ทักษะการขยายอาชีพ อช31002

44 เรื่องที่ 1 การวิเคราะหทาํ ความเขา ใจและรูจักตวั ตนท่ีแทจริง ลักษณะบง ชค้ี วามสําเร็จของการเรยี นรู 1. รจู กั และจาํ แนกองคป ระกอบตวั ตนทีแ่ ทจริงของตนเองได 2. บอกหนาทีอ่ งคประกอบของตัวตนได แผนปฏบิ ัตกิ ารเรยี นรู ลกั ษณะบงชี้ความสาํ เร็จ ของการเรียนรู กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล สือ่ การเรยี นรู 1. รจู ักและจาํ แนก เรยี นรูดวยตนเอง ความเขา ใจองคประกอบ เอกสารหมายเลข 9 องคประกอบตวั ตน 1. ใหผูเรยี นศกึ ษาเอกสาร รว มในตัวตนของเรา ใบความรเู รือ่ งตวั ตนที่ ทแี่ ทจ รงิ ของตนเองได ใบความรู เร่อื งตวั ตนทแ่ี ทจริง แทจรงิ ของตนเอง ของตนเองใหเ ขา ใจ 2. บอกหนา ทอ่ี งคประกอบ 2. ใหผ เู รยี นวิเคราะห บอกหนา ท่ีและ ตัวตนของตนเองได ความเขา ใจตวั ตน ตามเอกสาร ปรากฏการณค วามคดิ ตอ ใบความรอู ยา งเครง ครดั องคป ระกอบตัวตนที่ 3. ประเมนิ ตนเองวา ความรูท ี่เกดิ แทจริงของตนเองได จากใจของตนเองเปน จรงิ หรือไม

เอกสารหมายเลข 10 : ใบความรู เรื่อง ตวั ตนท่แี ทจริงของตนเอง 45 กรอบแนวคดิ 2 ตวั ตนของเราประกอบดว ย กายและใจ 3 ความรสู ึก 1 รปู กาย ใจ ความจําได หมายรู การคิดปรุงแตง 4 การรบั รู 5 โครงสรา งของตัวตนทแี่ ทจรงิ มกี ารทํางานที่สอดประสานกันทง้ั ทางบวกและทางลบท่ี ทาํ ใหค นเรามคี วามแตกตางกัน คนทปี่ ระสบความสําเร็จมักจะเปนบุคคลที่มีความสามารถควบคุมกาย และใจใหอ ยกู ับสมมติคานิยมของสังคมชุมชนได ผูท่ไี มสามารถควบคุมไดมักจะเปนบุคคลที่ตกอยใู น สภาพคลอยตามความอยากของกายและใจ พึ่งพาตนเองไดจากความคิดดังกลาวอาจสรุปไดวา องคประกอบท้ัง 5 ประการน้ี สามารถพัฒนายกระดับคุณคาขนึ้ ไดดวยตนเองดว ยการเรียนรูทําความรูจัก และรูเทาทนั ตลอดเวลา รูปกาย เปน องคประกอบของอวัยวะตาง ๆ ท้ังภายนอกและภายใน ทําหนาท่สี อดประสานกัน พรอมทํางานตามที่ใจสง่ั การ โดยคณุ ภาพของการกระทําเปนตวั บงช้สี มรรถภาพทางใจ ความรสู กึ เปนองคป ระกอบแรกของใจทจี่ ะตอบสนองออกมาเปน ความรสู กึ พอใจ ความรสู กึ เฉย ๆ และความรูส ึกไมพอใจตอสภาวะแวดลอ มทเี่ ปน อยู ชอบ – สุข – พงึ พอใจ ความรูสกึ เฉย ๆ ไมช อบ – ทกุ ข – โกรธ

46 ความจําไดห มายรู เปนองคประกอบของใจท่ที ําหนาท่ีจดจําหรือลืมความรูสึกตาง ๆ ทก่ี ระทบเขามาทั้ง ทางบวกและทางลบ ชอบ – สขุ – พึงพอใจ จําได จําได หมายรู ไมช อบ – ทุกข – โกรธ จาํ ไมได การคดิ ปรุงแตง เปนองคป ระกอบของใจ ทาํ หนาที่คิดปรุงแตงสรางสรรคออกมาเปนทางบวกหรือทางลบ ปรงุ แตง เชงิ บวก คดิ ปรงุ แตง ปรงุ แตง เชงิ ลบ การรบั รู เปนองคป ระกอบสดุ ทายที่ทําหนาท่ีรับรูจากการเหน็ การไดย ิน การไดกลน่ิ การรูร ส และการสัมผัส การเหน็ การรบั รู การไดยนิ การไดก ลน่ิ การรรู ส การสมั ผัส ปฏิบตั ิการวเิ คราะหท ําความเขา ใจตวั ตน จากความเขาใจในองคประกอบของตัวตนท่ีแทจริง เปนความเขาใจแบบรูจาํ ได แต ความรู ความเขา ใจตองเกิดจากภายในตวั ตนท่ีแทจริงของเราดว ยตนเอง โดยมขี น้ั ตอนดังนี้ 1. องคป ระกอบท่ีเราจะเรยี นรตู นแบบดานการนกึ คดิ ตรึกตรองจากตัวเราเอง คือ 1.1 ความรูสึก 1.2 การจาํ ได หมายรู 1.3 การคิดปรงุ แตง 1.4 การรับรู 2. การเตรียมการ ควรใชส ถานที่สงบ สภาพอากาศสิ่งแวดลอ มสบาย ๆ มสี ง่ิ รบกวนนอ ย 3. วธิ ีการ

47 3.1 ความรสู กึ ใหผเู รียนมองสภาพแวดลอม (กลุม คน ตน ไม ทศั นยี ภาพ) เม่อื สายตา กระทบสง่ิ สนใจใจเราจะเกิดความรสู กึ ชอบ – ไมชอบ หรือเปน ความสขุ – ความทุกข หรือ พึงพอใจ – โกรธ หรอื วา เฉย ๆ ใชหรอื ไม ทําหลาย ๆ กรณี ใจเรามีคาํ ตอบใหเราวา สิง่ กระทบนรี้ สู ึกอยา งไร เชน รูสึกชอบ พอใจ จากน้นั กเ็ ปรยี บเทียบไปฟงเสียงตาง ๆ ท่จี ะเกิดขึ้นวา มคี วามรสู ึกเชนเดียวกบั การมองหรอื ไม 3.2 การจําได หมายรู ใหผ เู รียนนกึ ถงึ บุคคล เหตุการณท่ีเราพึงพอใจ หรือไมพอใจ เราจะนกึ เหน็ เปนภาพในใจ ปรากฏการณน ั้นเปน สิ่งทเ่ี รามีความจําไดห มายรู 3.3 การคดิ ปรงุ แตง ใหผเู รยี นมองหรอื ฟงเสียง บคุ คล สถานท่ี ส่ิงแวดลอมตาง ๆ จะ เกดิ ความรูสึก จากน้นั ปรงุ แตงตอไปวาส่งิ ทีค่ ดิ นนั้ จะเปนทางบวกหรือทางลบ ปรากฏการณน ้จี ะเปน การ นําส่ิงท่ีรับรูมาประมวลกับประสบการณเดิม ผลการปรุงแตงมักจะอาศัยความจําไดหมายรูของ ประสบการณเดมิ 3.4 การรับรู ใหผูเรียนสังเกต การมอง การฟงของตนเอง จะเปนกระบวนการ ตอเนอื่ ง ตารบั รูภาพ การจําไดหมายรจู ะประมวลใหใจบอกตนเองวาคืออะไร 4. สรปุ ปรากฏการณข องตนเอง ทาํ เปน เชน น้หี รือไม 4.1 รจู ักเขา ใจอยางกระจา งเกย่ี วกบั องคประกอบทางใจของตัวเราเอง 4.2 องคประกอบทางใจสามารถฝกใหตอบสนองออกมาทางบวก หรือทางลบได โดย ใชก รณศี ึกษาท่เี ปน จริงในสภาวะแวดลอ มของเราเปนเคร่อื งมอื ในการเรยี นรู 4.3 ถาใจเราตอบสนองออกมาเชิงบวกมาก ๆ เราสามารถพัฒนาตนเองอยูกับอาชีพ สงั คม สงิ่ แวดลอมตา ง ๆ ไดอ ยางยั่งยนื กจิ กรรมที่ 7 ใหผูเรยี นวิเคราะหความเขาใจ ตัวตนตามเอกสารใบความรูและประเมินตนเองวาความรูท่ีเกิดจากใจ ของตนเองเปนจริงหรอื ไม

48 เรอื่ งท่ี 2 การพฒั นาทักษะการขยายอาชีพใหเปนลกั ษณะนิสยั ลักษณะบง ชค้ี วามสําเร็จของการเรยี นรู 1. สามารถพัฒนาใชช องทางการรับรู และกระบวนการตอบสนองการรับรไู ด 2. สามารถพฒั นาทักษะการขยายอาชพี และอ่นื ๆ ทมี่ คี ุณคา ใหเปน ลักษณะนิสยั ได แผนปฏบิ ตั ิการเรียนรู ลกั ษณะบงชีค้ วามสําเรจ็ ของการเรียนรู กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล สื่อการเรียนรู 1. สามารถพัฒนาใชชอ ง ใหผ เู รยี นศึกษาทาํ ความเขาใจ - ชอ งทางการรบั รูทาง เอกสารหมายเลข 10 ทางการรับรแู ละ เกยี่ วกบั ชอ งทางการรบั รู และ ตาและหู ใบความรเู รื่องการ กระบวนการ กระบวนการตอบสนองการรับรู - กระบวนการตอบสนอง พัฒนาทกั ษะการขยาย ตอบสนองการรับรไู ด จากเอกสารใบความรู การรบั รู อาชีพใหเ ปนลกั ษณะ นสิ ยั 2. สามารถพฒั นาทกั ษะ 1. ใหผูเรยี นทาํ ความเขาใจระบบ การขยายอาชพี และ การพัฒนาสื่อการรับรทู ่ีมี อน่ื ๆ ทีม่ คี ณุ คา ใหเ ปน คุณคา ใหเ ปนลกั ษณะนิสยั ลกั ษณะนิสัยได 2. ปฏบิ ัติการวิเคราะหและพฒั นา - ผลการวิเคราะหและ ทักษะการขยายอาชีพใหเ ปน พฒั นาทักษะการขยาย ลกั ษณะนิสยั อาชพี ใหเ ปน ลักษณะ นสิ ยั

49 เอกสารหมายเลข 11 : ใบความรู เรื่อง การพัฒนาทกั ษะการขยายอาชพี ใหเ ปนลักษณะนสิ ัย ความคดิ รวบยอด การสรา งลักษณะนสิ ัยใหกับตนเอง เปดชองทางการรบั รู ตัวตน ใชกระบวนการ ตอบสนองการรบั รู ตา – รเู ห็น เกดิ พอใจเห็นคุณคา หู – รูฟ ง ความรูส กึ - ความรทู ักษะ จมกู – รูกลิ่น เฉย ๆ - ประมวลผล ในอาชพี ไมชอบ ตัดสินใจ - สิ่งมคี ณุ คา ตอชีวิต ขอ มลู สมอง จาํ ได จําได - ทําจนมคี วาม หมายรู ไมจ าํ ชาํ นาญยึดติด เปน ลกั ษณะนสิ ยั ปาก – รรู ส นึกคิด คดิ สรา งสรรคเ ชงิ บวก กาย – รสู มั ผัส ปรงุ แตง คดิ เชิงลบ จากแผนภูมิ บอกภาพคิดรวบยอดไดวา การสรางลกั ษณะนิสัยใหเกิดในตนเอง ตองเริ่มตน ที่ ปจ จยั นาํ เขา คือ ความรูท กั ษะในอาชพี หรอื ส่งิ ที่มีคุณคา ตอ ชีวติ จากนน้ั กระบวนการสรางลักษณะนิสัย จะเริ่มตน ท่ีตวั ตนของเราตอ งเปดชอ งทางการเรียนรู ไดแก การมอง การรับฟง การรูกลิ่น การรูรส และ การรูสัมผัส ชองทางเหลาน้ีจะทําใหเ ราไดขอมูล ขอมลู เหลา น้ีจะถกู นาํ เขามาสูกระบวนการตอบสนอง การรับรูที่เรม่ิ ตนจากสมองรับขอมลู เขา มาสูองคประกอบดานความรูสึกจะรับรแู ละแสดงออกในความ พอใจ (เฉย ๆ หรอื ไมพ อใจ กจ็ ะหลุดออกไป) สง ตอไปยังองคประกอบดานการจําได หมายรู จะประมวลวา มคี วามจาํ อะไรทเี่ กีย่ วของจะตอบสนองแสดงออกจาํ ไดเหน็ ความสําคัญ (จําไมได สาระที่เขา มาก็จะหยุดลง หรือหลุดออกไป) แลว สงตอไปยังองคประกอบดานนึกคิดปรุงแตง จะประมวลคิดสรางสรรค เปน สงิ่ ใหมหรือแนวทางการทํางาน ดังนั้น ถาเราไดย อ นกลับมาเร่ิมตน ใหมอกี คร้งั เราจะพบวากระบวนการ ตอบสนองการรับรู จะทํางานอยางรวดเรว็ ถา ทาํ ซํ้าอกี อตั ราความเรว็ ในการตอบสนองจะรวดเร็วข้นึ โดย ลาํ ดบั จนตวั ตนติดยึด ถา จะทําอะไรเกี่ยวกบั เรอ่ื งนีจ้ ะตอบสนองอยา งเปนอตั โนมตั ิหรอื เปนลกั ษณะนิสยั

50 วิธกี ารสรางลกั ษณะนสิ ัย ตอบสนองการเรียนรู เปด ชอ งทางการเรยี นรู บนฐานทม่ี อี คตนิ อยที่สุด อยางมวี จิ ารณญาณ 1. ตารูเ ห็น มองวิเคราะห 1. ความรสู กึ 2. จําได หมายรู 3. คิดปรงุ แตง - ดาํ รงงานอาชพี วิเคราะหใ หเ ห็นโครงสราง เมือ่ รบั รแู ลว จาํ ส่ิงท่รี ูสึกชอบ สิ่งทร่ี เู หน็ รับวา ขยายให โครงสรางหลักและ เกดิ ความรสู กึ ไมช อบเกี่ยวของกับ มคี วามสาํ คญั ความมน่ั คง ความสัมพันธเ ช่ือมโยง ชอบ ไมช อบ อะไร อยางไร จงึ สรางสรรค - ดํารงสังคม ไปยงั องคประกอบตา ง ๆ บนฐานของใจ สําคัญแคไ หน ใหค ณุ คาสูงขึน้ อยางสันติสขุ สรุปเปน ความรู ทม่ี ีอคตนิ อ ยท่ีสดุ 2. หฟู ง ฟง อยางจบั ประเดน็ เช่ือมโยง ความสัมพนั ธ ระหวา งประเด็น สรุปเปนความรู จากแผนภูมิ จะพบวา เครอื่ งมอื สําคัญของการสรางลักษณะนสิ ัย คือ (1) ความมวี ิจารณญาณ และ (2) การควบคมุ อคตภิ ายในตนเองใหลดนอ ยทีส่ ดุ จงึ เปนตวั ผันแปรตอ การสรา งลักษณะนสิ ัย 1. การเปดชอ งทางการเรียนรู โดยผานทางดวงตา หฟู ง จมกู รกู ล่นิ ลิน้ รูรส กายรูสัมผัส ตวั เราจะตองรวบรวม สืบคนขอ มลู ใหละเอียดรอบคอบอยางมีวจิ ารณญาณ โดยเฉพาะส่ิงรับรูทเ่ี ปนทาง ธรรม คอื การรบั รส การรับกลนิ่ และการรบั สัมผัส จะตอ งแยกคุณลกั ษณะทโี่ ดดเดนและคุณลักษณะรอง และผลกระทบใหชัดเจน ตวั อยา ง การชมิ น้ําทบั ทมิ เปนรปู ธรรมและนามธรรม 1. รปู ธรรม สขี องน้ําทบั ทิม สแี ดงสดใส กระทบกบั ความรูสกึ รา เรงิ 2. นามธรรม (1) รสฝาด ทาํ หนาเปรย้ี วตามมาและอมหวานในตวั ใหค วามรสู ึกมน่ั คง (2) กล่ินนําออกมาตอนแรกเปน กลิน่ ของดอกการเวก หอมสดใส เม่ือลมหายใจ สะทอ นกลบั มาเปน กล่ินออ นโยนคลา ยดอกกหุ ลาบ ทาํ ใหจิตใจ สดชื่นและ อบอุน ตัวอยา ง การรับรูในการชมิ นํา้ ทับทิม เปน การรายงานขอ มูล อยา งมวี จิ ารณญาณใหความละเอียด เพยี งพอตอการตอบสนองที่มคี วามเทยี่ งตรงตอ ไปได

