.(−2) = −2 � X = +4’tür. e. CXr2O−272–: 2.X + 7.(−2) = –2 � X = +6’dır. 310

ÜNİTE I - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK 13. IUPAC’a göre 13. grupta bulunan X elementi 3A grubu elementidir. 3. periyot, 3A grubunda bulunan X elementinin elektron dağılımı; 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 şeklinde olur. Elektron dizilimindeki toplam elektron sayısı atom numarasına eşittir. Atom numarası: 2 + 2 +6 +2 +1 = 13 olur. DOĞRU - YANLIŞ 1. D 2. Y 3. D 4. D 5. Y 6. Y 7. D 8. Y 9. D 10. Y 11. Y 14. Y 15. Y 12. Y 13. Y BOŞLUK DOLDURMA 1. değerlik, değerlik elektronu 6. elektronegatiflik 11. asidik oksit 2. periyot, grup 3. yörünge, orbital 7. yükseltgenme basamağı 12. +6 4. iyonlaşma enerjisi 5. +5 8. kuantum 13. artar 9. 14.Aufbau Prensibi, Hund Kuralı, d Pauli İlkesi 10. −1 311

ÜNİTE II - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. Boyle Yasası’na göre basınç hacimle ters orantılıdır. P1 . V1 = P2  . V2 bağıntısında sorudaki değerler 1. ve 2. durum için yazıldığında, 1 . 4 = P2  . 2 � P2 = 2 atm olur. 1. b. Hareketli pistonlu kaplarda gaz basıncı dış basınca eşittir ve sabittir. Pgaz = 1 atm c. Sabit basınç ve sıcaklıktaki gazın mol sayısı ile hacmi doğru orantılıdır. V1 V2 4 V2 n1 = n2 � 1 = 1,5 � V2 = 6 L bulunur. Karışım halindeki bir gazın toplam basıncı gazların toplam mol sayısı ile doğru orantılıdır. Her bir gazın kısmi basıncı da o gazın mol sayısı ile doğru orantılıdır. 2. nT = nHe + nSO2 = 2 + 3 = 5 mol 5 mol 8 atm ise, 5 mol 8 atm ise, 2 mol ? atm’dır. 3 mol ? atm ise, ? = 3,2 atm = PHe ? = 4,8 atm = PSO2 • Boyle Yasası’na göre “Sabit sıcaklıkta, belirli bir miktar gazın hacmi, basıncı ile ters orantılıdır.” • Charles Yasası’na göre “Sabit basınçta, belirli bir miktar gazın hacmi, mutlak sıcaklığı ile doğru orantılıdır.” • Avogadro Yasası’na göre “Sabit basınçta ve sıcaklıkta gazların hacimleri mol sayısı ile doğru orantılıdır. a. Kap hacmi azaltılmıştır. 3. b. Kap hacmi artırılmıştır. c. Sıcaklığı artırılmıştır. d. Kaptaki gaz miktarı artırılmıştır. Günümüzde kullanılan buzdolabı, klima gibi soğutma sistemlerinde Joule - Thomson olayından yararlanılır. Gazın gen- leşmesi sırasında gaz tanecikleri arasındaki etkileşimler zayıflar. Bu olay endotermik bir olaydır. Hacmi artan gazlar 4. genleşirken öz ısılarını kullandıkları için kinetik enerjileri azalır ve bulunduğu ortamı soğutur. Buzdolabı ve derin dondu- rucu gibi soğutma sistemlerimin arka kısmında bulunan kompresör elektrik akımı ile çalışarak soğutucu gazı sıkıştırır. Böylece gazın basıncı ve sıcaklığı artar. Bu gaz buzdolabı içine döşenmiş boru sistemine girerek genleşir ve buhar- laşır. Buharlaşma sırasında sıvı ısıyı soğurur ve buzdolabı içindeki ortamı soğutur. 5. a. Birbiriyle tepkime vermeyen farklı kaplardaki gazlar karıştırıldığında; 312 P1 . V1 + P2 . V2 + P3 . V3 + ... = Ps . Vs bağıntısı kullanılabilir. 2  .  2 + 0  . 1 + 3 . 2 = Ps . (2 + 1 + 2) � Ps = 2 atm bulunur. b. P1 . V1 = P2 . V2 bağıntısında herbir gazın kısmi basıncı bulunabilir. 2 . 2 = PHe . 5 � PHe = 0,8 atm bulunur. 3 . 2 = PCH4 . 5 � PCH4 = 1,2 atm bulunur.

ÜNİTE II - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a.  PV = nRT nToplam = nCO2 + nHe + nCH4 = 0,15 + 0,02 + 0,13 = 0,30 mol 1 atm 76 cm Hg ise,  X atm 114 cm Hg X = 1,5 atm 22,4 273 6. PV = nRT � 1,5  .  4,48 = 0,30  .    .  T T = 273 K � T = t + 273 273 = t + 273 � t = 0 ºC bulunur. b. PMA = dRT 0,41 . 44 = d . 0,082 . 400 d = 0,55 g / L bulunur. a. PT = Pgaz + PH2O 2306,74 = PH2 + 26,74 PH2 = 2280 mmHg 1 atm 760 mm Hg ise,  X atm 2280 mm Hg 7. X = 3 atm bulunur. b. PV = nRT 3 . 8,2 . 10−3 = nH2 . 0,082 . 300 nH2 = 1,0 . 10−3 mol bulunur. a. VX  = MAY = 64 = 4   bulunur. VY MAX 4 1 8. b. Gazların yayılma hızı arttıkça yayılma süreleri kısalır. Gazların yayılma hızları arasındaki oran (VX / VY) 4/1’dir. Gazların yayılma süreleri arasındaki oran (tX / tY) 1/4’tür. X gazı dakikada 1 mm yayılıyorsa, Y gazı dakikada 0,25 mm yayılır. a. Gazlar aynı ortamda bulunduklarından dolayı sıcaklık ve basınçları aynıdır. İdeal gaza yaklaşmanın bir başka nedeni de gazın türüdür. Aynı şartlarda bulunan gazlardan mol kütlesi küçük olan ideal gaza daha yakındır. Çünkü mol kütlesi küçük olan gaz- larda moleküller arasındaki zayıf etkileşimler daha azdır. H2 gazı ideal gaza en yakındır. 9. b. PV = nRT 11,2  .  2 = n  .  22,4   .  273 � n = 1 mol 273 n= m   �1= 24   � MA = 24 g  /  mol MA MA 313

ÜNİTE II - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK P1 = 3 atm � P2 = ? n1 = 2 mol � n2 = 2 + 1 = 3 mol 10. T1 = T � T2 = 2T P1   = P2   bağıntısı kullanılarak soru çözülebilir. n1  .  T1 n2  .  T2 3   = 3  P2   � P2 = 9 atm 2  .  T .  2  .T 11. I. 1. kap artar, 2. kap değişmez. II. 1. kap değişmez, 2. kap artar. III. Her iki kapta da artar. PV = nRT eşitliğinde, gazlar aynı kapta oldukları için hacimleri eşittir. Gazların mutlak sıcaklıkları aynı alındığında ba- sınçla mol sayısı doğru orantılıdır. Basınçları arasındaki ilişki; PX > PY > PZ şeklindedir. a. nX > nY > nZ şeklindedir. b. Aynı sıcaklıkta bulunan gazların difüzyon hızları taneciklerin mol kütlelerinin kareköküyle ters orantılıdır. 12. n= m   bağıntısına göre, gazların kütleleri eşit olduğundan mol kültesi küçük olanın mol sayısı daha büyüktür. MA Mol sayıları arasındaki ilişki nX > nY > nZ olduğundan mol kütleleri arasındaki ilişki, MAZ > MAY > MAX şeklindedir. Gazların difüzyon hızları arasında, VX > VY > VZ ilişkisi vardır. c. PMA = dRT Gazların özkütleleri aynı sıcaklıkta basınç ve mol kütleleriyle doğru orantılıdır. dZ > dY > dX şeklinde olur. 13. O2 gazının başlangıçtaki basıncı dış basınca eşittir. Kaplar arasındaki musluk açıldığında; Ps . Vs = P1 . V1 + P2 . V2 1 . Vs = 3 . 2V + 1 . 2V � Vs = 8V olur. Bu durumda piston I noktasında durur. Gaz taneciklerinin difüzyon hızları gaz taneciklerinin mutlak sıcaklığının karaköküyle doğru, mol kütlesinin karaköküyle ters orantılıdır. Gazların yayılma hızları yayılma süreleriyle ters orantılıdır. 14. VCH4   = TCH4 . MASO2 = tSO2 VSO2 TSO2 MACH4 tCH4 VCH4   = T . 64 = 15 � TSO2 = 4 T bulunur. VSO2 TSO2 16 15 314

ÜNİTE II - CEVAP ANAHTARI DOĞRU - YANLIŞ 1. D 2. D 3. Y 4. D 5. D 6. Y 7. Y 8. D 9. D 10. D 11. Y 14. Y 15. D 12. D 13. Y 1. madde miktarı BOŞLUK DOLDURMA 11. faz diyagramı 2. barometre 12. 2,4 3. difüzyon 6. 45 13. soğutucu akışkan 4. 22,4 7. 3 5. ideal 8. buhar 9. 5,5 10. efüzyon 315

