SÁCH EBOOK CÔNG NGHỆ 10

49Bµi Bµi mÎ Æ«u Bi’t Æ≠Óc mÈt sË kh∏i ni÷m li™n quan Æ’n kinh doanh vµ doanh nghi÷p. I - Kinh doanh Kinh doanh lµ vi÷c th˘c hi÷n mÈt, mÈt sË ho∆c t†t c∂ c∏c c´ng Æoπn cÒa qu∏ tr◊nh Æ«u t≠, tı s∂n xu†t Æ’n ti™u thÙ s∂n ph»m, ho∆c cung ¯ng dfich vÙ tr™n thfi tr≠Íng nhªm mÙc Æ›ch sinh lÓi. Hi”u ƨn gi∂n : Kinh doanh lµ vi÷c th˘c hi÷n nh˜ng c´ng vi÷c mµ ph∏p luÀt cho phäp nhªm thu lÓi nhuÀn, chÛng bao gÂm : s∂n xu†t, dfich vÙ, mua - b∏n hµng ho∏ (th≠¨ng mπi)... (ch›nh lµ c∏c loπi h◊nh hay c∏c l‹nh v˘c kinh doanh t≠¨ng ¯ng). H◊nh 49. S¨ Æ tÊng qu∏t hoπt ÆÈng kinh doanh II - C¨ hÈi kinh doanh Lµ nh˜ng Æi“u ki÷n, hoµn c∂nh thuÀn lÓi Æ” nhµ kinh doanh (doanh nghi÷p) th˘c hi÷n Æ≠Óc mÙc ti™u kinh doanh (thu lÓi nhuÀn). III - Thfi tr≠Íng - Thfi tr≠Íng lµ n¨i di‘n ra c∏c hoπt ÆÈng mua, b∏n hµng ho∏ ho∆c dfich vÙ. 150

Thfi tr≠Íng lµ n¨i g∆p gÏ gi˜a nh˜ng ng≠Íi b∏n vµ ng≠Íi mua. Ng≠Íi b∏n c„ th” lµ ng≠Íi s∂n xu†t, ng≠Íi cung ¯ng. Ng≠Íi mua lµ nh˜ng ng≠Íi c„ nhu c«u ti™u dÔng nh˜ng hµng ho∏ ho∆c dfich vÙ. - MÈt sË loπi thfi tr≠Íng : + Thfi tr≠Íng hµng ho∏ : thfi tr≠Íng hµng Æi÷n m∏y, thfi tr≠Íng hµng n´ng s∂n, thfi tr≠Íng vÀt t≠ n´ng nghi÷p, thfi tr≠Íng vÀt li÷u x©y d˘ng... + Thfi tr≠Íng dfich vÙ : du lfich, vÀn t∂i, b≠u ch›nh vi‘n th´ng... + Thfi tr≠Íng trong n≠Ìc : thfi tr≠Íng Æfia ph≠¨ng, thfi tr≠Íng toµn quËc. + Thfi tr≠Íng n≠Ìc ngoµi : thfi tr≠Íng khu v˘c, thfi tr≠Íng th’ giÌi. IV - Doanh nghi÷p Doanh nghi÷p lµ mÈt tÊ ch¯c kinh t’ Æ≠Óc thµnh lÀp nhªm mÙc Æ›ch chÒ y’u lµ th˘c hi÷n c∏c hoπt ÆÈng kinh doanh. Doanh nghi÷p lµ mÈt thuÀt ng˜ c„ nÈi dung rÈng, bao gÂm t†t c∂ c∏c ƨn vfi kinh doanh nh≠ : - Doanh nghi÷p t≠ nh©n : chÒ doanh nghi÷p lµ mÈt c∏ nh©n. - Doanh nghi÷p nhµ n≠Ìc : chÒ doanh nghi÷p lµ nhµ n≠Ìc. - C´ng ti lµ doanh nghi÷p c„ nhi“u chÒ sÎ h˜u. Tr™n th˘c t’, doanh nghi÷p Æ≠Óc g‰i bªng nhi“u thuÀt ng˜ kh∏c nhau : Cˆa hµng, nhµ hµng, nhµ m∏y, x› nghi÷p, c´ng ti, h∑ng, tÀp Æoµn... V - C´ng ti Lµ loπi h◊nh doanh nghi÷p c„ ›t nh†t tı hai thµnh vi™n trÎ l™n, trong Æ„ c∏c thµnh vi™n cÔng chia lÓi nhuÀn, cÔng chfiu lÁ t≠¨ng ¯ng vÌi ph«n g„p vËn vµ chÿ chfiu tr∏ch nhi÷m v“ c∏c kho∂n nÓ cÒa c´ng ti trong ph«n vËn cÒa m◊nh g„p vµo c´ng ti. Theo LuÀt Doanh nghi÷p, c„ 2 loπi c´ng ti : C´ng ti tr∏ch nhi÷m h˜u hπn vµ c´ng ti cÊ ph«n. 1. C´ng ti tr∏ch nhi÷m h˜u hπn - Ph«n vËn g„p cÒa c∏c thµnh vi™n ph∂i Æ≠Óc Æ„ng ÆÒ ngay tı khi thµnh lÀp c´ng ti. C∏c ph«n g„p Æ≠Óc ghi r‚ trong Æi“u l÷ c´ng ti. C´ng ti kh´ng Æ≠Óc phäp ph∏t hµnh b†t c¯ mÈt loπi ch¯ng kho∏n nµo. - Vi÷c chuy”n nh≠Óng ph«n vËn g„p gi˜a c∏c thµnh vi™n Æ≠Óc th˘c hi÷n t˘ do. - Vi÷c chuy”n nh≠Óng ph«n vËn g„p cho ng≠Íi kh∏c kh´ng ph∂i lµ thµnh vi™n ph∂i Æ≠Óc s˘ nh†t tr› cÒa nh„m thµnh vi™n Æπi di÷n cho ›t nh†t 3/4 sË vËn Æi“u l÷ cÒa c´ng ti. 151

2. C´ng ti cÊ ph«n - SË thµnh vi™n (cÊ Æ´ng) mµ c´ng ti ph∂i c„ trong suËt thÍi gian hoπt ÆÈng ›t nh†t lµ b∂y ng≠Íi. - VËn Æi“u l÷ cÒa c´ng ti Æ≠Óc chia thµnh nhi“u ph«n bªng nhau g‰i lµ cÊ ph«n ; gi∏ trfi mÁi cÊ ph«n g‰i lµ m÷nh gi∏ cÊ phi’u ; mÁi cÊ Æ´ng c„ th” mua mÈt ho∆c nhi“u cÊ phi’u. - CÊ phi’u Æ≠Óc ph∏t hµnh c„ th” ghi t™n ho∆c kh´ng ghi t™n ; cÊ phi’u cÒa s∏ng lÀp vi™n, cÒa thµnh vi™n hÈi ÆÂng qu∂n trfi lµ nh˜ng cÊ phi’u c„ ghi t™n. C©u h·i 1. Em h∑y cho bi’t kinh doanh lµ g◊ ? C„ nh˜ng l‹nh v˘c kinh doanh nµo ? 2. Th’ nµo lµ c¨ hÈi kinh doanh ? 3. Thfi tr≠Íng lµ g◊ vµ c„ nh˜ng loπi thfi tr≠Íng nµo mµ em bi’t ? 4. Doanh nghi÷p lµ g◊ ? C„ nh˜ng loπi doanh nghi÷p nµo ? 5. C´ng ti lµ g◊ ? C„ nh˜ng loπi c´ng ti nµo ? Th´ng tin bÊ sung 1. VËn Æi“u l÷ lµ vËn kinh doanh cÒa doanh nghi÷p do c∏c thµnh vi™n Æ„ng g„p vµ Æ≠Óc ghi vµo Æi“u l÷ doanh nghi÷p. 2. VËn ph∏p Æfinh lµ m¯c vËn tËi thi”u ph∂i c„ theo quy Æfinh cÒa ph∏p luÀt Æ” thµnh lÀp doanh nghi÷p. 3. CÊ phi’u lµ ch¯ng chÿ do c´ng ti cÊ ph«n ph∏t hµnh, x∏c nhÀn quy“n sÎ h˜u mÈt ho∆c mÈt sË cÊ ph«n cÒa c´ng ti. 4. CÊ ph«n : VËn Æi“u l÷ cÒa c´ng ti Æ≠Óc chia thµnh nhi“u ph«n bªng nhau g‰i lµ cÊ ph«n. 5. Ch¯ng kho∏n lµ ch¯ng chÿ (gi†y tÍ) c„ gi∏ trfi vµ x∏c nhÀn quy“n sÎ h˜u cÊ ph«n cÒa doanh nghi÷p. Ch¯ng kho∏n tÂn tπi d≠Ìi h◊nh th¯c cÊ phi’u ho∆c tr∏i phi’u. 6. VËn lµ bi”u hi÷n bªng ti“n cÒa nh˜ng tµi s∂n Æ≠Óc Æ≠a vµo kinh doanh Æ” sinh lÓi. 152

Ch≠¨ng 4 doanh nghi÷p vµ l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh 50Bµi Doanh nghi÷p vµ hoπt ÆÈng kinh doanh cÒa doanh nghi÷p - Bi’t Æ≠Óc th’ nµo lµ tÊ ch¯c kinh doanh hÈ gia Æ ◊nh. - Bi’t Æ≠Óc nh˜ng thuÀn lÓi, kh„ kh®n ÆËi vÌi doanh nghi÷p nh·. - Bi’t Æ≠Óc c∏c l‹nh v˘c kinh doanh phÔ hÓp vÌi doanh nghi÷p nh·. I - Kinh doanh hÈ gia Æ◊nh 1. ß∆c Æi”m kinh doanh hÈ gia Æ◊nh - Kinh doanh hÈ gia Æ◊nh bao gÂm : s∂n xu†t, th≠¨ng mπi vµ tÊ ch¯c c∏c hoπt ÆÈng dfich vÙ. - Kinh doanh hÈ gia Æ◊nh c„ nh˜ng Æ∆c Æi”m c¨ b∂n sau : + Kinh doanh hÈ gia Æ◊nh lµ mÈt loπi h◊nh kinh doanh nh·, thuÈc sÎ h˜u t≠ nh©n. C∏ nh©n (chÒ gia Æ◊nh) lµ chÒ vµ t˘ chfiu tr∏ch nhi÷m v“ m‰i hoπt ÆÈng kinh doanh. + Quy m´ kinh doanh nh·. + C´ng ngh÷ kinh doanh ƨn gi∂n. + Lao ÆÈng th≠Íng lµ th©n nh©n trong gia Æ◊nh. 2. TÊ ch¯c hoπt ÆÈng kinh doanh gia Æ◊nh a) TÊ ch¯c vËn kinh doanh - VËn kinh doanh Æ≠Óc chia lµm hai loπi : vËn cË Æfinh vµ vËn l≠u ÆÈng. - NguÂn vËn chÒ y’u lµ cÒa b∂n th©n gia Æ◊nh. - NguÂn vËn kh∏c : Vay ng©n hµng, vay kh∏c... 153

