คู่มือวัคซีนความรู้ กศน. กศน.สู้โรคโควิด 19

ตอนที่ 1 การป้องกนั โรคโควิด 19 1.1 ที่มาและสาเหตุของโรคโควดิ 19 กกกกกกกโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 มีการระบาดในวงกว้างในสาธารณรัฐ ประชาชนจีนต้ังแต่เดือนธันวาคม 2562 เป็นต้นมา โดยเริ่มจากเมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย์ ต่อมาไดพ้ บผูป้ ว่ ยยนื ยนั ในหลายประเทศทวั่ โลก องค์การอนามัยโลก ประกาศตั้งชื่ออย่างเป็นทางการในปัจจุบัน คือ SARS - CoV - 2 ส่วนชื่อของโรคติดเช้ือชนิดน้ีเรียกว่า COVID-19 ย่อมาจาก CO แ ท น corona, VI แ ท น virus, D แ ท น disease แ ล ะ 19 แ ท น 2019 สาหรับคมู่ อื เล่มนีจ้ ะใช้คาว่า โรคโควดิ 19 1.1.1 ทม่ี าของโรคโควิด 19 “ เปน็ โรคตดิ ตอ่ ทางเดนิ หายใจสง่ ผลให้เกิด “ ”โรคปอดอักเสบเกดิ จากไวรสั โคโรนา Coronaviris ไวรัสโคโรนาเป็นไวรัสที่ถูกพบครั้งแรกในปี 1960 แต่ยังไม่ทราบแหล่งที่มาอย่างชัดเจนว่ามาจากที่ใด ”แตเ่ ป็นไวรสั ทสี่ ามารถติดเช้อื ไดท้ ั้งมนุษยแ์ ละสตั ว์

“พื้ น ท่ี ร ะ บ า ด ค ร้ั ง แ ร ก คื อ “เมืองอู่ฮั่น” มณฑลหูเป่ย์ ประเทศจีนและแพร่ระบาด ไปทั่วโลกมีการพัฒนาเป็น “ ”สายพันธใุ์ หม่ ไวรัสโคโรนา ค้นพบสายพันธุ์แล้ว ทั้งหมด 7 สายพันธุ์ ท่ีกาลังแพร่ ระบาดหนักท่ัวโลก ตอนน้ีเป็นสาย พันธท์ุ ี่ 7 ซงึ่ คน้ พบเมอ่ื 2019 จงึ ต้ัง ”ช่ือว่า โควิด 19 (COVID-19) “ เช้ือกลายพันธท์ุ ่ีแพรร่ ะบาดมากทส่ี ุด และเป็น การระบาดโรคใหม่ (เมษายน พ.ศ. 2564) ในประเทศไทย คือ สายพันธ์ุองั กฤษเพราะติด เชอ้ื ง่ายระบาดเร็วข้นึ ถึง 1.7 เทา่ ”

1.1.2 สาเหตขุ องโรคโควดิ 19 กกกกกกกโคโรนาไวรัสมีอยูห่ ลายสายพันธ์ุ แต่สว่ นใหญจ่ ะไม่ก่อให้เกิดโรครุนแรง เป็นเพียงไข้หวัดธรรมดา แต่ก็มีโคโรนาไวรัสบางสายพันธ์ุท่ีกอ่ อาการรุนแรงจนถึง ข้ันปอดอกั เสบได้ โรคซาร์ส ท่ีมีสาเหตุมาจาก โคโรนาไวรัสสายพันธุ์ SARS- CoV ข้ามสปีชีส์จากค้างคาวมาสู่ ตัวชะมด และมาติดเช้อื ในคน โรคเมอร์ส ที่มีสาเหตุมาจาก โคโรนาไวรัสสายพันธ์ุ MERS- CoV ขา้ มสปีชีส์จากค้างคาวสู่อูฐ และมาติดเช้อื ในคน ล่าสุดเชื้อโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ ท่ีก่อโรคโควิด 19 ซ่ึงเป็นโคโรนา ไวรัสสายพันธุ์ใหม่ อาจจะเกดิ จาก การผสมสายพันธุกรรมระหว่าง โ ค โ ร น า ไ ว รั ส ข อ ง ค้ า ง ค า ว กั บ โคโรนาไวรัสในงูเห่ากลายพันธ์ุ เป็นโคโรนาไวรัส สายพันธ์ุ SARS- CoV-2 ที่สามารถแพร่เช้ือจาก งูเห่ามายงั คนได้

1.2 อาการของโรคโควดิ 19 เมื่อร่างกายได้รับเชื้อเราอาจติดเชื้อ หรือไม่ติดเช้ือ ก็ได้ขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น ชนิดของเชื้อ สายพันธุ์ ปริมาณเชื้อ และระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เป็นต้น และเมื่อมีการติดเชื้อ เกิดข้ึน เราอาจติดเชื้อโดยไม่มีอาการ มีอาการน้อย หรือมี อาการรนุ แรงจนเสยี ชีวติ ก็ได้ อาการเด่นชัดของโรคโควิด 19 คือ ไข้ ไอ จาม เจ็บคอ หรือคอแห้งและหายใจเหน่ือยหอบ แต่ส่วนใหญ่อาการ มักไม่แสดงทันทีหลังรับเช้ือ ดังน้ันควรสังเกตตนเองอย่าง สมา่ เสมอ โดยบางรายอาจมอี าการอนื่ ๆ เพม่ิ เตมิ คือ 1. ล้นิ ไมร่ ับรส จมกู ไม่ได้กลนิ่ 2. เบือ่ อาหาร คลื่นไสอ้ าเจียน ปวดทอ้ ง ท้องเสีย 3. ตาแดง ตาอกั เสบ นา้ ตาไหล เคืองตา 4. ปวดศรี ษะ เวียนหัว หากมีอาการรนุ แรง อาจมีอาการชา เดนิ เซ อ่อนแรง และหมดสติ

1.3 การตดิ ต่อของโรคโควิด 19 กกกกกกกเกิดจากการตดิ ต่อจากคนท่ีมีเช้อื ไปสู่คนอน่ื โดย 1.3.1 ทางตรง (direct) ละอองฝอย (droplet) จากทางเดินหายใจ การคลุกคลีใกลช้ ดิ กบั ผตู้ ดิ เช้ือ ผู้ป่วย ในระยะน้อยกวา่ 1-2 เมตร 1.3.2 ทางอ้อม (indirect) การสมั ผสั (contact) ทางละอองในอากาศ (aerosol) เป็นกรณเี ฉพาะ (aerosol คอื ละอองฝอย ขนาดเล็กกว่า 5 ไมครอน ลอยในอากาศ)

1.4 ระดบั ความร้ายแรงของโรคโควดิ 19 ความร้ายแรงของโรค ขึน้ อยู่กับ... 1.4.1 ปริมาณไวรสั ท่ีไดร้ บั เขา้ ทางเดินหายใจ 1.4.2 ปัจจัยทางผู้ติดเช้ือ เช่น สุขภาพ โรคประจาตัว ปฏิกิริยาอิมมูน การปฏบิ ัติตน เมือ่ เร่มิ ป่วย เป็นต้น 1.4.3 การดูแลรักษาเมื่อติดเชื้อและป่วย ผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่ มักมีอาการน้อย และส่วนน้อยมักไม่มีอาการป่วยเลย เด็กส่วนใหญ่มีอาการน้อย ผู้สูงอายุ และผู้มีโรคประจาตัว มักจะมีอาการหนักกว่า ระดับความรา้ ยแรงของโรคโควดิ 19  รอ้ ยละ 80 มีอาการน้อย คลา้ ยไข้หวดั ธรรมดา หรอื ไข้หวดั ใหญ่ ที่อาการนอ้ ย หายได้เองหลงั พักผ่อน และดแู ลตามอาการ 1.4.4  รอ้ ยละ 14 มีอาการหนกั จากปอดอักเสบ หายใจผิดปกติ  ร้อยละ 5 มีอาการวิกฤต เชน่ การหายใจล้มเหลว ชอ็ กจากการปว่ ยรนุ แรง เปน็ ตน้  รอ้ ยละ 1-2 เสยี ชีวติ หลังจากมีอาการหนัก มักเกิดกับ ผ้สู ูงอายุ ผูม้ ีโรคประจาตัว เชน่ โรคทางหัวใจ โรคปอด โรคเบาหวาน ภูมติ ้านทานต่า หรอื โรคประจาตวั อืน่ ๆ เปน็ ต้น

