อินเดียไดอารี่

๑๕๐ โพธบิ ลั ลงั ก์ ทรงตรสั รู้ แตน่ น้ั เมอ่ื กองกำลงั ของมาร เขา้ ไปยงั โพธมิ ณั ฑสถาน บรรดาเทพเหลา่ นน้ั มที า้ วสกั กะเปน็ ตน้ เทพแมแ้ ตอ่ งคห์ นง่ึ กไ็ มอ่ าจจะยนื อยไู่ ด.้ เทพทง้ั หลายกพ็ ากนั หนไี ป ตอ่ หนา้ ๆ นน่ั แหละ กท็ า้ วสกั กะเทวราช ทำวชิ ยตุ ตรสงั ขไ์ วท้ ป่ี ฤษฎางค์ ประทบั ยนื ณ ขอบปากจกั รวาล. ทา้ วมหาพรหม วางเศวตฉตั รไวท้ ป่ี ลายจกั รวาลแลว้ กเ็ สดจ็ ไปพรหม- โลก. กาฬนาคราชกท็ ง้ิ นาคนาฏกะไวท้ ง้ั หมด ดำดนิ ไปยงั ภพมญั เชรกิ นาคพภิ พลกึ ๕๐๐ โยชน์ นอนเอามอื ปดิ หนา้ ไมม่ แี มแ้ ตเ่ ทวดาสกั องคเ์ ดยี ว ทจ่ี ะสามารถอยใู่ นทน่ี น้ั ได.้ สว่ น พระมหาบุรุษ ประทับนั่งอยู่แต่ลำพัง เหมือนมหาพรหมในวิมานว่างเปล่า. นิมิตร้าย ทไ่ี มน่ า่ ปรารถนาเปน็ อนั มากปรากฏกอ่ นทเี ดยี ววา่ บดั น้ี มารจกั มา ดงั น.้ี เมอ่ื เวลาการยทุ ธของพระยามาร และของพระผเู้ ผา่ พนั ธแ์ุ หง่ ไตรโลก ดำเนนิ ไป อยู่ อกุ กาบาตอนั รา้ ยกาจกต็ กลงโดยรอบ ทศิ ทง้ั หลายกม็ ดื คลมุ้ ดว้ ยควนั แผน่ ดนิ แมน้ ้ี ไมม่ ใี จ กเ็ หมอื นมใี จ ถงึ ความพลดั พราก เหมอื นหญงิ สาวพลดั พรากสามี แผน่ ดนิ ทท่ี รง สระตา่ ง ๆ พรอ้ มทง้ั สาครกห็ วน่ั ไหว เหมอื นเถาวลั ยต์ อ้ งลมพดั แรง. มหาสมทุ รกม็ นี ำ้ ปน่ั ป่วน แม้น้ำทั้งหลายก็ไหลทวนกระแส ลำต้นไม้ต่าง ๆ ก็คดงอแตกติดดินแห่งภูผา ทง้ั หลาย. ลมรา้ ยกพ็ ดั ไปรอบ ๆ มเี สยี งอกึ ทกึ ครกึ โครมความมดื ทป่ี ราศจากดวงอาทติ ย์ กเ็ ลวรา้ ย ตวั กะพนั ธก์ ท็ อ่ งไปกลางหาว. เขาว่า ลางร้ายอันพิลึก ดังกล่าวไม่น่าเจริญใจไม่น่าปรารถนา ทั้งที่อยู่ใน อากาศและทอ่ี ยภู่ าคพน้ื ดนิ เปน็ อนั มาก กม็ โี ดยรอบในขณะทม่ี ารมา. สว่ นหมเู่ ทพทง้ั - หลาย เหน็ มารประสงคจ์ ะประหารพระมหาสตั ว์ ผเู้ ปน็ เทพแหง่ เทพนน้ั กเ็ อน็ ดพู รอ้ มดว้ ย หมเู่ ทพกพ็ ากนั ทำเสยี งวา่ หา หา. แมภ้ ายหลงั กเ็ หน็ มารนน้ั พรอ้ มทง้ั กองกำลงั เปน็ อนั มาก ทฝ่ี กึ มาดแี ลว้ พากนั หนไี ปในทศิ ใหญท่ ศิ นอ้ ย อาวธุ ในมอื กต็ กไป พระผมู้ พี ระยศยง่ิ ใหญ่ ผแู้ กลว้ กลา้ ปราศ จากภยั ประทบั นง่ั อยทู่ า่ มกลางกองกำลงั ของมาร เหมอื นพระยาครฑุ อยทู่ า่ มกลางฝงู วหิ ค เหมอื นราชสหี ผ์ ยู้ ง่ิ ยงอยทู่ า่ มกลางฝงู มฤคฉะนน้ั . ครั้งนั้น มารคิดว่า จักยังพระสิทธัตถะให้กลัวแล้วหนีไป แต่ไม่อาจให้ พระโพธสิ ตั วห์ นไี ปดว้ ยฤทธม์ิ าร ๙ ประการ คอื ลม ฝน กอ้ นหนิ เครอ่ื งประหาร ถา่ นไฟ

โพธบิ ลั ลงั ก์ ทรงตรสั รู้ ๑๕๑ ไฟนรก ทราย โคลน ความมดื มใี จขง้ึ โกรธ บงั คบั หมมู่ ารวา่ พนาย พวกเจา้ หยดุ อยไู่ ย จงทำสทิ ธตั ถะใหไ้ มเ่ ปน็ สทิ ธตั ถะ จงจบั จงฆา่ จงตดั จงมดั จงอยา่ ปลอ่ ย จงใหห้ นไี ป สว่ นตวั เองนง่ั เหนอื คอคชสารชอ่ื คริ เี มขละ ใชก้ รขา้ งหนง่ึ กวดั แกวง่ ศร เขา้ ไปหาพระโพธ-ิ สตั วก์ ลา่ ววา่ ทา่ นสทิ ธตั ถะ จงลกุ ขน้ึ จากบลั ลงั ก.์ ทง้ั หมมู่ ารกไ็ ดท้ ำความบบี คน้ั รา้ ยแรง ยง่ิ แกพ่ ระมหาสตั ว.์ ครั้งนั้น พระมหาบุรุษตรัสคำเป็นต้นว่า ดูก่อนมาร ท่านบำเพ็ญบารมีเพื่อ บลั ลงั กม์ าแตค่ รง้ั ไร แลว้ ทรงนอ้ มพระหตั ถข์ วาสแู่ ผน่ ปฐพ.ี ขณะนน้ั นน่ั เอง ลมและนำ้ ท่ี รองแผน่ ปฐพี ซง่ึ หนาหนง่ึ ลา้ นหนง่ึ หมน่ื สพ่ี นั โยชน์ กไ็ หวกอ่ นตอ่ จากนน้ั มหาปฐพนี ้ี ซง่ึ หนาสองแสนสี่หมื่นโยชน์ก็ไหว ๖ ครั้ง. สายฟ้าแลบและอสนีบาตหลายพันเบื้องบน อากาศ กผ็ า่ ลงมา. ลำดบั นน้ั ชา้ งคริ เี มขละกค็ กุ เขา่ . มารทน่ี ง่ั บนคอคริ เี มขละ กต็ กลงมาท่ี แผน่ ดนิ . แมพ้ รรคพวกของมารกก็ ระจดั กระจายไปในทศิ ใหญท่ ศิ นอ้ ย เหมอื นกำแกลบท่ี กระจายไปฉะนน้ั . ลำดบั นน้ั แมพ้ ระมหาบรุ ษุ ทรงกำจดั กองกำลงั ของมารพรอ้ มทง้ั ตวั มารนน้ั ดว้ ยอานภุ าพพระบารมที ง้ั หลายของพระองค์ มขี นั ติ เมตตา วริ ยิ ะ และปญั ญา เปน็ ตน้ ปฐมยามทรงระลกึ ถงึ ขนั ธท์ อ่ี าศยั มาแตก่ อ่ น มชั ฌมิ ยามทรงชำระทพิ ยจกั ษุ ปจั จุ สมัยใกล้รุ่ง ทรงหยั่งญาณลงในปัจจยาการที่พระพุทธเจ้าทุกพระองค์ทรงปฏิบัติมา ทรงยงั จตตุ ถฌานมอี านาปานะเปน็ อารมณใ์ หเ้ กดิ แลว้ ทรงทำจตตุ ถฌานนน้ั ใหเ้ ปน็ บาท แลว้ ทรงเจรญิ วปิ สั สนา ทรงยงั กเิ ลสทง้ั ปวงใหส้ น้ิ ไปดว้ ยมรรคท่ี ๔ ซง่ึ ทรงบรรลมุ าตาม ลำดบั มรรค ทรงแทงตลอดพระพทุ ธคณุ ทง้ั ปวง ทพ่ี ระพทุ ธเจา้ ทกุ พระองคท์ รงปฏบิ ตั มิ า ทรงเปลง่ พระพทุ ธอทุ านวา่ เราแสวงหานายชา่ งผสู้ รา้ งเรอื นคอื ตณั หา เมอ่ื ไมพ่ บ กต็ อ้ ง ทอ่ งเทย่ี วไปตลอดชาตสิ งสารเปน็ อนั มาก การเกดิ บอ่ ย ๆ เปน็ ทกุ ข์ ดกู อ่ นนายชา่ งผสู้ รา้ งเรอื นคอื ตณั หา เราพบทา่ นแลว้ ทา่ นจกั สรา้ งเรอื นแกเ่ ราอกี ไมไ่ ดแ้ ลว้ โครงสรา้ งเรอื นของทา่ น เรากห็ กั หมดแลว้ ยอดเรอื นคอื อวชิ ชา เรากร็ อ้ื เสยี แลว้ จติ เราถงึ วสิ งั ขาร

