ภาษาไทย ม ปลาย

ห น า | 101 การเขียนจะเกิดประสิทธิภาพอยางแทจริงจําเปนอยา งยิ่งท่ีผูเรียนจะตองมีความรูค วามเขา ใจใน งานเขียนทุกประเภท ท้ังงานเขียนท่ีเปน รอยแกว และรอ ยกรอง โดยเฉพาะอยา งยิง่ งานท่ีเขียนเปน รอยกรองน้ัน ผูเขียนตองพยายามจดจําฉันทลักษณของรอยกรองแตละชนิดใหถูกตอ งแมมยํา จงึ จะสามารถสอ่ื สารกับผูอน่ื ไดอ ยา งสมบูรณ การเขยี นกาพย แบงออกเปน กาพยยานี กาพยฉ บัง กาพยสุรางคนางค กาพยข ับไม (1) กาพยยานี 11 มีลักษณะบังคับของบทรอยกรอง ดงั น้ี คณะ คณะของกาพยยานีมีดังน้ี กาพยบ ทหน่ึงท่ี 2 บาท บาทที่ 1 เรียกวา บาทเอก บาทที่ 2 เรียกวา บาทโท แตล ะบาทมี 2 วรรค คือ วรรคแรกและวรรคหลงั พยางค พยางคห รือคําในวรรคแรกมี 5 คํา วรรคหลังมี 6 คํา เปน เชน น้ีทั้งบาทเอกและ บาทโท จงึ นบั จาํ นวนไดบาทละ 11 คํา เลข 11 ซึ่งเขยี นไวหลงั ชือ่ กาพยยานนี นั้ เพื่อบอกจาํ นวนคํา

102 | ห น า ผงั ของกาพยย านี 1 บท สัมผัส มีสัมผัสเสนอระหวา งคําสุดทายในวรรคหน่ึงไปคําที่สามอีกวรรคหน่ึง ดังผังขา งบน สวนสัมผัสในนัน้ ยึดหยนุ ได เสยี งวรรณยกุ ต มีขอ สงั เกตเก่ยี วกบั การใชเสยี งวรรณยกุ ตใ นกาพยย านอี ยบู างประการคือ 1.1 คาํ สดุ ทายของวรรคหลงั ของบาทโท ใชเสยี งวรรณยกุ ตส ามญั และจตั วาสว นใหญ 1.2 ที่ใชค ําตายเสยี งตรี หรอื เอกก็มบี าง แตไมคอยพบมากนกั วชิ าเหมอื นสนิ คา อน มีคาอยเู มืองไกล ตองยากลําบากไป จึงจะไดสนิ คา มา จงตั้งเอากายเจา เปน สําเภาอนั โสภา ความเพยี รเปน โยธา แขนซายเปนเสาไป นว้ิ เปน สายระยาง สองเทาตางสมอใหญ ปากเปนนายงานไป อัชฌาสัยเปนเสบียง สตเิ ปนหางเสอื ถือทา ยเรือไวใหเ ท่ียง ถอื ไวอ ยาใหเ อยี ง ตัดแลนเลี่ยงขามคงคา ปญ ญาเปน กลอ งแกว สอ งดแู ถวแนวหนิ ผา เจา จงเอาหตู า เปน ลาตาฟงดูลม ขี้เกยี จคอื ปลารา ย จะทาํ ลายใหเรอื จม เอาใจเปนปนคม ยิงระดมใหจมไป จงึ จะไดสนิ คา มา คอื วิชาอันพศิ มัย จงหมั้นมั่นหมายใจ อยาไดครานการวิชาๆ 2. กาพยฉ บงั 16 มีลักษณะบังคับของบทรอ ยกรอง ดงั น้ี คณะ กาพยฉบังบทหน่ึงมีเพียง 1 บาท แตม ี 3 วรรค คือ วรรคตน วรรคกลาง และวรรคทา ย

ห น า | 103 พยางค พยางคห รือคําในวรรคตนมี 6 คํา วรรคกลางมี 4 คํา วรรคทายมี 6 คาํ รวมทัง้ บทมี 16 คํา จงึ เขยี นเลข 16 ไวห ลงั ชื่อกาพยฉ บัง ฉบังสิบหกความหมาย หนึ่งบทเรียงราย นับไดสิบหกพยางค เพอ่ื เปน แนวทาง สมั ผสั รดั ตรึง สมั ผสั ชดั เจนขออา ง รอ ยรดั จัดทาํ ใหห นไู ดค ดิ คาํ นงึ จงจํานําไป พยางคสุดทายวรรคหนึ่ง สุดทายวรรคสองตองจํา สุดทายวรรคสามงามขํา สมั ผัสรดั บทตอไป บทหนึ่งกับสองวองไว เรียงถอ ยรอยกาพยฉ บงั อ.ภาทพิ ศรสี ุทธิ์ 3. กาพยสรุ างคนางค มีลกั ษณะบังคับของบทรอยกรอง ดงั น้ี คณะ บทหนง่ึ มี 7 วรรค เรยี งได 2 วธิ ีตามผงั ดงั น้ี สุรางคนางคนางค เจด็ วรรคจกั วาง ใหถ กู วิธี วรรคหน่งึ ส่คี ํา จงจาํ ไวใ หด ี บทหนึ่งจึงมี ยสี่ ิบแปดคาํ

104 | ห น า หากแตง ตอ ไป สัมผัสตรงไหน จงใหแ มน ยาํ ทายบทตนแล คําทายวรรคสาม ตดิ ตามประจาํ สัมผัสกับคํา อ.ฐปนยี  นาครทรรพ ประพันธ พยางค จํานวนคําในวรรค มีวรรคละ 4 คํา 7 วรรค รวมเปน 28 คํา จึงเขียนเลข 28 ไวหลัง ชอื่ กาพย สุรางคนางค สัมผัส 1. มสี มั ผัสบังคับหรอื สัมผัสนอก ดงั แสดงไวใ นผัง 2. เฉพาะหมายเลข (4) เปนสมั ผัสระหวา งบท 3. สัมผัสในยืดหยุน ได บางทีก็เปน สัมผัสสระ บางทีก็เปน สัมผัสอักษร บางทีก็ไมมีสัมผัสใน เลย มงุ เอาคาํ ทม่ี ีความหมายเปนใหญ ฉันท แบงเปน หลายชนิด เชน อินทรวิเชียรฉันท ภุชงคประยาตฉันท วิชชุมมาลาฉันท มาณวกฉนั ท วสันตดลิ กฉนั ท อทิ ิ ฉนั ท เปน ตน และยงั มฉี นั ทท ี่มีผูประดิษฐข ึ้นใหมอีก เชน สยามมณีฉันท ของ น.ม.ส. เปน ตน 1. อนิ ทรวิเชยี รฉนั ท 11 อนิ ทรวเิ ชียรฉันท 11 มีความหมายวา “ฉนั ทท มี่ ลี ลี าดุจสายฟาของพระอนิ ทร เปนฉันททีน่ ิยมแตงกันมากที่สุด มีลักษณะและจํานวนคําคลายกับกาพยยานี 11 แตตางกันเพียงทีว่ า อินทรวเิ ชยี รฉันทน้มี ขี อบงั คบั ครแุ ละลหุ

ห น า | 105 1. อนิ ทรวิเชยี รฉนั ท 11 มีลกั ษณะบังคับของรอ ยกรอง ดงั น้ี ตัวอยา งคาํ ประพนั ธ พิศเสนสรรี ร ัว ยลเนือ้ ก็เนื้อเตน กร็ ะรกิ ระรวิ ไหว หิตโอเ ลอะหลั่งไป ท่ัวรา งและทง้ั ตัว ระกะรอยเพราะรอยหวาย และหลังละลามโล- เพง ผาดอนาถใจ จาก สามัคคเี ภทคาํ ฉันท - ชติ บรุ ทัต คณะและพยางค อินทรวิเชียรฉันทบทหน่ึงมี 2 บาท เรียกบาทเอกและบาทโท แตละบาท มี 2 วรรค วรรคแรกมี 5 คํา วรรคหลงั มี 6 คาํ รวมเปน 11 คํา ในแตละบาทเทากบั กาพยยานี สมั ผสั บังคับสมั ผสั 3 แหง คือ 1. คําสดุ ทา ยของวรรคแรกในบาทเอก สัมผสั กับคาํ ที่ 3 ในวรรคหลงั 2. คาํ สดุ ทายของวรรคหลงั ในบาทเอก สัมผัส กบั คําสดุ ทายในวรรคแรกของบาทโท 3. คําสุดทายของวรรคหลังในบาทโทสัมผัสกับคําสุดทายในวรรคหลังของบาทเอกของฉันท บทตอไป ครุ-ลหุ มีการเรียง ครุ ลหุ ตามท่ีเขียนไวในแผน ถาจะดูเฉพาะลหุก็จะเห็นไดว า อยูท่ีคําที่ 3 ของ วรรคแรกและคําที่ 1,2,4 ของวรรคหลัง เปน เชนน้ีทุกวรรคไป แตละบาทจะมีครุ 7 ลหุ 4 อยูใ นตําแหนง ทีแ่ นน อนไมเ ปลย่ี นแปลง 2. ภุชงคประยาตฉนั ท 12 มลี ักษณะบังคับของรอ ยกรอง ดงั น้ี ภุชงประยาต หรือ ภุชงคปยาต “ภุชงค” แปลวา งู หรือ นาค “ประยาต” แปลวาอาการหรือ อาการเลื้อยของงู ภุชงคประยาต จงึ แปลวา ฉันทที่มีลีลางดงามประดุจอาการเลื้อยของงู

106 | ห น า ผังภมู ิ ตัวอยาง มนัสไทยประณตไท นรนิ ทรไ ทยมิทอถอน มผิ ูกรักมภิ ักดิบร มิพึ่งบารมีบุญ ถลนั จวงทะลวงจา้ํ บุรษุ นําอนงคห นุน บุรษุ รุกอนงคร นุ ประจญรวมประจัญบาญ ฉันทยอเกยี รตชิ าวนครราชสมี า คณะและพยางค ภุชงคประยาฉันท บทหน่ึงมี 2 บาท แตล ะบาทมี 2 วรรค วรรคแรกและวรรค หลังมีจํานวนคําเทา กัน คือ มีวรรคละ 6 คํา รวม 2 วรรค เปน 12 คํา มากกวา อินทรวิเชียรฉันท เพียง 1 คํา เทา นน้ั สัมผัสบังคับเหมอื นอินทรวิเชยี รฉนั ท แตกาํ หนดครุ ลหุ ตางกันไปเลก็ นอ ย สัมผัส บังคับสัมผัสตามผังดังท่ีโยงไวใหด ู จึงเห็นไดว า บังคับสัมผัสเหมือนอินทรวิเชียรฉันท บางแหงกวีอาจใชส ัมผัสอักษรได ครุ-ลหุ มีการเรียน ครุ ลหุ ตามท่ีเขียนไวใ นผัง ถาจะดูเฉพาะ ลหุ ก็จะเห็นไดว าอยูท ่ีคําที่ 1 และ คาํ ท่ี 4 ทุกวรรค และเปน ระเบียบเชน นไ้ี มเ ปลย่ี นแปลง 5. รา ย แบง เปน รายโบราณ รายสุขภาพ รา ยดัน้ และรายยาว รายยาวที่เรารูจ ักดี คือ รา ยยาว มหาเวสสนั ดรชาดก รายยาว คือรายไมมีกําหนดจํานวนคําในวรรคหนึ่งๆ วรรคทุกวรรคในรายอาจมีจํานวนคํา แตกตา งกนั คือมากบางนอยบาง ใชแตงขึ้นเปนบทเทศน เชน รายยาวมหาเวสสันดรชาดกเปนตนและราย ชนิดนี้ไมต องอาศัยคาํ ประพันธช นิดอื่น เรื่องใดประพันธเปน รายยาว ก็ใหเ ปนรา ยยาวตลอดทง้ั เร่อื ง ตัวอยาง อถ มหาสตฺโต ปางนัน้ สมเด็จพระเวสสันดรอดุลดวงกษัตริย ตรัสทอดพระเนตรเห็น พระอคั รเรสถงึ วิสญั ญีภาพสลบลงวันนั้น พระทัยทาวเธอสําคัญวาพระนางเธอวางวาย จัดเอาวารีมาโสรจ สรงลงทพ่ี ระอรุ ะพระมทั รี หวังวาจะใหชมุ ชืน่ ฟน สมปฤดคี ืนมา แหง นางพระยานน้ั แล (รายยาวมหาเวสสันดรชาดก กัณฑม ทั ร)ี

ห น า | 107 บญั ญตั ริ า ยยาว คณะ คาํ ในวรรคหนง่ึ ๆ ไมจ าํ กดั จาํ นวนแนน อน วรรคหนึ่งจะมกี ่คี ํากไ็ ด สัมผัส คําสุดทายวรรคหนา สงสัมผัสไปยังคําใดคําหนึง่ ในวรรคตอไปและสงรับกันเชนนี้ ตลอดไปจนจบรา ย คาํ สรอย สุดทายบทรายยาว ลงดว ยคาํ สรอย เชน นั้นเถิด นน้ั แล น้เี ถิด เปน ตน คณะและพยางค รายสภุ าพบทหนงึ่ ๆ มีตงั้ แต 5 วรรคข้นึ ไป แตล ะวรรคมีคํา 5 คาํ จะแตง สักก่ีวรรค ก็ได แตตอนตบตองจบดว ยโคลงสอง สัมผัส มีสัมผัสสง ทา ยวรรค และมีสัมผัสรับเปน เสียงวรรณยุกตเดียวกันตรงคําท่ี 1-2-3 คําใด คําหน่ึงจนถึงตอนทา ย พอจะจบก็สงสัมผัสไปยังบาทตนของโครงสองสุขภาพตอจากน้ันก็บังคับสัมผัส ตามแบบของโคลงสองสุภาพ จงึ ถอื วา คบรา ยแตละบท สว นสมั ผัสในน้ันไมบ ังคับตรวจสอบอีกครัง้ มีท้ัง สัมผสั ตรวจสอบอกี ครง้ั คําเอก-คําโท มีบังคับคาํ เอก คําโท เฉพาะที่โคลงสองสุภาพตอนทายบทเทา น้นั

108 | ห น า คณะและพยางค รายสุภาพบทหนึ่งๆ มตี ้งั แต 5 วรรคข้ึนไป แตละวรรคมคี าํ 5 คํา จะแตง สักกี่วรรค กไ็ ด แตต อนตบตองจบดวยโคลงสอง สัมผัส มีสัมผัสสง ทา ยวรรค และมีสัมผัสรับเปนเสียงวรรณยุกตเดียวกันตรงคําที่ 1-2-3 คําใด คําหน่ึงจนถึงตอนทา ย พอจะจบก็สงสัมผัสไปยังบาทตนของโครงสองสุขภาพตอจากน้ันก็บังคับสัมผัส ตามแบบของโคลงสองสภุ าพ จงึ ถอื วา คบรายแตละบท สว นสมั ผัสในน้ันไมบ ังคับตรวจสอบอีกครัง้ มีทั้ง สมั ผัสตรวจสอบอกี คร้งั คําเอก-คําโท มีบังคับคาํ เอก คําโท เฉพาะทโี่ คลงสองสภุ าพตอนทายบทเทานัน้ คําสรอ ย รา งสุขภาพแตล ะบท มีคําสรอ ยไดเพียง 2 คํา คือสองคําสุดทายของบทตอ จาก คาํ สดุ ทายของโครงสองสุภาพ ตัวอยางรายสุภาพ ขาเการายอยาเอา อยารักเหากวาผม อยา รกั ลมกวา นาํ้ อยารกั ถ้าํ กวา เรอื น อยารกั เดอื นกวาตะวัน สบสง่ิ สรรพโอวาท ผเู ปน ปราชญพ งึ สดับ ตรับตรองปฏิบัติ โดยอรรถอนั ถอ งถว น (โคลงสอง) แถลงเลศเหตุเลือกลวน เลิศอางทางธรรม แลนา ฯ (สภุ าษติ พระรว ง)

ห น า | 109 เร่อื งที่ 3 มารยาทและนิสยั รกั การเขยี น มารยาทในการเขียน 1. ไมควรเขียนโดยปราศจากความรูเกี่ยวกับเรื่องนั้นๆ เพราะอาจเกิดความผิดพลาด a. หากจะเขียนก็ควรศึกษาคนควาใหเกิดความพรอมเสียกอน 2. ไมเขียนเรื่องที่สงผลกระทบตอความมั่นคงของชาติหรือสถาบันเบื้องสูง 3. ไมเขียนเพ่อื มุงเนนทําลายผูอน่ื หรอื เพื่อสรางผลประโยชนใ หแกตน พวกพอ งตน 4. ไมเขยี นโดยใชอารมณส ว นตัวเปน บรรทดั ฐาน 5. ตองบอกแหลงที่มาของขอมูลเดิมเสมอ เพือ่ ใหเ กยี รตเิ จา ของขอ มูลน้ันๆ การสรา งนสิ ยั รกั การเขยี น ในการเร่ิมตนของการเขียนอะไรก็ตาม ผูเขียนจะเขียนไมออกถา ไมต้ังเปาหมายในการเขียน ไวล วงหนา วาจะเขยี นอะไร เขยี นทาํ ไม เพราะการเขยี นเรอ่ื ยเปอ ยไมท าํ ใหงานเขยี นนาอา นและถา ทําใหง าน ชิ้นน้ันไมม ีคุณคาเทา ท่ีควร งานเขียนที่มีคุณคา คืองานเขียนอยา งมีจุดหมาย มีขอ มูลขาวสารไรพ รมแดน ดงั เชนในปจ จบุ นั การมขี อมลู มากยอ มทาํ ใหเปนผูไดเปรยี บผูอืน่ เปนอนั มาก เพราะยุคปจจุบันเปน ยุคแหง การแขงขันกันในทุกทางโดยเฉพาะในทางเศรษฐกิจ ใครมีขอมูลมากจะเปนผูไ ดเปรียบคูแขงขันอ่ืนๆ เพราะการนําขอมูลมาใชป ระโยชนไ ดเ ร็วกวาน้ันเอง การหมั่นแสวงหาความรูเพื่อสะสมขอมูล ตา งๆ ใหต ัวเองมากๆ จึงเปน ความไดเปรียบ และควรกระทําใหเปนนิสัยติดตัวไป เพราะการกระทําใดๆ ถาทําบอ ยๆ ทําเปน ประจาํ ในวนั หนง่ึ ก็จะกลายเปน นสิ ยั และความเคยชินทต่ี องทาํ ตอไป การคน ควารวบรวมขอ มูลเปน กิจกรรมที่จะทําใหเกิดความสนุกสนานทางวิชาการเพราะยิ่ง คนควาก็จะย่ิงทําส่ิงที่นา สนใจมากขึน้ ผูท ี่ฝก ตนใหเ ปน ผูใ ครร ู ใครเรียน ชอบแสวงหาความรูจะมี ความสุขมากเมื่อไดศึกษาคน ควา และไดพบส่ิงแปลกๆใหมๆ ในภาษาไทย หรือในความรูแขนงอ่ืนๆ บางคนเมื่อคน ควาแลวจะรวบรวมไวอยา งเปนระบบ สรปุ การสรา งนิสัยรักการเขียนและการศึกษาคน ควา ตอ งเริม่ จากเปน ผูห ม่ันแสวงหาความรู มีใจรักท่ี จะเขยี น เห็นประโยชนการเขยี นและหมน่ั ฝก ฝนการเขยี นบอยๆ

