หนังสือการมีส่วนร่วมของประชาชนในการยกระดับเจตจำนงทางการเมืองในการต่อต้านการทุจริต

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. มีความพยายามในการท�ำเรื่องพวกนี้ เพยี งแต่ มากข้ึนแล้ว หรือมีพฤติกรรมท่ีสอดคล้องกับ อาจจะบอกว่าท�ำไมวางกลไก วางโครงสร้าง ประมวลจรยิ ธรรม กลไกทท่ี �ำหนา้ ทตี่ รวจสอบ ไว้มากมาย แต่เวลามีการประเมินคะแนน ต่าง ๆ ท�ำได้จริง มีการน�ำคนมาลงโทษ ความโปรง่ ใส ความสจุ รติ ในประเทศ โดยเฉพาะ มีนักการเมืองท่ีหมดอนาคตถ้าท�ำทุจริต มงุ่ เปา้ ไปทนี่ กั การเมอื ง ประเทศไทยไดค้ ะแนน แลว้ กใ็ หก้ ารมสี ว่ นรว่ มทเ่ี ขยี นไวใ้ นรฐั ธรรมนญู ไม่มากนัก เนื่องจากประชาชนให้เพียงแค่ ประชาชนมีส่วนร่วมได้อย่างแท้จริง มีกลไก 2 คะแนน จากคะแนนเต็ม 7 คะแนน การคุ้มครองพยาน ต้องพิสูจน์ด้วยการน�ำมา หมายความว่าโครงสร้างหรือกลไกท่ีวางไว้ ปฏบิ ตั ิ น�ำมาด�ำเนนิ การแลว้ ประชาชนรสู้ กึ วา่ รวมไปถึงในประมวลจริยธรรมต่าง ๆ เม่ือน�ำ พอมีความหวัง มาใช้ในทางปฏิบัติอาจจะยังไม่ท�ำให้คนรับรู้ หรือรู้สึกได้ว่านักการเมืองเริ่มมีจริยธรรม 43

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ไม่ว่าจะเป็นโครงการโตไปไม่โกงหรือ ห้องเรียน เด็กกลับไปท่ีบ้าน ครอบครัวไม่ได้ โตไปไม่ยอมให้ใครโกง เป็นแนวคิดท่ีมีโอกาส มีบรรยากาศของสิ่งท่ีมีการปลูกฝัง เปน็ ไปได้ จะส�ำเรจ็ ไดด้ ว้ ยกระบวนการปลกู ฝงั โครงการโตไปไมโ่ กง โตไปไมย่ อมใหใ้ คร แนวคิดสองแบบนี้ หมายความว่า ไม่ใช่การ โกง กลบั มาอยใู่ นชมุ ชน สงั คม และกไ็ ป เอาเด็กมาเรียน หรือท�ำกิจกรรมบางอย่าง อยู่ในสภาวะจ�ำยอมท่ีจะต้องปล่อยให้ ต่อให้ออกแบบมาดีมาก ไม่ว่าจะน�ำต้นแบบ นกั การเมอื งในทอ้ งถนิ่ ทจุ รติ บา้ ง เพอ่ื ให้ มาจากท่ีใดก็ตาม ในการปลูกฝังเด็ก แต่ ประชาชนได้โครงการตา่ ง ๆ เด็กก็รู้สกึ ปรากฏวา่ สภาพแวดลอ้ มหลงั จากทเ่ี ดก็ ออกจาก ว่าโรงเรียนสอนมา แต่เมื่อออกมา นอกห้องเรียนแลว้ เมือ่ จะไปท�ำอยา่ งท่ี 44 ในห้องเรียนสอน แต่ที่บ้านบอกว่า เราจะไม่มีความเป็นปกติสุข ในชีวิต ประจ�ำวันถ้าไปท�ำ กระบวนการที่ท�ำ การหลอ่ หลอมกลอ่ มเกลายาก คอื สงั คม บอกเดก็ อยา่ ยอมใหท้ จุ รติ แตเ่ มอื่ ถงึ เวลา เด็กจะไปบอกให้บุคคลอย่าทุจริต แตส่ งั คมกลบั บอกวา่ อยา่ ไปบอกตรง ๆ เราต้องมีวิธีการที่ละมุนละม่อมอาจจะ ไมต่ รงไปตรงมานกั เป็นต้น

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย เพ่ือรับผิดชอบ เป็นต้น จะท�ำให้วงจรที่บอก พ.ศ. 2560 ท�ำเวทรี ะดมความคดิ เหน็ จากฝา่ ย ว่าจะไปป้องกันการตรวจสอบการทุจริต ทเ่ี ปน็ ผปู้ ฏบิ ตั ริ าชการ มกี ารพดู ถงึ วา่ จะปอ้ งกนั เราจะไปสร้างภูมิคุ้มกันให้กับผู้ปฏิบัติ การทุจริตอย่างไร โดยเฉพาะโครงการ ฝ่ายประจ�ำ ไม่ให้เกิดการสมรู้ร่วมคิดหรือว่า ขนาดใหญแ่ บบนี้จากนักการเมือง ขา้ ราชการ ยินยอมพร้อมใจ หรือว่าจ�ำใจจ�ำยอมให้เกิด ขอเสนอความเห็นมาเป็นเสียงเดียวกันว่า การทุจริต ถ้าจะสอนให้ไม่เลือกนักการเมือง ตอ้ งการกลไกทจี่ ะคุ้มครอง เช่น ถ้าจะตอ้ งให้ กลมุ่ น้ี แปลวา่ ประจกั ษพ์ ยานหลกั ฐานทแ่ี สดงถงึ ไปด�ำเนนิ นโยบายทสี่ อ่ ไปในทางทจุ รติ คอรร์ ปั ชนั พฤตกิ รรมพฤตกิ ารณท์ น่ี กั การเมอื งเหลา่ นท้ี �ำ ขอให้ลงนามอนุมัติมาโดยตัวนักการเมืองได้ และถูกตัดสินว่ามีความผิด ต้องประจักษ์ชัด หรือไม่ ให้สั่งการเป็นลายลักษณ์อักษร ถึงจะเพียงพอ สมมุติสังคมมีสโลแกนที่ว่า ไมอ่ ยา่ งนนั้ จะตดั ตอน สภาพทเ่ี ราเหน็ คอื ระบบ เราตอ้ งเลอื กคนดเี ขา้ สภา แปลวา่ สงิ่ ทเ่ี ขาท�ำไมด่ ี ท�ำให้นักการเมืองตัดความรับผิดชอบไปได้ หลกั ฐานทท่ี จุ รติ โครงการสนามกฬี า ถกู ตดั สนิ เขาใช้อ�ำนาจที่มีต่อข้าราชการประจ�ำแล้วจึง แล้ว โดยคณะกรรมการ ป.ป.ช. หรอื ยงั อย่ใู น ไปกดดนั ใหย้ อมตง้ั โครงการแลว้ เรานกึ ถงึ เวลา ระหวา่ งด�ำเนนิ คดี มเี ขา้ ขา่ ยวา่ จะผดิ ถกู เปดิ เผย ที่เราจะใช้งบประมาณแผ่นดิน ถ้าฝ่ายปฏิบัติ แล้วถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนัก สามารถ ไม่เสนอเรื่องขึ้นมา ผู้อนุมัติจะลงนามอย่างไร บอกประชาชนได้ว่าต้องเลือกคนดี แต่หาก แปลวา่ จะตอ้ งเกดิ กระบวนการทไี่ ปตงั้ แตร่ ะดบั เกิดเร่ืองแล้วเงียบไม่ถูกด�ำเนินการความผิด ผู้ปฏิบัติเป็นไปในทางเดียวกับตอนอนุมัติ ไปตกอยู่ที่ผู้บริหาร โรงเรียน แทนท่ีจะเป็น ถ้ามันท�ำให้นักการเมืองมีความยับยั้งชั่งใจ มีตัวอย่าง รัฐมนตรีด�ำรงต�ำแหน่งได้เพียง 1 เดือนแลว้ มอี าการเจ็บปว่ ย มีข่าวลอื ว่าท่าน อาจจะไมไ่ ด้เจบ็ ปว่ ย แตท่ า่ นไม่อาจจะลงนาม อะไรบางอยา่ ง ท�ำอยา่ งไรใหน้ กั การเมอื งไมก่ ลา้ ลงนาม อย่างแรกจากไม่เคยลาป่วยก็ลาป่วย ดกี ว่า หรือวา่ ท�ำให้นกั การเมอื งไม่กลา้ ลงนาม 45

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต นักการเมือง นักการเมืองก็ยังสามารถมีหน้า ชุมชน ประชาชนไม่ได้เข้าถึงง่าย ไปถึง มีตาในสังคม ไปหาเสียงกับประชาชนได้อยู่ เร่ืองการตรวจสอบ ยิ่งเป็นเร่ืองที่เข้าถึงได้ เหมอื นเดมิ เทา่ กบั กลบั ไปเหมอื นเดมิ วา่ ทจุ รติ ยากมาก เพราะข้อมูลเหล่านี้เป็นข้อมูล เพยี งเลก็ นอ้ ย อาสาเขา้ ไปปราบปรามขา้ ราชการ เชงิ เทคนคิ และเป็นข้อมูลทางราชการ แม้ว่า ท่ที จุ รติ กลายเป็นความดี เร่ืองเหลา่ นไ้ี มเ่ พียง จะมพี ระราชบญั ญตั ขิ อ้ มลู ขา่ วสารของราชการ แค่ประชาชนเข้าถึงยาก แม้แต่ประชาชน แตต่ อ้ งเปน็ ผู้ที่รู้กฎหมายพอสมควร เป็นผู้ท่ี เดินไปท่ีว่าการอ�ำเภอหรือสถานีต�ำรวจ รู้งานราชการพอสมควรท่ีจะไปขอดูข้อมูล ก็ท�ำได้ยากหากไม่รู้จักใคร การได้รับบริการ หรือตรวจสอบ ตรวจสอบเสร็จแล้วเป็นเร่ือง ภาครัฐหรือว่าเร่ืองของทรัพยากรในภาค เทคนิค จึงเป็นเรื่องที่ค่อนข้างยากในการ ต่าง ๆ ของภาครัฐที่จะกระจายไปสู่สังคม เขา้ ถงึ 46

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ต่อมาเป็นเรื่องความไม่ปลอดภัย เร่ืองสิทธิทางเศรษฐกิจ เรื่องของการสร้าง กับกฎหมายคุ้มครองพยาน เพราะกฎหมาย ภราดรภาพในสังคม เรื่องงานทางการศึกษา ในประเทศไทยมีกลไกในการตรวจสอบกับ การเชอ่ื มโยงกบั ตา่ งประเทศ แบง่ งานเหมอื นกบั สภาพความเป็นจรงิ ไมไ่ ดไ้ ปดว้ ยกนั หากจะไป เป็นส่วนงานของภาครัฐ ท�ำหน้าท่ีตรวจสอบ ฝ า ก ค ว า ม ห วั ง เ พี ย ง แ ค ่ ว ่ า นั ก ก า ร เ มื อ ง คู่ขนานไป PSPD เข้าตรวจสอบทุกคน ก็สามารถท�ำได้ แต่ต้องเป็นสังคมซึ่งไม่มี มีการไปรวบรวมประวัติของนักการเมือง เร่ืองความเหล่ือมล้�ำในการเข้าถึงโอกาส ว่าเคยท�ำอะไรไว้แล้วท่ีเป็นข้อมูลท่ีอยู่ทั้งใน และทรัพยากร ต่างกันตรงการมองการเมือง สาธารณะ ทงั้ เปดิ เผยและไมเ่ ปดิ เผย ขอ้ เทจ็ จรงิ คนแต่ละกลุ่มต่างกันเพราะมันมีมุมมอง อันเน่ืองมาจากบริบทแวดล้อมทางสภาพ 47 สังคมการเมืองที่ต่างกัน ยกตัวอย่าง เช่น เกาหลีใต้ แม้กระท่ังกลไกในการ ตรวจสอบท่ีเกิดเหตุคู่ขนานกับทางภาครัฐ ท่ีกล่าวถึงเรื่องการน�ำกลไกการตรวจสอบ และคขู่ นาน มกี ารตรวจสอบคขู่ นานและการท่ี ชอื่ วา่ กลมุ่ PSPD กลมุ่ นเ้ี กดิ ขน้ึ ใน ค.ศ. 1994 เนื่องมาจากว่าประชาชนเห็นว่าการเมือง เ ก า ห ลี ใ ต ้ ใ น เ ว ล า นั้ น ยั ง ไ ม ่ มี ค ว า ม เ ป ็ น ประชาธปิ ไตย ยังมีปญั หาการทุจรติ คอรร์ ปั ชัน มีปัญหาการแทรกแซงการเมืองจากกองทัพ ต้องลุกขึ้นมาช่วยกันดูแลบ้านเมือง เกิดการ รวมกลมุ่ เปน็ กลุ่มองค์กรแบบน้ีมากมาย แตท่ ี่ โดดเดน่ กค็ อื PSPD จะมกี ารแบง่ ฝา่ ยเหมอื นกบั เป็นองค์กรตรวจสอบ มีการแบ่งฝ่ายเป็นฝ่าย ทางด้านการตรวจสอบเรื่องสิทธิมนุษยชน

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ให้สังคมตัดสิน ท�ำประวัติว่านักการเมือง ในเรื่องของการหมิ่นประมาทต่าง ๆ ไม่ได้มี มปี ระวตั อิ ยา่ งไร เมอื่ จะเขา้ สตู่ �ำแหนง่ กเ็ ปดิ ให้ โทษอาญาเหมอื นประเทศไทย เนอื่ งจากตอ้ ง ประชาชนดู ขอยกตัวอย่างการตรวจสอบ เปน็ การชดใช้ทางแพ่ง PSPD เป็นกล่มุ ส�ำคัญ ของสถาบันการศึกษาแห่งหน่ึงท�ำศูนย์ข้อมูล ทเ่ี ปน็ แกนหลกั ในการขบั ไลอ่ ดตี ประธานาธบิ ดี มีการเปิดให้สาธารณชนรู้แล้วยังมีการพัฒนา ในการประทว้ งทเี่ รยี กวา่ “ประทว้ งแสงเทยี น” ไปต่อถึงการมีแผนว่าถ้าอยู่ในจังหวัดน้ี เป็นภาพที่สะท้อนให้เห็นว่า คือการใช้ภาค ไมค่ วรเลอื กใครเปน็ สส. มขี อ้ มลู ชดั เจน แตว่ า่ ประชาสังคมในการตรวจสอบแล้วก็เป็นการ ในประเทศไทยไม่มีการกระท�ำถึงขนาดนั้น ขับเคล่ือนตัวสุดท้าย การเมืองในระบบ ไม่มกี ฎหมายคุ้มครอง และการตรวจสอบในทางกฎหมายก็ต้องน�ำ PSPD ไม่กลัวว่าการตรวจสอบเหล่านี้ ไปสู่การกดดันให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ป ร ะ ช า ช น ต ้ อ ง ต ร ว จ ส อ บ นั ก ก า ร เ มื อ ง ลงมติถอดถอนประธานาธิบดี กดดันให้ศาล ท่ีมาจากการเลือกต้ังของประชาชน และ รัฐธรรมนูญตัดสินถอดถอนแล้วลงโทษจ�ำคุก ในขณะเดียวกันมีการจัดตั้งองค์กรและมีการ ในเวลาต่อมา โดยศาลรัฐธรรมนูญกับศาล เก็บค่าสมาชิกเดือนละ 5,000 วอน มีการ สูงสุดคือส่ิงเดียวกัน ซ่ึงจะสามารถจะใช้ ฟ้องร้องอยู่เป็นประจ�ำ เอาเงินส่วนนี้ไปชดใช้ มาตรการในการลงโทษทางอาญาดว้ ย 48

