ทักษะการขยายอาชีพ อช31002

94 จากแผนภูมิ จะมองเห็นลักษณะการใชค ุณธรรมขบั เคลื่อนธุรกิจ เชน 1. การเปน ผูประกอบการ ลําดบั แรกตอ งเปนผูขยนั ขันแข็งในการเรียนรู ทํางานอยางเขมแขง็ เปน ปกติ 2. การใชทรัพยากรปจ จยั การดําเนนิ งานจะตองใชห ลกั ประหยดั ยบั ยงั้ ระมดั ระวงั ท่จี ะควบคุมให เสยี นอ ยทีส่ ดุ และนํากลบั มาเปล่ยี นรปู ใหเกดิ มูลคาใหมากท่สี ุด 3. การจดั การการผลิตและการตลาด ตองเปน ไปดวยความซ่อื สตั ยประพฤติตรง และจริงใจท่ีจะ ผลิตสินคามีคณุ ภาพตามขอตกลง สงมอบสนิ คาตามขอกําหนด ยึดมั่นความปลอดภัยและสรา งขวัญ กําลงั ใจใหก ับผูร วมงาน 4. การควบคุมคุณภาพการดําเนินงานตองใชความอดทน อดกลั้นในการขับเคล่ือน การดาํ เนนิ งานใหเปนไปตามขอกาํ หนด ถงึ แมจะมแี รงกดดนั จากภายใน และภายนอกท่ีกระทบเขา มา กิจกรรมท่ี 13 ใหผ ูเ รียนปฏบิ ตั ิดังนี้ 2. นําความรทู ่ไี ดจากการศึกษาในเอกสารหมายเลข 16 ไปแลกเปลี่ยนเรียนรูกับผรู ู ผูเชีย่ วชาญ แลวบูรณาการกบั ประสบการณของตนเองเปนความรูใหม 3. นําความรใู หมท เี่ กิดจากการบูรณาการมาตรวจสอบ ทดลอง ปฏิบตั ิการหาความรู ความจริง กับตนเอง 4. ดาํ เนินการประเมินความเปน ไปไดใ นการนาํ ไปใชจ รงิ แลวสรปุ เปน องคความรูของตนเอง

95 เรือ่ งที่ 2 การจัดทาํ แผนธุรกิจ ลักษณะบง ชี้ความสําเรจ็ ของการเรยี นรู ลักษณะบงชี้ความสําเรจ็ ของการ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล สอ่ื การเรยี นรู เรียนรู 1. จําแนกโครงสรางของแผน 1. อานเอกสารหมายเลข 17 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 17 ธุรกิจตามแนวปรัชญาของ สรุปกรอบความคดิ ดังนี้ 2. ผลการประยกุ ตใช ใบความรู เร่อื ง การ 1.1 ลกั ษณะโครงสรา ง ประสบการณข อง ประยกุ ตหลกั ปรชั ญา เศรษฐกจิ พอเพียงได แผนธุรกจิ ระดบั พออยพู อกนิ ตนเองตามแนวคดิ ของเศรษฐกิจพอเพยี ง 2. ประยุกตหลกั เศรษฐกจิ พอเพียงและประสบการณต นเอง ระดับอยูด ีมสี ขุ และระดับ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ กบั ประสบการณต นเอง จดั ทํากรอบความคิดของ ม่งั มศี รีสุข พอเพียง จัดทาํ กรอบความคดิ แผนธุรกิจเพ่อื ขยายอาชพี ได 1.2 การประยุกตใชห ลัก แผนธรุ กิจที่เหมาะสม ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง กับประสบการณข องตนเอง 2. ผูเรยี นบรู ณาการความคิด จากประสบการณก าร ประกอบอาชพี สังเคราะห เปน กรอบความคดิ ในการ จดั ทาํ แผนธุรกิจตามแนวคิด ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 3. กําหนดข้นั ตอนของการจดั ทาํ ใหผ ูเรียนศกึ ษาเอกสาร ผลการประเมิน เอกสารหมายเลข 18 แผนธุรกิจตามแนวคิดหลกั หมายเลข 18 แลวใชกรอบ เทียบเคียง คูมอื จดั ทําแผนธุรกิจตาม ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงได ความคิดทสี่ รุปไดพ ฒั นา หลักปรัชญาของ ตนเอง โดยประเมินเทียบเคยี ง เศรษฐกิจพอเพยี งให ความคิดและตวั อยา งตาม เหมาะสมกบั ตนเอง เอกสารหมายเลข 18 ทมี่ ี ความเปน ไปไดทจ่ี ะใชในชีวิต จริงไดห รอื ไม มีขอ บกพรอง อะไรแลวควรปรับปรงุ พฒั นาการจดั ทําแผนธรุ กจิ ของตนเองแบบใด

96 เอกสารหมายเลข 18 : ใบความรู เรอื่ ง การประยกุ ตห ลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งกบั ประสบการณตนเอง จดั ทาํ กรอบความคดิ แผนธุรกจิ ที่เหมาะสมกบั ตนเอง 1. โครงสรางแผนธรุ กจิ ตามแนวหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง การทําธุรกิจ หมายถึง การงานประจําเกี่ยวกับการทํามาหากิน คาขายแลกเปล่ียน จากความหมายดงั กลา ว ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งได ระบุพัฒนาการของการทํามาหากนิ ไวเปน ระดบั ต้งั แต (1) ทําใหพ ออยพู อกิน (2) ทําใหอ ยูดมี ีสุข และเขาสู (3) ความมงั่ มีศรสี ขุ การทํามาหากิน คาขาย แลกเปลยี่ นหรอื ท่เี รียกวา ธุรกิจน้นั จาํ เปนทจ่ี ะตองมแี ผนในทกุ ระดับ เชน 1.1 แผนธุรกิจเศรษฐกิจพอเพยี งระดับพออยูพอกิน เปน การทาํ ธรุ กิจเพื่อนําพาชีวิต ครอบครัวใหรอดพนจากความขาดแคลนและอดอยากสูช วี ิตใหอ ยูร วมกนั ไดของคนในชุมชน สํารวจวา ตอ ง จาํ แนกวา แผนการผลติ ลาํ ดบั ทาํ งานให กินใชอ ะไร อะไรทําได ขน้ั ตอนและ เปนไปตาม แผนการ วิธกี ารทํางาน ข้ันตอน แจกจา ย เอ้อื อาทร เหตุผล ความ ภมู คิ มุ กนั ความรอบรู คุณธรรม พอดี

97 1.2 แผนธุรกจิ เศรษฐกิจพอเพียงระดับอยูดีมสี ขุ เปนการทาํ ธรุ กิจหารายไดท่ีใชความเอ้ืออาทร ของสังคมเปน ฐานในการขบั เคลือ่ นมีลักษณะในการสรางทางธุรกจิ ดังน้ี สํารวจสภาพ กําหนดความ แผนพัฒนาชวี ติ การ จดั ลาํ ดบั ขับเคล่ือน - การกนิ อยู พอดี ทาํ กิน การอยูส ขุ ภาพ ขัน้ ตอนและ แผนให - สขุ ภาพ วธิ กี ารทํางาน เปนไปตาม - การศึกษา - การกนิ อยู และการศึกษา ขน้ั ตอนและ - เออ้ื อาทร - สุขภาพ วิธที าํ งาน - การศึกษา แผนเอือ้ อาทร ความมี - การเอือ้ อาทร สงั คม ความรอบรู คุณธรรม เหตุผล ทางสังคม แผนหารายได - รายจา ย รายได ยกระดับความมัน่ คง ความ ภมู ิคมุ กัน พอดี

98 1.3 แผนธุรกิจเศรษฐกจิ พอเพียงระดบั ม่งั มีศรสี ุข เปนธรุ กิจทต่ี องมีความเฉพาะตวั ตรงกับความ ตองการของลกู คา ตองเชอ่ื มโยงกับสถาบันทางการเงนิ ตองสรา งพันธมิตรทางธรุ กิจ ตอ งเทียบเคยี งแขงดี กบั ธุรกิจประเภทเดยี วกันเพ่ือยกระดบั คณุ ภาพผลผลติ ขยายตลาดและสวนแบงตลาดใหมีรายไดพอเพียง กับการดาํ รงอยูและขยายธรุ กิจออกไปไดอยางม่ันคงตอ เน่ืองไป ซ่ึงมลี ักษณะโครงสรางของแผนธรุ กิจ ดงั นี้ 1234 5 ขอ มลู ทศิ ทางธรุ กิจ แผนกลยุทธ แผนปฏบิ ัติ การขับเคล่ือน - ผลผลิต - วสิ ยั ทัศน เปาหมายกลยทุ ธ - การลงทนุ - บทบาทเจาของ - ลูกคา - พันธกจิ ตัวบงชีค้ วามสําเร็จ - ผลผลติ ธรุ กจิ - ทนุ - กลยทุ ธ ปจ จยั นาํ เขา - ลกู คา - ความสามารถ กิจกรรมโครงงาน - การพฒั นา - การบรหิ าร 2 ทรพั ยากร ของตนเอง ความพอดี ตนเอง และทมี งาน - ความถูกตอ ง - การดําเนนิ งาน - ความเหมาะสม 34 - การควบคมุ คณุ ภาพ 1 ท่ตี องการดา น เวลา ทุน และ 5 เหตผุ ล คุณภาพ - เหตผุ ลที่ ภมู คิ ุมกัน ความรอบรู คุณธรรม ทําใหเกิด ส่งิ ท่ที าํ ให - ในบทบาทหนา ที่ - ความขยันของ ผลสาํ เรจ็ ของผูประกอบ ผูป ระกอบอาชีพ ของอาชีพ ปลอดภยั ตอ อาชีพ - ความประหยัดใน ความลมเหลว - การบรหิ ารจดั การ การใชท รัพยากร ทรัพยากร ใหคมุ คา - สภาวะ ดาํ เนนิ งาน แวดลอ ม - ความซ่อื สัตยใ น ภายในธุรกิจ - การจัดการผลติ การผลิต การตลาด และการจัดการ ใหเ ปนไปตาม - สภาวะ การตลาด ขอกําหนด แวดลอ ม ภายนอก - การควบคมุ - ความอดทนท่ีจะ การวดั ผล ควบคมุ ตดิ ตามผล - ความอยาก ประเมินผลและ และพฒั นา ของตนเอง พฒั นาคณุ ภาพใน คณุ ภาพอาชพี อาชีพ อยางตอ เนื่อง - ความยดึ ม่ัน ในตนเอง - การพัฒนา ศักยภาพองคก ร

99 จากโครงสรางแผนธุรกิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงท้ัง 3 ระดบั ต้ังแตทําเพือ่ ให พอเพียงกับการดํารงชีวิตใหอยูรอดไมอดอยาก ไปสูก ารยกระดับความคดิ การกระทําใชชีวติ อยดู ีมีสุข ซงึ่ จะตอ งมีรายได เพ่ือมาพฒั นาความเปน อยทู ด่ี ีข้นึ และการสงบุตรหลานเขา รับการศึกษา และระดบั สดุ ทา ย ทค่ี นสว นใหญควรจะกา วไปใหถงึ ความมั่งมีศรีสุขท่ีสมั พันธกับสภาพเปนจริงของตนเอง ซ่ึงจะตอง เรยี นรูระบบธุรกจิ ทม่ี คี วามซับซอ นขึ้นไป กิจกรรมท่ี 14 ใหผ ูเ รยี นทาํ โครงงานถอดแบบเรียนในการประกอบอาชีพของตนเองหรือผูประสบความสําเร็จ ในการประกอบอาชพี เกีย่ วกับการจดั ทําแผนธุรกิจเศรษฐกจิ พอเพียง ระดบั มงั่ มศี รสี ุข ในประเด็นตอ ไปน้ี 1. ขอมูลสารสนเทศ 2. ทศิ ทางธรุ กิจ 3. แผนกลยทุ ธ 4. แผนปฏบิ ตั ิการ 5. การขับเคล่ือนแผน โดยยึดหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงเปนตัวอธบิ ายในแตละประเดน็ ตามแผนภูมธิ ุรกจิ และ ผูเรยี นจะตองเรียนรู บทท่ี 5 ใหจบเสียกอ นจึงคอยดําเนนิ การ

100 2. การประยุกตใ ชห ลักเศรษฐกิจพอเพยี ง และประสบการณต นเองจัดทาํ กรอบความคิดแผนธุรกจิ การจัดทาํ แผนธรุ กจิ ในการศึกษาระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย เปนการเรียนรเู พ่ือการขยายอาชีพ ใหเปน ไปตามหลกั เศรษฐกิจพอเพียงในระดับมัง่ มศี รีสขุ ท่ีมีแผนงานโครงการขยายอาชีพ สรางรายได พอเพยี งไปสคู วามม่ันคงได มีกรอบแนวคิดตามหลกั ความมีเหตผุ ล ความพอดี มภี ูมิคุมกัน ความรอบรู และคณุ ธรรมดงั น้ี 2.1 กรอบแนวคิดในการใชหลกั ความมีเหตุผล เปนการประยกุ ตค วามมเี หตุผลท่จี ะทําใหก ารขยายอาชีพประสบผลสาํ เรจ็ ตอ งการองคประกอบ ในการขยายอาชพี มาวเิ คราะหดว ยตวั แปรดา นตนเอง สังคม วชิ าการ มาหาเหตผุ ลใหก ับตนเอง ดงั น้ี ความมีเหตุผล เหตผุ ลทจ่ี ะทาํ ตนเอง ผลิตผลท่จี ะทาํ เปนธุรกจิ ครอบครัวรบั ไดหรอื ไม ใหเ กิดผลสาํ เรจ็ สงั คม ตลาดมีความตองการเพียงใด เจตคตขิ องชมุ ชนเปน อยา งไร คแู ขงเปนใคร อยา งไร วิชาการ สามารถผลติ ไดในทอ งถน่ิ หรอื ไม กระทบตอ ส่งิ แวดลอมเพยี งใด มีองคค วามรู 1 แหลงวทิ ยาการพอเพียง ตนเอง ขอมลู สงั คม เราปรับตัวเขากับลูกคาไดหรอื ไม สารสนเทศ วชิ าการ ลกู คา เปนกลุมบคุ คลระดับใดอยา งไร รสนยิ ม วัฒนธรรม ส่งิ แวดลอ มและสงั คมของลูกคา 2 ตนเอง เงินทุน แรงงาน ทุนทางปญ ญาเพื่อการแขงขัน ขอ มลู สังคม แหลงเงินทนุ ความเช่อื ถือตอ เรา สารสนเทศ วชิ าการ ความรเู กย่ี วกับการบริหารจดั การทุน 3 ตนเอง ความสามารถหลกั ของเราสมั พนั ธก บั การผลิตการตลาดทจี่ ะทาํ หรอื ไม ขอมลู สงั คม ความสามารถหลักของชมุ ชนจะนํามาประยุกตใ ชไดห รอื ไม สารสนเทศ วิชาการ ท่เี กยี่ วของกบั ความพอเพยี งไดแก การสรา งความหลากหลายทางชีวภาพ การหมุนเวยี นเปลยี่ นรปู การเพิ่มผลผลิต และการจดั การรายได 4 ขอ มลู สารสนเทศ ความสามารถ

