หนังสือสวดมนต์

41 ภกิ ขะเว เวทะนา นจิ จา วา อะนจิ จา วาต,ิ อะนจิ จา ภนั เต, ยมั ปะนานจิ จงั ทุกขัง วา ตัง สุขัง วาติ, ทุกขัง ภันเต, ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วิปะริ ณามะธมั มัง, กัลลัง นุ ตงั สะมะนปุ ัสสิตุง, เอตงั มะมะ เอโสหะมัสม๎ ิ เอโส เม อตั ตาติ, โน เหตงั ภนั เต, ตงั กงิ มญั ญะถะ ภกิ ขะเว สญั ญา นิจจา วา อะนิจจา วาติ, อะนิจจา ภันเต, ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วา ตัง สุขัง วาติ, ทุกขัง ภันเต, ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วิปะริณามะธัมมัง, กัลลัง นุ ตัง สะมะนปุ ัสสิตุง, เอตัง มะมะ เอโสหะมัส๎มิ เอโส เม อตั ตาติ, โน เหตงั ภนั เต, ตัง กงิ มญั ญะถะ ภกิ ขะเว สังขารา นจิ จา วา อะนจิ จา วาติ, อะนิจจา ภันเต, ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วา ตัง สุขัง วาติ, ทุกขัง ภันเต, ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วิปะริณามะธัมมัง, กัลลัง นุ ตัง สะมะนุ ปัสสติ งุ , เอตัง มะมะ เอโสหะมสั ม๎ ิ เอโส เม อตั ตาติ, โน เหตงั ภนั เต, ตัง กงิ มัญญะถะ ภิกขะเว วิญญาณัง นจิ จัง วา อะนิจจงั วาติ, อะนจิ จัง ภันเต, ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วา ตัง สุขัง วาติ, ทุกขัง ภันเต, ยัมปะ นานจิ จงั ทุกขัง วิปะรณิ ามะธมั มัง, กัลลงั นุ ตงั สะมะนุปสั สติ ุง, เอตงั มะมะ เอโสหะมสั ๎มิ เอโส เม อัตตาติ, โน เหตงั ภันเต, ตัสมาติหะ ภิกขะเว, ยังกิญจิ รูปัง อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนัง, อชั ฌัตตงั วา พะหทิ ธา วา, โอฬาริกงั วา สุขมุ งั วา, หีนงั วา ปะณตี ัง วา, ยนั ทูเร สันติเก วา, สพั พงั รปู ัง, เนตัง มะมะ เนโสหะมัส๎มิ นะ เมโส อัตตาติ, เอวะเมตัง ยะถาภูตัง สัมมัปปัญญายะ ทัฏฐัพพัง, ยา กาจิ เวทะนา อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนา, อัชฌัตตา วา พะหิทธา วา, โอฬาริกา วา สุขุมา วา, หีนา วา ปะณีตา วา, ยา ทูเร สันติเก วา, สัพพา เวทะนา, เนตัง มะมะ เนโสหะมัสม๎ ิ นะ เมโส อตั ตาติ, เอวะเมตัง

42 ยะถาภูตงั สมั มปั ปัญญายะ ทฏั ฐพั พัง, ยา กาจิ สญั ญา อะตีตานาคะตะ ปัจจุปปันนา, อัชฌัตตา วา พะหิทธา วา, โอฬาริกา วา สุขุมา วา, หีนา วา ปะณีตา วา, ยาทูเร สันติเก วา, สัพพา สัญญา, เนตัง มะมะ เนโสหะมัส๎มิ นะ เมโส อัตตาติ, เอวะเมตัง ยะถาภูตัง สัมมัปปัญญายะ ทัฏฐัพพัง, เย เกจิ สังขารา อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนา, อัชฌัตตา วา พะหิทธา วา, โอฬาริกา วา สุขุมา วา, หีนา วา ปะณีตา วา, เย ทูเร สันติเก วา, สัพเพ สงั ขารา, เนตัง มะมะ เนโสหะมัสม๎ ิ นะ เมโส อตั ตาต,ิ เอวะเมตัง ยะถาภูตัง สัมมัปปัญญายะ ทัฏฐัพพัง, ยังกิญจิ วิญญาณัง อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนัง, อัชฌัตตัง วา พะหิทธา วา, โอฬาริกัง วา สุขุมงั วา, หนี งั วา ปะณตี ัง วา, ยันทเู ร สันติเก วา, สพั พงั วญิ ญาณงั , เนตัง มะมะ เนโสหะมัส๎มิ นะ เมโส อัตตาติ, เอวะเมตัง ยะถาภูตัง สัมมปั ปญั ญายะ ทัฏฐัพพงั . เอวัง ปสั สัง ภิกขะเว สุต๎วา อะรยิ ะสาวะโก, รปู สั ๎มงิ ปิ นิพพนิ ทะต,ิ เวทะนายะปิ นิพพินทะติ, สัญญายะปิ นิพพินทะติ, สังขาเรสุปิ นิพพินทะติ, วิญญาณัส๎มิงปิ นิพพินทะติ, นิพพินทัง วิรัชชะติ, วิราคา วมิ จุ จะต,ิ วมิ ุตตสั ม๎ ิง วิมตุ ตะมีติ ญาณัง โหติ, ขณี า ชาติ วุสิตัง พร๎ ัหม๎ ะ จะริยงั , กะตงั กะระณยี งั , นาปะรงั อิตถตั ตายาติ ปะชานาตตี .ิ อิทะมะโวจะ ภะคะวา, อตั ตะมะนา ปัญจะวคั คิยา ภิกขู ภะคะวะโต ภาสิตงั อะภนิ นั ทงุ , อมิ ัส๎มิญจะ ปะนะ เวยยากะระณสั ๎มงิ ภญั ญะมาเน, ปัญจะวคั คิยานงั ภกิ ขูนัง อะนุปาทายะ, อาสะเวหิ จติ ตานิ วมิ จุ จิงสตู .ิ

43 บทเจริญพระพทุ ธมนต์ ๗ ต�ำ นาน นะมะการะสิทธคิ าถา โย จักขมุ า โมหะมะลาปะกฏั โฐ สามงั วะ พุทโธ สคุ ะโต วิมุตโต มารัสสะ ปาสา วนิ ิโมจะยนั โต ปาเปสิ เขมงั ชะนะตงั วเิ นยยงั พุทธงั วะรันตงั สิระสา นะมาม ิ โลกสั สะ นาถญั จะ วนิ ายะกญั จะ ตันเตชะสา เต ชะยะสทิ ธิ โหตุ สพั พันตะรายา จะ วนิ าสะเมนตุ ธัมโม ธะโช โย วยิ ะ ตสั สะ สัตถุ ทัสเสสิ โลกัสสะ วสิ ุทธมิ คั คงั นยิ ยานโิ ก ธัมมะธะรสั สะ ธาร ี สาตาวะโห สนั ติกะโร สจุ ิณโณ ธมั มงั วะรันตัง สิระสา นะมามิ โมหปั ปะทาลงั อปุ ะสนั ตะทาหัง ตันเตชะสา เต ชะยะสทิ ธิ โหตุ สพั พันตะรายา จะ วินาสะเมนตุ สทั ธัมมะเสนา สุคะตานโุ ค โย โลกสั สะ ปาปูปะกเิ ลสะเชตา สนั โต สะยงั สนั ตินิโยชะโก จะ สะวากขาตะธมั มัง วทิ ิตงั กะโรติ สังฆงั วะรันตงั สิระสา นะมาม ิ พทุ ธานุพุทธงั สะมะสลี ะทิฏฐงิ ตนั เตชะสา เต ชะยะสทิ ธิ โหตุ สพั พนั ตะรายา จะ วนิ าสะเมนต.ุ นะโมการะอฏั ฐะกะ นะโม อะระหะโต สัมมา- สมั พทุ ธัสสะ มะเหสิโน นะโม อตุ ตะมะธัมมัสสะ สวากขาตสั เสวะ เตนิธะ นะโม มะหาสงั ฆสั สาปิ วิสุทธะสลี ะทิฏฐโิ น นะโม โอมาตยารัทธัสสะ ระตะนตั ตยัสสะ สาธกุ งั

44 นะโม โอมะกาตีตัสสะ ตสั สะ วัตถตุ ตะยสั สะปิ นะโม การปั ปะภาเวนะ วิคัจฉนั ตุ อปุ ัททะวา นะโม การานภุ าเวนะ สวุ ตั ถิ โหตุ สพั พะทา นะโม การัสสะ เตเชนะ วธิ ิมหิ โหมิ เตชะวา. มงั คะละสุตตัง อะเสวะนา จะ พาลานัง ปณั ฑติ านัญจะ เสวะนา ปูชา จะ ปูชะนียานงั เอตมั มังคะละมตุ ตะมงั ปะฏริ ปู ะเทสะวาโส จะ ปุพเพ จะ กะตะปุญญะตา อตั ตะสัมมาปะณธิ ิ จะ เอตัมมังคะละมุตตะมงั พาหสุ จั จัญจะ สปิ ปัญจะ วินะโย จะ สุสิกขิโต สุภาสิตา จะ ยา วาจา เอตมั มังคะละมตุ ตะมงั มาตาปิตอุ ุปัฏฐานัง ปุตตะทารสั สะ สังคะโห อะนากลา จะ กัมมนั ตา เอตัมมังคะละมตุ ตะมัง ทานญั จะ ธัมมะจะริยา จะ ญาตะกานญั จะ สังคะโห อะนะวัชชานิ กัมมาน ิ เอตัมมังตะละมตุ ตะมัง อาระตี วิระตี ปาปา มชั ชะปานา จะ สัญญะโม อปั ปะมาโท จะ ธมั เมสุ เอตมั มังคะละมุตตะมงั คาระโว จะ นิวาโต จะ สนั ตุฏฐี จะ กะตัญญุตา กาเลนะ ธัมมัสสะวะนงั เอตัมมังคะละมุตตะมงั ขันตี จะ โสวะจสั สะตา สะมะณานัญจะ ทสั สะนงั กาเลนะ ธัมมะสากจั ฉา เอตัมมังคะละมุตตะมัง

45 ตะโป จะ พรหั มะจะรยิ ัญจะ อะรยิ ะสัจจานะ ทสั สะนงั นพิ พานะสัจฉิกริ ยิ า จะ เอตมั มังคะละมตุ ตะมงั ผุฏฐัสสะ โลกะธมั เมหิ จิตตงั ยัสสะ นะ กมั ปะติ อะโสกงั วิระชัง เขมงั เอตัมมังคะละมุตตะมงั เอตาทสิ านิ กตั วานะ สพั พัตถะมะปะราชิตา สพั พัตถะ โสตถิง คจั ฉนั ติ ตันเตสัง มงั คะละมุตตะมันต.ิ ระตะนะสุตตงั ยังกิญจิ วิตตัง อธิ ะ วา หรุ ัง วา สัคเคสุ วา ยัง ระตะนงั ปะณีตัง นะ โน สะมัง อัตถิ ตะถาคะเตนะ อทิ มั ปิ พธุ เธ ระตะนัง ปะณีตัง เอเตนะ สัจเจนะ สุวตั ถิ โหตุ ขะยงั วิราคงั อะมะตงั ปะณีตัง ยะทชั ฌะคา สกั ยะมนุ ี สะมาหโิ ต นะ เตนะ ธมั เมนะ สะมตั ถิ กิญจิ อิทมั ปิ ธัมเม ระตะนงั ปะณีตงั เอเตนะ สัจเจนะ สุวตั ถิ โหตุ ยมั พทุ ธะเสฏโฐ ปะริวณั ณะยี สุจงิ สะมาธมิ านันตะริกัญญะมาหุ สะมาธินา เตนะ สะโม นะ วิชชะติ อิทัมปิ ธัมเม ระตะนัง ปะณีตงั เอเตนะ สัจเจนะ สวุ ตั ถิ โหตุ เย ปคุ คะลา อัฏฐะ สะตัง ปะสฏั ฐา จัตตาริ เอตานิ ยุคานิ โหนติ เต ทักขิเณยยา สุคะตัสสะ สาวะกา เอเตสุ ทนิ นานิ มะหัปผะลานิ อิทัมปิ สังเฆ ระตะนงั ปะณตี ัง เอเตนะ สจั เจนะ สวุ ตั ถิ โหตุ เย สปุ ปะยตุ ตา มะนะสา ทฬั เหนะ นิกกามิโน โคตะมะสาสะนมั หิ เต ปัตตปิ ัตตา อะมะตัง วิคัยหะ ลทั ธา มธุ า นพิ พตุ งิ ภญุ ชะมานา อทิ มั ปิ สังเฆ ระตะนงั ปะณีตัง เอเตนะ สจั เจนะ สวุ ตั ถิ โหตุ

46 ขนี ัง ปุราณงั นะวัง นตั ถิ สมั ภะวัง วริ ัตตะจติ ตายะตเิ ก ภะวัสมงิ เต ขณี ะพชี า อะวริ ฬุ หฉิ ันทา นพิ พันติ ธีรา ยะถายัมปะทโี ป อทิ มั ปิ สงั เฆ ระตะนงั ปะณีตัง เอเตนะ สัจเจนะ สุวตั ถิ โหตุ. กะระณียะเมตตะสุตตงั เมตตญั จะ สพั พะโลกัสมิง มานะสมั ภาวะเย อะปะริมาณงั อุทธงั อะโธ จะ ตริ ิยัญจะ อะสัมพาธงั อะเวรัง อะสะปัตตงั ตฏิ ฐัญจะรงั นสิ ินโน วา สะยาโน วา ยาวะตสั สะ วคิ ะตะมิทโธ เอตัง สะติง อะธฏิ เฐยยะ พรัหมะเมตงั วหิ ารงั อิธะมาหุ ทฏิ ฐิญจะ อะนปุ ะคัมมะ สลี ะวา ทสั สะเนนะ สมั ปนั โน กาเมสุ วเิ นยยะ เคธงั นะ หิ ชาตุ คพั ภะเสยยงั ปนุ ะเรตีติ. ขันธะปะรติ ตะคาถา อปั ปะมาโณ พทุ โธ, อปั ปะมาโณ ธมั โม, อปั ปะมาโณ สงั โฆ, ปะมาณะ วันตานิ สริ งิ สะปาน,ิ อะหิ วจิ ฉกิ า สะตะปะที อุณณานาภี สะระพู มสู ิกา, กะตา เม รักขา กะตา เม ปะริตตา, ปะฏิกกะมันตุ ภูตานิ, โสหัง นะโม ภะคะวะโต, นะโม สนั ตนั นงั สมั มาสมั พุทธานงั . โมระปะรติ ตัง อเุ ทตะยัญจกั ขุมา เอกราชา หะรสิ สะวณั โณ ปะฐะวปิ ปะภาโส ตงั ตงั นะมสั สามิ หะริสสะวณั ณัง ปะฐะวิปปะภาสัง