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. สิ่งหน่ึงท่ีจ�ำเป็นแม้ว่ามีอยู่แล้ว คือ ต้ังแต่รัฐธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2540 ในเชงิ สถาบนั กลไกกตกิ าเขยี นไวค้ อ่ นขา้ งมาก ถกู ยกเลกิ กย็ งั ไมเ่ คยออกกฎหมายนน้ั นอกจาก ในรัฐธรรมนูญและกฎหมายที่เก่ียวข้อง แต่ น้ันยังต้องการการเสริมพลัง ส่ิงที่ส�ำคัญคือ เม่ือเข้าสู่การปฏบิ ัตจิ รงิ มปี ญั หาคอ่ นข้างมาก จะโยงกบั ประเดน็ เรอ่ื งนวตั กรรม พลงั ของการ ทั้งในแง่ของการตีความและในแง่ของการ ตรวจสอบ พลังของการที่จะมีความเข้มแข็ง มีสองมาตรฐาน การเลือกปฏิบัติหรือแม้แต่ ที่จะลดการทุจริตลดคอร์รัปชันลงได้ หวังไป การมองว่าสิ่งที่เขียนดีงามมันจะเกิดผล ที่พลังภาคประชาสังคมหรือภาคประชาชน หรือไม่ ในรัฐธรรมนูญนอกจากมาตราท่ี แลว้ พบวา่ หากไปดปู ระสบการณใ์ นตา่ งประเทศ บัญญัติเกี่ยวกับการท่ีรัฐจะต้องให้ประชาชน ผู้ที่เข้มแข็งและท�ำให้เร่ืองนี้ประสบความ เขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการรณรงคเ์ ผยแพรค่ วามรู้ ส�ำเร็จก็คือภาคประชาสังคม ภาคประชาชน ที่เก่ียวข้องการต่อต้านการทุจริต มีมาตราที่ หากภาคประชาสังคมประเทศไทยไม่อ่อนแอ บัญญัติเกี่ยวกับการที่ประชาชนหากพบเห็น เราจะมีกลุ่มที่เข้มแข็งมาก หลายประเทศ การกระท�ำของภาครัฐท่ีรู้สึกว่าไม่อยากให้ ในยุโรปที่คะแนน CPI ดีมาก แต่ส�ำหรับ ด�ำเนินการต่อ ประชาชนมีสิทธ์ิเข้าชื่อ ในสังคมบ้านเรา ช่องทางกลไกท่ีจะทุจริต ทกั ท้วงได้ หรอื การทร่ี ฐั ไมท่ �ำก็สามารถเขา้ ชอ่ื เปิดอยู่ท�ำให้เกิดเป็นภาระของคนท่ีต้องการ ทกั ทว้ งไดว้ า่ ควรจะท�ำอยา่ งไร สงิ่ เหลา่ นบี้ ญั ญตั ิ ไวใ้ นรฐั ธรรมนูญ เพยี งแต่มเี งอื่ นไขอยู่วา่ ทั้งน้ี เป็นไปตามที่กฎหมายท่ีเกี่ยวข้อง แต่หลายปี ผ่านไปกฎหมายทีเ่ กยี่ วข้องไมอ่ อกมาบงั คับใช้ กฎหมายบัญญัติไว้แต่ว่าไม่มีกฎหมายรองรับ และน�ำไปสู่การปฏิบัติ ถ้าแก้ไขรัฐธรรมนูญ แล้วส�ำเรจ็ ก็คงไม่ไดใ้ ชท้ นั ที 49

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต อยากจะออกมาแสดงพลังเกิดความท้อถอย ทเี่ ปน็ รปู ธรรมเมอ่ื ครง้ั หลงั เลอื กตงั้ พ.ศ.2562 จนบางคนถอยห่างออกไปหรือถูกดูดกลืน เป็นท่ีจับตามองมาก สังคมไม่ชอบการทุจริต และก็อยู่ในสภาวะจ�ำยอมไปกับสภาพท่ีเกิด เลอื กตง้ั สงั คมไมพ่ อใจทบ่ี ตั รทมี่ าจากประเทศ สง่ิ ทตี่ อ้ งเตมิ คอื ภาครฐั แคเ่ อาขอ้ มลู ทมี่ อี ยแู่ ลว้ นิวซีแลนด์ไม่ถูกนับคะแนน จนกระทั่งมี ท�ำให้เข้าถึงง่ายแล้วจะมีคนที่มีพลังเข้มแข็ง Platform ทีเ่ รยี กวา่ change.org ประชาชน หยิบไปใช้ประโยชน์เอง คือไม่ต้องไม่ต้อง เข้าไปลงชื่อกันถึงแปดแสนรายชื่อ เพราะว่า ไปสรา้ งเทคโนโลยีลำ้� สมัย แตว่ ่าท�ำใหข้ ้อมูลนี้ ไมพ่ อใจการจดั การเลอื กตง้ั รอบนม้ี าก และไม่ มันถูกหยิบไปใช้ประโยชน์ได้โดยพลังสังคม สุจริตเท่ียงธรรม แต่ผลคือไม่มีอะไรเกิดขึ้น ที่เข้มแข็งอยู่แล้ว ในขณะเดียวกันก็ไม่ต้อง นอกจากส�ำนกั งาน กกต. ออกมาแถลงชว่ งหนง่ึ ส่งเสริมมากแต่ยังไม่ถึงขั้นปิดก้ันพลังสังคม แสดงให้เห็นว่าไม่มีกลไกท่ีจะไปเช่ือม เข้มแข็งอยู่แล้ว รวมไปถึงหาโอกาสดีท่ีให้ บรรยากาศความรสู้ กึ ของผคู้ นทอี่ ยากจะท�ำให้ ประชาชนท่ีเข้มแข็ง แล้วเห็นโอกาสมากมาย เร่ืองท่ีคลุมเครือ สุจริต โปร่งใส เห็นผลเป็น ในหลายประเทศบางนโยบายส�ำเรจ็ ไดเ้ พราะวา่ รปู ธรรม แตก่ ลบั ปลอ่ ยใหม้ บี รรยากาศทค่ี กุ รนุ่ ประชาชนริเริ่มไว้ดี ภาครัฐเห็นโอกาสไป ขนึ้ มาแลว้ กจ็ างหายไปเองตามระยะเวลา ไมม่ ี น�ำพลังตรงน้ี จากพลังท่ีเป็นของประชาชน กลไกทางการที่จะไปหยิบฉวยเอาส่ิงเหล่านี้ เทา่ นน้ั เองไมเ่ ปน็ ทางการ กลายเปน็ พลงั ทเี่ ปน็ มาท�ำใหม้ นั งอกเงยแลว้ กลายเปน็ พลงั ทจี่ ะเอา ทางการ อยา่ งในกรณใี นประเทศไทยมตี วั อยา่ ง ไปใช้ตรวจสอบ 50

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. การมีส่วนร่วมกับกิจกรรม เราจะพบว่าท้องถ่ินมีเงินเยอะพอสมควร ข อ ง ท ้ อ ง ถิ่ น ก็ มี ค ว า ม ส�ำ คั ญ องค์การบริหารส่วนจังหวัดในหลายท่ีมี ตง้ั แตต่ น้ สว่ นแรกกลา่ วถงึ เลอื กตงั้ งบประมาณหลายพันล้านบาท นักการเมือง ทอ้ งถนิ่ ไปสองรอบ หลงั จากไมไ่ ด้ ระดับชาติบางคนถึงกับเปล่ียนเส้นทางมาลง เลอื กตง้ั มานานพอสมควร สงั เกต สมัครการเมืองระดับท้องถิ่น หมายความว่า ว่าท�ำไมคนมาใช้สิทธิไม่เยอะ ท้องถิ่นต่างๆ มีความส�ำคัญมาก ทั้งในแง่ ถ้าเทียบกับการเลือกตั้งสมาชิก ของการบริหารจัดการ การดูแลชีวิต สภาผู้แทนราษฎรระดับชาติ ความเปน็ อยขู่ องผคู้ น รวมถงึ การเอาทรพั ยากร ใน พ.ศ. 2562 รอบที่ผ่านมา ส�ำคญั คอื งบประมาณมาใช้ ปญั หาคอื ทผี่ า่ นมา อยู่ระดับมาตรฐานเดิม คนที่ ในการใช้งบประมาณผ่านกลไกแบบใด ไม่ได้เลือกมานานก็น่าจะอยาก วางโครงสรา้ งไวด้ ที เี ดยี ว คอื มนี ายกเทศมนตรี กลับมาเลือกอีกครง้ั คนท่ไี ม่เคย เลือกก็น่าจะอยากเลือก มีการ 51 แข่งขันกันอย่างดุเดือดเข้มข้น แต่ส่วนหนึ่งจะเห็นว่าส่ือกระแสหลักก็ไม่ค่อย ออกข่าว ส่วนหน่ึงนักการเมืองท้องถ่ินอาจ จะอยากท�ำให้บรรยากาศการเลือกต้ังเป็น เร่ืองของการต่อสู้อันดุเดือดภายในพ้ืนท่ีของ ตัวเอง ไม่อยากให้ใครเขา้ ไป เปน็ ภาพสะทอ้ น ให้เห็นว่า ในเบ้ืองต้นก่อนท่ีจะไปถึงเรื่อง ของการเขา้ ไปมสี ว่ นรว่ มกบั เรอื่ งเงนิ จะเหน็ วา่ การท่ีคนสนใจกับการเลือกต้ังท้องถิ่นน้อย ไม่ว่าจะโดยเจตนาของผู้เลือกตั้งเองหรือโดย สภาพแวดล้อมท่ีท�ำให้ประชาชนไม่สนใจ น่ากังวลเพราะว่าเมื่อไปโยงกับเรื่องเงิน

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ท่ีมาจากการเลือกตั้งโดยตรงไม่ว่าจะเป็น ตั้งฝ่ายบริหารและฝ่ายตรวจสอบเป็นพวก องคก์ ารบริหารส่วนจังหวดั หรือเทศบาล และ เดยี วกนั แปลวา่ จะไมถ่ กู ตรวจสอบถา้ ประสบ มีสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัด ความส�ำเรจ็ ทงั้ 2 ดา้ น ซง่ึ ในความรคู้ วามเขา้ ใจ กับสมาชิกสภาเทศบาลท่ีมาจากการเลือกตั้ง ของประชาชนท่ีจะไปเข้าใจอย่างถ่องแท้ โดยตรงเหมือนกัน โครงสร้างออกแบบมาว่า วา่ กลไกของทอ้ งถน่ิ ควรจะเลอื กแบบใดบางครงั้ ผบู้ รหิ ารกบั สภาทอ้ งถน่ิ ตรวจสอบฝา่ ยบรหิ าร ก็ยังมีข้อจ�ำกัดอยู่ แล้วก็พบว่าพฤติกรรม รัฐบาลต้องมาแถลงนโยบายเอางบประมาณ ผู้คนก็จะสอดคลอ้ งกนั เลอื กผูบ้ ริหารท้องถิน่ มาอภิปรายต่อสภาเพื่อให้เกิดการตรวจสอบ สภาพที่เกิดขึ้นมันก็จะพบว่าเมื่อถึงเวลาท่ี แล้วถึงสามารถใช้งบประมาณได้ แต่ดูจาก งบประมาณถกู ใชใ้ นระดบั ทอ้ งถน่ิ ไมต่ อ้ งกลา่ ว พฤติกรรมการหาเสียงของผู้สมัครและ ถึงการมีส่วนร่วมแบบทางตรงท่ีคนจะเข้าไป พฤติกรรมการลงคะแนนของประชาชนก็จะ คิดโครงการ จะเข้าไปช่วยว่าเงินก้อนน้ีจะไป รู้สึกว่ากลไกนี้ไม่น่าจะใช้ได้ เพราะเวลาเห็น ลงทนุ พฒั นาอะไรท�ำโครงการอะไรแคก่ ารรบั รู้ นักการเมืองท้องถ่ินหาเสียงก็จะมีรูปผู้สมัคร ว่าตอนที่แปรญัตติงบประมาณในรัฐสภานั้น แลว้ ก็จะโฆษณาเชญิ ชวนให้เลือก หมายความ ท�ำกันอยา่ งไร มีการตรวจสอบจริงจงั เพยี งใด ว่าเลือกนายกฯ คนนี้ แลว้ กเ็ ลือกสมาชกิ สภา ยงั เป็นส่ิงทีท่ �ำไดย้ ากในหลายพื้นท่ี ยกทีม แปลว่าก�ำลังช้ีชวนให้ประชาชนเลือก 52

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ไม่เคยมีการรณรงค์ให้ เสนอร่างงบประมาณรายจ่ายประจ�ำปีเข้าสู่ เห็นความส�ำคัญว่าการเลือกต้ัง สภาก็จัดพื้นที่เวทีสอบถามประชาชนก่อน แตล่ ะครงั้ ไมใ่ ชแ่ คเ่ ลอื กผบู้ รหิ าร มงี บประมาณหลงั จากหกั รายจา่ ยประจ�ำแลว้ แต่มีฝ่ายตรวจสอบที่ส�ำคัญมาก มงี บพฒั นาอยเู่ ทา่ ไร เชญิ ประชาชนทเี่ กยี่ วขอ้ ง คือฝ่ายสภาด้วย ถ้าประชาชน ทกุ ภาคสว่ นเขา้ มาใหค้ วามเหน็ วา่ เราจะน�ำไป เ ลื อ ก ไ ด ้ ดี ก็ จ ะ เ กิ ด ก า ร ถ ่ ว ง ใชท้ �ำอะไรบา้ ง ชว่ ยรณรงค์ผลักดันใหท้ ้องถ่ิน ดลุ อ�ำนาจกนั จะท�ำใหก้ ารใชจ้ า่ ย ทีใ่ ชเ้ งนิ จ�ำนวนมากน�ำไปใช้ แล้วจงึ ค่อยไปถึง งบประมาณหรือการด�ำเนิน ขั้นท่ีสาม คือ เมื่อตัดสินใจแล้วว่าจะท�ำส่ิงนี้ โครงการต่าง ๆ คุ้มค่า เพราะ ดว้ ยเงนิ จ�ำนวนเทา่ นี้ กระบวนการตรวจสอบ ฉะนั้นถ้าพูดถึงการมีส่วนร่วม ท่ีมักจะไม่ให้ความส�ำคัญ ถ้าเป็นโครงการที่ ที่ประชาชนจะเข้าไปเกี่ยวข้อง ตอ้ งไปใหเ้ อกชนมาท�ำจดั ซอ้ื จดั จา้ ง มตี วั แทน กับเรื่องงบประมาณในท้องถิ่น อยา่ งแรกทีต่ อ้ งเปดิ คอื การเปดิ 53 ให้ประชาชนได้รับรู้กลไกการท�ำงานของ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน โดยเฉพาะ การท�ำงานของสภาท้องถิ่น เวลาที่อภิปราย เรื่องงบประมาณกับผู้บริหาร มีการถ่ายทอด การประชุมสภาท้องถ่ิน การให้ประชาชน เข้าไปนั่งสังเกตการณ์การประชุมสภาได้ คื อ ท ้ อ ง ถ่ิ น ท�ำ ง ่ า ย ก ว ่ า ส ภ า ร ะ ดั บ ช า ติ อย่างที่สอง เม่ือรับทราบแล้วส่ิงที่อยากได้ มากกว่าน้ีเป็นกลไกท่ีหลายคนชอบพูดถึง การท�ำงบประมาณแบบมสี ว่ นรว่ ม ตวั อยา่ งเชน่ ประเทศบราซิลมีเทศบาลในเมืองไทยที่ท�ำ เร่อื งน้ี เช่นท่ีขอนแกน่ ก่อนท่ีจะให้ฝ่ายบรหิ าร