51 2. การตอบสนองการรับรู เมอื่ ขอ มูลจากการรบั รูผ านเขา มาทางสมอง กระบวนการตอบสนองจะทาํ งานทันที โดย 1. ความรูสกึ เมื่อขอ มูลเขามากระทบความรสู กึ จะตอบสนองออกมาวาพอใจ หรอื ไมพอใจ 2. ความจําได หมายรู เมือ่ ขอมูลเขา มาพรอม ๆ กนั องคป ระกอบความจาํ จะตอบสนองประมวลวา ขอมลู ใหมเ ขามามคี วามเกี่ยวขอ งกบั ขอมูลเกาอะไรบาง 3. การคิด ปรุงแตง เมอ่ื ขอ มลู เขา มาผา นข้นั ตอนความรสู กึ และความจํา ผลตอบสนองจะกระทบ กับการคิดปรุงแตงในอันทจี่ ะปรงุ แตง ในทางสรา งสรรคหรอื ในทางกลับกัน กระบวนการตอบสนองการรับรดู ังกลา วจะตอ งเปนกระบวนการท่มี ีอคตินอยท่ีสุดหรือไมม ีเลย การทําใหอคติมีนอ ยหรอื ไมม นี ั้น สามารถทาํ ไดดว ยการวางจิตใจใหสงบลง คิดไตรตรองอยูกับ กระบวนการตอบสนองการรับรูเพียงอยางเดียว จะเกิดสมาธิใหเราดําเนินการคิดท้ัง 3 องคป ระกอบไดอ ยา งเทย่ี งตรงมากข้ึนโดยลําดบั จึงอาจสรุปการใชท กั ษะขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนิสัย ไดดังน้ี เปดชอ งทางการรับรูดา น การอาน ศึกษา ความรู ทักษะการขยายอาชพี ปฏบิ ตั กิ ารวเิ คราะห เริ่มตนนึกคดิ ในใจ กระบวนการตอบสนองการรับรูจะเรม่ิ ระบบทักษะการขยาย วิเคราะหร ะบบอยาง ไปพรอ ม ๆ กับการวิเคราะหร ะบบอาชีพ อาชีพอยางมี เปน ข้นั เปนตอน วิจารณญาณ ดวยการ - องคประกอบดานความรสู ึก จะเกิดนกึ รู อยูใ นทสี่ งบใน ในใจวาเห็นดว ย หรือไมเ ห็นดว ยกับการวเิ คราะห อริ ิยาบถทส่ี บาย ๆ - พรอ มกันนัน้ องคป ระกอบดา นความจํา หมายรู กจ็ ะประมวลประสบการณภ ูมิหลงั ทีจ่ าํ ได - ขณะเดียวกันองคประกอบดานการคดิ ปรุงแตง กจ็ ะนึกคดิ เห็นวาควรสรา งสรรค อยา งไร แผนภูมิสรุป ดงั กลาว เปนกระบวนการทางสมาธิทีจ่ ะสรางใหเรามีทกั ษะการคิดอยางมี วิจารณญาณและรอบดาน จะทาํ ใหความคดิ ของเราปราศจากอคติ ผลการคิด วิเคราะห จะมโี อกาสถูกตอง มากขึ้น ถาใชกระบวนการนี้มีความถ่ีมากย่ิงขึ้น ตัวตนของเราจะพัฒนาทักษะการทํางานใหเกิดเปน ลักษณะนสิ ัยได และปรับไปสูส่งิ ใหมท ่ดี กี วาไดงายใหก ารคดิ มปี ระสทิ ธิภาพสงู สงเขาสูภูมปิ ญญาในท่สี ุด

52 กิจกรรมท่ี 8 ใหผูเรียนวิเคราะหและพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปนลักษณะนิสยั ในอาชีพของตนเอง หรืออาชพี ที่สนใจมา 1 อาชีพ

53 บทที่ 4 ความหมาย ความสําคญั ของการขยายอาชพี ผลการเรียนรูทคี่ าดหวงั อธิบายความหมาย ความสําคัญ ความจําเปนในการขยายอาชีพใหมีผลิตภัณฑหรอื งาน บรกิ าร สรางรายไดพอเพียงตอการดํารงชีวิต มเี งนิ ออมและมีทนุ ในการขยายอาชพี ขอบขา ยเน้อื หา เรื่องท่ี 1 ความหมายของการจัดการขยายอาชีพ ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง เรื่องที่ 2 ความสาํ คัญของการจัดการขยายอาชีพเพื่อความม่นั คงตามแนวคดิ ปรัชญา ของเศรษฐกจิ พอเพียง ส่ือประกอบการเรยี นรู 1. เอกสารหมายเลข 12 ใบความรู เรื่อง ความหมายของการจัดการขยายอาชีพเพ่ือ ความมัน่ คงตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 2. เอกสารหมายเลข 13 แบบประเมนิ ความเขาใจเก่ียวกับความหมายของการจัดการ ขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 3. เอกสารหมายเลข 14 ใบความรู เรื่อง ความสําคัญของการจดั การขยายอาชีพตาม แนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 4. เอกสารหมายเลข 15 ใบความรู เรื่อง การประเมินตนเองเกี่ยวกับการรับไดของ ความสาํ คญั ในการจัดการขยายอาชีพ ตามกระบวนการคดิ เปน

54 เรอื่ งที่ 1 ความหมายของการจัดการขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ลักษณะบงชี้ความสําเร็จของการเรียนรู 1. บอกความหมายของการจดั การขยายอาชพี 2. บอกความหมายของความม่นั คง 3. บอกความหมายของการจดั การขยายอาชีพ เพอ่ื ความมนั่ คงตามแนวคดิ ปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง แผนปฏบิ ตั ิการเรียนรู ลกั ษณะบงชค้ี วามสาํ เรจ็ ของ การเรยี นรู กิจกรรม การวดั ผล ประเมนิ ผล สอ่ื การเรยี นรู 1. บอกความหมายของการ อา นเอกสารหมายเลข 11 : ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 11 จัดการขยายอาชพี ใบความรู เร่อื ง ความหมาย ความหมายของการจัดการ ใบความรู เร่อื ง ความหมาย ของการจัดการขยายอาชีพ ขยายอาชพี เพือ่ ความมน่ั คง การจดั การขยายอาชพี เพอื่ เพอื่ ความมัน่ คงตามแนวคิด ตามแนวคดิ ปรชั ญาของ ความม่ันคงตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง เศรษฐกิจพอเพียง ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 2. บอกความหมายของ ประเมินความเขา ใจตนเอง ผลการประเมนิ ความเขาใจใน เอกสารหมายเลข 12 ความมนั่ คง ตามเอกสารหมายเลข 12 กรณีตวั อยา งในเอกสาร แบบประเมนิ ความเขาใจ หมายเลข 12 เกีย่ วกับความหมายของการ จดั การขยายอาชพี ตาม แนวคดิ ปรชั ญาของ เศรษฐกิจพอเพียง

55 เอกสารหมายเลข 12 : ใบความรู เร่อื ง ความหมายของการจัดการขยายอาชพี เพอ่ื ความมนั่ คง ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ความหมายตามพจนานกุ รม ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ดงั นี้ 1. การจัดการ หมายถึง กรรมวธิ ีในการส่ังงาน ควบคมุ งาน ดาํ เนนิ งาน หมายถงึ การทําใหการทํามาหากนิ แผกวา งออกไป 2. ขยายอาชีพ 3. ความมน่ั คง หมายถึง เกย่ี วกบั การเกิดความแนน และทนทานไมกลบั เปนอ่นื 4. การจัดการขยายอาชพี เพือ่ ความมั่นคง หมายถงึ กรรมวธิ ใี นการควบคมุ การดําเนนิ งานทาํ มาหากนิ ใหแ ผ กวา งออกไปดวยความทนทานไมกลับเปน อ่ืน หมายถงึ งานเก่ียวกับการผลิต การจาํ หนายจายแจกและการบรโิ ภค 5. เศรษฐกิจ ใชส อยสิ่งตาง ๆ ของชุมชน หมายถึง เทาทตี่ องการ ควรแกค วามตองการ เตม็ ความตองการ 6. พอเพียง หมายถึง วชิ าดว ยหลักแหงความรู ความจรงิ 7. ปรัชญา 8. เศรษฐกิจพอเพยี งตามแนวปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง หมายถึง หลักแหงความรู ความจริงของงานเก่ียวกับการผลิต การจําหนายจายแจกและการบริโภคใชสอยสงิ่ ตา ง ๆ ของชมุ ชน เปน ไปตามตองการ ดังนั้น การจัดการขยายอาชีพ เพ่ือความม่ันคงตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง จงึ อาจใหค วามหมายไดวา “กรรมวธิ ใี นการควบคุมการดาํ เนินงานทํามาหากินใหข ยายกาวออกไปใหเกิด ความแนนและทนทานไมกลับเปนอน่ื ตามหลักความรู ความจริงของงานเก่ียวกับการผลิต การจําหนา ย จา ยแจกและการบรโิ ภคใชสอยสงิ่ ตาง ๆ ของชุมชนเปนไปตามตองการ”

56 เอกสารหมายเลข 13 : แบบประเมนิ ความเขา ใจเกยี่ วกับความหมายของการจัดการขยายอาชีพ ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 1. อานกรณีตัวอยางแลว ตอบคําถามดวยตนเอง “ ลงุ อินปลกู ขา วโพดหวาน ขนาดรองกวาง 0.75 เมตร ยาว 40 เมตร สัปดาหล ะ 5 รอง อยา งตอ เน่อื งไดผลผลิตสัปดาหล ะ 250 กิโลกรัม ขายใหกบั ลูกคาประจํา มีรายได 2,500 บาทคอ นขาง แนน อน แตป น ี้ลกู เขาเรยี นระดับอุดมศกึ ษา 2 คน จะตอ งมีรายจา ยเพิม่ อีกเดือนละ 10,000 บาท ลงุ อนิ หาตลาดขาวโพดหวาน ไดลูกคาเพ่ิมสามารถรับซอ้ื ขาวโพดหวานตามปริมาณท่ี เพิ่มขนึ้ ไดต ามตองการ อยูมาไมน านเพื่อนบานหลายครอบครัวเอาอยา งปลูกขาวโพดหวานขาย ทําให ขาวโพดมีปรมิ าณมาก ราคาตก ลุงอนิ เห็นวา เพือ่ นบานตา งกย็ ากจน หากปลอ ยใหส ภาพเหตุการณเ ปน เชนน้กี จ็ ะพากนั ขาดทุน เสียหาย ลงุ อนิ ประเมนิ ปรมิ าณขาวโพดหวานทผี่ ลิตไดและมีคุณภาพปานกลางกับของลุงอิน ประมาณสัปดาหละ 3,000 กิโลกรัม จึงตัดสินใจไปพบพอคาขายสงรายใหมตอ งการขาวโพดหวาน ปรมิ าณมาก หากลุงอินสามารถรวบรวมผลผลติ ควบคุมคุณภาพใหไดมาตรฐานทตี่ องการและจัดการ สงมอบใหไดจะรบั ซือ้ กิโลกรัมละ 15 บาท ลงุ อินจึงเจรจารับซือ้ ขาวโพดหวานของเพ่ือนบา นใหราคา กิโลกรัมละ 10 บาท หกั คา ขนสง กโิ ลกรัมละ 1 บาท ลงุ อินไดกําไรกิโลกรัมละ 4 บาท เดือนหน่ึงจะมี รายได 48,000 บาท พอเพียงใชจ า ยดาํ รงชีวติ สง ลูกเรยี นได ท่ีดนิ ท่ีเคยปลกู ขาวโพดและวา งเปลา จํานวน 20 ไร ลุงอินปลกู ไมปา ตน ยางนา ตน สกั เปนไมโ ตไวได 2,000 ตน อกี 15 ปขางหนาจะสามารถตัดโคน ขายไดตน ละ 5,000 บาท คาดวาจะไดเงนิ ประมาณ 10 ลา นบาท ” จากเรอ่ื งราวของลงุ อิน ทา นมคี วามเขาใจอยางไร 1. การดาํ เนินงานปลูกขา วโพดหวานขนาดรอ งกวา ง 0.75 เมตร ยาว 40 เมตร สัปดาหละ 5 รอง เปรยี บไดกบั ขอใด ก. ความม่นั คง ข. การขยายอาชพี ค. การจดั การ ง. ความพอเพียง 2. มรี ายได สปั ดาหล ะ 2,500 แนนอน สอดคลอ งกับขอ ใดมากท่ีสดุ ก. ความมนั่ คง ข. การขยายอาชพี ค. การจัดการ ง. ความพอเพียง

57 3. ลงุ อนิ หาตลาดขาวโพดหวานเพ่มิ ข้นึ เกย่ี วของกบั ขอใด ก. ความมนั่ คง ข. การขยายอาชพี ค. การจดั การ ง. ความพอเพยี ง 4. เพื่อนบานเอาอยา งปลูกขาวโพดหวานกนั มาก ราคาตก เก่ยี วของกบั ขอใด ก. ความไมม ัน่ คง ข. การขยายอาชีพ ค. การจัดการ ง. ความพอเพียง 5. ลุงอินไปพบพอ คาขายสงรายใหญ เกีย่ วขอ งกับขอใด ก. ความมัน่ คง ข. การขยายอาชีพ ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพยี ง 6. การรวบรวมผลผลิต การควบคุมคุณภาพผลผลิต การจัดการรายไดกับสมาชิกเพื่อนบา น ขอใดถกู ตอ งมากท่สี ดุ ก. ความมัน่ คง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพยี ง 7. ลุงอนิ ใหร าคาขาวโพดหวานของเพื่อนบาน กิโลกรมั ละ 10 บาท ขอ ใดถูกตอ งมากที่สุด ก. ความม่นั คง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกิจ ง. ความพอเพยี ง 8. รายไดเ ดอื นละ 48,000 บาทของลงุ อิน สอดคลอ งกบั ขอใดมากท่สี ุด ก. ความม่นั คง ข. การขยายอาชีพ ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพียง

58 9. รายไดจากการปลูกไมปา 20 ไร เปน เงิน 10 ลานบาท อีก 15 ปขางหนาของลุงอนิ ตรงกับขอ ใดมากทีส่ ดุ ก. ความมัน่ คง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพยี ง กจิ กรรมท่ี 9 ใหผูเรียนรวมกันอภปิ รายทาํ ความเขาใจแบบประเมินกรณีตัวอยางหมายเลข 12 แลวสรุปให เหตุผลเปนขอ ๆ เรือ่ งท่ี 2 ความสาํ คญั ของการจัดการขยายอาชพี เพ่ือความมน่ั คงตามแนวคดิ ปรชั ญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง ลักษณะบง ชีค้ วามสาํ เรจ็ ของการเรียนรู ลักษณะบง ชคี้ วามสาํ เรจ็ ของ การเรยี นรู กจิ กรรม การวัดผล ประเมินผล สอ่ื การเรยี นรู 1.ยอมรบั วา การขยายอาชพี 1.อา นเอกสารหมายเลข 13 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 13 ทาํ ใหต นเอง เพ่มิ ผลผลติ เพื่อทาํ ความเขาใจเก่ียวกับ ความสาํ คญั ของการจดั การ ใบความรู เรื่อง ความสาํ คัญ เพ่ิมรายไดแ ละชอ งทาง ความสําคัญของการจดั การ ขยายอาชพี ตามแนวคดิ ของการจัดการขยายอาชพี อาชีพเปด กวา งออกไป ขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ ตามแนวคดิ ปรัชญาของ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง เศรษฐกจิ พอเพยี ง พอเพียง 2. ผลการวเิ คราะหกาํ หนดวลี 2.ผเู รียนวิเคราะหกาํ หนดวลี ความสําคัญการจัดการ ความสาํ คัญการจัดการ ขยายอาชพี ขยายอาชพี 2.เห็นวาการขยายอาชีพทําให อานเอกสารหมายเลข 14 ให ผลการวเิ คราะห เอกสารหมายเลข 14 มสี ่ิงบรโิ ภคสรางความ เขา ใจ แลว วิเคราะหผลการ ผลการประเมนิ ตนเอง ใบความรู เร่อื ง การประเมิน พอเพยี งใหก บั ชมุ ชน ประเมนิ ตนเองเก่ียวกับสาระ ตนเองเกีย่ วกับการรับได ชวยลดรายจา ย สรา งงาน การรบั ได ความสําคัญการ ของความสําคญั ในการ สรางรายไดใ หกับชุมชน จัดการขยายอาชพี ตาม จดั การขยายอาชพี ตาม กระบวนการคดิ เปนพรอ มท้ัง กระบวนการคดิ เปน สรปุ ผล

59 แผนปฏิบัตกิ ารเรยี นรู เรยี นรดู ว ยตนเอง ดงั นี้ 1. อานเอกสารหมายเลข 13 : ใบความรู เรื่อง ความสําคญั ของการจัดการขยายอาชีพ ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 2. ประเมินตนเองตามเอกสารหมายเลข 14 : แบบประเมินตนเองเกย่ี วกับการรับไดข อง ความสาํ คัญในการจัดการขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

