สรุปสอบไอเอส

•. โสตทศั นวสั ดุ (Audio-Visual Materials ทรพั ยากรสารนิเทศทตbี อ้ งใชก้ ารมองเหน็ การไดย้ นิ หร บนั ทกึ อยใู่ นวสั ดนุ นัm ๆ ไดแ้ ก่ ภาพยนตร์ (Motion Pictur แผน่ วดิ ที ศั น์ (Video Disc)

s) รอื ทงัm สองอยา่ งรว่ มกนั เพอbื ใหไ้ ดข้ อ้ มลู ความรทู้ มbี อี ยหู่ รอื res) แถบวดิ ที ศั น์ หรอื เทปบนั ทกึ ภาพ (Video Tapes)

É. วสั ดยุ อ่ สว่ น (Microform) คอื ทรพั ยากรสารนิเทศทไSี ดจ้ ากการถ่ายสาํ เนา เลก็ กวา่ ตน้ ฉบบั เดมิ ก. ไมโครฟิลม์ (Microfilms) ข. ไมโครฟิช (Microfiches)

ายอ่ สว่ นหนงั สอื หรอื สงSิ พมิ พอ์ นSื ๆ ใหม้ ขี นาด

ไมโครฟิ ลม์ (Microfilm) เป็นการยอ่ สว่ นลงบนแผน่ ฟิลม์ ขนาดต่างๆ เชน่ î รปู แบบคอื แบบมว้ น แบบตลบั และแบบกลอ่ ง แ

น 1ì มม. îï มม. โดยปกตมิ คี วามยาว 1ññ ฟุต มี และตอ้ งอา่ นดว้ ยเครอSื งอา่ นไมโครฟอรม์

ไมโครฟ'ช (Microfiche) เปน# การย)อสว) นลงบนแผน) ฟล3 ม4 ขนาดตั้งแ แรกจะบอกรายละเอยี ดทางบรรณานุกรมของขอN ม

แต) 3X5 – 8X6 น้วิ ทขี่ อบของไมโครฟช3 แผน) มูลทบี่ รรจุไวN

2.3 สื่ออิเลก็ ทรอนกิ ส1 (Electronic M 1. ซดี ีรอม (Compact Disc Read 2. วดิ ทิ ศั นHดจิ ิตอล (DVD = Digital 3. หนังสอื อิเลก็ ทรอนิกสH (E-Book) 4. วารสารอเิ ลก็ ทรอนกิ สH (E-Journ 5. หนังสอื พมิ พอH ิเลก็ ทรอนกิ สH (E-N 6. ฐานขอd มูลคอมพิวเตอรH

Media) d Only Memory = CD-ROM) l Video Disc) ) nal) Newspaper)

ฐานขอ้ มลู คอมพวิ เตอร์ 1. ฐานขอ้ มลู ซดี -ี รอม (CD-ROM 2. ฐานขอ้ มลู ทรพั ยากรสารนิเทศ Database) เป็นรายการบรรณานุกรมขอ หอ้ งสมดุ นนัy ๆ มกี ารสบื คน้ ขอ้ มลู จากคอม Catalog (OPAC)

M = Compact Disc-Read Only Memory) ศทห1ี อ้ งสมดุ จดั ทาํ ขนyึ เอง (In-house องรายการทรพั ยากรสารนิเทศ ทม1ี อี ยใู่ น มพวิ เตอร์ เรยี กวา่ Online Public Access

ฐานขอ้ มลู คอมพวิ เตอร์ ฐานขอ้ มลู ออนไลน์ (Online Database) คอื ฐาน ใหบ้ รกิ าร โดยมบี รษิ ทั เอกชนจดั จาํ หน่ายใหบ้ รกิ ารขอ้ มลู ลกั ษณะของขอ้ มลู ทจbี ดั เกบ็ ในฐานขอ้ มลู เป็นขอ้ อนbื ๆ ขอ้ มลู สาระสงั เขป ขอ้ มลู ตวั เลข สถติ ิ และเนmือหาเต

นขอ้ มลู ทผbี ใู้ ชส้ ามารถสบื คน้ ผา่ นระบบเครอื ขา่ ยทจbี ดั ลแก่หอ้ งสมดุ และองคก์ รต่างๆ อมลู บรรณานุกรมหนงั สอื บทความ วารสารและสงbิ พมิ พ์ ตม็ ของสงbิ พมิ พ์ (Full Text)