110 | ห น า กจิ กรรมท่ี 1 ใหผ เู รยี นตอบคําถามตอ ไปน้ี 1. การเขยี นอะไร มีความสาํ คัญอยา งไร 2. การจะเขยี นเพือ่ สง สารไดดีจะตอ งทําอยา งไร กิจกรรมที่ 2 1. ใหผูเรียนศึกษารายละเอียดของจดหมายแตล ะประเภท ทั้งรูปแบบคําข้ึนตน คําลงทาย แบบฟอรม ฯลฯ จากจดหมายจริงขององคก ร บริษัทและหนวยราชการ แลว เขียนรายงานเสนอ กศน. ทีส่ อนเพอ่ื ตรวจสอบและประเมินผลระหวางภาค 2. ใหว ิเคราะหก ารเขียนจดหมายในยุคปจจุบันวามีการส่ือสารดว ยวิธีอ่ืนอีกหรือพรอมท้ัง ยกตัวอยา งประกอบดว ย กจิ กรรมท่ี 3 ใหผ ูเรียนหาโอกาสไปฟง การประชุมสาธารณะที่จัดข้ึนในชุมชน โดยอาจนัดหมายไปพรอมกัน เปน กลุม สงั เกตวธิ กี ารดาํ เนนิ การประชุม การพูดในทป่ี ระชมุ จดบนั ทกึ สง่ิ ทีร่ บั ฟงจากที่ประชุมแลวนํามา พูดคุยแลกเปลย่ี นความคิดเหน็ กบั เพอ่ื นๆ เมอ่ื มีการพบกลุม กจิ กรรมท่ี 4 ใหผ ูเรียนเลือกจดบันทึกเหตุการณในชีวิตประจําวันโดยเร่ิมต้ังแตว ันน้ีไปจนส้ินสุดภาคเรียน พรอมจดั ลงใหกับครู กศน. ตรวจ เพ่อื ประเมินใหเปน ผลงานระหวางภาคเรยี น กจิ กรรม 5 ใหผ ูเขยี นเลขไทยตัง้ แต ๑-o กจิ กรรม 6 ใหผูเรียนเขียนบทรอ ยกรองประเภทใดประเภทหนึง่ ทีค่ ิดวาเพื่อถายทอดอารมณค วามรูส ึก แลว นาํ มาเสนอตอ กลุมหรอื ปดปา ยประกาศใหเ พอ่ื นๆ อานและตชิ ม กจิ กรรม 7 ใหผ ูเ รียนศึกษาบทรอยกรองประเภทตา งๆ ท่ีไดร ับการยกยองหรือชนะการประกวด นําไป อภิปรายรวมกบั ครูหรอื ผูเ รยี น ในวนั พบกลุม

ห น า | 111 กจิ กรรม 8 ใหผเู รยี นแบง กลุม แลวรวบรวมตวั อยางบทรอ ยกรองที่แตงดว ยคําประพันธท่ีจับฉลากไดต อไปนี้ พรอ มทัง้ เขยี นแผนภมู ิประกอบใหถกู ตอง และสง ตวั แทนออกมาอธิบายในครงั้ ตอไปเมื่อพบกลุม 1. โคลงส่ีสภุ าพ 2. กลอนสุภาพ 3. กาพยย านี 11 4. รา ยสุภาพ

112 | ห น า บทท่ี 5 หลกั การใชภ าษา สาระสาํ คญั การเขาใจธรรมชาติและหลักภาษาไทย การเปลีย่ นแปลงของภาษาและพลังของภาษาจะชว ยให ใชภาษาแสวงหาความรู เสริมสรา งลักษณะนิสัย บุคลิกภาพ เกิดความภาคภูมิใจและรักษาภาษาไทย ไวเ ปน สมบัตขิ องชาติ ผลการเรยี นรูทค่ี าดหวงั เมือ่ ศึกษาบทน้จี บคาดหวงั วา ผเู รยี นจะสามารถ 1. เขาใจธรรมชาติของภาษา พลังของภาษา และลกั ษณะของภาษาไทย 2. เขา ใจอทิ ธิพลของภาษาถิน่ และภาษาตางประเทศท่ีมีตอภาษาไทย 3. เขาใจความหมายใชศพั ทบ ญั ญตั ิ คําสมาส คําสนธิและคาํ บาลี สนั สฤต 4. ใชคาํ ราชาศัพทแ ละคําสุภาพไดเหมาะสมกับบุคคล 5. เขา ใจและใชส าํ นวน คําพังเพย สุภาษิต 6. ใชพ จนานกุ รมและสารานกุ รมไดถกู ตอง ขอบขา ยเนอ้ื หา เรือ่ งท่ี 1 ธรรมชาติของภาษา เรอ่ื งท่ี 2 ถอยคาํ สาํ นวน สุภาษติ คําพังเพย เรอ่ื งที่ 3 การใชพจนานกุ รมและสารานกุ รม เรอ่ื งที่ 4 คําราชาศัพท

ห น า | 113 เรื่องท่ี 1 ธรรมชาติของภาษา ความหมายของภาษา ภาษา เปนคําท่ีเรายืนมาจากภาษา สันสกฤต ถา แปลตามความหมายของคําศัพทภาษา แปลวา ถอยคําหรือคําพูดท่ีใชพ ูดจากัน คําวา ภาษา ตามรากศัพทเดิมจึงมีความหมายแคบคือหมายถึงคําพูดแต เพยี งอยา งเดียว ความหมายของภาษาตามความเขา ใจของคนทัว่ ไป เปน ความหมายท่ีกวา ง คือภาษา หมายถึง ส่ือทุกชนิดที่สามารถทําความเขาใจกันได เชน ภาษาพูดใชเ สียงเปน ส่ือ ภาษาเขียนใชตัวอักษรเปน ส่ือ ภาษาใบใชก ริยาทาทางเปนส่ือ ภาษาคนตาบอดใชอ ักษรท่ีเปนจุดนูนเปนสื่อ ตลอดทั้ง แสง สี และอาณัติ สญั ญาณตางๆ ลวนเปน ภาษาตามความหมายน้ที ้ังสิน้ ความหมายของภาษาตามหลักวิชา ภาษา หมายถึง สัญลักษณท ่ีมีระบบระเบียบและมีแบบแผน ทําใหค นเราสื่อความหมายกันได ภาษา ตามความหมายน้ีจะตอ งมีสวนประกอบสําคัญคือ จะตอ งมี ระบบสัญลักษณ + ความหมาย + ระบบการสรา งคํา + ระบบไวยากรณ ในภาษาไทยเรามีระบบสัญลักษณ ก็คือ สระ พยัญชนะและวรรณยุกต ระบบการสรา งคํา ก็คือ การนําเอาพยัญชนะ สระ และวรรณยุกตมา ประกอบกันเปนคาํ เชน พี่ นอง พอ แม ฯลฯ ระบบไวยากรณ หรือเราเรียกวา การสรา งประโยคคือการนํา คําตางๆ มาเรียงกันใหส ัมพันธก ันใหเ กิดความหมายตางๆ ซ่ึงเปน หนว ยใหญข ้ึน เมื่อนําสว นประกอบ ตา งๆ สัมพันธก ันแลว จะทาํ ใหเกดิ ความหมาย ภาษาตอ งมีความหมาย ถา หากไมมีความหมายก็ไมเรียกวา เปน ภาษา ความสําคัญของภาษา 1. ภาษาเปนเครือ่ งมือในการติดตอส่ือสาร ท่ีมนุษยใชส ื่อความเขา ใจกัน ถา ยทอดความรู ความคิด อารมณ ความรูส ึก ซึ่งกันและกนั 2. ภาษาเปน เครอ่ื งมือในการแสวงหาความรู ความคิดและความเพลิดเพลิน 3. ภาษาเปนเครือ่ งมอื ในการประกอบอาชีพและการปกครอง โดยมภี าษากลางหรือภาษาราชการ ใชในการสือ่ สารทําความเขา ใจกันไดทั้งประเทศ ทั่วทกุ ภาค 4. ภาษาชวยบนั ทึกถา ยทอดและจรรโลงวฒั นธรรมใหดาํ รงอยู เราใชภ าษาบนั ทึกเรอ่ื งราวและเหตุ การณตา งๆ ในสังคม ตลอดทง้ั ความคิด ความเชอื่ ไวใ หค นรุน หลงั ไดท ราบและสบื ตอ อยางไมข าดสาย เม่ือทราบวาภาษามีความสําคัญอยา งยิง่ สําหรับมนุษยแ ละมนุษยก ็ใชภาษาเพื่อการดําเนินชีวิต ประจาํ แตเ ราก็มีความรูเก่ยี วกบั ภาษากันไมมากนกั จงึ ขอกลาวถงึ ความรูเ กี่ยวกับภาษาใหศึกษากนั ดงั น้ี 1. ภาษาใชเสยี งสอื่ ความหมาย ในการใชเ สยี งเพื่อสอ่ื ความหมายจะมี 2 ลกั ษณะ คือ

114 | ห น า 1.1 เสยี งทสี่ ัมพันธกับความหมาย หมายความวา ฟง เสียงแลว เดาความหมายไดเ สียงเหลา น้ี มกั จะเปนเสยี งทีเ่ ลยี นเสยี งธรรมชาติ เชน ครนื เปรย้ี ง โครม จกั ๆ หรอื เลยี น เสียงสัตวรอ ง เชน กา อึง่ อาง แพะ เจ๊ียบ ตุก แก 1.2 เสียงที่ไมส ัมพันธก ับความหมาย ในแตละภาษาจะมีมากกวาเสียงท่ีสัมพันธ กับ ความหมาย เพราะเสยี งตางๆ จะมีความหมายวา อยา งไรน้ันข้ึนอยูกับขอตกลงกันของคนที่ใชภ าษาน้ันๆ เชน ในภาษาไทยกําหนดความหมายของเสียง กิน วานําของใสปากแลว เคี้ยวกลืนลงคอ ภาษาอังกฤษ ใชเ สยี ง eat (อที๊ ) ในความหมายเดยี วกนั กบั เสยี งกิน 2. ภาษาจะเกิดจากการรวมกันของหนวยเล็กๆ จนเปน หนว ยท่ีใหญข ้ึน หนวยในภาษา หมายถึง สว นประกอบของภาษาจะมีเสียงคําและประโยค ผูใชภาษาสามารถ เพิม่ จํานวนคํา จํานวนประโยคขึ้นไดม ากมาย เชน ในภาษาไทยเรามีเสียงพยัญชนะ 21 เสียง เสียงสระ 24เสียง เสียงวรรณยุกต 5 เสียง ผูเรียนลองคิดดูวา เมื่อเรานําเสียงพยัญชนะ เสียงสระ เสียงวรรณยุกตม าประกอบกันก็จะไดค ํามากมาย นําคํามาเรียงตอกันก็จะไดว ลี และประโยค เราจะสราง ประโยคขึ้นไดม ากมาย และหากเรานําประโยคที่สรางขึน้ มาเรียงตอกันโดยวิธีมารวมกัน มาซอนกัน ก็จะทําใหไ ดป ระโยคท่ียาวออกไปเรอ่ื ยๆ 3. ภาษามกี ารเปลย่ี นแปลง สาเหตุของการเปลย่ี นแปลง 1. การพูดกันในชวี ิตประจําวัน สาเหตุน้อี าจจะทําใหเ กดิ การกลมกลืนเสยี ง เชน เสยี งเดมิ วา อยา งน้ี กลายเปน อยา งงี้ มะมว งอกพรอง กลายเปน มะมว งอกรอ ง สามแสน กลายเปน สามเสน สจู นเยบ็ ตา กลายเปน สูจนยบิ ตา 2. อิทธิพลของภาษาอ่ืน จะเหน็ ภาษาองั กฤษมีอิทธิพลในภาษาไทยมากทสี่ ดุ อยใู นขณะน้ี เชน มาสาย มกั จะใชวามาเลท(late) คําทักทายวา สวัสดี จะใช ฮัลโล (ทางโทรศัพท) หรือเปนอิทธิพลทางดา นสํานวน เชน สาํ นวนท่ีนยิ มพูดในปจ จบุ นั ดงั น้ี “ไดร ับการตอนรับอยา งอบอุน” นา จะพูดวา “ไดร ับการตอนรับอยางดี” “จับไข” นา จะพูดวา “เปนไข” นันทิดา แกว บัวสาย จะมาในเพลง “เธอ” นาจะพูดวา นันทิดา แกว บัวสาย จะมารอ งเพลง “เธอ” 3. ความเปล่ียนแปลงของสิ่งแวดลอม เม่ือมีความเจริญขึ้น ของเกา ก็เลิกใช ส่ิงใหมก ็เขามา แทนท่ี เชน การหุงขา วสมัยกอ นการดงขา วแตปจจุบันใชห มอหุงขา งไฟฟา คําวา ดงขา ว ก็เลิกใชไปหรือ บานเรอื นสมัยกอนจะใชไมไผป พู ื้นจะเรียกวา “ฟาก” ปจจบุ นั ใชกระเบอ้ื ง ใชป นู ปแู ทนคําวา ฟากก็เลิกใช

ห น า | 115 ไปนอกจากน้ียังมีคาํ อกี พวกท่ีเรียกวา คําแสลง เปนคาํ ทมี่ ีอายใุ นการใชสนั้ ๆ จะนยิ มใชเ ฉพาะวยั เฉพาะคน ในแตละยคุ สมยั เมอ่ื หมดสมยั หมดวยั นน้ั คาํ เหลานก้ี ็เลกิ ใชไ ป เชน ก๊ิก จาบ ตัวอยา งคําแสลง เชน กระจอก กิ๊กกอก เจาะแจะ ซา เวอ จา บ ฯลฯ ลักษณะเดนของภาษาไทย 1. ภาษาไทยมีตัวอักษรเปนของตนเอง เปน ท่ีทราบวาภาษาไทยมีตัวอักษรมาต้ังแตคร้ังกรุงสุโขทัยแลว วิวัฒนาการตาม ความเหมาะสมมาเรอ่ื ยๆ จนถงึ ปจจบุ นั โดยแบงเปน 3 ลักษณะ คือ 1. เสยี งแท มี 24 เสยี ง ใชรปู สระ 32 รปู 2. เสยี งแปรมี 21 เสยี ง ใชรปู พยัญชนะ 44 ตวั 3. เสยี งดนตรีหรอื วรรณยกุ ตมี 5 เสยี ง ใชร ปู วรรณยุกต 4 รปู 2. ภาษาไทยแทมพี ยางคเดียวหรือเปนภาษาคําโดดและเปนคําท่ีมีอิสระในตัวเอง ไมต องเปลี่ยน รปู คําเม่ือนําไปใชใ นประโยค เชน เปนคาํ ที่มพี ยางคเ ดยี ว สามารถฟงเขาใจทันที คือ คาํ กริยา กิน นอน เดนิ นงั่ ไป มา ฯลฯ คาํ เรยี กเครอื ญาติ พอ แม ลุง ปา นา อา ปู ยา ฯลฯ คําเรยี กซือ่ สตั ว นก หนู เปด ไก มา ชาง ฯลฯ คาํ เรยี กช่ือสงิ่ ของ บา น เรอื น นา ไร เสื้อ ผา มดี ฯลฯ คําเรยี กอวยั วะ ขา แขน ตนี มอื หู ตา ปาก ฯลฯ เปนคําอสิ ระไมเ ปล่ียนแปลงรปู คําเมือ่ นาํ ไปใชใ นประโยค เชน ฉันกนิ ขา ว พอตีฉนั คําวา “ฉัน” จะเปน ประธานหรือกรรมของประโยคก็ตามยังคงใชร ูปเดิมไมเปล่ียนแปลง ซึ่งตาง ภาษาอังกฤษ ถาเปนประธานใช “I” แตเ ปน กรรมจะใช “ME” แทน เปนตน คําทุกคําในภาษาไทยมี ลักษณะเปนอสิ ระในตวั เอง ซง่ึ เปน ลักษณะของภาษาคําโดด 3. ภาษาไทยแทมตี ัวสะกดตามตรา ซง่ึ ในภาษไทยน้นั มมี าตราตะวสะกด 8 มาตรา คือ แม กก ใช ก สะกด เชน นก ยาก มาก เดก็ แม กด ใช ด สะกด เชน ผิด คดิ ราด อด แม กบ ใช บ สะกด เชน กบ พบ ดาบ รบั แม กง ใช ง สะกด เชน จง ขัง ลงิ กาง แม กน ใช น สะกด เชน ขน ทัน ปาน นอน

116 | ห น า แม กม ใช ม สะกด เชน ดม สม ยาม ตาม แม เกย ใช ย สะกด เชน ยาย ดา ย สาย เคย แม เกอว ใช ว สะกด เชน เรว็ หวิ ขา ว หนาว 4. คําคําเดียวกัน ในภาษาไทยทําหนา ท่ีหลายหนาท่ีในประโยคและมีหลายความหมาย ซึ่งใน หลกั ภาษาไทยเรียกวา คําพอ งรปู พองเสยี ง เชน ไกข นั ยามเชา เขาเปน คนมีอารมณข นั เธอนาํ ขนั ไปตกั น้ํา ขันในประโยคที่ 1 เปนคาํ กริยาแสดงอาการของไก ขันในประโยคที่ 2 หมายถึงเปนคนที่อารมณส นกุ สนาน ขันในประโยคท่ี 3 หมายถึง ภาชนะหรอื สิ่งของ เธอจกั ตอก แตเ ขา ตอกตะปู ตอกคําแรกหมายถึง สิ่งของ ตอกคําท่ี 2 หมายถงึ กริยาอาการ จะเห็นวาคําเดียวกันในภาษาไทยทําหนาท่ีหลายอยา งในประโยคและมีความหมายไดหลาย ความหมาย ซงึ่ เปนลักษณะเดนอกี ประการหนง่ึ ของภาษาไทย 5. ภาษาไทยเปนภาษาเรียงคํา ถา เรียงคําสลับกันความหมายจะเปลี่ยนไปเชนหลอ นเปนนอ ง เพอ่ื นไมใ ชเพ่ือนนอ ง คําวา “นอ งเพ่ือน” หมายถึงนอ งของเพ่ือน สวน “เพ่ือนนอ ง” หมายถึงเปน เพ่ือนของนองเรา (เพอ่ื นนอ งของเรา) โดยปกติ ประโยคในภาษาไทยจะเรยี งลาํ ดับประธาน กริยา และกรรม ซ่ึงหมายถึงผูท ํา กริยาที่ทํา และผูถูกกระทํา เชน แมวกดั หนู ถา จะมีคาํ ขยายจะตอ งเรยี งคําขยายไวหลงั คาํ ทตี่ อ งการขยาย เชน แมวดาํ กดั หนูอวน “ดาํ ” ขยายแมว และอว นขยายหนู แตถา จะมคี ําขยายกริยา คาํ ขยายน้นั จะอยูหลงั กรรมหรอื อยทู า ยประโยค เชน หมอู ว นกินราํ ขาวอยางรวดเรว็ คาํ วา อยางรวดเรว็ ขยาย “กิน” และอยหู ลงั ราํ ขาว ซ่งึ เปนกรรม