60 เอกสารหมายเลข 14 : ใบความรู เรื่อง ความสําคญั ของการจดั การขยายอาชีพตามแนวคิด ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ความรู ความเขา ใจเกย่ี วกับความสาํ คัญของการจดั การขยายอาชพี ในเชงิ วชิ าการมผี กู ลาว ไวมากพอสมควรแลว ผเู รียนสามารถคนควาได แตก ารระบคุ วามสําคัญในเรื่องใด ๆ ยอมผันแปรไปตาม ประสบการณเชิงประจักษของแตละบุคคลหรือกลุมคนไมมีอะไรแนนอน เรามีหนาที่จะตองระบุ ความสาํ คัญในสิ่งขา งหนาและประเมินตดั สนิ ใจดวยตัวเราเอง เชนเดียวกับการระบคุ วามสําคญั ของการจดั การขยายอาชีพเพือ่ ความมั่นคงไมมใี ครบอก ส่ิงทีถ่ ูกตองใหใ ครได เราจึงมีความจําเปนท่ีจะตอ งนาํ ตนเอง ระบคุ วามสําคญั ไดด วยตนเองมากกวาการใช ขอ มูลจากภายนอก ตามเอกสารใบความรูฉบับน้ี จึงขอนาํ เสนอหลกั การคดิ วเิ คราะห หาความสําคัญของ การจัดการขยายอาชพี ดว ยตนเอง ดงั น้ี 1. ตองเริ่มตนจากความหมายของภาษาโดยยึดพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 พบวา “ ความสําคญั ” มีความหมายตามลักษณะคาํ วิเศษณ คือ (1) เปน พิเศษกวาธรรมดา (2) มคี ณุ คา (3) มชี ่อื เสยี ง “ การจัดการขยายอาชีพเพอ่ื ความมน่ั คง” มีความหมาย คอื (1) การสงั่ งาน ควบคมุ งาน ดําเนินงาน (2) ทําใหขยายกวางออกไป (3) ทําใหม ่ันคง 2. ใหนาํ องคป ระกอบความหมายของคาํ ทั้งสองประโยคมาวเิ คราะหร ะบุความสมั พันธ ดังตวั อยางนี้ ตวั อยา ง : ตารางวิเคราะห สรา งวลี เหตุการณจ ากความสัมพันธระหวา งประโยชน ความสาํ คญั การจัดการ ลกั ษณะท่ตี างออกไป มีคณุ คา เกอ้ื กลู ช่ือเสียง ยอมรับ ขยายอาชีพ ม่ันคง เปนพเิ ศษกวาธรรมดา การสงั่ งาน ควบคมุ งาน และดาํ เนินงาน การทําใหขยาย กวางออกไป ทาํ ใหมั่นคง

61 ตารางดงั กลาวขา งตน ใชดาํ เนินการวิเคราะหความสัมพนั ธแลว ระบุเปนวลี เหตุการณ บนฐานของเหตุและผลตามประสบการณของผูเรียน ดงั ตัวอยา งนี้ ตัวอยาง การวิเคราะห กําหนด วลี ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพตามเหตุผลและ ประสบการณของผเู รยี น ความสาํ คัญ การจัดการ ลกั ษณะที่ตา งออกไป มีคุณคา เกื้อกูล ชือ่ เสยี ง ยอมรับ ขยายอาชีพ มัน่ คง เปนพิเศษกวา ธรรมดา การส่งั งาน เปน การเพิ่มกจิ กรรมบน ทาํ ใหประสทิ ธภิ าพการ การยอมรับของบคุ ลากร ควบคุมงาน ฐานการควบคมุ ดําเนิน ใชท รพั ยากรการ ในองคกรสูงข้นึ และดําเนนิ งาน กิจกรรมหลกั ท่ที ําอยู ดําเนินงานไดผ ลผลติ สงู ข้นึ การทาํ ใหขยาย - มีผลติ ภัณฑอ อกสู มีพันธมิตรทางธรุ กจิ การยอมรบั ในธุรกิจ กวางออกไป ตลาดเพ่ิมขน้ึ เพิ่มข้ึน ขยายกวางออกไป - ฐานลูกคาขยาย ทําใหม น่ั คง กลยทุ ธธ รุ กิจถูก เครอื ขายลูกคา มคี วาม องคค วามรูก ารผลิต ปรับเปลย่ี นใชส ราง เช่อื มนั่ มีความภักดีใน การตลาด ยกระดับ ความม่ันคงในธรุ กิจ การซ้อื ขายมากข้นึ คุณคา เปน ทุนในการ แขงขัน 3. นําผลการวิเคราะห กําหนด วลี ความสําคญั ของการจดั การขยายอาชีพที่วเิ คราะห ไดมาพจิ ารณาทบทวนหาขอบกพรอ งและพัฒนา เราก็จะพบวา ความสําคัญของการ พัฒนาอาชีพประกอบดว ย (1) เปนการเพ่มิ กจิ กรรมอาชีพบนฐานการจดั การอาชีพหลกั ท่ีทาํ อยู (2) ทําใหป ระสทิ ธภิ าพการใชท รพั ยากรดําเนินงาน สามารถสรา งผลผลติ เพ่ิมสงู ขึ้นได (3) ทําใหผ รู วมงานมคี วามเชื่อมนั่ วา ธรุ กิจเจริญกาวหนา สามารถอยูรวมทํางานได อยา งมั่นคง (4) มผี ลติ ภณั ฑเพิ่มขึน้ สามารถขยายฐานลกู คาออกไปไดก วา งขนึ้ (5) มพี ันธมติ รทางธรุ กจิ เพม่ิ ขน้ึ (6) วงการธุรกจิ ยอมรับกวา งออกไป (7) กลยทุ ธท างธุรกิจถูกปรับเปลีย่ นใชส รางความมน่ั คงในธุรกจิ (8) เครือขา ยลกู คา และพันธมิตรทางธรุ กจิ มคี วามเช่ือมน่ั มีความภกั ดใี นการซือ้ ขาย มากขน้ึ (9) องคความรูดานการผลติ และการตลาดยกระดบั คณุ คา ใชเปนทนุ ในการแขงขัน

62 สรปุ จะเห็นวาการคิดการพิจารณาความสําคัญนั้น จําเปนท่ีเราจะตองมองเห็นดวยตวั เราเอง และนาํ ไปเทียบเคียงกับความเหน็ ทางวิชาการก็จะทําใหเรามีโอกาสตัดสนิ ใจไดถกู ตองมากยง่ิ ขน้ึ นําไปสู ความสาํ เร็จทีย่ งั่ ยืนได กจิ กรรมท่ี 10 ใหผ เู รยี นวเิ คราะหกาํ หนดวลีความสําคัญการจัดการขยายอาชีพตามเหตุผลจากประสบการณข องตนเอง หรือสัมภาษณพ ดู คุยกับผูป ระสบความสาํ เร็จในอาชีพทส่ี นใจ โดยบนั ทึกลงในตารางดังตัวอยา งหนา 56 เอกสารหมายเลข 15 : ใบความรู เร่อื ง การประเมินตนเองเก่ียวกับการรับไดของความสําคัญ ในการจดั การขยายอาชพี ตามกระบวนการคดิ เปน การประเมนิ เพอ่ื ตดั สนิ ใจ รับความคิดเห็นเกีย่ วกับความสําคญั ของการจดั การขยายอาชีพ ตามกระบวนการคดิ เปน ท่ีผเู รียนวเิ คราะหข ้นึ เองนัน้ สามารถทําไดหลายวธิ ี เชน (1) การนําผลวิเคราะหไ ปแลกเปล่ยี นเรียนรูกับผูมีประสบการณแลว สรุปขอบกพรอง ความคิดเหน็ ทร่ี บั ไดม าพัฒนาสาระความสําคัญ (2) ประเมนิ ตนเองดวยการวิเคราะหขอมลู ดานตนเอง สังคม สิ่งแวดลอ ม และวชิ าการ ในเอกสารใบความรนู ีจ้ ะใหความคิด ความเขาใจ การประเมิน และพฒั นาสาระความสาํ คัญ ของการจดั การขยายอาชพี ดว ยตนเอง ดังน้ี 1. กรอบการประเมนิ ตัดสินใจ ตามกระบวนการคิดเปน ประกอบดว ย 1.1 ขอมูลดา นตนเอง มตี วั แปรท่ีใชค ิด ตดั สินใจ 2 เรอ่ื ง คือ (1) ความมน่ั ใจท่จี ะทาํ ได (2) ความมีคุณคา ประโยชนต อ การขยายอาชีพ 1.2 ขอมลู ดา นสงั คม สง่ิ แวดลอม มีตัวแปรทใ่ี ชค ิด ตดั สนิ ใจ 2 เร่ือง คือ (1) ผูเก่ยี วขอ งเหน็ สอดคลอง (2) ผูเ กีย่ วขอ งสวนใหญยอมรบั 1.3 ขอมลู ดา นวิชาการ มตี วั แปรท่ใี ชค ดิ ตัดสนิ ใจ 2 เรอื่ ง คอื (1) ความสอดคลอ งกับความเห็นทางวิชาการ (2) มขี อมูลและแหลงเรียนรูเพยี งพอ 2. ลกั ษณะแบบประเมนิ อยา งงา ย โดยใชตารางมติ สิ ัมพนั ธร ะหวางกรอบการประเมิน กับสาระความสาํ คัญท่ผี เู รยี นวิเคราะหข้นึ ดังตัวอยางน้ี

63 เอกสารตัวอยา ง : การวิเคราะหผ ลการประเมินตนเองเกี่ยวกบั การรบั ไดของสาระความสําคัญในการจัดการ ขยายอาชพี ที่ผเู รียนวเิ คราะหขึ้นเอง ดานตนเอง ดา นสังคม ดา นวชิ าการ รวม สาระความสาํ คัญของการ ความมน่ั ใจ มีคุณคา คะแนน จัดการขยายอาชพี ทผ่ี เู รียน ทจ่ี ะทําได ประโยชนต อ ผูเกย่ี วของ ผเู กยี่ วของ สอดคลอ งกับ มีขอ มูล เหน็ สอดคลอ งดวย สว นใหญยอมรับ ความเหน็ ทาง และแหลง การขยายอาชพี วชิ าการ เรียนรูเพยี งพอ วเิ คราะหได ใช ไมใ ช ใช ไมใช ใช ไมใ ช ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช 54 1. เปน การเพิม่ กิจกรรม อาชีพบนฐานอาชพี หลกั  -  -  -  -  - -  5 ที่ทาํ อยู 2. ทําใหป ระสทิ ธิภาพการ ใชท รัพยากรดําเนนิ งาน  - -  -  -  - - 6 สามารถสรางผลผลติ เพิม่ ขนึ้ 3. ทาํ ใหผ ูร วมงานมคี วาม เช่อื ม่นั วา ธรุ กจิ กาวหนา  -  -  -  -  -  - 6 อยรู ว มงานได 4. มีผลติ ภณั ฑเพมิ่ ขึ้น ขยายฐานลกู คา ออกไปได  -  -  -  -  -  - 6 กวางขึน้ 5. มพี นั ธมติ รทางธรุ กิจ  - -  -  -  - - 6 เพม่ิ ขนึ้ 6. วงการธุรกจิ ยอมรับ  - - -  -  - - 4 กา วออกไป 7. เกิดกลยุทธทางธุรกจิ ใชส รางความม่นั คงใน  -  -  - -   -  - 5 ธุรกจิ ได 8. เครือขา ยลกู คา และ พนั ธมิตรทางธุรกิจ มี  -  -  -  -  - - 6 ความเชอ่ื มั่น ภักดใี นการ ซอื้ ขาย 9. องคค วามรูยกระดบั คุณคา ใชเปนทุนในการ  -  -  -  -  -  - 6 แขงขัน รวม 9 98 79 8 50 ตนเอง = 18 สังคม = 15 วิชาการ = 17

64 3. การแปรผลและใชผล มีตัวอยางดังน้ี 3.1 การแปรผล จากตารางตัวอยางขา งตนและสามารถแบงผลจากการวิเคราะหได ดังนี้ (1) มิติทางดานสังคม ส่ิงแวดลอม สรุปไดวา มีสาระท่ีผูเกี่ยวของเห็นวา ไมส อดคลอ งและไมนา จะยอมรบั ได 2 สาระ คอื ก. ทาํ ใหป ระสิทธิภาพการใชทรพั ยากรดาํ เนินงานสามารถสรา งผลผลิต เพ่ิมขนึ้ ข. วงการธุรกจิ ยอมรบั กวา งขวางออกไป (2) มติ ิทางวชิ าการ พบวา ขอมูลแหลงวชิ าการท่ีเก่ียวขอ งกับการเพิ่มกจิ กรรม อาชีพบนฐานอาชพี หลกั ทที่ าํ อยู มีไมพ อเพยี ง (3) หากพจิ ารณาภาพรวม จะพบวา มคี ะแนนรวม 48 คะแนน เปน คะแนนใน ระดับสงู คิดเปนรอยละ 88.8 จึงอาจสรปุ ไดวา ความสาํ คัญของการขยาย อาชีพท่ีผเู รียนวเิ คราะห สามารถรบั ไดวา เปน ความสําคญั จริง 3.2 การนาํ ไปใช ผลการวิเคราะห พบวา สามารถรับเปนความสําคัญจรงิ ทาํ ใหมี ความมนั่ ใจมองเห็นคุณคา ประโยชนน าํ ไปกําหนดเปาหมายการบรหิ ารจัดการ ขยายอาชพี ไดอ ยางเชอ่ื มั่น จึงอาจสรปุ ไดว า การบงช้ีความสําคัญของการดําเนินกิจกรรมใด ๆ ควรจะเปนการระบุ โดยตรงของผูประกอบการหรอื ผเู รียน การใชความคิดของผรู ู ความคดิ ทางวิชาการ ควรเปนเพียงขอมลู ท่ี นํามาใชเปรยี บเทียบกับการคดิ วเิ คราะหของเราเอง กจิ กรรมที่ 11 ใหผ ูเรียนวิเคราะหผลการประเมินตนเองเกยี่ วกบั การรับไดข องสาระความสําคญั การจดั การขยาย อาชีพของตนเอง หรืออาชพี ท่ีผเู รียนสนใจตามกระบวนการคิดเปน พรอมแปรผลและสรุปผลโดยยึด ตารางและรูปแบบตามตัวอยางหนาที่ 61

65 บทที่ 5 ความรเู บื้องตนเกยี่ วกับการบรหิ ารจัดการในการขยายอาชีพ ผลการเรยี นรทู ี่คาดหวัง มคี วามรู ความเขาใจเกี่ยวกบั การบรหิ ารจัดการ ไดแ กการทําแผนธุรกิจ การจัดการความเสี่ยง การจัดการการผลิต การจัดการตลาด และบัญชธี รุ กิจ เพ่อื สามารถนาํ สูการปฏิบัตทิ าํ แผนธรุ กิจในบทตอไป ขอบขา ยเนื้อหา การบรหิ ารจัดการ 1) การทําแผนธรุ กิจ 2) การจัดการความเสยี่ ง 3) การจดั การการผลิต 4) การจัดการการตลาด 5) บัญชีธุรกจิ ส่อื ประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 16 ใบความรู เรื่อง การบรหิ ารจัดการในการขยายอาชีพ