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ประชาชนเขา้ มารว่ มระหวา่ งด�ำเนนิ การ มกี าร ถ้าอย่างนั้นเพื่อตัดวงจรของการเดินทาง ให้ข้อมูลว่าบริษัทอะไรได้โครงการและก�ำลัง ของคะแนนที่ต้องใช้คนขนหีบผลกระดาษ ท�ำอะไรอยู่ แลว้ เสรจ็ เม่ือไร เปิดเผยข้อมลู ให้ มารวมคะแนนที่เขตแล้วนับ ใช้คอมพิวเตอร์ คนรบั ทราบ ถา้ เหน็ วา่ อะไรไมถ่ กู ตอ้ งกจ็ ะไดไ้ ป ซงึ่ ไมร่ ใู้ ครจะไปเปลย่ี นตวั เลขอยา่ งไรกไ็ ด้ ถา้ ไมม่ ี ทกั ท้วง วางกลไกรอ้ งเรียน กลไกในการเสนอ คนตรวจสอบแล้วใช้ Blockchain เป็นต้น ความเห็นไว้ อย่างที่สาม เพ่ือให้เกิดการ เพียงแต่ว่าสุดท้ายเจอเร่ืองนี้ ก็จะรู้สึกไม่ไว้ ตรวจสอบระหวา่ งทโี่ ครงการตา่ งๆถกู ด�ำเนนิ การ วางใจระบบ ที่ไม่สามารถจับต้องได้ ระบบ คือวิพากษ์วิจารณ์ ก็คือที่ผ่านมาและน้�ำหนัก กระดาษในการลงคะแนนบตั รลงคะแนนยงั เหน็ มันจะไปเทที่อย่างหลัง คือไปตรวจสอบเม่ือ และจับต้องได้ เมื่อลงคะแนนแล้วหยอดลง โครงการเสรจ็ แลว้ หรอื บางครง้ั แลว้ เสรจ็ แตย่ งั ไปในหีบ ตอนนับคะแนนได้ไหม จริงหรือไม่ ไม่ทราบเร่ือง จนเกิดปัญหาขึ้นแล้วค่อยไป ตอนท่ีรวมผลจากหน่วย ถ้าตามต่อไปที่เขต รอ้ งเรียนมาตรวจสอบ ซ่ึงเงินถูกใชไ้ ปแลว้ เม่ือไปลงคะแนนแล้วถูกต้องหรือไม่ คะแนน ส�ำหรับในเรื่องเทคโนโลยีต่อความ ออกมามนั ตรงกนั ไหม ขอยกตวั อยา่ ง เมอื่ ครง้ั ก้าวล�้ำสมัย ส่วนหนึ่งผู้ที่ท�ำงานเรื่องป้องกัน รณรงค์ท�ำงานร่วมกับกลุ่มภาคประชาสังคม และปราบปรามการทุจริตมองว่าเป็นโอกาส ได้ท�ำการร่วมกันนับคะแนนเลือกต้ังแบบ ทจ่ี ะชว่ ยในการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ คูข่ นาน คอื ถูกใช้ได้อยา่ งมีประสทิ ธภิ าพมาก ให้ยากข้ึน จึงมีผู้เสนอว่าให้ Blockchain ในการเลือกต้ังประธานาธิบดีในฟิลิปปินส์ เอามาแทนการเลอื กตงั้ ทตี่ อ้ งไปคหู า เพราะวา่ เม่ือภาคประชาชนเข้าไปนับคะแนนคู่ขนาน Blockchainสามารถเกบ็ ความลบั ได้ไมต่ อ้ งกงั วล กับส�ำนักงาน กกต. ประชาชนก็ไปน่ังนับ ว่าจะมีการรั่วไหล ปัจจุบันเมื่อกล่าวถึงเรื่อง คะแนนด้วย แล้วเอาข้อมูลมาดูกัน บ่งชี้ การทุจริตทางการเมือง โดยเฉพาะเรื่องการ ออกมาว่าส่ิงท่ีประชาชนนับคะแนนกับส่ิงที่ ซอื้ สทิ ธข์ิ ายเสยี งถอื วา่ ลา้ สมยั ไปแลว้ การทจุ รติ เจ้าหน้าท่ีนับคะแนน เจ้าหน้าท่ีนับคะแนน ในปัจจุบันน้ีซ้ือเสียงกันยกหน่วย แม้กระทั่ง เข้าข้างประธานาธิบดี ประชาชนมีหลักฐาน ซอ้ื กนั ยกเขตหรอื องคก์ ร ถงึ ขน้ั วา่ ใหค้ ะแนนท่ี จากการนบั คขู่ นานประชาชนจงึ น�ำสงิ่ นไ้ี ปยนื ยนั นบั กนั แตล่ ะหนว่ ย เมอ่ื รวมผลแลว้ ประกาศผล ไปเผยแพรใ่ หเ้ หน็ วา่ มกี ารทจุ รติ กนั ประชาชน 54

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ที่เป็นอาสาสมัครนับแสนคนไปช่วยกันนับ คะแนนท่ัวประเทศ คะแนนออกมาอย่าง เป็นทางการกับคะแนนของประชาชนต่างกัน โดยส้ินเชิง ซ่ึงแปลว่ารัฐบาลทุจริต เพ่ิมพลัง ให้คนที่ออกมาต่อต้านรัฐบาลมีพลังในการ ที่จะไปขับไล่ สุดท้ายประธานาธิบดีมาร์กอส จงึ ตอ้ งลงจากอ�ำนาจ เปน็ ตน้ ส�ำนักงาน กกต. เป็นผู้รณรงค์ตั้งแต่ พ.ศ. 2548 ชวนให้ประชาชนมาเป็นผู้ ตรวจสอบมสี ว่ นรว่ มใหป้ ระชาชนไปถา่ ยรปู ตาม หนว่ ยเลือกตง้ั ตอนทนี่ ับคะแนน ประเทศไทย มปี ญั หากบั ความเช่ือถอื ของระบบ ส�ำนกั งาน กกต. เป็นผู้รณรงค์ ถ้าไม่เป็นท่ีเช่ือถือ เชอ่ื มนั่ ของประชาชน ส�ำนกั งาน กกต. กม็ กี าร พัฒนาเพ่ือแก้ไข ยกตัวอย่างเช่น เคร่ืองลง คะแนนประชาชนเลือกหมายเลข 1 เม่ือ ยืนยันแล้วว่าเลือกหมายเลข 1 ก็พิมพ์สลิป ออกมาเพ่ือยืนยันแล้วน�ำสลิปใส่กล่อง ถ้า เลขที่คอมพิวเตอร์นับเปรียบเทียบกับเลข ทคี่ นนบั หากประชาชนรสู้ กึ วา่ ไมน่ า่ จะตรงกนั กเ็ ปิดกล่องมายืนยันกันได้ เปน็ ปัญหาทั่วโลก ไมใ่ ช่เฉพาะส�ำนักงาน กกต. ของประเทศไทย ความเช่ือมั่นต้องมาก่อน เมื่อน�ำเทคโนโลยี มาใชค้ นจะกงั ขาวา่ คอมพวิ เตอรป์ ระมวลผลตรง หรอื ไมก่ บั ส่ิงทเ่ี ลือก และถ้าเปน็ คอมพิวเตอร์ 55

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต แบบออนไลน์ อาจถูกแฮกเกอร์ป่วนระบบ บอกวา่ กระดาษไวใ้ จไดม้ ากทสี่ ดุ เปน็ ตน้ เมอ่ื หรอื ไม่ ในสหราชอาณาจกั ร ฟนิ แลนด์ เยอรมนั กล่าวถึงเร่ืองน�ำเทคโนโลยีมาใช้จึงเป็นดาบ ไปถึงขั้นท่ีศาลรัฐธรรมนูญตัดสินว่าขัดกับ สองคมอยา่ งแรกปรารถนาดวี า่ มเี ทคโนโลยที จ่ี ะ รัฐธรรมนูญ โดยเฉพาะออนไลน์ ประเด็นคือ มาช่วยป้องกันการทุจริตหรือความผิดพลาด หลาย ๆ ประเทศท�ำเปน็ ลกั ษณะ Pilot Project ของมนุษย์แบบไม่ต้ังใจได้ แต่ว่าในขณะ แล้วทดลองท�ำกับท้องถ่ินขนาดเล็ก เพราะ เดียวกันเป็นการเปิดโอกาสใหม่ให้คนที่เข้า รัฐธรรมนูญบางประเทศไม่อนุญาต แต่บาง ถึงเทคโนโลยีได้มากกว่าหยิบฉวยเอาไปใช้ให้ ประเทศอนญุ าต แตก่ ท็ �ำไม่ส�ำเรจ็ เนอื่ งจากวา่ เกดิ ประโยชน์ ซงึ่ ไมค่ อ่ ยนา่ ไวว้ างใจโดยเฉพาะ ลองท�ำเสรจ็ เมอ่ื ถามประชาชนวา่ จะใหเ้ ปลย่ี น ในเรื่องการเมืองท่ีเดิมพันสูง คะแนนแต่ละ จากกระดาษมาเป็นเครื่องลงคะแนนหรือไม่ คะแนนมคี วามหมายแมแ้ ต่ 1 คะแนนสามารถ ประชาชนไม่ยอมรับ มีงานวิจัยยืนยันว่า เปลยี่ นรฐั บาลไดเ้ ลย ประชาชนไมย่ อมเพราะวา่ เมอื่ สอบถามประชาชนวา่ เชอ่ื มน่ั กบั ระบบการ มีความกังวลกับความนา่ เชอ่ื ถอื ของระบบ ลงคะแนนแบบไหนมากกวา่ กนั การวจิ ยั ลา่ สดุ 56

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ส�ำหรบั ในเรอ่ื งคา่ คะแนน CPI คา่ คะแนนนี้ ป้องกันและปราบปรามทุจริต คะแนนของ เป็นตัวเลขมาตรฐานของประเทศไทยใน ประเทศไทยปลี า่ สดุ นา่ สนใจ เพราะนอกจาก หลายปที ผ่ี า่ นมา มบี างปไี ดค้ า่ คะแนนสงู ขนึ้ มา ไม่ดีข้ึนแล้ว ยังมีแนวโน้มจะลดลงด้วยซ้�ำ แตโ่ ดยเฉลยี่ แลว้ อยรู่ ะดบั ตำ่� กวา่ 50 มาตลอด ทุกองค์กรท่ีเป็นภาครัฐต้องต่ืนตัวสนใจ ในสภาวะที่การเมืองเป็นแบบการเมืองเปิด ควรถูกหยิบเข้าไปพูดคุยในยุทธศาสตร์ชาติ ช่วงหลงั พ.ศ. 2540 เป็นตน้ มา มกี ารแขง่ ขัน ในแผนปฏิรูปประเทศ หรือในคณะรัฐมนตรี ทางการเมือง มีการเลือกตั้ง มีประชาธิปไตย ในทุกวงการ เสียงดังมากข้ึนก็เริ่มรู้สึกว่า แต่คะแนนไม่ดี สังคมจะโทษว่าเป็นเพราะ ท�ำอย่างไรให้คะแนน CPI สูงขึ้น อย่างน้อย รฐั บาลประชานยิ ม นกั การเมอื งมบี ทบาทเตม็ ท่ี 36 คะแนน ปีหน้า 40 คะแนน และในปี แตเ่ มอ่ื เปลยี่ นแปลงทางการเมอื งมาสรู่ ะบอบปดิ ต่อไป 45 คะแนน ถึง 50 คะแนน โดย หลัง พ.ศ. 2557 คาดหวังวา่ รัฐบาลที่มาจาก คา่ คะแนนCPIเปน็ คะแนนPerceptionIndex การยึดอ�ำนาจน่าจะให้ความส�ำคัญกับการ แปลวา่ เปน็ คะแนนของการรบั รขู้ องผคู้ น เปน็ จัดการการทุจริตคอร์รัปชัน เพราะมาปฏิรูป ทศั นคตขิ องผคู้ น CPI เขาเอาค�ำถามทป่ี ระเทศ ประเทศ คาดหวังให้มีรัฐธรรมนูญในการ ตา่ ง ๆ มกี ารส�ำรวจกนั แลว้ กน็ �ำไปเปรยี บเทยี บ 57

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต แปลงในคะแนนคนที่เห็นด้วยกับการทุจริต คดีทุจริต มองกลับกันบางคนบอกว่าต้องลด บางส่วนเพ่ือให้งานส�ำเร็จมีกี่เปอร์เซ็นต์ คดีทุจริต ถ้าเป็นภาครัฐท่ัวไป ข้าราชการ คิดเปน็ ค่าคะแนนเท่าไร แปลวา่ อาจจะไมต่ อ้ ง ประจ�ำทอ้ งถนิ่ จะคดิ แบบนน้ั ไดอ้ าจจะดี แตถ่ า้ ไปดใู นขอ้ เทจ็ จรงิ วา่ มคี ดที จุ รติ มากนอ้ ยเพยี งใด เป็นภาคการเมืองโดยเฉพาะประเทศไทย นักการเมืองทุจริตปีละกี่บาท แต่วัดกันท่ี ถ้าไปถามคนไทยอยากจะให้ประเทศไทย ความรู้สึกของประชาชน บางประเทศ เม่ือพบคดีทุจริตนักการเมือง แล้วอยาก นกั การเมอื งทจุ รติ ไมม่ าก แตป่ ระชาชนรสู้ กึ วา่ ให้นักการเมืองถูกมาด�ำเนินคดีและลงโทษ มาก ประชาชนไมย่ อม เพราะฉะนน้ั ประชาชน จริง คิดว่าคนไทยคาดหวังแบบน้ี แปลว่าถ้า มีความคาดหวังสูงแต่ค่าคะแนนต�่ำน้ัน เราอยากท�ำให้ CPI เพ่ิม ในกรณีการเมือง เมื่อดูค่าคะแนน CPI ต้องแก้โจทย์ให้ดี อาจจะตอ้ งเพม่ิ คดที จุ รติ ทางการเมอื งใหม้ ากขน้ึ สมมุติว่าเป้าหมายคือจะท�ำอย่างไรให้ ประชาชนมีความรู้สึกทัศนคติท่ีมีต่อการ ป้องกันและการปราบปรามการทุจริตของ ประเทศให้ดีข้ึนก่อน อย่าไปคิดว่าจะลด 58