b) TÊ ch¯c sˆ dÙng lao ÆÈng - Sˆ dÙng lao ÆÈng cÒa gia Æ◊nh. - TÊ ch¯c vi÷c sˆ dÙng lao ÆÈng linh hoπt : mÈt lao ÆÈng c„ th” lµm nhi“u vi÷c kh∏c nhau. 3. X©y d˘ng k’ hoπch kinh doanh hÈ gia Æ◊nh a) K’ hoπch b∏n s∂n ph»m do gia Æ◊nh s∂n xu†t ra M¯c b∏n s∂n ph»m ra TÊng sË l≠Óng s∂n SË s∂n ph»m gia = ph»m s∂n xu†t ra - Æ◊nh t˘ ti™u dÔng thfi tr≠Íng V› dÙ 1 : Gia Æ◊nh em mÈt n®m s∂n xu†t Æ≠Óc 2 t†n th„c, sË th„c Æ” ®n vµ Æ” giËng lµ 1 t†n, sË th„c cfln lπi Æ” b∏n. VÀy sË th„c b∏n ra thfi tr≠Íng = 2 t†n - 1 t†n = 1 t†n. V› dÙ 2 : Chfi B ch®n nu´i gia c«m vµ lÓn thfit. MÁi n®m chfi cho xu†t chuÂng 500kg lÓn, 100kg gia c«m. Gi∏ b∏n dao ÆÈng trong kho∂ng 20 Æ’n 25 ngµn ÆÂng/1kg lÓn vµ 30 Æ’n 35 ngµn ÆÂng/1kg gia c«m. V› dÙ 3 : Anh T Î vÔng trung du Bæc BÈ, anh trÂng chÃ. MÁi n®m thu hoπch 2000kg chà c∏c loπi, anh th≠Íng b∏n 90% ra thfi tr≠Íng, 10% Æ” lπi ch’ bi’n gia c´ng dÔng cho gia Æ◊nh. b) K’ hoπch mua gom s∂n ph»m Æ” b∏n Mua gom s∂n ph»m Æ” b∏n lµ hoπt ÆÈng th≠¨ng mπi, l≠Óng s∂n ph»m mua sœ phÙ thuÈc vµo kh∂ n®ng vµ nhu c«u b∏n ra. V› dÙ : M∆t hµng A mÁi ngµy b∏n Æ≠Óc 20 c∏i, b◊nh qu©n mÈt th∏ng b∏n Æ≠Óc 600 c∏i. Nh≠ vÀy, k’ hoπch mua gom m∆t hµng A ph∂i ÆÒ Æ” mÁi th∏ng c„ 600 c∏i Æ” b∏n ra. II - Doanh nghi÷p nh· (DNN) 1. ß∆c Æi”m cÒa doanh nghi÷p nh· Doanh nghi÷p nh· c„ ba Æ∆c Æi”m c¨ b∂n sau : - Doanh thu kh´ng lÌn. - SË l≠Óng lao ÆÈng kh´ng nhi“u. - VËn kinh doanh ›t. 154

2. Nh˜ng thuÀn lÓi vµ kh„ kh®n cÒa DNN a) ThuÀn lÓi - Doanh nghi÷p nh· tÊ ch¯c hoπt ÆÈng kinh doanh linh hoπt, d‘ thay ÆÊi phÔ hÓp vÌi nhu c«u thfi tr≠Íng. - Doanh nghi÷p nh· d‘ qu∂n l› ch∆t chœ vµ hi÷u qu∂. - D‘ dµng ÆÊi mÌi c´ng ngh÷. b) Kh„ kh®n - VËn ›t n™n kh„ c„ th” Æ«u t≠ ÆÂng bÈ. - Th≠Íng thi’u th´ng tin v“ thfi tr≠Íng. - Tr◊nh ÆÈ lao ÆÈng th†p. - Tr◊nh ÆÈ qu∂n l› thi’u chuy™n nghi÷p. 3. C∏c l‹nh v˘c kinh doanh th›ch hÓp vÌi doanh nghi÷p nh· a) Hoπt ÆÈng s∂n xu†t hµng ho∏ - S∂n xu†t c∏c m∆t hµng l≠¨ng th˘c, th˘c ph»m : Th„c, ng´, rau, qu∂, gia c«m, gia sÛc... - S∂n xu†t c∏c m∆t hµng c´ng nghi÷p ti™u dÔng nh≠ : BÛt bi ; gi†y, vÎ h‰c sinh ; Æ s¯ gia dÙng ; qu«n ∏o ; giµy däp ; m©y tre Æan ; s∂n ph»m thÒ c´ng m‹ ngh÷... H◊nh 50.1. MÈt sË s∂n ph»m s∂n xu†t hµng ho∏ n´ng nghi÷p b) C∏c hoπt ÆÈng mua, b∏n hµng ho∏ - ßπi l› b∏n hµng : VÀt t≠ phÙc vÙ s∂n xu†t, x®ng d«u, hµng ho∏ ti™u dÔng kh∏c. - B∏n lŒ hµng ho∏ ti™u dÔng : hoa qu∂, b∏nh kão, qu«n ∏o... 155

c) C∏c hoπt ÆÈng dfich vÙ - Dfich vÙ internet phÙc vÙ khai th∏c th´ng tin, vui ch¨i gi∂i tr›. H◊nh 50.2. Cˆa hµng dfich vÙ Æi÷n tˆ, internet - Dfich vÙ b∏n, cho thu™ s∏ch, truy÷n... a) b) H◊nh 50.3. a) Cˆa hµng s∏ch ; b) Dfich vÙ vÀt li÷u x©y d˘ng 156

- Dfich vÙ sˆa ch˜a : xe m∏y, Æi÷n tˆ... H◊nh 50.4. Cˆa hµng sˆa ch˜a xe m∏y - C∏c dfich vÙ kh∏c : ®n uËng, cæt t„c, gi∂i kh∏t... H∑y k” t™n nh˜ng hoπt ÆÈng kinh doanh mµ em bi’t. C©u h·i 1. Kinh doanh hÈ gia Æ◊nh c„ nh˜ng Æ∆c Æi”m g◊ ? 2. N™u nh˜ng Æi“u c¨ b∂n trong hoπt ÆÈng kinh doanh hÈ gia Æ◊nh. 3. N™u nh˜ng Æ∆c Æi”m cÒa doanh nghi÷p nh·. 4. Doanh nghi÷p nh· c„ nh˜ng thuÀn lÓi vµ kh„ kh®n g◊ ? 5. Em h∑y k” t™n nh˜ng l‹nh v˘c kinh doanh phÔ hÓp vÌi doanh nghi÷p nh·. Th´ng tin bÊ sung 1. Ngµy 23/11/2001, Ch›nh phÒ Æ∑ ban hµnh Nghfi Æfinh Nß 90/2001/Nß - CP. Trong Æ„ quy Æfinh ti™u ch› doanh nghi÷p vıa vµ nh· Î Vi÷t Nam : - VËn Æ®ng k› kinh doanh kh´ng qu∏ 10 tÿ ÆÂng. - Lao ÆÈng trung b◊nh hªng n®m kh´ng qu∏ 300 ng≠Íi. 2. Hi÷n nay ng≠Íi ta c„ th” mua b∏n hµng ho∏ tr™n mπng internet ; Khai th∏c th´ng tin thfi tr≠Íng tr™n mπng Æ” phÙc vÙ hoπt ÆÈng kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. 157

51Bµi L˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh - Bi’t Æ≠Óc c®n c¯ x∏c Æfinh l‹nh v˘c kinh doanh. - Bi’t Æ≠Óc c∏c b≠Ìc l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh. I - X∏c Æfinh l‹nh v˘c kinh doanh Doanh nghi÷p c„ ba l‹nh v˘c kinh doanh : H◊nh 51. C∏c l‹nh v˘c kinh doanh 1. C®n c¯ x∏c Æfinh l‹nh v˘c kinh doanh Vi÷c x∏c Æfinh l‹nh v˘c kinh doanh cÒa mÁi doanh nghi÷p lµ do chÒ doanh nghi÷p quy’t Æfinh tr™n c¨ sÎ c∏c c®n c¯ c¨ b∂n sau : - Thfi tr≠Íng c„ nhu c«u. - ß∂m b∂o cho vi÷c th˘c hi÷n mÙc ti™u cÒa doanh nghi÷p. - Huy ÆÈng c„ hi÷u qu∂ m‰i nguÂn l˘c cÒa doanh nghi÷p vµ x∑ hÈi. - Hπn ch’ th†p nh†t nh˜ng rÒi ro Æ’n vÌi doanh nghi÷p. 158

2. X∏c Æfinh l‹nh v˘c kinh doanh phÔ hÓp L‹nh v˘c kinh doanh phÔ hÓp lµ l‹nh v˘c kinh doanh cho phäp doanh nghi÷p th˘c hi÷n mÙc Æ›ch kinh doanh, phÔ hÓp vÌi luÀt ph∏p vµ kh´ng ngıng n©ng cao hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. V› dÙ : - MÈt doanh nghi÷p c„ nguÂn nh©n l˘c phÔ hÓp vµ g«n vÔng nguy™n li÷u, ho∆c ngh“ truy“n thËng th◊ l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh s∂n xu†t c∏c s∂n ph»m cung ¯ng cho thfi tr≠Íng nh≠ : C∏c doanh nghi÷p kinh doanh Î lµng gËm B∏t Trµng, mÈc ßÂng Kfi... - ô c∏c thµnh phË, c∏c khu Æ´ thfi n™n l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh th≠¨ng mπi, dfich vÙ. - ô n´ng th´n : Kinh doanh dfich vÙ vÀt t≠ n´ng nghi÷p, k‹ thuÀt ch®n nu´i, giËng c©y trÂng, vÀt nu´i..., ho∆c c∏c dfich vÙ sˆa ch˜a c´ng cÙ lao ÆÈng vµ sinh hoπt, may m∆c, dfich vÙ y t’, v®n ho∏. II - L˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh L˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh cho doanh nghi÷p ph∂i Æ≠Óc ti’n hµnh mÈt c∏ch thÀn tr‰ng, Æ∂m b∂o t›nh hi÷n th˘c vµ hi÷u qu∂ cÒa c∏c quy’t Æfinh. Vi÷c l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh Æ≠Óc ti’n hµnh theo c∏c b≠Ìc c¨ b∂n sau : 1. Ph©n t›ch - Ph©n t›ch m´i tr≠Íng kinh doanh : + Nhu c«u thfi tr≠Íng vµ m¯c ÆÈ tho∂ m∑n nhu c«u cÒa thfi tr≠Íng. + C∏c ch›nh s∏ch vµ luÀt ph∏p hi÷n hµnh li™n quan Æ’n l‹nh v˘c kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. - Ph©n t›ch, Æ∏nh gi∏ n®ng l˘c ÆÈi ngÚ lao ÆÈng cÒa doanh nghi÷p : + Tr◊nh ÆÈ chuy™n m´n. + N®ng l˘c qu∂n l› kinh doanh. - Ph©n t›ch kh∂ n®ng Æ∏p ¯ng nhu c«u thfi tr≠Íng cÒa doanh nghi÷p. - Ph©n t›ch Æi“u ki÷n v“ k‹ thuÀt c´ng ngh÷. - Ph©n t›ch tµi ch›nh : + VËn Æ«u t≠ kinh doanh vµ kh∂ n®ng huy ÆÈng vËn. + ThÍi gian hoµn vËn Æ«u t≠. + LÓi nhuÀn. + C∏c rÒi ro. 159

2. Quy’t Æfinh l˘a ch‰n Tr™n c¨ sÎ ph©n t›ch, Æ∏nh gi∏, nhµ kinh doanh Æi Æ’n quy’t Æfinh l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh phÔ hÓp. V› dÙ : MÈt x› nghi÷p c¨ kh› X, n®m Æ«u thµnh lÀp, chÿ s∂n xu†t dÙng cÙ c¨ kh› c«m tay nh≠ : bÛa, k◊m, r◊u, käo... Sang n®m th¯ hai, do d˘ Æo∏n Æ≠Óc nhu c«u thfi tr≠Íng v“ l‹nh v˘c kh∏ch sπn, nhµ hµng sœ ph∏t tri”n do Æ„ y™u c«u trang tr› nÈi th†t sœ t®ng. Gi∏m ÆËc x› nghi÷p quy’t Æfinh tÀp trung Æ«u t≠ s∂n xu†t bµn gh’ cao c†p cho v®n phflng, kh∏ch sπn, nhµ hµng, lÌp h‰c, hÈi tr≠Íng... Trong mÈt n®m, x› nghi÷p Æ∑ s∂n xu†t Æ≠Óc h¨n 30 s∂n ph»m vÌi hµng ngh◊n chÒng loπi, Æπt doanh thu tr™n 3 tÿ ÆÂng vµ l∑i thu v“ tr™n 200 tri÷u ÆÂng. Tı sË vËn ban Æ«u lµ 500 tri÷u ÆÂng, nay x› nghi÷p Æ∑ c„ sË vËn tr™n 1 tÿ ÆÂng. MÙc ti™u cÒa x› nghi÷p Æπt doanh thu 10 tÿ ÆÂng vµ sœ xu†t kh»u ra thfi tr≠Íng n≠Ìc ngoµi. C©u h·i 1. Tr◊nh bµy c∏c c®n c¯ l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh. Th’ nµo lµ l‹nh v˘c kinh doanh phÔ hÓp ? 2. H∑y ph©n t›ch c∏c b≠Ìc ti’n hµnh l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh. 3. ô Æfia ph≠¨ng em c„ nh˜ng l‹nh v˘c kinh doanh nµo ? Theo em, l‹nh v˘c kinh doanh nµo lµ thuÀn lÓi nh†t ? 160