66 เอกสารหมายเลข 16 ใบความรเู รือ่ งการบรหิ ารจดั การในการขยายอาชพี 1) การทาํ แผนธุรกิจ 1.1 ความหมายของแผนธุรกจิ แผนธุรกิจ คือแผนงานทางธุรกิจท่ีแสดงกิจกรรมตาง ๆ ที่ตองปฏิบัติในการลงทุน ประกอบการ โดยมีจดุ เริ่มตนจากจะผลติ สินคาและบริการอะไร มีกระบวนการปฏบิ ัติอยา งไรบา ง และ ผลจากการปฏิบัตอิ อกมาไดมากนอยแคไ หน ใชงบประมาณและกําลงั คนเทาไร เพอื่ ใหเกิดเปนสนิ คาและ บริการแกล กู คา และจะบรหิ ารธรุ กิจอยา งไรธุรกจิ จึงจะอยรู อด (แหลง ที่มา : มาณพ ชวิ ธนาสุนทร. แผนธรุ กจิ SMEs. สํานกั พัฒนาธุรกจิ อุตสาหกรรมและผูประกอบการ, กรมสงเสรมิ อุตสาหกรรม, กระทรวงอุตสาหกรรม. 2547) 1.2 การศึกษาวเิ คราะหช ุมชนเพอื่ การพัฒนาอาชพี การวิเคราะหชมุ ชน หมายถงึ การนําเอาขอมูลท่ัวไปของชมุ ชนที่เราอาศัยอยู ซ่ึงอาจจะเปน หมบู าน ตาํ บล หรอื อาํ เภอกไ็ ดข ้ึนอยกู บั การกาํ หนดขอบเขตของชมุ ชนวา จะนําขอมูลของชุมชนในระดบั ใดมาพิจารณา โดยการจาํ แนกขอ มูลดา นตา ง ๆ เพ่อื ใหทราบถึงประเด็นปญหา และความตอ งการทแ่ี ทจรงิ ของชุมชน เพื่อจะนํามากําหนดแนวทางการขยายอาชีพใหตอบสนองตรงกับความตองการของคนใน ชุมชน โดยเฉพาะเก่ียวกับการประกอบอาชีพ รายไดของประชากรตอคน ตอครอบครัว เปนอยา งไร ลกั ษณะของการประกอบอาชีพของประชากรเปนอยางไร รวมถึงขอ มูลอน่ื ทเี่ ก่ียวของ ไดแก ขอ มูลดาน การตลาด แนวโนม ของความตองการของการตลาด นโยบายของรฐั ท่ีจะเอื้อประโยชนตอ การผลติ หรือ การประกอบอาชีพ เปนตน ขอมูลเหลานจ้ี ะชว ยใหเราวางแผนการดาํ เนนิ การพฒั นาอาชีพไดร อบคอบขนึ้ การวิเคราะหขอมูล โดยวิเคราะหส ภาพการภายใน ภายนอกของชุมชน โดยใชเทคนิค SWOT (SWOT Analysis) การศึกษาความตองการของชมุ ชนเปน การสาํ รวจความตอ งการของชุมชนเพ่ือใหทราบถงึ จุดเดน จดุ ดอย อุปสรรคหรือความเส่ียงและโอกาสในดานตา ง ๆ ของขอมลู และความตองการของชุมชน ท้งั นีโ้ ดยใชเ ทคนิค SWOT ในการวเิ คราะหช มุ ชน มีดงั นี้ S (Strengths) จดุ แข็งหรอื จดุ เดน ของชุมชน W (Weaknesses) จดุ ออ นหรือขอ ดอยของชุมชน O (Opportunity) โอกาสท่ีจะสามารถดาํ เนินการได T (Threats) อปุ สรรคหรือปจจยั ท่เี ปนความเสยี่ งของชุมชนท่คี วรหลีกเลีย่ ง ในการปฏบิ ัติ

67 ในการวิเคราะหช ุมชน อาจจะเขียนเปนตารางวิเคราะหไดดังนี้ ปจ จยั ภายใน S (จดุ แขง็ ) W (จุดออ น) ปจ จัยภายนอก O (โอกาส) T (อุปสรรคหรอื ความเสยี่ ง) การวิเคราะหขอมูล ผูวิเคราะหควรพิจารณาจําแนกขอมูลในดานตาง ๆ โดยใหสมาชิกใน ชุมชนหรือกลุมอาชีพนนั้ รวมกันชวยวิเคราะห หากพบขอมูลสว นใดทเ่ี ปน จุดเดนของชมุ ชนหรอื กลุม อาชพี น้ันใหใ สขอ มลู ในชอง S หากพบขอมูลใดทเ่ี ปน จุดออ นหรือขอดอยของชุมชนหรือกลมุ อาชีพใหใส ขอมูลในชอ ง W หากสว นใดท่ีเปนโอกาสชองทางของชุมชน เชน ความตอ งการสินคาของประชาชน นโยบาย หรอื จดุ เนน ของรฐั หรอื ของชุมชนทเี่ ปนโอกาสดีใหใ สใ นชอ ง O และในขณะเดียวกันขอมูลใดที่ เปน ความเส่ียง เชน ขอมูลเกี่ยวกับการกระทําผดิ กฎหมาย หรือความตองการของชุมชนไมมหี รือมนี อย ขาดแคลนวตั ถุดิบหรือปจจัยการผลิต เปน ตน ใหน ําขอ มูลใสในชอ ง T ทาํ เชนน้จี นครบถว น หากสวนใด ขอมลู ไมชัดเจนเพยี งพอก็ตอ งสํารวจขอมูลเพิ่มเตมิ ได จากนนั้ นาํ ขอมูลไปวิเคราะหเพื่อกําหนดทางเลอื ก ในการพฒั นาอาชีพหรือทางเลอื กในการแกปญ หาอกี ครั้งหน่งึ กอ นทจี่ ะกําหนดเปน วสิ ัยทัศนตอไป 1.3 การกําหนดวิสัยทัศน พันธกิจ เปาหมายและกลยทุ ธในการวางแผนขยายธุรกจิ ของชุมชน วิสัยทัศน เปนการกําหนดภาพในการประกอบอาชีพในอนาคต มุงหวังใหเกิดผลอยางไร หรือกลา วอีกนัยหนึ่งคือการมองเปาหมายของธรุ กิจวาตอ งการใหเ กดิ อะไรขึน้ ขางหนา โดยมีขอบเขตและ ระยะเวลากําหนดท่ีแนน อน ในการกาํ หนดวิสัยทศั นเปนการนําเอาผลการวิเคราะหขอ มูลชมุ ชนและขอมูล อาชพี ของผูป ระกอบการ มาประกอบการพจิ ารณาอยา งรอบคอบเพ่ือการตัดสินใจทดี่ ี มีความเปนไปได เพื่อนาํ ไปสคู วามสาํ เรจ็ ของธุรกจิ ในทส่ี ุด พันธกิจ คือ ภาระงานที่ผูประกอบการจะตองดําเนินการใหเกิดผลสําเร็จตามวิสัยทัศนที่ กําหนดไวใหไ ด ผปู ระกอบการจะตอ งสรา งทีมงานและกําหนดภารกิจของสถานประกอบการใหชัดเจน ครอบคลุมทั้งดา นการผลติ และการตลาด การวเิ คราะหพ นั ธกจิ ของสถานประกอบการ สามารถตรวจสอบวาพันธกิจใดควรทาํ กอน หรือหลงั หรือพันธกิจใดควรดํารงอยูหรือควรเปล่ียนแปลง ผูประกอบการและทีมงานจะตองรวมกัน วิเคราะห เพ่ือกําหนดพันธกิจหลกั ของสถานประกอบการ ผูประกอบการและทีมงานจะตองจัดลําดับ ความสําคญั ของพันธกิจและดาํ เนนิ การใหบ รรลุเปาหมายใหไ ด เปาหมายหรือเปาประสงค เปาหมายในการขยายอาชีพ คือการบอกใหทราบว า สถานประกอบการน้ันสามารถทาํ อะไรไดภายในระยะเวลาเทาใด ซ่งึ อาจจะกําหนดไวเปนระยะสั้น หรือ ระยะยาว 3 ป หรือ 5 ปก็ได การกําหนดเปา หมายของการขยายอาชีพตองมีความชัดเจนสามารถวัดและ

68 ประเมินผลได การกําหนดเปาหมายหากสามารถกําหนดเปนจํานวนตัวเลขไดก ็จะยิ่งดี เพราะทาํ ใหมี ความชดั เจนจะชวยใหก ารวางแผนมคี ณุ ภาพยง่ิ ข้ึน และจะสง ผลในทางปฏบิ ตั ไิ ดด ียง่ิ ขนึ้ กลยทุ ธใ นการวางแผนขยายอาชีพ เปน การวางแผนกลยุทธในการขยายอาชีพหรือธุรกิจน้ัน ๆ ใหส ําเรจ็ ตามเปา หมายทีว่ างไว การวางแผนจะตองกําหนดวิสยั ทัศนเปา หมายระยะยาวใหชัดเจน มกี าร วิเคราะหส ิง่ ที่จะเกิดข้ึนในอนาคต และมีการทํางาน วางระบบไวคอนขางสงู เพ่ือใหมีความคลอ งตัวใน การปรับเปลยี่ นไดตามสถานการณท่เี ปล่ียนแปลงอยา งรวดเร็ว ทั้งน้ี เพื่อใหผปู ระกอบการและทีมงาน สามารถพัฒนาอาชีพใหมีประสทิ ธภิ าพและมคี วามกาวหนา ไดในอนาคต ข้นั ตอนกระบวนการวางแผน ขน้ั ตอนของกระบวนการวางแผนในการขยายธรุ กิจของชุมชน มดี งั นี้ 1. ขั้นการกําหนดวัตถุประสงคตองใหชัดเจน เพื่อเปนแนวทางการปฏิบัติหรือการดําเนิน กจิ กรรมตาง ๆ 2. ข้ันการกําหนดวัตถปุ ระสงคการกําหนดวัตถุประสงคตอ งมีความชัดเจนวาจะทําเพื่ออะไร และวตั ถุประสงคน นั้ จะตองมคี วามเปน ไปไดหรอื ไม และสามารถวดั ผลได 3. ขัน้ การต้งั เปาหมายเปนการระบเุ ปา หมายที่จะทําวา ต้งั เปา หมายในการดําเนินการไวจ าํ นวนเทา ใด และสามารถวดั ไดใ นชว งเวลาสน้ั ๆ 4. ขั้นการกาํ หนดขนั้ ตอนการทํางาน เปนการคิดไวกอนวาจะทาํ กิจกรรมอะไรกอนหรือหลัง ซ่งึ การกําหนดแผนกจิ กรรมน้ีจะทําใหการดาํ เนินงานบรรลุตามวัตถุประสงคไ ดอ ยางมีประสิทธิภาพ 5. ขัน้ ปฏิบตั กิ ิจกรรมตามแผน ซ่ึงจะตอ งดาํ เนินการอยางตอ เน่อื งจงึ จะไดผล 6. ข้นั การปรบั แผนการปฏิบตั ิงาน ในบางครั้งแผนทวี่ างไวเ ม่อื ไดด ําเนินการไประยะหน่ึง อาจจะ ทําใหสถานการณเปลี่ยนไป ผปู ระกอบการจึงควรมีการปรับแผนบางเพื่อใหสอดคลองกับความเปนจริง มากขึ้น และการดําเนินงานตามแผนจะมีประสิทธิภาพข้นึ 1.4 การวางแผนปฏบิ ัตกิ าร การวางแผนปฏบิ ัติการเปนข้ันตอนสุดทา ยของการทําแผนธรุ กิจเพอื่ การพฒั นาอาชีพท่ีมี รายละเอียดมาจากแผนกลยทุ ธ มากําหนดเปนโครงการ/กจิ กรรมที่จะตองดําเนินการ โดยจะตองกําหนด วตั ถุประสงค เปาหมาย ระยะเวลา และผรู ับผิดชอบ โดยผเู รียนและผูนําชุมชนตองชวยกนั กําหนด 2) การจดั การความเสีย่ ง (Risk Management) ความเสย่ี ง คือ ความไมแนน อนตอ การประสบกับเหตุการณ หรอื สภาวะทเ่ี ราตองเผชิญ กบั สถานการณอ ันไมพึงประสงคโดยมีความนาจะเปน หรอื โอกาสในสิ่งนั้น ๆ เปน ศนู ย 2.1) ความหมาย การจัดการความเสี่ยง (Risk Management) หมายถงึ กระบวนการในการระบุ วิเคราะห( en:risk analysis) ประเมนิ (en:risk assessment) ดแู ลตรวจสอบและควบคุมความเสี่ยงทส่ี ัมพนั ธ

69 กับกิจกรรม หนาที่และกระบวนการทํางาน เพื่อใหองคกรลดความเสียหายจากความเสย่ี งมากทส่ี ุด อนั เนื่องมาจากภยั ทอี่ งคกรตองเผชญิ ในชวงเวลาใดเวลาหน่งึ หรอื เรียกวา อุบัติภยั (accident) ความเสี่ยง (Risk) มีความหมายในหลากหลายแงมมุ เชน - ความเสีย่ งคือโอกาสที่เกิดข้ึนแลว ธุรกิจจะเกดิ ความเสยี หาย (chance of loss) - ความเส่ียงคอื ความเปน ไปไดท ่ีจะเกิดความเสียหายตอ ธรุ กจิ (possibility of loss) - ความเสย่ี งคือความไมแ นนอนของเหตุการณท่ีจะเกิดข้ึน (uncertainty of event) - ความเส่ยี งคอื การคลาดเคล่ือนของการคาดการณ (dispersion of actual result) - ความเส่ียง คือ ความไมแนนอนของเหตุการณ ซ่ึงไมสามารถคาดเดาไดวาจะ เกิดข้ึนเมอื่ ใด แตค วามเสีย่ งนัน้ ๆ จะมีแนวโนม ทเ่ี กดิ ขน้ึ ไมม ากกน็ อ ย ภยั (peril) หมายถึง สาเหตุของความเสียหายซ่ึงภัยสามารถเกิดขึ้นไดจากภัยธรรมชาติ เชน เกดิ พายุสึนามิ นา้ํ ทวม แผนดนิ ไหว เปน ตน ภยั นอกจากจะเกิดขนึ้ ไดจ ากภัยธรรมชาติแลว ภัยน้นั ยัง เกิดขึ้นจากการกระทําของมนษุ ย เชน อัคคภี ยั จลาจล ฆาตกรรม เปนตน สําหรับสาเหตุสุดทายที่จะเกิด ภัยไดน้ันคอื ภยั ท่ีเกดิ ข้ึนจากภาวะเศรษฐกิจ เพราะภยั ที่เกิดจากภาวะเศรษฐกิจ เปนอกี สาเหตุทส่ี าํ คัญ เพราะเมือ่ เกิดข้ึนแลวคนท้ังประเทศ หรือทง้ั ภมู ภิ าคจะไดร บั ผลกระทบอยา งกวางขวาง สภาวะที่จะทําใหเกิดความเสยี หาย (hazard) หมายถึง สภาพเงื่อนไขทเ่ี ปนสาเหตุที่ ทาํ ใหความเสียหายเพิ่มสงู ข้นึ โดยสภาวะตาง ๆ นั้น สามารถแบงออกไดเปนสภาวะทางดานกายภาพ (physical) คือ สภาวะของโอกาสที่จะเกดิ ความเสยี หาย เชน ชนดิ และทําเลท่ีต้ังของส่ิงปลูกสราง อาจเอื้อตอ การเกิดเพลงิ ไหม สภาวะทางดา นศลี ธรรม (moral) คือ สภาวะของโอกาสท่จี ะเกดิ ขึ้นจากความไมซ ่ือสตั ยตอ หนา ทกี่ ารงาน เชน การฉอ โกงของพนักงาน และสภาวะดา นจิตสาํ นึกในการปองกนั ความเสี่ยง (morale) คือ สภาวะท่ีไมป ระมาทและเลินเลอ หรอื การไมเ อาใจใสในการปองกันความเส่ียง เชน การท่ีพนักงาน ปลอยใหเครื่องจกั รทํางานโดยไมค วบคมุ 2.2) องคป ระกอบการจดั การความเส่ียง 2.2.1) การระบชุ ี้วาองคกรกําลังมีภัย เปนการระบุชี้วาองคกรมีภัยอะไรบา งท่ีมา เผชญิ อยู และอยูในลกั ษณะใดหรือขอบเขตเปน อยางไร นับเปนขั้นตอนแรกของการจัดการความเสย่ี ง 2.2.2) การประเมินผลกระทบของภัย เปนการประเมินผลกระทบของภัยทจ่ี ะมีตอ องคก รซงึ่ อาจเรียกอกี อยางหน่งึ วา การประเมนิ ความเสย่ี งท่ีองคกรตองเตรยี มตัวเพ่ือรับมือกับภยั แตละ ชนิดไดอยา งเหมาะสมมากทสี่ ุด