47 ตะยัชชะ คตุ ตา วิหะเรมุ ทิวะสัง เย พราหมะณา เวทะคุ สพั พะธมั เม เต เม นะโม เต จะ มงั ปาละยนั ตุ นะมัตถุ พทุ ธานงั นะมัตถุ โพธยิ า นะโม วิมุตตานงั นะโม วิมุตตยิ า อิมัง โส ปะรติ ตงั กัตวา โมโร จะระติ เอสะนา อะเปตะยญั จักขมุ า เอกะราชา หะรสิ สะวัณโณ ปะฐะวปิ ปะภาโส ตัง ตัง นะมัสสามิ หะรสิ สะวณั ณัง ปะฐะวิปปะภาสงั ตะยัชชะ คุตตา วหิ ะเรมุ รัตติง เย พราหมะณา เวทะคุ สพั พะธมั เม เต เม นะโม เต จะ มงั ปาละยันตุ นะมัตถุ พทุ ธานัง นะมัตถุ โพธยิ า นะโม วิมุตตานัง นะโม วิมุตติยา อมิ ัง โส ปะรติ ตัง กัตวา โมโร วาสะมะกัปปะยีติ. วัฏฏะกะปะริตตัง อตั ถิ โลเก สีละคุโณ สัจจงั โสเจยยะนทุ ทะยา เตนะ สจั เจนะ กาหามิ สัจจะกิริยะมะนุตตะรัง อาวัชชติ วา ธัมมะพะลงั สะริตวา ปุพพะเก ชิเน สจั จะพะละมะวัสสายะ สจั จะกริ ิยะมะกาสะหัง สนั ติ ปักขา อะปัตตะนา สนั ติ ปาทา อะวญั จะนา

48 มาตา ปติ า จะ นกิ ขนั ตา ชาตะเวทะ ปะฏกิ กะมะ สะหะ สัจเจ กะเต มัยหงั มะหาปชั ชะลิโต สิขี วชั เชสิ โสฬะสะ กะรสี าน ิ อุทะกงั ปัตวา ยะถา สิขี สจั เจนะ เม สะโม นตั ถิ เอสา เม สัจจะปาระมตี ิ. อาฏานาฏิยะปะริตตัง วิปสั สสิ สะ นะมตั ถุ จกั ขมุ นั ตัสสะ สีรีมะโต สิขิสสะปิ นะมัตถุ สพั พะภูตานุกมั ปโิ น เวสสะภุสสะ นะมัตถุ นะหาตะกัสสะ ตะปสั สโิ น นะมตั ถุ กะกสุ ันธัสสะ มาระเสนปั ปะมัททโิ น โกนาคะมะนสั สะ นะมัตถุ พราหมะณสั สะ วสุ ีมะโต กัสสะปสั สะ นะมัตถุ วิปปะมุตตสั สะ สัพพะธิ อังคีระสัสสะ นะมตั ถุ สกั ยะปุตตัสสะ สริ มี ะโต โย อมิ ัง ธมั มะมะเทเสสิ สพั พะทุกขาปะนูทะนงั เย จาปิ นิพพุตา โลเก ยะถาภูตงั วปิ ัสสิสุง เต ชะนา อะปิสุณา มะหนั ตา วีตะสาระทา หติ งั เทวะมะนสุ สานงั ยัง นะมัสสันติ โคตะมงั วชิ ชาจะระณะสัมปนั นงั มะหันตงั วีตะสาระทัง วชิ ชาจะระณะสัมปันนงั พุทธัง วันทามะ โคตะมนั ต.ิ

49 องั คุลิมาละปะรติ ตัง ยะโตหัง ภะคินิ อะริยายะ ชาติยา ชาโต นาภิชานามิ สัญจิจจะ ปาณัง ชวี ิตาโวโร เปตา เตนะ สจั เจนะ โสตถิ เต โหตุ โสตถิ คพั ภสั สะ. โพชฌงั คะปะรติ ตัง โพชฌังโค สะติสงั ขาโต ธัมมานัง วจิ ะโย ตะถา วิรยิ ัมปตี ปิ ัสสทั ธ-ิ โพชฌังคา จะ ตะถาปะเร สะมาธเุ ปกขะโพชฌังคา สัตเต เต สพั พะทัสสนิ า มนุ ินา สัมมะทักขาตา ภาวติ า พะหลุ กี ะตา สงั วัตตนั ติ อะภญิ ญายะ นพิ พานายะ จะ โพธิยา เอเตนะ สจั จะวชั เชนะ โสตถิ เต โหตุ สพั พะทา เอกัสมงิ สะมะเย นาโถ โมคคัลลานญั จะ กสั สะปงั คลิ าเน ทุกขเิ ต ทิสวา โพชฌงั เค สัตตะ เทสะยิ เต จะ ตงั อะภนิ ันทติ วา โรคา มจุ จงิ สุ ตงั ขะเณ เอเตนะ สจั จะวชั เชนะ โสตถิ เต โหตุ สัพพะทา เอกะทา ธมั มะราชาปิ เคลญั เญนาภปิ ีฬโิ ต จุนทัตเถเรนะ ตัญเญวะ ภะณาเปตวานะ สาทะรงั สัมโมทติ วา จะ อาพาธา ตัมหา วุฏฐาสิ ฐานะโส เอเตนะ สจั จะวัชเชนะ โสตถิ เต โหตุ สัพพะทา ปะหนี า เต จะ อาพาธา ตณิ ณนั นัมปิ มะเหสินัง มคั คาหะตะกเิ ลสา วะ ปตั ตานุปปตั ตธิ ัมมะตงั เอเตนะ สัจจะวชั เชนะ โสตถิ เต โหตุ สพั พะทา.

50 อะภะยะปรติ รตงั ยันทนุ นิมติ ตงั อะวะมงั คะลัญจะ โย จามะนาโป สะกณุ สั สะ สทั โท ปาปัคคะโห ทสุ สุปนิ ัง อะกนั ตัง พทุ ธานภุ าเวนะ วินาสะเมนตุ ยนั ทนุ นิมติ ตงั อะวะมังคะลญั จะ โย จามะนาโป สะกณุ สั สะ สทั โท ปาปคั คะโห ทสุ สปุ ินงั อะกันตัง ธมั มานภุ าเวนะ วินาสะเมนตุ ยันทนุ นิมิตตงั อะวะมังคะลญั จะ โย จามะนาโป สะกณุ สั สะ สทั โท ปาปัคคะโห ทสุ สุปินัง อะกนั ตัง สังฆานภุ าเวนะ วินาสะเมนต.ุ เทวะตาอยุ โยชะนะคาถา ทุกขปั ปตั ตา จะ นิททกุ ขา ภะยัปปตั ตา จะ นพิ ภะยา โสกัปปัตตา จะ นสิ โสกา โหนตุ สัพเพปิ ปาณิโน เอตตาวะตา จะ อมั เหหิ สมั ภะตัง ปญุ ญะสมั ปะทัง สพั เพ เทวานโุ มทนั ตุ สพั พะสัมปัตตสิ ิทธยิ า ทานงั ทะทันตุ สัทธายะ สลี ัง รักขนั ตุ สัพพะทา ภาวะนาภริ ะตา โหนตุ คัจฉนั ตุ เทวะตาคะตา สพั เพ พทุ ธา พะลัปปัตตา ปจั เจกานญั จะ ยงั พะลัง อะระหนั ตานญั จะ เตเชนะ รกั ขงั พนั ธามิ สพั พะโส.

51 บทสวดถวายพรพระ พาหุง สะหัส สะมะภินิมมติ ะสาวุธนั ตัง ครเี มขะลัง อุทติ ะโฆระสะเสนะมารงั ทานาทิธัมมะวิธนิ า ชิตะวา มนุ นิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมงั คะลานิ มาราติเรกะมะภิยชุ ฌติ ะสัพพะรตั ตงิ โฆรัมปะนาฬะวะกะมกั ขะมะถัทธะยกั ขัง ขนั ตีสุทนั ตะวธิ ินา ชติ ะวา มนุ นิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิ นาฬาคริ งิ คะชะวะรัง อะติมัตตะภตู ัง ทาวัคคิจกั กะมะสะนวี ะ สทุ ารณุ นั ตัง เมตตมั พุเสกะวิธินา ชติ ะวา มุนินโท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมงั คะลานิ อกุ ขติ ตะขัคคะมะติหตั ถะสุทารณุ ันตัง ธาวนั ติโยชะนะปะถงั คลุ มิ าละวนั ตงั อทิ ธภี ิสังขะตะมะโน ชิตะวา มุนินโท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมงั คะลานิ กัตตะวานะ กัฏฐะมุทะรงั อวิ ะ คพั ภนิ ยี า จญิ จายะ ทุฏฐะวะจะนัง ชะนะกายะมชั เฌ สันเตนะ โสมะวธิ นิ า ชติ ะวา มนุ ินโท ตนั เตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิ

52 สัจจัง วิหายะ มะตสิ จั จะกาวาทะเกตุง วาทาภิโรปติ ะมะนงั อะตอิ ันธะภตู งั ปัญญาปะทีปะชะลโิ ต ชติ ะวา มนุ นิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิ นันโทปะนันทะภุชะคัง วพิ ุธงั มะหิทธิง ปุตเตนะ เถระภุชะเคนะ ทะมาปะยันโต อทิ ธูปะเทสะวธิ ินา ชติ ะวา มุนินโท ตนั เตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมงั คะลานิ ทคุ คาหะทฏิ ฐภิ ุชะเคนะ สทุ ัฏฐะหตั ถงั พรหั มงั วสิ ุทธิชุติมิทธิพะกาภิธานัง ญาณาคะเทนะ วธิ ินา ชิตะวา มนุ นิ โท ตนั เตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมงั คะลานิ เอตาปิ พทุ ธะชะยะมงั คะละอฏั ฐะคาถา โย วาจะโน ทินะทเิ น สะระเต มะตนั ที หติ ะวานะเนกะวิวิธานิ จปุ ทั ทะวานิ โมกขงั สขุ ัง อะธคิ ะเมยยะ นะโร สะปัญโญ. มะหาการุณิโก นาโถ หติ ายะ สพั พะปาณนิ งั ปเู รตะวา ปาระมี สพั พา ปตั โต สัมโพธมิ ตุ ตะมงั เอเตนะ สัจจะวชั เชนะ โหตุ เต ชะยะมงั คะลงั . ชะยันโต โพธยิ า มเู ล สกั ยานงั นันทิวฑั ฒะโน เอวัง ตวงั วชิ ะโย โหหิ ชะยสั สุ ชะยะมงั คะเล

53 อะปะราชติ ะปัลลังเก สีเส ปะฐะวโิ ปกขะเร อะภเิ สเก สพั พะ พทุ ธานัง อัคคปั ปตั โต ปะโมทะติ สนุ ักขัตตงั สมุ งั คะลงั สุปะภาตัง สหุ ุฏฐติ งั สุขะโณ สุมุหตุ โต จะ สยุ ฏิ ฐงั พรัมหมะจารสิ ุ ปะทักขิณงั กายะกัมมัง วาจากัมมัง ปะทักขิณัง ปะทักขิณงั มะโนกมั มัง ปะณิธีเต ปะทักขิณา ปะทกั ขิณานิ กตั วานะ ละภนั ตตั เถ ปะทักขเิ ณ. นตั ถิ เม สะระณงั อัญญัง พุทโธ เม สะระณัง วะรงั เอเตนะ สจั จะวัชเชนะ โสตถิ เม โหตุ สัพพะทา นตั ถิ เม สะระณงั อญั ญงั ธัมโม เม สะระณัง วะรงั เอเตนะ สัจจะวชั เชนะ โสตถิ เม โหตุ สัพพะทา นัตถิ เม สะระณัง อญั ญัง สงั โฆ เม สะระณงั วะรัง เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ โสตถิ เม โหตุ สพั พะทา. ยังกิญจิ ระตะนัง โลเก วชิ ชะติ วิวธิ งั ปุถุ ระตะนัง พทุ ธะสะมัง นตั ถิ ตสั ม๎ า โสตถี ภะวนั ตุ เต ยังกิญจิ ระตะนงั โลเก วชิ ชะติ ววิ ิธัง ปุถุ ระตะนงั ธมั มะสะมัง นัตถิ ตสั ๎มา โสตถี ภะวนั ตุ เต ยงั กิญจิ ระตะนงั โลเก วชิ ชะติ วิวธิ ัง ปุถุ ระตะนงั สังฆะสะมงั นัตถิ ตสั ๎มา โสตถี ภะวันตุ เต. สกั กตั ว๎ า พุทธะระตะนงั โอสะถัง อตุ ตะมัง วะรัง หิตงั เทวะมะนุสสานัง พทุ ธะเตเชนะ โสตถินา นัสสนั ตปุ ทั ทะวา สัพเพ ทุกขา วูปะสะเมนตุ เต

54 สกั กตั ว๎ า ธัมมะระตะนงั โอสะถงั อุตตะมัง วะรงั ปะริฬาหูปะสะมะนัง ธัมมะเตเชนะ โสตถินา นสั สนั ตปุ ทั ทะวา สัพเพ ภะยา วูปะสะเมนตุ เต สกั กัต๎วา สงั ฆะระตะนัง โอสะถงั อตุ ตะมงั วะรัง อาหุเนยยัง ปาหเุ นยยัง สังฆะเตเชนะ โสตถนิ า นสั สันตุปทั ทะวา สัพเพ โรคา วปู ะสะเมนตุ เต. บทสวดพระอภิธรรม ๗ คัมภีร์ ๑. กสุ ะลา ธัมมา อะกสุ ะลา ธัมมา อพั ยากะตา ธัมมา, กะตะเม ธัมมา กุสะลา, ยสั มงิ สะมะเย กามาวะจะรัง กุสะลัง จติ ตงั อปุ ปันนัง โหติ, โสมะนัสสะสะหะคะตัง ญาณะสัมปะยุตตัง, รูปารัมมะณัง วา สัททารัมมะณัง วา, คันธารัมมะณัง วา ระสารัมมะณัง วา, โผฏฐัพพา รัมมะณัง วา ธมั มารัมมะณงั วา, ยงั ยงั วา ปะนารัพภะ, ตสั มิง สะมะเย ผัสโส โหติ, อะวิกเขโป โหต,ิ เย วา ปะนะ ตัสมิง สะมะเย อญั เญปอิ ัตถิ ปะฏิจจะสะมปุ ปนั นา อะรปู โิ น ธัมมา, อเิ ม ธัมมา กสุ ะลา. ๒. ปัญจกั ขนั ธา รปู กั ขันโธ, เวทะนากขนั โธ, สัญญากขันโธ, สงั ขา รักขันโธ, วิญญาณักขันโธ, ตัตถะ กะตะโม รูปักขันโธ, ยังกิญจิรูปัง อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนัง, อัชฌัตตัง วา พะหิทธา วา, โอฬาริกงั วา สุขุมัง วา, หีนัง วา ปะณีตัง วา, ยัง ทูเร วา สันติเก วา, ตะเทกัชฌัง อะภิสัญญหู ิตวา อะภสิ ังขปิ ติ วา, อะยัง วจุ จะติ รูปักขนั โธ.