52Bµi Th˘c hµnh : L˘a ch‰n c¨ hÈi kinh doanh L˘a ch‰n vµ x∏c Æfinh Æ≠Óc c¨ hÈi kinh doanh phÔ hÓp. I - MÈt sË t◊nh huËng kinh doanh 1. Chfi H kinh doanh hoa Gia Æ◊nh chfi H Î vÔng ven thfi x∑. Nhµ chfi c„ m∂nh v≠Ín vµi sµo Bæc BÈ nh≠ng tı tr≠Ìc tÌi nay th≠Íng chÿ trÂng rau, c©y khoai dong Æ” nu´i lÓn. Chfi H Æ∑ quy’t Æfinh c∂i tπo v≠Ín Æ” trÂng hoa. Chfi Æi h‰c k‹ thuÀt trÂng hoa vµ mua giËng c∏c loπi : hoa cÛc, hoa hu÷, hoa ÆÂng ti“n vµ hoa hÂng v“ trÂng thµnh nh˜ng luËng hoa ÆÒ mµu sæc. VËn Æ«u t≠ chÿ vµi tri÷u ÆÂng. Chfi Æ∑ li™n h÷ vÌi mÈt sË Æi”m b∏n hoa Î thfi x∑, hªng ngµy chfi H dÀy sÌm cæt hoa Æ≠a Æ’n c∏c cˆa hµng. Hoa cÒa chfi Æãp, lπi t≠¨i n™n b∏n r†t Ææt kh∏ch. ß’n nay chfi H Æ∑ kh´ng ph∂i t˘ Æ≠a hoa n˜a mµ c∏c cˆa hµng l†y hoa tπi v≠Ín. Chfi chÿ qu∂n l› kh©u ch®m s„c, cæt hoa vµ thu ti“n. MÔa hoa, doanh thu b◊nh qu©n mÁi th∏ng tı 2 Æ’n 3 tri÷u ÆÂng. Sau khi trı c∏c loπi chi ph›, chfi cÚng thu l∑i Æ≠Óc tı 1 Æ’n 1,5 tri÷u ÆÂng mÈt th∏ng. 2. Anh T mÎ cˆa hµng sˆa ch˜a xe m∏y Anh T vËn lµ ng≠Íi cÒa Æfia ph≠¨ng, h‰c h’t Trung h‰c phÊ th´ng, T kh´ng thi vµo Æπi h‰c v◊ T h‰c kh´ng kh∏. T quy’t Æfinh Æi h‰c ngh“ sˆa ch˜a xe m∏y vµ v“ mÎ cˆa hµng dfich vÙ tπi Æfia ph≠¨ng. Anh vay bπn bà vµ gia Æ◊nh Æ≠Óc ›t vËn Æ” mua dÙng cÙ sˆa ch˜a xe m∏y. MÈt thÍi gian sau, T mua th™m mÈt chi’c m∏y b¨m n≠Ìc Æ” rˆa xe m∏y, ´ t´ cho kh∏ch. Sau 2 n®m lµm dfich vÙ sˆa ch˜a, T lπi Æ®ng k› nhÀn lµm Æπi l› b∏n x®ng d«u phÙc vÙ nhu c«u cÒa d©n c≠ Æfia ph≠¨ng. Thu nhÀp cÒa anh T hªng th∏ng tı 2 Æ’n 3 tri÷u ÆÂng, ai cÚng n„i T c„ duy™n lµm kinh doanh. 161

3. Chfi D lµm kinh t’ v≠Ín Chfi D lµm v≠Ín, chfi th†y c«n ph∂i k’t hÓp th™m ch®n nu´i. Chfi suy ngh‹ : c«n nu´i th™m gµ, vfit, ngan hay chÿ nu´i lÓn ? Sau khi t›nh to∏n, chfi Æ∑ quy’t Æfinh nu´i lÓn vµ ngan thfit. Chfi cho rªng th¯c ®n cÒa lÓn vµ ngan c„ th” dÔng chung cho nhau. Chfi n†u ch›n th¯c ®n (bao gÂm rau vµ ng´ nghi“n) cho lÓn vµ ngan ®n. ßµn ngan cÒa chfi lÌn nhanh, mÁi qu˝ chfi xu†t chuÂng 50 con ngan vÌi khËi l≠Óng tı 2,5 Æ’n 3kg/con. Thu nhÀp tı b∏n ngan thfit vµ lÓn cÒa chfi D lµ 5 tri÷u ÆÂng mÈt qu˝ (3 th∏ng). Sau khi trı chi ph› giËng, th¯c ®n vµ dfich vÙ, chfi thu l∑i mÁi qu˝ 1 tri÷u ÆÂng. Ngoµi ra ch†t th∂i cÒa ngan vµ lÓn Æ≠Óc Ò k‹ vµ b„n cho c©y trong v≠Ín, nhÍ vÀy mµ thu nhÀp ngh“ v≠Ín cÚng t®ng, ÆÂng thÍi cÚng b∂o v÷ Æ≠Óc m´i tr≠Íng. 4. B∏c A cho thu™ truy÷n Nghÿ h≠u Î Hµ NÈi, b∏c A th†y buÂn, b∏c ngh‹ n™n lµm vi÷c g◊ cho vui lπi c„ th™m thu nhÀp. SËng Î khu Æ´ng d©n c≠, c„ c∏c tr≠Íng h‰c, b∏c A quy’t Æfinh mÎ dfich vÙ cho thu™ truy÷n vµ s∏ch. B∏c mua truy÷n, Æ„ng tÒ, gi∏ s∏ch, bµn gh’ vµ bæt Æ«u phÙc vÙ t†t c∂ c∏c ÆËi t≠Óng c„ nhu c«u Ɖc tπi chÁ ho∆c m≠Ón v“ nhµ Ɖc. B∏c Æ∑ c„ hµng ngh◊n Æ«u s∏ch, mÁi tu«n b∏c A lπi bÊ sung s∏ch mÌi, Æ∆c bi÷t lµ nh˜ng s∏ch truy÷n mµ tuÊi trŒ ≠a chuÈng. Vµo nh˜ng ngµy cuËi tu«n, b∏c A phÙc vÙ kh´ng kfip, b∏c ph∂i thu™ th™m ng≠Íi phÙc vÙ. B∏c A n„i : ''Lµm vi÷c tuy bÀn, nh≠ng vıa vui, vıa c„ thu nhÀp, lπi c„ Æi“u ki÷n Ɖc s∏ch, b∏o''. Hªng th∏ng, sau khi Æ∑ trı chi ph› c∏c loπi, b∏c A thu l∑i kho∂ng 500 ngh◊n ÆÂng. II - Gi∂I quy’t t◊nh huËng 1. Em h∑y nhÀn xät vi÷c khÎi nghi÷p kinh doanh cÒa chfi H vµ anh T. 2. Theo em, chfi H vµ anh T l˘a ch‰n c¨ hÈi kinh doanh c„ phÔ hÓp vÌi kh∂ n®ng hay kh´ng ? 3. Chfi H vµ anh T Æ∑ ph∏t tri”n kinh doanh nh≠ th’ nµo ? 4. Anh T Æ∑ tπo vËn kinh doanh bªng c∏ch nµo ? 5. Chfi H vµ anh T kinh doanh c„ hi÷u qu∂ kh´ng ? 162

6. C¨ hÈi kinh doanh mµ chfi D vµ b∏c A l˘a ch‰n c„ phÔ hÓp kh´ng ? V◊ sao ? 7. Chfi D vµ b∏c A kinh doanh c„ hi÷u qu∂ kh´ng ? 8. Em h∑y nhÀn xät v“ mÙc ti™u cÒa b∏c A khi quy’t Æfinh lµm dfich vÙ cho thu™ truy÷n vµ s∏ch. 9. H∑y li™n h÷ Î Æfia ph≠¨ng em c„ th” s∂n xu†t hay lµm dfich vÙ g◊ Æ” t®ng thu nhÀp ? III - ß∏nh gi∏ k’t qu∂ ß∏nh gi∏ k’t qu∂ theo c∏c y™u c«u Æ∆t ra trong ph«n gi∂i quy’t t◊nh huËng. 163

Bµi Ɖc th™m 1 Chuy÷n kinh doanh cÒa Lan vµ Mai L an vµ Mai lµ hai chfi em cÔng lµm ngh“ gi∏o vi™n Î mÈt thµnh phË. Hai chfi em mÎ cˆa hµng b∏n s∏ch Î g«n mÈt tr≠Íng Æπi h‰c lÌn. Khi th†y g«n Æ©y cˆa hµng s∏ch trong khu tr≠Íng Æπi h‰c bfi Æ„ng cˆa do c„ b†t ÆÂng vÌi tÊ ch¯c t˘ qu∂n cÒa sinh vi™n, hai chfi em ngh‹ rªng cˆa hµng cÒa h‰ c„ th” trÎ thµnh mÈt ''m· vµng'' mÈt ngµy nµo Æ„. V◊ suy cho cÔng th◊ Î Æ©y h«u nh≠ kh´ng c„ ÆËi thÒ cπnh tranh nµo. Qu∏ tin t≠Îng, hai chfi em - nh˜ng nhµ kinh doanh tÀp s˘ lao vµo mÈt cuÈc mua sæm, chi ph› lu bÔ tr≠Ìc khi cˆa hµng Æ≠Óc khai tr≠¨ng. H‰ thu™ ng≠Íi mÎ rÈng di÷n t›ch qu«y b∏n hµng, sæm nh˜ng Æ Ææt ti“n vµ mua m∏y t›nh cÚng nh≠ c∏c thi’t bfi kh∏c vµo loπi tËi t©n nh†t. D˘a tr™n nh˜ng d˘ b∏o lπc quan cÒa m◊nh, h‰ vay ng©n hµng sË ti“n tr™n 1 tÿ ÆÂng trong khi ch≠a nh◊n th†y mÈt ÆÂng doanh thu nµo. Chÿ mÈt tu«n sau khi cˆa hµng cÒa hai chfi em khai tr≠¨ng, nh˜ng ng≠Íi l∑nh Æπo tÊ ch¯c sinh vi™n cÚng quy’t Æfinh mÎ mÈt hi÷u s∏ch tÀp th” b™n trong khu´n vi™n tr≠Íng Æπi h‰c. Th’ lµ xu†t hi÷n mÈt ÆËi thÒ cπnh tranh lÌn. C∏i ''m· vµng'' cÒa hai chfi em xem ra chÿ cfln lµ th¯ kim loπi cao h¨n ÆÂng thau. Vµi th∏ng sau, hai chfi em buÈc ph∂i Æ„ng cˆa v◊ ph«n thfi tr≠Íng mµ h‰ c„ Æ≠Óc kh´ng ÆÒ bÔ Ææp nh˜ng chi ph› to lÌn Æ∑ b· ra Æ” x©y d˘ng mÈt cˆa hµng qu∏ lÌn vµ xa xÿ. C©u h·i 1. Tπi sao hai chfi em Lan vµ Mai lπi quy’t Æfinh mÎ cˆa hµng s∏ch vµ coi Æ©y lµ mÈt \"m· vµng\" ? 2. Tπi sao hai chfi em Lan vµ Mai lπi ph∂i Æ„ng cˆa hµng ? 164