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. เพราะที่ผ่านมาประชาชนรับรู้ว่ามีการ ทุกวันน้ีหากกล่าวถึงในเชิงนวัตกรรม ทุจริตเกิดข้ึน เกาหลีใต้ท่ีท�ำส�ำเร็จเพราะว่า ต้องมีความพยายามท�ำในหลายรูปแบบ นกั การเมืองละอายถึงขน้ั ฆ่าตัวตาย มีตวั อย่าง ในหลายวัตถุประสงค์ อย่างหนึ่งท่ีมักจะพูด นักการเมืองท่ีเจอกับคดีทุจริตและถูกตัดสิน กันถ้าจะสร้างวัฒนธรรมการต่อต้านทุจริต เขาละอายใจตอ่ สงั คมโดยแสดงความรบั ผดิ ชอบ ส่วนหนึ่งต้องไปแก้ที่ระดับความตระหนักรู้ ประเทศไทยจะมีนักการเมืองเช่นนั้นหรือไม่ ความตระหนกั ถงึ ปญั หาของผคู้ น มนี วตั กรรม สังคมต้องช่วยกันขุดคดีนักการเมืองข้ึนมา ประเภททอ่ี ยากจะปลกู ฝงั คา่ นยิ มใหก้ บั เยาวชน ช�ำแหละและจัดการอย่างจริงจังเพื่อท�ำให้ คนรุ่นใหม่ เช่น การท�ำเป็นเกม มีบอร์ดเกม การรับรู้ของผู้คนที่มีต่อกระบวนการตัดสิน การท�ำเปน็ เกมออนไลน์ ทไี่ ปกระตนุ้ จติ ส�ำนกึ คดคี วามของนกั การเมอื ง ไมม่ อี ภสิ ทิ ธิ์ ไมม่ สี อง หรือเป็นเกมอย่างล่าสุดที่พัฒนาร่วมกับ มาตรฐาน ไมใ่ ชเ่ ครอ่ื งมอื ทางการเมอื ง มคี วาม หลาย ๆ ฝา่ ย คอื จะเลอื กตง้ั ทอ้ งถน่ิ กท็ �ำเกม รวดเร็ว ถูกต้อง ทันใจ ไดผ้ ล คนทท่ี จุ รติ ไมม่ ี ท้องถ่ินมาเป็นบอร์ดเกมน้ี แต่ไม่ได้มองว่า ทย่ี นื ในเวทกี ารเมอื งแบบนี้ คา่ คะแนน CPI ขนึ้ จะต้องเลอื กตงั้ อยา่ งเดยี ว ไมไ่ ดม้ ุ่งเร่ืองทจุ ริต อยา่ งแนน่ อน อยา่ งเดยี ว มงุ่ ใหเ้ หน็ ความส�ำคญั วา่ ท�ำไมทอ้ งถนิ่ 59

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต มีความส�ำคัญขนาดไหนถ้าจะเลือกใครเข้ามา การอบรมและมีโอกาสได้ฝึกปฏิบัติจริงด้วย บรหิ าร อยากฝนั เหน็ วา่ ทอ้ งถน่ิ จะพฒั นาไปถงึ โครงการ Project Citizen ของสถาบัน จดุ ไหน จะตอ้ งเขา้ ไปมสี ว่ นรว่ มอยา่ งไร ตอนนี้ พระปกเกล้าท่ีท�ำมา 20 ปี ก็คล้ายกัน คือ ส�ำเร็จออกมาแล้ว อยู่ระหว่างการผลิต มีชุด พยายามจะสร้างโครงการบางอย่างทไี่ มใ่ ช่แค่ ท่ีมนั เป็นตัวต้นแบบอยู่ 4 - 5 ชดุ ไดท้ ดลอง มารับความรู้อย่างเดียวต้องได้ลงมือปฏิบัติ ไปแลว้ ในหลายพน้ื ที่ ลา่ สดุ กอ่ นเลอื กตง้ั เทศบาล และสงิ่ ทท่ี ดลองท�ำน�ำไปสขู่ องจรงิ ดว้ ย ตอนน้ี ก็ไปอุบลราชธานี ต่อไปถ้าส�ำเร็จออกมาแล้ว ก�ำลงั พดู คยุ กบั หนว่ ยงานบางหนว่ ยงานในเรอ่ื ง กจ็ ะท�ำจะขยายผลตอ่ เรากจ็ ะพบวา่ มโี ครงการ สุขภาพ ซ่ึงมีความสนใจท�ำเก่ียวข้องกัน กิจกรรมคล้ายกับโครงการโตไปไม่โกง เเต่จะ ตอนน้ีคือเร่ืองสุขภาพจะเป็นต้นแบบไปก่อน เป็นกิจกรรมท่ีไป Training คนที่เข้ามาสู่ เรอ่ื งฝนุ่ PM 2.5 น�ำเรอ่ื งแนวคดิ สายเทคโนโลยี 60 น�ำมาประยกุ ตใ์ ชก้ บั กระบวนการ ริเริ่มนโยบายสาธารณะ น�ำมา ผนวกกันท�ำให้มีบรรยากาศและ สีสันมากขึ้น เป็นค่ายที่ไม่ใช่แค่ ค่ายเรียนรู้ จ�ำเป็นต้องเอาคน ที่เป็นคนก�ำหนดนโยบายหรือ ต้องรับนโยบายไปสู่การปฏิบัติ มารับรู้มาร่วมตั้งแต่ต้น ระบุ ปัญหาว่าการต่อต้านคอร์รัปชัน มีปัญหาอะไรบ้าง มีกลไกระบบ ที่ประชาชนสามารถเข้าไปมี ส่วนร่วมในการตรวจสอบการ ทุจริตคอร์รัปชันได้อย่างแท้จริง แตว่ า่ ตดิ ขัดด้วยปญั หาข้อต่าง ๆ ตอ้ งชว่ ยกนั คดิ เปน็ ความพยายาม

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ที่ก�ำลังพัฒนาว่าจะน�ำแนวคิดเรื่องนวัตกรรม สังคมมีนวัตกรรมดีเพียงใด แต่ถ้าวัฒนธรรม ไปสู่กระบวนการสร้างการเรียนรู้ได้อย่างไร ความคิดของคนที่เก่ียวข้องกับกระบวนการ และปลูกฝังเรื่องค่านิยม หวังว่าในระยะยาว ยงั ไม่เปิดกว้าง ระบบต่าง ๆ ยังไม่เอ้ือต่อการ จะเปลี่ยน เวลาที่เรากล่าวถึงนวัตกรรมในเชิง เข้าถึงข้อมูล ยังมีอุปสรรคทั้งในแง่ตัวบุคคล การเอาเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาใช้ สิ่งที่ ท้ังในแง่ของค่าใช้จ่าย ในการเข้าถึงข้อมูล ตา่ งประเทศท�ำไดส้ �ำเรจ็ แตโ่ อกาสจะส�ำเรจ็ ยาก เปน็ ภาระของคนทอ่ี ยากเขา้ มามสี ว่ นรว่ ม มนั ก็ ก็คือ วิธีคิดเกี่ยวกับการน�ำเทคโนโลยีมาใช้ ปลดล็อกไม่ได้เพราะฉะนั้นนวัตกรรมมีคน ให้เกิดประโยชน์ ถ้าจะโยงไปสู่เรื่องของการ พยายามท�ำหลายเร่ืองเพียงแต่ว่ามีอุปสรรค ต่อตา้ นการทุจรติ การป้องกันการทจุ รติ ไม่วา่ ทส่ี ังคมอยากใหเ้ กดิ การปลดล็อกอยู่ จะมีนวัตกรรมดีเพียงใด อุปสรรคคือวิธีคิด เข้าถึงข้อมูล วันนี้ระบบข้อมูลเป็น Big Data เข้าถึงข้อมูลภาครัฐที่มันเป็น Big Data ได้มากเพยี งใด ทกุ วนั น้อี ยากไดข้ อ้ มลู ผมู้ สี ทิ ธ์ิ เลือกต้ังในแต่ละองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ส่งคนไปขอท่ีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น บางแหง่ ใหข้ อ้ มลู แตม่ บี างแหง่ ไมใ่ หข้ อ้ มลู หรอื ไมอ่ �ำนวยความสะดวกให้ ทัง้ ๆ ทเี่ ทคโนโลยี ทันสมัย ทุกองคก์ รมีเว็บไซตต์ ัวเอง มี Social Mediaขององคก์ รสแกนไฟล์PDFไวบ้ นหนา้ เพจ ก็สามารถท�ำได้ ท�ำไมต้องไปขอข้อมูล วิธีคิด ในเรอ่ื งของรฐั บาลแบบเปดิ OpenGovernment ต้องส่งเสริม ในขณะเดียวกันต้องเป็นการท่ี ประชาชนรสู้ กึ วา่ การมสี ว่ นรว่ มในการตรวจสอบ เป็นเร่ืองที่ดี เป็นเรื่องท่ีเจ้าของเรื่องต้อง สนบั สนนุ ใหเ้ กดิ ขน้ึ ไมก่ ลวั การตรวจสอบ ตอ่ ให้ 61

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต รองศาสตราจารย์ ดร.ยุทธพร อสิ รชยั * ประเด็นการยอมรับของสังคมหากมี โปร่งใสก็อาจจะท�ำงานไม่ได้ ไมม่ ผี ลงานอะไร การทุจริตแต่ขอให้มีผลงาน โดยทั่วไปคน ออกมา สังคมมักจะคิดแบบนี้ เพราะฉะน้ัน ในสังคมมักจะมองว่าท้ังสองอย่างไปด้วยกัน ถ้ามีแบบสอบถามคงไม่ใช่เร่ืองแปลก ตรงน้ี ไมไ่ ด้ ถา้ อยากจะใหม้ ผี ลงานกต็ อ้ งมที จุ รติ บา้ ง ไม่ใช่ค่านิยมที่ถูกต้อง เพราะว่าสองอย่างน้ี ไมเ่ ป็นไร ถา้ ในภาพรวมผลงานส�ำเรจ็ ถือว่าดี ทงั้ เรอื่ งของไมท่ จุ รติ และเรอื่ งประสทิ ธภิ าพ หรือว่าบางคนก็บอกว่าถ้าต้องการจะให้ ประสิทธิผล ต้องไปด้วยกัน ซ่ึงเรียกว่า ปราบปรามการทุจริตหรือว่าท�ำให้เกิดความ “ความมีธรรมาภิบาลทางการเมือง” ซ่ึง * นติ ศิ าสตรบณั ฑติ , มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ รฐั ศาสตรบัณฑติ (การปกครอง), จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั รัฐศาสตรมหาบณั ฑิต (การปกครอง), จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รัฐศาสตรดษุ ฎบี ณั ฑิต เศรษฐศาสตร์การเมอื งและการบริหารการจัดการ, มหาวทิ ยาลัยบรู พา รองศาสตราจารย์ประจำ�สาขาวชิ ารฐั ศาสตร,์ มหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช 62

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. กระบวนการในการเกิดธรรมาภิบาลต้องเกิด ในเชิงปรัชญาการเมืองต้องถกเถียงกัน ในระดบั หน่วยงาน ระบบราชการตา่ ง ๆ หาก ในทางวิชาการว่าตกลงจะให้อ�ำนาจกับใคร ปล่อยให้ค่านิยมที่ผิดในสังคมมันมีมากข้ึน ระหว่างคนจ�ำนวนน้อย ซึ่งอาจจะเป็นคนดี ขยายตวั มากขน้ึ จะเทา่ กบั วา่ เรอื่ งการทจุ รติ นนั้ มศี ลี ธรรม หรอื วา่ จะใหอ้ �ำนาจกบั เรอ่ื งของการ จะกลายเป็นสิ่งที่ปกติวิสัยกระท�ำกัน (New มีกลไก เช่น กฎหมายระบบการตรวจสอบทด่ี ี Normal) เกิดสภาพแบบนี้มันไม่เป็นผลดี ในการที่จะมาถ่วงดุลกับเรื่องการใช้อ�ำนาจ ตอ่ สงั คมในภาพรวม ตอ้ งกลบั มาทบทวนแลว้ ถงึ แตอ่ ยา่ งไรกต็ ามในการเมอื งยคุ ใหมก่ ารทจี่ ะไป วิธีคิดใหม่ว่าความสุจริตกับเรื่องประสิทธิภาพ ฝากความหวังไว้กับคนดีมีศีลธรรม อาจจะ และประสิทธิผลไปด้วยกันได้ จะท�ำอย่างไร ไม่ตอบโจทย์ของการเมืองในยุคนี้มากนัก ท่ีท�ำให้งานออกมาก็มีประสิทธิภาพและ ในยุคปัจจุบัน สิ่งส�ำคัญคือการสร้างระบบ ประสิทธิผล และในขณะเดียวกันก็ไม่มีเร่ือง การตรวจสอบทด่ี มี ากกวา่ เรอ่ื งของการกระจาย การทุจริตคอร์รัปชัน ต้องปรับความคิดใหม่ อ�ำนาจไม่ท�ำให้เกดิ การรวมศนู ย์ การกระจาย ในเรื่องการป้องกันและปราบปรามการทุจริต การตัดสินใจและเพิ่มกลไกในการตรวจสอบ วันนี้เร่ืองการทุจริตคอร์รัปชันเป็นปัญหา กจ็ ะท�ำให้การแกป้ ัญหาเชงิ โครงสร้างเกิดข้ึน เชงิ โครงสร้างแล้ว ไม่ได้เป็นปัญหาทต่ี ัวบุคคล พบว่าสาเหตุในเชิงโครงสร้างท่ีท�ำให้เกิด การทจุ รติ คอรร์ ปั ชนั ขนึ้ เชน่ โครงสรา้ งของรฐั ทม่ี ี ลกั ษณะการรวมศนู ยอ์ �ำนาจ ท�ำใหก้ ารตดั สนิ ใจ อยู่กับคนเพียงไม่กี่คนหรือคนเพียงไม่ก่ีกลุ่ม แล้วเม่ือการตัดสินใจอยู่กับคนจ�ำนวนน้อย โอกาสที่จะท�ำให้เกิดการทุจริตก็เป็นไปได้ 63