55 ๓. สงั คะโห อะสงั คะโห, สงั คะหเิ ตนะ อะสงั คะหติ งั , อะสงั คะหเิ ตนะ สังคะหิตัง, สังคะหิเตนะ สังคะหิตัง, อะสังคะหิเตนะ อะสังคะหิตัง, สัมปะโยโค วิปปะโยโค, สัมปะยุตเตนะ วิปปะยุตตัง, วิปปะยุตเตนะ สัมปะยตุ ตัง, อะสังคะหิตงั . ๔. ฉะ ปัญญัตติโย, ขันธะปัญญัตติ, อายะตะนะปัญญัตติ, ธาตุปัญญัตติ, สัจจะปัญญัตติ, อินทริยะปัญญัตติ, ปุคคะละปัญญัตติ, กติ ตาวะตา ปคุ คะลานงั ปคุ คะละปญั ญตั ต,ิ สะมะยะวมิ ตุ โต อะสะมะยะ วมิ ตุ โต, กปุ ปะธมั โม อะกปุ ปะธมั โม, ปะรหิ านะธมั โม อะปะรหิ านะธมั โม, เจตะนาภัพโพ อะนุรักขะนาภัพโพ, ปุถุชชะโน โคตระภู, ภะยูปะระโต อะภะยูปะระโต, ภพั พาคะมะโน อะภพั พาคะมะโน, นยิ ะโต อะนิยะโต, ปะฏปิ นั นะโก ผะเลฏฐโิ ต อะระหา อะระหัตตายะ ปะฏิปนั โน. ๕. ปุคคะโล อุปะลัพภะติ, สัจฉิกัตถะปะระมัตเถนาติ, อามันตา, โย สัจฉกิ ัตโถ ปะระมตั โถ ตะโต โส ปคุ คะโล อปุ ะลัพภะติ, สจั ฉกิ ัตถะ ปะระมตั เถนาต,ิ นะ เหวงั วตั ตพั เพ. อาชานาหิ นคิ คะหงั หญั จ,ิ ปคุ คะโล อุปะลัพภะติ, สัจฉิกัตถะปะระมัตเถนะ, เตนะ วะตะ เร วัตตัพเพ, โย สัจฉิกัตโถ ปะระมัตโถ, ตะโต โส ปุคคะโลอุปะลัพภะติ, สัจฉิกัตถะ ปะระมัตเถนาติ มิจฉา. ๖. เย เกจิ กุสะลา ธัมมา, สัพเพ เต กุสะละมูลา, เย วา ปะนะ กสุ ะละมลู า, สัพเพ เต ธัมมา กุสะลา, เย เกจิ กสุ ะลา ธมั มา, สพั เพ เต กุสะละมเู ลนะ เอกะมลู า, เย วา ปะนะ กสุ ะละมูเลนะ เอกะมูลา, สพั เพ เต ธมั มา กสุ ะลา.

56 ๗. เหตุปัจจะโย, อารัมมะณะปัจจะโย, อะธิปะติปัจจะโย, อะนันตะระปัจจะโย, สะมะนันตะระปัจจะโย, สะหะชาตะปัจจะโย, อัญญะมัญญะปัจจะโย, นิสสะยะปัจจะโย, อุปะนิสสะยะปัจจะโย, ปเุ รชาตะปัจจะโย, ปจั ฉาชาตะปจั จะโย, อาเสวะนะปัจจะโย, กมั มะ ปัจจะโย, วปิ ากะปัจจะโย, อาหาระปจั จะโย, อินทรยิ ะปจั จะโย, ฌานะ ปัจจะโย, มัคคะปัจจะโย, สัมปะยุตตะปัจจะโย, วิปปะยุตตะปัจจะโย, อตั ถิปัจจะโย, นตั ถปิ ัจจะโย, วคิ ะตะปจั จะโย, อะวิคะตะปจั จะโย. ธมั มะสงั คณิ ีมาตกิ า กุสะลา ธัมมา อะกุสะลา ธัมมา อัพ๎ยากะตา ธัมมา, สุขายะ เวทะนายะ สมั ปะยตุ ตา ธมั มา, ทกุ ขายะ เวทะนายะ สมั ปะยตุ ตา ธมั มา, อะทุกขะมะสุขายะ เวทะนายะ สัมปะยุตตา ธัมมา, วิปากา ธัมมา วปิ ากะธมั มะธมั มา, เนวะวปิ ากะนะวปิ ากะธมั มะธมั มา, อปุ าทนิ นปุ าทานยิ า ธัมมา, อะนุปาทินนุปาทานิยา ธมั มา, อะนุปาทนิ นานุปาทานยิ า ธมั มา, สงั กลิ ฏิ ฐะสงั กเิ ลสกิ า ธมั มา, อะสงั กลิ ฏิ ฐะสงั กเิ ลสกิ า ธมั มา, อะสงั กลิ ฏิ ฐา สังกิเลสิกา ธัมมา, สะวิตักกะสะวิจารา ธัมมา, อะวิตักกะวิจาระมัตตา ธมั มา, อะวิตกั กาวิจารา ธัมมา, ปีตสิ ะหะคะตา ธัมมา, สุขะสะหะคะตา ธัมมา, อุเปกขา สะหะคะตา ธัมมา, ทัสสะเนนะ ปะหาตัพพา ธัมมา, ภาวะนายะ ปะหาตัพพา ธัมมา, เนวะทัสสะเนนะ นะภาวะนายะ ปะหาตพั พา ธัมมา, ทสั สะเนนะ ปะหาตพั พะเหตกุ า ธมั มา, ภาวะนายะ ปะหาตพั พะเหตกุ า ธมั มา, เนวะทสั สะเนนะ นะภาวะนายะ ปะหาตพั พะ เหตุกา ธมั มา, อาจะยะคามโิ น ธัมมา, อะปะจะยะคามิโน ธมั มา,

57 เนวาจะยะคามิโน นาปะจะยะคามโิ น ธมั มา, เสกขา ธมั มา, อะเสกขา ธมั มา, เนวะเสกขานาเสกขา ธมั มา, ปะรติ ตา ธมั มา, มะหคั คะตา ธมั มา, อัปปะมาณา ธัมมา, ปะริตตารัมมะณา ธัมมา, มะหัคคะตารัมมะณา ธมั มา, อปั ปะมาณารมั มะณา ธมั มา, หนี า ธมั มา, มชั ฌมิ า ธมั มา, ปะณตี า ธมั มา, มจิ ฉตั ตะนยิ ะตา ธมั มา, สมั มตั ตะนยิ ะตา ธมั มา, อะนยิ ะตา ธมั มา, มัคคารัมมะณา ธัมมา, มคั คะเหตกุ า ธัมมา, มคั คาธิปะตโิ น ธมั มา, อุปปันนา ธมั มา, อะนุปปันนา ธัมมา, อปุ ปาทโิ น ธมั มา, อะตตี า ธมั มา, อะนาคะตา ธมั มา, ปจั จุปปนั นา ธมั มา, อะตตี ารัมมะณา ธัมมา, อะนาคะตารัมมะณา ธัมมา, ปัจจุปปันนารัมมะณา ธัมมา, อัชฌัตตา ธมั มา, พะหิทธา ธมั มา, อชั ฌัตตะพะหิทธา ธัมมา, อัชฌัตตารมั มะณา ธัมมา, พะหิทธารัมมะณา ธัมมา, อัชฌัตตะพะหิทธารัมมะณา ธัมมา, สะนิทสั สะนะสัปปะฏฆิ า ธัมมา, อะนทิ ัสสะนะสปั ปะฏฆิ า ธมั มา, อะนิ ทสั สะนาปปะฏิฆา ธัมมา.

58 บทสวดพระพุทธมนต์ ปพั พะโตปะมะคาถา ยะถาปิ เสลา วปิ ุลา นะภัง อาหัจจะ ปพั พะตา สะมันตา อะนุปะรเิ ยยยงุ นปิ โปเถนตา จะตุททสิ า เอวงั ชะรา จะ มจั จุ จะ อะธิวัตตันติ ปาณิโน ขตั ตเิ ย พร๎ าห๎มะเณ เวสเส สทุ เท จัณฑาละปุกกุเส นะ กญิ จิ ปะริวชั เชต ิ สพั พะเมวาภิมทั ทะติ นะ ตัตถะ หตั ถีนัง ภมู ิ นะ ระถานัง นะ ปตั ติยา นะ จาปิ มันตะยุทเธนะ สักกา เชตุง ธะเนนะ วา ตสั ม๎ า หิ ปณั ฑโิ ต โปโส สมั ปัสสัง อตั ถะมตั ตะโน พุทเธ ธมั เม จะ สงั เฆ จะ ธีโร สทั ธัง นเิ วสะเย โย ธัมมะจารี กาเยนะ วาจายะ อุทะ เจตะสา อเิ ธวะ นงั ปะสังสนั ติ เปจจะ สัคเค ปะโมทะติ. อะรยิ ะธะนะคาถา ยัสสะ สัทธา ตะถาคะเต อะจะลา สุปะติฏฐิตา สีลญั จะ ยสั สะ กลั ๎ยาณัง อะรยิ ะกันตัง ปะสงั สิตงั สังเฆ ปะสาโท ยัสสตั ถิ อชุ ภุ ูตัญจะ ทสั สะนงั อะทะลทิ โทติ ตงั อาหุ อะโมฆนั ตัสสะ ชวี ิตัง ตสั ม๎ า สัทธญั จะ สลี ัญจะ ปะสาทัง ธมั มะทัสสะนงั อะนุยุญเชถะ เมธาวี สะรัง พทุ ธานะ สาสะนนั ต.ิ

59 ธัมมะนยิ ามะสุตตัง เอวมั เม สตุ งั , เอกงั สะมะยงั ภะคะวา, สาวตั ถยิ งั วหิ ะระต,ิ เชตะวะเน อะนาถะปณิ ฑิกัสสะ, อาราเม, ตตั ร๎ ะ โข ภะคะวา ภิกขู อามันเตสิ ภกิ ขะโวติ, ภะทันเตติ เต ภิกขู ภะคะวะโต ปจั จสั โสสุง, ภะคะวา เอตะทะโวจะ ฯ อปุ ปาทา วา ภกิ ขะเว ตะถาคะตานงั อะนปุ ปาทา วา ตะถาคะตานงั , ฐิตา วะ สา ธาตุ ธมั มัฏฐติ ะตา ธมั มะนิยามะตา, สพั เพ สงั ขารา อะนจิ จาติ, ตัง ตะถาคะโต อะภิสัมพุชฌะติ อะภิสะเมติ, อะภิสัมพุชฌิต๎วา อะภิสะ เมต๎วา อาจิกขะติ เทเสติ, ปัญญะเปติ ปัฏฐะเปติ, วิวะระติ วิภะชะติ อุตตานีกะโรติ, สพั เพ สังขารา อะนิจจาติ ฯ อปุ ปาทา วา ภกิ ขะเว ตะถาคะตานงั อะนปุ ปาทา วา ตะถาคะตานงั , ฐติ า วะ สา ธาตุ ธมั มฏั ฐติ ะตา ธัมมะนยิ ามะตา, สัพเพ สังขารา ทกุ ขาติ, ตัง ตะถาคะโต อะภิสัมพชุ ฌะติ อะภิสะเมติ, อะภิสัมพุชฌิตว๎ า อะภิสะ เมต๎วา อาจิกขะติ เทเสติ, ปัญญะเปติ ปัฏฐะเปติ, วิวะระติ วิภะชะติ อุตตานกี ะโรติ, สัพเพ สังขารา ทกุ ขาติ อปุ ปาทา วา ภิกขะเว ตะถาคะตานัง อะนุปปาทา วา ตะถาคะตานงั , ฐติ า วะ สา ธาตุ ธัมมฏั ฐติ ะตา ธัมมะนยิ ามะตา, สัพเพ ธมั มา อะนตั ตาต,ิ ตัง ตะถาคะโต อะภิสัมพุชฌะติ อะภิสะเมติ, อะภิสัมพุชฌิต๎วา อะภิสะ เมตว๎ า อาจกิ ขะติ เทเสต,ิ ปญั ญะเปติ ปัฏฐะเปต,ิ วิวะระติ วิภะชะติ อตุ ตานกี ะโรติ, สัพเพ ธัมมา อะนัตตาติ, อทิ ะมะโว จะ ภะคะวา, อตั ตะมะนา เต ภิกขู ภะคะวะโต ภาสติ ัง, อะภินนั ทุนติ.

60 ปะฏิจจะสะมปุ ปาทะปาฐะ อะวิชชาปัจจะยา สังขารา, สงั ขาระปจั จะยา วญิ ญาณงั , วญิ ญาณะ ปัจจะยา นามะรูปัง, นามะรูปะ ปัจจะยา สะฬายะตะนัง สะฬายะตะ นะปจั จะยา ผสั โส ผสั สะปัจจะยา เวทะนา, เวทะนาปัจจะยา ตณั หา, ตณั หาปจั จะยา อปุ าทานงั , อปุ าทานะปจั จะยา ภะโว, ภะวะปจั จะยา ชาต,ิ ชาติปัจจะยา ชะรามะระณัง โสกะ ปะริเทวะทุกขะโทมะนัสสุปายาสา สัมภะวนั ติ, เอวะเมตสั สะ เกวะลสั สะ ทุกขกั ขนั ธัสสะ, สะมุทะโย โหติ อะวิชชายะเต๎ววะ อะเสสะวิราคะนิโรธา สังขาระนิโรโธ, สังขาระ นโิ รธา วญิ ญาณะนิโรโธ, วญิ ญาณะนิโรธา นามะรูปะนิโรโธ, นามะรูปะ นิโรธา สะฬายะตะนะนโิ รโธ, สะฬายะตะนะนโิ รธา ผัสสะนิโรโธ, ผัสสะ นิโรธา เวทะนานิโรโธ, เวทะนานิโรธา ตัณหานิโรโธ, ตัณหานิโรธา อปุ าทานะนโิ รโธ, อปุ าทานะนโิ รธา ภะวะนโิ รโธ, ภะวะนโิ รธา ชาตนิ โิ รโธ, ชาตินิโรธา ชะรามะระณัง โสกะปะริเทวะทุกขะโทมะนัสสุปายาสา นิรชุ ฌนั ต,ิ เอวะเมตสั สะ เกวะลัสสะ ทกุ ขกั ขันธัสสะ, นโิ รโธ โหติ. พุทธะอุทานะคาถา ยะทา หะเว ปาตุภะวนั ติ ธัมมา อาตาปโิ น ฌายะโต พ๎ราหม๎ ะณสั สะ อะถัสสะ กังขา วะปะยนั ติ สพั พา ยะโต ปะชานาติ สะเหตุธัมมงั ยะทา หะเว ปาตุภะวนั ติ ธมั มา อาตาปโิ น ฌายะโต พ๎ราหม๎ ะณัสสะ อะถัสสะ กงั ขา วะปะยันติ สัพพา ยะโต ขะยัง ปจั จะยานงั อะเวทิ ยะทา หะเว ปาตภุ ะวันติ ธมั มา อาตาปิโน ฌายะโต พร๎ าหม๎ ะณัสสะ วธิ ูปะยงั ติฏฐะติ มาระเสนงั สูโรวะ โอภาสะยะมนั ตะลกิ ขันต.ิ

61 ภัทเทกะรตั ตะคาถา อะตีตัง นานวาคะเมยยะ นปั ปะฏกิ ังเข อะนาคะตงั ยะทะตีตัมปะหนี ันตัง อปั ปตั ตญั จะ อะนาคะตงั ปัจจุปปันนญั จะ โย ธัมมัง ตตั ถะ ตัตถะ วิปสั สะติ อะสงั หริ ัง อะสังกุปปัง ตัง วิทธา มะนุ พ๎ รหู ะเย อัชเชวะ กิจจะมาตปั ปงั โก ชัญญา มะระณัง สุเว นะ หิ โน สังคะรนั เตนะ มะหาเสเนนะ มัจจนุ า เอวัง วหิ าริมาตาปิง อะโหรัตตะมะตนั ทิตงั ตงั เว ภัทเทกะรตั โตติ สนั โต อาจิกขะเต มนุ ีติ.