Bµi Ɖc th™m 2 Mπo hi”m - kh´ng li“u mπng ß ” n©ng cao ch†t l≠Óng s∂n ph»m, c´ng ti X mua mÈt d©y chuy“n hi÷n Æπi cÒa ߯c, s∂n xu†t k›nh an toµn, c´ng su†t tÌi 24 000m2/n®m. Kh·i n„i k›nh mÌi h¨n hºn k›nh th≠Íng : ÆÈ b“n va ÆÀp g†p 4 Æ’n 5 l«n, chfiu ch™nh l÷ch nhi÷t ÆÈ Æ’n 470oC. ß∆t cπnh k›nh ngoπi, k›nh cÒa c´ng ti X cÚng kh´ng chfiu käm cπnh mµ gi∏ trfi rŒ h¨n g†p nhi“u l«n. ߨn cˆ : K›nh chæn gi„ IFA gi∏ 600 ngh◊n ÆÂng/t†m, cÒa c´ng ti X gi∏ 180 ngh◊n ÆÂng/t†m ; k›nh chæn gi„ xe Y ZA gi∏ 2,1 tri÷u/t†m th◊ cÒa c´ng ti X chÿ lµ 400 ngh◊n ÆÂng/t†m. ƒy vÀy mµ suËt thÍi gian dµi, k›nh cÒa c´ng ti X v…n... con nh÷n ch®ng t¨, bÙi phÒ mÍ. §ng Gi∏m ÆËc cÒa c´ng ti X quy’t Æfinh Æi mÈt n≠Ìc cÍ mπo hi”m : kh∏ch Æ∆t t†m k›nh gi∏... 100 ngh◊n ÆÂng, ´ng cÚng nhÀn lµm ! HÓp ÆÂng vıa r∏o m˘c, ´ng b· c∂ ra 10 tri÷u ÆÂng lµm khu´n, Æ≠Íng hÈp thÊi. ß„ lµ ch≠a k” Æ’n l≠¨ng c´ng nh©n vµ bao nhi™u chi ph› kh∏c. Chi li th◊ ph∂i b· ra c∂ chÙc tri÷u Æ” s∂n xu†t mÈt s∂n ph»m thu v“ vŒn vãn c„ ... 100 ngh◊n ÆÂng. Nh≠ng Æıng t≠Îng lµ li“u mπng, “bfit mÚi nh∂y xuËng n≠Ìc” ! B©y giÍ c´ng ti X Æ∑ c„ trong tay 25 bÈ khu´n m…u, loπi nµo cÚng c„, tı c∏c loπi khu´n dÔng cho ´ t´, tµu ho∂ cho Æ’n Æ gia dÙng vµ c∏c khu´n cho c∏c c´ng tr◊nh x©y d˘ng. S˘ mπo hi”m Æ∑ Æ≠Óc tr∂ gi∏ : K›nh cÒa c´ng ti X hi÷n Æ∑ “®n kh∏ch” tr™n thfi tr≠Íng c∂ ba mi“n Bæc, Trung, Nam. Ng≠Íi ti™u dÔng t◊m Æ’n vÌi k›nh cÒa c´ng ti X ngµy cµng Æ´ng. GiÍ th◊ c´ng ti X chÿ lo s∂n xu†t cho nhi“u mµ... ngÂi b∏n. N’u ai l≠u t©m Æ’n s˘ ≠u vi÷t cÒa k›nh an toµn th◊ ph∂i t◊m Æ’n k›nh cÒa c´ng ti X , h‰ sœ ti’t ki÷m Æ≠Óc hµng tr®m ngh◊n ÆÂng, thÀm ch› hµng tri÷u ÆÂng. Ch©n l› kinh doanh ƨn gi∂n, nh≠ng kh´ng ph∂i lÛc nµo cÚng t◊m ra. C©u h·i 1. C´ng ti k›nh X Æ∑ mæc sai l«m g◊ khi Æ«u t≠ d©y chuy“n hi÷n Æπi cÒa ߯c ? 2. §ng Gi∏m ÆËc c´ng ti X Æ∑ sˆa ch˜a sai l«m tr™n nh≠ th’ nµo ? 165

Ch≠¨ng 5 tÊ ch¯c vµ Qu∂n l› doanh nghi÷p 53Bµi X∏c Æfinh k’ hoπch kinh doanh - Bi’t Æ≠Óc c∏c c®n c¯ lÀp k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. - Bi’t Æ≠Óc nÈi dung vµ ph≠¨ng ph∏p x∏c Æfinh k’ hoπch cho doanh nghi÷p kinh doanh th≠¨ng mπi, dfich vÙ. K’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p lµ v®n b∂n th” hi÷n mÙc ti™u ph∏t tri”n cÒa doanh nghi÷p trong thÍi k◊ nh†t Æfinh. MÙc ti™u cÒa doanh nghi÷p trong mÁi thÍi k◊ ph∏t tri”n c„ th” kh∏c nhau nh≠ng v“ l©u dµi, c∏c doanh nghi÷p Æ“u h≠Ìng tÌi vi÷c t◊m ki’m lÓi nhuÀn. I - C®n c¯ lÀp k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p Trong Æi“u ki÷n kinh t’ thfi tr≠Íng, c∏c doanh nghi÷p kinh doanh theo nguy™n tæc “b∏n c∏i thfi tr≠Íng c«n”. LÀp k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p th≠Íng c®n c¯ vµo 4 y’u tË c¨ b∂n : nhu c«u thfi tr≠Íng ; t◊nh h◊nh ph∏t tri”n kinh t’ x∑ hÈi ; ph∏p luÀt hi÷n hµnh vµ kh∂ n®ng cÒa doanh nghi÷p. 166

H◊nh 53.1. S¨ Æ v“ c∏c c®n c¯ lÀp k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p V› dÙ : Nhu c«u v“ th¯c ®n gia sÛc Î Vi÷t Nam Æang c„ xu h≠Ìng gia t®ng, s∂n ph»m lπi Æang c„ kh∂ n®ng ti™u thÙ Î thfi tr≠Íng Campuchia vµ Lµo, n™n C´ng ti Vi÷t Phong quy’t Æfinh Æ«u t≠ d©y chuy“n s∂n xu†t th¯c ®n gia sÛc c„ c´ng su†t 5 t†n/giÍ vµ d˘ ki’n sœ Æπt 5 t†n/giÍ vµo n®m sau. II - NÈi dung vµ ph≠¨ng ph∏p lÀp k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p 1. NÈi dung k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p MÁi doanh nghi÷p Æ“u x©y d˘ng k’ hoπch kinh doanh tr™n c∏c ph≠¨ng di÷n c¨ b∂n sau : k’ hoπch b∏n hµng, k’ hoπch mua hµng, k’ hoπch tµi ch›nh, k’ hoπch lao ÆÈng, k’ hoπch s∂n xu†t. H◊nh 53.2. S¨ Æ v“ nÈi dung k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p 167

2. Ph≠¨ng ph∏p lÀp k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p H◊nh 53.3. S¨ Æ ph≠¨ng ph∏p lÀp k’ hoπch kinh doanh - K’ hoπch b∏n hµng Æ≠Óc x∏c Æfinh tr™n c¨ sÎ tÊng hÓp nhu c«u thfi tr≠Íng th´ng qua c∏c ƨn Æ∆t hµng (ho∆c hÓp ÆÂng mua hµng) cÒa kh∏ch hµng. Trong tr≠Íng hÓp doanh nghi÷p b∏n lŒ tr™n thfi tr≠Íng th◊ k’ hoπch b∏n hµng Æ≠Óc x∏c Æfinh tr™n c¨ sÎ d˘ Æo∏n nhu c«u cÒa thfi tr≠Íng. - K’ hoπch mua hµng Æ≠Óc x∏c Æfinh phÔ hÓp c∂ v“ sË l≠Óng, m∆t hµng, thÍi gian... vÌi k’ hoπch b∏n hµng cÒa doanh nghi÷p. - K’ hoπch vËn kinh doanh Æ≠Óc x∏c Æfinh c®n c¯ vµo nhu c«u mua hµng ho∏, ti“n tr∂ c´ng lao ÆÈng, ti“n nÈp thu’. - K’ hoπch lao ÆÈng cÒa doanh nghi÷p th” hi÷n sË l≠Óng lao ÆÈng c«n sˆ dÙng vµ tıng loπi lao ÆÈng phÔ hÓp vÌi k’ hoπch kinh doanh. - K’ hoπch s∂n xu†t s∂n ph»m cÒa doanh nghi÷p Æ≠Óc x∏c Æfinh tr™n c¨ sÎ n®ng l˘c s∂n xu†t vµ c®n c¯ vµo nhu c«u thfi tr≠Íng v“ s∂n ph»m Æ„ trong mÈt kho∂ng thÍi gian nh†t Æfinh (qu˝, n®m...). 168

V› dÙ : MÈt doanh nghi÷p X c„ n®ng l˘c s∂n xu†t 10 000 s∂n ph»m/th∏ng ; nhu c«u thfi tr≠Íng Æang c«n s∂n ph»m Æ„ cÒa doanh nghi÷p. VÀy k’ hoπch s∂n xu†t 1 n®m cÒa doanh nghi÷p X lµ : 10 000 s∂n ph»m/1th∏ng x 12 th∏ng = 120 000 s∂n ph»m. C©u h·i 1. H∑y n™u nh˜ng c®n c¯ lÀp k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. C®n c¯ nµo lµ quan tr‰ng nh†t ? V◊ sao ? 2. Tr◊nh bµy nÈi dung k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. 3. N™u ph≠¨ng ph∏p x∏c Æfinh k’ hoπch b∏n vµ mua hµng ho∏ cÒa doanh nghi÷p. 4. N™u c∏ch x∏c Æfinh k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. 169

54Bµi Thµnh lÀp doanh nghi÷p Bi’t Æ≠Óc c∏c b≠Ìc tri”n khai vi÷c thµnh lÀp doanh nghi÷p. I - X∏c Æfinh ˝ t≠Îng kinh doanh ≥ t≠Îng kinh doanh c„ th” xu†t ph∏t tı nhi“u l› do kh∏c nhau. - Nhu c«u lµm giµu cho b∂n th©n vµ c„ ›ch cho x∑ hÈi. §ng cha ta c„ c©u “Phi th≠¨ng b†t phÛ”. Hi”u ngh‹a c©u tr™n rªng : muËn giµu ph∂i lµm kinh doanh. - C∏c Æi“u ki÷n thuÀn lÓi cho hoπt ÆÈng kinh doanh nh≠ c„ nhu c«u cÒa thfi tr≠Íng, c„ Æfia Æi”m kinh doanh thuÀn lÓi, ho∆c ƨn gi∂n lµ c„ ti“n nhµn rÁi th›ch thˆ s¯c tr™n th≠¨ng tr≠Íng. V› dÙ : Thfi tr≠Íng thµnh phË c„ nhu c«u ti™u thÙ rau sπch. V◊ vÀy, c∏c hÈ n´ng d©n vÔng ven Æ´ ti’n hµnh trÂng rau sπch cung c†p cho nhu c«u sˆ dÙng cÒa d©n c≠ Î thµnh phË. Ho∆c c„ m∆t bªng rÈng Î khu v˘c Æ´ng d©n c≠. V◊ vÀy, chÒ hÈ c„ ˝ Æfinh mÎ cˆa hµng kinh doanh c∏c m∆t hµng thuÈc nhu c«u ti™u dÔng hªng ngµy cÒa d©n c≠ nh≠ rau, hoa, qu∂, th˘c ph»m ch’ bi’n sΩn... II - Tri”n khai vi÷c thµnh lÀp doanh nghi÷p 1. Ph©n t›ch, x©y d˘ng ph≠¨ng ∏n kinh doanh cho doanh nghi÷p MÙc Æ›ch cÒa vi÷c ph©n t›ch ph≠¨ng ∏n kinh doanh lµ ch¯ng minh Æ≠Óc ˝ t≠Îng kinh doanh lµ ÆÛng vµ tri”n khai hoπt ÆÈng kinh doanh lµ c«n thi’t. ß” x©y d˘ng ph≠¨ng ∏n kinh doanh, ng≠Íi ta ti’n hµnh nghi™n c¯u thfi tr≠Íng nhªm x∏c Æfinh nhu c«u kh∏ch hµng, kh∂ n®ng kinh doanh vµ x∏c Æfinh c¨ hÈi kinh doanh cho doanh nghi÷p. Thfi tr≠Íng quy’t Æfinh s˘ tÂn tπi vµ ph∏t tri”n cÒa doanh nghi÷p. MÁi doanh nghi÷p ti’n hµnh nghi™n c¯u thfi tr≠Íng vÌi mÙc Æ›ch kh∏c nhau, nhªm t◊m ki’m c¨ hÈi kinh doanh cho vi÷c tπo lÀp vµ ph∏t tri”n doanh nghi÷p. 170