1.5 วัคซนี ป้องกนั โรคโควิด 19 1.5.1 ความหมายของวคั ซนี วัคซีน คือสารชนิดหนึ่งท่ีฉีดเข้า ไปในร่างกาย เพ่ือสร้างภูมิคุ้มกันโรค ต่าง ๆ ส่วนใหญ่ทามาจากเช้ือโรค แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ทาจาก เชื้อโรคท่ีตายแล้ว มีสารของเช้ือโรค มาฉีดเข้าตัวเรา และทาจากเช้ือโรคที่ อ่อนแอ ทาให้เช้ือโรคสลบ พิษจะได้ไม่ รนุ แรงเม่ือฉีดเข้าไปในร่างกาย ร่างกาย เรากจ็ ะสรา้ งภมู ิคมุ้ กันกับโรคนั้น ๆ 1.5.2 ความจาเป็นทตี่ อ้ งฉดี วคั ซีน ความจาเป็นที่ประชาชนต้องฉีดวัคซีน เพ่ือสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ของร่างกายให้มีความพร้อม สามารถใช้ต่อสู้กับเช้ือโรคท่ีทาให้เกิด ความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วย และลดการแพร่ระบาดในชุมชน สามารถ ป้องกันการเจ็บป่วยและเสียชีวิต และเป็นการหยุดการแพร่ระบาดของ โรคติดต่อที่จะเป็นอันตรายต่อประชาชนในวงกว้างได้ ซึ่งอาจจะทาให้ สภาพเศรษฐกิจของประเทศเสียหายได้

1.5.3 ความจาเปน็ ที่ตอ้ งฉีดวคั ซีนโรคโควิด 19 จานวน 2 ครง้ั ในช่วงปี พ.ศ.2564 เทคโนโลยีในการผลิตวัคซีนท่ีมีประสิทธิภาพ จากผลการทดลองแล้ว จาเป็นต้องฉีด จานวน 2 คร้ัง โดยฉดี เข็มที่ 1 วคั ซีน จะเร่ิมได้ผลอย่างน้อย 2 สัปดาห์ จะได้ผลเพียงประมาณ 50% และ หลังจากฉีดวคั ซนี เข็มที่ 2 ต้องใช้เวลาอย่างน้อย 1 สปั ดาห์ จึงจะได้ผลตาม ผลการทดลองของวคั ซนี แต่ละบริษัท 1.5.4 ผลข้างเคียงของวคั ซนี โดยหลักการ การใช้วัคซีน วัคซีนทาหน้าท่ี กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ข อ ง ร่ า ง ก า ย ใ ห้ รู้ จั ก กั บ เ ช้ื อ โ ร ค ล่วงหน้าก่อนท่ีร่างกายจะได้รับเช้ือ เพ่ือป้องกันการติดเช้ือ การเจ็บป่วย ลดการเจบ็ ป่วยรนุ แรง หรอื เสยี ชวี ติ การใช้วัคซีนอาจมีผลข้างเคียง ชนิดรุนแรงหรือไม่รุนแรง เช่น การแข็งตัว ของเลือดผิดปกติ กล้ามเนื้ออ่อนแรง ขาดการควบคุมร่างกายช่ัวขณะ มีไข้ ปวด หรือระคายเคืองบริเวณตาแหน่งท่ีฉีด ปวดเม่ือยตามรา่ งกาย เป็นต้น หากเกิดผล ข้างเคียงตั้งแต่เข็มแรก ในเข็มท่ี 2 ก็อาจ มีอาการข้ึนได้ ซ่ึงเป็นเร่ืองปกติที่แสดงให้ เห็นว่าภูมิคุ้มกันกาลังถูกกระตุ้นจากวัคซีน และหากมีผลข้างเคียงรุนแรงจากการฉีด วัคซีนต้องรบี ไปพบแพทย์โดยดว่ น

โรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 หรือโรคโควิด 19 เป็นโรคท่ีทาให้เกิดผล ต่อระบบทางเดินหายใจคล้ายไข้หวัด และมีอาการรุนแรงกว่า แพร่เช้ือได้ท้ัง ทางตรง และทางอ้อมจากการสัมผัส ใกล้ชิดผู้ป่วยผ่านสารคัดหลั่งผู้ติดเช้ือ สามารถพบได้ทุกเพศทุกวัย และอาการ จะรุนแรงต่างกันขึ้นอยู่กบั สภาพร่างกาย และปัจจัยเสี่ยงอ่ืน ๆ เช่น ผู้ท่ีเป็น โรคทางเดินหายใจ โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือด เป็นต้น จะมีความเส่ียง สูงกว่าคนปกติท่ัวไป จึงจาเป็นต้องฉีด วัคซีนป้องกันโรคโควิด 19 หากมี ผลข้างเคียงรุนแรงจากการฉีดวัคซีนต้อง รีบไปพบแพทย์โดยดว่ น

รายการอ้างองิ กองโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสขุ . แนวทางการดาเนินการโรคติดเชอื้ ไวรัส โคโรนา 2019 สบื คน้ เม่ือ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/int_operator/int_ operator01_110463.pdf คลังความรสู้ ุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. ความรูส้ ุขภาพ.com สืบค้นเม่อื 3 พฤษภาคม 2564. จาก http://www.hed.go.th/information/263 แพทย์โรคตดิ เช้ือและระบาดวิทยา คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวิทยาลยั มหิดล (2564). ความรพู้ ื้นฐาน COVID-19 สืบค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2564. จาก phoubon.in.th/covid-19/ความรเู้ รื่อง%20COVID%20รามา.pdf ภาควิชาจุลชวี วิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริรริ าชพยาบาล มหาวทิ ยาลัยมหิดล. (2563). ไวรัสโคโรน่าสายพันธ์ใุ หม่ 2019. สบื ค้นเม่ือ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail. asp?aid=1410 ศาสตราจารย์เกียรติคณุ นายแพทย์อมร ลลี ารศั มี. (2563). เรอื่ งน่ารเู้ กี่ยวกับ COVID-19 จากโรคตดิ เช้อื ไวรสั SARS-CoV-2. สบื ค้นเม่อื 5 พฤษภาคม 2564. จาก แพทยสภา https://tmc.or.th/pdf/Covid-19-MD-AmornUpdate.pdf

สาระน่าร้กู บั COVID-19. เชค็ อาการ Covid-19 เข้าข่ายป่วยหรือไม่ สบื คน้ เม่อื 3 พฤษภาคม 2564. จาก http://www.bangkok.go.th/health/page/sub/18813/title/0/info /236133/ สานกั สอื่ สารความเสี่ยงและพัฒนาพฤติกรรมสขุ ภาพ กรมควบคุมโรคกระทรวง สาธารณสุข. คมู่ อื การป้องกันและควบคุมโรคติดเชอื้ ไวรสั โคโรนา 2019 หรอื โรคโควดิ 19 สาหรบั ประชาชน ครงั้ ที่2. โรงพมิ พช์ มุ นุมสหกรณ์การเกษตรแห่ง: ประเทศไทย จากัด 2563. Pngtree. แหล่งขอ้ มูลกราฟฟกิ สาหรบั ดาวนโ์ หลดฟรี สบื คน้ เมอื่ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://pngtree.com/

แบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 1 คาชี้แจง : ทาเครอื่ งหมาย (ถูก) หนา้ ขอ้ ที่มเี นอื้ หาถกู ต้อง และทาเคร่อื งหมาย  (ผดิ ) หน้าข้อที่มีเนอื้ หาไม่ถูกตอ้ ง 1. โรคโควิด 19 เกิดการระบาดครงั้ แรกทเ่ี มืองอู่ฮั่น ประเทศจนี 2. ปจั จยั ท่ีทาให้ติดเชอ้ื โรคโควิด 19 คือ ชนิดของเชือ้ สายพนั ธ์ุ ปริมาณเชือ้ และระบบภูมคิ ้มุ กนั ของรา่ งกาย 3. ละอองฝอยจากทางเดินหายใจและคลุกคลีใกลช้ ิดกบั ผตู้ ดิ เช้ือ เป็นการตดิ เชื้อโดยทางตรง 4. โรคโควิด 19 ทาใหเ้ กิดอาการรุนแรงทางระบบทางเดินหายใจ 5. ผู้ตดิ เช้ือโรคโควดิ 19 ตอ้ งฉีดวคั ซีนเพอ่ื รกั ษาอาการของโรคโควิด 19

เฉลยแบบประเมินความรู้ตอนที่ 1 ขอ้ 1  ข้อ 2  ขอ้ 3  ขอ้ 4  ขอ้ 5 

ตอนที่ 2 การดูแลตนเองและครอบครวั จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ซึ่งเป็นไวรัสที่ทำให้ เกดิ การติดเชื้อในระบบทางเดนิ หายใจ และสามารถติดต่อจากคนสู่คน โดย จากการคลุกคลีใกล้ชิดกับผู้ที่ติดเชื้อไวรัสนี้ ผ่านละอองฝอยของน้ำมูก น้ำลาย ของผู้ป่วยติดเชื้อ จากการ จาม ไอ หรือการสัมผัส ดังนั้นการดูแลตนเองและ ครอบครวั มีสว่ นสำคญั อนั ดับแรกที่จะช่วยลดการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ซงึ่ มีวิธกี ารดูแลตนเองและครอบครัวเพ่ือป้องกันเชอ้ื โรคโควิด 19 ดังนี้ 2.1 การดแู ลสขุ ภาพ อาหารและอนามยั การป้องกันตนเองให้ปลอดภัยจากโรคโควิด 19 ต้องติดตามข้อมูล ขา่ วสารจากแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถอื และดูแลสุขภาพ ปรุงอาหารและบริโภค อาหาร เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน รวมทั้งดูแลอนามัยของตนเองและ ครอบครัว ดังนี้ 2.1.1 การดูแลสุขภาพ กกกกกกกากรดูแลสุขภาพ คือการทำให้ตนเองและครอบครัวมีความสมบูรณ์ แขง็ แรง ปราศจากความเจ็บป่วยทั้งทางร่างกายและจิตใจ สามารถดำเนินชีวิต อยู่ในสังคมได้อย่างปกติสุข การดูแลสุขภาพตนเองส่งผลให้ครอบครัว ปลอดภัยจากโรคโควิด 19 ด้วย วิธีการดูแลสุขภาพและป้องกันการแพร่ เชื้อโรคโควิด 19 มี ดังนี้

1) การลา้ งมอื การล้างมือด้วยสบู่ก้อนหรือสบู่เหลว โดยใช้เวลาในการฟอกมือ ประมาณ 15 - 20 วนิ าที (หรือ นับ 1 ถงึ 30 โดยประมาณ) 12 3 ฝา่ มือถูกนั ฝา่ มอื ถูหลงั มอื ใช้ฝ่ามอื ถฝู ่ามือ และนวิ้ ถซู อกน้วิ มอื และน้ิวถซู อกนว้ิ 4 5 ใช้หลังมอื ถูฝา่ มือ ถูนิ้วหัวแมม่ ือ โดยรอบด้วยฝ่ามอื 67 8 ปลายนิว้ ถขู วางฝา่ มือ ถรู อบข้อมือ ล้างสบู่ออกดว้ ยนำ้ เปล่า ข้อแนะนำขอ้ 1 – 7 โดยคำแนะนำจากสำนักงานประชาสมั พนั ธ์ กทม. 2) การเว้นระยะห่าง ระยะห่างระหว่างบุคคล (Social Distancing) ที่ปลอดภัย คือ 2 เมตร เพราะละอองฝอยที่มาจากการไอหรือจาม สามารถกระจายไดใ้ นระยะ 1 เมตร คำแนะนำจาก สสส.

3) การสวมหนา้ กากอนามยั การเลือกซื้อหน้ากากอนามัยจากผู้ผลิตที่เชื่อถือได้ และได้รับการรับรอง มาตรฐานสินคา้ สำหรับการสวมใส่หนา้ กากอนามยั อยา่ งถูกวธิ ี มีดังนี้ ลา้ งมือใหส้ ะอาดก่อนใส่ หนั ดา้ นสเี ขม้ หรอื มนั วาว คลร่ี อยจีบออกคลมุ ท้ังจมูก ออกด้านนอก ให้ขอบที่มี จนถงึ ปลายคาง คลอ้ งสาย ลวดอยดู่ ้านบนสนั จมกู กับใบหูหรอื ผกู ใหแ้ นน่ กดตรงเส้นลวด ล้างมอื ใหส้ ะอาด เปลี่ยนหนา้ กากอนามัยทุกวัน ให้พอดีกับสนั จมูก หลงั จากถอดหน้ากาก และไมใ่ ชอ้ นั เดมิ เป็นเวลานาน เพราะจะเปน็ แหล่งสะสมเช้ือโรค จนมิดชิด 8. 9. วิธีการทง้ิ หน้ากากอนามยั 7. จบั ขอบหนา้ กากพับครง่ึ ให้ด้านที่ ใสใ่ นถงุ พลาสตกิ มัดปากถงุ ให้ ล้างมอื ให้สะอาดดว้ ยน้ำสบู่ หรือ สมั ผสั รา่ งกายอยู่ด้านใน พบั ครง่ึ แน่น เขียนกำกับทถ่ี งุ ว่า เจลลา้ งมอื ทผี่ สมนำ้ ยาฆ่าเชอ้ื อกี ครั้ง แล้วพบั อกี ทบใหส้ ายคล้อง “ขยะติดเชือ้ ” หรอื แอลกอฮอล์ 70% ขนึ้ ไป หูอย่ฝู ง่ั เดยี วกนั ใช้สายคล้องหู นำไปทิ้งลงในถังขยะติดเชอื้ มว้ นรัดรอบหนา้ กากให้แนน่ หรอื ถงั ขยะท่ีมีฝาปิด คำแนะนำจากโรงพยาบาลศิครินทร์และคณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลยั มหดิ ลเป็นหลกั

4) การทำงานท่ีบ้าน การทำงานทีบ่ า้ น (Work From Home) เป็นมาตรการเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ควรจัดเวลา พกั เทยี่ งและเลกิ งานให้เหมือนปกติ หาวธิ ีผ่อนคลายอารมณ์ช่วงพักเท่ียง และขยับตวั หรอื กายบริหารง่าย ๆ ทุกช่ัวโมง 5) การหลีกเลีย่ งการจบั ดวงตา ปาก จมกู และสิง่ อ่นื ๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสใบหน้าของตัวเอง เพราะบนใบหน้าของเรา สามารถรบั เชอ้ื โรคโควิด 19 ได้จากชอ่ งทาง ดังตอ่ ไปนี้ (1) ดวงตา ไมข่ ยี้ตาหรอื แคะขต้ี า เพราะดวงตา มีเนือ้ เยือ่ ทอ่ ระบายนำ้ ตาที่เชอ้ื โรคสามารถผา่ นเขา้ ไปได้ (2) จมกู ไมแ่ คะ หรือใช้นิ้วแหย่จมูก เพราะเช้อื โรคสามารถ เข้าทางโพรงจมกู สทู่ างเดินหายใจได้ (3) ปาก ไมจ่ ับปาก ล้วงปาก ไม่ใช้มือแคะฟนั หรอื แมแ้ ต่ การใชช้ ้อนร่วมกับผู้อื่น เพราะปากเปน็ ชอ่ งทางที่เช้ือโรค สามารถเข้าสทู่ างเดนิ หายใจได้ (4) ร่างกาย ลดการสัมผัสสิ่งของหรือสิ่งอื่น ๆ เช่น ประตู ราวบนั ได ลิฟต์ เป็นตน้ คำแนะนำจากโรงพยาบาลเวชธานเี ป็นหลัก 6) การดูแลร่างกายให้แข็งแรง ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนใหเ้ พียงพอ รับประทาน อาหารทม่ี ีประโยชน์ หากมีอาการปว่ ย ไข้ ไอ เจบ็ คอ นำ้ มูกไหล หายใจเหนอื่ ย ใหไ้ ปพบแพทย์