62 อาทติ ตปริยายสตู ร บทขัดอาทติ ตปริยายสูตร เวเนยยะทะมะโนปาเย สพั พะโส ปาระมงิ คะโต อะโมฆะวะจะโน พทุ โธ อะภญิ ญายานุสาสะโก จณิ ณานรุ ูปะโต จาปิ ธัมเมนะ วินะยงั ปะชัง จิณณาคคิปารจิ ะริยานัง สัมโพชฌาระหะโยคนิ งั ยะมาทติ ตะปะรยิ ายงั เทสะยันโต มะโนหะรงั เต โสตาโร วิโมเจสิ อะเสกขายะ วมิ ุตตยิ า ตะเถโวปะปะรกิ ขายะ วญิ ญูนงั โสตุมจิ ฉะตงั ทกุ ขะตาลักขะโณปายัง ตงั สุตตันตัง ภะณามะ เส บทสวดอาทติ ตปรยิ ายสตู ร (น�ำ ) หนั ทะ มะยัง อาทิตตะปะริยายะสุตตะปาฐัง ภะณามะ เส ฯ (รบั ) เอวมั เม สตุ ัง, เอกัง สะมะยงั ภะคะวา, คะยายงั วิหะระติ คะยาสเี ส, สทั ธิง ภกิ ขสุ ะหัสเสนะ, ตตั ๎ระ โข ภะคะวา ภิกขู อามันเตส,ิ สัพพัง ภิกขะเว อาทิตตัง, กิญจะ ภกิ ขะเว สัพพงั อาทติ ตงั จกั ขงุ ภิกขะเว อาทติ ตงั , รูปา อาทติ ตา, จักขวุ ญิ ญาณัง อาทิตตงั , จักขุสัมผัสโส อาทิตโต, ยัมปิทัง จักขุสัมผัสสะปัจจะยา อุปปัชชะติ เวทะยิตงั , สขุ งั วา ทุกขงั วา อะทุกขะมะสุขัง วา, ตัมปิ อาทิตตัง, เกนะ อาทิตตัง, อาทิตตงั ราคคั คินา โทสัคคินา โมหคั คนิ า, อาทิตตงั ชาตยิ า ชะรามะระเณนะ, โสเกหิ ปะรเิ ทเวหิ ทกุ เขหิ โทมะนสั เสหิ อุปายาเสหิ อาทิตตนั ติ วะทาม,ิ

63 โสตงั อาทติ ตัง, สทั ทา อาทติ ตา, โสตะวิญญาณัง อาทิตตงั , โสตะ สัมผัสโส อาทิตโต, ยมั ปิทงั โสตะสัมผัสสะปัจจะยา อปุ ปัชชะติ เวทะยิตงั , สขุ งั วา ทุกขงั วา อะทกุ ขะมะสุขัง วา, ตัมปิ อาทิตตัง, เกนะ อาทติ ตัง, อาทติ ตัง ราคัคคนิ า โทสัคคนิ า โมหคั คินา, อาทติ ตงั ชาติยา ชะรามะระ เณนะ, โสเกหิ ปะรเิ ทเวหิ ทุกเขหิ โทมะนัสเสหิ อุปายาเสหิ อาทิตตันติ วะทามิ, ฆานัง อาทติ ตัง, คันธา อาทติ ตา, ฆานะวญิ ญาณงั อาทติ ตงั , ฆานะสัมผัสโส อาทิตโต, ยัมปิทัง ฆานะสัมผัสสะปัจจะยา อุปปัชชะติ เวทะยิตงั , สุขงั วา ทุกขัง วา อะทกุ ขะมะสุขงั วา, ตมั ปิ อาทิตตงั , เกนะ อาทติ ตงั , อาทิตตัง ราคคั คินา โทสคั คนิ า โมหคั คนิ า, อาทิตตงั ชาติยา ชะรามะระเณนะ, โสเกหิ ปะริเทเวหิ ทุกเขหิ โทมะนสั เสหิ อุปายาเสหิ อาทิตตันติ วะทาม,ิ ชวิ หา อาทติ ตา, ระสา อาทติ ตา, ชวิ หาวญิ ญาณงั อาทิตตงั , ชิวหา สมั ผสั โส อาทติ โต, ยมั ปทิ งั ชวิ หา สมั ผสั สะปจั จะยา อปุ ปชั ชะติ เวทะยติ งั , สุขัง วา ทุกขัง วา อะทกุ ขะมะสขุ งั วา, ตัมปิ อาทิตตงั , เกนะ อาทิตตงั , อาทติ ตัง ราคคั คินา โทสัคคนิ า โมหัคคนิ า, อาทิตตัง ชาตยิ า ชะรามะระ เณนะ, โสเกหิ ปะริเทเวหิ ทุกเขหิ โทมะนัสเสหิ อุปายาเสหิ อาทิตตันติ วะทามิ, กาโย อาทิตโต, โผฏฐัพพา อาทิตตา, กายะวิญญานัง อาทิตตัง, กายะสัมผัสโส อาทิตโต, ยัมปิทัง กายะสัมผัสสะปัจจะยา อุปปัชชะติ เวทะยิตงั , สขุ ัง วา ทกุ ขงั วา อะทุกขะมะสขุ ัง วา, ตมั ปิ อาทติ ตงั , เกนะ อาทติ ตงั , อาทติ ตงั ราคคั คนิ า โทสัคคินา โมหัคคินา, อาทิตตัง, ชาตยิ า

64 ชะรามะระเณนะ, โสเกหิ ปะริเทเวหิ ทุกเขหิ โทมะนสั เสหิ อปุ ายาเสหิ อาทิตตนั ติ วะทามิ มะโน อาทติ โต, ธัมมา อาทิตตา, มะโนวญิ ญาณงั อาทิตตัง, มะโนสัมผัสโส อาทิตโต, ยัมปิทัง มะโนสัมผัสสะปัจจะยา อุปปัชชะติ เวทะยิตัง, สุขัง วา ทุกขงั วา อะทุกขะมะสขุ ัง วา, ตัมปิ อาทติ ตงั , เกนะ อาทติ ตงั , อาทติ ตงั ราคคั คนิ า โทสัคคินา โมหคั คินา, อาทิตตัง ชาติยา ชะรามะระเณนะ, โสเกหิ ปะรเิ ทเวหิ ทุกเขหิ โทมะนสั เสหิ อุปายาเสหิ อาทติ ตันติ วะทามิ, เอวงั ปสั สงั ภิกขะเว สตุ ๎วา อะรยิ ะสาวะโก, จกั ขสุ ม๎ งิ ปิ นพิ พนิ ทะต,ิ รเู ปสปุ ิ นพิ พนิ ทะต,ิ จกั ขวุ ญิ ญาเณปิ นพิ พนิ ทะต,ิ จกั ขสุ ัมผัสเสปิ นพิ พินทะต,ิ ยัมปทิ งั จกั ขุสัมผสั สะปจั จะยา อปุ ปชั ชะติ เวทะยิตัง, สขุ งั วา ทุกขงั วา อะทกุ ขะมะสขุ งั วา, ตัส๎มิงปิ นพิ พนิ ทะติ, โสตัส๎มิงปิ นิพพินทะติ, สัทเทสุปิ นิพพินทะติ, โสตะวิญญาเณปิ นิพพินทะต,ิ โสตะสัมผสั เสปิ นิพพนิ ทะต,ิ ยัมปิทัง โสตะสัมผสั สะปจั จะยา อุปปชั ชะติ เวทะยิตัง, สขุ ัง วา ทุกขงั วา อะทกุ ขะมะสุขงั วา, ตสั ๎มงิ ปิ นิพพินทะต,ิ ฆานัส๎มิงปิ นิพพินทะติ, คันเธสุปิ นิพพินทะติ, ฆานะวิญญาเณปิ นพิ พินทะติ, ฆานะสัมผัสเสปิ นิพพินทะติ, ยัมปทิ งั ฆานะสัมผสั สะ ปัจจะยา อุปปชั ชะติ เวทะยติ งั , สุขัง วา ทุกขงั วา อะทกุ ขะมะสขุ งั วา, ตสั ๎มิงปิ นิพพินทะต,ิ ชิวหายะปิ นิพพินทะติ, ระเสสุปิ นิพพินทะติ, ชิวหาวิญญาเณปิ นิพพินทะติ, ชิวหาสัมผัสเสปิ นิพพินทะติ, ยัมปิทัง ชิวหาสัมผัสสะ ปจั จะยา อุปปชั ชะติ เวทะยิตงั , สขุ งั วา ทุกขงั วา อะทกุ ขะมะสุขงั วา,

65 ตสั ๎มิงปิ นิพพนิ ทะติ, กายสั ม๎ งิ ปิ นพิ พนิ ทะต,ิ โผฏฐพั เพสปุ ิ นพิ พนิ ทะต,ิ กายะวญิ ญาเณปิ นิพพนิ ทะต,ิ กายะสมั ผสั เสปิ นพิ พินทะติ, ยัมปิทัง กายะสัมผัสสะ ปจั จะยา อุปปชั ชะติ เวทะยติ ัง, สุขงั วา ทุกขงั วา อะทุกขะมะสุขงั วา, ตสั ๎มงิ ปิ นพิ พินทะต,ิ มะนัส๎มิงปิ นิพพินทะติ, ธัมเมสุปิ นิพพินทะติ, มะโนวิญญาเณปิ นิพพนิ ทะต,ิ มะโนสมั ผสั เสปิ นิพพนิ ทะต,ิ ยัมปิทงั มะโนสมั ผัสสะ ปัจจะยา อุปปชั ชะติ เวทะยติ งั , สขุ ัง วา ทุกขัง วา อะทกุ ขะมะสขุ ัง วา, ตสั ๎มงิ ปิ นิพพินทะต,ิ นิพพนิ ทัง วิรัชชะติ, วริ าคา วิมุจจะต,ิ วมิ ุตตัสม๎ ิง วมิ ตุ ตะมตี ิ ญาณงั โหต,ิ ขณี า ชาต,ิ วสุ ติ งั พร๎ หั ม๎ ะจะรยิ งั กะตงั กะระณยี งั , นาปะรงั อติ ถตั ตายาติ ปะชานาตตี ,ิ อทิ ะมะโวจะ ภะคะวา, อตั ตะมะนา เต ภิกขู ภะคะวะโต ภาสติ งั อะภนิ นั ทงุ , อิมสั ม๎ ิญจะ ปะนะ เวยยากะระ ณัสม๎ งิ ภัญญะมาเน, ตสั สะ ภกิ ขุสะหสั สัสสะ อะนุปาทายะ, อาสะเวหิ จติ ตานิ วมิ ุจจงิ สูติ.

66 สติปฏั ฐานะปาฐะ อัตถิ โข เตนะ ภะคะวะตา ชานะตา ปสั สะตา อะระหะตา สมั มา สมั พทุ เธนะ, เอกายะโน อะยงั มคั โค สั มมะทกั ขาโต, สตั ตานงั วสิ ทุ ธยิ า, โสกะปะรเิ ทวานงั สะมะตกิ กะมายะ, ทกุ ขะโทมะนสั สานงั อตั ถงั คะมายะ, ญายสั สะ อะธิคะมายะ, นิพพานสั สะ สัจฉิ กริ ิยายะ, ยะทิทงั จัตตาโร สะติปัฏฐานา, กะตะเม จตั ตาโร, อธิ ะ ภกิ ขุ กาเย กายานปุ สั สี วหิ ะระต,ิ อาตาปี สมั ปะชาโน สะตมิ า วเิ นยยะ โลเก อะภิชฌาโทมะนสั สัง, เวทะนาสุ เวทะนานปุ ัสสี วิหะระติ, อาตาปี สัมปะชาโน สะติมา วิเนยยะ โลเก อะภิชฌาโทมะนัสสงั , จติ เต จิตตานุปัสสี วิหะระติ, อาตาปี สัมปะชาโน สะติมา วิเนยยะ โลเก อะภชิ ฌาโทมะนสั สงั , ธมั เมสุ ธมั มานปุ สั สี วหิ ะระต,ิ อาตาปี สมั ปะชาโน สะติมา วิเนยยะ โลเก อะภชิ ฌาโทมะนสั สัง, ๑. กะถัญจะ ภกิ ขุ กาเย กายานปุ ัสสี วิหะระติ, อิธะ ภกิ ขุ อัชฌัตตัง วา กาเย กายานปุ สั สี วหิ ะระต,ิ พะหทิ ธา วา กาเย กายานปุ สั สี วหิ ะระต,ิ อชั ฌตั ตะพะหทิ ธา วา กาเย กายานปุ สั สี วหิ ะระต,ิ สะมทุ ะยะธมั มานปุ สั สี วา กายัสม๎ งิ วหิ ะระติ, วะยะธัมมานุปสั สี วา กายสั ม๎ ิง วหิ ะระติ, สะมทุ ะ ยะวะยะธัมมานุปัสสี วา กายัสม๎ งิ วหิ ะระต,ิ อตั ถิ กาโยติ วา ปะนัสสะ สะติ ปจั จปุ ฏั ฐติ า โหต,ิ ยาวะเทวะ ญาณะมตั ตายะ ปะฏสิ สะตมิ ตั ตายะ, อะนสิ สิโต จะ วิ หะระติ นะจะ กญิ จิ โลเก อุปาทิยะติ, เอวงั โข ภิกขุ กาเย กายานปุ สั สี วิหะระติ,

67 ๒. กะถัญจะ ภกิ ขุ เวทะนาสุ เวทะนานุปัสสี วหิ ะระติ, อิธะ ภกิ ขุ อัชฌตั ตงั วา เวทะนาสุ เวทะนานปุ ัสสี วิหะระต,ิ พะหิทธา วา เวทะนาสุ เวทะนานุปสั สี วิหะระต,ิ อชั ฌตั ตะพะหิทธา วา เวทะนาสุ เวทะนานุปสั สี วหิ ะระติ, สะมทุ ะยะธมั มานุปัสสี วา เวทะนาสุ วิหะระต,ิ วะยะธมั มานุ ปสั สี วา เวทะนาสุ วหิ ะระต,ิ สะมทุ ะยะวะยะธัมมานุปสั สี วา เวทะนาสุ วิหะระติ, อตั ถิ เวทะนาติ วา ปะนัสสะสะติ ปัจจปุ ัฏฐิ ตา โหติ, ยาวะ เทวะญาณะมัตตายะ, ปะฏิสสะติมตั ตายะ อะนิสสโิ ต จะ วิหะระติ นะ จะ กิญจิ โลเก อุ ปาทิยะติ, เอวัง โข ภิกขุ เวทะนาสุ เวทะนานุปัสสี วหิ ะระติ, นะ จะ กญิ จิ โลเก อุปาทิยะต,ิ เอวัง โข ภกิ ขุ ธัมเมสุ ธัมมานปุ สั สี วหิ ะระติ, อะยงั โข เตนะ ภะคะวะตา ชานะตา ปัสสะตา อะระหะตา สัมมาสัมพทุ เธนะ, เอกายะโน มคั โค สัมมะทักขาโต, สัตตานัง วิสุทธิยา, โสกะปะรเิ ทวานงั สะมะตกิ กะมายะ, ทกุ ขะโทมะนสั สานงั , อตั ถงั คะมายะ, ญายัสสะ อะธิคะมายะ, นิพพานัสสะ สัจฉิกิริยายะ, ยะทิทัง จัตตาโร สะตปิ ัฏฐานาติ, เอกายะนงั ชาติขะยนั ตะทัสสี, มัคคงั ปะชานาติ หิตานกุ ัมปี, เอเตนะ มัคเคนะ ตะรงิ สุ ปุพเพ, ตะริสสะเร เจวะ ตะรนั ติ โจฆนั ติ,