ห น า | 117 6. ภาษาไทยมคี าํ ตามหลังจาํ นวนนบั ซ่ึงในภาษาไทยเรียกวา ลกั ษณะนาม เชน หนงั สอื 2 เลม ไก 10 ตวั ชา ง 2 เชอื ก แห 2 ปาก รถยนต 1 คนั คําวา เลม ตัว เชือก ปาก คัน เปนลักษณะนามที่บอกจํานวนนับของส่ิงของ ซ่ึงเปน ลักษณะเดน ของภาษาไทยอกี ประการหนง่ึ 7. ภาษาไทยเปน ภาษาดนตรี หมายถึง มีการเปล่ียนระดับเสียงได หรือเรียกกันวา “วรรณยุกต” ทําใหภ าษาไทยมีลักษณะพเิ ศษ คือ 7.1 มีคําใชมากขึ้น เชน เสือ เส่ือ เส้ือ หรือ ขาว ขาว ขา ว เม่ือเติมวรรณยุกต ลงไปในคําเดิม ความหมายจะเปลยี่ นไปทันที 7.2 มีความไพเราะ จะสังเกตไดว าคนไทยเปนคนเจา บทเจา กลอนมาแตโ บราณแลว ก็เพราะ ภาษาไทยมวี รรณยกุ ตส งู ตํ่าเหมอื นเสยี งดนตรี ที่เออ้ื ในการแตงคําประพนั ธ เปนอยางดี เชน “ชะโดดกุ ระดีโ่ ดด สลาดโลดยะหยอยหยอย กระเพอ่ื มน้ํากระพราํ่ พรอย กระฉอกฉานกระฉอ นชล” จะเห็นวา เสียงของคําในบทประพันธน้ีทําใหเกิดจินตนาการหรือภาพพจนดังเหมือนกับเห็นปลาตา งๆ กระโดดขน้ึ ลงในน้ําทเี่ ปนละลอก 7.3 ภาษาไทยนิยมความคลอ งจอง ไมว า จะเปนสํานวนหรือคําพังเพยในภาษาไทย จะมีคําคลองจอง เปน ทํานองสงั่ สอนหรอื เปรียบเทียบอยูเ สมอ เชน รกั ดีหามจั่ว รกั ชว่ั หามเสา นํา้ มาปลากินมด นาํ้ ลดมดกนิ ปลา ขา วยาก หมากแพง 7.4 คําในภาษาไทยเลยี นแบบเสยี งธรรมชาติได เพราะเรามีเสียงวรรณยุกตใหใชถึง 5 เสียง เชน เลยี นเสยี งภาษาตา งประเทศ เชน ฟตุ บอล วอลเลยบ อล เปาฮ้อื เตา เจ้ียว ฯลฯ เลยี นเสยี งธรรมขาติ เชน ฟา รอ งครนื ๆ ฝนตกจั้กๆ ขา วเดอื ดค่กั ๆ ระฆงั ดงั หงางหงา ง ฯลฯ 8. ภาษาไทยมีคําพอ งเสยี ง พอ งรปู คาํ พอ งเสยี ง หมายถงึ คําทีม่ เี สียงเหมอื นแตความหมายและการเขยี นตางกนั เชน การ หมายถงึ กิจ งาน ธรุ ะ กาน หมายถงึ ตดั ใหเ ตยี น

118 | ห น า กาฬ หมายถึง ดาํ กาล หมายถึง เวลา การณ หมายถงึ เหตุ กานต หมายถึง เปน ทร่ี กั กานท หมายถงึ บทกลอน กาญจน หมายถึง ทอง คําพองรปู หมายถงึ คําทร่ี ปู เหมอื นกนั แตออกเสยี งและมีความหมายตา งกนั เชน - เพลา อาน เพ-ลา แปลวา เวลา - เพลา อาน เพลา แปลวา เบาๆ หรอื ตกั - เรอื โคลงเพราะโคลง อา น เรอื โคลงเพราะโค-ลง 9. ภาษาไทยมีการสรา งคํา เปนธรรมชาติของภาษาทุกภาษาท่ีจะมีการสรา งคําใหมอ ยูเ สมอ แตภ าษาไทยมีการสรา งคํา มากมายซ่ึงตางกับภาษาอืน่ จงึ ทําใหม ีคาํ ใชใ นภาษาไทยเปนจาํ นวนมาก คอื 9.1 สรา งคําจากการแปรเสยี ง เชน ชมุ -ชอมุ 9.2 สรางคําจาการเปล่ียนแปลงเสยี ง เชน วธิ ี-พธิ ี วหิ าร-พหิ าร 9.3 สรางคําจากการประสมคํา เชน ตู+ เยน็ เปน ตูเ ยน็ , พดั +ลม เปน พดั ลม 9.4 สรา งคําจากการเปลย่ี นตาํ แหนงคาํ เชน ไกไ ข-ไขไก, เดนิ ทาง-ทางเดนิ 9.5 สรางคําจากการเปลย่ี นความเชน นยิ าม-เรอ่ื งท่เี ลา ตอ ๆ กนั มา, นยิ าย-การพูดเท็จ 9.6 สรางคําจาการนาํ ภาษาอ่นื มาใช เชน กวยเตี๋ยว เตาหู เสวย ฯลฯ 9.7 สรา งคําจากการคิดตัง้ คาํ ขึ้นใหม เชน โทรทัศน พฤตกิ รรม โลกาภิวัตน 10. ภาษาไทยมีคําสรอ ยเสริมบทเพ่ือใชพ ูดใหเ สียงลื่นและสะดวกปากหรือใหเ กิดจังหวะนาฟง เพม่ิ ขึ้น ซงึ่ ในหลกั ภาษาไทยเราเรยี กวา “คาํ สรอย หรอื คําอุทานเสรมิ บท” เชน เรอ่ื งบาบอคอแตก ฉันไมชอบฟง ฉันไมเออออหอ หมกดว ยหรอก ไมไ ปไมเปยกันละ คาํ แปลกๆ ทีข่ ดี เสน ใตน้ันเปนคําสรอ ยเสริมบทเพราะใชพ ูดเสริมตอใหเสียงล่ืนสะดวกปากและ นา ฟง ซึ่งเราเรียกวา คําสรอยหรอื อุทานเสรมิ บท จาก 1 ถึง 10 ดังกลา ว เปน ลักษณะเดนของภาษาไทย ซ่ึงจริงๆ แลวยังมีอีกหลายประการ ซึ่งสามารถจะสงั เกตจากการใชภ าษาไทยโดย ทั่วๆ ไปไดอกี

ห น า | 119 การยมื คาํ ภาษาอ่ืนมาใชในภาษาไทย ภาษาไทยของเรามีภาษาอ่ืนเขามาปะปนอยูเปน จํานวนมาก เพราะเปน ธรรมชาติของภาษาที่เปน เครื่องมือในการสื่อสาร ถา ยทอดความรูค วามคิดของมนุษยและภาษาเปน วัฒนธรรมอยา งหน่ึง ซ่ึงสามารถหยิบยืมกันไดโดยมีสาเหตุจากอิทธิพลทางภูมิศาสตร คือ มีเขตแดนติดตอ กันอิทธิพลทาง ประวตั ิศาสตรที่มีการอพยพถนิ่ ทอี่ ยู หรือยใู นเขตปกครองของประเทศอ่นื อทิ ธพิ ลทางดา นศาสนาไทยเรา การนับถือศาสนาพราหมณ ศาสนาพุทธ ศาสนาคริสต และอ่ืนๆ นอกจากนีอ้ ิทธิพลทางการศึกษา การคาขาย แลกเปลยี่ นเทคโนโลยี จงึ ทําใหเรามกี ารยมื คาํ ภาษาอ่นื มาใชเ ปน จาํ นวนมาก เชน 1. ภาษาบาลี สันสกฤต ไทยเรารับพุทธศาสนาลัทธิหายาน ซึ่งใชภาษาสันสกฤตเปน เครือ่ งมือ มากอนและตอมาไดรับพุทธศาสนาลัทธิลังกาวงศมาอีกซ่ึงในภาษาบาลีเปนเครื่องมือในการเผยแพร ไทยจงึ รบั ภาษาบาลสี ันสกฤตเขามาใชในภาษาไทยเปน จาํ นวนมาก เชน กติกา กตเวทติ า กตัญู เขต คณะ จารตี ญตั ติ ทุจรติ อารมณ โอวาท เกษียณ ทรมาน ภิกษุ ศาสดา สงเคราะห สตั ว อทุ ิศ เปน ตน 2. ภาษาจีน ไทยกบั จนี มีความสัมพันธกันอยา งใกลชดิ ทางดา นเชื้อชาติ ถ่ินทอี่ ยกู ารติดตอคา ขาย ปจ จบุ นั มคี นจนี มากมายในประเทศไทยจึงมีการยืมและแลกเปลีย่ นภาษาซ่ึงกันและกัน ภาษาจีนที่ไทยยืม มาใชเปน ภาษาพูดไมใ ชภ าษาเขียน คําท่ีเรายืมจากภาษาจีนมีมากมายตัวอยางเชน กว ยจ๊ับ ขิม จับกัง เจง ซวย ซีอิ้ว ต๋วั ทูช้ี บะหมี่ หาง ยห่ี อ หวย บุง ก้ี องั้ โล เกาเหลา แฮก ้ึน เปนตน 3. ภาษาอังกฤษ ชาวอังกฤษ เขา มาเกี่ยวของกับชาวไทยต้ังแตสมัยอยุธยา มีการคิดตอ คา ขาย และในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการยกเลิกอํานาจศาลกงสุลใหแกไทย และภาษาอังกฤษเปน ท่ียอมรับกันท่ัวโลก วาเปน ภาษาสากลที่สามารถใชส่ือสารกันไดทั่วโลก ประเทศไทยมีการสอนภาษาอังกฤษต้ังแต ประถมศึกษาจึงทําใหเรายืมคําภาษาอังกฤษมาใชใ นลักษณะคําทับศัพทอ ยางแพรห ลาย เชน โฮเตล ลอตเตอรี่ เปอรเซ็นต บอย โนต กอลฟ ลิฟท สวิตช เบียร ชอลก เบรก กอก เกม เช็ค แสตมป โบนัส เทคนิค เกรด ฟอรม แท็กซี่ โซดา ปม คอลัมน เปนตน และปจจบุ นั ยังมภี าษาอันเกิดจาการใชคอมพิวเตอร จาํ นวนหนง่ึ 4. ภาษาเขมร อาจดวยสาเหตุความเปน เพื่อนบานใกลเ คียงและมีการติดตอกันมาชา นานปะปน อยูใ นภาษาไทยบาง โดยเฉพาะราชาศัพทและในวรรณคดีเชน บังคัล กรรไตร สงบ เสวย เสด็จ ถนอม เปนตน กจิ กรรม 1. ใหผูเรียนสังเกตและรวบรวม คําภาษาไทยท่ียืมมาจากภาษาบาลี สันสกฤต ภาษาจีน ภาษาอังกฤษ และภาษาอ่ืนๆ และเราใชกันในการพูดคุยและใชในการสื่อสารมวลชนแลวบันทึกไว เพอื่ นาํ ไปใชใ นการรายงานและการส่ือสารตอไป

120 | ห น า 2. แบงผูเรียนเปน 2-3 กลุม ออกมาแขง กันเขียนภาษาไทยแทบ นกระดาษกลุมละ15-20 คํา พรอมกบั บอกขอ สงั เกตวา เหตุผลใดจงึ คดิ วา เปนคําไทย การสรางคําขึน้ ใชใ นภาษาไทย การสรา งคําในภาษาไทยมีหลายวิธี ทั้งวิธีเปน ของเราแทๆ และวิธีท่ีเรานํามาจากภาษาอ่ืน วิธีท่ี เปนของเราไดแก การผนั เสยี งวรรณยกุ ต การซา้ํ คาํ การซอ นคําและการประสมคํา เปน ตน สวนวิธีที่นํามา จากภาษาอนื่ เชน การสมาส สนธิ การเตมิ อปุ สรรค การลงปจ จยั ดงั จะไดกลาวโดยละเอยี ดตอ ไปน้ี 1. การผนั เสยี งวรรณยกุ ต วธิ ีการน้ีวรรณยกุ ตท ตี่ างออกไปทําใหไ ดคาํ ใหมเพม่ิ ข้นึ เชน เสอื เสือ่ เส้อื นา นา นา นอง นอง นอง 2. การซํ้าคํา คือการสรา งคําดว ยการนําเอาคําท่ีมีเสียงและความเหมือนกันมาซ้ํากันเพ่ือเปล่ียน แปลงความหมายของคาํ แตกตา งไปหลายลักษณะคือ 2.1 ความหมายคงเดมิ เขาก็ซนเหมอื นเดก็ ท่วั ๆ ไปลกู ยังเลก็ อยา ใหน ัง่ รมิ ๆไมปลอดภัย 2.2 ความหมายเดน ชดั ขึน้ หนักข้ึนหรอื เฉพาะเจาะจงขนึ้ กวาความหมายเดมิ สอนเทา ไหรๆ ก็ไมเชือ่ กินอะไรๆ ก็ไมอ รอ ย บางคําตองการเนน ความของคําใหม ากที่สุดก็จะซ้ํา 3 คําดวยการเปล่ียนวรรณยุกตข อง คํากลาง เชน ดดี ๊ีดี บางบางบาง รอรอรอ หลอ ลอหลอ เปน ตน 2.3 ความหมายแยกเปนสดั สวนหรอื แยกจาํ นวน เชน เก็บกวาดเปนหอ งๆไปนะ(ทลี ะหอง) พูดเปน เรอ่ื งๆ ไป (ทลี ะเรอ่ื ง) 2.4 ความหมายเปน พหูพจนเ มอ่ื ซํา้ คําแลว แสดงใหเ หน็ วา มีจาํ นวนเพิม่ ขน้ึ เชน เขาไมเคยกลบั บานเปน ปๆ แลว เดก็ ๆ ชอบเลนซน ใครๆ ก็รู ชา ๆ ไดพ รา สองเลมงาม กนิ ๆ เขา ไปเถอะ จะเห็นวา คําท่ีซ้ํากันจะมีทั้งคํานาม กริยา คําสรรพนาม และจะมีการบอกเวลา บอกจาํ นวนดวย 2.5 ความหมายผิดไปจากเดมิ หรอื เมื่อซํา้ แลว จะเกดิ ความหมายใหมหรอื มคี วามหมายแฝง เชน เรอ่ื งหมๆู แบบน้สี บายมาก (เรอ่ื งงา ยๆ) อยๆู ก็รอ งขนึ้ มา (ไมมสี าเหต)ุ

ห น า | 121 จะเห็นไดวา การนําคํามาซํ้ากันน้ันทําใหไดคําที่มีรูปและความหมายแตกตางออกไป ดังน้ันการ สรางคําซาํ้ จงึ เปนการเพิ่มคําในภาษาไทยใหม ีมากขึ้นอยางหนง่ึ 3. การซอ นคํา คือการสรางคําโดยการนําเอาคําตัง้ แตส องคําขึ้นไปซึ่งมีเสียงตางกัน แตม ีความหมายเหมือนกันหรือคลายคลึงกันหรือเปนไปในทํานองเดียวกันมาซอนคูกัน เชน เล็กนอย รักใคร หลงใหลบานเรือน เปนตน ปกติคําท่ีนํามาซอ นกันน้ันนอกจากจะมีความหมายเหมือนกันหรือ ใกลเ คยี งกนั แลว มกั จะมีเสยี งใกลเ คยี งกันดวย ทั้งนี้เพื่อใหออกเสียงไดงา ย สะดวกปาก คําซอนทําใหเกิด คาํ ใหมหรอื คําท่ีมีความหมายใหมเกิดขน้ึ ในภาษา ทาํ ใหมีคาํ เพ่ิมมากขึ้นในภาษาไทย อันจะชวยใหก ารสื่อ ความหมายและการส่ือสารในชีวิตประจําวันมีประสิทธิภาพเพ่ิมขึ้น คําท่ีนํามาซอ นกันแลวทําใหเ กิด ความหมายนนั้ แบง เปน2 ลักษณะ คือ 3.1 ซอนคําแลว มีความหมายคงเดิม การซอนคําลักษณะน้ีจาํ นาํ คําทม่ี ีความหมายเหมือนกัน มาซอนกันเพอ่ื ไขความหรอื ขยายความซง่ึ กนั และกนั เชน วา งเปลา โงเขลา รปู รา ง ละทิ้ง อิดโรย บาดแผล เปนตน 3.2 ซอ นคาํ แลว มคี วามหมายเปลยี่ นแปลงไปจากเดมิ คาํ ซอ นท่เี ปน คาํ ทเ่ี กิดความหมายใหมน้ี ลกั ษณะคือ ก. ความหมายเชงิ อุปมา เชน ยุง ยาก ออนหวาน เบิกบาน เปน ตน ข. ความหมายกวา งออก เชน เจบ็ ไข พ่ีนอ ง ทุบตี ฆาฟน เปนตน ค. ความหมายแคบเขา เชน ใจดาํ ปากคอ ญาติโยม หยิบยืม นํ้าพักนํ้าแรง สม สุกลูก ไม เปน ตน การแยกลักษณะคาํ ซอ นตามลักษณะการประกอบคําน้ันจะมีลักษณะคําซอ น 2 คําและคําซอ นมา มากกวา สองคํา เชน บานเรือน สวยงาม ยากดีมีจน เจ็บไขไ ดป วย อดตาหลับขับตานอน จับไมไ ดไ ลไ ม ทัน เปน ตน 4. การสรา งคําประสม การสรา งคําขนึ้ ใชใ นภาษาไทยสว นหนึ่งจะใชว ิธีประสมคําหรือวิธีการ สรา งคําประสม โดยการนําเอาคําท่ีมีใชอ ยูใ นภาษาไทย ซึ่งมีรูปคําและความหมายของคําแตกตางกันมา ประสมกันเพื่อใหเ กิดคําใหม และมีความหมายใหมในภาษาไทย เชน พัดลม ไฟฟา ตูเย็น พอ ตา ลูกเสือ แมน ํ้า เรอื รบ นาํ้ หอม น้าํ แขง็ เมอื งนอก เปนตน คําทีน่ ํามาประสมกันจะเปน คําไทยกบั คาํ ไทยหรอื คําไทยกบั คําตา งประเทศก็ได เชน - คาํ ไทยกับคําไทย โรงเรยี น ลกู เขย ผีเสือ้ ไมเ ทา เปนตน - คาํ ไทยกับคาํ บาลี หลกั ฐาน (หลกั คําไทย ฐานคําบาล)ี สภากาชาด พลเมอื ง ราชวงั ฯลฯ - คาํ ไทยกบั คาํ สันสกฤต ทนุ ทรพั ย (ทุนคาํ ไทย ทรพั ยคาํ สันสกฤต) - คําไทยกบั คําจนี เยน็ เจ๊ียบ (เยน็ คาํ ไทย เจี๊ยบคาํ ภาษาจนี ) หวย