70 2.2.3) การจัดทํามาตรการตอบโตต อบความเสี่ยงจากภัย การจัดทํามาตรการตอบโต ตอบความเส่ียงเปน มาตรการทีจ่ ัดเรียงลาํ ดบั ความสําคัญแลว ในการประเมินผลกระทบของภัย มาตรการ ตอบโตท ่ีนิยมใชเ พอื่ การรับมือกับภยั แตละชนดิ อาจจาํ แนก ได 5 มาตรการ ดงั น้ี (1) มาตรการขจัดหรอื ลดความรนุ แรงของความอันตรายของภัยทีต่ อ งประสบ (2) มาตรการท่ีปอ งกันผรู บั ภยั มใิ หต อ งประสบภัยโดยตรง เชน ภัยจากการท่ี ตอ งปนไปในทสี่ งู ก็มีมาตรการปอ งกันโดยตองติดเข็มขัดนิรภัย กันการพลาดพลงั้ ตกลงมา หรือภัยจาก ไอระเหยหรอื สารพษิ กป็ องกนั โดยออกมาตรการใหสวมหนากากปอ งกันไอพิษ เปนตน (3) มาตรการลดความรนุ แรงของสถานการณฉ กุ เฉิน เชน กรณเี กดิ เพลงิ ไหม ในอาคาร ไดมีการขจดั และลดความรนุ แรง โดยออกแบบตัวอาคารใหม ีผนังกันไฟ กันเพลงิ ไหมลกุ ลาม ไปยงั บรเิ วณใกลเคียง และมีการติดตงั้ ระบบสปริงเกอร กจ็ ะชว ยลดหรอื หยดุ ความรุนแรงของอุบตั ิภัยลงได (4) มาตรการกูภัยกเ็ ปน การลดความสูญเสยี โดยตรง (5) มาตรการกลับคืนสภาพ ก็เปนอีกมาตรการในการลดความเสียหาย ตอ เนอ่ื งจากภยั หรอื อบุ ัตภิ ัยแตละครง้ั ลงได การรับมอื กบั ภยั 5 มาตรการ (1) การเตรียมความพรอม (Readiness) องคกรตองเตรียมความพรอมระบบการบริหาร ความเส่ียงใหม ีความพรอมในการจดั ทาํ มาตรการขจัดหรอื ควบคมุ ภยั ตาง ๆ เอาไวล วงหนา (2) การตอบสนองอยางฉับไว (Response) เม่ือเกิดอบุ ัติภัยขน้ึ ระบบตองมีสมรรถนะ ทดี่ พี อในการตอบโตภัยแตละชนดิ อยา งไดผ ลและทันเวลา (3) การชวยเหลอื กูภัย (Rescue) เปนกระบวนการปกปองชีวิตและทรพั ยสินของ องคก รที่ไดผ ลและทนั เวลา (4) การกลบั เขาไปทํางาน (Rehabilitation) เมือ่ อุบตั ิภัยส้นิ สดุ ลงแลวตอ งกลบั เขาไป ทีเ่ ดิมใหเร็วที่สดุ เพอื่ การซอ มแซม การเปล่ียนใหม หรอื การสรางขึน้ ใหม (rebuild) เพือ่ ใหอ าคารสถานท่ี พรอมที่จะดาํ เนินกจิ การตอไปได อาจรวมไปถึงการประกันภัยดวย (5) การกลบั คืนสสู ภาวะปกติ (Resumption) องคกรสามารถเปด ทาํ การ หรือ ดําเนิน ธรุ กิจตอ ไปตามปกตไิ ดเ สมอื นวาไมม อี บุ ตั ภิ ยั มากอ น การตอบสนองอยา งฉบั ไว (Response) กบั การชว ยเหลือกูภัย (Rescue) อาจดูเหมือน เปนเรอ่ื งเดียวกัน แตความจริงแลวแตกตางกัน เชน กรณีเกดิ อัคคีภัย อุปกรณดับเพลิงอตั โนมัติรวมถึง

71 fire alarm คือข้ันตอนของการตอบสนองอยางฉับไว (Response) แตไฟฉุกเฉินและเครื่องชวยหายใจ เพ่อื ใหพ นกั งานสวม เพ่อื หนีออกจากอาคาร เปน ข้นั ตอนของ การชวยเหลอื กภู ยั (Rescue) 2.3 การวิเคราะหป จจยั ความเสี่ยงทางธุรกิจ การวิเคราะหปจจัยความเส่ียง ทางธรุ กิจ จะใชธุรกิจที่เราอยเู ปนตัวต้งั แลว มองส่ิงแวดลอมรอบธรุ กิจและตวั ธุรกิจเองวา มอี ะไรบางที่ เปนจดุ สําคัญ และถาจดุ นน้ั สาํ คญั ถึงขนาดทเ่ี รยี กวา ถาเกดิ ผลกระทบเลวรายกับจดุ นีแ้ ลว ธุรกิจของเรา อาจมปี ญหาไดจ ดุ น้ี คอื Critical point ประโยชนของการวเิ คราะหปจจัยความเสยี่ ง การวิเคราะหป จจัยความเส่ยี งนอกจากเกิดประโยชนกับธุรกิจแลว ยังสงผลถึงองคกรและ ลกู คา ที่มาใชห รอื ขอรับบริการอกี ดวย ซงึ่ พอสรปุ ได ดังน้ี 1. สามารถสรางเสริมความเขาใจการดําเนินการของธุรกิจและจัดทําแผนธุรกิจท่ี ใกลเ คียงความเปนจรงิ มากข้ึนในเรือ่ งการประมาณการคาใชจ าย และระยะเวลาดําเนนิ การ 2. เพิ่มพนู ความเขา ใจความเสี่ยงในธุรกิจมากข้ึน โดยเฉพาะอยา งยิง่ ผลกระทบที่จะเกิด กับธรุ กจิ หากจัดการความเสี่ยงไมเ หมาะสมหรอื ละเลยการบริหารความเสีย่ งนัน้ 3. มีอิสระในการพิจารณาความเสี่ยงของธุรกิจซ่ึงจะชวยใหการตัดสินใจจัดการ ความเสย่ี งใหม ีประสิทธผิ ลและประสิทธภิ าพมากขนึ้ 4. ทําใหยอมรับความเสี่ยงไดมากข้ึน และสามารถไดประโยชนจากการยอมรับ ความเสี่ยงน้นั ไดม ากขึ้นดวย 2.4 การประเมนิ ความเสย่ี ง กระบวนการประเมินความเสีย่ ง มีดังตอ ไปนี้ 2.4.1 กาํ หนดความเสี่ยง โดยตรวจสอบวาในธรุ กจิ ของเรามเี รื่องใดทีเ่ ปน ความเสย่ี งบาง ซึง่ มีประเด็นตา ง ๆ ทส่ี ามารถวางกรอบในการกาํ หนดความเส่ียงเปน ดาน ๆ 5 ดา น ดงั น้ี 1) ดา นการตลาด เชน การเปลย่ี นแปลงของสินคา การเปลี่ยนแปลงราคาสินคา อัตราดอกเบ้ีย อตั ราแลกเปล่ยี น ความผนั ผวนราคาหุน การแขง ขันทางตลาด 2) ดานการผลิต เชน วัตถดุ ิบ กาํ ลงั การผลิต ตน ทุนการผลิต เทคโนโลยี เครือ่ งจักร ความปลอดภยั ความผดิ พลาดในขั้นตอนการผลติ 3) ดานการเงนิ เชน ความเปลย่ี นแปลงดานสนิ เช่ือ ความเปล่ียนแปลงสินทรัพย ทีใ่ ชคํา้ ประกนั สนิ เช่อื สภาพคลอง 4) ดานบุคลากร เชน ความรูความสามารถ ทักษะ ทัศนคติ ความรบั ผดิ ชอบ การทจุ รติ ความสามคั คี อัตราการลาออก

72 5) ดา นศักยภาพ เชน ทรัพยากรธรรมชาติ ภูมิอากาศ ภัยธรรมชาติ ทําเลทต่ี ง้ั ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี วถิ ีชีวติ ทรัพยากรมนษุ ย 2.4.2 เม่ือสามารถกําหนดความเสยี่ งไดแลว ตองประเมินอีกครั้งวาความเสี่ยงนั้น รนุ แรงระดับใด และ จดั ลาํ ดบั ความเส่ียง ตามลําดบั ความรนุ แรง 1) การประมาณระดับความรนุ แรงของความเสีย่ ง การประมาณระดับของความ เส่ยี งเพือ่ ประกอบการตัดสนิ ใจในการดําเนนิ การแกไข เมื่อประเมินแลวนําขอ มลู มาเรียงลาํ ดับความเสี่ยง ซง่ึ การประมาณความเสี่ยงดูไดจาก การเรยี งลาํ ดบั ของความรุนแรงของส่ิงที่จะเกิดข้ึน(ผลกระทบ) และ การเรยี งลําดบั ของโอกาสท่จี ะเกดิ ขน้ึ ของเหตกุ ารณ ดงั น้ี 1.1) ความรนุ แรงของอันตราย ลักษณะความรุนแรง - ระดับความรนุ แรงมาก - ระดบั ความรนุ แรงปานกลาง - ระดับความรุนแรงนอ ย การพิจารณาระดับความรนุ แรง ระดับความรนุ แรงหรอื ผลกระทบท่ีเกิดจากเหตุการณท่ี เกิดข้นึ หรือคาดคะเนวาจะเกิดเหตกุ ารณนัน้ ๆ และเมื่อเกดิ ขึน้ แลวจะเกิดความรนุ แรง หรือผลกระทบกับ สิ่งตาง ๆ และความเสียหายท่ีจะเกิดขึ้นในดานตาง ๆ เชน ดานทรัพยสิน เงิน ดานเวลา ดานบุคคล ดานลกู คา และดานภาพลกั ษณ แลว พิจารณาวา ความรนุ แรงอยใู นระดับใด

73 ตวั อยา ง การกําหนดเกณฑในการพจิ ารณาระดบั ความรนุ แรง ความเสียหาย ระดบั ความรุนแรง มาก ปานกลาง นอย 1. ดานทรัพยสิน/ 1,000,000 บาทขึ้นไป 100,000 บาทขึ้นไปแต ต่ํากวา 100,000 บาท เงิน ไมเกิน 1,000,000 บาท 2. ดานเวลา < 15 วัน 3- 5 วัน 1-3 วัน 3. ดา นบคุ คล - บาดเจ็บสาหสั /พิการ - บาดเจบ็ ไมส าหัส - บาดเจบ็ เลก็ นอ ย - โทษใหออกขึ้นไป - โทษตัดเงินเดอื น - โทษตกั เตอื น 4. ดา นลูกคา ความพึงพอใจ ความพงึ พอใจ ความพงึ พอใจ ต่าํ กวา 60% 60 – 74 % 75 – 79 % 5. ดา นภาพลักษณ สง ผลในระดับองคก ร สง ผลในระดบั ฝาย สงผลในระดับพนักงาน 1.2) โอกาสที่จะเกดิ อันตราย - โอกาสมาก - โอกาสปานกลาง - โอกาสนอ ย โอกาสที่จะเกิดหมายถึงความนาจะเปนท่ีจะเกิดเหตุการณที่นํามาพิจารณาเกิดขึ้น มากนอ ยเพียงใด ซ่ึงจะมโี อกาสท่จี ะเกดิ ดงั น้ี ตัวอยาง การกําหนดเกณฑในการพจิ ารณาระดับของโอกาสทีจ่ ะเกดิ ขึน้ ระดับของโอกาส ความนา จะเปน โอกาสที่จะเกดิ 1. โอกาสมาก 1:100 - เกิดภายใน 1 ป 2. โอกาสปานกลาง 1:1000 - เกิดภายใน 1 – 2 ป 3. โอกาสนอย < 1 : 100000 - เกดิ ภายใน 2 – 5 ป

74 ตวั อยาง การประเมินเพอื่ จดั ลาํ ดับของระดับของความรนุ แรงของความเสยี่ ง ความเส่ียง ระดบั ความรนุ แรงของความเสย่ี ง 1. ดานการตลาด มากทีส่ ุด มาก ปานกลาง นอย 2. ดานการผลติ 3. ดา นการเงนิ 4. ดานบคุ ลากร 5. ดา นศกั ยภาพ ตัวอยา ง การกําหนดเกณฑก ารประเมินเพอื่ จดั ลําดบั ความสาํ คญั ของความเส่ยี ง ลาํ ดับท่ี ความเสย่ี งจะตองถูกขจัดใหห มดสิน้ ไป หรือลดความเสี่ยงนนั้ ในทนั ทีทนั ใด 1 (ระดับมากทสี่ ดุ ) 2 ความเสี่ยงท่จี ําเปน ตอ งตรวจสอบอยางใกลชดิ และอาจตองมีแผนปฏบิ ตั กิ ารเพ่อื ปองกนั ไมใ หเกดิ ผลกระทบตอธรุ กจิ (ระดับมาก) 3 ความเส่ียงทจี่ าํ เปน ตอ งตรวจสอบ แตเขม งวดนอยและแผนการลดความเสี่ยงมี ความเรง ดวนนอ ย(ระดบั ปานกลาง) 4 ความเส่ียงในระดบั น้ีอยูในระดบั ตํ่าสดุ และตอ งการความเอาใจใสน อ ย แตไมควร ละเลยท้ังหมด(ระดบั นอย) การจัดลําดับความสําคัญของความเส่ียงชวยใหเจาของธุรกิจ และสมาชิกทีมงานให ความสนใจหรอื เนนการบรหิ ารความเสีย่ งทีม่ ีผลกระทบตอ ธรุ กิจมากทส่ี ุด 2.5 การกําหนดมาตรการแกไขและปองกันความเส่ยี ง เมื่อจัดลําดับความสําคัญของ ความเสย่ี งไดแลว ใหพจิ ารณาจุดวกิ ฤตแตล ะประเด็นที่เปน ความเส่ียง ดงั นี้ 2.5.1 สาเหตุของการเกิดจดุ วกิ ฤตน้ัน ๆ 2.5.2 ผลกระทบของจดุ วกิ ฤตท่จี ะเกิดกับธรุ กจิ เปน อยางไร 2.5.3 การเกดิ จดุ วิกฤตน้นั จะมีอะไรเปนตวั บอกเหตุ 2.5.4 มแี นวโนมวา จะเกิดจุดวิกฤตนัน้ กับธุรกิจของเรา องคก รจะปองกนั อยา งไร 2.5.5 ถา จุดวกิ ฤตนั้นมาถงึ แลว องคกรจะมีมาตรการอะไรมาแกไข

75 2.6 การประเมินผลของมาตรการแกไขและปอ งกัน ควรใหทีมงานท่ีทําแผนธุรกิจ วเิ คราะห ประเด็นตอไปนี้ 2.6.1 ความเส่ียงเร่ืองใดที่เราผานเลยไปแลว และเราผานไปไดอยางไร และมี มาตรการอะไรท่ีเคยใชไดผ ล 2.6.2 ความเสีย่ งเร่ืองใดท่ีกําลังเผชิญอยู และมาตรการแกไขทเี่ ราใชอ ยู มีการประเมนิ หรอื ไมวา มาตรการแกไ ขนัน้ ใชไ ดผลหรอื ไม ถาใชไ มไดผลเราตองปรับกลยุทธอ ยางไร 2.6.3 ความเสย่ี งเร่อื งใดทีก่ ําลังจะมาถงึ มาตรการปอ งกันที่วางไวไดลงมือทําแลว หรือยงั ถาทาํ แลว เปนอยา งไร ตองปรับกลยุทธใหมห รอื ไม 2.6.4 ความเสยี่ งเรื่องใดที่ยังมาไมถึง องคก รไดศึกษาความเปนไปไดหรือไมว า มาตรการปองกนั ทเี่ ตรยี มไว จะไดผ ลดีหรือไม หรอื เคยใชไดผ ลในองคกรอ่นื ๆ หรือไม 2.6.5 กําหนดความถใ่ี นการประเมินผลมาตรการแกไขและปองกันเปนระยะ ๆ เพื่อจะไดคอยปรับแผนกลยทุ ธใ หม เมอ่ื เหน็ วา ไมไ ดผ ล 2.7 การวางแผนการบริหารความเสย่ี ง (Risk Management Planning) การวางแผนการบริหารความเสีย่ ง มีวัตถุประสงคท่ีสาํ คัญคือ การตัดสนิ ใจเลอื ก วธิ กี ารและแผนกิจกรรมจัดการความเสี่ยงของธรุ กิจ ดงั น้นั กิจกรรมจะครอบคลมุ และมีความสัมพันธกับ การบริหารความเส่ียง เพ่ือใหการดําเนินการธุรกิจบรรลุเปาหมายท่ีกําหนดและเพื่อใหการดําเนินการ ธุรกจิ เกดิ ประสทิ ธภิ าพและประสิทธผิ ล จึงตองมกี ารวางแผนกจิ กรรมบริหารความเส่ยี ง พรอ มทงั้ จัดสรร งบประมาณและทรพั ยากรตา ง ๆ ในการดาํ เนนิ งาน เพือ่ ใหก ารบรหิ ารความเสย่ี งบรรลุวตั ถุประสงคและ เปา หมายท่ีตัง้ ไว องคประกอบของแผนบริหารความเสี่ยง องคป ระกอบ รายละเอียด 1. ชอื่ ความเส่ยี ง เขยี นอธบิ ายสนั้ ๆ วาประเดน็ ที่เปน ความเสีย่ ง คืออะไร 2. ลําดับความเสี่ยงเพ่ือการปฏบิ ตั ิ ระบรุ ะดบั ของความเสย่ี ง 3. ประเภทของความเสี่ยง ระบวุ า เปน ความเส่ยี งประเภทใด 4. การควบคุมความเสยี่ งในปจจุบนั ระบุแนวทางการควบคุมความเสี่ยงในปจจบุ นั 5. แผนปฏบิ ตั ิการเพอ่ื ควบคุมความเสี่ยง ระบแุ นวทางการดาํ เนนิ งาน เปาหมาย เวลา ผรู ับผดิ ชอบ