ÜNİTE III - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK Genellikle benzer türdeki maddeler birbiri içinde iyi çözünür. Yani polar çözücüler polar yapılı maddeleri çözerken, apolar çözücülerde apolar yapılı maddeleri çözerler. Buna göre; I2: Apolar molekül Kimyasal türler Etkileşim türü Çözünür veya CCI4: Apolar molekül I2 ve CCI4 London Çözünmez NH3 ve H2O 1. NH3: Polar molekül, hidrojen bağı CS2 ve H2O Çözünür H2O: Polar molekül, hidrojen bağı NaCI ve H2O Hidrojen bağı Çözünür CS2: Apolar molekül C2H5OH ve HCI Çözünmez NaCI: İyonik bileşik İndüklenmiş Çözünür dipol - dipol C2H5OH: Polar molekül, hidrojen bağı HCI: Polar molekül İyon - dipol Dipol - dipol Çözünür a. Kütlece % derişim = mçözünen . 100 mçözelti 20 = mçözünen . 100 � mçözünen = 80 g 400 400 − 80 = 320 g su Bu çözeltinin doygun hale gelmesi için 40 g NaCI eklendiğine göre, 2. 320 g suda 80 + 40 = 120 g NaCI tuzu çözünmüştür. 320 g suda 120 g NaCI tuzu çözünürse, 100 g suda ? ? = 37,5 g NaCI 60 ºC’deki NaCI tuzunun çözünürlüğü 37,5 g / 100 g sudur. b. M = n � 1,5 = n � n = 0,60 � 0,6 = m � m = 24 g NaOH V 0,4 40 a. 600 mL’lik NaOH çözeltisinin 1/3’ü buharlaştığına göre, 600  .  1 = 200 mL su buharlaşır. 3 V2 = 600 − 200 = 400 mL çözelti M1 . V1 = M2 . V2 3. 5 . 600 = M2 . 400 M2 = 7,5 M olur. b. Çözelti derişimine hacim değişiminin etkisi; M1 . V1 = M2 . V2 5 . 600 = 3 . (600 + X) X = 400 mL su eklenir. 316

ÜNİTE III - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK c. M1 . V1 = M2 . V2 5 . 600 = M2 . 1200 M2 = 2,5 M olur ya da hacim 2 katına çıkınca molarite yarıya ineceğinden 2,5 M sonucu bulunabilir. a. Aynı tür çözeltiler karıştırıldığında oluşan yeni çözeltinin hacmi veya molaritesi aşağıdaki eşitlik ile bulunabilir. M1 . V1 + M2 . V2 + ... = Ms . Vs 0,2 . 200 + 0,3 . 200 = Ms . 400 Ms = 0,25 M bulunur. 4. b. dçözelti = mçözelti Vçözelti 1,4 = mçözünen 300 mçözelti = 420 g KOH çözeltisi 420 g KOH çözeltisinin %20’si KOH olduğuna göre, 420  .  20 = 84 g KOH bulunur. 100 a. • Kış aylarında uçakların alkolle yıkanması • Buzlu ve karlı yollara tuz dökülmesi • Araba radyatörlerine antifriz konması • Deniz ve tuz göllerinin tatlı sulardan daha geç donması 5. b. n = m   = 155   = 2,5 mol MA 62 msu = 1250 g = 1,250 kg m= n   = 2,5   = 2 molal msu 1,250 ΔTd = Kd . m . i ΔTd = 1,86 . 2 . 1 = 3,72 ºC Donmaya başlama sıcaklığı = −3,72 ºC a. Çözeltideki su ve glikozun mol sayıları ile mol kesirlerini bulalım. nsu = 7,2 = 0,4 mol 18 6. nglikoz = 36 = 0,2 mol 180 nT = 0,6 mol Xsu = 0,4 0,6 Pçözelti = Pºsu  .  Xsu = 27  .  0,4 0,6 Pçözelti = 18 mm Hg bulunur. 317

ÜNİTE III - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK b. nglikol = m   = 2480   = 40 mol MA 62 m= n   = 40   = 4 molal Msu 10 ΔTk = Kk . m . i ΔTk = 0,52 . 4 . 1 = 2,08 ºC Çözeltinin kaynamaya başlama noktası, 100 + 2,08 = 102,08 ºC a. 300 g çözücüde 120 g tuz varsa, 100 g çözücüde ? ? = 40 g tuz Tuzun çözünürlüğü 40 g / 100 g sudur. 7. b. 100 g su + 40 g KCI = 140 g doymuş çözelti (çözünürlük) 140 g çözeltide 40 g KCI varsa, 560 g çözeltide ? ? = 160 g KCI vardır. Kaynamaya başlama sıcaklıkları derişimler ile doğru orantılıdır. Ca(NO3)2 → Ca(2s+uda) + 2NO3−(suda) 0,1 M 0,1 M 0,2 M MgCI2 → Mg(2s+uda) + 2CI(−suda) 0,2 M 0,2 M 0,4 M 8. Ca(NO3)2 için toplam iyon sayısı = 0,3 M MgCI2 için toplam iyon sayısı = 0,6 M 0,3 M 3 ºC 0,6 M ? ? = 6 ºC arttırır. MgCI2 aynı ortamda 100 + 6 = 106 ºC’de kaynamaya başlar. a. Grafik incelendiğinde gazın 100 g suda çözünürlüğü 10 ºC’de 8 g, 20 ºC’de 6 g, 30 ºC’de 4 g olduğu görülür. Bu du- rumda gazın sudaki çözünürlüğü, sıcaklık arttıkça azalır. Gazların çözünürlüğü sıcaklıkla ters orantılıdır. 9. b. İkinci grafik incelendiğinde gazların çözünürlüğünün basınçla doğru orantılı olarak değiştiği görülür. c. Henry yasasına göre çözünmüş gaz miktarı, gaz fazındaki kısmi basınç ile orantılıdır. İkinci grafik incelendiğinde gaz- ların çözünürlüğünün gazın basıncı ile doğru orantılı olduğu görülür. Basıncın artış oranı ile çözünürlükteki artış oranı aynı olacağından her üç gazın çözünürlüğü basınç artışından eşit etkilenir. 318

ÜNİTE III - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. 30 ºC’de → 120 g çözelti 20 g tuz 240 g çözelti ? ? = 40 g tuz b. 50 ºC’de → 100 g çözelti 24 g tuz ? g su 30 g tuz ? = 125 g su olmalıdır. Çözeltinin 50 ºC’de doygun olabilmesi için 250 − 125 = 125 g su buharlaştırılmalıdır. c. 50 ºC’de → 100 g su 24 g tuz çözer. ? g su 72 g tuz ? = 300 g su 10. 20 ºC’de → 100 g su 15 g tuz çözer. 300 g su ? ? = 45 g tuz çözünür. 72 −45 = 27 g tuz çöker. d. 30 ºC’de → 120 g çözelti 24 g tuz 180 g çözelti ? ? = 30 g tuz 180 − 30 = 150 g su bulunur. 20 ºC’de → 100 g su 15 g tuz ? g su 30 g tuz ? = 200 g su olmalıdır. 200 − 150 = 50 g su eklenmelidir. 11. 20 ºC’de → 140 g çözelti 40 g X 420 g çözelti ? ? = 120 g X tuzu vardır. 420 − 120 = 300 g su vardır. 50 ºC’de → 100 g su 25 g X tuzu ? g su 120 g X tuzu ? = 480 g su olmalıdır. 480 − 300 = 180 g su eklenmelidir. n= m   = 117   = 0,5 mol MA 234 12. M= n   = 0,5   = 1 M V 0,5 AI2(CO3)3 → 2AI(3s+uda) + 3CO32(−suda) 1M 2M 3M Toplam iyon derişimi = 2 + 3 = 5 molar bulunur. 319

ÜNİTE III - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK 13. t2 > t1 olduğuna göre sıcaklık artınca çözünürlük azaldığına göre ekzotermik çözünmedir. Gazların sudaki çözünürlüğü basınçla doğru, sıcaklıkla ters orantılıdır. 14. Buna göre basıncın en yüksek, sıcaklığın en düşük olduğu C3 çözünürlük değeri en fazladır. Basıncın en düşük, sıcak- lığın en yüksek olduğu C1 çözünürlük değeri en azdır. Buna göre, oksijen gazının sudaki çözünürlüğü C3 > C2 > C1 şeklindedir. DOĞRU - YANLIŞ 1. D 2. D 3. Y 4. D 5. D 6. Y 7. D 8. D 9. D 10. Y 11. D 14. D 15. D 12. Y 13. Y 1. iyon - dipol BOŞLUK DOLDURMA 11. seyreltik çözelti 2. hidrojen bağı 12. donma noktasını 3. ters osmoz 6. çözünürlük 13. ppm 4. molalite 7. polar / apolar 5. Raoult Yasası 8. koligatif 9. basınç / gazların 320 10. molarite