a) Thfi tr≠Íng cÒa doanh nghi÷p Thfi tr≠Íng cÒa doanh nghi÷p bao gÂm nh˜ng kh∏ch hµng hi÷n tπi vµ kh∏ch hµng ti“m n®ng cÒa doanh nghi÷p. - Kh∏ch hµng hi÷n tπi lµ nh˜ng kh∏ch hµng th≠Íng xuy™n c„ quan h÷ mua, b∏n hµng ho∏ vÌi doanh nghi÷p. - Kh∏ch hµng ti“m n®ng lµ nh˜ng kh∏ch hµng mµ doanh nghi÷p c„ kh∂ n®ng phÙc vÙ vµ h‰ sœ Æ’n vÌi doanh nghi÷p. b) Nghi™n c¯u thfi tr≠Íng cÒa doanh nghi÷p - Nghi™n c¯u thfi tr≠Íng cÒa doanh nghi÷p th˘c ch†t lµ nghi™n c¯u nhu c«u cÒa kh∏ch hµng ÆËi vÌi s∂n ph»m hµng ho∏ mµ doanh nghi÷p sœ kinh doanh tr™n thfi tr≠Íng. Nhu c«u cÒa kh∏ch hµng phÙ thuÈc vµo 3 y’u tË : + Thu nhÀp bªng ti“n cÒa d©n c≠. + Nhu c«u ti™u dÔng hµng ho∏. + Gi∏ c∂ hµng ho∏ tr™n thfi tr≠Íng. - Nghi™n c¯u thfi tr≠Íng cÒa doanh nghi÷p lµ t◊m ra ph«n thfi tr≠Íng cho doanh nghi÷p, hay n„i c∏ch kh∏c lµ t◊m ki’m c¨ hÈi kinh doanh tr™n thfi tr≠Íng phÔ hÓp vÌi kh∂ n®ng cÒa doanh nghi÷p. Nghi™n c¯u thfi tr≠Íng giÛp doanh nghi÷p tr∂ lÍi c∏c c©u h·i sau : Ai mua hµng cÒa doanh nghi÷p ? Mua Î Æ©u ? Mua khi nµo ? Mua nh≠ th’ nµo ? Tı Æ„, doanh nghi÷p x∏c Æfinh c∏c y’u tË ∂nh h≠Îng Æ’n vi÷c mua hµng, ÆÈng c¨ mua hµng vµ ti™u dÔng hµng ho∏ cÒa kh∏ch hµng. T†t c∂ c∏c y’u tË tr™n giÛp cho doanh nghi÷p h◊nh thµnh quy tr◊nh phÙc vÙ kh∏ch hµng hi÷u qu∂, ÆÂng thÍi c„ c∏c bi÷n ph∏p th›ch hÓp nhªm thu hÛt kh∏ch hµng Æ’n vÌi doanh nghi÷p vµ s∂n ph»m cÒa doanh nghi÷p. c) X∏c Æfinh kh∂ n®ng kinh doanh cÒa doanh nghi÷p C®n c¯ vµo k’t qu∂ nghi™n c¯u thfi tr≠Íng Æ” x∏c Æfinh kh∂ n®ng kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. Kh∂ n®ng kinh doanh cÒa doanh nghi÷p Æ≠Óc x∏c Æfinh bÎi ba y’u tË c¨ b∂n sau : - NguÂn l˘c cÒa doanh nghi÷p (vËn, nh©n s˘ vµ c¨ sÎ vÀt ch†t k‹ thuÀt). - LÓi th’ t˘ nhi™n cÒa doanh nghi÷p. 171

- Kh∂ n®ng tÊ ch¯c qu∂n l› doanh nghi÷p. d) L˘a ch‰n c¨ hÈi kinh doanh cho doanh nghi÷p - NÈi dung l˘a ch‰n c¨ hÈi kinh doanh : + Nhµ kinh doanh t◊m nh˜ng nhu c«u ho∆c bÈ phÀn nhu c«u cÒa kh∏ch hµng ch≠a Æ≠Óc tho∂ m∑n. + X∏c Æfinh v◊ sao nhu c«u ch≠a Æ≠Óc tho∂ m∑n. + T◊m c∏ch Æ” tho∂ m∑n nh˜ng nhu c«u Æ„. - Quy tr◊nh l˘a ch‰n c¨ hÈi kinh doanh : ß” l˘a ch‰n Æ≠Óc c¨ hÈi kinh doanh phÔ hÓp cho doanh nghi÷p, nhµ kinh doanh c«n ti’n hµnh c∏c b≠Ìc sau : + X∏c Æfinh l‹nh v˘c kinh doanh. + X∏c Æfinh loπi hµng ho∏, dfich vÙ. + X∏c Æfinh ÆËi t≠Óng kh∏ch hµng. + X∏c Æfinh kh∂ n®ng vµ nguÂn l˘c cÒa doanh nghi÷p bao gÂm vËn, c´ng ngh÷, nh©n l˘c vµ thÍi gian. + X∏c Æfinh nhu c«u tµi ch›nh cho tıng c¨ hÈi kinh doanh : Nhu c«u vËn Æ«u t≠ cho tıng c¨ hÈi kinh doanh ; lÓi nhuÀn cÒa tıng c¨ hÈi, khi nµo hoµ vËn... + Sæp x’p th¯ t˘ c∏c c¨ hÈi kinh doanh theo c∏c ti™u ch› : sÎ th›ch, c∏c chÿ ti™u tµi ch›nh hay m¯c ÆÈ rÒi ro. 2. ß®ng k› kinh doanh cho doanh nghi÷p a) Tr◊nh t˘ Æ®ng k› thµnh lÀp doanh nghi÷p Ng≠Íi thµnh lÀp doanh nghi÷p ph∂i lÀp vµ nÈp ÆÒ h s¨ Æ®ng k› kinh doanh theo quy Æfinh vµ chfiu tr∏ch nhi÷m v“ t›nh ch›nh x∏c, trung th˘c v“ nÈi dung h s¨ Æ®ng k› kinh doanh. b) H s¨ Æ®ng k› kinh doanh bao gÂm - ߨn Æ®ng k› kinh doanh. - ßi“u l÷ hoπt ÆÈng doanh nghi÷p. - X∏c nhÀn vËn Æ®ng k› kinh doanh. c) NÈi dung ƨn Æ®ng k› kinh doanh - T™n doanh nghi÷p. 172

- ßfia chÿ, trÙ sÎ ch›nh cÒa doanh nghi÷p. - MÙc ti™u vµ ngµnh, ngh“ kinh doanh. - VËn Æi“u l÷. - VËn cÒa chÒ doanh nghi÷p. - H‰, t™n, ch˜ k›, Æfia chÿ th≠Íng trÛ cÒa chÒ doanh nghi÷p. * ߨn Æ®ng k› kinh doanh Æ≠Óc lÀp theo m…u thËng nh†t do c¨ quan c†p Æ®ng k› kinh doanh quy Æfinh. C©u h·i 1. X©y d˘ng ph≠¨ng ∏n kinh doanh cho mÈt doanh nghi÷p gÂm nh˜ng nÈi dung g◊ ? 2. Nghi™n c¯u thfi tr≠Íng doanh nghi÷p nhªm mÙc Æ›ch g◊ ? 3. Tr◊nh bµy nÈi dung vµ quy tr◊nh l˘a ch‰n c¨ hÈi kinh doanh cho doanh nghi÷p. 173

55Bµi Qu∂n l› doanh nghi÷p - Bi’t Æ≠Óc vi÷c tÊ ch¯c hoπt ÆÈng kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. - Bi’t Æ≠Óc nÈi dung vµ ph≠¨ng ph∏p Æ∏nh gi∏ hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. - Bi’t Æ≠Óc mÈt sË bi÷n ph∏p n©ng cao hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. I - TÊ ch¯c hoπt ÆÈng kinh doanh 1. X∏c lÀp c¨ c†u tÊ ch¯c cÒa doanh nghi÷p a) ß∆c tr≠ng cÒa c¨ c†u tÊ ch¯c doanh nghi÷p C¨ c†u tÊ ch¯c cÒa doanh nghi÷p bao gÂm nh˜ng bÈ phÀn, c∏ nh©n kh∏c nhau, c„ mËi quan h÷ phÙ thuÈc nhau, Æ≠Óc chuy™n m´n ho∏ theo nh˜ng nhi÷m vÙ, c´ng vi÷c nh†t Æfinh nhªm th˘c hi÷n mÙc ti™u x∏c Æfinh cÒa doanh nghi÷p. C¨ c†u tÊ ch¯c cÒa doanh nghi÷p c„ hai Æ∆c tr≠ng c¨ b∂n, Æ„ lµ t›nh tÀp trung vµ t›nh ti™u chu»n ho∏ : - T›nh tÀp trung th” hi÷n quy“n l˘c cÒa tÊ ch¯c tÀp trung vµo mÈt c∏ nh©n hay mÈt bÈ phÀn. V› dÙ : C∏c hoπt ÆÈng mua, b∏n, gi∏ c∂, tuy”n dÙng nh©n s˘... Æ“u do gi∏m ÆËc doanh nghi÷p quy’t Æfinh. - T›nh ti™u chu»n ho∏ Æfli h·i c∏c bÈ phÀn, c∏c c∏ nh©n trong doanh nghi÷p hoπt ÆÈng trong phπm vi nÈi quy, quy ch’ cÒa doanh nghi÷p. V› dÙ : Nh©n vi™n b∏n hµng ph∂i th≠Íng xuy™n b∏o c∏o t◊nh h◊nh vµ k’t qu∂ b∏n hµng cho gi∏m ÆËc doanh nghi÷p ; tr≠Ìc khi mua hµng, nh©n vi™n ph∂i l†y b∏o gi∏ tr◊nh gi∏m ÆËc... b) M´ h◊nh c¨ c†u tÊ ch¯c doanh nghi÷p Tu˙ theo quy m´ cÒa doanh nghi÷p Æ” x∏c lÀp c¨ c†u tÊ ch¯c phÔ hÓp. - Doanh nghi÷p nh· th≠Íng c„ m´ h◊nh c†u trÛc ƨn gi∂n vÌi c∏c Æ∆c Æi”m c¨ b∂n sau : + Quy“n qu∂n l› Æ≠Óc tÀp trung vµo mÈt ng≠Íi - gi∏m ÆËc doanh nghi÷p xˆ 174

l› th´ng tin vµ quy’t Æfinh m‰i v†n Æ“ cÒa doanh nghi÷p. + êt Æ«u mËi qu∂n l›, sË l≠Óng nh©n vi™n ›t. + C†u trÛc g‰n nhã vµ d‘ th›ch nghi vÌi nh˜ng thay ÆÊi cÒa m´i tr≠Íng kinh doanh. H◊nh 55.1. M´ h◊nh c†u trÛc ƨn gi∂n Doanh nghi÷p c„ quy m´ kinh doanh vıa vµ lÌn sœ c„ m´ h◊nh c†u trÛc ph¯c tπp h¨n, Æ„ lµ c∏c loπi c†u trÛc theo ch¯c n®ng chuy™n m´n, c†u trÛc theo ngµnh hµng kinh doanh. Gi∏m ÆËc doanh nghi÷p Phflng kinh doanh Phflng k’ to∏n Phflng tÊ ch¯c nh©n s˘ C∏c ƨn vfi tr˘c thuÈc vµ nh©n vi™n H◊nh 55.2. M´ h◊nh c†u trÛc ch¯c n®ng Gi∏m ÆËc Doanh Nghi÷p Ngµnh hµng A Ngµnh hµng B Ngµnh hµng C C∏c ƨn vfi tr˘c thuÈc vµ nh©n vi™n H◊nh 55.3. M´ h◊nh c†u trÛc theo ngµnh hµng 175