101 2.2 กรอบแนวคดิ ในการใชห ลักความพอดี เปนการนําผลการคิดวเิ คราะหเ หตุผลที่จะนําไปสูความสาํ เร็จมาคิดสงั เคราะห กาํ หนด แผนทศิ ทางธรุ กิจใหม ีความถูกตองพอดีกับสภาพท่ีเปนจรงิ ของตนเอง สังคม และวิชาการ โดยมีกรอบ แนวคดิ ของการกําหนดทิศทางธรุ กิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ความพอดี - ความถกู ตอ ง ทําอะไร ความตองการโดยรวมสุดทายปลายทาง - ความสมควรทจี่ ะเปน ถึงไหน ของการขยายอาชีพทีต่ อ งการใหเกดิ และ เมอ่ื ไร ไปถงึ ไดจ ริง วิสัยทศั น พันธกจิ ทําอะไร พันธะอนั เปนภาระสําคญั ท่ีตองทําให ทาํ ไมตอ งทํา เกดิ ผลตามวิสัยทัศน ทําอยางไร กลยุทธ เปา หมายการกระทํา เปา หมายเชงิ กลยุทธสูความสาํ เร็จที่ วธิ ีการสาํ คัญ ถูกตอ งสมควรทจ่ี ะเปน ตามวสิ ยั ทัศน

102 กรอบแนวคิดในการใชหลกั ภูมคิ มุ กนั เปนการประยกุ ตหลักภมู คิ ุมกันของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาวเิ คราะหกลยทุ ธ ของแตละพนั ธกิจออกมาเปนแผนกลยุทธท ถี่ กู ตอง ธุรกิจมคี วามปลอดภัย โดยมกี รอบแนวคิดดงั นี้ ภมู คิ ุม กัน สงิ่ ท่ที าํ ใหปลอดภยั รูเทาทัน สภาวะแวดลอม เปาหมายกลยุทธ ตอ ความลม เหลว ภายในที่เปนจุดออ น จดุ แขง็ ตัวบง ช้ี สภาวะแวดลอ มภายใน ของธรุ กจิ ความสําเร็จ รเู ทาทัน สภาวะแวดลอ ม ปจ จัยนําเขา สภาวะแวดลอมภายนอก ภายนอกท่ใี ชเ ปน โอกาส กจิ กรรมโครงการ ใชป ระโยชน และอปุ สรรค ความอยากของตนเอง ตองระมดั ระวงั ความยึดมัน่ ในตนเอง ระมดั ระวงั ความอยากได เปนของตนเองใหอยใู น ความพอดี ระมัดระวงั ความยดึ มัน่ ถอื มน่ั ของตนเอง ตองยดึ หลกั การทาํ งานรว มกนั ที่ ผรู ว มงานรูเทา ทันกัน

103 กรอบแนวคิดในการใชค วามรอบรู เปน การประยกุ ตหลกั แหง ความรอบรทู จ่ี ะนําไปสูความสําเร็จของการจดั การของอาชีพ ดวยวาเกณฑองคประกอบในระบบการบริหารจัดการคุณภาพกับแผนงานดานตาง ๆ ที่จะนําไปสู การปฏบิ ตั ิการวาจะตองเกี่ยวขอ งกับความรอู ะไรทเ่ี ราจะตองแสวงหาความรูใหเกดิ ความรอบรูพอเพยี งที่ จะใชขับเคลอื่ นธุรกจิ ไปสคู วามสาํ เรจ็ โดยมกี รอบดังนี้ ความรอบรู การบริหาร การลงทุน จดั การคณุ ภาพ การผลติ การตลาด - บทบาทของผูประกอบอาชพี การพฒั นาทีมงาน - การบรหิ ารจัดการทรพั ยากร - การบริหารจดั การผลติ - การบริหารจดั การตลาด - การควบคมุ การวัดผล ประเมินผล และพัฒนาคณุ ภาพชีวติ

104 กรอบแนวคดิ ในการใชค ณุ ธรรม เปน การประยุกตหลักแหงคุณธรรมทจี่ ะสรางความเขมแขง็ ใหกับการดาํ เนนิ ธุรกิจที่ ประกอบดว ยความขยันขนั แขง็ ความประหยัดใชทรพั ยากร ความซอ่ื สตั ยตอการดําเนินงาน และความ อดทนตอการควบคุมประคบั ประคองธุรกจิ โดยมกี รอบแนวคดิ ดังน้ี ความขยนั ขนั แข็งของผดู าํ เนินธุรกิจ มุงม่นั แสวงหาความรเู พอื่ พัฒนาสูความเปนเลศิ ตรวจการดาํ เนินงานหาขอ บกพรอ ง ตดิ ตามผลการดาํ เนินงานดา นตาง ๆ ประเมนิ ธุรกิจในแงมุมตาง ๆ เปน ระยะ ๆ สรา งความเขาใจใหก ับผรู วมงาน ความประหยดั ใชทรัพยากรคมุ คา วางแผนการใชทรพั ยากรอยา งรดั กุม ควบคุมการใชท รัพยากรใหเ กิดประสิทธผิ ล ลดของเสยี เปลย่ี นรูปของเสียและเศษวัสดุสรางมลู คา เพ่ิม ความซ่อื สตั ยต อการดาํ เนินงาน สรา งคณุ ภาพผลผลติ ตามขอ ตกลง สงมอบผลผลติ ตามขอตกลง กําหนดราคาทล่ี ูกคารับได ธุรกจิ ไมส รางปญหาใหกบั ชมุ ชนและสง่ิ แวดลอ ม อดทนควบคมุ ธุรกจิ สูเปาหมาย งดเวน สงิ่ ท่ีจะทําใหผลผลติ ไมเ ปน ไปตามขอตกลง อดกลัน้ ตอผลกําไรทีไ่ มสมควร สูทนแกไ ขขอ บกพรอ ง

105 3. สรุป การดําเนินการธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ตงั้ แตระดับทาํ ใหพ ออยพู อ กินพนความอดอยาก แบงปนผทู ี่ยังอดอยากไดกาวไปสูการสรางความอยูดีมีสขุ ที่จะตองเพ่มิ ผลผลิต สรา งรายไดใหพ อเพียงกบั การดาํ รงและพัฒนาคุณภาพชีวิต และเก็บออมสรางทุนเพื่อกาวยางไปสูค วาม มั่งมศี รสี ขุ ทสี่ ามารถขยายธุรกจิ ออกไปสตู ลาดการแขง ขัน สรางงานสรางรายไดใหก บั คนในชมุ ชนของ ตนเอง เปนสว นหนึ่งของการสรา งความเขม แข็งทางเศรษฐกิจของชุมชน การดาํ เนินธรุ กิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หากพิจารณาความสัมพันธ ระหวา งหลักเศรษฐกจิ พอเพยี งกบั ขั้นตอนทางธรุ กจิ จะสรุปไดวา 1. การเรม่ิ ตนธุรกิจจะตองเริ่มตน ที่ความมเี หตุมีผล ซ่ึงเปนเร่ืองของขอมูลสารสนเทศ ตา ง ๆ ทีผ่ ทู าํ ธุรกจิ จะตอ งศึกษาความตอ งการ แสวงหาความเขาใจจนบอกไดว าจะทําอะไร เพราะอยางไร 2. เมือ่ รวู าทําอะไร อยา งไร ก็จะตองกาํ หนดความพอดีของภารกิจทีจ่ ะทาํ แตใหสัมพันธ กบั สภาพชีวิต ทุนตาง ๆ ทมี่ อี ยไู มทาํ อะไรเกินเลยจนสรางความเดือนรอนสูความลม เหลวใหกับตนเอง 3. เมื่อรูวาทําอะไรแคไหน จะตองทําอยางมีภูมิคุมกันใหปลอดภัยไมลมเหลว ดวย การวางเปาหมายการดาํ เนนิ งานและความคาดหวงั ตาง ๆ ในรูปแบบธุรกจิ ใหส อดคลองกบั จุดแข็ง จุดออ น โอกาส อุปสรรคตาง ๆ และทบทวนตรวจสอบความอยาก ความตดิ ยึดในตวั เราใหถ อ งแท 4. เม่ือกําหนดเปาหมายความคาดหวังตาง ๆ ของธุรกิจท่ีคาดวามีความปลอดภัย ไมลมเหลวชดั เจนแลว ก็ถงึ ขั้นตอนการปฏิบตั กิ ารในธุรกิจ จะตองทําแผนปฏิบัติการเขา สูการปฏบิ ัติจริง ขั้นตอนน้ีจะตองใชอ งคความรูตาง ๆ ในรูปของสหวิทยาการ ผูประกอบอาชีพจะตองมีความรอบรูดวย การแสวงหาความรู ทดลองตรวจสอบความรูอยา งกระจางทกุ ดานท่จี ะนาํ เขา มาใชด าํ เนินการ 5. การดาํ เนนิ ปฏบิ ตั ิการสคู วามสําเร็จใหผูป ระกอบการจะตอ งยืนอยูบนฐานคุณธรรมท่ี เรมิ่ จากความขยัน ความประหยัด ความซ่อื สตั ยและความอดทน กจิ กรรมที่ 15 เมื่อศึกษาเอกสารหมายเลข 17 เขาใจดีแลว ใหผเู รียนวิเคราะหจากประสบการณของตนเองหรือ ของผปู ระสบความสําเรจ็ ในอาชพี จดั ทํากรอบความคิดในการจัดทําแผนธรุ กิจตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง

106 เอกสารหมายเลข 19 : คูมือจัดทําแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะสมกับ ตนเอง ในเอกสารคูมือจัดทําแผนธุรกิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งใหเ หมาะสมกับตนเอง ประกอบดวยสาระสูการปฏบิ ัติดังน้ี ตอนท่ี 1 บทนํา ความคิดรวบยอด นยิ ามศพั ท องคประกอบของแผนธุรกจิ ตอนท่ี 2 วิธีคดิ หาเหตผุ ล ของการขยายอาชพี ความคิดรวบยอด ขน้ั ตอนการดาํ เนนิ งาน รายละเอียดการดําเนนิ งาน ตอนท่ี 3 วธิ กี ารกาํ หนดทิศทาง กลยทุ ธก ารขยายอาชีพใหมคี วามพอดี และภมู ิคมุ กัน ความคดิ รวบยอด ขัน้ ตอนดําเนนิ งาน รายละเอียดการดําเนนิ งาน ตอนที่ 4 การจัดทาํ แผนปฏิบัติการ และสรา งความรอบรู ความคดิ รวบยอด ขน้ั ตอนการดาํ เนนิ งาน รายละเอยี ดขั้นตอนการดําเนนิ งาน ตอนท่ี 5 การขับเคลื่อนแผนสูความสาํ เร็จ ความคดิ รวบยอด ขั้นตอนดาํ เนินงาน รายละเอยี ดการดําเนินงาน

107 ตอนที่ 1 บทนาํ ความคดิ รวบยอด แผนธรุ กจิ เปน กรอบความคิดการทาํ มาหากินของประชาชนบรู ณาการกับปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง ทใี่ หความสําคัญกบั ส่ิงท่ี เปน อยู มีอยู ของผูประกอบอาชพี ใหส ามารถขับเคลื่อนเขาสู ความสาํ เร็จไดดวยตนเอง ดังนน้ั แผนธรุ กิจของชาวบานจึงเปนองครวมของการดําเนินงาน ไมใชแผน ธุรกจิ ทั่วไปที่เปน เอกสารกําหนดการลงทุน ระยะเวลา ผลกําไร แตแ ผนธรุ กิจของชาวบานทจ่ี ะทาํ ตอไปนี้ เปน แผนวิถชี วี ิตการทาํ มาหากนิ ทมี่ กี ารคิดและดําเนินการอยางเปน ระบบบนเสนทางของความพอดี นยิ ามศัพท เพื่อใหเขา ใจตรงกนั จึงขอนิยามศพั ทท ่สี าํ คญั ดังน้ี 1. ขอ มูลสารสนเทศเพอ่ื การขยายอาชพี หมายถงึ ขอมลู สารสนเทศทีเ่ ก่ียวของเปนเหตุเปนผล ท่จี ะทาํ ใหก ารพัฒนาหรือขยายอาชพี เกิดผลสําเร็จไดแก 1.1 ผลผลติ เราจะทาํ อะไรแลว ขายไดแ น ๆ 1.2 ลูกคา คือใครที่จะมาซื้อหรอื ใชบริการของเรา มมี ากนอ ยเทา ใด วัฒนธรรมชีวิตพวกเขา เกย่ี วของกบั ผลติ ผลทเ่ี ราจะทําขายใหอ ยา งไร ซือ้ ใชบอ ย ๆ หรอื นาน ๆ จะใชทีสงผลกับ การขายผลผลิต ของเราใหห มด มรี ายไดพอเพียงกบั การดํารงชีวติ และขยายธุรกิจไดห รอื ไม 1.3 ทนุ ถา เราจะทําผลผลติ หรือบรกิ าร เรามที ุนดา นตา ง ๆ เพียงใดเชน (1) เงนิ ทนุ มพี อทจี่ ะเดนิ ธรุ กิจไปไดหรือไม ถา ไมพ อจะมีแหลง สาํ รองเงินทนุ จากท่ใี ด มาใหใ ช (2) ทด่ี นิ มีขนาดเทาใด ถา จะทําผลติ ผลท่ีคดิ เอาไว จะไดผลผลติ พอเพียงหรือไม (3) อปุ กรณ เคร่ืองมือทม่ี ีอยจู ะสามารถใชด ําเนนิ การไดเพยี งใด จะตองมีอะไรเพม่ิ เติม หรือจะดดั แปลงของทีม่ อี ยูใชไดห รอื ไม 1.4 ความสามารถของตนเองและทีมงานสัมพนั ธหรือไปกันไดกับผลิตผลหรือบริการทีจ่ ะทํา ถา ไมพอจะไปเรียนรทู ี่ไหน และพื้นฐานของเราเรียนรไู ดหรอื ไม จะตองเตรยี มและพัฒนาทักษะความรู พืน้ ฐานดานใด อะไรบา ง 2. ทิศทางธุรกิจ หมายถึง การพัฒนาหรอื การขยายอาชพี เราจะไปทางไหน แบบไหน ตองมี ภาระสําคัญอะไรบา ง และในแตภ าระเราจะมกี ลวธิ หี รอื วธิ กี ารอยา งไร ท่ีมคี วามพอดีกับสภาพท่ีเปน อยู ของเรา 3. วิสัยทัศน หมายถึง ความตองการใหเกิดขึ้นโดยรวมสดุ ทายปลายทางของแผนธรุ กิจท่ี ตองการใหเ กดิ และไปถึงไดจริง 4. พนั ธกิจหมายถึง พันธะอันเปนภาระสาํ คัญทจ่ี ะตอ งทําเพอ่ื ใหเกิดผลตามวสิ ัยทศั นท ก่ี าํ หนดไว 5. กลยทุ ธส คู วามสําเร็จ หมายถงึ กลวธิ ี วธิ กี ารทจี่ ะนาํ มาใชใหก ารดําเนินงานเกิดความพอดีสู ความสาํ เรจ็ ตามวิสัยทัศน