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ประเด็นที่ 2 โครงสร้างลักษณะสังคม ไม่รอเพียงแค่การตรวจสอบโดยใช้กลไก ท่ีเปน็ สงั คมเชิงอุปถัมภ์ ตรงน้สี งั คมจะเปลย่ี น ทางกฎหมาย หรือในการตรวจสอบในทาง ได้อย่างไร เน่ืองจากลักษณะทางสังคมวิทยา การเมืองเท่านั้น เพราะถ้าจะไปตรวจสอบ ลกั ษณะทางวฒั นธรรมเออ้ื อ�ำนวยตอ่ สง่ิ เหลา่ นี้ กฎหมาย ต้องรอหลักฐาน ซ่ึงอาจไม่ปรากฏ ท�ำอย่างไรให้เร่ืองระบบอุปถัมภ์ออกมา ให้สามารถตรวจสอบได้ เพราะฉะนั้นการ ใ ช ้ ใ น เ ชิ ง บ ว ก ม า ก ก ว ่ า ที่ จ ะ เ ป ็ น เ ชิ ง ล บ ต ร ว จ ส อ บ ใ น ภ า ค ป ร ะ ช า ช น จึ ง เ ป ็ น อี ก ท�ำอย่างไรให้เกิดการแยกพื้นที่ส่วนตัวและ ส่วนหน่ึง เพราะเป็นการแก้ปัญหาในเชิง พ้ืนที่สาธารณะ จะท�ำอย่างไรให้เกิดเรื่องการ โครงสร้าง ซึ่งจะท�ำให้การทุจริตคอร์รัปชัน ตรวจสอบกันเองในภาคประชาสังคมโดย ไดร้ ับการแกไ้ ขอยา่ งจรงิ จัง 64

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. เร่ืองที่ส�ำคัญประการหน่ึง คือ ต้องสร้าง ทับซ้อนกัน เกิดสิ่งที่เรียกว่าผลประโยชน์ วัฒนธรรมท่ีเอ้ืออ�ำนวยต่อประชาธิปไตย ทับซ้อน (Conflict of Interest) เพราะ ด้วย กระบวนการในการสร้างวัฒนธรรมเพ่ือ ฉะน้ัน เป็นประเด็นปัญหาในเชิงโครงสร้าง อ�ำนวยความเปน็ ประชาธปิ ไตยกต็ อ้ งปลกู ฝงั กนั และวัฒนธรรม สว่ นหนง่ึ ตอ้ งมีการเสริมสรา้ ง ในหลาย ๆ เรื่อง เช่น เร่ืองหลักนิติธรรม ใหเ้ กดิ การแยกพน้ื ท่ี ท�ำใหเ้ ขา้ ใจวา่ อะไรคอื สง่ิ ท่ี The Rule of Law แต่ในสังคมไทยอยู่ใน ได้รับจากประโยชน์สาธารณะ อะไรคือสิ่งที่ ภาวะ Rule of man คอื หลกั ของคนทมี่ อี �ำนาจ ได้รับจากผลประโยชน์ส่วนบุคคลต่าง ๆ หากยงั ไมแ่ กไ้ ขความเปน็ ประชาธปิ ไตยไมเ่ กดิ ขนึ้ เหล่าน้ีต้องอาศัยหลายอย่าง ท้ังกลไกในการ อย่างแน่นอน เพราะหลักการของความเป็น สร้างความเป็นพลเมือง การหล่อหลอม ประชาธิปไตยกับหลักนิติธรรมต้องไปด้วยกัน กลอ่ มเกลาในทางสงั คม บทบาทของสอ่ื มวลชน ถ้าไม่มีความเป็นประชาธิปไตยหลักนิติธรรม และองค์กรอิสระต่าง ๆ ก็เกิดข้ึนไม่ได้ ในสังคมซ่ึงไม่มีหลักนิติธรรม ประชาธิปไตยที่เกิดขึ้นก็เป็นประชาธิปไตย แค่เปลือกนอก เช่น แม้จะมีการเลือกต้ัง แต่ โดยเนอื้ หาแกน่ แทไ้ มใ่ ชป่ ระชาธปิ ไตยทเ่ี นน้ ถงึ เรื่องการพิทักษ์สิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาค ศักด์ิศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิมนุษยชน หรือว่าสิทธิของประชาชนในการที่จะเข้าไป ตรวจสอบ ในฐานะเจ้าของอ�ำนาจอธิปไตย การเสริมสร้างหลักนิติธรรมในสังคม จึงเป็น สงิ่ ทสี่ �ำคญั ประการหนง่ึ ในการทจี่ ะมาชว่ ยถว่ งดลุ กับความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์ในสังคมไทย ท�ำให้เกิดการมองในการแยกส่วนว่าอะไรเป็น ส่ิงท่ีเป็นพ้ืนที่สาธารณะ อะไรคือส่ิงท่ีเป็น พน้ื ทส่ี ว่ นบคุ คล จะเหน็ ไดว้ า่ พนื้ ทท่ี งั้ สองอยา่ ง 65

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ประเด็นในระยะยาวที่ส�ำคัญอย่างหนึ่ง พ.ศ. 2435 อยใู่ นภาวะทเ่ี รยี กวา่ กลไกรฐั ใหม่ คอื สถาบนั ทางการเมอื งในยคุ ปจั จบุ นั ไมว่ า่ จะ ในระบอบการเมอื งเกา่ แตเ่ มอื่ เขา้ สู่พ.ศ. 2475 เปน็ รฐั บาล รฐั สภา พรรคการเมอื ง หรอื องคก์ ร จากระบอบประชาธปิ ไตยและเกดิ ความไมส่ มดลุ อิสระต่าง ๆ เป็นสิ่งท่ีเกิดขึ้นหลังสถาบัน เพราะกลบั ดา้ นกนั และกลายเปน็ กลไกรฐั เกา่ ทางการเมืองแบบด้ังเดิม หากย้อนกลับไปดู ในระบอบการเมืองใหม่ เพราะฉะนั้นจะเห็น ตน้ ก�ำเนดิ ของประเทศไทยในลกั ษณะของความ ได้ว่าสถาบันทางการเมืองใหม่ๆ ท่ีเกิดข้ึน เปน็ รฐั สมยั ใหม่ใน พ.ศ. 2435 ความสัมพนั ธ์ ในระยะหลังน้ันไม่สามารถแก้ปัญหาในเร่ือง ทางการเมืองทเี่ กดิ ขึ้น ชุดแรก ๆ ไมใ่ ชส่ ถาบนั การทจุ รติ คอรร์ ปั ชนั หรอื แมก้ ระทง่ั การจดั แยก ทางการเมอื งในระบอบประชาธิปไตย แตเ่ ป็น พน้ื ทส่ี ว่ นตวั กบั พนื้ ทสี่ าธารณะ การใชอ้ �ำนาจ สถาบันทางการเมืองท่ีมีความสืบเนื่องมาจาก สว่ นบคุ คลตา่ งๆสง่ิ เหลา่ น้ีตอ้ งอาศยั พฒั นาการ ในอดตี เชน่ การเกดิ ระบบราชการต่าง ๆ ให้ ทางสังคมไทยพอสมควรในการที่จะท�ำให้ ตกค้างความคิดวัฒนธรรมค่านิยมขององค์กร คลคี่ ลายได้ ตา่ ง ๆ ซงึ่ ยงั สืบเนื่องมาจากเดิมจนถึงปจั จุบัน 66

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. การเสริมสร้างหลักสูตรต่าง ๆ เช่น โตไป ต้องสามารถขับเคล่ือนในสิ่งเหล่านี้ได้ด้วย ไม่โกง สภาพแวดล้อมท�ำให้คนทุจริต ปัญหา แตไ่ มใ่ ชเ่ ปน็ เพียงการท�ำในเชิงรปู แบบการท�ำ ในเชงิ โครงสรา้ งไมไ่ ดร้ บั การแกไ้ ขแมจ้ ะบอกวา่ ในเชิงสะท้อนให้เห็นว่าน่ีก็คือการพยายาม ไปเสริมสร้างหลักสูตร เป็นวิธีคิดปกติของ วางรากฐานในการแก้ปัญหาการคอร์รัปชัน สงั คมไทย เมอื่ เกดิ ปญั หากจ็ ะบอกวา่ ตอ้ งไปแก้ ในประเทศไทย ดว้ ยการมหี ลกั สตู ร มกี ารศกึ ษา ทรี่ ะบบการศกึ ษา ซ่ึงระบบการศึกษามีปญั หา มกี ารรณรงคใ์ นเรอ่ื งตา่ งๆเรอื่ งของการตอ่ ตา้ น จรงิ ๆ แตร่ ะบบการศกึ ษาทมี่ ปี ญั หาในสว่ นหนง่ึ การทุจริตคอร์รัปชันหลายคร้ังถูกหยิบยก ก็เป็นเพราะว่าวิธีคิดจากความเป็นราชการ เอามาใช้เปน็ เคร่อื งมือทางการเมือง เป็นการ ท่ีไปครอบระบบการศึกษาด้วย เพราะฉะน้ัน สร้างมายาคติทางการเมือง เป็นนวัตกรรม ในการก�ำหนดหลกั สตู ร การสรา้ งหลกั สตู รตา่ ง ๆ เปน็ เครอื่ งมอื ในการทจ่ี ะมาท�ำลายลา้ งการเมอื ง ในสภาพแวดล้อมหรือสภาพความเป็นจริง เพราะฉะนน้ั มหี ลายครงั้ มกี ารกลา่ วถงึ ประเดน็ เป็นอย่างนั้นไหม เมื่อออกนอกห้องเรียน เหล่านี้ ซ่ึงไม่ได้เกิดอย่างจริงจัง แต่มันถูกใช้ ไม่เป็นเหมือนในห้องเรียน เป็นสิ่งที่เราต้อง ในสถานการณ์ เป็นเครื่องมือทางการเมือง เสริมสร้างภาพใหญ่ของสังคมด้วยกับการ มากกว่า ถ้าจะใช้อย่างจริงจังต้องกล่าวถึง ท่ีจะบอกว่ามีหลักสูตรจะท�ำให้โตไปไม่โกง ในองคาพยพภาพรวมทงั้ สงั คม เฉพาะเปน็ แค่ ในยุคสมัยนี้ หลายคนบอกว่าเขาก็จะให้โตไป หลักสูตรไม่พอ ต้องท�ำให้เกิดการเสริมสร้าง ไม่โกง พอออกมาเขาก็เห็นผู้ใหญ่โกง ไม่มี ค่านยิ มเหลา่ น้ใี นทางสังคมด้วยกลไกตา่ ง ๆ ตัวอย่างเป็นภาพในเชิงบวก ประเด็นท่ีอาจ จะท�ำได้ในการจัดท�ำหลักสูตรหรือว่าการจัด เสรมิ สรา้ งเรอ่ื งของความคดิ เรอ่ื งของการสรา้ ง วฒั นธรรมค่านิยมใหม่ ในสภาพความเปน็ จริง 67

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต สังคมต้องปรับวิธีคิดในเร่ืองของการ สมัยใหม่ไม่ใช่เฉพาะเทคโนโลยี นวัตกรรม ป้องกันและปราบปรามการทุจริต ไม่มอง คือ ทั้งเร่ืองของระบบความคิด วิธีคิด ว่าเป็นปัญหาส่วนบุคคล แต่ต้องมองในเชิง แนวความคิด และน�ำไปสู่เครื่องมือ คือ โครงสร้าง เป็นวิธีคิดของผู้มีอ�ำนาจในการที่ เทคโนโลยสี มยั ใหมท่ ถี่ กู น�ำมาใช้ เพราะฉะนนั้ จะออกแบบกลไกต่าง ๆ ต้องปรับวิธีคิดก่อน คือ กระบวนการในการท่ที �ำให้การตรวจสอบ ปัญหาส่วนบคุ คลมีแต่ไมใ่ ช่จุดใหญ่ แตว่ ่าการ ไม่ล้าหลัง และถ้าองค์กรในการตรวจสอบ คอร์รัปชันเป็นปัญหาเชิงโครงสร้างท่ีต้องใช้ ท�ำงานล้าหลัง ท�ำอย่างไรก็ไม่มีทางที่จะ การแก้เชิงโครงสร้างเป็นหลัก แต่ส่วนการแก้ ตรวจสอบได้ สิง่ เหลา่ นเี้ ป็นสามประเด็นหลัก เชิงบุคคลคือส่วนที่จะต้องสนับสนุนเข้ามา ทจี่ ะต้องมกี ารขับเคลอื่ น อีกทั้งจะต้องมองในเรื่องของการป้องกัน และปราบปรามการทจุ รติ หรอื การตรวจสอบวา่ เป็นปฏิปักษ์กับอ�ำนาจรัฐ ส่วนใหญ่ก็จะมองว่าเป็น ปฏิปักษ์กับอ�ำนาจรัฐ จะขอ ข้อมูลจากภาครัฐยากมาก ต้องมองว่านี่คือคนท่ีเขา จะเข้ามาช่วยในการที่จะ ส่งเสริมสนบั สนุนการท�ำงาน ภาครัฐ ไม่ใช่มองว่าน่ีเป็น ปฏปิ กั ษอ์ �ำนาจรฐั และสดุ ทา้ ย ต ้ อ ง มี ก า ร ใ ช ้ น วั ต ก ร ร ม สมัยใหม่เข้ามาในการท่ีจะ ก้าวให้ทัน ไม่ท�ำให้การ ตรวจสอบล้าหลงั นวตั กรรม 68

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. การตรวจสอบการทุจริตคอร์รัปชันในมิติ การเมืองของคนแต่ละพื้นที่ไม่เหมือนกัน เรอ่ื งกฎหมายอยา่ งเดยี ว การไปไลเ่ รยี งดพู ยาน คนช้ันกลางก็จะมองว่าการเมืองที่โปร่งใส หลักฐานเอกสารโดยที่สุดท้ายแล้วคนทุจริต คือการมีนักการเมืองท่ีมีภาพลักษณ์ท่ีดี คือ ตวั จรงิ ไมม่ ชี อ่ื ในนน้ั และคนทจี่ ะตอ้ งกลายเปน็ ส่ิงที่ต้องการ เพราะคนชั้นกลาง ไม่จ�ำเป็น เหยื่อของกระบวนการเหล่าน้ีต่างหากท่ีจะ ต้องพึ่งพาใคร คนช้ันกลางมี Connection ต้องได้รับผลหรือรับเคราะห์กรรม จากกรณี สว่ นตวั แลว้ คนชน้ั กลางมเี พอ่ื นรว่ มรนุ่ ทเ่ี รยี น ทเ่ี กดิ ขน้ึ การคอรร์ ปั ชนั ตอ้ งมองอยา่ งรอบดา้ น หลกั สตู รตา่ ง ๆ มาดว้ ยกนั รจู้ กั คนจ�ำนวนมาก แตน่ กั การเมอื งทจุ รติ ยงั ไดร้ บั เลอื กตง้ั เพราะวา่ ไม่จ�ำเป็นต้องพึ่งพาอาศัยนักการเมือง แต่ มันมีประเด็นหลายอย่างท่ีเกี่ยวข้องกับปัจจัย ประชาชนทอ่ี ยใู่ นตา่ งจงั หวดั หรอื อยใู่ นชนบท ในการตดั สนิ ใจเลอื กของผคู้ นในพน้ื ที่ ประชาชน ห่างไกล ท่ีพ่ึงได้ก็คือบรรดาหัวคะแนน หรือ อาจจะถูกมองจากบุคคลภายนอกว่าเป็นเร่ือง นักการเมืองท่ีเป็นผู้น�ำชุมชน ตรงน้ีคือการ การทุจริต เป็นนักการเมืองที่ไม่มีคุณภาพ มองการเมืองคนละมิติ เพราะฉะนั้นถ้าเอา คนในพนื้ ทบี่ อกวา่ นค่ี อื นกั การเมอื งทช่ี ว่ ยเหลอื ความคิดแต่เฉพาะคนบางกลุ่มไปสวมในการ ประชาชน มอี ะไรกพ็ งึ่ พาอาศยั ได้ การมองเรอ่ื ง อธบิ ายคนทงั้ หมด จะอธบิ ายไมไ่ ด้ และวธิ ีคดิ 69