๑๕๒ โพธบิ ลั ลงั ก์ ทรงตรสั รู้ ปจั จยั ปรงุ แตง่ ไมไ่ ด้ เพราะเราบรรลธุ รรมทส่ี น้ิ ตณั หาแลว้ . พระผมู้ พี ระภาคเจา้ เมอ่ื ประทบั นง่ั เปลง่ พระพทุ ธอทุ านแลว้ กท็ รงมพี ระดำรวิ า่ เราทอ่ งเทย่ี วมา ๔ อสงไขยแสนกปั กเ็ พราะเหตแุ หง่ บลั ลงั กน์ ้ี บลั ลงั กน์ เ้ี ปน็ วชิ ยั บลั ลงั ก์ มงคลบลั ลงั กข์ องเรา เรานง่ั เหนอื บลั ลงั กน์ ้ี ความดำรยิ งั ไมบ่ รบิ รู ณต์ ราบใด เรากจ็ กั ไม-่ ลุกขึ้นจากบัลลังก์นี้ตราบนั้น ทรงเข้าสมาบัตินับได้หลายแสนโกฏิ ประทับนั่งเหนือ บลั ลงั กน์ น้ั ๗ วนั ทท่ี า่ นหมายถงึ กลา่ วไวว้ า่ ลำดบั นน้ั แล พระผมู้ พี ระภาคเจา้ ประทบั นง่ั - เสวยวมิ ตุ ตสิ ขุ โดยบลั ลงั กเ์ ดยี ว ๗ วนั . พระเจดยี พ์ ทุ ธคยานส้ี รา้ งมาตง้ั แตส่ มยั พระเจา้ อโศกมหาราช ประมาณพทุ ธ- ศตวรรษท่ี ๓ ตอ่ มามผี มู้ าบรู ณะปฏสิ งั ขรณก์ นั ตามยคุ สมยั ราวพทุ ธศตวรรษท่ี ๗ พระ- เจ้าหุวิชกะ กษัตริย์แคว้นมคธ ทรงสร้างเสริมให้เป็นสถูปใหญ่ ต่อมาพระวิหารได้ถูก ทำลายโดยกองทพั มสุ ลมิ เมอ่ื พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๗ แลว้ มกี ษตั รยิ จ์ ากพมา่ มาปฏสิ งั ขรณ์ ใหมใ่ นพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๙ หลงั จากนน้ั พระวหิ ารไดถ้ กู นำ้ ทว่ มถกู ทอดทง้ิ จมอยใู่ ตโ้ คลน เลน และครอบครองโดยพวกมหันตร์ ซึ่งอ้างว่าเป็นเจ้าของที่ดนิ และต่อมาพยายาม ดดั แปลงเปน็ วดั ของฮนิ ดู เซอรอ์ เลก็ ซานเดอร์ คนั นงิ แฮม ชาวองั กฤษเรม่ิ ขดุ คน้ ศกึ ษา ทางดา้ นโบราณคดเี มอ่ื ปี พ.ศ. ๒๔๐๔ ตอ่ มาเมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๔๓๔ ทา่ น อนาคารกิ ะ ธมั มะ- ปาละ ชาวศรลี งั กาไดก้ อ่ ตง้ั สมาคมมหาโพธิ พยายามเผยแพรต่ ดิ ตาม รณรงคใ์ หช้ าวโลก รวู้ า่ พทุ ธคยาเปน็ สถานทส่ี ำคญั ของพทุ ธศาสนา ฝา่ ยฮนิ ดคู วรคนื ใหช้ าวพทุ ธ จนถงึ วนั ท่ี ๒๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๖ ไมน่ านมานเ่ี อง ชาวพทุ ธจงึ ไดร้ บั พน้ื ท่ี พระวหิ าร- พุทธคยา กลับคืนมาจากชาวฮินดู และปรากฏว่า โบราณวัตถุ และพระพุทธรูปชิ้น สำคญั ๆ ยงั เกบ็ ไวท้ ว่ี งั ของพวกมหนั ตร์ ทต่ี อนนแ้ี ทบจะเปน็ วงั รา้ ง ไมค่ อ่ ยมกี ารสบื ตอ่ วงศส์ กลุ แลว้ รปู วาดลายเสน้ (รปู ท่ี๓) ทเ่ี หน็ นว้ี าดเมอ่ื ประมาณปี พ.ศ. ๒๓๒๓ และตอ่ มาได้ รับการบูรณะจนเป็นอย่างปัจจุบัน (รูปที่ ๔) ณ บริเวณมหาโพธิ์วิหารนี้เป็นสถานที่ สำคญั ทส่ี ดุ เนอ่ื งจากพระพทุ ธองคท์ รงตรสั รใู้ ตต้ น้ โพธน์ิ ้ี เทา่ กบั วา่ บรเิ วณนเ้ี ปน็ แผน่ ดนิ ศกั ดส์ิ ทิ ธท์ิ ส่ี ดุ ในโลก

โพธบิ ลั ลงั ก์ ทรงตรสั รู้ ๑๕๓ ๑ ๒๓ ๔ ๕๖ พระเจดีย์มหาโพธิ์ประดิษฐานอยู่ทางทิศตะวันออกของต้นพระศรีมหาโพธิ์ โดยมแี ทน่ วชั รอาสนอ์ ยตู่ รงกลาง สงู ตามรปู ทรงกรวย ประมาณ ๕๑ เมตร วดั รอบฐานได้ ประมาณ ๘๕ เมตรเศษ ตง้ั อยบู่ นอาคารรองรบั ๒ ชน้ั มเี จดยี บ์ รวิ ารทง้ั ๔ ดา้ น รอบ บรเิ วณ มเี สาหนิ ทรายทส่ี รา้ งขน้ึ ในสมยั พระเจา้ อโศก มรี ว้ั ลอ้ มไวอ้ ยา่ งแขง็ แรง ปรากฏ รอ่ งรอยการบรู ณะสบื ตอ่ กนั มาหลายยคุ ฝง่ั ตรงขา้ มแมน่ ำ้ เนรญั ชรา เปน็ ทต่ี ง้ั ของสถปู บา้ นนางสชุ าดา (ภาพท่ี ๕) และ บรเิ วณรมิ ฝง่ั แมน่ ำ้ มรี อ่ งรอยการกอ่ สรา้ งทด่ี ดั แปลงมาเปน็ ของฮนิ ดู แตเ่ ดมิ คอื สถานท่ี ทพ่ี ระโพธสิ ตั ว์ อธษิ ฐานลอยถาด (ภาพท่ี ๖) กอ่ นทจ่ี ะตรสั รเู้ ปน็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ เดนิ ทางจากบา้ นเรามาวนั นก้ี เ็ ปน็ ประมาณ ๑๒ วนั มาแลว้ สหายธรรม หลาย ๆ คนกอ็ าจมกี ารเจบ็ ปว่ ยปวดหวั ตวั รอ้ นกนั บา้ งนดิ ๆ หนอ่ ย ๆ เปน็ ธรรมดานะครบั อยา่ มาโทษอนิ เดยี เลยครบั อยเู่ มอื งไทยกป็ ว่ ยกนั ได้ เรอ่ื งทอ้ งเสยี นส่ี คิ รบั นา่ หว่ งตอ้ ง ระวงั เชา้ ๆ เขา้ หอ้ งนำ้ นานไปหนอ่ ย มาขน้ึ รถชา้ เพอ่ื น ๆ กต็ บมอื ใหซ้ ะอกี แลว้ ไปปวด

๑๕๔ โพธบิ ลั ลงั ก์ ทรงตรสั รู้ บนรถละก็ อย่าให้จินตนาการเลยครับ จอดรถลงไปเข้าห้องน้ำของโลกคนเดียวจะ ทำหนา้ ยงั ไงกนั กระเปา๋ ใหญข่ องพวกเราคงจะอดั กนั แนน่ แลว้ ใชไ่ หมครบั เพราะทรปิ นเ้ี รม่ิ ชอ็ ป กนั ตง้ั แตว่ นั แรกเลย ทเ่ี ดลนี ะ่ ผเู้ ขยี นมคี วามคดิ อยา่ งหนง่ึ คอื มาอนิ เดยี นเ่ี ลอื กเอาเสอ้ื ผา้ ทเ่ี ราใชน้ อ้ ย ๆ ทส่ี ดุ และไมค่ อ่ ยชอบใสม่ า พอใชแ้ ลว้ กท็ ง้ิ ใหเ้ ปน็ ทานเลย ไมต่ อ้ งสง่ ซกั ไมต่ อ้ งขนกลบั กระเปา๋ จะไดว้ า่ ง แตก่ ารทง้ิ นก่ี ม็ ปี ญั หาเหมอื นกนั ตอ้ งจดั การบอกเขา ให้ดี ๆ นะครับ เพราะทางโรงแรมมักจะเข้าใจผิดคิดว่าเราลืมเสื้อผ้า พอรถจะออก เจา้ หนา้ แหลมกจ็ ะวง่ิ ตามเอามาคนื ทร่ี ถ กวา่ จะรเู้ รอ่ื งกนั กเ็ ถยี งกนั จนเมอ่ื ยมอื และยงั อาจจะตอ้ งเสยี รปู เี ปน็ คา่ ทปิ อกี แลว้ พวก กกน. นท่ี างทด่ี อี ยา่ ทง้ิ ดกี วา่ นะครบั เดย๋ี วเกดิ แขกมาโบก ตามหาเจา้ ของบนรถ ถา้ เกดิ เปน็ เจา้ ตวั เกง่ กน้ ขาดดว้ ยละกอ็ ายเขาตายเลย ผเู้ ขยี นเคยโดนมาแลว้ แขกตามมาคนื ถงึ รถ โชคดคี ราวนน้ั เปน็ แคช่ ดุ นอน รอดตวั ไป หลบั สบายและฝนั ดนี ะครบั

โพธบิ ลั ลงั ก์ ทรงตรสั รู้ ๑๕๕ บนั ทกึ การเดนิ ทาง วนั ท่ี ๑๒ ๐๑.๐๐ น. ๐๒.๐๐ น. ๐๓.๐๐ น. ๐๔.๐๐ น. ๐๕.๐๐ น. ๐๖.๐๐ น. ๐๗.๐๐ น. ๐๘.๐๐ น. ๐๙.๐๐ น. ๑๐.๐๐ น. ๑๑.๐๐ น. ๑๒.๐๐ น. ๑๓.๐๐ น. ๑๔.๐๐ น. ๑๕.๐๐ น. ๑๖.๐๐ น. ๑๗.๐๐ น. ๑๘.๐๐ น. ๑๙.๐๐ น. ๒๐.๐๐ น. ๒๑.๐๐ น. ๒๒.๐๐ น. ๒๓.๐๐ น. ๒๔.๐๐ น.

๑๕๖ โพธบิ ลั ลงั ก์ ทรงตรสั รู้ บันทึกธรรม

๑๕๗ ๑๘ กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฏู ทพ่ี ทุ ธคยา พวกเราจะพกั รวมกนั ท่ี โรงแรม Royal Residency (ภาพท่ี ๒) ตง้ั อยไู่ มไ่ กลจากเจดยี พ์ ทุ ธคยามากนกั บรเิ วณใกลเ้ คยี งจะมวี ดั ของชาวพทุ ธหลาย ๆ ชาติ เชน่ วดั ญป่ี นุ่ (ภาพท่ี ๑) ธเิ บต พมา่ ไทย ซง่ึ ตา่ งกส็ รา้ งไปตามแบบอยา่ งศลิ ปทต่ี นถนดั ชาวพทุ ธทม่ี านมสั การกจ็ ะไดเ้ ยย่ี มเยยี นวดั ของชาตขิ องตน ผทู้ ม่ี าสกั การะทพ่ี ทุ ธคยา มากที่สดุ เหน็ จะเปน็ พระชาวธิเบต เพราะเราจะเหน็ ไดช้ ดั จากการกราบแบบอัฏฐางค ประดษิ ฐ์ คอื การกราบแบบตอ้ งเอาอวยั วะทง้ั ๘ ของรา่ งกาย ราบไปกบั พน้ื ดงั นน้ั เราจะ เหน็ พระเหลา่ นน้ี ำเครอ่ื งมอื กราบพระเปน็ แผน่ กระดานมนั ๆ ขนาดพอดที า่ นนอนควำ่ มา ดว้ ย ดนู า่ สนใจดี (ภาพท่ี ๓) หากท่านผู้เดินทางทุกท่านอ่านเรื่องนี้มาถึงตรงนี้ก็นับว่าความประสงค์ของ ผเู้ ขยี นก็ ใกลบ้ รรลจุ ดุ มงุ่ หมายแลว้ ละครบั ประการแรกทา่ นผอู้ า่ นไดม้ กี ารเตรยี มตวั ไดร้ ู้ ล่วงหน้าว่าสถานที่ต่าง ๆ ที่เราไปกราบไหว้นั้นมีประวัติความเป็นมาอย่างไร อะไรเกดิ ขน้ึ ในสมยั พทุ ธกาล เมอ่ื เราไดม้ าพบ หลกั ฐานตา่ ง ๆ ประกอบกบั การศกึ ษา คำสอนในพระพทุ ธศาสนากจ็ ะทำใหเ้ ราไดเ้ กดิ ศรทั ธามน่ั คงดกี วา่ ไมร่ เู้ รอ่ื งไปกอ่ นแลว้ ไปหา ขอ้ มลู ทห่ี ลงั มนั ไมท่ นั การณห์ รอกครบั หลายทท่ี ไ่ี ปมาพวกเราสหายธรรมพอลงไปถงึ ก็ ตง้ั หนา้ ตง้ั ตาถา่ ยรปู กนั เอง พอกลบั ขน้ึ รถแลว้ มาถามเราอกี วา่ พ่ี ๆ ทเ่ี รามาเนย่ี ะ อะไร ถงึ ตอนนน้ั บอกไปกข็ าดอรรถรสหมดความซาบซง้ึ ไปเสยี แลว้ ละครบั ขอ้ ดอี กี ประการหนง่ึ หากทา่ นไมเ่ คยอา่ นพระสตู รมากอ่ น อา่ นเรอ่ื งราวมาถงึ - ตรงนี้ก็เหมือนเป็นการหัดอ่านพระสูตรในพระไตรปิฎกไปในตัวใช่ไหมครับ เราก็จะ เหน็ วา่ เรอ่ื งราวในพระไตรปฎิ กไมไ่ ดย้ ากเกนิ ไป ไมไ่ ดเ้ กบ็ ไวอ้ า่ นเฉพาะพระภกิ ษใุ นวดั ไมไ่ ดไ้ กลตวั เลย อา่ นแลว้ กเ็ ขา้ ใจได้ โลภะโทสะสมยั ไหน ๆ กเ็ ปน็ กเิ ลสเชน่ กนั เหน็ พระ- มหากรณุ าคณุ ของพระผมู้ พี ระภาคเพม่ิ ขน้ึ พระองคเ์ ดนิ เทา้ ฝา่ แดดฝนกลางดนิ แดนรอ้ น ฝนุ่ แหง้ แลง้ เพอ่ื ใหค้ วามรแู้ กช่ าวโลก ไดม้ าเหน็ กบั ตาแลว้ ใชไ่ หมครบั กลบั ไปเมอื งไทย กต็ อ้ งศกึ ษาธรรมะเพม่ิ เตมิ เปน็ อรยิ ะทรพั ยต์ อ่ ไปนะครบั อยา่ ลมื