e-Theses (ภาย ฐานขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนิกสเ์ พอCื การสบื คน้ เป็นการใหบ้ รกิ ารฐานข ผลงานทางวชิ าการภายในประเทศไทย ซงCึ ประกอบดว้ ย งานวจิ ThaiLIS หรือ Thai Digital Collection (TDC) เป็นฐานขอ้ มลู ทใ/ี หบ้ รกิ ารสบื คน้ ฐานขอ้ มลู เอกสารฉบบั เตม็ ซง/ึ ไดร้ วบรวม วทิ ยานิพนธ์ รายงานการวจิ ยั ของอาจารย์ บทความจากมหาวทิ ยาลยั ต่าง ๆ ทวั/ ประเทศ ในการเขา้ ใช้บรกิ ารนันM จะต้องเขา้ ใช้งานภายในห้องสมุด สมาชกิ เน้นการใหบ้ รกิ ารขอ้ มลู ฉบบั เตม็ ในรปู อเิ ลก็ ทรอนิกสเ์ พอ/ื ใชส้ าํ หรบั สนับสนุนการศึกษา การค้นคว้า วิจัย และการเผยแพร่ผลงานของ นกั ศกึ ษา อาจารย์ นกั วจิ ยั และเจา้ ของผลงานต่างๆ

ยในประเทศ) ขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนิกสอ์ อนไลน์ภายในประเทศทใCี หบ้ รกิ ารสบื คน้ จยั วทิ ยานิพนธ์ บทความวชิ าการ และเอกสารเผยแพรอ่ นCื ๆ Repository เป็นคลงั ฐานขอ้ มูลของมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลธญั บุรี จดั ตงัM ขนMึ เพ/อื จดั เก็บและเผยแพร่ผลงานทางวชิ าการ ซ/ึงได้รวบรวมวทิ ยานิพนธ์ งานวจิ ยั บทความของนักศกึ ษาระดบั บณั ฑติ ศกึ ษา อาจารย์ และนักวจิ ยั มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคล เพ/อื เป็นประโยชน์ในการให้บริการ สบื ค้นทรพั ยากรสารสนเทศอเิ ลก็ ทรอนิกส์ในรูปแบบเอกสารดจิ ทิ ลั ฉบบั เตม็

e-Theses ( เป็นคลงั ฐานข้อมูลของมหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราช มงคลธญั บุรี ทใCี หบ้ รกิ ารสารสนเทศอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ซงCึ ได้รวบรวมโครงงาน วทิ ยานิพนธ์ งานวจิ ยั บทความ และผลงานวิชาการ ของนักศึกษาระดับปริญญาตรี นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา อาจารย์ และนักวิจัย มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคล เพอCื ใหบ้ รกิ ารสบื คน้ ฐานขอ้ มลู บรรณานุกรมและสาระสงั เขป รวมถงึ เอกสาร ดจิ ทิ ลั ฉบบั เตม็

(ภายในประเทศ)

e-Databases (ต เป็นการใหบ้ รกิ ารฐานขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนิกสอ์ อนไลน์ในต่างประเทศ เพอ/ื ใหส้ าม รวดเรว็ ผา่ นเครอื ขา่ ยสารสนเทศ โดยไดร้ บั การสนบั สนุนจากสาํ นกั งานคณะก ฐานขอ้ มลู อา้ งองิ (Reference Database) จาํ นวน ]r ฐานขอ้ มลู ทเ/ี กย/ี วกบั ฐา Database) บวกกบั ฐานขอ้ มลู ทไ/ี ดบ้ อกรบั โดยสาํ นกั วทิ ยบรกิ ารและเทคโนโลย นกั วจิ ยั ของมหาวทิ ยาลยั เป็นฐานข้อมูลสหสาขาวิชา ประกอบด้วยจํานวนวารสารท/ีมขี ้อมูลฉบบั เต มากกว่า X,Z[[ ช/ือเร/ือง ย้อนหลงั ไปตังM แต่ปี ค.ศ.]XX^ และครอบคลุมท สาขาวชิ าการ ได้แก่ มานุษยวทิ ยา, ดาราศาสตร์, ชวี วทิ ยา, เคม,ี วศิ วกรร โยธา, วศิ วกรรมศาสตร,์ การศกึ ษาชาตพิ นั ธุ&์ วฒั นธรรม, ภมู ศิ าสตร,์ กฎหมา วสั ดุศาสตร,์ คณิตศาสตร,์ ดนตร,ี เภสชั ศาสตร,์ ฟิสกิ ส,์ จติ วทิ ยา, ศาสนาแล เทววทิ ยา, สตั วแพทยศาสตร,์ สตรศี กึ ษา, สตั ววทิ ยาและสาขาอน/ื ๆ