2.1.2 การดแู ลดา้ นอาหาร จากสถานการณ์การแพรร่ ะบาดเช้อื โรคโควิด 19 แมว้ ่าเชือ้ โรคโควิด 19 สามารถพบได้ในสัตว์หลายชนิด และสามารถติดต่อได้ในสัตว์ เช่น แมว ค้างคาว เป็นต้น สำหรับสัตว์ที่ใช้เนื้อเพื่อการบริโภค เช่น หมู ไก่ เป็ด อาหารทะเล เป็นต้น ยังสามารถรับประทานได้โดยต้องปรุงให้สุก บางคร้งั เช้ือโรคไมไ่ ด้มาจากอาหารแตม่ าจากการสัมผัสมือที่ติดเชื้อมา หรือ น้ำลายผู้ติดเชื้อปะปนกับอาหารทำให้ติดเช้ือได้ทง้ั อาหารสกุ และดิบ โดยมี วิธีการบริโภคอาหารและวิธีการเลือกอาหารมาบริโภคเพื่อป้องกัน โรคโควดิ 19 ดังนี้ วธิ ีป้องกันโรคโควดิ 19 เมอ่ื บรโิ ภคอาหารประเภทเน้อื สัตว์ (1) เลือกซ้อื จากผูข้ าย หรอื ผู้ประกอบอาหารท่ีสวมหนา้ กากอนามยั (2) ล้างมอื และเนื้อสัตว์ให้สะอาดทุกครั้งเวลาปรงุ อาหาร (3) ปรงุ เน้อื สัตวใ์ หส้ ุกกอ่ นบรโิ ภค คำแนะนำจากโรงพยาบาลจฬุ าลงกรณ์ สภากาชาดไทยเป็นหลัก อาหารไทยกนิ สโู้ รคโควดิ 19 เชน่ (1) เมยี่ งคำ มีสว่ นประกอบของมะนาวพรอ้ มเปลอื กท่มี ีสารเฮสเพอรดิ นิ รูตนิ และวิตามนิ ซี ช่วยป้องกนั ไม่ให้ไวรัสเขา้ เซลล์ ชว่ ยลดโอกาสติดเชอื้ (2) ต้มยำ มีสว่ นประกอบของหอมใหญ่ หอมแดง เหด็ ทีม่ ีสารเคอรซ์ ีทิน เบตา้ กลูแคน ช่วยกระตนุ้ ภูมิคุ้มกนั ของรา่ งกาย (3) ผดั กะเพรา มีส่วนประกอบของใบกะเพรา มสี ารโอเรียนทิน (Orientin) ช่วยป้องกันไมใ่ หไ้ วรัสเขา้ เซลล์ คำแนะนำจากกรมการแพทยแ์ ผนไทยและแพทย์ทางเลือกเปน็ หลกั

2.1.3 การดูแลสุขอนามัยของตนเองและครอบครัว กกกกกกกการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ที่มีการแพร่ระบาดเป็นวงกว้าง การอยู่รวมกันเป็นครอบครัวที่สมาชิกในบ้านมีประวัติเดินทางมาจากพื้นที่เสี่ยง อาจทำให้บุคคลในครอบครัวติดเชื้อได้ ดังนั้น บุคคลในครอบครัว ควรมีการ ปฏบิ ัตติ นดแู ลสขุ อนามยั ของตนเองและครอบครัว เพอื่ การปอ้ งกันโรคโควิด 19 ดงั น้ี 1) การปฏบิ ัติตนเมื่ออยู่ท่ีบา้ น 1. สวมหนา้ กากอนามัยปิดจมกู และ 2. รักษาระยะหา่ ง 3. หลีกเลย่ี งสัมผสั ปากใหม้ ดิ ชดิ (เม่อื อยู่หลายคน) หน้า ตา หู จมูก ปาก 2 เมตร 4. แยกหอ้ งส่วนตวั 5. ทำความสะอาดบ้าน 6. เปดิ ประตูหนา้ ต่าง เป็นประจำ ใหอ้ ากาศถ่ายเท 7. ล้างมือก่อนเขา้ บา้ นและ 8. แยกของใช้ส่วนตัว 9. เสื้อผา้ ใชแ้ ล้วใส่ตะกรา้ ผ้า ระหว่างอย่ใู นบา้ น เตรยี มซัก ไมใ่ สซ่ ้ำ 10. แยกขยะให้ถกู ประเภท 11. ขยะติดเชื้อใส่ถุงแยกทงิ้ 12. อาหารทีซ่ อื้ หรอื ส่ังมากิน โดยเฉพาะขยะติดเชือ้ ลงถงั ขยะอันตราย เทใส่จานชามที่บ้านเสมอ คำแนะนำจากกรมอนามัยและกรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ

2) การปฏิบตั ติ นเมอ่ื ออกนอกบา้ น 1. พกเจลล้างมอื ที่มี 2. หลีกเล่ยี งชว่ งจราจร 3. ทำความสะอาด แอลกอฮอล์เขม้ ข้น 70% หนาแน่น เว้นระยะหา่ ง โตะ๊ ทำงานและคียบ์ อรด์ ดว้ ย ขึ้นไป และสวมหน้ากาก แอลกอฮอลท์ ุกวนั ประชมุ 2 เมตร อนามยั โดยใช้ VDO Call 4. ไมน่ ง่ั รับประทานอาหาร 5. หลีกเลยี่ งการน่ังรอในที่ 6. หลีกเล่ยี งบริเวณทมี่ ผี คู้ น ท่ีร้าน ซอ้ื อาหารกลับไป อากาศไม่ถา่ ยเทและมคี น หนาแน่น ระมดั ระวงั การ บริโภค แออัด สมั ผสั จุดเส่ียงต่าง ๆ คำแนะนำจากกรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข และ สสส. 3) ข้อปฏิบตั ิเม่ือกลบั ถงึ บ้าน เมื่อกลับถึงบ้านควรรีบกำจัดเชื้อโรคที่อาจติดมากับร่างกายทันที ตามข้อแนะนำดงั น้ี 1. ถอดรองเท้า ลา้ งมอื ก่อนสมั ผสั สง่ิ ของ 2. ถอดเส้ือผา้ แลว้ แยกตะกรา้ ซกั กับคนอื่น ในบา้ น 3. ชำระลา้ งร่างกายด้วยการอาบนำ้ 4. เชด็ ทำความสะอาดอุปกรณใ์ กลต้ ัวท่ีมัก ฟอกสบู่ให้สะอาด สัมผัสขณะอยนู่ อกบ้าน คำแนะนำจากกรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ และ สสส.

2.2 การสร้างขวัญและกำลงั ใจ ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ซึ่งเป็น สิ่งที่ไม่เคยพบมาก่อน ความไม่แน่นอน เรื่องงาน ครอบครัว และเศรษฐกิจ ยิ่งทำให้เกิดความเครียดสะสมมากขึ้น จึงควรสร้างขวัญและกำลังใจ ให้กับ ตนเองและผูอ้ ่นื เพอ่ื ไม่ให้เกดิ ภาวะท้อถอย หมดหวัง ซึง่ จำเปน็ ต้องปรับวิธีคิด เพอื่ ปรบั เปล่ยี นพฤติกรรม ควรปฏิบตั ิ ดงั น้ี 2.2.1 มองโลกในแง่ดแี ละมีสุขภาพจิตดี 2.2.2 อย่าคิดวา่ ไมใ่ ช่เรือ่ งของเรา ตระหนกั แต่ไม่ต่ืนตระหนก เราสามารถป้องกันตนเองและครอบครวั ได้ 2.2.3 รบั มอื กับสถานการณ์ โรคโควดิ 19 อยา่ งเขา้ ใจ ดังวิธีการตอ่ ไปน้ี 1) อยา่ ทำให้สถานการณ์เลวรา้ ยลง 2) ติดตามข่าวสาร เช่น ประกาศของ ระวงั อยา่ ใหต้ ิดเชอื้ โรคโควดิ 19 รฐั บาลและกระทรวงสาธารณสขุ 3) ปฏบิ ัติตามคำแนะนำของกระทรวง 4) ตรวจสอบอาการทางรา่ งกาย จติ ใจ สาธารณสุข อยูห่ ่างไว้ ใส่แมสกป์ ้องกัน และอารมณ์สม่ำเสมอ ลดสัมผสั หมน่ั ลา้ งมอื 5) ใชช้ ีวติ อย่างปกติและมีคณุ คา่ ถ้าต้องหยดุ งานกกั ตัวอยูบ่ า้ น 14 วัน กส็ ามารถจัดการกจิ วัตรแต่ละวนั ให้มีสุขภาพดีได้ คำแนะนำจากโรงพยาบาลกรุงเทพเปน็ หลกั