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ตรงนี้ไม่สามารถท�ำให้เกิดการตรวจสอบจาก การตรวจสอบการใช้จ่ายงบประมาณ ภาคประชาสังคมทเ่ี กดิ ขึ้นจริงจงั และทา้ ยสุด ทอ้ งถน่ิ ตอ้ งเรม่ิ ตง้ั แตต่ น้ นำ�้ กลางนำ�้ ปลายนำ�้ เม่ือภาคประชาสังคมไม่สามารถตรวจสอบได้ คือตั้งแต่กระบวนการของการเลือกต้ัง กเ็ กดิ ปญั หา กเ็ ปน็ การตรวจสอบทางกฎหมาย แล้วก็การเลือกตั้ง ก็คือการประเมินในการ กฎหมายก็ต้องดูหลักฐานประกอบ ว่ามีผู้ใด ตรวจสอบทางการเมอื งจากประชาชนโดยเฉพาะ ทจุ ริตหรือไม่ น่คี ือความบกพรอ่ งหรอื จดุ อ่อน อยา่ งย่งิ เมอ่ื ไปสู่กลางน�ำ้ บทบาทสภาท้องถน่ิ ในกลไกการตรวจสอบของประเทศไทย เป็นส่วนท่ีส�ำคัญมาก แต่ปัจจุบันบทบาท ส่วนใหญ่ก็มุ่งไปเฉพาะเร่ืองของการผ่าน 70 งบประมาณในการจดั ท�ำงบประมาณทเ่ี รยี กวา่ Budget Power แตจ่ รงิ ๆ แลว้ สภาท้องถน่ิ มีอ�ำนาจหลายอย่าง แม้กระท่ังจะตรวจสอบ ติดตามการท�ำงานของหน่วยงานในส่วน ภูมิภาคท่ีอยู่ในจังหวัดก็ท�ำได้ สอบถาม ความคืบหน้าอะไรก็ท�ำได้ สะท้อนเสียง ร้องความต้องการของพ่ีน้องประชาชน ในการแก้ปัญหาไปยังฝ่ายบริหารในองค์กร ป ก ค ร อ ง ส ่ ว น ท ้ อ ง ถ่ิ น ห รื อ ห น ่ ว ย ง า น ที่ เก่ียวข้องสามารถท�ำได้ทั้งหมด แต่อ�ำนาจ

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. เหล่าน้ีแทบไม่เคยใช้และยิ่งโดยเฉพาะ จะท�ำการสุ่มประชุมบรรดาผู้มีสิทธ์ิเลือกตั้ง เป็นกลุ่มการเมืองท่ีมาจากกลุ่มเดียวกัน โดยเข้ามาอย่างหลากหลาย อาจจะเป็นคน ฝ่ายเดยี วกัน กลไกการตรวจสอบตัวน้ีมันจะมี ท่ีเข้าใจเร่ืองการเมือง หรือไม่ชอบการเมือง ส่ิงที่เรียกว่าอ�ำนาจแฝงในการที่จะท�ำให้การ และไม่ติดตาม หรืออาจจะเป็นคนท่ีติดตาม ตรวจสอบไม่เกิดข้ึนจริงระหว่างฝ่ายบริหาร การเมอื งกไ็ ด้ เขา้ ใจเร่ืองกฎหมาย เรอ่ื งกลไก และนติ บิ ญั ญตั ใิ นทอ้ งถน่ิ และปลายนำ�้ จะเปน็ การท�ำงานของทางการเมอื ง มารว่ มกนั ในการ เรื่องที่ประชาชนเข้าไปตรวจสอบการใช้จ่าย ตรวจสอบและมวี าระ3เดอื นไมม่ ผี ลประโยชน์ งบประมาณ อย่างท่ีบอกว่าเร่ืองท่ีเข้าถึงยาก ตอบแทนให้ ตรงนจ้ี ะเกดิ การสรา้ งในเรอ่ื งของ เปน็ เรอ่ื งเชงิ เทคนคิ แลว้ ทส่ี �ำคญั หากจะกลา่ วถงึ การเรียนรู้ทางการเมืองควบคู่ไปด้วยกับการ ท้ังระดับชาตแิ ละทอ้ งถ่นิ มีตัวแบบท่นี า่ สนใจ ท่ีประชาชนเข้ามามีบทบาทในการตรวจสอบ ในต่างประเทศ เช่น เร่ืองกรณีการมีสภา ในทางตรง สภาตรวจสอบภาคประชาชนจะเปน็ ตรวจสอบภาคประชาชน ซ่ึงมีอยู่ในหลาย กลไกหน่ึงในภาคประชาสังคมท่ีเข้ามาเสริม ประเทศ เช่น ประเทศแคนาดา เกาหลีใต้ ทางการเมืองระดบั ชาติในทอ้ งถ่ิน 71

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ส�ำหรบั ในการน�ำเทคโนโลยมี าใช้ เปน็ ท้ัง ท่ีกฎหมายก�ำหนดจะข้ึนเป็นกราฟสีแดง โอกาสและอุปสรรคด้วย การน�ำเทคโนโลยี และบันทึกในประวัติของเจ้าหน้าท่ีรัฐว่า มาใชใ้ นยคุ ใหมท่ ท่ี �ำใหเ้ กดิ ความสะดวกรวดเรว็ ท�ำงานมปี ญั หาบกพรอ่ ง หรอื มสี าเหตกุ ารทจุ รติ ในการเข้าถึงข้อมูลมากขึ้น จัดการกับข้อมูล มีผลต่อความก้าวหน้า ส�ำหรับประเทศไทย จ�ำนวนมากมายท่เี รยี กว่า Big Data มีการใช้ ไม่มีการบันทึกเช่นน้ี คือระบบไม่ครบถ้วน AI มาเฝ้าตรวจสอบ ตดิ ตาม เฝา้ ระวัง หรอื วา่ สมบูรณ์ ระบบน้ีเป็นโอกาสท�ำให้ CPI ดัชนี เข้ามาร่วมในการที่จะท�ำให้เกิดความโปร่งใส การคอรร์ ปั ชนั ของเกาหลใี ตด้ ขี นึ้ เพราะวา่ ในยคุ ก็เป็นโอกาสได้ เช่น ในกรณปี ระเทศเกาหลใี ต้ ไร้พรมแดน เทคโนโลยีไม่ได้มีแค่ด้านบวก มีการใช้ระบบรายการท่ีให้ประชาชนติดต่อ เพยี งอยา่ งเดยี ว แตเ่ ทคโนโลยที เ่ี ปน็ ดา้ นลบกม็ ี ราชการ Open System ซึ่งระบบ Open อย่างเช่นเรื่องของการพนันออนไลน์ เรื่อง System เป็นระบบที่ท�ำให้ดัชนีคอร์รัปชัน อาชญากรรมขา้ มชาติ เรอื่ งแฮกเกอร์ เรอื่ งการ ของประเทศเกาหลใี ต้ หรอื ทเ่ี รยี กวา่ CPI ดขี นึ้ ทุจริตที่ไปแปลงเป็นสกุลเงินต่างๆ ซ่ึงตรงนี้ อย่างชัดเจน โดยให้ประชาชน สามารถติดต่อราชการได้โดย ย่ืนเรื่องผ่านทางโทรศัพท์มือถือ แอปพลิเคชัน เว็บไซต์ และ การยื่นเร่ืองจะไปถึงขั้นตอน ใดน้นั จะมีกราฟแสดงให้ดู และ จะมี SMS มาบอกว่าให้ไป ช�ำระเงินค่าธรรมเนียมธนาคาร โดยไม่ต้องเจอตัวเจ้าหน้าท่ีรัฐ เพราะเกรงว่าจะมีเร่ืองสินบน ให้ไปที่ธนาคารเพื่อช�ำระเงิน แล้วจึงน�ำหลักฐานมารับเร่ือง และถ้าเรื่องมันช้าเกินกว่า 72

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ถอื วา่ เปน็ มาตรการหนงึ่ ทกี่ ลไกในการตรวจสอบ มอี ยูจ่ ึงล้าหลัง เทคโนโลยจี ึงกลายเปน็ ปัญหา ไมส่ ามารถตรวจสอบได้ วธิ คี ดิ ในการตรวจสอบ อุปสรรคเช่นเดียวกัน และองค์กรที่มีหน้าท่ี ยังล้าหลงั ไมส่ ามารถตดิ ตามได้ เช่น กฎหมาย ในการตรวจสอบ น�ำเทคโนโลยีมาใช้และใช้ ไม่ทันเทคโนโลยีต่าง ๆ กฎหมายจะเปลี่ยน ไมเ่ ตม็ ประสทิ ธภิ าพ ใชไ้ มค่ มุ้ คา่ แลว้ เกดิ ปญั หา ต้องพิจารณาโดยรัฐสภา ท้ังสามวาระ ส่ิงท่ีส�ำคัญกว่า Hardware คือเรื่องของ ใชร้ ะยะเวลานานหลายปี กฎหมายแตล่ ะฉบับ Peopleware ทัศนคติค่านิยม ความเช่ือ ปรับแก้ยากมาก ในการท�ำงานขององค์กร ความรู้ความเข้าใจ ทักษะในการก้าวทันโลก ในการตรวจสอบตา่ งๆยงั อยกู่ บั เรอ่ื งของระเบยี บ มีส่วนช่วยได้อย่างมาก แต่ในขณะเดียวกัน ทางราชการ ดังน้ันจะท�ำอะไรจึงไม่สามารถ กต็ อ้ งไมใ่ หเ้ ปน็ ปญั หาอปุ สรรคในการตรวจสอบ ก้าวทนั เทคโนโลยีได้ กลไกในการตรวจสอบที่ การทุจริตคอร์รัปชนั 73

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ในด้านของค่าคะแนน CPI ทรงตัวเป็น แก้ไขได้ในเชิงโครงสร้าง เพราะว่าเราก็ยังคง ภาวะปกติของประเทศไทย ต้องตั้งค�ำถามว่า มุ่งไปสู่การที่มองว่าการคอร์รัปชันเป็นปัญหา ที่ผ่านมาตั้งแต่รัฐธรรมนูญปี พ.ศ. 2540 ส่วนบคุ คล วนั นีก้ ็ตอ้ งมีการปรบั วธิ ีคดิ ต่าง ๆ เพม่ิ กลไกในการทจี่ ะตรวจสอบตา่ งๆใหม้ ากขนึ้ กนั ใหม่ เรยี กวา่ เปน็ การยกระดบั กระบวนทศั น์ ประสบความส�ำเร็จมากน้อยเพียงใด สุดท้าย ในการแกป้ ญั หาคอรร์ ปั ชนั และการคอรร์ ปั ชนั กลไกท่ีออกแบบต่าง ๆ ไม่สามารถท�ำงาน ไม่ใช่เพียงแค่ว่าจะออกกฎหมายให้รุนแรง ไดอ้ ยา่ งจรงิ จงั มากนกั เปน็ สง่ิ ทตี่ อ้ งกลบั ไปคดิ กฎหมายทเ่ี ขม้ ข้น บังคบั ใช้ให้เขม้ ข้น หรือว่า ทบทวนวา่ ตงั้ แตจ่ ดุ ตง้ั ตน้ ของเรอ่ื งการปอ้ งกนั มีเรื่องการไปส่งเสริมให้สร้างคนดี การไปท�ำ ปราบปรามการทุจริตนั้นมาถูกทางหรือไม่ โครงการโตไปไมโ่ กงแสดงวา่ ไมไ่ ดผ้ ล20กวา่ ปี ใช้หลักคิดที่ถูกต้องหรือไม่ การออกแบบ ที่ผ่านมาต้องมาทบทวนแล้ว ไม่ใช่เป็นแค่ บรรดากลไกหรอื กระบวนการในการตรวจสอบ การออกแบบกลไกเหล่านี้ แต่ต้องปรับใน ตอบโจทย์หรือไม่ ค่าคะแนน CPI เป็นดัชนี บรบิ ทอนื่ ๆทแ่ี วดลอ้ มดว้ ยเชน่ เรอื่ งโครงสรา้ งรฐั ชว้ี ดั ความรสู้ กึ ของคน มมุ มองของคน ทศั นคติ เรื่องโอกาสในการเข้าถึงทรัพยากร เร่ืองการ ตอ่ เรอื่ งการคอรร์ ปั ชนั เพราะถา้ คนในสงั คมยงั กระจายอ�ำนาจและในอกี หลายมิติ ไมร่ สู้ กึ อยา่ งนน้ั การคอรร์ ปั ชนั กย็ งั ไมส่ ามารถ 74

แนลโยะปบรายาบดป้านรปามอ้ กงากรันทจุ รติ ของพรรคการเมอื ง* * เฉพาะพรรคการเมืองทมี่ สี มาชกิ สภาผู้แทนราษฎร

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต นโยบายด้านปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ ของพรรคการเมือง ก่อนการเลือกตั้งในวันที่ 24 มีนาคม บนหลักจริยธรรม เพิ่มการตรวจสอบถ่วงดุล พ.ศ. 2562 พรรคการเมอื งตา่ ง ๆ ไดป้ ระกาศ โดยภาคประชาชน เปิดข้อมูลราชการ นโยบายการบริหารประเทศ ซึ่งมีนโยบาย ที่ละเอียดแต่เข้าใจง่าย ให้รางวัลกับผู้แจ้ง ด้านการป้องกันและปราบปรามการทุจริต เบาะแส ในสว่ นของแนวทางดา้ นกระบวนการ เป็นสว่ นหน่ึงของนโยบายพรรคด้วย ยุตธิ รรมยุคใหม่ กฎหมายต้องทันสมยั ไม่เอ้ือ บางพรรคการเมอื งมแี นวทางวา่ ตอ้ งมกี าร ตอ่ การทจุ รติ และบงั คบั ใชไ้ ดจ้ รงิ อยา่ งเทา่ เทยี ม ลดอ�ำนาจรฐั เพมิ่ อ�ำนาจให้ประชาชน ท�ำงาน กระบวนการยุติธรรมรวดเร็ว ปราศจากการ อย่างเป็นระบบด้วยความโปร่งใส ปราศจาก แทรกแซง ต�ำรวจตอ้ งเปน็ ที่พงึ่ ของประชาชน การแทรกแซงและทุจริตคอร์รัปชัน สร้าง การสอบสวนมคี วามเปน็ อิสระ มาตรฐานทางการเมืองที่สร้างสรรค์ และอยู่ 76