108 6. แผลกลยทุ ธ หมายถึง กรอบของการจัดการใหการดําเนินงานพัฒนาหรอื ขยายอาชีพ เปนไป ตามวสิ ัยทัศนท ่จี ะชวยช้ีนาํ ถึงกระบวนการในการจดั ทาํ แผนปฏบิ ตั ิตอไป 7. แผนปฏบิ ัติ หมายถงึ การนาํ กรอบการจัดการในแผนกลยุทธมาจัดทาํ กระบวนการปฏบิ ตั ิงาน ตัง้ แต การลงทุน การผลิตหรอื บรกิ าร ลกู คา และการตลาด ตลอดทงั้ การพฒั นาตนเอง เปนเอกสารข้ันตอน การดําเนนิ งาน การตรวจสอบหาขอบกพรองและการปฏิบัติการแกไขขอบกพรอง 8. การขับเคล่ือนแผน หมายถึง การดําเนินงานตามแผนปฏบิ ตั ิการวา ผปู ระกอบการอาชีพ ควร จะมีบทบาทอะไร อยา งไรบา ง จะดาํ เนินการบริหารจดั การทรพั ยากรอยางไรใหเ ปนไปตามขั้นตอนของ แผนปฏบิ ัติ และการควบคุมคณุ ภาพ 9. เหตุผล หมายถงึ เหตุท่ที ําใหเกดิ ผลสําเรจ็ ของการพฒั นาขยายอาชีพ 10. ความพอดี หมายถึง ความถูกตอ ง ความพอดีกับทีต่ อ งการดา นทนุ เวลาและคณุ ภาพ 11. ภมู ิคุม กนั หมายถึง สิง่ ทท่ี าํ ใหป ลอดภยั ตอความลม เหลว 12. ความรอบรู หมายถึง ภูมิปญ ญาท่ีจะเขาถึงองคค วามรูท้ังระบบของการพัฒนาและขยาย ขอบขา ยอาชีพ 13. คุณธรรมหมายถึงหลักดาํ เนนิ วิถธี ุรกจิ เขา สูค วามเขม แขง็ ถกู ตองตามทาํ นองคลองธรรมของสังคม องคประกอบของแผนธุรกจิ องคป ระกอบของแผนธุรกิจประชาชนควรประกอบดว ย องคประกอบของวิถีธรุ กจิ ตัง้ แตการคิด หาเหตุผลของการขยายอาชพี กําหนดทิศทางกลยทุ ธของการขยายอาชีพใหม ีความพอดีและมีภูมิคุมกนั กําหนดแผนปฏิบัติสรา งความรอบรตู ามแผนและขับเคลอ่ื นแผนไปอยา งมีคณุ ธรรม ดงั น้ี 1234 คดิ หาเหตุผลของ กาํ หนดทศิ ทางกล กาํ หนดแผนปฏบิ ตั ิ ขบั เคล่ือนแผนสู การขยายอาชพี ยทุ ธข องการขยาย สรางความรอบรู ความสัมพันธอ ยาง อาชพี ใหม ีความ ตามแผน มีคณุ ธรรม พอดแี ละมภี มู คิ มุ กัน การคดิ จดั ระบบขอมลู 1. การกําหนดวสิ ัยทัศน 1. การจดั ทาํ แผนดา นทนุ 1. การศกึ ษาทาํ ความเขา ใจ สารสนเทศดานผลผลิต 2. การกาํ หนดพนั ธกิจ 2. การจดั ทาํ แผนการผลิต ลูกคา ทนุ และ 3. การกาํ หนดกลยทุ ธ 3. การจดั ทําแผนดานลกู คา แผนปฏิบัตกิ าร ความสามารถของตนเอง 4. การจดั ทําแผนกลยุทธ 4. การจดั ทําแผนพัฒนา 2. การปฏิบัติการตามแผน ตนเอง 3. การตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง 4. การปฏิบัตกิ ารแกไ ข ขอบกพรอง องคป ระกอบทงั้ 4 ขอ ดงั กลาวใหเปนองคประกอบในการจัดทําแผนธุรกิจตามแนวคิด ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงทจ่ี ะตอ งเรยี นรูฝ ก ทาํ ตอไป

109 ตอนท่ี 2 วิธคี ิดหาเหตผุ ลของการขยายอาชพี ความคดิ รวบยอด วิธกี ารคดิ หาเหตุผลการขยายอาชพี ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เพื่อใหได ขอ มลู สารสนเทศ เกีย่ วกบั ผลิตผลหรือบรกิ ารทจี่ ะทาํ ลูกคาและตลาดที่จะขายผลติ ภัณฑ ทุนดานตาง ๆ ทีจ่ ะนํามาใชและมอี ยูจรงิ ตลอดทั้งความสามารถของผูประกอบอาชพี เอง ทจ่ี ะเปนเหตุเปนผลเพยี งพอ ใชต ัดสนิ ใจขยายอาชพี ใหเ กิดผลสําเรจ็ ได ขั้นตอนการดาํ เนนิ งาน 1 3 4 5 การ สรุปผล รวบรวม ประเมนิ ตัดสนิ ใจ จดั ทําเอกสาร เหตผุ ล ขอ มูล 2 เลือกเหตผุ ล การขยายอาชีพ วิเคราะห สาํ คญั ขั้นตอนการดาํ เนนิ การดงั กลาวอาจไมจาํ เปน ท่ีจะตองทําครบทุกข้ันตอน เพราะขอมูล บางตัวท่ไี ดมามคี วามสําคัญ สามารถลัดข้นั ตอน ขามขัน้ ไปอภิปรายนําไปสูค วามเปนเหตเุ ปน ผลได รายละเอยี ดการดําเนนิ งาน 1. การรวบรวมขอมลู เปน ขั้นตอนการแสวงหา รวบรวมความรู โดยใชเครื่องรับรูในกายของเรา 1.1 การรบั รดู ว ยตา เชน การสังเกต จับตามอง การอาน ที่สามารถรูและใหเ หตุผลท่ีถกู ตอ ง แลว จดบันทึก 1.2 การรบั รดู วยหู เชน การฟง อยางวเิ คราะห แยกประเด็นสาํ คัญออกมาใหไ ด 1.3 การรับรูดวยจมูก คือการรับรูกล่ิน หรือดมกลิ่นแลวใครครวญแยกประเภทอธิบาย ลักษณะเทยี บเคียงกบั กล่นิ ทค่ี ุนเคยหรอื บอกความแปลก แยกได 1.4 การรับรูดวยลิ้น คือการชิมรสคิดใครครวญ เทียบเคียงกับรสท่ีคุนเคยหรือบอก ความแปลกแยกได 1.5 การรบั รูด ว ยกาย คือการท่ีตนเองเขาไปสูสภาวะแวดลอมที่สามารถรบั รูบอกความเยน็ ความรอน ความแข็ง ความออนนมุ หรอื สัมผสั ที่พึงพอใจหรอื แปลกแยกออกไป จากรายละเอยี ดขางตน ดงั กลาว เปน การเก็บภาพรวมขอ มลู ท่ใี ชชวี ิตของตนเองเปนฐาน การเรียนรทู าํ ไดต ลอดเวลา เพียงแตผ เู รียนใหค วามสําคัญตอ ส่ิงทร่ี บั รูใหส ามารถรแู ละใหเ หตุผลท่ีถูกตอง ดวยการแยกใครครวญแยกประเด็นเทยี บเคยี งกบั ประสบการณแ ละบอกความแปลกแยกออกไปได และ จดบันทกึ ใหตนเองสามารถเขาใจและระลึกถึงได

110 2. การวเิ คราะหข อมลู เปน ข้ันตอนท่ีนําผลการรวบรวมขอ มูลมาศกึ ษาพิจารณาดว ยตนเอง โดย มีข้นั ตอนดังนี้ 2.1 จัดขอ มูลเขา พวกดวยการนําขอมูลที่จดบนั ทึกไวม าพิจารณาแยกเปนหัวขอ แลวจัดเขา กลมุ พวกเดยี วกัน 2.2 จดั ลาํ ดบั ความสาํ คญั ของขอ มลู ดวยการนาํ ขอมลู แตล ะกลมุ มาพิจารณาวามหี วั ขอใดที่มี ความสําคญั มากท่สี ุดเรยี งลําดับไปจนถงึ ความสาํ คัญนอ ย 2.3 จดั กลุม ขอ มูลทม่ี ีความสัมพันธ บงช้ีถึงเหตผุ ลของการขยายอาชีพในแตล ะเหตผุ ล 3. สรุปผล เปน ข้ันตอนการนาํ กลุมขอ มลู ท่มี ีความสมั พนั ธบง ชี้ถึงเหตุผลในแตละกลมุ เหตุผล มาพจิ ารณาเช่อื มโยงกับประสบการณของตนเอง และปรากฏการณต าง ๆ เขียนเปนเหตุผลของการขยาย อาชีพเปนขอ ๆ 4. ประเมนิ ตัดสินใจเลอื กประเดน็ เปนขั้นตอนตัดสนิ ใจวา การขยายอาชพี คร้ังนี้ควรมีเหตผุ ลที่ สาํ คัญจรงิ ๆ ดวยการนําเหตุผลตาง ๆ ทส่ี รปุ ไดมาศกึ ษาพจิ ารณาวาควรจะมเี หตุผลทีส่ ําคญั จริงกี่เหตุผล ในการขยายอาชพี 5. จัดทาํ เอกสารเหตุผลการขยายอาชีพ เปนข้ันตอนนําผลการสรุปและประเมนิ เลือกเหตผุ ล การขยายอาชีพมาจัดเขยี นเปนเอกสารนําทางในการดําเนินกิจกรรมขยายอาชีพตอไป ตัวอยางเอกสาร เหตผุ ลของการขยายอาชีพ เหตุผลการขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรยี  ของ นายขนั ติ หนูแดง ไรท นเหน่อื ย เลขท่ี 19 หมู 8 ตาํ บลหนองแขม อําเภอโคกสาํ โรง จังหวัดลพบรุ ี ผลการศึกษาเหตุผลในการขยายอาชีพเกษตรอินทรีย พบวามีเหตุผลที่นําไปสูความสําเร็จ 4 องคประกอบดว ยกันคอื 1. องคประกอบดา นผลิตผล 2. องคประกอบดา นลูกคา 3. องคประกอบดานตน ทุน 4. องคประกอบดา นความสามารถของผดู ําเนินงาน

111 องคประกอบดา นผลติ ผล ผลิตผลเกษตรอินทรียทั่ว ๆ ไปพบปญหาการปนเปอนของโลหะหนัก และเชื้อโรค ทางเดินอาหาร ดังน้ันเหตุผลท่ีจะนําไปสูความสําเร็จ คือ การจัดการระบบการผลิตใหปราศจาก การปนเปอ นสารโลหะหนักและเช้ือโรคทางเดนิ อาหารจึงมปี จจัยเหตุที่จะตองดาํ เนนิ การประกอบดวย 1. ยกเลิกการใชปุยคอกทําปุยหมัก เพราะปจจุบันเกษตรกรผูเล้ียงสัตวใชอาหาร สาํ เรจ็ รูปทผ่ี านกระบวนการทางอตุ สาหกรรม ซง่ึ มีโลหะหนักปนเปอ น เล้ียงสัตว การทําเกษตรอนิ ทรีย ไมส ามารถหามูลสตั วจากการเลี้ยงโดยธรรมชาติในจาํ นวนทเี่ พียงพอตอการพัฒนาคณุ ภาพดินได 2. พัฒนาปุย อินทรียทําใหป ลอดภัยจากจุลินทรียบ ดู เนา และมคี ณุ คา ทางอาหารสงู จึงสรุปเหตุผลการพฒั นาเพื่อการขยายอาชีพในองคประกอบดา นผลผลติ คอื ผลผลิต เกษตรอินทรยี ไ มป นเปอ นสารโลหะหนักและจลุ ินทรียบูดเนา องคประกอบดานลกู คา ลูกคาผูบริโภคอาหารเกษตรอินทรยี  มีเจตคติท่ีดีตอผลิตผลเกษตรอนิ ทรีย แตไมรูจัก และเขา ถงึ กระบวนการผลติ ของเกษตรกรได บรโิ ภคไปบนความกังวลใจวาใชของจรงิ หรอื ไม จึงอาศัย ความเช่ือถอื ผูจัดจําหนายเปนสําคัญ ดังนั้นการขยายอาชีพของไรทนเหนื่อย จําเปนตองสรางความรู ความเขา ใจ และการเหน็ คณุ คา อาหารเกษตรอินทรยี ท อ่ี า งอิงระบบนเิ วศนธรรมชาติเปนฐานการผลิต องคประกอบดา นทนุ การขยายอาชีพเกษตรอินทรยี  จําเปน ตอ งขยายพนื้ ท่กี ารผลิต การเพิ่มปริมาณนาํ้ และ การพฒั นาคณุ ภาพดนิ จาํ เปนตองใชท ุนดา นตา ง ๆ เพม่ิ ข้ึนรวมจํานวน 870,000 บาท ดงั น้ี 1. เงนิ สาํ รองจา ยคา แรงงานเพม่ิ 10 คนจนกวาจะไดผลตอบแทนคนละ6,000 บาทตอ เดอื น รวม 3 เดือน เปน เงิน 180,000 บาท 2. ซือ้ รถไถพรวนดนิ ขนาด 30 แรงมา เปนเงนิ 360,000 บาท 3. คาสาํ รวจเจาะนาํ้ บาดาลขนาด 6\" จาํ นวน 1 บอ เปนเงิน 120,000 บาท 4. คาระบบกระจายและใหน ํา้ 30 ไร เปน เงนิ 210,000 บาท รวมเปน เงนิ ทนุ ที่จะตองใชเ พ่ิมอกี จาํ นวน 870,000 บาท องคป ระกอบดา นความสามารถ การนําเสนอความรู ความเขาใจใหกลมุ ผบู ริโภค ชองทางท่ีตนทุนต่ําที่สุดคือ การเปด เว็บไซตไ รทนเหนื่อย เพอื่ นําเสนอสาระเน้ือหาและการแลกเปลี่ยนเรยี นรู จะตอ งพัฒนาเว็บไซตเปน ระยะ ๆ ในสาระทนั ตอการเขามาเรียนรขู องลกู คาและผูส นใจ จึงตองทําเอง