122 | ห น า ใตดนิ นายหาง เกง จนี กินโตะ เขาหนุ ฯลฯ - คําไทยกับคาํ เขมร ละเอยี ดลออ (ละเอยี ดคําไทย ลออคาํ เขมร) ของ ขลัง เพาะชํา นายตรวจ - คําไทยกบั คําองั กฤษ เสอื้ เช้ติ (เสื้อคําไทย เชติ้ คาํ องั กฤษ) พวงหรดี เหยือกนํ้า ตูเ ซฟ นายแบงค ไขกอ ก แปป นํ้า ฯลฯ 5. การสรางคําไทยโดยการนําวิธีการของภาษาอ่ืนมาใช การสรา งคําของภาษาอ่ืนที่นํามาใชใ น ภาษาไทย ไดแก 5.1 การสรางคําของภาษาบาลแี ละสนั สกฤต คอื ก. วิธีสมาส สมาสเปน วิธีสรา งศัพทอยา งหน่ึงในภาษาบาลี สันสกฤต โดยการ นําคําศัพทต้ังแต2 คําขึ้นไปรวมเปน ศัพทใ หมศ ัพทเ ดียว จะมีลักษณะคลายกับคําประสมของไทย แตคําสมาสน้ันเปน คําท่ีมาขยาย มักจะอยูหนาคําหลัก สว นคําประสมของไทยน้ันคําขยายจะอยูขา งหลัง เชน คําวา มหาบุรุษ คําวามหาบุรุษ คําวามหา แปลวา ยิ่งใหญ ซ่ึงเปนคําขยาย จะอยูหนาคําหลักคือ บุรุษ ดงั น้นั คําวา มหาบุรุษ แปลวา บุรุษผูย ่ิงใหญ ซ่ึงตางจากภาษาไทย ซ่ึงสว นมากจะวางคําขยายไวหลังคําท่ี ถูกขยาย ตัวอยางคําสมาสในภาษาไทย พลศึกษา ประวตั ิศาสตร ปรยิ ัติธรรม กามเทพ เทพบุตร สุนทรพจน วิศวกรรม วิศวกร อากาศ ยาน สวัสดิการ คหกรรมศาสตร วิทยาศาสตร วิทยากร พิธีกร ชีพจร มหกรรม ประวัติศาสตร โทรทัศน โทรเลข วารสาร นติ ยสาร จุลสาร พิพิธภณั ฑ วนิ าศกรรม อบุ ัติเหตุ ปญญาชน รมณียสถาน สังฆทาน กจิ กรม อุทกภัย วทิ ยุศึกษา หตั ถศึกษา เปน ตน (ข) วิธีลงอุปสรรค วิธีสรางคําในภาษาบาลีและสันสกฤตน้ันมีวิธีลงอุปสรรค (หรือบทหนา ) ประกอบขางหนาศพั ทเพือ่ ใหไดคาํ ทีม่ ีความหมายแตกตา งออกไป ซ่ึงไทยเราไดนํามาใชจาํ นวนมาก เชน อธิ+การ เปน อธกิ าร(ความเปนประธาน) อน+ุ ญาต เปน อนญุ าต (การรบั รู) อธิ+บดี เปน อธบิ ดี (ผูเปนใหญ) อน+ุ ทนิ เปน อนทุ ิน (ตามวนั ,รายวนั ) อป+มงคล เปน อปั มงคล(ไมม ีมงคล) วิ+กฤต เปน วกิ ฤต (แปลกจากเดมิ ) อป+ยศ เปน อปั ยศ (ไมมียศ) วิ+เทศ เปน วเิ ทศ (ตา งประเทศ) คําท่ีลงอุปสรรคดังกลาวน้ีจัดวา เปนคําสมาส ทั้งน้ีเพราะวิธีลงอุปสรรคเปนการรวบรวมศัพท ภาษาบาลีและสันสกฤตเขา ดวยกันและบทขยายจะวางอยูหนา บทที่ถูกขยายในภาษาบาลีและสันสกฤต การลงอปุ สรรคเขาขางหนาคํา เปนวิธีการสมาสวธิ ีหนง่ึ นอกจากนี้ การลงอุปสรรคของภาษาบาลี ถูกนํามาใชในภาษาไทยแลว ไทยเรายังนําวิธีการลง อปุ สรรคมาใชก ับคาํ ไทยและคาํ อ่นื ๆ ในภาษาไทยอกี ดว ย เชน

ห น า | 123 สมรู หมายความวา รว มคิดกัน สมทบ หมายความวา รว มเขาดวยกนั ค. การสนธิ การสรางคําในภาษาบาลี สันสกฤต ซ่ึงมีการเปลี่ยนแปลงรูปคํา อันเน่ืองมาจาก การเปล่ียนแปลงทางเสยี ง ซง่ึ เราเรียกวา “สนธ”ิ สนธิ เปนการเปลี่ยนแปลงเสียง การสนธิเปนวิธีการสมาส โดยการเชื่อมคําใหกลมกลืนกัน คือทา ยเสยี งคําตนกับเสียงของคําท่ีนํามาตอ จะกลมกลืนกัน เปน วิธีสรางคําใหมในภาษาวิธีหน่ึง วิธีสนธิ มี 3 วธิ ีคอื 1. สระสนธิ คือการรวมเสียงสระตัวทายของคํานําหนากับสระตัวหนาของคําหลังใหก ลมกลืน สนทิ กันตามธรรมชาติการออกเสยี ง อะ+อ เปน อา เชน สุข+อภบิ าล = สุขาภิบาล อะ+อุ หรอื อู เปน อุ อู หรอื โอ เชน อรณุ +อุทัย = อรโุ ณทยั ราช+อปุ โภค = ราชูปโภค ฯลฯ 2. พยัญชนะสนธิ เปนลักษณะการเชื่อมและกลมกลืนเสียงระหวา งคําที่สุดศัพทด วยพยัญชนะ กบั คาํ ทขี่ ้นึ ตนดว ยพยญั ชนะหรอื สระ เมื่อเสยี งอยูใกลกัน เสยี งหน่ึงจะมีอิทธิพลดึงเสียงพยัญชนะอีกเสียง หนง่ึ ใหม ีลักษณะเหมือนหรือใกลเ คียงกัน พยัญชนะสนธิน้ีจะมีเฉพาะในภาษาสันสกฤตเทา น้ัน ในภาษา บาลีไมมเี พราะศัพทใ นภาษาบาลที กุ คาํ ตอ งสดุ ศพั ทดวยสระ ตวั อยาง เชน ธต เปล่ยี น เปน ทธ เชน พธุ +ต = พุทธ ราชน+บตุ ร = ราชบุตร ไทยใช ราชบุตร กามน-เทว = กามเทว ไทยใช กามเทพ 3. นฤคหิตสนธิ สนธินิคหิตจะมีลักษณะการตอ เช่ือมและกลมกลืนเสียงระหวางคําตน ท่ีลงทา ย ดวยนคิ หติ กับคาํ ท่ขี นึ้ ตน ดว ยสระหรือพยัญชนะนิคหิตเทียบไดก ับเสียงนาสิก ดังน้ัน นิคหิตจะกลายเปน นาสิกของพยัญชนะตัวที่ตามมา คือ ง ญ น ณ ม ถาตัวตามนิคหิตอยูวรรคเดียวกับ ง ก็จะเปลี่ยนเปน ง ถา อยูว รรคเดยี วกับ ญ หรอื น หรอื ณ หรอื ม ก็จะเปลี่ยนเปน ญ น ณม ตามวรรค เชน สํ + เกต = สงั เกต (เครื่องหมายรู) สํ + ถาร = สันถาร (การปลู าด) สํ + พนธ = สัมพันธ การนําวิธีการสรางคําแบบคําสมาส คําลงอุสรรคและวิธีสนธิในภาษาบาลีสันสกฤตมาใชใน ภาษาไทย ถอื วา เปน การสรางคําหรอื เพ่มิ คําในภาษาไทยมมี าก

124 | ห น า 5.2 การสรา งคําของภาษาเขมร ไทยไดน ําเอาวิธีสรา งคําของเขมรคือการแผลงคํามาใชใ น ภาษาไทย ซึ่งวธิ ีแผลงคําในภาษาเขมรมหี ลายวธิ ีแตไ ทยเรานํามาใชบ างวธิ ีเทา นั้น คําแผลง คือ คําท่ีเปล่ียนแปลงตัวอักษรใหม ีรูปลักษณะตา งไปจากคําเดิมแตย ังคงรักษา ความหมายเดมิ หรอื เคา เดมิ เอาไวใ หพ อสงั เกตได วธิ ีแผลงคําในภาษาไทย ท่นี ํามาจากภาษาเขมรบางวิธีคือ 1. ใชวธิ เี ตมิ อํา ลงหนา คาํ แผลงใหมแ ตค งรปู สระเดมิ ไวท ี่พยางคห ลงั เชน ตรวจ เปน ตาํ รวจ เกดิ เปน กําเนิด เสรจ็ เปน สาํ เรจ็ เสยี ง เปน สาํ เนียง 2. ใชวิธีเตมิ อปุ สรรค (หนว ยหนาศพั ท) บํ (บ็อม) ลงหนา คาํ แผลงสว นใหญ ไทยนาํ เอามาออกเสยี ง บงั บัน บาํ เชน เกดิ ลงอปุ สรรค บํ เปน บํเกดิ ไทยใชบังเกิด ดาล ลงอปุ สรรค บํ เปน บํดาล ไทยใชบนั ดาล การแผลงคําเปนวธิ ีสรางคําขนึ้ ใชใ นภาษาวธิ ีหนง่ึ ซ่งึ ไทยเอาแบบอยางมาจากภาษาเขมรและภาษา อ่ืนเชน ภาษาบาลี สันสกฤต เชน อายุ เปน พายุ อภริ มย เปน ภริ มย ไวปลยุ เปน ไพบูลย มาต เปน มารดา การแผลงคาํ ของภาษาบาลี สันสกฤต สว นใหญเ พื่อจะไดออกเสยี งในภาษาไทยไดงา ยและไพเราะขน้ึ ศพั ทบัญญตั ิ ศพั ทบญั ญตั ิ หมายถงึ คําเฉพาะวงการหรอื คําเฉพาะวชิ าท่ีผูค ิดข้ึนเพ่ือใชสื่อความหมายในวงการ อาชีพหรือในวิชาการแขนงใดแขนงหน่ึงโดยเฉพาะ ท้ังน้ีเพราะการศึกษาของเราไดข ยายตัวกวางขวาง มากขึ้น การศึกษาจากตางประเทศก็มีมากขึ้น เราตอ งรับรูคําศัพทข องประเทศเหลา น้ันโดยเฉพาะคําศัพท ภาษาองั กฤษ ปจ จบุ นั มีศัพทบ ัญญัติท่ีใชกันแพรหลายโดยท่ัวไปจํานวนมากซึ่งผูเ รียนคงจะเคยเห็น และเคยได ฟง จากสอ่ื มวลชน ซึ่งจะเปน คําศพั ทเก่ยี วกบั ธรุ กจิ กฎหมาย วทิ ยาศาสตร ฯลฯ จะขอยกตัวอยางเพยี งบางคําดงั น้ี สินเช่อื Credit หมายถึง เงนิ ท่เี ปน หนไ้ี วดว ยความเช่ือถอื เงนิ ฝด Deflation หมายถึง ภาวะเศรษฐกิจท่ีมปี ริมาณเงนิ หมนุ เวยี น ในประเทศมีนอย การใชจายลดนอยลงทําใหส นิ คาราคาตก

ห น า | 125 เงนิ เฟอ Inflation หมายถงึ ภาวะเศรษฐกิจทปี่ ริมาณเงนิ หมนุ เวยี นในประเทศมีมาก เกนิ ไป ทาํ ใหร าคาสนิ คาแพงและเงนิ เสอ่ื มคา ตกตาํ่ ปริมาณเงนิ หมนุ เวยี น ทนุ สํารอง ในประเทศมีนอยการใชจ า ยลดนอยลง ทาํ ใหส นิ คาราคาตก Reserve fund หมายถงึ เงนิ ทีก่ นั ไวจ ากผลกาํ ไรของหางหุนสวนบรษิ ัท ตามทกี่ าํ หนดไวในกฎหมายหรอื ขอบังคับของหา งหนุ สวน บริษัทนน้ั ๆ ทนุ สํารองเงนิ ตรา Reserve หมายถึงทองคํา เงนิ ตราตางประเทศหรอื หลกั ทรัพยต างๆ ซงึ่ ใชเปนประกนั ในการออกธนบตั รหรอื ธนาคารบตั ร เงนิ ปน ผล Dividend หมายถึง สว นกาํ ไรทีบ่ ริษัทจํากดั จายใหแกผูถอื หุน กลองโทรทรรศน Telescope กลองท่ีสอ งดูทางไกล กลอ งจลุ ทรรศน Microscope กลองขยายดูของเลก็ ใหเห็นเปน ใหญ จรวด Rocket หมายถงึ อาวธุ หรอื ยานอวกาศท่ขี ับเคลอ่ื นดว ยความเรว็ สูง โดยไดเชอ้ื เพลงิ ในตวั เองเผาไหมเ ปน แกส พุง ออกมาจากสว นทายมที ัง้ ชนดิ ขปี นาวุธ ทใ่ี ชเ ชอ้ื เพลงิ แขง็ และชนดิ เชอ้ื เพลงิ เหลว Missile หมายถึง อาวธุ ซึ่งถกู สง อกไปจากผวิ พิภพเพอื่ ใชประหัตประหาร หรอื ทําลายในสงคราม โดยมกี ารบังคับทิศทางในตวั เอง เพ่อื นําไปสู จรวดนาํ วิถี เปาหมายการบังคับทศิ ทางนบี้ ังคับเฉพาะตอนขน้ึ เทานัน้ จานบิน Guided Rocket หมายถงึ ขีปนาวุธนาํ วธิ ีซึ่งขับเคลอ่ื นดวยจรวด Flying Saucer หมายถึง วตั ถุบนิ ลกั ษณะคลายจาน 2 ใบ ควา่ํ ประกบกัน มีผอู างวา เคยเหน็ บนิ บนทองฟา และมบี างคนเชอื่ วาเปน ยานอวกาศมาจาก ดาวเทยี ม นอกโลกหรือจากดาวดวงอื่น บางครั้งก็เรียกวา จานผี Satellite หมายถึง วตั ถุท่มี นษุ ยส รา งขึ้นเลยี นแบบดาวบริวารของ ดาวเคราะห เพ่ือใหโ คจรรอบโลกหรอื รอบเทหฟากฟาอนื่ มอี ปุ กรณโทรคมนาคมดว ย เชนการถา ยทอดคลื่นวทิ ยแุ ละโทรทัศน ขามประเทศขา มทวปี เปนตน แถบบนั ทึกเสยี ง Audiotape หมายถึง แถบเคลอื บสารแมเหลก็ ใชบันทึกสญั ญาณเสยี ง แถบบันทกึ ภาพ,แถบวดี ทิ ศั น Videotape หมายถงึ แถบเคลอื บสารแมเ หลก็ ใชบ ันทึกสญั ญาณภาพ โลกาวิวัตน Globalization หมายถงึ การทาํ ใหแ พรห ลายไปทั่วโลก คําศัพทบัญญัติท่ียกมาลว นมีความหมายที่ตองอธิบายและมักจะมีความหมายเฉพาะดา น ทแ่ี ตกตา งไปจากความเขาใจของคนท่ัวไป หากผูเ รียนตอ งการทราบความหมายที่ถูกตอ งควรคน ควาจาก พจนานุกรมเฉพาะเร่ือง เชน พจนานุกรมศัพทแ พทย พจนานุกรมศัพทธ ุรกิจ พจนานุกรมชางและ

126 | ห น า พจนานกุ รมศพั ทก ฎหมาย เปนตนหรอื ตดิ ตามขาวสารจากส่อื ตา งๆทม่ี ีการใชค ําศพั ทเ ฉพาะดานจะชว ยให เขาใจดีข้ึน เพราะคาํ ศัพทบญั ญตั เิ หมาะสมที่จะใชเ ฉพาะวงการและผูมพี นื้ ฐานพอเขา ใจความหมายเทานน้ั กจิ กรรม 1. ใหผ ูเ รียนรวบรวมคําศัพทบัญญัติจากหนังสือพิมพและหนังสืออ่ืนๆ แลวบันทึกไวในสมุด เพือ่ จะไดน าํ ไปใชในการพดู และเขยี นเม่อื มโี อกาส 2. ผูสอนยกคํามาถามที่เหน็ สมควรใหผเู รยี นชวยกนั แยกวาเปนคาํ สมาสหรอื คําประสม ประโยคในภาษาไทย ประโยคตองมีความครบ สมบูรณ ใหรูวา ใครทําอะไร หรือกลาวอีกอยาง หนง่ึ วาประโยคตองประกอบดวยประธานและกริยาเปนอยา งนอย เราสามารถแยกประโยคไดเปน 3 ชนดิ คือ ก. ประโยคแจงใหท ราบ หรือประโยคบอกเลา ประโยคชนิดน้ีอาจจะเปนประโยคส้ันๆ มีเพียง คาํ นามทําหนา ที่ประธาน คํากริยาทําหนา ที่เปนตัวแสดง เชน คนเดิน นกบิน แตบางทีอาจจะเปน ประโยค ยาวๆ มีความสลบั ซบั ซอนย่ิงขึ้น ซ่ึงมีคํานาม คํากรยิ า หลายคาํ กไ็ ด ถา ประโยคแจงใหทราบน้ันมีเนือ้ ความปฏิเสธก็จะมีคําปฏิเสธ เชน ไมม ี หามิได อยูด วย เชน เขาไมมารว มประชุมในวนั น้ี ข. ประโยคถามใหตอบหรือประโยคคําถาม เปนประโยคที่ผูพ ูดใชถามขอ ความเพ่ือใหผ ูฟง ตอบ รูปประโยคคําถามจะมีคํา หรือไหม ใคร อะไร ท่ีไหน กี่ เมื่อไร อยางไร ฯลฯ แตถา ประโยคถามใหต อบ เปน ประโยคถามใหตอบท่มี ีเนอ้ื ความปฏิเสธกจ็ ะมีคาํ ปฏิเสธอยูด ว ย ค. ประโยคบอกใหทําหรือประโยคคําสั่ง เปนประโยคที่ผูพ ูดใชเพ่ือใหผูฟ ง กระทําอาการ บางอยา งตามความตองการของผูพูด การบอกใหผ ูอ ่ืนทําตามความตอ งการของตนน้ันอาจตอ งใชวิธี ขอรองออ นวอน วงิ วอน เชญิ ชวน บังคับ ออกคาํ สง่ั ฯลฯ การเรยี งลาํ ดับในประโยค การเรียงลําดับในภาษาไทยมีความสําคัญมากเพราะถาเรียงลําดับตางกันความสัมพันธ ของคําในประโยคจะผิดไป เชน สนุ ัขกัดงู สุนัขเปน ผูทาํ งูเปนผูถูกกระทํา งกู ัดสนุ ขั งเู ปน ผูท ํา สนุ ัขเปนผูถกู กระทาํ

ห น า | 127 โครงสรางของประโยค ประโยคในภาษาไทยแบงเปน 3 ชนดิ คอื ก. ประโยคความเดยี ว คอื ประโยคทม่ี งุ กลา วถึงสิ่งใดสิ่งหน่ึงเพียงสิ่งเดียวและส่ิงน้ันแสดงกิริยา อาการหรืออยูใ นสภาพอยางใดอยา งหน่ึงแตเพียงอยา งเดียว ประโยคความเดียวแบงออกเปนสว นสําคัญ 2 สว น คอื ภาคประธานและภาคแสดง เชน ผูหญิงชอบดอกไม ถึงแมจะมีรายละเอียดเขา ไปในประโยค ก็ยังเปนประโยคความเดียว เชน ผหู ญงิ คนนั้นชอบดอกไมสวย ข. ประโยคความซอ น คือ ประโยคความเดียวท่ีเพ่ิมสว นขยายภาคประธานหรือภาคแสดงดวย ประโยค ทําใหโ ครงสรา งของประโยคเปลี่ยนไปแตถ า ประโยคที่เพ่ิมข้ึนน้ันเปนประโยคชว ยจํากัด ความหมายของคาํ ถามหรอื คาํ กริยา ก็เปน ประโยคซอ น เชน ผูหญงิ ทน่ี ่งั ขางๆ ฉันชอบดอกไมท ีอ่ ยใู นแจกัน ประโยคทช่ี วยจํากดั ความหมายของคาํ นาม “ดอกไม” คอื ประโยคทว่ี า “ทีอ่ ยูใ นแจกัน” เปน ตน ค. ประโยคความรวม คอื ประโยคท่มี สี วนขยายเพ่ิมขึ้นและสว นท่ีขยายสัมพันธกับประโยคเดิม โดยมีคําเชื่อม และ แตถา ฯลฯ อยูขางหนา หรืออยูข างในประโยคเดิมหรือประโยคท่ีเพิ่มข้ึน ทําใหรูวา ประโยคท้ังสองสมั พนั ธกนั อยางไร เชน ผหู ญงิ ชอบดอกไมส ว นเดก็ ชอบของเลน เปน ประโยคความรวม ประโยคที่เพ่ิมขึ้นและสัมพันธกับประโยคเดิมโดยมีคําเชื่อม “สว น” มาขางหนา คือประโยค “เดก็ ชอบของเลน” เปนตน