ดังนั้นทุกคนต้องดูแลตนเองและครอบครัวให้ดี โดยการดูแล สุขภาพ ปรุงอาหารและบริโภคอาหารอย่างถูกวิธี ดูแลสุขอนามัยของ ตนเองและครอบครัว ตลอดทั้งสร้างขวัญกำลังใจให้กับตนเองและ ครอบครัวจะเป็นตัวช่วยที่ดีมากในการยับยั้งการแพร่เชื้อโรคโควิด 19 ไปส่คู นรอบข้าง ทำให้ลดการเกิดผตู้ ดิ เชือ้ ในวงกวา้ งได้ และเราจะสามารถ กา้ วข้ามสถานการณ์นี้ไดอ้ ยา่ งดีและปลอดภยั กับทุกคน

รายการอา้ งองิ กรมการจัดหางาน. (2564) . อาหารต้าน “โควดิ -19” แนะนำโดยแพทย์แผน ไทย. สืบคน้ เมอื่ 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.sanook.com/health/21169/ กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ . (2564). โรคตดิ เช้อื เช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19). สบื คน้ เมอ่ื 1 พฤษภาคม 2564, จาก https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/info.php ขา่ วกรุงเทพธรุ กิจ (2564). เปิดสรรพคุณเดด็ ทช่ี ่วยป้องกันไวรัส. สืบค้นเม่อื 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/871359 มติชนออนไลน์. (2563). เราจะผ่านห้วงเวลาน้ี ไปด้วยกัน ‘จิตไม่ตก’ สูโ้ ควดิ . สบื คน้ เมอื่ 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.matichon.co.th/lifestyle/news_2126752 โรงพยาบาลกรุงเทพ. (2564). จิตแพทย์แนะ จัดการความเครียดรับมือ COVID-19 ไมใ่ ห้ปว่ ยใจ. สบื คน้ เม่อื 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.bangkokhospital.com/content/psychiatric- guidance-on-stress-management-trading-covid-19 โรงพยาบาลจฬุ ารตั น์ 9 แอร์พอรต์ . (2564). ป้องกัน ตัวเองอยา่ งไรใหห้ ่างไกล COVID-19. สืบค้นเม่ือ 2 พฤษภาคม 2564, จาก https://ch9airport.com/covid-19-prevention/

โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย. (2564). ปรุงสุก กินได้ .ปลอดภัย สืบค้นเม่ือ 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://chulalongkornhospital.go.th/kcmh/line/ ไวรัสโคโรนา- 2019-กับการบริโ/ โรงพยาบาลรามาธิบดี. (2564). How to ท้งิ Mask หนา้ กากอนามยั ...ท้ิงอย่างไรให้ ถูกวธิ .ี สืบค้นเมอ่ื 9 พฤษภาคม 2564, จาก https://med.mahidol.ac.th/healthpromo/sites/default/files/public/ download/S__84115467_0.jpg โรงพยาบาลเวชธาน.ี (2564). บทความสุขภาพ 3 ชอ่ งทางรบั เชื้อ COVID-19. สืบค้นเม่ือ 3 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.vejthani.com/th/2021/01/3-ช่องทางรบั เช้ือ-COVID-19 โรงพยาบาลศิครินทร์. (2564). ปอ้ งกนั \"Covid-19\" สวมใส่หน้ากากอนามัยใหถ้ ูกต้อง. สบื คน้ เมื่อ 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.sikarin.com/content/detail/434/ป้องกัน-covid-19-สวม หนา้ กากอนามยั ให้ถูกต้อง ศนู ยข์ ้อมูลขา่ วสารด้านเวชภัณฑ์ กระทรวงสาธารณสุข. (2564). คู่มือแนวปฏิบัติ ดา้ นสาธารณสุข เพอื่ ป้องกนั การแพร่ระบาดของเช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) ฉบับท่ี 1. สบื คน้ 5 พฤษภาคม 2564, จาก http://dmsic.moph.go.th/index/detail/8476 ศนู ย์สื่อสารสาธารณสุข กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข. (2564). สอ่ื มัลตมิ ีเดีย กรมอนามยั Anamai Multimedia. สืบค้น 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://multimedia.anamai.moph.go.th/help- knowledge/categories/covid19/

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). (2563). วิธีดูแล ตัวเอง เพ่ือรับมือไวรัสโคโรนา 19. สืบค้นเม่ือ 2 พฤษภาคม 2564, จาก https: resourcecenter.thaihealth.or.th/ article/วิธีดูแล ตัวเอง-เพ่ือรับมือไวรัสโคโรนา-19 สำนกั งานกองทนุ สนบั สนุนการสร้างเสรมิ สุขภาพ (สสส.). (2563). คมู่ ือมนุษย์โควิด ตอน : เปดิ เมืองให้ป(ล)อด. สืบค้นเม่ือ 3 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.hfocus.org/content/2020/05/19296 สำนกั งานกองทนุ สนับสนุนการสร้างเสรมิ สุขภาพ (สสส.). (2563). ชีวติ วิถีใหม่ ชวี ิตดี เร่มิ ท่ีเรา. สืบคน้ เมอ่ื 2 พฤษภาคม 2564, จาก https://resourcecenter.thaihealth.or.th/ สำนักงานกองทนุ สนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). (2563). ไทยร้สู โู้ ควิด Q&A. สืบค้นเมื่อ 4 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.thaihealth.or.th/ไทยรสู้ โู้ ควดิ /Q&A สำนกั งานประชาสมั พันธ์ กทม. (2564). การล้างมือ 7 ขนั้ ตอน ปอ้ งกนั ไวรัสโคโรนา. สบื คน้ เมอ่ื 5 พฤษภาคม 2564, จาก http://prbangkok.com/th/infographic/view/MDY1cDBzNnM0NHI yb3Ezc3E2NnEyNDk0cDRyOTQzcjQzMTk0MQ== Brand Inside. (2563). ยคุ COVID-19 ยคุ แห่งโรคระบาด ช่วงเวลาทม่ี นุษย์ควร เรียนรู้การเห็นอกเห็นใจผู้คนมากขึ้น. สืบค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2564, จาก https://brandinside.asia/how-to-cheer-up- with-co-worker/ https://nmc.go.th/ https://pixabay.com/th/illustrations/ยา-ขวดยา-เภสัชกรรม-แอสไพริน-2801025/ https://pixabay.com/th/vectors/นา่ รกั -ที่นา่ รกั -ญี่ป่นุ -ตัวอกั ษร-2995008/