112 สรปุ เหตผุ ลเพื่อความสําเรจ็ ของการขยายอาชพี จากองคประกอบท้ัง 4 ดา นดังกลาวไรทนเหน่ือย มีเหตุผลที่จะทาํ ใหการขยายอาชีพ ประสบความสําเรจ็ 5 ดา นดังนี้ 1. ตอ งพฒั นาคณุ ภาพของดินไมใ หม ีโลหะหนกั อันตรายปนเปอน 2. ตอ งควบคมุ ระบบการหมักสังเคราะหใ นกิจกรรมตา ง ๆ ใหจ ลุ ินทรียบ ูดเนา ลดตํ่าลง 3. ตองใหค วามรูความเขาใจและการเห็นคุณคาอาหารเกษตรอินทรีย แกลูกคาและ ผสู นใจ 4. ตองระดมทุน 870,000 บาท ใชข ยายการดําเนินงาน 5. ตอ งพัฒนาบุคลากรภายในใหมคี วามสามารถพัฒนาเว็บไซตไดดว ยตนเอง เหตุผลท้ัง 5 ประการจะเปนเหตุผลนาํ ไปสคู วามสําเร็จของการขยายอาชีพที่จะทําให คุณภาพผลผลติ สูงขึ้น ตรงกับความตอ งการของลกู คา และสามารถขยายสว นแบงของตลาดออกไปได

113 ตอนท่ี 3 วธิ กี ารกาํ หนดทศิ ทาง กลยุทธ การขยายอาชีพใหม คี วามพอดแี ละมภี ูมคิ ุมกนั ความคิดรวบยอด การทําธรุ กิจไมว าจะทําระดับใด จําเปน ตอ งมีทิศทางใหมองเห็นผลสําเร็จ ภาระงานที่ จะตอ งทาํ และกลยุทธส คู วามสําเร็จใชเปน ความคดิ สูก ารปฏบิ ตั จิ รงิ จะทาํ ใหเราวางธรุ กิจอยใู นความพอดี อยา งมภี มู คิ ุม กัน ไมใชทําไป คดิ ไป ลงทุนไป อยา งไรทิศทาง ขั้นตอนการดําเนนิ งาน 123 ทศิ ทางธุรกจิ กลยุทธ แผน วิสยั ทัศน กลยุทธ แผนกลยุทธ ภารกจิ จากแผนภูมิ ทําใหม องเหน็ วา การกําหนดทศิ ทาง กลยุทธ การขยายอาชพี ประกอบดวย 1. การคิดเขยี นทิศทางธุรกิจ ประกอบดวยวิสยั ทัศนท ี่ตองการใหเกิดอยา งมีความพอดี และ ภารกิจสําคัญทจ่ี ะนาํ ไปสูความสาํ เร็จ 2. การคดิ เขียนกลยทุ ธห รอื วธิ กี ารสรางความสาํ เรจ็ ตามพนั ธกิจ ซ่ึงจะมเี ปา หมายอยางชดั เจน 3. การคิดเขียนแผนกลยุทธดวยการนําเปาหมายกลยุทธมาวิเคราะหใหมองเห็นตัวบงช้ี ความสําเร็จ ปจจยั นําเขาท่ีสําคัญ และกิจกรรมที่จําเปนตองทําเปนแผนทิศทางไปสูความสําเร็จของ การดาํ เนนิ ธุรกจิ

114 รายละเอียดการดําเนนิ งาน 1. การกาํ หนดทศิ ทางธุรกิจ เปนการคิดใหมองเหน็ อนาคตของการขยายอาชีพใหม ีความพอดี จะตองกําหนดใหไดวาในชวงระยะขางหนาควรจะไปถึงไหน อยางไร ซึ่งประกอบดวย ขอความ วิสัยทัศนวาจะไปถงึ ไหน และขอความพันธกจิ วาจะไปอยางไร โดยมวี ิธกี ารคดิ และเขียนดังนี้ 1.1 การเขียนขอความวสิ ัยทัศน การขยายอาชีพ มีลกั ษณะโครงสรา งการเขียนทีป่ ระกอบดว ย ก. ชวงระยะเวลาที่เราไปสุดทางของการขยายอาชีพในชวงน้ี จะเปนระยะเวลาก่ีป พ.ศ. อะไร ข. ความคิด เปา หมาย ลกั ษณะความสาํ เรจ็ ทเ่ี ราจะไปถึงอยางมีความพอดี และทาทาย ความสามารถของเรา คอื อะไร ตัวอยางขอความวสิ ยั ทศั น “ พ.ศ. 2551 ไรทนเหน่อื ยผลิตผักสดผลไมเ กษตรอนิ ทรยี เขาสตู ลาดคณุ ภาพประเทศสงิ คโปร” จากขอ ความวิสัยทศั น ตัวอยางขา งตน สามารถจําแนกใหมองเห็นโครงสรา งการเขียนไดด งั น้ี ก. ชว งระยะเวลาที่จะไปสดุ ทาง คือ ป พ.ศ. 2551 ข. ขอความ ความคิดลักษณะความสําเร็จที่จะไปถึงอยางมีความพอดีและทาทาย คือ ไรทนเหนื่อยสามารถผลิตผักสด ผลไม เกษตรอินทรียเขาสูต ลาดคุณภาพประเทศ สงิ คโปรไ ด จึงอาจสรุปไดวาการกาํ หนดวิสัยทัศนไมใชเปนการกําหนดเพ่ือความนาสนใจ แตเปนการ กําหนดใหม องเหน็ ทศิ ทางของธรุ กจิ ท่ีเราจะตองฝา ฟน อุปสรรคตาง ๆ ไปใหถึงได 1.2 การเขียนภารกิจ การเขียนขอ ความภารกิจเปนการดําเนินการตอเนื่องจากการกําหนด วิสัยทัศน วาเราจะตองมีภารกิจท่ีสําคัญ อะไรบาง ทีเ่ ราทาํ ใหการขยายอาชีพบรรลุผลสําเร็จไดตาม วิสยั ทศั น โดยมแี นวทางการคิดและเขียนดงั นี้ 1.2.1 การวิเคราะหว า หากจะใหเ กิดความสําเร็จตามวสิ ยั ทศั น จะตอ งมีภารกิจอะไรบา ง ในทางธรุ กจิ มีภาระที่สาํ คญั 4 ประการ คอื ก. ภารกจิ ดานทุนดําเนนิ การ ข. ภารกจิ ดานลูกคา ค. ภารกจิ ดา นผลผลิต ง. ภารกจิ ดา นการเรียนรูพฒั นาตนเองและองคกร ดังนน้ั การดาํ เนินการขยายอาชีพ อาจใชภารกิจทัง้ 4 กรณีมาคิดเขียนภารกจิ นาํ ไปสคู วามสาํ เร็จได 1.2.2 โครงสรา งการเขียนภารกจิ มีองคประกอบรว ม 3 ดา น คือ ก. ทาํ อะไร (บอกภาระสาํ คญั ท่กี ระทบตอความสําเร็จ) ข. ทําไมตอ งทาํ (บอกเหตผุ ลหรอื จุดประสงค) ค. ทาํ อยางไร (บอกวิธีดาํ เนนิ การท่ีสาํ คัญ และสง ผลตอความสาํ เร็จจริง)

115 ตัวอยางขอความภารกิจของไรทนเหนื่อย 1. ขยายพ้นื ทกี่ ารผลิต 20 ไร เพอ่ื ใชผ ลติ ผกั สดอินทรยี  ดวยการพฒั นาคณุ ภาพดนิ ดว ยปยุ พชื สด เพ่มิ แรงงาน 10 คน จดั หาน้ําใหไดว นั ละ 300 ลกู บาศกเมตร 2. สรางความเช่อื ถอื ใหก ับลูกคา เพอื่ ขยายการตลาดดวยการจัดทําเว็บไซตข องตนเอง จัดทําสารคดี เผยแพร สัปดาหละ 1 เรอ่ื ง และเวบ็ บอรดแลกเปลีย่ นเรียนรกู ับลูกคา และผูสนใจ 3. ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ใหเ ปน ไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรยี สหภาพยุโรป เพอ่ื ใหสามารถ สงออกตางประเทศได ดว ยการพฒั นาคณุ ภาพดินไมใหปนเปอ นโลหะหนกั และจัดการแปลง เกษตรใหเปนระบบนิเวศนธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหทํางานตามขน้ั ตอน เพอ่ื ตดิ ตามหาขอบกพรองและปฏิบตั กิ ารแกไข ขอบกพรองไดด ว ยการสรา งความตระหนักใหเ ห็นความสาํ คญั ของมาตรฐานคุณภาพ และ รวมเขยี นเอกสารขนั้ ตอนการทํางาน จากตัวอยางขอความภารกิจของไรทนเหนื่อย นํามาจําแนกขอความตามลักษณะโครงสรางการ เขยี นไดด ังน้ี ทําอะไร ทําไมตอ งทํา ทาํ อยา งไร 1. ขยายพื้นท่ีการผลติ 20 ไร เพอ่ื ใชผลิตผกั สดอินทรีย โดยการพฒั นาคณุ ภาพดินดวย ปุยพืชสด เพม่ิ แรงงาน 10 คน จดั หานา้ํ วันละ 300 ลกู บาศกเ มตร 2. สรางความเชอ่ื ถอื ใหกบั ลูกคา เพือ่ ใหลูกคาม่ันใจวา ไดบริโภค ดว ยการจดั ทาํ เวบ็ ไซตของตนเอง อาหารคุณภาพ สะอาด ปลอดภยั จัดทําสารคดีเผยแพรส ปั ดาหล ะ 1 เรื่อง และเว็บบอรด แลกเปลี่ยน เรียนรูกับลูกคา 3. ยกระดบั คุณภาพผลผลิตให เพอ่ื ใหสามารถสงออกไปสู ดวยการพัฒนาดินไมใ หป นเปอน เปน ไปตามมาตรฐานเกษตรอนิ ทรีย ประเทศสิงคโปรไ ด โลหะหนักตามมาตรฐานพฒั นา สหภาพยุโรป ระบบนเิ วศแปลงเกษตรใหเ ปน ระบบนเิ วศธรรมชาติ 4. พฒั นาคนงานใหท าํ งานตาม เพื่อใหสามารถตดิ ตามหา ดว ยการสรางความตระหนกั ให ขั้นตอนได ขอ บกพรอ งและปฏิบตั กิ ารแกไ ข เหน็ ความสาํ คัญของมาตรฐาน ขอบกพรองได คุณภาพผลผลิตและรวมเขียน เอกสารข้ันตอนการทํางาน

116 จึงสรปุ ไดวาการขยายอาชพี ใหเกดิ ความพอดนี ้ัน เปน ไปตามศักยภาพของผูประกอบอาชีพ แตการกําหนดทิศทางขยายอาชพี นั้นตองมองเห็นทศิ ทางท่ีจะไปถึงและรูวามีภารกิจอะไรบาง ตอง ทาํ อยางไรใหมองเหน็ รูปธรรมของการขยายอาชพี ท่ีกา วออกไปขางหนา 2. การระบุกลยุทธ การท่ีจะขยายอาชีพใหบรรลุตามวิสัยทัศน ตองมีแนวทางปฏิบัติสู ความสําเร็จ เพอ่ื ชัยชนะเราเรียกวา กลยุทธ ดงั นั้นการกาํ หนดกลยทุ ธเ พอื่ ใหก ารขยายอาชีพสคู วามสําเร็จ จงึ กําหนดกลยุทธจากภารกจิ ทจ่ี ะทําท้งั 4 ดา นตามแนวคิดดังน้ี 2.1 นาํ ขอความภารกิจในสวนทาํ อยา งไรมาพิจารณาวามกี ิจกรรมทีจ่ ะตองทาํ อะไรบา ง ตวั อยา ง การพจิ ารณาในสว น ทําอยางไรของภารกจิ ท่ี 1 มกี จิ กรรมทตี่ องทาํ ดังนี้ 1. พัฒนาคุณภาพดนิ ดวยปุย พชื สด 2. เพม่ิ แรงงาน 10 คน 3. จดั ใหมนี ํา้ ใชเ พิ่มวนั ละ 300 ลูกบาศกเ มตร 2.2 คิดพจิ ารณาวา กิจกรรมใดเปนกิจกรรมทยี่ งุ ยากและเปน แกนหลกั สําคญั ของความสําเร็จ ในภารกจิ นี้ จะตอ งใชเ ทคนคิ วธิ ีอะไรเขามาเปน กลยุทธใ นการทาํ งานดังตวั อยาง กจิ กรรม สรุปผลการพจิ ารณา ลําดับ เทคนคิ วธิ ีการท่จี ะใช 1. พฒั นาคณุ ภาพดนิ ความสําคญั เปนกลยทุ ธ เปนกิจกรรมท่ีตองทํากรอบการ ดว ยปยุ พืชสด ผลติ เปนระยะ ๆ อยางตอเนื่อง 1 ใชจอบหมนุ ฟนดนิ และ 2. เพ่มิ แรงงาน 10 คน เพียงประกาศรับสมัครแลว ชี้แจงให 3 วัชพืชเขาดวยกนั ทํางานตามข้นั ตอน 2 - 3. จัดนาํ้ เพม่ิ วนั ละ 300 วาจา งผรู บั เหมา สํารวจ เจาะหานํ้า ลกู บาศกเ มตร ทําเสรจ็ แลว ก็ใชไ ดเ ลย - 2.3 สรุป ระบุกลยทุ ธ และเปา หมายกลยุทธด ว ยการนําผลการวิเคราะหก าํ หนดเทคนิควิธกี ารมา เปนกลยุทธ และนําขอ ความสวนทีบ่ อกวา ทําอะไรมาเปน เปา หมายกลยทุ ธ ดังตัวอยา งนี้ 2.3.1 กลยุทธดําเนินการคอื การใชจอบหมุนพัฒนาคุณภาพดนิ 2.3.2 เปา หมายกลยุทธคอื การพัฒนาคุณภาพดนิ 20 ไร