128 | ห น า เรือ่ งที่ 2 ถอ ยคําสาํ นวน สภุ าษติ คําพงั เพย 1. ถอ ยคําภาษาไทยมีลักษณะพิเศษหลายประการ สามารถเลือกใชใหเหมาะสมในการสื่อสาร เพ่ือความเขา ใจในส่งิ ตางๆ ไดอ ยางชดั เจน และตรงเปา หมาย 2. ถอ ยคาํ ภาษาไทยมลี กั ษณะเปนศิลปะที่มคี วามประณีต สละสลวย ไพเราะ ลกึ ซึ้ง นาคิด นา ฟง รน่ื หู จงู ใจ และหากนาํ ไปใชไ ดเหมาะกับขอ ความเรือ่ งราวจะเพ่ิมคุณคาใหข อ ความหรือเรือ่ งราวเหลาน้ัน มนี าํ้ หนกั นา คิด นาฟง นา สนใจ นาตดิ ตามยิง่ ขึ้น 3. ถอยคําภาษาไทย ถา รูจักใชใหถ ูกตอ งตามกาลเทศะและบุคคลนับวา เปนวัฒนธรรมอันดีงาม ของชาติและของผูปฎิบัติ ถอยคําสํานวน ถอยคําสํานวนหมายถึง ถอ ยคําท่ีเรียบเรียง บางทีก็ใชวาสํานวนโวหาร คําพูดของมนุษยเราแยก ออกไปอยา งกวางๆ เปน 2 อยาง อยางหนง่ึ พูดตรงไปตรงมาตามภาษาธรรมดา พอพูดออกมาก็เขาใจทันที อีกอยา งหน่ึงพูดเปน เชิงไมตรงไปตรงมา แตใ หมีความหมายในคําพูดน้ันๆ คนฟงเขาใจความหมายทันที ถาคําพูดน้ันใชกันแพรห ลาย เชนคําวา “ปากหวาน” “ใจงาย” แตถา ไมแพรห ลายคนฟงก็ไมอ าจเขา ใจ ทันที ตอ งคิดจงึ จะเขา ใจหรอื บางทีคดิ แลว เขา ใจเปนอยา งอ่ืนก็ไดห รือไมเขาใจเอาเลยก็ไดคําพูดเปนเชิงน้ี เราเรียกวา “สํานวน” การใชถอ ยคําที่เปนสํานวนน้ัน ใชในการเปรียบเทียบบา ง เปรียบเปรยบาง พูดกระทบบา ง พดู เลน สนกุ ๆ บา ง พดู เตอื นสติใหไ ดคิดบาง สํานวนไทย หมายถึง ถอ ยคําที่เรียบเรียงไวตายตัว เนื่องจากใชกันมาจนแพรห ลายอยูตัวแลว จะตัดทอนหรือสลับที่ไมได เชน สํานวนวา “เก็บเบ้ียใตถ ุนรา น”หมายความวาทํางานชนิดท่ีไดเงิน เล็กนอยก็เอา ถาเราเปลี่ยนเปน “เก็บเงินใตถุนบา น” ซึ่งไมใ ชสํานวนที่ใชกัน คนฟงอาจไมเขาใจหรือ เขาใจเปน อยา งอ่ืน เชน เกบ็ เงนิ ฝงไวใตถ ุนบา น ลักษณะชองสํานวนไทย 1. สํานวนไทยมีลักษณะท่ีมีความหมายโดยนัย โดยปกติความหมายของคํามีอยา งนอ ย 2 ประการ คือ 1.1 ความหมายโดยอรรถ ไดแก ความหมายพื้นฐานของคําน้ันๆ โดยตรงเชนคําวา “กิน” ความหมายพื้นฐานที่ทุกคนเขาใจก็คืออาการท่ีนําอะไรเขา ปากเคี้ยวแลว กลืนลงไปในคอ เชน กินขา ว กินขนม เปนตน 1.2 ความหมายโดยนัย ไดแก การนําคํามาประกอบกันใชในความหมายท่ีเพิม่ จากพื้นฐาน เชน คําวา กนิ ดบิ - ชนะโดยงายดาย กนิ โตะ - รมุ ทํารา ย

ห น า | 129 กนิ แถว - ถูกลงโทษทุกคนในพวกนน้ั กินปรู อนทอ ง - ทาํ อาการพิรุธขน้ึ เอง 2. สํานวนไทยมีลักษณะมีความหมายเพ่ือใหตีความ มีลักษณะติชมหรือแสดงความเห็น อยูใ นตวั เชน เกลอื เปนหนอน กินปูนรอ นทอ ง ตกบนั ไดพลอยโจน งมเขม็ ในมหาสมุทร เปนตน 3. สํานวนไทย มีลักษณะเปน ความเปรียบเทียบหรือคําอุปมา เชน ใจดําเหมือนอีกา เบาเหมือน ปยุ นุน รกั เหมอื นแกวตา แขง็ เหมอื นเพชร เปนตน 4. สํานวนไทยมีลักษณะเปนคําคมหรือคํากลา ว เชน หนาชื่นอกตรม หาเชากินคํ่า หนา ซ่ือใจคด เปน ตน 5. สํานวนไทย มีลักษณะเปนโวหารมีเสียงสัมผัสคลองจองกัน หรือบางทีก็ยํ้าคํา เชน ขา วแดงแกงรอ น ขุน ขอ งหมองใจ จับมือถือแขน บนบานศาลกลาว กินจุบกินจิบ ประจบประแจง ปากเปยกปากแฉะ อ่มิ อกอ่มิ ใจ เปนตน ตวั อยา งสํานวนไทย 1. สํานวนท่ีมีเสียงสัมผัส สํานวนเหลาน้ีมักจะมีจํานวนคําเปน จํานวนคู ต้ังแต 4 คํา จนถงึ 12 คาํ ดงั น้ี 1.1 เรยี ง 4 คํา เชน ขา วแดงแกงรอน คอขาดบาดตาย โงเ งา เตา ตุน ฯลฯ 1.2 เรยี ง 6 คํา เชน คดในของอในกระดูก ยุใหราํ ตาํ ใหร ัว่ นกมหี หู นูมีปก ฯลฯ 1.3 เรียง 8 คําเชน กินอยูกับปาก อยากอยูก ับทอ ง ไกงามเพราะขน คนงามเพราะแตง ความรูท วมหวั เอาตวั ไมร อด เปนตน 1.4 เรียง10 คํา เชน คนรักเทาผืนหนัง คนชังเทา ผืนสื่อ คบคนใหด ูหนา ซ้ือผา ใหด ูเน้ือ ดกั ลอบตอ งหม่ันกู เจา ชตู องหัน่ เกยี้ ว เปน ตน 1.5 เรียง 12 คํา เชน ปลูกเรือนตามใจผูอ ยู ผูกอูตามใจผูนอน มีเงินเขานับเปนนอง มีทอง เขานบั เปน พ่ี เลนกับหมาหมาเลยี ปาก เลน กับสากสากตอยหวั 2. สํานวนท่ีไมม ีเสียงสัมผัส สํานวนเหลา น้ีมีมากมาย สว นมากมี่ต้ังแต 2 คําข้ึนไป จนถึง 8 คํา เชน 2.1 เรยี ง 2 คาํ เชน กนั ทา แกเผ็ด เขาปง ตกหลมุ ตายใจ ฯลฯ 2.2 เรยี ง 3 คาํ กวางขวางคอ เกลอื เปน หนอน คลมุ ถงุ ชน ควานา้ํ เหลว ฯลฯ 2.3 เรียง 4 คํา เชน ก่ิงทองใบหยก กิง้ กาไดทอง กินปูรอนทอง น้ําผึ้งหยดเดียว นอนตาย ตาหลบั ขา วใหมป ลามัน เปนตน 2.4 เรยี ง 5 คาํ เชน ขนหนาแขงไมร วง ตีงใู หหลงั หกั จบั ปูใสก ระตงั ฯลฯ

130 | ห น า 2.5 เรียง 6 คํา เชน กลืนไมเขาคายไมอ อก น้ิวไหนรา ยตัดน้ิวน้ัน บานเมืองมีข่ือมีแป พลิกหนา มือเปน หลงั มอื 2.6 เรยี ง 7 คาํ เชน กนิ บนเรอื นขี้รดหลังคา นกนอยทํารังแตพ อตัว ตําน้าํ พริกละลายแมน ํ้า สบิ ปากวา ไมเ ทา ตาเหน็ เรอ่ื งขี้หมรู าขห้ี มาแหง ฯลฯ สํานวน หมายถึง กลุมของวลี คําหรือกลุมคําท่ีนํามาใชในความหมายที่แตกตางไปจากความ หมายเดิม ความหมายท่ีเกิดขึน้ มักจะเปนความหมายในเชิงอุปมา หรือเชิงเปรียบเทียบ ไมไดใ หค ติธรรม แตจ ะเปนความหมายที่กระชับและลึกซึ้ง เชน สํานวนวา เรื่องกลว ยๆ คําวา กลว ยๆ ไมไดห มายถึงผลไม แตหมายถึง งา ยๆ เรื่องไมยากเปน เรื่องงา ยๆ สํานวนภาษไทยอาจจะประกอบคําตัง้ แต 1 คําข้ีนไปจึงถึง หลายคาํ หรอื เปน กลุม ตวั อยา งเชน ปากหวาน = พดู เพราะ ลกู หมอ = คนเกาของสถานทใี่ ดสถานท่ีหนึ่ง หญา ปากคอก = เรอ่ื งงา ยๆท่คี ดิ ไมถ งึ กงกรรมกงเกวียน = กรรมสนองกรรม พกหนิ ดกี วา พกนุน = ใจคอหนกั แนน ดกี วา หเู บา การใชสํานวนไปประกอบการสื่อสารน้ัน ผูใ ชต อ งรูค วามหมายและเลือกใชใหเหมาะสมกับเพศ โอกาส และสถานการณ เชน เฒาหวั งู = มกั จะใชเ ปรียบเทียบ หมายถงึ ผูชายเทา นน้ั ไกแ กแ มปลาชอ น = มกั ใชเ ปรยี บเทยี บกับผูห ญงิ เทานนั้ ขบเผาะ = มักใชกบั ผหู ญงิ เทานั้นไมใชก บั ผชู าย คําพังเพย มีความหมายลึกซึ้งกวา สํานวน ซึ่งจะหมาถึงถอ ยคําที่กลาวข้ึนมาลอยๆเปนกลางๆ มีลักษณะติชมหรือแสดงความเห็นอยูใ นตัว มีความหมายเปน คติสอนใจคําพังเพยเมื่อนําไปตีความแลว สามารถนาํ ไปใชประกอบการพดู หรอื เขยี นใหเหมาะสมกับเรอ่ื งท่ีเราตอ งการถายทอดหรือสื่อความหมาย ในการส่ือสาร เชน ชี้โพรงใหกระรอก = การแนะนาํ ใหค นอืน่ ทาํ ในทางไมด ี ปลกู เรอื นตามใจผูอยู = จะทําอะไรใหค ิดถงึ ผูทีจ่ ะใชส งิ่ นน้ั ราํ ไมดีโทษปโทษกลอง = คนทําผดิ ไมย อมรับผดิ กลบั ไปโทษคนอน่ื นอกจากน้ียังมคี ําพังเพยอกี มากท่เี ราพบเหน็ นาํ ไปใชอ ยูเสมอ เชน กําแพงมหี ปู ระตูมีชอง เหน็ กงจักรเปน ดอกบวั ทํานาบนหลงั คน เสยี นอ ยเสยี ยากเสยี มากเสยี งาย ฯลฯ

ห น า | 131 สุภาษิต หมายถึง คํากลา วดี คําพูดท่ีถือเปน คติ เพ่ืออบรมสั่งสอนใหท ําความดีละเวน ความช่ัว สุภาษิต สว นใหญมักเกิดจากหลักธรรมคําสอน นิทานชาดก เหตุการณห รือคําสัง่ สอนของบุคคลสําคัญ ซึง่ เปน ทเี่ คารพนับถอื เลอ่ื มใสของประชาชน ตวั อยา ง เชน ตนแลเปนทพี่ ึง่ แหงตน ทําดีไดด ี ทาํ ชว่ั ไดชว่ั ท่ใี ดมีรกั ที่น่ันมีทกุ ข หวานพชื เชนไร ยอ มไดผ ลเชนนน้ั ความพยายามอยูท่ีไหน ความสําเรจ็ อยูที่น้นั ใจเปนนายกายเปนบา ว ฯลฯ การนาํ สาํ นวน คําพงั เพย สุภาษติ ไปใชประกอบการถายทอดความรูค วามคิดอารมณความรูสึกในชีวิต นั้น คนไทยเรานยิ มนาํ ไปใชกันมาก ทัง้ นี้เพราะสาํ นวน สภุ าษิต คําพงั เพย มคี ณุ คาและความสําคญั คอื 1. ใชเปนเครื่องมืออบรมสั่งสอน เยาวชนและบุคคลท่ัวไปใหปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบในดานตา งๆ เชน การพูด การถายทอดวัฒนธรรม การศึกษาเลา เรียน การคบเพื่อน ความรัก การครองเรือนและ การดาํ เนินชีวิตดา นอ่ืนๆ 2. ถอยคําสํานวน คําพังเพย สุภาษิต สะทอนใหเห็นสภาพการดําเนินชีวิตความเปน อยูของ คนสมยั กอนจนถงึ ปจจบุ นั ในดานสังคม การศึกษา การเมอื ง การปกครอง เศรษฐกิจ นสิ ยั ใจคอและอนื่ ๆ 3. สะทอ นใหเ หน็ ความเชือ่ ความคิด วสิ ัยทัศนข องคนสมัยกอ น 4. การศึกษาสาํ นวน คาํ พงั เพย สุภาษิต ชว ยใหม ีความคิด ความรอบรู สามารถใชภาษาไดดีและ เหมาะสมกับโอกาส กาลเทศะและบุคคล กอปรท้ังเปน การชว ยสืบทอดวัฒนธรรมทางภาษาไวใ หคงอยู คูชาติไทยตลอดไป กจิ กรรม ใหผ ูเรียนรวบรวม สํานวน คําพังเพย สุภาษิต จากหนังสือและแหลงความรูอ่ืนๆ พรอ มศึกษา ความหมายใหเขาใจ เพอ่ื นาํ ไปใชในการรายงาน การพูด การเขยี น ในชวี ิตประจําวัน

132 | ห น า เร่อื งที่ 3 การใชพจนานกุ รมและสารานุกรม ความสาํ คญั ของพจนานุกรม พจนานุกรมเปนหนังสืออา งอิงที่สําคัญและเปนแบบฉบับของการเขียนหนังสือไทย ในทางราชการและโรงเรียน เพื่อใหการเขียนหนังสือไทยมีมาตรฐานเดียวกันไมลักลั่นกอ ใหเกิดเอกภาพ ทางภาษา อนั เปน วฒั นธรรมสว นหนง่ึ ของชาติไทย ตามปกติแลวเราจะเปดใชเม่ือเกิดความสงสัยใครร ูใ น การอา น เขียน หรือแปลความหมายของสํานวน หากเปด ใชบ อยๆจะเกิดความรูค วามชํานาญ ใชไ ด รวดเร็วและถกู ตอง ความหมายของพจนานกุ รม คําวา พจนานุกรม เทียบไดกับคําภาษาอังกฤษคือ Dictionary พจนานุกรม หมายถึง หนังสือ รวบรวมถอยคาํ และสาํ นวนทใี่ ชอ ยใู นภาษาโดยเรียงลําดับตามอักษรแรกของคํา เร่ิมต้ังแตค ําที่ขึ้นทา ยตน ดว ย ก.ไก ลาํ ดับไปจนถงึ คําที่ข้นึ ตนดวย ฮ.นกฮูก ซึ่งแตละคําพจนานุกรมจะบอกการเขียนสะกดการันต บางคาํ จะบอกเสยี งอา นดวย หากคําใดทีม่ ีมาจากภาษาตางประเทศก็จะบอกเทยี บไว บางคํามีภาพประกอบ เพ่ือเขาใจความหมายย่ิงข้ึน และส่ิงท่ีพจนานุกรมบอกไวทุกคําคือ ชนิดของคําตามไวยากรณกับ ความหมายของคาํ นน้ั ๆ พจนานุกรมจึงทําหนาที่เปนแหลงเรียนรูทางภาษาคอยใหความรูเกี่ยวกับการอาน การเขียน และบอกความหมายของถอยคาํ สาํ นวนใหเปนทเ่ี ขา ใจอยา งสัน้ งา ย รวบรดั หนังสือพจนานุกรมภาษาไทยฉบับท่ีไดมาตรฐานและเปนทีย่ อมรับท่ัวไปคือ พจนานุกรมฉบับ ราชบณั ฑติ ยสถานฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2525 และฉบบั ปรบั ปรงุ ป 2542 พจนานกุ รมจะเรยี งคาํ ตามอักษรตัวแรกของคํา โดยลําดบั ต้ังแต ก.ไก ไปจนถงึ ฮ.นกฮกู จงลําดบั คาํ 5 คาํ ตอ ไปน้ตี ามหลักพจนานกุ รม หมู แมว เปด ไก นก (ถา เรยี งไมไ ดใหเ ปด พจนานกุ รมดูหรอื ถามผรู ู)

ห น า | 133 วธิ ใี ชพจนานุกรม พจนานุกรมจัดเปน หนังสือประเภทไขขอของใจทางภาษา ตามปกติแลวเราจะเปด ใชเ ม่ือเกิด ความสงสัยใครร ูใ นการอาน เขียน หรือแปลความหมายของถอ ยคําสํานวณ หากเปด บอ ยๆจะเกิด ความคลองแคลวรวดเรว็ และถกู ตอ ง ถา เปรียบเทียบวิธีใชพจนานุกรมกับการพิมพด ีด วา ยน้าํ ขับรถ ทอผา หรือทํานา ก็คงเหมือนกัน คือ ฝกบอยๆ ลงมือทําบอยๆ ทําเปนประจาํ สม่ําเสมอ ไมชาจะคลองแคลวโดยไมร ูตวั การใชพ จนานกุ รมจงึ ไมใ ชเ รอ่ื งยากเยน็ อะไร ขอแนะนาํ ข้ันตอนงา ยๆดังน้ี ข้ันท่ี 1 หาพจนานุกรมมาใชใ นมือหนึง่ เลมเปด อานคํานําอยางละเอียด เราตอ งอานคํานําเพราะ เขาจะอธิบายลักษณะและวธิ ีใชพจนานกุ รมเลมนัน้ อยางละเอยี ด ขั้นท่ี 2 ศึกษารายละเอียดตา งๆที่จําเปน ตอ งรู เพ่ือความสะดวกในการเปดใช เชน อักษรยอ คํายอ เปนตน เพราะเมอ่ื เปดไปดคู าํ กับคําหมายแลว เขาจะใชอักษรยอตลอดเวลาโปรดดูตัวอยางจากพจนานุกรม ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน ฉบบั ปรบั ปรงุ พทุ ธศักราช 2525 หนา 9-10 อกั ษรยอ ทีใ่ ชพจนานกุ รม (1) อักษรยอ ในวงเลบ็ (...) บอกที่มาของคํา (2) อักษรหนา บทนิยาม บอกชนดิ ของคําตามหลักไวยากรณ (3) อักษรยอในวงเลบ็ หนา บทนิยาม บอกลักษณะของคําทใ่ี ชเ ฉพาะแหง (4) อักษรยอ หนงั สอื อา งอิง (5) คําวา ” ดู” ที่เขยี นตอทา ยคํา หมายความวาใหเ ปด ดูในคาํ อ่นื เชน กรรม ภริ มย ดูกรรภริ มย บญั ชอี กั ษรยอ ทีใ่ ชในพจนานุกรมน้ี (1) อักษรยอในวงเลบ็ บอกท่มี าของคํา :- ข = เขมร ต = ตะเลง ล = ละตนิ จ = จนี บ = เบงคอลี ส = สันสกฤต ช = ชวา ป = ปาล(ิ บาล)ี อ = องั กฤษ ญ = ญวน ฝ = ฝรั่งเศษ ฮ = ฮนิ ดู ญ = ญีป่ ุน ม = มาลายู (2) อักษรยอ หนาบทนิยาม บอกชนดิ ของคาํ ตามไวยากรณ คือ :- ก. = กริยา ว. = วเิ ศษณ (คุณศพั ทหรอื กรยิ าวเิ ศษณ) น. = นาม ส. = สรรพนาม