68 ธัมมะจักกปั ปะวัตตะนะสตู ร บทขดั ธมั มจักกัปปวัตตนสูตร อะนตุ ตะรัง อะภิสัมโพธงิ สมั พุชฌิตวา ตะถาคะโต ปะฐะมัง ยัง อะเทเสส ิ ธมั มะจกั กัง อะนุตตะรัง สัมมะเทวะ ปะวัตเตนโต โลเก อปั ปะฏิวัตตยิ ัง ยตั ถากขาตา อุโภ อันตา ปะฏปิ ตั ติ จะ มชั ฌมิ า จะตสู วาริยะสัจเจสุ วสิ ทุ ธัง ญาณะทสั สะนงั เทสติ งั ธัมมะราเชนะ สมั มาสัมโพธิกติ ตะนงั นาเมนะ วิสสตุ ัง สตุ ตัง ธมั มะจกั กปั ปะวัตตะนงั เวยยากะระณะปาเฐนะ สงั คตี นั ตัมภะณามะ เส. ธมั มจกั กัปปวัตตนสูตร เอวัมเม สุตัง, เอกัง สะมะยัง ภะคะวา, พาราณะสิยัง วิหะระติ, อสิ ปิ ะตะเน มคิ ะทาเย, ตตั ตระ โข ภะคะวา ปญั จะวคั คเิ ย ภกิ ขู อามนั เตส,ิ เทวเม ภิกขะเว อันตา ปัพพะชิเตนะ นะ เสวิตัพพา, โย จายัง กาเมสุ กามะสขุ ลั ลกิ านโุ ยโค, หโี น คมั โม โปถชุ ชะนโิ ก อะนะรโิ ย อะนตั ถะสญั หโิ ต, โย จายัง อัตตะกิละมะถานุโยโค, ทุกโข อะนะริโย อะนัตถะสัญหิโต, เอเต เต ภิกขะเว อโุ ภ อนั เต อะนุปะคมั มะ, มัชฌิมา ปะฏิปะทา ตะถา คะเตนะ อะภิสมั พทุ ธา, จกั ขุกะระณี ญาณะกะระณี อุปะสะมายะ อะภญิ ญายะ สมั โพธายะ นิพพานายะ สงั วัตตะติ,

69 กะตะมา จะ สา ภิกขะเว มชั ฌิมา ปะฏปิ ะทา ตะถาคะเตนะ อะภิสมั พทุ ธา, จักขกุ ะระณี ญาณะกะระณี อุปะสะมายะ อะภญิ ญายะ สมั โพธายะ นพิ พานายะ สงั วตั ตะต,ิ อะยะเมวะ อะริโย อฏั ฐงั คิโก มคั โค, เสยยะถที ัง, สมั มาทิฏฐิ สมั มาสงั กัปโป, สมั มาวาจา สัมมากัมมันโต สมั มาอาชีโว, สมั มาวายาโม สมั มาสะติ สัมมาสะมาธ,ิ อะยัง โข สา ภิกขะเว มัชฌิมา ปะฏิปะทา ตะถาคะเตนะ อะภสิ ัมพทุ ธา, จักขกุ ะระณี ญาณะกะระณี อุปะสะมายะ อะภิญญายะ สมั โพธายะ นิพพานายะ สงั วัตตะต,ิ อิทัง โข ปะนะ ภิกขะเว ทุกขัง อะริยะสัจจัง, ชาติปิ ทุกขา ชะ ราปิ ทกุ ขา มะระณมั ปิ ทกุ ขงั , โสกะปะรเิ ทวะทกุ ขะโทมะนสั สปุ ายาสาปิ ทุกขา, อัปปเิ ยหิ สมั ปะโยโค ทุกโข ปเิ ยหิ วิปปะโยโค ทุกโข ยมั ปิจฉัง นะ ละภะติ ตมั ปิ ทกุ ขัง, สงั ขติ เตนะ ปญั จปุ าทานกั ขันธา ทกุ ขา, อทิ งั โข ปะนะ ภกิ ขะเว ทกุ ขะสะมทุ ะโย อะรยิ ะสจั จงั , ยายงั ตณั หา โปโนพภะวกิ า นนั ทริ าคะสะหะคะตา ตตั ระ ตตั ราภนิ นั ทนิ ,ี เสยยะถที งั , กามะตณั หา ภะวะตณั หา วภิ ะวะตัณหา, อทิ ัง โข ปะนะ ภกิ ขะเว ทุกขะนโิ รโธ อะริยะสจั จัง, โย ตัสสาเยวะ ตัณหายะ อะเสสะวิราคะนโิ รโธ จาโค ปะฏนิ สิ สัคโค มุตติ อะนาละโย, อทิ งั โข ปะนะ ภกิ ขะเว ทกุ ขะนโิ รธะคามนิ ี ปะฏปิ ะทา อะรยิ ะสจั จงั , อะยะเมวะ อะริโย อัฏฐังคิโก มัคโค, เสยยะถีทัง, สัมมาทิฏฐิ สัมมา สังกัปโป, สัมมาวาจา สัมมากัมมันโต สัมมาอาชีโว, สัมมาวายาโม สมั มาสะติ สัมมาสะมาธ,ิ

70 อิทัง ทุกขัง อะริยะสัจจันติ เม ภิกขะเว, ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ, จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อทุ ะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาท,ิ ตงั โข ปะนิทงั ทุกขัง อะริยะสัจจัง ปะรญิ เญยยันติ เม ภิกขะเว, ปุพเพ อะนะนุสสเุ ตสุ ธมั เมส,ุ จกั ขงุ อทุ ะปาทิ ญานัง อทุ ะปาทิ ปัญญา อทุ ะปาทิ วชิ ชา อทุ ะปาทิ อาโลโก อุทะปาท,ิ ตัง โข ปะนิทัง ทกุ ขงั อะริยะสจั จงั ปะริญญาตนั ติ เม ภกิ ขะเว, ปุพเพ อะนะนสุ สเุ ตสุ ธัมเมส,ุ จักขงุ อทุ ะปาทิ ญาณงั อุทะปาทิ ปญั ญา อทุ ะปาทิ วชิ ชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ, อทิ งั ทกุ ขะสะมทุ ะโย อะรยิ ะสจั จนั ติ เม ภกิ ขะเว, ปพุ เพ อะนะนสุ สเุ ตสุ ธมั เมสุ, จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อทุ ะปาทิ ปญั ญา อทุ ะปาทิ วชิ ชา อทุ ะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาทิ, ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะสะมุทะโย อะริยะสัจจัง ปะหาตัพพันติ เม ภิกขะเว, ปุพเพ อะนะนสุ สุเตสุ ธมั เมส,ุ จกั ขุง อุทะปาทิ ญาณัง อทุ ะปาทิ ปัญญา อทุ ะปาทิ วชิ ชา อทุ ะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาทิ ตัง โข ปะนทิ ัง ทกุ ขะสะมุทะโย อะรยิ ะสัจจัง ปะหีนนั ติ เม ภกิ ขะเว, ปพุ เพ อะนะนสุ สเุ ตสุ ธมั เมส,ุ จกั ขงุ อทุ ะปาทิ ญาณงั อทุ ะปาทิ ปญั ญา อทุ ะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาทิ, อทิ ัง ทุกขะนโิ รโธ อะรยิ ะสัจจันติ เม ภกิ ขะเว, ปพุ เพ อะนะนุสสุเตสุ ธมั เมสุ, จกั ขุง อุทะปาทิ ญาณงั อทุ ะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วชิ ชา อุทะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาทิ,

71 ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะนิโรโธ อะริยะสัจจัง สัจฉิกาตัพพันติ เม ภิกขะเว/ ปพุ เพ อะนะนสุ สเุ ตสุ ธัมเมสุ/ จักขุง อุทะปาทิ ญาณงั อทุ ะ ปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อทุ ะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาทิ/ ตงั โข ปะนิทัง ทกุ ขะนโิ รโธ อะรยิ ะสจั จัง สัจฉิกะตันติ เม ภกิ ขะเว ปุพเพ อะนะนสุ สุเตสุ ธมั เมสุ, จกั ขงุ อทุ ะปาทิ ญาณงั อทุ ะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อทุ ะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาท,ิ อิทัง ทุกขะนิโรธะคามินี ปะฏิปะทา อะริยะสัจจันติ เม ภิกขะเว, ปุพเพ อะนะนสุ สเุ ตสุ ธัมเมส,ุ จกั ขงุ อุทะปาทิ ญาณัง อทุ ะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อทุ ะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาทิ, ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะนิโรธะคามินี ปะฏิปะทา อะริยะสัจจัง ภา เวตัพพนั ติ เม ภิกขะเว, ปพุ เพ อะนะนสุ สุเตสุ ธมั เมส,ุ จักขงุ อุทะปาทิ ญาณงั อทุ ะปาทิ ปัญญา อทุ ะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาทิ ตงั โข ปะนทิ ัง ทกุ ขะนิโรธะคามินี ปะฏิปะทา อะรยิ ะสัจจัง ภาวิตันติ เม ภกิ ขะเว, ปพุ เพ อะนะนสุ สเุ ตสุ ธมั เมส,ุ จกั ขงุ อทุ ะปาทิ ญาณงั อทุ ะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วชิ ชา อุทะปาทิ อาโลโก อทุ ะปาทิ, ยาวะกีวัญจะ เม ภิกขะเว อิเมสุ จะตูสุ อะริยะสัจเจสุ, เอวันติ ปะรวิ ฏั ฏงั ทวาทะสาการงั ยะถาภตู งั ญาณะทสั สะนงั นะ สวุ สิ ทุ ธงั อะโหส,ิ เนวะ ตาวาหงั ภกิ ขะเว สะเทวะเก โลเก สะมาระเก สะพรหั มะเก, สสั สะ มะณะพราหมะณยิ า ปะชายะ สะเทวะมะนสุ สายะ, อะนตุ ตะรงั สัมมา สมั โพธิง อะภสิ ัมพทุ โธ ปัจจัญญาสงิ , ยะโต จะ โข เม ภิกขะเว อิเมสุ จะตูสุ อะริยะสัจเจสุ, เอวันติ ปะริวัฏฏัง ทวาทะสาการงั ยะถาภตู ัง ญาณะทสั สะนัง สวุ ิสทุ ธัง อะโหส,ิ

72 อะถาหัง ภิกขะเว สะเทวะเก โลเก สะมาระเก สะพรหั มะเก, สสั สะ มะณะพราหมะณยิ า ปะชายะ สะเทวะมะนุสสายะ, อะนตุ ตะรัง สมั มา สมั โพธงิ อะภิสมั พทุ โธ ปจั จญั ญาสิง, ญาณัญจะ ปะนะ เม ทัสสะนัง อุทะปาทิ, อะกุปปา เม วิมุตติ, อะยะมันตมิ า ชาติ, นัตถิทานิ ปุนัพภะโวต,ิ อิทะมะโว จะ ภะคะวา, อัตตะมะนา ปญั จะวัคคิยา ภกิ ขู ภะคะวะโต ภาสิตัง อะภนิ นั ทงุ , อมิ สั มิญจะ ปะนะ เวยยากะระณัสมิง ภญั ญะมาเน, อายัสมะโต โกณฑัญญัสสะ วิระชัง วีตะมะลัง ธัมมะจักขุง อุทะปาทิ, ยงั กิญจิ สะมุทะยะธัมมัง สพั พนั ตงั นิโรธะธัมมนั ติ, ปะวตั ตเิ ต จะ ภะคะวะตา ธมั มะจักเก, ภมุ มา เทวา สัททะมะนสุ สาเวสุง เอตมั ภะคะวะตา พาราณะสยิ งั อสิ ปิ ะตะเน มคิ ะทาเย อะนตุ ตะรงั ธมั มะจักกัง ปะวตั ตติ งั , อัปปะฏวิ ัตตยิ งั สะมะเณนะ วา พราหมะเณนะ วา เทเวนะ วา มาเรนะ วา พรัหมนุ า วา เกนะจิ วา โลกสั มนิ ต,ิ ภมุ มานัง เทวานัง สัททัง สุตวา, จาตมุ มะหาราชกิ า เทวา สทั ทะ มะนุสสาเวสุง, จาตมุ มะหาราชิกานงั เทวานัง สทั ทงั สตุ วา, ตาวะติงสา เทวา สัททะมะนสุ สาเวสงุ , ตาวะตงิ สานงั เทวานัง สัททงั สุตวา, ยามา เทวา สัททะมะนสุ สาเวสุง, ยามานงั เทวานัง สัททงั สุตวา, ตสุ ิตา เทวา สทั ทะมะนสุ สาเวสงุ , ตสุ ติ านงั เทวานงั สทั ทงั สตุ วา, นมิ มานะระตี เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง, นมิ มานะระตีนงั เทวานัง สัททัง สตุ วา, ปะระนมิ มิตะวะสะวัตตี เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง, ปะระนิมมิตะวะสะวัตตีนัง เทวานัง สัททงั สตุ วา, พรัหมะกายกิ า เทวา สทั ทะมะนุสสาเวสุง,

73 เอตมั ภะคะวะตา พาราณะสยิ งั อสิ ปิ ะตะเน มคิ ะทาเย อะนตุ ตะรงั ธมั มะจกั กงั ปะวตั ติตัง, อัปปะฏวิ ตั ตยิ งั สะมะเณนะ วา พราหมะเณนะ วา เทเวนะ วา มาเรนะ วา พรหั มุนา วา เกนะจิ วา โลกสั มินติ, อติ ิหะ เตนะ ขะเณนะ เตนะ มุหุตเตนะ, ยาวะ พรัหมะโลกา สทั โทอัพภคุ คัจฉิ, อะยัญจะ ทะสะสะหสั สี โลกะธาต,ุ สงั กัมปิ สัมปะกมั ปิ สมั ปะเวธ,ิ อัปปะมาโณ จะ โอฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุระโหสิ, อะติก กมั เมวะ เทวานัง เทวานุภาวงั , อะถะโข ภะคะวา อทุ านงั อทุ าเนส,ิ อญั ญาสิ วะตะ โภ โกณฑญั โญ, อญั ญาสิ วะตะ โภ โกณฑญั โญต,ิ อิติหทิ งั อายัสมะโต โกณฑญั ญสั สะ, อญั ญาโกณฑัญโญ เตววะ นามงั , อะโหสตี ิ.