https://pixabay.com/th/vectors/ผกั -ผลไม้-อาหาร-อาติโชค๊ -กลว้ ย-155616/ https://pixabay.com/th/vectors/สังคม-distancing-ระยะห่าง-กระบอกเสยี ง-5132570/ https://pixabay.com/th/vectors/สำนักงานท่ีบ้าน-บ้าน-สำนักงาน-5026080/ https://pixabay.com/th/vectors/การนอนหลับ-นอนหลับ-1389978/ https://pixabay.com/th/vectors/ส้ม-ผลไม้-อาหาร-สม้ ซินเนซสิ -336016/ https://pixabay.com/th/vectors/โรงยิม-ผู้หญิง-บาง-การออกกำลังกาย-5610139/ https://pixabay.com/th/vectors/บา้ น-คอมพิวเตอร์-อิสระ-4950567/ https://pixabay.com/th/vectors/การทำความสะอาด-วัสดุสิ้นเปลือง-ถงั -29040/ https://pixabay.com/th/vectors/หนา้ ต่าง-ครวั เรือน-สถาปตั ยกรรม-146930/ https://pixabay.com/th/vectors/แปรงสีฟนั -ยาสฟี ัน-สุขอนามยั -24232/ https://pixabay.com/th/illustrations/เครื่องเงนิ -แผน่ -สอ้ ม-ช้อน-1667988/ https://pixabay.com/th/vectors/ชา-เคร่อื งดมื่ -ก้อน-น้ำตาล-ถว้ ย-153014/ https://pixabay.com/th/vectors/washhouse-ซักรีด-บา้ น-หอ้ งพกั -294621/ https://pixabay.com/th/vectors/ถังขยะ-ย้ิม-ใบหน้า-ถงั ขยะรีไซเคลิ -6162417/ https://pixabay.com/th/vectors/อาหาร-ปลาแซลมอน-มะนาว-ปลา-576689/ https://pixabay.com/th/vectors/เครือ่ งด่มื แอลกอฮอล์-ฆา่ เชอื้ -สเปรย-์ 5363566/ https://pixabay.com/th/vectors/พซิ ซ่า-กล่องพซิ ซ่า-กลอ่ ง-กนิ -1606687/ https://pixabay.com/th/illustrations/เกา้ อี้-สวน-สีเขยี ว-ธรรมชาติ-4297540/ https://pixabay.com/th/illustrations/รองเทา้ แตะ-รองเท้า-รองเท้าแตะยาง-1129883/

https://pixabay.com/th/illustrations/เสือ้ ผา้ -ถงุ ซักผ้า-ตะกรา้ -ครัวเรอื น-5709419/ https://pixabay.com/th/vectors/ซักรีด-ตะกร้า-เสือ้ ผ้า-ลา้ ง-293924/ https://pixabay.com/th/vectors/หอ้ งอาบน้ำ-ฟองอากาศ-การ์ตนู -1299512/ https://pixabay.com/th/vectors/โทรศัพท-์ phone-ของ-โทรศพั ท์มือถอื -158244/ https://pixabay.com/th/vectors/กระเปา๋ ถือ-ถงุ -กระเปา๋ เดนิ ทาง-1295070/ https://pixabay.com/th/vectors/โยคะ-นง่ั สมาธิ-การทำสมาธิ-309782/ https://pixabay.com/th/vectors/เกาะ-เรือใบ-แล่นเรอื ใบ-วนั หยดุ -คน-146188/ https://pixabay.com/th/vectors/covid--อายุ-19-coronavirus-5224053/ https://pixabay.com/th/vectors/ข่าว-ทวี ี-โทรทศั น์-ส่อื -นกั ข่าว-5183354/ https://pixabay.com/th/vectors/ไม่มีการสัมผัส-หา้ ม-ทต่ี ้องหา้ ม-98622/ https://pixabay.com/th/vectors/ไข้หวัดใหญ่-ไขห้ วดั -ไข-้ เยน็ -เตยี ง-156098/ https://pixabay.com/th/vectors/ทำงาน-บา้ น-แลป็ ทอ็ ป-blogging-4997565/ https://tanonpo2018.thai.ac/home/news/73/รณรงคก์ ารคัดแยกขยะให้ถูกวิธี https://www.ato.moph.go.th/aeed/node/60 https://www.thaigov.go.th/infographic/contents/details/2917 World Health Organization Thailand. (2564). ร้ทู นั โควิด KnowCOVID. สบื ค้นเมื่อ 4 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.who.int/thailand/news/detail/11-04-2021- knowcovid-special-edition-comic-book-helps-to-protect- everyone-from-covid-19#

แบบประเมนิ ความรู้ตอนท่ี 2 คำชี้แจง : ให้นำพยัญชนะหน้ารูปภาพทางด้านขวามือมาเขียนไว้หน้าข้อความ ด้านซ้ายมือใหส้ มั พันธ์กนั 1. ........... ก่อนสวมหน้ากากอนามัยต้องทำอย่างไร ก. 2. ........... เม่ือออกนอกอาคารสถานท่ีพักอาศัย ข. ต้องป้องกันตนเองอย่างไร 2 เมตร 3. ........... การเว้นระยะหา่ งระหว่างบคุ คลที่ปลอดภยั ค. จากโรคโควดิ 19 ตอ้ งเวน้ ระยะหา่ งเท่าไร 4. ........... วธิ กี ารปรุงอาหารทปี่ ลอดภยั จากโรคโควดิ 19 ง. ต้องทำอยา่ งไร 5. ........... การดูแลร่างกายให้แข็งแรงต้องทำอย่างไร จ. ฉ.

เฉลยแบบประเมนิ ความร้ตู อนท่ี 2 ขอ้ ท่ี 1 ง ขอ้ ท่ี 2 ก ข้อท่ี 3 ข ขอ้ ท่ี 4 จ ข้อท่ี 5 ค

ตอนท่ี 3 แหล่งขอ้ มลู และความรสู้ ู้โรคโควดิ 19 แหล่งข้อมูลและความรู้ทเ่ี กี่ยวข้องกบั โรคโควคิ 19 ทีน่ ่าเช่อื ถอื มีหลายหนว่ ยงานจัดทาสื่อ แอปพลิเคชนั ข้อมลู สารสนเทศ ท่ปี ระชาชนสามารถเขา้ ถงึ แหลง่ ข้อมูลและความรไู้ ดง้ า่ ย สะดวก รวดเรว็ ประกอบดว้ ย 3.1 แอปพลเิ คชนั เกย่ี วกับโรคโควดิ 19 หมอพร้อม QR CODE หมอชนะ QR CODE เพอื่ ใหป้ ระชาชนเขา้ ถึงข้อมลู บนั ทึกข้อมลู การเดนิ ทาง สถานการณ์การระบาดของ ของผูใ้ ช้งานดว้ ยเทคโนโลยี โรคโควิด 19 ไดอ้ ย่างถกู ต้อง GPS และ Bluetooth ใกล้มอื หมอ QR CODE DDC-Care QR CODE เครอ่ื งมอื ท่สี ามารถวินิจฉยั โรค สาหรบั ตดิ ตามและประเมินสุขภาพ เบื้องต้น โดยแสดงผลของโรค ผู้ท่เี ดนิ ทางมาจากประเทศ ทม่ี คี วามเส่ยี งของโรคโควดิ 19 ที่เป็นเขตตดิ ต่ออนั ตราย

Away Covid-19 QR CODE Sabaideebot QR CODE LINE Official Account ที่จะช่วย LINE Official Account ทใ่ี ช้ ใหค้ ณุ เข้าถงึ ขอ้ มลู ตา่ ง ๆ ซึง่ จาเป็น ประสานหาเตียง ใหผ้ ปู้ ่วยโรคโควิด 19 ตอ่ การรับมือกับโรคโควดิ 19 ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง Kor-Ror-OK QR CODE รกู้ นั ทันโรค QR CODE Chat Bot ที่ใหบ้ ริการความรู้ LINE Official Account ทใ่ี ช้ เกีย่ วกับโคโรนาไวรัส ซง่ึ เป็นข้อมูล สอบถามขอ้ มลู เกย่ี วกบั โรคโควดิ 19 ท่ีกรมควบคุมโรครับรองแลว้ ของกรมควบคุมโรค ไทยรู้สู้โควิด QR CODE Tracker QR CODE LINE Official Account ที่ใช้ ตรวจสอบการระบาดในพ้นื ที่ ในการตดิ ตามสถานการณ์ ความรู้ พรอ้ มระบุพกิ ดั และรายละเอียด คาแนะนาทถ่ี ูกต้อง ผูต้ ิดเชอื้ ในประเทศไทย ศบค. ศูนยบ์ ริหารสถานการณ์แพรร่ ะบาด ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 QR CODE กระทรวงมหาดไทย