2. TÊ ch¯c th˘c hi÷n k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p TÊ ch¯c th˘c hi÷n k’ hoπch kinh doanh lµ kh©u quan tr‰ng, n„ g„p ph«n th˘c hi÷n c∏c mÙc ti™u x∏c Æfinh cÒa doanh nghi÷p vµ bi’n c∏c k’ hoπch cÒa doanh nghi÷p thµnh nh˜ng k’t qu∂ th˘c t’. TÊ ch¯c th˘c hi÷n k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p gÂm c∏c c´ng vi÷c sau : a) Ph©n chia nguÂn l˘c cÒa doanh nghi÷p C∏c nguÂn l˘c cÒa doanh nghi÷p gÂm : - Tµi ch›nh : Vi÷c ph©n chia nguÂn l˘c tµi ch›nh cÒa doanh nghi÷p tu˙ thuÈc vµo nhu c«u mua, b∏n hµng ho∏ vµ tÊ ch¯c c∏c dfich vÙ kh∏ch hµng cÒa doanh nghi÷p. - Nh©n l˘c : Doanh nghi÷p ph©n c´ng lao ÆÈng tr™n c¨ sÎ : + Xu†t ph∏t tı c´ng vi÷c Æ” dÔng ng≠Íi. + Sˆ dÙng ÆÛng ng≠Íi Æ” ph∏t huy Æ≠Óc kh∂ n®ng vµ c„ hi÷u qu∂. - C∏c nguÂn l˘c kh∏c (trang thi’t bfi, m∏y m„c, ph≠¨ng ti÷n vÀn chuy”n...), sˆ dÙng theo nguy™n tæc hi÷u qu∂. b) Theo d‚i th˘c hi÷n k’ hoπch kinh doanh - Ph©n c´ng ng≠Íi theo d‚i ti’n ÆÈ th˘c hi÷n tıng c´ng vi÷c. - Th≠Íng xuy™n ki”m tra, Æ∏nh gi∏ m¯c ÆÈ th˘c hi÷n k’ hoπch theo ti’n ÆÈ. 3. T◊m ki’m vµ huy ÆÈng vËn kinh doanh X∏c Æfinh nhu c«u vËn kinh doanh lµ c´ng vi÷c quan tr‰ng li™n quan Æ’n s˘ thµnh bπi cÒa doanh nghi÷p. §ng cha ta Æ∑ c„ c©u : “Sai mÈt li Æi mÈt d∆m”. N’u x∏c Æfinh m¯c vËn qu∏ th†p so vÌi y™u c«u th◊ sœ d…n Æ’n vi÷c thi’u vËn kinh doanh, kh´ng th˘c hi÷n Æ≠Óc k’ hoπch Æ∆t ra. N’u x∏c Æfinh m¯c vËn qu∏ cao sœ d…n Æ’n thıa, g©y l∑ng ph›, lµm gi∂m hi÷u qu∂ kinh doanh, gi∂m lÓi nhuÀn cÒa doanh nghi÷p. Doanh nghi÷p c„ th” huy ÆÈng vËn kinh doanh tı nh˜ng nguÂn nµo ? - VËn cÒa chÒ doanh nghi÷p (vËn t˘ c„) lµ vËn ri™ng cÒa chÒ doanh nghi÷p ho∆c do t›ch lu¸ Æ≠Óc tı qu∏ tr◊nh kinh doanh Æ” t∏i Æ«u t≠ vµo hoπt ÆÈng cÒa doanh nghi÷p. - VËn do c∏c thµnh vi™n Æ„ng g„p. - VËn vay : Doanh nghi÷p c„ th” vay vËn Î ng©n hµng, Î c∏c tÊ ch¯c t›n dÙng. Huy ÆÈng nguÂn vËn vay, doanh nghi÷p ph∂i tr∂ l∑i vay. V◊ vÀy c«n t›nh to∏n khi l˘a ch‰n nguÂn vËn nµy sao cho chi ph› tr∂ l∑i hÓp l› nh†t. 176

- VËn cÒa nhµ cung ¯ng cho doanh nghi÷p. Trong kinh doanh, c∏c doanh nghi÷p c„ th” thanh to∏n tr∂ chÀm ÆËi vÌi c∏c nhµ cung ¯ng nguy™n vÀt li÷u, hµng ho∏. Sˆ dÙng nguÂn vËn nµy, doanh nghi÷p c„ Æ≠Óc kho∂n vËn cho kinh doanh mµ kh´ng c«n vay m≠Ón. H◊nh 55.4. C¨ c†u c∏c nguÂn vËn kinh doanh cÒa doanh nghi÷p II - ß∏nh gi∏ hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p 1. Hπch to∏n kinh t’ trong doanh nghi÷p a) Hπch to∏n kinh t’ lµ g◊ ? Hπch to∏n kinh t’ lµ vi÷c t›nh to∏n chi ph› vµ k’t qu∂ kinh doanh (doanh thu) cÒa doanh nghi÷p. Trong th˘c t’, ng≠Íi ta th≠Íng dÔng ƨn vfi ti“n t÷ Æ” t›nh to∏n chi ph› vµ k’t qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. b) ≥ ngh‹a cÒa hπch to∏n kinh t’ trong doanh nghi÷p Hπch to∏n kinh t’ trong doanh nghi÷p giÛp cho chÒ doanh nghi÷p c„ bi÷n ph∏p Æi“u chÿnh hoπt ÆÈng kinh doanh phÔ hÓp. - N’u m¯c ch™nh l÷ch gi˜a doanh thu vµ chi ph› lµ mÈt sË d≠¨ng, c„ ngh‹a lµ doanh nghi÷p kinh doanh c„ l∑i. - N’u m¯c ch™nh l÷ch gi˜a doanh thu vµ chi ph› lµ mÈt sË ©m, c„ ngh‹a lµ doanh nghi÷p kinh doanh bfi lÁ. 177

c) NÈi dung hπch to∏n kinh t’ trong doanh nghi÷p NÈi dung c¨ b∂n cÒa hπch to∏n kinh t’ trong doanh nghi÷p lµ x∏c Æfinh doanh thu, chi ph› vµ lÓi nhuÀn kinh doanh. - Doanh thu lµ l≠Óng ti“n b∏n s∂n ph»m hµng ho∏ ho∆c ti“n thu tı hoπt ÆÈng dfich vÙ cÒa doanh nghi÷p trong mÈt kho∂ng thÍi gian nh†t Æfinh (1 th∏ng, 1 qu˝ hay 1 n®m). V› dÙ : TÊng doanh thu b∏n s∂n ph»m hµng ho∏ cÒa C´ng ti A trong 1 n®m Æπt 10 tÿ ÆÂng. - Chi ph› cÒa doanh nghi÷p lµ nh˜ng kho∂n mµ chÒ doanh nghi÷p ph∂i trang tr∂i trong thÍi k◊ kinh doanh Æ” Æπt Æ≠Óc l≠Óng doanh thu x∏c Æfinh. V› dÙ : TÊng chi ph› kinh doanh cÒa C´ng ti A trong 1 n®m kho∂ng 9,2 tÿ ÆÂng. - LÓi nhuÀn kinh doanh cÒa doanh nghi÷p lµ ph«n ch™nh l÷ch gi˜a tÊng doanh thu vµ tÊng chi ph› trong mÈt thÍi k◊ nh†t Æfinh. V› dÙ : LÓi nhuÀn trong n®m cÒa C´ng ti A lµ ph«n ch™nh l÷ch gi˜a tÊng doanh thu vµ tÊng chi ph› kinh doanh : 10 tÿ ÆÂng - 9,2 tÿ ÆÂng = 0,8 tÿ ÆÂng d) Ph≠¨ng ph∏p hπch to∏n kinh t’ trong doanh nghi÷p - Ph≠¨ng ph∏p x∏c Æfinh doanh thu cÒa doanh nghi÷p : Doanh thu cÒa DN = SË l≠Óng s∂n ph»m b∏n Æ≠Óc x gi∏ b∏n mÈt s∂n ph»m. V› dÙ : Doanh nghi÷p th≠¨ng mπi mÁi th∏ng b∏n Æ≠Óc 1 000 s∂n ph»m A, gi∏ b∏n b◊nh qu©n 1 s∂n ph»m 35 000Æ. VÀy : Doanh thu cÒa s∂n ph»m A = 1 000 x 35 000 = 35 000 000Æ/1 th∏ng. - Ph≠¨ng ph∏p x∏c Æfinh chi ph› kinh doanh : Chi ph› cÒa doanh nghi÷p trong mÈt k◊ kinh doanh r†t Æa dπng, v◊ vÀy Æ” x∏c Æfinh Æ≠Óc tÊng chi ph› kinh doanh, doanh nghi÷p ph∂i t›nh tıng loπi ph› ph∏t sinh. + Chi ph› mua nguy™n, vÀt li÷u (NVL) = L≠Óng NVL loπi X c«n mua x gi∏ mua 1 ƨn vfi NVL loπi X + l≠Óng NVL loπi Y x gi∏ mua 1 ƨn vfi NVL loπi Y + ... + Chi ph› ti“n l≠¨ng = SË l≠Óng lao ÆÈng sˆ dÙng x ti“n l≠¨ng b◊nh qu©n/1 lao ÆÈng. + Chi ph› mua hµng ho∏ = L≠Óng hµng ho∏ loπi A c«n mua x gi∏ mua 1 ƨn vfi hµng ho∏ loπi A + l≠Óng hµng ho∏ loπi B c«n mua x gi∏ mua 1 ƨn vfi hµng ho∏ loπi B + ... 178

+ Chi ph› cho qu∂n l› doanh nghi÷p th≠Íng x∏c Æfinh bªng mÈt tÿ l÷ ph«n tr®m nh†t Æfinh tr™n doanh thu. V› dÙ : Chi ph› qu∂n l› bªng 2% tr™n doanh thu th˘c t’. 2. C∏c ti™u ch› Æ∏nh gi∏ hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p Hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p Æ≠Óc th” hi÷n qua c∏c chÿ ti™u (h.55.5) H◊nh 55.5. S¨ Æ v“ chÿ ti™u Æ∏nh gi∏ hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p a) Doanh thu vµ thfi ph«n lµ chÿ ti™u ph∂n ∏nh k’t qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p v“ quy m´. - Doanh thu lÌn vµ c„ kh∂ n®ng t®ng tr≠Îng th” hi÷n quy m´ ph∏t tri”n cÒa doanh nghi÷p. - Thfi ph«n lµ ph«n thfi tr≠Íng cÒa doanh nghi÷p hay lµ bÈ phÀn kh∏ch hµng hi÷n tπi cÒa doanh nghi÷p. Thfi ph«n lÌn th” hi÷n s˘ gia t®ng kh∏ch hµng cÒa doanh nghi÷p tr™n thfi tr≠Íng. b) LÓi nhuÀn lµ chÿ ti™u ph∂n ∏nh hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. LÓi nhuÀn th” hi÷n mËi quan h÷ gi˜a doanh thu vµ chi ph› cÒa doanh nghi÷p b· ra Æ” c„ Æ≠Óc doanh thu Æ„. 179

c) M¯c gi∂m chi ph› M¯c gi∂m chi ph› lµ chÿ ti™u Æ∏nh gi∏ hi÷u qu∂ qu∂n l› hoπt ÆÈng kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. - Khi doanh thu kh´ng c„ kh∂ n®ng t®ng Æ≠Óc, th◊ gi∂m chi ph› v…n cho kh∂ n®ng t®ng lÓi nhuÀn. - Doanh thu th≠Íng t®ng nhanh h¨n tËc ÆÈ t®ng cÒa chi ph› n™n doanh thu t®ng, chi ph› t®ng cÚng t®ng Æ≠Óc lÓi nhuÀn. d) Tÿ l÷ sinh lÍi : Chÿ ti™u nµy lµ s˘ so s∏nh gi˜a lÓi nhuÀn thu Æ≠Óc vµ vËn Æ«u t≠. N„ cho bi’t, c¯ 1 ÆÂng vËn b· vµo kinh doanh th◊ thu Æ≠Óc bao nhi™u lÓi nhuÀn t≠¨ng ¯ng trong mÈt thÍi gian nh†t Æfinh. e) C∏c chÿ ti™u kh∏c - Vi÷c lµm vµ thu nhÀp cho ng≠Íi lao ÆÈng. - M¯c Æ„ng g„p cho ng©n s∏ch. - M¯c ÆÈ Æ∏p ¯ng nhu c«u ti™u dÔng. III - MÈt sË bi÷n ph∏p n©ng cao hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p 1. X∏c Æfinh c¨ hÈi kinh doanh phÔ hÓp vÌi doanh nghi÷p Trong n“n kinh t’ thfi tr≠Íng, x∏c Æfinh c¨ hÈi kinh doanh lµ Æi“u ki÷n quan tr‰ng ÆËi vÌi doanh nghi÷p. Vi÷c x∏c Æfinh c¨ hÈi kinh doanh phÔ hÓp lµm cho nhi“u nhµ kinh doanh ph∏t tri”n kh´ng ngıng v“ quy m´ vµ t®ng lÓi nhuÀn. Ng≠Óc lπi, x∏c Æfinh kh´ng ÆÛng c¨ hÈi kinh doanh lµm cho nhi“u nhµ kinh doanh ph∂i tr∂ gi∏. 2. Sˆ dÙng c„ hi÷u qu∂ c∏c nguÂn l˘c - TÊ ch¯c vµ sˆ dÙng c„ hi÷u qu∂ nguÂn nh©n l˘c. - N©ng cao hi÷u qu∂ sˆ dÙng vËn kinh doanh. - Sˆ dÙng tËt c¨ sÎ vÀt ch†t, trang thi’t bfi cÒa doanh nghi÷p. 3. ßÊi mÌi c´ng ngh÷ kinh doanh 4. Ti’t ki÷m chi ph› - Ti’t ki÷m chi ph› vÀt ch†t. 180