๑๕๘ กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู ตอนที่แล้วเราอ่านพระสูตรมาถึงตอนสำคัญที่พระโพธิสัตว์ท่านตรัสรู้ พระสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว เหตุการณ์ต่อมาก็คือ พระผู้มีพระภาคยังประทับอยูใน บรเิ วณพทุ ธคยานก้ี อ่ นทจ่ี ะเดนิ ทางออกเผยแผค่ ำสอนอนั ลมุ่ ลกึ นน้ั ตอ่ ชาวโลก สถานท่ี เหล่านี้นับว่าศักดิ์สิทธิ์และมีความสำคัญเช่นกันปรากฎเป็นหลักฐานอยู่ ขอเชญิ อา่ นพระสตู ร ......... พระสตุ ตนั ตปฎิ ก ขทุ ทกนกิ าย พทุ ธวงศ์ เลม่ ๙ ภาค ๒ ครง้ั นน้ั เทวดาบางพวกเกดิ ปรวิ ติ กวา่ แมว้ นั นพ้ี ระสทิ ธตั ถะ กย็ งั มกี จิ ทจ่ี ะตอ้ ง ทำแนแ่ ท้ ดว้ ยยงั ไมท่ รงละความอาลยั ในพระบลั ลงั ก์ ลำดบั น้นั พระศาสดาทรงทราบ ความวิตกของเทวดาทั้งหลาย ก็เหาะขึ้นสู่เวหาสทรงแสดงยมกปาฏิหาริย์ เพื่อระงับ ความวิตกของเทวดาเหล่านั้น ครั้นทรงระงับความวิตกของเทวดาทั้งหลาย ด้วย ปาฏหิ ารยิ น์ อ้ี ยา่ งนแ้ี ลว้ ประทบั ยนื ณ สว่ นทศิ อดุ รองิ ทศิ ปาจนี นดิ หนอ่ ย จากบลั ลงั ก์ ทรงพระดำรวิ า่ เราแทงตลอดพระสพั พญั ญตุ ญาณ. ณ บลั ลงั กน์ แ้ี ลว้ หนอ ทรงสำรวจดู บลั ลงั กแ์ ละโพธพิ ฤกษอ์ นั เปน็ สถานทท่ี รงบรรลผุ าแหง่ พระบารมที ง้ั หลาย ทท่ี รงบำเพญ็ มาตลอดสี่อสงไขย. กับแสนกัป ด้วยดวงพระเนตรที่ไม่กระพริบ ทรงยับยั้งอยู่ ๗ วัน สถานทน่ี น้ั ชอ่ื วา่ อนมิ สิ เจดยี ์. (ภาพท่ี ๔) ลำดับนั้น ทรงเนรมิตที่จงกรม ระหว่างบัลลังก์และสถานที่ประทับยืนเสด็จ จงกรม ณ รตั นจงกรมกลบั ไปมาจากขา้ งหนา้ ขา้ งหลงั ทรงยบั ยง้ั อยู่ ๗ วนั . สถานทน่ี น้ั ชอ่ื วา่ รตั นจงกรมเจดยี ์. แตใ่ นสปั ดาหท์ ่ี ๔ เทวดาทง้ั หลายเนรมติ รตั นฆระ เรอื นแกว้ ทางทศิ พายพั แต่ โพธพิ ฤกษ.์ ประทบั นง่ั ขดั สมาธิ ณ เรอื นแกว้ นน้ั ทรงพจิ ารณาพระอภธิ รรมปฏิ ก ยบั ยง้ั อยู่ ๗ วนั . สถานทน่ี น้ั ชอ่ื วา่ รตั นฆรเจดยี .์ พระผมู้ พี ระภาคเจา้ ทรงยบั ยง้ั อยู่ ๔ สปั ดาห์ ใกลโ้ พธพิ ฤกษอ์ ยา่ งนแ้ี ลว้ ใน สปั ดาหท์ ่ี ๕ เสดจ็ จากโคนโพธพิ ฤกษ์ เขา้ ไปยงั ตน้ อชปาลนโิ ครธครน้ั แลว้ กป็ ระทบั นง่ั เลอื กเฟน้ ธรรม และเสวยวมิ ตุ ตสิ ขุ ณ ตน้ อชปาลนโิ ครธ นน้ั . (ภาพท่ี ๕)

กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู ๑๕๙ ๑๒ ๓๔ ๕๖ ๗๘

๑๖๐ กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ พระศาสดาครน้ั ทรงยบั ยง้ั ณ ตน้ อชปาลนโิ ครธนน้ั ๗ วนั แลว้ กเ็ สดจ็ ไปยงั โคนตน้ มจุ ลนิ ท์ ณ ทน่ี น้ั พระยานาคชอ่ื มุจลินท์ เอาขนด ๗ ชั้นวงไว้รอบ เพื่อ ป้องกันความหนาวเป็นต้น เมื่อเกิด ๑๓ ฝนตกพรำ ๗ วนั พระศาสดาเสวยวมิ ตุ ต-ิ สขุ เหมอื นประทบั อยู่ ในพระคนั ธกฎุ ที ไ่ี ม่ คบั แคบ ทรงยบั ยง้ั อยู่ ณ โคนตน้ มจุ ลนิ ท์ นน้ั ๗ วนั จงึ เสดจ็ เขา้ ไปยงั โคนตน้ ราชายตนะ ประทบั นง่ั เสวยวมิ ตุ ตสิ ขุ ณ ทน่ี น้ั ๗ วนั . ครบ ๗ สปั ดาหบ์ รบิ รู ณ์ ดว้ ยประการฉะน.้ี ในระหว่างนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้า ไม่มีการบ้วน พระโอฐ ไม่มีการปฏิบัติสรีรกิจ ไม่มีการเสวยพระกระยาหาร ทรงยับยั้งอยู่ด้วยสุขในผล อย่างเดียว. ลำดับนั้น พระศาสดาทรงชำระพระโอฐดว้ ยไมช้ ำระฟนั ชอ่ื นาคลดา และดว้ ยนำ้ ในสระอโนดาต ท่ี

กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู ๑๖๑ ทา้ วสกั กะจอมทวยเทพทรงนอ้ มถวายในวนั ท่ี ๔๙ วนั สดุ ทา้ ยแหง่ ๗ สปั ดาห์ ประทบั นง่ั ณ โคนตน้ ราชายตนะ นน้ั นน่ั แล. จากบรเิ วณพทุ ธคยา ขา้ มฝง่ั แมน่ ำ้ Falgu หรอื แมน่ ำ้ เนรญั ชรา ไปทางทศิ - ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ประมาณ ๖๐ กม. เรากจ็ ะถงึ เขาคชิ ฌกฏู แหง่ กรงุ ราชคฤห์ แควน้ - มคธ ที่เขาคิชฌกูฏแห่งนี้มีเรื่องราวเกิดขึ้น บันทึกไว้ในพระไตรปิฏกมากมาย พระพทุ ธองคท์ รงประทบั ท่ี คนั ธกฎุ ี บนยอดเขาคชิ ฌกฏู ในพรรษาท่ี ๓, ๕, ๗ และพรรษา สดุ ทา้ ยกอ่ นเสดจ็ ดบั ขนั ธป์ รนิ พิ พาน ทางขน้ึ เขาเปน็ ทางเดนิ สบาย ๆ ระยะทางไมถ่ งึ ๑ กม. ทกุ ปที เ่ี ราขน้ึ มาสกั การะทค่ี นั ธกฎุ ี จะมฝี นประพรมเบา ๆ ไมถ่ งึ กบั เปยี ก ลมพดั เยน็ สบาย ซาบซึ้งประทับใจมากก่อนเดินถึงมูลคันธกุฎี (ภาพที่ ๖) เราจะแวะสักการะที่ ถำ้ สกุ รขาตา (ภาพท่ี ๗) สถานทท่ี พ่ี ระพทุ ธองคท์ รงเทศนา เวทนาปรคิ คหสตู ร ใหแ้ ก่ ทฆี นขปรพิ าชก ฟงั ขณะนน้ั ทา่ นพระสารบี ตุ รไดถ้ วายงานพดั อยู่ เกดิ ความเขา้ ใจในคำ เทศนา จติ เกดิ การหลดุ พน้ บรรลอุ รหนั ต์ สว่ นทฆี นขปรพิ าชก ไดด้ วงตาเหน็ ธรรม สำเรจ็ - พระโสดาบนั (ภาพท่ี ๘) ขอตดั เอาขอ้ ความบางสว่ นในพระสตู รมาใหอ้ า่ นกนั ดงั น.้ี ....... พระสตุ ตนั ตปฎิ ก มชั ฌมิ นกิ าย มชั ฌมิ ปณั ณาสก์ เลม่ ๒ ภาค ๑ ทฆี นขสตู ร เรอ่ื ง ทฆี นขปรพิ าชก [๒๖๙] ขา้ พเจา้ ไดส้ ดบั มาอยา่ งน้ี : สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ ถ้ำสุกรขาตาเขาคิชฌกูฏ เขต พระนครราชคฤห.์ ครง้ั นน้ั ปรพิ าชกชอ่ื ทฆี นขะ เขา้ ไปเฝา้ พระผมู้ พี ระภาคถงึ ทป่ี ระทบั ไดป้ ราศรยั กบั พระผมู้ พี ระภาค ครน้ั ผา่ นการปราศรยั พอใหร้ ะลกึ ถงึ กนั ไปแลว้ ไดย้ นื อยู่ ณ ทค่ี วรสว่ นขา้ งหนง่ึ แลว้ . ไดก้ ราบทลู วา่ ทา่ นพระโคดม ความจรงิ ขา้ พเจา้ มปี กตกิ ลา่ ว อยา่ งน้ี มปี กตเิ หน็ อยา่ งนว้ี า่ สง่ิ ทง้ั ปวงไมค่ วรแกเ่ รา. พระผมู้ พี ระภาคตรสั วา่ ............ ........