134 | ห น า นิ = นิบาต สนั = สันธาน บ. = บุรพบท อ. = อุทาน (3) อักษรยอในวงเลบ็ หนาบทนิยาม บอกลกั ษณะของคาํ ท่ใี ชเ ฉพาะแหง คือ :- (กฎ) คือ คาํ ท่ใี ชในกฎหมาย (กลอน) คอื คาํ ทใี่ ชใ นบทรอยกรอง (คณติ ) คือ คําท่ใี ชใ นคณิตศาสตร (จรยิ ) คอื คาํ ท่ีใชในจรยิ ศาสตร (ชวี ) คือ คําท่ีใชในชวี วทิ ยา (ดารา) คือ คําทใ่ี ชใ นดาราศาสตร (ถ่ิน) คือ คาํ ทีภ่ าษาเฉพาะถิ่น (ธรณี) คือ คาํ ที่ใชใ นธรณวี ิทยา (บัญช)ี คือ คาํ ที่ใชใ นการบัญชี (แบบ) คอื คาํ ทใ่ี ชเฉพาะในหนงั สอื ไมใชค ําทั่วไป เชน กนก ลปุ ต ลุพธ (โบ) คือ คาํ โบราณ (ปาก) คือ คาํ ท่เี ปน ภาษาปาก (พฤกษ) คือ คําท่ีใชในพฤกษศาสตร (4) อักษรยอ หนงั สอื ทีอ่ างอิงมดี งั น้ี คือ :- กฎมนเทียรบาล ในกฎหมายราชบุรี : หนงั สอื กฎหมาย พระนพิ นธในกรมหลวง ราชบรุ ดี เิ รกฤทธิ์ ฉบับโรงพมิ พกองลหโุ ทษ ร.ศ. 120 กฎ.ราชบุรี : หนงั สอื กฎหมาย พระราชนพิ นในกรมหลวง ราชบุรีดเิ รกฤทธ์ิฉบบั ฉบับโรงพมิ พ กองลหโุ ทษ ร.ศ. 120 กฎหมาย : หนงั สอื เรอ่ื งกฎหมายเมืองไทย หมอปรดั เลพิมพ จ.ศ. 1235 กฐินพยุห : ลลิ ิตกระบวนแหพระกฐนิ พยุหยาตรา พระนพิ นธในสมเดจ็ พระมหาสมณเจา กรมพระปรมมานุชติ ชโิ นรส. ฯลฯ

ห น า | 135 ขน้ั ท่ี 3 ศึกษาวธิ ีเรยี งคาํ ตามลําดับพยญั ชนะตวั แรกของคาํ คือเรียง ก.ไก ไปจน ฮ.นกฮูก สังเกต วาเขาเรียงไวอ ยางไร ลักษณะพิเศษท่ีแปลกออกไปคือ ตัว ฤ.ฤๅ. จะลําดับไวห ลังตัว ร.เรือ สวน ฦ.ฦๅ จะอยูหลังตัว ล.ลิง และหากคําใดใชพยัญชนะเหมือนกัน เขาก็ลําดับ โดยพิจารณารูปสระพิเศษ อกี ดว ย การลาํ ดับคาํ ตามรปู สระก็มีลักษณะทต่ี อ งสนใจเปน พเิ ศษ เขาจะเรยี งคําตามรปู ดงั น้ี คําทีไ่ มมีรปู สระมากอ น แลวตอดว ยคําที่มีรปู สระ -ะ -า -ิ -ี -ึ ื- -ุ -ู เ-ะ เ- เ -ะื เ -ื -วั ะ -วั เ-า เ-าะ -ำ เ -ะี เ -ี แ- แ-ะ โ- โ-ะ ใ- ไ- โปรดดูตวั อยางการเรยี งคาํ จากพจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถานฉบบั ปรบั ปรุงพุทธศักราช 2525 และ 2542 ขนั้ ท่ี 4 ศึกษาเครื่องหมายวรรคตอนท่ใี ชในพจนานกุ รม เครื่องหมายจุลภาค (,) ใชคั่นความหมายหรือบทนิยามของคําที่มีความหมายหลายอยาง แตมีความหมายคลายๆ กนั หรอื เปน ไวพจนข องกัน ตัวอยา ง กระตอื รอื รน ก.รบี เรง, เรงรบี , ขมีขมัน, มีใจฝก ใฝเรา รอน เครือ่ งหมายอฒั ภาค(;) (1) ใชคัน่ เครื่องหมายหรอื บทนิยามของคําท่ีมีความหมายหลายอยางแตค วามหมายมีนัยเนื่องกับ ความหมายเดมิ ตวั อยาง กิ่ง น. สวนท่แี ยกออกจากลาํ ตน,แขนง;ใชเรียกสว นยอยท่ีแยกออกไปจากสว นใหญข ึ้นอยูก ับ สวนใหญ เชน ก่ิงอําเภอ กิ่งสถานีตํารวจ;ลักษณะนามเรียกงาชา งวา กิ่ง;เรือ ชนิดหน่ึงในกระบวน พยุหยาตรา (2) ค่ันบทนิยามท่มี ีความหมายไมสัมพันธก ันเลย ตัวอยา ง เจรญิ (จะเรนิ )ก.เตบิ โต,งดงาม,ทาํ ใหงอกงาม,เชนเจริญทางไมตรี,มากขึน้ ,ทิ้ง,เชน เจริญยา,ตัด เชน เจรญิ งาชา ง,สาธยาย,สวด,(ในงานมงคล) เชน เจรญิ พระพุทธมนต เปนตน (3) คั่นอักษรยอบอกทม่ี าของคํา ตวั อยาง กุณฑล [ทน]น.ตุมหู.(ป. ; ส.) คนั่ อักษร ป. กบั อักษร ส. ซ่งึ มาจากคาํ วาบาลกี ับสันสกฤต

136 | ห น า เครื่องวงเลบ็ เหลยี่ ม[ ] คาํ ในวงเลบ็ เหลย่ี มเปนคําทีบ่ อกเสยี งอาน ตวั อยา ง ราชการ [ราดชะกาน] เปน ตน เครื่องหมายนขลขิ ติ ( ) อักษรยอทอ่ี ยใู นวงเลบ็ บอกทมี่ าของคาํ เชน (ข.) มาจากภาษาเขมร อักษรยอที่อยูใ นวงเล็บหนา บทนิยามบอกลักษณะคําท่ีใชเ ฉพาะแหง เชน (กฎ) ในภาษา กฎหมาย เครอื่ งหมายยตั ภิ งั ค (-) (1) เขยี นไวข างหนา คาํ เพอื่ ใหสงั เกตวา เปนคาํ ทีใ่ ชพวงทา ยคาํ ศพั ทอ น่ื ตัวอยาง - เก็งกอย ใชเขาคูกบั คาํ เขยง เปน เขยงเกงกอย. (ไทยใหญ เกง วา เนอ่ื งในเลม การเลน .) (2) เขยี นไวห ลงั คาํ เพอ่ื ใหส งั เกตวามีคําพว งทา ย ตวั อยาง โ-ขม- [โขมะ-] (แบบ) น. โกษม, ผาใยไหม (ผาลินิน), ผาขาว, ผา ปา น ประกอบวาโขมพัตถ และแผลงเปน โขษมพสั ตร ก็ม.ี (ป. ; ส. เกษม.) (3) แทนคําอานของพยางคท ่ีไมมปี ญหาในการอาน ตวั อยา ง กุณฑล [-ทน] น. ตุมห.ู (ป.; ส.) เครือ่ งหมายพินทจุ ดุ ไวใ ตต วั ห ซึ่งเปน อักษรนาํ เวลาอา นไมออกเสยี ง เชน [เหฺลา] ไมอานวา เห-ลา เครื่องหมายพนิ ทจุ ดุ ไวใตพยญั ชนะตวั หนาทีเ่ ปน ตวั อักษรควบหรือกล้ํา ในภาษาไทยมี 3 ตัว ร ล ว เทา นัน้ ทอี่ อกเสยี งควบกลํ้า นอกน้ันไมน ยิ ม ขัน้ ท่ี 5 ศึกษาตวั เลขที่เขยี นตอ ทา ยคํา ตวั เลขท่ีเขยี นตอ ทา ยคาํ หมายถงึ คาํ นน้ั มีหลายความหมายแตกตางกัน ตัวอยา ง กระทิง 1 น. ชือ่ วัวปา ชนิด (Bos gaurus) ในวงศ Bovidace ขนยาว ตัวสีดําหรือดําแกม นํ้าตาล ยกเวนแตท่ตี รงหนา ผากและขาท้งั 4 เปน ขาวเทาๆ หรอื เหลอื งอยา งสที อง กระทิง 2 น. ช่ือตน ไมช นิดหน่ึง (Calophyllum inophyllum) ในวงศ Guttiferae ใบและผล คลายสารภี แตใบขน้ึ สนั มากและผลกลมกวา เปลอื กเมลด็ แขง็ ใชท ําลกู ฉลากหรอื กระบวยของเลน , สารภี ทะเล หรอื กากะทิง ก็เรยี ก.

ห น า | 137 กระทิง 3 น. ช่ือปลาน้ําจืดจําพวกหน่ึง (Mastocembelus sp.) ในวงศ Mastocembelidae มีหลายชนิด ตัวเรียวคอ นยาวคอ นขางแบน พ้ืนสีน้าํ ตาลแก บางตัวมีลายขาวเปนวงกลมๆ บางตัวมีลาย เปนบ้ังๆ คาดจากหลงั ถงึ ใตทอง มีครบี บนสนั หลงั ยาวตดิ ตอตลอดถงึ หาง ปลายจมูกเล็กแหลมผิดกวา ปลา ธรรมดา อาศัยอยใู นแมนา้ํ ลําคลองทวั่ ไป ใหผูเรียนสังเกตความหมายของคําวา “กระทิง 1” “กระทิง 2” “กระทิง 3” วา เหมอื น หรอื แตกตา งกนั เราเรยี ก “กระทิง 1” วา กระทิงในความหมายท่ี 1 หมายถึงช่อื ววั ปา .... เม่ือศึกษาเขา ใจพจนานุกรมทั้ง 5 ข้ันตอนแลว ควรฝก คน หาคําขอ ความหรือฝกใช พจนานกุ รมดว ยตนเองใหเ กดิ ความชํานาญ ก็จะเปนประโยชนก บั ตนเองตลอดชวี ติ ทเี ดียว สารานกุ รม หนงั สอื สารานกุ รม เปนหนังสือรวมความรูตา งๆ ในทุกแขนงวิชาใหรายละเอียดเกี่ยวกับประวัติ ความเปนมา วิวัฒนาการตา งๆ และความรูทั่วไป อาทิ ภูมิศาสตร ประวัติศาสตร วิทยาศาสตร ฯลฯ เรยี งลาํ ดับไวอ ยา งดแี ตสวนใหญจ ะเรียงตามตัวอักษรและมีการปรับปรุงใหทันสมัยอยูเสมอ จะมีการออก หนังสือเปน รายปเพ่ิมเติม เพ่ือเปน การรวบรวมความรูว ิทยาการใหมๆ ที่เกิดข้ึนในรอบป การเลือกใช สารานุกรมจึงควรเลือกสารานุกรมที่พิมพใ นปล า สุด และเลือกใหส อดคลองกับความตองการของตนเอง สารานุกรมจะมีทั้งสารานุกรมเฉพาะวิชา สารานุกรมท่ัวไป สารานุกรมสําหรับเยาวชน สารานุกรม สําหรบั ผใู หญ มีทั้งสารานกุ รมหลายเลมจบและสารานกุ รมเลมเดยี วจบ วิธใี ชสารานกุ รม 1. พิจารณาวา เรื่องท่ีตอ งการคน ควา เปนความรูล ักษณะใดเปนความรูท ่ัวไปหรือเปนความรู เฉพาะวชิ า 2. เลือกใชสารานุกรมตามเรื่องท่ีตนเองตองการตัวอยา ง ถาตอ งการคน หาความรูง ายๆ พื้นฐาน ท่ัวไปก็ใหใ ชสารานุกรมทัว่ ไปสําหรับเยาวชน แตถาตอ งการหาความรูพื้นฐานอยางละเอียดก็ใช สารานุกรมทั่วไปสําหรับผูใ หญ หรือถา ตองการคน หาความรูเฉพาะวิชาก็ใหเลือกใชสารานุกรมเฉพาะ วชิ า 3. ดอู ักษรนาํ เลมหรอื คาํ แนะนาํ ทส่ี นั หนงั สอื จะรวู า เรอ่ื งน้นั อยูในเลม ใด 4. เปด ดูดรรชนีเพ่ือดูเรื่องที่ตอ งการคน หาวาอยูใ นเลม ใด หนาท่ีเทา ไหร และจะตองเลือกดูให ถูกลักษณะของสารานุกรม เชน เปด ดูดรรชนีทา ยเลม แตสารานุกรมเยาวชนและสารานุกรมบางชุด ดรรชนีจะอยูดา นหนา สวนสารานกุ รมสําหรับผูใ หญและสารานุกรมบางชุดใหเปด ดูดรรชนีท่ีเลม สุดทาย ของชดุ 5. อานวธิ ีใชสารานกุ รมแตล ะชดุ กอนใชแ ละคนหาเรอ่ื งท่ตี อ งการ

138 | ห น า เรือ่ งที่ 4 คาํ ราชาศพั ท คนไทยมีวฒั นธรรมทีย่ ดึ ถือกันเปนปกติ คือการเคารพนับถือ ผูที่สูงอายุ ชาติกําเนิดและตําแหนง หนา ท่ี สื่อที่แสดงออกอยา งชัดเจนคือ การแสดงกิริยามารยาทอันเคารพ นอบนอม และใชภ าษาอยา งมี ระเบียบแบบแผนอกี ดว ย ภาษาที่ใชอ ยา งมีระเบยี บและประดิษฐตกแตงเปน พิเศษเพื่อใชก ับบุคคลที่มีฐานะ ตา งๆ ทางสงั คมดงั กลาวแลว เรียกวา คําราชาศัพท คําราชาศัพท คือคําที่ใชสำหรับพระเจาแผน ดินและพระบรมวงศานุวงศ แตปจ จุบันคําราชาศัพท มีความหมายรวมถึง คําสุภาพ ท่ีสุภาพชนตองเลือกใชใหเหมาะสมตามฐานะของบุคคลทุกระดับและ เหมาะสมกับกาลเทศะดวย คําสุภาพ พระยาอุปกติ ศลิ ปสาร ไดอ ธิบายไวว า ไมใชคําแขง็ กระดางไมแสดงความเคารพ เชน โว ย วาย วะ ไมใชคาํ หยาบ เชน ใหใ ชอุจจาระแทนข้ี ปส สาวะแทนเย่ียว ไมใ ชค ําที่นิยมกับของคําหยาบ เชน สากกระเบือเปรียบเทียบกับของลับผูช ายใหใชไมต ีพริกแทน เปนตน ไมใชค ําผวน เชน ตากแดดใหใช ใหมเปนผ่ึงแดด เปนตน และไมพ ูดเสียงหว น เชน ไมรู ไมเ ห็น และมีคําวา ครับ คะ คะ ขา ประกอบ คําพูดดว ย ลักษณะของคําราชาศัพท 1. คํานามท่นี ํามาใชเปน ราชาศัพท 1.1 คําทีน่ ํามาจากภาษาบาลี สันสกฤต เขมรและคําไทย เมอ่ื จะใชเ ปน คําราชาศัพทจ ะตองใช พระบรมราช พระบรม พระราชและพระนาํ หนา คือ พระบรม พระบรมราช ใชนําหนาคํานามท่ีสมควรยกยองสําหรับพระเจา แผน ดิน โดยเฉพาะ เชน พระบรมอัฐิ พระบรมโอรสาธิราช พระบรมราโชวาท พระบรมราชวินิจฉัย พระบรมราช โองการ พระบรมมหาราชวัง พระบรมราชูปถัมภ พระราช ใชนําหนา คํานามที่สําคัญรองลงมา เชน พระราชสาสน พระราชประวัติ พระราชยาน พระราชโทรเลข พระราชวงั พระราชดํารัส พระราชบดิ า พระ ใชนําหนา คํานามท่ัวไปบางคําเชน พระกร พระหัตถ พระเกศา พระอาจารย พระสหาย พระเกา อ้ี พระเขนย พระยี่ภู พระศอ พระอุทร บางทีใ่ ชพ ระหรือทรง แทรกเขา กลางเพ่ือแตงเปน คาํ นามราชาศัพทเชน กระเปา ทรงถือ เครอ่ื งพระสําอาง 1.2 คาํ ไทยสามัญ เมื่อใชเ ปน คําราชาศัพทต อ งใชค ําวา หลวง ตน ทรง พระที่นั่ง ประกอบหลัง คํานามน้ัน เชน ลูกหลวง เรือหลวง รถหลวง วังหลวง ขา งตน มาตน เครือ่ งตน เรอื ตน ชางทรง มา ทรงเรอื พระทีน่ ่งั รถพระท่ีน่ัง ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีคํานามราชาศัพทท่ีใชค ําไทยนําหนาคําราชาศัพทซ่ึงเปนการสรา งศัพทข ้ึนใชใน ภาษา เชน ผา ซบั พระพักตร ถงุ พระบาท