- Ti’t ki÷m chi ti™u bªng ti“n. - Ti’t ki÷m trong sˆ dÙng c∏c dfich vÙ nh≠ Æi÷n, n≠Ìc, dfich vÙ vi‘n th´ng,... C©u h·i 1. Tr◊nh bµy Æ∆c Æi”m cÒa m´ h◊nh c†u trÛc doanh nghi÷p nh·. 2. TÊ ch¯c th˘c hi÷n k’ hoπch kinh doanh cÒa doanh nghi÷p gÂm nh˜ng c´ng vi÷c g◊ ? 3. Doanh nghi÷p c„ th” huy ÆÈng vËn tı nh˜ng nguÂn nµo ? 4. Hπch to∏n kinh t’ lµ g◊ vµ ˝ ngh‹a cÒa hπch to∏n kinh t’ trong doanh nghi÷p ? 5. Tr◊nh bµy nÈi dung vµ ph≠¨ng ph∏p x∏c Æfinh c∏c chÿ ti™u doanh thu, chi ph› vµ lÓi nhuÀn cÒa doanh nghi÷p. 6. Tr◊nh bµy c∏c bi÷n ph∏p n©ng cao hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa doanh nghi÷p. 181

56Bµi Th˘c hµnh : X©y d˘ng k’ hoπch kinh doanh - X∏c Æfinh Æ≠Óc c∏c k’ hoπch kinh doanh cho hÈ gia Æ◊nh vµ doanh nghi÷p phÔ hÓp vÌi kh∂ n®ng. - Hπch to∏n Æ≠Óc chi ph› vµ thu nhÀp cho mÈt doanh nghi÷p kinh doanh th≠¨ng mπi, dfich vÙ. I - X∏c Æfinh k’ hoπch kinh doanh cho hÈ gia Æ◊nh 1. T◊nh huËng : Kinh doanh ®n uËng b◊nh d©n K’t qu∂ ph©n t›ch thfi tr≠Íng cho th†y : - Mπng l≠Ìi kinh doanh (sË l≠Óng cˆa hµng dfich vÙ) : ›t. - Nhu c«u ti™u dÔng v“ hµng ho∏ : c„. - Kh∂ n®ng kinh doanh cÒa hÈ gia Æ◊nh : c„. a) X∏c Æfinh k’ hoπch b∏n hµng : °n s∏ng vµ b∏n c¨m su†t, gi∂i kh∏t - S∏ng : phÙc vÙ kho∂ng tı 100 Æ’n 150 kh∏ch. + M∆t hµng phÙc vÙ : phÎ, bÛn, mi’n. + Gi∏ b∏n : 5 000Æ/b∏t. - Tr≠a : phÙc vÙ kho∂ng 200 ng≠Íi. + M∆t hµng chÒ y’u : c¨m su†t. + Gi∏ b∏n : 5 000Æ/su†t 7 000Æ/su†t - Gi∂i kh∏t : Cµ ph™, trµ, n≠Ìc kho∏ng, n≠Ìc ng‰t, bia... + SË l≠Óng kh∏ch : 100 l≠Ót ng≠Íi. + B∏n b◊nh qu©n cho mÈt ng≠Íi kho∂ng 3 000Æ. 182

b) X∏c Æfinh k’ hoπch mua hµng - Xu†t ph∏t tı y™u c«u phÙc vÙ kh∏ch hµng : + K’ hoπch mua l≠¨ng th˘c, th˘c ph»m vµ Æ uËng. + K’ hoπch mua trang thi’t bfi phÙc vÙ kh∏ch hµng. - Xu†t ph∏t tı kh∂ n®ng cÒa b∂n th©n hÈ gia Æ◊nh : + Kh∂ n®ng tµi ch›nh. + Kh∂ n®ng nh©n s˘. c) K’ hoπch lao ÆÈng : 1 ng≠Íi. : 80 000Æ/ngµy. - Nh©n vi™n n†u ®n : 4 ng≠Íi. Ti“n c´ng : 25 000Æ/ngµy/1 ng≠Íi. : 1 ng≠Íi (chÒ gia Æ◊nh). - Nh©n vi™n phÙc vÙ Ti“n c´ng - Ng≠Íi qu∂n l› 2. Gi∂i quy’t t◊nh huËng a) X∏c Æfinh k’ hoπch doanh thu b∏n hµng cÒa hÈ gia Æ◊nh. b) X∏c Æfinh m¯c chi ph› tr∂ c´ng lao ÆÈng. c) T›nh nhu c«u vËn kinh doanh (gi∂ sˆ chi ph› mua hµng chi’m kho∂ng 50% tÊng doanh thu b∏n hµng). 3. ß∏nh gi∏ k’t qu∂ a) X∏c Æfinh Æ≠Óc k’ hoπch vÌi mÈt sË chÿ ti™u c¨ b∂n : - TÊng doanh thu. - Doanh thu cÒa tıng loπi dfich vÙ. b) D˘ t›nh Æ≠Óc nhu c«u vËn kinh doanh. II - X∏c Æfinh k’ hoπch kinh doanh cho doanh nghi÷p 1. T◊nh huËng. X∏c Æfinh k’ hoπch kinh doanh cho mÈt doanh nghi÷p th≠¨ng mπi. a) X∏c Æfinh k’ hoπch b∏n hµng M∆t hµng A : Nhu c«u thfi tr≠Íng : 30 000 000Æ M∆t hµng B : Trong Æ„, thfi tr≠Íng Æfia ph≠¨ng : 20 000 000Æ Vµ thfi tr≠Íng Î vÔng l©n cÀn : 10 000 000Æ Nhu c«u thfi tr≠Íng : 25 000 000Æ 183

Trong Æ„, thfi tr≠Íng Æfia ph≠¨ng : 10 000 000Æ Thfi tr≠Íng l©n cÀn : 15 000 000Æ M∆t hµng C : Nhu c«u thfi tr≠Íng : 54 000 000Æ Trong Æ„, thfi tr≠Íng Æfia ph≠¨ng : 30 000 000Æ Thfi tr≠Íng kh∏c : 24 000 000Æ b) X∏c Æfinh k’ hoπch mua hµng Hµng A : Trfi gi∏ mua 22 000 000Æ, tÂn kho Æ’n ngµy 31/12 chuy”n qua lµ 2 000 000Æ. SË hµng cfln lπi, doanh nghi÷p mua cÒa hai c¨ sÎ s∂n xu†t : C¨ sÎ 1 kho∂ng 60% vµ c¨ sÎ 2 lµ 40%. Hµng B : Trfi gi∏ hµng mua 17 000 000Æ. TÂn kho Æ’n ngµy 31/12 chuy”n qua lµ 3 000 000Æ. SË hµng cfln lπi, doanh nghi÷p mua cÒa 2 c¨ sÎ s∂n xu†t vÌi sË l≠Óng nh≠ nhau. Hµng C : Trfi gi∏ hµng mua 42 000 000Æ. TÂn kho Æ’n ngµy 31/12 chuy”n qua lµ 4 000 000Æ. M∆t hµng C doanh nghi÷p mua cÒa ba c¨ sÎ s∂n xu†t : + C¨ sÎ 1 : 40% + C¨ sÎ 2 : 30% + C¨ sÎ 3 : 30% c) X∏c Æfinh k’ hoπch chi ph› - Chi ph› mua hµng ho∏ : 81 000 000Æ. - Ti“n l≠¨ng, chi ph› b∏n hµng, chi ph› qu∂n l› vµ c∏c chi ph› kh∏c lµ 18 000 000Æ. d) X∏c Æfinh k’ hoπch tµi ch›nh - K’ hoπch huy ÆÈng vËn kinh doanh : Doanh nghi÷p c„ k’ hoπch huy ÆÈng vËn kinh doanh nh≠ sau : + VËn t˘ c„ cÒa DN : 50%. + SË cfln lπi doanh nghi÷p Æi vay ng©n hµng. - K’ hoπch lÓi nhuÀn : LÓi nhuÀn = TÊng doanh thu - TÊng chi ph›. 2. Gi∂i quy’t t◊nh huËng a) X∏c Æfinh k’ hoπch tÊng m¯c b∏n hµng cÒa doanh nghi÷p. b) X∏c Æfinh m¯c b∏n Î tıng thfi tr≠Íng cÒa doanh nghi÷p. c) X∏c Æfinh k’ hoπch tÊng m¯c mua hµng cÒa doanh nghi÷p. d) X∏c Æfinh k’ hoπch mua tıng m∆t hµng vµ nguÂn hµng cÒa doanh nghi÷p. 184

e) X∏c Æfinh tÊng m¯c chi ph› cÒa doanh nghi÷p. f) X∏c Æfinh m¯c lÓi nhuÀn cÒa doanh nghi÷p. 3. ß∏nh gi∏ k’t qu∂ ß∏nh gi∏ theo c∏c y™u c«u Æ∆t ra Î ph«n gi∂i quy’t t◊nh huËng. III - Hπch to∏n hi÷u qu∂ kinh doanh 1. T◊nh huËng 1 : Hπch to∏n hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa mÈt cˆa hµng ®n uËng b◊nh d©n a) B∏n hµng - B∏n ®n s∏ng : phÎ, bÛn, mi’n + SË kh∏ch phÙc vÙ : 100 ng≠Íi + Gi∏ b∏n : 5 000Æ/1 b∏t - B∏n c¨m tr≠a : c¨m su†t + SË kh∏ch phÙc vÙ : 200 ng≠Íi + Gi∏ b∏n : 5 000Æ/su†t ; 7 000Æ/su†t - B∏n gi∂i kh∏t : cµ ph™, bia, n≠Ìc ng‰t, n≠Ìc kho∏ng... + SË l≠Óng kh∏ch hµng phÙc vÙ : 100 ng≠Íi + B∏n b◊nh qu©n cho mÈt ng≠Íi : 3 000Æ b) Chi ph› kinh doanh - Mua hµng ho∏ : 30kg vÌi gi∏ 5 000Æ/kg + Mua gπo : 25kg vÌi gi∏ 30 000Æ/kg + Mua thfit : + Mua x≠¨ng : 20 000Æ + Mua rau, ÆÀu, hµnh, mÔi : 90 000Æ + Mua gia vfi vµ nguy™n li÷u kh∏c : 30 000Æ + Mua ch†t ÆËt : 50 000Æ + Chi ph› mua hµng ho∏ phÙc vÙ b∏n gi∂i kh∏t th≠Íng chi’m kho∂ng 60% doanh thu b∏n hµng gi∂i kh∏t. - Chi ph› tr∂ c´ng lao ÆÈng : 80 000Æ + Tr∂ cho mÈt ng≠Íi n†u b’p : 100 000Æ + Tr∂ cho bËn nh©n vi™n phÙc vÙ : - Chi ph› kh∏c : Æi÷n, n≠Ìc, v÷ sinh,... : 100 000Æ c) Gi∂i quy’t t◊nh huËng 185