117 ตัวอยางผลการพจิ ารณากาํ หนดกลยทุ ธขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรยี ข องไรท นเหนือ่ ยดังน้ี ผลการพจิ ารณาขอ ความทาํ อยางไร และกําหนดเทคนคิ วิธใี น ขอ ความภารกจิ ในสว น ทาํ ขอ ความกลยทุ ธสคู วามสําเรจ็ อยางไร นาํ มาใชก ําหนด ของการขยายอาชพี กจิ กรรมทส่ี าํ คญั สงผลตอ ความสําเร็จของภารกิจ เปาหมายกลยทุ ธ 1. ใชจ อบหมนุ พัฒนาคุณภาพดนิ ขยายพื้นท่ีการผลิต 20 ไร ใชจ อบหมุนพัฒนาคุณภาพดนิ ในการขยายพืน้ ทก่ี ารผลติ จํานวน 20 ไร 2. ใชเว็บไซตเผยแพร สรางความเชือ่ ถือใหกบั ลกู คา ใชเ ว็บไซตเผยแพรความรู ความเขาใจเกษตรอินทรยี  ทางอนิ เทอรเ น็ต 3. ใชองคความรรู ะบบนเิ วศ ยกระดับคุณภาพผลผลติ ใหไ ด ใชองคความรรู ะบบนิเวศ ธรรมชาติ พฒั นาระบบนิเวศ ตามมาตรฐานคณุ ภาพเกษตร ธรรมชาตยิ กระดับคณุ ภาพ แปลงเกษตร อนิ ทรยี สหภาพยุโรป ผลผลติ เขา สมู าตรฐานเกษตร อนิ ทรียสหภาพยุโรป 4. พัฒนาคณะทํางานใหรูเทา กัน พัฒนาคนงานใหท ํางานตาม ใชเ ทคนคิ การบรหิ ารคณุ ภาพให ขน้ั ตอนได คณะทาํ งานรเู ทาทนั กัน รว มกนั ทาํ งานตามขน้ั ตอนได 3. แผนกลยุทธใชเ ปน แผนภาพรวมของการขยายอาชีพ เปน เคร่ืองมือควบคมุ ภาพรวมของการ จัดการขยายอาชีพท่ีประกอบดวยเหตผุ ลทีจ่ ะทาํ ใหการขยายอาชีพสาํ เรจ็ กบั องคป ระกอบดานการควบคุม เชิงกลยุทธ ทําใหเ กิด 16 ตาราง บรรจุเงอ่ื นไขสูความสาํ เร็จไวสําหรับจัดทาํ แผนปฏิบัติการ และควบคุม ภาพรวมของการดาํ เนินงาน ก. องคป ระกอบดานเหตุผลสูความสาํ เร็จของการขยายอาชพี ประกอบดวย (1) ดา นการลงทนุ (2) ดานลูกคา (3) ดานผลผลิต (4) ดานการเรียนรูพฒั นาตนเอง ข. องคป ระกอบดา นการควบคุมเชิงกลยุทธป ระกอบดว ย (1) เปา หมายกลยุทธ (2) ตวั บง ชค้ี วามสาํ เรจ็ (3) ปจ จยั นาํ เขาดําเนนิ งาน (4) กจิ กรรม / โครงการทตี่ อ งทํา

118 3.1 การเขียนแผนกลยุทธทั้งหมดจะตองบรรจุอยูในเอกสารหนาเดียว เพ่ือใหมองเห็น ความสมั พันธร ว มระหวา งตารางทั้ง 16 ตารางดังตัวอยาง ตัวอยางเอกสาร แผนกลยุทธ วิสยั ทศั น “ป พ.ศ. 2551 ไรทนเหนื่อยผลิตผกั สด ผลไมเกษตรอินทรียเขาสูตลาดอาหารคณุ ภาพ ประเทศสิงคโปรไ ด” ภารกิจดานการ เงื่อนไข ภารกิจดา นการลงทุน ภารกจิ ดานลูกคา ภารกจิ ดานผลผลิต พัฒนาตนเอง เปาหมายกลยทุ ธ ขยายพืน้ ที่การผลิต 20 ไร สรา งความเชอ่ื ถอื ใหก ับ ยกระดับคณุ ภาพ พัฒนาคนงานใหทาํ งาน ลูกคา ผลผลิตใหไ ดต าม ตามขน้ั ตอนได มาตรฐานการเกษตร อินทรียยุโรป ตัวบง ช้คี วามสาํ เรจ็ - พฒั นาคณุ ภาพเปนดิน - ยอดสั่งซ้ือเพมิ่ ขึน้ จนเตม็ - ผลการวิเคราะห - คนงานยึดการทาํ ตาม อนิ ทรยี ครบ 20ไร ปรมิ าณการผลติ ผลผลิตไมพบธาตุ เอกสารคูมือ - โครงสรางดินเปนเมลด็ กลม - ลูกคา เขามาแลกเปลีย่ น โลหะหนกั ทร่ี ะบใุ น ดําเนนิ งาน สีน้ําตาล ความเขา ใจเกษตรอนิ ทรีย มาตรฐาน - คนงานรูเทาทันกนั ในเวบ็ เพจ - ปราศจาก จลุ ินทรียบดู เนา ปจ จยั นําเขา - จอบหมนุ ขนาดหนากวา ง - สารคดีการผลิตเกษตร เมล็ดพันธุ - เอกสารขั้นตอนการ ดาํ เนินงาน 120 ซม. อินทรยี ไรทนเหนือ่ ยภาค ออรแ กนิค ทาํ งาน - เมล็ดพันธุปุยพืชสด ภาษาองั กฤษและไทย - เอกสารตรวจติดตาม - จุลนิ ทรยี  พด.1 พด.2 และ คุณภาพ พด.3 กจิ กรรมโครงการ - กิจกรรมการพัฒนาดินดา นปุย - จัดทําสารคดีความรแู ละ - ผลติ เมลด็ พันธพุ ืชผกั - ฝก อบรมการทาํ งาน พืชสด แสดงผลงานเกษตร ตวั ท่สี ามารถทาํ ได รว มกนั เพอื่ ใหมี - สํารวจขุดเจาะบอ นาํ้ บาดาล อนิ ทรีย เดอื นละ 1 เรอ่ื ง ความสามารถเทา ทันกนั ขนาด 300 ม.3/วนั - ติดตั้งเว็บไซต - จัดทาํ เอกสารขัน้ ตอน - จา ยแจก DVD ความรู การทํางานในแตละ เกษตรอินทรียไรท น กิจกรรม เหนอื่ ย - ฝก การใชเ อกสาร ขัน้ ตอนการทํางาน จากเอกสารตวั อยาง ทําใหม องเห็นสาระสําคัญท่เี ปนเหตุเปนผลตอความสําเร็จของการ ขยายอาชีพเกษตรอินทรียไ รท นเหนื่อย

119 ความคิดรวบยอด ตอนที่ 4 การจัดทาํ แผนปฏบิ ัตกิ ารและการสรางความรอบรู การทําแผนปฏบิ ัติการเปนการดําเนินงานตอเน่ืองจากแผนกลยุทธ ดวยการจัดทํา รายละเอยี ดใหเ ห็นแนวปฏบิ ตั ิ ในแตล ะภารกจิ ที่จะนาํ ไปสูความสาํ เรจ็ ตามวสิ ยั ทศั นท่ตี ั้งไว ขนั้ ตอนการทาํ งาน 1 กําหนดเปาหมายของธรุ กจิ 2 กาํ หนดจดุ ประสงคการดําเนินงาน 3 7 จดั ทําเอกสารแผนปฏบิ ตั กิ าร กาํ หนดลักษณะบง ช้คี วามสําเรจ็ กําหนดผลท่ีเกดิ 4 8 กาํ หนดกจิ กรรมและเหตุการณ 5 สํารวจความรอบรขู องตนเอง 6 กาํ หนดทรัพยากรดําเนินงาน

120 รายละเอยี ดข้นั ตอนดําเนินงาน 1. การกําหนดเปา หมายของภารกจิ ดวยการวิเคราะหแ ผนกลยุทธใ นสว นเปา หมายกลยุทธข อง แตล ะภารกิจมาใชก าํ หนดเปนเปาหมายแผนปฏิบตั ิการดงั ตัวอยางตอไปนี้ 1.1 ภารกจิ ดา นการลงทุน เปา หมายปฏบิ ัตกิ าร คอื “ขยายพื้นท่กี ารผลติ เกษตรอินทรยี เพ่มิ 20 ไร” 1.2 ภารกิจดา นลูกคา เปา หมายปฏิบัตกิ าร คอื “สรางความเชื่อถือใหกับลูกคา” 1.3 ภารกจิ ดา นผลผลิต เปา หมายปฏิบัติการ คอื “ยกระดบั คณุ ภาพผลผลติ ใหไดมาตรฐานเกษตรอนิ ทรยี ย ุโรป” 1.4 ภารกจิ ดานการพฒั นาตนเอง เปาหมายปฏบิ ัตกิ ารคอื “พัฒนาความสามารถและทัศนคติคนงานใหท ํางานตามข้ันตอนในเอกสารคูมือ ปฏิบัตกิ ารเกษตรอินทรียไ รท นเหนือ่ ย” 2. กาํ หนดจดุ ประสงคการดาํ เนนิ งาน ดา นเกณฑเปา หมายวาควรจะมีจุดประสงคด ําเนินงานท่ี สาํ คัญอะไรบา ง ตวั อยา งเชน ขยายพ้ืนที่การผลติ 20 ไร พฒั นาคุณภาพดิน จดั หานา้ํ ใหเ พียงพอ จากแผนภูมิทําใหม องเห็นไดวา เปาหมายการขยายพนื้ ที่การผลิต 20 ไร มีจุดประสงค การดาํ เนนิ งาน 2 ดา นคอื การพฒั นาคณุ ภาพดิน และการจัดการนํ้าใหเพียงพอและเขียนเปน จุดประสงค การดาํ เนินงานไดด ังตัวอยา งตอ ไปนี้ เปาหมายขยายพน้ื ที่การผลติ 20 ไร มีจุดประสงคดาํ เนินงานดังน้ี 1. เพื่อพฒั นาคณุ ภาพดนิ ใหเ ปนดินอนิ ทรียไ ด 2. เพ่ือสํารวจและขุดเจาะน้าํ บาดาลใหเพยี งพอได 3. กาํ หนดลักษณะบง ชี้ความสาํ เร็จ ดวยการวเิ คราะหจ ดุ ประสงคด ําเนนิ งานวาลักษณะ บงช้คี วามสําเร็จเปน อยางไร ดังตัวอยางตอไปนี้ จุดประสงคด ําเนินงาน ลกั ษณะบงชีค้ วามสําเร็จ 1. เพื่อพัฒนาคณุ ภาพดินใหเปนดินอินทรยี ได 1.1 มอี นิ ทรียวัตถุในดนิ 2. เพอ่ื สํารวจขดุ เจาะนาํ้ บาดาลไดน ้ําเพียงพอ 2.1 พบนํา้ ใสสะอาด

121 4. กําหนดผลที่เกิด ดวยการวิเคราะหล ักษณะบงชี้ความสําเร็จรวมกับความตองการ จําเปนท่แี ทจ ริงแลวระบผุ ลที่เกดิ ดังตวั อยา งตอไปน้ี จุดประสงคด าํ เนนิ งาน ลกั ษณะบงช้คี วามสําเรจ็ ผลท่ีเกิด 1. เพอื่ พฒั นาคุณภาพดนิ ใหเปน 1.1 มีอินทรียวตั ถใุ นดิน - ซากพืชยอยสลายเปนสีน้ําตาล ดินอินทรยี  พรอ มปลดปลอ ยธาตอุ าหาร ใหพชื - โครงสรางดนิ เปนกอนกลม - ดินมีกลิ่นหมักเหมือนเหด็ หรอื ตะไครน้ํา 2. เพอ่ื สํารวจขุดบอบาดาลไดน ้ํา 2.1 พบน้ําใสสะอาด - นํ้ามีคา PH 6.8 เพยี งพอ - ปริมาณนาํ้ ที่ได 15ม3/ชม. 5. กําหนดกจิ กรรมและเหตกุ ารณ ดวยการวเิ คราะหผ ลที่เกิดวาถาจะใหเกิดผลดังกลาวจะตอง ทาํ กจิ กรรมและมีเหตุการณอ ะไรบา งและสามารถทําไดจ รงิ ดังตวั อยางตอ ไปน้ี จดุ ประสงคก าร ดาํ เนนิ งาน ลักษณะบงช้คี วามสําเร็จ ผลทีเ่ กดิ กิจกรรมและเหตผุ ล 1. เพอ่ื พฒั นา 1.1 มอี นิ ทรยี วตั ถุในดิน - ซากพืชยอยสลายเปน สี 1. ปลกู ปยุ พืชสดประกอบดว ย คณุ ภาพดิน นํา้ ตาลพรอ มปลดปลอ ย เหตกุ ารณท จ่ี ะตองทําดังนี้ ใหเ ปน ดิน ธาตุอาหารใหพ ชื (1) ไถบุกเบกิ พรวนดิน อนิ ทรีย - โครงสรา งเปนดนิ กอนกลม (2) หวานเมล็ดปอเทอื ง - ดนิ มกี ลิ่นหมกั เหมอื น (3) ใหน ํา้ ทกุ 3 วัน เห็ดหรือตะไครน้าํ (4) บํารุงดูแลรักษาจนอายุ ครบ 40 วนั 2. สบั พรวนปุย พืชสดคลกุ เขา กบั ดนิ ประกอบดว ยเหตุการณ ดังน้ี (1) สับพรวนตน ปอเทืองคลุก ลงดนิ (2) ใหน ้ําผสมจุลนิ ทรยี  พด.2 ทุก 2 วัน (3) ครบ 15 วนั ตรวจสอบการ หมกั สลายของดิน

122 จดุ ประสงคก าร ลกั ษณะบง ช้คี วามสาํ เรจ็ ผลทเี่ กิด กจิ กรรมและเหตผุ ล ดําเนินงาน (4) สับพรวนใหซ ากยอ ยสลาย กระจายตัวอยางสมาํ่ เสมอ (5) เม่ือกระบวนการหมกั ครบ 25 วัน ทําการตรวจสอบวา เปนไปตามผลทีเ่ กิด หรอื ไม 6. กําหนดทรพั ยากรการดาํ เนินงาน ดวยการวิเคราะหก ิจกรรมและเหตุการณว าจะใชท รัพยากร วสั ดุ แรงงาน และระยะเวลา เทา ไร ระยะเวลา แรงงานท่ี กิจกรรมและเหตุการณ ของงาน ตอ งใช วัสดุ เคร่อื งจักรกล 1. การปลูกปุยพชื สด (1) ไถบุกเบิกจากหนาดนิ 20 ไร 1 วัน 1 คน นาํ้ มันดเี ซล 100 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp (2) ไถแปรยอยดนิ 20 ไร 1 วัน 1 คน นาํ้ มันดีเซล 60 ลิตร รถแทกเตอร 35 Hp (3) หวา นเมล็ดปอเทอื ง 20 ไร 1 วัน 4 คน เมล็ดปอเทอื ง 100 กก. - (4) ใหน ํ้าทุก 3 วัน 14 วัน 1 คน - - (5) บํารุงดูแลรกั ษาจนอายุ 40 วนั 45 วัน 1 คน - - 2. หมกั ปุย พชื สด 1 คน นาํ้ มันดเี ซล 60 ลิตร รถแทกเตอร 35 Hp (1) ไถสบั พรวน ปอเทืองคลุกลงดิน 1 วัน พว งจอบหมุนขนาด 1.20 เมตร (2) ใหน้ําผสมอินทรีย พด.2 8 วนั 1 คน จลุ นิ ทรยี ขยายจาก พด.2 - ทุก 2 วนั (3) ตรวจสอบการหมักสลายของ จํานวน 3,200 ลิตร 1 วัน 1 คน - - ซากปุย พืชสดเขา กบั ดิน (4) ไถสับพรวนใหซ ากพชื ยอย สลายกระจายตัวอยาง 1 วนั 1 คน นาํ้ มนั ดเี ซล 60 ลิตร รถแทกเตอร 35 Hp สม่าํ เสมอ พว งจอบหมุนขนาด 1.20 เมตร (5) เม่ือการหมักครบ 25 วนั ทํา - การตรวจสอบวาเปนไปตาม 1 วนั 1 คน - ผลท่เี กิดท่ีกาํ หนดไวห รอื ไม