๑๖๒ กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู อคั คเิ วสสนะ กก็ ายนม้ี รี ปู เปน็ ทป่ี ระชมุ มหาภตู ทง้ั ส่ี มมี ารดาบดิ าเปน็ แดนเกดิ เจรญิ ดว้ ยขา้ วสกุ และขนมสด ตอ้ งอบและขดั สกี นั เปน็ นจิ มคี วามแตกกระจดั กระจาย เปน็ ธรรมดา ทา่ นควรพจิ ารณาโดยความเปน็ ของไมเ่ ทย่ี ง เปน็ ทกุ ข์ เปน็ โรค เปน็ ดงั หวั ฝี เปน็ ดงั ลกู ศร เปน็ ความลำบาก เปน็ ความเจบ็ ไข้ เปน็ ดงั ผอู้ น่ื เปน็ ของทรดุ โทรม เปน็ ของ ว่างเปล่า เป็นของมิใช่ตน. เมื่อท่านพิจารณาเห็นกายนี้ โดยความเป็นของไม่เที่ยง เปน็ ทกุ ข์ เปน็ โรคเปน็ ดงั หวั ฝี เปน็ ดงั ลกู ศร เปน็ ความลำบาก เปน็ ความเจบ็ ไข้ เปน็ ดงั ผอู้ น่ื เปน็ ของทรดุ โทรม เปน็ ของวา่ งเปลา่ เปน็ ของมใิ ชต่ นอยู่ ทา่ นยอ่ มละความพอใจในกาย ความเยอ่ื ใยในกาย ความอยใู่ นอำนาจของกายในกายได.้ เวทนา ๓ อคั คเิ วสสนะ เวทนาสามอยา่ งน้ี คอื สขุ เวทนา ๑ ทกุ ขเวทนา ๑ อทกุ ขมสขุ เวทนา ๑. อคั คเิ วสสนะ สมยั ใดไดเ้ สวยสขุ เวทนา ในสมยั นน้ั ไมไ่ ดเ้ สวยทกุ ขเวทนา ไม่ ไมไ่ ดเ้ สวยอทกุ ขมสขุ เวทนา ไดเ้ สวยแตส่ ขุ เวทนาเทา่ นน้ั . ในสมยั ใดไดเ้ สวยทกุ ขเวทนา ใน สมัยนั้นไม่ได้เสวยสุขเวทนา ไม่ได้เสวยอทุกขมสุขเวทนา ได้เสวยแต่ทุกขเวทนา เทา่ นน้ั . ในสมยั ใดไดเ้ สวยอทกุ ขมสขุ เวทนา ในสมยั นน้ั ไมไ่ ดเ้ สวยสขุ เวทนา ไมไ่ ดเ้ สวย ทกุ ขเวทนา ไดเ้ สวยแตอ่ ทกุ ขมสขุ เวทนาเทา่ นน้ั . อคั คเิ วสสนะ สขุ เวทนาไมเ่ ทย่ี ง อนั ปจั จยั ปรงุ แตง่ ขน้ึ อาศยั ปจั จยั เกดิ ขน้ึ มคี วามสน้ิ ไป เสอ่ื มไป คลายไป ดบั ไปเปน็ ธรรมดา. แม้ ทกุ ขเวทนาก็ ไมเ่ ทย่ี ง อนั ปจั จยั ปรงุ แตง่ ขน้ึ อาศยั ปจั จยั เกดิ ขน้ึ มคี วามสน้ิ ไป เสอ่ื มไป คลายไป ดบั ไป เปน็ ธรรมดา. แมอ้ ทกุ ขมสขุ เวทนากไ็ มเ่ ทย่ี ง อนั ปจั จยั ปรงุ แตง่ ขน้ึ อาศยั ปจั จยั เกดิ ขน้ึ มคี วาม สน้ิ ไป เสอ่ื มไป คลายไป ดบั ไปเปน็ ธรรมดา. อคั คเิ วสสนะ อรยิ สาวก ผู้ได้สดับแล้ว เมื่อ เห็นอยู่อย่างนี้ ย่อมหน่ายทั้งในสุขเวทนา ทั้งในทุกขเวทนา ทง้ั ในอทกุ ขมสขุ เวทนา เมอ่ื หนา่ ย ยอ่ มคลายกำหนดั เพราะคลายกำหนดั ยอ่ มหลดุ พน้ เมอ่ื หลดุ พน้ แลว้ กม็ ญี าณหยง่ั รวู้ า่ หลดุ พน้ แลว้ รชู้ ดั วา่ ชาตสิ น้ิ แลว้ พรหมจรรยอ์ ยจู่ บแลว้ กจิ ทค่ี วรทำสำเรจ็ แลว้ กจิ อน่ื เพอ่ื ความเปน็ อยา่ งนม้ี ไิ ดม้ .ี อคั คเิ วสสนะ ภกิ ษผุ มู้ จี ติ หลดุ พน้ แลว้ อยา่ งนแ้ี ล ยอ่ มไมว่ วิ าทแกง่ แยง่ กบั ใคร ๆ โวหารใดทช่ี าวโลกพดู กนั กพ็ ดู ไป ตามโวหารนน้ั แตไ่ มย่ ดึ มน่ั ดว้ ยทฎิ ฐ.ิ

กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู ๑๖๓ กโ็ ดยสมยั นน้ั ทา่ นพระสารบี ตุ รนง่ั ถวายอยงู่ านพดั ณ เบอ้ื งพระปฤษฎางค์ พระผมู้ พี ระภาค. ไดม้ คี วามดำรวิ า่ ไดย้ นิ วา่ พระผมู้ พี ระภาคตรสั การละธรรมเหลา่ นน้ั ดว้ ยปญั ญาอนั ยง่ิ แกเ่ ราทง้ั หลาย ไดย้ นิ วา่ พระสคุ ตตรสั การสละคนื ธรรมเหลา่ นน้ั ดว้ ย ปญั ญาอนั ยง่ิ แกเ่ ราทง้ั หลาย เมอ่ื ทา่ นพระสารบี ตุ รเหน็ ตระหนกั ดงั น้ี จติ กห็ ลดุ พน้ แลว้ จากอาสวะทง้ั หลาย ไมถ่ อื มน่ั ดว้ ยอปุ าทาน ธรรมจกั ษปุ ราศจากธลุ ี ปราศจากมลทนิ ไดเ้ กดิ ขน้ึ แลว้ แกท่ ฆี นข ปรพิ าชกวา่ สง่ิ ใดสง่ิ หนง่ึ มคี วามเกดิ ขน้ึ เปน็ ธรรมดา สง่ิ นน้ั ทง้ั หมดมคี วามดบั ไปเปน็ ธรรมดา. ทฆี นขปรพิ าชกแสดงตนเปน็ อบุ าสก ลำดบั นน้ั ทฆี นขปรพิ าชกมธี รรมอนั เหน็ แลว้ มธี รรมอนั ถงึ แลว้ มธี รรมอนั ทราบ แลว้ มธี รรมอนั หยง่ั ลงแลว้ ขา้ มความสงสยั ไดแ้ ลว้ ปราศจากความเคลอื บแคลง ถงึ ความ เป็นผู้แกล้วกล้า ไม่ต้องเชื่อต่อผู้อื่นในคำสอนของพระศาสดา ได้กราบทูลพระผู้มี- พระภาควา่ ขา้ แตท่ า่ นพระโคดม ภาษติ ของพระองคแ์ จม่ แจง้ นกั ขา้ แตท่ า่ นพระโคดม ภาษิตของพระองค์ แจ่มแจ้งนัก เปรียบเหมือนบุคคลหงายของที่คว่ำ เปิดของที่ปิด บอกทางใหแ้ กค่ นหลงทาง หรอื ตามประทปี ในทม่ี ดื ดว้ ยคดิ วา่ ผมู้ จี กั ษเุ หน็ รปู ดงั น้ี ฉนั ใด ทา่ นพระโคดมทรงประกาศธรรม โดยอเนกปรยิ าย ฉนั นน้ั เหมอื นกนั ขา้ พระองคข์ อถงึ พระผมู้ พี ระภาค พระธรรม และพระ ภกิ ษสุ งฆว์ า่ เปน็ สรณะ ขอทา่ นพระโคดมจงทรงจำ ขา้ พระองคว์ า่ เปน็ อบุ าสก ผถู้ งึ สรณะตลอดชวี ติ ตง้ั แตว่ นั นเ้ี ปน็ ตน้ ไป ดงั นแ้ี ล. จบ ทฆี นขสตู ร เมอ่ื ลงมาจากเขาคชิ ฌกฏู ณ บรเิ วณเชงิ เขาเราจะไดเ้ ขา้ ไปสกั การะ วดั เวฬวุ นั (ภาพท่ี ๑๐) วดั แรกในพระพทุ ธศาสนา เดมิ เปน็ อทุ ยานสวนไมไ้ ผน่ านาชนดิ ของพระเจา้ - พมิ พสิ าร ทป่ี ระทานให้ ทเ่ี รยี กวา่ กลนั ทกนวิ าปะ คอื เปน็ ทใ่ี หเ้ หยอ่ื กระรอก กระแต พระราชาพมิ พสิ าร เมอ่ื ทรงสดบั พระธรรมเทศนา ณ ลฏั ฐวิ นั แลว้ กราบทลู พระพทุ ธเจา้ พรอ้ มดว้ ยภกิ ษสุ งฆ์ เขา้ รบั บณิ ฑบาตในพระนคร ครน้ั แลว้ ทรงมพี ระราชดำรวิ า่ สวน- หลวงเวฬุวันแห่งนี้ไม่ใกล้ไม่ไกลจากบ้านนัก สะดวกด้วยการคมนาคม กลางวันไม่

