สุขศึกษา 21002

144  เกษตรกรควรทราบแหลง่ โรค วธิ ีการแพร่โรค  เมือสัตวป์ ่ วยตอ้ งเผาหรือฝังทาํ ลายเชอื ฉีดวคั ซีนป้ องกนั โรคแกส่ ตั ว์  รักษาความสะอาดของผวิ หนงั ระวงั มิใหส้ ัมผสั กบั ผิวหนงั ของสตั วท์ ีเป็นโรค  ทาํ ความสะอาดแผลทนั ทีเมือมบี าดแผลเกิดขึน ประการที อันตรายจากความร้อน แสง เสียง ความสันสะเทือน เกษตรกรอาจเป็ น ตะคริว อ่อนเพลีย หรือเป็ นลม อนั เนืองมาจากการไดร้ ับความร้อนทีมาจากแสงอาทิตย์ หรือไดร้ ับเสียงดงั จาก เครืองจกั รกล ซึงมีผลต่อสุขภาพจิตดว้ ย รวมทงั เกดิ อาการหูตงึ หรือหูหนวกได้ อนั ตรายจากแสงจ้า ซึงพบมากทาํ ให้เกิดต้อ สูญเสียการมองเห็น และในการใชเ้ ครืองจักรก็มีปัญหา การสันสะเทือนจากเครืองจักร เช่น รถ แทรกเตอร์ เครืองเกยี วขา้ ว เครืองไถ เครืองเจาะ เลอื ยไฟฟ้ า ความสันสะเทือนมอี นั ตรายตอ่ มอื และแขน ทาํ ใหเ้ กิด อาการปวดขอ้ ตอ่ เมอื ยลา้ ระบบยอ่ ยอาหารผดิ ปกติ กระดกู อกั เสบวิธีป้ องกนั อนั ตรายเหล่านีไดแ้ ก่  การสวมใส่อปุ กรณ์ป้ องกนั อนั ตรายส่วนบุคคล เช่น ถงุ มือ อุดหู  การป้ องกนั เกียวกบั ความร้อน ทาํ ไดโ้ ดยใหส้ วมเสือผา้ หนา แขนยาว แต่เป็ นผา้ ที ระบายอากาศไดด้ ี  ดมื นาํ ผสมเกลอื ใหเ้ ขม้ ขน้ ประมาณ . %  หยดุ พกั ระหวา่ งงานบ่อยขึน หากอากาศร้อนจดั มาก ประการที อบุ ตั ิเหตุในงานเกษตรกรรม เช่น การถูกของมคี มบาด ไดแ้ ก่ มีด ขวาน เคียว เมือเกิดบาดแผลเกษตรกรไม่มเี วลาทจี ะทาํ ความสะอาดแผลหรือปฐมพยาบาลโดยทนั ที โอกาสทีจะไดร้ ับเชือโรค เชน่ โรคบาดทะยกั จึงพบบ่อย และเป็นสาเหตกุ ารตายทีสาํ คญั หรือการใชเ้ ครืองยนตท์ ีใชไ้ ฟฟ้ าก็อาจเกิดไฟฟ้ าดูด หรือเกดิ การไหมต้ ามผวิ หนงั ขนึ ได้ ซึงควรตอ้ งเรียนรู้เรืองการใชไ้ ฟฟ้ าใหถ้ ูกตอ้ งดว้ ย นอกจากนียงั มีอนั ตรายจาก การใชเ้ ครืองยนต์ เชน่ เชอื ก โซ่ สายพาน หนีบหรือบีบอดั ทาํ ใหม้ อี ุบตั เิ หตเุ กิดขนึ ทนี ิวมือเป็นส่วนใหญ่ โรคจากการทาํ งานทสี าํ คญั และพบบ่อยทีสุดในเกษตรกรคือ การปวดหลงั จากการทาํ งานอนั เนืองมาจากทา่ ทางการทาํ งานทีฝื นธรรมชาติ ทาํ ใหเ้ กิดอาการปวดเมอื ยกลา้ มเนือ การปวดเมือยกลา้ มเนือทีเกิดขึน ซาํ ๆ ทุกวนั เรียกวา่ โรคบาดเจบ็ ซาํ ซาก หรือโรคบาดเจบ็ ซาํ บ่อย สามารถแกไ้ ขได้ ควรจะไดเ้ รียนรู้วิธีการหาเครือง ทุ่นแรงหรือประยกุ ตว์ ิธีการทาํ งานเพือบรรเทาอาการเหล่านนั ใหล้ ดนอ้ ยลง ตวั อยา่ งเช่น การใชเ้ ครืองหว่านเมล็ด พืชแทนการกม้ เงยในการหวา่ นโดยคนกจ็ ะทาํ ใหก้ ารทาํ งานเป็นสุขขนึ ได้