ÜNİTE IV - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. ΔH = ∑Hürünler − ∑Hgirenler ∑Hürünler = −1028,6 kJ ∑Hgirenler = −1206,9 kJ ΔH = (−1028,6) − (−1206,9) ΔH = +178,3 kJ b. ΔH = +178,3 kJ 1. ΔH > 0 olduğundan tepkime endotermiktir. c. Potansiyel enerji (kj ) −1028,6 CaO(k)  +  CO2(g) Ürünler ΔH = +178,3 kJ −1206,9 CaCO3(k) Girenler Tepkime koordinatı Ekzotermik tepkimelerde enerji (ısı) açığa çıkar. Oksijen gazının suda çözünmesi, yağmur yağması ve demirin paslan- 2. ması ekzotermik tepkimelere örnektir. (II, IV ve V) a. ∑Hürünler = 30 kJ ∑Hgirenler = 70 kJ ΔH = ∑Hürünler − ∑Hgirenler ΔH = 30 − 70 = −40 kJ b. Tepkime ters çevrildiğinde ΔH değerinin işareti değişir. 3. 2AB2(g) → 2AB(g) + B2(g) ΔH = +40 kJ Potansiyel enerji (kj) 70 AB(g) + B2(g) Ürünler ΔH = +40 kJ 30 AB2(g) Girenler Tepkime koordinatı Belirli bir basınç ve sıcaklıkta bir bileşiğin elementlerinden oluşması sırasındaki ısı değişimine oluşum entalpisi denir. Bir mol bileşiğin enerji değişimine molar entalpi adı verilir. Buna göre, 4. C(k) + 1/2O2(g) → CO(g) 2AI(k) + 3/2O2(g) → AI2O3(k) tepkimeleri 1 mol bileşik elementlerinden oluştuğundan standart molar oluşum tepkimeleridir. (III ve IV) 321

ÜNİTE IV - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. I. tepkime aynen alınır, II. tepkime ters çevrilip iki ile çarpılırsa istenen net tepkime elde edilmiş olur. I. C(k) + O2(g) → CO2(g) ΔH1º = −393,5 kJ II. 2CO2(g) → 2CO(g) + O2(g)   ΔH2º = +566 kJ C(k) + CO2(g) → 2CO(g)   ΔHº = +172,5 kJ 5. b. Verilen tepkime 2'ye bölünerek I. tepkime elde edilir. XY3(g) + 3/2Z2(g) → 1/2X2(g) + 3YZ(g) ΔH1 = −300 kJ Verilen tepkime 2 ile çarpılırsa II. tepkime elde edilir. 4XY3(g) + 6Z2(g) → 2X2(g) + 12YZ(g)     ΔH2 = −1200 kJ Verilen tepkime ters çevrilirse III. tepkime elde edilir. X2(g) + 6YZ(g) → 2XY3(g) + 3Z2(g) ΔH3 = +600 kJ Olay Olay endotermik veya ekzotermik Na(+g) + CI( –g) → NaCI(k) Ekzotermik Ekzotermik 6. C6H6(g) → C6H6(s) Endotermik Ca(g) → Ca(2g+) + 2e – Endotermik N2(g) → 2N(g) Ekzotermik CI(g) + e – → CI( –g) a. C3H6(g) + 9/2O2(g) → 3CO2(g) + 3H2O(g) b. C3H6(g) + 9/2O2(g) → 3CO2(g) + 3H2O(g) 7. 0,3 mol 0,9 mol 1 mol C3H6 yandığında 1600 kJ ısı çıkıyorsa, 0,3 mol C3H6 yandığında ? ? = 480 kJ ısı açığa çıkar. ΔHº = ∑Hºkırılan bağlar − ∑Hoºluşan bağlar H H C O H + 3/2(O O) → O C O + 2(H O H) 8. H ΔH = [(3 . 414) + (360) + (464) + (3/2 . 498)] − [(2 . 799) + (4 . 464)] ΔH = − 641 kJ a. Paylaşılan elektron çifti sayısı arttıkça bağ uzunluğu kısalır, bağ kuvveti artar. Bu nedenle üçlü bağlar ikili bağlardan, ikili bağlar da tekli bağlardan daha kısa ve daha sağlamdır. 9. Buna göre bağ sağlamlıkları; II > III > I şeklinde olur. b. Bağ sayısı arttıkça bağ uzunluğu kısalır. I > III > II şeklinde olur. 322

ÜNİTE IV - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK Verilen tepkimenin tepkime entalpisini hesaplamak için I. tepkime ters çevrilir, II. tepkime 3 ile çarpılır, III tepkime 4 ile çarpılmalıdır. Düzenlenen bu üç tepkime entalpi değerleri aşağıdaki gibi taraf tarafa toplanırsa net tepkimenin entalpi değeri hesap- lanmış olur. 10. 3CO2(g) + 4H2O(s) → C3H8(g) + 5O2(g) ΔHº = +2220 kJ 3C(k) + 3O2(g) → 3CO2(g) ΔHº = −1182 kJ 4H2(g) + 2O2(g) → 4H2O(s)   ΔHº = −1144 kJ 3C(k) + 4H2(g) → C3H8(g)   ΔHº = −106 kJ 11. 25  ºC sıcaklık ve 1 atm basınçta bir bileşiğin elementlerinden oluşması sırasındaki ısı değişimine standart oluşum en- talpisi denir. Elementlerin standart şartlardaki oluşum entalpileri sıfır kabul edilir. Standart şartlarda birden çok allotropu olan elementlerin en kararlı allotropları esas alınır. Buna göre III. ve IV. seçeneklerindeki tepkimelerin entalpileri, ürünlerde oluşan bileşiklerin oluşum entalpilerine eşittir. I. ve II. tepkimelerin entalpileri oluşum entalpisi değildir. Buna göre III. ve IV. tepkimelerin entalpi değişimleri oluşum entalpisine eşittir. ΔHº = ∑Hºürünler − ∑Hºgirenler ΔHº = [ΔHCº O2 + 2ΔHHº 2O ] − [ΔHCº H4 + 2ΔHOº 2 ] ΔHº = [(−394) + 2 . (−286)] − [−75 + 0] 12. ΔHº = −891 kJ CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s) 1mol CH4 yakılınca 891 kJ ısı 0,5 mol CH4 yakılınca ? ? = 445,5 kJ ısı ortaya çıkar. a. ∑Hºürünler = −394 kJ ∑Hºgirenler = 0 ΔHº = ∑Hºürünler − ∑Hºgirenler ΔHº = (−394) − (0) = −394 kJ 13. C(k) ve O2(g) elementlerinin standart oluşum entalpisi sıfır olduğundan standart tepkime entalpisinin hesaplanmasına ilişkin hesaplamaya katılmaz. Dolayısıyla tepkimenin entalpi değişimi CO2 gazının molar oluşum entalpisine eşittir. ΔHCº O2 = −394 kJ / mol b. Ekzotermik tepkimelerde ΔH değerinin işareti negatiftir. ΔH < 0 olduğundan tepkime ekzotermiktir. 323

ÜNİTE IV - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. ΔHº = ∑Hüºrünler − ∑Hgºirenler ΔHº = −30 − 0 = −30 kJ ΔHº < 0 olduğundan tepkime türü ekzotermiktir. 14. b. Tepkimede ürünlerin potansiyel enerjisi tepkimeye girenlerin potansiyel enerjisinden daha düşüktür. Aradaki fark ısı olarak dışarıya verildiğinden tepkime ekzotermiktir. Ekzotermik tepkimelerde ısı ürünler tarafına yazılır. Düşük sıcak- lıkta ürünler daha kararlıdır. c. Hüºrünler = −30 kJ Hgºirenler = 0 DOĞRU - YANLIŞ 1. Y 2. Y 3. D 4. Y 5. D 6. Y 7. D 8. D 9. Y 10. D 11. D 14. D 15. D 12. Y 13. Y 1. endotermik / ekzotermik BOŞLUK DOLDURMA 11. yüksek 2. küçüktür 12. Hess Yasası 3. entalpi 6. bağ enerjisi 13. endotermik 4. standart tepkime entalpisi 7. negatiftir 5. standart oluşum entalpisi 8. pozitiftir 9. sıfır 324 10. küçüktür

ÜNİTE V - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK ΔH = Eai − Eag 1. ΔH = 22 − 98 = −76 kJ ΔH < 0 olduğundan tepkime ekzotermik tepkimedir. a. ΔHº = ∑Hºürünler − ∑Hºgirenler c. PE(kJ) ΔHº = (ΔHAº 2B3 ) − (2ΔHAº B ) 70kJ 48kJ ΔHº = (21) − (2 . 24) 21kJ 2. ΔHº = −27 kJ Zaman b. ΔH = Eai − Eag −27 = 22 − Eag Eag = 49 kJ a. Bir tepkimenin hız denklemi, hız sabitine ve tepkimeye girenlerin derişimlerinin üstel kuvvetlerine göre yazılır. Tepki- me hız denkleminde katı ve sıvılar yer almaz. r = k [H2O2] şeklinde olur. b. Tepkimenin hız ifadesindeki madde derişimlerinin üsleri toplamına tepkime derecesi (mertebesi) denir. r = k [H2O2]1 3. Tepkime derecesi 1’dir. c. Derişimin tepkime hızına etkisi çarpışma teorisi ile açıklanır. Tepkimeye girenlerin derişimi azaltılınca birim hacimdeki tanecik sayısı azalır ve tepkime hızı azalır. H2O2 derişiminin yarıya indirilmesi ortalama tepkime hızı da yarıya iner. d. Kimyasal tepkimelerde girenlerin derişimi zamanla azaldığı için tepkimenin ortalama tepkime hızı da azalır. Buna bağlı olarak tepkimelerde girenlerin ve ürünlerin oluşma hızında zamanla azalma gerçekleşir. Tepkime hızı tepkimeye giren maddelere göre yazılır. Katı ve sıvılar tepkime hız ifadesinde yazılmaz. • NaCI(k) + H2O(s) → Na+(suda) + CI(−suda) r = k • N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) 4. r = k [N2 ] . [H2 ]3 • Ca(k) + 2HCI(suda) → CaCI2(k) + H2(g) r = k [HCI]2 • CO(g) + 1/2O2(g) → CO2(g) r = k [CO] . [O2 ]1/2 325