74 บทขดั อภณิ ฺหปจฺจเวกขฺ ณปาฐ ยานิ เว ปณฺจ ฐานานิ ปญฺจนมิ ฺมลโลจโน, เวนายยฺ านํ ปกาเสสิ อภณิ ฺหํ ปจฺจเวกฺขติ ํ สมมฺ านกุ รยิ มานานิ สตฺถสุ าสนการภิ ,ิ ตํ ตํ อตถฺ วสํ สมมฺ า สาธยนํติ ยถารหํ, เตสมฺปกาสกํ ธมมฺ - ปรยิ ายํ ภณาม เส. อภณิ หฺ ปจจฺ เวกฺขณปาฐ อตฺถิ โข เตน ภควา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน, ปญจฺ ฐานานิ สมมฺ าทกขฺ าตาน,ิ ยานิ อภณิ หฺ ํ ปจจฺ เวกฺขิตพพฺ านิ, อิตฺถิยา วา ปรุ ิเสน วา คหฏฺเฐน วา ปพพฺ ชิเตน วา. กตมานิ ปญจฺ , ๑. ชราธมฺโมมฺหิ ชรํ อนตีโตติ, อภิณฺหํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ อิตฺถิยา วา ปรุ เิ สน วา คหฏเฺ ฐน วา ปพฺพชิเตน วา, ๒. พยาธิธมฺโมมฺหิ พฺยาธึ อนตีโตติ, อภิณฺหํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพานิ, อติ ฺถยิ า วา ปรุ ิเสน วา คหฏฺเฐน วา ปพฺพชเิ ตน วา, ๓. มรณธมฺโมมฺหิ มรณํ อนตีโตติ, อภิณฺหํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพานิ, อิตฺถิยา วา ปรุ ิเสน วา คหฏเฺ ฐน วา ปพพฺ ชเิ ตน วา, ๔. สพฺเพหิ เม ปิเยหิ มนเปหิ นานาภาโว วินาภาโวติ, อภิณฺหํ ปจฺจเวกขฺ ติ พพฺ าน,ิ อติ ถฺ ยิ า วา ปุริเสน วา คหฏเฺ ฐน วา ปพฺพชเิ ตน วา, ๕. กมมฺ สสฺ โกมหฺ ิ กมมฺ ทายาโท กมมฺ โยนิ กมมฺ พนธฺ ุ กมมฺ ปฏสิ รโณ, ยํ กมฺมํ กริสฺสามิ กลฺยาณํ วา ปาปกํ ตสฺส ทายาโท ภวิสฺสามีติ, อภิณฺหํ

75 ปจฺจเวกขฺ ิตพพฺ ํ อติ ถฺ ยิ า วา ปุริเสน วา คหฏเฺ ฐน วา ปพพฺ ชเิ ตน วา, อมิ านิ โข เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมมฺ าสมพฺ ุทเฺ ธน, ปญฺจ ฐานานิ สมมฺ ทกขฺ าตาน,ิ ยานิ อภิณหฺ ํ ปจฺจเวกฺขติ พพฺ านิ, อิตฺถิยา วา ปรุ เิ สน วา คหฏเฺ ฐน วา ปพฺพชิเตน วา, ตสฺมาติหมฺเหหิ เอวํ อภิณฺหํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ, ชราธมฺโมมฺหิ ชรํ อนตโี ต, พยฺ าธิธมฺโมมฺหิ พฺยาธึ อนตโี ต, มรณธมฺโมมหฺ ิ มรณํ อนตโี ต, สพฺเพหิ เม ปิเยหิ มนาเปหิ นานาภาโว วินาภาโว, กมฺมสฺสโกมฺหิ กมฺม ทายาโท กมมฺ โยนิ กมมฺ พนธฺ ุ กมมฺ ปฏิสรโณ, ยํ กมฺมํ กริสฺสาม ิกลฺยาณํ วา ปาปกํ วา ตสฺส ทายาโท ภวิสฺสามีติ, ตโต อุตฺตรึปิ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ๑. น โข ปนาหเมว, ชราธมฺโมมฺหิ ชรํ อนตีโต, อถโข ยาวตา สตฺตานํ อาคติ คติ จุติ อุปปตฺติ, สพฺเพ สตฺตา ชราธมฺมา ชรํ อนตีตา, ตํ กุเตตฺถ ลพฺภา, ๒. น โข ปนาหเมว, พยฺ าธธิ มฺโมมหฺ ิ พฺยาธึ อนตโี ต, อถโขยาวตา สตตฺ านํ อาคติ คติ จุติ อปุ ปตตฺ ,ิ สพฺเพ สตตฺ า พฺยาธธิ มมฺ า พฺยาธึ อนตีตา, ตํ กเุ ตตฺถ ลพภฺ า, ๓. น โข ปนาหเมว, มรณธมฺโมมฺหิ มรณํ อนตีโต, อถโข ยาวตา สตตฺ านํ อาคติ คติ จุติ อุปปตตฺ ,ิ สพเฺ พ สตตฺ า มรณธมมฺ า มรณํ อนตีตา, ตํ กเุ ตตฺถ ลพภฺ า, ๔. น โข ปน มยฺหเมว, สพฺเพหิ ปิเยหิ มนาเปหิ นานาภาโว วนิ าภาโว อถโข ยาวตา สตฺตานํ อาคติ คติ จุติ อปุ ปตตฺ ิ, สพเฺ พสํ สตตฺ านิ ปเิ ยหิ มนาเปหิ นานาภาโว วนิ าภาโว. ตํ กเุ ตตถฺ ลพฺภา.

76 ๕. น โข ปนาหเมว, กมมฺ สสฺ โกมหฺ ิ กมมฺ ทายาโท กมมฺ โยนิ กมมฺ พนธฺ ุ กมฺมปฏสิ รโณ, ยํ กมมฺ ํ กรสิ ฺสามิ กลยฺ าณํ วา ปาปกํ วา ตสฺส ทายาโท ภวสิ สฺ ามิ. อถโข ยาวตา สตฺตานํ อาคติ คติ จตุ ิ อปุ ปตตฺ ,ิ สพฺเพ สตตฺ า กมฺมสฺสกา กมฺมทายาทา กมฺมโยนี กมฺมพนฺธู กมฺมปฏิสรณา, ยํ กมฺมํ กริสฺสนฺติ กลฺยาณํ วา ปาปกํ วา ตสฺส ทายาทา ภวิสฺสนฺติ. ตํ กุเตตฺถ ลพฺภาต.ิ อภิณฺหปจจฺ เวกขฺ ณปาโฐ นฏิ ฺฐิโต. บทขัดสาราณียธมฺมสุตตฺ ํ สมคคฺ กรโณ พุทฺโธ สามคฺคิยํ นโิ ยชโก, สมคคฺ กรเณ ธมฺเม สาราณเี ย อเทสย.ิ อฺมฺํ ปิยตาย สาธิโน คารวสสฺ จ, สงฺคหายาวิวาทาย สามคฺคเิ ยกตาย จ, สวํ ตฺตนเฺ ตว ภิกขูนํ ธมเฺ มน ปฏปิ ชฺชต,ํ เตสมปฺ กาสกํ สุตตฺ ํ ยํ สมฺพทุ เฺ ธน ภาสติ .ํ สุตวฺ านานุกรเณน ยถาพุทฺเธน เทสติ ํ, สาธนู ํ อตฺถสทิ ฺธตฺถํ ตํ สตุ ตฺ นฺตํ ภณาม เส. สาราณยี ธมมฺ สตุ ฺต เอวมฺเม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตฺถิยํ วิหรติ, เชตวเน อนาถ- ปณิ ฺฑกิ สสฺ , อาราเม. ตตฺร โข ภควา ภิกขฺ ู อามนเฺ ตสิ ภกิ ฺขโวต.ิ ภทนเฺ ตติ

77 เต ภิกขู ภควโต ปจฺจสฺโสสํ. ภควา เอตทโวจ, ฉยิเม ภิกฺขเว ธมฺมา สาราณียา ปิยกรณา ครุกรณา, สงฺคหาย อวิวาทาย สามคฺคิยา เอกภี าวาย สํวตตฺ นฺต.ิ กตเม ฉ. ๑. อธิ ภิกขฺ เว ภกิ ฺขุโน เมตฺตํ กายกมมฺ ํ ปจจฺ ปุ ฏฐฺ ติ ํ โหติ, สพรฺ หฺ จารีสุ อาวิ เจว รโห จ. อยมฺปิ ธมฺโม สาราณีโย ปิยกรโณ ครุกรโณ, สงฺคหาย อวิวาทาย สามคฺคยิ า เอกีภาวาย สวํ ตตฺ ติ. ๒. ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุโน, เมตฺตํ วจีกมฺมํ ปจฺจุปฏฺิฐิตํ โหติ, สพฺรหฺมจารีสุ อาวิ เจว รโห จ. อยมฺปิ ธมฺโม สาราณีโย ปิยกรโณ ครกุ รโณ, สงคฺ หาย อวิวาทาย สามคฺคยิ า เอกภี าวาย สวํ ตตฺ ติ. ๓. ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุโน, เมตตฺ ํ มโนกมฺม ํปจฺจปุ ฏิฺฐติ ํ โหติ, สพฺรหมฺ จารีสุ อาวิ เจว รโห จ. อยมฺปิ ธมโฺ ม สาราณีโย ปิยกรโณ ครุกรโณ, สงคฺ หาย อวิวาทาย สามคฺคิยา เอกีภาวาย สํวตตฺ ต.ิ ๔. ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุ, เย เต ลาภา ธมฺมิกา ธมฺมลทฺธา, อนฺตมโส ปตตฺ ปรยิ าปนฺนมตฺตมปฺ ิ, ตถารูเปห ิลาเภหิ อปฺปฏวิ ิภตตฺ โภคี โหติ, สลี วนฺเตหิ สพฺรหมฺ จารีหิ สาธารณโภคี. อยมปฺ ิ ธมโฺ ม สาราณีโย ปิยกรโณ ครุกรโณ, สงคฺ หาย อวิวาทาย สามคคฺ ยิ า เอกีภาวายฺ สํวตตฺ ติ. ๕. ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺข,ุ ยานิ ตานิ สลี านิ อขณฺฑานิ อฉิททฺ านิ อสพลานิ อกมฺมาสาน,ิ ภุชิสฺสานิ วฺิปู สตฺถาน อิ ปรามฏฐฺ านิ สมาธิสํ วตตฺ นกิ านิ, ตถารเู ปสุ สเี ลส สุ ลี สามญฺ คโต วหิ รติ, สพฺรหฺมจารหี ิ อาวิ เจว รโห จ. อยมปฺ ิ ธมโฺ ม สาราณโี ย ปิยกรโณ ครกุ รโณ, สงฺคหาย อววิ าทาย สามคฺคยิ า เอกภี าวายฺ สวํ ตตฺ ติ.

78 ๖. ปนุ จปรํ ภกิ ขฺ เว ภกิ ฺข,ุ ยายํ ทฏิ ฺฐิ อริยา นิยยฺ านิกา นิยฺยาติ ตกกฺ รสฺส สมมฺ าทุกขฺ กขฺ ยาย, ตถารูปาย ทิฏฐยิ า ทฏิ ฺฐสิ ามญฺ คโต วิหรติ, สพรฺ หฺมจารหี ิ อาวิ เจว รโห จ. อยมฺปิ ธมฺโม สาราณโี ย ปยิ กรโณ ครุกรโณ, สงคฺ หาย อวิวาทาย สามคฺคยิ า เอกภี าวายฺ สํวตฺตติ. อเิ ม โข ภิกขฺ เว ฉ ธมมฺ า สาราณียา ปยิ กรณา ครุกรณา, สงคฺ หาย อววิ าทาย สามคฺคยิ า เอกีภาวาย สวํ ตฺตนฺตีติ. อิทมโวจ ภควา, อตฺตมนา เต ภกิ ฺขู ภควโต ภาสิตํ, อภินนทฺ นุ ตฺ .ิ สาราณยี ธมฺมสตุ ตฺ ํ นิฏฐฺ ิต.ํ สาราธรยี ธมมฺ สตุ ฺตํ นฏิ ฐฺ ิต.ํ ภิกขฺ ุอปรหิ านิยธมฺมสตุ ฺตํ เอวมเฺ ม สุต.ํ เอกํ สมยํ ภควา. ราชคเห วิหรต,ิ คชิ ฌฺ กเู ฏ ปพพฺ เต. ตตรฺ โข ภควา ภกิ ฺขู อามนเฺ ตส.ิ สตฺต โว ภกิ ขฺ เว อปริหานิเย ธมฺเม เทเสสฺสาม,ิ ตํ สุณาถ สาธกุ ํ มนสกิ โรถ ภาสสิ ฺสามีติ. เอวมฺภนฺเตติ โข เต ภิกขฺ เว สตตฺ อปรหิ านยิ า ธมฺมา. ๑. ยาวกวี ญฺจ ภกิ ฺขเว ภิกขฺ ,ู อภณิ ฺหสนนฺ ปิ าตา ภวิสสฺ นฺติ สนนฺ ิ- ปาตพหลุ า. วุฑฺฒเิ ยว ภกิ ขฺ เว ภิกขฺ ูนํ ปาฏิกงฺขา โน ปริหานิ. ๒. ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺขู, สมคฺคา สนฺนิปติสฺสนฺติ, สมคฺคา วฏุ ฐฺ หสิ ฺสนฺติ, สมคฺคา สงฆฺ กรณียานิ กรสิ สฺ นฺติ. วฑุ ฒฺ ิเยว ภิกขฺ เว ภกิ ฺขูนํ ปาฏิกงขฺ า โน หรหิ าน.ิ ๓. ยาวกวี ญจฺ ภกิ ขฺ เว ภกิ ขฺ ,ู อปญฺ ตตฺ ํ น ปญฺ เปสสฺ นตฺ ,ิ ปญฺ ตตฺ ํ น สมุจฺฉินฺทิสฺสนฺติ, ยถาปญฺตฺเตสุ สิกฺขาปเทสุ สมาทาย วตฺติสฺสนฺติ.

79 วุฑฒเิ ยว ภกิ ขฺ ูนํ, ปาฏกิ งขฺ า โน ปริหานิ. ๔. ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺขู, เย เต ภิกฺขู เถรา รตฺตญฺญู จิรปพฺพชิ ตา, สงฆฺ ปติ โร สงฆฺ ปรณิ ายกา, เต สกกฺ รสิ สฺ นฺติ ครกุ รสิ ฺสนฺติ มาเนสสฺ นฺติ ปูเชสฺสนฺติ, เตสญฺจ โสตพฺพํ มญฺิสฺสนุติ. วุฑฺฒิเยว ภิกฺขเว ภิกฺขูนํ ปาฏิกงขฺ า โน ปริหาน.ิ ๕. ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺขู, อุปฺปนฺนาย ตณฺหาย โปโนพฺภวิกาย โน วสํ คจฉฺ ิสสฺ นฺติ. วุฑฺฒิเยว ภกิ ขฺ เว ภกิ ฺขนู ํ ปาฏิกงขฺ า โน ปรหิ านิ. ๖. ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺขู, อารญฺเกสุ เสนาสเนสุ สาเปกฺขา ภวสิ สฺ นตฺ ิ. วฑุ ฺฒเิ ยว ภกิ ฺขเว ภกิ ฺขูนํ ปาฏกิ งขฺ า โน ปริหานิ. ๗. ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺขู, ปจฺจตฺตญฺจว สตึ อุปฏฺฐเปสฺสนฺติ, กินฺติ อนาคตา จ เปสลา สพฺรหฺมจารี อาคจฺเฉยฺยํ อนาคตา จ เปสลา สพฺรหฺมจารี ผาสํ วิหเรยฺยุนฺติ. วุฑฺฒิเยว ภิกฺขเว ภิกฺขูนํ ปาฏิกงฺขา โน ปริหาน.ิ ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว อิเม สตฺต อปริหานิยา ธมฺมา ภิกฺขูสุฐสฺสนฺติ. อิเมสุ จ สตฺตสุ อปริหานิเยสุ ธมฺเมสุ ภิกฺขู สนฺทิสฺสิสฺสนุติ. วุฑฺฒิเยว ภิกขฺ เว ภกิ ขฺ นู ํ ปาฏกิ งฺขา โน ปริหานตี ิ. อิทมโวจ ภควา, อตฺตมนา เต ภกิ ฺขู ภควโต ภาสติ ,ํ อภินนทฺ ุนตฺ ิ. ภกิ ฺขอุ ปรหิ านยิ ธมฺมสุตตฺ ํ นฏิ ฐฺ ติ ํ.