๑๖๔ กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู พลกุ พลา่ น กลางคนื เงยี บสงดั เสยี งไมก่ กึ กอ้ ง เปน็ สถานทค่ี วรแกผ่ ตู้ อ้ งการความสงดั และควรเปน็ ทห่ี ลกี เรน้ อยตู่ ามสมณวสิ ยั (ภาพท่ี ๑๑) ฉะนน้ั พระองคจ์ งึ ถวายเวฬวุ นั แก่ พระภกิ ษสุ งฆ์ อนั มพี ระพทุ ธเจา้ เปน็ ประมขุ ทรงจบั สวุ รรณภงิ คาร หลง่ั นำ้ มอบถวายแด่ พระพทุ ธเจา้ ดว้ ยเหตนุ ้ี ในกาลตอ่ มารบั สง่ั กับภิกษุทั้งหลาย ทรงอนุญาตให้มีอารามได้ นับว่าเวฬุวันแห่งนี้เป็นวัดแห่งแรกใน พระพทุ ธศาสนา วดั เวฬวุ นั แหง่ น้ี พระพทุ ธองค์ ประทบั อยนู่ านในพรรษาท่ี ๒, ๓, ๔ ไดป้ ระทานเอหภิ กิ ขอุ ปุ สมั ปทาใหอ้ คั รสาวกทง้ั ๒ คอื พระโมคคลั ลาน์ กบั พระสารบี ตุ ร เป็นที่แสดงโอวาทปาฏิโมกข์แก่พระอริยสาวก ๑,๒๕๐ องค์ ในวันจาตุรงคสันนิบาต เพ็ญเดือน ๓ วัดเวฬุวันนับเป็นสถานที่สำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์แห่งการเผยแผ่ พระพุทธศาสนาด้วย เพราะที่เวฬุวันนี่เอง พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติพระวินัยหลาย สกิ ขาบท ทรงแสดงพระธรรมเทศนา ในพระสตู รสำคญั หลายพระสตู ร บริเวณใกล้วัดเวฬุวันคือบ่อน้ำร้อนตะโปทา (ภาพที่ ๑๒) ในสมัยพุทธกาล ขน้ึ ชอ่ื ลือชาไปทว่ั ชมพูทวีปวา่ เป็นบอ่ น้ำศกั ดส์ิ ิทธิ์ มีสายน้ำอนุ่ จากเขาเวภารบรรพต สามารถรกั ษาโรคภยั ไขเ้ จ็บได้ จึงมีชาวเมอื งใกล้ไกลแวะเวียนพากันมาอาบนำ้ กันไม่ ขาดสาย เมอ่ื ฟงั พระธรรมไดโ้ อสถรกั ษาใจแลว้ กม็ าอาบนำ้ เปน็ เภสชั รกั ษากายดว้ ย ปจั จบุ นั กย็ งั มชี าวฮนิ ดมู าอาบนำ้ กนั อยเู่ ปน็ จำนวนมากทกุ วนั (ภาพท่ี ๑๓) ผเู้ ขยี นเหน็ แลว้ นา่ เสยี ดายวา่ ขาดการดแู ลให้ นา่ อาบ นา่ ใช้ ยง่ิ มกี ารแบง่ ชน้ั วา่ ผทู้ ม่ี วี รรณตำ่ กวา่ จะได้อาบน้ำที่ผ่านการใช้แล้วมาจากผู้มีวรรณสูงกว่าที่ระดับบนด้วยแล้ว ทำให้เกิด อาการผะอดื ผะอม พอสมควร นกึ ถงึ เวลาเราไปเทย่ี ว ทๆ่ี มนี ำ้ แร่ นำ้ รอ้ นธรรมชาตทิ ง้ั ใน เมอื งไทย ในญป่ี นุ่ หรอื ทอ่ี น่ื ๆ กจ็ ะมผี คู้ นไปยอมเสยี เงนิ อาบนำ้ แรแ่ ชน่ ำ้ รอ้ นกนั อยา่ ง สนกุ สนาน แตส่ ำหรบั ทน่ี ่ี ยงั ขาดการบรหิ ารจดั การ บรเิ วณโดยรอบมหี าบเรแ่ ผงลอย มาขายกันอย่างไม่เป็นระเบียบ (ภาพที่ ๙) พวกเราจึงไม่เห็นมีใครมาขอร่วมรายการ อาบน้ำแร่กันสักคน เห็นเดินขึ้นไปดูได้นิดเดียว เจอกองมูลวัวบ้าง เศษอาหารบ้าง ขอทานบ้าง คราบน้ำเขียว ๆ ตะไคร่จับและมีกองขยะบ้าง ทำหน้าเบ้ รีบเดินลงกัน แทบไมท่ นั เราพากนั รบี ลงมาลงมาดว้ ยความเปน็ เราลมื หมดเลยวา่ ทกุ อยา่ งเปน็ ธรรมะ อนโุ มทนาครบั

กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู ๑๖๕ บนั ทกึ การเดนิ ทาง วนั ท่ี ๑๓ ๐๑.๐๐ น. ๐๒.๐๐ น. ๐๓.๐๐ น. ๐๔.๐๐ น. ๐๕.๐๐ น. ๐๖.๐๐ น. ๐๗.๐๐ น. ๐๘.๐๐ น. ๐๙.๐๐ น. ๑๐.๐๐ น. ๑๑.๐๐ น. ๑๒.๐๐ น. ๑๓.๐๐ น. ๑๔.๐๐ น. ๑๕.๐๐ น. ๑๖.๐๐ น. ๑๗.๐๐ น. ๑๘.๐๐ น. ๑๙.๐๐ น. ๒๐.๐๐ น. ๒๑.๐๐ น. ๒๒.๐๐ น. ๒๓.๐๐ น. ๒๔.๐๐ น.

๑๖๖ กรงุ ราชคฤห์ เขาคชิ ฌกฎู บันทึกธรรม

๑๖๗ ๑๙ ชมนาลนั ทา แลว้ เตรยี มลาอนิ เดยี คงต้องยอมรับว่าการเตรียมตัวมาเจริญกุศลที่อินเดียเป็นเรื่องใหญ่โตพอ สมควรนะครับอย่างน้อยก็ต้องจองล่วงหน้ากันเป็นปีเลย ใครที่ทำงานประจำก็ต้อง เตรยี มตวั สะสมวนั ลา และขออนญุ าตหวั หนา้ กนั ไวแ้ ตเ่ นน่ิ ๆ ตอ้ งพรอ้ มจรงิ ๆ ทง้ั สาม ประการ คนเราตอนหนมุ่ ๆ กม็ กั จะพอมเี วลาเยอะและมกี ำลงั แขง็ แรงดี แตก่ ไ็ มค่ อ่ ยมี สตางคก์ ค็ งไมไ่ ดม้ าอนิ เดยี งา่ ย ๆ ครน้ั พอวยั กลางคนกพ็ อมสี ตางคบ์ า้ ง แรงกย็ งั ดแี ตก่ ม็ ี งานยงุ่ การไปอนิ เดยี ทลี ะครง่ึ เดอื นกเ็ ปน็ ไปไดย้ าก ครน้ั พออายมุ าก ๆ กม็ เี วลาเยอะแยะ สตางคก์ พ็ อมแี ลว้ ไมเ่ ดอื ดรอ้ น แตส่ ขุ ภาพไมเ่ ออ้ื อำนวยแรงไมค่ อ่ ยมกี อ็ าจจะไมม่ โี อกาส มาเที่ยวอินเดียอีกเหมือนกัน เพราะฉะนั้นใครที่ได้มาอินเดียนี่ก็ต้องถือว่ามีบุญ แตป่ างกอ่ นจรงิ ๆ เพราะตอ้ งพรอ้ มทง้ั มสี ตางคพ์ อสมควร ตอ้ งมเี วลา และตอ้ งมแี รงดว้ ย ไมเ่ ชน่ นน้ั กไ็ มไ่ ดม้ าหรอกครบั แตถ่ งึ แมจ้ ะมคี วามพรอ้ มทง้ั สามประการทว่ี า่ แตถ่ า้ ขาด ศรทั ธาประกอบกบั การเหน็ ถกู เขา้ ใจถกู กค็ งไมไ่ ดม้ าอกี เชน่ กนั ดงั นน้ั ทกุ ทา่ นทไ่ี ดเ้ ดนิ ทาง มา สักการะสังเวชนียสถานทั้งสี่นี่ ทุกท่านถือว่าท่านเป็นบุคคลพิเศษที่เหนือกว่า บคุ คลอน่ื ๆ อกี มากมายเลยทเี ดยี ว เรอ่ื งใหญอ่ กี เรอ่ื งหนง่ึ กค็ อื ขา้ วของทเ่ี ราจะขนไปทำบญุ ทำทานทอ่ี นิ เดยี (ภาพ ท่ี ๑) ยอดฮทิ สำหรบั แจกชาวอนิ เดยี ทย่ี ากจนตามชนบทกค็ อื ยาหมอ่ งครบั ทเ่ี ปน็ ตลบั นน่ั แหละ กไ็ มร่ ใู้ ครไปรมู้ าจากไหนวา่ คนอนิ เดยี ชอบยาหมอ่ งหรอื วา่ ประเทศเขาขาดยา- หมอ่ ง ทำไมไมเ่ ปน็ ยาแกไ้ ขแ้ กห้ วดั กไ็ มร่ ู้ ทร่ี องลงไปกค็ อื ปากกาลกู ลน่ื หลงั ๆ นเ่ี หน็ บอ่ ย กค็ อื ลกู อมพวกฮอลล์ ฮารท์ บที ขนมเซย่ี งไฮ้ เรม่ิ มบี ะหม่ี มามา่ ยำยำไปบา้ ง ไมร่ วู้ า่ เตรยี มมากนิ เองแลว้ ไมห่ มดเลยเอาไปแจกหรอื เปลา่ บางทา่ นกจ็ ดั เตรยี มสมดุ ดนิ สอไป แจก บา้ งกผ็ า้ เชด็ หนา้ มาสกป์ ดิ ปาก อนั นค้ี งเอาไปใชเ้ องแลว้ เหลอื สำหรบั หญงิ ชาว อนิ เดยี ทแ่ี ตง่ ตวั สวย ๆ ( ภาพท่ี ๒) ผเู้ ขยี นมกั จะขอถา่ ยรปู และตอบแทนดว้ ย ๑๐ - ๒๐ รปู กี ร็ สู้ กึ เปน็ ทถ่ี กู ใจพวกเธอพอสมควร คราวหนา้ จะหาเปน็ พวกครมี ไวทเ์ ทนนง่ิ หรอื พวก ครมี บำรงุ ผวิ ไปแจกแทนยาหมอ่ งจะถกู ใจพวกเธอหรอื เปลา่ กไ็ มร่ ู้ การแจกของใหพ้ วกชาวบา้ นและเดก็ ๆ ทม่ี าขอตามสถานทต่ี า่ ง ๆ น่ี ไมใ่ ช่ อยู่ ๆ นกึ ใจดี พอเกดิ กศุ ลจติ จะมาแจกกนั สมุ่ สส่ี มุ่ หา้ ไมไ่ ดห้ รอกนะครบั ทา่ นอาจจะโดน