ห น า | 139 2. คําสรรพนาม คําสรรพนามราชาศัพทน ้ัน แบงเปนบุรุษสรรพนามแยกไปตามฐานะของผูใช ราชาศัพทเชนเดยี วกนั บุรษุ ที่ 1 (ผพู ูดเอง) หญงิ ใช หมอ มฉัน ขา พระพุทธเจา ชายใช กระหมอม เกลา กระหมอม ขาพระพุทธเจา บุรษุ ท่ี 2 (ผูพดู ดวย) แยกไปตามฐานะของผทู ีพ่ ูดดวย เชน ใตฝ า ละอองธุรีพระบาท ใชก บั พระมหากษัตริย พระบรมราชินีนาถ ใตฝาละอองพระบาท ใชก บั พระบรมโอรสาธิราช ใตฝ าพระบาท ใชก ับ เจานายชั้นรองลงมา เจา ฟา หรอื เจานายช้นั ผูใ หญ พระบาท ใชกบั เจานายช้ันผูนอ ย เชนระดบั หมอ มเจา บรุ ุษที่ 3 (ผูพูดถึง) ท้งั หญงิ และชายใชวา พระองค พระองคท าน 3. คาํ กรยิ าราชาศัพท คํากริยาราชาศัพทส ําหรับพระมหากษัตรยและเจา นายสว นใหญมักจะใช ตรงกันมีหลกั ในการแตงดงั น้ี 3.1 คํากริยาที่เปน ราชาศัพทโดยเฉพาะ เชน โปรด ประทับ ประชวน ประสูติ กร้ิว ดํารัส เสดจ็ บรรทม ฯลฯ คํากริยาเหลา น้ไี มตอ งมีคาํ วา ทรงนาํ หนา และจะนําไปใชใ นภาษาธรรมดาไมไดดว ย 3.2 คํากริยาที่ใชในภาษาธรรมดา เมื่อตอ งการแตง เปนกริยาราชาศัพทตองเติม ทรง ขา งหนา เชน ทรงจาม ทรงขับรอง ทรงยนิ ดี ทรงเลา เรยี น ทรงศึกษา ทรงเลน ทรงสดบั พระเทศนา ฯลฯ 3.3 คํานามที่ใชราชาศัพทบางคําที่ใชทรงนําหนา เชน ทรงพระกรุณา ทรงพระราชดําริ ทรงพระอักษร ทรงพระราชนพิ นธ ทรงพระราชดาํ ริ 3.4 คํานามบางคํา เมื่อ ทรง นําหนา ใชก ริยาราชาศัพทไ ดต ามความหมาย เชน ทรงเครือ่ ง (แตงตวั ) ทรงเครอ่ื งใหญ (ตดั ผม) ทรงศลี ทรงธรรม ทรงบาตร ทรงเรอื ทรงกฬี า ทรงรถ ทรงดนตรี 4. คํากรยิ าบางคํามใี ชตางกนั ตามนามช้ัน ตวั อยา งเชน กนิ เสวย ใชกบั พระเจาแผนดนิ พระบรมวงศานุวงศ สมเดจ็ พระสงั ฆราช ฉัน ใชก บั พระสงฆ รบั ประทาน ใชกับสภุ าพชนทว่ั ไป ตาย สวรรคต ใชก บั พระเจา แผน ดนิ สมเดจ็ พระบรมราชินี สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

140 | ห น า ทวิ งคต ใชกบั สมเดจ็ พระบรมราชชนนี พระราชาตางประเทศ สน้ิ พระชนม ใชก บั พระบรมวงศานุวงศช น้ั สูง สมเดจ็ พระสงั ฆราช สิ้นชพี ตกั ษยั ใชกบั หมอมเจา ถงึ ชีพิตักษยั ใชก บั หมอมเจา ถึงแกพริ าลัย ใชกับสมเดจ็ เจาพระยา เจา ประเทศราช ถงึ แกอสญั กรรม ใชก ับเจาพระยา นายกรฐั มนตรี รฐั มนตรี ถึงแกอ นจิ กรรม ใชก ับเจา พระยา ขาราชการชนั้ สูง ถงึ แกก รรม ใชก ับสภุ าพชนทวั่ ไป มรณภาพ ใชกับพระสงฆ การกราบบังคมทลู 1. ถากราบบังคมทูลพระเจาแผน ดิน เมื่อมิไดพ ระราชดํารัสถามตอ งขึ้นตนดว ยวา “ ขอเดชะฝา ละอองธุรีพระบาทปกเกลาปกกระหมอม ” แลวดําเนินเร่ืองไปจนจบทายการกราบบังคมทูล ใชวา “ ดวยเกลาดวยกระหมอมขอเดชะ ” ใชสรรพนามแทนพระองคท านวา “ ใตฝ าละอองธุลีพระบาท ” ใชสรรพนามแทนตวั เราเองวา “ ขา พระพุทธเจา ” ใชคํารบั พระราชดาํ รัสวา “ พระพุทธเจา ขา” 2. ถา มพี ระราชดํารสั ถามข้ึนกอนจะตอ งกราบบังคมทูล “ พระพุทธเจาขอรับใสเกลา กระหมอม ” หรอื กราบบังคมทูลยอๆ วา “ ดวยเกลาดว ยกระหมอ มหรอื จะใชพ ระพทุ ธเจา ขา ” ก็ได 3. เปน การดว นจะกราบบังคมทูลเรื่องราวกอ นก็ได แตเ ม่ือกลา วตอนจบตองลงทา ยวา “ พระพุทธเจาขาขอรับใสเ กลาใสกระหมอ ม ” หรือจะกราบบังคมทูลยอ ๆ วา “ดวยเกลาดวยกระหมอ ม” ก็ได ถามีพระราชดํารัสถามติดตอไปแบบสนทนาก็ไมข ้ึนตน วา “ขอเดชะฝา ละอองธุลีพระบาทปกเกลา ปกกระหมอม” อกี แตต องลงทา ยวา “ดว ยเกลาดว ยกระหมอม” เปน การตอบรบั ทุกครงั้ 4. ถา จะกราบบังคมทลู ดวยเรอ่ื งท่ีไมสมควรจะกราบบังคมทูล หรือเปนเรื่องหยาบไมส ุภาพตอ ง ขึ้นตน วา “ไมควรจะกราบบังคมทูลพระกรุณา”แลว ดําเนินเรื่องไปจนจบ และลงทายดวยวา “ดว ยเกลา ดวยกระหมอ ม” 5. ถา พระเจา แผน ดินทรงแสดงความเอ้ือเฟออนุเคราะหหรือทรงชมเชยตองกราบทูลเปน เชิง ขอบคุณวา “พระมหากรุณาธิคุณเปน ลน เกลาลนกระหมอม” หรือ “พระเดชพระคุณเปน ลนเกลา ลน กระหมอ ม” แลวกราบบังคมทูลสนองพระราชดํารัสไปตามเรื่องที่พระราชดํารัสน้ัน แลวจบลงดว ย คาํ วา “ดวยเกลาดว ยกระหมอม”

ห น า | 141 6. ถา พระเจา แผน ดินมีพระราชดํารัสถามถึงความเปน อยูเม่ือจะกราบบังคมทูลวา ตนเองสุข สบายดีหรือรอดพน อันตรายตางๆ มา ใหขึ้นตนวา “ดวยเดชะพระบารมีปกเกลาปกกระหมอ ม ขาพระ พทุ ธเจาเปน สขุ สบายด”ี หรอื “รอดพน อนั ตรายตางๆ มาอยางไรและจบดวยวา “ดว ยเกลา ดว ยกระหมอม” 7. เมื่อจะกราบบังคมทูลขอพระราชทานอภัยโทษหรือแสดงความเสียใจในส่ิงท่ีตนกระทําผิด ตอ งขึ้นตน วา “พระอาญาไมพ น เกลา ” แลว กราบบังคมทูลเรือ่ งราวท่ีตนทําผิดและลงทายดว ย “ดว ยเกลา ดวยกระหมอ ม” หรอื อาญาไมพ นเกลาฯ “ขาพระพุทธเจาขอพระราชทานอภัยโทษ” ดําเนินเรื่องไปจนจบ แลว ลงทายวา “ดว ยเกลา ดวยกระหมอม” 8. เมอ่ื จะถวายสิง่ ของพระเจา แผนดิน หากเปนของเล็กหยิบถือไดก ราบทูลวา “ขอพระราชทาน ทลู เกลา ถวาย” ถาเปนสิ่งของใหญห ยิบถือไมไดกราบทูลวา “ขอพระราชทานนอมเกลา ถวาย” เม่ือดําเนิน เรอ่ื งจบแลววา “ดวยเกลาดวยกระหมอม” 9. การใชร าชาศัพทเ ขยี นจดหมาย พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหวั และสมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ ใชคําขึ้นตน วา “ขอเดชะฝาละอองธุลีพระบาทปกเกลาปกกระหมอ มขา พระพุทธเจา .......(บอกชอ่ื ).......ขอพระราชทานกราบบังคมทลู พระกรุณาทรงทราบฝาละอองธุลีพระบาท” ใชส รรพนามแทนพระองคว า “ใตฝา ละอองธุลีพระบาท” ใชสรรพนามแทนตวั เองวา “ ขาพระพุทธเจา ” ใชค ําลงทายวา “ควรมิควรแลว แตจ ะทรงพระกรุณาโปรดเกลาโปรด กระหมอม ขาพระพุทธเจา ............ (บอกช่อื )................ขอเดชะ ใชเขยี นหนา ซอง “ขอพระราชทานทูลเกลาทูลกระหมอมถวาย.....(บอกชือ่ )....... กิจกรรม 1. ใหผเู รยี นสงั เกตการใชคําราชาศัพทจ ากสือ่ สารมวลชน เชน หนังสือพิมพ วิทยุและโทรทัศน โดยเฉพาะขา วพระราชสํานักแลว จาํ การใชใ หถ กู ตอ ง เพ่ือนําไปใชเ ม่อื มโี อกาส 2. รวบรวมคาํ ราชาศพั ทห มวดตางๆ เพือ่ ทํารายงานสงครู หรือเพื่อนําไปใชเ มื่อมีโอกาสให ผูเ รียนหาหนังสือพิมพรายวันมา 1 ฉบับแลวคนหาคําราชาศัพทแตล ะประเภทมาเทา ที่จะไดอ ยา งละคํา ก็ตาม พยายามหาคําแปลโดยใชพจนานุกรมหรือถามผูรูก็ไดน ําไปอา นใหเ พื่อนฟง แลวตอจากนัน้ จึงนํา ไปใหครูชวยตรวจและขอคําวจิ ารณเพ่ิมเตมิ

142 | ห น า คาํ ศพั ททีใ่ ชส ําหรบั พระภิกษสุ งฆ เนื่องจากพระภิกษุ เปน ผูทรงศีล และเปนผูสืบพระพุทธศาสนา การใชถ อยคํา จึงกําหนดไวเปน อีกหน่ึง เฉพาะองคสมเด็จพระสังฆราช ซึ่งถือเปนประมุขแหงสงฆนั้นกําหนดใชราชาศัพทเทียบเทาพระ ราชวงศชั้นหมอมเจา แตถ าพระภิกษุน้ันเปนพระราชวงศอยูแ ลวก็คงใหใ ชราชาศัพทตามลําดับชัน้ ที่เปน อยู แลว นน้ั การใชถอยคํา สําหรับพระภิกษุโดยท่ัวไป มีขอควรสังเกต พระภิกษุใชกับพระภิกษุดวยกันหรือใช กับคนธรรมดา จะใชศัพทอ ยางเดียวกันตลอด ผิดกับราชาศัพทส ําหรับกษัตริยแ ละพระราชวงศคนอ่ืนที่พูด กับทานหรอื พดู ถึงทานจงึ จะใชร าชาศัพท แตถา พระองคท านพูดกบั คนอนื่ จะใชภาษาสภุ าพธรรมดา เชน มีผูพ ูดถงึ พระวา “พระมหาสนุ ทรกําลังอาพาธอยทู ีโ่ รงพยาบาล” พระมหาสนุ ทรพดู ถึงตวั ทา นเองก็ยอมกลา ววา “อาตมากาํ ลงั อาพาธอยโู รงพยาบาล” มีผูพดู ถงึ พระราชวงศพ ระองคห นง่ึ วา “พระองคเ จา ดศิ วรกุมารกําลังประชวร” พระองคเจาเมื่อกลาวถงึ พระองคเองยอมรับสงั่ วา “ฉนั กาํ ลังปวย” ตวั อยา งคาํ ราชาศัพทส าํ หรบั พระภกิ ษุบางคํา คาํ นาม – ภตั ตาหาร(อาหาร) ไทยทาน(ส่งิ ของถวาย) อาสนะ(ท่นี ัง่ ) กุฏิ(ท่พี ักในวดั ) เภสชั (ยารกั ษา โรค) ธรรมาสน( ท่แี สดงธรรม) คําสรรพนาม – อาตมา (ภกิ ษุเรยี กตนเองกับผูอน่ื ) ผม,กระผม (ภิกษุเรยี กตวั เองใชกับภิกษุดว ยกนั ) มหาบพติ ร (ภกิ ษเุ รยี กพระมหากษตั รยิ ) โยม (ภกิ ษุเรยี กคนธรรมดาที่เปนผใู หญก วา) พระคณุ เจา(คนธรรมดาเรยี กสมเดจ็ พระราชาคณะ) คาํ กริยา ทาน(คนธรรมดาเรยี กภกิ ษุท่ัวไป) – ประเคน(ยกของดวยมอื อบใหพ ระ) ถวาย(มอบให) ฉัน(กิน) อาพาธ(ปว ย) มรณภาพ(ตาย) อนโุ มทนา(ยนิ ดดี ว ย) จําวดั (นอน) คาํ ลกั ษณะนาม – รปู (เปน ลักษณะนามสําหรับสําหรบั นบั จาํ นวนพระภิกษุ เชน พระภิกษุ 2 รปู คนทวั่ ไปนยิ มใชค าํ วา องค) 

ห น า | 143 บทท่ี 6 ภาษาไทยกบั ชอ งทางการประกอบอาชพี สาระสาํ คัญ ภาษาไทยเปนภาษาประจําชาติ เปนภาษาทีใ่ ชสื่อสารในชีวิตประจําวัน อีกทั้งยังเปนชองทางที่ สามารถนําความรูภาษาไทยไปใชในการประกอบอาชีพตางๆ ได โดยใชศิลปะทางภาษาเปนสื่อนํา ผลการเรยี นรูทค่ี าดหวัง เมื่อศึกษาจบบทที่ 7 แลว คาดหวงั วา ผเู รยี นจะสามารถ 1. มีความรู ความเขาใจ สามารถวิเคราะหศักยภาพตนเอง ถึงความถนัดในการใชภาษาไทยดาน ตา งๆ ได 2. เห็นชองทางในการนําความรภู าษาไทยไปใชในการประกอบอาชีพ 3. เห็นคุณคาของการใชภาษาไทยในการประกอบอาชีพ ขอบขา ยเนอ้ื หา เรื่องที่ 1 คุณคาของภาษาไทย เรื่องที่ 2 ภาษาไทยกับชองทางการประกอบอาชีพ เร่ืองที่ 3 การเพิ่มพูนความรูและประสบการณทางดานภาษาไทยเพื่อการประกอบอาชีพ

144 | ห น า เรื่องท่ี 1 คุณคาของภาษาไทย ภาษาไทยเปนภาษาที่บงบอกถึงเอกลักษณความเปนไทยมาชานาน ตั้งแตโบราณจนถึง ปจจุบัน ภาษาไทยเปนภาษาที่สุภาพ ไพเราะ ออนหวาน และสิ่งที่สําคัญคือเปนภาษาที่ใชใน การสื่อสารของมนุษยในชีวิตประจําวัน หากมีการพูดภาษาไทยใหถูกตองเหมาะสมตามกาลเทศะแลว จะแสดงถึงกิริยามารยาทที่เรียบรอย นอบนอมมีสัมมาคารวะ จะทําใหคนอื่นมีความรักใครในตัวเรา นอกจากนี้ ภาษาไทยยังสามารถนํามาดัดแปลงแตงเปนคํากลอน แตงเปนเพลงไดอยางไพเราะ เพราะพร้งิ ทาํ ใหผูฟ งหรือใครทีไ่ ดยินแลว เกดิ ความหลงใหล เพลินเพลนิ ไปกับเสยี งเพลงนนั้ ๆ ได ฉะนั้น เพื่อใหผูเรียนเกิดทักษะอยางถูกตองและเหมาะสมในการสื่อสารกับผูอื่นอยางมี ประสิทธิภาพ รูจักแสวงหาความรูและประสบการณ รักการอาน การเขียน การพูด การบันทึก ความรูและขอมูลขาวสารที่ไดรับ เกิดความภาคภูมิใจในความเปนเจาของภาษา และเห็นคุณคาของบรรพ บุรุษที่ไดสรางสรรคผลงานไว ผูเรียนควรที่จะรูซ ึ้งถึงคุณคา ตลอดจนรักษและหวงแหนภาษาไทย เพ่ือให คงอยูคูกับคนไทยตลอดไป

ห น า | 145 เรอื่ งท่ี 2 ภาษาไทยกับชองทางการประกอบอาชีพ ภาษาเปนเครื่องมือในการสื่อสารระหวางผูสงสาร (ผูพูด ผูเขียน) กับผูรับสาร (ผูฟง ดู ผูอาน) ที่มนุษยใชในการดําเนินชีวิตประจําวัน โดยเริ่มตั้งแตวัยเด็กที่เริ่มหัดพูด เพื่อสื่อสารกับพอแม พี่นอง บุคคลใกลเคียง ตอมาเมือ่ อยูใ นวัยเรียน เริม่ เขาสูระบบโรงเรียนตัง้ แตอนุบาล ระดับประถมศึกษา ระดับมัธยมศึกษา ผูเ รียนในวัยนี้เริ่มใชภาษาที่มีระบบระเบียบ มีหลักเกณฑการใชภาษาทีส่ ลับซับซอน ยากงาย ตามระดับการศึกษา ซึ่งสิ่งที่ผูเรียนไดเรียนรูเกี่ยวกับภาษาไทยนี้ จะเปนการปูพื้นฐานความรูใหผูเรียน มีความรู ความเขาใจ เกิดความซาบซึ้งและมีความคิดสรางสรรคของงานที่เกิดจากการเรียนภาษาไทย เชน มีผูเ รียนทีเ่ รียนอยูในระดับมัธยมศึกษา แตเปนผูใ ฝรู รักการอาน รักการจดบันทึกเรื่องราวตางๆ เริม่ จด บันทึกจากสิง่ ทีใ่ กลตัว คือ การจดบันทึกกิจวัตรประจําวัน จดบันทึกเหตุการณทีไ่ ดประสบพบเห็นในแตละ วัน เชน พบเห็นเหตุการณน้ําทวมครั้งยิ่งใหญในกรุงเทพมหานคร พบเห็นชีวิตความเปนอยูของประชาชน เมือ่ ประสบภัยน้ําทวม ฯลฯ โดยผูเ รียนคนนี้ปฏิบัติเชนนี้เปนประจําทุกๆ วัน เมื่อผูเรียนคนนี้เปนคนที่ชอบ เขียน ชอบบันทึกเรื่องราวตางๆ และแทนที่ผูเรียนคนนี้จะจดบันทึกเรื่องราวตางๆ และเก็บไวเปนขอมูล สวนตัวเทานัน้ แตผูเ รียนคนนี้ จะนําเรือ่ งราวทีบ่ ันทึกไวเผยแพรในเว็บไซต เปนการบอกเลาเหตุการณทีไ่ ด ประสบพบเห็นมาใหผูอ ืน่ ไดรับรู บังเอิญมีสํานักพิมพทีไ่ ดอานผลงานเขียนของผูเ รียนคนนี้ เกิดความพึง พอใจ และขออนุญาตนําไปจัดพิมพเปนรูปเลมและจัดจําหนาย โดยผูเ รียนจะไดรับคาตอบแทนในการเขียน ดว ย อกี กรณหี นง่ึ ผูเรียนคนหนง่ึ เปน นกั พดู เวลาโรงเรียนมีการจัดกิจกรรมหรือมีการจัดงานใดๆ ก็ตาม ผูเรียนคนนี้จะอาสาคอยชวยเหลือโรงเรียนโดยเปนผูป ระกาศบาง ผูด ําเนินกิจกรรมตางๆ บาง ซ่ึงส่ิงเหลาน้ี จะเปนพืน้ ฐานใหผูเ รียนคนนี้ ไดเรียนรูใ นระดับทีส่ ูงขึ้น โดยอาจจะเปนผูท ําหนาทีพ่ ิธีกร เปนนักจัดรายการ วทิ ยุ เปน นกั พากยการต นู ฯลฯ ทีส่ ามารถสรา งรายไดใ หก บั ตนเองได ฉะนัน้ จากตัวอยางที่กลาวมาตัง้ แตตน จะเห็นไดวาการเรียนรูภาษาไทย ก็สามารถนําความรูท่ี ไดรับไปสรางงาน สรางอาชีพเลีย้ งตนเอง เลี้ยงครอบครัวได เชนเดียวกับการเรียนรูในสาระวิชาความรู อื่นๆ กอนที่ผูเรียน กศน. จะตัดสินใจใชความรูภาษาไทยไปประกอบอาชีพ ผูเรียนจะตองวิเคราะห ศักยภาพตนเองกอนวาผูเรียนมีความรู ความเขาใจเกีย่ วกับวิชาภาษาไทยที่มีเนื้อหาเกีย่ วกับการฟง การดู การพูด การอาน การเขียน หลักการใชภาษา วรรณคดีและวรรณกรรม ลึกซึง้ ถูกตองหรือยัง หากวิเคราะห แลวคิดวาผูเ รียนยังไมแมนยําในเนือ้ หาความรูว ิชาภาษาไทยก็จะตองกลับไปทบทวนใหเขาใจ จากนั้นจึง วิเคราะหตนเองวามีใจรักหรือชอบที่จะเปนนักพูดหรือนักเขียน สวนเนื้อหาเกี่ยวกับการฟง การดู การอาน หลักการใชภาษา และวรรณคดีและวรรณกรรมเปนขอมูลความรูประกอบในการเปนนักพูดที่ดี หรือนกั เขียนท่ดี ไี ด