องคประกอบ 76 6.ตวั ช้วี ัดความคืบหนา และความสําเรจ็ รายละเอยี ด 7.แนวทางการตรวจสอบและรายงาน ระบวุ าถาทําตามตัวช้ีวัดแลว ความสําเรจ็ จะลดลง หรือไม ระบคุ วามคืบหนาในการดําเนนิ การ (รอยละ) ตัวอยาง แผนการบริหารความเส่ียง ลาํ ดบั ที่ รายการความเสี่ยง ผลเสยี / กจิ กรรม ตัวชว้ี ดั ระยะเวลา ผรู ับผิดชอบ ผลกระทบ ความสําเร็จ ดาํ เนินการ 2.8 การตดิ ตามประเมนิ ผลการบรหิ ารความเส่ียง ซ่ึงเปนขน้ั ตอนสาํ คัญในการศกึ ษาปญ หา และอปุ สรรค ในการปฏิบตั ติ ามแผนบริหารความเส่ียง และชวยใหท ีมงานบริหารความเสี่ยงไดขอมูล เพิ่มเติม เพ่อื นาํ ไปปรับปรุงวิธกี ารจัดการความเส่ียงใหม ปี ระสิทธภิ าพสูงขน้ึ ทั้งนี้ การบริหารความเสยี่ งเปนงานท่ีตองทําอยางตอเน่ือง ความเส่ียงแตละประเภท เปล่ียนไปตามความเปลี่ยนแปลงของโลก การบริหารความเสยี่ งจึงตองไดรับการประเมินผล และ ปรับปรุงใหสอดคลองกับสถานการณปจจุบัน การประเมนิ ผลจึงไมใ ชข ัน้ ตอนสดุ ทา ยของการบริหาร ความเส่ยี ง แตเปน ขั้นตอนท่ีนําไปสรู ะบบการบริหารความเสย่ี ง ที่มคี วามตอ เนอ่ื งและทนั ตอ เหตกุ ารณ 3) การจัดการการผลติ ความหมายของการจดั การการผลติ การบรกิ าร และการควบคุมคุณภาพ การจัดการการผลิต หมายถงึ กระบวนการท่ีดําเนินงานผลิตสินคาตามข้ันตอนตา ง ๆ อยางตอเน่อื งและมกี ารประสานงานกัน เพื่อใหบ รรลุเปา หมายขององคกรหรือกิจการ การบริการ หมายถึง กระบวนการทีเ่ นนการใหบรกิ ารแกลกู คาโดยตรง โดยการทําให ลูกคาไดรบั ความพึงพอใจ มคี วามสุขและไดร บั ผลประโยชนอ ยางเต็มท่ี

77 การควบคุมคุณภาพ หมายถึง การจัดกิจกรรมตาง ๆ เพื่อใหผลิตภัณฑตอบสนองความ ตอ งการและสามารถสรางความพึงพอใจใหก ับลูกคาบนแนวคดิ พ้ืนฐานวา เม่ือกระบวนการดี ผลลพั ธที่ ออกมาก็จะดีตาม การจดั การเกี่ยวกบั การควบคุมคณุ ภาพการผลิต การควบคุมคุณภาพน้ัน มีวัตถุประสงคเพื่อใหสนิ คาหรือผลิตภัณฑหรือการบริการบรรลุ จดุ มงุ หมายดงั ตอไปน้ี 1. สนิ คาทีส่ ั่งซื้อหรอื ส่งั ผลิตมคี ณุ ภาพตรงตามขอ ตกลงหรือเง่ือนไขในสัญญา 2. กระบวนการผลติ ดําเนนิ ไปอยางถกู ตองเหมาะสม 3. การวางแผนการผลติ เปนไปตามท่กี ําหนดไว 4. การบรรจุหบี หอดีและเหมาะสม หมายถงึ สามารถนําสงวัสดยุ งั จดุ หมายปลายทางใน สภาพดี ขน้ั ตอนการควบคุมคุณภาพการผลติ แบง ออกเปน 4 ข้ันตอน คอื 1. ข้นั การกําหนดนโยบาย ในขั้นนี้จะเปนการกําหนดวัตถุประสงคกวาง ๆ เชน ระดับสินคา ขนาดของตลาด วิธกี ารจําหนาย ตลอดถึงการรับประกัน ขอกําหนดเหลาน้จี ะเปน เคร่อื งชี้นําวากิจการ จะตอ งทาํ อะไรบา ง เพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคทีไ่ ดว างเอาไว 2. ขั้นการออกแบบผลิตภัณฑ การออกแบบผลิตภัณฑในที่น้ี หมายถึง การกําหนด คุณลกั ษณะของผลิตภัณฑ การออกแบบผลติ ภัณฑจึงตอ งมีความสัมพันธก ับระบบการผลิต 3. ข้ันตอนการควบคุมคุณภาพของการผลติ การควบคุมคุณภาพการผลิต แบงออกเปน ข้ันตอนยอย 3 ข้ัน คือ การตรวจสอบคณุ ภาพของช้ินสว น การควบคุมกระบวนการการผลติ และการ ตรวจสอบคณุ ภาพของผลิตภัณฑ โดยในการตรวจสอบทัง้ 3 ขนั้ นี้ สวนใหญจ ะใชเทคนิคการสมุ ตัวอยาง เพราะผลติ ภณั ฑท ีผ่ ลติ ไดน นั้ มีจํานวนมากไมอ าจจะทาํ การตรวจสอบไดอ ยา งท่ัวถึงภายในเวลาจํากดั 4. ขัน้ การจําหนา ย การควบคมุ คณุ ภาพ จะมีลกั ษณะเปนการใหบริการหลังการขาย ซงึ่ ใน ระบบการตลาดสมัยใหมถ อื วา เปน เรอ่ื งสําคัญมาก เพราะสนิ คาบางชนิดโดยเฉพาะอยางย่ิงสนิ คาประเภท เครอื่ งมอื เคร่ืองจักรหรืออุปกรณทางอิเล็กทรอนิกส ซึ่งมวี ิธีการใชและการดูแลรักษาท่คี อ นขางยงุ ยาก ผูผ ลิตหรือผูขายจะตองคอยดูแล เพ่ือใหบริการหลังการขายแกผ ูซ้ืออยเู สมอ เพ่ือสรางความพึงพอใจ ซึ่งจะมีผลตอ ความเชอ่ื มน่ั และความกา วหนา ทางธรุ กิจในอนาคต การใชนวตั กรรมและเทคโนโลยใี นการผลติ การใชนวัตกรรมและเทคโนโลยีในการผลิต เปนการพัฒนาความสามารถในการผลิต ผลิตภัณฑของมนุษย ชวยในการแกปญหาและสนองความตองการของมนษุ ยอยางสรางสรรค โดยนํา ความรูมาใชกับกระบวนการเทคโนโลยี เพอ่ื สรางและใชส ิ่งของเครื่องใช วิธีการใหก ารดาํ รงชีวิตมี คณุ ภาพดยี ง่ิ ขน้ึ

78 นวตั กรรม หมายถงึ ความคิด การปฏิบตั ิ หรือส่ิงประดิษฐใหม ที่ยังไมเคยมีใชมากอนหรือ เปนการพฒั นาดัดแปลงมาจากของเดมิ ทมี่ ีอยแู ลว เทคโนโลยี หมายถึง ส่งิ ที่มนุษยพฒั นาข้ึน เพ่ือชวยในการทาํ งานหรือแกปญหาตา ง ๆ เชน อปุ กรณ เคร่ืองมอื เครื่องจักร วัสดุ หรอื แมก ระทงั่ สง่ิ ที่ไมไดเปนสิ่งของท่ีจับตองไดหรืออาจเปนระบบ หรอื กระบวนการตาง ๆ เพื่อใหก ารทาํ งานบรรลุผลเปา หมาย เทคโนโลยีจะมีประโยชนอยา งมาก เมอ่ื ผใู ชมกี ารนําไปใชไดอยา งถกู วิธีและเหมาะสม และ จะเกิดผลกระทบอยา งมากมาย เมือ่ ผูใชน าํ เทคโนโลยีไปใชแบบผิด ๆ ดวยความไมรู หรือใชเ ทคโนโลยี มากเกนิ กวา ความจําเปน กระบวนการเทคโนโลยีในการผลติ กระบวนการเทคโนโลยีเปนกระบวนการท่ีเก่ยี วของกับการแกปญหา โดยการใชความคิด รเิ ริ่มอยา งสรางสรรคแ ละรอบคอบ เพื่อสรางผลติ ภณั ฑท กี่ อ ใหเ กิดประโยชนต ามความตองการของมนุษย อยางมีประสทิ ธภิ าพ หลักการเบื้องตนของกระบวนการทางเทคโนโลยีการออกแบบผลิตภัณฑ สามารถแบง ออกเปนข้นั ตอน ไดด ังนี้ 1. กาํ หนดปญ หาหรอื ความตอ งการ 2. สรา งทางเลือกหรอื วิธกี าร 4. ออกแบบและลงมือสรา ง 3. เลอื กวิธกี ารท่ีเหมาะสม 5. ทดสอบและประเมนิ ผล ปรับปรงุ แกไข แผนภูมิ กระบวนการเทคโนโลยใี นการออกแบบผลิตภัณฑ

79 การเลอื กใชเ ทคโนโลยีอยางสรางสรรค การเลือกใชเทคโนโลยอี ยางสรา งสรรคตอชีวิต สังคม ส่ิงแวดลอมและงานอาชีพ มีหลกั การ ดงั ตอ ไปน้ี 1. การวิเคราะหเ ปรียบเทียบผลิตภัณฑหรอื วิธกี ารท่ีไดจ ากเทคโนโลยีตา ง ๆ ทั้งทางดาน คณุ ภาพ รปู แบบ วสั ดุ ความสะดวกในการใช ความคุมคา โดยกอ นท่ีจะตดั สนิ ใจเลอื กเทคโนโลยใี ดมาใชน้ัน ผปู ระกอบการหรอื เจาของกิจการ ควรนําคุณลกั ษณะท่วั ไป คณุ ลักษณะเฉพาะของเทคโนโลยีมาศึกษา เปรียบเทียบกอนการตัดสนิ ใจเลอื ก 2. เม่ือมีการเลอื กใชเทคโนโลยีสําหรับการสรางและพัฒนาผลิตภณั ฑ เพ่ือสนองตอความ ตองการของมนษุ ยแลว ยอ มตอ งมผี ลกระทบตอสังคมและสิ่งแวดลอมตามมาดวย ดงั นั้นผูประกอบการ หรอื เจาของกิจการตองศึกษาทบทวนวาเทคโนโลยีทกี่ ําหนดใชน้ันมี ขอดี ขอเสียและผลตอสังคมและ สง่ิ แวดลอ มที่จะไดร ับน้ันเปน อยางไร 3. ตดั สนิ ใจเลอื กและใชเ ทคโนโลยีท่ีมีผลดีตอ สงั คมและสง่ิ แวดลอ มในทางสรางสรรคมากทสี่ ุด การลดตน ทุนการผลิตและการบริการ การดาํ เนนิ งานธรุ กจิ ทกุ ประเภท ใหส ามารถดํารงอยูไดอยางมั่นคง จําเปนท่ีผปู ระกอบการ หรือเจาของธุรกิจตอ งหาวิธีการลดตนทนุ การผลิตและการบริการ โดยแนวคิดในการลดและควบคุม ตนทุนการผลติ นั้น มีหลกั การดงั น้ี 1. ศึกษาวเิ คราะหและสํารวจสถานภาพปจ จบุ ันของการผลิต คือแรงงาน วัตถุดิบ ตนทนุ การผลิต เมอ่ื รปู จ จัยการผลิตแลว ทาํ ใหสามารถหาขอบกพรอ งและหาวธิ ลี ดตน ทนุ ได 2. วิเคราะหหาสาเหตุของตนทุนสูญเปลาที่เกิดข้ึนจากการผลิตสินคา และการบริการ หมายถึง การเสยี คาใชจ ายแตไมไดก อ ใหเ กดิ ประโยชนตอธุรกิจ 3. ปฏบิ ัติการลดและควบคมุ ตนทนุ การผลติ ในสวนของคาใชจา ยทไ่ี รประสิทธิภาพ มคี วาม สูญเปลา โดยดาํ เนนิ การตอ เนือ่ งใหบรรลผุ ลสําเรจ็ การดาํ เนนิ ธรุ กจิ ตองเผชญิ กบั ขอจํากดั หลายอยา งทีเ่ ปน อปุ สรรคและเปนเหตุใหต น ทุนการผลติ สูงขึ้น จากหลายปจจยั คือ ตนทุนแรงงานมีแนวโนม สูงขึ้น ตนทุนวัตถุดิบแพงขึ้น โดยเฉพาะการนํา วัตถุดิบจากภายนอกเขามา ทําใหต นทุนการผลิตสงู ข้ึน เชน คานํ้ามนั คาไฟฟา คูแขงขันมมี ากข้ึนและ ทวคี วามรนุ แรงมากข้ึน จําเปนที่ผูประกอบการหรอื เจา ของธรุ กิจตองลดตน ทนุ การผลิตตอหนวยสินคาท่ี ผลติ จะมีผลใหไ ดกาํ ไรมากขนึ้ ดังนั้นผูประกอบการตองปรับวิธีการทําธุรกิจ เพอ่ื ลดตนทุนการผลติ ให ต่ําลง โดยกําหนดเปาหมายการผลิตใหเหมาะสมเพื่อความอยูรอด มีการปรับปรุงโครงสรางใน การประกอบธุรกิจพัฒนาระบบการสง เสรมิ การขาย ซงึ่ เปน กุญแจสาํ คัญสูความสําเร็จ

80 ปจ จยั ในการลด และควบคมุ ตน ทุนการผลิต ในการผลติ สินคา ตนทุนการผลติ จะสงู หรือตา่ํ น้นั ขน้ึ อยูก บั ปจ จยั ตา ง ๆ หลายประการดังน้ี 1. ผบู รหิ ารตอ งมนี โยบายและโครงการเพ่ือลดตน ทนุ การผลติ อยางจรงิ จงั และชดั เจนไมวา จะเปน นโยบายดา นคณุ ภาพมาตรฐานระดับสากล เชน ISO , การสนับสนุนศักยภาพของบุคลากร ฯลฯ หรือระบบและวิธกี ารลดตนทุน ซง่ึ ตอ งดําเนินการอยางจริงจงั และตอเนื่อง 2. สรา งจิตสาํ นึกพนักงาน ใหม จี ติ สาํ นึกที่ดตี อ โครงการลดตนทุนการผลติ จึงจะไดรับความ รวมมอื และประสบความสาํ เรจ็ ได 3. มมี าตรการเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพและคณุ ภาพของการบรหิ ารจดั การธรุ กิจอยางจริงจงั ทกุ ปจจัยท่ีกลา วมามีความสําคัญเทากันหมด แตการดําเนินการใหบรรลุเปาหมายอยางมี คณุ ภาพผบู ริหารธรุ กิจตอ งกําหนดเปาหมายและการดาํ เนนิ งานอยางจรงิ จงั และตอ งมกี ารจดั ทําขอ มูลและ วัดประสทิ ธิภาพของการลดตน ทนุ อยางตอเน่อื ง 4) การจดั การการตลาด การจดั การการตลาด หมายถึง การดําเนินกจิ กรรมตาง ๆ ดานธุรกิจ ซ่ึงจะตองมีการวางแผน การผลติ การโฆษณา การประชาสมั พนั ธ การวจิ ัยการตลาด การสง เสริมการขาย การทาํ ฐานขอมลู ลูกคา การกระจายสินคา การกําหนดราคา การจัดจําหนาย ตลอดจนการดําเนินกิจการทุกอยางเพ่ือสนอง ความตอ งการ และบรกิ ารใหแกผซู ้ือหรอื ผูบริโภคพอใจ ทงั้ ในเรอื่ งราคาและบรกิ าร การจดั การการตลาดเกีย่ วของกบั เรอ่ื งตา ง ๆ ดงั น้ี 1. การโฆษณา หมายถึง การนําเสนอหรอื สง เสริมความคิดในการขายสินคาหรือบริการผาน สอ่ื ตาง ๆ มผี ูอปุ ถัมภเ ปนผเู สยี คาใชจ ายในการโฆษณา โดยมีวตั ถุประสงคของการโฆษณา เพ่ือใหเกิด ความรู ความเขา ใจเกี่ยวกับสนิ คาและงานบรกิ าร เปนการใหขา วสารและชักจูงใหซ อื้ สินคา และซ้อื บรกิ าร สื่อที่ใชในการโฆษณามีหลายประเภท เชน นิตยสาร หนังสือพิมพ วิทยุ โทรทัศน ปายโฆษณา การโฆษณาทางไปรษณีย เปนตน ส่ือโฆษณาแตล ะประเภทจะมีจดุ เดนและจุดดอ ยแตกตางกัน ดังน้ัน การเลือกส่ือโฆษณาควรคาํ นงึ ถงึ วตั ถุประสงค ดังน้ี 1) สามารถเขา ถึงกลมุ เปา หมายใหม ากท่สี ดุ เทาทจี่ ะมากได 2) สือ่ นั้นมีประสิทธภิ าพและไดผลสงู สดุ 3) เสยี คาใชจายตํา่ ทีส่ ดุ 2. การประชาสัมพันธ หมายถึง การติดตอส่ือสารเพื่อสงเสริมความเขาใจท่ีถูกตองรวมกัน ตลอดจนสรางความสมั พันธอันดีตอกันระหวางลูกคากับผูผลิต เพอ่ื ใหเกิดความเชื่อถือศรัทธา ความ คดิ เหน็ ทัศนคติที่ดตี อ องคก าร การประชาสมั พันธ ไดแก ขาวแจกสาํ หรบั เผยแพร การแถลงขา ว 3. การสงเสริมการขาย หมายถึง กิจกรรมการสงเสริมการตลาดนอกเหนือจากการโฆษณา การขายโดยบคุ คล และการประชาสัมพันธ เปนการชวยกระตุนความสนใจ การซือ้ ของผูบรโิ ภคหรือ