๑๖๘ ชมนาลนั ทา แลว้ เตรยี มลาอนิ เดยี รมุ ทง้ึ กนั จนตอ้ งเสยี สง่ิ ทท่ี า่ นไมไ่ ดค้ ดิ จะแจกไปดว้ ย หรอื พวกขอทานกอ็ าจจะเขา้ มาดงึ ทึ้งกอดรัดฟัดเหวี่ยงท่านจนต้องหกล้มถูกลากถูกเหยียบจนงอมไปก็ได้นะครับ เพราะพวกขอทานอินเดียนี่จะมีจมูกที่ไวต่อกลิ่นคนใจดี ขอให้ท่านนึกถึงหนังสารคดี เกย่ี วกบั ปลาปริ นั ยา่ พอมนั ไดก้ ลน่ิ คาวเลอื ดมนั กจ็ ะมากนั เปน็ ฝงู มดื ฟา้ มวั ดนิ รมุ กดั เหยื่อจนพักเดียวเหลือแต่กระดูก ประมาณนั้นแหละครับ (จินตนาการณ์นี้อาจเว่อร์ ไปหนอ่ ยขออภยั ) ขอทานอนิ เดยี นย่ี งั ขาดการบรหิ ารจดั การทด่ี อี กี มาก เมอ่ื ไดก้ ลน่ิ คนไทยใจดี จะมกี ารสง่ สัญญาณใหน้ ักขอ รวมทัง้ ผ้หู ญงิ (ภาพท่ี ๓) เด็กและคนชรา (ภาพท่ี ๔) มากนั ทง้ั หมบู่ า้ น บางทสี ง่ สญั ญาณไปยงั หมบู่ า้ นขา้ งเคยี งกม็ ี การทไ่ี มส่ ามารถจดั องคก์ ร ของการขอทานได้ ทำใหผ้ ใู้ จดเี กดิ การหวาดกลวั ในการให้ ทง้ั ๆ ทอ่ี ยากใหก้ ใ็ หล้ ำบาก ผใู้ หจ้ ะตอ้ งเตรยี มหาโลเคชน่ั ในการให้ ตอ้ งดทู างหนที ไ่ี ลใ่ หด้ ี บางครง้ั ใหไ้ ปแลว้ เหน็ เดก็ โต ๆ ไล่แย่งของจากเด็กเล็ก ๆ ไปต่อหน้าต่อตา แทนที่จะได้บุญกลับเกิดอกุศลจิต เสยี เปลา่ ดงั นน้ั คนไทยเวลาจะแจกของตอ้ งขอให้ คนรถอนิ เดยี จดั ใหเ้ ขา้ แถว (ภาพท่ี ๕) แตก่ ย็ ากทจ่ี ะเปน็ ไปดว้ ยความเรยี บรอ้ ย ตอนแรก ๆ กพ็ อจะมรี ะเบยี บ พอแจกไปสกั พกั ก็จะมีรายการดึงทึ้งจากมือผู้แจก จน ในที่สุดผู้แจกก็ต้องขว้างของออกไปไกล ๆ ตัว ใหพ้ วกเขาลงไปแยง่ กนั บนดนิ บนหนิ แหลมคม บางทกี ลง้ิ เกลอื กฝนุ่ ฟงุ้ เตะถบี กนั ทง้ั เดก็ เลก็ เดก็ โต (ภาพท่ี ๖) ของบางอยา่ ง แยง่ ยอ้ื กนั จนฉกี ขาดเสยี หาย เปน็ ทน่ี า่ เวทนา จรงิ ๆ ถา้ หากเรานบั เอาเขาคชิ ฌกฏู แหง่ เมอื งราชคฤหเ์ ปน็ จดุ เรม่ิ ตน้ มงุ่ ตรงไปทาง ทศิ เหนอื ประมาณ ๒๐ กม. คอื บา้ นนาลนั ทา ซง่ึ เปน็ ทต่ี ง้ั ของมหาวทิ ยาลยั นาลนั ทา (ภาพที่ ๗) ที่เคยเจริญรุ่งเรืองในการศึกษาพระพุทธศาสนาถึงขีดสุด มหาวิทยาลัย- นาลันทาสร้างขึ้นประมาณพุทธศัตวรรษที่ ๕ สมัยพระเจ้าจักรพรรดิกุมารคุปต์ แหง่ ราชวงศเ์ ทวปาละ ในสมยั พทุ ธกาล ทา่ นพระโมคคลั ลานะและทา่ นพระสารบี ตุ ร เปน็ ชาวนาลนั ทานเ่ี อง มหาวทิ ยาลยั นาลนั ทาไดส้ รา้ งขน้ึ ในบรเิ วณปราสาท บา้ นเกา่ ของทา่ น พระสารบี ตุ ร ซง่ึ มสี ถปู ขชนาดใหญส่ รา้ งอยู่ (ภาพท่ี ๘) และพระผมู้ พี ระภาคไดเ้ สดจ็ มา

ชมนาลนั ทา แลว้ เตรยี มลาอนิ เดยี ๑๖๙ ๑๒๓ ๔๕๖ ยงั บา้ นนาลนั ทานห้ี ลายครง้ั พระองคไ์ ดแ้ สดงพระสตู รทส่ี ำคญั สตู รหนง่ึ ทเ่ี ราเคยไดย้ นิ บอ่ ย ๆ เกย่ี วกบั เรอ่ื งปาฏหิ ารย์ จงึ นำมาใหอ้ า่ นกนั ขอเชญิ ทา่ นอา่ น....... พระสตุ ตนั ตปฎิ ก ทฆี นกิ าย สลี ขนั ธวรรค เลม่ ๑ ภาค ๒ เกวฏั ฏสตู ร เรอ่ื งนายเกวฏั ฏ (ชาวประมง) [๓๓๘] ขา้ พเจา้ ไดส้ ดบั มาอยา่ งน้ี สมยั หนง่ึ พระผมู้ พี ระภาค ประทบั อยู่ ณ สวนมะมว่ งของปาวารกิ เศรษฐี เขตเมอื งนาลนั ทา. ครง้ั นน้ั เกวฏั ฏะ คฤหบดบี ตุ ร เขา้ ไป เฝา้ พระผมู้ พี ระภาคถงึ ทป่ี ระทบั ถวายอภวิ าท แลว้ นง่ั ณ ทค่ี วรสว่ นขา้ งหนง่ึ . ครน้ั นง่ั เรยี บรอ้ ยแลว้ ไดก้ ราบทลู พระผมู้ พี ระภาควา่ ขา้ แต่ พระองคผ์ เู้ จรญิ เมอื งนาลนั ทาน้ี เป็นเมืองมั่งคั่งสมบูรณ์ มีผู้คนมาก คับคั่งไปด้วยมนุษย์ ล้วนแต่เลื่อมใสในพระผู้มี- พระภาคเปน็ อยา่ งยง่ิ ขอประทานโอกาสเถดิ พระเจา้ ขา้ ขอพระผมู้ พี ระภาคทรงชภ้ี กิ ษสุ กั รปู หนง่ึ ทจ่ี กั กระทำอทิ ธปิ าฏหิ ารยิ อ์ นั เปน็ ธรรมทย่ี ง่ิ ยวดของมนษุ ยไ์ ด้ เมอ่ื เปน็ เชน่ น้ี ชาว เมอื งนาลนั ทานจ้ี กั เลอ่ื มใสในพระผมู้ พี ระภาคเปน็ อยา่ งยง่ิ สดุ ทจ่ี ะประมาณเมอ่ื เกวฏั ฏะ คฤหบดบี ตุ รกราบทลู ดงั นแ้ี ลว้ พระผมู้ ีพระภาคจงึ ตรสั วา่ ดูกรเกวฏั ฏะ เรามไิ ดแ้ สดง

๑๗๐ ชมนาลนั ทา แลว้ เตรยี มลาอนิ เดยี ๗๘๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ธรรมแก่ภิกษุทั้งหลายอย่างนี้ว่า มาเถิดภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงกระทำอิทธิ- ปาฏหิ ารยิ อ์ นั เปน็ ธรรมทย่ี ง่ิ ยวดของมนษุ ย์ แกค่ ฤหสั ถ์ ผนู้ ่งุ ขาวหม่ ขาวดงั น.้ี เกวฏั ฏะ คฤหบดีบุตร ได้กราบทูลเป็นคำรบสองว่า พระพุทธเจ้าข้า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขา้ พระองคม์ ไิ ดจ้ ำกดั พระผมู้ พี ระภาคเพยี งแตก่ ราบทลู อยา่ งนว้ี า่ ขา้ แตพ่ ระองคผ์ เู้ จรญิ เมอื งนาลนั ทาน้ี เปน็ เมอื งมง่ั คง่ั สมบรู ณ์ มผี คู้ นมาก คบั คง่ั ไปดว้ ยมนษุ ย์ ลว้ นแตเ่ ลอ่ื มใส ในพระผมู้ พี ระภาคเปน็ อยา่ งยง่ิ ขอประทานโอกาสเถดิ พระเจา้ ขา้ ขอพระผมู้ พี ระภาค ทรงชภ้ี กิ ษสุ กั รปู หนง่ึ ทจ่ี กั กระทำอทิ ธปิ าฏหิ ารยิ อ์ นั เปน็ ธรรมทย่ี ง่ิ ยวดของมนษุ ยไ์ ด้ เมอ่ื เป็นเช่นนี้ ชาวเมืองนาลันทานี้จักเลื่อมใสในพระผู้มีพระภาคเป็นอย่างยิ่งสุดที่จะ ประมาณ แมค้ รง้ั ท่ี ๓ เกวฏั ฏะ คฤหบดบี ตุ รกไ็ ดก้ ราบทลู อยา่ งนน้ั . ปาฏหิ ารยิ ์ ๓ ประการ อทิ ธปิ ฏหิ ารยิ ์ [๓๓๙] พระผมู้ พี ระภาคตรสั วา่ ดกู รเกวฏั ฏะปาฏหิ ารยิ ์ ๓ อยา่ งน้ี เราทำใหแ้ จง้ ดว้ ยปญั ญา อนั ยง่ิ ดว้ ยตนเองแลว้ จงึ ไดป้ ระกาศใหร้ ู้ ปาฏหิ ารยิ ์ ๓ อยา่ งเปน็ ไฉน? คอื