80 บทสวดมนตแ์ ปล สำ�หรบั สวดต่อท้ายท�ำ วัตรสวดมนต์ เย็น บทที่ ๑ : พระพุทธคณุ แปล อิติปิ โส ภะคะวา, แม้เพราะเหตุอย่างน้ี ๆ พระผู้มีพระภาคเจ้า, อะระหัง, เป็นพระอรหันต์, สัมมาสัมพุทโธ, เป็นผู้ตรัสรู้ถูกถ้วนดีแล้ว, วชิ ชาจะระณะสมั ปนั โน, เป็นผู้ถึงพร้อมดว้ ยวิชชาและจรณะ, สุคะโต, เปน็ ผเู้ สดจ็ ไปดแี ลว้ , โลกะวทิ ,ู เปน็ ผรู้ แู้ จง้ โลก, อะนตุ ตะโร ปรุ สิ ะทมั มะ สาระถิ, เป็นสารถีแห่งบุรุษพึงฝึกได้ ไม่มีผู้อื่นย่ิงไปกว่า, สัตถา เทวะ มนสุ สานงั , เปน็ ศาสดาของเทวดาและมนษุ ยท์ งั้ หลาย, พทุ โธ, เปน็ ผตู้ น่ื แล้ว เป็นผู้เบิกบานแล้ว, ภะคะวาติ, เป็นผู้มีความจำ�เริญจำ�แนกธรรม ส่ังสอนสตั ว์ ฉะน้แี ล. พระธรรมคุณแปล สวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, พระธรรมคือศาสนา อันพระผู้มี พระภาคเจ้า แสดงไว้ดีแล้ว, สันทิฏฐิโก, อันผู้ได้บรรลุจะพึงเห็นแล้ว, อะกาลิโก, ไม่ประกอบด้วยกาล, เอหิปัสสิโก, ควรเรียกให้มาดูได้, โอปะนะยิโก, ควรนอ้ มเขา้ มา, ปจั จตั ตัง เวทติ ัพโพ วิญญหู ีต,ิ อัน วญิ ญชู นพงึ ร้เู ฉพาะตน ฉะนี้แล.

81 พระสงั ฆคุณแปล สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆ, หมูพ่ ระสงฆผ์ เู้ ชอ่ื ฟัง ของพระผู้มีพระภาคเจา้ เป็นผู้ปฏบิ ัติดแี ล้ว, อชุ ุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆ, หมพู่ ระสงฆผ์ เู้ ชอื่ ฟงั ของพระผมู้ พี ระภาคเจา้ , เปน็ ผปู้ ฏบิ ตั ิ ตรงแล้ว, ญายะปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, หมู่พระสงฆ์ผู้ เชอื่ ฟงั ของพระผมู้ พี ระภาคเจา้ เปน็ ผปู้ ฏบิ ตั เิ ปน็ ธรรม, สามจี ปิ ะฏปิ นั โน ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆ, หมพู่ ระสงฆผ์ เู้ ชอื่ ฟงั ของพระผมู้ พี ระภาคเจา้ , เปน็ ผปู้ ฏิบตั สิ มควร, ยะททิ ัง, นี้คือใคร, จตั ตาร ิ ปุริสะยุคาน,ิ คแู่ หง่ บรุ ุษสคี่ ,ู่ อฏั ฐะ ปุริสะปุคคะลา, บุรษุ บุคคลแปด, เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆ, นหี่ มพู่ ระสงฆผ์ เู้ ชอื่ ฟงั ของพระผมู้ พี ระภาคเจา้ , อาหเุ นยโย, เป็นผู้ควรแก่นำ�มาบูชา, ปาหุเนยโย, เป็นผู้ควรต้อนรับ, ทักขิเณยโย, เปน็ ผคู้ วรของท�ำ บญุ , อญั ชะลกี ะระณโี ย, เปน็ ผคู้ วรท�ำ อญั ชล,ี อะนตุ ตะรงั ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ, เป็นเน้ือนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอ่ืนยิ่ง ไปกวา่ ฉะนีแ้ ล. ต่อดว้ ยบท อตตี ปัจจเวกขณปาฐะ หน้า ๙๓ บทที่ ๒ : พทุ ธาทยานุสฺสติ สาธุ, ให้สำ�เรจ็ ประโยชน์ไดด้ ีจรงิ ๆ นะ, พุทธสสฺ สุโพธติ า, ความ เป็นความตรัสรูด้ ีแห่งพระพุทธเจ้า, สาธุ, ใหส้ �ำ เร็จประโยชน์ไดด้ ีจริง ๆ นะ, ธมั มะสธุ ัมมะตา, ความ เปน็ ธรรมดแี ห่งพระธรรม,

82 สาธ,ุ ให้สำ�เรจ็ ประโยชน์ได้ดีจรงิ ๆ นะ, สังฆสั สุปะฏปิ ัตต,ิ ความ ปฏิบตั ดิ แี ห่งพระสงฆ,์ อะโห พทุ โธ, พระพทุ ธเจา้ เป็นท่ีพึ่งของเรา, พระองคต์ รสั รดู้ ี, เปน็ อัศจรรย์น่าเลื่อมใสจริง, เพราะพระองค์ตรสั ร,ู้ ดบั เพลงิ กิเลสเพลงิ ทกุ ข,์ ของพระองค์ได้แล้ว, ทรงสั่งสอนสัตว์ให้รู้ตามเห็นตาม, ดับเพลิงกิเลส เพลิงทกุ ขไ์ ดด้ ้วย, อะโห ธมั โม, พระธรรมเปน็ ทพ่ี งึ่ ของเรา, ทา่ นทรงคณุ เปน็ อศั จรรย์ น่าเล่ือมใสจริง, เพราะท่านทรงคุณ, คือดับเพลิงกิเลสเพลิงทุกข์, ของ สัตวผ์ ปู้ ฏบิ ตั ชิ อบช่วยใหพ้ ้นจากทกุ ขภ์ ัยท้งั ส้นิ ได้, คอื ศลี สมาธิ ปญั ญา มรรคผลนิพพาน, อะโห สงั โฆ, พระสงฆเ์ ปน็ ทพ่ี ง่ึ ของเรา, ทา่ นปฏบิ ตั ดิ ,ี เปน็ อศั จรรย์ นา่ เลอ่ื มใสจรงิ , ท�ำ ใหบ้ รบิ รู ณใ์ น ศลี สมาธิ ปญั ญา, บรรลมุ รรคผลท�ำ ให้ แจ้งซง่ึ พระนพิ พาน, ดบั เพลิงกเิ ลส เพลิงทกุ ข์, ของตนได้แล้ว, สัง่ สอน ผูอ้ ื่นให้ปฏบิ ัติตาม, ดับเพลิงกิเลสเพลงิ ทกุ ขไ์ ด้ดว้ ย. ต่อด้วยบท อตีตปัจจเวกขณปาฐะ หน้า ๙๓ บทที่ ๓ : ชาตกิ ถา ชาติ, ใหเ้ กดิ ไมใ่ ชใ่ คร, คือขันธ์ ๕ มันเกดิ ขนึ้ แล้วแตกดบั ไปจริง, เปน็ ของไมเ่ ทยี่ ง เปน็ ทกุ ข,์ ไมใ่ ชข่ องเรา, ไมใ่ ชเ่ รา, ไมใ่ ชต่ วั ใชต่ น, ขนั ธ์ ๕ ต่างหาก, ช่างมนั เถดิ , ชาติ, ให้เกิดไม่ใช่ใคร, คืออายตนะ ๖ มันเกิดข้ึนแล้วแตกดับไป จรงิ , เปน็ ของไมเ่ ทย่ี ง เป็นทุกข์, ไมใ่ ชข่ องเรา, ไมใ่ ชเ่ รา, ไมใ่ ชต่ วั ใชต่ น,

83 อายตนะ ๖ ต่างหาก, ชา่ งมนั เถดิ , ชาต,ิ ใหเ้ กดิ ไมใ่ ชใ่ คร, คอื ธาตุ ๖ มนั เกดิ ขน้ึ แลว้ แตกดบั ไปจรงิ เปน็ ของไมเ่ ทยี่ ง เปน็ ทุกข,์ ไมใ่ ช่ของเรา, ไมใ่ ชเ่ รา, ไมใ่ ชต่ ัวใชต่ น, ธาตุ ๖ ต่างหาก, ช่างมันเถิด, ชาติ, ใหเ้ กดิ ไมใ่ ชใ่ คร, คอื นามรูป มนั เกิดขน้ึ แล้วแตกดับไปจรงิ , เปน็ ของไมเ่ ทย่ี ง เปน็ ทกุ ข,์ ไมใ่ ชข่ องเรา, ไมใ่ ชเ่ รา, ไมใ่ ชต่ วั ใชต่ น, นามรปู ตา่ งหาก, ชา่ งมันเถิด, ชาติ, ให้เกิดไม่ใช่ใคร, คือกายใจ มันเกิดข้ึนแล้วแตกดับไปจริง เปน็ ของไมเ่ ท่ยี ง เปน็ ทกุ ข์, ไมใ่ ชข่ องเรา, ไมใ่ ช่เรา ไมใ่ ช่ตัวใชต่ น, กายใจ ตา่ งหาก, ชา่ งมนั เถดิ . ตอ่ ดว้ ยบท อตีตปัจจเวกขณปาฐะ หน้า ๙๓ บทที่ ๔ : กายคตาสติ อะยะเมวะ กาโย, กายอันนี้นั่นแล, อทุ ธงั ปาทะตะลา, เบอื้ งบน แต่พื้นเท้าข้ึนมา, อะโธ เกสะมัตถะกา, เบื้องตํ่าแต่กระหม่อมลงไป, ตะจะปะรยิ นั โต, มหี นงั เปน็ ทสี่ ดุ รอบ, ปโู ร นานปั ปะการสั สะ อะสจุ โิ น, มันเต็มไปดว้ ยของไม่สะอาด, มปี ระการตา่ ง ๆ, มผี ม ขน เลบ็ ฟนั หนัง เป็นต้น, เชคุจโฉ ปะฏิกูโล, มันเป็นของน่าเกลียดปฏิกูลไม่งามท้ังสิ้น. มรณสติ อทั ธุวัง ชวี ติ งั , ความเป็นมันไม่ยง่ั ยืน, ธุวงั มะระณงั , ความตาย มันย่ังยืน, อะวัสสัง มะยามะริตตัพพัง, เราแหละต้องตายเป็นแท้, มะระณะปะรโิ ยสานงั เม ชวี ติ งั , ความเปน็ ของเรามคี วามตายเปน็ ทสี่ ดุ ,

84 ชวี ติ งั เม อะนยิ ะตงั , ความเปน็ ของเรามนั ไมเ่ ทยี่ ง, มะระณงั เม นติ ะยงั , ความตายของเรามันเท่ยี งแล้ว. กายคตาสติ อัตถิ อิมัสสะมิง กาเย, ส่วนไม่สะอาดทั้งหลายมีอยู่ในกายนี้, เกสา, ผมทัง้ หลายนะ่ , โลมา, ขนทั้งหลายน่ะ, นะขา, เลบ็ ทงั้ หลายนะ่ , ทันตา, ฟันทัง้ หลายนะ่ , ตะโจ, หนงั น่ะ, มงั สงั , เนอ้ื นะ่ , นะหาร,ู เอน็ ท้งั หลายนะ่ , อัฏฐิ, กระดกู ทั้งหลายน่ะ, อัฏฐิมิญชัง, เยอื่ ในกระดูกนะ่ , วกั กงั , ม้ามน่ะ, หะทะยัง, หัวใจนะ่ , ยะกะนงั , ตบั นะ่ , กิโลมะกงั , พงั ผดื นะ่ , ปหิ ะกงั , ไตนะ่ , ปปั ผาสัง, ปอดน่ะ, อนั ตัง, ไส้ใหญ่นะ่ , อนั ตะคณุ ัง, สายรดั ไสน้ ะ่ , อทุ ะรยิ งั , อาหารใหมน่ ะ่ , กะรสี งั , อาหารเกา่ นะ่ , มตั ถะเก มัตถะลุงคัง, น้ํามันสมองน่ะ, ปิตตัง, นํ้าดีน่ะ, เสมหัง, นํ้าเสลดน่ะ, ปุพโพ, นํ้าเหลืองน่ะ, โลหิตัง, น้ําเลือดน่ะ, เสโท, น้ําเหงื่อน่ะ, เมโท, นาํ้ มันขน้ นะ่ , อสั ส,ุ น้าํ ตานะ่ , วะสา, นํ้ามนั เหลวน่ะ, เขโฬ, นา้ํ ลายนะ่ , สิงฆาณกิ า, น้ํามูกนะ่ , ละสิกา, นํ้าไขขอ้ น่ะ, มุตตงั , นาํ้ มูตรน่ะ, อิต,ิ ว่า กระน้ีแล. ต่อดว้ ยบท อตตี ปัจจเวกขณปาฐะ หนา้ ๙๓

85 บทท่ี ๕ : อภณิ หปัจจเวกขณะ ชราธัมโมมห,ิ เราเป็นผ้มู คี วามแก่เปน็ ธรรมดา, ชะรัง อะนะตโิ ต, เราเป็นผู้ล่วงความแก่ไปไม่ได้แล้ว, พะยาธิธัมโมมหิ, เราเป็นผู้มีความ เจ็บไข้เป็นธรรมดา, พะยาธิง อะนะตีโต, เราเป็นผู้ล่วงความเจ็บไข้ไป ไมไ่ ดแ้ ลว้ , มะระณะธมั โมมห,ิ เราเปน็ ผมู้ คี วามตายเปน็ ธรรมดา, มะระณงั อะนะตโี ต, เราเป็นผลู้ ่วงความตายไปไมไ่ ด้แล้ว, สพั เพห ิ เม ปเิ ยหิ มะนาเปหิ นานาภาโว วินาภาโว, เราจะละเว้นเป็นต่าง ๆ, คือ ว่าจะ พลดั พรากจากของรัก, ของชอบใจทง้ั หลายทงั้ สนิ้ , กัมมัสสะโกมหิ, เรา เปน็ ผมู้ กี รรมเปน็ ของ ๆ ตน, กมั มะทายาโท, เราเปน็ ผมู้ กี รรมเปน็ ทายาท, กัมมะโยนิ, เราเป็นผู้มีกรรมเป็นกำ�เนิด, กัมมะพันธุ, เราเป็นผู้มีกรรม เป็นเผ่าพันธ์ุ, กัมมะปะฏิสะระโน, เราเป็นผู้มีกรรมเป็นท่ีพึ่งอาศัย, ยัง กมั มัง กะรสิ สามิ กลั ยาณงั วา ปาปะกัง วา, เราจกั กระท�ำ กรรมอันใด เป็นกรรมอนั งามหรอื เปน็ บาป, ตสั สะ ทายาโท ภะวสิ สาม,ิ เราจกั เปน็ ผู้รบั ผลของกรรมน้ัน, เอวงั อัมเหหิ อะภิณหงั ปจั จะเวกขติ ัพพัง, เรา ทงั้ หลายพึงพิจารณาเนอื ง ๆ, อยา่ งนแี้ ล. ตอ่ ดว้ ยบท อตตี ปัจจเวกขณปาฐะ หนา้ ๙๓