ÜÜNNİİTTEEVI - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. Bir tepkimenin hızını ölçmek için giren maddelerle ürünlerin birbirinden farklı olan renk, çökelti oluşumu, elektrik ilet- kenliği, basınç, hacim, sıcaklık ve pH gibi bazı özellikleri kullanılır. b. Çok basamaklı tepkimelerde, mekanizmanın en yavaş basamağı tepkime hızını belirler. Yavaş basamak hızlanma- dıkça tepkime hızı artmaz. Hız belirleyen basamak, tek araç geçebilecek kadar dar bir yoldaki trafik akışına benzeti- lebilir. Araçlar birbirini sollayamadıkları için yoldaki tüm araçların hızı en yavaş aracın hızına bağlı olacaktır. 5. c. Mg(k) + 2HCI(suda) → MgCI2(suda) + H2(g) Tepkimenin hızı, tepkimeye giren maddelerin derişimi ile doğru orantılıdır. HCI(suda) derişimi artırılırsa etkin çarpış- ma sayısı artacağından buna bağlı olarak tepkimenin hızı da artar. Heterojen tepkimelerde tepkime hızı katıların temas yüzeyine bağlıdır. Mg katısını toz haline getirmek birim zamanda oluşan ürün miktarını artırdığı için, tepkime hızı da artar. a. Zıt yüklü iyonlar arasında gerçekleşen tepkimeler genellikle çok hızlıdır. Sonra aynı yüklü iyonlar arasındaki tepkime- ler hızlıdır. Moleküller arasında gerçekleşen tepkimelerde, kimyasal tür sayısı ve kırılacak bağ sayısı arttıkça tepkime hızı daha yavaştır. Buna göre tepkime hızları, I > II > III şeklinde sıralanır. 6. b. Kopan ve oluşan bağ sayısı arttıkça tepkime hızı daha yavaş olur. Tepkime hızı etkin çarpışma sayısına bağlıdır. Etkin çarpışma sayısını artıran her faktör tepkime hızını da artıracaktır. Aktifleşme enerjisi, tepkimeye girenler ile ürünler arasında bir potansiyel enerji engelidir. Girenler, aktifleşme enerjisini aşamadığı zaman tepkime gerçekleş- mez. Aktifleşme enerjisi arttıkça tepkime hızı azalır. a. Tepkimenin hızı başlangıçta en fazladır. Kimyasal tepkimede girenlerin derişimi zamanla azaldığı için tepkimenin ortalama hızı da azalır. Buna bağlı olarak tepkimelerde girenlerin harcanma ve ürünlerin oluşma hızında zamanla azalma gerçekleşir. b. Tepkimede harcanma ve oluşma hızı arasındaki ilişki yazılırken denklem katsayıları hıza bölüm olarak alınabilir. 2CI2(g) + 6OH(−suda) → 5CI(−suda) + CIO3−(suda) + 3H2O(g) Buna göre, tepkimedeki CI2(g) ve CIO3−(suda) arasındaki ilişki, −  Δ [CI2 ] = +  [CIO3− ] 3Δt Δt 7. şeklindedir. Tepkimenin ortalama hızı; rCI2 = 3rCIO3− şeklinde yazılır. c. Kimyasal tepkimede girenlerin derişimi zamanla azaldığı için tepkimenin ortalama tepkime hızı da azalır. d. Bir kimyasal tepkimede giren ve ürünleri oluşturan maddelerden birinin fiziksel hali farklı ise bu tür tepkimelere hete- rojen tepkimeler denir. Tepkimedeki tüm türler aynı fazda olmadığı için tepkime heterojendir. e. Tepkimeye giren madde miktarı azaldığı için zamanla CIO3− ’ün oluşma hızı azalır. 326

ÜNİTE V - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. Tablodaki 1 ve 2. deney sonuçları karşılaştırıldığında NO derişimi sabitken F2 derişimi 2 kat artırıldığında hızın 2 katına çıktığı görülür. Buna göre tepkime hızı F2 derişiminin 1. üstel kuvveti ile doğru orantılıdır. Benzer şekilde 1 ve 3. deney sonuçları karşılaştırıldığında F2 derişimi sabitken NO derişiminin 2 katına çıkması tepkime hızını 2 katına çıkarmıştır. Buna göre tepkime hızı NO derişiminin 1. üstel kuvveti ile doğru orantılıdır. Sonuç olarak tepkime denklemi şu şekilde yazılabilir: r = k . [NO] . [F2] b. Tepkime hız denkleminde derişimlerin üslerinin toplamı tepkimenin derecesini verir. 8. Tepkime derecesi = 1 + 1 = 2 olur. c. Hız denklemindeki “k” sabitinin değeri deneydeki veriler kullanılarak hesaplanabilir. r = k  [NO] . [F2 ] 6 . 10−3 = k . (0,1) . (0,1) k = 0,6 L / mol . s bulunur. d. Net tepkimenin tepkime hızı ile deneysel veriler sonucu bulunan hız denklemi aynı olmadığından tepkime mekaniz- malıdır. Sıcaklık artışı taneciklerin kinetik enerjisini arttırır. Kinetik enerjileri artan tanecikler birbirleriyle daha hızlı çarpışır. Böyle- ce tepkimenin ileri ve geri yöndeki tepkime hızı artar. Sıcaklık artışı aktivasyon enerjisini değiştirmez. Sıcaklık artışı etkin çarpışma sayısını arttırdığından hız sabiti (k) artar. Buna göre; 9. I. Artar II. Değişmez III. Artar IV. Artar 10. a. Verilen tepkimeler taraf tarafa toplanırsa net tepkime elde edilir. I. NO2(g) + F2(g) → NO2F2(g) (hızlı)   II. NO2F2(g) → NO2F(g) + F(g) (yavaş) III. NO2(g) + F(g) → NO2F(g) (hızlı) 2NO2(g) + F2(g) → 2NO2F(g) b. Mekanizmalı tepkimelerde hız denklemi yavaş basamağa göre yazılır. r = k [NO2F2 ] c. Tepkimede ara basamakta oluşarak sonraki basamakların herhangi birinde harcanan maddeye ara ürün denir. Buna göre, NO2 F2 ve F ara üründür. d. NO2 gazı hız denkleminde yer almadığı için tepkime hızı değişmeyecektir. 327

ÜNİTE V - CEVAP ANAHTARI DOĞRU - YANLIŞ 1. Y 2. D 3. D 4. Y 5. D 6. D 7. Y 8. D 9. Y 10. Y 11. D 14. Y 15. Y 12. D 13. D 1. doğru BOŞLUK DOLDURMA 11. geri aktifleşme enerjisi 2. ara ürün 12. tepkime entalpisine 3. sıcaklık 6. 4 13. mekanizmalı 4. tepkime hızı 7. 2 5. etkin çarpışma 8. ürün 9. aktivasyon enerjisini 10. yavaş 328

ÜNİTE VI (I. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK • CaCO3(k) � CaO(k) + CO2(g) Kc = [CO2] Kp = PCO2 • MgO(k) + SO3(g) � MgSO4(k) 1 1 Kc = [SO3 ]  Kp = PSO3 1. • SO2(g) + 1/2O2(g) � SO3(g) Kc = [SO3 ] Kp = PSO3 [SO2  ]  .  [O2  ]1/2 PSO2  .  PO21/2 • CO2(g) + H2(g) � CO(g) + H2O(s) Kc = [CO ] Kp = PCO [CO2  ]  .  [H2  ] PCO2  .  PH2 Nicelik Değişim I. [H2S] Artar II. [S] Değişmez 2. III. [H2] Artar Değişmez IV. Kc V. ns(S’nin mol sayısı) Azalır Kp ürünlerin kısmi basıncı ile tepkimeye girenlerin kısmi basıncı arasındaki oranı ifade eder. 3. SO2(g) + 1/2O2(g) � SO3(g) PSO3 2 Kp = PSO2  .  PO21/2 = 1  .  ñ4 =1 a. Bir tepkime ters çevrildiğinde denge sabiti Kc değeri, 1 değerini alır. H2(g) + F2(g) � 2HF(g)   Kc = 16 Kc 2HF(g) � H2(g) + F2(g) Kc = 1 16 b. Denge tepkimesi herhangi bir katsayıya bölünürse bölünen katsayının 1’e bölümü denge sabiti “Kc” değerine üstel kuvvet olarak yazılır. 4. H2(g) + F2(g) � 2HF(g) Kc = 16 HF(g) � 1/2H2(g) + 1/2F2(g) Kcı = ? tepkimesini elde etmek için tepkimeyi ters çevirip 2’ye bölmeliyiz. Tepkime ters çevrilirse Kcı = 1 olur. 16 Tepkime 2’ye bölünürse, Kcıı = 1 1/2 1 = 1 olur. 16 16 4 = 329