ต่างประเทศ) มารถใชท้ รพั ยากรและเขา้ ถงึ ขอ้ มลู สารสนเทศเอกสารฉบบั เตม็ ไดส้ ะดวก กรรมการการอุดมศกึ ษา (สกอ.) ซง/ึ ฐานขอ้ มลู ทใ/ี หบ้ รกิ าร ประกอบดว้ ย านขอ้ มลู วารสารอเิ ลก็ ทรอนิกส์ รวมถงึ ขอ้ มลู เพอ/ื การอา้ งองิ (Citation ยสี ารนิเทศ มทร.ธญั บุรี เพอ/ื ใหบ้ รกิ ารแก่นกั ศกึ ษา อาจารย์ บุคลากร และ ต็ม ครอบคลุมเนMือหาวชิ าวศิ วกรรมศาสตร์ และสาขาทเ/ี กย/ี วขอ้ ง ทุก ประกอบดว้ ยหนงั สอื อา้ งองิ ฉบบั เตม็ ไมน่ ้อยกวา่ c[[ ชอ/ื เรอ/ื ง รม าย, ละ

e-Databases ACM DIGITAL LIBRARY เป็นฐานข้อมูลทางด้านคอมพวิ เตอร์และเทคโนโลยี สารสนเทศจากสิCงพิมพ์ต่อเนCือง จดหมายข่าว และ เอกสารในการประชุมวิชาการทCีจัดทําโดย ACM (Association for Computing Machinery) เน?ือหา เอกสารประกอบด้วยข้อมูลทCีสําคัญ เช่น รายการ บรรณานุกรม สาระสงั เขป article reviews และ บทความฉบบั เตม็ ใหข้ อ้ มลู ตงั? แต่ปี ÇÉÑÖ – ปัจจบุ นั

s (ต่างประเทศ) เป็นฐานขอ้ มลู ทคCี รอบคลุมสาขาวชิ า Physical Sciences and Engineering, Life Sciences, Health Sciences, Social Sciences and Humanities ยอ้ นหลงั ตงั? แต่ปี ÇÉÉÖ- ปัจจบุ นั

e-Database เป็นฐานข้อมูลบรรณานุกรมและสาระสงั เขป แสดง บทคดั ยอ่ และจาํ นวนการอา้ งองิ ผลงาน โดยครอบคลุม บทความสาขาวิชาในด้านสังคมศาสตร์ และ วิทยาศาสตร์ สามารถแสดงรายการเชCือมโยงไปยงั ฐานขอ้ มลู วารสารฉบบั เตม็

es (ต่างประเทศ) เป็นฐานขอ้ มูลบรรณานุกรมและสาระสงั เขปพรอ้ มการอา้ งองิ และอ้างถึง ทCีครอบคลุมสาขาวิชาหลัก ทัง? วิทยาศาสตร์ สงั คมศาสตร์ และมนุษยศาสตร์ จากวารสารประมาณ É,ãåå รายชอCื ใหข้ อ้ มลู ตงั? แต่ปี ãååÇ – ปัจจบุ นั

ี่ท บท

4

บท การเข้าถึงสารนิ เทศด ประเภทอิเล

ทท$ี & ด้วยเคร$อื งมือช่วยค้น ลก็ ทรอนิกส์ ผศ.ดร.พนิดา สมประจบ T. 098-271-5488

หวั ข้อ ความหมายของการเข้าถงึ สารนิเทศอเิ ลก็ ทรอนิกส์ กระบวนการเข้าถงึ สารนิเทศอเิ ลก็ ทรอนิกส์



ความหมายของกา (Information Ret ก ค้ น ห เครืCอ ได้สา เกีCยว จัดเก สะดว

ารเข้าถึงสารนิเทศอิเลก็ ทรอนิกส์ trieval) ระบวนการหรือวิธีการและเทคนิ คในการ หาสารนิ เทศอย่างเป็ นขัน> ตอน โดยอาศัย องมือในการเข้าถึงสารนิ เทศ เพCือคดั เลือกให้ ารนิ เทศและทรัพยากรสารนิ เทศเฉพาะทีC วข้องกบั ความต้องการของผ้ใู ช้ออกมาจากทCี ก็บสารนิ เทศ หรือจากฐานข้อมูลได้อย่าง วก รวดเรว็

กระบวนการเข้าถึงสาร 01 การกาํ หนด 02 กาํ หนดเ 03 เลือกฐาน 04 ดาํ เนินกา 05 พิจารณาสารนิเท 06 การรบั ผลการสืบค้น

รนิเทศอิเลก็ ทรอนิกส์ ดคาํ ค้น เทคนิ คของการสืบค้น นข้อมลู ที9ต้องการสืบค้นสารนิเทศ ารสืบค้น ทศที9ต้องการ

ความหมายของคาํ ค้น คาํ (Words) กลุ่มคาํ (Terms) แล (Phases) ท0กี าํ หนดขนึ6 เป็ นตวั แทนสา นําคาํ ท'กี าํ หนดนัน, มาใช้เป็ น ค สาํ หรับสืบค้นสารนิเทศ