86 บทท่ี ๖ : ปกณิ ณกะ สพั เพ สัตตา, สตั ว์ทัง้ หลายทั้งส้ิน, มะรันติ จะ, มันท้ังหลายตาย อยดู่ ว้ ย, มะรงิ สุ จะ, มนั ทงั้ หลายตายแลว้ ดว้ ย, มะรสิ สะเร, มนั ทงั้ หลาย จักตาย, ตะเถวาหัง มะริสสามิ, ตัวเราจักตายอย่างนั้นนั่นเทียว, นัตถิ เม เอตถะ สังสะโย, ความสงสัยในเรื่องตายนีไ้ มม่ แี ก่เรา. อาตรุ ะกายัสสะ เมสะโต, เมอื่ เรามกี ายอาดูรกระวนกระวายอยู่ ด้วยทุกข์เวทนา, จิตตัง อะนาตุรัง ภะวิสสะติ, จิตของเราจักไม่อาดูร กระวนกระวายไปตามกาย, ภนิ ทะรายงั กาโย, กายน,้ี มักจกั แตก, วิราคะธมั มงั วญิ ญาณงั , วญิ ญาณนีม้ นั จกั ดับ, เปน็ ของไมเ่ ทยี่ ง, ไม่ใช่ ของเรา, ไม่ใช่เรา, ช่างมันเถดิ . อะนิจจา สังขารา, สงั ขารท้งั หลายมันไม่เที่ยง, ตัง กเุ ตตถะ ลพั ภา, เพราะเหตนุ น้ั , ความเทย่ี งในสงั ขารทง้ั หลายเหลา่ น,ี้ จกั พงึ ไดแ้ ตไ่ หนเลา่ , เปลา่ ไมม่ ใี ครเกดิ ไมม่ ใี ครตาย, รปู เวทนา สญั ญา สงั ขาร วญิ ญาณ, ขนั ธ์ ๕ มันเกิดข้นึ , ขันธ์ ๕ มนั ทำ�ลายไปต่างหาก, มนั ไมเ่ ท่ยี ง, มนั เป็น ทกุ ข,์ ไมใ่ ชข่ องเรา, ไมใ่ ชเ่ รา, ไมใ่ ชต่ วั ใชต่ น, ขนั ธ์ ๕ ตา่ งหาก, ชา่ งมนั เถดิ . เปลา่ ไมม่ ใี ครเกิดไมม่ ีใครตาย จกั ขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา กาย ใจ, อายตนะ ๖ มนั เกิดข้ึน, อายตนะ ๖ มันดับไปต่างหาก, มนั ไมเ่ ทยี่ ง, มนั เป็นทกุ ข์, ไมใ่ ชข่ องเรา, ไมใ่ ช่เรา, ไม่ใชต่ ัวใช่ตน, อายตนะ ๖ ตา่ งหาก, ช่างมนั เถิด. เปลา่ ไมม่ ีใครเกดิ ไมม่ ใี ครตาย ดนิ นํา้ ไฟ ลม อากาศ วิญญาณ, ธาตุ ๖ มันเกดิ ขึน้ , ธาตุ ๖ มนั ดบั ไปตา่ งหาก, มนั ไมเ่ ท่ียง, มันเป็นทกุ ข์, ไม่ใชข่ องเรา, ไมใ่ ชเ่ รา, ไม่ใช่ตวั ใชต่ น, ธาตุ ๖ ต่างหาก, ช่างมนั เถิด.

87 เปลา่ ไมม่ ใี ครเกดิ ไมม่ ใี ครตาย, นามรปู มนั เกดิ ขน้ึ , นามรปู มนั แตก ไปตา่ งหาก, มันไม่เที่ยง, มันเปน็ ทุกข,์ ไมใ่ ชข่ องเรา, ไม่ใชเ่ รา, ไมใ่ ชต่ ัว ใชต่ น, นามรปู ตา่ งหาก, ช่างมนั เถิด. ต่อดว้ ยบท อตีตปจั จเวกขณปาฐะ หนา้ ๙๓ บทที่ ๗ : รูปงั อนจิ จัง รปู ัง อนจิ จัง, ของทรดุ โทรมมันไมเ่ ที่ยง, มนั เกิดข้ึนแล้วดบั ไปจริง, เวทนา อนิจจัง, ความรู้แจ้งความเสวยอารมณ์มันไม่เที่ยง, มันเกิดขึ้น แล้วดับไปจริง, สัญญา อนิจจัง, ความจำ�ความหมายมันไม่เท่ียง, มัน เกิดข้ึนแล้วดับไปจริง, สังขารา อนิจจัง, ความคิดเป็นเครื่องปรุงจิต ทงั้ หลายมนั ไม่เทย่ี ง, มนั เกดิ ขึ้นแลว้ ดับไปจริง, วิญญาณัง อนิจจงั , จติ รู้จกั อารมณม์ ันไมเ่ ที่ยง, มนั เกดิ ข้ึนแล้วดับไปจรงิ , รูปงั อนตั ตา, ความ ทรดุ โทรมต่างหากไมใ่ ชต่ วั ใช่ตนจริง, เวทนา อนัตตา, ความรูแ้ จ้งความ เสวยอารมณต์ ่างหากไมใ่ ชต่ ัวใชต่ นจรงิ , สญั ญา อนัตตา, ความจำ�ความ หมายตา่ งหากไม่ใชต่ วั ใชต่ นจรงิ , สังขารา อนตั ตา, ความคดิ เป็นเครือ่ ง ปรุงจิตทงั้ หลายตา่ งหากไม่ใชต่ วั ใชต่ นจริง, วิญญาณงั อนัตตา, จติ ร้จู กั อารมณ์ต่างหากไมใ่ ชต่ ัวใชต่ นจรงิ , สพั เพสงั ขารา อนจิ จา, ธรรมทเี่ ปน็ ปัจจัยตกแต่งข้ึนท้ังหลายท้ังส้ิน มันไม่เท่ียง มันเกิดข้ึนแล้วดับไปจริง, สัพเพ ธัมมา อนัตตา, ธรรมทั้งหลายทั้งส้ินต่างหากไม่ใช่ตัวใช่ตนจริง, อิติ วา่ กระน้ีแล.

88 อะโห วะตะ, โอหนอ, เม แห่งเรานะ่ , อิมินา ป ิ วตี ิวตั เตนะ รัตตินติเวนะ, ด้วยกลางคืนและกลางวันที่เป็นไปล่วงแล้วแม้น้ี, อายุ, อายนุ ่ะ, ขยี ะติ, มนั ยอ่ มสนิ้ ไป, ชีวติ งั , ชวี ิตน่ะ, อุปะรชุ ฌะต,ิ มันย่อม รุกเข้า, อนจิ จา, มันท้งั หลายไม่เทีย่ งน่ะ, สังขารา, สงั ขารทง้ั หลายน่ะ, ตงั , ดว้ ยเหตนุ น้ั , กตุ ะ, แตท่ ไ่ี หนเลา่ , เอตถะ, ความเทยี่ งในสงั ขารทงั้ หลาย เหลา่ น,้ี ลพั ภา, จะพงึ ไดม้ นั นะ่ , เตสงั โข ปะนะ สงั ขารานงั อปุ ะสะมายะ, ก็เพื่อความเข้าระงับแห่งสังขารทังหลายเหล่าน้ันแล, วิภัชชะวาที, พระองคม์ กั แจกแจงกลา่ วละ่ , อะระหงั , พระองคค์ วรละ่ , สมั มาสมั พทุ โธ, พระองคต์ รสั รแู้ ลว้ เองโดยชอบนะ่ , ธมั มงั , ธรรมนะ่ , เทเสส,ิ พระองคเ์ จา้ สำ�แดงแล้ว, สังฆัง, ทำ�พระสงฆ์, สัมมาปฏิปาเทสิ, ให้ปฏิบัติโดยชอบ แลว้ . ตอ่ ดว้ ยบท อตตี ปัจจเวกขณปาฐะ หนา้ ๙๓ บทท่ี ๘: อรยิ สจั จกถา จัตตาริมานิอริยสัจจานะ, ของจริงอย่างประเสริฐทั้งสี่เหล่าน้ี, กะตะมานจิ ัตตาร,ิ ของจริงอย่างประเสรฐิ ส่ีอยา่ งไร, ทุกขงั อรยิ สัจจัง, ของจริงอย่างประเสริฐคอื ทกุ ข์, ทุกขะสมุทะโย, ของจริงอยา่ งประเสรฐิ คอื ใหท้ กุ ขเ์ กดิ , ทกุ ขะนโิ รโธอรยิ สจั จงั , ของจรงิ อยา่ งประเสรฐิ คอื ความ ดบั ทกุ ข,์ ทกุ ขะนโิ รธะคามนิ ีปฏปิ ทาอริยสจั จงั , ของจริงอยา่ งประเสริฐ คอื ขอ้ ปฏบิ ตั ใิ หถ้ งึ ความดบั ทกุ ข,์ กะตะมงั ทกุ ขงั อรยิ สจั จงั , ของจรงิ อยา่ ง ประเสรฐิ คอื ทกุ ขน์ น้ั อยา่ งไร, ชาตปิ ทิ กุ ขา, แมค้ วามเกดิ กเ็ ปน็ ทกุ ข,์ ชรา

89 ปทิ ุกขา, แม้ความแก่กเ็ ป็นทกุ ข,์ มะระฌัมปิทกุ ขงั , แมค้ วามตายกเ็ ป็น ทุกข์, โสกะปะริเทวะทุกขะโทมะนัสสุปายาสาปิทุกขา, แม้ความโศก, ความรา่ํ ไรร�ำ พนั , ความไมส่ บายกาย, ความไมส่ บายใจ, ความคบั แคน้ ใจ, ก็เป็นทุกข์, อัปปิเยหิสัมปะโยโคทุกโข, ความประกอบพร้อมด้วยสัตว์ สังขารไม่เป็นท่ีรักที่พอใจทั้งหลายก็เป็นทุกข์, ปิเยหิวิปปะโยโคทุกโข, ความพลัดพรากจากสัตว์สังขารเป็นที่รักท่ีพอใจทั้งหลายก็เป็นทุกข์, ยมั ปจิ ฉงั นะละภะต,ิ เขาปรารถนาแมไ้ มไ่ ดฉ้ นั ใด, ตมั ปทิ กุ ขงั , แมอ้ นั นนั้ กเ็ ป็นทุกข,์ สงั ขิตเตนะปญั จปุ าทานกั ขันธาทุกขา, โดยย่ออปุ ทานขนั ธ์ ทง้ั หลาย ๕ เปน็ ทกุ ข,์ อทิ งั วจุ จะตทิ กุ ขงั อะรยิ สจั จงั , อนั นท้ี า่ นกลา่ ววา่ ของจรงิ อนั ประเสรฐิ คอื ทกุ ข,์ กะตะมงั ทกุ ขะสะมทุ โยอรยิ สจั จงั , ของจรงิ อนั ประเสริฐคอื เหตุให้ทกุ ข์เกดิ น้ันอย่างไร, ยายังตณั หา, ความอยากนี้ อันใด, โปโนพภะวิกา, ทำ�ซ่ึงความเกดิ อีก, นันทิราคะสะหะคะตา, ไป พรอ้ มแลว้ ดว้ ยความก�ำ หนดั ดว้ ยอ�ำ นาจความเพลดิ เพลนิ , ตตั ระตตั ราภิ นันทินี, เพลินเฉพาะในอารมณ์น้ัน ๆ, เสยยะถีทัง, ความอยากน้ัน อย่างไร, กามะตัณหา, ความอยากในกาม, ภะวะตัณหา, ความอยาก ในความมีความเป็น/ วิภะวะตณั หา/ ความทอยากใหป้ ราศจากความมี ความเป็น, อทิ ังวจุ จะติทกุ ขะสมุทโยอริยสัจจงั , อันนี้ท่านกล่าวว่าของ จริงอันประเสริฐคือเหตุให้ทุกข์เกิด, กะตะมังทุกขะนิโรโธอริยสัจจัง, ของจริงอย่างประเสริฐคือความดับทุกข์น้ันอย่างไร, ตัสสาเยวะตัณหา ยะอะเสสะวิราคะนิโรโธ, ความดับด้วยปราศจากความกำ�หนัดย่อม ไม่เหลือแห่งความอยากนั้นนั่นแหละอันใด, จาโค, ความสละเสียซ่ึง ความอยากนนั้ นน่ั แหละอนั ใด, ปะฏนิ สิ สคั โค, ความสละคนื เสยี ซง่ึ ความ

90 อยากนน้ั นน่ั แหละอนั ใด, มตุ ต,ิ ความปลอ่ ยเสยี ซงึ่ ความอยากนนั้ นน่ั แหละ อนั ใด, อะนาละโย, ความอาลัยพวั พนั ซึ่งความอยากนั้นนน่ั แหละอันใด, อิทังวุจจะติ ทุกขะนิโรโธ อริยสัจจัง, อันน้ีท่านกล่าวว่าของจริงอย่าง ประเสรฐิ คอื ความดบั ทกุ ข,์ กะตะมงั ทกุ ขะนโิ รธคามนิ ปี ฏปิ ทา อรยิ สจั จงั , ของจริงอย่างประเสริฐคือข้อปฏิบัติให้ถึงซึ่งความดับทุกข์น้ันอย่างไร, อะยะเมวะ อะรโิ ย อฏั ฐงั คโิ ก มคั โค, หนทางมอี งค์ ๘ อยา่ งประเสรฐิ นน้ั อยา่ งไร, สมั มาทฏิ ฐ,ิ ปญั ญาอนั เหน็ ชอบ, สมั มาสงั กปั โป, ความด�ำ รชิ อบ, สัมมาวาจา, วาจาชอบ, สัมมากัมมันโต, การงานชอบ, สัมมาอาชีโว, ความเลยี้ งชวี ติ ชอบ, สมั มาวายาโม, ความเพยี รชอบ, สมั มาสะต,ิ ความ ระลึกชอบ, สมั มาสะมาธิ, ความต้งั ใจชอบ, อิทงั วุจจะติ ทกุ ขะนโิ รธะ คามนิ ีปฏิปทา อรยิ สจั จงั , อนั นีท้ า่ นกล่าวว่าของจรงิ อยา่ งประเสริฐคือ ขอ้ ปฏบิ ตั ใิ หถ้ งึ ซงึ่ ความดบั ทกุ ข,์ อมิ านโิ ข จตั ตาริ อรยิ สจั จาน,ิ ของจรงิ อยา่ งประเสรฐิ ทัง้ หลาย ๔ เหลา่ นแ้ี ล. ต่อด้วยบท อตตี ปจั จเวกขณปาฐะ หน้า ๙๓ บทที่ ๙ ฉพังคุเปกขา สงั วชิ ชะตโิ ข อาวโุ ส ภะคะวะโต จกั ข,ุ อาวโุ สทง้ั หลาย, จกั ษมุ งั สะ ของพระผมู้ พี ระภาคเจา้ นนั้ , กม็ เี หมอื นกบั ของเราทงั้ หลาย, พระองคท์ รง ทอดพระเนตรดูรูปปารมณ์, รู้จักดี รู้จักช่ัว, เม่ือได้เห็นรูปปารมณ์ที่ดี, ควรเป็นท่ีเกิดโสมนัสยินดี, และได้เห็นรูปปารมณ์ชั่วไม่ดี, เป็นท่ีเกิด โทมนสั , พระทยั เฉยเป็นกลาง, ไม่โสมนัส ไมโ่ ทมนสั , เปน็ ปกตอิ ยเู่ สมอ.