ÜNİTE VI (I. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK N2(g) + 3H2(g) � 2NH3(g) + 92 kJ a. Denge tepkimesine, sabit sıcaklıkta N2 gazı eklenirse sistem bu etkiyi azaltmak ve yeniden dengeye ulaşmak için ürünler yönüne hareket eder. 5. b. NH3 eldesi ekzotermik bir tepkimedir. Dengedeki tepkimenin sıcaklığı artırılırsa tepkime girenler yönüne kayar. c. Katalizör, dengedeki maddelerin derişimine etki etmediği için dengeye etki etmez. Tepkimenin dengeye gelme süresi kısalır. d. Dengedeki sistemin hacmi artırılırsa birim hacimdeki tanecik sayısı ve gaz basıncı azalır. Azalan basıncı artırmak için tepkime gazların mol sayısının fazla olduğu yöne hereket eder. Tepkime girenler yönüne hareket eder. a. Maksimum düzensizlik eğilimi Maksimum düzensizlik eğilimi CO2(g) � CO2(suda) + ısı CaCO3(k) + ısı � CaO(k) + CO2(g) Minimum enerji eğilimi Minimum enerji eğilimi b. H2(g) + I2(k) � 2HI(g) + ısı Tepkimesi kimyasal tepkimeye örnektir. Tepkimeye katılan maddeler farklı fazda oldukları için heterojen denge tepki- 6. mesidir. Kp = Kc(RT)Δn ilişkisi vardır. Δn = 2 − 1 = 1 Kp = Kc(RT) dir. Katı ve sıvılar denge basıntısında yer almaz. [HI]2 Kc = [H2 ] şeklindedir. Buna göre II öncül doğru; I, III ve IV. öncüller ise yanlıştır. H2(g) + F2(g) � 2HF(g) a. Dengedeki tepkimede H2 gazının kısmi basıncı artırılırsa tepkime ürünler yönüne ilerler. Basınç 7.  HF(g) H2(g) F2(g) t1 t2 Zaman 330

ÜNİTE VI (I. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK b. Dengedeki HF gazının kısmi basıncı azaltılırsa tepkime ürünler yönüne ilerler. Basınç HF(g) H2(g) F2(g) t1 t2 Zaman c. Dengedeki sistemin hacmi azaltılırsa gazların kısmi basıncı artar. Dolayısıyla gazların derişimleri de artar. Denge tepkimesinde her iki taraftaki gaz mol sayısı eşit ise hacim artışı veya azalışı her bir gazın kısmi basıncını eşit oranda etkileyeceği için tepkime ileri veya geri yönde hareket etmez. Derişim [HF(g) ] [H2  ] [F2  ] Zaman PCI5(g) � PCI3(g) + CI2(g) ΔHº = 65 kJ a. Dengedeki sisteme, ürünlerden PCI3 gazı eklendiğinde Le Chatelier İlkesi’ne göre sistem bu etkiyi azaltacak yönde yani girenler yönüne ilerler. b. Dengedeki sisteme, ürünlerden CI2 uzaklaştırıldığında Le Chatelier İlkesi’ne göre sistem bu etkiyi azaltacak yönde yani ürünler tarafına kayar. c. Katalizör dengeye etki etmez. 8.  d. Endotermik tepkimelerde sıcaklık artırılırsa denge, ürünler yönüne kayarak sıcaklığı azaltmaya çalışır. e. Dengedeki sistemin hacmi artırılırsa kısmi basınçlar ve dolayısıyla derişimler azalır. Tepkimenin yeniden dengeye gelebilmesi için tepkime gaz mol sayısının çok olduğu yöne (ürünler) kayar. f. Endotermik tepkimelerde sıcaklık azaltılırsa denge, girenler yönüne kayar. Kc küçülür. 331

ÜNİTE VI (I. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK a. Tepkime kabına 0,6’şar mol H2 ve CI2 gazları konulmuştur. denge kurulduğunda ortamda 0,8 mol HCI gazı bulunmak- tadır. Tepkime katsayıları dikkate alındığında 2 mol HCI oluşabilmesi için 1 mol H2 ve 1 mol CI2 gazları harcanmalıdır. H2(g) + CI2(g) � 2HCI(g) Başlangıç: 0,6 0,6 − Değişim  : −0,4 −0,4 +0,8 Denge : 0,2 0,2 0,8 mol Dengedeki tepkime 2 L’lik kapta gerçekleştiğinde dengede yer alan gazların derişimleri şöyledir: [H ] = n   = 0,2   = 0,1 M 2 V 2 9.  [CI ] = n   = 0,2   = 0,1 M 2 V 2 [CI2] = n   = 0,8   = 0,4 M V 2 [HCI]2 (0,4)2 Kc = [H2 ] . [CI2 ] = (0,1) . (0,1) = 16 b. 1. sıcaklık artışı Kc değerinin küçülmesine neden olduğuna göre ürün derişimi azalmış, giren derişimi artırmıştır. Bu durum tepkimenin ekzotermik olduğu anlamına gelir. 2. Kabın hacmi 1 litreye düşürüldüğünde her iki taraftaki gazların mol sayısı eşit olduğu için denge hacim değişimin- den etkilenmez. Denge sabiti sadece sıcaklık değişiminden etkilendiği için hacim değişimi denge sabitini etkilemez. 10. Denge tepkimesi ekzotermiktir. Ekzotermik denge tepkimelerinde sıcaklık artırılırsa denge girenler yönüne kayar. NH3 gazının derişimi azalırken H2 ve N2 gazlarının derişimi artar. N2(g) + 3H2(g) � 2NH3(g) + 91 kJ Ekzotermik denge tepkimelerinde sıcaklık artırılırsa denge sabiti Kc küçülür. Le Chatelier İlkesi’ne göre dengedeki sisteme etki edildiğinde sistem tekrar dengeye ulaşıncaya kadar etkiyi azaltacak yönde eğilim gösterir. S(k) + CO(g) � COS(g) + ısı 11. a. Katılar denge bağıntısında yer almaz. Bundan dolayı S katısı eklenmesi dengenin yönünü, denge derişimlerini ve Kc’nin değerini değiştirmez. b. Sistem, CO gazının derişimini arttırmak ister. Denge girenler yönüne kayar. Yeni denge kurulduğunda COS ve CO derişimi, başlangıca göre azalır. S derişimi ve Kc değeri değişmez. c. Sıcaklık azaltılırsa denge ekzotermik denge tepkimesi olduğundan ürünler yönüne kayar. Yeni denge kurulduğunda S’nin mol sayısı başlangıca göre azalır. 332

ÜNİTE VI (I. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK d. Hacim arttırılırsa gazların basıncı ve dolayısıyla derişimi azalır. Denge tepkimelerinde her iki taraftaki gaz mol sayısı eşit ise hacim artışı ve azalışı her bir gazın kısmi basıncını eşit oranda etkileyeceği için tepkime girenler ya da ürünler tarafına kaymaz. CO ve COS gazlarının derişimi, başlangıca göre azalır. S’nin derişimi ve Kc değişmez. DOĞRU - YANLIŞ 1. Y 2. D 3. D 4. Y 5. D 6. Y 7. D 8. Y 9. Y 10. Y 11. Y 14. Y 15. D 12. D 13. D 1. tersinir tepkimeler BOŞLUK DOLDURMA 11. girenler 2. kimyasal denge 12. dinamik denge 3. inert 6. Le Chatelier İlkesi’ne 13. eşittir 4. girenler 7. sabittir 5. denge sabiti 8. katı / sıvı 9. derişim 10. Kc / Kp 333

ÜNİTE VI (II. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK H2O(s) + ısı � H(+suda) + OH−(suda) Sıcaklık artışı, endotermik tepkimelerde dengeyi ürünler yönüne kaydırır. a. [H+] artar. b. [OH−] artar. 1. c. pH azalır. d. pOH azalır. e. Ksu artar. 25 ºC’de sulu çözeltilerde, Ksu = [H3O+] . [OH−] = 1 . 10−14 pH + pOH = 14 a. 25 ºC’de saf sudaki H+ ve OH− iyonlarının derişimi, [H3O+] . [OH− ] = 1 . 10−14 [10−2 ] . [OH− ] = 1 . 10−14 2. [OH− ] = 1 . 10−12 b. pH = −log [H3O+]  pH = −log (10−2) pH = 2 pH + pOH = 14 2 + pOH = 14 pOH = 12 bulunur. 25 ºC’de pH + pOH = 14 12 + pOH = 14 � pOH = 2  [OH− ] = 1 . 10−2 M olur. a. 0,01 M NaOH çözeltisinin mol sayısını bulalım. 3. M = n   � 0,01 = n   V 4 n = 0,04 mol NaOH n = m   = 0,04 = m   MA 40 m = 1,6 g NaOH 334