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ในขณะท่ีบางพรรคการเมือง แม้มีแนว การป้องกันและปราบปรามการทุจริต ซ่ึง นโยบายเนน้ เก่ยี วกบั เรอ่ื งทางการเมอื ง แต่ได้ นโยบายด้านการป้องกันและปราบปราม ระบชุ ัดเจนถงึ นโยบายการเปดิ ข้อมูลรฐั ก�ำจัด การทุจริตของพรรคการเมืองที่มีสมาชิก การทุจริตโดยการใช้เทคโนโลยีเป็นอาวุธ ในสภาผู้แทนราษฎร โดยได้ประกาศในราช ในการตอ่ ตา้ นการทจุ รติ คอรร์ ปั ชนั โดยตงั้ ใจจะ กจิ จานเุ บกษา ให้รัฐเปิดเผยและให้อ�ำนาจประชาชนต่อต้าน ส�ำนักงาน ป.ป.ช. จึงได้รวบรวมนโยบาย การทุจริตคอร์รัปชัน โดยใช้วิธี Open Data ของพรรคการเมืองท่ีมีสมาชิกได้รับเลือกต้ัง ในเรอื่ งการจดั ซอ้ื จดั จา้ ง โดยเปดิ ขอ้ มลู ออนไลน์ เป็นผู้แทนราษฎร มาเผยแพร่ต่อสาธารณชน ให้ประชาชนเข้าถึงได้ มีการยกตัวอย่าง เพื่อให้ประชาชนมีโอกาสรับรู้และติดตาม บางประเทศในยุโรป ที่เปิดเผยข้อมูลจัดซื้อ ตรวจสอบว่าพรรคการเมืองได้ด�ำเนินการ จัดจ้างท้ังหมด ท�ำให้ล�ำดับความโปร่งใส ตามทปี่ ระกาศไวเ้ พยี งใด อนั เปน็ การแสดงออก ของประเทศดขี น้ึ นอกจากนยี้ งั เนน้ เรอ่ื งการให้ ถึงการมีเจตจ�ำนงทางการเมืองในการต่อต้าน ขา้ ราชการ และเจา้ หนา้ ทรี่ ฐั ยนื่ บญั ชที รพั ยส์ นิ การทุจรติ ของประชาชน และหนสี้ ินดว้ ย แนวนโยบายยังได้กล่าวถึงการปฏิรูป และพัฒนาองค์กรทางการเมืองให้เข้มแข็ง เพื่อตอบสนองเจตนารมณ์ทางการเมืองของ ประชาชน ส่งเสริมเสรีภาพของประชาชน ขณะเดียวกันการบริหารราชการแผ่นดิน ต้องด�ำเนินการอย่างมีประสิทธิภาพอย่างมี ธรรมาภบิ าล สง่ เสริมให้มีกระบวนการท�ำงาน ท่ีรวดเรว็ โปร่งใส ตรวจสอบได้โดยประชาชน ตลอดจนจัดให้มีศูนย์บริหารราชการแบบ ครบวงจรในพ้ืนที่พิเศษ เพ่ือให้การบริหาร ราชการมีประสิทธิภาพมากขึ้น ปฏิรูประบบ 77

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต 1. พรรคเพ่อื ไทย (ราชกิจจานเุ บกษา เลม่ ๑๓๖ ตอนท่ี ๑๘ ง วันท่ี ๗ มนี าคม ๒๕๖๒ หนา้ ที่ ๓๐๙) ๑) ยึดม่ันในการดําเนินการทางการเมืองด้วยความซื่อสัตย์สุจริต มีธรรมาภบิ าล ปอ้ งกนั การทุจริตทกุ รูปแบบ ๒) พัฒนาระบบราชการและการบรหิ ารภาครัฐใหม้ ีประสิทธภิ าพ มีขนาดท่ีเหมาะสมกับภารกิจ มีธรรมาภิบาล เปิดโอกาสให้ ตรวจสอบ ยกเลกิ กฎหมายและระบบการอนมุ ตั อิ นญุ าต ทเี่ ปน็ อุปสรรคในการทํามาหาเลี้ยงชีพและการประกอบธุรกิจ ของประชาชน เพอ่ื ให้ประชาชนได้รบั บริการทีส่ ะดวกรวดเร็ว มปี ระสทิ ธภิ าพ รวมทง้ั ผลกั ดนั ใหม้ กี ารกระจายอาํ นาจไปสทู่ อ้ งถนิ่ อย่างจริงจงั ๓) สนับสนุนการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในการบริหาร งานภาครัฐทกุ ระดบั อยา่ งจริงจังและต่อเน่อื ง ๔) ให้มีการปฏิรูประบบการเมืองการปกครอง ท้ังระดับชาติ และระดบั ทอ้ งถนิ่ เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ ง กบั หลกั การประชาธปิ ไตย ความรับผิดชอบทางการเมือง การดําเนินการทางการเมือง ต้องมีธรรมาภบิ าลและประสิทธภิ าพ ๕) ส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการตรวจสอบการปฏิบัติ หนา้ ทขี่ องเจา้ หนา้ ทขี่ องรฐั โครงการใด ทจี่ ะสง่ ผลตอ่ ประชาชน ในพนื้ ที่ ตอ้ งใหป้ ระชาชนมสี ว่ นรว่ มและตอ้ งรบั ฟงั ความคดิ เหน็ ของประชาชน ๖) สรา้ งกลไกและมาตรการเพอ่ื ปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ ในระบบราชการ 78

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ๗) ส่งเสริมให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลข่าวสารของภาครัฐอย่าง รวดเร็วและไม่มีค่าใช้จ่ายหรอื มีน้อยทส่ี ดุ ๘) ปฏิรูประบบการสรรหากรรมการในองค์กรอิสระ เพ่ือให้ได้ บุคคลที่มีความเป็นอิสระและความเป็นกลางทางการเมือง อยา่ งแท้จรงิ โดยมีความเชอ่ื มโยงกับอาํ นาจประชาชน 2. พรรคพลงั ประชารฐั (ราชกจิ จานเุ บกษาเลม่ ๑๓6 ตอนท ่ี 3 ง วนั ที่ 10 มกราคม ๒๕๖2 หน้า 221) 1) ไมครอบงําหรือเปนอุปสรรคตอการปฏิบัติหนาที่โดยอิสระ ของสมาชกิ สภาผแู ทนราษฎรตามรัฐธรรมนูญ 2) สงเสริมและสนับสนุนใหสมาชิกของพรรคมีสวนรวมกับพรรค ในการปกครองระบอบประชาธปิ ไตยและดาํ เนินกจิ การตาง ๆ กบั พรรค 3) สรา งความสขุ ความสงบ ใหป ระชาชนกนิ อมิ่ นอนหลบั อยภู ายใต การปกครองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย ทรงเปน ประมขุ 79

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต 3. พรรคกา้ วไกล (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑๓7 ตอนท่ี 36 ง วันที ่ 7 พฤษภาคม ๒๕๖3 หน้า 92) ๑) ส่งเสริมการกระจายอํานาจและการมีส่วนร่วมทางการเมือง ของประชาชน ตอ่ ตา้ นการใชอ้ าํ นาจเผดจ็ การซง่ึ ขาดความยดึ โยง จากอาํ นาจของประชาชน ๒) ยืนยันหลักการท่ีประชาชนทุกคนมีความเสมอภาค และเท่าเทียมกันตามกฎหมาย หลักนิติรัฐ เคารพศักด์ิศรี ความเป็นมนุษย์และหลักสิทธิมนุษยชนสากล เคารพความ แตกตา่ งทางความคดิ ความหลากหลายทางเพศ ความหลากหลาย ทางวฒั นธรรม และสง่ เสรมิ ใหม้ พี นื้ ทใี่ นการแสดงออกถงึ ความคดิ และความต้องการของผู้ท่ีด้อยโอกาสในสังคม ส่งเสริมให้เกิด ประชาธิปไตยทางตรงมากขึ้น เพื่อให้ประชาชนมีส่วนร่วม ในการตัดสนิ ใจในประเดน็ สาํ คัญและการจัดสรรงบประมาณ 3) พรรคกา้ วไกลสนบั สนนุ การกระจายอาํ นาจการบรหิ ารราชการ แผ่นดินให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอย่างแท้จริง องค์กร ปกครองส่วนท้องถ่ินทุกรูปแบบต้องมาจากการเลือกต้ังของ ประชาชนในท้องถ่ิน กําหนดให้การจัดทําบริการสาธารณะ ในแต่ละพ้ืนที่เป็นอํานาจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นหลักและราชการส่วนกลางมีอํานาจกํากับดูแลองค์กร ปกครองส่วนท้องถ่ินได้เฉพาะเท่าทีก่ ฎหมายกําหนด 4) พรรคก้าวไกลมุ่งปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดินให้ มีประสิทธิภาพพร้อมไปกับการมีส่วนร่วมของประชาชน การดําเนินการตามนโยบายของรัฐบาลตั้งอยู่บนพ้ืนฐาน 80

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ของความโปร่งใสและการมีส่วนร่วมจากสาธารณะต้ังแต่ การนําเสนอนโยบาย การแสดงความเห็นต่อนโยบาย และ กระบวนการการตัดสินใจดําเนินนโยบาย เพ่ือส่งเสริมให้เกิด ประชาธิปไตยทางตรงมากข้ึน เพ่ือให้ประชาชนมีส่วนร่วม ในการตัดสนิ ใจในประเดน็ สําคญั และการจัดสรรงบประมาณ 4. พรรคประชาธปิ ตั ย์(ราชกจิ จานเุ บกษาเลม่ ๑๒๕ตอนท ี่ ๑๔ ง วันที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๕๑ หน้าที ่ ๑๕๐) นโยบายดา้ นการมสี ว่ นรว่ มของภาคประชาชน สนับสนุนให้ประชาชนมีโอกาสเข้ามาตรวจสอบภาครัฐมากขึ้น โดยสามารถเป็นผู้เสียหายเพ่ือฟ้องร้องคดีทุจริตต่อศาล และ คณะกรรมการป้องกนั และปราบปรามการทุจรติ แหง่ ชาติได้ นโยบายดา้ นการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ ประพฤตมิ ชิ อบ ๑) ปรับปรุงและแก้ไขกฎหมายและกฎระเบียบ ที่ล้าสมัยและไม่ สอดคล้องต่อรูปแบบการป้องกันและปราบปรามการทุจริต ประพฤติมิชอบในปัจจุบัน รวมท้ังออกกฎหมายใหม่ ๆ เพ่ือ ป้องกันการทุจริต ประพฤติมิชอบ เช่น ออกพระราชบัญญัติ ว่าด้วยการพัสดุแทนระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการ จดั ซ้อื จดั จา้ ง การขยายและยกเลกิ อายคุ วามในคดที จุ ริต ๒) ปราบปรามการทจุ รติ ประพฤตมิ ชิ อบโดยเสมอกนั อยา่ งจรงิ จงั ในทกุ ภาคสว่ น 81

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ๓) สนบั สนนุ ใหป้ ระชาชน มโี อกาสเขา้ มาตรวจสอบภาครฐั มากขนึ้ โดยสามารถเป็นผู้เสียหาย เพ่ือฟ้องร้องคดีทุจริตต่อศาล และคณะกรรมการป้องกนั และปราบปรามการทจุ รติ แห่งชาติ ๔) ส่งเสริมคุณธรรมคู่ความรู้ท้ังในและนอกสถานศึกษา ปลูกฝัง ค่านยิ ม คนไทยต้องไม่โกง ๕) บังคับใช้กฎหมายว่าดว้ ยผลประโยชนท์ บั ซ้อนอยา่ งเคร่งครดั ๖) ปฏริ ูประบบราชการ โดยลดขน้ั ตอน ปรับแก้กฎและระเบียบ เพื่อลดโอกาสและชอ่ งทางการทุจริตของเจ้าหนา้ ที่ นโยบายด้านธรรมาภิบาล ๑) ให้มีพระราชบัญญัติว่าด้วยการส่งเสริมธรรมาภิบาลภาครัฐ โดยมอี งคก์ รทาํ หนา้ ทว่ี างกรอบนโยบาย สนบั สนนุ และสง่ เสรมิ การใชห้ ลกั ธรรมาภบิ าลในการบริหารทกุ ระดบั ๒) จัดทําคุณสมบัติมาตรฐานบรรษัทภิบาล โดยมีแรงจูงใจแก่ นติ บิ ุคคลทีม่ ีบรรษัทภิบาล จดั ให้มี รางวลั บรรษัทภิบาลดเี ดน่ ส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้บริโภคซ้ือสินค้าและบริการจากธุรกิจ ท่ีมีบรรษทั ภบิ าลและมคี วามรับผิดชอบตอ่ สงั คม 82

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. 5. พรรคภมู ใิ จไทย (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑๒๗ ตอนท่ี ๒๕ ง วันท ่ี ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ หน้าที่ ๑๑) ๑) สนับสนุนให้ประชาชนมีอํานาจตรวจสอบการใช้อํานาจรัฐ อยา่ งจริงจงั ๒) ส่งเสรมิ ให้ประชาชนมีส่วนรว่ มในการประเมนิ ผล การติดตาม การทาํ งานของหนว่ ยงานในกระบวนการยตุ ธิ รรม และหนว่ ยงาน อ่ืน ๆ ของรัฐทีเ่ ป็นผใู้ ชอ้ าํ นาจรฐั ตอ่ ประชาชน ๓) ส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการกําหนด นโยบาย กํากับ ดูแล ตรวจสอบ และประเมินผลท้ังระดับ ท้องถ่นิ และระดับประเทศ ๔) ส่งเสริมและสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการ ตรวจสอบการใช้อํานาจรัฐ ๕) ส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและมี ส่วนร่วมในการวางแผนพัฒนาประเทศในด้านการเมือง เศรษฐกิจ และสงั คม ๖) สง่ เสรมิ และสนบั สนนุ การรวมตวั กนั ของประชาชนเปน็ เครอื ขา่ ย เพ่อื นาํ เสนอความคิดเห็นและความตอ้ งการของชุมชน ๗) ส่งเสริมและสนับสนุนองค์กรภาคประชาชน เพ่ือพัฒนา ศักยภาพด้านการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม 83

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต 6. พรรคเสรรี วมไทย (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑๓๖ ตอนท ี่ ๑๖ ง วันที่ ๒๘ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๒ หนา้ ท่ี ๑๔๒) ๑) ส่งเสริมการบริหารราชการแผ่นดินท่ีมีธรรมาภิบาล และ ป้องกันปราบปรามการทุจริตและประพฤติมิชอบในภาครฐั ๒) ส่งเสริมและสนับสนุนภารกิจองค์การภาคเอกชนท่ีจัดต้ังข้ึน เพอื่ สอดสอ่ ง เพอื่ ระวงั ตรวจสอบเจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั หรอื ตอ่ ตา้ น การทจุ รติ และวางมาตรการคมุ้ ครองพยานอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ ๓) ต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชันทุกรูปแบบ ปฏิรูปกฎหมายท่ี เกยี่ วขอ้ งกบั การทจุ รติ และประพฤตมิ ชิ อบ มกี ารเพม่ิ บทลงโทษ ทั้งจําและปรับให้สูงขึ้น คดีต้องไม่มีอายุความ ต้องมีการ ยดึ ทรพั ยผ์ ตู้ อ้ งหาทห่ี นคี ดี ถา้ ผตู้ อ้ งหาหลบหนคี ดี ศาลสามารถ พิจารณาพิพากษาฝ่ายเดียวได้ รวมท้ังตัดสิทธ์ิในการอุทธรณ์ และฎีกา นอกจากนั้น ให้มกี ารจัดตงั้ ศาลคดีทุจรติ คอร์รัปชนั เป็นการเฉพาะ รวมไปถึงคดีทุจริตคอร์รัปชันในอดีตที่ขาด อายคุ วามการฟอ้ งรอ้ งดาํ เนนิ คดไี ปแลว้ แตย่ งั เปน็ ทก่ี งั ขาของ สงั คม ในกฎหมายตอ้ งเปดิ ชอ่ งใหม้ กี ลไกและมาตรการทส่ี ามารถ รอ้ื ฟน้ื นาํ คดกี ลบั มาสกู่ ารพจิ ารณาใหมไ่ ด้ รวมทงั้ การเรยี กรอ้ ง ค่าสินไหมทดแทนให้กับความผิดและความเสียหายที่เกิดข้ึน จากการกอ่ คดดี งั กลา่ ว เพมิ่ คาํ นยิ ามของการทจุ รติ คอรร์ ปั ชนั ให้สอดคล้องกับคํานิยามของสหประชาชาติ ท่ีรวมถึง การมี ผลประโยชนท์ บั ซอ้ น การเลน่ พรรคเลน่ พวกอยา่ งไรธ้ รรมาภบิ าล ใหเ้ ปน็ โทษทางการทจุ รติ คอรร์ ปั ชนั ดว้ ย รวมทงั้ การเพมิ่ ความ ผดิ ฐาน“การรำ่� รวยผดิ ปกต”ิ โดยหาสาเหตแุ ละทมี่ าไมไ่ ด้ใหเ้ ปน็ ความผดิ ทงั้ ทางอาญาและทางแพง่ ด้วย 84