- X∏c Æfinh tÊng doanh thu b∏n hµng. - X∏c Æfinh chi ph› kinh doanh. - X∏c Æfinh lÓi nhuÀn. d) ß∏nh gi∏ k’t qu∂ ß∏nh gi∏ k’t qu∂ th˘c hµnh cÒa h‰c sinh theo c∏c y™u c«u Æ∆t ra Î ph«n gi∂i quy’t t◊nh huËng. 2. T◊nh huËng 2 : Hπch to∏n hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa mÈt doanh nghi÷p th≠¨ng mπi Doanh nghi÷p th≠¨ng mπi X kinh doanh 2 ngµnh hµng trong n®m. a) B∏n hµng - Ngµnh hµng A : : 120 t†n + SË l≠Óng hµng b∏n : 950 000Æ/t†n + Gi∏ b∏n b◊nh qu©n : 720 t†n - Ngµnh hµng B : : 600 000Æ/t†n + SË l≠Óng hµng b∏n + Gi∏ b∏n b◊nh qu©n b) Chi ph› kinh doanh - Chi ph› mua hµng + Ngµnh hµng A : SË l≠Óng mua : 120 t†n Gi∏ mua b◊nh qu©n : 800 000Æ/t†n + Ngµnh hµng B : SË l≠Óng mua : 720 t†n Gi∏ mua b◊nh qu©n : 500 000Æ/t†n - Chi ph› ti“n l≠¨ng, vÀn chuy”n, b∂o qu∂n vµ c∏c chi ph› kh∏c b◊nh qu©n : 50 000Æ/t†n. c) Gi∂i quy’t t◊nh huËng - X∏c Æfinh tÊng doanh thu b∏n hµng. - X∏c Æfinh chi ph› kinh doanh. - X∏c Æfinh lÓi nhuÀn. d) ß∏nh gi∏ k’t qu∂ ß∏nh gi∏ k’t qu∂ th˘c hµnh cÒa h‰c sinh theo c∏c y™u c«u Æ∆t ra Î ph«n gi∂i quy’t t◊nh huËng. 186

3. T◊nh huËng 3 : Hπch to∏n hi÷u qu∂ kinh doanh cÒa mÈt doanh nghi÷p a) S∂n xu†t MÈt doanh nghi÷p s∂n xu†t ba loπi s∂n ph»m (A, B, C). Bi’t rªng nh˜ng s∂n ph»m nµy Æang Æ≠Óc thfi tr≠Íng ti™u thÙ mπnh. N®ng l˘c s∂n xu†t vµ gi∏ b∏n s∂n ph»m nh≠ sau : + S∂n ph»m A : 6 000 s∂n ph»m/th∏ng ; gi∏ b∏n : 100 000Æ/s∂n ph»m. + S∂n ph»m B : 10 000 s∂n ph»m/th∏ng ; gi∏ b∏n : 150 000Æ/s∂n ph»m. + S∂n ph»m C : 4 000 s∂n ph»m/th∏ng ; gi∏ b∏n : 200 000Æ/s∂n ph»m. b) Chi ph› s∂n xu†t Chi ph› nguy™n, nhi™n, vÀt li÷u cho mÈt s∂n ph»m : + S∂n ph»m A : 80 000Æ. + S∂n ph»m B : 120 000Æ. + S∂n ph»m C : 170 000Æ. c) Ph©n chia thu nhÀp cÒa doanh nghi÷p Thu nhÀp cÒa doanh nghi÷p Æ≠Óc ph©n chia nh≠ sau : + Ti“n l≠¨ng tr∂ cho ng≠Íi lao ÆÈng bªng 30%. + NÈp thu’ 20%. + LÓi nhuÀn Æ” lπi doanh nghi÷p 50%. d) Gi∂i quy’t t◊nh huËng H∑y t›nh tÊng doanh thu, tÊng chi ph› vµ lÓi nhuÀn trong 1 n®m cÒa doanh nghi÷p. e) ß∏nh gi∏ k’t qu∂ ß∏nh gi∏ k’t qu∂ th˘c hµnh cÒa h‰c sinh theo c∏c y™u c«u Æ∆t ra Î ph«n gi∂i quy’t t◊nh huËng. 187

h÷ thËng ho∏ ki’n th¯c ph«n 2 188

LÍi n„i Æ«u MÙc lÙc Bµi 29. S∂n xu†t th¯c ®n cho vÀt nu´i 84 87 Trang Bµi 30. Th˘c hµnh : PhËi hÓp kh»u ph«n ®n 90 cho vÀt nu´i 93 3 96 Bµi 31. S∂n xu†t th¯c ®n nu´i thu˚ s∂n 99 Ph«n 1. N´ng, L©m, ng≠ nghi÷p 102 Bµi 32. Th˘c hµnh : S∂n xu†t th¯c ®n hÁn hÓp Bµi 1. Bµi mÎ Æ«u 5 nu´i c∏ 106 110 Ch≠¨ng 1. TrÂng tr‰t, Bµi 33. `ng dÙng c´ng ngh÷ vi sinh Æ” s∂n xu†t 114 l©m nghi÷p Æπi c≠¨ng th¯c ®n ch®n nu´i 116 Bµi 2. Kh∂o nghi÷m giËng c©y trÂng 9 Bµi 34. Tπo m´i tr≠Íng sËng cho vÀt nu´i vµ thu˚ s∂n Bµi 3. S∂n xu†t giËng c©y trÂng 12 Bµi 35. ßi“u ki÷n ph∏t sinh, ph∏t tri”n b÷nh Bµi 4. S∂n xu†t giËng c©y trÂng (ti’p theo) 15 Î vÀt nu´i Bµi 5. Th˘c hµnh : X∏c Æfinh s¯c sËng cÒa hπt 17 Bµi 36. Th˘c hµnh : Quan s∏t tri÷u ch¯ng, b÷nh t›ch cÒa gµ bfi mæc b÷nh Niu c∏t x¨n Bµi 6. `ng dÙng c´ng ngh÷ nu´i c†y m´ t’ bµo trong (Newcastle) vµ c∏ træm c· bfi b÷nh xu†t huy’t do vi rÛt Bµi 37. MÈt sË loπi vac xin vµ thuËc th≠Íng dÔng Æ” phflng vµ ch˜a b÷nh cho vÀt nu´i Bµi 38. `ng dÙng c´ng ngh÷ sinh h‰c trong s∂n xu†t vac xin vµ thuËc kh∏ng sinh Bµi 39. §n tÀp ch≠¨ng 2 nh©n giËng c©y trÂng n´ng, l©m nghi÷p 19 Bµi 7. MÈt sË t›nh ch†t cÒa Ɔt trÂng 22 Ch≠¨ng 3. B∂o qu∂n, ch’ bi’n n´ng, l©m, thu˚ s∂n Bµi 8. Th˘c hµnh : X∏c Æfinh ÆÈ chua cÒa Ɔt 25 Bµi 9. Bi÷n ph∏p c∂i tπo vµ sˆ dÙng Ɔt x∏m bπc mµu, Bµi 40. MÙc Æ›ch, ˝ ngh‹a cÒa c´ng t∏c b∂o qu∂n, Ɔt x„i mfln mπnh tr¨ s·i Æ∏ 27 ch’ bi’n n´ng, l©m, thu˚ s∂n 118 Bµi 10. Bi÷n ph∏p c∂i tπo vµ sˆ dÙng Ɔt m∆n, Bµi 41. B∂o qu∂n hπt, cÒ lµm giËng 122 Ɔt phÃn 31 Bµi 42. B∂o qu∂n l≠¨ng th˘c, th˘c ph»m 126 Bµi 11. Th˘c hµnh : Quan s∏t ph…u di÷n Ɔt 36 Bµi 43. B∂o qu∂n thfit, tr¯ng, s˜a vµ c∏ 131 Bµi 12. ß∆c Æi”m, t›nh ch†t, k‹ thuÀt sˆ dÙng Bµi 44. Ch’ bi’n l≠¨ng th˘c, th˘c ph»m 134 mÈt sË loπi ph©n b„n th´ng th≠Íng 38 Bµi 45. Th˘c hµnh : Ch’ bi’n xi r´ tı qu∂ 138 Bµi 13. `ng dÙng c´ng ngh÷ vi sinh 41 Bµi 46. Ch’ bi’n s∂n ph»m ch®n nu´i, thu˚ s∂n 139 trong s∂n xu†t ph©n b„n Bµi 14. Th˘c hµnh : TrÂng c©y trong dung dfich 44 Bµi 47. Th˘c hµnh : Lµm s˜a chua ho∆c s˜a ÆÀu nµnh Bµi 15. ßi“u ki÷n ph∏t sinh, ph∏t tri”n cÒa s©u, (ÆÀu t≠¨ng) bªng ph≠¨ng ph∏p b÷nh hπi c©y trÂng ƨn gi∂n 142 47 Bµi 48. Ch’ bi’n s∂n ph»m c©y c´ng nghi÷p vµ l©m s∂n Bµi 16. Th˘c hµnh : NhÀn bi’t mÈt sË loπi s©u, 145 b÷nh hπi lÛa 50 Bµi 17. Phflng trı tÊng hÓp dfich hπi c©y trÂng 54 Bµi 18. Th˘c hµnh : Pha ch’ dung dfich Bo„c Æ´ Ph«n 2. Tπo lÀp doanh nghi÷p phflng, trı n†m hπi 56 Bµi 49. Bµi mÎ Æ«u 150 Bµi 19. Ånh h≠Îng cÒa thuËc ho∏ h‰c b∂o v÷ th˘c vÀt Æ’n qu«n th” sinh vÀt vµ m´i tr≠Íng 58 Ch≠¨ng 4. Doanh nghi÷p vµ l˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh Bµi 20. `ng dÙng c´ng ngh÷ vi sinh 60 s∂n xu†t ch’ ph»m b∂o v÷ th˘c vÀt Bµi 50. Doanh nghi÷p vµ hoπt ÆÈng kinh doanh cÒa doanh nghi÷p Bµi 21. §n tÀp ch≠¨ng 1 63 153 Bµi 51. L˘a ch‰n l‹nh v˘c kinh doanh 158 Ch≠¨ng 2. Ch®n nu´i, thu˚ s∂n Æπi c≠¨ng Bµi 52. Th˘c hµnh : L˘a ch‰n c¨ hÈi kinh doanh 161 Bµi Ɖc th™m 1 164 Bµi 22. Quy luÀt sinh tr≠Îng, ph∏t dÙc cÒa vÀt nu´i 65 Bµi Ɖc th™m 2 165 Bµi 23. Ch‰n l‰c giËng vÀt nu´i 68 Bµi 24. Th˘c hµnh : Quan s∏t, nhÀn dπng ngoπi h◊nh giËng vÀt nu´i 70 Ch≠¨ng 5. TÊ ch¯c vµ qu∂n l› doanh nghi÷p Bµi 25. C∏c ph≠¨ng ph∏p nh©n giËng vÀt nu´i vµ thu˚ s∂n 74 Bµi 53. X∏c Æfinh k’ hoπch kinh doanh 166 Bµi 26. S∂n xu†t giËng trong ch®n nu´i vµ thu˚ s∂n 77 Bµi 54. Thµnh lÀp doanh nghi÷p 170 Bµi 27. `ng dÙng c´ng ngh÷ t’ bµo 79 Bµi 55. Qu∂n l› doanh nghi÷p 174 trong c´ng t∏c giËng Bµi 28. Nhu c«u dinh d≠Ïng cÒa vÀt nu´i 81 Bµi 56. Th˘c hµnh : X©y d˘ng k’ hoπch kinh doanh 182