ÜNİTE VI (II. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK b. NaOH kuvvetli bir baz olduğundan tamamen Na+ ve OH− iyonlarına ayrıştığı kabul edilir. NaOH(suda) → Na(+suda) + OH(−suda) 0,01 M − − −0,01 M +0,01 +0,01 − 0,01 0,01 Buna göre [OH−] = 0,01 M [H+] . [OH−] = 10−14 [H+] . [10−2] = 10−14 [H+] = 10−12 M bulunur. c. pOH = −log [OH− ] pOH = −log (10−2) � pOH = 2 olur. a. MA VA DA = MB VB DB bağıntısı yazılarak çözüm yapılabilir. MA . 300 . 1 = 0,2 . 600 . 1 MA = 0,4 M olur. b. Zayıf asit ve bazlar suda kısmen iyonlaştıkları için denge tepkimesi oluşturduğundan denge bağıntıları yazılır. HNO2(suda) + H2O(s) � NO2−(suda) + H3O+(suda) 4. 0,02 − − −x +x +x 0,02 − X   x    x Ka = [NO2− ] . [H3O+] = 4,5 . 10−4 = x2 [HNO2 ] 0,02 x = 3 . 10−3 M = [H3O+] pH = −log [H3O+] = −log (3 . 10−3) pH = 2,5 bulunur. Bronsted - Lowry asit - baz tanımına göre proton veren maddeler asit, proton alan maddeler bazdır. a. CH3COOH(aq) + H2O(s) � H3O(+aq) + CH3COO−(aq) Asit (1) Baz (2) Asit (2) Baz (1) CH3COOH proton veren, H2O proton alan maddedir. O halde CH3COOH asit, H2O bazdır. 5. CH3COOH/CH3COO−ve H2O/H3O+ çiftleri konjuge asit baz çiftleridir. b. SO42(−aq) + H2O(s) � HSO4−(aq) + OH(−aq) Baz (1) Asit (2) Asit (1) Baz (2) SO42− iyonu proton alan, H2O proton veren maddedir. O halde SO24− iyonu baz, H2O asittir. SO42− / HSO4− ve H2O / OH− çiftleri konjuge asit baz çiftleridir. 335

ÜNİTE VI (II. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK c. NH3(aq) + H2O(s) � NH+4(aq) + OH(−aq) Baz (1) Asit (2) Asit (1) Baz (2) NH3 proton alan, H2O proton veren maddedir. O halde NH3 baz, H2O asittir. NH3 / NH4+ ve H2O / OH− çiftleri konjuge asit baz çiftleridir. d. H3PO4(aq) + CO32(−aq) � H2PO4−(aq) + HCO3−(aq) Asit (1) Baz (2) Baz (1) Asit (2) H3PO4 proton veren, CO32− proton alan maddedir. O halde H3PO4 asit, CO32− bazdır. H3PO4 / H2PO4− ve CO32− / HCO3− çiftleri konjuge asit baz çiftleridir. e. F−(aq) + H2O(s) � HF(aq) + OH−(aq) Baz (1) Asit (2) Asit (1) Baz (2) F− iyonu proton alan, H2O proton veren maddedir. O halde F− iyonu baz, H2O asittir. F−/ HF ve H2O / OH− çiftleri konjuge asit baz çiftleridir. a. İyonlaşma yüzdesi b. NH3(aq) + H2O(s) � NH4+(aq) + OH−(aq) 100 M HA 1 M iyonlaşırsa Başlangıç: 0,05 − − 0,01 M HA ? iyonlaşır Değişim  : −X +X +X ? = 1 . 10−4 M iyonlaşır. HA(aq) + H2O(s) � H+(aq) + A−(aq) Denge : 0,05 − X X X 0,01 − − −10−4 +10−4 +10−4 Kb = [NH4+ ] . [OH−] 10−2 − 10−4 10−4 10−4 [NH3 ] pH = −log [H+] 2 . 10−5 = x2 6. pH = −log (10−4) 0,05 − x ihmal x = [OH−] = 10−3 M pH = 4 bulunur. [H+] . [OH−] = 10−14 [H+] . [A−] 10−4  .  10−4 [H+] = (10−3) = 10−14 [HA ] 10−2 − 10−4 Ka = = ihmal [H+] = 10−11 M bulunur. Ka = 10−6 olur. pH = −log [H+] = −log (10−11) = 11 Ka . Kb = 10−14 10−6 . Kb = 10−14 Kb = 10−8 bulunur. 336

ÜNİTE VI (II. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK c. [H+] = n   = 2  .  10−4   = 2 . 10−3 M V 0,1 CH3COOH(aq) + H2O(s) � H(+aq) + CH3COO(−aq) 0,2 M 2 . 10−3 2 . 10−3 Ka = 2  .  10−3  .  2  .  10−3   = 2 . 10−5 olur. 0,2 a. HNO2(aq) + H2O(s) � NO2−(aq) + H(+aq) 2 M − − −x +x +x Ka = [NO−2 ]  .  [H+]   = 4,5  .  10−4 = x2 x   ihmal [HNO2 ] 2− 2 M HNO2 3 . 10−2 M iyonlaşırsa 100 M ? iyonlaşır. % 1,5 iyonlaşır. 7. b. HCI kuvvetli bir asit olduğundan tamamen H+ ve CI− iyonlarına ayrıştığı kabul edilir. HCI(suda) → H+(suda) + CI−(suda) 0,01 − − −0,01 +0,01 +0,01 Denge: − 0,01 0,01 M Buna göre; [H+] = 0,01 M pH = −log [H+] pH = −log (10−2) pH = 2 bulunur. a. NaOH(aq) → Na+(aq) + OH(−aq) 25 ºC’de pH + pOH = 14 pH = 13 olduğundan pOH = 1 olur. NaOH için [OH− ] = 0,1 M bulunur. 8. b. Dönüm noktasında pH = 7 iken HNO3’ten 200 mL harcanmıştır. MA VA DA = MB VB DB MA . 200 . 1 = 0,1 . 400 . 1 Masit = 0,2 M 337

ÜNİTE VI (II. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK c. NaOH ve HNO3’ün mol sayılarını bulalım. NaOH için M = n   � 0,1 = n   � n = 0,04 mol V 0,4 HNO3 için M = n   � 0,2 = n  � n= 0,2 V mol V V n = 0,2 V mol H+ + OH− → H2O 0,2V 0,04 −0,04 −0,04 0,2V − 0,04 − [H+] = n   � 0,1 = 0,2V − 0,04   V V + 0,4 V = 0,8 L = 800 mL d. Dönüm noktasında pH = 7 olur. a. HCI çözeltisi için pH = 2 olduğuna göre [H+] = 0,01 M b. Dönüm noktasında pH = 7 iken baz çözeltisinden 0,4 L harcanmıştır. MA VA DA = MB VB DB 0,01 . 2 . 1 = MB . 0,4 . 1 MB = 0,05 M c. Eşdeğerlik noktasında (pH = 7) 400 mL baz ve 2000 mL asit harcanmıştır. Çözelti hacmi = 2000 + 400 = 2400 mL 9.  d. Asit ve bazın mol sayısını bulalım. n n HCI için M = V   � 0,01 = 2   � n = 0,02 mol NaOH için M = n   � 0,05 = n   � n = 0,05 V mol V V H+ + OH− → H2O 0,02 0,05V −0,02 −0,02 − 0,05V −0,02 [OH−] = n   � 0,05V − 0,02 = 0,01 V V  +  2 V = 1 L olur. 338

ÜNİTE VI (II. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK Tuzu oluşturan asidin veya bazın kuvvetli ya da zayıf olmasına Tuz çözeltisi Asidik / Bazik / Nötr Hidroliz olabilecek göre oluşan tuz da asidik, bazik veya nötr olabilir. Bir iyonun su ile NaCI tepkimeye girerek zayıf asit veya baz oluşturmasına hidroliz denir. özellik iyon Nötr tuzlar, kuvvetli bir asitle kuvvetli bir bazın tepkimesi sonu- Nötr - cunda oluşur. Hidroliz olmazlar. 10. KNO3 Nötr - Asidik tuzlar, kuvvetli bir asit ve zayıf bir bazdan oluşan tuzlar CH3COONa Bazik CH3COO− asidik özellik gösterir. Asidik tuzların katyonu su ile tepkime ve- Asidik rerek hidroliz olur. Bazik tuzlar, kuvvetli bir baz ile zayıf bir asidin NH4CI Bazik NH4+ oluşturduğu tuzlar bazik özellik gösterir. Bazik tuzların anyonu NaCN CN− hidroliz olur. 11. Tampon sistemler canlı organizmaların varlığı için son derece önemlidir. Canlı organizmalardaki kan,hücre sıvısı gibi biyolojik sıvılar bir çeşit tampon çözeltidir. Bu tür biyolojik sıvılar görevlerini yerine getirebilmeleri için ortamın pH değeri belirli bir değerde olmalı ve pH değerindeki ani değişiklikler engellenmelidir. Enzimlerin yapıları ve etkileri tamamen pH değerine bağlıdır. Fosfat tamponu da plazma proteinlerine etkileyerek kanın pH’sinin sabit tutulmasına katkıda bulunur. Tampon çözeltiler belirli miktarlara kadar asit veya baz eklendiğinde çözeltinin pH değerimin değişmesini engeller. Zayıf asit ve baz çözeltilerine sabit sıcaklıkta saf su eklenirse iyonlaşma yüzdeleri artar. a. pH: Artar 12. b. Ka: Değişmez c. [OH− ]: Artar d. H+ mol sayısı: Artar DOĞRU - YANLIŞ 1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. Y 6. D 7. D 8. Y 9. Y 10. D 11. D 14. Y 15. D 12. Y 13. D 1. kuvvetli BOŞLUK DOLDURMA 11. artar 2. küçük 12. 2 3. proton 6. dönüm noktası 13. 3 4. asidik 7. artar / artar 5. indikatör 8. kuvvetli 9. tampon 10. artar 339