145 เรืองที การปฐมพยาบาลเบืองต้น การปฐมพยาบาล คอื การใหก้ ารชว่ ยเหลอื เบืองตน้ ต่อผปู้ ระสบอนั ตราย หรือเจ็บป่ วย ณ สถานทีเกิดเหตุกอ่ นทจี ะถึงมือแพทย์ หรือโรงพยาบาล เพือป้ องกนั มใิ หเ้ กิดอนั ตรายแกช่ ีวติ หรือเกิดความพิการ โดยไม่สมควร วตั ถุประสงค์ของการปฐมพยาบาล 1. เพือใหม้ ชี วี ติ อยู่ 2. เพือไม่ใหไ้ ดร้ ับอนั ตรายเพิมขนึ 3. เพอื ใหก้ ลบั คนื สู่สภาพเดมิ ไดโ้ ดยเร็ว หลักทวั ไปในการปฐมพยาบาล 1. อยา่ ตืนเตน้ ตกใจ และอยา่ ใหค้ นมุง เพราะจะแยง่ ผูบ้ าดเจบ็ หายใจ 2. ตรวจดวู ่าผูบ้ าดเจบ็ ยงั รู้สึกตวั หรือหมดสติ 3. อยา่ กรอกยา หรือนาํ ใหแ้ กผ่ ูบ้ าดเจ็บในขณะทีไม่รู้สึกตวั 4. รีบใหก้ ารปฐมพยาบาลตอ่ การบาดเจ็บทอี าจทาํ ใหเ้ กิดอนั ตรายถงึ แกช่ ีวติ โดยเร็วกอ่ น ส่วน การบาดเจบ็ อนื ๆ ทไี ม่รุนแรงมากนกั ใหด้ าํ เนินการปฐมพยาบาลในลาํ ดบั ถดั มา การบาดเจบ็ ทีต้องได้รับการช่วยเหลือโดยเร็ว คอื 1. การขาดอากาศหายใจ 2. การตกเลอื ด และมอี าการชอ็ ก 3. การสมั ผสั หรือไดร้ ับสิงมีพิษทรี ุนแรง การปฐมพยาบาลเมือเกดิ อาการบาดเจบ็ ข้อเคลด็ สาเหตุ เกิดจากการฉีกขาด หรือการยดึ ตวั ของเนือเยอื กลา้ มเนือ หรือเสน้ เอน็ รอบขอ้ ตอ่ อาการ - เวลาเคลือนไหวจะรู้สึกปวดบริเวณขอ้ ต่อทไี ดร้ ับอนั ตราย - บวมแดงบริเวณรอบ ๆ ขอ้ ตอ่ การปฐมพยาบาล - อยา่ ใหข้ อ้ ต่อบริเวณทีเจ็บเคลือนไหว - อยา่ ใหข้ องหนกั กดทบั บริเวณขอ้ ทีเจบ็ - ควรประคบดว้ ยความเยน็ ไวก้ อ่ น - ถา้ มีอาการปวดรุนแรง ใหร้ ีบนาํ ไปพบแพทย์

146 ขัดยอก สาเหตุ เกิดจากการทีกลา้ มเนือยดึ ตวั มากเกนิ ไป ซึงเกิดขนึ เพราะการเคลือนไหวอยา่ งรุนแรง และ รวดเร็วมากเกนิ ไป อาการ เจ็บปวดบริเวณทีไดร้ ับบาดเจบ็ ตอ่ มามอี าการบวม การปฐมพยาบาล - ใหผ้ ูบ้ าดเจ็บนงั หรือนอนในทา่ ทีสบาย และปลอดภยั - ถา้ ปวดมากอาจบรรเทาอาการโดยการประคบความเยน็ ก่อน แลว้ ตอ่ ดว้ ยประคบความร้อน ตาบาดเจบ็ การปฐมพยาบาลเกยี วกบั ตานนั ควรใหก้ ารปฐมพยาบาลเฉพาะตาทีบาดเจ็บเลก็ นอ้ ยเทา่ นนั ถา้ บาดเจ็บรุนแรงใหห้ าผา้ ปิ ดแผลสะอาดปิ ดตาหลวม ๆ แลว้ นาํ ผบู้ าดเจ็บส่งโรงพยาบาลโดยเร็ว ผงเข้าตา สาเหตุ - มีสิงแปลกปลอมเขา้ ตา - ระคายเคืองตา คนั หรือปวดตา การปฐมพยาบาล - ใชน้ าํ สะอาดลา้ งตาใหท้ วั - ถา้ ผงไม่ออกใหห้ าผา้ สะอาดปิ ดตาหลวม ๆ แลว้ นาํ ผบู้ าดเจบ็ ไปพบแพทย์ สารเคมเี ข้าตา สาเหตุ กรด หรือดา่ งเขา้ ตา อาการ - ระคายเคอื งตา - เจ็บปวด และแสบตามาก การปฐมพยาบาล - ใหล้ า้ งตาดว้ ยนาํ ทสี ะอาดโดยวิธีการใหน้ าํ ไหลผา่ นลกู ตา จนกวา่ สารเคมี จะออกมา - ใชผ้ า้ ปิ ดแผลทสี ะอาดปิ ดตาหลวม ๆ แลว้ นาํ ผูบ้ าดเจบ็ ไปพบแพทย์ โดยเร็วทีสุด