81 บุคคลอื่นในชองทางการจัดจําหนาย การจัดแสดงในงานแสดงสินคา การแจกของแถม การลดราคา การชงิ โชค การแขง ขัน การแจกคปู อง 4. การวิจัยการตลาด หมายถงึ การศกึ ษาปจจัยภายนอกและภายในเกี่ยวกับการตลาด ทําให ผูประกอบการมีขอมูลในการวางแผนการตลาดไดอยางม่ันใจและสามารถบอกรายละเอียดในการ ดําเนนิ งานไดอ ยา งชดั เจน การวจิ ยั การตลาดหรอื การศกึ ษาตลาดควรวิเคราะหพ ฤติกรรมผูบริโภคมาปรับใช ดงั นี้ 1. ผูบริโภคของกิจการคือใคร ใชหลักการแบงสวนตลาดเขามาประกอบการพิจารณา คือ หลักภมู ิศาสตร หลกั ประชากรศาสตร หลกั จติ วทิ ยา หลกั พฤติกรรมศาสตร 2. ตลาดตอ งการซื้ออะไร ผูประกอบการจะตองศึกษาวาผบู ริโภคตองการอะไรจากผลิตภัณฑ ท่ซี ้ือ เชน บางคนใชร ถยนตราคาแพง เพราะตองการความภาคภูมิใจ บางคนเลือกรับประทานอาหารใน รานหรูหรา นอกจากเขาตองการความอรอยจากรสชาติของอาหารแลวเขายังตองการความสะดวกสบาย การบริการที่ดี เปนตน นักการตลาดจะตองวิเคราะหดูวาผูบริโภคตองการซ้ืออะไรเพ่ือท่ีจะจัด องคประกอบของผลิตภณั ฑใ หครบถว นตามทีเ่ ขาตองการ 3. ซ้ืออยางไร ผูประกอบการตองศึกษาถึงกระบวนการตัดสินใจในการซื้อของผูบริโภค กระบวนการการตดั สินใจในการซ้ือนี้จะเริ่มจากความรูสึกวาตองการสินคาน้ัน จนไปถึงความรูสกึ หลังการซื้อ กระบวนการดงั กลา วน้ีจะกินเวลามากหรอื นอย ยากหรอื งายเพยี งใดขึ้นอยูกับชนิดของสินคา ตัวบุคคลที่ทาํ การซอื้ ผูตดั สินใจซอ้ื การสง เสริมการตลาด ฯลฯ แตล ะขั้นของกระบวนการซื้อใชเวลา ไมเ ทากนั และบางคร้งั การซอื้ อาจจะไมไ ดดาํ เนนิ ไปจนจบกระบวนการก็ได เพราะผูบรโิ ภคเปล่ียนใจหรอื เกิดอุปสรรคมาขดั ขวางทาํ ใหเลิกซือ้ หรืออาจตองทอดระยะเวลาในการซอ้ื ออกไป 4. ทาํ ไมผูบริโภคจงึ ซอ้ื เปน การพิจารณาถงึ วตั ถปุ ระสงคหรือจดุ มุงหมายของการซ้อื 5. เม่ือไรผูบริโภคจะซื้อ นักการตลาดจําตองทราบถึงโอกาสในการซื้อของผูบริโภค ซึ่งจะ แตกตางกันตามลักษณะสินคาน้ัน ๆ เพื่อวางกลยุทธทางตลาดไดเหมาะสมกับพฤติกรรมการซ้ือของ ผบู ริโภค 6. ผูบริโภคจะซอื้ ที่ไหน เปนการถามเร่ืองชอ งทางการจําหนาย แหลงขายทเ่ี หมาะสมกับสนิ คา โดยพิจารณาดวู าสนิ คา ชนิดนี้ผบู รโิ ภคมักจะซ้ือจากทีไ่ หน ซอื้ จากหา งสรรพสนิ คา ใหญ หรือจากรานขาย ของชาํ ใกลบ าน เปนตน 7. ใครมีสวนรวมในการตัดสินใจซือ้ เปนการถามเพื่อใหทราบถึงบทบาทของกลมุ ตาง ๆ ท่ีมี อิทธพิ ลหรือมสี วนรว มในการตัดสนิ ใจซื้อ โดยสรุป ผูประกอบการและนักการตลาดจะตองศึกษาปจจัยท่ีมีอิทธิพลตอผูบริโภค เพ่ือทราบลักษณะความตอ งการของผบู ริโภค เพื่อจัดสว นประสมทางการตลาด ไดแก ดานผลิตภัณฑ ดานการสง เสริมการตลาด ดานแผนการจดั จาํ หนายและแผนราคาใหเ หมาะสม 8. การวางแผนการตลาด หมายถึง การกําหนดกลมุ ลูกคาเปาหมาย สรางความนาเชื่อถือใหกบั กจิ การและผทู ่จี ะรว มลงทนุ สามารถอธิบายวิธีการทจ่ี ะดึงดูดและรักษาลกู คา ทงั้ รายเกา รายใหมไวได

82 9. การทําฐานขอมูลลูกคา หมายถึง ขอ มูลจะชวยในการกาํ หนดสวนตางของการตลาด การ กาํ หนดกลยุทธ การตลาดทางตรงไมวา จะเปน กลยุทธการสรา งสรรคงานโฆษณา กลยทุ ธสอ่ื ตลอดจนใช ในการวิเคราะหขอ มลู ตา ง ๆ เปนสิ่งสาํ คัญสําหรบั การทาํ ตลาดทางตรง เพราะกิจการจะไมสามารถสือ่ สาร หรอื เขา ใจถงึ กลุมลกู คา ท่คี าดหวังได หากปราศจากขอ มูลลกู คา วัตถุประสงคการทาํ ฐานขอมลู ลกู คา มดี งั น้ี 1) เพ่อื ใหท ราบถึงความสาํ คัญของการจดั ทําบัญชรี ายช่อื ลูกคา 2) เพอื่ ใหทราบถงึ วิธกี ารเบอ้ื งตน ในการจัดทาํ บัญชีรายชอ่ื ลกู คา 3) เพ่อื ใหเขา ใจถงึ ประเภทของฐานขอมลู 4) เพอื่ ใหทราบถงึ องคประกอบของฐานขอ มลู ลูกคา 10. การกระจายสินคา ในวงการธุรกจิ ปจจุบนั นักการตลาดใหความสาํ คัญเก่ยี วกับการกระจายสินคา ไมน อยกวา ตวั แปรอ่ืน ๆ ในดา นการตลาด หากผลิตภัณฑเ ปนที่ตองการของตลาด แตระบบการกระจาย สินคาไมดี เชน สงสินคาผิดพลาด ลาชา ผิดสถานที่ เปนตน เปนความสญู เสียอันยิ่งใหญ เพราะทําให ยอดขายลดลงและสูญเสยี ลูกคา จุดประสงคข องการกระจายสินคา คือการจัดสงสนิ คา ใหลูกคาไดถกู ตอง ไปยังสถานท่ีที่ถูกตอง ในเวลาทเ่ี หมาะสม โดยเสยี คาใชจ ายนอ ยทีส่ ดุ ตลอดจนการใหบริการลกู คาทด่ี ที ่ีสุด บทบาทและความสาํ คญั ของการกระจายสนิ คา เปนการเชือ่ มโยงระหวางผผู ลติ กบั ผูบริโภค หรือ กลาวไดว า การที่นําสินคา ออกจาํ หนายใหผูบ ริโภคทนั ตามเวลาทตี่ อ งการกระจายสนิ คา จงึ มีความสําคญั ท่ี ผูป ระกอบการจะตอ งระมดั ระวังในเรอ่ื งตอไปน้ี 1) สนิ คา ท่ีถูกตอง 2) เวลาท่ถี ูกตอ ง 3) จํานวนทถี่ กู ตอง 4) สถานท่ีทถ่ี กู ตอ ง 5) รูปแบบที่ตองการ การจดั การกระจายสินคา คอื การนาํ สนิ คา ไปถงึ มอื ผบู ริโภคหรอื ลกู คา ซงึ่ กระจายสนิ คาเก่ียวของ กับการงานในหนาท่ีอ่ืน ๆ ไดแก การเร่ิมตนจากการพยากรณการขายซงึ่ เก่ียวกับการวางแผนการจัด จําหนาย และวางแผนการผลิต สว นการกระจายสนิ คา หมายถึง การบริหารระบบการขนสงระบบ ชองทางการจดั ซ้ือ ระบบชอ งทางการจัดจาํ หนา ย ระบบสินคาคงคลงั เพื่อใหไดมาซ่งึ ประสิทธิภาพใน การจัดซื้อวัสดุ วัตถุดิบเพื่อการผลิต และเพื่อใหไดมาซึ่งประสทิ ธิภาพทางการตลาดท่ีจะขายสินคา สําเร็จรปู และบริการสูมือผบู ริโภค 1) การวางแผนการตลาดเชงิ กลยุทธ การวางแผนการตลาดเชิงกลยทุ ธ จะทาํ ใหพ นักงานทกุ คนไดรูวา จะปฏิบัติใหบรรลุเปาหมายใน ระยะเวลาไดอยางไร แผนการตลาดเปน เอกสารที่เขียนขึ้น เพื่อใชเปนเสมือนหนังสอื นําทางสําหรับ กิจกรรมทางการตลาดแกผ จู ดั การฝายการตลาด

83 แผนการตลาดจะระบุวตั ถุประสงค และกจิ กรรมทต่ี อ งทําเพือ่ ใหบ รรลวุ ตั ถุประสงคนั้น การตลาด ถอื เปนกิจกรรมท่ียากท่สี ุด ที่พนักงานและผูบริหารเขาใจรวมกันและทาํ เพอ่ื นาํ ไปสูเปาหมายรว มกัน การเขียนแผนการตลาดทช่ี ัดเจนเปนงานทต่ี องใชเวลา แตเปน พ้ืนฐานในการสื่อสารภายในองคการ แผนการตลาดจะทาํ ใหพนักงานทุกคนทราบวาตนมีความรับผิดชอบอะไร ตองทาํ อะไร มีกรอบเวลาใน การปฏบิ ตั ิงานอยางไร แผนการตลาดบงบอกวตั ถุประสงคและแนวทางการจัดสรรทรัพยากรเพ่อื ใหบ รรลุ วตั ถปุ ระสงค แผนการตลาดเปน กรอบความคิดและใหทิศทางเชิงกลยุทธ สวนการนําไปปฏบิ ัติเปน การ ทาํ งานในลกั ษณะท่จี ัดการกบั ปญ หา โอกาส และสถานการณ แผนการตลาดแสดงขั้นตอนงานที่เรียงเปน ลําดับกอ นหลังกจ็ รงิ แตขัน้ ตอนเหลานัน้ อาจเกดิ ข้ึนพรอมกนั หรอื ประสานกันก็ได การเขยี นแผนมีหลาย รูปแบบ ขึ้นอยกู ับองคก ร พนั ธกิจ วตั ถปุ ระสงค กลมุ เปา หมาย และสวนประสมทางการตลาดขององคกร นนั้ 2) การนําแผนไปปฏิบตั ิและการควบคมุ เปนกระบวนการที่ผทู ําการตลาด ตองดําเนินงานตาม แผนการตลาดที่วางไว ดวยความมั่นใจวาสามารถบรรลุวตั ถปุ ระสงคได ซง่ึ รายละเอียดในแผนจะระบุ กจิ กรรม เวลา งบประมาณ ซึ่งตองมีการส่อื สารทดี่ ี เม่อื นาํ แผนการตลาดไปปฏบิ ัตแิ ลว จะตองมกี ารประเมิน เพือ่ ใหท ราบวาไดดาํ เนินการบรรลุตาม วตั ถุประสงคเ พียงใด มอี ะไรทีค่ วรแกไข การวางแผนมคี วามสัมพันธใกลชิดกับการควบคุม เน่ืองจากแผน ไดระบุถงึ สงิ่ ที่องคก รตอ งการบรรลุ 3) บัญชธี รุ กจิ 3.1 ความหมายของบัญชธี รุ กจิ บัญชีธุรกจิ หมายถงึ ระบบประมวลขอมูลทางการเงิน การจดบันทึกรายการคาตาง ๆ ทเ่ี กีย่ วกับการรบั – จา ยเงนิ สงิ่ ของ และสทิ ธิทมี่ ีมูลคา เปนเงนิ ไวในสมดุ บญั ชีอยางสมาํ่ เสมอ เปนระเบียบ ถกู ตอ งตามหลกั การและสามารถแสดงผลการดาํ เนินงานและฐานะการเงินของกจิ การในระยะเวลาหน่งึ ได 3.2 ความสําคญั ของการทําบญั ชี 1. เปน เคร่ืองมือวัดความสาํ เร็จในการดาํ เนินธุรกิจ โดยพจิ ารณาจากผลการดําเนนิ งาน ฐานะทางการเงินของธุรกิจ และความม่ันคงของธุรกิจ จะบนั ทึกบัญชีรายการตาง ๆ ท่ีเกิดขึ้นในการ ดําเนินธรุ กิจ เชน การลงทนุ การรับ การจาย โดยไมนําสวนที่เปนของสวนตวั เขามาบันทึกดวย สิ่งที่ บันทึกไวจะสามารถนํามาจดั ทําเปนรายงานทางการเงินได เชน งบดุล งบกําไร ขาดทุน ซึ่งเปนภาพ สะทอนในการดําเนนิ ธรุ กจิ 2. เปนเคร่อื งมอื ชวยในการวางแผนและตัดสนิ ใจธุรกจิ สามารถนํามาวิเคราะหความ เปน ไปไดข องการลงทนุ ทจ่ี ะเกิดขน้ึ ในอนาคต ดงั นั้น หากมกี ารบันทึกทีถ่ ูกตอง จะทาํ ใหส ามารถพัฒนา กิจการใหเจรญิ กา วหนา อยางยง่ั ยนื 3. เปนเคร่อื งมือในการวางแผนกําไร และควบคุมคาใชจายของบริษัท ชวยในการ ตดั สินใจกาํ หนดราคาสินคา ชว ยในการควบคมุ ตนทนุ การผลิต และสามารถวิเคราะหป รับปรุงรายจายท่ี ไมจําเปน ออก รวมถงึ ชวยในการวางแผนการดําเนนิ งานไดอยา งถูกตอง เหมาะสมกับทรัพยากรทม่ี อี ยู

84 3.3 ประเภทและขนั้ ตอนของการทาํ บัญชธี ุรกจิ บัญชีรับ – จา ย การทําบัญชีรายรับ – รายจาย หมายถึง การจดบันทึกเหตุการณตาง ๆ เกี่ยวกับการเงนิ หรืออยางนอ ยที่สุดบางสวนเก่ยี วของกับการเงิน โดยผานการวิเคราะห จัดประเภทและ บันทึกไวในแบบฟอรมที่กําหนดเพ่ือแสดงฐานะการเงิน และผลการดําเนินงานของกิจการในชวง ระยะเวลาหน่ึง การจดบนั ทึกการปฏิบตั ิงานและการทําบัญชรี ายรบั – รายจาย เปนการชวยความทรงจํา และถามีการจดบนั ทึกกิจการตาง ๆ อยางมีระบบ การลงบัญชีท่ีดี มีความเขาใจในการจดบันทึก และ การสรุปขอมูลใหเหมาะสมแลวสามารถนาํ ขอมูลทไ่ี ดรบั มาใชป ระโยชนในการตัดสินใจทําการปลูกพืช ใหส อดคลองกับความตองการของตลาด แนวโนมของราคา ตลอดจนเหตุการณตา ง ๆ ทมี่ ีผลกระทบตอ การดาํ เนินกิจกรรมไดอยางเหมาะสมยิง่ ขน้ึ ทําใหผ ูผลติ ทราบไดวา กิจการของตนเปน อยา งไร และวธิ กี าร อยางหนงึ่ ที่จะแสดงฐานะทางการเงินและผลการดาํ เนินงานวา มีรายรับ – รายจายอยางไร ชว ยในการ ประเมินผลการดาํ เนนิ งานวามีกําไร หรอื ขาดทนุ อยางไรอกี ดวย รูปแบบการบนั ทึกการทําบัญชรี ายรับ – รายจา ย ดังตัวอยา ง ตัวอยา ง แบบฟอรมการทาํ บัญชรี ายรับ – รายจา ย แบบบญั ชีรายรบั - รายจาย วัน เดอื น ป รายรบั จาํ นวนเงนิ วนั เดอื นป รายจา ย จํานวนเงนิ บาท สต. บาท สต. บญั ชที รัพยส นิ – หนีส้ นิ เปน การบันทึกรายการทรัพยสนิ หนส้ี นิ ตาง ๆ เชน ทดี่ นิ เคร่ืองมือ เครื่องจักรกลตา ง ๆ อุปกรณ การเกษตร ปจจัยการผลิต จาํ นวนผลผลิต ผลผลิตทค่ี งเหลือ ตลอดจนหน้ีสินตาง ๆ ท่เี กิดข้ึนในการ ดําเนนิ การผลิต ในการบันทกึ ทรพั ยสนิ – หนส้ี ินตา ง ๆ เพอื่ จะนาํ ไปใชส รุปฐานะทางการเงินของตนเอง และเปน ขอมูลที่จะใชใ นการคํานวณหารายไดตอ ไป โดยสรปุ เปนฤดกู าลเพาะปลูก หรือส้ินปใหกําหนด เปนมูลคา จาํ นวนเงิน ดังตัวอยาง บัญชที รพั ยส นิ – หน้สี นิ