146 | ห น า ตอ ไปน้ีจะขอนาํ เสนอขอมูลและตวั อยางของการประกอบอาชพี นกั พูด และนกั เขยี นพอสังเขปดงั น้ี การประกอบอาชพี นกั พูด ผูเ รียนที่ไดวิเคราะหศักยภาพตนเองแลววาเปนผูทีม่ ีความสนใจและรักที่จะเปนนักพูด จะตอง เปนผูที่มีความรู ความสามารถหรือคุณสมบัติอยางไรบาง โดยขอนําเสนอขอมูลพอเปนสังเขปไดดังนี้ ก. นักจัดรายการวิทยุ ผูเ รียนทีส่ นใจจะเปนนักจัดรายการวิทยุ เริม่ แรกผูเรียนอาจจะเปนนักจัดรายการวิทยุระดับ ชุมชน เสียงตามสาย ฯลฯ จนผูเ รียนมีทักษะประสบการณมากขึน้ จึงจะเปนนักจัดรายการวิทยุระดับ จังหวดั หรอื ระดบั ประเทศตอไป หนาที่ของนักจัดรายการวิทยุ แบง ได 4 ประการ คือ 1. เพื่อบอกกลาว เปนการรายงาน ถายทอดสิ่งทีไ่ ดประสบ พบเห็นใหผูฟงไดรับรูอ ยาง ตรงไปตรงมา 2. เพอ่ื โนม นาวใจ เปนการพยายามที่จะทําใหผฟู ง มคี วามเห็นคลอยตาม หรือโตแ ยง 3. เพือ่ ใหความรู เปนความพยายามที่จะใหผูฟงเกิดความพึงพอใจ มีความสุขใจ ลกั ษณะของนกั จดั รายการวิทยุ (รูจ ักตนเอง) มีดงั น้ี 1. เปน ผมู จี ติ ใจใฝรู 2. วองไวตอการรับรูขอมูลขาวสาร 3. มมี นษุ ยสัมพนั ธท่ีดี 4. มีจติ ใจกวา งขวาง เห็นอกเห็นใจผอู ื่น 5. มีความอดทนตอแรงกดดันตางๆ ข. พธิ กี ร - ผปู ระกาศ ในการทําหนาที่พิธีกร หรือผูป ระกาศ การใชเสียงและภาษาจะตองถูกตอง ชัดเจน เชน การออกเสยี งตวั ร ล การอานเวน วรรคตอน การออกเสียงควบกล้าํ การออกเสียงสูง ต่ํา นอกจากจะตอง มีความรูใ นเรือ่ งของภาษาแลว ผูที่ทําหนาทีพ่ ิธีกร – ผูประกาศ จะตองพัฒนาบุคลิกภาพ การแตงหนา ตลอดจนเรียนรูการทํางานของพิธีกร – ผูประกาศอยา งชดั เจนดวย คณุ ลกั ษณะของผูทําหนา ทพี่ ิธีกร – ผปู ระกาศ มดี ังน้ี 1. บคุ ลกิ ภาพภายนอกตองดูดี มคี วามโดดเดน ดนู าประทับใจ มีลักษณะที่เปนมิตร เน่ืองจาก การเปนพิธกี ร – ผปู ระกาศ จะตอ งพบปะกบั ผูคนหรอื ผูฟง 2. น้าํ เสียงนุม นวล นาฟง การใชน้าํ เสียงเปนสิง่ สําคัญ การใชอักขระจะตองถูกตอง ออกเสยี งดงั ฟง ชดั การเวนวรรคตอน คําควบกล้าํ จะตองสม่ําเสมอ น้ําเสียงนาฟง ไมแข็งกระดาง เวลาพูด หรืออา นขาว ควรมสี ีหนาย้ิมแยม และนํา้ เสียงทช่ี วนฟง เพอื่ ใหผ ฟู งรสู ึกสบาย เม่ือไดฟง

ห น า | 147 3. ภาพลักษณที่ดี ควรเปนตัวอยางทีด่ ีนาเชือ่ ถือ สําหรับผูฟ งหรือผูชม การปรากฎตัวในงาน ตางๆ ควรมกี ารแตง กายทสี่ ุภาพเรยี บรอยเหมาะสมสอดคลองกับสถานการณนั้นๆ 4. ความรูร อบตัว ผูท ีจ่ ะทําหนาทีพ่ ิธีกร – ผูประกาศจะตองเปนผูท่ีสนใจใฝรูเรื่องราว ขาวสารขอมูลที่ทันสมัย เกาะติดสถานการณวามีอะไรเกิดขึ้นบาง กับใคร ที่ไหน ที่สําคัญตองเปนผูที่ พรอมจะเรียนรูเ รื่องราวใหมๆ อยูเสมอ รูจักวิเคราะหขาวสารที่ไดรับฟงมาใหเขาใจกอนที่จะเผยแพร ใหผอู ืน่ ไดรับรู 5. ตรงตอเวลา การตรงตอเวลาถือวาเปนเรือ่ งสําคัญมากทั้งผูที่ทําหนาทีพ่ ิธีกร – ผูประกาศ จะตองมีเวลาใหทีมงานไดใหขอมูล อธิบายประเด็นเนื้อหาสาระ กระบวนการขั้นตอนตางๆ ถาไมพรอม หลงั พลาดพล้ังไป ทีมงานคนอนื่ ๆ จะเดือดรอ นและเสียหายตามไปดวย 6. รูจกั แกปญ หาเฉพาะหนา การเปนพิธีกร – ผูประกาศ ถึงแมวาจะมีการเตรียมความพรอม ที่เรียบรอยดีแลว แตเหตุการณเฉพาะหนาบางครั้งอาจจะเกิดขึ้นได โดยที่ไมไดคาดหมายไว พิธีกร ผูประกาศ จะตองมีปฏิภาณไหวพริบในการแกปญหาเฉพาะหนาได ค. ครูสอนภาษาไทยกับประชาคมอาเซียน ภายในป พ.ศ.2558 ประเทศไทยจะกาวสูป ระชาคมอาเซียน ฉะนัน้ ประชาชนคนไทย จําเปนตองเตรียมความพรอม หรือปรับตัวใหทันตอการเปลี่ยนแปลง ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกลาวจะ กอ ใหเ กดิ ประโยชนแ ละการเปลย่ี นแปลงในดา นตา งๆ ดงั น้ี ประโยชนท ่ีจะไดรบั 1. ประชากรเพ่ิมขน้ึ ทําใหเพิ่มศักยภาพในการบรโิ ภค เพ่ิมอํานาจการตอรองในระดบั โลก 2. การผลิต (ยง่ิ ผลติ มาก ย่งิ ตน ทนุ ต่ํา) 3. มีแรงดงึ ดูดเงินลงทนุ ทอ่ี ยูน อกอาเซียนสูงข้นึ ส่ิงท่สี ง ผลตอการเปลยี่ นแปลงในดา นตา งๆ 1. การศึกษาในภาพใหญของโลก มีการเปลี่ยนแปลงอยางรุนแรง 2. บุคลากรและนักศึกษา ตองเพิ่มทักษะทางดานภาษาอังกฤษใหสามารถสื่อสารได 3. ปรับปรุงความเขาใจทางประวัติศาสตร เพื่อลดขอขัดแยงในภูมิภาคอาเซียน 4. สรางบัณฑิตใหสามารถแขงขันไดในอาเซียน เพิ่มโอกาสในการทํางาน ดังนัน้ จะเห็นไดวาตั้งแตป พ.ศ. 2558 เปนตนไป ประชาชนอาเซียนจะเดินทางเขาออก ประเทศไทยเปนจํานวนมาก ไมวาจะเปนแมคา พอคา นักธุรกิจ นักทองเที่ยว ฯลฯ ฉะนั้น เราในฐานะ เจาของประเทศ เจาของภาษาไทย ทําอยางไรจึงจะทําใหประชาชนอาเซียนทีเ่ ขามาประกอบอาชีพใน ประเทศไทยไดเรียนรูภ าษาไทย วัฒนธรรมไทย เพือ่ เปนพื้นฐานในการสื่อสารที่เขาใจกัน ในที่นี้จึง ขอเสนออาชีพที่ผูเ รียนทีส่ ําเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลายแลว สามารถประกอบอาชีพ สรางรายไดใหกับตนเอง นั่นก็คือ ครูสอนภาษาไทยใหกับประชาชนอาเซียน ภาษาไทยที่สอนนี้เปน

148 | ห น า ภาษาไทยพืน้ ฐานทีป่ ระชาชนอาเซียนเรียนรูแ ลว สามารถสือ่ สารกับคนไทยแลวเขาใจ สามารถดําเนิน ชวี ติ ประจาํ วนั ได เชน พอคา แมค า นักทองเทย่ี ว ฯลฯ คณุ ลักษณะของครูผูสอนภาษาไทยกับประชาชนอาเซียน 1. มั่นใจในความรูภาษาไทยดีพอ 2. มีใจรักในการถายทอดความรู 3. เปนผูมคี วามรูในภาษาอาเซียน อยา งนอย 1 ภาษา เนื้อหาความรูภาษาไทยที่ประชาชนอาเซียนควรเรียนรู 1. ทกั ษะการฟง การดู การพดู 2. หลกั การใชภาษา ระดบั พนื้ ฐาน ไดแ ก พยัญชนะ สระ วรรณยกุ ต 3. ทักษะการอาน 4. ทักษะการเขียน 5. ทักษะการอาน เขียนเลขไทย อารบิค การจัดกลมุ ผเู รยี น 1. แสวงหากลมุ ผูเ รยี น ตง้ั แต 1 คนขึ้นไป (จาํ นวนขึ้นอยูกับศกั ยภาพของครูผูส อน) 2. กาํ หนดแผนการสอน (วนั เวลา/สถานทน่ี ดั พบ) 3. เตรยี มเนื้อหา สาระ สอ่ื อุปกรณการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู 4. มีการวัดและประเมินผลความกาวหนาของผูเรียน การประกอบอาชพี นักเขยี น จากตัวอยางขางตนที่กลาวถึงผูท ี่จะเปนนักเขียนมืออาชีพ จะตองเปนผูร ูจักจดบันทึก ใฝรู ใฝแสวงหาความรูอยางตอเนื่อง หรือแมแตเปนนักอาน เพราะเชือ่ วาการเปนผูอ านมากยอมรูม าก มีขอมูล ในตนเองมาก เมื่อตนเองมีขอมูลมาก จะสามารถดึงความรูขอมูลในตนเองมาใชในการสื่อสารใหผูอาน หรือผูรับสารไดรับรูหรือไดประโยชน ตัวอยางของอาชีพนักเขียน ไดแก การเขียนขาว การเขียน โฆษณา การแตงคําประพันธ การเขียนเรื่องสั้น การเขียนสารคดี การเขียนบทละคร การเขียนบท วิทยุ-โทรทัศน การแตงเพลง ฯลฯ ซึ่งตัวอยางเหลานี้ ลวนแตผูเขียนสามารถสรางชิน้ งานใหเกิด รายไดทง้ั สน้ิ เพยี งแตผูเขยี นจะมีความรกั ความสนใจที่จะเปน นกั เขียนหรอื ไม คณุ สมบัติของนักเขียนทดี่ ี การจะเปนนักเขียนมืออาชีพที่ดีได จะตองเริ่มตนทีละขั้นหรือเริ่มจาก 0 ไป 1 2 3 และ 4 โดยไมคดิ กระโดดขามขน้ั ซึง่ มวี ธิ ีการดงั นี้

ห น า | 149 1. ต้ังใจ นักเขียนตองมีความตัง้ ใจ และรับผิดชอบในทุกขอความที่ตนเองไดเขียนถายทอด ออกมาไมใชเพียงตัวอักษร ทีเ่ รียงรอยออกมาเปนเนือ้ หาเทานัน้ แมแตยอหนาหรือเวนวรรคก็นับวาเปน สวนหนึง่ ที่แสดงใหเห็นถึงความตัง้ ใจของนักเขียน ที่นักอานจะสามารถมองเห็นไดเชนกันจุดประสงค ของการเปนนักเขียนไมใชเปนเพือ่ เขียนอะไรสักเรือ่ งใหจบแลวเลิกราไป แตนักเขียนควรใสใจทุมเทใน สิ่งที่เขียน และลงมือถายทอดเรื่องราวในจินตนาการนั้นอยางสุดความสามารถ หากมีความตั้งใจจริง คนอา นจะรับรไู ดทันที 2. รับฟง นักเขียนตองรูจ ักที่จะรับฟงคําวิจารณของเพื่อนนักเขียนดวยกันอยางใจกวาง เพราะไมวานกั เขียนจะมีฝมือระดับใด ก็สามารถมีขอผิดพลาดไดเชนกัน แมแตความคิดเห็นของนักอาน ก็มีสว นชวยใหน กั เขยี นปรับปรงุ แกไขใหดยี ิง่ ข้นึ ได เพราะโดยสวนมากนักอานมักจะเห็นขอบกพรองใน บทความของนักเขียนมากกวาตัวนักเขียนเอง 3. ใฝรู นักเขียนตองรูจักคนควาหาความรู ขอมูลหรือแหลงอางอิงที่ถูกตอง เพือ่ พัฒนา การเขียนของตนเอง การเขียนเนื้อหาโดยปราศจากขอมูลจะทําใหเนื้อหาปราศจากสาระและแกน สาร คนอานจะไมรสู ึกสนกุ 4. จรรยาบรรณ ไมวาอาชีพใดๆ จําเปนตองมีจรรยาบรรณเปนของตนเอง นักเขียนก็เชนกัน นักเขียนทีม่ ีจรรยาบรรณ ตองไมลอกของคนอื่นมาแอบอางชือ่ เปนของตนเอง นีค่ ือสิ่งทีร่ ายแรงทีส่ ุด สําหรบั นักเขียน 5. ความรับผิดชอบ ไมวาอาชีพใดๆ ความรับผิดชอบเปนสิ่งสําคัญ ซึง่ ในที่นี้ หมายถึง ความรับผิดชอบตอทุกถอยคําในเนื้อหา กอนจะแสดงผลงานใหผูใดไดอานไมวาผูเขียนจะตั้งใจหรือ ไมต ้ังใจกต็ าม 6. ความสุข หลายคนอาจแอบคิดอยูในใจวาการเปนนักเขียนไมใชเรื่องงาย ไมวาอาชีพใดๆ ตองมีจุดงายจุดยากดวยกันทั้งสิ้น แลวเหตุใดการเปนนักเขียนตองมีความสุข? เพราะถาหากนักเขียน เขยี นดว ยความทกุ ขไ มรสู กึ มคี วามสุขกับการเขยี น กแ็ สดงวา นักเขียนผูนนั้ ไมเหมาะกบั การเปนนักเขยี น นักเขียน คือ ผูท ี่แสดงความคิดเห็น ดวยการเขียนเปนหนังสือหรือลายลักษณอักษร ซึ่งอาจ แสดงออกในรูปแบบเรียงความ บทความ เรื่องสั้น นวนิยายฯลฯ คนทจ่ี ะเอาดดี า นงานเขยี น จะตองเปนคน ชางฝน มีพรสวรรค และตองเรียนรู พยายามเขียนตามที่ตนถนัด รูจักอยูในโลกแหงจินตนาการ จึงจะเขียน ใหผูอ านหัวเราะ รองไหและรอคอย ถือวาเปนหัวใจหลักของนักเขียน นอกจากนีต้ องเปนนักอาน นักเขยี นตอ งมีอารมณออ นไหว รูส ึกไวตอสิง่ เราทง้ั หลาย นอกจากนี้ ยงั ตอ งเปนคนชางคดิ ชา งสังเกต

150 | ห น า ตัวอยาง การนําความรูภาษาไทยไปประกอบอาชีพนักเขียน 1. นักขาว เปนการเขียนขาวที่ใชกระบวนการทางความคิดของผูสื่อขาวที่สามารถนําไปสูการปฏิบัติงานขาว ในขั้นตอนการเขียน บอกเลาขอเท็จจริง เพือ่ ใหเกิดประโยชน ในการรับใช หรือสะทอนสังคม ซึง่ แตกตางไปจากการเขียนของนักเขียนทัว่ ๆ ไป เพราะการเขียนขาวของผูส ื่อขาวมีความสําคัญตอการ แสวงหาความจริง ของสังคม ทีต่ องอาศัยรูปแบบ โครงสรางของการเขียนขาวมาชวยนําเสนอขอ เทจ็ จริง อยางมีระบบ อะไรเปน ขาวไดบาง ? ขาว คือ เหตุการณ ความคิด ความคิดเห็น อันเปนขอเท็จจริง ทีไ่ ดรับการหยิบยกขึน้ มารายงาน ผา นงชองทางสอ่ื ทเ่ี ปน ทางการ นักหนังสือพิมพที่มีชื่อเสียงทานหนึ่งชื่อ จอหน บี โบการท กลาววา “เมื่อสุนัขกัดคนไม เปนขาว เพราะเปนเหตุการณปกติทีเ่ กิดขึน้ บอยๆ แตเมือ่ คนกัดสุนัข นัน่ คือขาว” คํากลาวนีแ้ สดงใหเห็น วาเรือ่ งราวทีป่ กติไมมีความนาสนใจมากพอทีจ่ ะเปนขาว แตถาเปนเรื่องที่นานๆ กวาจะอุบัติขึ้นสักครั้ง หนึ่ง กจ็ ะเปนขา วไดง า ย ส่ิงที่จะเปนขาวไดคอื ส่งิ ทมี่ ลี ักษณะ ดังน้ี ความทันดวนของขาว ผลกระทบของขาว มีความเดน ความใกลชิดของขาวตอผูอานหรือผูชม ทั้งทางกายและทางใจ เร่ืองราวหรอื เหตกุ ารณทก่ี ําลังอยใู นกระแสความสนใจของสาธารณชน หรือเรียกวา “ประเด็น สาธารณะ”