ÜNİTE VI (III. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK Suda az çözünen bir tuzun çözünürlük çarpımı ifadesinde saf katılar yer almaz. İyonların katsayıları derişimlerine üstel kuvvet olarak yazılır. a. CaCO3(k) � Ca2(s+uda) + CO23−(suda)      Kçç = [Ca2+] . [CO32−  ] b. AI(OH)3(k) � AI(3s+uda) + 3OH(−suda)     Kçç = [AI3+] . [OH−]3 1. c. AgCI(k) � Ag+(suda) + CI−(suda)     Kçç = [Ag+] . [CI−] d. Mg3(PO4)2(k) � 3Mg2(s+uda) + 2PO34−(suda) Kçç = [Mg2+] 3 . [PO43−  ] 2 e. CaF2(k) � Ca2(s+uda) + 2F(−suda)               Kçç = [Ca2+] . [F −] 2 NaOH(k) → Na+(suda) + OH(−suda) 0,1 M 0,1 M 0,1 M 2. Fe(OH)2(k) � Fe2(s+uda) + 2OH−(suda) 3. s s 0,1 + 2s 4. Fe(OH)2’nin 0,1 M NaOH’deki çözünürlüğü, 340 Kçç = (s) . (0,1 + 2s)2 ihmal 1,6 . 10−14 = s . (0,1)2 � s = 1,6 . 10−12 a. I. Ag2C2O4(k) � 2Ag+(aq) + C2O42(−aq) b. PbCrO4(k) � Pb2(a+q) + CrO42(−aq)   Kçç = [Ag+]2 . [C2O42−] Kçç = [Pb2+] . [CrO42−] II. FeS(k) � Fe2(a+q) + S(2a−q)   Kçç = [Fe2+] . [S2−]  III. CaSO4(k) � Ca2(a+q) + SO42(−aq)      Kçç = [Ca2+] . [SO42−]  IV. SrCO3(k) � Sr2(a+q) + CO32(−aq)      Kçç = [Sr2+] . [CO32−] a. Önce BaSO4 katısının sulu çözeltisine ait denge tepki- b. SrCO3(k) � Sr 2(a+q) + CO32(−aq) mesini yazalım. Ba2+ ve SO42 − iyonlarının derişimleri bi- Başlangıç: − − linmediğinden bu derişim değerlerini “s” ile gösterelim. Değişim  : −s +s +s BaSO4(k) � Ba2(a+q) + SO42(−aq) Başlangıç: − − ss Değişim : −s +s +s Kçç = [Sr2+] . [CO32−] 6,25 . 10−10 = (s) . (s) � s = 2,5 . 10−5 M Denge : s s Kçç = [Ba2+] . [SO42−  ] SrCO3’ün çözünürlüğü 2,5 . 10−5 M’dir. 1 . 10−10 = (s) . (s) � s = 1 . 10−5 M Bu nedenle BaSO4’ün çözünürlüğü, 1 . 10−5 mol / L’dir.

ÜNİTE VI (III. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK c. Ag2CrO4(k) � 2Ag+(aq) + CrO42(−aq) 8 . 10−5 M 16 . 10−5 M 8 . 10−5 M Kçç = [Ag+]2 . [CrO42 −  ] Kçç = (16 . 10−5)2 . (8 . 10−5) Kçç = 2,1 . 10−12 CI− iyonun kaynağı hem PbCI2 hem de CaCI2 katısıdır. Bu nedenle CI− iyonu ortak iyondur. Ortak iyonun derişimi arttıkça çözünürlük azalır. PbCI2(k) � Pb(2s+uda) + 2CI(−suda) 5. Ortamdaki CI− iyonları derişimi artar. Le Chatelier İlkesi’ne göre sistem çözeltideki CI− iyonları derişimini azaltmak için geri yöne kayar. Tepkimenin geri yöne kayması PbCI2 tuzunun çökmesine neden olur. Böylece PbCI2’nin çözünen mik- tarı, dolayısıyla çözünürlüğü azalmış olur. Kçç sadece sıcaklığa bağlıdır. Buna göre II ve III. öncüller doğrudur. I. öncül yanlıştır. a. Önce AB2’nin çözünürlük dengesini yazarak çözeltide b. AX(k) → A+(suda) + X −(suda) bulunan A2+ ve B− iyonlarının derişimlerini hesaplaya- 0,1 M 0,1 M 0,1 M lım. AB2(k) � A2(s+uda) + 2B−(suda) AB2(k) → A2(s+uda) + 2B(−suda) s (s+0,01) 2s s s 2s Kçç = [A2+] . [B−]2 � 4 . 10−12 = (0,01 + s) . (2s)2 6. Kçç = [A2+] . [B−]2 s = 10−5 mol / L bulunur. ihmal 4 . 10−12 = (s) . (2s)2 4s3 = 4 . 10−12 � s = 10−4 mol / L c. Ortak iyon çözünürlüğü azaltır. AB2 katısının çözünürlüğü en fazla saf suda olur. Çözünürlükleri, Saf su > AX şeklinde olur. a. MgCI2(k) � Mg2(a+q) + 2CI(−aq) b. NaCI(k) → Na+(aq) + CI(aq) 10−4 2 . 10−4 0,01 M 0,01 M 0,01 M 7. Kçç = [Mg2+] . [CI−]2 AgCI(k) � Ag(+aq) + CI−(suda) Kçç = (10−4) . (2 . 10−4)2 s s s+0,01 Kçç = 4 . 10−12 Kçç = [Ag+] . [CI−] ihmal 2 . 10−10 = (s) . (s + 0,01) � s = 2 .  1  0−8 mol /  L  a. NaCI(k) → Na+(aq) + CI−(suda) b. CaBr2(k) � Ca2(a+q) + 2Br(−aq) Kçç = [Ca2+] . [Br−]2 0,02 M 0,02 M 0,02 M 8. PbCI2(k) � Pb(2a+q) + 2CI−(suda) 4 . 10−5 M 4 . 10−5 M (8 . 10−5+0,02) Kçç = [Pb2+] . [CI−]2 ihmal Kçç = (4 . 10−5) . (0,02)2 � Kçç = 1,6 . 10−8 341

ÜNİTE VI (III. Bölüm) - CEVAP ANAHTARI YAZILIYA HAZIRLIK c. 1. Sıcaklık arttıkça çözünürlük çarpımı “Kçç” arttığı için çözünme tepkimesi endotermiktir. 2. Endotermik çözünürlük denge tepkimelerinde sıcaklık azaltıldığında, Le Chatelier İlkesi’ne göre denge girenler yönüne kayar. Tuzun çözünürlüğü azalacağından iyonların derişimi ilk duruma göre azalır. 3. Endotermik çözünürlük denge tepkimesinde sıcaklık artırıldığında denge ürünler yönüne kayar. Çözünürlük çarpı- mı “Kçç” değeri artar. Endotermik tepkimelerde sıcaklığın azaltılması tepkimeyi girenler yönüne kaydırır ve çözünürlüğü azaltır. Ortak iyon derişimi arttıkça çözünürlük azalır. 9. Buna göre AgCI tuzunun sıcaklığı en az ve ortak iyon derişimi en fazla olan 15 ºC’de 0,4 M AICI3 çözeltisinde çözünür- lüğü en azdır. (V) 10. a. PbF2(k) � Pb(2s+uda) + 2F(−suda) b. PbF2 tuzunun saf sudaki çözünürlüğü, s s 2s s = 10−3 M = [PbF2 ] Kçç = [Pb2+] . [F−]2 c. Florür iyonlarının derişimi 2s’dir. 4 . 10−9 = (s) . (2s)2 2 . 10−3 = [F−] 4 . 10−9 = 4s3 � s = 10−3 mol / L = [Pb2+] Çözünürlük çarpımı ve çözünürlük çözücü ve çözünenin madde miktarına bağlı değildir. Dibinde katısı olan çözeltiler doymuştur ve iyonların derişimleri sabittir. Bir miktar saf su ilave edildiğinde katı kütlesi azalır. Çözücü ve çözünenin miktarı artar. Endotermik çözünmelerde sıcaklık artırılırsa denge tepkimesi ürünler yönüne kayar. Böylelikle daha fazla madde çözünür. Böylece çözünürlük, iyon derişimleri ve Kçç değeri artar. 11. a. • Çözelti kütlesi: Artar b. • CaCO3 tuzunun Kçç değeri: Artar • Çözeltideki CO23− mol sayısı: Artar • Dipteki katı kütlesi: Azalır • Çözeltideki [Ca2+] değeri: Değişmez • Çözeltideki Ca2+ mol sayısı: Artar • CaCO3 tuzunun sudaki çözünürlüğü: Değişmez • CaCO3 tuzunun sudaki çözünürlüğü: Artar DOĞRU - YANLIŞ 1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. D 6. Y 7. D 8. D 9. Y 10. D 11. Y 12. Y 13. D 14. D 15. D a. azalır. BOŞLUK DOLDURMA 7. 1, 6 b. azalır c. artar 2. çözünürlük çarpımı 3. sıcaklığa 1. d. değişmez 4. çözünme - çökelme e. artar 5. azalır f. azalır 6. 1, 72 g. azalır 342