123 ตวั อยา งบางสว นของแผนปฏบิ ัติการขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรียไรทนเหนือ่ ย แผนปฏบิ ตั กิ ารขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรีย ไรทนเหน่ือย เลขที่ 19 หมู 8 ตําบลหนองแขม อาํ เภอโคกสําโรง จงั หวดั ลพบุรี วิสยั ทศั น “พ.ศ. 2551 ไรทนเหนื่อยผลิตผกั สด ผลไมเ กษตรอนิ ทรยี เขา สูตลาดคณุ ภาพประเทศสิงคโปร” ภารกจิ การขยายอาชพี 1. ขยายพืน้ ทีก่ ารผลติ 20 ไร เพือ่ ใชผลิตผักสดอนิ ทรยี  ดวยการพฒั นาคณุ ภาพดนิ โดยปยุ พืชสด เพ่ิมแรงงาน 10 คน และจดั หานา้ํ ใชวนั ละ 300 ม.3 2. สรางความเช่ือถือใหก ับลกู คาเพ่ือขยายตลาดดวยการจัดทําเว็บไซต จัดทําสารคดีเผยแพร และเวบ็ บอรดแลกเปล่ียนเรียนรูก ับลกู คาและผสู นใจ 3. ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ใหเ ปน ไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรียย ุโรป เพือ่ ใหสามารถสง ออก ตา งประเทศดวยการพัฒนาคุณภาพดินไมใหปนเปอนโลหะหนัก และจัดการแปลงเกษตรใหเปนระบบ นเิ วศธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหทํางานตามข้ันตอน เพ่ือติดตามหาขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข ขอ บกพรอ งดว ยการสรา งความตระหนกั ใหเ หน็ ความสําคญั ของมาตรฐานคุณภาพและรวมเขียนเอกสาร ขน้ั ตอนการทาํ งาน กลยุทธส คู วามสาํ เร็จของการขยายอาชีพ เพื่อนําไปสูความสาํ เร็จจึงกาํ หนดกลยุทธดําเนินการดังนี้ 1. ใชจ อบหมุนเปนหลักพฒั นาคณุ ภาพดนิ ในการขยายพ้นื ทก่ี ารผลิตจาํ นวน 20 ไร 2. ใชเ วบ็ ไซตเ ผยแพรความรูความเขา ใจเกษตรอนิ ทรียท างอนิ เทอรเ น็ต 3. ใชองคค วามรูร ะบบนเิ วศธรรมชาติยกระดับคุณภาพผลผลติ เขา สมู าตรฐานเกษตรอินทรียยโุ รป 4. ใชเ ทคนิคการบริหารคุณภาพใหคณะทาํ งานรเู ทา ทันกนั รว มกนั ทํางานตามข้ันตอนได

124 เง่ือนไข ภารกจิ ดา นการลงทนุ ภารกิจลูกคา ภารกจิ ดานผลผลิต ภารกิจดานพฒั นา ตนเอง เปาหมายกลยทุ ธ ขยายพื้นทกี่ ารผลิต สรางความเชือ่ ถอื ใชมาตรฐานเกษตร 20 ไร ใหกับลกู คา อนิ ทรยี  พฒั นาคนงานให ทาํ งานตามขนั้ ตอนได ตัวบง ช้คี วามสําเรจ็ - ดนิ มคี ณุ ภาพเปน ดิน - ยอดส่งั ซ้อื เพิ่มขน้ึ จน - ไมพ บธาตโุ ลหะ - คนงานยึดการทาํ งาน อินทรียครบ 20 ไร เต็มปริมาณการผลติ หนักตามมาตรฐาน - โครงสรา งคิดเปน - ลูกคาเขา มา ในผลผลติ ตามเอกสารคมู อื เมลด็ กลมสนี ํา้ ตาล แลกเปล่ยี นเรียนรู - ปราศจากจลุ ินทรีย ดาํ เนนิ งาน เกษตรอนิ ทรยี ใน บดู เนา - คนงานรเู ทา ทนั ใน เว็บบอรด กิจกรรมตา ง ๆ ทาํ งานแทนกันได ปจจัยนาํ เขา - จอบหมุนขนาด สารคดีเกษตรอินทรยี  เมล็ดพนั ธุจากแปลง - เอกสารคมู ือ ดําเนนิ งาน 120 ซม. ไรท นเหน่อื ยภาค ออรแกนิค ดาํ เนนิ งาน - เมลด็ พันธุปุยพชื สด ภาษาไทย – องั กฤษ - เอกสารตรวจตดิ ตาม - จลุ นิ ทรยี  พด.1 คณุ ภาพ พด.2 และพด.3 - ฝก อบรมการทาํ งาน กจิ กรรมโครงการ - การพฒั นาดนิ เปน - จดั ทาํ สารคดีความรู ผลิตเมล็ดพนั ธบุ าง รว มกนั รูเ ทาทันกัน ปยุ พชื สด และแสดงผลงาน สายพนั ธทุ ่ีสามารถ - สํารวจขุดเจาะนา้ํ เกษตรอนิ ทรยี  ทําได - จัดทําเอกสาร ข้นั ตอนการทาํ งาน บาดาลขนาด เดอื นละ 1 เรื่อง ในแตล ะกจิ กรรม 300ม.3/วนั - ตดิ ต้ังเวบ็ ไซต - แจกจาย DVD - ฝกการใชเอกสาร ความรูเกษตรอินทรยี  ขั้นตอนการทํางาน ไรทนเหนื่อย 7. การจดั ทําเอกสารแผนปฏิบัตกิ าร ดวยการทาํ สาระจากผลการวเิ คราะหท ั้ง 6 ดานมาจัดเปน เอกสารแผนปฏบิ ัตกิ ารท่ีสามารถใชเปน เอกสารคมู อื บริหารจดั การของผูประกอบการขยายอาชีพ โดยมี โครงสรา งการจัดเอกสารดงั ตัวอยา งน้ี 1. ชอื่ แผนขยายอาชีพ 2. วสิ ัยทศั นก ารขยายอาชพี 3. พันธกจิ การขยายอาชพี 4. กลยทุ ธดําเนนิ การ 5. แผนกลยทุ ธข ยายอาชีพ

125 6. แผนปฏิบตั ิการดานทุน - เปาหมายดาํ เนนิ งาน - จดุ ประสงคด ําเนนิ งาน - แผนปฏบิ ตั กิ าร 7. แผนปฏิบตั ิการดา นผลผลติ - เปาหมายดาํ เนินงาน - จุดประสงคดาํ เนนิ งาน - ลักษณะบงชค้ี วามสาํ เร็จ - แผนปฏิบัติการ 8. แผนปฏิบัตกิ ารดานลูกคา - เปาหมายดาํ เนินงาน - จดุ ประสงคด าํ เนินงาน - แผนปฏบิ ัตกิ าร 9. แผนปฏบิ ตั ิการดานการพัฒนาตนเอง - เปา หมายการดําเนนิ งาน - จดุ ประสงคการดาํ เนนิ งาน - แผนปฏิบัติการ แผนปฏิบัตกิ ารดา นทุน 1. เปา หมายดําเนินงาน “จะดาํ เนินการขยายพ้นื ท่กี ารผลติ เกษตรอนิ ทรยี เ พิม่ 20 ไร” 2. จุดประสงคก ารดําเนินงาน เพ่ือใหบ รรลุเปา หมายการดําเนนิ งานจงึ กาํ หนดจุดประสงคก ารดําเนนิ งานดังน้ี - เพื่อพัฒนาคณุ ภาพดนิ ใหเปน ดนิ อนิ ทรียได - เพอ่ื สํารวจขดุ เจาะน้าํ บาดาลใหเพยี งพอตอการดําเนนิ งาน 3. แผนปฏิบตั ิการดา นทุน

126 จดุ ประสงคที่ 1 เพอ่ื พัฒนาคณุ ภาพดนิ ใหเปน ดนิ อินทรีย ลกั ษณะ เวลา แรงงาน บง ช้ี ผลทีเ่ กิด กิจกรรมและเหตุการณ ของ ทตี่ อง วสั ดุ เครอ่ื งมอื ความสําเร็จ งาน ใช รถไถ 35 1. มปี ุย 1.1 การปลูกปยุ พชื สด 1 คน นาํ้ มนั โซลา แรงมา พืชสด (1) ไถบกุ เบกิ ตากหนา ดิน 20 ไร 1 วัน 1 คน 100 ลติ ร รถไถ 35 เพียงพอ (2) ไถแปรยอยดนิ 20 ไร 1 วัน 4 คน นํ้ามนั โซลา แรงมา 1 วัน 1 คน 60 ลติ ร (3) หวานปอเทือง 20 ไร 1 คน เมลด็ ปอเทือง - 14 วัน 100 กก. - (4) ใหน้ําทกุ 3 วัน 45 วนั - (5) บํารงุ รักษา รถไถ - 35 แรงมา - - 2. ซาก 1.2 สบั พรวนปุยพชื สดคลกุ หมักลงดนิ - พชื ยอ ย (1) ไถสับพรวนปยุ พชื สดคลุก 1 วัน 1 คน น้ํามนั โซลา สลาย ลงดนิ 8 วัน 1 คน 60 ลติ ร รถไถ มี เปน สี (2) ใหน ้ําผสมจุลินทรีย พด.2 1 วนั 1 คน จุลนิ ทรีย พด.2 35 แรงมา อินทรยี วัตถุ นํ้าตาล ในดิน ทกุ 2 วนั ขนาด - (3) เม่ือครบ 15 วนั ตรวจสอบ 3,200 ลิตร - การสลายของซากพืชในดนิ - 3. เกดิ 1.3 หมักสังเคราะหด ินใหม ี อนิ ทรยี  อนิ ทรียวัตถุ มกี ลนิ่ (1) ไถสบั พรวนซากพืชให 1 วัน 1 คน น้ํามันโซลา หอม 12 วัน 1 คน 60 ลิตร เหมือน กระจายสมา่ํ เสมอ 1 วัน 1 คน เหด็ (2) หมกั สังเคราะหตอ อกี 25 วนั - โครงสราง - ดนิ รวมตัว โดยใหน า้ํ ทุก 2 วนั เปน กอน (3) ตรวจสอบการยอ ยสลายและ การเกดิ อนิ ทรียวัตถุ กลม

127 จดุ ประสงคท่ี 2 เพอื่ สํารวจขุดเจาะนาํ้ บาดาลใหเพียงพอตอ การดําเนนิ งาน ลกั ษณะ เวลา แรงงาน วสั ดุ เครอื่ งมือ บงชี้ ผลท่เี กิด กิจกรรมและเหตกุ ารณ งาน ท่ตี อง ความสําเร็จ ใช 1. ปริมาณ 1.1 สํารวจขุดเจาะนา้ํ บาดาล 7 วนั - 120,000 บาท ระบบใชลม น้าํ ทไี่ ด (1) จางบริษัทขดุ เจาะ ดนั หัวเจาะ 15ม3/ชม. (2) ตรวจสอบปริมาณนา้ํ ที่ไหล กระแทกหิน ยอนกลับมาใหไ ดไ มต ํา่ กวา 15 ม.3/ชม. 2. กระจาย 1.2 จดั ระบบการกระจายนํ้า 1 4 คน ทอ PVC หนา 2 หัวสูบนํา้ น้ําเตม็ (1) ติดตงั้ หัวสบู น้าํ ระดบั ลกึ พนื้ ท่ี นิ้ว 10 เสน ขนาด 20 ไร (2) ติดตัง้ เคร่ืองดนั นาํ้ 1 1 คน - 2 แรงมา เครือ่ งดันนาํ้ ขนาด 2 แรงมา (3) จดั ระบบจายนา้ํ ในแปลง 10 4 คน สงออก เกษตร วนั 2 นิ้ว ความดัน 4.5 – 5 บาร 8. สาํ รวจความรอบรขู องตนเอง เมื่อทาํ แผนปฏิบตั กิ ารเสร็จผขู ยายอาชพี ควรทบทวนตนเองวา มีความรอบรูเพียงพอหรือไมด วยการ พิจารณาตนเองในชองกิจกรรมและเหตุการณวามีขอใดที่ยัง ไมช ดั เจนหรือรไู มจ รงิ กค็ วรแสวงหาความรูใหพ อเพยี งทีจ่ ะทําใหก ารดําเนินงานผดิ พลาดนอ ยลง

128 ตอนที่ 5 การขับเคลอ่ื นแผนสูค วามสําเรจ็ ความคิดรวบยอด การขับเคล่ือนแผนสูค วามสําเรจ็ อยา งมคี ณุ ธรรม เปนการจัดการดาํ เนินงานอยางเปนระบบ เปน วงจรหมนุ เวยี นที่เรม่ิ ตน จากการศกึ ษาทําความเขา ใจแผนกําหนดแนวปฏิบัติ (P) แลวดําเนินการทํางาน ตามแนวปฏิบตั ทิ ก่ี ําหนด (D) ระหวางปฏบิ ตั ิงานตามแนวปฏบิ ัติตองดาํ เนนิ การตรวจสอบหาขอบกพรอง (C) และปฏิบัติการแกไ ขขอ บกพรองใหห มดไป (A) การจัดการตามวงจร PDCA ดังกลา วจะตองอยูบน ฐานคุณธรรมท่ีประกอบดวย ความขยัน ความประหยัด ความซ่ือสัตย และความอดทน จะนําไปสู การขบั เคลื่อนแผนสูความสําเรจ็ อยา งมีคณุ ธรรม ขน้ั ตอนดาํ เนินงาน 1. ศึกษาแผนกําหนดแนวปฏิบัติ (P) ขยัน P 2. ทํางานตามแนวปฏิบัติ (D) ประหยัด 5 ประเมนิ 3. ตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง(C) ซื่อสตั ย AD C 4. ปฏบิ ตั ิการแกไขขอบกพรอ ง (A) อดทน รายละเอียดการดาํ เนนิ งาน 1. การศึกษาแผนและกาํ หนดแนวทางปฏิบตั ิ ดว ยการนําแผนปฏิบตั กิ ารมาศกึ ษาทบทวน วาจะ ทาํ อะไร อยางไร ตองปรับปรุงแกไขแผนในสวนใด กําหนดแนวทางปฏิบัตบิ นฐานของความขยัน ประหยดั ซ่อื สตั ย และอดทน 2. ทํางานตามแนวปฏบิ ัติ ดว ยการนาํ แนวปฏิบตั ิมาเขียนเปนเอกสารใบส่งั งาน ใชสรางความ เขา ใจกบั ผูร บั ผิดชอบ แลว มอบหมายใหทําตามแนวปฏบิ ตั ิ 3. ตรวจสอบหาขอ บกพรอง เปน การทํางานของผปู ระกอบการหรือผูรับมอบหมายดําเนนิ การ ติดตามการทาํ งานของผูร ับผดิ ชอบ วา ทําตามขน้ั ตอนหรือไมท ํา และเกดิ ผลเสียหายอยางไร ลักษณะความ รนุ แรงเปน อยางไร เกิดผลกระทบอะไรบา ง 4. ปฏิบัติการแกไขขอบกพรอง เปนการทํางานรวมกันระหวางผูประกอบการกับผูรับ มอบหมายใหทาํ งาน รวมกันคิดหาแนวทางแกไ ขขอบกพรองลดความเสยี หาย