ชมนาลนั ทา แลว้ เตรยี มลาอนิ เดยี ๑๗๑ อทิ ธปิ าฏหิ ารยิ ์ ๑ อาเทสนาปาฏหิ ารยิ ์ ๑ อนสุ าสนปี าฏหิ ารยิ ์ ๑ กอ็ ทิ ธปิ าฏหิ ารยิ เ์ ปน็ ไฉน? ดกู รเกวฏั ฏะ ภกิ ษใุ น ธรรมวนิ ยั น้ี ยอ่ มแสดงฤทธไ์ิ ดห้ ลายอยา่ ง คอื คนเดยี วเปน็ หลายคน กไ็ ด้ หลายคนเปน็ คนเดยี วกไ็ ด้ ทำใหป้ รากฏกไ็ ด้ ทำใหห้ ายไปกไ็ ด้ ทะลฝุ า กำแพง ภเู ขา ไปไดไ้ มต่ ดิ ขดั เหมอื นไปในท่ี วา่ งกไ็ ด้ ผดุ ขน้ึ ดำลงแมใ้ นแผน่ ดนิ เหมอื นในนำ้ กไ็ ด้ เดนิ บน- นำ้ ไมแ่ ตกเหมอื นเดนิ บนแผน่ ดนิ กไ็ ด้ เหาะไปในอากาศเหมอื นนกกไ็ ด้ ลบู คลำพระจนั ทร์ พระอาทติ ยซ์ ง่ึ มฤี ทธม์ิ อี านภุ าพมากดว้ ยฝา่ มอื กไ็ ด้ ใชอ้ ำนาจดว้ ยกายไปตลอดพรหม- โลกกไ็ ด้ เพราะเหตดุ งั นน้ี น้ั บคุ คลผใู้ ดผหู้ นง่ึ ทม่ี ี ศรทั ธาเลอ่ื มใส เหน็ ภกิ ษนุ น้ั แสดงฤทธไ์ิ ด้ หลายอย่าง ... ครั้นแล้วเขาจะบอกแก่คนผู้ไม่มีศรัทธา ไม่เลื่อมใส คนใดคนหนึ่งว่า อศั จรรยจ์ รงิ หนอ ทา่ น ไมเ่ คยมมี าเลย ทา่ น ความทส่ี มณะมฤี ทธม์ิ าก ความทส่ี มณะมี อานภุ าพมาก ขา้ พเจา้ ไดเ้ หน็ ภกิ ษรุ ปู นแ้ี สดงฤทธไ์ิ ดห้ ลายอยา่ ง ... เมอ่ื เปน็ เชน่ น้ี คนผู้ ไมม่ ศี รทั ธา ไมเ่ ลอ่ื มใสนน้ั จะพงึ กลา่ วกะคนผมู้ ศี รทั ธาเลอ่ื มใสอยา่ งนว้ี า่ ทา่ น มี วชิ าอยู่ อยา่ งหนง่ึ ชอ่ื วา่ คนั ธารี ภกิ ษรุ ปู นน้ั แสดงฤทธไ์ิ ดห้ ลายอยา่ ง ... ไดด้ ว้ ยวชิ าชอ่ื วา่ คนั ธารี นน้ั ดกู รเกวฏั ฏะ ทา่ นจะสำคญั ความขอ้ นน้ั เปน็ ไฉน? คนผไู้ มม่ ศี รทั ธา ไมเ่ ลอ่ื มใสนน้ั จะพึงกล่าวอย่างนั้นกะคนผู้มีศรัทธาเลื่อมใสนั้นบ้างไหม พึงกล่าวพระเจ้าข้า ดูกร เกวัฏฏะเราเล็งเห็นโทษในอิทธิปาฏิหาริย์อย่างนี้แล จึงอึดอัด ระอา เกลียดอิทธิ- ปาฏหิ ารยิ .์ อาเทสนาปฏหิ ารยิ ์ [๓๔๐] ดกู รเกวฏั ฏะ กอ็ าเทสนาปาฏหิ ารยิ เ์ ปน็ ไฉน? ภกิ ษใุ นธรรมวนิ ยั น้ี ยอ่ ม ทายใจ ทายความรสู้ กึ ในใจ ทายความนกึ คดิ ทายความตรองของสตั วอ์ น่ื ของบคุ คลอน่ื ไดว้ า่ ใจของทา่ นเปน็ อยา่ งน้ี ใจของทา่ นเปน็ ไปโดยอาการน้ี จติ ของทา่ นเปน็ ดงั น้ี เพราะ เหตดุ งั นน้ี น้ั บคุ คลผใู้ ดผหู้ นง่ึ มศี รทั ธาเลอ่ื มใสเหน็ ภกิ ษนุ น้ั ทายใจ ทายความรสู้ กึ ในใจ ทายความนกึ คดิ ทายความตรองของสตั วอ์ น่ื ของบคุ คลอน่ื ไดว้ า่ ใจของทา่ นเปน็ อยา่ งน้ี ใจของท่านเป็นไปโดยอาการนี้จิตของท่านเป็นดังนี้. ครั้นแล้วเขาบอกแก่คนที่ยังไม่มี ศรทั ธา ไมเ่ ลอ่ื มใส คนใดคนหนง่ึ วา่ อศั จรรยจ์ รงิ หนอ ทา่ น ไมเ่ คยมมี าเลย ทา่ น ความท่ี สมณะมีฤทธิ์มาก ความที่สมณะมีอานุภาพ มาก ข้าพเจ้าได้เห็นภิกษุรูปนี้ทายใจ ทายความรสู้ กึ นกึ ในใจ ทายความนกึ คดิ ทายความตรอง ของสตั วอ์ น่ื ของบคุ คลอน่ื ได้

๑๗๒ ชมนาลนั ทา แลว้ เตรยี มลาอนิ เดยี ... เมอ่ื เปน็ เชน่ น้ี คนผไู้ มม่ ศี รทั ธาเลอ่ื มใสนน้ั พงึ กลา่ วกะเขาวา่ ทา่ น มวี ชิ าอยา่ งหนง่ึ ชอ่ื วา่ มณกิ า ภกิ ษรุ ปู นน้ั ทายใจ ทายความรสู้ กึ ในใจ ทายความนกึ คดิ ทายความตรองของ สตั วอ์ น่ื ของบคุ คลอน่ื กไ็ ด้ ... ดว้ ยวชิ าชอ่ื วา่ มณกิ านน้ั ดกู รเกวฏั ฏะ ทา่ นจะสำคญั ความ ขอ้ นน้ั เปน็ ไฉน? คนผไู้ มม่ ศี รทั ธาเลอ่ื มใสนน้ั พงึ กลา่ วอยา่ งนน้ั กะคนผมู้ ศี รทั ธา เลอ่ื มใส กันบ้างไหม? พงึ กล่าวพระเจา้ ข้า ดกู รเกวัฏฏะเราเลง็ เห็นโทษในอาเทสนาปาฏิหารยิ ์ อยา่ งนแ้ี ล จงึ อดึ อดั ระอา เกลยี ดอาเทสนาปาฏหิ ารยิ .์ อนสุ าสนปี าฏหิ ารยิ ์ [๓๔๑] ดกู รเกวฏั ฏะ กอ็ นสุ าสนปี าฏหิ ารยิ เ์ ปน็ ไฉน? ภกิ ษใุ นธรรมวนิ ยั น้ี ยอ่ ม พรำ่ สอนอยา่ งนว้ี า่ ทา่ นจงตรกึ อยา่ งน้ี อยา่ ตรกึ อยา่ งนน้ั จงทำในใจอยา่ งน้ี อยา่ ทำในใจ อยา่ งนน้ั จงละสง่ิ น้ี จงเขา้ ถงึ สง่ิ นอ้ี ยเู่ ถดิ นเ้ี รยี กอนสุ าสนปี าฏหิ ารยิ .์ [๓๔๒] ดูกรเกวัฏฏะ อีกข้อหนึ่ง พระตถาคตเสด็จอุบัติในโลกนี้ เป็นพระ- อรหันต์ตรัสรเู้ องโดยชอบ ถึงพรอ้ มดว้ ยวิชชาและจรณะ เสด็จไปดีแลว้ ทรงร้แู จ้งโลก เปน็ สารถฝี กึ บรุ ษุ ทค่ี วรฝกึ ไมม่ ผี อู้ น่ื ยง่ิ กวา่ เปน็ ศาสดาของเทวดาและมนษุ ยท์ ง้ั หลาย เป็นผู้เบิกบานแล้ว เป็นผู้จำแนกพระธรรม พระองค์นั้นทรงทำโลกนี้พร้อมทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลกให้แจ้งชัด ด้วยพระปัญญาอันยิ่งของพระองค์เองแล้ว ทรงสอน หมู่สัตว์ พร้อมทั้งสมณพราหมณ์เทวดาและ มนุษย์ให้รู้ตาม ทรงแสดงธรรมงามใน เบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามในที่สุด ทรงประกาศ พรหมจรรย์พร้อมทั้งอรรถทั้ง พยญั ชนะ บรสิ ทุ ธบ์ิ รบิ รู ณส์ น้ิ เชงิ คฤหบดี บตุ รคฤหบดี หรอื ผเู้ กดิ เฉพาะในตระกลู ใด ตระกลู หนง่ึ ยอ่ มฟงั ธรรมนน้ั ครน้ั ฟงั แลว้ ไดศ้ รทั ธาในพระตถาคต เมอ่ื ไดศ้ รทั ธาแลว้ ยอ่ มเหน็ ตระหนกั วา่ ฆราวาสคบั แคบ เปน็ ทางมาแหง่ ธลุ ี บรรพชาเปน็ ทางปลอดโปรง่ การที่บุคคลผู้ครองเรือนจะประพฤติพรหมจรรย์ให้บริบูรณ์ให้บริสุทธิ์โดยส่วนเดียว ดุจสังข์ขัด ไม่ใช่ทำได้ง่าย ถ้ากระไร เราพึงปลงผมและหนวด นุ่งห่มผ้ากาสาวพัสตร์ ออกบวชเปน็ บรรพชติ สมยั ตอ่ มา เขาละกองโภคสมบตั นิ อ้ ยใหญ่ ละเครอื ญาตนิ อ้ ยใหญ่ ปลงผมและ หนวด นงุ่ หม่ ผา้ กาสาวพสั ตร์ ออกบวชเปน็ บรรพชติ เมอ่ื บวชแลว้ สำรวม ระวงั ในพระปาตโิ มกขอ์ ยู่ ถงึ พรอ้ มดว้ ยมรรยาทและโคจร มปี รกตเิ หน็ ภยั ในโทษเพยี ง เลก็ นอ้ ย สมาทานศกึ ษา อยใู่ นสกิ ขาบททง้ั หลาย ประกอบดว้ ยกายกรรม วจกี รรมทเ่ี ปน็

ชมนาลนั ทา แลว้ เตรยี มลาอนิ เดยี ๑๗๓ กศุ ล มอี าชพี บรสิ ทุ ธ์ิ ถงึ พรอ้ มดว้ ยศลี คมุ้ ครองทวารในอนิ ทรยี ท์ ง้ั หลาย ประกอบดว้ ยสต-ิ สมั ปชญั ญะ เปน็ ผสู้ นั โดษ. จบ เกวฏั ฏสตู ร ใกลจ้ ะกลบั เมอื งไทยกนั แลว้ ครบั ทพ่ี ทุ ธคยานเ่ี ปน็ ทส่ี ดุ ทา้ ย (ภาพท่ี๙) และคง เปน็ ท่ี ๆ เราไดร้ บั ความปติ ิ ประทบั ใจอยา่ งมาก (ภาพท่ี ๑๐) บรเิ วณตน้ พระศรมี หาโพธ์ิ เปน็ สถานท่ี ๆ สะอาดรม่ เยน็ (ภาพท่ี ๑๑) พวกเราสามารถนง่ั กบั พน้ื หนิ สนทนาธรรมกนั ไดน้ าน ๆ (ภาพท่ี ๑๒) บางครง้ั นง่ั พนมมอื อยกู่ ม็ ใี บโพธเ์ิ ลก็ ๆ สเี หลอื งออ่ นหลน่ ลงมา บนมือหรือบนตักก็คงต้องเก็บใส่กระเป๋ากลับมาเป็นการช่วยทำความสะอาดสถานที่ และเปน็ ทร่ี ะลกึ ไปในตวั เดนิ ทางมาไกลตง้ั หลายวนั หลายคนื หลายกโิ ลเมตร คนื นน้ี อน อินเดียเป็นคืนสุดท้าย คงต้องทบทวนดูนะครับว่าความตั้งใจที่จะมาเจริญกุศลได้ สัมฤทธิ์ผลสมความตั้งใจหรือเปล่า กลับไปนี่เราจะเป็นคนดี ลดกิเลส เข้าใจธรรมะ เพิ่มขนึ้ หรือเปลา่ สง่ิ ใดท่ผี ดิ หวงั หงดุ หงิดโกรธเคอื งไมไ่ ดอ้ ยา่ งใจ อย่าเก็บเอากลับไป เมอื งไทยนะครบั ใหอ้ ภยั ทานละและลมื เสยี แตค่ นื นเ้ี ลยเถอะครบั อยา่ ลมื วา่ ยง่ิ เขา้ ใจ ธรรมะเพม่ิ ขน้ึ ยง่ิ ตวั เลก็ ลง ท่านที่เตรียมพวกน้ำพริก เครื่องปรุงของของไทย ๆ มาช่วยเจริญอาหารคง ขายดนี ะครบั แตถ่ า้ เขาไปตดิ ใจกนิ โรตกี บั แพะตนุ๋ กนั จนอาหารไทยขายไมอ่ อก กนิ ไม่ หมดก็ไม่ต้องโกรธเขานะครับ การให้ของเราสำเร็จไปแล้ว อย่าไปห่วงให้เป็นอกุศล อกี เลย ใครทไ่ี มเ่ คยเหน็ สนามบนิ เลก็ ๆ ทพ่ี ทุ ธคยาน่ี พรงุ่ นก้ี ค็ งไดเ้ หน็ แลว้ สนามบนิ ทเ่ี ลก็ ทส่ี ดุ ทเ่ี คยเหน็ เลก็ ๆ ซอ่ื ๆ แบบแฮนดเ์ มดไมต่ อ้ งกเู้ งนิ ใครมาสรา้ ง รบั รองวา่ ตอ้ ง ประทับใจอย่างมาก และอย่าไปเทียบกับสุวรรณภูมิอันยิ่งใหญ่ของเราเป็นอันขาด ขอบอก พบกนั อกี ตอนคราวหนา้ เปน็ ตอนจบอนโุ มทนาและพกั ผอ่ นฝนั ดคี รบั