3.2 หมายเลขสายดว่ นโรคโควดิ 19 ช่องทางการติดตอ่ ท่ีสะดวกใหไ้ ดร้ ับข้อมูลทถ่ี กู ต้อง เชื่อถอื ได้ จากสายด่วน ควรรู้ ช่วงสถานการณ์ การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ดงั น้ี 1111 ศนู ย์บรกิ ารขอ้ มูลภาครฐั เพือ่ ประชาชน ร้องเรยี น รอ้ งทกุ ขเ์ กี่ยวกบั โรคโควิด 19 ฟรี ตลอด 24 ชว่ั โมง 1323 กรมสุขภาพจติ ปรึกษาปัญหาสุขภาพจิตได้ทุกวัน ตลอด 24 ช่วั โมง 1330 สานักงานหลักประกนั สุขภาพแห่งชาติ สอบถามสทิ ธิบัตรทอง และประสานหาเตียงผู้ติดเชือ้ โรคโควิด 19 1422 กรมควบคุมโรค สอบถามข้อสงสยั ขอคาแนะนา ความช่วยเหลอื เรือ่ งโรคโควิด 19 1506 สานกั งานประกนั สังคม สอบถามสิทธิประกนั สงั คม การชดเชยกรณีวา่ งงาน ตกงาน หรอื สอบถามมาตรการเยยี วยา 1646 ศนู ยบ์ รกิ ารแพทย์ฉุกเฉิน (ศูนยเ์ อราวัณ) แจ้งเหตุฉกุ เฉินทั้งผปู้ ว่ ยและผู้บาดเจบ็ จากอบุ ตั เิ หตุ ในเขตพืน้ ทีก่ รงุ เทพมหานคร

1668 กรมการแพทย์ 1669 สายด่วนให้คาปรึกษาผปู้ ่วยโรคโควิด 19 ปรกึ ษาเร่ืองการปฏิบตั ิตวั ระหวา่ งรอเตยี ง สายดว่ น สายดว่ น สถาบนั การแพทย์ฉกุ เฉนิ แห่งชาติ สายดว่ น แจ้งเหตุฉกุ เฉนิ ทัง้ ผปู้ ว่ ยและผู้บาดเจ็บจากอบุ ัติเหตุ และเป็นศนู ย์กลางในการรบั ข้อมลู จากโรงพยาบาล 0 2079 1000 สายด่วนศนู ย์แรกรับผูต้ ดิ เช้อื โรคโควดิ 19 อาคารนิมบิ ุตร สนามกีฬาแห่งชาติ 0 2193 7057 กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ แจง้ เร่อื งร้องเรียนโรงพยาบาลเอกชนเรยี กเกบ็ ค่ารกั ษาพยาบาลโรคติดเช้ือโรคโควิด 19 0 2203 2396 สายดว่ นสานกั อนามัย กรงุ เทพมหานคร สายด่วน 0 2245 4964 , 0 2203 2393 สายดว่ น สอบถามอาการปว่ ยโรคโควิด 19 ตลอด 24 ชว่ั โมง 09 4386 0051 ศูนยป์ ฏบิ ตั ิการตอบโต้ภาวะฉกุ เฉนิ แจ้งขอ้ มูลผู้ทีค่ าดวา่ ไดส้ มั ผสั กับผ้ปู ว่ ย หรือผูท้ มี่ คี วามเสี่ยงตดิ เชอื้ โรคโควิด 19

3.3 รายการโทรทศั น์และสื่อออนไลน์ จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 มีรายการโทรทัศน์ และส่ือออนไลน์ทใ่ี ห้ความรู้ และแนวทางในการป้องกนั โรคโควิด 19 ทนี่ า่ ติดตาม เชน่ รับชมผ่านทางเวบ็ ไซต์ www.moicovid.com รับชมผา่ นโทรทัศน์ ช่องไทยพีบเี อส ออกอากาศทุกวนั จันทร์ – อาทติ ย์ เวลา 12.00 – 14.00 น.

เว็บไซตข์ ่าวสารเกี่ยวกบั โรคโควดิ 19 ขา่ วสารเก่ยี วกบั โรคโควดิ 19 ซ่งึ มีรายการทน่ี า่ สนใจ และมหี ลายช่องทางให้รบั ชม ดงั นี้ เว็บไซต์ ศบค. ศูนยบ์ ริหารสถานการณ์แพร่ระบาดของ โรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019 (ศบค.) www.moicovid.com กรมควบคุมโรค กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข www.ddc.moph.go.th โรงพยาบาลเจา้ พระยาอภัยภเู บศร www.cpa.go.th รพ.เจ้าพระยาอภยั ภเู บศร

3.4 แหลง่ ขอ้ มูลเกีย่ วกบั สมนุ ไพรเพือ่ เสรมิ ภมู คิ ุ้มกนั จากสถานการณ์การระบาดของโรคโควดิ 19 สมุนไพรเป็นอีก ทางเลอื กในการนามาใช้เพ่ือดูแลสุขภาพให้แขง็ แรง บรรเทาและ รักษาโรค และเสริมภูมคิ ้มุ กัน กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลอื ก (2563) แนะนาผักผลไมส้ มุนไพร 3 กลุ่ม เพ่อื เสรมิ ภูมิ ต้านทานของรา่ งกายช่วยปอ้ งกนั การตดิ เช้อื โรคโควดิ 19 1) กล่มุ ทีม่ ฤี ทธกิ์ ระตุ้นภูมคิ ้มุ กัน ประกอบด้วย พลูคาวหรอื ผักคาวตอง เห็ดต่าง ๆ ซ่ึงมีสารสาคญั คือ เบต้ากลแู คน เชน่ เหด็ หอม เห็ดนางฟา้ เหด็ ออรนิ จิ เห็ดหลนิ จือ และตรผี ลา (สมอไทย สมอพเิ ภก มะขามป้อม) เป็นต้น รบั ประทานในรปู ของนา้ ตม้ ด่มื

2) กลมุ่ ทีม่ ีวติ ามนิ ซแี ละสารต้านอนุมลู อิสระสูง ประกอบดว้ ย ผกั ผลไม้ที่มวี ติ ามินซสี ูง เช่น ดอกข้เี หลก็ ยอดมะยม ใบเหลยี ง ยอดสะเดา มะระขนี้ ก ฟักข้าว ผักเชียงดา คะน้า มะรมุ ผักแพว มะขามป้อม และ กลมุ่ แอนโทไซยานินซ่ึงเปน็ สารเฟลโวนอยด์ ท่มี ฤี ทธต์ิ า้ นอนุมูลอิสระสูง ไดแ้ ก่ ลกู หมอ่ นและผักผลไม้หลากสี ยังชว่ ยเสริมการทางานของเซลลใ์ นระบบ ภูมคิ มุ้ กนั ด้วย 3) กลุ่มที่มีงานวจิ ยั ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์วา่ มีสารสาคัญที่อาจจะช่วยลด โอกาสติดเชอื้ โควิด 19 ประกอบดว้ ย ผกั ผลไมท้ ีม่ ีสารเคอร์ซตี นิ (Quercetin) สงู เชน่ พลูคาวหรอื ผกั คาวตอง หอมแดง หอมหัวใหญ่ มะรุม ใบหมอ่ น แอปเปลิ ผกั ผลไมท้ ี่มี สารเฮสเพอริดิน (Hesperidin) และรูตนิ (Rutin) สงู ได้แก่ ผิวและเย่ือหุ้ม ด้านในเปลอื กผลของพชื ตระกลู สม้ มะนาว มะกรูด ส้มซ่า และกะเพรา มโี อเรียนทิน (Orientin) เป็นสารสาคัญที่มีศักยภาพในการปอ้ งกนั ไมใ่ ห้ ไวรสั เขา้ เซลล์ นอกจากสมนุ ไพรที่กลา่ วมาดังกล่าว ยงั มีสมุนไพรไทยอีกหลายชนิด ทมี่ สี รรพคุณในการเสรมิ สรา้ งภมู ิตา้ นทานและรักษาโรค การนามาใช้หรือ รบั ประทานต้องศึกษารายละเอียดใหถ้ ูกต้องครบถว้ นถา้ ใชใ้ นการรักษา ควรปรึกษาแพทย์ สาหรับแหล่งข้อมลู และความรู้เกี่ยวกับสมนุ ไพรโดยตรง เช่น หนว่ ยบรกิ าร ข้อมูลสมุนไพร คลังความรู้ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ฐานข้อมูลตารับยาสมุนไพรในบัญชียาหลักโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร สถาบันวจิ ยั สมุนไพร กรมวิทยาศาสตรก์ ารแพทย์ เป็นตน้