ละวลี ารนิเทศ ขนัD ตอนที$ F การกาํ หนด คาํ ค้น คาํ ค้น ศ

หลกั การกาํ มเี รอ&ื งทต&ี อ้ งการสบื คน้ ว วเิ คราะหเ์ รอ&ื ง เน>ือหาสารนิเทศ กาํ หนดคาํ คน้ สรปุ สาระส คาํ หรอื ว ค

าหนดคาํ ค้น วลี ประโยค แนวคดิ ศ เน>ือหาหลกั และ เน>ือหาสาํ คญั ทเ&ี กย&ี วขอ้ ง สาํ คญั จากเน>ือหาสาระ วลที เ&ี หมาะสม คาํ คน้

ประเภทของคาํ ค้น 01 ช9ือเฉพาะ 02 คาํ สาํ คญั 03 หวั เรื9อง (S 04 ศพั ทส์ มั พนั ธ

ะ ญ (Keyword) Subject headings) ธ์ (Thesaurus)

ช8ือเฉพาะ

ใช้เป็นคาํ ค้นได้ทนั ที ชCือคน (ชืCอผแู้ ต่ง) ชืCอพืช ชCือสตั ว์ ชืCอผลิตภณั ฑ์ ชืCอสถานทีC นําชCือ เฉพาะ มาเป็นคาํ ค้นได้ทนั ที พระมหาสมปอง หออคั รศิลปิ น ศิลปกรรมไทยสมยั สโุ ขทยั

คาํ สาํ คญั จึงเป็นการนําคาํ หลกั ทีCปรากฏใน nnnnn คาํ สาํ คญั ใช้ในกรณีที1ไม่ทราบชื1อผรู้ บั ผิดชอบ ช renr rhrnr

คาํ ค้น : คาํ สาํ คญั (Keyword) คําหรือวลีทCีกําหนดขึ>นเพCือใช้แทนเรืCองทCี ต้องการค้นหา * ได้มาจากการวิเคราะห์เนื>อหาสาระสําคญั ของข้อมลู มีลักษณะทีCสัน> กระทัดรัด ได้ใจความ มี ความหมาย เป็นคาํ นามหรือเป็นศพั ทเ์ ฉพาะ นเนื> อหาของสารนิ เทศ ชื1อเรือ1 ง แต่ทราบสาระสาํ คญั ของเรอ1ื งท1ีต้องการ rvn thrhren

คาํ หรือวลีท,กี าํ หนดขนึ2 มา เพ,อื ใช้แทนเน ของหนังสือ บทความ งานวจิ ยั ทรัพยาก สารสนเทศ หวั เร,ือง เป็ นคาํ หรือกลุ่มคาํ นํามาจาก เร,ืองท,ใี ช้กันเป็ นมาตรฐานในห้องสมุด ( มีผู้กาํ หนดไว้แล้ว) การกาํ หนดคาํ ค้นด้วยหวั เร,ือง จะมีการใ สัญลักษณ์ในการแบ่งย่อยเนือ2 หาสู่เร,ือง ด้วยเคร,ืองหมาย --

นือ2 หา คาํ ค้น : หวั เรืAอง กร (Subject headings) กคู่มือหวั (คาํ ค้นท,ี คอมพิวเตอรก์ ราฟิ ก เทคโนโลยีสารสนเทศ ใช้ เทคโนโลยีสารสนเทศ--การจดั การ งเฉพาะ ภมู ิปัญญาชาวบา้ น -- ไทย ศิลปกรรม-ไทย-สมยั สโุ ขทยั

คาํ ค (The ศพั ทส์ รวบรว บญั ญ เป็ นค ใช้คาํ เ เคร9ือง การใช ความ เก9ียวข ความ

ค้น : ศพั ทส์ มั พนั ธ์ esaurus) สมั พนั ธ์ หรือ อรรถาภิธาน วมคาํ จากเอกสารและศพั ทท์ 9ีนักวิชาการ ญตั ิขึนb คาํ นามหรือวลีแทนเนืbอหาสารนิเทศ เตม็ (ยกเว้นคาํ ท9ีเป็นชื9อย่อ) ไม่ใช้บพุ บท งหมายวรรคตอน และวงเลบ็ ช้ศพั ทส์ มั พนั ธเ์ ป็นคาํ ค้นจะแสดง มสมั พนั ธข์ องคาํ ค้นที9กาํ หนดกบั คาํ ท9ี ข้องทงัb หมด โดยใช้อกั ษรย่อแทน มสมั พนั ธข์ องคาํ

อกั ษรย่อแทนความสมั พนั ธ BT = Broader Term = XX นําหน้าคาํ ศพั ทท์ Wีมีความ NT = Narrower Term นําหน้าคาํ ศพั ทท์ ีWมีความ RT = Related Term = See also นําหน้าคาํ ศพั ทท์ Wีมีความ U = Use นําหน้าคาํ ศพั UF = Used For = X นําหน้าค