85 บัญชที รัพย – หนี้สนิ รา นขายขนมเบเกอรี่ ทรพั ยสิน หนส้ี นิ วนั เดือน ป รายการ จํานวน จํานวน วัน เดอื น ป รายการ จาํ นวน จาํ นวน หนว ย เงิน หนว ย เงิน 100 ตร.ว 400,000 1 ม.ค. 53 รถยนต 1 300,000 5 ม.ค. 53 กเู งนิ ซอ้ื ทดี่ นิ 15 มี.ค. 53 ท่ดี ิน 100 ตร.ว 400,000 ฯลฯ 25 ม.ี ค. 53 รา นคา 1 500,000 30 ม.ี ค. 53 อปุ กรณท าํ เบเกอร่ี 1 ชดุ 5,000 ฯลฯ

86 กจิ กรรมที่ 12 ใหผ เู รยี นศึกษาใบความรู เร่ือง การบรหิ ารจดั การในการขยายอาชีพใหเขาใจ แลว สรปุ แตละเร่ือง ใหสอดคลอ งกบั อาชีพของตนเองหรอื อาชพี ทีส่ นใจมาพอสังเขป 1. การทําแผนธรุ กิจ …………………………………………………………………………………………………… …..……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 2. การจัดการความเสยี่ ง …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 3. การจัดการการผลติ …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 4. การจัดการการตลาด …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 5. บญั ชธี รุ กจิ …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………

87 บทที่ 6 การจัดทาํ และพฒั นาระบบการขยายอาชพี ตามแนวปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ผลการเรียนรทู ี่คาดหวัง สามารถดาํ เนินการจัดทําหรือปรับปรุงแผนธรุ กิจดานการจัดการการผลติ หรอื การบริการ และ ดา นการจัดการการตลาด ตามแนวคิดของปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ขอบขายเนือ้ หา เรอื่ งที่ 1 องคประกอบของระบบขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง เรือ่ งที่ 2 การจัดทาํ แผนธรุ กจิ ส่อื ประกอบการเรยี นรู 1. เอกสารหมายเลข 17 ใบความรู เร่อื ง องคป ระกอบของระบบขยายอาชพี ตามแนวคิดปรชั ญา ของเศรษฐกจิ พอเพียง 2. เอกสารหมายเลข 18 ใบความรู เร่ือง การประยุกตหลักเศรษฐกิจพอเพยี งกับประสบการณ ตนเอง จดั ทาํ กรอบความคิดเห็นธรุ กิจที่เหมาะสมกับตนเอง 3. เอกสารหมายเลข 19 คูมือจัดทาํ แผนธุรกิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะ กบั ตนเอง

88 เร่อื งท่ี 1 องคป ระกอบของระบบขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ลกั ษณะบงชีค้ วามสําเร็จของการเรยี นรู 1. ช้ีแจงภาพรวมขององคประกอบในระบบการขยายอาชพี ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง 2. บอกความสมั พันธระหวาง ความมีเหตผุ ล ความพอดี และภมู คิ ุมกันทน่ี ําไปสูการจัดทําแผน ธุรกจิ ของการขยายอาชพี 3. บอกเหตุผลเชงิ สมั พันธใ นการใชความรอบรูเพือ่ จดั การการตลาดและการผลติ 4. บง ชลี้ ักษณะการใชคุณธรรมขบั เคลือ่ นธุรกิจ ลกั ษณะบงชีค้ วามสําเรจ็ ของ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรียนรู การเรยี นรู 1. ชแี้ จงภาพรวมของ 1. อา นเอกสารหมายเลข 16 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 16 องคประกอบในระบบการ เร่ือง องคประกอบของระบบ 2. สงั เกต การแสดงความ ใบความรู เร่อื ง ขยายอาชพี ตามแนวคดิ ขยายอาชีพตามแนวเศรษฐกจิ คิดเห็น องคประกอบของระบบ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง พอเพยี ง แลว คดิ ความคดิ รวบ 3. ประเมินความเปนไปไดใ น ขยายอาชีพตามแนวคิด 2. บอกความสมั พนั ธระหวา ง ยอดเปนของตนเอง เกยี่ วกับ การนาํ ไปใชจริง ปรัชญาของเศรษฐกจิ ความมเี หตุผลความพอดี และ 1.1 ความพรอมของระบบ 4. องคความรทู เี่ กดิ ข้ึนใหม พอเพียง ภูมิคุม กันทนี่ าํ ไปสกู ารจัดทํา การขยายอาชีพตามปรชั ญา แผนธุรกิจของการขยายอาชีพ ของเศรษฐกจิ พอเพียง 3. บอกเหตผุ ลเชิงสัมพันธใน 1.2 ความสมั พันธระหวาง การใชความรอบรู เพ่อื จัดการ ความมีเหตผุ ล ความพอดี และ ภมู ิคุมกันกบั การจดั ตาํ แหนง การตลาดและการผลิต ธุรกจิ การขยายอาชีพ 4. บง ชีล้ กั ษณะการใช คุณธรรมขบั เคลือ่ นธุรกิจ 1.3 เหตุผลเชงิ สัมพันธใ น การใชค วามรอบรู เพือ่ จดั การ การตลาดและการผลติ 1.4 สาระคุณธรรมท่ใี ช ขับเคล่ือนธุรกจิ 2. ผูเรยี นนาํ ความรทู ่สี รุปจาก เอกสารหมายเลข 16 ไป แลกเปลี่ยนเรียนรกู บั ผูร ู ผเู ชยี่ วชาญและผูประกอบการ

ลกั ษณะบงชีค้ วามสาํ เร็จของ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมนิ ผล 89 การเรียนรู ส่อื การเรยี นรู กบั ประสบการณข องตนเอง เปน ความรใู หม 3. ผเู รยี นนาํ ความรใู หมที่เกดิ จากการบรู ณาการมา ตรวจสอบ ทดลองปฏบิ ัติการ หาความรู ความจรงิ กับตนเอง 4. ผเู รยี นดําเนนิ การประเมนิ ความเปนไปไดในการ นําไปใชจ ริง แลว สรุปเปน องคความรขู องตนเอง

90 เอกสารหมายเลข 17 : ใบความรูเร่ือง องคประกอบของระบบขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพียง 1. ภาพรวมขององคประกอบระบบการขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระบบตาง ๆ ทัว่ ไปมักจะประกอบดว ยการจัดปจจัยนําเขา กระบวนการดาํ เนินงานผลผลิต และการประเมินพฒั นา ดงั นนั้ การจัดทาํ ระบบขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เพือ่ พัฒนาเศรษฐกิจของผูเ รียน ครอบครัวชุมชนใหมีความพอเพียงไดดวยการนําเปา หมายความคิดของ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาอา งอิง ประยกุ ตเ ปน ระบบดาํ เนินการ ซง่ึ มีลักษณะภาพรวมดังนี้ 1 2 3 4 5 ใชเหตุผล ใชหลักความ สรางความ วเิ คราะหปญ หา พอดจี ัดทาํ แผน ใชห ลกั ภูมิคุมกัน ใชห ลักคุณธรรม ความตอ งการ ธุรกจิ ท่ีเหมาะสม วิเคราะหความเส่ียง รอบรู ขับเคลื่อน ควบคมุ ใหกบั ประเมิน และพฒั นา - ลกู คา แผนธุรกจิ ที่ประเภทตา งๆ ตนเอง - ผลิตภณั ฑ ขยายอาชพี การ - ผลติ ภณั ฑ - ชองทางตลาด วเิ คราะหแ ละ แผนจดั การ ขับเคลื่อน เขา สูตลาด - ทนุ จัดการความเสีย่ ง การตลาด - องคค วามรู ดานแผนกลยุทธ ธรุ กิจ - ฐาน แกผานรตจัดลกาาดร ลกู คา ขยายตัว การผลติ - พนั ธมิตร ทางธุรกจิ เพม่ิ แผนภูมิ : แสดงระบบการขยายอาชีพตามแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง จากแผนภูมขิ างตน ทาํ ใหทราบวา ระบบการขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง มขี นั้ ตอนดังน้ี 1. ขั้นตอนการใชเหตุผล วิเคราะห ปญ หาความตองการ ของการขยายอาชพี เพ่ือได ขอ มลู สารสนเทศท่เี ปนเหตเุ ปน ผล ดว ยการศกึ ษาสาํ รวจ ตรวจสอบเหตุการณ สรุปจาํ แนกขอมูลเชิงเหตุผล ดานตาง ๆ เชน (1) ลูกคา (2) คณุ ภาพผลติ ภัณฑท่ลี กู คา ตอ งการ (3) ชอ งทางการตลาดเพอ่ื การจดั จําหนาย (4) ทุนท่ีมีอยู ท้งั เงนิ ทุน อุปกรณ ท่ดี ิน แรงงาน และองคค วามรูทจี่ ะตองใช 2. ขั้นตอนการใชหลักความพอประมาณความพอดี กําหนดแผนธุรกิจท่ีเหมาะสม ทาํ ไดจ รงิ ตอ งการนาํ ขอมูลเชงิ เหตุและผลมาเปนฐานในการคดิ

91 3. ขน้ั ตอนการใชห ลกั ภมู คิ ุมกนั สรางความม่ันคงลดความเส่ยี งทจ่ี ะเกิดขึ้นกบั การขยาย อาชพี ดว ยการวิเคราะหศักยภาพ เพื่อจัดการความเสี่ยงกบั ผลการดําเนินงาน เชน (1) สภาวะแวดลอม ภายใน จุดออ น จุดแข็ง ของการดําเนินงานทเ่ี ก่ียวของกับ ผลิตภณั ฑ คาใชจา ยตาง ๆ ของกาํ ไร คแู ขง สวนแบงตลาด และสมรรถนะของธรุ กิจ (2) สภาวะแวดลอมภายนอกดานโอกาสและอุปสรรคท่ี เก่ียวขอ ง นโยบาย ของฝายปกครอง คูแ ขง ขนั กฎหมายระเบยี บตา ง ๆ 4. ขั้นตอนการใชหลกั ความรอบรู เพื่อวางระบบการจัดการการตลาดและการจัดการ การผลติ ขั้นตอนนเี้ ปน การกาํ หนดกิจกรรมและข้นั ตอนดาํ เนินกิจกรรมเปนรายละเอยี ดของการทํางานที่ จะตองใหผูร วมงานไดรูเทากนั ทกุ ฝาย จึงมรี ายละเอยี ดของความรมู ากมายทีจ่ ะตองเรียนรู ทําความเขาใจ จดั เปน เอกสารคมู ือดาํ เนนิ งาน 5. ขัน้ ตอนการใชหลกั คณุ ธรรม เพ่ือการขับเคลอ่ื น ควบคุม ประเมินและพฒั นาผลได ทางธรุ กิจที่มีลกั ษณะสังคมชน่ื ชมยินดแี ละเปน ไปในทางทต่ี อ งการ

92 2. ความสัมพันธ ระหวา งความมีเหตุผล ความพอดี และภูมคิ ุมกัน เพือ่ นําไปสูก ารจดั ทําแผนธุรกิจของ การขยายอาชพี หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง มีความประสงคที่จะใหประชาชนดําเนินการประกอบอาชีพ ไปอยางมีเหตุผล มีความพอดี มีภูมิคุมกันใหปลอดจากอันตราย ดังนั้นแผนพัฒนาธุรกิจจึงตองมี ความสัมพันธก ับหลักการดงั กลา1วดังแผนภมู ิ 2 เหตุผลทีท่ ําใหเกดิ แผนธุรกจิ ขยาย ความพอดขี อง ผลสาํ เรจ็ ของอาชีพ อาชพี อาชีพ - ทุน วสิ ัยทัศน ความถกู ตอง - ผลิตภัณฑ พันธกิจ ความพอดกี บั ที่ตองการ - ลกู คา กลยุทธ - ความสามารถของตนเอง 3 ภมู ิคมุ กันใหป ลอด จากอนั ตราย - ความรใู นจดุ ออน จุดแขง็ โอกาสและอปุ สรรค ของธุรกจิ - ระวังความคาดหวังท่ีคิดวาตนเองไปถึงและ ความกลา เผชญิ หนากับสงิ่ ทไ่ี มต อ งการใหเกดิ - ไมเ อาตวั เองเปนศูนยก ลาง ยึดหลักการทํางาน รว มกันท่ใี หท ุกคนรูเ ทากนั จากแผนภมู ดิ ังกลา วทาํ ใหมองเห็นวา การขยายหรือพัฒนาอาชีพจะตองเร่ิมมาจากการใช ขอมลู สารสนเทศของเหตุผล หรอื ส่ิงท่ที าํ ใหเกดิ ผลทางธรุ กจิ ไดแก ทุน ลกู คา ผลิตภัณฑ และความสามารถ ของกลุม หรือบุคคลทปี่ ระกอบการอาชพี มากาํ หนดวิสยั ทศั น พนั ธกจิ และกลยุทธด ําเนินงานของแผนธุรกิจ ทม่ี คี วามถูกตอง มคี วามเทา กบั ความตองการ หรือความพอดีทคี่ วรจะเปน โดยผูประกอบการอาชพี จะตอ ง เขา ถงึ จดุ ออ นจุดแข็งโอกาสทคี่ วรจะไดรบั และอปุ สรรคตางๆ ทีข่ วางหนาไมค าดหวงั ทะเยอทะยานเกนิ ตน มคี วามกลาทจี่ ะเผชญิ หนาแกปญ หากับส่งิ ที่ไมต องการใหเกิด และยึดหลักการทาํ งานรวมกันท่ีใหทุกคน รเู ทา ทนั กันซึ่งเปน ภูมคิ มุ กนั ใชเปนหลักในการกาํ หนดแผนพัฒนาธุรกจิ

93 3. ความรอบรกู บั การทําแผนขั้นตอนการจดั การการตลาดและการผลิต ขน้ั ตอนตอไปจากการทาํ แผนธุรกิจเปนขน้ั ตอนการจัดทําแผนปฏบิ ตั กิ ารธุรกิจ เปนการ กําหนดกิจกรรมและขั้นตอนการดําเนินงานของการจัดการการตลาดและการผลิต เปนขั้นตอนท่ี ผปู ระกอบอาชีพจะตองมปี ระสบการณความรทู ่ีหลากหลายและซบั ซอนไปตามลกั ษณะธุรกิจใหเพยี งพอ ผูประกอบอาชีพจําเปนท่จี ะตองพัฒนาตนเองใหเปนบคุ คลรอบรู การผลติ / การตลาด 1. ความรูในบทบาทหนา ท่ีของผปู ระกอบอาชพี 2. ความรกู ารบรหิ ารจัดการทรัพยากรดําเนินงาน อาชพี 3. ความรูการจดั การการผลติ และการตลาด 4. ความรู การควบคุม การวัดผล ประเมินผล คุณภาพในอาชีพ จากแผนภมู ิดังกลาวขา งตน จะพบวา หากวเิ คราะหก ลุมความรูท้ัง 4 ดานดังกลาวขา งตน จะมี ความรมู ากมายทีผ่ ปู ระกอบอาชีพจะตอ งเรียนรูส รางภาวะความเปนผรู อบรอู ยา งตอเน่อื ง 4. ลักษณะการใชคณุ ธรรม ขับเคลอื่ นธุรกจิ คุณธรรมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง หมายถึง สภาพคุณงามความดขี อง การทํามาหากิน การผลติ การจาํ หนายจายแจก การบริโภค การใชสอยที่มีความขยนั ความประหยัด ความซอื่ สตั ย และความอดทนเปน หลักในการทาํ งาน ความขยนั ผปู ระกอบการ ความประหยัด การใชท รพั ยากรการดาํ เนนิ งาน ความซือ่ สัตย การจดั การการผลิตและการตลาด ความอดทน อดกลน้ั การควบคุมคณุ ภาพการดาํ เนนิ งาน