ÜNİTE 1 ATOMUN KUANTUM MODELİ Bölüm Kazanım Testi - 1 Ünite Ölçme Testi - 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ACCDDDCBDC EDCBDEDCAA Bölüm Kazanım Testi - 2 Ünite Ölçme Testi - 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DABBECDBCBE ECADAEEBCE Bölüm Kazanım Testi - 3 Ünite Ölçme Testi - 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 123456789 EDEDCEDCBC DCE ABCECD Bölüm Kazanım Testi - 4 Ünite Ölçme Testi - 4 12345678 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DCDECCED ACDCDCBDED Bölüm Kazanım Testi - 5 Ünite Ölçme Testi - 5 123456789 123456789 BDCAEDDAB BDECBCABC Bölüm Kazanım Testi - 6 Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular 123456789 1234 DB ECE ACB E CEBE Bölüm Kazanım Testi - 7 7 123456 E D AE ACC Bölüm Kazanım Testi - 8 7 123456 D DBAEED Bölüm Kazanım Testi - 9 123456789 DEDCB B A AD Bölüm Kazanım Testi - 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 CDCDEDDAEED Bölüm Kazanım Testi - 11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 EDCE E ACBDC Bölüm Kazanım Testi - 12 123456789 ABAEEECBA 343

ÜNİTE 2 GAZLAR Ünite Ölçme Testi - 1 123456789 Bölüm Kazanım Testi - 1 B E AE A ADE B 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 AB ADCD ACE E Ünite Ölçme Testi - 2 12345678 Bölüm Kazanım Testi - 2 7 EBEDECBB 123456 D BCBDBB Ünite Ölçme Testi - 3 12345678 Bölüm Kazanım Testi - 3 ADCBBDDD 12345678 BBCDCCED Ünite Ölçme Testi - 4 12345678 Bölüm Kazanım Testi - 4 DCDE ADDB 12345678 C AB B AECC Ünite Ölçme Testi - 5 12345678 Bölüm Kazanım Testi - 5 B E ACB E E E 12345678 DAEECDEC Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular 123 Bölüm Kazanım Testi - 6 EBD 12345678 CEEAEDEB Baştan Sona Test - 1 123 Bölüm Kazanım Testi - 7 EBD 12345678 ECDDDACE Baştan Sona Test - 2 123 Bölüm Kazanım Testi - 8 7 EBD 123456 C CDABDE Bölüm Kazanım Testi - 9 123456789 ABBECAECC 344

ÜNİTE 3 SIVI ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK Bölüm Kazanım Testi - 1 Ünite Ölçme Testi - 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12345678 ACDB ECE AE E EEBCDEBE Bölüm Kazanım Testi - 2 Ünite Ölçme Testi - 2 123456789 1234567 DACDEECEB BAABEEE Bölüm Kazanım Testi - 3 Ünite Ölçme Testi - 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 A AB BCB B B AD ECAABCBDEE Bölüm Kazanım Testi - 4 Ünite Ölçme Testi - 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12345678 B B ACDCBCEC DE ADDB E E Bölüm Kazanım Testi - 5 Ünite Ölçme Testi - 5 123456789 123456789 CAEDCDEBE CADCEDCDA Bölüm Kazanım Testi - 6 12345678 CAADCDCE Bölüm Kazanım Testi - 7 Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular 12345678 123 ECAACEDC BAB Bölüm Kazanım Testi - 8 Baştan Sona Test - 3 123456789 123 EDDCCB AEC BAB Bölüm Kazanım Testi - 9 123456789 BEBCBAEAB Bölüm Kazanım Testi - 10 Baştan Sona Test - 4 12345678 123 B B B AC ACC BAB Bölüm Kazanım Testi - 11 12345678 CBECBEDD 345

ÜNİTE 4 KİMYASAL TEPKİMELERDE ENERJİ Bölüm Kazanım Testi - 1 Ünite Ölçme Testi - 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 123456789 BEDCDDACECA CCE A AE B AC Bölüm Kazanım Testi - 2 Ünite Ölçme Testi - 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DE AE E B AECC ACDB E BCCB A Bölüm Kazanım Testi - 3 Ünite Ölçme Testi - 5 12345678 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B ADE ABCB DEDDADDCEB Bölüm Kazanım Testi - 4 Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular 123456789 123 DB ABCDB E A EBB Ünite Ölçme Testi - 1 Baştan Sona Test - 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 123 E BDCCCDB ACE EBB Ünite Ölçme Testi - 2 Baştan Sona Test - 6 123456789 123 DB B AE ECDC EBB 346

ÜNİTE 5 KİMYASAL TEPKİMELERDE HIZ Bölüm Kazanım Testi - 1 Ünite Ölçme Testi - 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 CCDCBDECCB BDCBD AB B B AB Bölüm Kazanım Testi - 2 Ünite Ölçme Testi - 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12345678 E AB AD AE B E BD B ADE AB A A Bölüm Kazanım Testi - 3 Ünite Ölçme Testi - 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 AACDBDABBCB ACE B AC A A AD Bölüm Kazanım Testi - 4 Ünite Ölçme Testi - 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 123456789 DDEBBDCAEB DB E E B AECC Bölüm Kazanım Testi - 5 Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 CDCDAAAEBC DB Bölüm Kazanım Testi - 6 Baştan Sona Test - 7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 CACDCBEEDD DB Ünite Ölçme Testi - 1 Baştan Sona Test - 8 123456789 12 E ABC AD ABD DB 347

ÜNİTE 6 KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE Bölüm Kazanım Testi - 1 Bölüm Kazanım Testi - 9 123456789 123456789 BEDADEDCE CCEBBDAEC Bölüm Kazanım Testi - 2 Bölüm Kazanım Testi - 10 123456789 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 AEBDDBDDD ECEDEDABBD Bölüm Kazanım Testi - 3 Bölüm Kazanım Testi - 11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 123456789 EBCDBDDAEE ABEDEEBDB Bölüm Kazanım Testi - 4 Bölüm Kazanım Testi - 12 12345678 12345678 B E AB ACED DBDDDECE Bölüm Kazanım Testi - 5 7 Bölüm Kazanım Testi - 13 123456 A 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 DDECBE ECDDCDDEEED Bölüm Kazanım Testi - 6 Bölüm Kazanım Testi - 14 12345678 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 DEDAAEEA CBCDECEBBBE Bölüm Kazanım Testi - 7 Bölüm Kazanım Testi - 15 12345678 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ACDDABBE BEEDBDCBCA Bölüm Kazanım Testi - 8 Bölüm Kazanım Testi - 16 123456789 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 EBCEEDCED BEDCCDDEBBE 348

ÜNİTE 6 KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE Ünite Ölçme Testi - 1 Ünite Ölçme Testi - 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 B AE BDECBCC CAADCEEBDCC Ünite Ölçme Testi - 2 Ünite Ölçme Testi - 11 123456789 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 E AC ABCDED DDEBCABCEDA Ünite Ölçme Testi - 3 Ünite Ölçme Testi - 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 E EDC AE AE E B ADAEDEDCCACD Ünite Ölçme Testi - 4 Ünite Ölçme Testi - 13 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 E ACCEDB BD A DDCBECCDAA Ünite Ölçme Testi - 5 Ünite Ölçme Testi - 14 1234567 123456789 CDAEBCE ADE ECBCE A Ünite Ölçme Testi - 6 Ünite Ölçme Testi - 15 123456789 12345678 ECEEEEEBA DEEBCBED Ünite Ölçme Testi - 7 Baştan Sona Test - 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 123456789 CCE ABDB E BD ADE ECBCE A Ünite Ölçme Testi - 8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ACCDED AE AED Ünite Ölçme Testi - 9 Baştan Sona Test - 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12345678 D AE AC ADC AC A DEEBCBED 349

ÜNİTE 6 KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular - 1 Genel Değerlendirme Testi - 1 123 123456789 CCE DDCCCE A AC Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular - 2 Genel Değerlendirme Testi - 2 1234 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 EEBC EDDE ACDB E AD Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular - 3 Genel Değerlendirme Testi - 3 1234 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 EDDE DCCCDCBBDCD Genel Değerlendirme Testi - 4 8 1234567 C ADE AB AC Genel Değerlendirme Testi - 5 123456789 DBCCE ABCB 350