๑๗๔ ๒๐ ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจ้ ะมแี ตแ่ ขก เมอ่ื กอ่ นเกอื บสบิ ปมี าแลว้ สมยั ทผ่ี เู้ ขยี นเรม่ิ ศกึ ษาพระอภธิ รรมใหม่ ๆ กม็ กั จะมี คำถามมาถามกนั บอ่ ย ๆ เกย่ี วเนอ่ื งกบั พระธรรมทเ่ี ราไดศ้ กึ ษา ผเู้ ขยี นรสู้ กึ วา่ คำตอบทใ่ี ช้ ตอบบอ่ ยมากมี ๓ คำตอบ คอื ๑. แลว้ แตเ่ หตปุ จั จยั บงั คบั บญั ชาไมไ่ ด้ เปน็ อนตั ตา ๒. ไมม่ คี น ไมม่ สี ตั ว์ มแี ตธ่ รรมะ ทกุ อยา่ งเปน็ ธรรมะ ๓. เปน็ คนละขณะกนั จติ เกดิ ดบั เรว็ มาก เมอ่ื มาอนิ เดยี คำตอบครอบจกั รวาลเหลา่ นน้ั กน็ ำมาใชไ้ ดอ้ ยา่ งดี เราเหน็ คนอนิ เดยี ตา่ งจากพวกเราเป็นอย่างโนน้ เปน็ อย่างนี้ ทำไมจงึ เป็นอย่างนี้ ก็ตอบไดว้ ่าเพราะเหตุ ปจั จยั มเี หตใุ หพ้ วกเขาตอ้ งมาเกดิ ทน่ี ใ่ี นเวลานจ้ี งึ ตอ้ งเปน็ อยา่ งน้ี ถา้ มเี หตปุ จั จยั ใหเ้ รา ตอ้ งมาเกดิ ทน่ี เ่ี รากต็ อ้ งเปน็ อยา่ งนเ้ี ชน่ กนั ถา้ ไมเ่ ปน็ อยา่ งนก้ี ไ็ มใ่ ชอ่ นิ เดยี สำหรับผู้เขียนแล้ว ยิ่งรู้จักยิ่งนึกรักอินเดีย โดยเฉพาะเด็ก ๆ มีความน่ารัก เหมอื นเดก็ ทว่ั ไป ดไู ดจ้ ากรอยยม้ิ และแววตาทไ่ี มไ่ ดต้ า่ งจากลกู หลานของเราเลย ถงึ แม้ จะเหน็ วา่ เดก็ ๆ มาขอเหมอื นเดก็ ขอทาน เราคงตอ้ งยอมรบั วา่ ตราบใดทค่ี นเรายงั มโี ลภะ และโมหะ กต็ อ้ งมกี ารขอ ไมว่ า่ จะขอในรปู แบบตรง ๆ อยา่ งเดก็ ๆ หรอื วา่ ขอแบบการ กราบไหวบ้ ชู าทม่ี ที ว่ั ไป ทง้ั ขออกมาทางวาจา ขอในใจ และขอแบบถา้ ไดแ้ ลว้ จะมาแกบ้ น นน่ั กค็ อื ขอนน่ั แหละ ดว้ ยไมร่ วู้ า่ การไดเ้ ปน็ ผลของกรรมจงึ ขอ การใหจ้ ะสำเรจ็ ไมไ่ ดเ้ มอ่ื ไมม่ กี ารขอ ขณะทเ่ี หน็ ขอทานอาจจะนกึ รงั เกยี จรำคาญ แตถ่ า้ หากเกดิ ความเขา้ ใจวา่ การใหเ้ ปน็ กศุ ล เปน็ การละคลายความตระหน่ี การทำกศุ ลกม็ กี ำลงั ได้ และจากการ เข้าใจวา่ เป็นคนละขณะจติ กนั ระหวา่ งอกุศลและกศุ ลและไมมเี ราไปทำกศุ ล เกิดจาก ทานปุ นสิ ยั ทส่ี ะสมมา เปน็ เหตใุ หก้ ศุ ลเกดิ ครน้ั กศุ ลเกดิ แลว้ อกศุ ลเกดิ อกี สลบั กนั ไปไม่ สามารถไปบงั คบั บญั ชาอะไรได้ เมอ่ื เขา้ ใจอยา่ งนไ้ี ดก้ เ็ บา สบายไปในระดบั หนง่ึ มาอนิ เดยี จนเกอื บจะกลบั แลว้ หากถามวา่ ไดอ้ ะไรกลบั ไปบา้ งกล็ องทบทวนดู หากไดค้ วามทกุ ขค์ วามเดอื ดรอ้ นใจขนุ่ มวั กลบั ไปนน่ั กค็ อื ความเปน็ เรากำลงั ทำงานแลว้ ความขนุ่ มวั ไมพ่ อใจเกดิ กบั เราแลว้ จะใหใ้ ครมาแก้ จติ ของเราเปน็ อกศุ ลไปแลว้ เพราะเรา เชอ่ื วา่ เราถกู ผอู้ น่ื ทำใหจ้ งึ โกรธ กใ็ นเมอ่ื ไมม่ เี รา ไมม่ คี น เรากำลงั โกรธใคร เมอ่ื ใดทเ่ี ขา้ ใจ เพม่ิ ขน้ึ วา่ ไมม่ ใี ครทำอะไรเราได้ เราทกุ ขก์ เ็ พราะกเิ ลสของเราทง้ั นน้ั นน่ั กค็ อื โยนโิ สมนส-ิ การ เปน็ กศุ ลจติ ทข่ี ดั เกลาตวั เรา

ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจั ะมแี ตแ่ ขก ๑๗๕ มาอนิ เดยี แลว้ ไดอ้ ะไรกลบั ไปไมส่ ำคญั เลย เดนิ ทางมาสกั การะสงั เวชนยี สถาน ทง้ั สด่ี ว้ ยความศรทั ธาในคำสอน หรอื วา่ มาเพอ่ื จะได้ อยากไดอ้ ะไรกลบั ไป ถา้ อยากได้ อะไรนน่ั กค็ อื โลภะและตวั ตนกก็ ำลงั ทำงานอกี แลว้ แตถ่ า้ บอกวา่ มาอนิ เดยี เพราะศรทั ธา ในคำสอน กอ็ ยา่ ลมื วา่ พระบรมศาสดาทา่ นไมเ่ คยสอนใหไ้ ปเสาะหาอะไร เพราะไมม่ ี อะไรเที่ยง ไม่มีอะไรสุข ไม่มีอะไรที่เราจะหามาเป็นของเราได้ ดังนั้นมาอินเดีย ทส่ี ำคญั ทส่ี ดุ คอื เราละอะไร และ ณ จดุ นท้ี ส่ี นามบนิ โพธคยา ทม่ี รี นั เวยเ์ กา่ ๆ แตไ่ มท่ รดุ และไมต่ อ้ งผา่ น เครอ่ื ง CTX เพราะไมไ่ ดใ้ ช้ พวกเรากำลงั จะเดนิ ทางกลบั เมอื งไทยมาตภุ มู ทิ ร่ี กั ของเรา ทง้ิ อนิ เดยี อนั เปน็ พทุ ธภมู ไิ วเ้ บอ้ื งหลงั ทง้ั เครยี ดทง้ั ขำกเ็ ปน็ ธรรมะ อยา่ ลมื นะครบั ศกึ ษา ธรรมะเพอ่ื การละ ทำบญุ ทำทานเพอ่ื ใหไ้ มต่ อ้ งหวงั ไดอ้ ะไรกลบั คนื เขา้ ใจธรรมะไมใ่ ชเ่ พอ่ื เกง่ แตต่ อ้ งตวั เลก็ ลง ฟงั ธรรมะไปทำไมถา้ ไมป่ ระพฤตปิ ฏบิ ตั ติ าม ..... ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจ้ ะมแี ตแ่ ขก

๑๗๖ ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจั ะมแี ตแ่ ขก ดกู รอานนท์ ตถาคตจะชอ่ื วา่ อนั บรษิ ทั สกั การะ เคารพ นบั ถอื บชู า นอบนอ้ ม ดว้ ยเครอ่ื งสกั การะประมาณเทา่ นก้ี ห็ ามไิ ด้ ผใู้ ดแลจะเปน็ ภกิ ษุ ภกิ ษณุ ี อบุ าสก อบุ าสกิ า กต็ าม เปน็ ผปู้ ฏบิ ตั ธิ รรมสมควรแกธ่ รรม ปฏบิ ตั ชิ อบ ปฏบิ ตั ติ ามธรรมอยู่ ผนู้ น้ั ยอ่ มชอ่ื วา่ สกั การะเคารพ นบั ถอื บชู าตถาคต ดว้ ยการบชู าอยา่ งยอดเยย่ี ม เพราะเหตนุ น้ั แหละ อานนท์ พวกเธอพงึ สำเหนยี กอยา่ งนว้ี า่ “เราจกั เปน็ ผปู้ ฏบิ ตั ธิ รรมสมควรแกธ่ รรม ปฏบิ ตั ชิ อบ ประพฤตติ ามธรรมอย”ู่ Dhammaintrend ร่วมเผยแพร่และแบง่ ปันเปน็ ธรรมทาน จบอนิ เดยี ไดอะร่ี

ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจั ะมแี ตแ่ ขก ๑๗๗ บนั ทกึ การเดนิ ทาง วนั ท่ี ๑๔ ๐๑.๐๐ น. ๐๒.๐๐ น. ๐๓.๐๐ น. ๐๔.๐๐ น. ๐๕.๐๐ น. ๐๖.๐๐ น. ๐๗.๐๐ น. ๐๘.๐๐ น. ๐๙.๐๐ น. ๑๐.๐๐ น. ๑๑.๐๐ น. ๑๒.๐๐ น. ๑๓.๐๐ น. ๑๔.๐๐ น. ๑๕.๐๐ น. ๑๖.๐๐ น. ๑๗.๐๐ น. ๑๘.๐๐ น. ๑๙.๐๐ น. ๒๐.๐๐ น. ๒๑.๐๐ น. ๒๒.๐๐ น. ๒๓.๐๐ น. ๒๔.๐๐ น.

๑๗๘ ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจั ะมแี ตแ่ ขก บันทึกธรรม

ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจั ะมแี ตแ่ ขก ๑๗๙ บันทึกธรรม

๑๘๐ ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจั ะมแี ตแ่ ขก บันทึกธรรม

ลากอ่ นอนิ เดยี อยากมาทกุ ปแี มจั ะมแี ตแ่ ขก ๑๘๑ บันทึกธรรม

แผนที่อนิ เดยี โบราณ ๑๘๒

๑๘๓ แผนทอี่ นิ เดียปัจจบุ ัน

๑๘๔