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ๔) ปฏิรูปองค์กรตรวจสอบและปราบปรามการทุจริตคอร์รัปชัน ใหม้ อี สิ ระและประสทิ ธภิ าพมากขน้ึ ไมเ่ ปดิ ชอ่ งใหฝ้ า่ ยการเมอื ง และผู้มีอิทธิพลเข้าแทรกแซงการทํางานได้ รวมทั้งให้มีการ ประสานงาน และแบ่งความรับผิดชอบกันขององค์กรอิสระ ตามรัฐธรรมนญู ท่ีเหมาะสม โดยคํานงึ ถงึ ผลประโยชน์ทจ่ี ะตก แก่ประเทศชาติและประชาชนเป็นสําคัญ รวมถึงการคัดสรร คนดี มีความสามารถ มีความกล้าหาญ เข้าดํารงตําแหน่งใน องค์กร ๕) มีกฎหมายว่าด้วยเสรีภาพของประชาชนในการเข้าถึงข่าวสาร ข้อมูลของรัฐ ประชาชนต้องมีสิทธิในการรับรู้และตรวจสอบ การจัดซื้อจัดจ้างของภาครัฐได้ สร้างระบบตรวจสอบถ่วงดุล การใช้อํานาจของผู้มีอํานาจ ในการจัดซื้อจัดจ้าง มีมาตรการ ที่ไม่ให้ฝ่ายการเมืองเข้ามาแทรกแซงการบริหารและจัดการ เกย่ี วกบั การจดั ซอ้ื จดั จา้ ง การถอื สมั ปทาน รวมถงึ การแสวงหา ผลประโยชน์ใหก้ บั ตัวเอง ญาตมิ ติ ร และเครือขา่ ย ๖) มีการกําหนดมาตรการ ระเบียบ ข้อบังคับ กระบวนการ และกลไกการกลนั่ กรองงบประมาณ และการตรวจสอบการใช้ จา่ ยงบประมาณแผน่ ดนิ ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ เพอ่ื ความโปรง่ ใสและ เปน็ ธรรมใหเ้ กดิ ประโยชนส์ งู สดุ แกป่ ระชาชนและประเทศชาติ ๗) เสรมิ สรา้ งปลกู จติ สาํ นกึ สรา้ งทศั นคติ คา่ นยิ มใหก้ บั ประชาชน ในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ต้ังแต่เด็ก และเยาวชน และบรรจใุ นหลกั สตู รการเรยี นการสอนทกุ ระดบั ชนั้ 85

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต 7. พรรคชาตไิ ทยพฒั นา (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑๓๖ ตอนท ่ี ๑๘ ง วันท่ี ๗ มีนาคม ๒๕๖๒ หน้าท ี่ ๑๒๕) ๑) เสรมิ สรา้ งโอกาสประชาชนให้มสี ่วนรว่ มทางการเมือง พรรคชาติ ไทยพัฒนาเล็งเห็นว่าประชาธิปไตยอันแท้จริงย่อมต้องเกิดจาก การมีสว่ นรว่ มของประชาชน จึงม่งุ มน่ั ที่จะเสริมสร้างโอกาสของ ประชาชนในทุกระดับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระดับชุมชน หม่บู ้าน ท้องถิ่น ซงึ่ เปน็ หนว่ ยการปกครองรากฐานของประเทศ ให้มีส่วนร่วมในกิจกรรมและกระบวนการทางการเมืองและการ ปกครองไดอ้ ยา่ งเปน็ อสิ ระ ทงั้ น้ี เพอื่ กอ่ ใหเ้ กดิ สาํ นกึ ประชาธปิ ไตย ในระดบั ชุมชน และนาํ ไปส่กู ารเกดิ ของประชาสงั คมอย่างแทจ้ รงิ ๒) บรหิ ารราชการแผน่ ดนิ ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพอยา่ งมธี รรมาภบิ าล พรรค ชาตไิ ทยพฒั นามงุ่ มน่ั ทจี่ ะผลกั ดนั การบรหิ ารราชการแผน่ ดนิ เพอื่ กอ่ ใหเ้ กดิ การพฒั นา ทง้ั ทางดา้ นสงั คม เศรษฐกจิ และความมน่ั คง ประเทศอย่างย่ังยืน โดยจะน้อมนําปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เปน็ ฐาน และคาํ นงึ ถงึ ผลประโยชนข์ องประเทศชาตเิ ปน็ หลกั ทง้ั น้ี จะรณรงคก์ ารสรา้ งจติ สาํ นกึ ของขา้ ราชการใหม้ สี าํ นกึ ของการเปน็ ผใู้ หบ้ รกิ ารและมคี วามพรอ้ ม ในการปฏบิ ตั งิ าน รวมทง้ั จะสง่ เสรมิ ศักดิ์ศรี สวัสดิการ และความม่ันคงในการปฏิบัติหน้าที่ของ ข้าราชการ ส่งเสริมให้มีกระบวนการทํางานท่ี รวดเร็ว โปร่งใส สามารถตรวจสอบได้โดยประชาชน ตลอดจนการจัดให้มีศูนย์ บริหารราชการแบบครบวงจร ในพื้นท่ีพิเศษเพ่ือให้การบริหาร ราชการ มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากข้ึน และสามารถ ปรบั เปล่ยี นให้สอดคลอ้ งกบั สภาพเศรษฐกจิ และสงั คม 86

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. 8. พรรคเศรษฐกจิ ใหม่ (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑๓๖ ตอนท่ี ๓ ง วันท่ ี ๑๐ มกราคม ๒๕๖๒ หนา้ ที ่ ๑๔๐) พรรคเศรษฐกิจใหม่จะเป็นตัวแทนของปวงชนชาวไทยใน กิจกรรมการเมืองและบริหารราชการด้วยความซ่ือสัตย์สุจริต ไม่เห็นแก่ ประโยชน์ส่วนตน 9. พรรคประชาชาติ (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑๓๕ ตอนที่ ๙๕ ง วันท่ ี ๑๓ ธนั วาคม ๒๕๖๑ หนา้ ที่ ๓๙๗) ๑) ขจัดและป้องกันการกระทําทุจริตต่อหน้าท่ี ปรับโครงสร้าง และปฏิรูประบบราชการด้วยการแก้ไขกฎระเบียบท่ีเกี่ยวข้อง เพ่อื ใหข้ า้ ราชการ บคุ ลากรของรัฐ และองคก์ รตา่ ง ๆ สามารถ ปฏบิ ตั หิ นา้ ทตี่ ามภารกจิ ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ ตรงเปา้ หมาย และสอดคล้องกับการพัฒนา โดยต้องลดขนาดกําลังคน เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพและความโปรง่ ใสใหส้ ามารถตรวจสอบไดใ้ น วงกวา้ งและเชอ่ื มโยงกบั ทกุ ฝา่ ย รวมถงึ ตอ้ งถา่ ยโอนบางภารกจิ ของภาครฐั ใหภ้ าคเอกชนและภาคประชาสงั คมดาํ เนนิ การแทน พรอ้ มทง้ั ปรบั ปรงุ กฎหมายความมนั่ คงภายใน ใหม้ คี วามสมดลุ กบั การพฒั นาดา้ นเศรษฐกจิ สงั คม วฒั นธรรม และความมน่ั คง โดยคาํ นงึ ถงึ ความผาสกุ ของประชาชนเปน็ หลกั 87

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ๒) ผลกั ดนั ใหม้ กี ารยกเลกิ และปรบั ปรงุ แกไ้ ขกฎหมายทไี่ มจ่ าํ เปน็ ไมส่ อดคลอ้ งกบั สภาพการณ์ หรอื เปน็ อปุ สรรคตอ่ การดาํ รงชวี ติ และการประกอบอาชีพของประชาชนเพ่ือไม่ให้เป็นภาระ แก่ประชาชน และกฎหมายท่ีบัญญัติขึ้นในขณะท่ีประเทศ ไมไ่ ดป้ กครองดว้ ยระบอบประชาธปิ ไตยรวมถงึ ใหม้ กี ารบญั ญตั ิ หลกั เกณฑท์ เ่ี กย่ี วกบั ระบบอนญุ าตไวใ้ นกฎหมายและพงึ ยกเลกิ ระบบที่ให้อํานาจคณะกรรมการในการใช้ดุลยพินิจพิจารณา อนญุ าต อนมุ ตั ิ สง่ั การ ซง่ึ เปน็ ตน้ เหตหุ นงึ่ ของความไมเ่ ปน็ ธรรม และเปน็ ชอ่ งทางในการทจุ รติ ตลอดจนสง่ เสรมิ ใหท้ นายความ นักกฎหมาย และนักวิชาการ รวมท้ังสถาบันการศึกษา ใหค้ วามชว่ ยเหลอื ทางกฎหมายแกป่ ระชาชนอยา่ งทวั่ ถงึ อกี ทง้ั การรา่ งกฎหมายขน้ึ มาใหมต่ อ้ งใหป้ ระชาชนและผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี มสี ว่ นรว่ ม มกี ารรบั ฟงั ความคดิ เหน็ จากประชาชนและใหน้ าํ ผล การรบั ฟงั ความคดิ เหน็ มาแสดงใหส้ าธารณะไดท้ ราบและมสี ทิ ธิ โตแ้ ยง้ คดั คา้ นไดด้ ้วย 88

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. 10. พรรคเพอื่ ชาติ (ราชกิจจานเุ บกษา เลม่ ๑๓๖ ตอนท ี่ ๑๓ ง วันท ่ี ๑๔ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๒ หนา้ ท ี่ ๑๙๐) ๑) สง่ เสรมิ ให้ประชาชนมีสว่ นร่วมทางการเมอื ง ๒) พฒั นาระบบราชการและการบรหิ ารภาครฐั ใหม้ ธี รรมมาภบิ าล มีประสิทธิภาพ โปร่งใสตรวจสอบได้ ขจดั การคอร์รปั ชนั และ ป้องกันการฉ้อราษฎร์บังหลวง การประพฤติผิดต่อหน้าท่ี ราชการ 89

กใ นา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ๑1. พรรครวมพลงั ประชาชาตไิ ทย (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑๓๕ ตอนท่ี ๙๕ ง วันท ่ี ๑๓ ธันวาคม ๒๕๖๒ หนา้ ที่ ๓๒๕) ๑) พรรคมุ่งมั่นปฏิรูปเปล่ียนแปลงประเทศตามเจตนารมณ์ของ ประชาชน ทงั้ ดา้ นการเมอื ง ดา้ นการปอ้ งกนั และการปราบปราม การทุจริตคอร์รัปชัน ด้านการบริหารราชการแผ่นดินและ การกระจายอาํ นาจ ด้านการศึกษาสาธารณสขุ ด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคม เพื่อแก้ความเหล่ือมล้�ำในสังคม กระบวนการ ยุติธรรมและกจิ การตํารวจ ๒) ด้านการบริหารราชการแผ่นดิน ให้การเมืองการปกครองมี ธรรมาภบิ าลทกุ ระดบั มปี ระสทิ ธภิ าพ กระจายอาํ นาจสทู่ อ้ งถน่ิ ดาํ รงเปา้ หมายในการพฒั นาประเทศอยา่ งยง่ั ยนื ตามยทุ ธศาสตร์ 90

ส�ำนักพัฒนาและส่งเสริมธรรมาภิบาล ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ๑2. พรรคชาตพิ ฒั นา(ราชกจิ จานเุ บกษาเลม่ ๑๒๘ตอนท ่ี ๑๗๙ง วันท่ี ๒๙ ธันวาคม ๒๕๕๔ หนา้ ที ่ ๑๒๑) ๑) พัฒนาระบบบริหารจัดการประเทศให้เกิดธรรมาภิบาลโดย สร้างกลไกและกฎระเบียบ ทเี่ อื้อตอ่ การกระจายผลประโยชน์ จากการพฒั นาไปส่ทู ุกภมู ิภาคและพืน้ ที่ รวมถงึ มกี ารกระจาย อํานาจและกระบวนการที่โปร่งใส ในการบริหารจัดการ และการตดั สินใจ ๒) สร้างภาคราชการท่ีมีประสิทธิภาพและมีธรรมาภิบาลโดย มงุ่ เนน้ การใหบ้ รกิ ารมากกวา่ การกาํ กบั ควบคมุ ทงั้ นี้ โดยคาํ นงึ ถึงความต้องการของประชาชนเป็นหลัก รวมถึงให้มีการ ตรวจสอบจากประชาชน 91

ใกนา รกมาี สร่ วยน รก่ วรมะขดอั งบปเรจะตช าจช� ำนน ง ท า ง ก า ร เ มื อ ง ใ น ก า ร ต ่ อ ต ้ า น ก า ร ทุ จ ริ ต ๑3. พรรครกั ษผ์ นื ปา่ ประเทศไทย (ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ๑36 ตอนที ่ 74 ง วันที่ ๒2 มีนาคม ๒๕62 หน้าท ี่ 289) 1) ส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการด�ำเนินกิจกรรมทาง การเมืองโดยอสิ ระ ๒) ส่งเสริมให้มีการกระจายอ�ำนาจภาครัฐสู่ท้องถ่ินเพ่ือประโยชน์ ในการบรหิ ารราชการแผ่นดิน ๓) ปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ และประพฤตมิ ชิ อบทกุ รปู แบบ 4) สง่ เสรมิ การใหค้ วามรคู้ วามเขา้ ใจทางดา้ นกฎหมายแกป่ ระชาชน 5) ส่งเสริมการมีส่วนร่วมระหว่างภาครัฐกับภาคเอกชน ด้านกระบวนการยตุ ธิ รรมทางเลือก 6) ให้ความรู้ความเข้าใจและความช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ ประชาชนในการเข้าสกู่ ระบวนการยุติธรรมอย่างท่วั ถึง 92