3.5 การพิจารณาความน่าเช่อื ถือของแหลง่ ขอ้ มลู ในการติดตามขอ้ มลู ขา่ วสารจากแหลง่ การเรยี นรู้ต่าง ๆ ผ้รู ับข่าวสาร จาเป็นต้องพิจารณาความน่าเชือ่ ถอื ของแหล่งข่าวโดยมีแนวทางการ พจิ ารณา ดังน้ี

ศูนย์ตอ่ ตา้ นข่าวปลอมแหง่ ประเทศไทย กระทรวงดจิ ิทัลเพอื่ เศรษฐกจิ และสังคม ไดร้ ับ มอบนโยบายจากรัฐบาลให้ดูแล กลน่ั กรอง ตรวจสอบ หรอื กาจดั ข่าวปลอม ซ่ึงเปน็ ขา่ วที่ก่อใหเ้ กดิ ผลกระทบ ตอ่ ประชาชนในวงกวา้ งทถ่ี กู ต้องเพ่ือใหป้ ระชาชนทุกคน เข้าใจ มกี ารจดั ต้ังศนู ยต์ ่อต้านขา่ วปลอมแห่งประเทศไทย โดยมีช่องทางการตดิ ตอ่ ดังน้ี ศนู ยต์ ่อตา้ นขา่ วปลอม แห่งประเทศไทย Anti-Fake News Center Thailand ศูนยต์ อ่ ต้านขา่ วปลอม ศูนยต์ อ่ ตา้ นข่าวปลอม แหง่ ประเทศไทย แหล่งข้อมูลความร้ทู ่ใี ห้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคโควดิ 19 มีเปน็ จานวนมาก ในการเลอื กใช้แหลง่ ข้อมูลใด ๆ ควรคานงึ ถงึ ความเหมาะสมในการใชง้ าน และพจิ ารณาว่าขอ้ มลู ทีไ่ ดร้ ับมคี วามนา่ เช่อื ถอื มากนอ้ ยเพยี งใด เพื่อให้ สามารถดาเนนิ ชวี ิตไดอ้ ย่างเหมาะสมห่างไกลโรคโควิด 19

รายการอา้ งอิง กรงุ เทพธุรกิจ. (2563). รวมแอพ ตามติด โควดิ ตัง้ แต่อาการเสย่ี งถงึ พิกัดผ้ปู ว่ ย. สืบค้นเมอ่ื 3 พฤษภาคม 2564, จาก https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/871150. กลุม่ วิชาการและคลงั ความรู้ กระทรวงสาธารณสขุ . (2563). แหลง่ ข้อมลู สมนุ ไพร. สืบคน้ เมอ่ื 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://tpd.dtam.moph.go.th › 554-herbresearch. เดลินวิ ส์. (2564). เชค็ เลย สายด่วนควรรู้ โทรแจ้ง ปรกึ ษาชว่ งโควิคระบาด. สบื ค้นเมื่อ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.dailynews.co.th/regional/836856. ธนาคารแหง่ ประเทศไทย. (2564). 4 แอปพลเิ คชันที่ควรมี! ช่วยรับมอื โควิด19. สบื ค้นเม่อื 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.bot.or.th/Thai/ BOTMagazine/Pages/256303_GlobalTrend.aspx รัฐบาลไทย. (2564). สธ. พฒั นา แอปพลิเคชัน “หมอพร้อม” จองวัคซนี โควดิ 19 โหลดได้ 1 พ.ค. น้.ี สืบคน้ เม่ือ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.thaigov.go.th/news/contents/ details/40599%20%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%9A%E0 %B8%84%E0%B9%89%E0%B8%99%205%20%E0%B8%9E. %E0%B8%84.64

ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมประเทศไทย. (2564). ศนู ย์ต่อต้านข่าวปลอม. สบื คน้ เมอื่ 4 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.antifakenewscenter.com สถาบนั วิจยั วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2564). วิธกี ารสังเกตขา่ วจรงิ ขา่ วปลอม ในโลกออนไลน.์ สืบคน้ เม่อื 4 พฤษภาคม 2564. จาก https://stri.cmu.ac.th/tip_detail.php?id=56. สานกั งานพฒั นารัฐบาลดิจิตอล(องค์กรมหาชน). (2564). แอปพลิเคชันหมอชนะ. สืบคน้ เมื่อ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.dga.or.th/our- services/digital-platformservices/morchana-app/. Gnews. (2563). แพทย์แผนไทยชผู ักผลไม้สมุนไพร 3 กลุ่ม ชว่ ยเสรมิ ภูมิค้มุ กัน สร้างเกราะป้องกนั รา่ งกาย สูภ้ ัยไวรัส COVID-19. สบื ค้นเมอื่ 3 พฤษภาคม 2564. จาก https://gnews.apps.go.th/news?news=57501. Pharmacy. (2564). Web Site ทม่ี ฐี านข้อมูลสมนุ ไพร หรือมเี รื่องน่าสนใจเกีย่ วกับ สมุนไพร. สืบค้นเม่อื 3 พฤษภาคม 2564.จาก http://www.pharmacy.su.ac.th/pg/link/link1.htm. TrueID NEWS. (2564). อัพเดท!รวมเบอรส์ ายด่วน\"โควิด19 \"! รู้ไว้รบั มอื ทนั . สืบคน้ เมือ่ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://news.trueid.net/detail/WaAv6mdqm4QY.

แบบประเมินความรู้ตอนท่ี 3 คาช้แี จง : ทาเครอ่ื งหมาย  (ถกู ) หน้าข้อท่ีมีเนือ้ หาถูกต้อง และทาเครื่องหมาย  (ผดิ ) หน้าข้อที่มีเน้ือหาไมถ่ ูกต้อง 1. แอปพลิเคชั่นใกล้มอื หมอ ใชใ้ นการวนิ ิจฉยั โรคเบ้ืองต้น ของโรคโควดิ 19 2. สอบถามข้อสงสัย ขอคาแนะนา ความชว่ ยเหลอื เร่อื งโรคโควิด 19 ที่สายด่วน 1422 3. ใหค้ าปรึกษาเรื่องการปฏิบตั ติ วั ระหวา่ งรอเตียงทสี่ ายด่วน 1668 4. เหด็ หอมเปน็ สมนุ ไพรที่มีฤทธก์ิ ระตุ้นภูมิคมุ้ กัน 5. มะขามปอ้ มมสี ารสาคัญทีม่ ีศักยภาพในการป้องกนั ไม่ให้ไวรัสเข้าเซลล์ 6. ดอกขเ้ี หล็กเปน็ สมุนไพรท่มี ีวิตามนิ ซแี ละสารตา้ นอนุมลู อิสระสูง 7. ขา่ วที่มาจากส่ือสังคมออนไลน์ เชน่ เฟซบกุ๊ ไลน์ มคี วามนา่ เช่อื ถือสงู 8. การตรวจสอบวา่ ขา่ วไหนจรงิ หรือปลอมสามารถตรวจสอบได้ ศนู ย์ตอ่ ตา้ นข่าวปลอม แหง่ ประเทศไทย 9. ข่าวท่มี กี ารใชภ้ าพนักแสดงทมี่ ีช่อื เสยี งเป็นขา่ วจริงเสมอ 10. การตดิ ตามข้อมูลโรคโควดิ 19 ควรติดตามการรายงานจาก ศบค. เฉลยแบบประเมินความรู้ตอนที่ 3 ขอ้ 1  ข้อ 2  ขอ้ 3  ขอ้ 4  ขอ้ 5  ข้อ 6  ข้อ 7  ขอ้ 8  ขอ้ 9  ข้อ 10 