129 5. การประเมินพัฒนา เปน การประเมนิ เทยี บเคยี งผลการดําเนินงานท่ีเกิดจริงกับผลที่เกิดตาม แผนกําหนดวาสอดคลอ งเกิดไดจ ริงหรือเกิดไมได เปนเพราะการวางแผน หรือวาเปน เพราะบุคลากร ถา ความผิดพลาดเกิดจากแผนก็ดําเนินการพัฒนาแผน แตถาความผิดพลาดเกิดจากบุคลากรจะตอง ทบทวนวา เกิดจากอะไร เชน เกิดจากความรูค วามเขา ใจสับสน กด็ ําเนนิ การทบทวนใหค วามรูสรางความ เขาใจใหชดั เจน แตถ าเกดิ มาจากทศั นคตติ อการทํางานไมด ี ไมใหค วามสาํ คัญตอการทํางานตามขั้นตอน ก็ควรจะสบั เปลย่ี นหนา ทไี่ มต องมคี วามรบั ผดิ ชอบมากนกั กิจกรรมท่ี 16 ผูเรียนศึกษาเอกสารหมายเลข 18 แลวใชกรอบความคิดท่ีสรุปได พัฒนาตนเองตามขอ 3 ประเมินเทียบเคียงความคิดและตวั อยางตามเอกสารหมายเลข 18 มคี วามเปนไปไดท่ีจะใชกบั ชีวิตจริงได หรือไม มขี อบกพรองอะไรและควรปรบั ปรุงพัฒนาการจัดทาํ แผนธุรกิจของตนเองแบบใด

130 บทที่ 7 การขบั เคลอ่ื นธรุ กิจเพ่อื การขยายอาชพี ผลการเรียนรูท่ีคาดหวัง สามารถตรวจสอบระบบธุรกิจเพอื่ การขยายอาชีพได ขอบขา ยเนือ้ หา เรือ่ งท่ี 1 การควบคุมใหก ารขยายอาชีพเปนไปตามแผนกลยุทธ เรือ่ งที่ 2 การตรวจสอบใหก ารปฏบิ ตั ิการขยายอาชีพเกิดผลตามแผนปฏบิ ัตกิ าร สื่อประกอบการเรยี นรู 1. เอกสารหมายเลข 20 แบบบนั ทกึ ระบบรายการกฎ ระเบยี บท่ีสาํ คัญ 2. เอกสารหมายเลข 21 ใบความรู เรอื่ ง การจดั ทํากฎ ระเบยี บการดาํ เนินงาน 3. เอกสารหมายเลข 22 ใบความรู เรื่อง การกาํ กับ ดแู ลการขยายอาชพี 4. เอกสารหมายเลข 23 ใบความรู เรื่อง การตรวจสอบหาขอบกพรอ งการทาํ งานตามแผนปฏบิ ัตกิ าร 5. เอกสารหมายเลข 24 แบบบันทกึ ผลการตรวจสอบหาขอบกพรอ ง และสรุปผลขอ บกพรอ ง

131 เรอื่ งท่ี 1 การควบคมุ ใหก ารขยายอาชพี เปนไปตามแผนกลยุทธ ลักษณะบง ช้ีความสาํ เรจ็ ของการเรียนรู 1. จดั ระเบยี บการทาํ งานได 2. กาํ กับดูแลใหการดาํ เนนิ งานเปน ไปตามแผนกลยทุ ธได แผนปฏิบัติการเรยี นรู ลักษณะบงช้คี วามสําเรจ็ ของการเรียนรู กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรยี น เอกสารหมายเลข 19 1. จัดระเบียบการทํางานได เรียนรดู วยตนเอง 1. ผลการคดิ สวนตัววา แบบบันทึกรายการ 1. ใหผูเรียนคิดวเิ คราะหวา กฎ ระเบียบท่สี ําคัญ การดําเนินงานรว มกนั การทาํ งานรว มกัน เอกสารหมายเลข 20 หลายฝา ย ควรจะมีกฎระเบยี บ ควรจะมีกฎระเบยี บที่ ใบความรู เรื่อง การ ท่ีสําคญั อะไรบาง แลวเขียน สําคัญดา นใดบา ง จดั ทํากฎ ระเบียบการ ดาํ เนินงาน บนั ทกึ ลงในเอกสารหมายเลข 19 เอกสารหมายเลข 20 2. ใหผูเรยี นศึกษาเอกสาร 2. ผลการคิดกฎ ระเบยี บ ใบความรู เรอื่ ง หมายเลข 20 ใบความรู เรอื่ ง การทาํ งานให การกาํ กบั ดูแล การจดั ทาํ กฎระเบยี บ เหมาะสมกับสภาพ การขยายอาชพี การดําเนินงาน แลว คิด การขยายอาชพี ของ เปรยี บเทยี บกับสิ่งท่ีตนเองคดิ ตนเอง เอาไวตามเอกสารหมายเลข 20 แลว ดําเนนิ การพฒั นา กฎ ระเบียบการทํางานให เหมาะสมกบั สภาพการ ดําเนินงานขยายอาชีพของ ตนเอง 2. กาํ กับ ดแู ลใหก าร เรียนรดู ว ยตนเอง ดาํ เนินงานเปนไปตาม 1. ใหผ ูเรยี นศึกษาเอกสาร 3. ผลการจดั ทําผงั แผนกลยุทธ การไหลของงานทใี่ ช หมายเลข 21 ใบความรู กํากับ ดแู ลการ เรอ่ื ง การกํากบั ดูแล การขยายอาชพี ดําเนินการขยายอาชพี 2. ใหผ ูเรียนทดลองจัดทําผงั การไหลของงานการขยายอาชพี

132 เอกสารหมายเลข 20 : แบบบนั ทกึ รายการกฎ ระเบยี บทสี่ ําคัญ ขอเสนอแนะ ขอใหผเู รยี น คิดพิจารณาวาในการขยายอาชพี เราจะตอ งมผี ูรวมงานระดับตา ง ๆ เพมิ่ เขา มามากมาย เราควรคํานึงถึงอะไรบางท่ีจะตองนํามาเปนกฎ ระเบียบของการทํางาน รวมกัน ขับเคลอ่ื นแผนการขยายอาชพี ไปสูความสาํ เร็จ อะไรท่ีจะตองนํามากาํ หนดเปน ระเบียบ ขอ กําหนดเกย่ี วกับระเบยี บที่ควรจะมี ตัวอยาง 1.1 เวลาการเขา – เลิก งาน ………………….. 1.2 การแตง กาย ............................................... 1. การเขาปฏบิ ตั ิงาน 1.3 จรรยา มารยาท ...........................................

133 เอกสารหมายเลข 21 : ใบความรู เร่ือง การจดั ทาํ กฎ ระเบียบการดําเนินงาน ความคดิ รวบยอด การจัดใหมีกฎ ระเบียบการดําเนนิ งานเปนสว นหน่ึงของการควบคุมการดําเนนิ งานสู ความสาํ เร็จ ตามหลักการบริหารจดั การยคุ ใหมท ่ีจะมขี อ กําหนดเปนแนวทางเดียวกันที่เร่มิ ตนจากการมี ปรัชญาอุดมการณรวมกัน ระเบียบวิธีการดําเนินงาน กฎแหงความปลอดภัย และการสรางแรงจูงใจ รว มกนั เพ่ือใหทกุ คนถือปฏบิ ัติรว มกนั โครงสรางของกฎระเบยี บการดาํ เนินงาน โครงสรางของกฎระเบยี บหรือขอ ตกลงการทาํ งานรว มกันจะมอี งคประกอบหลัก ดังนี้ 1. แนวคิดอุดมการณข องการขยายอาชพี 2. วถิ ชี วี ิตในการทํางาน 3. การใชว ัสดอุ ปุ กรณ 4. การทํางาน 5. ความปลอดภัย 6. แรงจูงใจ องคประกอบทั้ง 6 ประการ เราสามารถยืดหยุน ปรับบางองคป ระกอบออกไปหรือจะเพ่ิม องคประกอบอ่ืนเขามาใหเหมาะสมกับสภาพของบุคลากร ซ่งึ สวนใหญจะประกอบดวยลักษณะคน 3 ประเภท คือ 1. ผรู ับผดิ ชอบสูง ตอ งการความเปนอิสระการทํางาน 2. ผูร บั ระเบยี บทาํ ตามพรอมรบั รู เช่อื ฟง 3. ผมู คี วามรับผิดชอบตาํ่ ตองไดร บั การควบคุมอยา งใกลช ิด ดังน้ัน การจัดทําระเบยี บอาจตองใหค วามสําคัญกับลักษณะบคุ ลากรของเราวา อยูใน กลมุ ใดมากทส่ี ดุ การออกระเบยี บ จะตองสมั พันธกบั ลกั ษณะคนสว นใหญ รายละเอยี ดของโครงสรา งกฎ ระเบียบการขยายอาชีพ การเขียนรายละเอยี ดกฎระเบียบจะตองบอกเหตแุ ละผล และแนวปฏิบตั ิท่ีชัดเจนเขาใจ ตรงกันหมดทกุ คน มลี ักษณะการวิเคราะหเพือ่ การเขียนกฎระเบียบดงั นี้

134 องคประกอบ ขอ บังคบั แนวปฏบิ ัติ อดุ มการณ วถิ ชี ีวิต ทกุ คนตองรบั รแู ละทาํ ความ การใชวสั ดอุ ปุ กรณ เขาใจตออดุ มการณ ดังนี้ การทาํ งาน 1. สรา งคุณภาพผลผลิต - ทําตามข้นั ตอนคมู ือปฏบิ ตั ิไมใ หผ ิดพลาด ความปลอดภัย 2. สรางประสิทธผิ ลการทํางาน - จิตใจตอ งรบั รู ยอมรบั วา เปน การกระทํา 3. ทกุ ชวี ิตปลอดภัย ทีถ่ กู ตอ ง แรงจูงใจ 1. เวลาเรม่ิ ตนและเลิกงาน 1. 08.00 – 17.00 น. 2. การแตงกายรัดกุม 2. ใสเ ส้อื นุงทบั กางเกง ใสผาคลมุ ผม ไมใหรุม รา ม เกาะเก่ยี ว ผลผลติ เสียหาย 1. เบิกรับวัสดอุ ปุ กรณเ ครื่องมอื 1. ตามที่ระบไุ วในใบงานเทา นัน้ 2. การใชว ัสดุ 2. ใชตามขอกําหนดในใบงานเทา น้นั 3. การใชเ ครือ่ งมอื อุปกรณ 3. ตรวจสอบความสมบูรณก อนนําไปใช หากนาํ ไปใชแ ลว เกิดเสียหายใหแ จง รายละเอียดความเสยี หายเพือ่ จดั ซอ ม 1. ทาํ ความกระจางในข้ันตอน 1. ศึกษาเอกสารข้ันตอนการทาํ งานในสว น การทาํ งานของตนเองให ทรี่ ับผดิ ชอบ ชดั เจน 2. ตรวจสอบจากแผนปฏบิ ตั กิ ารวา งาน 2. ตรวจสอบหาขอบกพรองการ เกิดผลตามทกี่ ําหนดไวใ นชองผลที่เกิด ดาํ เนินงานในสว นของตนเอง หรือไม มขี อ บกพรอ งอะไร 1. การพน จุลนิ ทรีย 1. ตองสวมเสอื้ ผาปกปด รา งกายใหร ัดกมุ มิดชิด ไมใ หจ ลุ ินทรยี ก ระทบรางกายได 2. การทาํ งานกลางแดด 2. ตอ งแตง กายมดิ ชิด สวมถุงคลุมศีรษะ บา หวั ไหล และสวมหมวกปก ปอ งกนั แสง 3. การใชม ดี หวดทํางาน 3.1 ดามมดี ตอ งเจาะรูรอ ยเชอื ก คลอ งขอ มอื กันมดี หลดุ 3.2 กรณที าํ งานรวมกนั หลายคนตองแบง พื้นที่ และทํางานเดินหนา ทิศทาง เดยี วกนั 1. ขวญั กาํ ลังใจในทํางาน 1.1 หา มวา กลาวตกั เตือนระหวางคนงาน ดวยกัน

องคป ระกอบ ขอ บงั คับ 135 2. นาํ ผลผลติ ไปบริโภค แนวปฏิบตั ิ 3. การหยดุ พักระหวา งทาํ งาน 1.2 การวา กลาวตักเตอื นจะมีบุคคล รบั ผดิ ชอบเปนผตู รวจที่ปรกึ ษา ดําเนนิ การเอง 1.3 ใชค ําพดู ทไี่ พเราะซง่ึ กันและกัน 2. ควรจัดแบงผลผลติ ทีต่ กมาตรฐานไป บริโภคเทาน้นั 3. ใหห ยุดพักไดท ัง้ ชวงเชาและบายรวม 2 ครง้ั ครง้ั ละ 20 นาที โดยใหหยดุ และ เลกิ พักพรอ มกนั เปนไปตามอัธยาศยั ของ แตละกลมุ กจิ กรรมที่ 17 เมือ่ ผูเ รยี นศึกษาเอกสารหมายเลข 20 แลว ดาํ เนนิ การพัฒนากฎ ระเบียบการทาํ งานใหเหมาะสม กบั สภาพการดาํ เนนิ งานขยายอาชพี ของตนเอง หรืออาชพี ของผปู ระสบความสําเร็จ

136 เอกสารหมายเลข 22 : ใบความรู เรือ่ ง การกํากับ ดูแลการขยายอาชพี ความคดิ รวบยอด การกํากับ ดูแลการขยายอาชีพเปนกิจกรรมของผูประกอบการที่จะตองมีระบบ สารสนเทศใหมองเห็นความกาวหนาความสําเร็จของงานในแตละภารกิจวาไปถึงไหน ดวยการทํา กิจกรรมลกั ษณะความสําเรจ็ ในแผนกลยทุ ธมากําหนดระยะเวลาที่ตองใชจริง เขียนเปนผงั การไหลของ งานใชเ ฝา ระวังการดําเนินงาน การดําเนินการกํากบั ดแู ลการขยายอาชพี 1. การจัดทําผังการไหลของงานของแตล ะภารกจิ ดว ยการ 1.1 นาํ ขอ ความเปา หมายกลยุทธอ อกมาเปนหัวเรอื่ งสําคัญ 1.2 นาํ กจิ กรรมออกมาจดั ลําดบั ขั้นตอนกอ นหลัง 1.3 นําลักษณะบงช้คี วามสําเร็จ ออกมากําหนดเปน ผลการดําเนนิ งาน จัดทาํ ผังของงานในรูปแบบใดกไ็ ดท่ผี ปู ระกอบอาชพี มีความเขาใจดี (ตวั อยางผังการไหล ของงาน) ƒ… ‡ 1 ม.ี ค.53 3 – 5 มี.ค.53 16 เม.ย.53 1 พ.ค.53 ตรวจสอบ ไถบกุ เบกิ หวา นเมลด็ พันธุ ไถพรวน การสลายตวั ของซาก หนา ดนิ ปยุ พืชสด คลกุ ปยุ พืชสด พืช ไถพรวนคลุก พัฒนา ลงดนิ กระจายใหท ั่ว ดินมอี ินทรียวัตถุ คุณภาพดนิ โครงสรางดินเปน 20 ไร กอ นกลม รว นซยุ 2 ม.ี ค. 53 6 ม.ี ค. – 17 เม.ย. 17 – 30 เม.ย. 2 – 15 พ.ค. ไถแปรยอ ยดนิ ใหน าํ้ บาํ รุงรกั ษา ใหน ้าํ พรอ ม ใหน าํ้ พรอ ม ใหแตกกระจาย ตน ปุยพืชสด จลุ ินทรยี ย อย จุลนิ ทรียจ น ‚ „ สลายหมกั ดิน ซากพืชยอ ย † สลายเปน อนิ ทรยี วัตถุ ˆ 2. การใชผ งั การไหล กํากบั ดแู ลการขยายอาชพี ดว ยการ 2.1 นําผงั การไหลของงานตดิ ผนังใหม องเห็น 2.2 ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงานวา วันท่ีกําหนดกิจกรรมดําเนนิ การ เสร็จหรอื ไม ถาเสร็จกท็ ําเครอื่ งหมายบอกใหรูว า เสร็จ

137 2.3 ถาไมเสร็จผูประกอบการจะตองติดตาม คนหาสาเหตุแลวปฏิบัติการแกไข ขอบกพรอ ง 2.4 ดําเนนิ การปรับระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเปน ความจริง 3. ประเมินผลการกํากับ ดูแลวา มีสวนใดประสบผลสาํ เร็จบาง และสําเร็จไดเพราะ อะไรเปน เหตุ จากน้ันดูวา สว นใดทไ่ี มประสบผลสาํ เร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผล ท้งั ความสาํ เร็จและความเสียหายมาสรุปผล เพือ่ นําผลกลับมาแกไ ขแผนกลยุทธแ ละ แผนปฏิบตั ิการใหมีประสิทธภิ าพได กิจกรรมท่ี 18 ใหผ ูเรยี นทดลองจดั ทําผังการไหลของงานการขยายอาชพี ของตนเอง หรอื อาชพี ของผปู ระสบ ความสาํ เร็จจากการประกอบอาชีพ เรื่องท่ี 2 การตรวจสอบใหก ารปฏบิ ตั ิการขยายอาชีพเกิดผลตามแผนปฏิบัตกิ าร ลักษณะบงชคี้ วามสําเร็จของการเรยี นรู 1. ตรวจสอบหาขอบกพรองการทาํ งานตามแผนปฏบิ ตั กิ ารได 2. ติดตาม แกไขขอบกพรอ งใหเ ปน ไปตามแผนปฏิบตั กิ ารได แผนปฏบิ ตั กิ ารเรยี นรู กจิ กรรม การวดั ผล ประเมนิ ผล ส่ือการเรยี น ลักษณะบงชี้ความสาํ เรจ็ 1. ใหผ เู รยี นศกึ ษาเอกสาร ความเขาใจในหลกั การ เอกสารหมายเลข 22 ของการเรยี นรู ใบความรู เรื่อง การตรวจสอบ วิธีการตรวจสอบหา ใบความรู เร่อื ง การ ตรวจสอบหาขอบกพรอ ง หาขอบกพรอ งการทํางานตาม ขอ บกพรอ ง ตรวจสอบหา การทาํ งานตามแผน แผนปฏิบตั กิ าร ขอบกพรอ งการทํางาน ปฏิบัติการ ตามแผนปฏบิ ตั กิ าร เอกสารหมายเลข 23 2. ใหผูเรียนคิดทบทวน ทัศนคติ เหน็ ดว ยตอ แบบบันทกึ ผลการ ประสบการณของตนเองแลว หลักการความรู ตรวจสอบหาขอบกพรอ ง พจิ ารณาวา ความรูจากเอกสาร การตรวจสอบหา และสรปุ ผลขอ บกพรอ ง เรือ่ ง การตรวจสอบหา ขอ บกพรอ งการทํางาน ขอบกพรอ งการทาํ งานตาม แผนปฏบิ ัติการ มีความจําเปน ตอการขยายอาชพี ในระดบั ที่ ตนเองทําหรอื ไม ถา ไมจําเปน

ลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เรจ็ กจิ กรรม การวัดผล ประเมนิ ผล 138 ของการเรยี นรู สื่อการเรยี น เพราะอะไร แลวเขยี นบันทึกผล เกบ็ เอาไวท บทวน เมือ่ คร้งั ผูเรียนมีโอกาสขยายอาชีพของ ตนเอง

139 เอกสารหมายเลข 23 : ใบความรู เรื่อง การตรวจสอบหาขอบกพรองการทาํ งานตามแผนปฏบิ ัตกิ าร ความหมาย การตรวจสอบ หมายถึง การพิจารณาหาขอเท็จจริงวา ถูกหรือผิด ดีหรือราย แตการ ตรวจสอบในการขยายอาชีพใหความสําคญั ไปท่กี ารหาขอ บกพรอ งในการทาํ งานตามแผนปฏบิ ัติการ ดว ย การตรวจสอบวา การดําเนนิ งานสามารถทําใหเกิดผลสาํ เร็จตามท่กี าํ หนดไวใ นแผนปฏิบตั กิ ารหรือไม ถา ไมเ กิดเปนผลมาจากขอ บกพรอ งอะไรบา ง ขน้ั ตอนดาํ เนนิ การตรวจสอบหาขอบกพรอ ง ในการดําเนนิ การตรวจสอบหาขอบกพรอ ง มขี น้ั ตอนทาํ งานดังน้ี 1. ผูป ระกอบการขยายอาชีพจะตอ งรูวา ควรตรวจสอบเรือ่ งอะไรดวยการนําแผนปฏิบตั ิ การมาพิจารณาหวั ขอ ผลท่เี กดิ ทสี่ าํ คัญ มคี วามจาํ เปน ตอ งตรวจสอบอะไรบา ง 2. จัดทาํ รายการตรวจ ดวยการนาํ หัวขอ ผลทีเ่ กดิ ทค่ี ดั เลือกเอาไวมาจัดทํารายการตรวจที่ ประกอบดวย รายการตรวจ รายละเอยี ดปฏิบตั กิ ารท่ีตอ งตรวจดงั ตารางตอไปน้ี ผลการตรวจ รายการตรวจ เกณฑการพิจารณา ถูก ผิด ปรากฏการณข อ บกพรอง 3. จัดทําบันทึกผลการตรวจ ดวยการนํารายการตรวจมาจัดเปน เอกสารบันทึกผลการ ตรวจทีป่ ระกอบดวย รายการตรวจ (มาจากผลทเี่ กดิ ระบุไวในเอกสารแผนปฏิบัติการขยายอาชีพ) เกณฑ พจิ ารณาท่ผี ูประกอบการจะตองกําหนดขน้ึ มาลวงหนา ผลการตรวจ การสรุปผลขอบกพรองการประเมิน ความรุนแรงของขอ บกพรองและการกาํ หนดแนวทางแกไขขอบกพรอง ดังตวั อยา งตอไปนี้

140 เอกสารหมายเลข 24 แบบบันทึกผลการตรวจสอบหาขอ บกพรองและสรุปผลขอ บกพรอง 1. เอกสารบนั ทึกผลการตรวจหาขอบกพรอ ง เกษตรอนิ ทรียไ รทนเหนอื่ ย ลพบุรี 4. ผลการตรวจ 5. ปรากฏการณเ กี่ยวขอ ง 2. รายการตรวจ 3. เกณฑก ารพิจารณา ถูก ผิด ขอ มลู จากผรู ับผิดชอบ ขอมลู จากการสังเกต ในแปลงเกษตร 6. สรุปขอ บกพรอง 6.1 สรุปขอบกพรอ งเน่อื งมาจากแผนปฏิบตั ิการ 6.2 สรปุ ขอ บกพรองเนอื่ งมาจากบคุ คลผรู บั ผิดชอบ 7. ผลการประเมนิ ขอบกพรอง 8. แนวทางแกไ ขขอ บกพรอง รายการ ผลการประเมนิ ขอ บกพรอง ตรวจ รา ยแรงมาก รายแรง แกไขได หมายเหตุ ฃ รา ยแรงมาก = ไมเ กดิ ผลตามทีก่ ําหนดและไมท าํ งานตามกจิ กรรมขั้นตอน ฃ รายแรง = ไมเ กิดผลตามทก่ี าํ หนด และทาํ ตามกิจกรรมข้นั ตอนไมค รบ ฃ แกไ ขได = ไมเ กิดผลตามทีก่ ําหนด แตทาํ ตามกจิ กรรมขนั้ ตอนครบถว น 4. ปฏิบัติการตรวจสอบการดําเนนิ งานขยายอาชพี ดังนี้ 4.1 นําเอกสารบนั ทกึ ผลการตรวจมาจดั ทาํ รายการตรวจและเกณฑก ารพิจารณาดวย การเอาแผนปฏิบตั ิการมาพิจารณาวา การจะตรวจสอบครั้งน้ีจะตรวจสอบภารกิจและผลทเ่ี กดิ อะไรบาง โดยนาํ ผลท่ีเกดิ มาบรรจุลงมาในชองรายการตรวจแลวกําหนดเกณฑการตรวจ

141 4.2 นําเอกสารบนั ทึกผลการตรวจไปปฏิบัติการตรวจ 2 ขน้ั ตอน ดังนี้ 4.2.1 ปฏิบัติการตรวจพดู คยุ สอบถามกับผูรับผดิ ชอบเกี่ยวกับเรื่องทจี่ ะตอง ตรวจสอบเพอื่ หาขอบกพรอ งและสรปุ บนั ทึกผลการสอบถาม 4.2.2 ปฏบิ ตั ิการตรวจสอบบนงาน/ในแปลงเกษตรเพ่ือสังเกตตรวจสอบหา ขอ บกพรอ ง 4.3 วนิ ิจฉยั ความสัมพนั ธระหวางผลการสัมภาษณและผลจากการสังเกตบนงานแลว บันทึกสรปุ ผลขอ บกพรองเนื่องมาจากแผนปฏิบัติการและเนือ่ งมาจากบุคคลผูรบั ผิดชอบ 4.4 ประเมนิ ผลขอ บกพรอ ง จําแนกรายการทพ่ี บขอ บกพรอง 4.5 กาํ หนดแนวทางแกไขขอ บกพรอ ง สรุป การตรวจสอบหาขอบกพรองเปน ระบบการบริหารจัดการ ที่มุงม่นั ทาํ เพื่อใหการขยาย อาชพี บรรลผุ ลไดตามวิสัยทัศน แตทสี่ ําคัญกระบวนการตรวจสอบน้ี ผปู ระกอบการขยายอาชีพตอ งพึง คิดถึงอยูเสมอวา ระบบน้ีเปนเครื่องมือการเรียนรู ดังน้ัน การดําเนินการจริงจะตองนาํ ไปเพื่อพัฒนา แรงงานไมใชเพ่ือการลงโทษ ดังนั้น ผูรวมงานควรจะไดรวมเรียนรูเขาถึงประโยชนของระบบ การตรวจสอบดวยกัน กจิ กรรมท่ี 19 ใหผูเรยี นคิดทบทวนประสบการณข องตนเอง แลวพจิ ารณาวาความรูจากเอกสารหมายเลข 22 เร่ือง การตรวจสอบหาขอบกพรองการทาํ งานตามแผนปฏิบัติการ มีความจําเปนตอการขยายอาชีพใน ระดับที่ตนเองทําหรือไม ถา ไมจ ําเปน เพราะอะไร แลวเขียนบันทึกผลเก็บเอาไวท บทวน เมื่อผูเรียนมี โอกาสขยายอาชีพของตนเอง

142 บทที่ 8 โครงการขยายอาชพี ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวัง ปฏบิ ตั ิการจดั ทําแผนและโครงการขยายอาชพี ได ขอบขา ยเนอ้ื หา เรอื่ ง การจดั ทาํ โครงการขยายอาชีพ เพื่อนําเสนอแหลง ทุน สอื่ ประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 25 ใบความรู เรื่อง เหตผุ ลของการทําโครงการขยายอาชพี 2. เอกสารหมายเลข 26 ใบความรู เรือ่ ง การเขียนโครงการขยายอาชพี

143 เรื่องที่ 1 การจัดทําโครงการขยายอาชีพเพอ่ื นําเสนอแหลงทุน ลกั ษณะบง ชีค้ วามสาํ เร็จ กจิ กรรม การวัดผล ประเมนิ ผล สื่อการเรียน ของการเรียนรู 1.อา นเอกสารหมายเลข 24 : 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 24 1. บอกความสัมพันธ ใบความรู เรอ่ื ง เหตผุ ลของการ ในการศึกษาใบ ใบความรู เรื่อง เหตุผล ระหวางแผนธุรกจิ ขยาย ทําโครงการขยายอาชีพ ความรู ของการทาํ โครงการ อาชพี กบั โครงการขยาย 2.อานเอกสารหมายเลข 25 : 2. ตรวจสอบเอกสาร ขยายอาชีพ อาชีพได ใบความรู เรื่อง การเขียน โครงการขยายอาชพี โครงการขยายอาชพี 2.รูโครงสรา งการเขยี น 3.ใหผ ูเรียนปฏิบัตกิ ารเขียน โครงการ เอกสารโครงการขยายอาชพี ของตนเอง 4.ใหผูเรียนนาํ เอกสารโครงการ ขยายอาชพี ของตนเองไป นําเสนอผรู ู ผเู ช่ยี วชาญใน ทอ งถ่ินแลกเปลีย่ นเรียนรหู า ขอ บกพรอ ง จุดแขง็ ตา ง ๆ แลว ปฏบิ ตั ิการพฒั นาเอกสารแผน ของตนเอง